Philip Kerr

“Hitler was de Michael Jackson van die dagen”

Vlak na het verschijnen van zijn voetbal thriller Transfermaand verscheen opeens een nieuwe Bernie Gunther aflevering van de Britse schrijver Philip Kerr: De vrouw van Zagreb. Transfermaand hebben we hier al eerder besproken. En we gaan het ook nog over De vrouw van Zagreb hebben.

Door: Feije Wieringa

in één boek voor het voetlicht brengen. Maar er valt wel allemachtig veel over te schrijven.”

Even over doping. Het komt mij voor dat Armstrong zo'n beetje als zondebok moest fungeren voor elke sporter die heeft gebruikt.

Kerr: “Ik volg het wielrennen niet zo, maar ik heb de zaak Armstrong natuurlijk wel zijdelings gevolgd. Mijn mening is dat het in principe zo is dat je ook zonder doping grote resultaten kunt behalen, maar dat iemand die geen talent heeft zich ermee vol kan stoppen zonder een ritje te winnen. Op alleen doping win je geen wedstrijden. Toch denk ik dat er een tendens is dat het gebruik van doping, in elke sport, terugloopt. De tests worden steeds beter en soms is er ook sprake van een verbeterde moraal. Verder interesseert de hele discussie me niet zoveel.”

Het is niet de eerste keer dat ik je spreek. De eerste keer was...

Kerr: “1999 geloof ik. Eén van de eerste keren dat ik voor een boek in Amsterdam was.”

Zelf herinner ik me weinig meer van die avond, want als geboren Schot kon jij beter tegen whisky dan ik en we hebben ons rijkelijk tegoed gedaan aan jouw nationale drankje.

Kerr: “Dat was een uitschieter. Tegenwoordig ben ik heel gedisciplineerd. En ik woon ook nog eens voornamelijk in Londen en daar drinkt men vooral bier. Brits bier en dat is inmiddels ook wel een beetje te zien aan mijn postuur. Ik schrijf nu elke dag zo'n acht uur en het promoten van een boek beschouw ik als een aangename afwisseling.”

Eerst even over voetbal. In je boek voerde je jezelf op als iemand die er niks vanaf weet, maar er wel van alles over wil zeggen.

Kerr: “Deed ik dat echt? Nou dan ben ik blijkbaar net zoals elke andere fan. Ik ben sinds jaar en dag een groot supporter van Arsenal en als supporter ben je natuurlijk niet altijd even kritisch.”

Ik had verwacht, gezien de tijdgeest, dat je met onthullingen over matchfixing en doping zou komen. Maar het bleef uiteindelijk bij moord.

Kerr: “Moord en voetbal lijkt me toch geen geringe kwestie. En ik wil graag nog een tijdje op de tribune kunnen zitten. Maar er komen nog twee delen, dus wacht maar af wat er allemaal nog gaat gebeuren. En als echte Schot neem ik maar aan dat oneerlijke praktijken niet bij mijn club voorkomen. Het vervolg komt in de zomer uit en het derde deel begin volgend jaar. Je kunt trouwens niet alle problemen binnen het voetbal

Nu even over je nieuwe Bernie Gunther, De vrouw van Zagreb. Daarin is een prominente rol weggelegd voor Goebbels, zo'n beetje de spindoctor van Hitler. Ik las een biografie waarin werd gesuggereerd dat Hitler een soort van relatie met Goebbels vrouw had.

Kerr: “Ik ben ervan overtuigd dat dit niet zo was. Ze had net als Goebbels, die bekend stond om zijn buitenechtelijke relaties met filmsterren en actrices, ook een paar buitenechtelijke relaties, maar Hitler hoorde daar niet bij. Hitler werd alom geadoreerd, zeker ook door het echtpaar Goebbels, maar hij was allerminst een womanizer. Hij bemoeide zich wel met het huwelijk van Goebbels door hem te verbieden te scheiden. In feite weten we niet zoveel van Magda, de vrouw van Goebbels. Alleen dat ze net als haar man een fanatieke nazi was.”

Hoe kan een intelligent man, want Goebbels was intelligent, zich ontplooien als één van de meest fanatieke nazi’s? Hij had letteren gestudeerd en was verbaal begaafd, om maar een paar eigenschappen te noemen.

Kerr: “Ik denk dat het charisma van Hitler één van de grootste oorzaken van de nazificatie van Duitsland is

had ooit artistieke ambities. Maar ik denk dat hij, behalve dan dat funeste charisma, een volstrekt talentloze man was. Geen kunstacademie wilde hem hebben.

Kerr: “Eichmann ook, maar ze waren zeer efficiënt. Goering daarentegen was wel populair. Hij had een soort flair. Speer heb ik altijd beschouwd als een soort van achterkamernazi. Het

Iedereen weet dat macht erotiseert. Van dat gegeven heb ik één van de belangrijkste thema's gemaakt.

geweest. Hitler was een ongelooflijk begaafde spreker. Dat hij verschrikkelijke dingen beweerde is vreselijk,

maar hij wist zijn boodschap als een rockster te brengen. Hitler was de Michael Jackson van die dagen. Hij

veroorzaakte een soort van massahypnose die uiteindelijk ontaarde in een massapsychose. Het is een naïef idee om nazi's als dom weg te zetten. Mensen als Heydrich en Speer waren zeer intelligent. En ze wisten hoe ze moesten communiceren. Goebbels was als redenaar ook niet mis, maar toch kon hij niet in de schaduw van zijn baas staan. Mensen willen vaak niet zien hoe charismatisch Hitler in feite was. Maar als speechwriter en organisator is Goebbels ook niet weg te poetsen. Hij zag er bepaald niet charismatisch uit, eerder verbeten. En ook zijn horrelvoet was geen

pluspunt. Ik denk dat hij makkelijk aan vrouwen kon komen, omdat hij machtig was. Iedereen weet dat macht

erotiseert. Van dat gegeven heb ik in De vrouw van Zagreb één van de belangrijkste thema's gemaakt.” lezen van zijn autobiografie bevestigde dat idee. Een sluwe vos die de situatie voor hemzelf uitbuitte.”

En Bernie gaat op voet van gelijkwaardigheid met zulke types in zee?

Kerr: “Bernie moet helaas wel, want anders is het met hem gedaan. Maar wie Bernie kent, weet dat hij de nazi's haat. Hij moet laveren en schipperen om zich staande te houden, maar neemt nooit beslissingen die niet stroken met zijn geweten. Bernie is een rechtvaardig mens binnen een onrechtvaardig systeem. Dat uitgangspunt maakt hem voor mij en hopelijk ook voor de lezer interessant.”

Je zei een paar jaar geleden: ik hou van Bernie, ik kan alle kanten met hem op en ik kan hem overal inzetten.

Kerr: “Ik ben nog steeds op Bernie Gunther gesteld. Maar ik heb het idee dat hij niet het eeuwige leven heeft. Zeker weten doe ik het niet, maar ik vermoed dat hij nog twee, hooguit drie boeken mee kan. Hij is me

Je kunt trouwens niet alle problemen binnen het voetbal in één boek voor het voetlicht brengen. Maar er valt wel allemachtig veel over te schrijven.

Veel topnazi's hadden nauwelijks charisma. Himmler bijvoorbeeld had in mijn ogen bijvoorbeeld de uitstraling van een dorre schoolmeester. Sommige mensen zeggen: was Hitler maar schilder geworden, hij

te dierbaar om een cliché van hem te maken. Maar versleten is hij zeker niet. Er zit ook veel Kerr in Bernie Gunther. Dat schept een band. Maar soms is de uitspraak kill your darlings zo gek nog niet.”