T e k s t : L oes
v a n de r M e i j
F o to ’s : E m m y
Heemtuin
Meijers
De groene kikker leeft in de poelen
Nattigheid In de vorige Topic kon u lezen hoe de stuwwal is ontstaan in de voorlaatste ijstijd, het Saalien. Rondom Groesbeek lag een uitloper van de ijsmassa. Hier bleef na het smelten van het ijs een tongvormige vlakte over waarvan de ondergrond door het gewicht van het ijs stevig aangedrukt was. Het is daar kleiïg, lemig, waardoor water nauwelijks kan wegzakken. Kikkers en salamanders worden door de goudvissen
In de omringende heuvels zit veel water dat er door eeuwenlange regenval in terechtkwam. Deze watermassa zoekt een uitweg waardoor in het lage gebied tussen Breedeweg en De Horst kwelwater omhoog wordt gedrukt. Door het lange verblijf in de heuvels bevat dit water allerlei mineralen en ook kalk. We kennen het als De Bruuk. (Broek b etekent moeras). Door deze nattigheid is het gebied ongeschikt voor landbouw, maar het werd wel gebruikt als hooiland. Door jaren lang hetzelfde maaibeheer uit te voeren zijn hier veel soorten hooilandplanten gaan groeien. De meest bijzondere zijn wel de o rchideeën. In de bodem hebben zich in de loop der tijd de noodzakelijke schimmels k unnen ontwikkelen. Alleen met hulp van deze schimmels kunnen de orchideeën groeien, daarom heeft het geen zin ze uit te graven en in je eigen tuin te planten. Begin juni kun je er in de Bruuk volop van genieten. Van heel andere aard is het water in de Hatertse en Overasseltse vennen. Toen in het
Nattigheid in de Bruuk
Saalien de Rijn door het ijs naar het z uiden was gedwongen, werd het water van Maas, Niers en Rijn door hetzelfde gebied afgevoerd naar de zee. Het was een vlechtende rivier met vele beddingen die dichtslibden en nieuwe die weer ontstonden. Op sommige plekken werd daarbij zand afgezet, op andere klei. In de laatste ijstijd, het Weichselien, 90.000 tot 10.000 jaar geleden, kon hier door de kou niets groeien. De wind had vrij spel over de kale vlakte en nam zand mee uit droge beddingen om dat een eindje verder naar het oosten weer te laten neerkomen. Tussen Overasselt en Wijchen kwam zo bij toeval een laag stuifzand terecht op een eerder gevormde kleilaag. Door de wind werden k uilen in de zandberg geblazen. De klei v erdichtte en verhardde en werd ondoordringbaar voor water. Regenwater vormde een waterbel in het zand die stagneerde op de klei. In de kuilen werden zo vennen gevormd, waar afgestorven planten een extra bodem vormden in elk ven. Omdat het water in de vennen alleen regenwater is, voedsel
bedreigd
arm en zuur, is dit een goed leefgebied voor amfibieën en voor planten die in een voedsel arm milieu kunnen leven. In de Heemtuin Malden komen vennen niet van nature voor, het regenwater zakt meteen weg in de bodem. Met een kunstmatige vijverbodem zijn er toch een paar water poelen aangelegd, het past perfect bij het heemtuinlandschap en ze voegen veel toe aan de soortenrijkdom. Helaas kunnen we het voedselarme milieu niet nabootsen. Daarom kunnen gedumpte goudvissen zich wel handhaven en zo een bedreiging vormen voor de amfibieën. Dus: misschien goed bedoeld, maar zet alstublieft niet zomaar iets uit in de heemtuin!
In de Bruuk groeit de gevlekte orchis naast de ratelaar
Meer weten over de heemtuin? www.heemtuinmalden.nl
Nr. 2 2022
Topic R e g i o m a g a z i n e
17
