ë
DestichtingIndustrieelErfgoedDeventer, kortwegSlEDgenoemd,isopgerichtiniuli 1995.
Doelishetbehoudvanindustrieelerfgoedin Deventerenomgeving.Onswerkgebied omvatdegemeentenBathmen,Deventer, Diepenveen,Corssel,Holten,Lochem,Olst, RaalteenVoorst.
Cegevensvastleggen,historischonderzoek doenendaaroverpublicerenzijnbelangrijke onderdelenvanhetwerkdatverrichtwordt. Ookorganiserenwe excursies,bijeenkomsten enlezingenengevenwe adviesop hetgebied vanhergebruikvanindustrieeleígoed. Ennatuurlijkzettenweonsinvoormonumenten vanbedrijfentechniek,diedoorsloop bedreigdworden.
Voorhetuitvoerenvandezeactiviteitenhebben we eenprolectgroepBehoudentweewerkgroepengevormd: dewerkgroepOnderzoekendewerkgroep Publiciteit.
Kortom:eenactieveclubmetenthousiaste vrijwilligersdiezichinzettenvoorhetbehoud vanindustrieelerfgoedin Deventeren omgeving.Voormeerinformatiekuntu onze brochureaanvragen,telefoon(0570)671049.
VanaíhetdakvandrukkerijOVIMEXeenblikop deomgeving vandedrukkerij,metop deachtergrondhetpandendeschoorsteenvandestoomolieslagerijenveevoederfabriekvoorheen Cebr.ten Hoveaande Bergpoortstraat.
DeHinderwetgedoogtjarenachtereenhetpandvanOVIMEXin Raambuurt,maardaarmeeisookallesgezegd.
EenHinderwetvergunninguit1953isampertoereikend,gezien deoverlastdieOVIMEX-machinesdebuurtbewonersbezorgen. Eindiarentachtigmoetdedrukkerijbinneneenaantaljarenuit de Raambuurtzijnverdwenen.DatisookdirecteurBertde Haan vanplan.Debuurtbewoners,dieweleenseenkerstgeschenkje vanOVIMEXkrijgen,werkenkeurigmee.Ze begrijpendatde drukkerijvoorhetblokzitengeenkantmeeruitkan.Meermalen hebbendebuurtbewonersgeklaagd,maarzehebbenOVIMEX nietgeblokkeerd.Alleendezijdelingseburendiedemeesteoverlastteverdurenhebben.DiezittennaastdeDetoengrenzenaan hetOVIMEx-pand.Diemensenblijvenklagenwegensdeherrie diedemachinesmaken.
Van'wildedru tot moderngr
DrukkerijOVIMEXin Deventerkomt in 7Sjaar tw
De beginjaren. AmperisdeEersteWereldoorlogvoorbij,of deionge Hendrik (Henne)Veldwachteruit Colmschatezeteenogenschijnliik gedurfdestap.Hennels handelsmanin hart en nieren.Hij ,zit'dan in de zegellak-en papierhandel.Niet zo'n vreemdecombinatie,want de Veldwachterszijn daarop deSnippelingburenvan deuit IB72 stammendeInkt- en Zegellakfabriekvan Philip van Sonen Co en van papierwarenfabriekNeerlandia.Hennekrijgt de kansom onder devleugels van Van Sonlakstiftenin binnen- en buitenland te verhandelen.Zo ontstaatdehandelsnaamOVIMEX (OverijsselseIm- en Exportmaatschappij).
Henneinstalleertzich in een schuurtje.Hetbedriifjeheeft dewind mee.Aan lakstiften bestaatin die jarengrote behoefte.
OVIMEXgroeitsnel.AlsVan Sonen Coin lgZOnaarHilversumvertrekt maakt Hennenieuweplannen. Hij neemteendegelpersjevan eenfailliet bedrijf over.Hij en de jongeDerkSlot,drukkervan beroep,gaan samenverderonder de al bestaandenaam OVIMEX. Hetbedrijf is niet bii eendrukkersorganisatieaangeslotenen ontbeerterkenning.Het is eenzogenaamde'wildedrukker'.In degrafischeindustriemoet men absoluutnietsvan 'wildedrukkers'hebben.
Desondankskrijgt Hennevraagnaarzijn bedrukteproducten.Spoedigis meerruimte nodig en Henneverplaatsthet bedriif naareenwinkeltie in 'Drukker' met handelsgeest. HenneVeldwachter,isnooitdrukkergeworden.H gebleven.Op eendagzegthijeengrootmonstert klinkendenamen."CanaardeKLM,naarAlbertH Cruijters,Bataendatsoortondernemingenenver menietwatjehunverkoopt.lkwildesnoodsnog datmonsterboekmoetenin elkgevalgrotenameí aantonendatweaangrotebedrijvenalsAlbertHe datmonsterboekgajeop pad.Jemaaktindruk."
kker' afischbedriif
e criseste boven de Gieteriistraatin de Raambuurt. Alsin 1932deN.V.Deventer
IJzergieterijen Machinefabriekv/h
J.L.NeringBógelen Cofailliet gaat,is HenneVeldlvachterklaarwakker.Hij slaatzijn slagtijdens deveilingvan deinboedel,deterreinenen degebouwen.In 1933 koopt hij eendeelvan depanden aandeHallenstraatno. B.Eenjaar latertrekt OVIMEX in dedoor architectL. Mentink uit Olstverbouwdemachinekamer.
Kenmerkendziin dehogeruimtes en gewelvenvan drie,vier meter dik in dekelders.
OVIMEX gaat door een diep dal
HenneVeldwachteriseenrasechte handelaar.Detechnlekbeheerst hij niet. Daarweethil echterwel raadop. Zo ongeveerin 1960gaat
i isaltijdhandelsman oektewillenhebbenmet :ijn,SimondeWit, (oopwat. Hetinteresseert velgeldtoegeven.Voorin
staan.Dankunnenwe jn enKLMleveren.Met
BertdeHaanalsleerjongenbii OVIMEXwerken.Alshij aandegrafische MTSisgeslaagdtreedthij in 1965in dienstvan OVIMEX. HenneVeldwachterbouwt ondertussenhet bedÍiif op. Dan kon-rtde malaiseen veelwerk gaatverlotenin Deventer.Henneis eenpopulair, sociaalvoelenden vrijgevigrnan.Zelfsin diemalaise-periodespeelthij afcn toevoor Sinterklaas.
In juni 1963overlijdtHenneaaneenhartaanval.Hetechtpaar Veldwachterheefttweekincieren:Tonny en Bett',.Tonny neemt OVIMEXvan zijn vaderover.Hetgaatgoedtot 79711'72.Deoliecrisis
Dèèv'nters en anders niks.
'Oeouwe'HenneVeldwachter,tot 1963directeur/eigenaarvanOVIMEX,weigertNederlandstespreken.
DaLHoog-haarlemmerdieksisniksvoorhem.
HiipraatDèèv'ntersenandersniks.EndehandelscontactenmetWest-Nederland?BurealhouderHerman
Klinkhamerisde manom ailebrlangenbuiLenDeventer tèb€hartigen. i:::::.1::_:::.:r::i meLersdik,ditallester
van 1972slaatdiepegatenin het bedrijfsleven.Ook OVIMEX gaat het slecht.Investeringenblijven uit. In 1975staathet bedrijfvoor dekeus:doorgaanof siuiten. Tonny Veldwachtertreedtin dat jaarwegensgezondheidsredenen terug.BeÍtde Haanheeftdan al eenjaarof tien alscalculatorin het bedrijf gewerkt.Degrafische bond haalt DeHaanoverom het bedrijf overte nemen. DeverwachtingisdatDeHaanmet zijn personeeler meerderejarenover zalmoetendoenom allenrrigheid wegte werken.Ecnreorganisatieis bitter nodig. Bij de overnamekrijgen10van de45 personeelsledenontslag.In de jarentachtig legtOVIMË,Xzich -,, :t,:1j;:::l::'=:::
vooraltoe op het makenvan kettingformulieren.Er worden nieuwemachinesaangeschaften dusmoeten ervooralbinnenskamersmuren verdwijnen.Bovendien koopt OVIMEX dehuisjesdie in éénblok naasl het bedrijfspandstaan.In eersteinstantievoor huisvestingvan werknemers.Uiteindelijk gaanook daar demuren eruit om erpapiermagazijnenvan te maken. Achterdehuisjesverrijsteenlokaalom alsbinderij dienstte doen.In 1985is OVIMEX helemaal 'bovenJan'.
Nu een modern grafisch bedrijf
Zo rond 1985heeftdegemeenteal plannen om de heleRaambuurtte saneren.Debedriivendie daar gevestigdzijn, zoalsSenzora,De Langevan Leer,autobusbedrijfSalland,deDeto...Al diebedrijvenonderhouden goedecontactenmet elkaar.Niemandwil vertrekken.Deondernemerszeggenen denkenhet-
zelfde:"rustlgblijven zitten, de gemeenteheeftonsstraksnodig en dan komt het schipmet dubbeltjesbinnen". Derealiteitis anders.OVIMEX ishet eerste bedrijf datuit de Raambuurtvertrekt. Het ls dan 1990.Debouw van het nieuwepand aande Herfordstraatiseenjaardaarvoor begonnen.
Na 30 jaartrouwe dienstneemt
BertdeHaanin 1995afscheid. Deoudstearchietgegevensdateren uit 7922.Vandaardit jaardeviering van het 75-jarigjubileum. Volgensdehuidige directeur FrankDijkman (sinds1981bij het bedriifwerkzaam)isOVIMEX van plan om nog minstens75 jaarmeete draaien.Men doet er allesaanom op nieuweontwikkelingenin te spelenen derelatiesoptimaalvandienstteziin.
Kortom: eenmodern grafisch u
HendrikVeldwachterwaserzichvan bewustdattiidiginvesteringenmoesten plaatsvinden.Ca.1960wordteensplinternieuweboekdrukcylinder-persaÍgeleverd.Destijdseengrotevooruitgang.
Bronnenonderzoek
Het interview van werkgfoeplid Bob Birzamet de heer De Haan, oud-directeur van OVIMEX, heeft met name als bron gediend. Oud-werknemer de heer Wagenaar bleek een verzamelaar van beeldmate.iaal van onschatbare waarde. Ook hier hebben wij gebruik van gemaakt.
Algemeen
De werkgroep Onderzoek inventariseerten documenteert industrieel erfgoed. Zowel bestaande alsverdwenen industriêle objecten in Deventer en omgeving zijn grotendeels gelnventariseerd. Ook is er een inventarisatie gemaakt van instellingen en paÍticulieren waar zich bronnenmateriaal bevindt en om welk bronnenmateÍiaal het gaat.
Met behulp van een standaardvragenlijstverzamelen de leden van de werkgroep gegevens, beeldmateriaal en informatie van nog bestaand industrieel erfgoed. Niet alleen bouw- en gebruiksgegevens, maar ook zaken als arbeidsomstandigheden, functieverandering en bedrijfsgeschiedenis.Behalvedocumenten, bouwtekeningen, vergunningen, foto's en verordeningen kunnen krantenartikelen, interviews en voorwerpen als bron dienen. De overzichten en resultatenvan het speurwerk bevinden zich in een documentatiemap. Al het verzamelde materiaal wordt bewaard bij de Cemeentemusea, waar het archief van de Stichting lndustrieel Erfgoed Deventer huist.
