World Wide Weed: hobbykwekers

Kleine kwekers hebben geen commerciële motieven

In hoeverre spelen kleinschalige telers een rol in de Nederlandse wietmarkt? Wat motiveert hen? En welke voor- en nadelen ondervinden zij van hun illegale hobby? Met deze vragen begon de Utrechtse criminologiestudent Thomas Blok aan zijn afstudeeronderzoek. Een gedurfde onderneming die veel boeiend leesvoer oplevert.

Door: Nicole Maalsté

de jonge onderzoeker kwam dat door een combinatie van flexibiliteit, creativiteit, geduld en een beetje geluk.

Met de keuze voor onderzoek naar een illegale activiteit heeft Thomas het zichzelf niet makkelijk gemaakt. Het viel namelijk nog niet mee om mensen te vinden die bereid waren om met hem over hun geheime hobby te praten. De boetes en andere strafmaatregelen zijn immers niet mals. Daarbij is het niet handig om met buitenstaanders hierover te spreken. Thomas heeft dan ook alles uit de kast moeten trekken om toegang te krijgen tot deze ‘verborgen populatie’. Maar het is uiteindelijk gelukt. Volgens

Het is wellicht wat naïef om te denken dat kwekers in het huidige klimaat zichzelf bloot zouden geven via internet. Maar goed, je kunt het altijd proberen. Wie niet waagt, wie niet wint.

Same plants, different growers

Zo’n driehonderd kleinschalige kwekers (tot maximaal 50 planten) vulden een online vragenlijst in, die ook aan Australische, Amerikaanse, Canadese, Duitse, Engelse, Belgische en Finse kwekers is voorgelegd. Het gaat om een grootschalig onderzoek met de ambitieuze titel ‘World Wide Weed’. Thomas had tot taak om in Nederland bekendheid te geven aan dit onderzoek. Hij werd actief op online kweekforums, Twitter en Facebook, legde contact met cannabisorganisaties, activisten en ondernemers en hij regelde aandacht voor het onderzoek

in kranten, op de radio en in de Highlife. Naast de informatie uit de vragenlijsten heeft hij tien kwekers en acht andere personen die actief zijn in de wietsector (zoals medewerkers van coffeeshops, headshops en growshops) in levende lijve gesproken. Al met al een knappe prestatie. Het resultaat is terug te lezen in zijn Engelstalige masterscriptie ‘Same plants, differents growers’ waar hij een 7,5 voor kreeg.

Gezagsgetrouw

De bedenkers van het World Wide Weed onderzoek hadden eigenlijk gehoopt dat hun online vragenlijst ook zou worden ingevuld door grotere kwekers. Enkelen hebben dit inderdaad gedaan, maar het is onduidelijk hoe betrouwbaar die gegevens zijn. Het is wellicht wat naïef om te denken dat kwekers in het huidige klimaat zichzelf bloot zouden geven via internet. Maar goed, je kunt het altijd proberen. Wie niet waagt, wie niet wint. Positief gesteld kun je ook constateren dat dit onderzoek laat zien dat er in Nederland nog een hoop kleinschalige bonafide kwekers zijn die normaal gezien onder de radar blijven. En dat is ook wel wat waard in deze tijden waarin hennepkwekers door politie, justitie en veel media consequent worden afgeschilderd als gevaarlijke, geldbeluste criminelen die deel uitmaken van georganiseerde bendes.

Ruilen met andere hobbykwekers

Slechts een minderheid van de kwekers die de online vragenlijst invulden, heeft wel eens een centje bijverdiend met zijn of haar groene hobby. Zij kregen tussen de twee en de tien euro per gram voor hun wiet. De rest rookt de wiet zelf op, geeft deze aan vrienden en bekenden of ruilt de wiet met andere hobbykwekers (77%). Interessant is ook dat deze kwekers niets met harddrugs te maken willen hebben en niet in grote hoeveelheden handelen. En vrijwel iedereen betaalt gewoon zijn energierekening. Gezien het beperkte aantal planten van deze kwekers, zijn die rekeningen ook niet opvallend hoog. Je kunt het vergelijken met iemand die een waterbed, sauna of grote televisie heeft. Slechts drie van de (304) kwekers die de online vragenlijst invulden, hebben ooit energie gestolen. Deze kwekers leiden net als andere burgers een normaal bestaan, hebben een baan, een partner, kinderen of studeren en willen daarom niet als criminelen worden gezien. Thomas typeert deze kleinschalige kwekers daarom als gezagsgetrouwe burgers die niet betrokken willen raken bij (andere) criminele activiteiten.

Het plezier van het kweken

Het merendeel van deze kwekers heeft geen commerciële motieven. Net als in de andere landen noemen zij het plezier van het kweken als belangrijkste motief voor hun ondergrondse hobby. In die zin is het vergelijkbaar met het verbouwen van je eigen groente of het brouwen van bier. Voor sommigen blijkt het zorgen voor de planten zelfs een therapeutische waarde te hebben. De eigen consumptie wordt daarnaast als belangrijk motief genoemd om te kweken. Zelf kweken scheelt immers behoorlijk in de portemonnee. Voor een stevige blower kan het roken van wiet flink in de papieren lopen. Op basis van de informatie die de kwekers hem gaven, berekende Thomas de kosten van een gram eigen geteelde wiet. Voor binnenwiet komt hij op een gemiddelde van 1 euro per gram uit en voor buitenwiet op een gemiddelde van 25 eurocent per gram (zie kader). Als je dat vergelijkt met een gram in de coffeeshop, waar je toch al snel een tientje voor een lekker binnenwietje en vijf euro voor een grammetje buitenwiet neertelt, dan scheelt dat enorm. En bij een illegale dealer betaal je ook meer, zelfs als je grotere hoeveelheden zou kunnen kopen. Vanuit financieel oogpunt kan zo’n eigen tuintje dus heel voordelig zijn.

Bovendien weet je van je eigen wiet onder welke omstandigheden die is gekweekt. Als je je eigen wiet rookt zorg je er wel voor dat er geen troep in zit. Daarnaast willen deze kwekers zeker zijn van goede kwaliteit. Dat wordt niet zozeer gekoppeld aan een hoog THC-gehalte. Met goede kwaliteit bedoelen zij vooral dat de wiet een lekkere smaak heeft. Het merendeel is ervan overtuigd dat de kwaliteit van hun eigen wiet vele malen beter is dan de wiet uit de coffeeshop. Of dit werkelijk zo is, weten we natuurlijk niet. Opmerkelijk is in ieder geval dat de enige twee kwekers die denken dat hun wiet minder goed is dan coffeeshop wiet beiden immigrant zijn. Buitenlanders hebben vaak een hoge pet op over de wiet in Nederlandse coffeeshops. Maar het kan ook zo zijn dat de geïnterviewde Nederlandse kwekers nooit in coffeeshops komen en maar wat roepen...

Nadelen

Als je dit zo leest vraag je je af waarom niet iedereen zelf kweekt, maar er blijken toch ook wel wat nadelen te zijn. Het belangrijkste nadeel dat deze kwekers noemen zijn de oprolacties van de politie. Opmerkelijk is ook dat de Nederlandse kwekers die veel vaker noemen (54% van de kwekers) dan hun zuidelijke collega’s (in België noemt 40,5% de politie als grootste nadeel). Daarnaast is 18% van deze Nederlandse kwekers bang voor diefstal. Twee van de tien kwekers die Thomas live interviewde hadden dit ook daadwerkelijk meegemaakt. Uiteraard gaat er ook wel eens wat mis, bijvoorbeeld door zieke planten of foute bewatering of foute voeding. En het verzorgen van de planten kost ook tijd. Je kan niet zomaar een week op vakantie. Zeker niet als je binnen kweekt.

Criminalisering en stigmatisering

Een belangrijk probleempunt dat veel geinterviewden benoemden tijdens de faceto-face interviews was de criminalisering door de wet en de stigmatisering door de samenleving. Hierdoor worden de kwekers gedwongen om een dubbelleven te leiden. Dat betekent bijvoorbeeld dat je moet uitkijken met het uitnodigen van bezoek als je de planten thuis hebt staan. Dat drukt een behoorlijk negatieve stempel op deze groene hobby. Sommigen erkennen het verbod ook niet en zijn daarom activistisch geworden. Een boeiende hobby met veel voor en nadelen. Kweken gebeurt overal ter wereld. En het zal ook altijd wel blijven gebeuren.

Investering binnen- en buitentuin

Wat kost het opzetten van zo’n tuintje nou? De binnenkwekers waren tussen de 10 en 5000 euro kwijt aan het opzetten van hun tuin (mediaan 150 euro) en ze haalden er tot 4 kilo vanaf (mediaan 400 gram). Uitgaande van de mediane waarden (mediaan betekent dat de helft van de respondenten er boven zat en de helft er onder) kom je dan op 38 cent per gram uit. De helft van de kwekers gebruikte lampen. De kosten van de stroom van de lampen is 27 cent per gram. Daarnaast moet je nog rekenen op zo’n 10 cent aan stroomkosten voor pompen, ventilatoren et cetera. Als je daar dan nog 25 cent bij optelt voor misoogsten, diefstal en andere rampscenario’s, dan zijn de kosten van zelfgekweekte binnenwiet in totaal 1 euro per gram.

De investering voor het opzetten van een buitentuin varieerde van 0 tot 1000 euro (mediaan 50 euro) en de opbrengst was tussen de 0 en 5 kilo (mediaan 300 gram). Dat betekent dat de kosten zo’n 17 cent per gram zijn. Als je daar weer de misoogsten en zo bij optelt, dan zijn de totale kosten voor buitenwiet 25 cent per gram.

Onderzoekspopulatie

Dit onderzoek is geen afspiegeling van alle (kleinschalige) kwekers in Nederland. Door de gebruikte onderzoeksmethode (online vragenlijst) en ingangen die de onderzoekers gebruikten, hadden zij vooral toegang tot ideologische, bonafide kwekers. Van de kwekers die aan de online vragenlijst meededen was 99% geboren en getogen Nederlander en 89% man. Ze waren tussen de 18 en 69 jaar oud (gemiddeld 34 jaar), 55% van de kwekers werkte en 21% studeerde. Het merendeel van de kwekers had minder dan zes planten (71%). Vrijwel iedereen kweekte op aarde. 32% kweekte binnen, 30% buiten, 23% kweekte zowel binnen als buiten en 14% kweekte zijn stekken binnen op en liet de planten buiten groeien.