Het GRATIS magazine voor elke schaatsliefhebber
Maart 2022
THOMAS KROL gouden debuut ZWEEDS NATUURIJS Grand Prix
IRENE SCHOUTEN KONINGIN VAN DE SPELEN
HET GROOTSTE SCHAATSMAGAZINE VAN NEDERLAND
winnen doen we samen
Op de foto 3000m relay dames: Yara van Kerkhof, Selma Poutsma, Suzanne Schulting en Xandra Velzeboer
Fans, sporters, bonden en partners, samen zijn we TeamNL. Steun jouw favoriete topsporters het hele jaar door! Via de sociale media van TeamNL krijg je alles mee.
Ga naar TeamNL.org of volg onze social media: TeamNL TweetsE
cht TeamNL
@TeamNLinsta
INHOUDSOPGAVESKATENL 1
Moois
2 3 4 5 6 7 Ronald Kruijer en Ineke Dedden beleven een unieke week in Luleå
8 9 10
Irene Schouten is de nieuwe olympische legende
11 12 13 14 15 16 17 18 19
15 Bart Swings pakt goud en iederéén gunt hem dat
20 21 ‘Eng peloton’ geeft Luna Jonkers vleugels
22 23 24 25 26 27 28 29 30
Patrick Wouters: ‘Sven en Ireen hebben het schaatsen gedragen’
Colofon Bladmanager Ingmar Kuper Hoofdredactie Eric Korver Fotografie TimsImaging Vormgeving Studio Konijn Druk Rodi Rotatiedruk BV Oplage/ verschijning 25.000, maandelijks Verspreiding Gratis via de ijsbanen en grotere schaats-speciaalzaken Redactie / mail 06-55866441, redactie@skateNL.nl
31 32
Sven Kramer en Ireen Wüst, afscheid van levende legendes
Commercie 06-23884422 ingmar@skateNL.nl Uitgevers Korver & Kuper Media A. Hofmanweg 5A 2031BH Haarlem 06-2388 4422 info@skatenl.nl www.skatenl.nl Druk Rodi Rotatie Druk Visseringweg 40 1121AT Diemen Telefoon 020-398 0808
NB Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.
Ooit weleens het gevoel gehad dat je niet weet waar je moet kijken omdat je om je heen te veel moois ziet? Dat gevoel hebben wij nu een beetje in de schaatswereld. Het ene hoogtepunt is nauwelijks achter de rug of het volgende dient zich alweer aan. Pak om te beginnen de Spelen. Natuurlijk hadden we in de vorige editie al ruim aandacht voor de successen van de Nederlanders, maar daar werd in de laatste week nog wel wat aan toegevoegd. Natuurlijk het prachtige goud van Thomas Krol, de man die eindelijk daadwerkelijk op de Spelen mocht starten en vervolgens behangen met goud en zilver huiswaarts keerde. Een prachtig verhaal. Maar het waren en bleven natuurlijk vooral de Spelen van Irene Schouten. De blondine uit Andijk heeft op slag de harten van Nederland gestolen met haar prestaties, maar ook met haar ontwapenende optredens voor de camera. Altijd die lach, stralende ogen en haar spontaniteit. De enige die wedervragen aan Bert Maalderink durft te stellen, dat zegt genoeg. Drie keer goud en een bronzen plak nam ze mee uit Beijing. Een historische prestatie. En waar Schouten vooraf aan de Spelen nog het mikpunt was van heel veel ongenoegen over haar uitspraken in de documentaire rond haar team Zaanlander, bleek wel weer dat je met prestaties iedereen de mond snoert. Na haar eerste goud had al niemand het meer over dat ’relletje’. De marathonschaatsers trokken ondertussen massaal naar noordZweden, waar in Luleå liefst vijf races op het programma stonden. Een gevolg van het schrappen van de Weissensee, waardoor het hele programma werd omgegooid. Dat werd overigens zeer gewaardeerd door het peloton. Maar wat bleek óók aan de boorden van de Botnische Golf? Datzelfde peloton vindt het veel prettiger dat het seizoen wordt afgesloten op buitenlands natuurijs. Zo was het ook altijd, maar de laatste jaren werd ervoor gekozen na terugkeer uit Zweden nog één kunstijswedstrijd te plannen. Daar zitten dus maar weinig rijders op te wachten. Zij sluiten liever kunstijs af in Nederland en gaan daarna naar Zweden, waarna het klaar is. De noodgreep van nu kan dus weleens een permanenter karakter krijgen. Los van organisatorische perikelen was het wel weer genieten in Luleå, waar – ook al door deze opzet – meer volgers naartoe trokken dan anders. Zij zagen prachtige races, goede winnaars en als bonus nog eens fantastisch noorderlicht op uitgerekend de laatste avond in Lapland. En dan was er ook nog eens het wereldkampioenschap allround, waar Irene Schouten ook al haar stempel op drukte. Alles wat de Noord-Hollandse dit seizoen aanraakte, veranderde in goud. Zelfs een toernooi waar ze zichzelf toch geen titelkansen toedichtte. Het zit er nu bijna op. Het afscheid van Sven en Ireen is zonder twijfel het laatste hoogtepunt van deze schaatswinter. Een vertrek met een traan van de fans wellicht, want na zestien jaar de mooiste successen doet afscheid nemen pijn. Maar het is zó mooi dat dit wel in een vol Thialf kan. Het is ze van harte gegund. Veel leesplezier en tot volgend seizoen!
SkateNL is een uitgave van Korver & Kuper Media. SkateNL werkt milieuvriendelijk en verantwoord. Waterless Printing, ISO 14001 Grafimedia en KVGO.
Eric Korver Ingmar Kuper
SkateNL is geproduceerd onder gecontroleerde omstandigheden conform ISO 14001 Grafimedia getoetst door de SCGM, Certificaatnummer SCGMMZ:2011.01.02
Specialist in schaatsen en skeelers. Speciaalzaak voor racefietsen en mountainbikes.
www.Haicobouma.nl - MAART 2022 - 3
REPORTAGE Ineke Dedden grootverdiener in Luleå
Wat
I
neke Dedden bracht in Luleå het damespeloton terug naar de tijden van vrouwen die ze zelf bewonderde. De tijden van Mariska Huisman en Elma de Vries, die enorm dominant konden zijn op natuurijs. Dat was Dedden nu zelf ook. Vier van de vijf koersen pakte ze op het Zweedse ijs. Ze won elke Grand Prixwedstrijd, moest alleen het ONK aan Luna Jonkers laten. ,,Wat een week’’, verzucht Dedden.
D
een week
Ze is een vrouw van weinig woorden. Ineke Dedden laat liever haar schaatsen spreken dan dat ze zelf aan het woord is. ,,Ik ben nuchter, ja’’, zegt ze zelf. ,,Ik houd niet van te veel poespas en gekke dingen. Hier kan ik gewoon lekker mijn ding doen en dat voelt goed. Ik heb echt een heel mooie week gehad.’’ Het is een prachtige paradox met die andere rijdster binnen team Palet Vastgoedonderhoud die in Luleå in de schaduw van Dedden ook succesvol was. Elsemieke van Maaren zit nooit om een woordje verlegen. Laat haar in de buurt van een microfoon, en je bent hem gewoon kwijt. Maar de twee, kamergenootjes in Luleå, vullen elkaar prachtig aan, zo bleek in Zweden opnieuw. ,,Of ik na twaalf dagen al moe ben van Ineke Dedden? Nee hoor, nooit’’, bekende Van Maaren stralend. Ze tekende voor drie podiumplaatsen en plek twee in de eindrangschikking van de Grand Prix. Met de vier zeges van Dedden én haar zilver in het ONK een oogst om U tegen te zeggen. ,,Het is vooral mooi dat we onze sponsor Palet Vastgoedonderhoud na al die jaren nog een mooi afscheid kunnen meegeven’’, vond Dedden.
Mooier Een afscheid dat nog mooier was dan gehoopt. Vier zeges in vijf wedstrijden verraste óók de 28-jarige Ineke Dedden. ,,Dat had ik vooraf natuurlijk echt niet gedacht. Op natuurijs win ik er meestal wel eentje, dus dat was het minimale doel dat ik mezelf
had gesteld. Maar eigenlijk hoopte ik toch wel een paar keer te kunnen winnen.’’ Waar haar overmacht nu ineens vandaan komt, Dedden weet het zelf eigenlijk ook niet. ,,Ik rijd nu al negen jaar in het peloton en die ervaring speelt zeker mee, net als de tijd die je erin steekt, de trainingsuren.’’ Maar er zijn meer vrouwen die negen jaar of langer in het peloton rijden, er ook veel tijd in steken en nooit een wedstrijd winnen. Dedden lacht. ,,Da’s waar’’, geeft ze toe. ,,Het is een beetje naar mijn hand gaan staan. Alles valt nu gewoon de goede kant op.’’ De verbetering zit in een combinatie van factoren, legt ze uit. ,,Ik ben op meerdere gebieden beter geworden, kon dit seizoen in de sprint op de baan ook goed meedoen. Daar heb ik echt wel een stap gemaakt.’’
Bijzonder Dedden schreeuwt het niet van de daken, maar de verpleegkundige uit het Heerenveense ziekenhuis Tjongerschans koestert het succes. ,,Ik vind dit heel bijzonder, terwijl ik eigenlijk vier wedstrijden lang hetzelfde doe. Na de laatste bocht voor de finish ga ik gewoon heel hard schaatsen. Voor de meeste is dat stuk te lang, maar ik kan het volhouden.’’ Haar overmacht doet denken aan de tijden van Mariska Huisman en Elma de Vries. ,,Die hebben wel veel meer prestaties geleverd, maar ik keek wel altijd tgen ze op. Mooi als ik dat ook zou kunnen, dacht ik dan.’’ Het seizoen zat er meteen op, en Ineke Dedden vond dat prima ook. ,,Nu weer terug naar kunstijs voor een wedstrijdje had voor mij zeker niet gehoeven. Het seizoen eindigen op natuurijs is top, mag van mij ook zo blijven.’’
Quality Luleå fijne uitvalsbasis
e meeste schaatsers in het peloton kennen het Quality Hotel Luleå inmiddels goed. En ze keren er graag weer terug. Dat is niet voor niets. Het hotel is een fijne uitvalsbasis om stad en omgeving te verkennen. In winter én zomer. De ligging van het Quality Hotel Luleå – dat in 1977 werd geopend als het eerste SAShotel ter wereld – is perfect. Aan de Storegatan, de grote winkelstraat van het stadje. Je loopt in een paar minuten naar het ijs, of in de zomer naar het water. Dat is zelfs aan twee kanten bereikbaar, omdat het hart van Luleå op een schiereilandje ligt.
In de winter kun je vanuit het Quality Hotel allerlei activiteiten ondernemen. Natuurlijk schaatsen, maar er is veel meer binnen handbereik. Huur een sneeuwscooter voor tochten over het ijs, waar de eilandjes gezellige en openbare voorzieningen hebben om boven een houtvuurtje worstjes of vlees te roosteren. Of boek een toch met een hondenslee, wat absoluut een fantastische ervaring is. Bezoek zoals veel inwoners van de stad eens een thuiswedstrijdje van Luleå, de ijshockeyclub die tot de top van Zweden behoort. En ga natuurlijk op zoek naar het noorderlicht, dat fantastische fenomeen dat bij veel mensen op de bucketlist staat.
Buiten de stad is de kans wat groter, maar als je mazzel hebt kun je het aurora borealis gewoon vanaf het ijs zien. Dan moet je overigens wel ergens tussen eind september en eind maart komen. In de zomer is Luleå gewoon een gezellige badplaats met, hoe noordelijk de stad ook ligt, een heel aangenaam klimaat. Niet voor niets komen er ook dan veel toeristen naar het stadje. Om te winkelen, uit eten te gaan of gewoon lekker te zwemmen. En een leuk voordeel: in de zomer zijn de dagen lang tot zelfs oneindig. Geniet van de midzomernacht in Lapland. Het Quality Hotel Luleå heeft 220 kamers
in diverse categorieën, van de ruime standaard kamer tot een bruidssuite. De familiekamers zijn populair tijdens evenementen als Schaatsen Luleå. Het ontbijt is inbegrepen en zowel uitgebreid als uitstekend. Er is een bar met restaurant waar op weekdagen een dagschotel wordt geserveerd aan zakelijke klanten. Daarnaast is er het à la carte restaurant The Cook’s Krog, één van de oudste en beste restaurants van Luleå. Verder is het zowel winter als zomer genieten in de spa van het hotel.
Het Quality Hotel Luleå aan de centrale Storegatan in Luleå.
Het ongeloof straalt ervan af bij Ronald Kruijer. ,,Het gevoel is gek. Pak ik deze nu echt? Dat schiet allemaal door je hoofd.’’ (Foto’s Neeke Wassenbergh-Smit)
Ronald Kruijer realiseert in Luleå het ondenkbare
Kroon op een carrière
door Eric Korver e verbazing stond in zijn ogen op het moment dat hij de finish passeerde. Hij, Ronald Kruijer, winnaar van de Alternatieve Elfstedentocht in het Zweedse Luleå? Het antwoord was een volmondig ’ja’. En terecht. Wie na tweehonderd kilometer als eerste over de streep komt, is zonder twijfel de sterkste van de dag. Kruijer bekroonde bovendien een topdag van zijn team Bouwselect, dat met liefst vier rijders in de kopgroep zat.
D
Achter de finish viel Ronald Kruijer in de armen van de emotionele Sipke Meindertsma, de betrokken sponsor die de eerste zege van zijn team – de winst van Marthijn Mulder – nog had gemist, simpelweg omdat hij nog niet in Luleå aanwezig was. Een paar tellen later vormde zich op het ijs van de Bottenviken een oranje kluwen feestvierders. Ronald Haasjes, Mart Bruggink en Daan Gelling grepen naast de zege, maar waren zo blij alsof ze zelf hadden gewonnen. Coaches Piet Hijlkema en Anton Ketellapper hosten mee, net als Kevin Hoekstra en Marthijn Mulder. Kruijer was het stralende middelpunt. ,,Ongelooflijk, wat fantastisch. Dit is de kroon op mijn loopbaan’’, kon hij slechts uitbrengen. Begrijpelijk. Ronald Kruijer (32) is bezig aan zijn twaalfde seizoen als marathonschaatser op het hoogste niveau. Nooit won hij een wedstrijd. Een paar keer stond hij op het podium, dat wel. Laatst nog, in Groningen. Maar het hoogste treetje werd nooit gereserveerd voor de man uit Donkerbroek. Tot nu. De winst in Luleå rechtvaardigde het geloof dat Kruijer altijd hield in eigen kunnen. Eens moest die zege er een keertje komen. ,,Op kunstijs is dat lastiger, maar op natuurijs zie je dat er kan-
sen komen. Dan hebben we een supersterke ploeg. Zo pakten we natuurlijk al titels in het ONK met Mart Bruggink en Jouke Hoogeveen. Dan weet je voor jezelf dat als het een keertje goed valt, dat succes er ook voor jou kan zijn. En vandaag was dat zo.’’
Belofte Zo lost Ronald Kruijer uiteindelijk toch nog de belofte in die hij ooit was. Als jonkie werd hij binnengehaald bij het topteam van Telstar/Primagaz omdat Edward van Dijk wel wat zag in de jonge Groninger die goede uitslagen reed. Maar samen met Johan Knol kon hij zijn draai niet vinden. ,,Je probeert dan bij zo’n topploeg door te breken, maar voor mij werkte dat niet’’, vertelt hij. ,,Daarom maakte ik de keuze er een baan naast te nemen. Die combinatie van werk en topsport doet het voor mij gewoon het beste.’’ Kruijer werkt nu 32 uur per week bij ingenieursbureau Clafis, voorheen het bedrijf van schaatsfanaat Bert Jonker, die nog enkele jaren het team van Jillert Anema sponsorde. Op het ijs stapte hij over naar het kleinere Selecteq en iets later Man&Mach, dat min of meer de voorloper was van het huidige Bouwselect. Daar kan Kruijer iets meer in de luwte presteren. ,,Al zijn er bij ons natuurlijk ook verwachtingen, maar inderdaad is het wel zo dat we allemaal de combinatie van sport en werk hebben. Zo zijn we toch een beetje de beste ploeg van de niet-profs. Want natuurlijk zijn er drie teams met fulltime profs.’’ Met een triomfantelijke lach: ,,Wij zijn dan misschien normaal de beste van de rest, maar vandaag waren we de beste van iedereen.’’
Slijtageslag Dat waren ze in een koers die niet bol stond van het spektakel. Die ook niet ein-
digde in de slijtageslag die je toch wel een beetje mocht verwachten in de vijfde koers in negen dagen. Het verleden bood in Scandinavië altijd wedstrijden over tweehonderd kilometer vol heroïek en drama. Maar de laatste keer dateert alweer van 2009, toen Ruud Aerts won in Falun. De meeste mannen uit het huidige peloton reden toen niet eens mee. Maar nu, in Luleå, waren de omstandigheden gewoon te goed. Zonnetje, prachtig ijs, weinig wind; dan kunnen de meeste mannen wel mee. ,,Toch was het nog zwaar’’, stelt Kruijer. ,,Je zag dat op 160, 170 kilometer bij de meeste mannen het tankje leeg was en ze eigenlijk niet eens meer op hun benen konden staan. Zelf was ik op zich nog redelijk fris. Natuurlijk begon ik pijntjes te krijgen, maar ik kon lekker blijven schaatsen en kon snelheid blijven ontwikkelen. En als team zaten we supergoed in de wedstrijd.’’
Overtal Dat kwam zeker tot uitdrukking in de uiteindelijk kopgroep, waarin Bouwselect met vier rijders aanwezig was en zo een cruciaal overtal had verkregen. In de veertien man tellende kopgroep reden verder eigenlijk louter eenlingen. Dat voordeel speelde de ploeg van Hijlkema en Ketel-
Ronald Kruijer viert feest in de armen van zijn ploeggenoten van Bouwselect.
lapper goed uit. ,,We hebben er niet eens over gesproken’’, vertelt Kruijer. ,,We wisten van elkaar wel wat we moesten doen. Eindigen met een sprint was geen optie, dan moet je om en om gaan. Ronald Haasjes was de eerste. Daarna volgde Mart Bruggink, en ik was nummer drie. Dan moet je maar zien bij wie het werkt. Haasjes en Bruggink werden nog teruggereden, maar ik kreeg een gat.’’ Het geloof in de winst kwam op het moment dat hij terugdraaide van het eilandje richting de stad. ,,Dan heb je voor de wind. Ik keek even naar links en zag een heel groot gat en weinig reactie. Dan weet je dat het niet ver meer is. Ik had er zelf nog redelijk wat energie op zitten en dan besef je dat dit een heel mooie kans is.’’ Maar Kruijer bleef voorzichtig. ,,In die laatste meters krijg je ook allerlei gekke gedachten. Je vraagt je af of je er echt bent, of je niet toevallig nóg een rondje moet. Je wilt niet te vroeg juichen, vooral niet vallen. En het gevoel is gek. Pak ik deze nu echt? Dat schiet allemaal door je hoofd.’’ Een paar dagen eerder had Kruijer nog geroepen dat hij zou stoppen mocht hij winnen. Daar werd hij natuurlijk meteen aan herinnerd. ,,Een geintje’’, haast hij zich te zeggen. ,,Want stoppen, dat ga ik nu echt nog niet doen.’’
Met lange afstand de beste. Zaanlander kaas betekent oer-Hollands genieten sinds 1919. En als trotse sponsor van Team Zaanlander vinden we dat ons Zaanlander goud nu nóg lekkerder smaakt. Probeer het zelf maar eens. Zaanlander is exclusief verkrijgbaar bij Albert Heijn. ah.nl/zaanlander
AHN0122215416_22-05_adv_Zaanlander-Mag-03_251x375.indd 1
10/03/2022 09:39
SKATE NL Irene Schouten behangen met medailles terug uit Beijing
Nieuwe olympische legende
M
et een beetje pech moest Irene Schouten nog wat bagagekilo’s bijkopen voor de terugvlucht naar Nederland. Liefst vier olympische medailles moesten er mee in de koffer. Drie keer goud en één keer brons oogstte de NoordHollandse, die op slag een nieuwe olympische legende is geworden. Nooit was een Nederlandse sporter succesvoller op één Olympische Spelen.
Irene Schouten als de koningin van de Spelen. Dat is een eretitel die een paar jaar geleden niemand had kunnen voorzien, en zeker Irene Schouten zelf niet.
Irene Schouten straalt nadat ze op de mass-start met een fabelachtige sprint haar derde gouden medaille heeft veiliggesteld. (Foto Orange Pictures / Douwe Bijlsma)
Maar na een paar succesvolle weken in Beijing is niets minder waar. De blondine uit West-Friesland heeft in China vaderlands sportgeschiedenis geschreven. Waar Nederland met tranen in de ogen afscheid nam van die ene grootheid, stond direct de volgende alweer op. Al is het misschien nog wat te vroeg om Irene Schouten meteen in dezelfde categorie als Ireen Wüst te rangschikken. De Brabantse was immers over een langere periode ongekend succesvol, Schouten is dat vooralsnog op één Olympische Spelen. En gezien de leeftijd van de rijdster van team Zaanlander (29) ligt het niet voor de hand dat ook zij een olympische carrière in
het verschiet heeft die haar op vijf verschillende Spelen succesvol maakt. Maar hoe dan ook staat de teller voor Schouten inmiddels al op vijf olympische plakken, want in 2018 nam ze uit Pyeongchang ook al een bronzen medaille mee naar huis.
Derde goud Natuurlijk werd er vooraf door de volgers en fans al gesproken van vier gouden medailles voor Schouten, en dat had er misschien ook wel ingezeten. Maar op de ploegachtervolging sloeg Nederland een modderfiguur. Het drietal Irene Schouten, Ireen Wüst en Antoinette de Jong haalde zelfs niet eens de finale, en dat was een behoorlijke tegenvaller. Dat onderdeel leverde uiteindelijk brons op, waarna Schouten op eigen kracht toch nog een derde gouden medaille toevoegde. Op de massastart klopte ze in een bloedstollende finale de Canadese Ivanie Blondin. Ook daar kwam de absolute klasse en topvorm van Schouten weer van pas, want haar teamgenote Marijke Groenewoud ging in de finale onderuit. Daardoor moest Schouten wel haar plan wijzigen, vertelde ze. ,,Na die val moest ik alles zelf doen. Met nog iets meer dan een ronde te gaan, voelde ik dat het te langzaam ging. Dat dacht ik vier jaar geleden ook, maar toen ging ik te vroeg. Nu dacht ik: je gaat volle bak Irene. En als ze sneller zijn, dan zijn ze sneller.’’
Emotie Na haar gouden sprint viel Schouten huilend in de armen van coach Jillert Anema, die zichzelf ook verloor in een zeldzaam moment van emotie. De eigenzinnige trainer uit Bontebok is bij succes wel vaak euforisch, maar tranen vloeien er bij Anema zelden. Nu wel, en dat was mooi om te zien. ,,Wij werken bij ons team al lange tijd heel hard voor de massastart, nemen dat onderdeel als één van de weinigen
09:39
serieus. En dan kan ik wel één van de snelste rijdsters zijn, het is wel een spel waarbij je ook nog wel wat geluk moet hebben. Maar in Beijing viel alles samen. Dan mag je zeker samen genieten van zo’n moment na de lange weg die je samen hebt afgelegd.’’ Wat ze in eigen land had losgemaakt, kon Irene Schouten pas ervaren toen ze terugkeerde op Nederlandse bodem. Een bezoek aan de koning, een feestelijk onthaal in Wervershoof en een agenda die uitpuilt van de activiteiten. Voor Irene Schouten duurt het nog wel even voor het leven weer enigszins normaal wordt. Al wordt het dat voor olympische legendes nooit meer helemaal.
Irene Schouten pakt ook nog wereldtitel allround Alles wat Irene Schouten momenteel aanraakt, verandert in goud. Zelfs het WK Allround, een discipline die je toch niet helemaal als het werkterrein van de Noord-Hollandse mag omschrijven. Maar in Hamar leverde haar tweede aanwezigheid op dat WK wel degelijk de wereldtitel op. Op de afsluitende vijf kilometer, haar specialiteit, tekende Irene Schouten onder het toeziend oog van – nu wel – familie en vrienden toch weer voor een stunt. Ze moest meer dan zes seconden goedmaken op de Japanse Miho Takagi, die vooraf werd beschouwd als de topfavoriet voor de titel. Daarin slaagde Schouten glansrijk, waarmee ze de Japanse passeerde in de eindstand en ook deze titel mocht bijschrijven op haar snelgroeiende erelijst. Maar allrounden is toch weer iets aparts, erkende Schouten. ,,Die afstanden beheers ik nog niet allemaal zo goed. De 500 meter is natuurlijk lastig, en tijdens de 1500 meter reed ik wat verkrampt. Ik was daarna echt kapot. De vijf kilometer was vervolgens ook niet echt gemakkelijk, maar ik heb gevochten voor de titel en dan is het mooi dat dit uiteindelijk ook lukt.’’ Ze verraste zichzelf wel met de titel, die ze eigenlijk alleen bereikbaar achtte als ze daar speciaal op zou trainen. ,,Maar het is me nu gewoon gelukt. Deze titel kan ik ook weer bijschrijven.’’
INTER VIEW Zelfs ernstige ziekte kan Marthijn Mulder niet stoppen
door Eric Korver
Over schaatsen, kanker en de kerk
H
et verhaal van Marthijn Mulder begint niet op die laatste zaterdag van februari. Natuurlijk, op het natuurijs bij het Zweedse Luleå zorgde hij voor een sensatie door als B-rijder alle toppers uit het A-peloton achter zich te laten en zo de eerste race van de Grand Prix te winnen. Spectaculair. Maar toch, het échte verhaal van Marthijn Mulder begint al ruim anderhalf jaar eerder, als de artsen hem moeten vertellen dat hij een zeldzame vorm van beenmergkanker heeft.
Marthijn Mulder (23) nestelt zich op de bank in het restaurant van het luxueuze Best Western Hotel in Luleå. Hij staat, zegt hij, weer met beide benen op de grond na de dag van gisteren, na de dag waarop hij de verhoudingen in het marathonpeloton even op z’n kop zette. Pas langzaam daalt in hoe bijzonder zijn prestatie was. ,,Nu denk ik steeds ‘wat heb ik gedaan?’ Als je ziet hoeveel jongens in het peloton op natuurijs hebben gewonnen. Dat waren er zes, en nu zeven met Jordy Harink erbij. Heel weinig. En er zijn jongens die er jaren over doen, terwijl ik nu win bij mijn eerste serieuze race op natuurijs. Ja, dat leverde wel een gekkenhuis op. Ik stond echt continu áán, sliep ook slecht de nacht na de wedstrijd.’’ Op de bank zit een beer van een kerel. Groot, sterk, ogen vol levenslust. Een jonge vent in de kracht van zijn leven. Aan niets
8 - MAART 2022 -
merk je dat de jonge atleet een last meedraagt die zijn prestatie nóg indrukwekkender maakt. Ruim anderhalf jaar geleden kreeg hij te horen dat hij lijdt aan een zeldzame vorm van beenmergkanker. Een boodschap waar hij zelf wel nuchter onder bleef. ,,Maar voor mijn ouders was het echt heftig. En natuurlijk heb ik zelf ook wel slechte momenten, dat ik er even doorheen zit. Dat doet ook wel wat met je, maar dat hoeft niet iedereen te zien. Laat ik ook niet merken. Ik wil ook echt niet dat mensen medelijden met me hebben. Ik kan nog gewoon een wedstrijd winnen op natuurijs, dus zo zielig hoef ik niet te zijn.’’ Maar sinds die diagnose moet Mulder wel dagelijks met zijn ziekte leven. Vooral vermoeidheid speelt hem parten. ,,Minder energie, dat hoort er wel bij. Als ik een dag heb gewerkt, lig ik ’s avonds echt even een uurtje op de bank en stap ik misschien pas om half acht op de fiets. Dan moet ik echt even mijn rust pakken.’’ Geen optie Voor Mulder is het beter als hij zich zo min mogelijk inspant, maar dat is iets dat lastig samengaat met het leven van een marathonschaatser. Desondanks heeft hij nooit echt overwogen te stoppen. ,,Dat is geen optie’’, zegt hij stellig. ,,Ja, in het begin heb ik wel even gedacht ermee te kappen. Beter nu dan over twee jaar als het voor geen meter meer gaat, zo redeneerde ik. Pelotonvulling moet er altijd wel zijn, dat weet ik. Maar als je vooraan hebt gereden op skeelers en dat gaat daarna niet meer door je gezondheid, dan moet je proberen
dat moment voor te zijn. Voordat het zover is kap ik ermee.’’ Maar dat is helemaal niet aan de orde. Met medicijnen wordt zijn ziekte nu stabiel gehouden. ,,Dat is het maximale wat ze nu kunnen. Elke week, elke maandag spuit ik mezelf in. Ik had ook een koeltasje en een spuit mee naar Zweden. Op maandag gaat dan die spuit erin. En elke acht weken moet ik op controle.’’ Hij zit er niet mee. ,,Alles went. Ook dit.’’ Verder wil hij er niet mee bezig zijn, maar gewoon zijn leven leiden. ,,Ik kijk ook niet op internet, heb nog nooit gezocht op de ziekte. Nergens voor nodig.’’ Het is verbazingwekkend dat hij zelfs fysiek nog stappen zet, dat hij nog sterker en beter wordt. ,,Ik denk doordat ik veel meer op mezelf ben gaan letten.’’ Manon Kamminga, zijn nieuwe coach bij het team van A6.nl waarvoor hij volgend seizoen rijdt, zei al eens dat hij altijd veel te gek deed. ,,Had ze gelijk in’’, geeft hij toe. ,,Had ik in de ochtend al drie uur gefietst, deed ik ’s avonds nog een skeelertraining. Nu doseer ik veel meer, train nog maar één keer per dag in plaats van twee keer. Meer rusten en weten wat je doet is beter dan de oogkleppen opzetten en hard trainen. Ja, hard trainen doe ik nog steeds, maar ik denk wel veel meer na.’’
Alcohol En hij gaat bewuster met zijn lijf om. ,,Ja, zeker, dat ook. Ik drink ook
geen alcohol meer. Was één van de eerste dingen die de arts zei: ‘Als je alcohol drinkt, moet je stoppen met sporten’. Best moeilijk, want ik vind bier drinken ook gewoon leuk, lekker en gezellig. Nu zit ik erbij met een colaatje en als ik moe ben ga ik naar huis, terwijl ik normaal gesproken drie uur later zou zijn gegaan. Toch is het nog steeds gezellig en als ik dan de volgende ochtend fit wakker word, is dat ook wel weer lekker.’’ Zijn vrienden, de mannen van de Barre Beukers en de groep in Staphorst weten hoe het zit, dat helpt ook. ,,Als Ronald Haasjes een keer geen bier drinkt, zeggen ze allemaal dat hij normaal moet doen. Maar tegen mij zeggen ze ‘goed zo, we halen wel wat anders’. Ze houden er allemaal rekening mee.’’ Maar de zaterdag na zijn prachtige zege ging het alcoholverbod even overboord. ,,Eén keer in de zoveel tijd heb ik mezelf een wildcard gegeven’’, zegt hij met een knipoog. ,,Die heb ik die avond ingezet. Dan is het ook alles of niks en ga ik niet twee biertjes drinken, want dan hoeft het voor mij niet. In het afgelopen jaar heb ik vier keer een moment gekozen voor zo’n wildcard.’’ Marthijn Mulder doet zijn verhaal zoals hij is: nuchter. Dat kreeg hij ook wel van huis uit mee. Hij komt uit Staphorst, waar het christelijk geloof streng beleden wordt, en al te veel gekheid aan niemand besteed is.
Afgod Zijn vader stuurde kort na zijn zege een berichtje, en wat later was er
telefonisch contact. ,,Mijn moeder heeft niets over de wedstrijd gestuurd. Helemaal niets. Ja, ze stuurt wel berichtjes. ‘Welterusten’ of ‘hoe was je dag’. Als mijn vader niet zo fanatiek was, hadden ze helemaal niets geweten van wat ik doe. Mijn moeder zegt dat sport alleen maar om jezelf draait en ziet liever dat ik die tijd ergens anders in steek. Ja, dat heeft met het geloof te maken. Sport is een afgod, zegt ze altijd. IJdelheid.’’ Mulder startte twee dagen later niet in het Open Nederlands kampioenschap. Sporten en werken op zondag laat het geloof immers niet toe. ‘Als God wil dat ik win op zaterdag, dan win ik op zaterdag’, zei Mulder voor de camera van de NOS. ,,Als ik dat thuis zeg, wordt mijn moeder altijd boos. Die vindt dat sport om jezelf draait, dat ík wil winnen. Maar God bepaalt dat. Als die wil dat ik win, dan win ik. Wil God dat ik val, dan val ik. Maar uiteindelijk heeft ze wel gelijk dat sport vaak draait om degene die wint.’’ Maar er wordt ook gesteld dat God een talent gegeven heeft en dat je daar wel iets mee moet doen. Mulder lacht. ,,Ik vind zelf dat ik geen talent heb, da’s wat anders, haha. Maar nee, zo sta ik er niet in.’’ De gemeenschap in Staphorst leeft ook mee. In het dorp van iets meer dan tienduizend zielen kent immers iedereen elkaar, vertelt Mulder. ,,Dat heeft voordelen en nadelen. Soms ben ik een stad en vind ik dat ook wel mooi, steeds weer andere mensen. Maar in Staphorst is het ook wel lekker. Iedereen is dichtbij. Je loopt zo even bij de buren naar binnen, terwijl in de stad een buurvrouw drie jaar dood kan liggen en niemand dat doorheeft.’’ Hij voelt ook de steun in het dorp. ,,Zeker vanuit de kerk. De dominee komt wel langs, of een ouderling, al hoeft dat op zich van mij helemaal niet. Iedereen vraagt ook aan mijn ouders hoe het met mij gaat. Ik heb liever dat ze dat aan hen vragen dan aan mij. Doen ze dat wel, dan zeg ik altijd dat het prima gaat,
Op de streep schreeuwt Marthijn Mulder het uit als hij het jagende peloton is voorgebleven. dat ik niet mag klagen. En dan hoop ik dat ze niet verder vragen.’’
Kerk De kerk hoort bij Staphorst, hoort ook bij het leven van Mulder. Hij weet niet beter. ,,Ik ga er al van jongs af aan heen, mijn vrienden gaan erheen. Vooral als je jonger bent, heb je niet door dat ze dat buiten Staphorst raar vinden. Vroeger moest ik met skeelerwedstrijden ook altijd uitleggen dat ik dit niet mag op zondag, of dat niet mag. En dat we geen televisie hebben. Dan heb je pas door dat mensen raar vinden wat wij doen, terwijl dat voor jezelf heel normaal is.’’ Hij staat zelf toch wel weer iets anders in het geloof dan zijn ouders. Moderner, denkt hij. ,,Ik heb nu genoeg meegemaakt, ben op genoeg plekken geweest om beter te weten hoe dingen ook werken. Maar het is gewoon het christelijk geloof in Staphorst, en het is echt wel
een strenge kerk. Iedereen heeft dezelfde God, maar iedereen beleeft dat op zijn eigen manier. En ook daarin is de ene veel strenger dan de ander.’’ Ook het geloof geeft hem steun. ,,Jawel. De dominee is een hartstikke aardige man die het beste bedoelt en belangstelling toont. Als hij langskomt hebben we een prima gesprek. Hij heeft drieduizend mensen waar hij heen moet, maar als hij zoiets hoort, komt hij wel langs.’’ Voorlopig lijkt een bezoekje niet nodig, want het gaat prima met Mulder. De winst in Luleå maakt hem duidelijk dat zijn toekomst toch vooral op het ijs ligt, waar zijn hart lang bij het skeeleren lag. Maar de impact van schaatsen is vele malen groter, merkte hij al snel. ,,Na mijn eerste marathonzege op skeelers kreeg ik veel berichten. Nu waren dat er drie keer zoveel. Als je in zo’n week ziet wat er allemaal gebeurt en wat er op je afkomt, dan is dit wel een stuk groter dan skeeleren.’’
Transfers Volgend seizoen komt hij uit voor A6.nl, de ploeg van Henk-Jan Meijer en Klasina Seinstra. Al voor de wedstrijden in Zweden gaf hij zijn woord. ,,Het begon een beetje te lopen met transfers en Bouwselect kon mij op dat moment geen zekerheid geven
over een plek voor volgend seizoen in de Topdivisie. A6 wilde me heel graag. Daarna heb ik nóg een keer met Bouwselect gezeten, maar daar was nog steeds geen zekerheid. Vervolgens heb ik de knoop doorgehakt. Ja, nu zullen ze ervan balen dat ik wegga, maar toen had ik gewoon niks. En ik wilde heel graag die plek in het A-peloton. Maar ik ben blij met mijn keuze.’’ Natuurlijk wordt er nu gezegd dat hij te vroeg heeft toegezegd. Is hij het zelf niet mee eens. ,,We moeten nu niet ineens gaan doen of ik een hele man ben. Vóór Zweden was er niets aan de hand geweest. Al had ik misschien beter veertigste kunnen worden dan winnen, want ineens ga je wel over dingen twijfelen. Dat gebeurt automatisch, er komt in één keer zóveel op je af. Daarom heb ik de dag daarna gelijk met Henk-Jan Meijer gezeten om te praten.’’ Met het succes kwam ook de aandacht voor zijn ziekte. Mulder kreeg reacties van veel mensen die in dezelfde situatie zitten. Vaak kwamen ze met tips, maar gezien de verrichtingen van Mulder is het beter als hij hén tips geeft. ,,Ik heb weleens in ene groepsapp gezeten’’, vertelt hij. ,,Allemaal mensen met dezelfde ziekte. Tot ik een bericht zag van een vrouw die meldde dat haar man helaas na zoveel jaar ziekte was overleden. Ik ben meteen uit die groep gestapt.’’
Marthijn Mulder raast over het ijs van de Bottenviken bij Luleå met in zijn kielzog Christiaan Hoekstra. ,,Wat heb ik gedáán, vroeg ik me na afloop af.’’ (Foto’s Neeke Wassenbergh-Smit)
- MAART 2022 - 9
Op naar een mooie sportzomer - Met veel skaten en skeeleren Wij staan voor u klaar met ons uitgebreide assortiment en vakkundige advies!
Wij verkopen onder andere Powerslide, Luigino Rollerblade, K2, CadoMotus, DoubleFF, G-form, Gyron, Matter, Roces en vele andere merken op inline & skeeler gebied Let op!! Ook de winkel Schaatssport Haarlem op de ijsbaan Haarlem blijft deze zomerperiode open. Kijk op www.schaatssport-haarlem.nl om op de hoogte te blijven van de openingstijden en mogelijkheden. D a a r n a a s t k u n t u i n Te r A a r o o k terecht al uw Triathlon Gear!
Voor meer verhalen: www.skatenl.nl
10 - MAART 2022 -
SKATE NL Thomas Krol maakt zijn olympische droom waar
E
Gouden debutant
en gouden debutant. Het verhaal van Thomas Krol was al bijzonder, maar zelf schreef hij in Beijing een nieuw hoofdstuk bij. In gouden letters. Eindelijk mocht hij dan zijn opwachting maken op de Spelen, en na het zilver op de 1500 meter veroverde de man van Jumbo-Visma dan inderdaad het goud op de 1000 meter. Het droomscenario van Krol kwam uit in Beijing.
sie Kai Verbij aanwees, die niet reed tijdens het kwalificatietoernooi, maar wel hoger werd ingeschat. Zo zag Krol boezemvriend Verbij wél gaan, in zijn plaats. Maar sindsdien is er veel veranderd. Krol (29) heeft een metamorfose ondergaan, is in een paar jaar tijd uitgegroeid tot een absolute winnaar die zijn palmares in rap tempo aan het uitbreiden is. Wereldtitels, Europese titels, en nu dus ook de heilige graal voor elke schaatser: de olympische titel.
Thomas Krol greep twee keer mis als het ging om plaatsing voor de Spelen. Niet van de partij in Sochi, en evenmin in Pyeongchang. Steeds weer werd hij slachtoffer van het systeem, van die verfoeide matrix die in Nederland schaatsland duidelijkheid moet brengen, maar toch altijd weer voor zoveel discussie zorgt. Van de selectiecommissie ook, die de uitkomst van de matrix regelmatig weer overhoop schopt. Zoals vier jaar geleden. Thomas Krol leek zijn olympische droom te beleven. Derde op de 1000 meter tijdens het OKT, dat moest voldoende zijn, maar was het niet. Omdat de selectiecommis-
Tegenstelling
Thomas Krol schreeuwt het op het middenterrein uit van vreugde. ,,Olympisch kampioen, dat is een droom die uitkomt.’’ (Foto Orange Pictures/Iris van den Broek)
Op de kilometer was de man uit Colmschate de enige in het veld die onder de 1.08 dook. Niet genoeg, dacht Krol aanvankelijk. Maar hij zat ernaast, zoals hij er eerder ook op de 1500 meter naast zat. ,,Toch een grappige tegenstelling’’, vertelde hij. ,,Op die 1500 meter dacht ik acht dat mijn tijd genoeg was voor de winst, maar kwam toch Kjeld Nuis er nog onderdoor. En nu had ik echt niet het idee dat dit voldoende was. In mijn beleving moest je echt naar de 1.07,50 om de titel te pakken. En nu was het juist wél genoeg. Olympisch kampioen, dat is echt een droom die uitkomt. Ik heb er geen woorden voor.’’ Zijn rit voelde fantastisch, stelde Krol. ,,Foutloos bijna. Ik dacht dat het supersnel
ging, met wel een paar kleine dingetjes in mijn race. Maar op het moment dat ik mijn tijd zag, had ik die sneller verwacht. Ik was zelfs een beetje teleurgesteld. Maar uiteindelijk waren het misschien toch de omstandigheden waardoor iedereen zich op die tijdstukbeet.’’
Spanning Wel zat Krol opnieuw langs de kant in een haast onmenselijke spanning, net als een paar dagen eerder. ,,Eerst was ik nog een beetje teleurgesteld, had ik echt het gevoel van ‘jeetje, straks grijp ik er weer naast’. Maar vanaf het moment dat ook Hein Otterspeer niet aan mijn tijd kwam, begon er een beetje hoop te gloren. Het werd inderdaad nog wel heel erg spannend, zeker met die laatste rit van Kai Verbij tegen Laurent Dubreuil. Ik hield het niet meer. Dubreuil zat op een gegeven moment zeventiende onder mijn tijd. Ik heb echt zitten aftellen op het bord, smeekte de cijfers om in het rood te gaan. En dan komt ook Dubreuil er niet aan. Fantastisch.’’ Natuurlijk was Thomas Krol de grote favoriet, de man die de afgelopen jaren voor grootse prestaties tekende op de 1000 meter. Hij wist dat uiteraard zelf ook. ,,Je bent één van de favorieten natuurlijk. En op basis van wat ik
dit seizoen heb laten zien misschien ook wel dè favoriet. Maar dan moet je het allemaal nog wel even doen. En de concurrentie is juist op deze afstand zó moordend. Dat ik dan na het zilver op de 1500 meter nu toch nog die gouden plak meeneem, is echt geweldig.’’
Thomas Krol ook wereldkampioen Thomas Krol vervolmaakte zijn seizoen in Hamar, waar hij na Europees goud op de 1000 meter en de olympische titel op diezelfde afstand ook nog eens wereldkampioen sprint werd. Een mooie, maar onverwachte titel, vond Thomas Krol. ,,Ik had dit zelf nooit gedacht, maar had er uiteindelijk ook wel wat hulp voor nodig.’’ De olympisch kampioen (29) doelde op het afhaken van Laurent Dubreuil. De Canadese favoriet werd uit het niets positief getest op Covid-19 en verdween meteen uit de competitie. Dat bezorgde Thomas Krol een dubbel gevoel. ,,Dubreuil toonde op de eerste dag aan de beste te zijn. Natuurlijk had hij er op de tweede dag zeker voor moeten rijden, maar het was heel moeilijk geworden om hem te verslaan.’’ Nu bleek uiteindelijk ploeggenoot en boezemvriend Kai Verbij zijn voornaamste concurrent, maar op de afsluitende 1000 meter kon die niet aan de tijd van Krol komen. Zo schaart Thomas Krol zich in een illuster rijtje. Na mannen als Jan Bos, Erben Wennemars, Stefan Groothuis, Michel Mulder en Kai Verbij is hij nu de zesde Nederlander die beslag legde op de wereldtitel voor de sprinters.
Heel veel soeps.
Lekker boordevol groenten en peulvruchten.
BF5457 wt Advertentie Unox Goedgevuld 251x375 V1.indd 1
10-03-22 10:21
2 10:21
INTER VIEW
Groningse wint vijf jaar na verlamming haar tweede race op natuurijs
Angst geeft Luna Jonkers vleugels
M
et haar vlechtjes en haar daden deed Luna Jonkers een beetje denken aan Pippi Langkous, met haar beroemde uitspraak ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan’. Zo ongeveer ging het met Luna Jonkers ook op natuurijs in het land van Pippi. Nooit op gereden, maar wel gewoon naar huis gaan met een Nederlandse titel op zak. Het was natuurlijk allemaal sensationeel wat de pas 21-jarige Luna Jonkers presteerde in die eerste dagen op het zee-ijs bij het Zweedse Luleå. In de eerste de beste race al meer dan een uur alleen vooruitrijden, en dan in de volgende wedstrijd met de winst aan de haal gaan. En het grappige is: het is allemaal ingegeven door angst en onbekendheid. Neem die eerste wedstrijd van de Grand Prix. Luna Jonkers, een 21-jarige B-rijdster, rijdt heel lang alleen vooruit. ,,Omdat ik het eng vond’’, bekent ze met een lach. ,,Ik sta hier voor het eerst op natuurijs, heb twee keer getraind met mijn ploeggenoten van Cenned en alleen dat vond ik al heel erg eng. Hoe kan ik in hemelsnaam in een peloton rijden als ik het al eng vind om achter mijn ploeggenoten aan te rijden, vroeg ik mezelf af.’’ De eerste honderd meter van de wedstrijd? Zelfde conclusie. Eng. ,,Daarom ben ik er vandoor gegaan, zodat ik niet in de drukte hoefde te rijden.’’ Twee dagen en een evaluatie met de ploeg
Luna Jonkers komt over de streep als winnares van het Open Nederlands kampioenschap op natuurijs. ,,Ik vond het eng in dat peloton, daarom ben ik er vandoor gegaan.’’ (Foto’s Neeke Wassenbergh-Smit)
later. ,,Tja, mijn tactiek in de eerste wedstrijd was achteraf natuurlijk niet zo slim, al vond ik het wel mooi om zo lekker in m’n eentje te rijden. Maar de meiden vertelden me toch de eerste rondjes maar rustig aan te doen en niet direct alle energie te verspillen. Dit is mijn eerste jaar op de marathon, dus tactisch ben ik nog niet zo goed.’’
Advies Maar als je sterk bent, heb je misschien gewoon wel minder tactiek nodig. Hoe dan ook, waar Luna Jonkers in de eerste
Grand Prix nog wat weghad van een stervende zwaan, die na haar lange vlucht met de grootste moeite nog kon aanpikken, pakte ze het in het Open Nederlands kampioenschap een stuk beter aan. Ze had in ieder geval het advies van haar ervaren ploegleidster Alida Pasveer in de oren geknoopt. ,,Die zei dat ik moest genieten en dat heb ik zeker gedaan.
De kersverse Nederlands kampioene Luna Jonkers straalt in de sneeuw van Luleå. Ik geniet al vanaf het moment dat ik hier ben.’’ Toch was er nog wel dat grote peloton, en die gevaarlijke scheuren. ,,En dan ook nog die tempowisselingen. Aanvallen, benen stil, aanvallen, benen stil. Al die grote ploegen lieten elkaar niet rijden, en ik vond het niks. Ik kan dat ook niet goed, dat steeds weer versneller, rijd liever één tempo. Toen het wéér stilviel, keek ik om en zag ik dat ik een gat had van vijf meter. Dan ga ik wel, dacht ik. Mijn eigen tempo rijden, al was het met vier of vijf rondjes te gaan nog best ver.’’ De Groningse spaarde zich zelfs een beetje, reed niet voluit. ,,Ik verwachtte dat er wel een groepje bij zou komen en hoopte dat ik dan weer kon aansluiten. Maar er kwam niemand. Op een gegeven moment besloot ik dan maar alles te geven, en dat is precies wat ik heb gedaan.’’ Ze reed naar een voorsprong van meer dan twee minuten, en langzaam daalde bij Luna Jonkers het besef in dan ze misschien weleens zou kunnen winnen. ,,Dat gat was best groot, maar ik realiseerde me ook dat er nog van alles kon gebeuren. Ik raakte vermoeider, minder scherp. Dan moet je zorgen dat je in
ieder geval blijft staan. Maar dat ik kon winnen, geloofde ik pas echt toen ik over de finish was.’’
Verlamd In de vreugde achter de streep kwam er nog een aspect naar voren dat de zegetocht van Luna Jonkers nóg knapper maakte. Vijf jaar eerder raakte ze na een ongeluk op de racefiets gedeeltelijk verlamd aan haar linkerarm, omdat twee armzenuwen afscheurden bij het ruggenmerg. Dat gaat inmiddels wel beter, maar Jonkers moet nog altijd een speciale brace dragen om te kunnen schaatsen. Desondanks legde de vierdejaars studente geneeskunde alle toppers haar wil op en mocht ze uiteindelijk het roodwitblauw aantrekken. En Jonkers maakte niet eens de indruk stuk te zitten. ,,Maar ik heb wel zere benen en heel zere voeten. Ik denk dat ik gewoon in de flow zat. De pijn komt vast later nog.’’ Ze verbaasde iedereen, inclusief zichzelf. ,,Zelf had ik wel het idee dat lange afstanden me zouden liggen, maar ik wist dat eigenlijk niet omdat ik dat nog nooit had gedaan. Maar dat ik hier zou winnen? Nee, dat is nooit bij me opgekomen.’’ In ieder geval bezorgde ze in haar eerste seizoen als marathonschaatsster ploegleider Alida Pasveer wéér een grote titel én voorzag ze in een passend afscheid van sponsor Cenned. Het team maakt overigens wel een doorstart, mét Luna Jonkers. ,,Ja, ik blijf volgend seizoen sowieso bij de ploeg. Ik wilde heel graag in dit team rijden en daar ben ik nog steeds heel blij mee.’’
Kjeld Nuis jubelt na zijn gouden race. ,,Ik dacht ‘what the fuck, dit kan hem misschien wel zijn’.’’ (Foto Oranje Pictures/ Douwe Bijlsma)
Proficiat Bart
IKO PUSHING LIMITS Het verleggen van grenzen, het steeds beter willen doen, het op elkaar afstemmen van factoren die bijdragen tot topprestaties is wat topsporters doen. Dit is met IKO als producent van dakbedekking, vloeibare waterdichting en isolatie heel vergelijkbaar. Van ontwerp en productie, toepassingen van de producten, technieken en adviezen; alle medewerkers bij IKO zijn er voor u want samen gaan we voor topprestaties. nl.iko.com - iko-insulations.com
DAKBEDEKKING I VLOEIBARE WATERDICHTING I ISOLATIE Adv_GoudenBart_251x375mm.indd 1
14/01/2022 15:48
SKATE NL Bart Swings schrijft Belgische historie op Winterspelen
Het goud dat iedereen gunt
H
ij vroeg het zich even af, en ook in België werd er met enige nieuwsgierigheid gekeken naar de Nederlandse reacties op het goud dat Bart Swings behaalde op de massastart. Maar Swings, de aimabele Belg, wist al snel hoe de vork in de steel zat. In Nederland gunde iedereen hem die gouden plak zeer. En de historische olympische titel was dik verdiend, daarover bestond geen enkel misverstand.
Dat Bart Swings (31) in Beijing Belgische sportgeschiedenis kon schrijven, is op zich niet eens verbazingwekkend. Wie Swings een beetje volgt en hem ook nog weleens in de Nederlandse marathons ziet rijden, weet wat de man uit Leuven kan. En dat is veel. Swings is een alleskunner, en precies dat had hij nodig om het grootste succes uit zijn loopbaan te kunnen boeken. In de finale van de massastart kwam er veel werk op het pad van Swings, die zag hoe de Nederlanders het hem lastig maakten, onder andere door aanvallen van Sven Kramer. De Belg kon daarop zijn hele arsenaal aan kwaliteiten aanspreken. Hij pareerde aanvallen, temporiseerde, herstelde, controleerde en had in de finale ook
Bart Swings schreeuwt het uit van vreugde. Hij is de nieuwe olympisch kampioen op de mass-start. (Foto Orange Pictures/Douwe Bijlsma)
15:48
nog een geweldige sprint in de benen. Het was een beetje de manier waarop Swings als eenling soms ook het Nederlandse marathonpeloton de wil oplegt. ,,De Nederlanders hebben het me niet makkelijk gemaakt’’, vertelde Swings na zijn historische prestatie. ,,Ik voelde dat er op me werd gelet. Daarnaast moest ik toch ook veel werk verzetten in de koers. Gelukkig kon ik een ronde of vier voor het einde nog even wat gas terugnemen en zo wat herstellen. Daardoor kwam het uiteindelijk nog wel goed voor mij.’’
Sterkste Het was de dag waar Swings vier jaar naartoe leefde. Na het zilver op de massastart in Pyeongchang telde er voor de Belg maar één kleur medaille: goud. Daar moest alles voor wijken. ,,Vooraf voelde ik dat het op deze dag moest gebeuren’’, stelde Swings, die jaren terug de overstap maakte vanuit het skeeleren naar het schaatsen met maar één doel voor ogen: de Spelen. ,,Uiteindelijk heb laten zien dat ik de sterkste was. Ik hoop dat de Nederlanders mij dit gunnen, want ik heb veel gaten op ze gedicht. De koers was daardoor voor mij niet echt ideaal, maar het is me toch gelukt.’’
Swings kon gerust zijn. Nederlanders verliezen niet graag, maar ze weten wel wanneer ze op waarde worden geklopt. En dat was deze dag het geval op het olympische ijs in Beijing. Zowel Jorrit Bergsma en Sven Kramer wonden er geen doekjes om. Swings was de terechte winnaar, stelden ze vast. Ook Irene Schouten was er als de kippen bij om complimenten uit te delen aan Swings en hem te feliciteren met de titel. De twee waren nog even ploeggenoten toen Swings ook deel uitmaakte van de ploeg van Anema. Met haar blijk van respect stal Schouten in ieder geval de harten van de Belgen, die onder de indruk waren van de sportiviteit van zowel Schouten als Kramer en Bergsma. Ook het commentaar op de NOS werd door de Belgen zeer gewaardeerd. Daar luidde de conclusie dat de titel Swings zeer toekwam. ‘En of de Nederlanders Swings de titel gunnen’’, concludeerde Sporza.
Kunstijsbaan De vraag is nu wel hoe het verder gaat met het Belgische schaatsen, dat zich wel ontwikkelt, maar nog steeds aan de hand wordt genomen door de Nederlandse collega’s. Swings maakt deel uit van Team IKO, en shorttrackster Hanne Desmet, in Beijing goed voor brons, traint met de Nederlandse selectie. België beschikt zelfs niet over een 400-meter kunstijsbaan. Bart Swings maakt zich sinds de Spelen in Pyeongchang persoonlijk sterk voor de komst van zo’n baan. ,,ook de federatie zet zich daar vol voor in’’, v ertelt Swings.
,,Ik weet niet precies hoe het er momenteel voor staat, maar ik hoop wel dat het de goede kant uitgaat. Het laatste dat ik wil horen, is dat het project stopgezet wordt. Na de prestaties van zowel mijzelf als van Hanne Desmet zou dat me verbazen.’’ Swings hoopt op een kunstijsbaan en een shorttrackbaan van niveau. ,,Dan ben je in staat beide sporten naar een hoog niveau te brengen.’’
Eerste wintergoud België sinds 74 jaar De gouden plak van Bart Swings is een historische medaille. Het is het eerste goud dat België op de Winterspelen verovert sinds maar liefst 74 jaar. Destijds waren het de kunstschaatsers Micheline Lannoy en Pierre Baugniet die tijdens de Spoelen van 1948 goud pakten op het onderdeel paarrijden. Nu komst Bart Swings dan met een tweede gouden plak, die overigens wel de eerste gouden medaille is op een individueel nummer. Met ook het zilver van Pyeongchang is Swings bovendien de eerste Belg die meer dan één medaille wint tijdens de Winterspelen.
MEMORABELE MARATHONS
De val die de wereld Marathonschaatsen is al tientallen jaren een sport die boeit. Op kunstijs, maar zeker op natuurijs. Vooral dáár geldt het recht van de sterkste, en slechts een enkele keer dat van de gelukkigste. De schaatsers van de lange adem zijn avonturiers, doorzetters, de cowboys van het ijs. En ze maakten door de jaren heen flink wat mee. In deze serie verhalen haalt SkateNL voor de liefhebbers de mooiste en meest memorabele momenten terug.
Met een gezicht waarvan de pijn, de uitputting en ook De iconische foto van fotograaf Glenn Wassenbergh, de blijdschap zijn af te lezen komt Crispijn Ariëns in die Elma de Vries precies zwevend boven het ijs 2017 over de finish. ,,Dit was een heel heftige wedstrijd.’’ vastlegde. (Foto Glenn Wassenbergh) (Foto’s Neeke Wassenbergh-Smit)
Geen 18, geen alcohol
16 - MAART 2022 -
eld overging H
et gebeurt niet vaak dat een verliezer meer publiciteit krijgt dan een winnaar. Maar dat was precies het geval na de Alternatieve Elfstedentocht van 2017 op de Weissensee. Wie herinnert zich niet de val van Elma de Vries, met de streep letterlijk in het zicht? Ze won daardoor niet, maar ging wel de wereld over.
Het beeld bleef lang hangen: Elma de Vries die op haar buik over het ijs van de Weissensee schuift. Ze ziet de finishlijn dichterbij komen, maar tegelijkertijd ziet ze ook de winst in de Alternatieve Elfstedentocht uit beeld verdwijnen. Volkomen ontgoocheld kwam Elma de Vries uiteindelijk over de streep. Als vierde, waar ze twintig meter eerder nog haar naam al in mooie sierletters bijgeschreven zag op het bord met winnaars van de Alternatieve. Ze begreep er helemaal niets van. ,,Niet te geloven’’, stamelde Elma de Vries met een stem vol onbegrip. ,,Ik weet wat het is, heb hier al een keer gewonnen, een paar keer op het podium gestaan. Dan telt alleen de winst. En ik deed alles goed. Maar één klein, lullig gaatje en het is over. Dit verzin je niet.’’ Ontreddering klonk in haar stem, beetje berusting ook. Maar haar ogen stonden nog vol ongeloof. ,,Voor mijn gevoel was ik er al. En ineens schuif ik zó hard over het ijs. Ik gleed ver door, zag de anderen niet komen, maar wel de finish naderen. Ik dacht dat ik het gewoon ging halen. Glijdend. Gewoon over die streep glijden. Maar tien meter voor de finish lig ik dan toch stil, zie ik de anderen komen en word ik gewoon vierde. Onvoorstelbaar.’’
Bitter Een zekere zege veranderde zo in de bitterste nederlaag uit de loopbaan van Elma de Vries, die tegenwoordig samen met Imke Vormeer is neergestreken in Schotland, in de buurt van Aberdeen. Van het kopgroepje van vier, waarvan ze drie rijdsters al ruim
achter zich had gelaten, werd ze ineens de laatste. Zelfs geen podium, niks. Natuurlijk, De Vries weet dat blijven staan ook bij marathonschaatsen hoort. Maar in zo’n wedstrijd, op zo’n manier, en in zo’n vorm. Dat is heel bitter. ,,Ik was die dag echt de sterkste’’, zegt ze onomwonden. ,,Reed lang alleen, maar voelde dat dat te hoog gegrepen was onder die omstandigheden. Daarom liet ik me terugzakken. In dat groepje voelde ik dat ik voor de winst reed. Dan ben je er bijna en gaat het zo gruwelijk mis. Ik was er zo dichtbij…’’ Het beeld van de vallende Elma de Vries ging heel Nederland rond. Sterker, het ging zelfs de wereld over. Wrang voor winnares Lisa van der Geest was dat vrijwel niemand sprak over haar overwinning. De val van De Vries werd overal belicht. De Duitsers trokken er op nationale televisie zelfs zo’n twintig minuten voor uit om tot in de puntjes te analyseren waar het voor de Friezin nou precies fout ging. Vertragen, herhalen, terugspoelen. Dat kan je zo vaak doen als je wilt, maar uiteindelijk komt het op hetzelfde neer: Elma de Vries haakte in het ijs en bleef niet op de been. Gebroken zat de rijdster van – toen nog – Palet Schilderwerken op een koelbox, midden op de finishstraat. ,,Godverdomme jongens, hoe is dit mogelijk’’, stamelde ze. ,,Ik had ‘m. Ik zag de boog, ik had ‘m.’’
Publiciteit Maar elk nadeel heeft een voordeel, om het zo maar eens te zeggen. Nooit eerder genereerde Elma de Vries zóveel publiciteit voor zichzelf of voor haar ploeg. De iconische foto van haar val haalde alle kranten en ook op televisie was er aandacht voor het ongelooflijke misfortuin van De Vries. De publicitaire waarde van pech bleek ineens enorm, maar dat was voor Elma de Vries slechts een haal schrale troost. ,,Ik kreeg zóveel reacties na die wedstrijd. Van collega’s, vrienden, familie en zelfs van onbekenden uit binnen- en buitenland. Het is heel fijn dat mensen met je meeleven. Maar het was ook heel dubbel dat
Elma de Vries probeert de teleurstelling te verwerken, maar dat viel niet mee. ik daarmee bekend moest worden. Ik had veel liever gewoon gewonnen. Daarvoor was ik naar de Weissensee gekomen.’’ Vijf jaar later is De Val gewoon een onderdeel geworden van het leven van Elma de Vries. Ze heeft geen verwoede pogingen ondernomen om de herinnering uit te wissen, maar hoeft er ook niet overdreven vaak aan te worden herinnerd. Toch is ze al snel tot de conclusie gekomen dat de uitkomst van die Alternatieve niet alleen maar triest was. ,,Nee, ook toen besefte ik al snel dat die val veel meer aandacht heeft opgeleverd dan wanneer ik gewoon gewonnen had. Ik kreeg ook reacties van mensen die wat verwonderd vaststelden dat wij als vrouwen ook gewoon tweehonderd kilometer reden, dat soort aandacht was er ook. In die zin is het uiteindelijk wel positief geweest. Aan de andere kant kon ik die wedstrijd onderbrengen in een lange rij van wedstrijden die ik bijna heb gewonnen. Wat dat betreft was het heel dubbel, want natúúrlijk had ik die wedstrijd ook graag gewonnen.’’
Pilote Ze wordt er niet al te vaak meer aan herinnerd, maar soms toch nog wel. Zoals in Schotland, waar De Vries in de omgeving van Aberdeen werkzaam is als helicopterpilote en zo voorziet in het transport van mensen
naar de boorplatformen voor de kust. En ze vliegt tegenwoordig echt in het ’grote werk’. ,,Grotere heli’s voor dit werk zijn er eigenlijk niet’’, legt ze uit. ,,Er kunnen bij ons negentien passagiers achterin zitten. De lengte van de heli is gewoon 21 meter. En het is best druk, maar door de huidige situatie wordt het waarschijnlijk nog drukker.’’ Maar het zijn dus haar collega’s die Elma de Vries nog weleens herinneren aan het echec op Weissensee. ,,Dan hebben ze me eens opgezocht op Google, en zien ze dat ik geschaatst heb. Maar natuurlijk zien ze dan ook het filmpje van die val voorbijkomen. In die zin word ik er nog weleens aan herinnerd. En laatst tijdens de Grand Prix in Luleå was er nog een verslaggever van Tubantia die de vergelijking maakte met Aggie Walsma die daar net voor de streep werd ingehaald.’’ YouTube blijkt inderdaad de grootste bron van inspiratie voor de mensen die nog even het leed van De Vries willen aanschouwen. ,,Dat filmpje is echt wel veel bekeken. Er zijn zelfs Hongaarse vrienden die in Canada wonen die het al wisten te vinden. En hun familie natuurlijk ook.’’ Lachend: ,,Er is ook een filmpje in slow-motion van gemaakt, en er is zelfs een creatieveling geweest die er een gifje van heeft gemaakt. Dat was nooit gebeurd als ik had gewonnen.’’
®
Trots op onze schaatsers en boeren!
- MAART 2022 - 17
Goud smaakt altijd naar meer! Goud smaakt altijd naar meer! Trotse sponsors van het Zaanlander schaatsteam.
SKATE NL
De Japanse schaatsers zijn al in Almere geweest om nieuwe schoenen aan te meten voor de komende olympische cyclus.
Viking kijkt vol trots naar schaatstoernooi in Beijing
I
Aandeel in álle medailles
n het hoofdkwartier van Viking zijn de werknemers ook gewoon liefhebbers. En dus stond de televisie tijdens de Olympische Spelen steevast aan. En wat ze zagen, stemde trots. Want Viking speelde een grote rol in de medaille-oogst.
Niemand zal het van de daken schreeuwen. Daarvoor zijn de mensen bij Viking doorgaans te bescheiden. Maar als je een beetje doorvraagt komen de feiten uiteindelijk wel op tafel. En die zijn, uiteraard als het om schaatsen gaat, best wel verbijsterend. ,,Wij zeggen dat álle medailles zijn gehaald met materiaal van Viking’’, stelt directeur Hiddo Visser. En hij maakt daarmee niets mooier dan het is, al is de uitleg er eentje met een kleine knipoog. ,,Elke medaillewinnaar heeft gereden op onderstellen van Viking, op twee uitzonderingen na: Ivanie Blondin en Martina Sábliková. Daarbij reed Sábliková wel op schoenen van Viking. Blondin had eerlijk gezegd geen van beide, maar die had wél onze helm op. Zo had eigenlijk iedereen wel iets met onze produkten.’’ Een apart verhaal is toch wel Nils van der Poel. De verbazingwekkende Zweed rijdt – uiteraard zou je bijna zeggen – zijn races ook op Viking-ijzers. Maar niet op het nieuwste model de Icon, wel op de wat oudere Nanoflex. Viking-specialist Ino Stehmann van de gelijknamige winkel uit Zaltbommel heeft zich zelfs nog ingespannen om daarvan nog een setje te prepareren voor Van der Poel, die de beste ijzers van Viking ‘te goed’ vond. Hij kon er de bochten niet goed mee houden.
Gevoel ,,Op zich snap ik hem wel, maar hij zou datzelfde gevoel ook kunnen krijgen op de Icons. Dan zou hij alleen iets aan de hoogte moeten doen’’, vertelt Visser. ,,Het is ook een beetje wie Van der Poel is, wat hij gewend is.’’ De liefhebber Visser keek met bewondering naar de races die de Zweed op het ijs legde. ,,Hij is de eerste die zich echt heeft gedurfd zich op zo’n vergaande manier te specialiseren op de lange afstanden en je ziet hoe goed dat uitpakt. Hij is ook één van de eersten die op zo’n manier zijn trainingen inricht.’’ Visser vindt dat Van der Poel en Irene Schouten daarin wel wat op elkaar lijken. ,,Want als je ziet hoeveel duurwerk Schouten doet, dat is ook iets dat langebaners niet echt gewend zijn. Daarmee onderscheidt ze zich ook binnen Nederland. Ik denk
zelfs dat Irene misschien wel heeft moeten leren iets minder te doen. Maar het is mooi om te zien dat hard
werken voor haar nu ook echt iets oplevert.’’ Overbodig te zeggen dat Schouten natuurlijk ook haar successen boekte op Viking. Net zo overbodig is het eigenlijk te zeggen dat de mensen bij Viking met trots hebben gekeken naar de verrichtingen van ’hun’ schaatsers. ,,Zeker, héél trots’’, beaamt Visser. ,,We zijn weleens eerder dichtbij zo’n oogst geweest en eigenlijk kun je zeggen dat we het haast niet beter hadden kunnen doen. Maar toch hebben we nog wel wat te verbeteren. We zijn nu al bezig met de volgende generatie schaats. In maart worden de metingen verricht om zo de validatieslag te kunnen maken voor
het volgende seizoen.’’ Net als schaatsers zelf werkt ook Viking volgens een olympische cyclus. ,,Klopt’’, zegt Visser. ,Maar als ik eerlijk ben was het product waar we nu aan werken al bedoeld voor de Spelen in Beijing, maar door corona hebben we dat moeten uitstellen.’’ Neemt niet weg dat er nu wordt toegewerkt naar de Spelen van Milaan. De producten daarvoor, legt Visser uit, moeten echter al eerder klaar zijn. ,,Want in
een olympisch seizoen willen de meeste schaatsers niet meer van materiaal wisselen. Dat vinden ze vervelend, geeft extra stress en onzekerheid. En niemand wil onzekerheid in een olympisch seizoen. Daarom bewijzen wij in het jaar daarvóór al dat ons materiaal beter is. Daar hebben we nu nog even de tijd voor, maar we beginnen binnenkort wel met de eerste testen en metingen van de prototypes. De resultaten worden weer omgezet in het product, waarmee dan volgend seizoen rijders kunnen testen. Dan is het de vraag of ze overstappen of niet.’’ Dat is een terugkerend verhaal. De huidige Icons zijn al een doorvertaling van de Sapphire en zo zal het volgende model ijzers daar weer een verbeterde versie van zijn. Visser: ,,Daarbij kunnen we aantonen dat onze product met elke stap beter wordt, al worden de stapjes natuurlijk wel steeds kleiner. Tot je weer tot een compleet nieuw inzicht komt.’’ De eerste schaatsers zijn alweer op bezoek geweest bij het hoofdkwartier in Almere. Dat waren de Japanse schaatsers uit de ploeg van Johan de Wit. ,,Die kwamen voor nieuwe schoenen’’, vertelt Visser. ,,In de aanloop naar de Spelen wil niemand dat doen, maar dit is wel het moment daarvoor. Nu hebben ze de tijd om daaraan te wennen en kunnen ze zelf met hun materiaal ook beginnen aan een nieuwe olympische cyclus.’’
Nils van der Poel ontketende een heuse zoektocht naar de juiste ijzers van Viking, om er vervolgens tweevoudig olympisch kampioen op te worden. (Foto’s Neeke Wassenbergh-Smit)
COLUMN MARK TUITERT
Nils van der Poel. Een fenomeen. D
e meest fascinerende schaatser en persoonlijkheid van de afgelopen twee jaar stopt met schaatsen. En dat moet hij ook doen. Lees zijn boek How to skate a 10k… and half a 10k en je weet waarom. De buitensporige trainingen die in geen enkel trainingsboekje passen deed hij, een gedurfde nieuwe techniek, fijngeslepen op een kleine 250 meterbaan, introduceerde hij, zijn mentale batterij bewaakte hij – door ieder weekend vrijaf te nemen en op die dagen zonder schema door het leven te gaan. Dat sport en media
samengaan en ook entertainment betekenen snapte hij, zijn gouden medaille afstaan aan de partner van een Chinees dissident als statement tegen het regime in Peking bedacht hij, alleen trainen op tien kilometers en toch wereldkampioen allround worden: hij speelde het klaar. Het boekwerk van Van der Poel laat me niet los: het getuigt van een diep inzicht in alle facetten van het presteren onder druk. Het is een statement van ergens vol voor gaan en de balans bewaken om daarnaast ook nog een goed en gezond leven te leiden. De uitdaging voor Van
der Poel ligt niet alleen in het winnen van olympische medailles – de uitdaging ligt hem in het feit dat hij zijn eigen grenzen en die van zijn sport weet te verleggen. Hij gaat de ultieme uitdaging aan met zichzelf. Je kunt namelijk niet zeggen dat je iets wilt en tegelijkertijd niet de actie ondernemen die nodig is om dat wat je wilt ook te bereiken. Dan houd je jezelf voor de gek, je komt in conflict. Net als de atleet die olympisch goud wil winnen, maar het niet tot zijn taak maakt daar iedere dag voor te leven. Óf je wilt iets bereiken en doet het werk dat nodig is, óf je wilt het niet. Er is geen andere
Bonbon
La za
Woning
Mid
Japans spel Vader Landbouwer
optie. Dit snapt Van der Poel als geen ander. Het is ook de reden waarom hij stopt. De missie is volbracht, de directe uitdaging is verdwenen. Jeugdpuistjes Nils van der Poel zien we volgend jaar
niet terug op de ijsbanen, dat lijkt zeker. Een groot gemis voor de internationale strijd op het ijs, maar zijn manier van denken is een grote aanwinst voor de boekenkast van prestatiefilosofie waar ik Vaarwel zo’n fan van ben.
Hartelijke groet, Mark
Gang van paard
Na
3
Dro
Overschot Noot
Hap
Mist Paradijs
Bedrijfster Plant
15
Deel van de Bijbel
BUZING Puzzels
Foto: Vincent Riemersma
MAART 2022 -
Puzzel Ook kans maken op fantastische prijzen?
Scan de QR code en
Los dan onderstaande puzzel op, Scan de QR code en 4
stuur je antwoord Drank in. Lang- Houding Snavel Lust of op www.skatenl.nl/puzzel of Heerlijk Klaar zaam vul het antwoord in
mail deze naar info@skateNL.nl voor 30-03-2022. Wij begin april via www.skatenl.nl deVerwinnaar bekend. Oplossing puzzel SkateNL Januari sleten 2022 was: NATIONAL SPEED SKATING OVAL Winnaar Schrijf- Januari 226-ers pakket Aart Pouw, Vogel- VreemMiddag boek lijnDrive: Christina Sebel bek de munt schaatscadeaukaart: Margreet Muusse
11
Dierengeluid Lang-
Bonbon
zaam
Aanw. vnw. Landbouwer
Houding
Vader
Napijn
Dieren-
In elkaar
Aanw. vnw.
14
Kleur
Droogvloer
Landbouwer
3
Ereis
Gang JeugdKwet-van Dromer puistjes suurpaard
Napijn
3 Vaarwel Overschot
Paradijs
13
Europese hoofdstad
Zeeuw- Deel van se plaats Engeland
Noot
Hap
Last
Wasgelegenheid
Vreemde munt
7
Last
13 ReddingsMistGelderse middel
Paradijsplaats
Europese hoofdstad
Soort
Gelderse plaats
Reddingsmiddel
Slee
Bedrijfster
Beddengoed
Plant
15
8
Boom Deel van de Bijbel
2
En andere
Gaard
Strik
Geur
Dronkaard
vnw. Opdracht
Belgische omroep
Tijdstip
Schoof
Schrijfgerei
Slonzige vrouw
Slee
Deel van de dag
KledingSteekstuk spel
Emmertje
Wereldtaal
6
Wereldtaal
Inwendig orgaan
Inwendig orgaan
9
Plant
Kledingstuk
9
Insect
Nikkel Insect
Zoogdiertje Domina
Zoogdiertje
Onderofficier
Nikkel
Pennetje
Pennetje
OnderGooiofficier
Vrucht
Beddengoed
Tijdperk
Deel van geschrift
Gooi
Plan
Zoogdier
Deel van Emde dag mertje
Graansoort
Betaalmiddel
SlonzigeBetaalmiddel vrouw
17
Bloedvat
Deel van geschrift
SchoofOpdracht
Schrijfgerei
Deel van verhaal
Nakomeling
Graansoort
Domina
Afgod
Vrucht
Afgod
OverschotOver-
Schenking
schot
Schenking
12
G Puzzels BUZING Puzzels
1
2
3
1
2
4
3
5
4
6
T P R A P A G V A C
5
A N O E N
A D I R A F F A N B E T D A R E S N T
7
6
7
T P R A L A A P A N D L GI ON V R E EG A D C N BE N B A D I E G RG E EA F V N FA AW N E E U B E T E DL A ED V EA S LE R N TK
E E D E
8
8
9
9
10
11
10
12
11
12
13
13
14
15
14
16
15
17
16
18
17
!
18
!
Altijd scherp. Voor jou.
A B Z I N E A F R E G E L B Z B E I N E B EA I FG GE G E B G E RL T E L E I N E A W E E T E I G E U N E E RL E T S BE AL TA023-5385459 E L S G L K E E E N TT VDealer E L van o.a.: Z N E E B O E I TE R S EE S L E D A S L GA K EE S N DT O R EE
G G E T R R O E G E E N E ET I RG A DO CEE R
S V P T A L L I A N I A S V O L S V P T L N M AA M A I LA I R NE I L E N P O AL DS I N G S A S E I G E N M A M B E D E D C E L M EL I N RA E Z L EA DE I N E E B R TS AA S L A T L A P T A A K Bauer EHS Fila B E Icetec D U U R G A R V E P I S O D M E E W O NR A P E N M E L OE E N E I N S A L B D OR TD O A N A P P AE PL
Z E N G S G A R A Z E T O L I EE NL G S GA EGN AA R A V ET TA O A D E R A I E L R A S A AGT E N A GR O K T A I NAE DA E R D MM A R M E R Iceskate A S O N I Z MAO AL T DE O O RL O K AL T I I NE E A
Ronden, slijpen, richten, advies, reparatie, lease, verkoop en aanmeten van schaatsen.
Hoofdstraat 182 Santpoort-Noord | contact@schaatslab.nl | www.schaatslab.nl
V E L B E D A N K B O E E R E S D A L A E S D O R
B E D A N K T
Z T I E K E
A T L S V E U U P I S E N N S
A N R O M A
S V E N
P
T A A K G A RI RV EEE N D E W O R P E L O E N I L D O D O N E N
E N
17 Steekspel
Ter attentie
Tijdperk
Later
1
Belgische omroepPers.
Geur
Tijdstip
8
Boom
Strik
Patient
Deel van verhaal
Soort
Gaard
Later
Zoogdier
Erbarmen
Nakomeling
Groningse plaats
SchoeiTer sel attentie
Bloedvat
Vogel
Sluis
Patient
Dronkaard
Vogel Klein
1
Rustplaats
2
10
Sluis
Groningse plaats
vnw.
Duitse Natuurk. rivier term
Erbarmen
Werkplaats
Noot
Scho se
Voedsel Franse NV
5 Klein
Moeder
Intiem
En andere
5
Land
Vulk. gesteente
Waterval
Pers. vnw.
Rustplaats Pers.
Kwetsuur
wezen
Chinese maat
Verbod Godin Denkend wezen
Iedere Ontken-
Dromer
Dierenverblijf
Vreemde munt
ning Duitse Natuurk. rivier term
Zeeuw- Deel van se plaats Engeland
Mist
16
Voedsel Fran NV
10
VoorGodin OverDenkend zetsel winning
Deel van de arm
Droogvloer
Land
Werkplaats
Langza-
Nakomeling
18
Vulk. gesteente
merhand Noot
Nakomeling
OntkenIedere Gehoorning Ogenzaal blik
Chinese maat
Waterval
Moeder
Vogel- Vreembek de munt
7
Overwinning
Langzamerhand
vnw. Vrucht SchaakDrank Pers. Noot stuk
Klaar
Voorzetsel
Verbod
Intiem
Wasgelegenheid
Gehoor- Ogen- geluid zaal blik
18
Heerlijk
Versleten
Ereis
11
Gang van paard
Lust
14
Middag Schrijflijn
Woning
Japans spel
Snavel
Kleur
Dierenverblijf
Deel van de arm
In elkaar
4
* Het boek DRIVE van Noot Vrucht Schaakstuk Mark Tuitert * Schaats Cadeaukaart t.w.v. € 25,* Een testpak16 ket van 226ers
D A R O! N M O D O O A T I
I R E E N !
M I L L E
Powerslide
Viking
Zandstra
- MAART 2022
1