Schaakmagazine 2013 - april

Batavia jubileert

Hou Yifan kan nog veel leren

Waartoe zijn wij op aarde?

En Passant kampioen

magazine

Hoofdredacteur

Minze bij de Weg

Aan dit nummer werken mee:

Bas Beekhuizen (foto’s)

Jeroen Bosch

Gert Devreese

René Duret

Monique van de Griendt

Herman Grooten

Pascal Losekoot

Piet Peelen

Eric van Reem

Karel van der Weide

Johan Hut

Lennart Ootes

Jan van Reek

Dolf Wissmann

Redactieadres:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

Tel: 023-5254025

fax: 023-5254353

e-mail:

schaakmagazine@schaakbond.nl

Adreswijzigingen naar uw vereniging.

Verschijning volgende nummer: week 26

Sluiting kopij: 27 mei 2013

Bondsbureau KNSB:

Frans Halsplein 5

2021 DL Haarlem

tel: 023-5254025

e-mail: bondsbureau@schaakbond.nl Internet: www.schaakbond.nl

Schaaktechniek

Vormgeving & Lay-out: Interface Communicatie B.V., Ede www.ifcommunicatie.nl

Druk

Koninklijke BDU Grafisch

Bedrijf BV, Barneveld ISSN: 1385-8807

Voorpagina:

hebt zwart. Eén aanvalsdoel

makkelijk te vinden. Maar wat is het tweede?

Op weg naar de toekomst

Het besluit van NOC*NSF om de KNSB en vele andere sportbonden geen of aanzienlijk minder geld te geven voor de topsport en het opleiden van talenten heeft de KNSB hard geraakt. Mark van der Werf, directeur van het bondsbureau, legt in dit nummer van Schaakmagazine uit wat de gevolgen voor de schaakbond zijn. Een dergelijke tegenslag is natuurlijk geen reden om bij de pakken neer te gaan zitten. Schakers kijken vooruit en houden de blik op de toekomst gericht. En dus vertelt Van der Werf niet alleen wat er niet meer kan, maar vooral ook wat er wel gaat gebeuren. Denk aan het nieuwe schoolschaakplan, de online ledenadministratie, het internetschaak en de vele jeugdschaakactiviteiten. Op dat laatste gebied is er trouwens goed nieuws te melden. Sponsor HiQ Invest verlengde zijn contract met het NK voor de D-jeugd en in

Maassluis werd de Corry Vreeken Stichting opgericht die de jeugd ook gaat steunen. Kortom, de blik blijft op de toekomst gericht. Zo moeten we ook de oproep bekijken die de Haagse Schaakbond op de Bondsraad deed. Is de manier waarop we het schaken organiseren nog wel van deze tijd, vroeg HSB voorzitter Ruurd Kunnen zich af. Waar dacht hij concreet aan? U kunt het lezen in dit nummer van Schaakmagazine. Over de toekomst gesproken. Krijgen we een nieuwe wereldkampioen? In een spectaculair kandidatentoernooi plaatste Magnus Carlsen zich voor de tweekamp om de wereldtitel. Ontworstelt hij zich aan de schaduw van Anand?

Minze bij de Weg Hoofdredacteur Schaakmagazine

Zichtbare echo uit een ver schaakverleden Renske

De AVRO organiseerde in 1937 in zes verschillende steden grote schaaksimultaanwedstrijden. Hierbij gaven Euwe, Lasker, Aljechin, Bogoljubow, Fine en Flohr simultaan tegen leden van de omroepvereniging. Bij zo’n seance werd gespeeld op kartonnen schaakborden, waar de voorzitter van de AVRO, de betreffende grootmeester en de amateur zijn handtekening op zetten. Ook konden de zetten rechts bovenaan het bord genoteerd worden.

Een van de leden van de Motiefgroep Schaken kocht onlangs zo’n kartonnen schaakbord van een simultaanpartij tussen grootmeester Emanuel Lasker en de heer Gijsbertus van Gelderen, een amateur uit Rotterdam. De partij werd gespeeld op 27 april 1937 in De Doelen in Rotterdam en eindigde in remise.

Op het schaakbord staan de handtekeningen van dr. Lasker, de heer Van Gelderen en de voorzitter van de Algemene Vereniging Radio Omroep (AVRO), G. de Clerq. Aan de rechterzijde op het bord ziet u dat de zetten genoteerd zijn.

Het verslag van de avond werd gevonden in het Rotterdams krantenarchief en kwam uit het Rotterdams Nieuwsblad van 28 april

1937. Daar werd vermeld dat Lasker van de 35 partijen er 31 had gewonnen en vier remises moest toestaan, waaronder

tegen de heer Van Gelderen. Een uitgebreid artikel hierover werd opgenomen in De Schaakkoerier, het verenigingsblad van de Motiefgroep Schaken.

Later bleek dat meerdere leden van de Motiefgroep Schaken een dergelijk bord bezaten, onder andere één met een partij van Euwe en één met een partij van Aljechin. Wellicht hebben nog meer mensen een dergelijk bord (er waren immers zes avonden met 270 deelnemers) en willen zij deze kennis met de Motiefgroep delen. Reageer dan naar h.vanessen@casema.nl of naar één van de andere bestuursleden op www.euwe.nl.

De parlementariërsgroep van het Tatatoernooi dreigt de laatste jaren ten onder te gaan aan veroudering. Maar er is hoop viel te lezen in De Volkskrant van zaterdag 23 maart. Het jonge SP-kamerlid Renske Leijten biecht op dat naast het oplossen van sudokupuzzels ook schaken tot de stiekeme geneugten van de dag behoort. “Het voelt bijna als spijbelen. Net als een schaakspelletje. Daniel (haar partner, red.) heeft mij de spelregels geleerd; ik ken al een paar openingen. Ik dwing mezelf om minstens om de dag een paar potjes te spelen, ook met zo’n internetschaakding.”

Uiteraard speelt Renske Leijten agressief, zo staat ze ook bekend als kamerlid. En uiteraard is politiek een soort schaken. “Je denkt vooruit. Als ik een Kamervraag stel of een debat voorbereid, probeer ik te anticiperen op de zet van mijn tegenstander. Hoe kan ik de minister in het nauw drijven? Ik kan haar wel schaak zetten, maar is dat dan functioneel?”

Oudere heren van de parlementariërsgroep, pas maar op volgend jaar!

Het Witte Paard uit Haarlem viert dit jaar het 75-jarig bestaan. Een van de jubileumactiviteiten was een boottochtje met de Adriaen Pauw. Het was koud maar stralend weer. Ondanks de zon dook een aantal

leden benedendeks om het in een simultaan op te nemen tegen Hans Böhm. Een drijvende simultaan, het is weer wat anders. De foto is genomen door André Hendriks.

Erelid De Elster Toren geridderd

Op zondag 24 februari werd Nico Gabriëls van schaakvereniging de Elster Toren benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau. Nico kreeg de bijbehorende versierselen uitgereikt door locoburgemeester Ruud Mooij. De bijeenkomst voor de benoeming was zorgvuldig en in het diepste geheim voorbereid en Nico was dan ook totaal verrast. Nico Gabriëls is mede onderscheiden vanwege zijn langdurige verdiensten voor de schaakvereniging. Vooral op het gebied van de jeugdopleiding heeft hij zeer veel bijgedragen. Van 1987 tot 1991 nam hij de jeugd onder zijn hoede als assistent jeugdleider. In 1991 nam hij het jeugdleiderstokje over om deze functie met veel plezier en inzet te vervullen tot 2003. Onder zijn bewind bereikte het jeugdbestand van De Elster Toren een record hoogte van 47. Van 2000 tot 2003 nam Nico Gabriëls de leiding van de seniorencompetitie voor zijn rekening. Vanwege al dit werk is hij in 2003 erelid van de club geworden. Nico Gabriëls is inmiddels 75 jaar en heeft te kampen met de ziekte ALS. Maar zijn ziekte staat zijn opgeruimdheid en een positieve kijk op het leven niet in de weg. Hij is een voorbeeld voor allen als we zien welk plezier een schaakpartij hem geeft. (JE)

Hou Yifan eerste vrouw in A-groep Tata-toernooi sinds Polgar

”Ik

kan nog veel van Polgar leren”

Sinds haar supertoernooi in Gibraltar wordt de Chinese Hou Yifan af en toe vergeleken met de beste schaakster ooit, de Hongaarse Judit Polgar. Vooral ook omdat Hou Yifan daar Polgar wist te kloppen. Hou Yifan is daardoor niet gaan zweven. “We speelden één keer tegen elkaar en ik won die keer. Die partij had zeker geen symbolische waarde. Ik kan nog veel van Polgar leren.”

Hou Yifan, nog altijd maar 19, heeft er al een hele schaakcarrière opzitten. Ze wordt beschouwd als het grootste vrouwelijke schaaktalent sinds Judit Polgar. Hou Yifan is de jongste vrouwelijke grootmeester ooit (14½ jaar) en werd al op haar zestiende de jongste wereldkampioene ooit. In 2011 verdedigde ze haar wereldkroon met succes tegen de Indiase Humpy Koneru, maar vorig jaar raakte ze haar wereldtitel kwijt aan de Oekraïense Anna Ushenina.

In januari 2012 speelde ze een spetterend toernooi in Gibraltar. Hou Yifan werd er gedeeld eerste, met een indrukwekkende TPR van 2872 en hakte er vier wereldtoppers in de pan: Almasi, Polgar, Le Quang Liem en Shirov. Allicht wegens die superprestatie werd ze onlangs twee keer geïnviteerd in Nederland. Op het Univé-toernooi in Hoogeveen behaalde ze in de vierkamp met

Giri, Nakamura en Tiviakov een normaal resultaat (2 uit 6, TPR 2605), maar in haar vuurproef in de A-groep van het Tata-toernooi deed ze het prima: 5½ uit 13, een TPR van 2687 en een winst van 14 ratingpunten.

U haalde een sensationeel resultaat vorig jaar in Gibraltar. Wat hebt u er geleerd?

Hou Yifan: “Dat was zonder enige twijfel mijn meest memorabele toernooi ooit. In Gibraltar boekte ik een van de beste resultaten van mijn hele schaakcarrière. Dat maakte erg veel indruk op me, omdat daar veel topspelers meededen, kleppers met meer dan 2700 elo.

Toch speelde ik in de eerste helft van dat toernooi eigenlijk niet zo goed. 3½ uit 5 was oké, maar ook niet meer dan dat. Zo verloor ik de vijfde partij tegen Sasikirian, een partij die ik helemaal niet hoefde te verliezen, omdat het een remisestelling betrof.

Van dan af besloot ik niet meer te rekenen, gewoon vrijuit te spelen en af te wachten wat dat zou opleveren. Maar natuurlijk had ik toen helemaal niet de verwachting dat ik zo’n sterke tweede toernooihelft zou spelen, waarbij ik vier partijen op rij zou winnen, waarvan drie tegen toppers.”

Het schaakpubliek zal sinds Gibraltar misschien meer van u verwachten.

“Nee, ik voel geen extra druk. Ik weet maar al te goed dat ik niet elke keer zo goed zal schaken als in Gibraltar. Ik moet mijn speltechniek verbeteren om constant spelers van het niveau Gibraltar

aan te kunnen. Dat is mijn volgende schaakdoel.”

Was het voor u belangrijk om van Judit Polgar te winnen?

“Ik vond al mijn overwinningen tegen top-GM’s in Gibraltar even belangrijk.”

Misschien had uw overwinning tegen Polgar wel een grote symboolwaarde?

“Nee, niet echt. Ik zag mijn partij tegen Polgar gewoon als een partij. Ik had er geen speciale gevoelens bij. Het was maar één partij, het ging niet om een tweekamp. We speelden één keer tegen elkaar en ik won die keer, meer was het niet.

Bij mijn partij tegen Polgar kwam wel veel psychologie kijken. Misschien lag er ook extra druk op haar schouders. Er zijn veel factoren die je schaakpeil in een bepaalde fase van het toernooi beïnvloeden. Zo speelt je positie in de toernooitabel zeker een rol. Uit één partij moet je dus echt niet te veel conclusies trekken. Je moet aan één enkele partij geen symbolische betekenis geven.”

Hebt u de ambitie om beter te worden dan Polgar?

“Eerst en vooral kan ik nog veel van haar leren. Er is nog altijd een groot ratingverschil tussen ons beiden (ongeveer 80 elopunten, red.). En er is niet alleen dat ratingverschil, ook qua speltechniek lig ik nog een stuk achter op Judit. En het is niet één van mijn doelstellingen om één bepaalde speler of speelster in sterkte te overtreffen. Ik wil vooral zelf mijn eigen schaakpeil en rating verder verbeteren, en nog

betere resultaten in toernooien behalen. Het kan niet mijn ultieme ambitie zijn om een sterkere speler dan Judit Polgar of een andere topschaker te worden. Als je die doelstelling dan inderdaad bereikt, zit je immers met een probleem. Wat doe je dan daarna, welke ambities kan je dan nog voor jezelf bedenken?”

Zijn gemengde toernooien, zoals Gibraltar, zwaarder dan vrouwentoernooien?

“Zeker. Het is niet omdat een vrouw ongeveer dezelfde elorating heeft als een man, dat ze ook even sterk is. Ik heb vaak het gevoel dat de mannelijke schakers eigenlijk sterker zijn dan hun rating lijkt aan te geven. Als vrouwelijke schaker heb je het tegen mannen met een vergelijkbare rating vaak moeilijker dan je op basis van je rating zou verwachten. En ik vind ook dat mannen strategisch soms sterker zijn dan vrouwen. Misschien denken mannen toch anders dan vrouwen. Ik weet niet, misschien zijn vrouwen emotioneler. Dat kan een nadeel zijn: in sommige stellingen moet je gewoon solide, afwachtende zetten kunnen spelen en je emoties in bedwang houden.”

Later in 2012 speelde u niet altijd op uw beste niveau. Hoe kwam dat? (lacht) “Je mag niet vergeten dat ik in maart vorig jaar in Reykjavik ook nog een goed toernooi speelde! Maar ik moet toegeven dat ik in de tweede helft van 2012 extreem slecht heb gespeeld, vooral dan in het WK vrouwen (waar Hou Yifan haar wereldtitel verloor, red.) en de Grand Prix toernooien. Als je tegen almaar sterkere tegenstand gaat spelen, ontdek je gaandeweg dat aan je begrip van schaken nog kan worden geschaafd. Dat kan mijn slechte tweede jaarhelft verklaren, maar dat is niet de belangrijkste reden van mijn vormverlies. Wellicht moet ik veel meer aan schaakstudie en –analyse gaan doen. Of moet ik een beter trainingssysteem ontwikkelen.”

Hebt u momenteel een eigen trainer? (snel) “Nee. Dat kan in de toekomst wel een probleem gaan vormen. Als ik een eigen trainer had, zou dat zeker beter voor me zijn. Als ik met spelers van hoog niveau zou kunnen samenwerken, zou dat heel nuttig voor me zijn.”

Wat zijn uw belangrijkste schaakambities op lange termijn?

“Wel, op het ogenblik wil ik alleen mijn rating verder opkrikken en mijn schaakpeil versterken. Mijn rating blijft immers nu al minstens twee, drie jaar rond 2600 elo hangen. Ik zou die rating eindelijk eens

Yifan versus Judit: drie meningen

Kan Hou Yifan ooit sterker worden dan Judit Polgar? We vroegen het drie kenners.

1. Trainer (van ondermeer Giri en Caruana)

Vladimir Chuchelov: JA, MAAR

Het hangt helemaal van Hou Yifan zelf af hoever ze kan komen. Ze is zonder twijfel getalenteerd. Ze heeft wel een nieuwe trainingsformule nodig: misschien is dat een goede trainer, misschien een nieuwe werkmethode.

Hou Yifan heeft zeker de capaciteiten om beter te worden dan de beste Polgar. Of ze dat potentieel volledig zal kunnen realiseren, is nog wat anders. Door dat geweldige toernooi in Gibraltar weten we dat haar potentieel hoger ligt dan wat ze in de tweede helft van 2012 heeft getoond. Ondanks Gibraltar blijft haar rating de laatste twee jaar rond 2600 elo hangen en heeft ze ook haar wereldtitel bij de vrouwen verloren. Ze moet harder en vooral efficiënter aan haar schaak werken.

Het is echt belangrijk dat Hou Yifan iets nieuws, iets anders gaat doen. En door meer aan mannentoernooien mee te doen, kan ze haar werkpunten ontdekken.

2. Schaakjournalist Gert Ligterink: NEEN Ik heb Hou Yifan in het Univé-toernooi in Hoogeveen gevolgd. Nee, ze is veel slechter dan Polgar. Judit stond veel verder op haar achttiende.

Met zwart is Hou Yifan heel matig. Het lijkt dan wel of haar zus achter het bord zit. Met wit is ze wél heel goed. Hou Yifan kantelt ook voortdurend met haar openingen. Judit had al een redelijk sterk openingenrepertoire op die leeftijd.

wat omhoog willen krijgen. Ik wil me niet vastpinnen op 2650 of 2700 elo. Ik wil stap voor stap gaan. Dan zien we wel waar ik uitkom.”

Met welk resultaat zult u in Wijk aan Zee tevreden zijn?

“Tevreden?”

Uw rating is één van de laagste in de A­groep, dacht ik. (schatert) “ee, dé laagste!”

Ik wilde het beleefd formuleren. “Nee, het is oké. Het is de eerste keer dat

Nee, ik denk niet dat Hou Yifan ooit in de buurt van de beste Polgar komt. In de wereld top tien bij de mannen komt ze zeker niet. Tegenwoordig heb je wel meer spelers die het potentieel hebben om in de top tien te komen dan in Polgars tienertijd (die ooit plaats acht haalde). De maximale rating die Hou Yifan ooit kan halen, is volgens mij 2640, 2650 elo. In Gibraltar en Reykjavik speelde ze in 2012 heel goed, maar daarna is ze weer naar het vrouwencircuit teruggekeerd. Ze was beter in Europa gebleven om meer Open Toernooien te spelen.

3. Jan van de Mortel (secondant Loek van Wely op Tata): NEEN

Hou zal nooit Polgars niveau bereiken, al zit ze zeker nog niet aan haar top. Bepaalde subtiliteiten in het schaak zie ik Hou Yifan nooit begrijpen. Polgar is een fantastische aanvalsspeler, dat weten we allemaal. Ze is ook positioneel heel sterk. Zo won ze in Wijk aan Zee ooit van Anand: dat was een positionele krachttoer. Polgar heeft ook een zeer goed gevoel voor de dynamiek van de stelling. Polgar heeft verder een enorme winstdrang en beleeft altijd veel plezier aan het spel. Hou Yifan is in bepaalde stellingen erg sterk: stellingen met een open of een halfopen centrum, waarin ze druk kan uitoefenen. Die kunnen wereldtoppers als Shirov en Polgar van haar verliezen. Maar in veel partijen merk je haar gebrekkige openingskennis en gebrek aan positioneel inzicht. Tactisch is ze wél bijzonder handig. Ze heeft ook een echte vechtersmentaliteit: tegen sterke spelers komt ze veel in de problemen, maar ze valt niet zomaar omver.

ik in een toptoernooi van dit niveau meespeel. Tegen de helft van het deelnemersveld in Tata heb ik nog nooit gespeeld. Dit toernooi biedt me dus een unieke kans om te leren. Mijn resultaat is moeilijk te voorspellen. Het zijn hier stuk voor stuk zware tegenstanders. Ik zal mijn uiterste best doen, maar ik ga hier vooral focussen op de kwaliteit van mijn spel, niet alleen op het resultaat. Ik wil het publiek vooral aantrekkelijke partijen laten zien.”

(Dit interview werd afgenomen vóór de start van het Tata-toernooi.)

Greenfeld en Burg winnen spannend Batavia­toernooi

Het Batavia­toernooi is al vijf jaar een begrip in de Amsterdamse schaakwereld. Een tienkamp waarin jonge spelers de strijd aangaan met gearriveerde meesters, gespeeld in een donkerbruin zaaltje van het café. Er is maar één raam in het zaaltje – het biedt uitzicht op de Oudezijds Kolk en een grachtje. Een coffeeshop op het hoekje. Toeristen lopen voorbij. Speel je op het bord bij het raam, dan staar je wel eens naar de coffeeshop. Zit je verder bij dat raam vandaan, dan is het een stuk donkerder en hoor je geroezemoes vanuit de bar.

Het toernooi is in 2009 opgezet door cafébaas Peter Tames en fotograaf en stamgast Bas Beekhuizen. Ze vonden het maar stil in het Amsterdamse. Sinds het VSB-toernooi in 1996 was er geen gesloten grootmeestertoernooi in de hoofdstad gespeeld en nieuwe initiatieven kwamen maar niet. Dan zelf maar wat ondernemen. Met een klein budget werd een eerste toernooi georganiseerd, dat werd gewonnen door de Israëlische grootmeester Ilan Manor en Robin van Kampen. Voor Van Kampen was het zijn eerste meesternorm. In 2013, vier jaar later, staat hij in de top-10 van Nederland – zo snel kan de tijd gaan.

De lustrumeditie beloofde het sterkste tot dusver te worden met maar liefst vier grootmeesters, vijf meesters en een FIDE-meester. Maar ook een spannende, gezien de kleine ratingverschillen.

Hoewel, al na drie ronden leek van enige spanning geen sprake te zijn: de Israëliër Alon Greenfeld stond aan kop met een vol punt voorsprong. Hij had in 2012 het Amsterdamse zomertoernooi SPAchess gewonnen en leek opnieuw in bloedvorm te zijn. Zonder al te veel moeite versloeg hij Twan Burg met zwart. In de derde ronde won Greenfeld van de Duitse grootmeester Hertneck, die in 2011 het Batavia-toernooi nog had gewonnen.

Alon Greenfeld – Gerald Hertneck

Batavia-toernooi 2013 1. d4 Pf6 2. Pf3 e6 3. c4 Lb4+ 4. Pc3 b6 5. Lg5 Lb7 6. Pd2 h6 7. Lh4 c5 8. d5 Een pionoffer dat Greenfeld al eens eerder met succes had gespeeld. 8. .. Lxc3 9. bxc3 exd5 10. cxd5 g5 11. Lg3 Lxd5 12. h4 g4 13. e4 De7 14. Ld3 Pc6 15. O­O Le6 16. Pc4 Wit dreigt een invasie op d6. Met 16. .. Lxc4 17. Lxc4 Pe5 wordt dat voorkomen, maar dan heeft wit weer een sterk loperpaar. 16. .. Ph5 17. Ld6 Dxh4 18. g3 Df6 19. e5 Df3 20. Dxf3 gxf3

Een sterke partij van Greenfeld, die er de schoonheidsprijs voor ontving.

Die Greenfeld. Zo goed als het in het begin ging, zo slecht was het vervolg: na deze partij volgde een half punt uit vier partijen. De aftakeling begon met een zeer knappe zege van de jonge Belg Tinguy Rignoir. Greenfelds toernooi leek na die slechte serie wel voorbij.

Het is tekenend voor het toernooi: iedereen kon van een ander winnen. Niemand hield het droog. Vanaf de vierde ronde hebben maar liefst vijf verschillende spelers de smaak van de koppositie mogen proeven. Ook Dimitri Reinderman, de nummer één op rating, was niet onaantastbaar. Al vroeg in het toernooi wist Li Riemersma hem te verslaan.

Dimitri Reinderman – Li Riemersma Batavia-toernooi 2013 1. c4 c6 2. Pf3 d5 3. d4 Pf6 4. Pc3 dxc4 5. a4 Lf5 6. Pe5 Pbd7 7. Pxc4 Pb6 8. Pe5 a5 9. Lg5 g6 10. f3 Lg7 11. e4 Le6 12. Dd2 O­O 13. Df2

Greenfeld heeft twee pionnen geofferd en stond dameruil toe. Hij moet het dus van de minder zware stukken hebben. Zwart heeft in elk geval moeite om zijn stukken te ontwikkelen. De Israëliër voelde zijn compensatie goed aan: Hertneck zag zich genoodzaakt een pion terug te geven om onder de druk uit te komen.

21. Pe3 f6 22. Lg6+ Lf7 23. Lxh5 Lxh5 24. Pd5 Kf7 25. Pxf6 Lg6 26. Tad1 Lf5 27. Tfe1 h5 28. Te3 Wit haalt ook de tweede pion op. Hertneck dacht dat nog tegen te kunnen houden, maar dat werkte niet. De Duitser had nu zijn torens moeten ontwikkelen in de hoop er nog een remise uit te kunnen slepen.

28. .. Lg4 29. Te4 Le6 30. Tf4 Kg6 31. Txf3 Th6 32. Pxd7 Lg4 33. Tf6+ Kg7 34. f3 Lxd7 35. Lf8+ Txf8 36. Txd7+ Kg8 37. Txh6 Pxe5 38. Txa7 Txf3 39. Txb6 Txg3+ 40. Kh2 Tg7 41. Txg7+ Kxg7 42. a4, zwart geeft het op (1-0).

Reinderman speelt voor de tweede maal met zijn dame, terwijl hij nog niet is ontwikkelend. Zwart staat al klaar om de stelling te openen. Om dat laatste te verhinderen was 13. Le3 vereist – een tweede zet met de loper, dat dan weer wel. Riemersma grijpt meteen zijn kans.

13. .. Pxe4 14. Pxe4 f6 15. Pc5 Ld5 16. Pxg6 hxg6

Materieel staat het gelijk, maar wit heeft nog steeds een achterstand in ontwikkeling.

17. Le3

Lf7 18. Pxb7 Db8 19. Pc5 Pd5 20. b3

Reinderman bekritiseerde achteraf deze zet en gaf lange rokade aan als verbetering. Het is echter heel riskant om zoiets te spelen: zwart heeft twee lopers en een dame die al richting de koning loeren. Na 20. b3 weet Riemersma de stelling verder te openen. 20. .. e5 21. Le2 Pxe3 22. Dxe3 exd4 23. Dd2 Te8 24. Tc1 De5

Rokeren heeft wit nooit kunnen doen en Riemersma won in de jacht op de koning een kwaliteit. Een knappe overwinning.

Een paar ronden later won Reinderman op zijn beurt weer van Greenfeld:

Reinderman – Greenfeld

Stelling na 26. .. a5

Wit heeft al een sterke aanval, maar zwart heeft de f-lijn goed verdedigd. Dankzij de

ongelijke lopers maakt Reinderman sterk gebruik van de diagonaal.

27. e6 fxe6 28. fxg6 hxg6 29. Le5 Er is ruimte gemaakt voor de dame en zwart kan niks meer doen tegen Df6 en Dh8.

Dan de vierde grootmeester, Robin Swinkels. Zijn toernooi begon pover met 1 uit 4. Er zijn verschillende manieren om zo'n start te verwerken – Swinkels koos een heel riskante: een snelschaakmatch met de Zaanse schaakkunstenaar Manuel Bosboom. Gevolg: Swinkels' hand-oogcoördinatie was vanaf die avond getraind op de zet g2-g4. Tegen Stefan Kuipers speelde hij die zet nog uit puur positionele overwegingen, met een emotionele rollercoaster tot gevolg. Een ronde later zette Swinkels' g2-g4 het toernooi op stelten: hij versloeg Reinderman, die juist de koppositie had gepakt.

Robin Swinkels – Dimitri Reinderman Batavia-toernooi 2013 1. d4 f5 2. Lg5 g6 3. Pc3 Lg7 4. h4

De een-na-meest gespeelde zet in de stelling. Reinderman vervolgde met een ongebruikelijke, laconiek ogende paardmanoeuvre.

4. .. Ph6 5. e3 Pf7 6. g4

Daar is 'ie dan. Koffiehuisschaak in het café.

6. .. c5

Gebaseerd op een misrekening – voortaan zal Reinderman 6. .. d5 spelen, waarna de pion op f5 ook met de loper is verdedigd. 7. gxf5 cxd4 8. exd4 gxf5

Reinderman had eigenlijk gepland om 8. .. Db6 te spelen, maar kwam er op tijd achter dat 9. Lxe7 Dxb2 (9. .. Kxe7 10. Pd5) 10. Th3 Kxe7 11.Tb1 een dame verliest.

9. Lc4 O­O 10. Dh5

Cafébaas Peter Tames is een van de initiatiefnemers van het toernooi. Vervolg op bladzijde 11

”Ik

denk wat we een goede balans hebben gevonden tussen bezuinigen en extra inkomsten”

In december 2012 vielen harde klappen bij de subsidietoewijzing door de sportkoepel NOC*NSF. Veel sportbonden kregen te horen dat ze geen of veel minder subsidie kregen voor de topsport en de talentondersteuning. De KNSB was een van de getroffen bonden. Op de bondsraad van 9 februari werden de gevolgen van deze subsidievermindering besproken en werd bekeken hoe het dreigende gat in de begroting kon worden weggewerkt. Hoe staat de KNSB er voor? Schaakmagazine legde die vraag voor aan de directeur van het bondsbureau, Mark van der Werf.

Hoe kijk je terug op het besluit van NOC*NSF?

Mark van der Werf: “Het is teleurstellend wat er uit gekomen is. Onze subsidies voor talentondersteuning en topschaak zijn grotendeels weggevallen. Vooral bij talentontwikkeling is dat moeilijk te begrijpen. Van NOC*NSF zou je verwachten dat ze het voor iedere sportbond mogelijk maakt daar serieus mee bezig te zijn. Je krijgt nu een soort tweedeling, sporten die zwaar gesubsidieerd worden en sporten die helemaal niets meer kunnen doen of voor wie het moeilijk wordt.

Bij de bonden die geen geld meer krijgen zitten ook sporten die goed presteren, dat is niet altijd goed te begrijpen. Sommige bonden zagen de korting helemaal niet aankomen. Wij behoorden ruim een jaar geleden al tot de vijftien bonden die tegen de opzet van de plannen hebben gestemd. Zoiets is bij de vergaderingen van NOC*NSF vrij ongebruikelijk. Het is gebruik met het bestuur mee te stemmen, de discussies vinden eerder plaats. Vooral de Olympische sporten en de grote sporten hebben geprofiteerd.”

De KNSB was dus wel voorbereid.

“De KNSB is financieel vrij strak georganiseerd. We hebben een begroting en doelen die we moeten realiseren. Heel wat sportbonden hebben dit jaar een negatieve begroting of überhaupt financiële problemen. Die hadden hun ambities niet aangepast aan de realiteit.”

Fikse bezuiniging

Hoe groot is de klap?

“De subsidie die we voor talentondersteuning en topsport kregen bedroeg ongeveer € 170.000. Het wordt nu ongeveer de helft, maar die is niet vrij besteedbaar. We krijgen namelijk € 90.000 die voornamelijk aan de training en begeleiding van Anish Giri moet worden besteed.

Je moet dus in de orde van € 170.000 bezuinigen. We halen het geld grotendeels bij de getroffen onderdelen weg. Dat bondscoach Chuchelov vertrokken is heeft alles hiermee te maken. En ook de functie van talentcoach is meer dan gehalveerd. Maar we kunnen het bedrag niet volledig daar weghalen, anders stort het in. En het is de taak van de KNSB om aan talentondersteuning en topsport te doen.

We hebben twee soorten keuzes gemaakt. Enerzijds hebben we bezuinigd in de personele sfeer en her en der wat gestreept en geschrapt. Daarnaast hebben we de bondsraad gevraagd om een contributieverhoging. Die is unaniem gegeven, vier euro voor volwassenen en twee euro voor de jeugd. De eensgezindheid in de Bondsraad was fijn, want het is niet niks wat we vroegen. Ik denk dat we een goede balans hebben gevonden tussen enerzijds bezuinigen en anderzijds extra inkomsten. Die laatste moesten uit de contributie komen. Dat haal je nu eenmaal niet uit sponsoring.”

Hoeveel krijgt de KNSB van NOC*NSF?

“We krijgen nog wel behoorlijk wat. We ontvangen geld voor het algemeen functioneren, op basis van het ledenaantal. Ook krijgen we geld voor breedteschaak, daar kregen we de afgelopen vier jaar niets voor, en nog iets voor opleidingen, maar dat is niet veel. In totaal ontvangen we nu ongeveer € 180.000, plus het geld dat

we voor Giri krijgen. De meeste inkomsten van de KNSB komen uit de contributies, de sponsoropbrengsten zijn gering en het is lastig om dat te verbeteren. Je merkt dat je veel harder moet werken om iets binnen te krijgen en de bedragen worden lager. Dat verschijnsel zie je sportbreed.”

Topschaak en talentondersteuning

Wat zijn de concrete gevolgen van de bezuinigingen?

“We proberen de invloed van de bezuinigingen te beperken. We gaan op het bondsbureau van 9.2 naar 7 fte. Je probeert je taken zoveel mogelijk te blijven doen, want wat op het bordje van het bondsbureau komt wordt niet minder. Je ziet bijvoorbeeld dat de verenigingen en regionale bonden moeite hebben kader te krijgen. Die trend zal niet minder worden. In dit kader moet je het invoeren van de online ledenadministratie zien. Die ontlast vooral de regio’s en de verenigingen en uiteindelijk ook de KNSB. Er verdwijnt dubbel werk.

In het interview met het bestuurslid jeugdschaak Dharma Tjiam in het vorige nummer van Schaakmagazine (februari 2013, blz. 10) was te lezen welke gevolgen de bezuinigingen hebben voor de talentondersteuning. Ook het topschaak staat onder druk. Een heel concreet punt is de deelname aan het Europees kampioenschap individueel. Dat werd vroeger via NOC*NSF gesubsidieerd door ons. Dat vervalt. De teams voor de Olympiade en het Europees kampioenschap proberen we overeind te houden. Het systeem van de NOC*NSF statussen wordt onzeker. Het Nederlands Kampioenschap blijft acht man tellen. De vrouwen spelen dit jaar ook met acht spelers.

Van de top gaat alleen Giri er op vooruit. We krijgen voor hem en zijn training € 90.000. Dat biedt ruimte voor het Olympisch team, maar die is beperkt. We hebben met NOC*NSF afgesproken dat er een goede begeleiding komt. Daar horen prestatiecriteria bij. En er hoort ook bij dat hij met sterke teams aan de Olympiade en het EK voor teams kan meedoen. We moeten nu aftasten hoe dat in de praktijk gaat, voor ons is het ook leren. De afspraken staan nu

voor vier jaar, maar in 2015 ga je al nadenken over 2017. Dan is het weer zaak om te lobbyen.”

Hoe wordt er gereageerd?

“Er is wel begrip voor de bezuinigingen, maar het is niet vreemd dat de betrokkenen hun teleurstelling uiten en die ook tegen de KNSB richten. Als je iets niet meer doet dat wat je daarvoor wel deed, wordt je daarop aangekeken, daar moet je rekening mee houden. Overigens is er veel waardering voor wat wel gedaan wordt.

Plannen

Waar wordt in de komende tijd extra aandacht aan besteed?

“Om te beginnen het invoeren van de Online Ledenadministratie waarmee we onlangs zijn begonnen. Dat was sowieso nodig om de dienstverlening beter te maken. Op termijn moet je denken aan het invoeren van MijnKNSB, waar ieder lid naar toe kan om zijn gegevens te bekijken en van diensten gebruik te maken. Dat is voor schaken relevant, want schaken en internet is een gelukkige combinatie. We gaan dat invoeren in een tempo dat binnen onze financiële kaders past. Dat dwingt ons om prioriteiten te stellen. Nieuw is ook ons schoolschaakplan. We blijven naar de toekomst kijken. We investeren in breedteschaak, schoolschaak en internet-

schaak. Daar gaat niet minder naar toe, de inspanningen zijn eerder meer.

Ook willen we de jeugdwebsite aanpakken, daarvoor is in de begroting ruimte gemaakt. En uiteindelijk blijven de meeste activiteiten zoals cursussen, het blad, de website, toernooien, de competitie wel overeind.’’

Hoe staat het met het ledenaantal?

“Het aantal leden groeit licht. Je ziet de verenigingen nog steeds iets afnemen, maar het gaat wel langzamer, ongeveer 1 tot 1½ procent per jaar. Dat was in het verleden soms 6 tot 7 procent. Bij veel andere sportbonden liggen die cijfers zelfs nu nog hoger. De verenigingen blijven onze basis, maar je ziet andere types leden in belang toenemen, waardoor er toch een lichte stijging is. Maatschappelijk is de trend dat verenigingen onder druk staan. Dat geldt niet alleen voor de sport. Je moet harder lopen om mensen te houden of te krijgen. Toch zijn er veel succesvolle verenigingen, maar dat vraagt wel meer van de vrijwilligers. Daarom is het belangrijk te weten wat de maatschappelijke ontwikkelingen zijn en welke invloed die hebben op de bonden. De trend is individualisering en technologische ontwikkeling. Dat laatste is voor schaken heel relevant. We gaan over die ontwikkelingen nadenken, zowel financieel als organisatorisch. Hoe zal het schaken er over x jaar uitzien?”

En de doelgroep is vooral kinderen? “Het is evident dat het heel belangrijk is dat heel veel kinderen leren schaken. Maar ook de oudere doelgroep is belangrijk. Je ziet mensen terugkeren als ze wat ouder worden. Ze moeten indertijd natuurlijk wel hebben leren schaken. Wat je nu investeert in de jeugd, daar heb je over vijftig jaar nog steeds iets aan.”

De consequentie van zwarts 8e zet is dat de witte dame naar h5 kan en daar enorme druk uitoefent op zwarts koningsstelling. Swinkels' aanval is al na tien zetten te sterk. 10. .. b5 11. Ld5 Pc6 12. Pf3 Pb4 13. Tg1 Db6 14. Lh6 Pxd5 15. Lxg7 Dg6 16. Pxd5 Kxg7 17. O­O­O a5 18. Pxe7 Ta6 19. Pxg6 hxg6 20. Pe5 Pxe5 21. dxe5 Th8 22. Dxf5, zwart geeft het op (1-0)

En zo ging de laatste ronde in met een zeer

compact veld: twee koplopers stonden een half punt voor op een grote groep achtervolgers. In theorie was het zelfs mogelijk dat er acht spelers op de eerste plaats eindigden met 5 uit 9.

Reinderman, een van die koplopers, verloor in de slotronde geruisloos van Stefan Kuipers. Twan Burg was die andere koploper – hij wist met zijn kenmerkende stijl tegenstanders continu problemen op te dringen en zo punten te verzamelen. Met een overwinning op Hertneck in de laatste ronde zou hij niet alleen ongedeelde toernooiwinst, maar ook zijn tweede grootmeesternorm behalen. Maar verder dan een iets betere stelling kwam Burg niet, en dat speelde hij volwassen uit naar remise – in zo'n situatie ben je toch snel verleid all-in te gaan met een inferieur stukoffer. Burg hield zich in. Het is fijn een toernooi te winnen en hij had veel geleerd – die norm, die komt later wel.

Van de achtervolgers wist alleen Greenfeld te winnen. De ervaren rot, die zijn perfecte start vervolgde met drie nederlagen, had

zijn draai weer gevonden. Het moet psychologisch een comeback van jewelste zijn geweest: iedereen had hem na zijn nederlagen afgeschreven. Greenfeld bleef hoop houden en knakte niet – de doorzetter, die wint.

In zijn overwinningsspeech sprak Greenfeld vol lof over de vechtersmentaliteit van de deelnemers: hij had zich anderhalve week gemeten met al die jonge spelers en was helemaal murw gespeeld. Er waren slechts 16 remises uit 45 partijen. Dat er geen titelnormen waren behaald, ach, die jongens komen er wel – daar was hij van overtuigd. Na veel spannende partijen en een met bak vol ervaring vertrok iedereen weer huiswaarts. De rust keerde weer terug in het café aan de Prins Hendrikkade.

Eindstand

1. Greenfeld, Burg 5½

3. Swinkels, Reinderman, Kuipers, Zhou 5

7. Hertneck, Ringnoir 4½

9. Riemersma 3

10. Rijnaarts 2. Zie www.batavia1920.nl/chess

Vervolg van bladzijde 9

Mark van der Werf: “Er is begrip voor de bezuinigingen”

En Passant wilde één keer kampioen worden

En Passant is ‘gewoon’ kampioen van Nederland geworden, Nigel Short had het moeilijk met Daan in ’t Veld, Eddie Scholl zette alles opzij voor de competitie en sommige teams staken wel heel ver boven de andere uit. In dit nummer kijken we terug op de stand in de KNSBcompetitie na acht ronden.

Short kwam tekort

En Passant was huizenhoog favoriet voor de landstitel en heeft het overtuigend waargemaakt. De seizoenstart was stroef met kleine overwinningen, maar toen de Bunschoters in de vijfde ronde met 9½ - ½ wonnen van HMC Calder, waren alle twijfels weggenomen. Dat HMC verzwakt was, doet daar weinig aan af. De cruciale ronde was de zevende, waarin de dappere achtervolger Accres Apeldoorn tegen Utrecht zijn tweede nederlaag leed, na een eerdere nederlaag tegen En Passant.

De kampioenswedstrijd was daardoor de achtste tegen Kennemer Combinatie en daar valt nog veel over te zeggen. Helaas viel de ronde samen met een ronde in de Bundesliga, dat is nog steeds niet goed geregeld. Aan de andere kant kun je zeggen: zijn er meer sporten waarin je in meerdere landen competitie mag spelen? En Passant miste Giri, Smeets en l’Ami, een forse aderlating. Er werd een speler uit het tweede opgeroepen, maar daarnaast werd niemand minder dan Nigel Short binnengehaald. Kennemer Combinatie had echter hetzelfde

probleem en miste Van Kampen, Spoelman en Ducarmon. Daarmee leek de wedstrijd op papier een walk-over te zullen worden. Een schok voor de Bunschotense teamleider Guido de Romph volgde echter na drie uur spelen, toen Short kwam vragen of hij aan zijn tegenstander Daan in ’t Veld remise mocht aanbieden. Laat je hem daarvoor uit Engeland komen? Short na afloop: “Hij speelde agressief en heel sterk. Ik had op een gegeven moment helemaal geen plan. Als ik ook maar de helft van een plan had gehad, had ik doorgespeeld. Maar ik kon helemaal niets bedenken.” Short vroeg zich zelfs af of het wel netjes was om remise aan te bieden, maar een zetherhaling bracht uitkomst. Op de suggestie dat In ’t Veld toch wel heel blij zal zijn geweest met het resultaat, liep de voormalige nummer twee van de wereld zuchtend weg. Ongetwijfeld in het besef dat hij zijn halve punt inderdaad nog te danken had aan het feit dat hij Nigel Short heet.

Hoe nu verder?

Kennemer Combinatie had twee van zijn sterkste spelers, David Klein en Christov Kleijn, op lage borden gezet. Zij wonnen van Dick de Graaf en Henk Vedder, terwijl Rob Duijn invaller Arie van den Hoogen versloeg. Zo kwamen de Haarlemmers twee keer op voorsprong, maar uiteindelijk zette En Passant het aan de topborden recht. Dat de eindstand van 5½ -4½ heel erg mager was, werd in het feestgedruis snel vergeten. Terecht, de suprematie over het hele seizoen was groot.

Teamleider De Romph gevraagd naar vol-

gend seizoen: “Ons doel was heel duidelijk: een keer kampioen van Nederland worden. Dat is nu gelukt. Maar natuurlijk laten we ons nu niet meteen helemaal zakken. Volgend seizoen gaan we voor meer dan alleen maar handhaving. De overkill van dit seizoen zal er echter niet meer zijn, dat betekent bijvoorbeeld minder Giri.”

Wereldtoppers laten invliegen zal ook geen optie meer zijn, maar De Romph hoopt minstens Smeets, l’Ami, Nijboer en Bosboom te kunnen behouden. Tot de sponsors behoorden onder andere een bouwbedrijf, een vishandel, een grote bakker, een schildersbedrijf en een adviesbureau. Het bouwbedrijf ging onlangs failliet, maar de groep van sponsors bleek sterk genoeg om dit op te vangen.

Een trouwe Fries

In de eerste klassen deed zich na acht ronden een curieus feit voor. In beide klassen stond de ontmoeting tussen de nummers één en twee in de laatste ronde op het programma en was het verschil één matchpunt. Zou de competitieleider dit van tevoren hebben verwacht? Op het moment dat dit blad verschijnt, zijn de uitslagen bekend. In 1A is ESG Dr. Max Euwe uit Enschede of Philidor 1847 uit Leeuwarden kampioen, in 1B is het LSG uit Leiden of Wageningen VLG Advocaten. ESG is ontstaan uit Esgoo en Dr. Max Euwe en zou dus niet nieuw zijn in de Meesterklasse. Wageningen zou dat wel zijn. Philidor is een oude bekende, de club was bijvoorbeeld landskampioen in 1967. Maar als bekende wel zo oud dat Eddie Scholl, die er in 1967 al bij was, zich niet

bijzonder verheugt op een seizoen degradatieschaak in de Meesterklasse.

Met Scholl is een bijzondere speler genoemd. In de vijfde ronde speelde hij tegen Sopsweps’29 (overwinning op Dinand Webbink) zijn vierhonderdste partij in de KNSB-competitie. Er zijn maar heel weinig mensen die dat aantal hebben gehaald. Scholl: “Ik had als kind bij Philidor gespeeld, tot mijn elfde. In 1961 ging ik in Groningen studeren en ook weer schaken. Toen viel het Waling Dijkstra op dat ik vrij snel beter werd en kwam ik terug bij Philidor.” Dat gebeurde al na een jaar (seizoen 1962-63) en Scholl is nu dus bezig aan zijn 51e seizoen in hoofd- en 1e klasse. In die 51 seizoenen miste hij maar 38 partijen. (Tot en met 1971 werden er zeven partijen per seizoen gespeeld.) Vanwege ziekte van zijn vrouw miste hij in twee seizoenen dertien partijen. In de overige 49 seizoenen miste hij er dus maar 25. Hij is daarom zeker het jongste lid van de ‘Club van 400’. Op de vraag of hij er altijd alles voor opzij zette, verjaardagen, vakanties en dergelijke, schiet hij eerst in de lach. Maar dan: “Nou, ik ben wel altijd een trouwe klant geweest.”

De Nederlands kampioen van 1970 is inmid-

dels 68, maar stond na acht ronden met zeven en een half punt bovenaan de topscorerslijst van zijn klasse. Scholl: “Ja, maar de vorige jaren scoorde ik onder de vijftig procent. Ik weet ook niet hoe het komt, ik speel niet anders dan anders. Ik weet nog wel dat we een keer uit de hoofdklasse degradeerden en ik toen in de eerste klasse acht en een half uit negen scoorde. Dat verschil was toen heel groot, maar de eerste klasse is nu sterker geworden.”

Gaat hij nog lang door? “Ik zie jongetjes van zestien die goed meedoen. Dat vind ik leuk en het sociale aspect van zo’n teamwedstrijd is voor mij steeds belangrijker geworden, ondanks het steeds grotere leeftijdsverschil. Het gezamenlijk reizen naar een uitwedstrijd en het uit eten gaan erna met bijpassend geouwehoer over schaken vind ik inmiddels minstens zo leuk als het schaken zelf. Toch moet ik er niet aan denken als non-playing captain te gaan optreden, daarvoor ben ik weer te veel schaker.”

Overtuigende kampioenen

Inmiddels zijn alle kampioenen bekend, een ronde voor het einde waren dat er ook al een paar. SISSA in 2A met Ivan Sokolov, Loek

van Wely en een groep Groningse topspelers is vanuit de regionale competitie in opmars naar het landskampioenschap in 2015. Het speelde in de achtste ronde wel voor de tweede keer gelijk, maar de voorsprong van vier matchpunten en elf bordpunten (twee keer 8-0!) op Caïssa-Eenhoorn was overtuigend genoeg.

ASV uit Arnhem (2B) was de eerste kampioen, al na zeven ronden. Na acht ronden was de voorsprong vijf matchpunten. DSC Delft (2C) was na zeven ronden officieus kampioen en na acht ronden officieel. Laurierboom-Gambiet (Amsterdam) is een nieuwe naam in de KNSB-competitie, het is kampioen in 3C. Het is een caféteam, ontstaan uit het niet meer bestaande schaakcafé Gambiet aan de Bloemgracht. De schakers zitten nu in café Laurierboom. Kampioen Zukertort Amstelveen 2 in 3D is een team van vooral tieners. In 3E had Santpoort na acht ronden maar liefst zeven punten voorsprong op de nummer twee, heel uitzonderlijk. Oegstgeest’80 is kampioen in 3F, een oude bekende. De overige kampioenen en degradanten zijn inmiddels bekend op www.schaakbond.nl.

Corry Vreeken Stichting voor de jeugd

Corry Vreeken was in de jaren zestig en begin jaren zeventig de sterkste Nederlandse damesschaker. Ze volgde Fenny Heemskerk op en won vijf keer het Nederlands kampioenschap. Ook internationaal was ze actief. In 1987 ontving ze van de FIDE de titel Honorary Woman Grandmaster. Daarnaast was ze vele jaren voorzitter van Schaakvereniging Rotterdam in de periode dat deze vereniging als Volmac Rotterdam de landstitels aaneen reeg.

aandacht worden besteed aan het stimuleren van het jeugdschaak. De nadruk ligt daarbij op haar woonplaats

Maassluis en omgeving. Het is de bedoeling eens in de twee jaar een groot open jeugdtoernooi te organiseren en in de tussenliggende jaren een kleiner jeugdtoernooi in Maassluis. De plaatselijke schaakclub biedt daarbij facilitaire ondersteuning. Dit jaar wordt begonnen met een klein toernooi. Voor 2014 zijn de plannen groter. Maassluis bestaat dan 400 jaar en de stichting wil meedoen aan de festiviteiten. De gemeente heeft het projectplan van de stichting positief ontvangen.

over de mogelijkheden tot sponsoring. Voor 2014 lijkt de zoektocht naar financiën al opgelost. De jubileumcommissie van de gemeente Maassluis beschikt over een ruim budget.

(MbdW)

Om de nationale en international verdiensten van Corry Vreeken in blijvende herinnering te houden is de Stichting Corry Vreeken opgericht. De stichting wil, zoals in het beleidsplan staat, de schaaksport in de meest brede zin stimuleren, maar op verzoek van Corry Vreeken zelf, zal er speciaal

Piet de Jong, voorzitter van Maassluis en penningmeester van de stichting: “We proberen om de toernooien heen ook dingen met de jeugd te doen. We willen een soort aanspreekpunt voor het jeugdschaak in de regio worden. We denken aan een hoofd activiteit, gegarneerd met andere activiteiten.” Uiteraard wordt er aan samenwerking met de Rotterdamse Schaakbond gedacht. Om de plannen van de stichting te realiseren is geld nodig. Jaap van den Herik, voorzitter van de stichting, is daarover optimistisch. “Zelfs in deze tijd ligt het geld op straat”, laat hij weten. Hij is dan ook erg positief

Corry Vreeken is nog steeds actief op de Schaakvereniging Maassluis.

HiQ Invest sponsort NK voor de D­jeugd

HiQ Invest zal het Nederlands kampioenschap voor de D-jeugd voor drie jaar financieel ondersteunen. Op woensdag 20 maart werd in Amsterdam het contract getekend waarin die afspraak werd vastgelegd. Het bedrijf heeft het toernooi in Rijswijk ook in de afgelopen drie jaar gesponsord. HiQ Invest is een jong bedrijf. Het bestaat zes jaar en is gevestigd in een Amsterdams grachtenpand. Het biedt zowel aan particulieren als aan bedrijven beleggingsfondsen aan. Het bedrijf groeit gestaag en telt nu een kleine dertig werknemers. Dat zijn voornamelijk wiskundigen en IT-ers, want het werken met wiskundige modellen en het automatisch handelen staan bij

HiQ Invest centraal.

Het bedrijf noemt analytisch inzicht en stressbestendigheid kenmerken van schakers, eigenschappen die je ook op de werkvloer van HiQ Invest nodig hebt. Het is dan ook niet zo vreemd dat enkele werknemers een achtergrond als schaker hebben. Onder hen Remich Hendriks, Head of Investor Relations, die namens HiQ het contract ondertekende. Namens de KNSB was onder anderen bestuurslid jeugdschaak Dharma Tjiam (links op de foto) bij het ondertekenen van het contract aanwezig. HiQ Invest hoopt via de sponsoring naamsbekendheid te krijgen onder de groep (jonge) schakers en zeker ook hun ouders.

Wie wordt de nieuwe Open Nederlandse Jeugdkampioen?

Ook deze zomer wordt het Open Nederlands Jeugdschaak Kampioenschap (ONJK) georganiseerd. Het toernooi vindt dit jaar plaats van 5 tot en met 10 augustus en wordt gehouden in sportcomplex ’t Wooldrik te Borne. Afgelopen jaar heeft Zyon Kollen de titel in de wacht gesleept. Wie zal dit jaar de kampioen worden? Het ONJK is één van de grootste jeugdtoernooien van West-Europa. Er doen ruim 200 kinderen en jongeren uit binnen- en buitenland aan mee. Dit is dus een unieke mogelijkheid om je niet alleen te meten met jeugdschakers uit Nederland, maar ook uit

het buitenland. Er zijn verschillende groepen, die zijn ingedeeld op leeftijd. Naast het toernooi is er voldoende te beleven in of vlak bij het sportcomplex. Zo is er een zaal waar je de partij kunt analyseren of gewoon een potje kunt schaken. Vlak bij de speellocatie liggen een zwembad, een voetbalveld en een kids city. Er is dus voldoende te doen in de omgeving! Vind jij ook dat de schaakvakantie te lang duurt? Wil jij graag tegen leeftijdsgenoten spelen? Schrijf je dan nu in voor het ONJK! Dat kan op www.onjk.nl. Hier kun je ook meer informatie vinden over het toernooi.

Want via die kanalen kunnen mogelijke klanten en ook potentiële werknemers worden bereikt. Dat is denken op lange termijn, en zoiets past zeker ook bij schakers.

KNSB schoolschaakplan

Op zaterdag 30 maart hebben belangstellende schaakverenigingen verder gesproken over het schoolschaakplan (zie ook SM van februari, blz. 24). Diverse verenigingen hebben laten weten aan het plan te gaan meewerken. De eerste vijftien hebben zich al aangemeld voor het organiseren van een locale voorronden in het komend seizoen. Deze zullen plaatsvinden op woensdag 2 of zaterdag 5 april 2014. Een aantal van deze verenigingen zal in eigen omgeving ook met schaaklessen voor jonge jeugd starten.

Tijdens de bijeenkomst hebben ook de jeugdleiders van de regionale bonden vergaderd over het schoolschaakplan. Zij hebben voor het invoeren van een scholierenlidmaatschap gestemd, maar willen pas met regionale wedstrijden gaan starten als meerdere locale wedstrijden in hun regio zijn opgestart. Wel is al zeker dat de landelijke finale op 14 juni 2014 zal plaatsvinden.

Verenigingen die interesse hebben kunnen zich aanmelden bij het bondsbureau, bondsbureau@schaakbond.nl of 0235254025. Het eerste deel van het ondersteuningspakket met folders zal vanaf eind mei beschikbaar komen.

In deze Voorloper: Willeke Knottnerus vindt het leuk om andere kinderen iets bij te brengen

Partijen van Willeke

Gepende paarden

Eetjes in Waalwijk

Jeugdkatern Schaakmagazine

Ze is twaalf jaar. Met Hemelvaart werd ze derde bij het NK­D voor meisjes in Rijswijk. Een jaar eerder werd ze zevende. En bij de pupillendag in 2009 werd ze derde meisje bij F. Reden voor Schaakmagazine een portret te maken van ... Willeke Knottnerus.

Piet Peelen

Willeke Knottnerus

vindt het leuk om andere kinderen iets bij te brengen

Haar broer Hans heeft haar de spelregels geleerd. Ze was toen vijf jaar oud. Met vader ging ze hem ophalen op de schaakclub, DSG Pallas in Deventer. “Na een paar keer leek me dat wel leuk. Dus vroeg ik of ik mee mocht spelen. Dat mocht!” Eerst les, daarna spelen. Van Toin Lambrechts kreeg ze Opstapje 1 Zeer geschikt voor zulke jonge kinderen. “Niet alles snapte ik. Zo zei ik dat ik niet matgezet kon worden omdat mijn koning gedekt stond!”

Meer tegenstand

Toen ze in groep 4 zat ging ze ook op school schaken. Elke dinsdagmiddag lekker een uurtje spelen. Haar moeder Inge hielp daarbij. “Bij het schoolteam mocht ik meteen op het eerste bord! In Deventer werden we een paar keer kampioen.” Ook speelde ze vele IJSCO's, de OSBOjeugdtoernooien. “In mijn eerste

toernooi haalde ik in de allerlaatste partij een remise. Nu speel ik in de eerste of tweede groep. Het Rabo-toernooi in Millingen vindt ze leuk. “Gerben Bekker, de organisator, is een leuke man. Ik won er een heel grote beker! En iedere deelnemer geeft € 1,- aan een goed doel.” Ook het open Apeldoorns jeugdkampioenschap is leuk. “Ze hebben er een tafeltennistafel en een kleurwedstrijd.”

Sinds 2010 speelt ze bij De Toren in Arnhem. “Daar zijn meer kinderen van mijn leeftijd en heb ik meer tegenstand.” Eerst Bart en nu Jeroen van Onzen geeft leuk les. Tussendoor kreeg ze stap 4 van Vincent Vleeming. “Bart’s les was altijd lekker kort!”

Bloedvorm

Bij het NK E-teams was ze in bloedvorm. Na afloop bij de McD viel ze in slaap! Inmiddels heeft ze drie keer het NK-D in Rijswijk

gespeeld. “Dat is een leuk toernooi! Het ligt mooi in een park en er is veel te doen. Eén keer was er zelfs een springkussen!” De eerste keer won ze vier partijen. Afgelopen jaar streed ze om het zilver. “Met een aftrekaanval won ik een stuk. Helaas kon ik de winstzet niet vinden. Dat komt nog in stap 5.” Op school won ze onlangs van simultaangever Thomas Beerdsen! Die keek even niet goed uit.

Wat vindt Willeke leuk aan schaken? “Door schaken leer je veel mensen kennen. En door een zet kan alles veranderen. Zo stond ik eens hopeloos verloren, maar werd het nog pat!” Ze heeft flair en kan opeens sneller gaan spelen. Zelf geeft ze ook al schaakles. “De termen, zoals jagen, richten en penning vind ik mooi. Ik vind het leuk om andere kinderen iets bij te brengen. Later wil ik lerares worden.”

Foto George Knottnerus

Geboortedatum:

Uit:

School:

Leukste schoolvak:

Hobby’s:

Schaken geleerd:

Club:

Wat wil je worden:

Lievelingseten:

9 januari 2000

Deventer

Gymnasium Apeldoorn

Tekenen, geschiedenis en Frans

Tekenen, ninjutsu, hardlopen

Toin Lambrechts

DSG Pallas, De Toren

Lerares of kunstenares

Burrito´s of Taco´s

Partijen van Willeke

Willeke Knottnerus ­

Eliza de Jong, HiQ Invest NK D 2012

1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. Pc3 Pf6 4. Lc4 g6 5. Pg5 e6 6. 0–0 d5 7. exd5 exd5 8. Te1+ Le7 9. Lb5+ Pc6 10. Lxc6+ bxc6 11. De2! Valt de loper op e7 nogmaals aan, zodat zwart niet kan rokeren.

11. .. a6 12. Pa4 c4 13. d3 cxd3 14. cxd3 Ta7 15. Le3

Pf3 Dxe4+ 7. De2 Dxe2+ 8. Kxe2 Ld6 9. Pc3 0–0 10. d3

Lg4 11. Lg5 Pd5 12. Pxd5 cxd5 13. The1

15. .. Tb7 16. Lc5 d4

Een zet eerder was dit de goede verdediging geweest. Nu was uit de penning gaan met 16. .. Kf8 de enige verdediging.

17. Pb6 Ld7 18. Lxe7 Lg4 19. Lxd8+ Lxe2 20. Lxf6 Tg8 21. Txe2+ Kf8 22. Pxh7, mat (1-0)

Maro TikranianWilleke Knottnerus

HiQ Invest NK D 2012

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. Lxc6 dxc6 5. Pxe5 Dd4 6.

13. .. Tfe8+

Jaagt de witte koning weg. Niet handig is 14. Le3 d4 en zwart wint een stuk, want zowel het paard als de loper zijn gepend. 14. Kf1 h6 15. Lh4 Lxf3 16. gxf3 Lxh2

Nu heeft zwart een pion gewonnen en wit een dubbelpion bezorgd. Daarmee is de basis gelegd voor de overwinning op de latere nummer vier! Het werd tenslotte 0-1.

Willeke KnottnerusFeline Waardenburg

HiQ Invest NK D 2012

Feline heeft goed gespeeld en gaat de pion op b2 winnen. Maar dat had Willeke voorzien. Met haar volgende zet sluit ze de toren in. Die kan opeens niet meer weg!

23. .. Txb2 24. Lb3 Lxa3 25. Dc3 d5 26. Ta1 a6

De beste verdediging was met de toren de loper te slaan, want daarna staat het gelijk. 26. .. Txb3 27. Dxb3 Lc5 27. La4

Willeke gaat verder met haar plan en wint een loper. Prima want daarmee beslist ze de partij. Omdat de zwarte dame de toren op e5 moet dekken kon ook 27. Txa3! Dxa3 28. Dxe5 en de zwarte toren blijft ingesloten! (1–0)

Willeke KnottnerusRuud van Swam

Pallas 6-Twello 2, 2011 1. e4 d6 2. d4 a6 3. Pf3 Lg4 4. Le2 Pc6 5. 0–0 Pf6 6. Pc3 e6 7. h3 Lxf3 8. Lxf3 Le7 9. Lg5 0–0 10. Lxf6 Lxf6 11. d5 exd5 12. Pxd5 Lxb2 13. Tb1 Le5 14. Txb7 Tc8 14. .. Ta7

15. Lg4! Pa5

Denkt zich te redden met een tegenaanval op de witte toren, maar overziet een kleinigheidje. 16. Lxc8 Pxb7 17. Lxb7

Dat had zwart gemist. De loper dekte de toren.

17. .. Dd7 18. Lxa6 c6 19. Pb4 c5 20. Pd5 Da4 21. Lc8 Dxa2 22. f4 Ld4+ 23. Kh1 Kh8 24. Lg4 g6 25. c3 Lg7 26. f5 Da8 27. f6! Lh6 28. De1 Tb8 29. Da1 Dc6 30. Da7 De8 31. Pc7 Dd8 32. h4 Ld2 33. h5 Lxc3 34. Le6 Tb4 35. Lxf7 Txe4

Zwart heeft zijn best gedaan tegenspel te zoeken. De toen 10–jarige Willeke geeft echter geen kans weg!

36. g3 Te1 37. Txe1 Lxe1 38. Pe6 Dc8 39. Lxg6 hxg6 40. Dg7 mat (1-0).

Foto Monique van Hoorn

Gepende paarden

Pascal Losekoot

Na 1. .. Da5 2. 0-0 is er niets aan de hand: het winnen van de pion met 2. .. Lxc3 3. bxc3 Pxc3? wordt weerlegd door de tegenpenning 4.De1. En 2. .. Pc3 3.

bxc3 Lxc3 4. Lxc3 Dxc3 5. Tc1 levert ook geen voordeel op. Echter, wit koos voor 1. Dc2?, en na 1. .. Pxc3 2. bxc3 won zwart met een geweldige zet. Vraag 1: Met welke zet?

Ook in de volgende stelling pent zwart het c3-paard. Opheffen is vrij eenvoudig, maar wit heeft beter. Na het verrassende 1. axb4! Dxa1 2. Kd2 offert wit ook zijn tweede toren, maar zet zijn tegenstander na 2. .. Dxh1 mat. Vraag 2: Hoe geeft wit dan mat in twee?

Het pennen van paarden kan heel nuttig zijn. Ze worden ermee verlamd en kunnen eventjes niet aan het spel meedoen. In de volgende stelling is wit aan zet. De beste zet is gelijk de meest natuurlijke aanpak: meteen de penning opheffen met 1. Ld2.

Bij de opgaven mag je zelf aan de slag.

Zes opgaven met gepende paarden

Opgave

Opgave 4

Hoe maakt zwart gebruik

Opgave 5 Wint wit met

materiaal?

Opgave

Hoe

en wit

de dame weer. Correct is 1.

Tb1 en wit staat prima.

Eelke en Eva zijn de beste Eetjes

Het was een gezellige boel bij het NK voor de Eetjes in Waalwijk. En spannend was het ook. Tenminste bij de jongens. Eelke de Boer en Tycho Bruggink speelden beiden zo goed dat ze allebei 7 punten uit 9 partijen scoorden. Dus moest er een beslissingswedstrijd komen. Eelke hield het hoofd koel en won twee keer. Hij is dus de nieuwe kampioen tot tien jaar.

Bij de meisjes was Eva Zijdemans iedereen gemakkelijk de baas. Ze speelde maar een keer remise en won maar liefst acht partijen. Alisha Warner werd tweede, maar bleef wel anderhalf punt achter.

Hoe hard er geschaakt werd kunnen jullie zien op de foto’s die werden gemaakt door Ad Bruijns.

Jeroen Bosch

Hoge bomen vangen veel wind, en dat gaat zeker ook op voor de wereldkampioen schaken. In Wijk aan Zee maakte Anand dit jaar een soort van comeback. Hij eindigde met 8 uit 13 op de derde plaats achter een superieure Carlsen (10 punten) en Aronian (8½), en gelijk met Karjakin. Belangrijker was misschien wel dat hij na een periode met vele remises weer eens een aantal (4) partijen won. Na Wijk aan Zee speelde Anand ook nog in Baden­Baden en hij won daar voor het eerst in vijf jaar weer eens een klassiek toernooi. Genoeg reden om een overwinning van de wereldkampioen te bekijken tegen de Italiaanse

topgrootmeester Fabiano Caruana.

Anand ­ Caruana, Tata Steel Wijk aan Zee (3) 2013 1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. 0–0 Le7 6. d3

Dit soort rustige opstellingen tegen het Spaans (die teruggaan op onze eerste wereldkampioen Steinitz) zijn de laatste tijd populair onder de topspelers. Geen scherpe computeranalyses en de middenspelstellingen zijn rijk genoeg om het verschil te maken.

6. .. b5 7. Lb3 d6 8. a3

Een rustig zetje, gebruikelijker zijn 8. c3 en 8. a4. 8. .. 0–0 9. Pbd2 Te8

Een 'Tschigorin' opstelling met 9. .. Pa5 10. La2 c5 11. Te1 Pc6 eindigde uiteindelijk in remise in een rapidpartij AnandAronian, Mainz 2007. 10. Te1 Lf8 11. Pf1 h6 12. Pe3

Le6 13. Lxe6 Txe6

Zwart heeft de 'almachtige' Spaanse loper weten te ruilen en heeft vrijwel gelijkspel

bereikt. Toch staat wit nog een tikje beter omdat zijn overgebleven loper iets beter is dan die van zwart (wit controleert iets meer witte velden met zijn centrumpionnen die op wit staan), en omdat de zwarte toren een tikje ongelukkig staat op e6. Kunt u net als Anand met kleine middelen druk op de tegenstander blijven houden?

De lezer heeft wit. U gaat als volgt te werk: bedek de zetten en kies steeds uw zet als witspeler. Op bladzijde 29 vindt u het commentaar en treft u de andere zetten die ook punten opleveren.

Als ongeschreven regel in alle sporten geldt dat je na je vijfendertigste niet meer beter wordt. Uitzondering op deze regel vormt Dimitri Reinderman (40),

die van 2500 naar 2600 wist te klimmen. In de loop der jaren heeft Dimitri een imposante erelijst opgebouwd. Winnaar van vele (weekend)toernooien,

veelvuldig deelnemer aan het NK en een graag geziene gast in Wijk aan Zee, waar hij zelfs de A groep wist te bereiken! Acht combinaties van Dimitri. Karel van der Weide

8. Wit is aan zet

7. Wit is aan zet

6. Zwart is aan zet

5. Wit is aan zet

4. Wit is aan zet

3. Zwart is aan zet

2. Zwart is aan zet

1. Wit is aan zet

“Talent is fijn, maar elke speler moet hard werken“

Achter elke sterke speler staat een sterke coach. Wie denkt dat een topspeler het zich kan veroorloven alleen zijn voorbereiding en training te regelen, heeft het mis. Ook de nummer één van de wereld, Magnus Carlsen heeft een goede trainer nodig en hij heeft zich daarom de komende vijf jaar van de diensten van de voormalige trainer van wereldkampioen Anand, Peter Heine Nielsen verzekerd. Een andere gevraagde trainer is Vladimir Chuchelov, die al heel wat toppers en jeugdspelers onder zijn hoede geeft gehad. De 43 ­jarige grootmeester uit het Belgische Eupen begeleidt op dit moment intensief twee veelbelovende jonge wereldtoppers: de Italiaan Fabiano Caruana (20) en onze landgenoot

Anish Giri (18). “Beide spelers hebben het potentieel om wereldkampioen te worden.“

De zesde ronde van het Grenke Chess Classic toernooi in Baden-Baden is begonnen en Vladimir Chuchelov kijkt even naar de opening van zijn protégé Caruana. Chuchelov is tevreden met de stelling op het bord en opent het gesprek.

“Ik heb het schaakspel in een pionierspaleis in Moskou geleerd, toen ik een jaar of zes, zeven was. Een paar jaar later werd ik jeugdkampioen in Moskou en net voor mijn dertiende verjaardag was ik bordenjongen bij het Interzonale toernooi in Moskou. Daar speelden spelers als Kasparov, Tal en Geller mee“.

Na allerlei omzwervingen, daaronder een verblijf in Wünsdorf, dicht bij Berlijn tijdens zijn militaire dienst, belandde Chuchelov in Eupen, waar hij in 1992 zijn eerste toernooi

in „het westen“ speelde. In Brussel won hij als IM tijdens een rapidschaaktoernooi van Anand.

“Tot ik een jaar of 25, 26 was, schaakte ik voor mijn plezier en ik nam het leven als schaker niet echt serieus. Als ik toen een goede trainer zou hebben gehad, zou ik veel beter zijn geworden. Achteraf erger ik me daar wel aan“.

Trainer Chuchelov

Als speler is Chuchelov nooit tot de absolute top doorgedrongen, maar als trainer heeft hij een uitstekende reputatie in de wereldtop. “In 2002 assisteerde ik Jeroen Piket in Wijk aan Zee. Dat was mijn eerste toernooi als secondant, maar ik werd zo ziek dat ik al snel naar huis moest. Piket speelde daar overigens zijn laatste toernooi. Mijn studenten plagen me nog steeds: “Als je eenmaal met Chuchelov hebt gewerkt, stop je daarna

met schaken, roepen ze dan.“ (lacht). Een jaar later met Loek van Wely liep het echter heel goed. We hadden voor het toernooi in Wijk aan Zee een paar weken keihard in Eupen gewerkt en in de eerste elf ronden kwam acht keer onze voorbereiding op het bord. Loek had het toernooi misschien kunnen winnen, maar in de tiende ronde verloor hij van Karpov. Tijdens dat toernooi kreeg ik veel complimenten voor mijn werk, want Loek had in de jaren daarvoor vaak -6 of -7 gescoord.”

’Strategic balance’

Na dat toernooi werkte Chuchelov verder met jonge Nederlandse talenten als Stellwagen, Smeets, Werle en L’Ami, maar ook met gearriveerde topgrootmeesters. Uit zijn ervaringen destilleerde hij zijn eigen concept dat hij ‘strategic balance’ noemt. “Het jaar 2005 was belangrijk. Ik ontdekte

Met zijn protégé Caruana.

een concept uit een boek van Josif Dorfman, The method in chess, dat hij ‘static balance’ noemt. Verder kwam ik er na het bestuderen van een multiple choice vraagstelling van de trainer Mark Dvoretsky achter, dat je veel zetten via een bepaald algoritme kunt vinden. Kort gezegd is het belangrijkste bij mijn methode, dat de speler kan uitleggen wat er in een partij aan de hand is en waarom hij welke zet speelt. Het moet voor een speler ook duidelijk zijn, dat je niet altijd de geijkte regels moet volgen. Soms is het namelijk zo dat een uitzondering zelf een regel wordt. En het is belangrijk niet altijd het oordeel van de computer te geloven.“

Computer

“Mijn studenten leren ook hoe ze met de computer moeten werken. Kijk, je kunt na een partij wel meteen een engine aanzetten om te kijken welke zetten verkeerd zijn, maar in de volgende partij maken ze dezelfde fout, omdat ze de fout niet begrijpen. Het is zeker niet zo, dat de computer het schaakspel kapot heeft gemaakt: integendeel! Schaken is een op informatie gebaseerde sport en je moet leren hoe je van die informatie optimaal gebruik kunt maken.“

Over de spectaculaire transfer van topcoach Peter Heine Nielsen wil Chuchelov niets zeggen. Hij praat liever over zijn eigen cliënten. “Ik heb al heel wat spelers over de vloer gehad, ook spelers die in de absolute top spelen. Ik wil geen namen noemen, maar ik ben wel eens geschrokken over de aanpak van sommige spelers. Zij kunnen hun zwakke punten compenseren door een zekere speelsterkte, maar er zijn ook spelers die totaal verrast waren, op welke manier gewerkt kan worden. Talent is fijn, maar je moet blijven werken! En dan heb je een coach nodig. Ik ben zelf beter als analyticus, dan als speler. Ik vind de analyse achteraf na de partij vaak veel fijner.“

Hard werken

Een competitiespeler moet veel energie hebben, psychologisch sterk zijn en over een goede fysieke conditie beschikken. Dat zijn de elementen waar de nummer één van de wereld blijkbaar over beschikt. “Magnus Carlsen traint niet meer dan andere toppers, maar hij schijnt heel efficiënt te kunnen werken. Hij is bovendien psychologisch erg sterk, maar mijn spelers Giri en Caruana hebben geen probleem om tegen Carlsen te spelen, absoluut niet. Ze moeten allebei hard blijven werken, en dan ben ik ervan overtuigd dat ze het potentieel hebben om wereldkampioen te worden. Maar dat is niet eenvoudig, zeker omdat er steeds nieuwe jonge en getalenteerde spelers opstaan.“ Hard werken, dat doet de 43-jarige graag.

Schaaklessen op het internet

Niet iedereen kan zich een topcoach als Vladimir Chuchelov veroorloven en voorlopig komt er nog geen boek met de ‚strategic balance’ methode. Natuurlijk is het mogelijk om uw schaakkennis ‘ouderwets’ met het lezen en besturen van schaakboeken te vergroten. Maar er is inmiddels veel digitaal leermateriaal op het net beschikbaar. De meeste bekende schaaksites als chessclub.com of chess.com bieden een omvangrijk pakket aan. Populair zijn ook de DVD’s van ChessBase, waarin een goede speler een bepaalde opening of een andere onderwerp met u doorneemt. Het is alsof u privé-lessen krijgt van een grootmeester! En kijk eens op You Tube. Daar vindt u ontelbaar veel schaaklessen.

Skype en schaaksoftware

Het is geweldig, dat er zo veel schaakmateriaal beschikbaar is op het net, maar het wordt daardoor moeizaam om te selecteren wat goed is en wat u nodig heeft. Daarom is het leerzaam met een sterke speler te communiceren en te trainen. Dan kan aan het bord, maar ook online en dan maakt het niet uit waar de trainer is! In het interview met Chuchelov heeft u kunnen lezen, dat hij regelmatig gebruikt maakt van Skype om schaaklessen te geven. Met Skype kan men over het internet telefoneren en in het gebruik is het vergelijkbaar met chatprogramma’s. De truc bij het geven van schaaklessen is dat u in Skype het beeldscherm kunt delen. U kunt dus samen analyseren en meteen zien wat de ander doet. Skype is gratis te downloaden op de website skype.com. Voor schaaktraining moet u ook een schaakprogramma downloaden. De programma’s van ChessBase zijn erg populair bij trainers. Op de website van de schaakbond, knsb.nl staan onder het menupunt ‘internetschaak’ en dan verder klikken bij informatie, een paar duidelijke handleidingen hoe u Skype installeert en hoe u een account aanmaakt bij ChessBase. U vindt hier verder een Nederlandstalige handleiding voor Playchess. Een handig stuk gereedschap is ‘Chesspad’, dat gratis te downloaden is van de website wmlsoftware.com/chesspad.html. Online oefenen met de software en een schaakvriend kan geen kwaad, en dan heeft u alleen nog een trainer nodig!

Trainers online

Er zijn veel websites en trainers online, in alle talen, voor elk gewenst niveau. Hier zijn een paar suggesties. Op schaaktraining.nl vindt u de website van Pascal Losekoot, een ervaren trainer. Op de keurig verzorgde website vindt u lessen, documenten en nuttige handleidingen. Professioneler is de website van de Delemarre Chess Academy die op 14 april 2012 werd opgericht. Online is de website van Jop Delemarre en zijn ervaren team te vinden onder schaaktrainer.nl. Neem ook eens een kijkje op de website van de ervaren trainer Yochanan Afek, afekchess.com. Ook bij deze ervaren schaakduizendpoot kunt u voor online lessen terecht.

Zijn harde en lange trainingssessies in Eupen zijn legendarisch.

“Ik vind het normaal zeven tot negen uur per dag met een speler te werken. Veel studenten zijn dat echter niet gewend. Ze zijn vaak blij na een week een dagje vrij te hebben. Ik werk echter vaak na de normale sessie nog twee tot drie uur op Skype met andere studenten verder. Ik heb veel te doen, ik geloof dat mijn volgende vrije dag ergens eind oktober is.“

Na ons geprek kijken we nog even bij Caruana, die inmiddels erg slecht staat in zijn partij tegen Georg Meier. Er staat een variant op het bord die eigenlijk goed voorbereid leek te zijn. “Natuurlijk kan het gebeuren, dat een speler de voorbereiding

vergeet. Tijdens het Tal Memorial in Moskou vorig jaar hadden we alles goed voorbereid voor de laatste ronde tegen Aronian. De openingsvariant kwam op het bord, maar Fabiano speelde na 40 minuten nadenken wat anders. Dan wil je liever niet weten, wat ik hem na de partij vertel ...“

Titelnormen van voor juli 2005 dreigen te vervallen

De wereldschaakbond FIDE heeft besloten dat titelnormen van voor 1 juli 2005 vervallen tenzij deze voor 1 juli van dit jaar door de nationale bonden bij de FIDE geadministreerd zijn. Het bondsbureau van de KNSB roept daarom alle leden met normen die voor 1 juli 2005 in het buitenland behaald zijn op om een overzicht daarvan te sturen naar het bondsbureau. Een dergelijk over-

zicht moet bij voorkeur digitaal zijn en getekend door de hoofdarbiter en de nationale ratingofficer van het desbetreffende toernooi. Daarnaast verdient het aanbeveling om het toernooirapport of een volledige uitslagentabel mee te sturen. De KNSB verzorgt dan verder de afhandeling van de procedure met de FIDE.

Normen die niet voor 1 juli 2013 bij de FIDE

zijn aangemeld zullen per die datum vervallen. Overigens kan het geen kwaad om soortgelijke overzichten van normen die behaald zijn in buitenlandse toernooi na 1 juli 2005 alvast op te sturen naar de KNSB. De KNSB zal uit zichzelf alle titelnormen die ooit in Nederland behaald zijn door de FIDE laten administreren.

Online Ledenadministratie (OLA) voor verenigingen

De ontwikkeling van de Online Ledenadministratie (OLA) voor de verenigingen nadert haar voltooiing. Via de regionale bonden zijn in februari en maart de gegevens opgevraagd van de ledenadministrateur van elke vereniging. Veel verenigingen hebben de gevraagde gegevens geleverd, maar niet alle. Van de verenigingen die niet hebben gereageerd is de secretaris automatisch benoemd tot ledenadministrateur. Mocht u dit toch nog willen wijzigen, laat dit dan zo spoedig mogelijk weten aan het bondsbureau. Het is ook van belang dat de

functionaris over een werkend en bij de KNSB bekend emailadres beschikt. De taak van de ledenadministrateur is het online aanmelden en afmelden van de eigen leden en het bijhouden van hun contactgegevens.

Momenteel wordt er nog gewerkt aan het nieuwe online systeem; in april is er een testperiode geweest met verenigingen die zich daarvoor hebben aangemeld. De planning is dat de eerste groep van 100 verenigingen vanaf de tweede helft van mei 2013, hun inloggegevens gaan krijgen van de

KNSB en instructies hoe het systeem werkt. Daarna wordt wekelijks een nieuwe groep van 100 verenigingen toegelaten, waarbij een helpdesk op het bondsbureau paraat zal zijn om eventuele hulp te beiden. Tot 1 mei 2013 blijft de huidige situatie gelden en kunt u uw mutaties gewoon doorgeven aan uw regionale ledenadministrateur. Hebt u vragen over dit proces of wilt u meer informatie, dan kunt u terecht bij Bondsbureau van de KNSB: bondsbureau@schaakbond.nl of 023-5254025.

Bilderbergtoernooi voor senioren en veteranen

Schakers van vijftig jaar en ouder kunnen in juli traditiegetrouw terecht op het Bilderbergtoernooi. De 41ste editie zal worden gespeeld van 6 tot en met 12 juli 2013 in Hotel De Bilderberg, Utrechtseweg 261 te Oosterbeek. Er zijn twee groepen.

Senioren en Veteranenkampioenschap

Dit toernooi kent een vrije inschrijving voor KNSB-leden met een rating van 1900 of hoger, geboren vóór 1 januari 1964. De deelnemers aan het Veteranenkampioenschap en het Seniorenkampioenschap zijn

ondergebracht in één groep. Veteranenkampioen is de hoogst eindigende veteraan van het Seniorenkampioenschap, die geboren is vóór 1 januari 1949. Dit is een aanpassing aan de nieuwe FIDE-regel die de leeftijd voor veteranen heeft gesteld op 65 jaar en ouder. Er worden 7 ronden Zwitsers gespeeld van 6 tot en met 12 juli.

Seniorentoernooi

Voor dit toernooi geldt vrije inschrijving mits u geboren bent vóór 1 januari 1964. Het toernooi telt 5 ronden Zwitsers van 8 tot en met 12 juli.

KNSB-leden en in het buitenland wonenden betalen € 40,- voor alle toernooien. Niet KNSB-leden betalen € 45,-.

Aanmelden bij voorkeur via het inschrijfformulier op de website www.seniorentoernooi.nl. Inschrijfgeld overmaken op giro 6798451 t.n.v. de Stichting Seniorenschaaktoernooi te Oosterbeek. De inschrijving sluit op 18 juni 2013.

Inlichtingen bij F.G.Maas, 010-4358192, e-mail: info@seniorentoernooi.nl, www.seniorentoernooi.nl.

Open Nederlands Kampioenschap in Dieren

Hebt u zich al aangemeld voor het ideale zomertoernooi in rustige omgeving? Doe mee aan de 45ste editie van het Open Nederlands Kampioenschap die in de gemeente Rheden wordt gespeeld. Het is de ideale locatie om schaken en genieten van

de natuur te combineren.

Het toernooi wordt gespeeld van 22 juli tot en met 1 augustus. Naast het Open Kampioenschap zijn er drie reservegroepen. Voor de mensen die iets minder lang willen schaken zijn er zesrondige toernooien van 22 tot 27 juli en een vierrondig toernooi van 29 tot 31 juli.

Alle informatie over het toernooi is te vinden op http://onk.schaakbond.nl.

Waartoe zijn wij op aarde?

Is onze schaakorganisatie nog bij de tijd? Dat vroeg de Haagse Schaakbond zich hardop af op de laatste Bondsraad. Het KNSB­bestuur pakt de handschoen op en start een brede discussie over de toekomst van het georganiseerde schaak. Om de gedachtewisseling in goede banen te leiden, stelt een werkgroep eerst een discussiestuk op.

Directeur bondsbureau Mark van der Werf: “We zien maatschappelijke en technische ontwikkelingen, zoals de individualisering en digitalisering. Die hebben gevolgen voor het verenigingsleven en dus ook voor het schaken. Zo is de schaakbond van oudsher opgebouwd uit schaakverenigingen, maar hebben we tegenwoordig ook individuele leden, zie het internetschaak. Een toekomstgesprek kan alleen snel heel breed worden. Als iedereen ergens anders over blijkt te praten, is het lastig discussiëren. Daarom eerst een discussiestuk.”

Op internet is het debat over de zijnsvraag al losgebarsten. Aanstichter Ruurd Kunnen, sportsocioloog en voorzitter van de Haagse Schaakbond: “Ik wil met mijn persoonlijke mening over welke kant het op moet, geen blauwdruk neerleggen. Maar ik vind dat we naar een systeem moeten waarin recreatieschakers, wedstrijdschakers en topschakers een plaats krijgen. Deze drie groepen betalen nu bijvoorbeeld evenveel contributie, terwijl ze verschillend gebruik maken van de diensten van de KNSB.”

Geld

“Waarom moeten georganiseerde recreatieschakers meebetalen aan het wedstrijd- of topschaken?”, vraagt Kunnen zich af. ” Voor topschaken zal altijd externe financiering nodig zijn. Hiervoor zou je een topsportsectie kunnen vormen die binnen bepaalde grenzen zelfstandig het Nederlands topschaken commercieel kan exploiteren. De topsporters en hun organisatie moeten zelf zorgen voor de kwaliteit van hun product. Het is de taak van de KNSB en de regionale bonden om het schaken te stimuleren met verenigingsactiviteiten en schoolschaak, zodat er voldoende aanwas en massa is.” Volgens Van der Werf moet de discussie

in eerste instantie niet over geld gaan. “De toekomstvraag heeft een sociologisch karakter. Het is breder dan een nieuw businessmodel. Iedere sportbond heeft bepaalde kernactiviteiten. Er zijn bonden, zoals de ski- of de motorbond, die het aanbieden van verzekeringen als belangrijk selling point hebben. Wij moeten bekijken welke activiteiten bij ons horen, nu en in de toekomst. We laten ons adviseren door NOC*NSF en door deskundigen van buiten de sport wereld.”

Kunnen sluit daarbij aan: “Deskundige inbreng van buiten kan ons veel leren. Ik denk met name aan de zwembond en de schaatsbond die te maken hebben met veel recreatiesporters en die met succes de organisatie van hun topsport hebben aangepast aan de veranderde omstandigheden.”

Resultaten

Kunnen: “Een discussiestuk is een startpunt. Daarna moeten we het vooral eens worden over de toekomstige koers. We kunnen daar heisessies voor organiseren, maar die moeten dan wel een follow-up krijgen.” Van der Werf: “Hoe snel we concrete voorstellen kunnen uitvoeren, ligt aan wat er uit de discussie komt. Er is gesproken over de begroting van 2014 en het meerjarenbeleidsplan 2015 - 2018, maar ik wil er op voorhand geen termijn aan verbinden. Het is een discussie waarvoor je voldoende tijd moet nemen.”

Waar drinkt u koffie uit?

Met dit gevoel hebben Alzheimerpatiënten dagelijks te kampen.

Help Alzheimer overwinnen. Dan hoeft niemand zichzelf te verliezen. www.alzheimer-nederland.nl

Koen Mühlradt, NOC*NSF, zegt hierover:

“Veel sportbonden beraden zich momenteel op hun positie. We zien ze verschuiven van ledenorganisatie naar brancheorganisatie. In onze vierjaarlijkse strategische agenda leggen we meer nadruk op sportparticipatie: hoe kun je zoveel mogelijk mensen verleiden om aan je sport te gaan doen? Dat promoten van de sport kost natuurlijk geld en als het niet leidt tot een lidmaatschap, levert dat een bond nu geen geld op. Sportbonden gaan daarom op zoek naar andere business modellen: welke diensten en goederen willen wij aan wie leveren voor welk bedrag? Uit onderzoek blijkt dat mensen het meest sporten en het ook het langst volhouden, als ze lid zijn van een vereniging. Maar er zijn meer manieren om sporters aan je te binden. Het is goed dat de schaakbond zich hierop oriënteert. Als NOC* NSF denken we graag mee. Sportbonden zijn vrij traditioneel, maar deze tijd vraagt om vernieuwing. Wij gaan daarbij uit van de behoeften van een individuele sporter. Wat kun je voor hem doen, waar beleeft hij plezier aan? Het antwoord kan voor elke sport anders zijn. Er is niet één juist model of één beste oplossing.”

Haarlemmerdijk 173 1013 KH Amsterdam Tel 020­6241171 Fax 020­6270885 info@schaakengo.nl www.schaakengo.nl

de meest complete denksportwinkel

Schaak en Go winkel Het Paard

• Boeken, spellen en software op het gebied van Go, Schaken en Bridge

• Vele andere denkspellen waaronder Shogi, Gipf, Set, Katamino

• Legpuzzels en breinbrekers

• Boeken over over mathematische puzzels

• Gezelschapsspellen

open van 10.00 uur tot 17.30 uur, maandag vanaf 13.00 uur, donderdag tot 20.00 uur.

Schakend Nederland vijftig jaar geleden

Tegenwoordig worden de belangrijke jeugdwedstrijden in mei afgewikkeld. Vijftig jaar geleden was april de jeugdschaakmaand. De voorjaarsvakantie bestond toen nog niet, een ruime Paasvakantie daarentegen wel. En daarin werd geschaakt, veel geschaakt.

Naast jeugdschaakweken in Dwingelo (uw redacteur behoorde tot de deelnemers), Schiedam en Hengelo was er het jeugdkampioenschap, dat eveneens in Schiedam plaatsvond. Vaak heb je jeugdkampioenschappen waarvan de winnaars snel in de vergetelheid raken. Het kampioenschap van 1963 kende echter deelnemers die lang in de top en subtop van het Nederlandse schaak zouden meespelen. John van Baarle, Leo Kerkhoff, Eddy Scholl en Rob Hartoch kwamen we later in de seniorenkampioenschappen tegen. De laatste twee, Scholl en Hartoch, eindigden samen op de eerste plaats en moesten een extra tweekamp om de titel spelen.

Kleine toernooien

Voor de rest was de periode maart april 1963 er een van kleine toernooien. Klein in de betekenis van toernooien zonder grote namen. Want het tiende Voorjaarstoernooi van het Arnhemse ASV kan je met 186 deelnemers moeilijk klein noemen. De speelzaal puilde uit. Bredewout en Te Velden wonnen de twee hoofdgroepen.

Voor liefhebbers van snelschaak was het Brabantse Zevenbergen begin jaren zestig een begrip. Daar werd jaarlijks het Nederlands snelschaakkampioenschap gespeeld. Ook hier was de belangstelling met 168 deelnemers groot. De Belg Boey won in 1963 voor de der derde keer; hij versloeg Frans Kuijpers in de finale. Hij mocht de wisselbeker definitief mee naar huis nemen.

Verder kunnen we melden dat het St. Canisiuscollege uit Nijmegen, inderdaad de school van de indertijd befaamde pater Krekelberg, schoolschaakkampioen werd. En VAS uit Amsterdam won weer eens de landstitel. Dit keer niet met het tweede team, maar zoals het hoort met het eerste tiental. De wedstrijd tegen nummer twee, het Haagse DD, ging weliswaar met 2½-7½ verloren, maar de Hagenaars lieten elders slordig punten liggen en kwamen uiteindelijk twee matchpunten tekort. Voor het tweede team van VAS

was er dit keer ‘slechts’ een derde plaats weggelegd. VAS III promoveerde naar de hoofdklasse en bevestigde daarmee de suprematie van de Amsterdammers.

Wereldtitel

Internationaal ging de belangstelling uit naar de match om de wereldtitel tussen Petrosjan en Botwinnik. Die tweekamp liep pas in mei af en zou dus eigenlijk in de volgende aflevering van deze rubriek thuishoren, maar we nemen de uitslag toch maar vast mee. In de laatste dagen van april kwam Petrosjan op voorsprong en die bouwde hij begin mei verder uit. Uiteindelijk won de Armeniër overtuigend met 12½ - 9½. Omdat de revanchematch door de FIDE was afgeschaft, betekende dit het einde van het tijdperk Botwinnik. De grote man van de jaren vijftig was zelf de vijftig ook al gepasseerd.

Een Nederlands viertal deed mee aan het jaarlijkse Clare Benedict toernooi in het Zwitserse Luzern. Grote ster van de Nederlanders was Frans Kuijpers, die 4 uit 5 scoorde. Mede daardoor eindigde Nederland als tweede, overigens ruim achter het oppermachtige West-Duitsland.

In de volgende aflevering perikelen rond de Nederlandse Sportfederatie. Ja, ook toen al. (MbdW)

Een antenne voor combinaties

Wanneer je een stelling voorgeschoteld krijgt met de tekst ‘Wit wint in x zetten’ is de kans groot dat je de juiste zet vindt. Je weet immers dat er een beslissing mogelijk is en kan dus gericht zoeken. Heel anders ligt dat in de praktijk achter het bord. Hoe kom je er tijdens het spelen achter dat er een combinatie in de stelling zit?

De Franse FIDE-meester Emmanuel Neiman probeert in zijn boek Tune Your Chess Tactics Antenna de helpende hand te bieden. Hij onderscheidt zeven signalen die de schaker kunnen helpen. Achtereenvolgens: de positie van de koning, ongedekte stukken, stukken op een lijn of rij, de afstand van een paardenvork, gevangen stukken, de cruciale of overbelaste verdediger en de onmogelijkheid te verdedigen, dan wel de verdediger die te ver weg staat.

Nadat hij met voorbeelden heeft verduidelijkt wat hij met elk signaal bedoelt, gaat hij in een veel langer hoofdstuk in op de vraag hoe je het betreffende thema tijdens de partij vindt. Gelukkig bevat dat deel ook veel opgaven, zodat de lezer lekker zelf aan de slag kan.

Na het doornemen van het boek zou de lezer over een antenne voor combinaties moeten beschikken. Of dat waar is moet u zelf maar bekijken. In ieder geval levert het doorwerken van dit boek enkele genoeglijke uurtjes op, of u er nou sterker door gaat schaken of niet.

Uiteraard kunnen we u een voorbeeld niet onthouden. U ziet onze nationale held Anish Giri aan het werk.

Giri – Spoelman Nederlands kampioenschap Boxtel 2011 Wit is aan zet

Het thema is stukken op een lijn. Welke lijn? Inderdaad, de diagonaal a2-g8. De positie van de zwarte dame en koning lokte de volgende combinatie uit. 34. Txb3! cxb3 35. Lxb3 Ld5 36. Lxd5 En wit staat gewonnen. Op 36. .. Dxd5 wint 37. Dxc8+ eenvoudig. Spoelman koos voor 36. .. Txc3 maar moest opgeven na 37. Lxe6+ Kf8 38. Lxf5 (MbdW)

Emmanuel Neiman: Tune Your Tactis Antenna. New in Chess, 240 blz.

Bedrieglijke eenvoud

Een probleem met een beginstand waarin zwart over geen enkele zet beschikt zal niet al te moeilijk op te lossen zijn zo zou je kunnen denken. Wit zal op de eerste zet het pat moeten opheffen, al te veel mogelijkheden zullen er niet zijn. Er zijn echter talloze problemen waarin de schijn bedriegt en de ogenschijnlijk eenvoudige opgave niet makkelijk te kraken is. Voor deze rubriek heb ik geprobeerd problemen te selecteren waarbij iets dergelijks aan de hand is.

William Shinkman

Checkmate 1903

Ook in (2) moet, om pat te vermijden, zwart wat ruimte gegeven worden. Daarvoor lijken meerdere subtiele mogelijkheden, echter het drastische 1. Dxd5+!! is de verrassende oplossing. Het fraaie vervolg is dan namelijk 1. .. Kxd5 2. Pe6! Kxe6 3. Lxc4 mat.

Manfred Zucker (naar B.J.M. Markx 1914)

Die Schwalbe 1976

Th4! h5 3. Lf4! Kxb4 4. Ld2 mat, 1. .. h5 2. Le1! h4 3. Td2! Kxb4 4. Td4 mat.

Aansluitend ter oplossing de volgende vier problemen:

Ado Kraemer

Deutsche Schachzeitung 1936

Fritz Giegold

Die Welt 1974

Mat in drie

Menig oplosser zal in bovenstaande eenvoudige stelling (1) van alles proberen alvorens tot de oplossing te komen. Want de zet 1. Th2!! ligt toch niet bepaald voor de hand. De tweede rij is voor de toren echter de juiste keus zo blijkt na 1. .. Kxa4 2. Lc6+! Kxa3 3. Lc5 mat.

Fritz Giegold Denk Mit 1974

Mat in drie

Gerhard Latzel

Berliner Morgenpost 1964

Mat in vier

Bij de eerste vierzet (3) dringt de zet 1. Lg3? zich op, echter die brengt na 1. .. hxg3 2. Pc6 g2+ 3. Ke2 g1P+! geen succes. Juist is 1. Lc7! en dan na 1. .. Kb7 (Ka7) wél 2. Lg3+! gevolgd door 2. .. Ka8 3. Pc6!, 2. .. Kb6 3. Le1! of 2. .. Kc8 3. Ld6!. Subtiel.

Otto Fuss

Deutsche Schachblätter 1937

Mat in drie

Sam Loyd

New York Albion 1857

Mat in vier

Oplossingen en/of reacties graag naar d.wissman@kpnmail.nl.

Tot slot de bewijspartijen bij de stellingen uit de decemberrubriek:

1. Pf3 f5 2. Pe5 f4 3. Pxd7 Kf7 4. Pe5+ Kf6 5. Pf3 Lg4 6. Pg1 Lxe2 7. f3 De8.

1. e4 f5 2. e5 Kf7 3. e6+ Kf6 4. exd7 De8 5. d8D f4 6. Dd3 Lg4 7. D3e2 Lxe2 8. f3.

1. f3 e5 2. f4 Lb4 3. f5 Pe7 4. f6 0-0 5. fxe7 e4 6. e8P Dg5 7. Pd6 cxd6 8. Kf2 Dc5+ 9. d4 exd3 e.p.+.

1. h4 f6 2. Th3 Kf7 3. Te3 Kg6 4. Te6 Kf5! 5. e4+ Kf4! 6. Dh5 Pc6 7. De5+ Kg4 8. Pe2 Pd4 9. Pec3 Pf5 10. Ke2 Kh5 11. Kf3 Kg6 12. Kg4 Kf7 13. Kh5 Ke8 14. g4 g6 mat.

Mat in vier

In (4) zal de loper moeten spelen en de oplosser die het Indische thema kent zal wellicht weinig problemen hebben 1. Ld2! te vinden. Wit heeft dan na beide pionzetten antwoord: 1. .. h6 2.

Mat

vier

Begrijp wat u doet 35 Gambiet

2: Het Blackmar­

Diemergambiet

We zijn toe aan een nieuw gambiet. Deze verhandeling gaat over het BlackmarDiemergambiet dat ontstaat na 1. d4 d5 2. e4 dxe4 3. Pc3

Daarin treft u de nodige vermakelijke partijen aan van Diemer.

We beperken ons eerst tot de fundamentele ideeën achter het gambiet. Waarschijnlijk kent u het verschijnsel wel: op een van uw kleine magnetische schaakspelletjes ontbreekt een witte pion. Vervelend als je partijen wilt gaan naspelen in de trein. Met het BlackmarDiemergambiet is dat probleem er niet; de pion wordt reeds op zet twee geofferd! Wit geeft de pion in ruil voor een snelle stukkenontwikkeling.

het stukoffer is weerlegd. Na de tekstzet heeft wit alsnog succes: 12. Txf6! Lxf6 13. Dh5 Te8 14. Lh7+ en mat in Blackmar - Farrar, 1882. Na 3. .. e5! heeft wit niet beter dan 4. dxe5 Dxd1+ 5. Kxd1 En in deze stelling is wit reeds in moeilijkheden.

Diemer gaf aan dat wit de zetvolgorde dient om te draaien om het probleem van .. e5 te ondervangen.

3. .. Pf6

Het is belangrijk om te beseffen dat deze opening ook kan ontstaan uit 1. e4 openingen. Bijvoorbeeld vanuit de Caro Kann: 1. e4 c6 2. d4 d5 3. Pc3 dxe4 4. f3 kan de stelling in het vaarwater van het BlackmarDiemergambiet komen. Voordat we toekomen aan een schaaktechnische bespreking is een klein geschiedkundig overzicht op zijn plaats. In de grote jaren van de Amerikaan Paul Morphy schrijft een andere Amerikaan schaakgeschiedenis: Armand Edward Blackmar uit New Orleans. Het pionoffer dat door hem bedacht werd in 1882, leeft nog altijd voort. In het genoemde jaar waagde Blackmar een publicatie aan de door hem bedachte speelwijze. Het is evenwel de verdienste van de Duitser Emil Joseph Diemer dat het gambiet tot op de dag van vandaag springlevend is. Over de persoon Diemer valt veel te zeggen, maar dat moeten we helaas buiten beschouwing laten hier. Een aardig artikel schreef ik over hem onder deze link: http://schaaksite.nl/page. php?al=gespot-11-kleptomaan .

Dat wit op zet drie het paard ontwikkelt, blijkt de juiste zetvolgorde te zijn. De eerste partijen die met het BlackmarDiemergambiet gespeeld werden, gingen als volgt: 3. f3?!

Pas later kwam men tot de ontdekking dat zwart bij bovengenoemde zetvolgorde een sterk tegenpionoffer kan brengen met 3. .. e5! En zeer comfortabel spel krijgt. In eerste instantie ging men in op het aanbod van de pion: 3. .. exf3 4. Pxf3 e6 5. Ld3 Pf6 6. c3 Le7 7. O-O Pc6 8. Pbd2 h6 9. Pe4 O-O 10. Pfg5 hxg5 11. Pxg5 Ld7?

Men moet zich het tijdsbeeld van de romantische periode voorstellen. In de meeste partijen werd er lustig op los geofferd, zonder dat men zich al te veel om de correctheid van het spel bekommerde. Mede door deze weinig kritische houding bij de meeste spelers kon een speler als Steinitz - die het tegenovergestelde uitgangspunt hanteerde - tot grote hoogten stijgen. Hij werd later tot wereldkampioen gekroond. In de onderhavige stelling dient zwart zich te verdedigen met 11. .. g6 gevolgd door .. Kg7 en

En nu pas het pionoffer met f2-f3. Het tegengambiet met 3. .. e5 is opnieuw mogelijk. Nu lijkt 4. Pxe4 de aangewezen voortzetting om na 4. .. Dxd4 (na 4. .. exd4 en wit heeft een mooie voorsprong in ontwikkeling) verder te gaan met het bizarre 5. De2!? In een partij Diemer - Baettig, Genève 1956, volgde 5. .. f5 6. Pc3 Lb4 7. Ld2 Pc6 8. O-O-O Lxc3 9. Lxc3 Df4+ 10. Kb1 Pge7 11. Pf3 e4 12. Dc4 Ld7 13. Pd4 Pxd4 14. Lxd4 Pc6 15. Lxg7 Dg4

Dc5 mat.

In plaats van de variant hierboven is ook 3. .. Pc6 interessant met als mogelijk vervolg 4. d5 Pe5 5. Lf4 Lg4 en nu dacht men altijd dat wit na 6. Lb5+ c6 zou winnen met het spectaculaire

16. Txd7! Kxd7 17. Df7+ Pe7 18. Lb5+ c6 19. f3 Dg5 20. Td1+ Kc7

Je kunt van Diemer zeggen wat je wilt, maar hij weet in vrijwel alle gevallen zijn stukken goed in de strijd te werpen, ook al kost hem dat vaak het nodige materiaal. 21. f4 Dxf4 22. Dxe7+ Kb6 23. Ld4+ Kxb5 24. Dc5+ Ka6 25. Da3+ Kb5 26. c4+ Kxc4 27.

7. dxc6 maar dat blijkt niet juist te zijn. Zwart moet nu antwoorden met 7. .. Dxd1+! 8. Txd1 Pxc6 en wit heeft slechts een marginaal voordeeltje na 9. Pge2. De juiste zet is overigens 7. Lxe5! Lxd1 8. dxc6 en nu wint wit heel eenvoudig. 4. f3!? exf3

In plaats van de directe aanname van het pionoffer kan zwart een paar verschillende zetten proberen.

A) In een analyse van Diemer blijkt dat zwart nu niet de beschikking heeft over het tegenpionoffer met 4. .. e5 5. dxe5 Dxd1+ 6. Kxd1 Pfd7 want nu volgt sterk 7. Pd5 Kd8 8. Lg5+ f6 9. exf6 gxf6 10. Pxf6 Le7 11. Pxe4 en zwart is twee pionnen achter gekomen.

De alternatieven met B) 4. .. Lf5 worden elders behandeld.

C) Een andere mogelijkheid, namelijk 4. .. Pc6 is vermeldenswaard. Na 5. d5 Pe5 Wit moet verder gaan 6. fxe4 en niet met 6. Dd4? zoals Diemer ooit deed in een van zijn partijen. Hier werd hij het slachtoffer van een

gemene valstrik. 6. .. exf3 7. Dxe5 f2+ 8. Kd1 (8. Kxf2? Pg4+) 8. .. fxg1D 9. Txg1 c6 en zwart staat al vrijwel op winst. D) Een andere liefhebber van bizarre openingen, Stefan Bücker, heeft zich in zijn blad Kaissiber ook met de materie bemoeid. Vooral de stelling na 4. .. c6 5. Lc4 krijgt zijn aandacht. (5. fxe4?! is niet zo goed omdat zwart met het thematisch 5... e5! antwoordt, zoals ooit door O' Kelly aangegeven)

5. .. exf3 6. Pxf3 Lf5 7. Pe5 e6 8. O-O

Burke - Gallagher, 2006 slaagde zwart er zelfs nog in deze stelling te winnen, maar dat lag meer aan de tegenstander.) 12. Kh1 Ld6 13. Tae1 Dh6. Bücker geeft in een analyse aan dat wit na 14. Lxe6+ Kf8 15. g4! Pa6 (15. .. Dxh2+ 16. Dxh2 Lxh2 17. Kxh2 h6 18. Lc8!) 16. g5 Dxg5 17. Pe4 Dg6 18. Lf5 Df7 19. Pxd6 Dd5+ 20. Pe4 Te8 21. Td1 op winst staat.

A1b) 9. .. Lxd1?! 10. Pxd8 Kxd8 11. Txd1 en wit heeft meer dan genoeg compensatie voor zijn pion achterstand.

A2) 9. Dxc2 Dxd4+ 10. Kh1 Dxe5 waarna het de vraag is of wit genoeg compensatie heeft voor de geofferde pionnen. Door zijn grote ontwikkelingsvoorsprong lijkt het erop dat wit wel degelijk genoeg heeft, maar vermoedelijk ook niet meer dan dat.

Wit dreigt nu zowel Txf5 als bijvoorbeeld Pxf7. Er zijn nu twee belangrijke alternatieven. A) 8. .. Lxc2!? Interessant zijn de verwikkelingen die ontstaan na dit schijnoffer ontstaan. Opnieuw zijn er nu twee varianten:

A1) 9. Pxf7 Een spectaculair schijnoffer dat indertijd werd voorgesteld door de gebroeders Wind uit Den Haag in het inmiddels ter ziele gegaande legendarische Nederlandse blad Schaakbulletin. Er is opnieuw een belangrijke splitsing: A1a) 9. .. Kxf7 10. Dxc2 De beste voortzetting. (In de oudere boeken is te vinden dat wit verder zou moeten gaan met 10. Dg4?! maar de gebroeders Wind wisten al dat 10. .. Dd6! de zaak op losse schroeven zet. Ook na 10. Lxe6+?!, aangegeven door O'Hardy, 10. .. Kxe6 11. Dxc2 Kd7! blijft zwart volgens de theorie ruimschoots overeind.) 10. ..

Dxd4+ 11. Le3! Bedacht door Bücker. 11. .. Dxe3+ (Hier loopt 11. .. Dxc4?! niet helemaal goed af voor zwart vanwege 12. Tf4. Na 12. .. Da6 volgt 13. Ta4 met damewinst. en 12... Dxf4 13. Lxf4 Lc5+ 14. Kh1 Pbd7 is ook goed voor wit. In een partij

B) 8. .. Lg6 Deze zet wordt door de theorie aanbevolen. 9. Lg5 (Het alternatief 9. g4?! werd ook getoetst in de praktijk onder het motto: van dik hout zaagt men planken. Maar wit verzwakt zichzelf teveel zoals blijkt uit het volgende voorbeeld: 9. .. Pbd7 10. Pxg6 hxg6 11. g5 Dc7! Een essentiële tussenzet. 12. Lf4 Ld6 13. gxf6 Lxf4 maar inmiddels staat zwart al op winst. Een partij Porrasmaa - Lobzhanidze, 2000 eindigde zelfs abrupt: 14. fxg7?? Le3+! en wit gaf het op vanwege het fraaie mat na 15. Kg2 Txh2+ 16. Kf3 Df4 mat) 9. .. Le7 Als ik de database en de engine moet geloven heeft wit hier te weinig compensatie voor zijn pion. Maar de praktijk is weerbarstiger getuige de redelijk recente partij Go - Volkers, Amsterdam 2011. Daar greep zwart mis en de witspeler was er als de kippen bij om een onweerstaanbare aanval op touw te zetten. Er volgde 10. Dd2 Lxc2 11. Pxf7! en wit won in de aanval.

We keren terug naar de hoofdvariant waarin wit meestal met 5. Pxf3 antwoordt. In plaats van de tekstzet waarmee de meeste partijen worden gespeeld, beschikt wit over een andere

interessante mogelijkheid namelijk om er met 5. Dxf3 een dubbel pionoffer van te maken. Dat wordt het Rydergambiet genoemd. Waarschijnlijk is dit tweede pionoffer niet correct, maar aanname van de tweede pion met 5. .. Dxd4 is erg gevaarlijk, zoals zo dadelijk zal blijken. (Voor de minder avontuurlijke spelers stelt ook het antwoord 5. .. Pc6! de witte opzet ter discussie.) 6. Le3 Dg4 7. Df2 (Wit moet natuurlijk de dames hoe dan ook op het bord houden.) 7. .. Db4?! Zwart vergeet te ontwikkelen. Men beveelt in de theorie 7. .. e5! aan en dat is inderdaad min of meer het einde van deze variant.) 8. O-O-O Pg4 9. Pd5! Da5? (Deze zet moet afgekeurd worden. Maar ook na het betere 9. .. Dd6 10. Dh4 Ld7 11. Pf3 blijft wit genoeg spel houden voor zijn materiele achterstand.)

A) 5. .. Lg4 6. h3 Lh5 7. g4 Lg6 8. Pe5 e6 9. Df3 c6 10. g5 Pd5 11. Ld3 Pd7 12. Pxg6 hxg6 Deze stelling komt niet vaak voor in de praktijk, maar lijkt toch op een vrij plausibele manier op het bord te komen. Wit staat klaar voor 0-0 met aanval tegen f7. Zwart kan niet zo goed ontwikkelen. (Met het vreemde 12. .. fxg6 wist wit wel raad in de partij Hommeles - Van Bohemen, 1992) 13. O-O De7 14. Pxd5 cxd5 en nu is 15. Ld2! een sterke zet. Wit maakt zijn ontwikkeling af en voert de druk op de zwarte stelling op, waarbij vooral Lf8 een groot probleem vormt.

B) 5. .. Lf5 6. Pe5 (Dit lijkt de juiste aanpak te zijn tegen dit systeem. 6. Lc4 wordt meer gespeeld maar de resultaten zijn minder.) 6. .. e6 7. g4 Lg6 8. Df3 (De scherpste zet.) 8. .. c6 9. g5 Pd5 (Na 9. .. Pfd7 10. Pxg6 hxg6 11. Ld3 Ld6 12. Pe4 Dc7 13. Ld2 Pa6 14. a3 kwam zwart in de problemen in de partij SimonsWippermann, 2008. Zwart kan niet loskomen vanwege de druk over de f-lijn.) 10. Ld3 En deze stelling is bijzonder onprettig voor zwart Opnieuw speelt de druk over de f-lijn hem parten. 6. Ld3

10. Lb5+? Wit mist een simpele winst. Zoals eenvoudig is na te gaan beslist 10. De1! de partij meteen in wits voordeel, zoals later ook aangegeven door Diemer. Als de dame wijkt, geeft wit mat in één met Pxc7.

Het is altijd moeilijk om te bepalen waar de loper moet staan. De ervaring heeft geleerd dat d3 het beste veld is. Niettemin geeft de witspeler in de partij Rasmussen - Bank Friis, 1988 met 6. Lg5 Le7 7. Lc4 aan dat het ook anders kan. Deze partij geeft trouwens een mooi beeld van de kansen die wit hoopt te krijgen.

6. .. Le7 7. O­O O­O

Of 7. .. Pbd7 8. De1 en in de partij Rasmussen - Douthwaite, 1988 volgde wit hetzelfde aanvalsschema als in de hoofdvariant. 8. De1

5. .. e6

Deze bescheiden zet wordt gezien als een van de belangrijkste voortzettingen. Maar zwart heeft meer mogelijkheden. Een kleine opsomming:

De eenvoud van Nadareishvili

Gia Nadareishvili leefde in Georgië van 22 september 1921 tot 3 oktober 1991. Hij werkte als neuroloog in Tbilisi. Internationaal

bekend werd hij als componist van eindspelstudies. Het succes leidde tot de titel van grootmeester. Ook publiceerde hij een aantal boeken over dit onderwerp.

Met weinig middelen prachtige resultaten bereiken vormt de grote kracht van zijn studies. Ik heb vier van zijn composities gecorrigeerd. Dit werk maakt een diepe indruk.

1. Gia Nadareishvili Eerste prijs Avangardi 1957 Correctie door Jan van Reek

Wit geeft mat met de nieuwe loper. Het spelverloop en de slotstelling zijn heel charmant.

Veel componisten ontmoette ik tijdens een congres in Boedapest. De echte verslaafden liepen de hele dag met een bord voor hun kop. Tijdens die bijeenkomst toonde Nadareishvili mij zijn werk. Bij een sterke zet probeerde hij met zijn dikke vingers het stuk door het bord te drukken. Paul Valois vertaalde het commentaar. Toen ik mijn werk liet zien, zei Gia steeds: “Anticipatie van Nadareishvili”. Paul en ik vonden dat grappig. Ooit liet Ghenrik Kasparyan zich wel provoceren en ontstond er een beruchte ruzie.

2. Gia Nadareishvili

Eerste spec. prijs Achalgazdra Kommunisti 1957

Versie door Jan van Reek

Wit begint en wint

1. b7! Hij trekt ten aanval om de winst te bereiken. 1. .. Th2+ 2. Kd1 Th8 Het prozaïsche 2. .. Th1+ 3. Le1 bxa4 4. b8D Th3 5. Lg3 wint voor wit. 3. Ta8 Txa8 4. bxa8L! Minorpromotie voert naar de winst. Met 4. bxa8D? pat trapt wit in de val. 4. .. Ka2 5. Ld5+ Kb1 6. La3! Hij maakt gebruik van zetdwang. 6. .. b4 7. Lb3! bxa3 8. Kd2 a2 9. Lc2 mat.

Wit begint en wint

Het zwarte paard moet op de juiste manier worden aangevallen om de winst te bereiken. Juist is 1. Ta2! 1. Te1? Pc2! 2. Td1 Kxc6 3. Txd3 Pe1! leidt tot een theoretische remise. 1. .. Pb3+ 2. Kb5 d2 3. Ta7+ Kd6 4. Ta8 Pd4+! Zwart wendt een direct verlies af. 5. Pxd4 d1D 6. Td8+! Tenslotte wint wit toch snel.

4. Gia Nadareishvili en Elguja Kvezereli

Eervolle Vermelding Tavariani

Jubileum Toernooi 1992

Versie door Jan van Reek

A. 6. .. Ke7 7. Pc6+

B. 6. .. Kc7 7. Pe6+ en wit wint. Steeds gaat de zwarte dame verloren door een aftrekschaak.

3. Gia Nadareishvili Etyudeby 1962 Versie door Jan van Reek

Wit begint en houdt remise

1. Ld3 Wit stopt een pion. Onvoldoende is 1. Th8+? Kc7 2. Ld3 e2! 3. Lxe2 Te1. 1. .. e2! 2. Lxe2 Te1 3. Pc1! 3. Pc3? Txc3 brengt een toren op de derde rij. 3. .. Tcxc1 4. Kd6 Txe2 4. .. Kc8 5. Th8+ Kb7 6. Lf3+. Nu kan de loper niet worden geslagen, aangezien een toren naar de onderste rij ging. Wit remiseert. 5.g8D+ Lxg8 6. Td7+

Wit begint en wint

Ik heb deze studie gecorrigeerd door vier zetten te couperen. Zo ontstaat er een leuke miniatuur.

1. c7 Te8+ Het alternatief is 1. ..

Kd6 2. c8P+! (alleen paardpromotie wint wegens 2. c8D? Te8!)

2. c8T! Nu wint alleen promotie tot toren vanwege 2. c8D+?

Kd6! 3. Dxe8 pat (of 3. Kb7 Txc8 4. Kxc8 Kc6). 2. .. Te7 3. Tc7 Te8+ 4. Kb7 Kd6 5. Tc6+ Kd7 6. Txc5 en wint.

Hierna ontsnapt wit op twee manieren: A. 6. .. Ke8 7. Te7+ Txe7 pat. B. 6. .. Kc8 7. Tc7+ Txc7 pat Nadareishvili won postuum een bekroning.

De lezer aan zet

14. Pd5 De beste zet, Anand profiteert van de ongelukkige opstelling van de toren op e6 (zwart mag niet nemen op d5). Ook mogelijk was 14. c4!? (4 punten) maar natuurlijk niet 14. c3 d5.

15. c4 15. Pxf6+ (1 punt) 15. .. Dxf6 16. Le3 belooft wit wel erg weinig omdat er nog een paar lichte stukken is geruild. Wit zal alsnog c4 moeten spelen (d3-d4 ruilt nog weer een paar stukken), en dan is het natuurlijk beter om het paard op d5 te handhaven.

15. .. Pb8 Caruana wil wel op d5 ruilen, maar dan zonder lastig gevallen te worden door de aanval op zijn c6-paard. In aanmerking komt het actievere 15. .. Pd4.

16. Ld2 Maakt de c-lijn vrij, en bereidt eventueel La5 voor. Andere goede zetten zijn 16. b4, 16. Dc2 en rustig 16. h3. Voor ieder van deze zetten krijgt u 4 punten.

16. .. Pxd5 Caruana ruilt volgens plan nog een paar lichte stukken. Na 16. .. c6 17. Pe3 Pbd7 staat wit toch iets beter na 18. b4.

17. cxd5 Beter dan 17. exd5 c6 18. dxc6 Pxc6 19. cxb5 axb5 20. Db3 Db6.

17. .. c6 17. .. c5 18. b4 Pd7 19. Le3 is ook wat beter voor wit.

18. Db3 18. dxc6 (3 punten) 18. .. Pxc6 19. Db3 is ook iets beter voor wit. In de partij bereikt Anand een nog iets gunstigere versie, maar daar staat tegenover dat zwart na 18. Db3 niet verplicht is om op d5 te slaan. 18. Tc1?! cxd5 19. exd5 Pd7 en de zwakke pion op d5 speelt wit parten. Na 20. Tc6 is echter de terugzet 20. .. Pb8 het best: 21. Tc3 Pd7 22. Db3 Tc8 met gelijkspel, bijvoorbeeld 23. Tc6 Pb8!.

18. .. cxd5 18. .. c5 19. a4 b4 20. a5 Pd7 21. Le3 gevolgd door Pf3-d2-c4 en wit staat wat beter.

21. Tc3 De afgelopen paar zetten van Anand behoefden geen commentaar, maar nu zijn er een paar goede alternatieven. U krijgt evenveel (4) punten voor: 21. La5, 21. Tc6 en 21. Ph4.

21. .. Pf6 Zwart moet de dame van d5 verjagen, maar dat kan ook met 21. .. Pb6. Het voordeel van die zet is dat zwart dan 22. Db3 kan beantwoorden met 22. .. Pa4 23. Tc6 Db7. De paardsprong naar c5 hangt dan steeds in de lucht. Wit staat iets beter na 22. Da2 (i.p.v. Db3) Db7 23. Tec1 Tac8 24. Le3.

24. h3 Anand peurt er nog een laatste nuttige zet uit. Omdat zwart op tijd heeft geopponeerd op de c-lijn lijkt de partij in remise te eindigen, maar zwart heeft het net wat lastiger dan wit met zijn passieve loper op f8.

24. .. Txc3 Nu komt Caruana weer in lichte problemen. Het was lastig om te zien dat dit het juiste moment was om actief te worden met het pionoffer 24. .. d5! 25. Txc8 (25. exd5 Tcd8) 25. .. Txc8 26. Txc8 Dxc8 27. exd5 (27. Pxe5 Ld6 levert ook niks op: 28. Lc3 Lxe5 29. Lxe5 dxe4 30. Lxf6 Dc1+ 31. Kh2 Df4+ 32. Kg1 Dc1+=) 27. .. Df5!. Een moeilijke zet om vooruit te zien en goed in te schatten. 28. Le3 e4 29. Pd4 De5 en wit kan zijn pluspion niet houden.

25. Dxc3 Wit moet de c-lijn innemen anders heeft hij sowieso geen kans op voordeel. Ook nu moet zwart .. d5 doorzetten natuurlijk.

26. Pxe5 26. exd5 Dxd5! is gelijk, maar 26. .. Pxd5 27. Dc6! geeft wit kansen.

27. d4 De enige kans op voor-

deel. Anand speelt op zijn sterke paard en vooral op het bezit van de c-lijn. Objectief is er nog steeds weinig aan de hand voor Caruana.

27. .. Dd5 Niet 27. .. Pd5 28. Dc6.

28. Le3 Nodig om Dc6 voor te bereiden.

29. Pg4 Weer de enige poging om er iets van te maken. 29. Dc6 faalt hier nog op 29. .. Lxe5 30. dxe5 Dxe5 31. Dxa6 Dxb2.

29. .. Te6 29. .. Pxg4 30. hxg4 was beter volgens Anand. Wit staat dan maar heel marginaal beter.

31. Kh1 Een zet waar Anand terecht trots op was na de partij. Wit haalt het schaak op h2 eruit zodat er nu sterk 32. Dc6 dreigt. Caruana was bovendien in tijdnood en dan is zo'n stille zet nog vervelender. De zet doet denken aan een beroemde partij Fischer-Smyslov, Capablanca Memorial 1965, waarin Fischer verrassend 19. Kh1! speelde om profylactisch de dreiging 19. .. Pd4 (en 20. .. Pxf3+) eruit te halen. 31. Dc8+ Kh7 32. De8 (7 punten) was een andere poging om er wat van te maken. Maar dus niet 31. Dc6?? Lh2+.

31. .. Le7 31. .. Kh7 32. Dc6 ziet er dreigend uit voor zwart, maar hij kan zich handhaven met 32. .. Dxc6 33. Txc6 Le5. 31. .. Lf8 32. Dc7 houdt net als in de partij de druk vast - 33. Db8 en 34. Tc8 is de bedoeling. 31. .. Da2 met aanval op b2 is zeker in tijdnood wel erg uit de richting, maar objectief gaat het wel na 32. Dc6 Dxb2 33. Dxe4 g5 34. d5 De5.

32. Dc7 Weer een sluwe zet in de tijdnoodfase. Anand wil binnenvallen met dame en toren via de achterste rij. Net als op de vorige zet kwam ook nu 32. Dc8+ Kh7 33. De8 (5 punten) serieus in aanmerking.

32. .. Te6 Of 32. .. Ld6 33. Dc6! (nu wel met de koning op h1!)

Wit wint een pion na 33. .. Dxc6 34. Txc6 Le7 35. Tc8+ Kh7 36. Te8. Na 32. .. Ld8 33. Dc8 dreigt zowel 34. Tc5 (en 35. Te5) als 34. Lf4. Na 32. .. Lf8 33. Db8 Tc6 heeft wit sterk 34. Tc5!.

33. Db8+ De meest concrete manier van spelen. Anand komt binnen met zijn zware stukken over de onderste rij. Toch had Caruana zich hierna nog kunnen verdedigen. 33. b4 is een redelijke nuttige zet, die alles erin houdt. Een andere goede poging was om over de zevende rij te verdubbelen met 33. Da7. Caruana had dan 33. .. Dh5! met als idee 34. Tc7? (34. Dd7 houdt voordeel vast.) 34. .. Dd1+ 35. Kh2 Ld6+ en zwart wint. Voor beide zetten ook 3 punten

34. .. Ld6 in tijdnood een verliezende blunder. Wit kan niet winnen na onmiddellijk 34. .. Kg6! 35. Th8 (of 35. Dc7 Lf6 36. Th8 Lg5 37. Dg3 Dd6=) 35. .. Lg5! De witte loper op e3 is een belangrijke verdediger van de witte koning! 36. Dg8 Lxe3 37. fxe3 Tc6 en nu heeft zwart voldoende tegenkansen. Bijvoorbeeld 38. Dh7+ Kf6 39. Te8 (39. Tg8?? Tc1+ 40. Kh2 Dd6+ 41. g3 Tc2+ 42. Kh1 Dxg3–+) 39. .. Tc1+ 40. Kh2 Df5 (40. .. Dd6+? 41. Te5) 41. Dxf5+ Kxf5 42. Te5+ (42. g4+ Kg5 43. Te5+ Kf6 levert ook niks op) 42. .. Kf6 43. Txe4 Tc2 en het toreneindspel zal remise worden. Een even goede verdediging is 34. .. Lg5! om zoals gezegd de verdediger op e3 af te ruilen. Het staat ook dan gelijk. Zwakker is 34. .. Dh5 (dreigt 35. .. Dd1+ en 36. .. Ld6+) 35. Th8+ Kg6 36. Dg3+ Lg5 (36. .. Kf6 37. Lf4+-) vanwege 37. d5.

35. Th8+ Maar niet 35. Td8 Lxb8 36. Txd5 Ld6 met gelijke stelling.

36. .. Kf6 Misschien had Caruana in tijdnood 36. .. Dh5 37.Txh6+! over het hoofd gezien?

38. Dxg7 Dit is uiteraard beter dan 38. Txg7 (1 punt). Na 38. Th8 rest zwart niks anders dan

38. .. Kf6 zodat wit dan alsnog kan winnen met 39. Th7 Ke7 40. Dxg7.

39. Lg5+ Nog een goed berekende slotcombinatie. Veel minder goed is 39. Dg4 Dxg4 40. hxg4 Tg6.

41. Txf7+ en Caruana gaf op omdat 41. .. Ke8 42. Tf6! makkelijk wint voor wit.

80­100 >2400

70­80 2300­2400 60­70 2200­2300

2100­2200 40­50 2000­2100 30­40 1900­2000

20­30 1800­1900 0­20 <1800

Vervolg van bladzijde 27

Dit is het idee. Wit transporteert de dame via dit veld naar h4.

Daarna voert hij de druk op door zoveel mogelijk stukken op de koningsvleugel neer te zetten. Een allerminst gemakkelijke taak om hier met zwart de aanval van zich af te houden.

Na 8. .. c5 9. dxc5 Lxc5+ 10. Kh1 Pc6 11. Lg5 h6 12. Dh4 had wit een geweldige aanvalsstelling in Szenetra - Thiele, 1988.

Illustratieve partijen:

• Diemer-Baettig, Genève 1956.

• Porrasmaa-Lobzhanidze, 2000.

• Go-Volkers, Amsterdam 2011.

• Hommeles-Van Bohemen, 1992.

• Simons-Wippermann, 2008.

• Rasmussen-Bank Friis, 1988.

• Rasmussen-Douthwaite, 1988.

• Szenetra-Thiele, 1988.

Geraadpleegde bron:

- Megadatabase van Chessbase

Combineren

Diagram 1

Reinderman - Van der Sterren 1. Tb7!, 1-0. Plotseling stort de zwarte stelling in.

Diagram 2

Kuijf - Reinderman 1. .. f5!, 0-1. De witte toren is gevangen.

Diagram 3

Van der Wiel - Reinderman 1. .. Ta1+!, 0-1. Het is mat op de volgende zet.

Diagram 4

Reinderman - Harikrishna 1. Txg5+!, 1-0. 1. .. Dxg5 2. Tg2 met een gewonnen pionneneindspel.

Diagram 5

Reinderman - Rathnakaran 1. Txe5+! Na 1. a6 f3+ 2. Kf1 Pg4 spartelt zwart nog tegen. 1. .. Kxe5 2. a6 Ke4 3. a7, 1-0.

Diagram 6

Rothstein - Reinderman 1. .. Txb4!, 0-1. Immers 2. Dxb4 Dh3 en 2. Td3 Txc4

Diagram 7

Reinderman - Memeti

1. Pxf7! Kxf7 2. e6+, 1-0. Zwart verliest huis en haard na 2. .. Pxe6 3. Lxe6+ Kxe6 4. Dc4+ Ke7 5. Te1+.

Diagram 8

Reinderman - Van den Doel

1. Pf6+!, 1-0. 1. .. Lxf6 2. Lxf6 loopt mat en 1. .. Kh8 2. Tc1! vangt de zwarte dame midden op het bord.

Eenvoudig gezegd

39. .. cxb4!

Opent de weg naar het tweede aanvalsdoel: veld a1! Ook 39. .. Ta8 40. Pc6 cxb4 41. Pxb4 Txa3 is goed. Materieel staat het gelijk, maar zwart heeft een actieve loper en toren. De witte koning en toren staan slecht, dus zwart wint.

40. axb4

Nog minder is 40. a4 Tf8 41. Kg1 (41. g3 Tf1+ 42. Kg2 Tc1) 41. .. Ld4+ 42. Kh2 Lxa7 40. .. Ta8!

Een mooie röntgenaanval op hout en veld! Dit diagram staat ook op Willeke´s staander. Alle deelnemers in Rijswijk krijgen hun mooiste moment als herinnering. 41. Pc6 Ta1, mat (01) Fragment uit Eva van HartenWilleke Knottnerus, HiQ Invest NK D 2012. (Piet Peelen)

Schaakmoordenaar

Oudere afleveringen van deze rubriek, waarbij u de illustratieve partijen interactief kunt naspelen, treft u aan op www. schaaksite.nl onder het kopje ‘Techniek’.

Reageren? Stuur een e­mail naar hgrooten@xs4all.nl.

De flaptekst spreekt over een seriemoordenaar die een schaakstuk in de wond van het slachtoffer steekt. Is er weer eens een auteur die een mallotige schaker als hoofdpersoon van een thriller heeft gecreeerd? Tijd voor een onderzoek.

Het blijkt mee te vallen. Of tegen, als u wilt. De seriemoordenaar uit De Schaakman van Jeffrey B. Burton gebruikt weliswaar schaakstukken als handelsmerk, maar een schaker blijkt hij niet te zijn. Wel kent hij de waarde van de stukken goed. Belangrijke slachtoffers krijgen een koningin in de dodelijke wond gedrukt. Wie iets minder hoog in de hiërarchie staat moet het met een loper doen en voor slachtoffers van een lagere orde is een pion gereserveerd. Dood moeten ze wel, daar valt niet aan te ontkomen.

De zaak leek opgelost, maar met een nieuwe moord drie jaar later, inclusief schaakstuk, rijst de vraag of de schaakmoordenaar toch nog in leven is. Of is er na-aper aan het werk? De

voormalige FBI agent Drew Cady, die de eerste serie moorden had opgelost maar er toch altijd een onbestemd gevoel aan overhield, mag nog eens aan de slag. Er ontwikkelt zich een gecompliceerde geschiedenis met een flinke scheut financiële malversaties, een brok maffia en zoals gebruikelijk een ontknoping met flink wat geweld. Tja, dat hoort er nu eenmaal bij maar zo’n finale komt toch snel wat gekunsteld over. Vervelen doet u zich beslist niet. Page turner is misschien overdreven, lekker doorlezen is het zeker. (MbdW)

Jeffrey B. Burton: De Schaakman. Karakter Uitgevers. 320 blz. € 19.95.

CHESSBASE 12

Nieuw in ChessBase 12:

De „diepe analyse“ maakt een variantenboom aan, die zich dynamisch aan de diepte van de analyse oriënteert. U laat de analyse zo lang draaien als u wilt. Hoe langer de looptijd, des te beter en betrouwbaarder zijn de aangegeven varianten. De clou: alles wat ook bij een hogere diepte niet geschikt is, wordt automatisch verwijderd. Op die manier krijgt u een commentaar inclusief een analyse van de belangrijkste kandidaat zetten. De nieuwe functie is een duidelijke verbetering ten opzichte van Fritz, want de analyse kan oneindig lang doordraaien en past de variantenboom zelfstandig aan de diepte aan.

Met gebundelde kracht gaat het echter nog beter: de „cloudanalyse“. bundelt de rekenkracht van meerdere engines van één of meer parallel draaiende systemen. In de cloudanalyse kunnen de samenwerkende engines meerdere verschillende rollen innemen: één engine stuurt altijd de analyse aan, een andere rekent de hele tijd uitsluitend aan kandidaatzetten in de uitgangsstelling, om de optimale rekendiepte te bereiken. Daarnaast kunt u één of meerdere engines inzetten, die tegenzetten op een kandidaatzet onderzoeken enz.

„Overeenkomsten zoeken“: In ChessBase 12 worden eindspelen nu met een enkele klik gevonden en er wordt een lijst met overeen-

Start met de nieuwe ChessBase 12 uw eigen persoonlijke succesverhaal.

Ontdek de zwakke plekken van uw volgende tegenstander en maak gebruik van het voordeel optimaal voorbereid te zijn. Profiteer verder van een groot aantal nieuwe en verbeterde analyse- en online functies!

komsten ten opzichte van de bordstelling opgesteld. Op moderne 64-bit-systemen duurt de complete zoekoperatie slechts enkele seconden, omdat de database compleet in het hoofdgeheugen wordt bewaard en meerdere processors parallel kunnen werken. Wat bij het eindspel mogelijk is, kan natuurlijk ook in het middenspel toegepast worden. Hier wordt naar nagenoeg identieke pionnenstructuren gezocht en wordt de overeenkomst aan de hand van de positie van de stukken bepaald.

Meer nieuwtjes:

• ChessBase spelerlexikon nu online met automatische updates

• Intelligente google-achtige search in de ChessBase online database met nu 6,4 miljoen partijen*

• “Let’s Check”: toegang op de wereldwijd grootste database met diepe engine-analyses*

• Voor het eerst als 64 bit-versie met snellere database toegang

• Eén-klik-publiceren van partijen in het Internet als Java-Script

• Chess Media venster met nieuwe look, grote databasesymbolen voor hoge resoluties, nieuwe enginedialoog met CPU-optimering en nog veel meer!

Systeemvereisten: Minimum: Pentium III 1 GHz, 1 GB RAM, Windows Vista, XP (Service Pack 3), DirectX9 grafische kaart met 256 MB RAM, DVDROM drive, Windows-Media Player 9 en internetaansluiting voor het activeren van het programma, playchess.com, Let’s Check, engine cloud en updates.

Aanbevolen: PC Intel Core i7, 2.8 GHz, 4 GB RAM, Windows 7 (64 bit) of Windows 8 (64 bit), DirectX10 grafische kaart (of compatibel) met 512 MB RAM of beter, 100% DirectX10 compatibele geluidskaart, Windows Media Player 11, DVD ROM drive en internetaansluiting voor het activeren van het programma, playchess.com, Let’s Check, Engine Cloud en Updates.

ChessBase 12 - Startpakket 179,90 E

• ChessBase 12 programma

• Big Database 2013

• Database-Updateservice tot 31.12.2013

• toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 6.4 Mio. Partijen)*

• toegang op “Let’s Check” en “Engine Cloud”*

• Half jaar abonnement op het ChessBase Magazin (3 nummers)

ChessBase 12 - Megapakket 269,90 E

• ChessBase 12 programma

• Mega Database 2013 (DVD met meer dan 5,4 Mio. Partijen, 66.000 geanalyseerd)

• Database-Updateservice tot 31.12.2013

• toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 6.4 Mio. Partijen)*

• toegang op “Let’s Check” en “Engine Cloud”*

• Jaarabonnement op het ChessBase Magazin (6 nummers)

ChessBase 12 - Premiepakket 369,90 E

• ChessBase 12 programma

• Mega Database 2013 (DVD met meer dan 5,4 Mio. Partijen, 66.000 geanalyseerd)

• Database-Updateservice tot 31.12.2013

• Een jaar premie lidmaatschap voor playchess.com

• toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 6.4 Mio. Partijen)*

• toegang op “Let’s Check” en “Engine Cloud”*

• Jaarabonnement op het ChessBase Magazin (6 nummers)

• De nieuwe Corr. Database 2013 (DVD met ca. 1 Mio. correspondentiepartijen)

• Fritz eindspel turbo 3 (9 DVDs met eindspeldatabases)

ChessBase 12 - Upgrade van 11 99,90 E

• ChessBase 12 programma

• toegang op de ChessBase Online Database (meer dan 6.4 Mio. Partijen)*

• toegang op “Let’s Check” en “Engine Cloud”*

Toegang tot 31.12.2015

NIEUW!