Plattdütsch Blaumen 14

Page 1

3

Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

Plattdütsch Blaumen Bauk XIV Herausgegeben vom

Bund Niederdeutscher Autoren e. V.

Schibri-Verlag

Strasburg • Milow


4

Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

Ein besonderer Dank geht an den Heimatverband M-V, ohne dessen Unterstützung diese Anthologie nicht erschienen wäre.

Bibliografische Information der Deutschen Bibliothek Die Deutsche Bibliothek verzeichnet diese Publikation in der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet und über http://dnb.de abrufbar © 2020 by Schibri-Verlag • Milow 60 • 17337 Uckerland Tel.: 039753/22757, Fax 039753/22583 E-Mail: info@schibri.de http://www.schibri.de Alle Rechte vorbehalten. Dieses Buch darf nur nach vorheriger schriftlicher Zustimmung des Verlages vollständig oder teilweise vervielfältigt werden. Das gilt auch für die Speicherung in einem Datenerfassungssystem und die Weiterverarbeitung mit elektronischen oder mechanischen Hilfsmitteln, wie Fotokopierer und andere Aufzeichnungsgeräte. Insbesondere die Übersetzung und Verwendung in Schulungsunterlagen bedürfen der Genehmigung. Alle Rechte vorbehalten Printed in Germany ISBN 978-3-86863-206-4


Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

5

Wat in dit Bauk steiht 9 Dat geiht üm dei Wend 13 Sommers up’n Feld 14 Lilo Arendt Unkel Alfred 15 Gerhard Diekelmann Von de Lust un de Last tau schriewen 17 Erna Taege-Röhnisch Een Breef 19 Dät Bild 22 Heinz Vollmann Woans ’ne „LPG“ makt würd 26 Hans Wilk Kinnerspill 30 Egon Vohs De Damperfohrt 32 Erich Schröder Dat is woll wohr 34 Klaus-Hinrich Tornow De verfretene Schnieder 35 Günter Schmedemann Een Fründ 36 De Minschen 37 Jürgen Pump Dat ded weih 39 Dei Mäkelborger Schimmelrieder 40 Heinz Scherpelz De Rentner mit ’n Scheitisen 42 Günther Peters Vör’n Speigel 44 Ilse Mühlbach Schietig Wäder 45 Wilfried Kurth De lichte Dod 46 Ilse Kletzin De beste Supp’ 48 Ilse Mühlbach Botterblaum 50 Heinz Groth Hei süht ut as so’n Schwin! 51 Karl-Hermann Finck Prost Niejohr 52 Malte Dau An un ut 54 Heinz Pantzier De Tuusch 56 Gertrud Horn Omas Besöök 57 Ernst Grüttmüller Wenn’t schummern ward 58 Günter Beyer Hei tut’t dei Kunden ranner 60 Gertrud Horn As dei Isenbahnen stahn blewen 61 ’n Wurt vörweg August Wulff


6

Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

Ik bün för’t Gräunfauder taustännig Kinner seihn dat anners Jürgen Handorf Oltwiewersommer Gisela Mell Twölf Mande hett dat Johr Detlef Peters Mekelnborg Hans Schulmeister Ward Frühjohr Marianne Strack Inkihr Anneliese Voß Schnatterinchen wier kamen Kurt Wulf Läben un läben laten Lucie Zdarsky Oktober an’n Strand Kurt Wulf Tiet laten Annemarie Giegler De Schwalben kommen torück Dät is keen Gord’n, wo Rosen stoh’n Hannelore Freisleben Dat Glück liggt ümmer annerswo Karl-Ernst Gall … up dat „WIR“ kümmt dat an Rolf Holst Swienslachten De Maibüx Edeltraud Richter Mien Tauhus Antiautoritär Heinrich Roß Heina un dei Banan’n Erich Stübe Ünnert’t Strohdack Heidelinde Wulff Niege Technik Egon sien Rezept Egon Brauns Vörpahl schlan Ganz einfach Karl-Heinz Hernickel Dat Rezept Hans-Joachim Meinke Mien ierst Sägelbootfohrt Günther Montkowski Ut Späl würd Iernst Siegmund Olm De lütte König Noch bün ick dor Wilhelm Simon Simulant Anne Hiering

62 64 66 67 68 70 71 72 74 75 75 76 78 79 80 82 84 87 90 92 94 96 98 100 101 102 103 108 111 112 113


Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

Hans Wilken Christel Fleuter Christa Kriesel Karl-Heinz Madauss Günter Kriesel Wolfgang Mahnke Wolfgang Ohlhorst Rita Steffen Hans Witt Helmut Hillmann Heinz Kägebein Helmut Hillmann Uwe Snopkowski Horst Gädert Uwe Snopkowski Achim Hoth Jens Völter Bernd Lubs Jürgen Rogge Ilse Frentz Jens Völter Inge Kohls Karsten Steckling

7

Ampel up rot 114 Mäkelborger Tüffel-Leed 115 Dat Biotop 116 Schörten – Anno dunntaumal un hüt 119 Ein Fohrrad – mi tau eigen! 122 Baukwarder 128 Hett funktjoniert! 129 Brot un Spiele – klappt ümmer wedder 130 Weg un verswunnen 132 Schaulanfang 133 Geschwisterleif 134 Frugenstaktik 136 Rechts orrer links 138 Grüweli 140 Uns’ Größing 141 Künn sei dat woll sien? 142 Wenn nich WI 144 Afscheed vun ’t Öllernhus 145 Ik heff di leif 148 Martins Gäus schnaddern nich 150 Öllern 153 Afscheed von Muddern 154 Nägenklauk 158 Ahn Sherry slap ick nu mal slecht 162 Dat is ein Kamen un ein Gahn 166 Dei farbenprächtige Harwst 167 Täuben 168 Dat Gewitter 170 Dat Paket 171 To Besäuk bi Tucholsky 172 Schöne Grüße 174


8

Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

Fründschop Glückliches un fröhlichs Wihnachten Dat lütt Junggesell’nbrot Chef Manager Dietrich Sabban Woans de Kauhhüser in uns Gries Gegend kamen sünd Maximilian Lubs De Frömd’ unner uns Doris Meinke Wiehnachten Pit un Knispel Hanns-Eckard Sternberg Woans ick min Muddersprak wedderfunnen heff Johannes Güssmer Schultensnack Uwe Schmidt De natte Büx’

196 200 201

Autorenverzeichnis

203

Jens-Patrick Cillwick Dieter Lockenvitz Dieter Lockenvitz Norbert Schröder

176 180 182 184 185 186 190 194 195


Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

9

’n Wurt vörWeg Leiw Läser, tau dat Jubiläum, „30 Johr Bund Niederdeutscher Autoren e. V. “ för Mäkelborg-Vörpommern un dei Uckermark (BNA), hett sick dei Vörstand von’n BNA wat besonners utklamüstert: All Schriewerslüd, dei as Vereinsmitglieder för dei BNA-Anthologie, „Plattdütsch Blaumen, Bäuker I (1991) bet XIII (2018), Riemels orer Vertellers schräwen hebben, sall’n in’t Jubiläumsbauk noch eins tau Wurt kamen. Üm von dei Idee tau ein druckriep Ergäwnis tau kamen, hebben vier „Olle BNA-Haasen“, Edeltraud Richter (Trittelwitz), Heidelinde Wulff (Rostock), Dieter Lockenvitz (Berlin) un Wolfgang Mahnke (Rostock), maandelang dei drüddteigen Bäuker (2.100 Sieden)nipp dörchkäken, un nah väl Afwägerie von fiefunsoebentig Frugens- un Mannslüd* Riemels unVertellers rutsöcht, dei „charakteristisch“ för denn’ Autor un sien Schriewort sünd. Dei bunte Struz „Plattdütsch Blaumen“, Jubiläumsbauk XIV, dei nu für Sei liggt, is dorbi rutkamen. Dei BNA Anthologie „Plattdütsch Blaumen“ is von’t Gründungsjohr an bet hüt ümmer dat Paradepierd un Uthängeschild von’n BNA wäst. Dormit dei Bäuker von dei Anthologie ok in’t Og fall’n, hebben dei Taustännigen groten Wiert up ehr Utseihn leggt. All Bauk I is mit Scherenschnitte utstaffiert, dei Anneliese Hoffinann (Horst) anfardigt hett. Dei Vignetten in Bauk II stamm’n von Karl-Hermann Finck (Laage). Mit Teiknungen von Annemarie Röpke (InselPoel) schmückt sick Bauk III. Bauk IV hebben Annemarie Röpke un Karl-Hermann Finck mit Teiknungen illustriert. In Bauk V bet Bauk VII sünd wedder Scherenschnitte tau finn’n, ditmal von Rosel Pantzier (Templin). Von Bauk VIII bet Bauk XIV hett Uwe Gloede (Insel Poel) dat Illustrier’n oewernahmen. Tau Freud von Autoren un Läser hebben * wägen Utschluss un Uttritt sünd dorbi drei BNA-Autoren nich mit in dei Utwahl kamen


10

Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

all dei Scherenschnitte, Vignetten orer Teiknungen ümmer ’n Betog tau dei Riemels orer Vertellers, wat dei „Plattdütsch Blaumen“ nich blot läsens – sonnern ok ankiekenswiert maken! Apropos läsenswiert, von Bauk I bet V hebben BNA-Vörstandsmitglieder dei enzelnen Bidräg utwählt un, wenn’t nödig wier, ok Korrekturen vörschlagen. Von Bauk VI an liggt disse Upgaw in dei Hänn von dei Lektoren Anna-Margarete Zdrenka (Ribnitz)un Joachim Meier (Eickhof). Mit Veröffentlichungen in „Plattdütsch Blaumen“ hebben sick orrig ’n poor Schriewerslüd ut Mäkelborg, Vörpommern orer Uckermark einen Namen makt. Weck hebben babentau noch eigen Bäuker rutgäwen un hürn intwüschen tau dei besten Schriewerslüd in uns’ Land. Kein Wunner, dat so’n Autoren ok mit Pries bedacht würden. So güng dei Johannes-Gillhoff-Literaturpries an dei BNA-Autoren: Karl-Heinz Madauß (Parchim) 2008; Dr. Jürgen Rogge (Perleberg-Lübzow) 2012; Dietrich Sabban (Ludwigslust) 2013; Jürgen Pump (Insel Poel) 2014 un Wolfgang Mahnke (Rostock) 2018. Denn’ Fritz-Reuter-Literaturpries kregen dei BNA-Autoren: Wolfgang Mahnke (Rostock) 2003; Dietrich Sabban (Ludwigslust) 2008; Heinz Pantzier (Templin) 2009; dei BNA as Verein 2011 un Helmut Hillmann (Ueckermünde) 2018. För modern, gaut vördragen un schräwen Nedderdütsch würd Wolfgang Mahnke (Rostock) mit denn’ Sprakpries 2017 für Mäkelborg-Vörpommem utteikend – nu segg noch einer, dat Plattdütsch nich mihr wohrnahmen ward! Dat dei BNA in dit Johr up dörtig Johr grotorrige Vereinsgeschicht trüggkieken kann, liggt an dei flietige Arbeid von sien Mitglieder, oewer ok an dat, wat dei Vörstänn un Vörsitter taustann bröcht hebben. Gerhard Diekelmann † (Verchen) hett an’n 22. Februar 1990 mit noch ein poor Schriewerslüd denn’ „Bund Niederdeutscher Autoren e. V.“ gründ un wier bet 2000 sien Vörsitter. Up dei ierst BNA-Johresversammlung, in’n September 1990, hebben dei dunnmals 22 Mitglieder in ehr Satzung fastschräwen: „Die zukünftige


Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

11

Arbeit des Bundes muss sein, durch Kurzgeschichten, Gedichte und andere Prosaarbeiten in Niederdeutsch zur Bereicherung und Pflege der niederdeutschen Sprache beizutragen. Geplant ist die Herausgabe einer Anthologie.“ Dormit wier dat Ziel in’t Og fat. Wenn ok bet hüt af un an eins an dat Visier dreiht worden is, üm dei ein orer anner Sak bäder in’n Focus tau kriegen, dei Marschrichtung von 1990, dei nah Ideen von Gerd Diekelmann upstellt würd, is bet hüt Grundsatz von’n BNA blähen. All 1991 kem dat ierst Bauk von dei Anthologie unner denn’ Namen „Plattdütsch Blaumen“ rut un dei rührige Vörsitter Diekelmann hett nich blot Autoren in’t BNA-Boot halt, sonnern ok noch dorför Sorg dragen, dat dei Anthologie-Bäuker II bet V rutkamen künn’n. Von 2000 bet 2012 wier Wolfgang Mahnke (Rostock) Vörsitter von’n BNA. Hei is denn’, von sienen Vörgänger inschlagen Weg, konsequent wiedergahn. Dörch orrig ’n poor niege Verbinnungen, bispillswies tau’n Landesheimatverband M-V, tau’n „Niederdeutsch-Beirat“ von’t Kultusministerium in Schwerin, tau Schriewerkrinks in’e oll’n Bunneslänner, Tiedingen usw. hett hei denn’ BNA oewer uns’ Lannesgrenzen weg bekannt makt. Dei Autoren-Bund harr intwüschen 44 Mitglieder. Mahnkes Verdeinst is’t ok, dat hei dei beiden Lektoren Fru Zdrenka un Herrn Meier as ok denn’ Illustrator Herrn Gloede in’n Schriewerbund halt hett un dormit Qualität un Utseihn von „Plattdütsch Blaumen“ Bauk VI bet X, dei in sien Amtstiet up’n Markt kemen, up ein höger Stuf setten künn. Siet 2012 is Wolfgang Mahnke Ehrenvörsitter von’n BNA. As Mahnkes Nahfolger würd 2012 Dr. Behrend Böckmann (Kirch Rosin) wählt. 2013 läd Dr. Böckmann sien Amt as BNA-Vörsitter dal un künnigte ok sien Mitgliedschaft in’n BNA up. Von 2014 bet 2018 hett Dr. Jürgen Rogge (Perleberg-Lübzow) as BNA-Vörsitter fungiert. Unner sien Leitung is dat niege Statut verbindlich makt un dei Verbinnungen tau anner Gesellschaften, besonners tau dei Gillhoff-Gesellschaft, faster knüppt worden. Mit dei Rutgaw von „Plattdütsch Blaumen“ Bauk XI, XII un XIII, hett


12

Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

Dr. Rogge dei BNA-Tradition wohrt un denn’ Plattschriewer-Bund up Kurs holl’n, obschonst dei Mitgliedertahlen dörch dat hoge Öller von dei Autoren trügggahn sünd. Siet 2018 is Bernd Lubs (Neubrandenburg) Vörsitter von BNA. Hei ward dat mit denn’ BNA nich licht hebben, denn blot noch 26 Mitglieder stahn em tau Siet. Mit Hülp von dei Oll’n BNA-Haasen is sien Gesellenstück, dat Jubiläumsbauk XIV, „Plattdütsch Blaumen“, grad fardig worden. Ick denk, dat sick dat seihn laten kann. Vereinsvörsitter sünd dei Kapteins. Oewer ahn plietsche Stüerlüd up dei Brügg un flietig Maaten an Deck könn’n sei ehr Schipp nich unner Damp holl’n un ok nich säker dörch dei Krisenklippen stüern! Ick müsst hier nu dei Namen von väle Vereinsmitglieder uptell’n, dei in dei dörtig Johr BNA grotorrige Arbeid makt hebben. Nähm S’ mi dat nich oewel, wenn’k blot twei dorvon an disse Stell nöm: Edeltraud Richter, siet 2018 Ehrenmitglied in’n Schriewerbund, dei länger as kein anner BNA-Schatzmeister wier un Dieter Lockenvitz, dei tweimal Johr för Johr uns’ BNA-Vereinsnahrichten, dei „Apporten“, rutgäwen hett. Dei 30 Johr Bund Niederdeutscher Autoren sünd ein Erfolgsgeschicht, wieldat starke, kreative Schriewerslüd dat BNA-Stüerrad ümmer fast in’e Hand harrn un mit ehr niemodsche Literatur dorför sorgt hebben, dat Plattdütsch in uns’ Land ok taukünftig ein wichtig Kulturgaut bliwt! Mit Stolt, Freud, oewer ok Weihmäudigkeit hew ick dit Vörwurt schräwen. Männig weck von uns’ BNA-Autoren, mit dei ick orrig ’n Wegstück tausamengahn bün, hebben ehr Schriewtüg all för ümmer bisiet leggt. Sei kamen in dit Bauk noch eins tau Wurt, wieldat wi dei Erinnerung an sei wak holl’n will’n. Tau’n Hoegen un Besinn’n is ok dei Jubiläums-Blaumenstruz bunnen worden. Stäken S’ dei Näs eins rin. Ick wünsch Sei väl Spaß un Freud bi’t Läsen! Wolfgang Mahnke Ehrenvorsitzender BNA


13

Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

August Wulff

dat geiht üm dei Wend Hüttaudaag ward oft van dei Wend snackt. Wat dormit meint is, dat weit woll jeder. Ick möt ümmer doran denken, wenn de Mudders Pannkauken backen: Dei müt ok öfters wend warden, süß kümmt dei ein Siet tauväl an’t Fett un de anner nich naug. Äwer de Mudders passen hellisch up; sobald dat nödig is, schwenken sei „schwuppdi“ dei Pann in dei Höcht, dormit dei Kauken rutflücht, ümdreiht ward, un so jede Siet tau ehr Recht kümmt. Al as Jung hew ick taukäken, un nu as öllere Kiel dau ick dat ok noch. Mien Mudder säd: So as mit den Pannkauken müßt dat äwerhaupt ok in dei Welt taugahn, müt uppaßt warden, dat nich ein Siet tau lang an’t Fett un de anner dor nichmal an tau licken kümmt. Ick verstah nich väl van Politik un Weltgescheihn, äwer mi dücht, ehr is dorin tautaustimmen.


14

Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

August Wulff

sommers uP’n Feld Dei Traktor ist makt Fräustückstiet, halt rut sien Brot un ät; sien Ogen gahn dat Feld lang, wiet, wat hei all ümpläugt hett. An’n Rain, dalduckt, ’ne Lewark sitt stiegt nu na’n Häben rup. Sei singt ehr Leed in Sommerhitt, hürt ümmer noch nich up. Dor lött dei Mann dat Kauen sien, horkt up dat Leed as bannt. Hei süht de Lewark lütt un fien, höllt oewer’t Og sien Hand. Dei Lewark hett ehrn Sang tau Enn; flüggt wedder dal na’n Rain, un hei geiht na sien Traktor hen, dei makt dat nich allein. Hei schmitt up’t nieg den Motor an, pläugt üm dei Ierd ehr Kleed; noch lang klingt oewer in em na dei Lewark ehr leif Leed.


15

Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

Lilo Arendt

unkel alFred Alle viertein Dag beseuk ick Unkel Alfred in’t Pflegeheim. Ik will dat gliks verkloren – richtig min Unkel is hei nich, hei is’n Landsmann vun mi. Un hei is ok lang’n nich dat, wat man sick gemeinhen as’n Pflegefall vörstellen deit. Hei kann nich mier so recht kieken un hei is ok nich mier so ganz dull tau Faut, man sünß is Unkel Alfred noch’n staatschen Kierl. In’ Februar, as dat in ditt Johr all utnahmswies warm wier, frög hei mi: „Hett sei’er Mann all Steckzwiebeln sett’ in’n Gorn?“ „Steckzwiebeln? Nu all? Nee, glöw ick nich!“ „Oh“, meint Unkel Alfred, „dat ward Tied, seggens em dat! Je ihrer, desto bäter, dor müßt hei ran!“ Na, heff ick denn ok utricht tau Huus. In’n März wür dat wedder kolt, dat schniegt un rägnet, un Unkel Alfred meint, dat wür jo gor nix maken, de Steckzwiebeln künnen dat jo liekers verdrägen. „Oder“, – seggt hei, un keek so nipp von de Siet över sin dicken Brillengläser wech, – „oder sünd de am End noch gor nich in dei Ierd?“ Mann inne Tünn, ick wüßt dat nicht! Wull över noch mal nahpurren tau Huus, dat müßt ik em fast tauseggen. Wat sall ik seggen, dor sett’ ik mi denn glieks noch mal in de Netteln! Min Mann keek Sportschau un hüürt ierst gor nich tau, as ik nu wedder mit dei Steckzwiebeln angarrt kem. Ik müßt dat noch tweimal vertellen, bit hei dat mitkreeg. „Wat du ümmer hest!“, seggt hei ganz fünsch, „dörtig Johr hest du di in unsen Gorn man blots üm de Blaumen kümmert, un nu liggst du mi egalwech mit de ollen Steckzwiebeln in de Uhren. Wat sall dat denn? Ik heff noch gor kein köfft, is noch väl tau natt!“ „Watt? Noch gor kein köfft? Oh nee, ik heff dat doch verspraken.“ „Jä“, seggt min Oll un grient sik ein. „Wenn du dat verspraken hest, denn is dat’n annern Snack! Denn sei man tau, dat


16

Plattdütsch Blaumen – Bauk XIV

du dei Dinger inne Ierd kriggst! Gifft up’n Markt!“ Denn dreiht hei sin oll Glotzkist wedder up Hochtouren, un ick wüst, in disse Saak harr ik nu nix mier tau bestellen! So’n Schiet! Man, verspraken wier verspraken, dacht ick bie mi … Ick heff in uns’ Gornbauk käken, un de Verkörper vun’n Wochenmarkt hett mi ok noch’n bäten vertellt … süh, so is datt kamen, wat ik ohne Unkel Alfred gor nicht trechtkrägen harr, dat in unsen Gorn näben Krokus un Priemel all de lütten, grönenSpitzen vun de Steckzwiebeln all so fröh ut de Ierd ruterkieken! „Ok, wen’t twüschendörch ümmer noch mal wedder schniegen deit! Fröhjohr is ja doch, – un de Steckzwiebeln“, seggt Unkel Alfred, „de könen dat ja aff …“


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.