Archief Well
Ambonezen in woonoord ‘de Oude Molen’ De 4000 Molukse KNIL militairen die met hun gezinnen (ca.12.500 personen) in 1951 naar Nederland werden verscheept, vormden het elitekorps van het Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger. Bij hun vertrek naar Nederland werden afspraken gemaakt over een spoedige terugkeer en de zorg voor levensonderhoud.
Men wilde het kamp later nog uitbreiden naar honderd gezinnen, maar dit is uiteindelijk niet gebeurd. Al had men een eigen kerk en school, toch groeide er ook een hechte band met de Wellenaren. De mensen deden in Well boodschappen, werkten bij tuinders in de omgeving, gingen bijna wekelijks naar bioscoop ‘Walaria’,
De reis duurde een maand. In Rotterdam
Prinsenkind’, die na de oorlog vakantiekam-
ze bezochten elkaars feesten en gingen
ging men van boord en van daaruit werd
pen organiseerde voor jeugdige oorlogs-
vriendschappelijk met elkaar om. Vooral
iedereen in Amersfoort medisch gekeurd en
slachtoffers. Dit barakkenkamp kreeg een
met iets oudere jeugd ontstond een goed
vervolgens
over
opknapbeurt, waarbij de kantine-zaal ver-
contact door samen te musiceren en heel
Nederland. Door de naoorlogse woning-
bouwd werd tot school. Vervolgens werden
wat Wellenaren genoten in die jaren hun
nood kwamen ze terecht in een van de een-
er de gezinnen gehuisvest; in iedere barak
eerste gitaarlessen. De bewoners waren
enzeventig ‘woonoorden’. Hier in de buurt
zaten zes of acht families. Die hadden alle-
bedreven in volleybal, en in 1961 resul-
waren ook dergelijke woonoorden voor
maal een kamer, een eetkamer en een slaap-
teerde dat in de oprichting van Volleyclub
Molukkers o.a. in Tienray, Gennep, Venray
kamer. Ze ontvingen drie gulden zakgeld per
V.C. Tornado. Zowel de dames als de heren
en Blerick. De overgang van de tropen naar
persoon en anderhalve gulden per kind. Dat
behaalden
het koude en natte Nederland viel voor deze
geld was onder meer bedoeld voor stroom
dankzij de goede training door de
mensen niet mee. Ze spraken de taal welis-
die uit een apparaat kwam waar je geld in
Molukse jongeren.
waar, maar het klimaat en ook de mensen,
moest doen. Eten kwam uit de gaarkeuken,
het leven en het eten waren anders. Ze
’s middags warm en ’s avonds brood. Voor op
Well en de bewoners van het woonoord
mochten niet werken, want ze zouden toch
hun eigen kamer was er koffie, thee en melk.
deelden lief en leed als één grote familie.
snel terugkeren. Dat liep anders, want
Juffrouw Wielinga was onderwijzeres in het
Vanaf 1961 waaierden de meeste bewo-
Nederland zette zich nooit heel actief in
woonoord. Ze kwam uit een zendelingenfa-
ners uit naar diverse woonwijken in
voor een vrije Molukse Republiek. De
milie en kende de cultuur van de Ambonezen.
Nederland. De barakken werden daarna
Molukkers konden uiteindelijk niet meer
Er was veel sociale controle. De jeugd maak-
afgebroken en geen van de Molukkers
terug.
te muziek, er was in het kamp een volleybal-
bleef in Well wonen. Desondanks bleef er,
veld en kinderen speelden buiten in de bos-
ook na het vertrek van de laatste familie
Van de groep die in het klooster Lilbosch in
sen. Op 1 december 1952 woonden er dertig
in 1969, een sterke band bestaan door de
Echt werd opgevangen, kwamen na een jaar
gezinnen in Well en één vrijgezel, in totaal
van tijd tot tijd georganiseerde reünies en
in 1952 achtentwintig gezinnen naar Well,
honderdeneen personen.
de wederzijdse uitnodigingen voor brui-
evenals
willekeurig
een
groep
verdeeld
mensen
vanaf
heel
wat
overwinningen,
loften en verjaardagen. In 2013 werd er
Zwanenburg. In Well stond achter de vroe-
In Well noemden de inwoners de Molukkers
tijdens de reünie bij het voormalige
gere molen, aan het begin van de Wezerweg,
‘Ambonezen’, alhoewel ze niet allemaal van
woonoord
een leeg barakkenkamp, dat in de Tweede
Ambon
meeste
geplaatst als blijvende herinnering. In
Wereldoorlog als arbeidskamp van de
Molukkers kwamen van de Zuid-Molukse
2020 werd er een kunstwerk geplaatst in
Nederlandse Arbeids Dienst (N.A.D.) fun-
eilanden, waarvan Ambon de meest beken-
de vorm van een stenen bank waarop de
geerde. Later deed het nog dienst als vakan-
de is. Daarom is ‘Molukker’ voor velen syno-
historie van de Ambonezen in Well is uit-
tieverblijf
niem voor Ambonees.
gebeeld.
van
Stichting
‘Het
Vierde
afkomstig
waren.
De
Nr. 3 2021
een
herdenkingsplaquette
Topic Regiomagazine
17
