Het veterinair advies – Het veulen vaccineren en ontwormen

HET VETERINAIR ADVIES Hoe het veulen optimaal beschermen : vaccinatie en ontworming

©D.B.

1) Het vaccineren van het veulen

We hadden het er reeds uitgebreid over in de vorige aflevering van ons ‘Veterinair advies’ in het informatiebulletin van de maand juli. Jawel, de bescherming van een pasgeboren veulen begint bij een degelijke vaccinatie of inenting van de drachtige merrie. Tegen griep, tetanus en vooral tegen rhinopneumonie. Aldus beschermd via de immuniteit van zijn moeder, zal het veulen van een correct gevaccineerde merrie geen primo-vaccin hoeven te krijgen alvorens hij 5 tot 6 maanden oud is. Een correct gevaccineerde merrie staat garant voor een langer beschermd veulen! Waarom dan het veulen nog vaccineren? Omdat, zelfs indien de omstandigheden waarin een veulen terecht komt primordiaal zijn (netheid van de boxen, onderhoud van het weiland, veiligheid van de afsluitingen …), vaccinatie een belangrijp punt is in de preventie van ernstige en soms dodelijke ziekten. In dit kader kan het volgende vaccinatieprotocol voorgesteld worden voor het veulen:

voor het vaccin griep – tetanus

• een primo vaccinatie op de leeftijd van 5-6 maanden, herhalingsinenting 1 maand later; • herhalingsinenting 6 maanden later op de leeftijd van 12-13 maanden; • een jaarlijkse herhalingsinenting.

voor het vaccin tegen rhinopneumonie

• een primo vaccinatie op de leeftijd van 5-6 maanden, herhalingsinenting 1 maand later; • herhalingsinenting 6 maanden later op de leeftijd van 12-13 maanden; • een herhalingsinenting om de 6 maanden. Let wel: veulens waarvan de merrie niet werd gevaccineerd mogen eerder ingeënt worden. Ook belangrijk is het feit, dat het veulen stevig kan vastgehouden worden (handgreep), om de risico’s op neveneffecten zoveel mogelijk de beperken.

2) Het ontwormen van het veulen

Bij de geboorte zijn de veulens vrij van wormen, maar ze worden er desondanks aan blootgesteld vanaf de eerste dagen van hun leven. Bovendien zijn veulens veel gevoeliger voor intestinale parasieten dan volwassen paarden. Alvorens meer in detail te treden aangaande de verschillende soorten parasieten en de behandeling ervan, is het belangrijk te wijzen op bepaalde eenvoudige

hygiënische maatregelen die zeer belangrijk zijn in de fokkerij:

• Regelmatig de kraamboxen reinigen met warm water (> 60° C) en ontsmetten. • Regelmatig verwijderen van de mest in boxen en paddocks is een zeer doeltreffende preventieve maatregel. • Zorgen dat de merries met veulens en de jonge paarden beschikken over ‘zuivere’ weiden: weiden die gemaaid werden, weiden die twee maanden niet begraasd werden, of weiden die afwisselend beweid werden met runderen. • Elk jaar een andere weide toebedelen aan de veulens, aangezien de accumulatie van eitjes van de Ascaris zeer resistent zijn in het milieu. • Zorgen dat de drachtige merrie correct ontwormd werd in de lente, dus voor het veulenen. • Niet wisselen van weide na de ontworming. Dit werkt alleen maar in de hand dat de tweede weide besmet zal worden met wormen. • Ontwormen dient te gebeuren op schaal van de fokkerij en niet gericht te zijn op een paard op zich. Dit teneinde het effect ervan op de weides te maximaliseren.

Welke zijn de belangrijkste wor- men die het veulen bedreigen?

a) Strongyloides westeri zal de eerste parasiet zijn waar het veulen mee te maken krijgt. De infectie verloopt via de opname van besmette larven die aanwezig zijn in de moedermelk en dit vanaf de geboorte. Het veulen zal vrij snel een specifieke immuniteit ontwikkelen. b) Rond de leeftijd van 2 tot 3 maanden zal het veulen geconfronteerd worden met de gevaarlijkste parasiet: de Ascaris, die kolieken en eventueel een darmruptuur kan veroorzaken. De eieren van Ascaris overleven zeer makkelijk in het milieu en de veulens ontwikkelen slechts vrij laat immuniteit, tussen 6 maanden en 2 jaar! c) Vanaf 5 tot 6 maanden wordt het veulen ook geconfronteerd met andere parasieten: de grote en kleine Strongyliden. Het zijn vooral de kleine Strongyliden die ziek maken met diarree en vermagering. Het veulen kan ook besmet worden met Oxyuris en lintwormen.

Welke behandeling opstarten voor de veulens?

• Voor 2 maanden: geen ontworming behalve bij diarree door Strongyloïdes westeri. • Tussen 2 en 6 maanden: ontworming vooral gefocust op Ascaris met Fenbendazole of Pyrantel. • Op 6 maanden: behandeling voor de Strongyliden met Ivermectine (macrocyclic lactone) • Tussen 6 maanden en een jaar: geen behandeling tegen lintwormen vergeten op basis van Praziquantel in de herfst. Een mestonderzoek zal uitwijzen welke de dominante parasieten zijn en daarna zal een behandeling gekozen worden tegen Ascaris of tegen

Strongyliden. Opgelet, gebruik geen Moxidectine voor de leeftijd van 6 maanden.

©D.B.

Tijd voor een andere aanpak!

Het is een feit dat de weerstand tegen ontwormingsmiddelen ondertussen een realiteit geworden is! Als fokker is het dus onze verantwoordelijkheid om profylactisch (preventief, pb) te werk te gaan en op een verstandige manier om te gaan met ontwormingsmiddelen. Mestonderzoek zal in de toekomst meer en meer ingeburgerd raken bij volwassen paarden, zodat een onderscheid kan gemaakt worden tussen de dieren die veel of slechts weinig wormen uitscheiden. Dit zal toelaten een bestrijdingsstrategie op te stellen die aangepast is aan het bedrijf. Immers, de paarden moeten niet ontwormd worden aan de lopende band! Er moet bovendien werk gemaakt worden van het ontwikkelen van de immuniteit tegen parasieten. Op middellange termijn zal dit de infectiedruk in onze fokkerijen verminderen. Het gewicht van het paard is zeer belangrijk bij het ontwormen. Een te lage dosering van het product werkt resistentie in de hand en een overdosering daarentegen kan toxisch werken. Ontwormingsmiddelen zijn geneesmiddelen en worden voorgeschreven of afgeleverd door uw dierenarts. De aankoop van dergelijke middelen via internet is verboden en gevaarlijk. Uw dierenarts is uw geprivilegieerde partner. Hij kent uw fokkerij en zal u voorzien van de nodige raadgevingen! Nogmaals, voorkomen is genezen ….

Wat u dient te onthouden:

• De twee belangrijkste parasieten in het veulen zijn de Ascaris en de kleine

Strongyliden. • De veulens moeten systematisch ontwormd worden rekening houdende met hun gevoeligheid voor bepaalde parasieten. • Er is vandaag sprake van een serieuze invraagstelling van onze wetenschappelijke kennis inzake het beheer van parasitaire zieken bij paarden. Het is dus essentieel dat de fokkers op de hoogte blijven van de nieuwe behandelingen en van het management van parasitaire ziekten bij paarden.

Bibliografie:

- ‘Pratique vétérinaire équine’ – Special 2007. - ‘Le nouveau practicien équin’, volume 11 van november 2015 en volume 5 van augustus 2005. - ‘Diseases and disorders of the foal’, Siobhan Mc Auliffe and M. Slovis. - ‘Institut Français du cheval et de l’équitation: vermifugation des poulains’. - ‘Equi-paedi: une vermifugation raisonnée pour limiter les résistances’.