Schaakmagazine 2013 - juni

Jong talent

Bijzonder, heel bijzonder

Boedapester gambiet

HMC Calder wint beker

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond Jaargang

Nederlands kampioenschap opnieuw in Science Park

Amsterdam

De Nederlandse kampioenschappen worden dit jaar opnieuw gespeeld op het Science Park in Amsterdam. Het toernooi vindt plaats van 5 tot en met 11 juli. Zowel in het algemene toernooi als bij de vrouwen wordt een achtkamp gespeeld.

In het algemene kampioenschap is bij afwezigheid van Anish Giri geen uitgesproken kanshebber aan te wijzen. De ratings van de drie hoogst geplaatste spelers ligt dicht bij elkaar. Aan dit toernooi doen de volgende acht grootmeesters mee: Ivan Sokolov (2643), Jan Smeets (2639),

Erwin l’Ami (2634), Robin van Kampen (2588), Dimitri Reinderman (2585), Sipke Ernst (2561), Wouter Spoelman (2550) en Roeland Pruijssers (2540).

Anish Giri is verhinderd zijn titel te verdedigen omdat hij in dezelfde periode aan de FIDE Grand Prix Cyclus deelneemt.

In het vrouwentoernooi verdedigt Tea Lanchava haar titel. Grote concurrentie kan zij verwachten van de dertienvoudige winnaar Zhaoqin Peng. Marlies Bensdorp keert na enkele jaren afwezigheid in het kampioenschap terug. Er zijn twee debutanten, Lisa Schut en Iozefina Paulet. De deelneemsters zijn: Zhaoqin Peng (2395), Tea Lanchava (2296), Lisa Schut (2289), Anne Haast (2270),

Marlies Bensdorp (2252), Iozefina Paulet (2228), Arlette van Weersel (2189) en Martine Middelveld (2136).

Er wordt gespeeld in de Sporthal Universum, Science Park 306, 1098 XH Amsterdam.

Van 6 tot en met 14 juli wordt op dezelfde locatie het derde Science Park Amsterdam Toernooi gespeeld.

Actuele informatie over het toernooi is te vinden op http://nk.schaakbond.nl.

Kadercursussen in het najaar

In het najaar gaat weer een uitgebreid cursusprogramma van start. Hiernaast vindt u een overzicht.

Voor informatie kunt u op het bondsbureau terecht bij Sacha Schiermeier, sschiermeier@schaakbond.nl, 023-5254025. Zie ook www.schaakbond.nl/opleidingen.

25 September

1 Oktober

Oktober

Oktober

Oktober

17 Oktober

9 September

9 September

September

September

28 Oktober

28 Oktober

Oktober

Oktober

Schaaktrainer 1 Venlo

Schaaktrainer 1 Amsterdam

Schaaktrainer 1 Apeldoorn

Schaaktrainer 1 Den Haag

Schaaktrainer 1 Friesland

Schaaktrainer 1 Axel

Schaaktrainer 3 Utrecht

Scheidsrechter A Nijmegen

Scheidsrechter A Rotterdam

Scheidsrechter A N-Holland

Scheidsrechter A Friesland

Indelingsdeskundige A Nijmegen

Indelingsdeskundige A Rotterdam

Indelingsdeskundige A N-Holland

Indelingsdeskundige A Friesland

Officieel orgaan van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Jaargang

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Jeroen Bosch

Karel van Delft

Merijn van Delft

René Duret

Harry Gielen (foto’s)

Herman Grooten

Johan Hut

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Jan van Reek

Eric van Reem

Karel van der Weide

Redactieadres:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

fax: 023-5254353

e-mail: schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Verschijning volgende nummer: week 35

Sluiting kopij: 1 augustus 2013

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem tel: 023-5254025

e-mail: bondsbureau@schaakbond.nl Internet: www.schaakbond.nl

Schaaktechniek

Vormgeving & Lay-out:

Interface Communicatie B.V., Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld

ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

Het Nederlands jeugdkampioenschap werd dit keer in Sneek gespeeld. Foto Harry Gielen.

Jong en bijzonder

Dit nummer van Schaakmagazine telt maar liefst twee thema’s. Heel bijzonder. Natuurlijk is er de jeugd, want wat zouden wij als schaakorganisatie zijn zonder de jongeren. Mei is traditiegetrouw de maand van de jeugdkampioenschappen en Schaakmagazine wilde daar bij zijn. Dus treft u veel jeugd aan in dit nummer. Natuurlijk in het katern Voorloper, maar vooral ook op de andere pagina’s. Zo kunt u vast wennen aan de namen die in de komende jaren het gezicht van het Nederlandse schaken gaan bepalen.

De steeds doorlopende stroom van jonge talenten is bijzonder. Maar er is nog veel

meer bijzonders binnen de schaakwereld. Daar is zelfs een speciale categorie voor in leven geroepen: de bijzondere bonden. Wat doen zij eigenlijk, die probleemschakers, correspondentieschakers, computerschakers, eindspelstudieschakers en blinden en slechtzienden? En hoe staat het er met hun organisatie voor? Hoe kijken zij tegen de toekomst aan? Schaakmagazine maakte een rondje langs deze bonden en maakte een heel bijzonder nummer.

Minze bij de Weg Hoofdredacteur Schaakmagazine

De parel van Zandvoort twee keer op een postzegel

Op veel postzegels met schaakafbeeldingen worden stellingen getoond uit gespeelde partijen, eventueel in combinatie met het portret van de grootmeester(s). Voor zover het er niet bij vermeld wordt, proberen sommige verzamelaars van de Motiefgroep Schaken uit te zoeken uit welke partij deze stelling is en wanneer deze gespeeld is.

De meest tot de verbeelding sprekende stellingzegel is natuurlijk het blokje met twee zegels dat op 20 mei 2001 door de Nederlandse PTT werd uitgegeven ter gelegenheid van de 100-jarige geboortedag van Max Euwe. De KNSB, het Max Euwe Centrum en de Motiefgroep Schaken hebben geijverd voor het uitkomen van de Euwe-zegel. Op één zegel wordt een stelling getoond uit de 26ste partij van de match uit 1935 om het

wereldkampioenschap tussen Euwe en Aljechin. Deze werd destijds beschouwd als de mooiste partij uit de gehele match en Euwe breidde hiermee zijn voorsprong uit tot 2 punten. De partij kreeg de bijnaam ‘de parel van Zandvoort’.

De afbeelding geeft de stand na de 32ste zet van wit (Euwe; Pg5). Nu blijkt dat ‘de parel van Zandvoort’ ook wordt weerge geven op een zegel (uit een blokje van zes zegels), uitgegeven door Niger in 1998. Op deze zegel wordt echter de stelling na de 20ste zet van zwart (Aljechin; Lf6) afge beeld.

Voor meer informatie kunt u naar de website van de Motiefgroep Schaken, www.euwe.nl, of reageer naar h.vanessen@ casema.nl. (HvE)

In Woerden zijn ze treurig. De zwarte koningin is geschaakt. Trots stond ze jarenlang met haar mede schaakgenoten op het plein in het winkelcentrum Molenvliet. Heel vaak zag je daar op zaterdagmiddagen peinzende grijsaards ingespannen broeden op een volgende, meesterlijke zet. Helaas mag het niet meer zo zijn. Ergens in de afgelopen maanden heeft namelijk een onverlaat zich meester gemaakt van een van de belangrijkste stukken uit het schaakspel. En nu is de zwarte koning alleen. Hoewel, als je de foto bekijkt ... Hoe dan ook: zwarte dame gezocht. Signalement: matzwart van kleur, groot ongeveer 70 cm, een statig plastic postuur, rondom voorzien van bevallige welvingen. De vinder mag rekenen op een gulle lach van de Woerdense voorzitter Jan Bult.

CACI verlengt sponsorovereenkomst met Robby Kevlishvili

De afgelopen jaren ondersteunde CACI (voorheen PSB) financieel het twaalfjarige schaaktalent Robby Kevlishvilli uit Zoetermeer. CACI levert onder de naam OSIRIS het studenteninformatiesysteem voor Universiteiten en Hogescholen. Onder deze naam vindt de sponsoring dan ook plaats (http://www.osiris-ho.nl/). De sponsoring wordt ook komend seizoen voortgezet. Robby, zijn ouders en de schaakvereniging

Promotie uit Zoetermeer zijn blij met deze voortzetting.

Op woensdag 17 april heeft OSIRIS de sponsorovereenkomst ondertekend. Doel van de ondersteuning is dat Robby zijn schaaktalent verder kan ontwikkelen en de TOP-status gaat bereiken. Het afgelopen seizoen speelde Robby vaak als kopman van Promotie 1 in de derde klasse van de KNSB. Hij scoorde daarin 7½ uit 9.

Jan Sijbesma onderscheiden

Jan Sijbesma uit Capelle aan den IJssel is op de dag van de lintjesregen, die dit jaar op 26 april viel, benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. Hij heeft deze onderscheiding te danken aan het vele werk dat hij heeft gedaan voor het jeugdschaken in Capelle. Wij citeren van de RSB website de woorden van burgemeester Frank Koen: “Schaken loopt als een rode draad door het leven van Jan Sijbesma. Vanaf 1972 was Sijbesma onderwijzer op de OBS De Klim-Op in Capelle aan den IJssel. Hij richtte in 1985 zijn schoolschaakvereniging De Klim-Op op. Na zijn pensionering vorig jaar is Sijbesma niet gestopt. Hij geeft ondermeer onder schooltijd schaakles in Plusklassen. Hij is ook voluit doorgegaan met zijn schoolschaakvereniging die thans 47 jeugdleden (van 23 scholen) telt. Drie avonden in de week kunnen de kinderen op zijn vereniging terecht.” Volgens de RSB site hebben meer dan duizend kinderen schaakles van Sijbesma gehad. Daarnaast is hij betrokken geweest bij de opleiding van twintig schoolschaakleraren, ondersteunt hij de landelijke schoolschaaksite.nl en hij is al jaren lid van de Jeugdcommissie van de Rotterdamse Schaakbond met de portefeuille Basisschoolschaak.

Hij was en is van onontbeerlijk belang voor het jeugdschaak in de regio Rotterdam.

De foto werd gemaakt door Ab Scheel.

Jong talent

Het NK jeugd in de hoogste leeftijdscategorieën werd dit jaar in Sneek gespeeld. Na drie mooie jaren in Haarlem verhuisde het toernooi naar de jonge gemeente Súdwest-Fryslân. Er werd gespeeld in de oude aula van het Bogerman College, ook wel de kapelzaal genoemd. Passend voor Friesland was dat een workshop fierljeppen, de Friese vorm van slootjespringen, een van de nevenactiviteiten was. Overigens wordt de decentrale ligging van Sneek ruimschoots gecompenseerd door de prachtige rustieke omgeving. Diverse groepen deelnemers verbleven aan het Sneekermeer en dat beviel uitstekend. In totaal verschenen 102 jeugdschakers aan de start, 70 jongens en 32 meisjes. Bij de A-jeugd speelden de meisjes en jongens in een gezamenlijke groep. Voorafgaand aan het toernooi werd in het Bogerman College een slim.nl Schaakchallenge georganiseerd met Hans Böhm, Anna-Maja Kazarian en Migchiel de Jong als eregasten.

A jeugd

De koningsgroep werd dit jaar een prooi voor Nick Maatman, die met 7½ uit 9 ongeslagen bleef. Het jonge toptalent Jorden van Foreest eindigde op 7 punten en het sterkste meisje Anne Haast pakte brons bij de jeugd met 6½ punt. Tycho Dijkhuis deed het ook uitstekend met 6 punten en het peloton kwam binnen op 5½ punt.

Nick aan het woord: „Ik had voor het toernooi geen speciale verwachtingen. Het NK was voor mij wel echt het toernooi dat ik dit jaar super graag wilde winnen. De eerste dagen was ik niet helemaal fit en dat was ook wel te zien in mijn spel. Meteen de eerste ronde had ik al een fantastische opsteker door een eindspel met een pion minder (overigens wel gelijk, maar vrijwel onmogelijk te winnen) in winst om te zetten. Ook de volgende ronden zat het absoluut niet tegen en wonder boven wonder was ik na vijf ronden nog steeds volop in de race met 4 uit 5. In de zesde ronde stond de cruciale partij op het programma tegen Jorden, die op dat moment alle partijen nog gewonnen had.“

Na een complex middenspel met een paar fouten over en weer, ontstond een gelijk eindspel, waarin Nick zich de handigste toonde.

Nick Maatman – Jorden van Foreest NK Jeugd 2013 A

1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 e6 5. g3!?

Een interessante openingsvariant waarbij

wit vaak een pionnetje offert op c4, maar daarvoor druk krijgt over de lange diagonaal en bovendien veel invloed in het centrum.

5. .. Le7

Meteen de pion slaan met 5. .. dxc4 is principiëler.

6. Lg2 0-0 7. 0-0 b6 8. Dd3

8. Pe5! ziet er goed uit voor wit.

8. .. Lb7 9. e4!?

Wit offert alsnog zijn c-pion en stuurt aan op complicaties.

9. .. dxc4 10. De2

10. Dxc4 La6 kost een kwaliteit.

10. .. c5 11. Td1 cxd4 12. Pxd4 Dc8 13. e5

kansen voor beide partijen.

15. .. Dxc6 16. Dh5 f5?

Deze radicale verdediging was niet nodig. 16. .. Dc7! is heel goed voor zwart, bijvoorbeeld 17. Pg5 (17. Lg5 Dxe5!) 17. .. Lxg5 18. Dxg5 Pb4 met een gezonde pion meer. 17. exf6 Lxf6 18. Pxf6+ Txf6 19. Lg5? Eerst 19. Le4 geeft voldoende compensatie voor de pion, zolang wit op 19. .. Tf5 rustig 20. Dh4 doet.

19. .. Tf7?!

19. .. Tf5! was sterk geweest, want 20. Le4 faalt nu op 20. .. h6! 21. Lxf5 Pf4! en zwart wint.

20. Td2 Taf8 21. Tad1 Dc5 22. Le3 Pxe3?! Dit wikkelt af naar een gelijk eindspel. Na 22. .. Dc7 moet wit nog altijd bewijzen dat ie genoeg compensatie heeft voor de pion.

23. Dxc5 bxc5 24. fxe3 g5?

Met deze zet verliest zwart het initiatief. 24. .. Lxg2 25. Kxg2 Tb7 gevolgd door verdubbelen op de b-lijn geeft comfortabel tegenspel.

25. Tc1 Lxg2 26. Kxg2 Tf3 27. Txc4 Txe3 28. Txc5 e5 29. Tc7 g4?

Een begrijpelijke keuze, maar waarschijnlijk niet de beste zet. Als zwart zijn koning activeert door middel van 29. .. Tf7 30. Txf7 Kxf7 31. Kf2 Te4 32. Td7+ Ke6 33. Txh7 a5 zien zijn stukken er actief genoeg uit voor remise. 30. Txa7 e4 31. Tad7?

13. .. Pd5?

13. .. Pfd7 14.f4 geeft wit compensatie voor de pion, maar niet meer dan dat.

14. Pe4?

Na 14. Pf5! had zwart het meteen lastig gekregen.

14. .. Pc6 15. Pxc6?

15. Lg5! levert een scherpe stelling op, met

Dit laat tegenspel toe. Beter was 31. Ta5 om de zwarte g-pion aan de tand te voelen. 31. .. Te1!

Zwart grijpt meteen zijn kans.

32. Td8 e3 33. Txf8+ Kxf8 34. Tc2

Nick Maatman

34. .. Td1?

Deze zet is natuurlijk aanlokkelijk, maar het geeft wit de kans zich te bevrijden. Zwart moet het zo laten staan en de koning erbij halen met 34. .. Ke7 waarna er sprake lijkt te zijn van een dynamisch evenwicht.

35. Te2 Td2 36. Kf1 Td1+ 37. Te1 Td2 38. Te2

Wit herhaalt één keer de zetten om dichter bij de tijdcontrole te komen.

38. .. Td1+ 39. Te1 Td2 40. Txe3! Maar pakt nu alsnog de pion.

40. .. Txb2 41. Te2 Tb1+ 42. Kf2

Hier heeft zwart het al erg lastig gezien de minuspion en de extra zwakte op g4.

42. .. Kf7

42. .. h5 43. Ke3 Ke7 om de zwarte koning erbij te halen biedt meer kans op een succesvolle verdediging.

43. Ke3 Kf6 44. Kd3

Nu de zwarte koning is afgesneden ziet de stelling er verloren uit.

44. .. h5 45. Kc2 Tf1 46. Kb3 Kg5 47. a4 h4 48. gxh4+ Kxh4 49. Ta2 Tf3+ 50. Kc4 Tf4+ 51. Kd3 Kh3 52. a5 Tf8 53. a6 Td8+ 54. Kc4 Tc8+ 55. Kb5 Tb8+ 56. Kc6 Tc8+ 57. Kb7 Th8 58. a7 Th7+ 59. Kb6 Th8 60. Kc5 Ta8 61. Kd4 Kh4 62. Ta3

Zwart geeft het op. (1-0)

Met ingang van de laatste ronde stonden beide spelers een punt los van de rest van het veld. Nick won snel en overtuigend:

Bas Haver – Nick Maatman

NK Jeugd 2013 A

1.

Pbd7 9. 0-0 0-0 10. Lg5 Pxe4 11. Lxe7 Dxe7 12. Lxe4 Pf6 13. De2 Td8 14. Tac1 Tb8 15. Tc2 Dd6 16. Tfc1

Pc6 f5 23. Pd4 Lh6 24. Pe6+ Kd7 25. Ld4

Pf6 26. Txe4 fxe4 27. Te1 Pxd5 28. Txe4

Pxf4 29. Lxh8 Pxe6+ 30. Kb2 Pc5 31. Td4

Le3 32. Td1 Lf2 33. Ld4 Lxd4+ 34. Txd4 e5 35. Td1 Pe6 36. Kc3 Pf4 37. g3 Pe2+ 38. Kb4 Pxg3 39. Ka5 Pf5 40. Kxa6 Kc6 41. b4 Pd4

16. .. Ld7!

De loper gaat naar e8, waar hij de andere stukken niet in de weg staat. Dit idee is bekend uit de partijen van Steinitz, de eerste officiële wereldkampioen.

17. Pe5 Le8 18. Lf3 Dxd4!

De zwarte verdediging is stevig genoeg om op pionnenroof uit te gaan. Vanaf hier gaat het snel.

19. Tc7 Db6 20. Lh5?

Een logische poging om spel te krijgen, maar het werkt niet.

20. .. Pxh5 21. Dxh5 Dxb2! Dat is nummer twee.

22. Pxf7 kost na 22. .. Df6 gewoon een stuk. 22. .. Td5 23. h3 Tbd8 24. Te4 Db1+ Wit geeft het op (0-1)

Jorden wist ook knap een gewonnen stelling te bereiken tegen Milan Mostertman, maar was te gehaast in de afwerking:

Jorden van Foreest – Milan Mostertman NK Jeugd 2013 A

1. e4 c5 2. Pf3 b6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Lb7 Ld3 g6 6. Pc3 Lg7 7. Le3 a6 8. Dd2 Dc7 9. 0-0-0 d6 10. f3 Pd7 11. h4 h5 12. Pd5 Lxd5 13. exd5 Pe5 14. f4 Pc4 15. Dc3 Tc8 16. Lxc4 Dxc4 17. Dxc4 Txc4 18. Pc6 b5 19. The1 Kd7 20. Pb8+ Kc7 21. b3 Te4 22.

42. Txd4?

Dit is het begin van een lange afwikkeling die uiteindelijk tot een gelijk dame-eindspel leidt. 42. c3 Pe6 43. a4 bxa4 44. b5+ Kc5 45. b6 is niet zo makkelijk als het eruit ziet, want na 45. .. Kc4 moet wit nog wel even het tegen-intuïtieve 46. Kb7! vinden. (46. b7 Pc5+ 47. Ka7 Pxb7 48. Kxb7 Kxc3 is ook slechts remise.

42. .. exd4 43. Ka5 g5 44. hxg5 Kd7 45. g6 Ke7 46. a4 bxa4 47. Kxa4 h4 48. g7 Kf7 49. b5 h3 50. b6 h2 51. b7 h1D 52. g8D+ Kxg8 53. b8D+ Kf7 54. Da7+ Ke6 55. Dxd4 Dc6+ 56. Kb4 Dxc2 57. De3+ Kd5 58. Dg5+ Kc6 59. Db5+ Kc7 60. Dc4+ Dxc4+ 61. Kxc4 Kc6 62. Kd4 d5 63. Kd3 Kc5 64. Kc3 Kc6 65. Kd4 Kd6 66. Kd3 Kc5 67. Kc3 d4+ 68. Kd3 Kd5 69. Kd2 Ke4 70. Ke2 d3+ 71. Kd2 Kd4 72. Kd1 Kc3 73. Kc1 d2+ 74. Kd1 Kd3

Remise (½-½)

Maatman gevraagd naar zijn doel in het schaken: „Ik wil proberen zover mogelijk te komen, en zolang mijn resultaten goed blijven en ik er plezier in blijf houden blijf ik er fanatiek mee bezig. Ik speel thuis voornamelijk drieminuten partijtjes op het internet, analyseer mijn partijen, lees boeken, en analyseer met anderen via Playchess (openingsideeën uitwisselen en dergelijke).“

Zijn advies voor de jongere en minder ervaren deelnemers aan het toernooi: „Begin elke partij met de motivatie om weer vol voor de winst te gaan! Ongeacht je tegenstander of kleur. Motivatie is gewoon super belangrijk, kijk maar naar Carlsen, hij probeert ook elke stelling te winnen en het lukt

Anne Haast

hem vaak ook nog! Wanneer je altijd voor de winst gaat betekent dit ook dat je nooit remise aan zult bieden. Speel elke stelling door tot het einde, zolang je nog materiaal hebt om de tegenstander mat te zetten is de partij nog niet over.“

Anne Haast bleef ook ongeslagen: „Er waren een hoop sterke spelers die niet mee durfden te doen en mijn verwachting was dat ik wel in de top mee zou kunnen draaien. Ik speelde best goed, maar heb hier en daar wat kansen laten liggen en te veel remises gespeeld om algemeen kampioen te worden.“ Gevraagd naar hoe ze traint: „Ik heb een trainer met wie ik vooral mijn openingen en partijen bekijk en een trainer om allerlei onderwerpen te behandelen. Daarvan krijg ik ook opgaven om te maken en verder speel ik vooral vrij veel.“ Voor Anne was het haar laatste jeugd NK. Haar advies aan de jongere deelnemers: „Zorg ervoor dat je een leuke plek hebt om te verblijven, zodat je lekker kunt ontspannen. Verder veel plezier hebben en je niet te druk maken!“

Ook de andere meiden uit de hoogste leeftijdscategorie speelden dit jaar bij de jongens mee. De verrassing van het toernooi was Rosa Ratsma met 5 punten en een berg ratingpunten winst: „M‘n verwachtingen lagen wel hoog, omdat het huisje me heel gezellig leek en ik blij was dat ik bij de jongens mee mocht spelen. Daarnaast had ik een goede kans op een EK plaats. Heel cliché, maar ik vond het gewoon heel leuk en heb veel geleerd. Alleen ronde acht, de saaiste partij uit mijn leven, had wel een rustdag mogen zijn. Op dit moment heb ik geen concrete doelen. De 2100 halen lijkt me wel leuk en een goed EK spelen natuurlijk! Ik heb geen training meer en doe ook bijna niks zelf aan schaken, maar het plan is dat dat snel gaat veranderen.“

Haar partij tegen Daan Haver was een echte eye-opener. Rosa dacht dat ze de hele partij slecht stond, maar niets was minder waar.

Daan Haver – Rosa Ratsma NK Jeugd 2013 A

1. e4 c5 2.Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. h3 e6 7. g4 Le7 8. g5 Pfd7 9. h4 b5 10. Le3 Lb7 11. a3 Pb6 12. Dg4

De eerste nieuwe zet in een zeer actuele variant van de Najdorf. Wit heeft hier diverse andere kritieke opties.

12. .. P8d7 13. f4 Tc8 14. Tg1

Wit lijkt heel actief te staan, maar in werkelijkheid komt zijn aanval niet goed van de grond. Een interessant geval van gezichts-

bedrog. 14. .. Pc4

Het thematische kwaliteitsoffer 14. .. Txc3 15. bxc3 Dc7 geeft zwart ook prima spel. 15. Lxc4 Txc4 16. Ke2?

Je zou het misschien niet denken, maar dit is de verliezende zet. Beter is 16. 0-0-0 hoewel het kwaliteitsoffer op c3 zwart wederom prima spel geeft. 16. .. Pc5 17. f5 e5 18. g6

18. .. Lf6?

Na het nuchtere 18. .. fxg6! 19. Pe6 (19. fxg6 exd4 en wit kan opgeven.) 19. .. Pxe6 20. fxe6 d5 staat wit totaal verloren. Ook 21. Df3 Tf8 verandert daaraan niets. 19. gxf7+ Kxf7??

Met deze zet kantelt de stelling volledig. 19. .. Ke7 20. Pe6 Pxe6 21. fxe6 Dc8! geeft zwart nog altijd groot voordeel.

20. Pe6 Pxe6 21. fxe6+ Ke8 21. .. Ke7 22. Lg5 geeft wit ook winnende aanval.

22. Dh5+ g6 23. Txg6 hxg6 24. Dxg6+ Kf8 25. Df7

Mat (1-0)

B jeugd

De strijd in de groep tot en met 16 jaar was dit jaar ongemeen spannend. Uiteindelijk wist Alik Tikranian met 6½ uit 9 de hoger gerate concurrentie achter zich te laten. Alik is nog niet zo’n bekende naam bij het grote publiek, maar kan wel degelijk schaken. Hij pakt het serieus aan: „Mijn doel is om grootmeester te worden. Ik krijg trainingen van Dolf Meijer, Mher Hovhanisian en Arjon Severijnen. Ik speel vaak op internet of leer openingen uit een boek.“

In de laatste ronde moest er gewonnen worden voor de toernooizege. Alik wist geduldig een eindspel met loperpaar uit te melken.

Stijn Gieben – Alik Tikranian

NK Jeugd 2013 B

25. h4?

Na deze zet begint het zwarte loperpaar een rol van betekenis te spelen. Met 25. Lc5 Ld8 26. a5 kan wit de boel onder controle houden en staat het gelijk. 25. .. b6!

De witte lichte stukken worden beperkt in hun bewegingsvrijheid.

26. a5 c5!

Volgens dezelfde strategie.

27. axb6 axb6 28. Txa8 Txa8 29. Ta1 Td8 30. Ta6 Td6 31. Ke2 Lc2 32. Pa1 Lf5 33. Pb3 Ld7 34. Ta7 Lb5+ 35. Kf3 Td7 36.

Alik Tikranian

Txd7 Lxd7 37. Pd2 Kg6 38. Pf1 Lc6 39. Kf2 Kf5 40. Pd2 Ld6

Zwart heeft vorderingen geboekt en begint het eindspel nu urenlang te melken. 41. Ke2 Ke6 42. Kf2 Kf5 43. Ke2 Kg4 44. Kf2 La4 45. Pf1 Lb5 46. Pd2 Ld3 47. Pf3 Lc2 48. Pd2 Kf5 49. Ke2 Ke6 50. Pf3 Kd7 51. Ph2 Lf5 52. Kf3 Le4+ 53. Ke2 f5 54. Pf1 Kc6 55. Pd2 Lh1 56. Kd1 Le7 57. Kc2 Kb5 58. Lf2 Lf6 59. b3 Le4+ 60. Kb2 Lh1 61. Le1 Kc6 62. Lf2

toen in de laatste ronde al snel iets weg en bleef daarna nog heel passief spelen.“

37. g5 kan wit e5 onder schot houden en is het eindspel gelijk.

37. .. Pa5!

Opeens hangen er twee pionnen.

38. Kd3?

38. Pd3 Pc4+ 39. Kc1 Lxe4 40. Pc5 is een taaiere verdediging.

38. .. Pc4!

Nu wint zwart een pion en Timardi maakt het eindspel keurig af.

39. b3 Pd6 40. Lg3 Lxe4+ 41. Kd2 Kf6 42. Pd3 Lxd3 43. Kxd3 Ke6 44. h3 Kd5 45. Le1 Pe4 46. a3 Pg5 47. h4 Pf3 48. Lg3 e4+ 49. Ke2 Pe5 50. g5 Pc6 51. Le1 Pe7 52. Kd2 Pf5 53. Ke2 Ke5 54. Kd2 Kf4 55. Ke2 Kg4

Wit geeft het op (0-1)

C jeugd

62. .. b5!

Het zwarte geduld wordt beloond, inmiddels is de stelling gewonnen.

63. Le1 b4 64. Pf1 Lg2 65. Ph2 bxc3+ 66. Lxc3 d4 67. La5 Kb5 68. Lc7 c4 69. Le5 Lxe5 70. fxe5 c3+ 71. Kc2 Le4+ 72. Kc1 d3 73. Pf1 Kc5 74. Pe3 Kd4 75. Pc4 d2+ 76. Pxd2 cxd2+ 77. Kxd2 Kxe5 Wit geeft het op (0-1)

B meisjes

Bij de meisjes tot en met 16 jaar was Timardi Verhoeff oppermachtig met 8½ uit 9. De kampioene aan het woord: „Ik had van tevoren niet echt hoge eisen aan mijzelf gesteld, dus mijn bedoeling was om gewoon een leuke tijd te hebben in Sneek en hopelijk ook goede partijen te spelen. Ik heb best wel redelijke partijen gespeeld, alhoewel ik bij sommige partijen wel wat geluk heb gehad. Mijn vierde partij was denk ik het zwaarst, waar ik lange tijd een pion achterstond in het eindspel tegen Xadya van Bruxvoort, en hard moest vechten voor de remise. Na die partij was ik al best wel uitgeput, maar ik ben gelukkig nog geconcentreerd gebleven tot de laatste ronde.“

Haar advies voor de jongste jeugd: „Wees vooral niet te zenuwachtig tijdens het toernooi! Een beetje spanning voor het toernooi is goed, maar probeer tijdens het toernooi niet teveel te denken aan je einddoel. Die les heb ik zelf drie jaar geleden bij het NK D in Rijswijk geleerd. Door de zenuwen gaf ik

Halana Vlaming – Timardi Verhoeff NK Jeugd 2013 B Meisjes

1. e4 g6 2. d4 Lg7 3. Pc3 b6 4. Le3 Lb7 5. f3 d6 6. Dd2 Pd7 7. Pge2 e6 8. 0-0-0 a6 9. g4 c5 10. dxc5 dxc5 11. Pg3 Dc7 12. Le2 0-0-0 13. De1 Pe7 14. Df1 Pb8 15. Df2 Pec6 16. f4 Pd4 17. Thf1 Pbc6 18. f5 Le5 19. fxe6 fxe6 20. Dg1 Pb4 21. Td2 Thf822. Lh6 Tf7 23. Txf7 Dxf7 24. Df1 Dxf1+ 25. Pxf1 Pxe2+ 26. Txe2 Pc6 27. Pd2 Td7 28. Tf2 b5 29. Pb3 Ld4 30. Pxd4 cxd4 31. Pe2 e5 32. Kd2 Kd8 33. Lg5+ Ke8 34. Tf6 Tf7 35. Pc1 Txf6 36. Lxf6 Kf7

In de groep tot en met 14 jaar ging Robby Kevlishvili als een speer van start met vijf overwinningen en na wat remises in de tweede helft van het toernooi eindigde hij op de uitstekende score van 7½ uit 9. Joris Gerlagh en Robin Lecomte zaten ondertussen echter niet stil: de onderlinge partij werd remise, ze verloren beiden alleen van Robby en wonnen de rest. Een snelschaak barrage tussen de drie jonge talenten moest uitkomst brengen over wie zich kampioen mocht noemen en na een razend spannend scoreverloop kwam Robby alsnog als winnaar uit de strijd.

De kampioen aan het woord: „Vooral tot ronde 5 was ik erg tevreden over mijn resultaat, maar niet echt over mijn spel. Van ronde 6 tot en met 9 was ik niet echt tevreden met het resultaat én het spel, want ik had kansen gemist om met hele punten naar huis te gaan. Maar uiteindelijk ben ik tevreden met het resultaat en alle partijen zijn geanalyseerd, dus daar ik heb ook veel van geleerd! Mijn doel is zo goed mogelijk worden, GM en 2900+. Mijn training bestaat uit strategie, tactiek, eindspelen en openingen. Zo veel mogelijk spelen, leren van mijn eigen potjes en potjes van sterkere spelers.“

Joris Gerlagh – Robby Kevlishvili NK Jeugd 2013 C

1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. g3!? Dit lijkt erg op de openingsvariant uit Maatman - Van Foreest.

In de pittige strijd tussen de twee ratingfavorieten was dit het beslissende moment.

37. Lh4?

Met het creatieve 37. Lh8 of het eenvoudige

4. .. dxc4 5. Lg2 b5 Aronian deed hier een paar maanden geleden 5. .. Pbd7 tegen Grischuk in London. 6. 0–0 e6 7. Pc3 Lb7 8. Pe5 Pd5 9. a4 a6 10. e4 Pxc3 11. bxc3 Pd7

Met deze stelling zijn nog ruim tachtig partijen te vinden in de database. 12. Pg4

Timardi Verhoeff

12. Lf4! lijkt hier de juiste manier om de druk vast te houden.

12. .. Le7

13. d5?

Een positionele fout. Wit wil de stelling open gooien, maar daar hoeft zwart niet in mee te gaan. Beter is 13. f4. 13. .. Pc5!

De juiste reactie, zwart krijgt een zogeheten octopus op d3.

14. La3 Pd3 15. Lxe7 Dxe7 16. Pe3 0–0 17. Dg4 Tad8 18. axb5 cxb5 19. h4 Df6 20. h5 h6

Zwart staat inmiddels gewonnen en laat in het vervolg niet meer los.

21. f4 exd5 22. e5 Db6 23. Tf3 Lc8 24. Dh4 d4 25. cxd4 Dxd4 26. Taf1 Lb7 27. Kh1 Lxf3 28. Txf3 Pe1 29. Pf5 Pxf3+ 30. Lxf3 Da1+ 31. Kh2 Td2+ 32. Kh3 Df1+ 33. Kg4 Dd3 34. De7 Dd7 35. Db4 Th2 36. Lc6 Dd1+ 37. Lf3 Dd8 38. Dc3 f6 39. Ld5+ Kh8 40. Ph4 Txh4+

Wit geeft het op (0–1)

C meisjes

Het scoreverloop van de meisjes tot en met 14 jaar herinnert aan vorig jaar: Lola den Dunnen had de beste start, maar moest uit eindelijk genoegen nemen met de tweede plaats, dit keer ongedeeld. Cheryl Looijer verloor de onderlinge partij, maar won de rest en prolongeerde met 8 uit 9 haar titel. Ook voor deze meiden wordt het interes sant om bij de jongens mee te gaan doen, want meer weerstand betekent een prach tige kans om je verder te ontwikkelen in het schaken.

Cheryl zelf aan het woord: „Ik wil graag nog meerdere keren Nederlands kampioen worden en naar EK’s gaan. Ik heb training van Ted Barendse met nog een paar andere meiden, dat is een ster traininggroep, en daarin zitten: Olivia Meng, Timardi Verhoeff en Halana Vlaming. Ook heb ik training van Ben de Leur om de week. Zelf analyseer ik mijn eigen partijen en stuur ik ze op naar Ben. Met hem analyseer ik de partijen dan. Ik werk ook nog aan stap 6 en ik neem ook nog theorie door.“

Cheryl over het toernooi: „De organisatie was goed, maar ik miste wel zo’n liedje voordat de partij begon en die gong na dat liedje, de dagelijkse verslagen (dagbulletins) en die interviews. In de speelzaal stonden de ouders te dicht op de spelers. De tafels waren te klein, je zat met je knieën tegen elkaar aan.“

Cheryl Looijer – Lola den Dunnen NK Jeugd 2013 C Meisjes

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. d4 exd4 4. Lc4 Pf6 5. 0–0 Pxe4 6. Te1 d5 7. Lxd5 Dxd5 8. Pc3 Dh5 9. Pxe4 Le6 10. Lg5 Ld6 11. Pxd6+ cxd6 12. Lf4 0–0 13. Pxd4 Dg6 14. Pxc6 bxc6 15. Dxd6 Tfd8 16. Dc5 Ld5 17. Lg3 h5 18. h4 Dg4 19. De3 Tab8 20. b3 Te8 21. Df4 Dg6 22. c4 Le4

23. Tad1

Het moet de spanning geweest zijn, want na 23. Txe4! kan zwart meteen opgeven. 23. . Lf5 24. Te5 Txe5 25. Dxe5 Tc8 26. De7 Le6 27. Dxa7 Dc2 28. Te1 Td8 29. Lf4 Df5 30. Dc7 Td7 31. De5 Dc2 32. Te2 Db1+ 33. Kh2 Td1 34. De4

Na deze zet loopt het in rap tempo uit de hand. Met 34. Td2! had wit stukkenruil kunnen afdwingen, waarna de stelling nog steeds gewonnen is.

34. . . Th1+ 35. Kg3 Dg1 36. Kf3 Lg4+ 37. Ke3 Lxe2 38. De8+ Kh7 39. Dxf7 Dc1+ 40. Ke4 Dc2+ 41. Ke5 Lg4 42. Le3 Td1 43. Df8 Dg6 44. f3 Ld7 45. a4 Td3 46. Lb6 De6+ 47. Kf4 Txb3 48. Ld4 Dg6 49. Le5 Dxg2

Wit geeft het op (0–1)

De foto’s bij dit artikel werden gemaakt door Harry Gielen.

Eindstanden

A Jeugd

1. Nick Maatman 7½

2. Jorden van Foreest 7

3. Anne Haast 6½

B Jeugd

1. Alik Tikranian 6½

2. Stijn Gieben 6

3. Lucas van Foreest 6

4. Mischa Senders 6

B Meisjes

1. Timardi Verhoeff 8½

2. Xadya van Bruxvoort 6½

3. Villa Siu 6½

C Jeugd

1. Robby Kevlishvili 7½

2. Joris Gerlagh 7½

3. Robin Lecomte 7½

Volgorde na barrage

C Meisjes

1. Cheryl Looijer 8

2. Lola den Dunnen 7

3. Lena de Kraker 6½

Robby Kevlishvili

Cheryl Looijer

Robby en Lorena winnen in Rijswijk

Met hemelvaart werd traditioneel het NK D in Rijswijk gespeeld. Een geweldig leuk toernooi dat iedere jeugdspeler zich zal herinneren. Dit was de 23e keer en met HiQ Invest werd de sponsoring verlengd tot het jubileum!

Bij de jeugd werd Robby Kevlishvili voor de derde keer kampioen! Jeroen Piket deed dat eerder en die bereikte de top tien van de wereld. Hoe ver zou Robby komen? Het topduel tussen de favorieten was de tweede ochtend. Aardig detail was dat Lucas bij Robby logeerde. Het werd een interessante partij.

Lucas van Foreest - Robby Kevlishvili HiQ Invest NK D (4) 2013

1. Pf3 d5 2. d4 Pf6 3. e3 c6 4. c4 Lg4 5. Pc3 e6 6. Ld3 Pbd7 7. Dc2 dxc4 8. Lxc4 b5 9. Ld3 a6 10. Pe4 Tc8 11. a4 c5 12. Pxf6+ gxf6 13. axb5 c4!? 14. Le4 axb5 15. Pd2 Dc7 16. h3 Lh5 17. 0–0 Ld6 18. f4 f5 19. Lf3 Lxf3 20. Pxf3 Pf6 21. Ld2 Pe4 22. Ta6 0–0 23. Tfa1 Tb8 24. g4?! Lucas heeft zijn stukken actief gemaakt en opent nu de stelling. 24. .. Kh8 25. gxf5 exf5 26. d5 f6!

Hiermee neemt Robby de aanval over en maakt het goed af. Een paar zetten geleden stond er nog een pion op g2. Over een paar jaar zal Lucas voorzichtiger spelen. 27. Pd4 Dg7+ 28. Kf1 Tg8 29. Ke2 Df7 30. Kd1 Dh5+ 31. Pe2 Tg1+ 32. Le1 Lb4 33.

Tc1 Txe1

Mat (0–1)

Casper Schoppen toonde zijn talent met goed spel. Met 8 uit 9 werd hij tweede(!).

Lorena Kalkman - Ting Ting Lu

HiQ Invest NK D (8) 2013

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. d4 exd4 4. Lc4 Lc5 5. c3 dxc3 6. Lxf7+ Kf8

Veiliger is 6. .. Kxf7 7. Dd5+ Kf8 8. Dxc5+ De7 om dameruil aan te bieden. Nu kon 7. Pxc3. 7. Lxg8 Txg8

Met een tussenzet kon zwart een pion slaan: 7. .. cxb2 8. Lxb2 Txg8. 8. Pxc3 d6 9. Pg5 Pe5 10. Lf4 Th8 11. Pf3

Na 11. 0–0 moet toch 11. .. h6 12. Pf3. 11. .. Pg4

Snel ontwikkelen, dus 11. .. Lg4. 12. 0–0 Pf6 13. h3 De8 14. Te1 Ph5 15. Ld2 Dg6 16. Ph4 Lxf2+

Goed gezien van Ting Ting dat Ph4 en f2 aanvalsdoelen zijn! Het idee omdraaien kon met 16. .. Dg3! 17. Dxh5! Lxf2+ 18. Kh1 Dxh4 waarna dameruil zwart helpt en aanvallen moed vereist! Bijvoorbeeld 19. Df3+ Df6 20. Dd3!

17. Kxf2 Dg3+ 18. Kf1 Dxh4 19. Df3+ Ke8?!

De laatste kans op dameruil was 19. .. Df6, maar zwart wil Tf8 met damewinst.

Casper Schoppen - Lucas van Foreest

HiQ Invest NK D (7) 2013

37. .. Ta8?

Na een spannend duel een ongelukkige fout. Na 37. .. h5 38. Tb7 Ta8 staat het gelijk. 38. a5!

Een mooie doorbraak! Die levert een toren op.

38. .. bxa5 39. b6 Tg8 40. b7 Kf5+ 41. Kf1 Le5 42. Pe7+ en wit won. (1-0)

Bij de meisjes konden voor de laatste ronde liefst negen speelsters nog kampioen worden! Uiteindelijk werd Lorena Kalkman alleen eerste, voor Pascalle Monteny. Bij SV Spijkenisse zijn ze hartstikke trots op hun meiden.

Foto Cissy Caljé

doet nog mee) 24. .. Kxe7 25. Lb4+ Ke6 26. Lxf8 wint wit fraai.

21. Pxd5 Dc4+

21. .. Tf8 22. Pxc7+ Ke7 23. Lb4+ Dxb4 24. Pd5+ Ke8 25. Pxb4 Txf3+ 26. gxf3 Lxh3+ en wit blijft de kwaliteit voor.

22. Kg1 g6 23. Tac1! Dd4+ 24. Le3 Dh4 25. Pxc7+ Ke7 26. Pxa8 Pg7 27. Lf2 Dg5 28. Tc7+, zwart geeft het op (1-0)

Eindstanden

Eindstand jongens:

1. Robby Kevlishvili 8½

2. Casper Schoppen 8

3. Lucas van Foreest 6½

Eindstand meisjes :

1. Lorena Kalkman 7

2. Pascalle Monteny 6½

3. Anne-Marie Hulleman 6

B OND EN CL u B

In het aprilnummer van Schaakmagazine is gemeld dat de uitrol van de Online Ledenadministratie (OLA) in mei zou van start zou gaan. Gebleken is dat voor de ontwikkeling en uitrol meer tijd nodig is. Om er zeker van te zijn dat het programma naar de wens van de verenigingen werkt, starten wij

in juni een uitgebreide test bij de verenigingen van de Schaakbond Overijssel (SBO). Daar zal ook de eerste uitrol plaatsvinden. Voor de verenigingen uit de overige bonden en voor de bijzondere bonden geldt dat de uitrol van OLA niet eerder dan in oktober zal plaatsvinden.

KNSB jeugdrating wordt steeds belangrijker

In het regionale jeugdoverleg van maart 2013 is het belang van jeugdratings besproken. De aanwezige jeugdleiders waren het er over eens dat jeugdleden zo vroeg mogelijk over een jeugdrating moeten kunnen beschikken. Je helpt daarmee toernooiorganisaties om goede indelingen te maken en technische commissies bij hun lastige keuzes. Ook is de jeugdrating voor de jeugdspelers zelf belangrijk. Het stimuleert de ontwikkeling en de jeugd kan zo zelf zijn eigen vordering zien.

In memoriam

Hans Bakker

Wie Hoogovenstoernooi zei had jarenlang twee namen in het hoofd: Piet Zwart en Hans Bakker. Van de jaren zestig tot in de jaren negentig vormen zij het duo dat met strakke hand en tegelijk een losse slag het toernooi aller toernooien leidde. Piet Zwart overleed enkele jaren geleden. Nu is op 22 mei ook Hans Bakker heengegaan. Hans Bakker werkte eerst bij Hoogovens, maar begon later een eigen PR bureau. Dat paste bij hem, hij was jarenlang het hoofd public relations en de chef van de persdienst van het toernooi. In die functie kende hij

Er is afgesproken dat in het nieuwe seizoen 2013-2014 zoveel mogelijk regionale evenementen en in ieder geval alle officiële kampioenschappen voor de jeugdrating zullen worden verwerkt. Ook voor de uiterst populaire regionale Grand Prix (GP) wedstrijden, waar duizenden wedstrijden worden gespeeld, zal een beroep op de organiserende clubs worden gedaan om deze wedstrijden voor de KNSB jeugdrating te laten verwerken.

Op de website van de KNSB is informatie te vinden over het nieuwe schoolschaakproject 6-9 jaar: www.schaakbond.nl/jeugd/ schoolschaken. Schaakverenigingen kunnen zich aanmelden voor dit project door het elektronische aanmeldformulier in te vullen. Bij de aanmelding kan tevens aangegeven worden welke ondersteuning men wenst.

Verenigingen kunnen zich zowel aanmelden voor de organisatie van een voorronde voor het nieuwe Schoolschaaktoernooi 6-9 jaar voor de groepen 3, 4 en 5, als voor het fungeren als aanspreekpunt voor schaaklessen op scholen in hun omgeving. Er is naast ondersteuning voor het toernooi ondersteuning mogelijk in de vorm van een workshop, het vinden van geschikt lesgevend kader, een kaderopleiding en een financiële bijdrage.

iedereen en iedereen kende hem. Toen hij in 1998 afscheid nam van het Hoogovenstoernooi, of hoe het op dat moment ook heette, liet hij een geoliede organisatie achter. Het betekende overigens niet dat hij zich niet meer liet zien. Integendeel, het toernooi was hem aan het hart gebakken en bleef dat. Je verwachtte dat dit nog jaren zo zou blijven, maar het mocht niet zo zijn. Hans Bakker is 74 jaar geworden.

Errit Petersma

Op 5 juni is Errit Petersma overleden. Petersma was van 1997 tot 2004 voorzitter

van het Max Euwe Centrum. In die periode werd het 15-jarig bestaan van het centrum gevierd. Van 1999 tot 2001 schreef hij in Schaakmagazine een column over de ‘gewone schaker’. In zijn stukken had hij oog voor de hebbelijkheden en vooral de onhebbelijkheden van de vele kleurrijke figuren die de schaakwereld bevolken. Errit Petersma was ook voorzitter van de Schaakbond Groot Amsterdam en de vereniging Caissa. Hij is 73 jaar geworden.

René Olthof neemt tevreden afscheid

En Passant was al kampioen, in beide eerste klassen was de slotronde heel spannend. Roeland Pruijssers werd topscorer, Oscar Lemmers liep een grootmeesterresultaat mis maar vond dat niet erg. Je mag best twee keer remise claimen op één moment en René Olthof is als scheidend teamleider van HMC Calder tevreden over zijn team. In dit nummer blikken we terug op de negende ronde van de KNSB-competitie en op de finaledag van de KNSBbeker.

Spanning in eerste klassen

En Passant was al kampioen, Accres Apeldoorn werd tweede door een overwinning op het puntloze De Stukkenjagers. Die overwinning was dus niet spectaculair, maar het resultaat van Apeldoorn over het hele seizoen was dat wel, het hoogste resultaat in de clubgeschiedenis. De ploeg verloor van de kampioen (5½-4½) en van Utrecht en eindigde met 56 bordpunten slechts anderhalf punt achter En Passant en wel heel erg veel voor op de rest. De Bunschoters doen volgend seizoen een stapje terug: minder Giri en geen buitenlandse oproepkrachten. Dat mag Apeldoorn de hoop geven dat de tweede plaats nog niet het definitieve hoogtepunt is.

Onderin overleefde BSG door concurrent Kennemer Combinatie in een regelrecht degradatieduel met 5½-4½ te verslaan. Bij een gelijkspel waren de Bussumers gedegradeerd.

De kampioensstrijd in de eerste klassen was extreem spannend. In 1A moest ESG Dr. Max Euwe de nummer twee Philidor Leeuwarden van zich af houden en dat lukte met 5½-4½. Een gelijkspel was ook genoeg geweest. In 1B gebeurde exact hetzelfde, LSG won met 5½-4½ van de nummer twee Wageningen VLG Advocaten. In de eindstanden is die spanning nauwelijks terug te zien, beide kampioenen hebben door die overwinningen een ruime voorsprong.

Moeilijke claim

In 1A deed zich een opvallend protest voor. Ik heb er geen statistieken van bijgehouden, maar voor mijn gevoel worden protesten niet vaak toegewezen. Dat betekent dat we goede arbiters hebben. Dat was ook wel zo bij de wedstrijd van Purmerend tegen De Toren Arnhem-VSV. Zwartspeler Tjaart Offringa claimde remise omdat hij voor de derde keer dezelfde stelling op het bord kon brengen. Maar ... hij had al enige tijd niet

meer genoteerd en noteerde ook zijn aangekondigde zet niet. Beslissing van de arbiter: claim afgewezen. Vervolgens werkte Offringa zijn notatie bij, noteerde ook zijn aangekondigde zet en claimde opnieuw remise. Oordeel van de arbiter: afgewezen, want je kunt geen twee keer remise claimen op één zet. Offringa protesteerde, speelde niet verder en kreeg uiteraard een nul. Competitieleider Ron Bleeker kwam tot een ander oordeel dan de arbiter. Bleeker bedacht een fraaie juridische constructie: de eerste claim was niet afgewezen, maar niet-ontvankelijk verklaard. Nadat hij zijn notatie had bijgewerkt, was hij alsnog ontvankelijk en had de arbiter de claim dus wel degelijk moeten beoordelen. Een originele beslissing, die de uitslag deed veranderen van een gelijkspel in een overwinning voor De Toren. Gelukkig had dat geen gevolgen voor promotie of degradatie.

Frappant genoeg deed zich in 1B in de wedstrijd Wageningen VLG Advocaten - LSG een vrijwel identieke situatie voor. Ook met protest en met een vergelijkbare uitspraak van de competitieleider.

Mooie scores

Roeland Pruijssers (Accres Apeldoorn) werd topscorer van de Meesterklasse, met de geweldige score van 8½ uit 9. Hij kreeg twee grootmeesters tegen zich, die hij beiden versloeg: Erwin l’Ami en Lubomir Ftacknik. Een terechte topscorer dus. Oscar Lemmers (Voerendaal) begon met 5½ uit 6, maar kreeg toen tegen Kennemer Combinatie aan het eerste bord Rob Duijn tegenover zich in plaats van een van de grootmeesters. Daarmee was zijn kans op een grootmeesternorm bijkans verkeken. Lemmers toonde zich echter verre van bitter: “Nee, wat heb ik aan een norm als ik geen grootmeester word? Ik ben nu veertig. Het zou mijn tweede norm zijn en ik geloof echt wel dat

ik ook een derde norm kan halen, maar de ratinggrens haal ik nooit meer.”

Lemmers behaalde uiteindelijk ook niet de benodigde TPR. Martijn Dambacher (Utrecht) scoorde wel een grootmeesternorm.

Bossche kweek

Op Hemelvaartsdag werd de KNSBbekercompetitie afgesloten met de laatste vier, in het clubgebouw van En Passant in Bunschoten-Spakenburg. HMC Calder won de beker, na ’s morgens Utrecht en ’s middags Groninger Combinatie te hebben verslagen. Het was een mooi afscheidscadeau voor scheidend teamleider René Olthof. In 2005 was hij in die functie begonnen. Zijn doelstelling was altijd om met jonge spelers uit de eigen kweek aangevuld met betaalde spelers in de Meesterklasse te spelen. HMC werd derde in 2009, tweede in 2012 en won de beker in 2007, 2011 en 2013. Waren dat voor Olthof de hoogtepunten? “In sportief opzicht wel, maar voor mij geldt het continu uitvoeren van ons basisplan om met zoveel mogelijk eigen spelers in de Meesterklasse te acteren als hoogtepunt.” Een bijzondere wedstrijd vond hij een overwinning van 6-4 op LSG in 2006. Zijn grote troeven Kasimdzjanov en Fridman kwamen een uur en een minuut te laat en verloren dus. Desondanks kwam HMC terug van 1½-3½ tot 6-4. Een onvergetelijke ervaring voor de teamleider.

De zes finaleplaatsen in de beker, met drie overwinningen, vindt Olthof ook heel belangrijk. “In Bussum 2011 sloegen we als grote underdog verrassend toe tegen powerhouse HSG met het kwartet Bosch, Burg, Broekmeulen, Ondersteijn.” Naast routinier Bosch drie jongens uit de eigen kweek, dat was waar René Olthof het altijd voor deed.

Bijzondere bonden op het web

Twee spelers, een bord, 32 stukken en een klok: meer heb je niet nodig om te schaken. De moderne versie is in het kort te omschrijven als: twee spelers, twee beeldschermen, één schaakserver. Veel schakers kijken niet verder dan hun beeldscherm lang is, maar er is meer te beleven in de schaakwereld, veel meer! Liefhebbers van probleemschaak, correspondentieschaak en andere vormen vinden elkaar in bijzondere bonden en elders in dit nummer kunt u het een en ander over deze bijzondere bonden lezen. Hier gaan we bekijken hoe de bonden zich op het web presenteren.

Startpunt

Een prima startpunt om op ontdekkingsreis te gaan is de website van de schaakbond. Op www.schaakbond.nl klikt u door naar ‘verenigingen’ en ‘bijzondere bonden’. U vindt daar links naar de vijf bijzondere bonden die bij de KNSB zijn aangesloten. We beginnen bij de website van de NSVG, de Nederlandse Schaakvereniging van Visueel Gehandicapten, eenvoudig te vinden onder www.nsvg.nl. Op de startpagina valt op dat u de lettergrootte kunt instellen (normaal, medium, groot) en als u op het icoontje ‘lees voor’ klikt, wordt de tekst op de website voorgelezen. Het is ook erg handig dat de pagina’s op de site overal een vaste structuur hebben. De NSVG heeft een keurige website, waar alle relevante informatie op staat en eenvoudig te vinden is. Interessant om te vermelden is de webshop, waar u aangepast materiaal en boeken voor visueel gehandicapten kunt bestellen. Een goede en moderne website, optimaal toegesneden voor de doelgroep.

Arves: terug in de tijd Als we daarentegen de website van Arves, ‘de Alexander Rueb Vereniging voor Schaakeindspelstudie’ aanklikken, te vinden onder www.arves.org, maken we niet één, maar meerdere stappen terug in de tijd. Het is een lelijke website met een gele achter-

grond, die misschien in 1998 nog modern was, maar anno 2013 willen we optisch toch wat meer. Ook inhoudelijk valt de website erg tegen. Begin juni was het laatste nieuws nog van 17 maart, dat is dus niet bijzonder actueel. Als u het ‘laatste nieuws’ doorscrollt, valt op dat er minstens vier verschillende diagramtypes worden gebruikt, die soms groot en soms erg klein zijn. En als de toernooikalender nog toernooien voor 2012 aankondigt ... tja, dan haakt de geïnteresseerde eindspelvriend snel af.

Deze website is een slecht visitekaartje voor de club. Tip aan de webmaster: kijk eens op de site van de schaakprobleemvrienden: www.probleemblad.nl. De site werd op 1 januari 2013 geheel vernieuwd en aangepast. Het resultaat is een mooie, moderne en zeer actuele website, waar u alles snel kunt vinden. De leek kan handleidingen downloaden, zoals ‘het oplossen van een schaakprobleem’ of ‘de inleiding tot het fairyschaak’. En je leert nog eens wat op de site, of weet u spontaan wat de berolina-pion is of wat een loperhopper kan?

Prima instap

Helemaal vernieuwd is ook de website van de Nederlandse bond van Correspondentieschakers (NBC), te vinden onder www. correspondentieschaken.nl. Ook deze site is ronduit goed en modern. Alles wat u wilt

weten over correspondentieschaken staat op de site en er worden regelmatig nieuwe berichten geplaatst. Handig is een topactuele, mede door Twan Burg geschreven ‘handleiding correspondentieschaken’ voor beginnende en ervaren correspondentieschakers. Uitslagen, live partijen en een uitstekende lijst met links: deze site is een prima instap in de wereld van het correspondentieschaak.

Rommelig

Tenslotte kijken we op de site van de CSVN, de ComputerSchaak Vereniging Nederland, te vinden onder www.csvn.nl of www.computerschaak.nl. Eind 2012 hing het voortbestaan van de vereniging aan een zijden draadje, maar op een buitengewone ledenvergadering werd alsnog een nieuw bestuur gevonden. De stukken van die vergadering kunt u nalezen op de site. Of het nieuwe bestuur een echte doorstart kan maken? De website werd alvast vernieuwd en allerlei praktische informatie staat op de site. Toch is het niet prettig op de site te navigeren: soms is de tekst in het Nederlands, soms in het Engels, en soms komt er een zwevend reclameblokje over pokeren langs. Een online uitgave van het huisblad ‘Computerschaak’ is helaas nog steeds niet te vinden. De CSVN heeft een rommelige site: het fundament staat er, maar de inhoud is slordig geschreven en niet goed gesorteerd.

Conclusie: vier verenigingen hebben begrepen dat ook een kleine, bijzondere vereniging anno 2013 een goede website moet hebben. Op de sites van de NSVG, de NBC en de Probleemvrienden is niets aan te merken: uitstekend. De CSVN is op de goede weg, maar die site moet nog flink opgeruimd worden. Arves moet echt helemaal opnieuw beginnen. De huidige website is, zeker vergeleken met de andere genoemde sites ronduit slecht en niet meer van deze tijd: werk aan de winkel!

In deze Voorloper: Jasper Beukema

vindt ruige offers leuk

Partijen van Jasper

Toegang maken: Txg2

Een dagje uit voor schaakteams

Jeugdkatern Schaakmagazine

Hij is twaalf jaar. Met Hemelvaart werd hij derde bij het NK-D in Rijswijk. Bij het ONJK in Borne in 2012 werd hij tweede. En op het WK E haalde hij 5 uit 9. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ... Jasper Beukema.

Piet Peelen

Jasper Beukemavindt ruige offers leuk

Hij komt uit een echte schaakfamilie. Zijn vader Henk Jan heeft hem de spelregels geleerd. Hij was toen vijf of zes jaar oud. Met zijn broers en zus ging hij naar de schaakclub Schoten. “Daar kreeg ik les van Kris Tielens en Erik Sysmans. Eerst kregen we oefeningen uit het stappenboek, daarna spelen. Dat is op zondagochtend . Het leukste vind ik het spelen. Aan het eind van het seizoen doen we altijd wat leuks, zoals midgetgolfen”

Grootmeester verslagen

In Brabant en België speelde hij veel toernooien. “Ik speel het liefst bij de jeugd. Daar vind ik de sfeer fijn.” Met het D-team van Nuvema STB werd hij vierde en tweede van Nederland. In het C-team speelde hij samen met zijn broer Christaan. “In Amersfoort was het leuk. Tussen de partijen gingen we lekker ballen in een voetbalkooi. En in Mierlo werden we kampioen!” In

2010 won hij in een simultaan van GM Marat Makarov! “Eerst stond hij op winst. Toen maakte hij een foutje en toen won ik een stuk.”

Hij speelde al drie keer het WK-jeugd. “In Turkije was het in een enorm groot hotel aan het strand. Met een enorm buffet voor het eten. Afgelopen herfst was in de bergen van Slovenië. We hadden een leuke groep. Alleen kregen we elke dag hetzelfde eten. Groenten uit een zak, bah. In Brazilië was mijn mooiste toernooi. Vooraf in Rio keken we uit over de favela´s. Dat zijn de sloppenwijken, indrukwekkend. Verder was het er heerlijk warm. Deze reis zal ik niet snel vergeten!”

Vlaams en Belgisch kampioen

Dit jaar won hij eerst het Vlaams en later het Belgisch D-kampioenschap! Op het Vlaams kreeg hij een fraaie grote houten koning.

Die gaat naar de hoogste score van alle reeksen.

Petra Schuurman heeft hem veel getraind. “Petra geeft leuk les. Het leukst vind ik ‘twee voor twaalf’. Voor elk goed opgelost schaakprobleem krijg je een letter. En daarmee moet je het woord vinden. Maar ook maakt ze opgaven van fragmenten uit onze eigen partijen.”

Petra: “Jasper heeft een eigen mening. Hij heeft boerenslimheid, is eerlijk en sterk in uitspelen. Bij de uitspeeloefeningen voel je zijn schaakkracht!”

Stertraining krijgt hij van Boris Friesen. Jasper: “Die is ook goed. En ik heb net mijn diploma voor stap 5 gehaald met een negen.”

Wat vindt Jasper leuk aan schaken? Glimlachend: “De trucjes. En ruige offers!” Hij is creatief en lekker eigenwijs. “Ik probeer alles uit elke stelling te halen! Elke partij is een nieuwe belevenis.”

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

7 april 2001

Schoten

Atheneum Brasschaat

Gym

Computerspelletjes, drummen

Mijn vader

STB, Schoten, Stukkenjagers

Gamedesigner

Pizza, pannenkoeken, kauwgom

Partijen van Jasper

Jasper Beukema - Liam Vrolijk

HiQ Invest NK D Rijswijk

2013

1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Pf6 4. Lg5 Le7 5. e5 Pfd7 6. Lxe7

Dxe7 7. Dg4 0–0 8. Pf3 f6 9. Ld3 f5 10. Dg3 a6 11. h4 c5

12. h5 Pc6 13. Pe2?

Goede gedachte is Pe2-f4, maar een bijwerkingsblunder omdat Ld3 nu ingesloten wordt.

13. .. c4! 14. Pf4 cxd3 15. c3 Pxd4!? 16. Pxd4

Na 16. cxd4 Db4+ 17. Pd2 Dxb2 18. Tb1 Dxd4 19. Pxe6 Dxe5+ 20. Dxe5 Pxe5 21. Pxf8 Kxf8 heeft zwart het witte centrum weggeslagen en is het spannend. 16. .. d2+

Verhindert de rokade, maar kost tijd.

17. Kxd2 Pxe5 18. Tae1 Df6

Na 18. .. Pc4+ 19. Kc2 e5 had wit het moeilijk gehad.

19. h6 g6 20. Kc2 Pc6 21. Pdxe6! Lxe6 22. Txe6 Df7

23. Pxg6! hxg6

Ook na 23. .. f4 24. Pxf4+ Kh8

25. Dg7+ Dxg7 26. hxg7+ Kxg7

27. g3 staat wit op winst.

24. Txg6+ Kh8 25. h7 Dxg6

26. Dxg6 Tae8 27. Th3 d4 28. Tg3 d3+ 29. Kd1 Te7 30. Dg8+ Zwart geeft het op (1-0)

4. Pxd4 g6 5. Pc3 Lg7 6. Le3 d6 7. Lc4 Pf6 8. f3 0–0 9. Dd2 Pe5 10. Lb3 Ld7 11. g4 Db6 12. h4

h4+- was een mooie aanvalskans. 22. .. Lh4 had dat voorkomen.

23. .. f5?

Zwart heeft zich prima verdedigd en zou zeker niet minder staan na 23. .. Pe7. Maar nu laat hij g6 in de steek.

Olivier VerheyenJasper Beukema

BJK D Blankenberge 2013

54. Tf4?!

Wit verdedigt zich tegen de dreiging Tf5+.

54. .. Tg1 55. Kf6?

En opnieuw verdedigt wit zich, nu tegen Txg5. Maar nu zit wit opeens in een matnet!

55. .. Te1!, 0–1

Stafano ArnolettoJasper Beukema

WK E Brazilië 2011 1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4

12. .. Dxd4!! 13. Lxd4 Pxf3+

14. Ke2 Pxd2 15. Kxd2 Pxe4+!

16. Pxe4 Lxd4 17. c3 Lg7 18. Kc2 Lxg4 en zwart won (0-1)

Jasper BeukemaPieter Broekhuizen

IBC Limburg Open 2013

1. e4 d5 2. exd5 Dxd5 3. Pc3

Da5 4. d4 c6 5. Ld2 Db6 6. Pf3

Dxb2 7. Tb1 Da3 8. Lc4 e6 9.

Pe4 Pf6 10. De2 Pbd7 11. 0–0

Liever afruil vermijden en 11.

Peg5 Pb6 12. Pe5. 11. .. Pxe4 12. Dxe4 Dd6 13.

Lf4 Pf6! 14. De3 Dd8 15. Tfe1

Ld6 16. Lg5 0–0 17. Ld3 Le7

18. Pe5 g6 19. Df3 Kg7 20.

De3 Pg8 21. Lf4 h6 22. Dg3

Lg5 23. Le3

23. Pxg6! fxg6 24. Le5+ Kh7 25.

24. f4! Pf6

24. .. Lh4 25. Dxg6+ Kh8 26. Ted1 (26. Df7).

25. fxg5 Pg4 26. gxh6+ Kh7

27. Pxg4

Zwart geeft het op (1-0)

Foto Stefan Hüttl

Toegang maken: Txg2

Pascal Losekoot

Deze keer kijken we hoe je met een torenoffer op g2 een gat kan slaan. Zo’n ‘bres’ in de vesting gebruik je om je stukken naar binnen brengen, terwijl de koning op de tocht staat. Kijk maar naar de volgende stelling.

Opgave

Zwart

Zwart speelde hier 1. .. Txg2+ 2. Kxg2 De2+! Andere zetten zijn niet goed, bijvoorbeeld 2. .. Tg8+ 3. Kh1 Dh3 4. Tf2 en het gaat niet mat. 3. Kh1 Ook andere zetten verliezen: bijvoorbeeld 3. Tf2 Tg8+. Vraag 1: Zwart moet na 3. Kh1 nog één goede zet spelen om te winnen. Welke?

Om een koningsaanval te beginnen moeten er genoeg aanvallende stukken op de koning van de tegenstander gericht zijn, terwijl er niet teveel verdedigers mogen zijn. Een koningsaanval werkt meestal door (1) eerst een gaatje te maken, daarna (2) stukken ernaartoe te brengen en vervolgens (3) mat te zetten. Soms moet je tussendoor verdedigers uitschakelen.

Ook in deze stelling lijkt 1. .. Txg2 te winnen: bijvoorbeeld 2. Kxg2 Dxh3+! 3. Kxh3 Lxf3 mat of 2. Pxg2 Dxh3! 3. Kxh3 Lg4! Mat. Wit kan echter nog een half punt redden na 1. .. Txg2. Vraag 2: Zie je hoe?

Opgave

Zwart

Opgave 3

Zwart is aan zet

Zwart

voor de dame: 1-0.

Dxg8! Kxg8 4. Txf6 en wit heeft een toren en twee lichte stukken

Te2. 2. Kxg2 Tg8+ en nu niet 3. Kh2? Dxf3 en zwart wint, maar 3.

Opgave 6. Nee: 1. .. Txg2? Beter is

Opgave 5. Ja: 1. .. Txg2 2. Kxg2 Tg8+ 3. Kh1 Pg3+ 4. Kg1 Pxf1+ 5. Kxf1 Dxh2+ met ondekbaar mat.

Opgave 4. Ja: 1. .. Txg2 2. Kxg2 Dg4+ 3. Kh2 Dxh4+ 4. Kg2 Tg8+ 5. Kf3 Dg4 mat.

Th7? 2. Dg5+! Kf8 3. Df6+ en 4. Dg6+, 1-0.

Dxe6 Kf8 6. Df6+. Andere zetten zijn slecht voor zwart, bijv. 1. ..

nu kan wit eeuwig schaak houden met 3. Dh8+ Kg7 4. Df6+ Ke8 5.

Maar beter is 2. Kh1 (!) Dxf3 en

Opgave 3. Nee. Na 1. .. Txg2 (wel de beste zet) 2. Kxg2? Dxf3 3. Kg1 verliest wit inderdaad: Dg2 mat.

Dxh3+ 3. Th2 Dxf3+ 4. Tg2 Dxg2 mat.

Opgave 2. Ja: 1. .. Txg2 2. Txg2

Tg8+ gevolgd door Dxh6 en wit gaat mat.

Opgave 1. Ja: 1. .. Txg2 2. Kxg2

heeft wit eeuwig schaak: 4. De8+ Kg7 5. De7+ Kg8 remise.

Dxh3 heeft wit 3. Kg1! Zwart gaat verder met 3. .. Lxf3 maar nu

Vraag 2: Na 1. .. Txg2! 2. Pxg2

Vraag 1: 3. .. Td2! Dit dreigt mat op g2 en h2. Er is geen goede -ver dediging, bijv. 4. Txd2 Dxf1 mat.

Oplossingen

Een dagje uit voor schaakteams

Op zaterdag 25 mei vond in Naaldwijk het NK E-teams plaats, georganiseerd door Schaakmat vanwege haar zestigjarig bestaan. Door allerlei nevenactiviteiten zou bij buitenstaanders een heel ander beeld kunnen ontstaan van wat deze dag eigenlijk is. Zo opende de wereldkampioen dammen tot en met 16 jaar de dag met de stelling, dat ‘niet winnen’ erger is dan verliezen. Waarmee hij bedoelt dat je weinig hebt aan een slecht gespeelde partij, die je met een gelukje wint. Dus beter verliezen met goed spel, want van je fouten leer je het meeste, aldus Martijn van IJzendoorn. Hilarisch zou zijn geweest als hij bij de eerste zet een pion schuin naar voren zou zetten. Deed hij niet hoor!

Tussen de wedstrijden door kon je voetballen, trioschaken, Raindropchess spelen of de speciale boekenstand bezoeken. Enkele schakertjes vonden zelfs in een boom de nodige uitdaging en af en toe vloog de voetbal over een muurtje. Ouders vermaakten zich intussen met toeschouwen, duimen, lezen of iets doen op een meegebracht apparaat.

Schril afstekend tegen meegebrachte snoep en snacks staan de snoeptomaatjes van sponsor Tommies tijdens de gratis lunch.

Overtuigend eerste is na zeven rondes De Paardensprong 1 uit Groningen. Ze hebben alle wedstrijden gewonnen en slechts drie bordpunten gemist. Om de plaatsen 2 en 3 en de plaatsen 4 en 5 is hevig gestreden wat blijkt uit de kleine verschillen. Ze krijgen allemaal medailles om en een beker mee. (DP)

Alles over dit toernooi staat op www.westlandseschaakcombinatie.nl/nketeams. De foto’s werden gemaakt door Ard en Gerdien Dekker.

Jeroen Bosch

De carrière van de jonge Hou Yifan staat een beetje stil op het moment. Ze heeft haar WK titel bij de vrouwen verloren aan Anna ushenina uit de Oekraïne. Na Judit Polgar is ze wel nog steeds de sterkste vrouw op de wereldranglijst, maar diverse speelsters volgen haar op de hielen. In Schaakmagazine van april 2013 stond een interview met Hou Yifan waarin ze zelf aangaf nog veel te moeten leren. In de onderstaande leuke aanvalspartij uit het Chinese Kampioenschap verslaat ze een mannelijke GM met een rating van 2675. Speelt u mee?

Hou, Yifan - Yu, Yangyi Xinghua 2013

Pxd4 Pf6 5. Pc3 Pc6 6. Lg5

Db6

Een slimme zijvariant van de Rauzer waar de repertoireboeken voor wit het vaak moeilijk mee hebben. Zwart kan nog naar allerlei normale Rauzer- of Scheveningen stellingen overgaan met .. e6 en .. Le7, terwijl hij tempoverlies met .. Db6-c7 op de koop toe neemt omdat het witte paard verdreven wordt van d4 naar het mindere veld b3.

7. Pb3 e6 8. Ld3

8. Lxf6 en 8.Lf4 zijn aanbevelingen die soms gedaan worden om het spel een eigen karakter te geven in de wirwar van zetverwisselingen.

8. .. Le7 9. 0–0 0–0

Zwart heeft een normale Siciliaanse opstelling ingenomen. Hou’s volgende zet is zeldzaam, maar ze heeft agressieve bedoelingen.

10. Dd2

Veel gebruikelijker is 10. Le3 Dc7 11. f4 a6 12. Df3 b5. 10. .. a6 11. Tae1

11. Kh1 Dc7 is vaker gespeeld en scoort goed voor zwart. 11. .. Dc7

De spelers hebben een echte Siciliaanse stelling bereikt die beter te vergelijken valt met de Scheveninger variant dan met de Rauzer. De zwarte stukken staan heel gezond, maar daar staat tegenover dat wit een ontwikkelingsvoorsprong heeft en ze met Tae1 haar agressieve bedoelingen kenbaar heeft gemaakt. Gaat u net als Hou effectief op de zwarte koning af?

en kies steeds uw zet als witspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten die ook punten opleveren.

Karel van der Weide

De lezer heeft wit. U gaat als volgt te werk: bedek de zetten

Een kleine delegatie Nederlanders verdedigde de driekleur bij het Europees Kampioenschap in Legnica (Polen). Erwin l’Ami kwam met 7 uit 11 een halfje tekort om zich voor de World Cup te plaatsen. Jörgen Henseler eindigde op 3½ en Henk Vedder op 5. Vooral de Bunschoter werd op de schaakfora fanatiek aangemoedigd. De Europese titel ging naar

Aleksander Moiseenko die op tiebreak Alekseev, Romanov, Beliavsky, Lupulescu, Vallejo, Movsesian, Nepomniachtchi, Dreev en Melkumyan voorbleef. Acht combinaties uit dit toernooi.

Ze staan een beetje verborgen op de site van de KNSB, maar de naam wekt nieuwsgierigheid: de bijzondere bonden. Hoezo bijzonder? Wat voeren ze uit dat ze in een aparte categorie moeten worden ondergebracht?

Dat vroeg Schaakmagazine zich ook af. Natuurlijk, u hebt er wel eens van gehoord. De correspondentieschakers, computerschakers, probleem- en studieliefhebbers en de blinden en slechtzienden. Ze zijn de niche groepen van het schaken, om een moderne

term te gebruiken. Schaakmagazine besloot bij hen langs te gaan om te horen wat hen drijft, hoe het met hen gaat en hoe ze tegen de toekomst aankijken. Zijn ze optimistisch of zeggen ze: het is mooi geweest?

Het leverde gevarieerde verhalen op, even uiteenlopend als deze vijf kleine bonden zijn. Een paar dingen vielen op. Bijvoorbeeld dat drie van de vijf bonden onlangs het bestuur hadden vernieuwd. De veertigers zijn aan de macht gekomen en hebben de

vernieuwing ingezet. Ook opmerkelijk is het elan waarmee iedereen aan de slag is. De bijzondere bonden mogen dan klein zijn, energie en plannen hebben ze genoeg. En allemaal hebben ze een boodschap: kom eens bij ons langs en kijk wat wij te bieden hebben.

”De eindspelstudie bloeit als nooit tevoren”

Van alle bijzondere bonden is ARVES, de Alexander Rueb Vereniging voor Schaakeindspelstudie met 31 bij de KNSB geregistreerde leden met afstand de kleinste. René Olthof, secretaris van ARVES, zegt het zo: “De compositiebonden zijn een miniwereld binnen de schaakwereld, de schaakstudie is op zijn beurt een miniwereld binnen de compositiewereld.” Ja, dan moet je het niet van de aantallen hebben.

Hetzelfde geldt voor de leeftijd van de leden. Toen ARVES in 1988 werd opgericht waren veel leden tussen de 25 en 50 jaar oud. We zijn nu 25 jaar verder en ook die leden zijn dus 25 jaar ouder. Olthof: “Ik ben 53 en ben nog steeds een van de jongsten. Wij hebben relatief weinig jeugdleden. Er gaan meer leden af dan er bij komen.”

Wie uit dit alles de conclusie zou trekken dat we met een sombere gestemde vereniging te maken hebben en dat het niet goed gaat met de eindspelstudie zit echter mis. “De vereniging heeft het moeilijk, de eindspelstudie bloeit als nooit tevoren.”

In Nederland heeft die bloei te maken met mensen als Jan Timman, Yochanan Afek en Harald van der Heijden. De eerste twee publiceren aan de lopende band fraaie studies en Afek zorgt er bovendien voor dat de studies toegankelijk worden voor een groter publiek. Van der Heijden heeft in de loop van de jaren een gigantische databank met eindspelstudies opgebouwd. Deze telt intussen 80.000 studies. Het gaat bij alle drie om privé-initiatieven, maar deze zijn zoals Olthof zegt wel “ingebed in ARVES”.

EG

Een van de belangrijkste activiteiten is het uitgeven van het eindspelstudieblad EG

Oorspronkelijk was dat een eenmansbedrijf van de Engelsman Roycroft. “Roycroft wilde van de productie af, die hebben wij over genomen. EG heeft tussen de 200 en 300 abonnees, dus veel meer dan ARVES leden heeft. Het blad is internationaal belangrijk, want het publiceert alle juryrapporten van alle toernooien ter wereld. En er vinden steeds meer wedstrijden plaats met de bij behorende rapporten.”

ARVES kent nog een unieke activiteit. Als enige organiseert het een oploswedstrijd waarin het alleen om eindspelstudies draait. Oploswedstrijden kom je overal ter wereld tegen, maar altijd staan er dan schaakproblemen èn eindspelstudies op het programma. Bij ARVES draait het een zondagmiddag lang alleen om de studies. De wedstrijd wordt jaarlijks gehouden in Nunspeet. In het zelfde weekend verzorgen de probleemschakers het zaterdagprogramma. Als de twee compositiebonden samen al een weekend organiseren, ligt het dan niet voor de hand om samen te gaan? Olthof: “De probleembond is vorig jaar met ons gaan praten. Daar is nog niet iets van gekomen, zij hechten erg aan hun blad. Het is niet uitgesloten, maar er is weinig synergie.”

Computer

Wie de verhalen van de bijzondere bonden leest komt één thema steeds weer tegen: de invloed van de computer. Hoe zit het met de eindspelstudies?

“De computer heeft een positieve invloed op de schaakstudie. De kwaliteit van de studies wordt beter. Bovendien doen mensen met hulp van de computer onderzoek naar eindspelen. Als spin-off komen daar thema’s voor studies uit en je vangt op die manier ook andere mensen.”

De computer heeft ook invloed op de inhoud van de studies. Ze zijn ingewikkelder geworden.

“Vroeger kende een studie één bepaald thema en dan hield het op. De huidige

“We moeten ons opnieuw uitvinden.” Foto Anna Zatonskih.

studie kent stapelelementen. Nu zie je bijvoorbeeld in de inleiding het ene thema en daarna de overgang naar een ander of nog een derde. Daardoor zijn studies soms wel 15 tot 20 zetten lang.”

En de rol van de mens in dat geheel?

“Een computer geeft alleen maar varianten. Een mens zorgt voor het thema en let erop dat het esthetisch is. Jan Timman is een goed voorbeeld, hij heeft kijk op wat mooi is. Yochanan Afek zegt: Als de oplossing niet op een A-viertje kan is het een slechte studie. Je moet het in een paar varianten kunnen uitleggen. Daar zit de rol van de mens.”

Naast oploswedstrijden kent de studiewereld nog een tweede wedstrijdelement, de internationale concoursen. Dat zijn wedstrijden waarvoor componisten studies kunnen inleveren. Dat gebeurt anoniem. Een jury bepaalt wie in de prijzen valt.

Olthof: “Je ziet, ongeacht wie er jurylid is, dat steeds dezelfde mensen winnen. De kwaliteit, technisch en creatief, komt boven-

drijven. De studies leven geweldig. Er zijn veel meer concoursen dan vroeger. Ik ben in de laatste tijd van vijf internationale evenementen directeur geweest.”

Studie als oefening

Schaakprobleem en studie, wat is het verschil? Beide gaan uit van constructies. Maar waar de problemisten in een zuiver kunstmatige wereld leven staan de studieliefhebbers nog dicht bij de praktijk van het gewone schaken. Zo dicht zelfs, dat studies een uitstekende trainingsmethode blijken te zijn.

“Cor van Wijgerden gebruikt ook studies bij zijn trainingen. Ze zijn erg geschikt als analysemodel voor een bepaald thema, je hebt geen ruis zoals in gewone schaakstellingen. En ze zijn erg geschikt als uitlegmodel. Cor zegt er niet bij dat het om studies gaat, hij laat gewoon de stelling zien.”.

Tot slot de toekomst. Onderneemt ARVES activiteiten om bekender te worden?

Olthof: “We doen wel eens wat, maar we zijn niet zo heel actief. Het onderwerp is ook groter dan de vereniging. Eigenlijk zijn wij steeds minder nodig. Toen we opgericht werden was dat om de krachten te bundelen. In die tijd was dat zinvol.

We hebben in de beginjaren ook boeken uitgegeven. Een deel van de contributie bestond uit een bijdrage aan een boekenfonds. Dat was een soort voorfinanciering. In die tijd was het een probleem om een boek uit te geven. Nu is het maken van een boek eenvoudig, als je dat met internet nog zou willen.

De studiewereld is interessanter dan de vereniging. ARVES heeft een functie gehad en voor een deel is die achterhaald. We moeten onszelf als het ware opnieuw uitvinden.”

Zie ook www.arves.org

NSVG paart schaakplezier

aan lotgenotencontact

De Nederlandse Schaakvereniging van Visueel Gehandicapten (NSVG) heeft als doel schaken onder visueel gehandicapten te stimuleren. “De vereniging is levensvatbaar omdat ze bestaat voor een duidelijke doelgroep”, zegt voorzitter Pieter Couwenberg. “Daarbij speelt lotgenotencontact een grote rol.”

De landelijke vereniging heeft zo’n 50 blinde en slechtziende leden en een aantal ziende sympathisanten die onder meer helpen als arbiter of reisbegeleider. De NSVG ontplooit veel activiteiten. De blinde webmaster Martien Boerefijn onderhoudt de site www.nsvg.nl. De NSVG houdt een jaarlijks ledenweekeinde en een jaarlijks meerdaags Open NSVG Kampioenschap. Er zijn competities correspondentieschaak. Met webmasters overlegt de NSVG over het toegankelijk maken van schaaksites. De organisatie beschikt over schaakliteratuur die toegankelijk is voor blinden en slechtzienden. NSVG-leden krijgen het KNSB-blad

Schaakmagazine in voorgelezen vorm. Ook kunnen ze bij hun vereniging voor praktisch advies terecht, bijvoorbeeld over computerschaakprogramma’s. Via een eigen webwinkel verkoopt NSVG aangepast schaakmateriaal, zoals klokken en voelborden. Ook adviseert NSVG schaakverenigingen hoe zij hun club toegankelijk kunnen maken voor mensen met een beperking.

“We delen een gezamenlijke hobby”, zegt voorzitter Couwenberg (43), die in het dagelijks leven gevangenisreceptionist en webwinkelier is. “Via de NSVG kun je er samen voor zorgen dat er betere voorwaarden ontstaan om te kunnen schaken.” De NSVG is als bijzondere bond bij de KNSB aangesloten en heeft meegedacht aan het gebruiksvriendelijk maken van de KNSB-site. “Vaak wordt niet aan visueel gehandicapten gedacht”, zegt Couwenberg. “Als je bijvoorbeeld een app ontwikkelt, kun je vaak zonder veel kosten ook een voice over inbouwen. We adviseren KNSB en FIDE over reglementen en bijvoorbeeld bij de recente introductie van een nieuwe digitale schaakklok Caïssa, waarmee je de tijd kunt afluisteren via een oortje.”

Karel van Delft

Goed nieuws is dat er steeds meer hulpmiddelen beschikbaar zijn voor visueel gehandicapten om te kunnen schaken. Zoals computers, screenreaders en internet. Wat dat betreft kunnen blinden en slechtzienden vanuit huis schaken. “Lotgenotencontact blijft belangrijk en rechtvaardigt ons bestaan als NSVG”, stelt Couwenberg. “Onderling wissel je ervaringen uit en het is gewoon prettig om af en toe onder mensen te zijn die dezelfde dingen in hun leven meemaken. Doordat je elkaar ontmoet is het makkelijker om daarnaast via computers, internet en telefoon contact te houden. Als de NSVG niet meer zou bestaan, zou de helft van de leden met schaken stoppen.” Komend jaar bestaat NSVG vijftig jaar. Het bestuur wil die gelegenheid aangrijpen om de vereniging bekender te maken. “Het zou bijvoorbeeld mooi zijn als er filmstudenten of amateurcineasten een documentaire over ons zouden willen maken. Dat werkt drempelverlagend. Schaken is een denksport die heel geschikt is voor blinden en slechtzienden. Toch is er nog een grote groep blinden en slechtzienden die we niet bereiken.”

De slechtziende ict-engeneer Sergio Harnandan (28) is penningmeester van de

internationale organisatie International Braille Chess Association (IBCA). Hij heeft contact met schakers uit andere landen. “In India timmeren ze behoorlijk aan de weg. Ik was daar in 2012 als deelnemer aan de Olympiade in Chennai voor blinden en slechtzienden. Er was veel publiciteit in de landelijke pers en er schaken steeds meer blinden en slechtzienden in India.” Als redenen ziet hij het wereldkampioenschap van Anand, sponsoring door Tata en de enthousiaste bijna blinde organisator Charudatta. Door zijn inzet is er in India een lesplan voor

basisscholen dat geschikt is om ziende en blinde/slechtziende kinderen samen te leren schaken.

In Europa is de trend dat het verenigingsleven afneemt, ook onder visueel gehandicapten. In minder welvarende landen zie je juist een opkomst van het blinden- en slechtziendenschaak, constateert Harnandan. Dat gebeurt in het kielzog van emancipatie van mensen met een handicap.

Cor Tesselaar (60) is blind. De receptionist bij een verzekeringsmaatschappij heeft als NSVG-bestuurslid Public Relations onder zijn beheer. “Het aantal leden blijft redelijk constant, maar er is sprake van vergrijzing”, zegt hij. “Ik wil wedden dat we over vijf jaar nog bestaan, maar dat durf ik niet te zeggen over een periode van 25 jaar.” Ooit had NSVG 110 leden. De vereniging houdt gelijke tred met de afnemende belangstelling voor verenigingen in het algemeen, constateert Tesselaar nuchter. “De samenleving wordt individualistischer. Tegelijkertijd zie je via de computer en internet alternatieve mogelijkheden ontstaan om te schaken. Bovendien zie je dat mensen

chatten via internet en elkaar ook opbellen. Zo krijg je ook contacten, alleen niet via verenigingen.”

Leren schaken is voor blinden en slechtzienden mogelijk, zegt Tesselaar. “Ik heb het zelf na mijn veertigste geleerd, toen mijn gezichtsvermogen afnam en ik blind werd. Ik heb het luisterboek Oom Jan leert zijn neefje schaken van Euwe bestudeerd. Op onze site staan mogelijkheden om met een visuele handicap te leren schaken. Er zijn altijd mensen die op bezoek willen komen of via de telefoon willen helpen met leren schaken.”

Vooralsnog gaat het de NVSG goed, zegt Tesselaar. “We gaan voor kwaliteit, niet voor kwantiteit. We hebben erg betrokken leden en we hebben het naar ons zin. Dan heb je bestaansrecht.”

Een uitbreid verhaal van Karel van Delft over schaken voor blinden en slechtzienden staat op www.maxeuwe.nl

Zie ook www.nsvg.nl

Correspondentieschaak een spel voor volhouders

”We

Minze bij de Weg

hebben het kantelpunt gehad”

Bij het horen van het woord correspondentieschaak krijg je al gauw nostalgische gedachten. Je denkt aan briefkaarten met schaakzetten die duizenden kilometers afleggen om de tegenpartij voor nieuwe problemen te stellen. Aan eenzame schakers die dagelijks de tocht naar de brievenbus maken om te kijken of er nieuwe zetten zijn aangekomen. Aan kaarten die op raadselachtige wijze zoekraken als de partij niet naar wens verloopt. Kortom aan de tijd toen aan het schaken nog een romantisch waas kleefde.

In die dagen was de Nederlandse Bond van Correspondentieschakers een grote organisatie met ruim boven de duizend leden. Hoe anders is het nu. Met een kleine driehonderd leden is er nog een kwart van dat aantal over. Toch is Arjen Oudheusden, de voorzitter van de NBC, niet somber gestemd. Integendeel, hij heeft wel vertrouwen in de acties die correspondentiebond gaat ondernemen.

Arjen Oudheusden: “Toen ik twee jaar geleden Tom de Ruiter als voorzitter opvolgde kwam er een nieuw bestuur en een jongere

generatie. Ik denk dat we een aantal jaar minder zichtbaar zijn geweest en daar moest wat aan worden gedaan. We zijn begonnen met het vernieuwen van de website en de verslaggeving. Ook hebben we een jeugdbeleid ingezet en zijn we bewust jongeren gaan benaderen. In dat opzicht is het wel veranderd.

Op zich gaat het wel goed met ons. We hebben trouwe leden en vorig jaar hadden we voor het eerst een lichte ledenwinst.”

In welke zin is het correspondentieschaak veranderd?

“Het correspondentieschaak heeft lang geworsteld tussen op het bord uitzoeken van de varianten en het gebruiken van de computer. Traditioneel werd er per briefkaart gespeeld. Daarna kwam de e-mail. Nu wordt er gespeeld via een webserver. Die laatste is intussen geaccepteerd, met de webserver kunnen de zetten niet meer zoek raken en ze worden direct ‘bezorgd’. Er is alleen nog een kleine groep ‘liefhebbers’ die per post spelen en afspreken de computer niet te gebruiken.

Op onze hoogtijdagen hadden we meer dan duizend leden. Dat is afgekalfd door de vergrijzing. We hebben oudere leden die stoppen, maar ook aanwas. Onze leden zijn vaak bordschakers, die het ook leuk vinden correspondentie te spelen. In essentie is het spel gelijk, maar bij correspondentieschaak kun je de tijd nemen en je verdiepen. Het speeltempo is nog steeds 10 zetten in 50 dagen. Dat is dus niet veranderd. Ron Langeveld, onze wereldkampioen, gebruikt die bedenktijd ook. Om op het hoogste niveau te kunnen spelen heb je die nodig.”

Pieter Couwenberg tijdens het jaarlijkse NSVG toernooi

Snel afwijken

Wordt het correspondentieschaak door het gebruik van de computer niet dood geanalyseerd?

“Het gaat erom de computer op de juiste manier te gebruiken. Correspondentiespelers gebruiken verschillende schaakprogramma’s tegelijk en weten wat hun sterke en zwakke punten zijn.

Enkele openingen zijn in het correspondentieschaak inderdaad volledig uitgeanalyseerd. Die worden remise. Door de perfectie zie je steeds meer partijen in remise eindigen.

Omdat de openingen tegenwoordig zo zijn uitgewerkt zie je sommige correspondentiespelers hetzelfde doen als Carlsen, snel afwijken zolang je maar een speelbare stelling houdt. Als je sterk genoeg bent win je dan wel. Op die manier ontkom je aan de druk van de laatste openingsnieuwtjes. Ik ben verbaasd dat de topschakers zo wei-

nig de ontwikkelingen van de correspondentieschakers volgen, want op openingsgebied zijn die bij. Internationaal meester Twan Burg, een van onze jonge leden, zei dat hij Anish Giri misschien wel kan interesseren voor de openingskennis van de correspondentieschakers.

Opmerkelijk is dat je in ChessBase niet alle correspondentiepartijen aantreft. Het zou leuk zijn als sterke correspondentiespelers en bordspelers openingen uitwisselen.”

Waarom kiezen mensen voor het correspondentieschaak?

“Het gaat om bordschakers die minder gebonden willen zijn en bordspelers die dingen willen uitproberen. En om de behoefte een perfecte partij te spelen. Dat heeft een esthetisch gehalte dat de correspondentiespeler aanspreekt.

Het leuke aan het moderne correspondentieschaak is, dat de redelijke clubspeler op een heel goed niveau correspondentieschaak kan spelen. Naast de eigen speelsterkte is ook het vermogen om met de computer te werken belangrijk. Iemand als Ron Langeveld was twintig jaar geleden waarschijnlijk niet zo snel wereldkampioen geworden. Dat maakt het interessant.”

En om de spanning achter het bord te ontlopen?

“Er is wel degelijk spanning. Ron Langeveld vertelde dat hij echt stress voelt, het is absoluut topsport.”

Kantelpunt

De NBC heeft een sterke terugloop van leden gehad. Toch ben je optimistisch Hoe staat de NBC er voor?

Worstelen met de computer

”We

“We hebben nu een kleine 300 leden. Wat ik hoop en verwacht is dat we het dieptepunt hebben gehad. Vorig jaar hadden we voor het eerst sinds lange tijd meer aan- dan afmeldingen. We hopen dat we nieuwe spelers aan ons kunnen binden. Ik heb het idee dat we het kantelpunt voorbij zijn.

We gaan ook activiteiten ontwikkelen. Zo pakken we dit najaar onze propagandabekertoernooien weer op. En we hebben een actie voor jeugdspelers tot en met twintig jaar. Zij zijn het eerste jaar gratis lid.

We mikken bewust op een jongere generatie waarbij ik moet zeggen dat binnen het correspondentieschaak veertig al jong is.

Maar we hebben enkele jongeren. Ons bestuurslid Jos van Doorn heeft een aantal sterke bordschakers als Twan Burg en Mischa Senders weten te interesseren voor het correspondentieschaak. Twan speelt nu mee met het Nederlandse Olympiade team en Mischa heeft zich inmiddels geplaatst voor de tweede ronde van de wereldbeker voor jeugdspelers. Ook Nick Maatman, die nieuwe Nederlandse jeugdkampioen bij de A-jeugd, is jeugdlid bij ons.

We willen ook eens met trainers gaan praten. Correspondentieschaak kan volgens ons een goede aanvulling op de training zijn.”

Tot slot: waar moet een toekomstig lid van de NBC aan voldoen?

“Je moet wel doorzettingsvermogen hebben, een partij duurt gemiddeld nog steeds een jaar.” Verder moet je het leuk vinden je echt in stellingen te verdiepen. Het analyseren met de computer is wel iets wat je moet beheersen, maar zeker niet het belangrijkste.

Zie ook www.correspondentieschaken.nl

Minze bij de Weg

gaan het open kampioenschap weer opbouwen”

Eind 2012 leek het erop dat de dagen van de Computer Schaakvereniging Nederland waren geteld. Het bestuur deelde mee ermee op te houden en stelde voor om in de decembervergadering de vereniging op te heffen. Dat besluit ging een aantal leden te ver. Onder leiding van de altijd actieve Ruud Martin meldde zich een groep nieuwe bestuursleden die nog wel mogelijkheden zagen om de CSVN voort te zetten. Jan Krabbenbos werd tot nieuwe voorzitter gekozen. Hoe moet het nu verder? Schaakmagazine ging bij Krabbenbos op bezoek.

De nieuwe voorzitter begint met te zeggen dat zijn taak niet eenvoudig is. En garantie op succes is er al helemaal niet, maar toch, de CSVN met zijn rijke geschiedenis nu al teloor laten gaan is een stap te ver. Krabbenbos: “Zelf ben ik erin gestapt om die geschiedenis vast te houden. We bestaan bijna 33 jaar. In het begin is Nederland toonaangevend geweest, de laatste tien jaar niet meer. De erfenis van het Nederlandse computerschaak is behoorlijk groot en daar

Arjen Oudheusden samen met Hans Bouwmeester. Foto Jelle van den Braak.

heeft de CSVN een bijdrage aan geleverd. Het oude bestuur zag het niet meer zitten, had geen nieuwe ideeën meer. En de wereld van het computerschaak is erg veranderd de afgelopen jaren. De computer heeft een totaal andere functie binnen het schaken gekregen. De nadruk is van programmeren op gebruiken komen liggen. Dat is waar we als vereniging mee worstelen. We hebben een aantal jaren nodig om een goede formule voor de toekomst te vinden.

Het knelpunt was dat het programmeurstoernooi, een van de belangrijkste activiteiten van de vereniging, was doodgebloed, mede door een bestuursbeslissing in het conflict rond Rybka. Daardoor wilden veel programmeurs niet meer meedoen en mis je alle grote namen.”

Ter verduidelijking: het sterke programma Rybka, meermaals wereldkampioen, werd van plagiaat beschuldigd. De internationale vereniging van computerspelen ICGA stelde een onderzoek in. In de onderzoekscommissie zaten onder andere concurrenten van Rybka, de programmeurs zelf werkten niet mee. De ICGA vond de beschuldiging terecht, schorste Rybka en nam het programma met terugwerkende kracht alle titels af. Op dit moment ligt de zaak zelfs bij de FIDE ethics commission.

Het leek in de woorden van Krabbenbos “wel een soort heilige oorlog”. Het toenmalige CSVN bestuur besloot het ICGA besluit te negeren. Het gevolg was dat een groot aantal programmeurs niet meer in toernooien van de CSVN wil spelen. Daardoor werd een van de twee CSVNtoernooien om zeep geholpen.

Opbouwen

Krabbenbos: ”We gaan proberen dat programmeurstoernooi weer op te bouwen. We hebben daar liever geen discutabele programma’s bij. Maar we vinden het belangrijk dat er een toernooi is waar programmeurs elkaar ontmoeten. Belangrijk is dat je met elkaar praat en er kennisoverdracht plaatsvindt. We willen zeker het Open Nederlands Kampioenschap weer enige status geven. Als dat toernooi vervalt, moeten we ons als bestuur en vereniging gaan beraden. Programmeurs terughalen vergt nogal wat werk. We willen een leuk toernooi, maar sommigen zijn strenger in de leer en willen heel formeel dat je de beslissing terugdraait. Misschien kunnen we een middenweg bewandelen. Wij denken nog een uitweg te zien.

Misschien kunnen we ook het gebruikerstoernooi (in een gebruikerstoernooi spelen bezitters van oude schaakcomputers tegen elkaar, red) dat tegelijkertijd wordt gehouden uitbreiden door ook met programma’s op laptops te spelen. In ieder geval organiseren we in juni ons voorjaarstoernooi. Een andere mogelijkheid is bridge, dammen en go erbij te nemen. Of andere spellen, varianten van het schaak. Maar dan is de vraag wel of je nog een deel van de KNSB bent.”

Het succes van de computer

In de jaren tachtig werd de computer een spectaculaire nieuwkomer in de schaakarena. Intussen is de denkende chip een ingeburgerd fenomeen. Is de CSVN niet aan het succes van de schaakcomputer ten onder gegaan?

Krabbenbos: “Op het gebied van computerschaak gebeuren op dit moment geen spectaculaire dingen meer. Het is de gewoonste zaak van de wereld geworden. De terugval is een resultaat van het succes van het computerschaak. De enige vraag die nog overblijft is: is het schaken remise of wint wit? Vroeger had de CSVN ook een taak als consumentenvoorlichter. Die tak is een stille dood gestorven. Het is moeilijk voor dergelijk werk mensen te vinden die de capaciteiten en de tijd hebben. Een relevante vraag is of je als CSVN nog een (papieren) blad moet hebben. In Duitsland is bijvoorbeeld Computer Schach & Spiele volledig digitaal gegaan, maar dat is nu ter ziele. Maar voor veel mensen is het blad echter wel de reden om lid te zijn van de vereniging. Waarbij een doel voor de komende tijd is de kwaliteit van Computerschaak te verbeteren en de website meer te gaan inzetten voor informatieverspreiding.”

Welke mogelijkheden zijn er dan nog wel?

“Ik heb nog wel een paar ideeën. Bijvoorbeeld hoe je met de computer werkt tijdens analyses en weer een programmeurcursus voor het maken van een engine met de huidige technieken voor beginnende schaakprogrammeurs. En ook de andere bestuursleden hebben ideeën die we kunnen gebruiken. In ieder geval willen we twee programmeurstoernooien per jaar organiseren, gecombineerd met een gebruikerstoernooi.”

En de wetenschappelijke kant?

“Dan moet je het breder trekken dan alleen het schaken zoals de ICGA heeft gedaan om voldoende omvang te houden. Een groot deel van de actieve leden is niet geïnteresseerd in een meer wetenschappelijke kant. Wat niet weg neemt dat af en toe best de wetenschappelijke kant en ontwikkelingen belicht zal worden in Computerschaak.”

Kortom, groei zit er niet meer in?

“We hebben ongeveer 250 leden en dat zal niet meer worden. Ik heb het idee dat het grootste deel redelijk op leeftijd is en dat het overgrote deel lid is van een schaakvereniging. Iets dat we nog moeten gaan uitzoeken. Als je aan de actieve mensen denkt, heb je het over de omvang van een gemiddelde schaakvereniging. Er zijn op dit moment weinig mogelijkheden dat je er nog nieuwe mensen bij krijgt.”

De hamvraag, bestaat de CSVN over vijf jaar nog?

“Misschien, of in een andere vorm of opgesplitst. We hebben ons zelf als nieuw bestuur een aantal jaren gegeven om er iets van te maken. We zitten als bestuur in de leeftijd van de drukke banen en je wilt niet leunen op de gepensioneerde leden. Daarom moet we goed kijken naar onze doelen. Die moeten haalbaar zijn.”

www.computerschaak.nl

Jan Krabbenbos: We hebben ons als bestuur een aantal jaren gegeven. Foto René Olthof.

”We moeten aansluiting vinden bij de behoefte van de mensen”

Ze worden soms beschouwd als de lelijke eendjes van het schaken, de mensen die zich bezighouden met het probleemschaak. Zijn dat niet die stellingen waar de stukken op volstrekt willekeurige manier op het bord lijken te staan? Die posities die zo vreselijk onnatuurlijk aandoen? Toch zijn de probleemschakers waardevolle leden van de schaakfamilie. Welke oudere schaker herinnert zich niet de tweezetten waarmee Jac. Haring jarenlang de grote Nederlandse toernooien opluisterde. Wie heeft nooit verrukt naar de beeldschone problemen van Sam Loyd gekeken?

Hans Uitenbroek (48) is sinds twee jaar voorzitter van de Nederlandse Bond van Schaakprobleemvrienden. Hij geeft onmiddellijk toe dat er een afstand bestaat tussen de bordschaker en de probleemliefhebber en dat het overwinnen van die kloof de cruciale opgave is waarvoor de Probleembond in de komende jaren staat. “Vroeger, dertig, veertig jaar geleden was de Probleembond vrij groot. De laatste twintig jaar is het ledenaantal naar beneden gegaan. We hebben weinig aansluiting bij waar de mensen behoefte aan hebben, dat is ons kernprobleem. Ik ben nu twee jaar voorzitter. De afgelopen vijftien jaar hebben we ons vooral gericht op de eigen leden. Er is geen poging gedaan tot aansluiting bij de schaakwereld of elders.”

Toegankelijk maken

Om deze aansluiting tot stand te brengen gaat de Probleembond enkele maatregelen nemen.

Uitenbroek: “We proberen het probleemschaak voor de schaakverenigingen toegankelijk te maken. Zo organiseren we sinds twee jaar een oploswedstrijd tijdens het Tata Steel toernooi. Dat trekt nieuwe gezichten. Daarnaast organiseren we zelf

twee toernooien, het Open Nederlands kampioenschap en de Henk Hagedoorn oploswedstrijd. We willen proberen die laatste wedstrijd bij een vereniging onder te brengen. Het afgelopen jaar hebben we die wedstrijd bij Charlois Europoort gehouden. Dat was gemakkelijk, want dat is de club waarvan ik ook lid ben.

Dit najaar proberen we het bij ASV Arnhem te organiseren. Daar is positief op gereageerd. ‘Mogen onze leden ook meedoen’, vroegen ze. Nou graag, dat is juist de bedoeling. Die oploswedstrijd bestaat uit een deel voor gevorderden en een deel voor beginners, dus iedereen maakt een kans.”

Het Open Nederlands kampioenschap is een ander soort wedstrijd. Dat is ingebed in een weekend dat traditiegetrouw in een hotel in Nunspeet plaatsvindt. ARVES, de vereniging van liefhebbers van de schaakstudie, verzorgt de tweede weekenddag.

Ook voor deze wedstrijd wil de Probleembond nieuwe mensen trekken.

“Via de website houden we voorronden. Dat levert zo’n tien tot twaalf deelnemers op. Onze leden mogen altijd meedoen, die hoeven geen voorronde te

spelen. Ook daar hebben we twee categorieën. Beide toernooien leiden niet direct tot lidmaatschap, maar wel tot bekendheid en tot aan sluiting bij de schaakwereld. Dat is wat we nodig hebben. Als er groei in de open toernooien zit zonder dat dit tot lidmaatschap leidt, zou ik het ook al leuk vinden.”

Jeugd

Zoals bij veel schaakverenigin gen slaat de veroudering toe.

Met zijn 48 jaar behoort Hans Uitenbroek tot de jongere leden van de Probleembond. Hij was twintig toen hij belangstelling voor het probleemschaak kreeg, zesentwintig toen hij zich bij de vereniging aansloot.

Niets ten nadele van de ouderen, zegt hij, “die hebben we nodig”. Maar wie verder wil gaat op zoek naar jeugd. Daarom wil de Probleembond zich ook nadrukkelijk op de jeugd richten.

“We zijn nu bezig om jeugdafdelingen van verenigingen te benaderen voor lezingen. De Capelse Schaakvereniging heeft al enthousiast gereageerd. Dit is ook leuk voor volwassenen, lieten ze weten. Mensen hoeven niet direct lid te worden, maar ze moeten wel weten dat wij bestaan.”

Kenner versus liefhebber

De Probleembond worstelt met een fundamenteel probleem, dat voor meer bijzondere bonden geldt. Aan de ene kant heb je de groep kenners, die op zoek is naar verdieping. Dat is per definitie een niet al te grote groep. Aan de andere kant zoek je de gewone liefhebber, die de massa moet leveren waarmee je de vereniging in leven houdt.

Hans Uitenbroek: “De stap naar het probleemschaak is groot, om het leuk te maken voor een

grotere groep moet het niet te gecompliceerd worden. Aan de andere kant zijn de ervaren probleemschakers op de eenvoudige problemen uitgekeken. Voor hen moet het juist wel gecompliceerd zijn. Daar zit een spanningsveld.

Ik vind dat ons Probleemblad laagdrempeliger moet worden. Ik denk dat we iets moeten opnemen waardoor mensen aansluiting vinden. Daarom is de rubriek in Schaakmagazine voor ons ook belangrijk.

In België hebben ze een digitaal bondsblad. Het niveau is lager, maar het is wel toegankelijk.”

Probleemblad

Het Probleemblad staat internationaal hoog aangeschreven. Dat is ook de reden dat de Probleembond naast 67 leden uit Nederland zo’n 80 buitenlandse leden telt. Alleen de Nederlandse leden zijn lid van de KNSB.

“Het blad is de kern van de vereniging. Het kost veel werk om het iedere keer samen te stellen, maar het leidt wel tot het vasthouden van de huidige leden. Daarom ligt opheffen van de papieren versie niet voor de hand.

Hans Uitenbroek: de afstand verkleinen

Minze bij de Weg

SCHAAKTECHNIEK

Begrijp wat u doet 36

Gambiet 3: Het Boedapester gambiet

Na tweemaal een gambiet voor witspelers aangeboden te hebben, wordt het tijd om de zwartspelers op hun wenken te bedienen. Ik heb gekozen voor het Boedapester gambiet omdat het recentelijk opduikt, zelfs in partijen van spelers uit de wereldtop, die het kennelijk een goed alternatief vinden voor de uitgekauwde varianten van de reguliere openingen. Een van de belangrijkste aanhangers van het systeem is Mamedyarov, bepaald niet de minste!

Het Boedapester gambiet komt op het bord na 1. d4 Pf6 2. c4 e5!?

loper buiten de keten om daarna pas zijn paarden te ontwikkelen.

Het werd voor het eerst gespeeld in een partij AdlerMaroczy, Boedapest 1896 en daar dankt het gambiet vermoedelijk zijn naam aan.

3. dxe5 Pg4

Het alternatief 3. .. Pe4 houd ik wegens plaatsgebrek buiten beschouwing.

4. Pf3

Het nadeel van deze zet voor wit is dat zwart nu e2-e3 kan afdwingen, zodat de witte dameloper ‘binnen de keten’ blijft. Die zal later zijn heil gaan zoeken op de lange diagonaal (a1-h8).

Een meer principiële speelwijze is met 4. Lf4 Wit brengt eerst de

A) Recentelijk wordt hier het hyperscherpe 4. .. g5!? gespeeld, ook zelfs door Mamedyarov.

B) 4. .. Pc6 5. Pf3 Lb4+ Het schaakje waarmee zwart zijn spel hoopt te bevrijden. Hij wil graag met .. De7 de pion op e5 gaan ‘terughalen’, maar daartoe moet hij eerst zijn loper ontwikkelen.

B1) 6. Pc3 Lange tijd gold dit systeem als min of meer de weerlegging van het Boedapester gambiet. Wit accepteert een dubbelpion maar hij blijft met man en macht pion e5 verdedigen. Inmiddels zijn de inzichten helemaal veranderd.

6. .. De7 Nu zien we ook hoe belangrijk het schaakje op b4 is geweest, want anders zou wit met Pc3-d5 kunnen gaan werken.

7. Dd5 Wit blijft zijn pion hardnekkig verdedigen en daarmee dwingt hij eigenlijk af dat zwart er nu definitief een gambiet van maakt.

7. .. Lxc3+ Zwart verminkt de pionnenstructuur en daarvan hoopt hij later gebruik te kunnen maken.

8. bxc3 f6! Noodzakelijk, want wit stond klaar voor h2-h3. 9. exf6 Pxf6 10. Dd3 d6 Zwart heeft een pion ingeboet, maar daar heeft hij mooi spel voor. Zijn compensatie bestaat uit de open e- en f-lijn en tegelijkertijd kan hij de zwakke pionnenstructuur van wit op de damevleugel (bij voorkeur pion c4!) op de korrel proberen te nemen. In de modelpartij Zakaria – Rogers, 1997 kwam zwart snel in het voordeel. Het lukte hem zijn stukken vlotjes in het spel te brengen en pion c4 buit te maken. Daarna ging wit snel ten onder.

B2) 6. Pbd2 De meer positionele spelers (waaronder Karpov) hebben een afkeer van de dubbelpion en daarom kiezen zij voor deze wat bescheiden opbouw.

6. .. De7 Op dit moment heeft wit twee aantrekkelijke keuzes:

B21) Na 7. a3 heeft zwart een bekend grapje tot zijn beschikking:

7... Pgxe5 8. Pxe5 Pxe5 9. e3 Vooral niet 9. axb4?? wegens 9. .. Pd3 mat. In mijn database staan er maar liefst zes slachtoffers van dit stikmatje!

b6 Deze stelling kwam in redelijk wat partijen op het bord. Wit heeft diverse ideeën geprobeerd, maar vooralsnog lijkt zwart weinig problemen te ondervinden. De normale zet is nu 12. 0-0. Nu kwam 12. .. Lb7 13. b4 voor in L’Ami - Swinkels, 2011, maar ook daar stond zwart zo actief dat hij even later degene was die op winst speelde. Wit zal waarschijnlijk andere paden moeten betreden wil hij voordeel behalen.

12. e4 is misschien iets te ambitieus. In Browne - Speelman, 1985 kwam zwart op een gegeven moment met zijn stukken achter de witte linies. Hier zijn de zetten:

12. .. Lb7 13. f3 0­0­0 14. 0­0­0 f6 15. h4 h5 16. The1 Thg8 17. Dc3 g5 18. hxg5 fxg5 19. Lh2 g4 20. f4 Pd7 21. Ld3 h4 22. b4 Df7 23. Tf1 Tde8 24. Tde1 g3 25. Lg1 h3 26. gxh3 g2 27. Tf3 Pe5 28. Tf2 Pxd3+ 29. Dxd3 Df6 30. Kb1 Dh4 31. e5 dxe5 32. fxe5 Tg3 33. Df5+ Kb8 34. Dc2 Dxh3 35. Kb2 a6 36. Td2 Lc8 37. Tf2 Td8 38. e6 Lxe6 39. Tf6 Lxc4 40. Dxc4 Td2+ 41. Kb1 Tb3+, 0­1.

B22) 7. e3 Wit wil zijn ontwikkeling zo snel mogelijk voltooien. 7. .. Pgxe5 8. Pxe5 Pxe5 9. Le2 0­0 10. 0­0 Lxd2 Zwart geeft zijn loper voor een wit paard. Het alternatief 10. .. d6 kwam voor in Karpov - Short, 1992. Na 11. Pb3 b6 12. a3 Lc5 13. Pxc5 bxc5 14. b4 Pd7 15. Lg4 behaalde wit de overwinning. Kennelijk vond Short dat de variant nog wel speelbaar was, want een jaar later herhaalde hij alle zetten en speelde toen remise tegen Ivanchuk. Na 10. .. Lxd2 volgt 11. Dxd2 d6 12. Tac1

9. .. Lxd2+ 10. Dxd2 d6 11. Le2

In hogere zin moet wit iets beter staan: meer ruimte en het loperpaar. In de praktijk valt het niet altijd mee om dat te bewijzen. Zwart heeft soms aanvalskansen op de koningsvleugel en als wit te enthousiast te werk gaat op de damevleugel kan hij daar met structurele zwaktes komen te zitten. Een aardig tactisch motief kwam voor in de partij Yepes Martinez - Ayza Ballester, 1999.

4. .. Lc5

De principiële zet omdat nu in feite tot e2-e3 gedwongen is. Met 4. .. Pc6 laat zwart toe dat wit zijn dameloper vroegtijdig in het spel kan betrekken. Dat kan zelfs op twee manieren. De meest logische gedachte is 5. Lg5 Le7 6. Lxe7 Dxe7 7. Pc3 Het is natuurlijk de vraag voor wie de ruil van de zwartveldige lopers gunstig is. Wit is het loperpaar kwijt dat in veel stellingen een rol kan spelen (zie de andere varianten). Daar staat tegenover dat wit nu wel zijn damepaard naar c3 kan ontwikkelen zonder geconfronteerd te worden met een dubbelpion (die zou ontstaan met een loper op b4).

7. .. Pgxe5 8. Pxe5 Dxe5 Zwart ondervond nu behoorlijk veel ongemak in de partij Kovacevic - Zaja, 2005. Ook 8. .. Pxe5 is niet aantrekkelijk voor zwart na 9. Pd5 en de dame moet weer terug: 9. .. Dd8 10. Dd4 f6 en wit stond zeer goed in SemkovCorso, 1990.

5. e3 Pc6 6. Le2

Zoals we al eerder hebben gezien zijn er spelers die er brood in zien om pion e5 zo lang mogelijk te blijven dekken.

6. Dd5 De7 7. a3 a5 Zwart laat natuurlijk niet toe dat wit snel

met b2-b4 kan komen. 8. Pc3 Pgxe5 9. Pxe5 Pxe5 10. Le2

10. .. Ta6!? De stereotiepe torenmanoeuvre waar veel spelers die het Boedapester gambiet op hun repertoire hebben staan, op zitten te spinnen. Zwart wacht bewust met pionzetten om zijn loper op c8 te bevrijden. Eerst wil hij zijn dametoren via de zesde rij naar de koningsvleugel overbrengen om zich daarna met vrijwel zijn gehele legermacht te storten op de witte koningsstelling. Dat is een interessant plan, maar in veel gevallen kan het ook een desillusie worden omdat zwart vaak alle schepen achter zich verbrandt. De partij Karl - Belezky, 2009 is een aardig voorbeeld van een winnende koningsaanval. Ook al omdat zwart de rokade in deze partij uitstelt, krijgt hij later met .. h7-h5 de h-lijn ook nog open, zodat zelfs de tweede toren aan de strijd mag deelnemen. Hier deze partij met korte aantekeningen.

11. Pe4 La7 12. O-O Th6 13. Pg3 d6 14. e4 Tg6 15. Pf5 Df6 16. Dxa5 Lb6 17. Dc3? Beter is 17. Da4+. 17. .. Lxf5 18. exf5 Dxf5 19. Le3? Dh3? 20. g3 Lxe3! 21. fxe3 h5! 22. Lf3 Dit verliest onmiddellijk. Maar ook na bijvoorbeeld 22. c5 komt de toren heel snel in het spel: 22. ..

Txg3+ 23. hxg3 Dxg3+ 24. Kh1 Dh3+ 25. Kg1 Th6 26. Kf2 Dh4+ 27. Kg2 Tg6+. 22. .. Pxf3+ 23. Txf3 h4, 0-1.

6. .. Pgxe5

Een bruikbaar alternatief voor zwart is direct 6. .. 0­0 om na 7. 0­0 Te8 alvast de andere toren in het spel te betrekken. Zwart heeft geen haast met het terugslaan op e5. Ondertussen wacht

hij af hoe wit zich gaat opstellen. 8. Pc3 Pgxe5 9. Pxe5 Pxe5 10. b3 De geijkte manier om de stelling te behandelen. Wit brengt zijn dameloper naar de lange diagonaal. Een groot nadeel is wel dat hij hierna vrijwel nooit met f2-f4 kan komen, zonder pion e3 te verliezen.

10. .. a5 Zwart wacht opnieuw met pionzetten naar de zesde rij. Die wil hij openhouden om zijn dametoren naar de andere vleugel over te brengen.

11. Lb2 De bekende torenswitch zien we ook in een vluggertje tussen twee sterke grootmeesters: Mamedov - Mamedyarov, 2011. Zwart verliest ergens een kwaliteit maar zijn aanval blijkt desondanks erg sterk te zijn.

11. .. Ta6 12. Pe4 La7 Zwart heeft nog een tweede gedachte. Hij brengt zijn loper naar a7 om die misschien zelfs via veld b8 op de witte koning te richten. Dan moeten wel de damevleugelpionnen naar voren worden gegooid; heel soms komt dat er van in een partij.

7. 0-0 0-0 8. Pxe5 Pxe5 9. Pc3 a5

9. .. Te8 is de partij IvanchukMamedyarov, 2008. 10. b3 d6

f4 25. f3?

Na deze zet wordt de diagonaal g1-a7 bijzonder kwetsbaar. 25. .. Lb6 26. Tgf1 Te6

Hij voert de druk op en er valt niets te bedenken tegen het paardoffer op g2. Het offer werkt op dit moment ook al, maar wie zou dat nu spelen in een partij? Na 26. .. Pxg2! 27. Kxg2 Te6 staat zwart op winst.

27. Te2

De poging 27. Pe2 om te verdedigen met Pg1, komt te laat: 27. .. Pxg2! 28. Kxg2 Th6 29. Th1 Tg6+ 30. Kf1 Le3 31. Pd4 c5 en het is uit.

27. .. Th6

Er valt niets meer te bedenken tegen het naderende offer. 28. Dd2

In de modelpartij KurilinBiriukov, 2011 weet zwart een sterke aanval tegen de witte koning op te zetten. Hij heeft natuurlijk wel een fout van de tegenstander nodig om succes te hebben. Een korte analyse van deze partij: 11. Lb2 Te8 12. Dc2 Ld7 13. Tad1 Dg5 14. Kh1 Tad8 15. Dd2 Pg6 16. Pd5 c6 17. Pc3 Ph4 18. Tg1 Lg4 19. Lxg4 Dxg4 20. a3 Lb6 21. Dd3 Lc7 22. h3 Dh5 23. e4 f5 24. Tde1

28. .. Pxg2!

Opgegeven. Na 28. .. Pxg2! 29. Txg2 (29. Kxg2 Dxh3 is ook een fraai matbeeld.) 29. .. Dxh3+ 30. Th2 Dxf1 staat wit mat. (0-1)

Illustratieve partijen:

• Zakaria - Rogers, 1997

• Browne - Speelman, 1985

• Karpov - Short, 1992

• Yepes Martinez - Ayza Ballester, 1999

• Kovacevic - Zaja, 2005

• Semkov - Corso, 1990

• Karl - Belezky, 2009

• Ivanchuk - Mamedyarov, 2008

• Kurilin - Biriukov, 2011

Geraadpleegde bron:

- Megadatabase van Chessbase

Oudere afleveringen vindt u op www.schaaksite.nl bij ‘techniek. Reageren kunt u bij hgrooten@ xs4all.nl.

De spoorzoeker Wotawa

Alois Wotawa leefde van 1896 tot 1970. Hij was een magistraat in Wenen. Zijn eindspelstudies publiceerde hij vooral in Duitstalige tijdschriften. Later werden 150 studies opgenomen in het boek Auf Spurensuche mit Schachfiguren, Wenen 1965. Hij nam zelden aan toernooien deel. Ondanks een gebrek aan onderscheidingen wordt zijn werk hogelijk gewaardeerd.

1. Alois Wotawa

Vierde prijs Houston Chronicle 1965

Correctie door Jan van Reek

2. Alois Wotawa

Deutsche Schachzeitung 1960

Wit begint en wint

1. f8D! Txf8 Een lastig alternatief is 1. .. Tf7+!? 2. Dxf7+ Kxf7

3. Tb8 Pf6+. Volgens S. Dowd is het nu remise. Ik speel echter 4. Kd8! Pxg4!? 5.Txb3 Pc4 6.Txh7 en win materieel. De studie heeft dus geen correctie nodig. 2. gxh5+ Kf7

Wit begint en houdt remise

1. c7 a6+! Na 1. .. Tb6+ 2. Kc5 Tb1 3. Kc6 wordt het remise in het komende pionneneindspel. 2. Kc5 Txd3 3. Kb4! a5+! 4. Kc4! Wit kiest voor een onbegrijpelijk plan. Het prozaïsche 4. Kxa5? Tc3 5. Kb6 e5 6. a5 e4 7. a6 e3 8. a7 e2 9. a8D e1D wint voor zwart. 4. .. Td1 5. Kb3! Tc1 6. a3! Nu komt de aap uit de mouw: wit bereidde pat voor.

g8D+ 3. Kxg5 Tg1+ 4. Kf5 Tf1+ 5. Ke6! Een fraaie manoeuvre begint. Na 5. Ke4 Te1+ 6. Kf3? Te8 kan wit pion g7 niet op tijd dekken. 5. .. Te1+ 6. Kd7 Td1+ 7. Kc7 Tc1+ 8. Pc2! De toren wordt naar de tweede rij gelokt. 8. .. Txc2+ 9. Kd6 Td2+ 10. Ke5 Te2+ 11. Kf4!

Wit begint en wint

1. Kc8! Wit beantwoordt de potentiële promotie met de dreiging 2. Pc7 mat. 1. .. Lxc6 2. Kb8! Weer dreigt er Pc7 mat. 2. .. Lxb5 3. Le4(f5) Lc6! 4. Ld3+ Lb5 Anders slaat wit op e2. 5. c4! e1D 6. cxb5 mat.

3. Th8!! Wit doet een verbluffende zet. Dat is de geweldige brille van Wotawa. Onvoldoende is 3. Txf8+? Kxf8 4. Tf1+ Kg8 5. h6 (of 5. Ke7 h6 6. Tf8+ Kh7 7. Tb8 Pc4 8. Txb3 Pe5 9. Tb7 Kg8 10. Ke6 Pf3) 5. .. gxh6 6. Ke7 h5! 7. Tg1+ Kh8 8. Kf7 h6 9. Tg8+ Kh7 10. Tg7+ Kh8 11. Kg6 b2 en remise. 3. .. Txh8 Zwart vermijdt mat in één door een hele toren te slaan. 4. Tf1+ Kg8 5. h6! Wit vindt een fraaie weg naar de winst. 5. .. gxh6 6. Ke7 b2 7. Tg1 mat. De toren op h8 hindert zijn koning.

3. Alois Wotawa Deutsche Schachzeitung 1955 Correctie door Jan van Reek

6. .. e5 7. c8D Txc8 pat.

4. Alois Wotawa Schach Magazin 1950 Versie door Jan van Reek

Als de toren naar f2 gaat, komt de koning op de derde rij. Gaat de toren naar e8, dan kan pion g7 tijdig worden gedekt. Wit wint dus. Opnieuw heeft een duister plan tot succes geleid.

Vervolg van blz. 25

Onze website is per 1 januari vernieuwd en wat laagdrempeliger geworden. We hebben iedere week een nieuw probleem, een tweezet plus een wat moeilijker probleem. Ten opzichte van de oude site is het een grote verbetering.We hebben in de vereniging wel de discussie: wat doen we op de website en wat in het blad. Zonder blad is het gemakkelijk de vereniging in leven te houden, want het vormt tachtig procent van de kosten.”

Slotvraag: waarom worden mensen aangetrokken tot schaakproblemen?

Wit begint en wint

Ondanks een materiële achterstand speelt wit voor de overwinning. 1. Kh7! Pg5+ 2. Kh6 Th1+! De pointe is 2. .. Pe6?? 3.

Hans Uitenbroek heeft het antwoord meteen paraat. “Vanwege het puzzelelement en vanwege de schoonheid van de opgaven. Dat maakt het aantrekkelijk voor componisten, oplossers en liefhebbers.”

Mensen laten zien hoe mooi schaakproblemen kunnen zijn, dat is de opgave waar de probleemschakers in de komende jaren voor staan.

De lezer aan zet

12. Te3 Dit was Hou’s bedoeling. In ieder geval verdient ze punten voor moed! Fout is het normaal uitziende 12. f4 vanwege de standaardwending 12. .. h6! en zwart staat al duidelijk beter vanwege 13. Lh4 (13.Lxf6 Lxf6 is ook goed voor zwart.) 13. .. Pxe4!. 12. a4 (2 punten) om .. b5 te verhinderen kan natuurlijk, maar is in tegenspraak met wits elfde zet.

13. Tg3 Het alternatief is 13. Th3 (4 punten) 13. .. Pe5 14. f4 Pxd3 15. Dxd3 (15. cxd3) 15. .. Td8 16. Lxf6 Lxf6 17. Txh7!? (beter is 17. e5! dxe5 18. Dxh7+ Kf8 19. fxe5 Lxe5 20. Dg6 Kg8 21. Txf7 Dxf7 22. Th8+ Kxh8 23. Dxf7) 17. .. Lb7 18. Dh3 Kf8 19. f5 e5 20. a3 a5 21. Dd3 b4 22. axb4 axb4 23. Pd5 Lxd5 24. exd5 Ke7 25. De4 Tdc8 en hoewel zwart op het moment nog een pion achterstaat, staat ze al duidelijk beter. Een sterk staaltje verdedigen! Tuvshintugs - Krush, Las Vegas 2007.

14. f4 Of 14. Lh6 Pg6, en 14. a3 Lb7.

14. .. Pxd3 Een betere verdediging is 14. .. Pg6 om na het consequente 15. f5 Pe5 16. Pd4 rustig 16. .. Kh8 te spelen. Dankzij het mooie veld e5 waar het paard oppermachtig staat, kan zwart zich verdedigen. Goed lijkt ook 14. .. Pc4 maar na 15. De2 Pxb2 volgt 16. e5! met sterke aanval.

15. cxd3 De enige goede manier om terug te slaan. Het witte centrum wordt versterkt en alle witte aanvalsstukken blijven op hun post. 15. Dxd3 Lb7 is prima voor zwart. 15. Txd3 b4 (of 15. .. Lb7) is nog zwakker.

15. .. Ph5 15. .. Kh8 16. e5 is beter voor wit omdat 16. .. dxe5 17. fxe5 Dxe5? faalt op 18. d4! en zwart krijgt opeens een mataanval over zich heen: 18. .. Dc7 (18. .. Dd6? verliest na 19. Lxf6 Lxf6 20. Txf6! gxf6 21. Dh6+-)

19. Lxf6! gxf6 (19. .. Lxf6 20. Txf6 gxf6 21. Dh6+-) 20. Tff3! (Ook sterk zijn 20. Dh6 Tg8 21. Txf6! Txg3? 22. Txf7+-; en 20. Pe4 ) 20. .. Tg8 21. Txg8+ Kxg8 22. Tg3+ Kf8 23 .Pe4!+- en vanaf c5 gaat een wit paard de zwarte koning veld d7 ontnemen. Een alternatief was nog 15. .. Lb7.

16. .. Pf6 16. .. g6 17. f5! (of 17. Lxe7 Dxe7 18. f5) 17. .. b4 18. Lxe7 Dxe7 19. Dh6 Te8 (19. .. bxc3? 20. f6+-) 20. g4! bxc3 21. fxg6! (21. gxh5? exf5 en zwart kan zich verdedigen en staat beter.) 21. .. fxg6 22. gxh5 met voordeel voor wit.

17. De2 Na deze zet is zwart in de problemen, maar er zijn ook andere goede voortzettingen van de aanval: Ook goed (en dus evenveel punten) is 17. d4 (9 punten) Lb7 (17. .. b4 18. e5 bxc3 19. Dd3!) 18. De1 b4 19. e5!. 17. e5 (4 punten) Pg4 is iets beter voor wit. 17. Df2 (2 punten) kan beantwoord worden met 17. .. Da7 18. d4 e5! 19. dxe5 dxe5 20. fxe5 Pg4. Met 17. Tg3 (1 punt) zou wit slechts op zetherhaling aansturen.

18. Tg3 18. f5 (2 punten) is iets beter voor wit. 18. fxe5 dxe5 19. Tg3 Dd6 helpt zwart met het organiseren van zijn verdediging.

18. .. Kh8 Ook onvoldoende is 18. .. exf4 19. Txf4 Kh8? 20. Txf6! gxf6 21. Pd5 Dd8 22. Lh6 Tg8 23. Txg8+ Kxg8 24. Pd4! Ld7 en nu 25. Pc6! Lxc6 26. Dg4+ Kh8 27. Dg7 mat!. 18. .. Dd8 (om het offer op f6 te voorkomen) was de meest hardnekkige verdediging.

20. Txf6 Goed, maar niet de beste zet. Nog sterker is 20. Lxf6! Lxf6 21. Txf6! (10 punten) gxf6 22. Dh5 Tg8 23. Txg8+ Kxg8 24. Pd5 Da7+ (24. .. Dd8 25. Dh6) 25. d4! Kg7 (25. .. Le6 26. Pxf6+ Kf8 27. Dxe5) 26. Dh4 en wint. Op zet 20 verliest ook het terugslaan met de pion: 20.

.. gxf6 21. Pd5 Dd8 22. Dh5 Le6 (22. .. Tg8 23. Txg8+ Kxg8 24. Pa5! Ld7 25. Txf6 Lxf6 26. Pb7) 23. Pa5 Lxd5 (23. .. Dxa5 24. Dh6 Tg8 25. Pxe7+-) 24. Tf5!! en er dreigt mat in twee. Een tussenschaak helpt trouwens ook niet: 20. .. Db6+ 21. d4! Lxf6 22. Pd5 Dd8 23. Pxf6 gxf6 24. Dh5 en wint.

20. .. Lxf6 Dit is sterker dan 20. .. gxf6 21. Pd5 Dd8 22. Lh6 Tg8 23. Txg8+ Kxg8 24. Df2 (of eerst 24. Pxe7+ Dxe7 25. Df3 Kh8 26. Dg3 Lg4 27. Dxg4+-) 24. .. Kh8 25. Pxe7 Dxe7 26. Dg3 Lg4 27. Dxg4 Tg8 28. Df3+-.

21. Pd5 Maar niet 21.Lxf6? Db6+!.

22. Lxf6 Niet 22. Pxf6? gxf6 23. Lh4 a5! 24. Df2 Ta6 25. Tf3 Kg7 en zwart houdt zich staande.

24. Dxf7 Iets sterker is 24. Txg8+! (6 punten) Dxg8 (24. .. Kxg8 25. Dh6+-) 25. Pxf6 Dg6 26. Dxe5 en wit staat beter, maar niet gewonnen. Maar niet 24. Pa5? Dxa5 25. Txg8+ Kxg8 26. Dh6 vanwege 26. .. De1 mat!

24. .. Df8 Nu staat wit gewonnen. Na 24. .. Txg3! 25. hxg3 Dg8 26. Dxf6+ Dg7 27. Dd8+ Dg8 28. De7!? Dxg3 29. Pc5 Ta7 (29. .. Lh3? 30. Df6+ Dg7 31. Dxg7+ Kxg7 32. gxh3+-; 29. .. a5) 30. De8+ Dg8 (30. .. Kg7 31. Dxc8+-) 31. Dxe5+ Dg7 had Hou nog behoorlijk moeten werken voor het punt.

26. Dxf6+ 26. De7 (1 punt) wint ook omdat zwart niks beters heeft dan 26. .. Dg7 (26. .. Lh3 27. Dxf6+ Dg7 28. Dxg7+ Kxg7 29. gxh3+-) 27. Dd8+ Dg8 28. Dxf6+ Dg7 29. Dd8+ Dg8 30. De7 en we zitten weer in de partij.

28. De7 Zwart kan nu bijna niks meer bewegen. Na 28. Dd6 (3 punten) Dg7 zou wit alsnog weer 29. Dd8+ Dg8 30. De7! moeten vinden.

28. .. Lg4 28. .. Dg7 29. De8+ Dg8 30. Dxe5+ Dg7 31. De8+ Dg8 32. Dc6+-; 28. .. De6 29.

Dc7!+-.

29. Pf6 Ook winnend is 29. h3 (4 punten) Ld1 30. Pe3 Lxb3 31. Pf5+-; 29. Dxe5+ (2 punten) Dg7 30. Dxg7+ Kxg7 31. Pc5 is duidelijk beter voor wit, maar natuurlijk wel een stuk zwakker dan de partijvoortzetting.

29. .. Dg6 29. .. Dg7 30. Dxg7+ Kxg7 31. Pxg4 wint eenvoudig.

30. Dxe5 Veel beter dan 30. Pxg4 Dxg4 31. Dxe5+ Dg7.

Combineren

Diagram 1

Kjartarsson - Fedorchuk 1. Th8+, 1-0.

Diagram 2

Eljanov - Predke 1. Pe6!, 1-0.

Diagram 3

Nepomniachtchi - Holzke 1. Txh7! en snel 1-0. 1. .. Kxh7 faalt uiteraard op 2. Dxg6+ en mat op h7.

Diagram 4

Grigoriants - Minko 1. Ph5!, 1-0 een vork is onvermijdelijk.

Diagram 5

Meier - Anton 1. Txf6! Lxf6 2. Txf6 Ook 2. Lxf6+ wint. 2. .. Pxf6 3.Dxg5+, 1-0.

Diagram 6

Caprio - Lysyj 1. .. Db3!, 0-1. Bijvoorbeeld 2.Tde1 Ta8 met damewinst.

Diagram 7

Zoler - Ulanowski

1. Txc7! De volgorde met 1. Pxg5 volstaat eveneens. 1. .. Dxc7 2. Pxg5 hxg5 3. Dh5+, 1-0.

Diagram 8

Areschenko - l’Ami

1. Txe6!, 1-0. Na 1. .. Txe6 2. Pxe6 Dxe6 3. Dxd5 loopt de a-pion door.

INFORMATIEF

Eenvoudig gezegd

31. Te7!! Nog een röntgenaanval! Nu met

de toren. Door de aftrekaanval staat de toren indirect gedekt. Prachtig! 31. .. Dxe7 32. Lh7+ Pxh7 33. Txe7

En wit won, Jasper BeukemaTheo Kolp 2013 (1–0) (Piet Peelen)

Schakend Nederland vijftig jaar geleden

Van oudsher wordt het Nederlands kampioenschap in het voorjaar of de vroege zomer gespeeld. Ook in 1961. De oliemaatschappij Caltex in Den Haag was opnieuw de gastheer van het toernooi. Net als twee jaar eerder wist een jonge speler de titel te veroveren. In 1961 was dat de in Nederland wonende Indonesiër Tan. De titelverdediger was dit keer verhinderd. De jonge Frans Kuijpers (22) greep zijn kans en verpletterde, we kunnen het niet anders zeggen, de concurrentie.

Liefst 1½ punt voorsprong had Kuijpers op favoriet Donner. De rest van de gevestigde orde, zoals Carel van den Berg en Kick Langeweg, moest nog meer toegeven. Donner won weliswaar de onderlinge partij, maar leed weer aan zijn oude kwaal, punten afgeven tegen outsiders. Dit keer waren het Sarink en Te Velde, respectievelijk tiende en elfde in de eindlijst, die hem kostbare punten ontfutselden.

Uit het verslag van hoofdredacteur Slavekoorde in Schakend Nederland halen we een opmerkelijk detail. De spelers werden bij de opening door de Haagse Schaakbond op een doos sigaretten onthaald. Dat cadeau kwam in plaats van een toespraak. Dubbel voordeel dus!

Niet atletisch

In de vorige aflevering beloofden we dat we het zouden hebben over perikelen rond de Nederlandse Sportfederatie (NSF). Zoals intussen wel bekend besloot NOC*NSF onlangs de schaakbond en vele andere bon-

den sterk te korten op het budget voor topsport en talentontwikkeling. In 1963 ging het om iets anders, NSF wilde de KNSB niet als lid toelaten. Vreemd genoeg had dat toen geen financiële consequenties, want de schakers deelden al mee uit de ‘Toto-pot’. Daar werd schaken dus wel als sport beschouwd.

Schaken werd door NSF als lid geweigerd omdat het niet voldoende ‘atletisch’ zou zijn en, in de woorden van het bondsblad, ‘niet een voldoende dosis lichamelijke prestatie insluit en “dus” geen sport is.’

Dat schaken niet atletisch is kan je eerlijk gezegd niet ontkennen, of je moet al aan de lenigheid van de geest denken. Maar dat het om die reden geen sport zou zijn leidde in diverse media tot grote hilariteit. Het Parool, Televizier en Elsevier verbaasden zich erover dat een dergelijke redenering blijkbaar niet gold voor de biljartbond, de Koninklijke Nederlandse Automobiel Club en de Koninklijke Vereniging voor Luchtvaart, die alle drie wel bij de NSF waren aangesloten. En bij Sport in Beeld merkte presentator Herman Kuiphof op: “De NSF mag het schaken dan niet tot de sport rekenen, wij willen u toch graag het resultaat van de 21e matchpartij tussen Botwinnik en Petrosjan mededelen.” Ja jongelui, We hebben het nu over een wel heel grijs verleden.

Kleine mannetjes

Over verslaggeving gesproken, we zien de laatste jaren de berichtgeving over het schaken langzaam afkalven. Er zijn heel wat schaakrubrieken verloren gegaan. Sinds kort missen we de wekelijkse bijdrage van Max Pam in Het Parool

Hoe stond het er in 1963 voor? Niet zo best als we Schakend Nederland mogen geloven. Een citaat. “Ook over de kwaliteit der berichtgeving moeten wij helaas menigmaal

het hoofd schudden. Het is bepaald geen uitzondering dat sommige grote dagbladen naar belangrijke nationale of in Nederland gehouden internationale toernooien “kleine mannetjes” zenden, die de kunst niet verstaan voor een dagbladpubliek een boeiend verhaal te schrijven en daartoe ook niet competent zijn. Het is zelfs gebeurd dat zulk een verslaggever van schaken in het geheel niets wist!”

Toen uw redacteur een jaar of zeven later zijn intree in de schaakjournalistiek maakte was het niet anders. De grote dagen van de schaakschrijverij moesten nog komen. (MbdW)

Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam Tel 020-6241171 Fax 020-6270885 info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen