ชาวต่างชาติ
ในสังคมอยุธยา
๑๑ บ ท ที่
เหตุใดจึงมีผู้คนหลากหลายเชื้อชาติ มาอาศัยอยู่ในกรุงศรีอยุธยา เพราะกรุงศรีอยุธยาเป็นเมืองท่าการค้าที่ทั้งรับส่งสินค้า เป็นแหล่งรวมของป่า และสิ น ค้ า ส่ ง ออกที่ ต ลาดภายนอกต้ อ งการ ท� ำ ให้ เ มื อ งนี้ เ ป็ น คลั ง สิ น ค้ า (emporium) ที่ส�ำคัญแห่งหนึ่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทวีป แม้จะ ไม่ได้อยู่ติดทะเล แต่สามารถเดินทางจากปากอ่าวไทยเข้าสู่กรุงศรีอยุธยาได้ รวมทั้งการมีระบบบริหารการค้าที่มีประสิทธิภาพ เป็นสิ่งดึงดูดพ่อค้าและ นักเดินทางต่างแดนเข้ามากรุงศรีอยุธยา เมื่อคนเหล่านี้เข้ามาพบว่าที่นี่มี ความอุดมสมบูรณ์ ผู้ปกครองยินดีต้อนรับชาวต่างถิ่น ไม่กีดกันทางศาสนา และค่อนข้างจะให้อิสระทางการปกครอง ล้วนเป็นปัจจัยที่ท�ำให้ชาวต่างชาติ เข้ามาอาศัยอยู่ในกรุงศรีอยุธยา ซึ่งนอกจากช่วยเพิ่มจ�ำนวนประชากรแล้ว ชาวต่างชาติส่วนหนึ่งมีความรู้ความสามารถเฉพาะด้าน เช่น การค้า การใช้ อาวุธปืน การก่อสร้าง ฯลฯ
กรุงศรีอยุธยาปกครองชาวต่างชาติอย่างไร มีการจัดให้ชาวต่างชาติอาศัยอยู่เป็นชุมชนและให้แต่ละกลุ่มเชือ้ ชาติปกครอง กันเอง ๑ โดยแต่ละหมู่บ้านจะเลือก “นาย” ปกครองดูแลเสมือนเป็นนายบ้าน หรือหัวหน้าชุมชน มีหน้าทีพ่ พิ ากษาทีเ่ กิดขึน้ ระหว่างกลุม่ คนในสังกัด ๒ ติดต่อ เรื่องการเข้า-ออกราชอาณาจักรของชาวต่างชาติ เรือ การขนถ่ายสินค้า และ การจ�ำหน่ายสินค้า โดยหัวหน้าหมู่บ้านจะต้องรายงานต่อเสนาบดีพระคลัง ก่อน มิฉะนั้นอาจจะถูกริบสินค้า โบย หรือจ�ำคุก ๓ แสดงว่าแม้จะให้อิสระ แก่ชาวต่างชาติ แต่กต็ อ้ งอยูภ่ ายใต้กฎเกณฑ์ซงึ่ อยูบ่ นพืน้ ฐานทีใ่ ห้ผลประโยชน์ แก่กรุงศรีอยุธยา หั ว หน้ า ชุ ม ชนยั ง เป็ น คนกลางติ ด ต่ อ กั บ ขุ น นางที่ ล าลู แ บร์ เ รี ย กว่ า ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. วรางคณา นิพัทธ์สุขกิจ
165