Nicole Maalsté

Tikkende tijdbommen

Vorig jaar zijn er meer dan 6100 mensen onterecht in de gevangenis beland, lees ik in een bericht in de Volkskrant. Dat heeft de staat bijna 29 miljoen euro aan schadevergoedingen gekost. Daarnaast kost een detentie per gevangene ons 250 euro per dag.

Ik probeer het even op me in te laten werken. Ruim 6100 mensen die onterecht vast zaten. Dit is werkelijk schrikbarend. En dan doel ik niet eens zozeer op de kosten die dit met zich meebrengt. Vooral het idee dat ik in een land woon waar mensen veelvuldig onterecht in de gevangenis belanden, vind ik persoonlijk nogal angstaanjagend. Er kan wel eens een foutje worden gemaakt. Maar ruim 6100 noem ik geen foutje meer. Dat zijn er zo’n 17 per dag. Dat verwacht je toch niet in een beschaafd land als het onze!?

Tijdgebrek

In het bericht is verder te lezen dat Nederland in vergelijking met de ons omringende landen zeer vaak voorlopige hechtenis oplegt en dat het aantal onterecht gedetineerden maar liefst verdrievoudigd is in vergelijking met tien jaar geleden. Wat is er in godsnaam gebeurd in die tien jaar dat het zover heeft kunnen komen? Volgens een woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Strafadvocaten komt het door tijd-

gebrek: “Soms worden 20 à 30 zaken op een ochtend behandeld en is er maar een paar minuten per zaak.” Een rechter verklaart dat het te maken heeft met druk vanuit de politiek en de maatschappij: “Er wordt voortdurend gehamerd op strenger straffen.”

Onschuldig?

Er zijn natuurlijk altijd figuren die vinden dat er beter tien mensen onschuldig vast kunnen zitten, dan dat er één crimineel onbestraft blijft. Diezelfde figuren hebben er waarschijnlijk ook geen probleem mee dat de overheid ongelimiteerd

gegevens verzamelt en vastlegt in allerlei databanken. Dat alles onder het motto: als je onschuldig bent, heb je niets te bergen.

Maar dat is nou juist het probleem. Onder die ruim 6100 mensen die onterecht in de bak zijn beland, zitten misschien ook wel mensen die er zo over dachten. Na zo’n voorval denk je daar wel anders over. Als zoiets gebeurt dan is de kans groot dat je vertrouwen in de rechtsstaat en de overheid een flinke deuk oploopt. Juist als je niks te verbergen hebt en geen flauw benul hebt waarom je bent opgepakt, kan zoiets bovendien behoorlijk traumatisch zijn.

Cannabisbranche

Ik sprak laatst iemand uit de cannabisbranche die dit overkomen is. De hele inventaris van zijn bedrijf was met veel bombarie in beslag genomen en hij zat drie dagen onterecht vast. Alle spullen werden binnen een week weer terug bezorgd. Er is nooit een aanklacht ingediend. Het is inmiddels alweer even geleden, maar hij kan er nog steeds flink boos om worden. “Je krijgt de neiging om allerlei vreemde dingen te gaan doen. Sindsdien begrijp ik waarom mensen een brandbom het gemeentehuis binnengooien”, vertrouwde hij me toe.

In feite creëert justitie op deze manier dus zelf een aantal tikkende tijdbommen. Het is immers niet ondenkbaar dat enkele van die

ruim 6100 zó boos worden dat ze besluiten iets geks uit te halen. De reactie van rechters op de roep van de maatschappij om strenger te straffen heeft een averechts effect. Door onschuldige mensen vast te zetten, maken we de samenleving juist onveiliger.

Door onschuldige mensen vast te zetten, maken we de samenleving juist onveiliger.