Samet ağaoğlu demokrat partinin doğuş ve yükseliş sebepleri bir soru

ra vakitsiz .ölümüyle de elemli, sadece milletvekili ola­ rak bir köşeye çekilecek, ben şu ve bu yerlerden geçe­ rek Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Umum Müdürü ola­ cağım. Bayar bir parti, Demokrat Parli'yi kuracak, ben de bu partiye katılacağım, o yıllarca partinin lideri, ben Genel İdare Kurulu üyesi, o yıllarca Cumhurbaş­ kanı, ben Demokrat Parti iktidarını ilk Başbakan Yar­ dımcısı ve bakanlarından biri olarak hep beraber, hep aynı kaderin peşinde gideceğiz. Aynı kader bizi yine be­ raber Yassıada'ya götürecek, Bayar'ı ölüm, beni müeb­ bet ağır hapis hükmüne bağlayacak, arkasından İmra­ lı'da buluşacağız, sonra da Kayseri zindanında ! Hapis­ ten çıktıktan beri de yine bern'beriz. Şu hayat macera­ sının hesabı böylece kırk sekiz yıl oluyor ve ben Bayar'ı bu uzun sürede birbirinden çok değişik şartlar içinde tanıyorum, ruh, karakter, mizaç olarak manevi yapı­ lışını bu uzun yollarda adım adım öğreniyorum. Bayar'ın Demokrat Parti hareketinde asıl yerini hata ve sevap­ larıyla belirtirken bu uzun yılların hatıraları bana ko­ laylık sağlamaktadır. Ben İnönü'yü karşıdan seyrettim, Bayar'ı yanından. İkisi hakkında görüş ve hükümlerim­ de elbette bunun da bir etkisi, yeri ve rolü olacak. Son­ ra, benim kuşağımdan bir çokları İnönü ile ortak sorum­ luluklara girdiler. Ben yine kendi kuşağımdan bir çok­ ları gibi bu sorumlulukları B ayar'la beraber yüklErs.dim. Şayet Atatürk öldükten sonra İnönü ve Bayar'ı karşı karşıya iki ordunun başkumandanları sayarsak ikisi üze­ rindeki hükümlerimde buna göre değişiklikler olacak.

Nasılki kaderleri İsmet Paşa ile beraber giden benim ku­ şağımdan insanlar da Bayar'a İnönü'ye baktığım gibi bakabilir, onların hükümleri de buna göre benimkiler­ den değişik olabilir. Yeterki onlar da, ben de, aynı ku­ şağın karşılıklı iki cephede yer almış insanları kendi­ lerini hislerine fazla kapılmaktan önleyecek iradeye, so1 38