RUSKE SLOVO 48

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК І-ХХУ!! ЧИСЛО 48 (3969) НОВИ САД, 26. НОВЕМБЕР 2021.

С

Л

О

В

І)

юуууу . гизкезіоуо. с о т

■ ЛИТЕРАТУРНЕ СЛОВО: ПОЕЗИЯ, ПРОЗА, ФОТОҐРАФИЇ

ЦЕНА 30 ДИ Н АРИ

>» л

■ ПРЕМИЄРА„ЕНИГМА ДЯДЯ” НА 53. ДРАМСКИМ МЕМОРИЯЛУ

КНЇЖКА ГЛЄДА СВОЙОГО ЧИТАЧА Пише: Микола ШАНТА, предсидатель Орґанизацийного одбору Културней манифестациї „Костельникова єшень” Л єм єдна уметносц презентує ментални стан души нєшка, дзеци у школи у Руским Керестуре и у школи у Коцуре. А за руского чловека и народа. То литература. Творена по руски, старших у Руским Керестуре, Дюрдьове и Коцуре. Було инод руского автора, о руским швеце, та о чим год пише, ав­ тересантне слухац Михала Рамача, Дюру Гардия, Сашу Сатор вше пише о себе и о людзох коло себе, а то вец руски бадоша, Ясмину Дюранїн, Єлену Перкович, Михала Симушвет. Аж и Владимир Кирда хтори пише по сербски, пише новича, Блажену Хома Цветкович, проф. др Юлияна Рамача. о подїйох хтори ше одбуваю у Руским Керестуре, або о „Костелникова єшень” нє зна за ґенерацийни роздвойованя. юнакох хтори Руснаци. И Юлиян Тамаш кед пише о швеце Бо, литература, у своєй сущносци або є тото, або є нє. Инстарого Вербасу, пише о Руснацох у нїм як жию з другима фантилни писньочки, дзекеди, пишу и млади и стари. Яґод народами. Або як блукал Руснак по швеце и у яких год ше цо и добри литературни дїла знаю написац и млади и стари. палатох нашол, у души вше кучел Руснак з бразди. Ири на И нспиративне було слухац рецитаторох у Руским Кересту­ Гарди Ковачевич препутовала пол швета, алє и там, чи у ре, Павлину Шепински, Тимею Будински и Мирослава МаКиєву чи Мадриду, роздумує як, док ше враци дому, напра- лацка, а у Коцуре Марию Горняк. З уживаньом зме слуха­ жи капушнїки своїм унучатом. И на шветово уметнїцки до- ли музични нумери Мирка Преґуна у Керестуре и школясяги по шветових метрополох парох музичней школи „Музични три з рускима очми. И Михал Ракуцик” Каталини Мезеї, як и Акомач найлєп ши свойо твори по вя- Коло велького числа наших младих людзох ша Папа и Владимира Малацка. зал зоз историю Руснацох або зоз цо поодходзели до векших городох и до швета, Радовали зме ше вєдно зоз кереякош ше нашли и таки цо указую дзеку Селищом, митским локалитетом стурскима и коцурскима школя­ твориц културу по руски. Ище вше. То єдна рами кед нам о своїх нових кнїжйого дзецинства. У каждим слунєзвичайна виталносц. Дзе ґод сцу и маю чаю литература найлєпше од кох за дзеци бешедовали Ксения шицких уметносцох одражує ак- дзеку, младим треба дац шансу, пущиц им, Варґа, Ана Тамаш Варґа и Мелабез огляду же ше нам старшим видзи же туални стан рускей души. А тоту ния Римар. руску душу, прейґ нових кнїжкох, ми то лєпше знаме. Вони маю тото цо нам Ц ешели зме ше кед зме слухали уж 28 роки презентуєме на нашей уж хиби - ентузиязму и дзеки. За нїх то нове младих рецитаторох на Мемориялитературней манифестациї „Ко­ и важне. И треба им дац най пробую. лу „Михайло Зазуляк”. Єст за кого стельникова єшень”. Цо нє знаю, науча писац. Тогорочна „Дньовка”, хтоК ед зме були наявйовац манифера орґанизована у рамикох „Косте­ стацию у телевизиї, Владимир Надь Ачим и я, у редакциї, льниковей єшенї”, гуторя, була добре нащивена. Млади глєпририхтуюци ше за емисию припомли зме же прешло уж 28 даю свой вираз. Якиш „нови клинци” ше прилапели орґанироки од першей „Костельниковей єшенї”. Я евоковал памят- зациї тей младежскей културней події. Коло велького числа ки на тоту подїю, а орґанизаторка телевизийней програми, наших младих людзох цо поодходзели до векших городох и Мария Чордаш, ми гутори же ше здогадує тей першей ма­ до швета, якош ше нашли и таки цо указую дзеку твориц нифестациї и же вона теди була школярка основ ней школи. културу по руски. Ище вше. То єдна нєзвичайна виталносц. Вона тераз фамилийна жена, мац, супруга, стреднїх рокох. Дзе ґод сцу и маю дзеку, младим треба дац шансу, пущиц им, Снователє и порушоваче Културней манифестациї „Косте­ без огляду же ше нам старшим видзи же ми то лєпше знаме. льникова єшень” були Дюра Папгаргаї, Владимир Бесерми- Вони маю тото цо нам уж хиби - ентузиязму и дзеки. За нїх нї и людзе позберани коло нїх. Вшелїяк и Дом култури у то нове и важне. И треба им дац най пробую. Цо нє знаю, на­ Руским Керестуре ту нєзаобиходни. Михайло Бодянєц, уча. Нє треба им преруцовац кед дацо нє знаю. Наша вина длугорочни сотруднїк на манифестациї ми гутори же ище же вони то нє знаю, же зме их нє научели, же зме им то не пред тим як званично сно вана ма нифе ста ция, даз три роки, приблїжели. Кед су ту, з нами, значи же сцу знац. єден за другим, их даскельме, покойни Юлиян Надь Митя, Влонї кед зме тримали „Костельникову єшень” без публиМихайло Бодянєц, Владимир Бесерминї... отримовали ки, онлайн, прейґ Фейсбуку, мали зме 508 патреня. То нє стретнуца писательох, алє тоти стретнуца були локалного мало. И того року, попри тим же зме наступали пред публихарактера. Тоти керестурски стретнуца писательох преро- ку, источашнє зме и преношели манифестацию прейґ инсли до „Костельниковей єшенї”. тернету и мали зме вецей як 300 препатрунки. Кед ше ґу то­ За тоти 28 роки тирваня манифестациї, през ню прешли виро- му доложи число публики у Керестуре, Дюрдьове и Коцуятнє шицки нашо писателє и дзепоєдни госци, з боку, зоз серб- ре, а вец и у Кули и на Дньовки, назбера ше красне число скей литератури насампредз, а було их и зоз других меншин- тих цо попровадзели манифестацию. Вец ту и медиї хтори ских литературох. Роздумуєм о тим, док сом ище у Орґанизаци- шорово попровадзели подїї манифестациї. И так, наша кулйним одборе, же би було добре поволац даєдного писателя зоз тура жиє. Того року будземе мац рекордне число обявених старих крайох. Най манифестация достанє и медзинародни ха­ насловох у НВУ „Руске слово”, скоро 20. Кнїжки ше предава по символичней цени од 300 односно 210 динари на акрактер. Най видзиме як там диха русинска душа. И ншак, тогорочна „Костельникова єшень” прешла досц до­ циї. Велї себе купя кнїжку. Най ше найдзе у обисцу. Так бре. Представели зме нови кнїжки за дзеци и за старших. За кнїжка глєда свойого читача. А хто глєда, тот и найдзе.■

2 РУСКЕ СЛОВО

26. НОВЕМБЕР 2021.

УВОДНЇК

ЗМИСТ

РУСКЕ

(ШШ ■ Тижньовнїк

4-5. Национални меншини у державох Централней и Юговосточней Европи

■ Нашо места 8. У Дюрдьове були госци зоз Европи

■ Економия 12-13. Добра одкупна цена и драга шатва

■ Култура и просвита 18. Смужка подцагнута у нєформалней атмосфери

■ Литературне слово 19-22. Поезия, проза и фотоґрафиї

■ Людзе, роки, живот 26-27. Стретнуце: Никола Михняк, давни интерпретатор руских народних шпиванкох

■ Духовни живот 28. У Паризу за священїка пошвецени Славко Чизмар

■ Информатор 30-33. Мали оглашки и Іп тетогіат

■ Спорт 37. Прешвечлїва побида Русина и фер бависко

■ Интермецо 38-39. Горуци тепши Насловни бок: Премиєра „Ениґма Дядя” на Мемориялу у Руским Керестуре Авторка фотоґрафиї: Марина Джуджар

Пише: Иван САБАДОШ, заменїк главней и одвичательней редакторки

СЕНТИМЕНТАЛНА ИСТОРИЯ РУСКОГО ТЕАТРУ Публика хтора мала нагоду буц на отвераню 53. Драмского мемориялу Петра Ризнича Дядї достала еден красни театрални, але и емотивни вечар. З премиєру мултимедиялней представи Славка Ороса „Ениґма Дядя” поставени живи памятнїк чловекови спод чийого шинєла скоро же вишол цали наш театрални живот, на автентични и ориґинални способ, без грамотох и округлих столох, означени ювилей руского Театру, и дати омаж шицким тим хтори го през остатнї пол столїтия ношели и творели, а вецей су нє на животней сцени. Сцени и цитати зоз антолоґийних витвореньох рижних инкарнацийох руского Театру хтори интеґрална часц представи „Ениґма Дядя” здогадли нас на велїканох, на людзох хтори були ту, коло нас - родзини, приятельох, сушедох, колеґох лебо гоч лем познатих, хтори були и остали символ и персонификация Мемориялу. Ґу тому, реплики зоз Велькей птици лебо Вистатей конїци, яґод да нєшка написани, нательо су живи. Випатра же театер наисце универзални и вични. Попри шицкого цо мож повесц о представи з хтору почал Мемориял, ту бим визначел лем едну „квачку”, еден драмски момент. Заправо, у „Ениґми Дядя” ениґма о Дядьови лем начата. Правда, дознали зме числени деталї з официйней верзиї його богатей и всестраней биоґрафиї хтори лаицкей явносци потераз найскорей не були познати, але на найцикавши (и найконтроверзнейши) питаня не достали зме одвит, анї нам е не понукнути. Яки наисце бул його статус у гражданскей войни после большевицкей револуциї у Русиї, одкаль рушела його животна епопея? Як ше му удало релативно мирно „прегирмиц” окупацию, та аж ше и занїмац з театром и абсолвовац, кед знаме же мадярски власци були виражено подозриви ґу такволаним Билим Русом? Яки були його вязи з рухом одупераня, а було их, бо з войни вишол чистей биоґрафиї...? Медзитим, то не недостаток тей представи и текста, але можебуц и їх предносц. Приказане лем тото цо подкрипене з документами и мож го тримац за дефинитивно точне. Пополньоване дзирох у биоґрафиї вимагало би пребарз шлебодну и широку уметнїцку имаґинацию, цо би вшелїяк оспорело фактоґрафску автентичносц дїла. Вироятно же би даґдзе у даяких архивох и списох можебуц и могло буц материялу хтори би могол пополнїц тоти пражнїни, але розумлїве же то недоступне едному вигледовачови, гоч яки е ентузиястични... На концу, искуство нас учи же дараз даедни правди лепше анї не дознац. После театралней премиери, остава наздаване же „Ениґма Дядя” предлужи жиц и як представа, и у других форматох. Як перше, скоро же ше са­ ма по себе понука за телевизийну адаптацию. Як друге, чкода би було не презентовац явносци шицок материял хтори автор през вецейрочне вигледоване обезпечел за тот проект, а хтори пре обсяг не вошол до представи. Остатнї роки, достали зме даскельо интересантни биоґрафски кнїжки лебо моноґрафиї (Хранилович, о. Дюра Биндас, Ирена Колесар). Подобна кнїжка о Петрови Ризничови Дядьови була би у верху тей плеяди.

РУСКЕ СЛОВО

* „РУСКЕ СЛОВО” - гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ „Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло др Б О РИ С ВА РҐА 15. юния 194-5. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ *** „Руске слово”, Футожска 2/ІІІ, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторе/ки - Иван Сабадош, Ясмина Главна и одвичательна редакторка Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки ОЛЕНА ПЛАНЧАК-САКАЧ рубрикох - Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Ф ейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки - Мария Афич, Влада Дїтко, Андреа Медеши, Оля Русковски * лекторка - Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка - Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки - Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефон: 021/6613-697 * П редплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Вапса Іпїеза а.гї. Веодгагї 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня „ М а х іт а дгаГ’ Петроварадин * Е-таі1: гегїаксі|а@ги$ке$1оуо.сот * ^ еЬ «Не: тегете.ги$ке$1оуо.сот * I88N 0350-4603 * СОВІ88 8К-ГО 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор

26. НОВЕМБЕР 2021.

Новини „Руске слово” одликовани зоз Орденом братства и єдинства зоз стриберним венцом 1970. року.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК МЕДЗИНАРОДНА КОНФЕРЕНЦИЯ У НОВИМ САДЗЕ

НАЦИОНАЛНИ МЕНШИНИ У ДЕРЖАВОХ ЦЕНТРАЛНЕЙ И ЮГОВОСТОЧНЕЙ ЕВРОПИ Сход пошвецени проблемом националних меншинох у Централней и Юговосточней Европи, а бул отримани у Скупштини АП Войводини. У роботи Конференциї участвовали министри и секретаре ресорних министерствох и секретариятох, Ґордана Чомич, министерка за людски и меншински права и дружтвени диялоґ, Жолт Сакалаш, покраїнски секретар, представителє институцийох Европи и представителє меншинох реґиону Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН новембру у Новим Садзе у Скупштини АП Во­ йводини отримана Медзинародна конференция на тему „Национални меншини у державох Цен­ тралней и Юговосточней Европи”. Орґанизатор сходу було Дружтво за українски язик, литературу и културу „Просвита” зоз Нового Саду, а з нагоди преслави ювилея 130 роки од приселєня Українцох на тоти простори у тедишнєй Австро-Угорскей Монархиї. Учасц у тей конференциї вжала министерка Ґордана Чомич и совитнїца Нада Лазич, потим домашнї Милан Ковачевич, заменїк покраїнского секретара за образованє, предписаня, управу и нацио­ нални меншини - национални заєднїци и Адриан Борка, спред истого покраїнского секретаріату, як контакт за службене хаснованє язика и писма и орґанизациї румунскей, словацкей, рускей, чарногорскей и українскей националней заєднїци, потим предсидателє националних совитох мадярского Єне Гайнал, руского Борислав Сакач и українского Микола Ляхович. Дружтво „Просвита” представял його предсидатель Ми­ рослав Гочак, а од госцох зоз иножемства з тей нагоди були присутни двоме представителє Европского конгресу Україн­ цох - зоз Ческей Републики Богдан Райчинец, предсидатель, и Виктор Бандурчина зоз Словацкей Републики, секретар.

У

ЕВРОПСКИ КОНҐРЕС, ДИЯЛОҐ, ПОПИС У кратким уводу Мирослав Гочак поинформовал присутних о улоги, функциї и значеню Европского конгресу Укра­ їнцох, котри основани ище 1949. року у Лондону у Велькей Британиї, а тераз му шедзиско у Праги у Ческей Републи­ ки. У тей хвильки тота институция, як гварел, облапя коло 20 организациї зоз 12 державох ЕУ Тиж надпомнул же ше у тей хвильки рахує же коло 20 милиони Українцох жиє у дияспори на цалим швеце. Ґорда на Чомич, ми нистерка за людски пр ва, пра ва мен шинох и дружтвени диялог, представела основну улогу ре­ сор ного Ми нистерства „як алат за ро боту шиц ким на ционалним меншином и заєднїцом у Републики Сербиї”. Окрем того, министерка Чомич наглашела же ше виплацованя спрам националних совитох конча у подполносци и благочасово и же ше будзе намагац же би буджет, котри за тото наменєни, бул звекшани у наиходзацим периодзе. Тиж так поведзене же од актуалносцох котри нам шлїдза у на­ ступним року, то у першим шоре попис жительства дзе ше спрам европских стандардох оможлїви и двойнїсте вияшньованє по питаню припадносци националней меншини, а же од успишносци того попису у велькей мири будзе за-

4 РУСКЕ СЛОВО

вишиц заступеносц националних меншинох у локалних самоуправох, полициї, войску и других управних органох. Концом идуцого року ше оконча и нови виберанки за членох националних совитох. З оглядом на тото же ше звекшала потре ба за ин формо ваньом на мен шинских язикох нє лєм у АП Войводини, алє и у друїих часцох Републики Сербиї, роби ше на тим же би ше у РТС организовало мен­ шински редакциї. У другей часци представяня роботи у Министерстве за людски и меншински права и дружтвеи диялог, совитнїца Нада Лазич презентовала часц плану за отримуюци розвой Републики Сербиї по 2030. рок по регийох и локалних самоуправох.

- Спрам тей агенди дефиновани аж 17 цилї, а нам представени 16-ти циль под слоганом „мир, правда и моцни институциї”, дзе спомнуте же аж 65% цильох у компетенциї регионалних и локалних самоуправох и же основни задат­ ки котри пред нами то подзвигнуц общу свидомосц о по­ тре би пла нованя розвою. Потим, спатранє и де финованє ло калних агендох и цильох, як гло балних так и локалних и, конєчно, одредзованє приоритетох. Таке планованє розвою би ше мало применїц на шицки обласци котри ше дотикаю питаня стаємного живота у одредзених штредкох, а окреме би ше мушело провадзиц и оценьовац реализацию тих планох и їх уплїву на общи стан тих штредкох. Потребне будзе ме новац коорди наторох на тих про сторох, котри буду мушиц прейсц през процес кадровей обуки зоз цильом же би ше обезпечело континуитет и квалитет у тей файти ро­ боти на длугши час и додатно оможлївиц формованє мрежи таких координаторох през дефинованє єдинственей дигиталней платформи, котра би по своєй функциї оможлївела двонапрямну комуникацию за шицких учашнїкох и хасновательох. Попри тим, будзе организована едукация за розлични профили заинтересованих поєдинцох и групох по 26. НОВЕМБЕР 2021.

ІІ2піоупіік@ги5кезІоуо.сот

локалних самоуправох - гварел предсидатель Националного совиту Руснацох, Борислав Сакач.

СТАНОВИСКА

ОБРАЗОВАНЄ И КУЛТУРА Заменїк покраїнского секретара за образованє, предписаня, управу и национални меншини - национални заєднї­ ци Милан Ковачевич, бешедовал о значеню и улоги котру ма образованє и култура у охраньованю традициї каждей заєднїци, а окреме у меншинских заєднїцох у АП Войво­ дини, прето же ту жиє коло 26% меншинского жительства котри исную у 28 рижних националних заєднїцох и дзе ма-

ПРИМЕНЛЇВОСЦ НАШИХ ИСКУСТВОХ При концу конференциї и присутни предсидателє националних совитох мали нагоду бешедовац на то­ ти теми. Борислав Сакач окреме визначел позитивни бок роботи националних совитох пре можлївосц облапяня шицких институцийох и орґанизацийох котри настали у прешлим часу и котри и тераз наставаю, пре зменшованє поларизациї, а звекшанє и потримовка плурализма и интеркултуралносци.

- Тиж сом предложел же би наш концепт нацио­ налних совитох препоручели у своїх державох, бо би нам то олєгчало комуникацию зоз нашима братами у державох Европскей униї. Поставел сом и питанє кельо на роботу їх конґресу ма уплів урядова поли­ ти ка їх матичней держа ви, та ми повед зене же Европски конґрес Українцох нє под уплївом вонкашнєй политики України - гварел предсидатель на­ шого Националного совиту Борислав Сакач.

ме аж 17 шедзиска националних совитох, од вкупно 23, кельо их у тей хвильки єст у Републики Сербиї. У тим напря­ ме окреме ше дава увагу на учебнїки историї и мацеринских язикох, а главни метод за ришованє проблемох ше хаснує компромис як ключне слово. Шицко то у складу зоз акцийним планом зоз 2016. року котри написани и запровадзує ше уж роками пре потребу почитованя поглавия 23, котре ше одноши на национални меншини и їх права у процесу приблїжованя и приключованя ґу Европскей униї. ПРОБЛЕМИ МЕНШИНОХ У ЧЕСКЕЙ И СЛОВАЦКЕЙ Госц, предсидатель Европского конґресу Українцох, Боґдан Райчинец потолковал яки стан у Ческей Републики у котрей препознати 14 национални меншини и яке положенє и права маю припаднїки националних меншинох у терашнїм чаше, дзе шицки меншини маю лєм єдного представителя у парламенту. Цо ше дотика стану у Републики Словацкей, Виктор Бандурчина предочел же препознати 13 национални мен­ шини у тей держави, же Закон о националних меншинох ище лєм у роботней верзиї у котрим предвидзене присуство националних меншинох у парламенту, же исновала лєм комисия при парламенту по 2020. рок, котра ше старала о технїчних питаньох, конкурсох, проєктох и тому подобне, же иснує експертски совит и фонд потримовки за национални меншини зоз котрого ше финансує култура и образованє националних меншинох. У каждим случаю, нєт институциї як цо то национални совити у Републики Сербиї, та так и присуство националних меншинох на локалним уровню у орґанох управи нє адекватне. ■ 26. НОВЕМБЕР 2021.

Пише: Александар САВАНОВИЧ, новинар

АВТОБУСНА ШКОЛА ЖИВОТА По правдзе, помедзи ре дактор кову поволан ку, пре шлей стреди, же на мнє шор за колумну, и мойого писаня того вовторку, мал сом два цикави искуства у городским автобусу. Назва тей колумни примеренша двом лекцийом у животней автобусней школи котру сом за шейсц днї здобул. Сцена перша. Стреда, 17. новембер. Уходзим до автобуса, шедам, задумано патрим през облак, спущим попатрунок и видзим написани слова зоз фломастером и заокружене виреченє: „Где Ьете провести вечност?” На перши попатрунок ми мозоґ анї нє реґистровал смисел питаня, хторе, по рукопису кельо можем одгаднуц, нашкрабал даяки омладинєц. И вец ми ше оглашел аларм у глави: „Га то озбильни слова”. На други способ поведзене, мементо мори (здогаднї ше шмерци). Такой сом тото питанє утипкал до мобилного телефона же бим нє забул. Добра тема за колумну, най ше задумаме же цо робиме на путованю до вичносци. Кельо роздумуєме цо охабяме за собу и цо будуєме за вичносц? И яке вообще маме одношенє ґу вичносци. Интроспекция, най видзим дзе я у ствари сцем буц у вичносци. Нє цо мойо жаданє, алє цо я тво­ рим и будуєм у тим напряме. Чи наша конєчносц у ствари по­ чаток безконєчносци, хто вери, хто нє вери и яке одношенє ґу тому маме можебуц нє без значеня, бо, гоч яке становиско дахто ма, зоз животом шведочиме кадзи, поправдзе, идземе. Як християнови остава ми упованє до Божей милосци, бо, реално, през нєй нє постої способ же бим тоту вичносц препровадзел на жаданей локациї. Нєшка вовторок, 23. новембер, зоз метафизики спущел сом ше на терен економиї, бирократиї и дробного криминалу. Дзевятка ознова, алє у процивним напряме. Окраднути сом по прешираз у своїм живоце. И то сом окраднути подполно свидоми же бим могол буц окраднути. Гужва, дрилянє, мой попатрунок до отвореней кишенки у котрей ше находзи бутєлар и капчанє кишенки же би ми го дахто нє вицагнул. И на концу, таки прешвечени же сом осиґурал кишенку на капуту и бутє­ лар, пущел сом музику на слухалки и длобал до мобилного. Кед ше гужва розишла, пошол и мой бутєлар. Чим сом вишол з автобуса, постал сом свидоми. Щесце, та сом у бутєлару мал пенєжи лєм же бим ше нє поганьбел кед би крадоше по варошу после приповедали же сом поприберани, а шворц. Алє до­ кументи цо з бутєларом пошли. Йой! То ме уж болї, бо у тим лєжа два трошки: финансийни и часово. Пошол сом до полициї, обвисцели ме же барз вело маю прияви крадзох по автобусох. На мойо скруцованє же автобус ма видео-надпатрунок, полицай одмахує з руку гуторяци же углавним тоти камери нє робя. Нє знам чом, алє мам упечаток же анї нє буду глєдац най им ГСП укаже видео-знїмок. Я закончел процедуру и модлїм ше най ми дахто найдзе голєм особну и здравствену кнїжочку, най нє мушим трациц час и пенєжи на плаценє таксох. А тераз приходзиме до назви тей колумни. То ми школа. Бо сом научел же: телефон може служиц як потримовка, алє и одберац увагу; кед маце чувство же вас дахто окраднє, вец треба дацо и зробиц; кед шедзице у автобусу, менши шанси же би вас дахто окраднул; крадоше у автобусу робя на хасен державного буджету, бо окраднути муши плациц нови доку­ менти; пенєжи и документи нє ношиц у єдним бутєлару кед крадоше коло нас. Крадню нам ошмих, радосц, пенєжи, час, живот. А на драги зме до вичносци. Зато барз важне учиц зоз гришкох. Найлєпше нє на своїх. Алє, наздавам ше же будзем убудуце вецей мерковац, голєм у автобусней школи живота. Становиска висповени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово ”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА ОТРИМАНА СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ШИД

ЗОЗ БУДЖЕТУ МЕНЄЙ ЗА УСТАНОВИ На схадзки Скупштини општини Шид, хтора отримана прешлого тижня, одборнїки вигласали Рочну програму защити, ушореня и хаснованя польопривредней жеми за 2021. рок, як и вименки и дополнєня Плану ґенералного реґулованя. Тиж принєшена и одлука о економских ценох у Предшколскей установи „Єлица Станивукович Шиля” з хтору ше цени нє звекшали, а за пририхтуюци ґрупи з полудньовим пребуваньом су задармо. Одборнїки принєсли и Одлуку о ушореню и отримованю теметовох и хованьох дзе прецизовани велї питаня з тей обласци. Тиж вигласани и вименки и дополнєня финансийних пла- Яндрича, хтори задзековал на тоту функцию, а як о. д. дирек­ нох за тот рок ПУ „Єлица Станивукович Шиля”, Центра за тора меновала мастер инжинєра будовательства Радивоя Косоциялну роботу, Народней библиотеки „Симеон Пищевич”, тарлича. На месце директора розришени и Деян Лоґарушич Музею наївней уметносци „Илиянум”, Туристичней орґани- у Центру за социялну роботу пре задзекованє на функцию з зациї Шид, Ґалериї малюнкох „Сава Шуманович”, Културно- оглядом на тото же Лоґарушич пребера нову длужносц на образовного центра и Установи за физичну културу и спорт- Правним факултету у Новим Садзе. За о. д. директора тей ску рекреацию „Партизан”. Вименки ушлїдзели пре зменша- установи менована Бранислава Покора, дипломована социялнє средствох хтори плановани з буджету и прерозподзелєни на роботнїца у тей установи. су. Кед слово о роботи ЯКП „Стандард”, предсидатель општи­ Вигласани и одлуки после розпатраня звитох о ступню ни Зоран Семенович зауважел же потераз нє подписани кон­ ускладзеносци планованих и витворених роботох у ЯКП тракт медзи тим подприємством и Реґионалну депонию шме„Явне ошвиценє, услуги и отримованє”, потим ЯКП „Стан- ца „Срим Мачва” гоч, як гварел, тото догварене ище 2017. ро­ дард”, ЯКП „Водовод”, як и вименки финансийного плану ку. Директорка „Стандарду”, Славица Сремац, одвитовала же директних хасновательох ше потераз нє витворели технїчявних средствох и то Скупни условия же би контракт бул РОБОТИ У ВОДОВОДУ штини општини, Општинподписани и одвожело шмеце на скей ради, предсидателя оп­ тоту реґионалну депонию пре Як визначел директор ЯКП „Водовод” Александар штини, Општинскей упра­ технїчни питаня. Насампредз ви и општинского право- Йованович, тото подприємство вивартало ище єдну пре сепарованє (класованє) шместудню под ознаку Б 15, а купени и нови баґер. Тиж ше бранїтеля. планує виробок проєктно-технїчней документациї за ви- ца и други проблеми. СкупштиСкупштина розришела будов резервоара води у Индустрийней зони, як и проєкт на тиж принєсла и вецей кадро­ длужносци директора Заво­ за читанє мерачох води (водомерох) на далєкосц. во одлуки зоз своєй компетентду за урбанизем Милана носци. Вл. Дї.

РУСКИ КЕРЕСТУР

ПОТРИМОВКА БЕБОМ ХТОРИ НАРОДЗЕНИ СКОРЕЙ ЧАСУ Шветови дзень бебох котри народзени скорей часу, 17. новембра означени и у центру валала. На инициятиву родичох Маї и Ґорана Римарових, а з вельку потримовку Месней заєднїци отримани символични сход и друженє з котрим дата потримовка на­ йменшим геройом, бебом котри народзени скорей ча­ су. У пригодним амбиєнту, за наймладших нащивительох були порихтани балони, лакотки и други украси. Медзи рижнима фарбами заш лєм преовладовала лилова фарба котра и символизує наймлад ши бе би. Як єден зоз символох на импровизованим паньващику були по-

6 РУСКЕ СЛОВО

квачени и дзецински ботоши, а єден спомедзи дзешец парох бул найменши и лилови, цо и иншак означує кажде дзешате дзецко народзене скорей часу. Родичи мали нагоду вичерац искуства, а велї з присутних гварели же праве вони, або їх дзецко, беба народзена скорей ча су. На подобни способ, тот дзень означени и у Кули на Площи опрез пошти, як и у Доме здравя Кула. Тиж так, з лилову фарбу тот дзень на рижни спосо­ би означовало ше шир цом дер жа ви и швета. М. Дж.

26. НОВЕМБЕР 2021.

те5Іа@ гизке5Іоуо.сот

ПРОБЛЕМ ЗОЗ ЗОГРИВАНЬОМ ДОМА КУЛТУРИ РУСКИ КЕРЕСТУР

ДЗЕЦИНСКИ ПРЕДСТАВИ ПРЕЛОЖЕНИ Представи за дзеци котри требали буц виведзени у рамикох 53. Драмского мемориялу „Петро Ризнич Дядя”, дочасово преложени, а буду одбавени док ше здобуду условия, понеже домашнї рускокерестурски Дом култури ма проблема зоз зогриваньом простору огриванє будинку Дома култури з дня на дзень нєизвесне, гоч процедура за набавку огриви иста з рока на рок, а так є запровадзена и того року. Општина Кула розписала явну набавку за огриву, благочасово є закончена, цо значи же углє за цалу сезону зогриваня през жиму 2021/22 рок виплацене рудокопу, вимирени и драгово трошки превозу того енерґенту, медзитим випоручованє барз очежане, та Дом култури достава огриву у барз огранїчених количествох, а динамика цалком нєизвесна. Пред самим Мемориялом могло нагаднуц ришенє ситуациї, тидзень скорей купене одредзене количество угля на другим месце, медзитим пре вельки потреби то нє було досц же би потирвало анї под час цалого Фестивалу. Скоро шицки проби представох котри отримовани на бини були у жимним просторе, на дзень отвераня Мемориялу сала була зограта, а як будзе надалєй то шицко завиши од висших инстанцох. Пре ситуацию, дзецински представи - „Голубица” у виводзеню РНТ „Петро Ризнич Дядя” и „Виволам вам тайну, котру пририхтали школяре ОШ и ґимназиї „Петро Кузмяк”, буду одбавени у другим термину док ше здобуду условия, а найпознєйше по конєц того року, понеже то єдно з условийох по котрих финансовани проєкти муша буц реализовани. О ситуациї зме ше информовали при директорови Дома култури Руски Керестур Владимирови Надьови котри уж на пар заводи бул сиґурни же проблем ришени, медзитим ище вше нїч тирвацо.

- Два дзецински представи преложени пре проблем зоз зогриваньом. Уж даскельо раз сом ше обрадовал же нам сцигнє углє, алє даремно, то нє моя вина, алє вина орґанизациї котра функционує коло набавки енерґентох. Дом култури вимирел шицки обовязки набавки угля и його превозу. У тей хвильки нам обецане же достанєме огриву ютре, евентуално поютре, алє исте нам гварели и

26. НОВЕМБЕР 2021.

прешлого тижня, та пред самим Мемориялом сом дознал же нє будзе випоручене. Теди сом и дал вияву до медийох на телевизиї же огрива обезпечена, а такой сом мушел и демантовац. Як нам потолковане, пре приоритети у општини, перше идзе оводом, школом и другим орґанизацийом и другим установом - толкує директор Надь. Дзецинска представа котру порихтали школяре зоз школи „Петро Кузмяк” пририхтована у школи, а пре нєзограту вельку салу млади ґлумци ше нє сцигли анї увежбац на бини и упознац простор, а по словох нашого собешеднїка, нє було би смисла меняц простор виводзеня представох и импровизовац.

- И дзеци треба же би увежбали, же би ше опробовали на сцени, а сиґурно же нє пущиме дзеци до таких условийох. Тераз нам приоритет же бизме указали представи за одроснутих, цо єдна цалосц, а друга цалосц будзе робота зоз дзецми, та ми ше лєгко знайдземе за публику. Обезпечиме и розпорядок, лєм и дзеци треба же би упознали простор, гоч су пририхтани у школи, а вшелїяк же треба же би то було у цеплих условийох гварел Владимир Надь, та предлужел з огляднуцом на плановани репертоар за викенд.

- Яки условия буду на представох за наиходзаци викенд тиж нєизвесне, нє знам анї цо повесц, лєм най вас здогаднєм, 53. Мемориял бул заплановани 8. априла того року, ускладзовали зме розлику медзи календарами и швета по обидвох календарох, медзитим у нашей општини було жирячиско корони, та зме пролонґовали, як цо була ситуация и з ,Дервену ружу”. Лєм лапаме хвильку же бизме шицко сполнєли. Першобутно и репертоар Мемориялу бул иншаки, требали буц виведзени ище два предстваи, „Белава принцеза” и „Опсесия”, обчековала ше и промоция Моноґрафиї з нагоди 50-рочнїци Театру, алє ше плани погубели пре вецей причини - заключує Надь.^ М. Джуджар

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА 16. НОВЕМБЕР ДЗЕНЬ ОПШТИНИ КУЛА

НА ШВЕТОЧНЕЙ ПРОГРАМИ ДОДЗЕЛЄНИ И РОЧНИ ПРИПОЗНАНЯ Зоз пригодну шветочну програму, а после рока павзи пре нєвигодну прешлорочну епидемийну ситуацию, прешлого тижня, 16. новембра у Културним центру означени Дзень општини Кула котри здогадує на ошлєбодзенє у Першей шветовей войни 1918. року. Одлука о означованю 16. новембра як Дня општини Кула, принєшена на схадзки СО Кула 12. фебруара 2015. року, а з тим дньом ше означує дзень кед доброволєц, Кулянєц Дюра Боґоєвац на чолє свойого воду у составе чети поручнїка Радована Матеїча, 1918. року пришли до Кули, цо ше и трима за ошлєбодзенє тих крайох. Два тижні после тей историйней хвильки, у Новим Садзе 25. новембра на Велькей народней скупштини Сербох, Бунєвцох и других Словенцох вигласане присоєдинєнє Бачкей, Банату и Баранї Гу Кральовини Сербиї. Рочни награди як знак явного и дружтвеного припознаня за гуманитарну роботу додзелєни секретарови МЗ Руски Керестур Михайлови Пашови за помаганє фамелийом у потреби, окреме на єдинственей идеї збераня и розподзельованя старого меблю, цо вєдно реализує зоз Совитом МЗ, и Гуманитарному здруженю „1000 за 1000” котре активно помагало хорим дзецом з териториї општини. У мено здруженя „1000 за 1000”, награду приял його снователь Милинко Джувер, медзитим треба наглашиц же здруженє функционує по принципу координаторох зоз шицких

населєних местох општини, а з Руского Керестура то Николина Зорич и Теодора Вранєш. Предсидатель Општини Кула, Дамян Милянич отримал пригодну бешеду з котру привитал шицких присутних и визначел просперитет цалей општини. Потим програму наисце возвелїчал концерт Зренянинскей филгармониї под дириґентску палїчку Микици Євтича, а наступели и солисти Мирна Радулович и Любомир Попович. Присутни пред програму мали нагоду одпатриц и промотивни филм о општини Кула и шицких єй населєних местох, у котрим приказани значни подняца у предходзацим периодзе. М. Дж.

У ДЮРДЬОВЕ БУЛИ ГОСЦИ ЗОЗ ЕВРОПИ

ИСТЕ ЯК И У НАС Под час означованя 130. рочнїци од приселеня Українцох на простори бувшей Югославиї хтора отримана 11. и 12. новембра у Новим Садзе, Дюрдьов нащивели нєкаждодньово госци, хтори сцели видзиц як випатра тот валал у Бачкей у хторим жию Руснаци. Були два делеГациї, єдна Дюрдьов нащивела пияток,11. новембра, у пополадньових годзинох, а у нєй були БоГдан Райчинец, предсидатель Европского Конгресу Українцох зоз Праги (Ческа Република) и Виктор Бандурчин, секретар ЕКУ хтори пришол зоз Прешова (Република Словацка). Домашнї им були члени Союзу Руснацох Українцох Сербиї на чолє зоз Богданом Виславскийом и його супругу Леону. Госци у Дюрдьове нащивели будинок старей Рускей школи, грекокатолїцку церкву и центер валала дзе ше находза просториї КУД-а „Тарас Шевченко”. Найдлужей ше затримали у музейней збирки здруженя женох „Олория”, медзи експонатами зоз живота и прешлосци наших людзох хтори виложени предмети хасновали у каждодньовим живоце. Госци, зачудовани зоз їх випатрунком, прекоментаровали: „исте як и у нас”.

8 РУСКЕ СЛОВО

Внєдзелю после обиходу городу Нового Саду и Сримских Карловцох, Збирку нащивели и тройо млади зоз нєвладовей орґанизациї „Українски центер за безпеку и сотруднїцтво” зоз Києва, а були то: Дмитро Змаїло, Серґей Кузан и Олеся Горянова хтори були одушевени зоз назберанима експонатами у єдним валалє и чудовали ше як така мала гарсточка Руснацох длужей як 275 роки обстава, отаргнута од своєй матки, а зачувала свой национални идентитет, язик, звичаї и традицию. З тей нагоди вельо чули цо потераз нє знали о Руснацох и Українцох хтори тераз жию у Сербиї, а приселєли ше зоз Карпатох до Панонскей ровнїни и Босни под час Австро-Угорскей. В. Паплацко 26. НОВЕМБЕР 2021.

те5Іа@ гизке5Іоуо.сот

НОВООРАХОВЧАНЄ НАЩИВЕЛИ РУСКИ КЕРЕСТУР

СТРЕТНУЦЕ ХТОРЕ МА БУДУЧНОСЦ Тих дньох Руски Керестур нащивели двацец двойо госци зоз Нового Орахова з цильом же би упознали наш валал. Сход орґанизовали член Националного совиту Иґор Фейди, и маґистер Ясмина Зимонїч, директорка Центра за социялну роботу у Бачкей Тополї, хтора з тей нагоди потолковала же на тоту идею, вєдно зоз Фейдийом, пришли зоз цильом же би ше Руснаци з Нового Орахова упознали зоз Керестуром, алє и же би ше Руснаци з тих двох валалох, хтори вяжу родзински вязи и заєднїцке походзенє, медзисобно сходзели и дружели. Вона ше наздава же би таки сходи и зоз других валалох у хторих жию Руснаци, з часом могли прероснуц до традицийних.

- Гварене ми же у Бачкей Тополї єст коло 200 Руснацох и же векшина жиє у Новим Орахове, а я пренашла податок же их єст 88-еро. Бешедовала сом з тима людзми, направела сом дацо таке як анкету о тим чи би любели присц до нащиви Керестуру, та ше тота идея велїм пачела. Єст старших людзох хтори у Керестуре маю родзини, а познате же под час пандемиї людзе були досц изоловани, осамени, жадни су друженя, и того чувства припадносци. Сцели зме орґанизовац єдно стретнуце у хторим би ше Руснаци з Нового Орахова упознали, дружели, и думам же би добре було кед би то преросло до традициї - гварела Зимонїчова. Госци, по приходу до Керестура у предполадньових годзинох, нащивели просториї Месней заєднїци, дзе их привитал секретар Михайло Пашо, потим обишли Спортску галу, а вец и Школу „Петро Кузмяк”, хтору им представела педаґоґиня Любица Няради. Новоораховчанє нащивели и школски буди-

нок Замок, Музей и просториї Националного совиту дзе их привитал предсидатель Вивершного одбору Националного совиту Желько Ковач, а стретнуцу присуствовал и предсида­ тель општини Кула, Дамян Милянич, хтори з тей нагоди при­ витал присутних и визначел же Руснаци зоз шицких местох треба же би цо вецей робели на пестованю своїх традицийних вредносцох. Госци з Нового Орахова були и у Катедралней церкви св. оца Миколая, нашивели Огньогасни дом дзе их дочекали члени Добродзечного огньогасного дружтва Елемир Надь и Борис Штранґар, а потим и Водицу, дзе их привитал керестурски парох о. Владислав Варга. Нащива Керестуру була закончена зоз полудзенком, музику и друженьом у просторийох Майсторского дому, а по полудзенку бул организовани и шлєбодни час за тих хтори жадаю нащивиц своїх приятельох и родзину у Руским Керестуре. Ан. М.

РОК ОД ШМЕРЦИ МИРОСЛАВА ЦИРБИ

ДАВНИ ПРИЯТЕЛЬ И КОЛЕҐА Уж рок як пошол Мирослав Цирба, давни приятель и коле­ га. И за його одход дознал сом з „Руского”. Таки часи же ше и одпитац мож лєм прейг новинох. Кед пришол до редакциї, я мал два роки стажу. Вон мал шидске радийске искуство, любопитлївосц и широке шерцо. Єден час бивали зме у истей ґаздинї. Вєдно зме ходзели на роботу, на терен, на по єдну - як ше и швечи Сримцови и сримскому жецови. През лєто зме нєраз ходзели лапац риби на Босут. За дзешец роки прешли зме, цо на його „Фичови” цо на рускословских автох, тисячи и тисячи километри по Войводини. Мирослав познал озда, цали Шид. Знал безчислени подробносци о прешлосци вароша и околних валалох, поготов о Руснацох. Познали и Шидянє його и сердечно примали новинарох хтори приходзели зоз нїм. Любел пойсц и до Орахова и Керестура, алє зме найволєли за Дунай - до Вуковару и Петровцох. Там нас чекал Данил Гарди, хтори вше пририхтал терен: обезпечел собешеднїкох, порадзел нас о чим бешедовац. Кед зме ше врацали, заходзели зме до Мирославовей мацери. Гоч ше даґдзе уж заєдло, чекал нас полудзенок. Бул скромни и стримани, дзекеди аж заварти до себе. На схадзкох нє приповедал два за три, як велї. Знал вельо вецей як цо указовал. По фаху бул биолоґ. Кед зме ше нашли у при­ 26. НОВЕМБЕР 2021.

роди, найбаржей бул свой на своїм. З одушевийом бешедовал о каждей травки, древку, коровчу, хробачкови, мотильови: латинска назва, прикмети... тото отровне... тото лїковите... тото хасновали ище стари Славянє... Барз добре познал филм. Нїґда нє бешедовал о змисту алє о поєдиних кадрох, углох знїманя, монтажи, о розличних режисерских поступкох. Од нього сом учел цо на филме роз­ вага, а цо уметносц, у чим майсторство Чаплина, Хичкока, Саши Петровича... Мал знїмки филмскей музики, годзини и годзини. Мирослав ше розликовал од векшини колегох и по тим же ше нє вихвальовал зоз своїм писаньом. Нє бул театрални, нє старал ше напредовац у служби, односно у титулох. Бул и остал совисни роботнїк, нєсебични приятель. Чкода же нє достал можлївосц писац о тим цо любел и найлєпше знал. Од велїх пригодох найбаржей паметам полноцне врацанє з фестивалу поезиї у Вербаше, у другей половки седемдзешатих. На єдней круцини прейг полней линиї обегнул нас бесни авто. Мирослав кельо могол прициснул сирену. За безочних вожачох, место лаца, хасновал латинску назву: ОуІ8 агіев... У авту бул - союзни министер полициї. З Мирославом зме ше остатнїраз видзели пред вецей як двацец роками. Його подоба и доброта ми и нєшка пред очми. Потомки ше маю у ким цешиц. Михал Рамач

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА ВИБУДОВ ФАБРИКИ ЗА ПРЕРОБОК ПАРАДИЧОХ У КУЛИ

ПОСТАВЕНИ ФУНДАМЕНТНИ КАМЕНЬ У Кули, на Дзень општини 16. новембра, поставени фундаментни камень за вибудов фабрики за преробок парадичох у индустрийней зони. Предсидатель општини Кула, Дамян Милянич и Зоран Рачич, совласнїк компаниї „ВРУ-РКОСЕ88ШО ОР ТОМАТО А Ж РКШТ8 БОО КЦЬА”, у присустве своїх синох и сотруднїкох, положели фундаментни камень и зоз тим урядово означени початок роботох на вибудови фабри­ ки, чий датум вибудови заплановани за 1. май шлїдуюцого року, а 15. авґуста 2022. року почина продукция. Предсидатель Милянич гварел же вибудов новей фабрики подрозумює и 100 нових роботнїкох, а по плану инвеститора, нарок ше у тей фабрики будзе прерабяц 50 000 тони парадичи.

- Зоз тоту инвестицию практично цала индустрийна зона розпредата и уж помали почина вибудов обєктох, а єден з нїх

праве нєшка, на Дзень општини Кула гварел предсидатель Милянич. Зоран Рачич, совласнїк компаниї гварел же у плану єден погон за преробок парадичох чий капацитет коло 30 000 тони швижих парадичох, дзе ше як готови продукт достава томато маса, односно пире зоз парадичох, а предвидзене продукованє коло 5 000 тони. Заплановане и же ше проєкт будзе преширйовац по фазох, у хторих будзе пейц файти продуктох, а до проєкту ше уключел и „Тетра Пак” зоз 3 милиони еврами. Вредносц проєкту 11 милиони евра. Здогаднїме, Милянич и Рачич, у юлию того року подписали Контракт о оцудзованю будовательней жеми зоз явней власносци. Предмет контракту оцудзенє нєрухомосци зоз явней власносци општини Кула, а слово о жеми поверхносци 3 гектари 41 ар 24 метери квадратни, хтора оцудзена у суми од 22 521 840 динари. Ан. М.

У ШИДЗЕ ОТРИМАНИ „СРИМ КОЛБ КОБ ФЕСТ"

ШВЕТО МАЙСТРОХ И ДОБРОГО КОСТУ Прешлей соботи у Словацким парку у Шидзе, отримана традицийна, 24. по шоре манифестация, першираз под назву „Срим колб коб фест”. Урядово ю отворел Ненад Иванишевич, покраїнски секретар за привреду и туризем АП Войводини. Вон визначел же тота манифестация злучує традицию, стари ремесла и розвой туризма, и напомнул же ше у Войводини рочнє орґанизує коло 1 800 подобни манифестациї. Привитни слова упутел и Станислав Дєрчан, предсидатель Здруженя „Сримска колбасияда и забивачка”, а у мено локалней самоуправи, шицких привитал предсидатель Скупштини општини Шид Тихомир Стаменкович. У парку коло дражкох були поставени числени штанди здруженьох женох зоз општини Шид, алє и месарох и других ремеселнїкох хтори у Шидзе викладали, або предавали свойо продукти. Штанди мали здруженя женох „Маря” зоз Шиду и „Бикичанки” зоз Бикичу, потим зоз Бачинцох, Беркасова и других валалох. Штанд мал и кушнїр з Беркасова Мирослав Сорочко, а продукователь грозна и вина з Бикичу, Мирослав Сокол, тиж виложел вина. На штанду бул його син Срдян. Зоз Коцура до Шиду пришол месар Данил Сакач и представел продукти

10 РУСКЕ СЛОВО

своєй месарскей роботнї „Дачо”, а на штанду була и його дзивка Саня. Їх роботня ма традицию од 1929. року и уж штварта ґенерация у тей роботи. Колбаси були по 1 400 дина­ ри, сланїну з месом мож було купиц за 1 400, а такволану билу сланїну за 800 динари. Тиролска салама коштала 800 динари, а шкварки 1 200. На штандох ше предавало и вино, палєнка, вшелїяки колачи, сири и млєчни продукти. Локална самоуправа ше остарала задармо понукнуц чай и варене вино шицким присутним. Хто огладнєл могол купиц и пражени колбаси, з єдним словом нїхто нє пошол дому гладни. За добре розположенє ше остарал и тамбурови оркестер „Ґоспон тамбураши”, так же шицки могли уживац, и то по красней хвилї хтора баржей здабала на яр, як на другу половку новембра. Вл. Дї.

26. НОВЕМБЕР 2021.

те5Іа@ гизке5Іоуо.сот

У КУЛИ ЗАШЕДАЛ ШТАБ ЗА ПОЗАРЯДОВО СИТУАЦИЇ

ЕПИДЕМИЙНА СИТУАЦИЯ ВЕЛЬО ЛЄПША Штаб за позарядово ситуациї општини Кула, зашедал вовторок, 23. новембра, а тема и далєй - актуална епидемийна ситуация на териториї тей општини. Представителє Дома здравя Кула, директор Жарко Шевин и Полициї, началнїк ПС Кула Желько Воїнович, оценєли же епидемийна ситуация у кулскей општини вельо лєпша. Директор Дома здравя визначел же ше вакцинация одвива на дньовим уровню.

- Зоз першу и другу дозу вакциновани 14 194 пациєнти, док трецу дозу прияли 6 557, а найвецей ше опредзелєли за Синофармову вакцину зоз достатих 22 666 дозох, а потим за Файзерову зоз 8 846 достатих дозох. Вкупно прияти 35 593 дози вакцини - гварел Шевин. Началнїк ПС Кула Желько Воїнович гварел же актуални 217 случаї у самоизолациї и же полицийни службенїки окончую контролу, а констатовал и же у одношеню на прешли тидзень, число людзох у самоизолациї опадло. Началнїца Општинскей управи Кула, Александра Ґаґович, гварела же ше окончує звекшана контрола робо­ ти у шицких погосцительних обєктох на тижньовим уров­ ню, и констатовала же ше погосцительни обєкти притри­ мую предвидзених предписаньох. На Штабу за позарядово ситуациї општини Кула було бешеди и о пририхтованьох за наступни жимски период, та предсидатель општини Кула, Дамян Милянич, гварел

же роботи жимскей служби зверени ЯКП „Комуналєц” зоз Кули и же по 24. новембер пририхтуюци период, а же од 25. новембра по 5. марец шлїдуюцого року наступи пери­ од полней мобилносци. Директор ЯКП „Комуналєц” Кула, Марко Пешич, гварел же жимска служба порихтана за тот период рока, и же начас набавели соль и ризлу, як и потребну механїзацию. Ан. М.

МИРИ ПОПУЛАЦИЙНЕЙ ПОЛИТИКИ У ОПШТИНИ КУЛА

НОВА НАГОДА ЗА ПРЕШИРЕНЄ ФАМЕЛИЇ Општина Кула будзе видвойовац средства за финансийну потримовку звонкатїлесного оплодзованя, Правилнїк о витворйованю спомнутих правох утвердзени и прилапени на 99. схадзки Општинскей ради. Право на финансийну потримовку можу витвориц малженски пари, алє и нєповинчани партнере, у складзе зоз законом котри ушорює фамелийни одношеня, по котрим и нєповинчани пари витворюю исти права як и повинчани. Слово о дополнююцей финансийней потримовки за пари котри потераз вичерпали шицки можлївосци котри предвидзени зоз Законом о здравственим осиґураню, апликанти годни достац дополнююци средства за трошки лїкох и поступок звонкатїлесного оплодзованя у нашей держави, алє и у иножемстве. За потримовку потребне сполнїц вецей кумулативни условия - же би жена у хвильки подношеня вимоги мала медзи 43 и 45 роки, же би партнере мали державянство Републики Сербиї, же би потераз безуспишно вихасновали право на лїченє стерилитету зоз средствох обовязного здравственого осиґураня, як и же би бивали на териториї општини Кула найменєй рок скорей подношеня вимоги. Попри тим, апликанти треба же би сполньовали здравствени критериюми котри предписала Републична фахова комисия за звонкатїлесне оплодзованє и асистовану репродукцию, при Министерству здравя. Вимога за витворйованє спомнутого права ше подноши Оддзелєню за дружтвени дїялносци, а зоз вимогу потребне 26. НОВЕМБЕР 2021.

доручиц и провадзацу докуметацию - фотокопиї особних карточкох, доказ же потераз безуспишно вихасновани можлївосци котри обезпечени зоз обовязним здравственим осиґураньом. Потим фотокопия медицинскей документациї и предрахунок здравственей установи, а кед же плановани поступок у иножемстве, предрахунок треба же би преложел овласцени прекладатель. По службеней длужносци Оддзелєнє обезпечи шлїдуюци документи - уверенє о державянству, о стаємним пребуваню на териториї Општини Кула и вивод зоз матичней кнїжки винчаних. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ У ВЕРБАШЕ ВЕЦЕЙ ЖИТА ЯК ПРЕШЛЕЙ ЄШЕНЇ

ДОБРА ОДКУПНА ЦЕНА И ДРАГА ШАТВА

Пише: Мартица ТАМАШ

Подрагшенє ґазу и минералного гною годно вплївовац на структуру ярнєй шатви, як и же польопривреднїком нє будзе на розполаганю богата палета продуктох, хтори хасновали предходзацих рокох у продукциї ито хторе тей єшенї зашате у оптималним термину, добре зишло. На польох хтори зашати штредком октобра рошлїни маю два лїсца, а на гевтих хтори зашати у першей половки октобра єст по три лїсца, и уходза до фази бокореня и рихтаю ше за жиму. Дзекуюци остатнїм дижджом, як и применьованю шицких потребних аґротехнїчних мирох, жито ма красну желєну фарбу и, за тераз, хвилю хтора одвитує його розвою. Тогорочна шатва жита, медзитим, одбу­ вала ше у условийох велького подрагшеня репроматериялу и нєизвесносци чи вообще годно купиц потребни количества ми­ нерал но го гною. По словох Виктора Перовича, референта набавки репроматериялу у фирми „Салкорп” ДОО (8а1согр) зоз Вербасу, зоз жи­ том за шати век ши по верх но сци як вло нї,

Ж

12 РУСКЕ СЛОВО

дзекуюци добрей одкупней цени. Яка буд­ зе цена на лєто, док руши наиходзаца жатва, то тераз ище нє мож предпоставиц. „Салкорп” ДОО специялизовани за тарґовину, менаджмент и консалтинґ у аґрару. Директор и власнїк Иґор Салонски. Салкорп у Вер ба ше ма одкуп не ме сто, пато со ве складзиско и силоси за житарки и олєярки, одкупює меркантилну робу, жито, слунечнїк, сою, кукурицу и предава минерални гной и нашенькову робу. Ма кооперантох зоз Вербасу, Коцура, Савиного Се­ ла, Бачкого Доброго Поля, Фекетичу и дру­ гих околних местох. БУЛО И ГНОЮ, И ШАЦА - За шатву жита мали зме на розполаганю шицок потребни репроматериял, широку палету нашеньох и минерални гної НПК 16-16-16, 6-12-24 и 8-15-15 и шицко зме випоручели продуковательом. Минерални гної од яри по тераз подрагшели вецей як 100 одсто, а причини єст вецей. Шицки фа­ брики минералних гнойох робя зоз найвецей 49 одсто капацитету, то їх урядова виява, нїхто нє роби анї зоз 50 одсто капацитету. Ґаз барз подрагшел и вони ше боя же направя вельо гною тераз, док ґаз драги, цо значи и гной драги, же у медзичаше ґаз потуньши и вони вец тот драги гной буду мушиц предац по нїзшей цени и буду мац 26. НОВЕМБЕР 2021.

екопотуа@ ги5ке5Іоуо.сот

утрати, хтори нє годни превозисц у кратким периодзе. Даєдни фабрики як, наприклад Кутина и Горватскей, престала робиц одкеди цена ґазу скочела и вони нє сцу давац вештак по авансней цени хтора им уплацена. Познате же при вештаку єст лєм авансне предаванє, нєт валути, шицко ше плаци по предрахунку. Найвекши дистрибутере ве­ штаку у нас то Промист и Еликсир „Зорка”, хтори уплацели аванс за вештак продуковательом у Русиї, маю барз вельки проблеми, бо Русия застановела вивоз вештаку и вец тоти фирми мушели врацац пенєжи купцом, а и польопривредним продуковательом - гвари Перович. По його словох, друга причина за драги вештак то монопол. Одредзени фирми мали вельке количество минералного гною на лаґеру и кед видзели же го Промист нє увожи и же цена ґазу рошнє, вони од юния почали дзвигац цену по 50 еври за тону, же би концом септембра це­ на гною пошла горе 200 евра по тони, у одношеню на авґустовску цену.

- Ми мали минералного гною, догвариме цену, чекаме фактуру, а вони нам пошлю векше задлуженє... Уреа бу­ ла 40 динари, а тераз є прейґ 100 динари. Даєдни фирми увожели квалитетни вештак з Ру му ниї, шиц ки ше боря же би були конкурентни на тарґовищу - толкує Виктор. ЗАВИШИМЕ ОД УВОЗУ Перович гвари же польопривреднїкох у наиходзацим року чека вельо нєизвесносци. И попри їх ликвидносци и солвентносци може ше случиц же нє буду мац на розполаганю богату палету продуктох, хтори зви кли ха сно вац у продукциї, бо их нє будзе на тарґовищу.

- Затераз ше нє зна чи буду увежени потребни количества минералного гною и ком­ поненти за пестициди. Контейнерски превоз зоз Китаю три и пол раз подрагшел у одношеню на яр. Єден конте­ йнер зоз китайского пристанїща по Солун тераз приходзи за 10,5 тисячи долари и то будзе вплївовац на цену пестицидох. То може буц причина прецо ше буду редуковац аґротехнїчни мири, хтори продукователє звикли применьовац. Будзе ше мушиц скорей, як предходзацих рокох, набавяц репроматериял и хасновац тото цо будзе доступне на тарґовищу. Велї пременя структуру шатви, будзе ше вецей садзиц сою, бо вона нє вимага вельо минералного гною. Зохабя себе шаце з поля, виселектую го, доробя, та зменшаю укладаня, а кед рок будзе добри, кед будзе дижджу и без екстремних температурох, продукователь ше може наздавац заробку - гутори Перович. По його словох, тарґовище Сербиї у пестицидох вредзи 100 милиони еври и то вельки пенєж. Гоч маме Фитофармацую, Ґаленику, Аґросаву, Жупу, Хемовет вецей нєт, купел го Аґромаркет, ми нє маме фабрику хтора про­ дукує пестициди. Увожи ше активни материї и годно буц проблеми, бо кажде сце свою часц заробку. На польох у найвекшей мири зашате деклароване нашенє жита, з пойда мало.

26. НОВЕМБЕР 2021.

Тей єшенї найвецей ше шало увозни сорти и то углавним французки. Рижни дистрибутере купели ґенетику, та под брендом Райфайзен идзе барз глєдана сорта Софру, хтора продукт нашеньковей хижи Лидея, а досц зашате и ЬО жита - Авения, Апилко, Монтекристо. Нашо НС семе, гоч ма високи протеини и високи гектолитер, нажаль, заостава по урожаю за 5 до 10 одсто, та ше продукователє вецей опредзелюю за увозни сорти, гоч даєдни продукователє и зоз НС семе мали високи уро­ жай - гутори Перович. ЧУВАЦ ЧИ ПРЕДАВАЦ По його словох, при одкупу кукурици було досц врацаня роби. Пооштрени мири на присуство токсинох, та кукурицу врацали зоз царини, врацали и вельки купци, так же у тих случайох була менша одкупна цена. У тим року жито и слунечнїк добре зродзели и мали добру цену. Кукурица и соя подруцели у роду, алє цену маю до­ бру. Терашня цена жита од 31,30 до 32 динари плус пдв барз добра и то реална цена. Цена кукурици при одкупу була 28 и 30 динари и терашнї цени од 25,80, 27 и 24,90 динари з векшу влагу, розча ро ва нє за поль о привреднїкох. ли на лаґеру, бо менєй зродзело, та сцу макси­ мум вицагнуц прейґ цени и по рихтац ше за наи ход заци рок. Цена кукурици спадла бо станул вивоз пре нїз ки водоу ро ве нь Дунаю, баржи нє мож наполнїц, лєм два трецини, а цена превозу иста. Хто ґод ма зарно на лаґеру тераз у дилеми, чи предавац, чи го чувац. Шицки калкулую, каждому динар вель­ ки. При сої маме пад цени, алє од того ше нє треба бац. Виктория ґрупа предала соярню Сояпротеин з Бечею, нови власнїк АДМ, шветова компания у аґробизнису превежнє ю у децембру. Препорука, же хто ма сої най чека з ню Нови рок, а тим цо маю кукурици нє знам цо повесц най робя. Кед у питаню цена жита, було би добре да останє висока и надалєй, бо то добре за шицких, а треба мац на розуме же млїнаре себе ище у жатви накуповали кельо им треба, та дальша тарґовина завиши од вивозу. Тот рок пре подрагшеня репроматериялу польопривреднїком принєсол надосц стресу и обаваня, гоч то у велькей мири и ґлобални тренди. Ми у Салкорпу плануєме за ярню шатву на час обезпечиц шицок репроматериял, кельо то тарґовище и доступносц допущи, и то вельке виволанє. У догваркох зме, намагаме ше оправдац довириє наших кооперантох, дац максимум. Будземе мац шицки гибриди, водзаци Декалб и Пионир, К ^ 8 и Зупдепїа гибри ди, як и ми не рал ни гної и пе сти ци ди як нам та рґ овище допущи. Шицко завиши од цени ґазу и увозу заключує Перович.■

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ТОТ РОК НЄ БУЛ ДОБРИ ЗА ЛЇСКОВЕЦ

МАЛИ УРОЖАЙ ПРЕ ПОДЛЕ ОПЛОДЗОВАНЄ У Сербиї єст коло шейсц тисячи гектари под лїсковцом и на нїх ше випродукує коло 2 500 тони плоди, цо нє закрива анї дзешату часц потребох у нашей жеми а векшину овоцох тот рок нє мал одвитуюцу хвилю, пре хтору було чкоди у рижних фазох їх розвою. Температура у януару одвитовала квитнуцу лїсковцох, алє у априлу и маю, у фази оплодзованя, хвиля нє була одвитуюца, та там дзе нє було вельо аґротехнїчни мири, урожаю скоро же анї нєт, гваря польопривредни фаховци. Подобна ситуация и зоз другима орехастима файтами овоцох.

З

КЕД КВИТНУЛ - ОБЕЦОВАЛ Совитодавец за обласц овоцарства у Польопривредней фаховей служби у Руми Санда Клєштанович гвари же кед лїсковец у питаню, початок рока обецовал добри род.

- Гоч засадзени добри сорти и гоч цепла хвиля у януару була идеална за квитнуце лїсковца, гевто цо после ушлїдзело, нє одвитовало його дальшому розвою. Жимна хвиля у априлу и маю завадзала же би ше добре окончело опращковйованє плодох и то направело чкоди нє лєм на лїсковцох, алє и на других овоцох, гоч при других, а окреме при кайси, барз вельки чкоди було и од мразу. Єдине цо продукователє лїсковцох могли зробиц и цо од нїх завишело, то залївац польо у фази налїваня зарна, бо лїсковец у тей фази глєда надосц води - гутори Санда Клєштанович. Лїсковец, як и други овоци, вимага полне применьованє аґротехнїчних мирох, цо значи же през залївну систе­ му требало додавац одредзене количество минералного гною, же би ше поспишело полнєнє плодох.

- У тогорочней продукциї мали зме ситуациї же поодпа до вали ца ли ґири зди плодох, хтори кед отво ри ме, вид зиме же нєт плода лїсковца, бо нє пришло до оплодзованя. Ту продукователє нїч нє могли зробиц. Друга часц, на цо ше могло вплївовац, то же и у лїсковцох єст чкодлївци, хтори нападаю плоди, дзиравя их и вец на концу нє маме добри квалитет - толкує Клєштановичова.

14 РУСКЕ СЛОВО

Там дзе єст урожаю, кед є позберани на час, важне и його дорабянє, сушенє. Шицки орехасти плоди, та так и лїсковец, у своїм составе маю вельо олєю, та же би нє стухли, треба их добре осушиц. Гевти хтори нє маю модер ни су ша ри, можу лї ско вец су шиц у мре жа стих мехох, як цо за паприґу, або цибулю, з тим же ше их нє шме тримац на слунку, алє у хладку и на то на месце дзе єст цуґ. При вельких продуковательох, лїсковци ше у погону пребера, умиє, осуши и випоручує натарґовище. Ценаочисценого лїсковца на пияцох од 800 до 1150 динари за килу, у лупи 300-350 динари, а на велько од 2,36 до 2,54 еври. САДЗЕНЄ ТУНЬШЕ ОД ДРУГИХ ФАЙТОХ ОВОЦОХ Пре добру одкупну цену поверхносци з лїсковцом ше з рока на рок звекшую за коло 500 гектари, а найвекши проблем же перши добри урожай сцигує аж кед древка наполня пияти рок. Вик тирваня древкох коло 50-60 роки, з тим же на польо треба посадзац голєм два файти, пре успишнєй ше опра щ ко вй о ва нє плодох и лєпши урожай. Трошки подзвигованя овоцнїка зоз лїсковцом, у поровнаню зоз другима овоцнїками, як цо яблу­ ка, грушки, черешнї на поли менши, место осем тисячи еври по гектаре, досц штири-пейц ти­ сячи еври. У одношеню на яблу­ ка и грушки, хтори сцу интензивнєйшу защиту и технолоґию, при лїсковцох технолоґия про­ дукциї єдноставнєйша, алє ю треба випочитовац.

26. НОВЕМБЕР 2021.

■ За продукцию лїсковца нє потребна велька роботна моц, бо ше найвекша часц роботи, окрем орезованя, може окончиц зоз механїзацию. Даєдни вла снї ки век ших по верх но сцох, ха сну ю ци суб вен циї

Санда Клєштанович

ЗАЩИТА ВАЖНА Вешенї, док одпадне коло 90 одсто лїсца треба окончиц белаве пирсканє. З препара­ том на бази бакра, дезинфикує ше рани на местох дзе одпадло лїсце. То треба окон­ чиц кед дньова температура 10-12 ступні, а вноци же би нє була у ми нусу. У януару, кед лїсковец поч­ не квитнуц, треба го опирскац и од хороти монилиї, процив згнїца плодох. На яр, у фебруару треба повториц белаве пирсканє з бакром, з тим же ше ту додава и инсектицид на бази пиретроида. Лїсковец треба обовязно два раз попирскац процив ин сек та сурла ша, бо вон зна напра виц ве ль ки чкоди. Пирска ше у маю на два за­ води, у розмаку од дзешец днї. У медзичаше го мож попирскац кед ест пепелнїца, або шпляхи на лїсцох и то з пре па ратом на ба зи ди фено кона зола.

держави, купели комбайну за зберанє плодох, хтора кошта коло сто тисячи еври.^ Мартица Тамаш 26. НОВЕМБЕР 2021.

екопотуа@ ги5ке5Іоуо.сот

У БУДЖЕТУ РЕПУБЛИКИ СЕРБИЇ ЗА 2022. РОК

ЗА ПОЛЬОПРИВРЕДУ 62 МИЛИЯРДИ ДИНАРИ За Министерство польопривреди, лєсарства и водопривреди зоз буджетом за 2022. рок будзе видвоєне 62 милиярди динари, цо звекшанє за 17,5 одсто у одно ше ню на ини ци ял ни буджет за 2021. рок, гварене 22. новембра на схадзки скупштинского Одбору за поль о при вре ду. Представнїца Министерства финансийох Драґана Дьордєвич гварела же тота сума за 1,8 милиярди динари векша у одношеню на октоберски ребаланс, односно, же будземе мац звекшанє од 9,3 милиярди у одношеню на першобутни тогорочни буджет. Вона визначела же за субвенциї Министерство плановало 50,6 милиярди динари, цо за два милиярди вецей у одноше­ ню на ребаланс, а 8,8 милиярди ве цей у одно ше ню на ини ци ял ни буджет за 2021. рок. Визначела и же субвенциї у сектору польо­ привреди виноша 35,25 одсто од вкупних субвенцийох держави. Найзначнєйши средства од 32,2 мили­ ярди динари унапрямую ше до директних плаценьох у польопривреди, за ИПАРД ше видвоює 6,4 милиярди, а за мири за рурални розвой пейц милиярди. Державна секретарка Министерства польопривреди Єлена Блаґоєвич ви­ значела же є барз задовольна зоз планованима видвойованями през буджет

------------------------

за 2022. рок. Вона гварела же то справди рекордни буджет за польопривреду и за средства за субвенциї, з оглядом на тото же ше аж 81 одсто буджета Министерства польопривре­ ди планує за субвенциї. Предсидатель Одбору Мариян Ристичевич визначел же звекшанє часци за Министерство польопривреди у предлогу буджета за 2022. рок и

векше и же виноши 19 одсто. Вон гварел же зоз интервенциями зоз Дирекциї за статкарство под час рока, хтори буду виношиц пар милиярди динари, польопривреди ше уда досягнуц до 5 одсто вкупного буджета, ке­ льо и предвидзене зоз законом. Скупштински Одбор за польопривреду потримал суму буджетних средствох за Министерство польопривреди за наиход за ци рок. М. Т.

У СЛИКИ И СЛОВОХ

ВИПЛАЦИ ШЕ ЗАЗБЕРОВАЦ КУКУРИЦУ Тогорочни урожай кукурици подруцел, а цена на мало, кед ше предава на статковим пияцу у Шиду, виноши 3 000 динари за сто килограми. Як парасти гваря, цена кукурици будзе роснуц и у идуцим року, а дзе ше заста но ви, оста ва вид зиц. Прето ше виплаци зазберовац кукурицу на польох дзе є уж виламана з оберачом, або є викомбайнована. Надосц чутки єст на жеми од скорей, поодпадовали пре витор, а єст и тоти цо попа­ дали з прикочох, та дачийо схопни руки раз два можу назберац мех кукурици. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА

53. ДРАМ СКИ М ЕМ О РИЯЛ ПЕТРА РИ ЗН И ЧА Д Я Д Ї

ПРЕМИЄРА ПРЕДСТАВИ „ЕНИҐМА ДЯДЯ”

ЧЛОВЕК ЗОЗ ДРАМУ У ДУШИ „Ениґма Дядя” нє лєм биоґрафски фалат поставени на сцену, алє є источашнє и прегляд историї народзеня и тирваня нашого театру, як и омаж шицким хтори го творели през остатнї пол столїтия. У тим контексту, тот обсяжни и комплексни проєкт на достойни способ означел ювилей нашого театру 53. Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї почал всоботу, 20. новембра, з премиєру представи „Ениґма Дядя” по тексту и режиї Славка Ороса, хтору пред полну салу Дома култури у Руским Керестуре виведол ансамбл РНТ „Петро Ризнич Дядя”.

Дїя мултимедиялней цаловечаршей представи провадзи живот и дїло Петра Ризнича Дядї, велького театралного ентузиясту, културного дїяча, просвитного роботнїка и наисце ениґматичней особи хтори ше як русийски вибеженєц становел у Руским Керестуре и вдерел фундамен­ ти театралного живота при Руснацох, хтори и нєшка стоя. Прето „Ениґма Дядя” нє обдумана и реализована лєм як биоґрафски фалат поставени на сцену, алє є источашнє и прегляд историї народзеня и тирваня нашого театру, як и омаж шицким хтори го творели през остатнї пол столїтия. У тим контексту, тот обсяжни и комплексни „програмски проєкт” хтори жанрово можеме одредзиц як доку-драму, сполнєл свой циль и на достойни способ означел ювилей нашого театру. Доку-драма, жанр и формат хтори зоз швета телевизиї ступел и на театрални сцени нашого часу, комбинує „живи” бавени сеґменти хтори реконструую историйни подїї особи и феномени, подкрипени з документаристичнима материялами репродукованима з рижних медийох и платформох - чи то архивски знїмок, чи фотоґрафиї, чи документи. На тот згуснути способ нарациї, мож повесц вецей и заграбнуц глїбше як цо то можлїве у кла­ сичним „моножанровим” вислове як цо то наприклад кнїжка лєбо филм. Розумлїве, вельке то виволанє орґа-

1 6 РУСКЕ СЛОВО

низовац морйо розличного материялу и порученьох хтори кажди за себе и шицки одразу „атакую” на осети и увагу публики, а же би ше у нїх нє замервело и страцело нїтку дії. У случаю „Ениґми Дядя”, єй практично комплетному авторови Славкови Оросови тото ше удало. Нє рахуюци даскельо дробни зауваги углавним технїчней природи, публики презентовал комплетне дїло хторе од початку по конєц чече у своїм ритме, трима увагу и лєгко ше провадзи - шицки цо зме всоботу патрели „Ениґму Дядя”, о Дядьовим живоце и дїлу знаме вецей як пред тим цо зме вошли до сали. Оросову визию на сцени витворел єденацчлени ансамбл составени зоз ґлумцох хтори помали поставаю, лєбо су то уж тераз, ношаци на керестурскей сцени. Главна улога Петра Ризнича Дядї зверена Якимови Винайови, а вєдно з нїм ґлумели и зменьовали ше у вецейнїстих улогох Адриана Надь, Емилиян Няради, Иван Емейди, Силвия Малацко, Мая Зазуляк Гарди, Мирослав Малацко, Ненад Канюх, Владимир Надь Ачим, Владимир Варґа и Дорика Емейди. Гоч у таким мултимедиялним концепту представи ґлума нє

АПЛАУЗ ВЕЛЇКАНОМ Предсидатель УО РНТ „Дядя” и длугорочни актер нашого театралного живота Янко Лендєр отворел Мемориял зоз словами же и попри шицкого цо нам ше случує пре пандемию, ніяк нє треба дошлєбодзиц же бизме постали духовни каліки такого часу, а култура и театер, и охрана и окрипенє од того ризику. Инспиративни виступ заключел зоз припознаньом шицким хтори вецей нє знами, а през предходни 50 роки будовали и жили руски театер...

- За пол вика през театер прешли велї особи котри ше длужей або кратше затримали у нїм и охабели свой глїбши, або лєм дочасови шлїд, алє шицки дали полне доприношенє за очуванє нашого националного идентитету, язика и бешеди, нашого руснацтва. За шицких ґлумцох, режисерох, за шицки особи котри помагали у реализациї представох споза бини, а котри вецей нє з нами, котри з таку пиху и гордосцу творели и наступа­ ли на тей керестурскей, алє и на велїх других сценох у жеми и иножемстве одкаль приношели числени награди и припознаня, и преношели мено Руснацох, модлїм аплауз - поволал Лендєр, а публика ше одволала и на театерски способ указала чесц велїканом.

26. НОВЕМБЕР 2021.

киІІига@гизке5Іоуо.сот

53. ДРАМ СКИ М ЕМ ОРИЯЛ ПЕТРА РИ ЗН И ЧА Д Я Д Ї ма достаточно простору як у класичним театралним фалаце, шицки свойо улоги одбавели коректно, у рамикох авторовей постановки. Окреме даскельо ґлумецки миниятури у „скеч-сценох” з хторима илустроване як Дядя театрално освидомйовал ентузиястичну, алє нєуку валалску младеж, виволали спонтани аплауз публики цо гутори же добра улога добра, та гоч тирва минуту-два. У служби програмскей функциї и мисиї представи, Дядя представени лєм як кроки характеру, баржей метафора як особа. З нєобходну нїтку патетики, алє таки яки наисце могол буц у живоце - нє трапенїк хтори „гинє за нєподзековних Руснацох”, алє особа хтора жиє за театер, хторей, як ше гвари у єдней реплики, драма у души, хтора анї нє може, анї нє сце, процив своєй норови. Видзи нам ше же то приповедка хтора ше повторює од початку нашого театру по нєшка и на хторей збудовани и стої театрални живот при Руснацох... Як гласово глумци у авдио-визуалних сеґментох представи хтори ше комбиную зоз бавенима сличками зявюю ше Славко Орос, Андрей Орос, Владимир Надь, Мария Афич, Олена Гудак, Ема Живкович и

Лана Шомодї. Лирску нїтку представи подцагли гласи руских шпивачкох - Николаї Афич Фа и Кристини Афич хтори интерпретовали традицийни романси. Представа реализована и дзекуюци численей екипи споза сцени, чия улога у таким мултимедиялним проєкту велька як и глумци на сцени, насампредз кед слово о обробку авдио-визуалних материялох, за цо заслужни Златко Рамач, Златко Русковски и Саша Палєнкаш. Фахови консултант на тим проєкту Владимир Надь Ачим, асистентка режиї Таня Арва Планчак, а автор у (вецейрочним) пририхтованю текста и представи хасновал числени архивски жридла наших институцийох, як и автентични материяли и предмети Ризничових потомкох. Обсяг позбераного документаристичного материялу вшелїяк сам по себе мушел буц виволанє, односно як ше стримац же би ше до представи нє положело баш шицко. Но, то гутори з яку ше озбильносцу приступело ґу тому проєкту. Обчекованя публики, хтора виполнєла салу Дома кул­ тури и ознова єй на Мемориялу було и зоз других руских местох, нєдвосмислово тиж сполнєни - автора и ансамбл представи „Ениґма Дядя” настояци випровадзела зоз сцени зоз моцним аплаузом. Чи мож обчековац вецей? Чи би Дядя сцел иншак?^ М. Джуджар/И. Сабадош 26. НОВЕМБЕР 2021.

ВИСТАВА УМЕТНІКА ЯРОСЛАВА ПЛАНЧАКА

ВИГЛЄДОВАНЄ ФАРБОХ ЯК ИНСПИРАЦИЯ Под час 58. Мемориялу у голу Дома култури поставена и вистава уметнїка Ярослава Планчака зоз Руского Керестура. Здогаднїме, млади уметнїк нєдавно наградзени и на „Дньовки”, а поряднє сотрудзує и зоз МАК-ом и „Литературним словом”. Вистава отворена першого вечара Мемориялу, пред премиєру представи „Ениґма Дядя”. Виставу отворел директор Дома култури Руски Керестур Владимир Надь зоз словами Достоєвского же красота виратує швет, препоручуюци так и представи хтори на репертоаре тогорочного Мемо­ риялу и провадзаци змисти тей театралней манифестациї. Потим Мирос­ лав Малацко пречитал рецензию котру о авторови и вистави написала Ма­ рия Митич зоз Академиї уметносцох у Новим Садзе. У нєй медзи иншим виз­ начене одрастанє пер­ спективного виртуалного

уметнїка и спознаванє самого себе, дзекуюци чому розвивал свой автентични вираз. Поставену колекцию творя студиї перспективи и ниянси фарбох, яки и абстрактни рисун­ ки и фотоґрафиї, а ту и наградзовани постери за Филмски фестивал Мерлинка, на котрих ясно визначена авторова креативносц у технїкох диґиталней уметносци. Вистава у Керестуре Ярославови потераз друга самостойна, а перша пред домашню публику.

- Барз ми мило же викладам на локалним уровню и же сом ту призначени и препознати як уметнїк. Викладал сом у Беоґрадзе у КЦ Ґраду, а викладал сом и вєдно з другима уметнїками. Хаснуєм рижни мишани техніки, од самого клайбаса, древково печаци, акрил, темперу, єст и акварелу. Найволїм абстрактни мотиви кед кажде може їх смисел интерпретовац як сце, алє бим повед же виглєдованє фарби то тото цо ме наисце инспирує - визначує Ярослав Планчак. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА І ЗАКЛЮЧЕНА ПИЯТА РУСКА НАУКОВА КОНФЕРЕНЦИЯ ЗА СТУДЕНТОХ, МЛАДИХ НАУКОВЦОХ И ФАХОВЦОХ

СМУЖКА ПОДЦАГНУТА У НЄФОРМАЛНЕЙ АТМОСФЕРИ просторийох „Руского слова” и Заводу за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе пияток, 19. новембра, дополадня отримане нєформалне друженє орґанизаторох и учашнїкох Пиятей рускей науковей конференциї за сту­ дентах, младих науковцох и фаховцох хтора отримана у онлайн формату 12. мая того року. Нєдавно з друку вишол и Зборнїк роботох зоз тей конференциї, та пияткове стретнуце отримане як роботни фриштик лєбо „оловранти” на хторим представени Зборнїк и додзенєни авторски прикладнїки учашнїком Пиятей конференциї, и на одредзе ни способ подцагнута смужка под єден циклус роботи коло потримовки и промовованя науково-виглєдовацкей роботи наших младих, у одшмельованю и мотивованю же би свойо интелектуални капацитети и образованє представели заєднїци хторей припадаю. Медзитим, понеже кажди конєц у исти час и нови початок, такой бешедоване и о планох за шлїдуюцу Конференцию, хтора ше узвичаєно отри­ мує на два роки. Майску Пияту конференцию орґанизовали Новинско-видавательна установа „Руске слово”/Часопис МАК, Завод за културу войводянских Руснацох, и нєформалне здруженє Виглєдовацки круг, з потримовку Оддзелєня за русинистику Филозофского факултету, хтори вєдно и видавателє Зборнїка. Най здогаднєме, Першу конференцию 2012. року орґанизовал МАК з нагоди 40. рочнїци того младежского часописа, а теди формовани и Виглєдовацки круг. Потим ше формално до орґанизациї сукцесивно уключели и Завод и Оддзелєнє за русинистику, же би ше зоз Пияту конфе­ ренцию, хтора пре епидемию отримана у нєпорядних обставинох, шицки спомнути актере позберали коло єдней мисиї. Директорка Заводу за културу войводянских Руснацох Анамария Ранкович визначела же сам факт же Конференцию нєшка орґанизую и потримую три водзаци руски институциї - Завод, „Руске слово” и Оддзелєнє за русинистику, гутори же препознате и припознате значенє науково-виглєдовацкей роботи за будучносц нашей заєднїци.

У

ЗБОРНЇК У Зборнїку зоз Пиятей конференциї обявени роботи осем авторох - Ани Римар Симунович, Андрея Ороса, Якуба Павляка, Марини Шлемендер, Доротеи Будински (обласц литератури и линґвистики), Єлени Дудаш (етно-гортикултура), Марини Сакач (антрополоґия) и Саши Сабадоша (история).

18 РУСКЕ СЛОВО

Як резимовали вецей учашнїки стретнуца, на потерашнїх пейцох конференцийох мали зме госцох з иножемства, достали зме нагоду слухац викладаня з рижних

обласцох наукового виглєдованя, було интересантни дискусиї, а зоз Першей конференциї вицагнути заключеня чийо елементи убудовани и у Националней стратеґиї Руснацох. Потераз на Рускей науковей конференциї за студентах, младих науковцох и фаховцох участвовали вецей дзешатки особи хтори ше занїмаю з руску тематику лєбо зроднима темами у своїх обласцох науковей роботи лєбо студийох, насампредз з нашей держави, алє и зоз иножемства, а окреме значне же ше кажди раз зявюю голєм даскельо нови мена, хторим то звичайно и перше искуство у науково-виглєдовацкей роботи и перше публикованє у фаховим виданю. Тот факт вшелїяк треба мац на розуме кед слово о квалитету и уровню роботох хтори ше представяю на конференцийох, алє тиж так треба визначиц же у каждим новим Зборнїку єст два-три интересантни, актуални и важни теми хтори ту голєм начати, а вредзело би их виучиц и розробиц и на висших уровньох академскей науково-виглєдовацкей роботи. Як гварене, на каждей конференциї було нових учашнїкох, алє источашнє отри­ мана база, ядро тих хтори поряднє участвую, нє лєм з науковима роботами, алє и як орґанизаторе, и „менторе” початнїком, од першей конференциї по нєшка. Єден зоз сновательох Виглєдовацкого кругу и Науковей конференциї младих, докторанд Саша Сабадош гварел же, з огядом на тото же ше на каждей кон­ ференциї зявює голєм трецина нових младих учашнїкох, науково-виглєдовацка робота при Руснацох ма и капацитети, и потенциял и перспективу, и же то добра драга за формованє будуцей, як наглашел, просвищеней рус­ кей елити, хтора годна унапрямйовац нашу заєднїцу у часох и обставинох хтори ше швидко меняю. По його словох, тоти людзе основа за формованє бази зоз хторей буду рушац фундаментални пременки у нашей култури и заєднїци вообще. И. Сабадош 26. НОВЕМБЕР 2021.

НОВЕМБЕР 2021. рок

Л

іш

п л ш

ч іш

СЛОВО

ЧИСЛО 11

Литературни твори и фотоґрафиї у тим чишлє „Литературного слова” представени на тогорочней Мултимедиялней манифестациї„Дньовка”, 6. новембра 2021. року у Руским Керестуре.

•

•

V В

А і дихаи з полнима плюцами

Томи Рац

Н АШ

КАФ И Ч

Шедзим у кафичу, пиєм пиво Таман же досц, алє хтошка наручел и вино, Уж ми вельо и стої ми у гарлє, Боїм ше за мнє и за мойо здравє. Шицки зме ту помали уж пияни Даєдни уж и вонка виганяни За шанком стої якаш моцна дзивка У ствари то лєм брадати випива пивка. Наш келнер главни При ньому нїхто нє останє жадни Пива жимного стално за нас ма Аж и кафу на пол ноци увариц зна. Хтошка ше уж барз надзера Дораз дзвери ве-це-а позбера За шанком стаємни госци Випатраю ми як да нїхто од нїх нє посци. До файронту шицки поспали Даєдни аж и дакус поврацали Будзе ту чисценя и п*****ня Гайде збогом и довидзеня.

26. НОВЕМБЕР 2021.

Автор фотоґрафийох: Ана Рац

РУСКЕ СЛОВО 19

Л и т е г ш т ц /ін е

Михаела Еделински ї* ♦* ♦> ♦> Студиранє, або у прекладзе найкрасши период живо­ та младих людзох котри ци, попри обезпеченого квалитетного образованя, понука и час за себе и свойо гобиї, за роботу и финансийне напредованє, за рекреациї, йоґи, терховню и бриґу о своїм випатрунку и други рижни ваннаставни активносци. Коцки совершено поскладани по питаню социялного и любовного живота, а о психичним стану най нє приповедам. Квитнєш и зреєш як нїґда! Случи ше и даєдна бриґа, алє и вона ше да ришиц. Живот ци як права сказка! Алє нє наздавайце ше вельо будуци бруцоши, бо тоти правила нє важа за нас цо студираме на державних факултетох. О тих совершених сказкох вам буду приповедац тоти цо уписали рижни Синґи-динґи курси и мотиваторе зоз Меґатренду, а я ше будзем тримац реалней студентскей шерцопараюцей траґикомедиї. Любела бим ше огранїчиц на свой хасен и поволац на єдно мудре виреченє котре раз гва­ рел єден од моїх професорох на факултету, а то же: „Одвичательни сом за тото цо гуторим, алє нє и за тото цо ви чуєце.” Лєм додам же попри цалого семестралного ґрадива то и єдине цо сом запаметала з того предме­ ту. Велька чкода же нє студирам даяке обще право на приватним факултету, вироятнє же би то було достаточне за єдну оправдану дзешатку. Потолковац цо поента виреченя анї нє потребне, бо у таких установох анї нє важне же чи ти вообще и розумиш дацо. За саме вире­ ченє, вироятнє же ше велї людзе операю на тото такволане „правило”, гоч то дакеди ма и добри пошлїдки, а дакеди и менєй добри. Можебуц то дакус и себичне, бо

ІК »

.

Автор фотоґрафиї: Мирослав Виславски

20 РУСКЕ СЛОВО

вец себе допущуєме повесц и вецей як цо бизме требали. Думам, припатрайме ше на Фейсбук ґрупу Руски Керестур. Фаховцох кельо сцеце, лєм нє знам чи ше там одвитує без осудзованя, чи заш лєм, без роздумованя. Тото цо знам то же цо вецей читаш коментари уровень интелиґенциї ци опадує на уровень того истого цо их и написал. Алє цо и обчековац од людзох хторим приоритетнєйше знац найновшу вистку у валалє, а нє же ше словко „нє” пише оддвоєно од дїєслова. О нє познаваню и хаснованю чудесних гиєроґлифох, то єст знакох интерпункциї, бим анї нє започинала. Ми, цо студентски днї препровадзуєме у вельких городох любиме почитац дацо по руски, бо ше мацерински язик лєгко забува а нєшка ше вон, нажаль, уж помали и траци. Заш лєм, зоз другого боку, док ґод ше за питанє о ровноправносци медзи руским и сербским язиком у жридлово руским валалє боря лєм нєпознати фейсбук коментаторе котри нє знаю зложиц просто преширене виреченє и кед хасную свой мацерински сербски язик, я ше за щезаванє руского нє бриґуєм. Кельо ше поєдинци свидомо, або нєсвидомо намагали знїщиц наш язик, потераз го могли уж и научиц. „Кельо язики знаш тельо и вредзиш”. Єдноставна и красна филозофия, га нє? Цали студентски живот єдна филозофия. Школуєш ше на рахунок дер­ жавного буджету, а нє ясне ци чом и далєй нє маш ди­ нари за дацо вецей од хлєба и паштети. Вироятнє же Дїлас и за тото виновати. Ноцни виход ци представя шпациранє по кею бо нє маш пенєжи анї за уход до даякого локалу, а место музики у глави слухаш думки и дебатуєш о своїм постояню и питаш ше чи би ци нє бу­ ло лєпше кед биш ше з того истого кею руцел. Шедзиш на лавочки и чекаш же чи нє шеднє даяки принц на билим коню ґу це, алє шицко цо доставаш то дїдо котри ци понука палєнку и виривок своєй животней приповедки. Алє да нє думаце, дзе єст подли боки ту и добри. Гваря же кед ци дацо нє идзе - постої дацо друге, цо ци идзе. Наприклад, кед нє маш щесце у пенєжу, може­ , буц маш щесца у любови. Виприповедам вам свойо искуствия, та увидзиме чи то наисце так. Кед сом ше уписала на факултет нє мо­ гла сом найсц амфитеатер, та сом ше поставела як прави одвичательни бруцош вошла сом до студентскей мензи, и нє, нє питала сом ше нїкому же дзе амфитеа­ тер, алє сом шедла за стол и анї нє вишла зоз нєй. Шацуєм доокола и видзим ри­ жни твари. Патрим на ґрупу одроснутих хлопох чийо власи шивею и ранци вискакую и роздумуєм же ми то найвироятнєйше буду професоре. До конца дознавам же су, заш лєм, студенти. Припатрам ше и далєй на людзох. Даєд­ ни швижи, пахняци и поприберани, а даєдни як да штири днї нє напущовали мензу по випатрунку, и кармик по 26. НОВЕМБЕР 2021.

Іііегаіигпе@гизкезІоуо.сот

паху. Воздух у мензи на уровню заґадзеносци Беоґраду и од диму скоро же нїч опрез себе анї нє видзиш. Алє я видзела тото цо сом и сцела видзиц, єдного красного леґиня котри ми „западнул” за око. Попатрел вон на мнє. Патрим я на ньго як целє з чиїх устох лєм цо шлїна нє вичурела и шмишкам му ше. Тирвало то так даскельо минутки док вон нє нєстал. „Яки красни початок, сиґурна сом же го пошвидко ознова увидзим!”, подума­ ла сом у себе. Боме була то и правда, пошвидко го я и видзела на преподаваню кед ми ше представел як аси­ стент и наставнїк предодредзени за мою ґрупу. Наздавам ше лєм же ми теди очи у мензи нє випатрали барз гладно. Кед сом ше шлїдуюци раз врацела до Кересту­ ра, ту сом тиж мала искуствия. Єдно було кед сом пошла на Службу Божу до Водици дзе сом видзела нєпознату хлопску красоту. Подумала сом у себе „Того чловека ми сиґурно Бог послал!” На мойо щесце, и у исти час нєщесце, удало шеми сом вичерац даскельо слова зоз нїм. И наисце, випадло же го Бог послал ту. Бул паноцец. „Идземе далєй, будзе лєпше” гуторим лєм себе. И так єдного викенду з товаришками пойдзем на журку. И як и вше, упознаваш нових людзох. Так ше я заприповедам з єдним хлапцом, видзим приповеда вон по руски, алє го я нє познам. Питам му ше одкадз є, а вон гвари же є з Коцура. Думам же нє мушим далєй обяшньовац у чим бул проблем. А думала сом же горше од асистента и паноца нє може буц... Остатнє искуствиє котре повем було кед сом ше запошлєла до фаст фуду „Колина” котри найбаржей робел по принципу „доставох”, та можеце лєм задумац кельо ту хлопох було. Медзи шицкима, визначел ше єден єдини зоз нєвироятну енерґию и позитивносцу. Нєщесце на дзверох, нє жиє вообще у Сербиї, алє на єдним острове. Ту є тераз лєм пре ковид ситуацию. Приповеда вон о живоце, кадзи путовал, цо робел, цо здобул и купел, и так далєй, та му ше я питам же зоз чим же ше иншак занїма кед є таки млади, а уж успишни. Вон ше шмишка и гвари ми, „Бартендер сом.” Мнє нє баш найяснєйше, знам я же у нашей держави чежко мож заробиц на гоч хторей позициї да ши, алє нє верим же розлики у жемох знаю буц таки драстични. Да нє длужим, мистерия до конца вечара була розришена, а одвит бул у тим же зоз услужованьом напиткох вше ишли и мали пакованя цукру у праху. То якиш окремни и драги цукер кед ше од нього так добре могло заробиц... Випатра же од любови нє будзе нїч. Можебуц сом мала вецей щесца у финансийох? И нє баш. Цо ше дотика роботи, студенти идеални жертви на котрих ше вируцую особни фрустрациї и нєзадовольства. Нє верице ми? Идзце ше запошлїц до Мек Доналдсу. Можебуц лєм мойо искуствиє було таке подле, алє го у каждим случаю, нїкому нє жичим. До­ бре, можебуц лєм гевтим радикалцом цо сцу най ше отворя сербски оддзелєня у керестурскей школи. А Мек Доналдс и Колина... Нє знаш дакеди чи горши тоти цо робя там, чи муштериї котри ту приходза. Заняти особи женского роду котри робя за кус вецей од минималца ми гуторя же мушим буц женственша, без огляду же мам двацец роки и убудовац филери до устох, витетовирац оберва и положиц три додатни пасма павучайкох. Нє знам, можебуц пре тоти уста, кед дома вечераш хлєб з марґарином, смачнєйше и лєгчейше полїґац, а слизи котри лєю пре худобство нє нательо горки, бо заш лєм маш гадвабни павучайки. З другого боку, хлопска часц колективу випатра же ше затрацела и остала 26. НОВЕМБЕР 2021.

Автор фотоґрафиї: Мануела Кучмаш

жиц у даєдним од прешлих викох бо ґлуми супериорносц и висши статус пред женами, гоч єдине цо зна поробиц то обрациц плєскавицу на други бок док му ше руки и так трешу, а роби на тей позициї минимум дзешец роки. Муштериї нїч нє лєпши, патра на це зоз ґадзеньом и саную це. Ситуация котру сом мала була така же оцец дзивчецу цо мала можебуц дванац або тринац роки, обяшньовал як ма буц вредна у школи и учиц ше же би єдного дня нє закончела на моїм месце. Думам же сом требала поверху тих тунїх униформох цо сом ношела облєчиц и били мантил же бим ше визначела як дочасови роботнїк и будуци дохтор. Вец бим наисце випатрала як месар, алє цо є ту є. Щесца у роботи ище менєй як у любови. Шицко цо потераз виприповедане то лєм єдна часточка у морю хвилькох, алє припознавам же нїч од того нє було подле, або нєпотребне. Су­ ма сумарум - Лєпше повесц „Упс!” як „Цо кед?” и то дефинитивно правило з котрим ше я водзим у живоце. У шицким добрим ше найдзе и дацо подле, та и обратно. Абсолутна шлєбода нє постої, вона ту лєм у фраґментох и треба ю вихасновац на мудри способ, бо кажде хто ше бори за либерализем ше у исти час и гарештує. Алє то уж тераз глїбоки теми о котрих можеме приповедац на афтеру после даскельох погарикох водки. Так же ше видзиме там! П.С. уход задармо, як и стерилизация псох кед сце потераз нє пречитали у ґрупи! ■

РУСКЕ СЛОВО 21

* '

Л и п т

л т

ш

.

СЛОВО

Соня Алексич

ПУТЕШ ЕСТВИЄ Нє шицко то праве так як вам я виприповедам... Бо, то приповедка з угла єдного злєкнутого дзивчеца котре одлучело же досц було - вибори ше вона зоз страхом од води! Алє, нє под тушом, дзе випражнї цали бойлер, та ше вец домашнї обегую же хто ше перши отушира, напевно же нє, бо при нєй нє важи тота „Престань кед ци найкрасше”. Ужива у шицких литрох, до конца, та най пове хто цо сце. Нє роби ше анї о базену у котрим плїва лєм кед нє жимно, бо єй праг толеранциї на купанє у жимней води наисце нїзки, та кажди раз кед уходзи до базену ма чувство же ю инфаркт вдери, а вона планує длуго жиц! Нє увидзиш ю анї на озеру, окрем, можебуц, як ю лебеди оганяю - дармо, дахто муши мац и таки искуствия. Нїґда нє була точно сиґурна одкадз тот страх од води, бо нїґда нє мала даяке трауматичне искуство з воду. Здгадовала ше ситуациї у котрей би себе пре братово заткани уха после купаня, ровно єднак повторйовала: „Вон остал глухи, вон тераз глухи...” Дармо би єй родичи толковали иншак, та аж и вон сам єй гуторел же ю чує док вона кричи на ньго „МИРОСЛАААВЕ! Барз вельо роки потим вода Сонї нє шмела дотхнуц уха, ша озда нє сцела остац глуха. Нє сиґурне кельо тота метода вредзела, бо нєшка углавним зма­ хує з главу и шмеє ше теди кед би нє требало. Та якош анї плїванє би єй нє представяло даяке огромне задовольство. Зна плївац, нє задавела би ше, алє знаце тоти плїваня и цморканя у води з леґиньом/дзивку? Е, то вона нє ма­ ла. Накадзи би ше ґу нєй приблїжел, такой би почала: „Беж одо мнє, дураку єден дурнїсти. Сцекай одо мнє, ша озда ме нє сцеш ношиц на души?” Ах, тота любов... Алє вона, у ствари, надумала же шицко тото победзи од­ разу. Поздравела ше з родичами, братом, товаришами, блїзшу и дальшу родзину (анї єй на свадзби тельо нє були), одлучела хто ше будзе старац о єй сучки Леи, бо хто зна, можебуц ше нє враци, та рушела просто до Републики Сербскей. Можебуц уж и нагадуєце, рафтинґ, гей гей. Соня идзе на рафтинґ. Єєє! Чи наисце сцела пойсц? Шицко верице. Озда є нє така шалєна, алє супруг ю влапел на спреводзку. Вона його на палєнку-два, алє о тим нє будземе тераз. „Гало, я ше боїм од води, нє идземе”, гварела му як кед би цалком у шоре було же би одлучела за обидвоїх. „Алє, то на­ года же биш вишла зоз своєй зони комфору, же биш победзела свой страх”, гварел єй супруг. „Та убил ме чорт, нач сом ше на цале гарло хвалєла”, подумала себе и як то уж шор наклада, ша озда нє потупи свойо слова. „Идземе!” - гварела. Драгу потамадз можебуц лєпше прескочиц, прето же кед подумала на драгу, морска хорота би пришла як нєволани госц. Зна дахто о чим приповедам? Ви єй найлєпши това-

Автор фотоґрафиї: Филип Будински

рише од нєшка! То, углавним, идзе так: давно зме ше нє дружели, гайде тераз дакус фиксирай погляд, нїч нє єдз, нє мушела биш вельо анї приповедац и нєпреривно допи­ вай супругови - меркуй як гамуєш, йоой круцина ознова... Гей зна, и сама себе є нєжадани сопутнїк на путованю. Перши дзень прешол у звикованю, гоч пре наисце кра­ сну природу и околїско, одличнє єдзенє як и живу музику вечар у кампу, то нє було анї чежко. Окрем привикованя на храпенє сушедох. „Ютре дзень - рафтинґ. Но, уживала ши цо ши уживала, тераз ци конєц” - подумала себе. „Алє, голєм ше наєдз, за шицок пенєж. Та най идзе живот!” Так то и було, бо на столє прашецина, курчецина, фашири, пита, паприґаш, а шиц­ ко цепле, праве зоз пеца. Та, кед ше доообре наєдли, вонка их чекал „скипер” же би им дал упутства як ше кажде ма справовац на чамцу, та и теди кед ше чамец превраци. ПРЕВРАЦИ??? Ноги ше єй почали тресц, обнял ю жимни зной „яй, мамо мила, як я то прежиєм?” А вец други глас гвари „Та яке преврацанє, нам ше то нє случи!” та-дам, у хвильки постала видовита Соня. Людзе под адреналином, а вона, вона на половки же одустанє....Йоой, тот кавч там у хижи таки мегки, а и вона цошка вистата од драги та би можебуц могла... нє, можеш ти то!” - водзи ше у нєй битка. Пришол час за одход на место одкадз почина рафтинґ. Шедла до комбия, напредок, розуми ше, за кажди случай, а ґу нєй ше придружує жена з истим проблемом. „О, дзе ши, мила єдна?” - нашла себе пайташку, нє будзе вше во­ на найгорша у цалей приповедки. Комби рушел. Ноо... бриґо моя, прейдз на другого”. Рушели вони, а з нїма и круцини. Погляд фиксирани, а пайташка ше обраца, приповеда „Уф, зрадзела ши ме”, подумала себе, „зрадзела”. Но та нїч, трима ручку од дзверкох як кед би була спасительна, як кед би єй було нєдобре, лєм кед би ю нє трима­ ла, а у ствари, шицко єй єдно, готова є! Сопутнїки назадку франтую на їх рахунок. Щесце же були назадку, бо кед би погляд могол забиц.....Соньо, нє гриш душу”. Алє, вона озда нє як єй пайташка Светлана, вона нє приповеда, нє огляда ше и нє шмеє, модлї ше лєм най цо скорей сцигню. Драга узка, кривулькава, а щесце у нєщесцу, барз мало єст асфалтованей часци бо, накадзи вожач наидзе на тоту часц драги, одразу дума ше є на гали-ґалию, та ше єй закруци у глави. „Нєєє... за Бога милого! Нє роб то!” Но, на час сцигую, тельо же ручка нє одпадла, а вона нє замлєла, вилєцела вонка удихнуц воздух. Бляда як ренда, такой подумала же ше враци назад. Кавч наисце бул одлична идея. Алє, чекай. Заш, по истей драги? Идз до дюґа! Попатрела на чамци та єй якош заблїсло пред очми „А ’мука’ од чамцу? Га лоґично, нє даремно ше вола морска хорота. Дзе сом пришла”, преклїнала и мужа и себе, яки виход зоз зони комфору, яка борба з воду, яки глупосци себе надума­ ла. „Два особи нє буду веслац, познєйше ше можеце заменїц” - гварел скипер. Єдногласна одлука - єдна з тих особох Соня. Га добре, но, гайде, дахто муши и уживац. Рушели. Цо габи векши, то єй страх менши, а адреналин рошнє... Рика и саме спущованє наисце интересантни и возбудлїви. „Ооо, куул, можебуц заш лєм шицко було до­ бра идея” - и лєм цо то подумала, жимни капки води улєцели за хрибет. Толеранция на воду... га-га, шмишне єй. Алє, звук рики моцнєйши, вода чиста и бистра, феноменални приповедки, прекрасна природа котру треба дожиц на своєй скори. А, наисце була и видовита, анї раз ше нє преврацели (можеце после ґу нєй, червену под заглавок, най видзиме цо вас чека). На концу, кед конєчно сцигла дому, и кед лєпше роздумала... з чим ше вона зочовала? Найскорей то будзе же зоз путованьом. И най вам повем, идуци раз там пойдзе на геликоптеру. Потамадз, мужа спакує, а вона, даґдзе дзе нєт вельо круцини, даґдзе дзе нє будзе допити сопутнїк... на танєц, зоз псом - Леа нє остала широта, Слава Богу - до шпациру, та на Широке. ■

Число ушорел Саша Сабадош

22 РУСКЕ СЛОВО

26. НОВЕМБЕР 2021.

киІІига@гизке5Іоуо.сот

МИШАНА МЛАДЕЖСКА ШПИВАЦКА ҐРУПА КУД „ЖАТВА” ЗОЗ КОЦУРА

ОНЛАЙН КОНЦЕРТ З ГОСЦАМИ И ПРИЯТЕЛЯМИ Перши онлайн концерт Мишаней младежскей шпивацкей ґрупи Културно-уметнїцкого дружтва „Жатва” зоз Коцура, отримани пияток, 19. новембра прейг Ю т'юб каналу КУД „Жатва”. Шпивачох у коцурским

Руским доме провадзел оркестер КПД „Карпати” з Вер­ басу, а як потримовка наступели и госци зоз других мес­ тох - Валентина Надьлукач зоз Вербасу, ґрупа Ариа зоз Руского Керестура, Танита Ходак хтора одшпивала писню у природи, Дзивоцка шпивацка ґрупа КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова. Як потримовка младим, зоз двома шпиванками наступела и Женска жридлова ґрупа КУД „Жатва”. З тим концертом, млади зоз Коцура на интересантни и иновативни способ указали як мож обдумац и витвориц програму и попри препреченьох и проблемох хтори спричинєла пандемия и єй провадзаци пошлїдки. През тот нови способ представяня квалитетних музичних точкох патрачох водзел Адорян Чизмар. Цали проєкт водзели Марко Буила и Марина Тодич, а реализовани є зоз потримовку Роботного цела за младих Националного совиту Руснацох. Я. Дю.

ПРЕПОДАВАНЄ „РУСНАЦИ И ПЕРША ШВЕТОВА ВОЙНА” У БАЧИНЦОХ

ПО НЄШКА НЄ УТВЕРДЗЕНЕ ЧИСЛО ПОГИНУТИХ З нагоди 11. новембра, Дня примиря у Першей шветовей войни хтори ше означує як державне швето, штварток у Бачинцох отримане преподаванє на тему „Руснаци и Перша шветова война”. Преподаванє отримал дипломовани историчар Александар Радин з Бачинцох, а подїю орґанизовали Подручна канцелария Националного совиту Руснацох и КПД „Драґен Колєсар” з Бачинцох. У уводних надпомнуцох, Радин ше перше огляднул на револуцийни 1848. рок и историйни обставини у Бачкей и Сриме и положенє Сербох, Руснацох и других народох хтори ту жили. Як визначел, Руснаци були вязани за Сербох хтори мали елементи автономней самоуправи, и вєдно були под инґеренцию Бечкого двору. После Револуциї, коло 10 роки исновало Сербске войводство у рамикох Габсбурґскей монархиї, алє кед 1867. основана Австро-Угорска, пришло до габи мадяризациї и надрильованя мадярского язика у школох и явним живоце, док ше меншински язики хасновало дома, и у церкви на богослуженьох. Радин далєй визначел же Серби мали свойо политични старанки а Руснаци нє, алє ше вони операли на свою церкву у борби за права. Кед 1914 року почала Перша шветова война, у першей габи були мобилизовани до войска хлопи од 24 по 45 ро­ ки живота, а як война тирвала, гранїца реґрутациї преширена, як и числа мобилизованих. Окреме чежко було фамелийом з хторих вецей хлопи пошли до войни же би 26. НОВЕМБЕР 2021.

робели и економски обстали. Прето доставали од держави одредзену пенєжну помоц. Єст податки же з Коцура погинуло аж коло 250 Руснацох (подобно преценєни и воєни утрати Керестура), док точни податки нєт кед слово о других местох. Руснаци з Бачкей и Сриму нє посилани на южни фронт до Сербиї, алє насампредз войовали у Галициї процив Русох и на италиянским боїску. Кед ше война закончела, Руснаци активно участвовали у историйних одлукох. 21 представнїк участвовал на Велькей народней скупштини кед принєшена одлука о присоєдинєню Бачкей и Банату ґу Кральовини Сербиї. З уходом до новей держави Руснаци, як и други народи достали права хтори по теди нє мали и зачу­ вали их и пестую практично по нєшка. Же ше Руснаци зоз Сриму борели и у Сербским войску як добровольци, пошведочел Звонко Югас додаваюци же його прадїдо Андрий у 29 року погинул у биткох на Церу, а з валалу погинул и Лука Сивч. Югас ище гварел и же його дїдо Михал погинул 1945 року у битки на Батини. На преподаваню були и подпредсидатель Националного совиту Руснацох Зденко Лазор, о. Владимир Еделински Миколка з панїматку Наташу, предсидатель КПД „Драґен Колєсар” Борис Надь, предсидатель КПД „Дюра Киш” зоз Шиду Златко Манько, як и други заинтересовани Бачинчанє. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ І

Пред даскельома тижнями у амбуланти стретам познату, и през главу ми прелєцело: „Як жена крашнє випатра”. Шедла сом ґу нєй побешедовац, и так ше указала нагода за кус вецей, за напис у наших новинох о хороти зоз котру ше вона бори коло петнац роки, о борби з диябетесом аня Боднар у Руским Керестуре народзена 1970. року, там закончела основну школу, а медзи першима у валалє и штредню медицинску школу у Зомборе за козметичного технїчара. Велї ю по тим познаю. Но, з оглядом на тото же кажде з нас ма свою приповедку, ма ю и Таня. Приємна, комуникативна, нашмеяна и роз положе на, вше була до бра у ро боти зоз людзми. Єй живот, поведли бизме „звичайни”. После законченого школованя одала ше за Владимира, котрого Керестуци по­ знаю як доброго Русинового фодбалера. Їх син Кристиян закончел школу за ґрафични дизайн, и роби у ИТ сектору.

- Єден час, точнєйше штири роки сом робела у Кули у єдним козметичним сало­ ну. Медзитим, каждодньове путованє, ро­ бота у вше истей змени, пополадньовей, допили ми, та сом ришела почац робиц у тапетара. Знала сом шиц, голєм тото основне, а гевто друге з часом сом научела. Потим сом почала робиц у канцелариї, старац ше о поручованю и, гоч сом вше гу- шел). Здогадуєм ше же ми теди вимерана торела же у канцелариї нє будзем робиц, вредносц цукру у креви була осемнац тота ме робота виполнює. Робим у тапе- здо га дує ше Таня. Резултат барз нєсподзивал, нє похопйотарнї „Ґрантекс” у Керестуре. вала же прецо вредносци таки високи, а у ЗОЧОВАНЄ ЗОЗ ХОРОТУ сущносци ше нє чувствовала же є хора. Потим пошла превериц резултати до ище Кед Танї було трицец седем роки, почала єдного дохтора, алє и тот єй гварел тото чувствовац же ше цошка у єй орґаниз му исте цо и у диспанзеру: хорує од диябетеменя, же цошка нє так як цо було скорей. су типа 1 и муши примац инзулин.

- Теди, влєце, сом одразу схудла. Цеше- - Без огляду же сом була нєсподгивана ла сом ше, бо сом єдла исте количество по­ зоз хороту, мушела сом ше такой знайсц и живи як и скорей, а кили сами капали. Ви- са ма се бе почац давац ин зулин, ин ша ки ви ставала сом баржей як скорей, кед ше тре- бор сом нє мала. У диспанзеру у Кули ми бало по ґарадичох випендрац, було ми дали терапию, пояшнєли ми цо мам робиц чежко, мушела сом ше пар раз одпочинуц. и то було так. Бала сом ше чи будзем знац Сама сом себе гуторела же то прето же нє як то шицко покончим, алє поробиц ше мумам кондициї. Було горуце лєто, пила сом шело. То хорота котру мам и зоз хороту ше вельо чечносци, найчастейше соку з пре- мушим ношиц. Волїм знац же цо ми и ридавальнї, та сом и часто ходзела до тоале- шовац тот проблем, як го „ґурац под тету. Но, кед сом почала ставац аж и вноци, пих”. И тераз ми велї гваря же воля нє пона два, на три заводи, подумала сом же ту йсц до дохтора, та анї нє знац цо им. А я цошка нє у шоре. Пошла сом до дохтора, гварим же лєпше же знам цо ми, бо диябепорадзела ше и вицагла крев, а кед ми сци- тес хорота зоз котру ше жиє, лєм треба прогли резултати, дохторка ме такой послала вадзиц свой орґанизем, одреаґовац, приладо Диспанзеру за диябетичарох у Кули, ко­ годзиц ше и практично зоз инсулином дотри теди ище робел (познєйше ше зага- полнїц тото цо орґанизем сам нє продукує.

Т

ДОБРЕ ЗНАЦ Барз значне мац порядни ритем живота и орґанизовац ше так же би ше терапию поряднє примало. Нови файти инзулину наисце досц за цалодньово потреби, окреме младшим людзом котри водза єден активни живот, котри робя и менєй су у обисцу. Нє иста терапия потребна старшим особом, котри углавним шедза дома и одпочиваю, нє иста младшим. На костиранє треба мерковац, вируциц сладке, односно цукер, алє и угльово гидрати, цо значи хлєб и цесто, бо вони тиж уплївую на вредносци цукру у креви. Активни особи можу поєсц за ужину овоц, же би пребродзели период од єдного оброку по други, то єст же би ше вредносци цукру нє барз дзвигли або спущели.

24 РУСКЕ СЛОВО

26. НОВЕМБЕР 2021.

УисІ2е@ ги5ке5Іоуо.сот

Диябетес озбильна хорота зоз котру ше треба зочиц и пременїц свой способ живота по совиту лїкарох. Лєпше ше зочиц зоз хороту, яґод допущиц же би ше хорота закомпликовала и же би пришло до озбильних пошлїдкох. Таня толкує: Нєшка игли нє таки вельки як цо були дакеди, прибор нє компликовани и лєгчейше ше зорґанизовац. Попри тим, и нови файти инсулину котри ше тераз хасную таки же найчастейше комбинує даскельо файти инзулину котри „закриваю” єдла, то єст унєшени угльово гидрати и калориї през єден оброк, а єст и изулин котри ше хаснує през ноц и котри онєможлївює же би ше случовал нагли рост вредносци цукру през ноц. Кед ендо кринолоґ конєчно постави дияґнозу, пациєнтови обезпечена терапия и шицко цо му потребне за лїченє. Так мнє лїкар виписує терапию, односно шицки файти инзулину хтори мнє потребни. Мерач вредносци цукру у креви и пан тлїки нєобходни за тото, и доставам их тельо кельо ми потребне за цали мешац. То вельо олєгчує мой живот, бо сами спомнути пантлїки за меранє анї кус нє тунї, напроцив. ПОТРИМОВКА ОД ФАМЕЛИЇ И ОКРУЖЕНЯ У зочованю зоз хороту и на иншаки способ жи­ вота Танї помогла и єй фамелия. Супруг Владимир и син Кристиян ю потримали перше у зочованю

ЦО ЄМ?

- Углавним фриштикуем кашу з овса и кисле млеко, ражови хлеб зоз гумусом або дачим дру­

гим. За полудзенох найчастейше порихтам варе­ не або печене месо, даяки прилог и шалату. З оглядом на тото же не любим хлеб, дакеди поєм и дакус кромплї, рискаши, котри ше не препоручую диябетичаром. За вечеру, кед одредзим вредносц цукру у креви, поем дакус кислого млека, фалаток ражового хлеба, дакеди лем мандарину, уж завиши од того яка ми вредносц цукру. Кажде з нас иншак реаґуе на поживу, та прето шиц­ ко прилагодзене поединцови - гвари вона.

та .о <я х Е о о Є

зоз хороту, алє и през цали час борби зоз диябетесом.

- Мушела сом ше привикнуц на иншаки способ живо­ та як пред диябетесом, алє то ми нє було чежко. Похопела сом же мушим пробовац минимализовац чкоду и ри­ зик за охореня котри провадза диябетес и прилагодзовац ше ґу тому. Кед я сама нє будзем водзиц рахунку о моєй хороти, нїхто други нє будзе. На концу конца, то хорота котру мож контроловац, и я ю уж телї роки успишно контролуєм з поряднима одходами до лїкара, частим мераньом вредносцох цукру през дзень, з иншаким спосо­ бом живота. Нє чежко ми уджобнуц ше до пальца и превериц цукер же бим знала кельо єдинки изулину себе мам дац. Правда, и тому ше требало научиц, алє кед мушиш нє чежко ци, а кед це твойо у фамелиї потримую, и помагаю ци, вец нєт проблеми. Тото цо нє можем вименїц, а мою дияґнозу нє можем вименїц, мушим порозумиц же цо зоз тей ситуациї можем добре научиц. Так сом и розумовала: могла сом диябетес достац кед сом була дзецко, та би ми було чежше, могла сом го достац скорей як сом ше одала, або кед сом була ваготна. А я диябетес достала на 37 роки. Мам доброго лїкара зоз котрим контролуєме цукер, мам и добри лїки, и треба ше лєм притримовац совитох котри доставам. И я сцем же би ми бу­ ло добре! Прето поробим шицко цо потребне же би ми було праве так - закончує Таня Боднар.^

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ

СТРЕТНУЦЕ: НИКОЛА МИХНЯК, ДАВНИ ИНТЕРПРЕТАТОР РУСКИХ НАРОДНИХ ШПИВАНКОХ

НАШУ ПИСНЮ И НЄШКА ЗАШПИВА Владимир ДЇТКО

У фамелиї Михнякових зоз Шиду музика и шпиванє вше були у самим верху, а прави приклад за тото то Никола Михняк хтори, гоч уж оддавна у пензиї и длуго нє активни кед слово о явних наступох, руску шпиванку и нєшка чува од забуца. Прето ше нєраз случи же зашпива за свою душу и по волї присутних на вешельох, сходох и шветочносцох остаточно повесц же пред 50 роками, точнєйше 1971. року, Никола освоєл дебитантску награду у змаганю за найкрасши глас на нашим Фестивалу „Червена ружа” . На Фе сти вал по шол предствяц Руснацох, єди ни зоз оп шти ни Шид, а як то шицко бу­ ло пред пол вика, Мих­ няк ище вше памета:

Д

МУЗИЧНА ФАМЕЛИЯ Никола окрем же крашнє шпива, закончел и штири роки музичней школи, а грал и на гармоники. Крашнє шпиваю и його шестри Маґдалена и Андєлка. Обидва шпивали у Шпивацкей ґрупи КПД „Дюра Киш”, а тиж и у церкви.

- Мой син Мирослав тиж закончел музичну школу и грал на кларинету, а познєйше и на гармоники. И вон бул член оркестра к Пд „Дюра Киш”. Младша дзивка Маґдалена закончела шейсц роки музичней школи, док старшу дзивку Таню живот одведол по другей драги - гвари Никола.

26 РУСКЕ СЛОВО

ПОВОЛАНКА ХТОРУ ШЕ НЄ ОДБИВА Тедишнї предсидатель КПД „Дюра Киш” Дюра Хома ше ми опитал чи бим сцел пойсц шпивац до Руского Керестура на ,Червену ружу”, змагац ше за найкрасши глас. Такой ми тото понукнуце було цикаве и нє длуго сом ро здумо вал, при лапел сом. По рад зели зме ше же бим шпивал шпиванку „Фуяра, фуяра”. Теди Дружтво нє мало оркестер, та ми принєсли маґнетофон и з пантлїки пущели композицию. Потим ме послуха­ ла наставнїца музичного, Нада Колєсар, у Основней школи „Бранко Радичевич”, да­ ла одредзени совити и суґестиї у шпиваню, и так сом ше рихтал. Було ище дас тройо кандидати, так же до Шиду пришол Витомир Бодянєц з ище двома музичарами, послухали нашо шпиванє и на концу вибрал мнє же бим пошол на спомнути Фе сти вал - при по веда Ни кола Мих няк. Пришол и тот час кед наш собешеднїк одпутовал до Руского Керестура. Першираз пошол до того нашого валалу, а пре-

спал у школским интернату. Було то за ньго вельке дожице. Фестивал ше отримовало у дворе Старей школи, и тото цо добре памета, то же була древена бина, а спод нєй оркестер РТВ Нови Сад. Отримана ґенерална про­ ба и гвари же нє мог вериц же наступа на нашим найпознатшим Фестивалу и то у провадзеню оркестра Радио телевизиї.

- Нє було ми такой так лєгко, бо сом мал и трему, алє кед сом зашпивал, одгуковала шпиванка, а трема, видзи ше ми, скапала. Зашпивал сом стихи ,,Мешац и зорнїца за­ шли споза хмари, зацих глас милєнкей, зацих и фуяри ”, а була ноц и на нєбе швицел Мешац и єдна гвизда, а я з руку указал у на­ пряме Мешаца. То було барз ефектне, публики ше барз попачело и достал сом моцни аплауз. После ушлїдзело преглашованє 26. НОВЕМБЕР 2021.

УисІ2е@ги5ке5Іоуо.сот

найлєпших женских и хлопских гласох. При дебитантох у женскей конкуренциї победзела єдна дзивка з Руского Керестура, а я победзел у хлопскей конку­ ренциї. Ознова зме вишли на бину и одшпивали композициї. Окрем подзекованя, як награду сом достал красни „шарпов” транзистор, а у тедишнїх часох мнє то було наисце вельке. Транзистор вецей нє роби, алє го чувам як красну памятку на тот дзень и подїю приповеда Никола. И ПО СРИМЕ ШИРЕЛ СВОЙ ГЛАС После тей побиди Михняк нє наступал и прешли велї роки од теди док го ознова до КПД „Дюра Киш” нє поволал тедишнї предсидатель Борислав Барна. Дружтво теди було у дакедишнїм будинку шко­ ли школярох у привреди, а мало и оркестер под управу Йована Марковича. Никола ше дзеч нє одволал и од теди наступал на числе­ них програмох нє лєм у Шидзе, алє и у Сримскей Ми­ тро ви ци, та озно ва аж и на ,Червеней ружи”, алє тераз як соли ста на Шве точним концерту. Пре здравстве ни причини 2000. ро­ ку престал з активним шпиваньом. Наш собешеднїк гва­ ри же ше случовало же нашу шпиванку зашпивал за свою душу и то праве кед ше женєл його син Мирослав, а потим и на кресцинох унука Душана. Моцни и красни глас, алє и добри слух, гвари, най значнєйши єдному шпивачови, алє треба уложиц и свой труд, треба надосц вежбац. Вшелїяк же ше муши

.

-# " ;• «££**/ '•>* * • - /Никола зоз супругу Вєрку

26. НОВЕМБЕР 2021.

^ |1ІМ

ДРУЖЕНЯ НА ДРАЖЕ Михнякова фамелия бивала на Долнїм шоре и те­ ди наисце було надосц дзеци хтори ше бавели на улїци. Хижа була на угле, а опрез ней стала лавочка.

- Позберали зме ше коло лавочки и я грал на гармоники, а шицки ведно зме шпивали. Знал сом шпивац и по словацки, бо сушедство було мишане - памета наш собешеднїк.

мац и природни талант. А Никола гвари же го нашлїдзел. Мацеров оцец, тиж Никола, бул дзияк, а барз крашнє шпивала и баба Мария. Наставнїца Нада Колєса льо помогла кед слово о технїки шпиваня (диханє и подобне) же бим нє вистал док шпивам, а помогла ми и кед слово о справованю на бини под час шпиванки. Прето сом шпивал и у школским хору. А шпивал сом велї стари, руски шпиванки, те­ раз покус уж и забути. Док сом бул младши, нє раз ше знало случиц же док гонїм трактор, я за корманьом у кабини зашпивам. А тераз кед провадзим нашо руски емисиї на ТВ, тиж кед ше ми шпиванка попачи, глас сам руши, та себе зашпивам гвари на концу Никола Михняк, хто­ ри препровадзує мирни пензионерЦЩШШШШКйй ски дні зоз супругу Вєрку и радую *- - : ЙЩ.-V. ше каждому приходу своїх дзецох и С Й Ш

УнУчатох ■

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ ВИЗНАЧНИ ГОСЦИ НА ПОШВЕЦАНЮ РИМОКАТОЛЇЦКОГО ВЛАДИКИ У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

НАГОДА ЗА МЕДЗИВИРСКИ ДИЯЛОҐ З нагоди пошвецаня нового римокатолїцкого владики за сримску Бискупию, Фабияна Свалини у Сримскей Митровици 21. новембра, до Сербиї пришол и секретар Ватикану и одношеня з державами, секретар медзинародного оддзелєня за Церкву у Восточней Европи архиєпископ Паул Ричард Ґалаґер. На пошвецаню у Митровици були 23-оме архиепископи и епископи з цалого реґиону, медзи котрима бул и наш владика кир Георгий Джуджар зоз трома нашима священїками, а присутни були и двоме владикове СПЦ зоз домашнїма священїками. Дзень пред тим, у Зренянину архиепископ ше стретнул и побешедовал о стану католїцкей Церкви у Сербиї зоз шицкима владиками на терито­ риї Сербиї, дзе тиж присуствовал и владика Георгий Джуджар. Дня, 22. но вем бра, ви со ки госц ше стретнул и зоз предсидательом Републики Сербиї Александром Вучичом, ми ни стром вон ка шнїх дїлох Николом Селаковичом и перми єр ку Ану Бр на бич. Вовторок спомнути госц нащивел єден од най­ старших манастирох Ковиль дзе ше стретнул з патриярхом Порфирийом, а тема стретнуца була сотруднїцтво медзи Католїцку и Православну Церкву у Сербиї, як и медзивирски диялоґ вообще. Пондзелок у нунциятури архиепископ ше стретнул з католїцкима медиями - Звоник (суботицка бискупия) Благовест (Беоґрадска надбискупия) Радио Мария и Дзвони. Штирме представнїки поставяли рижни питаня

ви со кому го сцо ви, мед зи ин шим о одно ше ню мед зи Цер ква ми у Сер биї, одношеню з державнима власцами, о проблематики Ковиду, важносци дипломатиї нунциятури Ва­ тикану у Сербиї, алє и о тим як вон видзи будучносц нашей нєвелькей Католїц кей Цер кви у Сер биї и єй окремну улогу у терашнїм чаше. Собешеднїки ше зложели же Церква ма ношиц надїю и оптимизем, буц баржей присутна у народзе и живоце обичних людзох, нє тельо отримовац здобутки прешлосци, алє глєдац нови способи євангелизациї, зоз виру превозиходзиц почежкосци, буц отворени спрам других вирских и дружтвених заєднїцох, будовац диялоґ живота, а нє нательо буц у дефанзиви и буц присуство Єдней Христовей Цер­ кви на тим просторе дзе ше гранїча Заходна, Восточна култура и рижни традициї. о. В. Варґа

У ПАРИЗУ

ЗА СВЯЩЕНЇКА ПОШВЕЦЕНИ СЛАВКО ЧИЗМАР У грекокатолїцкей катедрали Св. Владимира Велького у Паризу, всоботу, 30. октобра 2021. року за священїка пошвецени диякон Славко Чизмар, а чин єрея приял од владики Глїба Лончини.

28 РУСКЕ СЛОВО

Слав ко Чи змар на род зе ни 1969. року од мацери Мариї и оца Йоакима, у Руским Керестуре, одкадз давного 1983. року пошол на школованє до далєкого Риму, до малей семинариї, т. є. класичней українскей ґимназиї. По єй законченю, уписал ше два роки на филозофию, а потим закончел и штири роки теолоґиї. Вислухал и два роки на маґистерских студийох, а потим одходзи до Паризу дзе ше оженєл, засновал фамелию (ма супругу и трох синох), дзе и жил и робел як активни член ураїнскей грекокатолїцкей парохиї св. Владимира. Там є за диякона пошвецени пред трома роками, а тих дньох, як зме спомли, и за священїка. о. Славкови на многая и благая лїта! М. А.

26. НОВЕМБЕР 2021.

сІиИ оупі@ ги5ке5Іоуо.сот

КИРБАИ У БЕР КАСОВЕ

АРХАНГЕЛ МИХАИЛ НАШ ЗАЩИТНЇК Внєдзелю, 21. новембра, на швето Собору Святого Архангела Михаила, церква и вирни у Беркасове преславели храмове швето Кирбай. Шветочну Слу­ жбу Божу предводзел о. Михайло Режак, декан сримски и парох у Шидзе, а сослужовали о. Алексий Гудак, парох у Старим Вербаше, о. Данил Задрепко, ка­ пелан у Коцуре, о. Владимир Седлак, парох у Пе тровцох, о. Олеґ Закалюк, парох у Раєвим Селу и домашнї парох о. Владимир Еделински Миколка. Євангелию читал, а потим и наказовал о. Данил Задрепко. У казанї вон медзи иншим наглашел же Архангел Михаил победзел силу Луцифера и же би ше и людзе у своїх животних почежкосцох спатрали на Миха­ ила и ношели благодарносц Господа Бога у себе.

- Кажде з нас водзи якиш свойо „особни войни” зоз самим собу, а наша морална обовязка же бизме ишли по Христовей драги и прето ше модлїме Архангелови най нам буд зе на помоци на тей нашей живот ней дра ги гварел о. Задреп­ ко. Апостол читал Неманя Ящур, а церковне шпиванє вирних предводзела дзиячка Олґица Лукач.

Домашнї парох о. Владимир Еделински Миколка подзековал паноцом же пришли возвелїчац Кирбай и повинчовал вирним щешлїви и благословени Кир­ бай. На Богослуженю були присутни вирни з вецей наших парохийох, а на концу одшпиване „Многолїствиє” . Потим вирни предлужели славиц Кирбай у своїх обисцох. Кирбай велї запаметаю и по красней хвилї за викенд хтора нє така часта на тото швето у новембру. Вл. Дї.

ЗАКОНЧЕНЄ ДЗЕВЯТНЇЦИ ДО БЛАЖЕНЕЙ ЙОСАФАТИ

БЛАЖЕНА ЙОСАФАТО, МОДЛЇ БОГА ЗА НАС Дзевятнїца до блаженей Йосафати, котра почала 11. новембра и на котрей участвовали вирини зоз Руского Керестура предводзени зоз шестрами СНМД, односно зоз шестру Михаїлу, котра предвидзела и обдумала тоту тоту побожносц. Дзевятнїца закончена прешлого пиятку, 19. новембра. През тоти дзевец днї после Служби Божей, кажди дзе­ нь ше модлєло пацерки до Блаженей Йосафати, а потим шестра Михаїла упознавала вирних у кратких поучованьох о живоце и чеснотох бл. Йосафати. Попри тим же

була снователька новей, першей монашескей заднїци грекокатолїцкей церкви, єй гасло було служиц Богу и свойому народу. Помагала худобним, орґанизовала перши оводи на України, а шестри Служебнїци мали и мисийну роботу, та пришли и на нашо простори дзе сновали свойо манастири, водзени зоз животом своєй сновательки бл. Йоса­ фати. Остатнїх рокох свойого живота б. Йосафата була хора, алє нє жадала же би єй други шестри служели. Ґу нєй ше шицки одношели як и гу другим, здравим шестром. Чуда котри ше случели прейґ заступнїцтва бла­ женей Йосафати случовали ше и случую ше и нє­ шка. По єй заступнїцтве, а шестри Служебнїци ше часто модля до нєй, вимодлєни велї ласки вирного народу. Найкрасши чуда то чудо народзеня дзецох у фамелийох котрим поведзене же нє годни мац потомство. Блажена Йосафата и тераз заступа свой народ. Ол. Ж.

РУСКЕ СЛОВО 29

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 21. новембра 2021. року занавше нас зохабела наша мила супруга, мац и баба

АМАЛИЯ ИҐРАЧКИ народзена Скубан (1945-2021)

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 19. новембра занавше нас у смутку зохабела наша мила андя

САВКА ЖИВАНОВ народзена Вранєш (1945-2021) з Нового Саду

Занавше це будземе чувац у наших шерцох. Супруг Янош, син Здравко зоз супругу Сладяну и унуки Надя и Яна Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 21. новембра 2021. року занавше ме зохабела моя мила тета

Красни памятки на ню буду чувац Фемка и Дьордє Живаново Най спочива у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. новембра наполнєли ше 3 роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

АМАЛИЯ ИҐРАЧКИ народзена Скубан (1945-2021) Най це ангели чуваю! Твоя Санда

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. новембра наполня ше 10 жалосни роки як нас занавше зохабела моя мила и єдина дзивка

ДЮРА МУЧЕНСКИ (1940-2018) з Руского Керестура З любову и подзековносцу, памятки на Вас навики чуваю вашо наймилши - супруга Еуфемия, син Дюра и нєвеста Марча, дзивка Оленка и жец Янко, та унуки - Иван зоз супругу Светлану, Соня, Александра и Теодора Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 13. децембра наполнюю ше 20 смутни роки як нас зохабела наша мила

ЛИДИЯ КОЛЄСАР (2011-2021) Наймилша моя, нїґда нє прежалєна. Роки преходза, алє боль, хтори чувствуєме у наших шерцох за тобу нє преходзи. Найкрасши памятки на тебе чуваю вично ожалосцена мац Маґдалена Горнякова и тета Цецилия Радишич зоз мужом, дзецми и унучатми Най це ангели чуваю!

30 РУСКЕ СЛОВО

ЯСМИНА САЛАҐ народзена Преґун (1972-2001) “ Занавше ши пошла, алє исто так занавше ши остала у наших шерцох и думкох. Ти наша найблїщацша гвизда на нєбе, наш прекрасни Ангел котри нас чува и меркує на нас. Найкрасши памятки на це чуваю супруг Янко и твойо дзеци Мая и Ваня Спочивай у мире Божим!

26. НОВЕМБЕР 2021.

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 30. новембра наполня ше 40 Дня 30. новембра наполня ше жалосни днї як нас занавше зоха- жалосни 40 днї як нас занавше зохабел мой мили брат бел мой мили брат

МИХАИЛО - МИЖО ЧИЗМАР (1953-2021) з Вербасу Мили брату, велька пражнїна, без тебе, у нашим живоце. Хибиш нам. Нашо думки за тобу буду вични. Чуваме це и ношиме у шерцох. Твой брат Йовґен зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. новембра наполнєло ше пол рока од шмерци нашого оца, дїда и прадіда

МИХАИЛО - МИЖО ЧИЗМАР (1953-2021) з Вербасу ЮЛИЯН САБО Мили брату, фришко ши пошол од (1941-2021) нас. Нє вериме же будземе жиц без тебе. Чуваме це у шерцох, у крас­ них памяткох. Твой брат Никола Памятку на ньго чуваю його наймилши Коле зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 30. новембра наполнї ше рок як нас напущела наша мац, баба и ш векра

ФЕБРОНА ПАВЛОВИЧ (1938-2020) з Руского Керестура

Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 30. новембра наполнї ше рок як нас зохабела наша мац и баба

ФЕБРОНА ПАВЛОВИЧ (1938-2020) з Руского Керестура

Красни памятки на єй подобу буду чувац син Яни, унук Деян и нєвеста Твою любов и доброту нїґда нє забуду дзивка Мария, унук Златко и унука Ясна зоз Канади Зденка Спочивай у мире Божим! Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. новембра наполнєли ше 30 жалосни роки як нас занавше зохабел мой мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. новембра наполня ше 4 роки од шмерци нашого оца, дїда и прадїда

ЕЛЕМИР МЕДЄШИ (1940-2017)

Дня 22. децембра наполня ше 5 роки од шмерци нашей мацери, баби, прабаби

СЛАВКА МЕДЄШИ (1941-2016)

з Руского Керестура Памятку на нїх чува син Кимо з фамелию и унук Иван з фамелию Спочивайце у мире Божим!

ЯНКО ГАРДИ (1943-1991) з Руского Керестура Памятку на ньго буду чувац - супруга Славка, син Славко зоз супругу, дзивка Весна зоз супругом и уну­ чата Златко зоз супругу, Желько, Мижо зоз супругу, Михаелка и Дарко, и праунучата - Давид, Стефан, Андрей, Лена и София Спочивай у мире Божим!

26. НОВЕМБЕР 2021.

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за инспекцийски роботи Димитрия Туцовича чс. 3 21000 Нови Сад Телефон: 021/4872-504

ОБВИСЦЕНЄ О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за инспекцийски роботи Городу Нового Саду Роботни места: будовательни инспектор, хторе розпоредзене до роботного места совитнїк, 3 окончователє на нєодредзени час; инспектор за контролу драгового транспорту и контролу побережя и водового простора, хторе роз-

поредзене до роботного места совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час; комунални инспектор II, хторе розпо­ редзене до роботного места младши совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час; окончователь за економски робо­ ти, хторе розпоредзене до роботного места совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час: окончователь за канцеларийни роботи хторе розпоредзене до роботного места висши референт, 1 окончователь на нєодредзени час и комунални инспектор хторе розпоредзене до роботного места совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: Мр://'№№^,.по'УІ8агї.гз/.

Городска управа за инспекцийски роботи Городу Нового Саду

РУСКЕ СЛОВО 31

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. октобра наполнєли ше 16 роки як нас занавше зохабел наш оцец, дїдо и прадїдо

ВЛАДО ЮГИК (1920-2005)

Дня 26. марца наполнєли ше 15 роки як нас занавше зохабела наша мац, баба и прабаба

АНА ЮГИК (1922-2006) з Руского Керестура

Памятку на нїх навше буду чувац їх дзивки, унучата и праунучата Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. новембра наполнєли ше 20 роки як нас занавше зохабел наш мили тато, її и) и супруг

ЯРОСЛАВ КОВАЧ (1952-2001) з Руского Керестура Красни памятки на ньго навики чуваю - син Ярослав зоз супругу Блаженку, син Александар зоз супругу Саню, унучата - Борис, София, Заря и Феликс, и супруга Меланка Ковачова Спочивай у мире Божим!

ОД 25. НОВЕМБРА ПО 24. ДЕЦЕМБЕР ПОПУСТ НА КНЇЖКИ ЗА МИКОЛАЯКРАЧУНСКО-НОВОРОЧНИ ШВЕТА Уж узвичаєнії попусту 30% на шицки кнїжки у Новинско-видавательней установи „Руске слово” за Миколая-крачунско- новорочни швета будзе тирвац од 25. новембра по 24. децембер 2021. року. Електронски каталог 125 кнїжкох и виданьох можеце превжац на тим линку Ьі1р8://№№№.Ги5ке5ІОУО.СОш/№рсопІеп{/ир1оад8/2021/Ш21Л1.2021-Ка{а1о£-кціІ2коЬ-Ки8коЬо8Іоуа-сепі-рори8Ірд1?х32945. (у ПДФ формату). Кнїжки годно купиц у представительствох и при колпортерох НВУ „Руске слово”, а найлєгчейше наручиц прейґ сайту ЬйраУ/кпіігкірогшкі.сот/ Векшина нових кнїжкох будзе коштац 210 динари же би були доступни за шветочни пакецики, за купени на попусту 10 кнїжки одразу, дарує ше предлату тижньових новинох „еРуске слово” (у ПДФ формату) до конца 2022. року. За тих цо купя 20 кнїжки на попусту, дарує ше друковану предплату тижньових новинох „Руске слово” до конца 2022. рока. Б. В .

32 РУСКЕ СЛОВО

Ьуецо будзе* Ьуецо

*

ФЕСТИВАЛ МАЛИХ СЦЕНСКИХ ФОРМОХ „ДЮРА ПАПГАРГАЇ” 19. Фестивал малих сценских формох „Дюра Папгаргаї” будзе отримани на соботу 4. децембра у просторийох Руского културного центру у Новим Садзе, у Улїци Йована Суботича 8. На 17 годзин будзе отворена вистава уметнїцких творох, односно ґрафичних илустрацийох Ивани Бучко зоз Бачинцох. Потим буду емитовани 2 представи прейґ видео биму у просторийох Руского културного центру: - „Мацерово шерцо” - представа по тексту Ирини Гарди Ковачевич, у виводзеню Емила Нярадия, у про­ дукциї АРТ „Дядя” зоз Руского Керестура, а у режиї Владимира Надя Ачима.

- „Сон шмишного чловека” - представа по тексту Фйодора Михайловича Достоєвского, у виводзеню Мирослава Малацка, у режиї Владимира Надя Ачима з боку драмского ансамблу Дома Култури зоз Руского Керестура. Цали фестивал будзе директно емитовани на РасеЬоок боку дружтва - Ьйр8://'№^№.ГасеЬоок.сот/МаІкаБКМ8У Пре пандемийни условия огранїчене число нащивительох на 30 особи, та заинтересовани треба най ше приявя на число тел. 063 711 37 94.

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Служба Скупштини Городу Нового Саду Ул. Жарка Зренянина 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/526-970

ОБВИСЦЕНЄ О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Служби Скупштини Городу Нового Саду Роботне место: окончователь за орґанизацию участвованя на схадзкох у Секторе за скупштински роботи, 1 окончователь на нєодредзени час, хторе розпоредзене до роботного места совитнїк. .Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного робот­ ного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: Ьїїр://’№^№.поуІ8агї.г8/. Служба Скупштини Городу Нового Саду

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Служба за заєднїцки роботи Ул. Жарка Зренянина 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/529-770

ОБВИСЦЕНЄ О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Служби за заєднїцки роботи Городу Нового Саду Роботне место: окончователь за фахово-аналитични роботи на обезпеченю обєктох, 1 окончователь на нєодредзени час, младши сотруднїк. .Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: Ьіїр://’№^№.поуІ8агї.г8/. Служба за заєднїцки робо­ ти Городу Нового Саду

V________________ МАЛИ ОГЛАШКИ

ДИХТОВАНЄ облакох и ■ ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ дзверох. Щици од ■ МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ витру, жими, праху, ■ ВЕНЕЦИЯНЕРИ галайку, инсектох.

■ ОПРАВКИ МОНТИРАМЕ: ■ РОЛЕТНИ ■ ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ

Телефон: 025/5827-710 060/5088-433

26. НОВЕМБЕР 2021.

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот

РУСКИ КЕРЕСТУР: АКЦИЯ ЗБЕРАНЯ СТАРИХ СТВАРОХ МУЗЕЙНЕЙ ВРЕДНОСЦИ

НОВА КАРИТАСОВА ГУМАНИТАРНА АКЦИЯ

Парохийни Каритас у Руским Керестуре орґанизує гуманитарну акцию збераня половного облєчива и обуї за дзеци зоз притульного дому (,,Свратиште“). Хто ма очувани половни шмати - якни, панталони, маїци, трикови (за возрост од 15 до 19 роки) або обуй (41-44) и хто их жада подаровац, може то зробиц на нєдзелю, 28. новембра у просторийох Каритасу (у ґаражи), у периодзе од 8 до 20 годзин.

Тих дньох у Руским Керестуре порушана акция збераня старих стварох хтори маю даяку историйну, або културну вредносц за руску заєднїцу. Акцию иницировал секре­ тар Месней заєднїци Михайло Пашо, з цильом же би ше предмети хтори пооставали по обисцох наших предкох, зачувало од забуца и препаданя, а хтори би у будучносци були виложени у музею у Руским Керестуре. Кед нас волала Йозефина Еделинскова з Керестура и виражела жаданє же би сцела подаровац стари мебель хтори єй остал од єй родичох, а хтори бул у барз добрим стану, пришли зме на идею же бизме направели єдну таку акцию збераня старих стварох музейней вредносци. Верим же нєт вельо таки очувани стари ствари, та зме прето до акциї поволали и других гражданох, же кед маю таки даяки експона­ ти, хтори им завадзаю и нє знаю цо робиц зоз нїма, а очувани су, най их принєшу до Месней заєднїци. Тоти ствари буду одложени, та єдного дня

ЦЕН И ОГЛАСНОГО ПРОСТОРУ , ■* * * -

Од 11. фебруара 2021. року применює ше нови ценовнїк за простор за ошашованє у новинох „Руске

слово”.

- мала оглашка (до 20 слова) 300 динари, - посмертна оглашка на 1 полю (66х45 мм) 800 динари, - посмертна оглашка на 2 поля (91х45 мм) 1600 динари. Цену жаданей оглашки треба уплациц на рахунок: 160-923244-82 (Банка Интеза). Текст оглашки и фотоґрафиї (за посмертни оглашки) посилац на имейл: іпї0гтаІог@гшке§1оуо.сот лєбо видиктовац на телефон 069 673328 лєбо 069 673319 од пондзелку по пияток од 9 до 15 годзин. За обявйованє у актуалним тижню, оглашку найпознєйше придац по стреду до 10 годзин. У рамикох преширйованя огласного простору Установи, оглашки обявени по нових ценох у новинох „Руске слово”, предлужиме обявйовац и на сайту, дзе су єднакей велькосци и мож их видзиц два тижнї.

26. НОВЕМБЕР 2021.

док ше обезпечи обєкт за векши музей, понеже тот у Замку досц мали, шицки тоти експонати и тото цо ше позазберує будзе премесцене до того валалского музею - гварел секретар Михайло Пашо. Затераз, предмети як цо - стари руски посцелї, мебель, традицийне руске облєчиво и обуй, алати, роботни машини, пейґли, кнїжки, судзини, образи и подобне, буду змесцени у просторе под трибинами у Спортскей гали, а док ше найдзе адекватна простория за музей, предмети буду премесцени. З тей нагоди, кажде хто жада участвовац у тей акциї може ше явиц до Месней заєднїци, и на тот способ будуцим ґенерацийом зачувац руске културне нашлїдство. Ан. М.

Ю ТЮБ КАНАЛ КУ5КЕ $І_0У0 2А Р2ЕСІ Аа Бб Вв Гг ґг Д а Ее £е Жж З ї Ии її Йй Кк Ля М м Нн Оа Пп Рр Сс Тт Уч X* Ції Чч Шш Щщ Юю Ян ^ }і 6. Анимация слнкоенїцн РОДЗИНИ

5. Анимация слнковиїци ФАРБИ

4. Весели н розшливани руски буквар

3. Як ідо тройо прашатка рнхталн за жиму

235 при««з • ЛМ 2 н еи л л

159 г о м а » • п м і мвдца

2.1 *ил. п р м о » ■п м і годинч

385 помвда • п м і гадин*

НВУ „Руске слово” од 2019. року отворело Ю тюб канал Кшке зіого га Лгесі, на котри кладзе анимирани змисти и писнї, котри пред тим видати як сликовнїци, або приповед­ ки. Так потераз положени приповед­ ки „Як Вивирка виволала вселенску катастрофу”, анимация Анї Гудак зоз кнїжки Штефана Гудака „Кудлик Пудлик чека ґазду”, „Марсовци” виривок зоз кнїжки Саши Палєнкаша (котри сам зробел и анимацию) „Вселенски корабель”, як и цали сликовнїци „Як ше тройо пра­ шатка рихтали за жиму” авторки Любици Фа-Гарди, за котру анимацию направел Йован Живкович и „Весели и розшпивани руски бук­ вар” котри илустровала Мария Ковачевич, а писню одшпивал Сашо Палєнкаш по методолоґиї вихова­ тельки Емилиї Костич, а по мелодиї познатей Моцартовей композициї

„Дзецинска писня” (12 варияция у Цдуру). Потим анимация кнїжки „Фарби” илустрациї и компютерску анимацию направела Аня Гудак, на тексти авторкох Оксани Мудри Недич, Ани Мариї Рац, Кристини Шепински и Наташи Еделински Миколка. Текст пречитала млада ґлумица Адриана Надь, а звук дизайновал Йован Живкович. А, однєдавна и сликовнїца „Родзини” хтору илустровала Мария Ковачевич, а компютерску анимацию и дизайн звуку креировал Йован Живкович. Авторки текстох: Наташа Еделински Миколка, Марина Дудаш, Даниела Тамаш, Оксана Мудри Недич, Ана-Мария Рац и Кристина Шепински. Текст читала ґлумица Адриана Надь.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ АТЛЕТСКИ КЛУБ „РУСИН”

ОТРИМАНЕ ЗМАГАНЄ У РУЦАНЮ ВОРТЕКСА Клубске змаганє Атлетского клуба „Русин” у руцаню вортекса за наймладших атлетичарох отримане у школскей сали прешлого пиятку, участвовали дзеци од першей по седму класу, а цале змаганє провадзело и красне число публики На змаганю участвовали вкупно 45-еро атлетичаре подзелєни до дзевец катеґорийох по возросту. У наймладшей катеґориї облапени и дзеци предшколци вєдно зоз першокласнїками, так же ше удатно змагали и 5-6 рочни оводарци. ПРИРИХТОВАНЄ И ТЕСТ Така форма змаганя то файта пририхтованя за далєй, то добри тест схопносцох и пририхтаносци атлетичарох, а красни способ же би и дзеци указали родичом цо и кельо научели. Та так, з вельку мотивацию змаганє отримане пред публику, а посцигнути шлїдуюци резултати. Перша класа и младши дзе­ ци - 1. место Лука Тасич, 2. место Марко Еделински, а треце Олеґ Катона. У катеґориї першей и другей класи, и младших дзивчатох пласман шлїду­ юци - 1. место Кира Пап, дру­ га була Елена Ґолубович, а треца Адела Мецек. У катеґориї трецей класи хлапцох резултати шлїдуюци перши бул Ерик Русковски, други Дарко Еделински, а треци Тони Колошняї. Док дзивчата истого возросту места розпоредзели так - перша Николина Гарди, друга Адрияна Штранґар, а треца Катарина Дудаш. Медзи хлапцами зоз штвартей класи як найлєпши ше ви­ значел Матия Чапко, други бул Єлисей Пап, а треци Андрей Пашо, док хлапци шестей класи посцигли шлїдуюци пласман - перши бул Марко Колошняї, други Патрик Варґа, а треци Лука Фа. Найуспишнєйши атлетичарки зоз штвартей и пиятей кла­ си то Николая Рац котра освоєла перше место, потим друге

место завжала Кристина Сопка, а треца була Мая Надь. Медзи дзивчатми шестей кла­ си, перше место завжала Марияна Сивч, друга була Сара Гарди, а треца Ива Сабо. Вортекс руцали и дзивчата седмей класи, перше место освоєла Ивона Рац, друга була Емина Няради, а треца Сара Ковач. ЗАИНТЕРЕСОВАНИ ШЕ МОЖУ ПРИДРУЖИЦ Най надпомнєме, Атлетски клуб у валалє иснує уж длугши час, перше 2005. року основана Атлетска школа, а уж о рок основани и клуб, и през роки зазначел велї успихи, удат­ но участвую и на змаганьох висшого ранґу. У тей хвильки у двох возростних ґрупох тренираю коло 50-еро. Першу ґрупу формую дзеци по трецу класу основней школи, а можу тренирац и дзеци од 5 роки. Друга ґрупа котра тренира у рамикох клубу то дзеци возросту од 4. по 8. класу. Заинтересовани ше ище вше можу приключиц, тренинґи ше отримую три раз до тижня, пондзелок, стреду и пияток, младши од 19 годзин, а старши од 20, у школскей гали. За орґанизацию тренинґох задлужени Валентина Тиркайла, и дипломовани професор физичного воспитаня Саня Еделински котра и порушала снованє клубу, та нам потолковала прецо важни клубски змаганя.

- Дзеци барз любя клубски змаганя, наисце озбильно приступаю ґу нїм, совисно тренираю и максимално ше потрудза на змаганю. Нормално барз им вельо знача и освоєни медалї и символични награди. Углавним наградзуєме зоз намирнїцами або лакотками з котрима промовуєме и здрави живот - потолковала тренер Саня Еде­ лински. ■ М. Джуджар

34 РУСКЕ СЛОВО

26. НОВЕМБЕР 2021.

5 р о гІ@ ги зке 5 Іо у о .с о т

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА НОВИ САД

ТЕМЕРИНЧАНЄ ОДНЄСЛИ БОДИ ДОМУ ФК „Бачка 1923” - ФК „ТСК” (Темерин) 0:2 (0:1)

ДЮРДЬОВ: стадион ФК „Бачка 1923”, Стретнице судзел судия Срдян Станич зоз Будисави, а помоцнїки були Зоран Драґолєвич зоз Бачкого Ярку и Неманя Влаїч зоз Буковцу. Ґоли дали Мирослав Буквич у 30. минути и Владимир Стричевич у 72. минути. У екипи Бачкей жов­ ти картони достали Никола Петрович у 28. минути, Ненад Иґнїч у 57. и Стефан Деянович у 78. минути. Судия Станич указал два жовти картони и госцом зоз Темерину Балажови Пашкови у 59. минути и Срдянови Юшковичови у 65. минути. Як ше и очековало, у 14. колу Подручней фодбалскей лиґи Нови Сад, стретнуце екипох Бачкей и темеринского ТСК-а було чежке за Дюрдьовчаньох. Но, кед ше ма у оглядзе же Темеринчанє претендую на уход до висшого рангу змаганя и же су у тей хвильки на штвартим месце на таблїчки, шицко було ясне ище пред початком стретнуца. Два трецини першого полчасу, пол годзини бависка, екипа Бачкей якошик парирала бависку госцох зоз Темерину. Праве тельо часу требало же би напад ТСК нашол драгу до ґолу домашнєй Бачкей. Сатрилєц бул Мирослав Буквич. Борба на терену була оштра, а на хвильки превозиходзела правила фер бависка, та судия у 28. минути пре оштри старт указал жовти картон бавячови Бачкей Николи Петровичови. Петрович до

бависка вошол у 23. минути, а лєм пейц мину­ ти познєйше заробел опомнуце, цо указує на одношенє моцох на терену. У другим полчасу бависко на терену було ище оштрейше и у тей часци бависка судия указал ище штири жовти картони - по два бавячом з каждей екипи. Перши бул опомнути бавяч Бачкей Неманя Игнїч у 57. минути, два минути познєйше судия опомнул и Темеринчаньох Балажа Пашку у 59. минути и Срдяна Юшковичау 65. минути. Причина прецо судия так реаґовал була же фодбалере преоштро реаґовали. Други, гол за прешвечлїву побиду, дал Владимир Стричевич у 72. минути. По конєц було ище досц часу же би ше у резултату дацо пременєло за Дюрдьовчаньох. Медзитим, єдина пременка у резултату бависка було ище єдно опомнуце судиї Станича бавячови Бачкей Стефанови Деяновичови у 78. ми­ нути. После того стретнуца Бачка на осмим месце на таблїчки без пременкох у бодох - 19. екипа ТСК на штвартим месце зоз 30 бодами. На нєдзелю, у петнастим колу екипу Бачкей очекує ище єдно нєприємне стретнуце процив екипи ФК „Петроварадин”. Резултатски то два екипи хтори приблїжно исти по квалитету, Петроварадин у тей хвильки на 9. месце на таблїчки. Но, треба мац у оглядзе же на тот завод ФК „Пе троварадин” ма предносц же бави на домашнїм терену. А. П.

ЗДРУЖЕНЄ СПОРТСКИХ РИБАРОХ „КОЛЯК”

ЄДНИ ЛАПАЛИ ЧУКУ У КУЛИ, А ДРУГИ ПОТЬКУ У ПИНЬВИЦ На Чукияди у Кули штири екипи керестурского Коляка були у штредку по успиху, а на змаганю у Пиньвиц дзе ше лапало потьку, двоме Керестурци завжали друге место Члени керестурского Здруженя спортских рибарох „Коляк” актив­ но нащивюю змаганя и призначую красни резултати. Недавно, 7. но­ вембра штири екипи Коляку участвовали и на 4. по шоре Чикияди у Кули котру орґанизує кулске ЗСР Гайдук „Потька”. На Чукияди у Кули у першей Коляковей екипи були Йоаким Джуд­ жар и Янко Фекете, у другей Янко Чапко и Сашо Виславски, у трецей Михайло Костелник и Филип Баран, а у штвартей Владимир Планчак и Иван Планчак. Вкупно участвовали 121 екипа, пре­ цо кулску Чукияду мож класификовац и як єдну з найвекших у нашей держави. И змагателє котри участвовали на писти Велького бачкого бегелю пришли зоз рижних крайох, а як найлєпша ше визначела екипа Фламинґо зоз Србобрану чийо членїци два жени, порядни змагательки на таких стретнуцох, вони вєд-

но влапели 2,135 кг. Друге место освоєла екипа зоз Таванкуту, а треце Три калапи зоз Бачкей Паланки. На тей Чукияди, влапени лєм 93 чуки, з котрих найвекша мала 930 грами, а понеже минимална гранїца за лапанє чуки 40 центиметри, векшина влапених прикладнїкох пущени назад до беґелю. Истого дня, двоме члени Коляку, Дарко Джуджар и Мирко Фекете ше змагали у лапаню потьки на Купу у Пиньвиц, и во­ ни двоме, медзи 12 екипами, освоєли друге место. На змаганю у Пиньвиц, першопласована екипа влапела капитални при­ кладній потьки чежки 12,250 кг, док Керестурци вицагли потьку од 4 килограми. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО

СПОРТ ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СУБОТИЦА ДЕРБИ ЛИҐА

ВЕРБАЩАНЄ ПЕРШИ, КОЦУРЦИ ТРИНАСТИ Закончена єшеньска часц фодбалского першенства у Подручней фодбалскей лиґи Суботица. То лиґа у хторей уж вецей сезони бави ФК „Искра” з менєй лєбо вецей успиху, кеди як. На половки тей сезони Искра ше зоз успихом нє може похвалїц д петнац стретнуцох, кельо одбавени у полусезони, Искра славела побиду лєм на трох стретнуцох, штири бавела нєришено, а осем страцела. Таки податки указує статистика. У петнастим колу, остатнім тей єшенї, Искра бавела процив екипи ФК „Рад 1905” у Баймоку. Резултат бул 5:3 за домашню екипу.

О

СЛАБОСЦИ КЛУБА Навияче и управа Клуба може лєм нагадовац цо причини подлих резултатох бавячох Искри тей єшенї. Дзепоєдни гришки мож виправиц, а други треба превозисц на иншаки способ. Даскельо роки назадок од екипи зоз Коцура очековало ше вельки успихи. Насампредз прето же були на два зводи на крочай од уходу до висшого ранґу змаганя. Нє поспишело ше го направиц. После того яґод кед би амбициї екипи щезли, лєбо лєпше поведзено, згорели од велькей жажди за змаганьом у висшим ранґу, зоз клубами цалей Войводини. Но, таки причини нєуспиху би требало превозисц зоз упарту роботу на техніки и мотивациї бавячох, а окреме на психичним змоцньованю. Насампредз у смислу подзвигованя самодовирия. Окрем того, у екипи уж длугши час присутни проблем тренера. Потераз ше го часто ше меняло, а єдине ришенє кед тренер да задзекованє тот же екипу пребера Здравко Бабич, дакедишнї бавяч и тренер ФК „Искра”. Затераз нам остава чекац ярню часц першенства и вериц же Искра будзе лєпше бавиц и же єй позиция на таблїчки будзе вельо лєпша як тераз. ТРИ ЕКИПИ У ВЕРХУ ТАБЛЇЧКИ У остатнім колу тей єшенї ОФК „Вербас” у Молу победзел ФК „Бачка” зоз 2:0, ФК „Пролетер” зоз Равного Села на своїм терену победзел ФК „Обилич” зоз Нового

Кнежевца зоз 3:0, ФК „Обилич” зоз Змаєва победзел у дербию ФК „Будучносц” зоз Савиного Села зоз 1:0, ФК „Ядран” зоз Фекетичу и ФК „Србобан” бавели нєришено 1:1, а ФК „Сутєска” зоз Бачкого Доброго Поля страцела на своїм терену од ФК „АФК” зоз Ади зоз резултатом 0:1. Од шейсцох екипох зоз Општини Вербас хтори ше зма­ гаю у тей лиґи, коцурска Искра найслабша. На тринастим є месце зоз 13 бодами. Кед слово о других екипох хтори ше змагаю у тей лиґи, а зоз вербаскей општини, у споднєй часци таблїчки ше находза ище два екипи. То ФК „Сутєска” зоз Бачкого Доброго Поля на дванастим месце зоз 15 бодами и ФК „Будучносц” зоз Савиного Села на єденастим месце зоз 18 бодами. У горнєй часци таблїчки, у самим верху, на першим месце ОФК „Вербас” зоз 38 бодами. Од 15 стретнуцох на дванац победзел, два бавел нєришено и єдно страцел. Други ФК „Обилич” зоз Змаєва зоз 34 бодами хтори на єденац стретнуцох победзел, єдно бавел нєришено и три страцел. На трецим месце ФК „Србобран” (зоз сушедней и блїзкей општини) зоз 33 бодами. ФК „Пролетер” зоз Равного Села на штвартим месце зоз 30 бодами. У 16. колу сезони 2021/22. року, односно у першим колу у ярнєй часци, ОФК „Вербас” будзе бавиц у Ади процив домашнього ФК „АФК”, ФК „Сутєска” зоз Бачкого Доброго Поля бави зоз ФК „Србобран”, ФК „Ядран” зоз Фекетичу будзе домашнї стретнуца зоз екипу ФК „Будучносц” (Савине Село), Обилич зоз Змаєва домашнї екипи ФК „Обилич” зоз Нового Кнежевцу, ФК „Пролетер” (Равне Село) будзе домашнї екипи ФК „Торньош”. Коцурска Искра у ярнєй часци перше стретнуце бави у Остоїчеве про­ цив екипи ФК „Слоґа”. То солидна екипа хтора єшеньску часц закончела на седмим месце на таблїчки, алє муши ше припознац же добре будзе кед коцурци зоз того стретнуца вицагню голєм бод.^ А. Паланчанин

36 РУСКЕ СЛОВО

26. НОВЕМБЕР 2021.

5рогІ@гизке5Іоуо.сот

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

ПРЕШВЕЧЛЇВА ПОБИДА И ФЕР БАВИСКО ФК „Русин" - ФК „Раднички” (Зомбор) 7:1 (4:0) РУСИН - Деян Кронич (Филип Тома), Деян Чернок (Теодор Няради), Боян Голик, Андрей Малацко, Владан Вуйович, Ваньо Колошняї (Неманя Ковачевич), Филип Вуйович, Дарко Сушич (Божидар Чонка), Янко Кулич (Александар Тома), Боян Бранкович, Матей Саянкович. Ґоли дали - Андрей Малацко (2), Боян Бранкович, Филип Вуйович (2), Владан Вуйович, Александар Тома. Внєдзелю, 21. новембра, за фодбалерох Русина закончена єшеньска часц першенства у Подручней фодбалскей лиґи Зомбор. У остатнім, 15. колу, на стадион Русина сцигол дакеди „реномирани” процивнїк Раднички зоз Зомбора. Стретнуце почало зоз минуту цихосци за бавяча Радничкого зоз Раткова, члена истей Ли­ ґи, хтори прешлого тижня нєсподзивано умар на тренинґу. Подмладзена екипа зоз Зомбора, зоз даскелїма старшима фодбалерами, внєдзелю ше на терену вельо нє пи­ тала. Од самого початку, видно було розлику у класи за домашнїх, та єдине питанє було зоз яким конєчним резултатом ше закончи тото стретнуце. Од самого початку було даскельо полушанси за Русин, а перши ґол посцигнути кед Бранкович зоз корнера точ­ но наруцує лабду на коло 6 метери ґолманового просто­ ру. Найвисше скака Малацко и то було 1:0 за Русин. По­ сле ровно 5 минутох, повторює ше иста шанса зоз истого корнера, и найинтересантнєйше же у „главней” улоги исти и бавяче, и то було 2:0 за Русин. Внєдзелю найрозположенши за бависко бул Бранкович хтори ше, после кратшей павзи, яґда зажадал фодбалу. Його треци, и найкрасши, ґол за Русин бул кед по вратну лабду хтору достал од Кулича, моцно биє зоз ве­ цей як 20 метерох, хтора трафя прави нєбранєни кут го-

сцуюцого ґолмана. Резултат на 4:0 потим звекшує Фи­ лип Вуйович, хтори ше внєдзелю тиж добре указал з оглядом на тото же бавел и у охрани, а повязовал и бавячох хтори були у на па ду. На й крас шу шан су у пер шим полчасу мал Кулич кед виходзи сам опрез ґолмана, но яґод да го „посановал” и лабду биє покус аж, нєконтроловано коло ґолу. У другим полчасу, тренер Саянкович меня даскельо стаємних першотимцох, як и ґолмана, но русиновци ше нє придавали и у подмладзеним составе, понеже у замени були бавяче зоз Русинового подростку. Єдну од нагодох процивнїцкей екипи, ґолман Тома зопера зоз шмелу интервенцию. Гоч Кулич внєдзелю нє дал анї єден ґол, над нїм направени пенал хтори Филип Вуйович сиґурно реализовал зоз оштрим бицом. И попри високого резултату нагоди за русиновцох ше нє зменшовали. Главни инициятор бул Бранкович хтори на штредку терена „муши” прейсц голєм двох, трох процивнїцких бавячох, по­ тим нєсебично додава лабду найлєпше поставеному бавячови, цо автоматски лєм полушанса за ґол. Шлїдуюцому ґолу ушлїдзела акция Бранкович - Саянкович, и ґол дава млади Александар Тома. Госци внєдзелю нє мали вельо нагоди дац ґол, окреме зоз пенала. Ґолман Тома „пречитал” виводзача „найстрогшей кари”, но понеже лабду мал лєм у єдней руки, пре оштре бице закончела у Русиновей мрежи. Конєчни резултат поставел Владан Вуйович, кед зоз наруценей Бранковичовей лабди, зоз главу „матирал” ґолмана госцуюцей екипи. Треба наглашиц и же нєдзельове змаганє прешло у фер бависку обидвох екипох, дзе єдини жовти картон достал Владан Вуйович, и то лєм пре пригварку главному судийови, за нєдосудзени фаул над нїм. Зоз тоту побиду Русин єшеньску часц сезони закончел на 5. месце на таблїчки зоз 28 освоєнима бодами.^ Ан. Медєши

26. НОВЕМБЕР 2021.

РУСКЕ СЛОВО 37

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Французки специялитет хтори по смаку приблїжни нашей кремпити. Розликує ше у способе пририхтованя цеста и випатрунку Поступок: До єдней часци жимного млєка положиц вайца, ванелийов цукер, ґустин и вариц фил на штреднїм огню нєпреривно мишаюци. Кед ше фил увари, прекриц го зоз мещком же би ше нє направела скорка. До охладзе* ного филу додац вимиксоване масло. Цесто за тот колач ше вари. Перше ше по­ ложи до шерпенки воду и млєко, соль, цу­ кер, масло и зогрива ше так же би ше Потребне за фил: шицко уваре■ 2 вайца ло. До того ше ■ ванелийов цукер усипе муку и ■ 4 ложки ґустину миша зоз варешку же би ше цесто зєдинєло. Вари ше на цихим огню ■ 500 милилитри млєка (температури) дас 2 минути нєпреривно мишаюци. Так зготовене це­ ■ 170 ґрами масла сто треба охабиц же би ше кус охладзело, дас 3 минути. До цеста умишац єдно по єдно вайцо, мишац ше би ше шицко зєдинєло. ПлаПотребне за цесто: стични мещок наполнїц зоз тим цестом, одрезац верх и на паперу за ■ 100 милилитри води печенє нарисовац круг пречнїка 18 центи, до того круга филовац, ■ 100 милилитри млєка так же би ше направел єден вельки персцень. Премасциц зоз вайцом ■ кус солї и посипац зоз мандульовима лїсточками (барз на ценко порезани и ложичка цукру мандулї). Печиц пол годзини на 180 ступнї.

■ 80 ґрами масла Упечене и охладзене цесто пререзац попрейґа на поли. Филує ше ■ 120 ґрами муки єдно цесто, а од горе ше лєм положи друге. Тиж так, найлєпше кед ■ 3-4 вайца ше фил положи до мещка и кед же одреже єден конєц, вец мож ве­ льо лєпше филовац колач.

Г Биле месо у сладко-квашней мачанки Потребне: 3 фалатки билого меса зоз курчеца 60 ґрами муки 4 ложки масла, або маслинового олєю 4-5 струча цеску ложка оцта зоз яблукох ложка соя присмачки 90 ґрами меду, лєбо яворового сирупу соль и попер пошекани влашец

Поступок: Порезац биле месо по верху на криж-краш, посолїц и попопровац. Помучиц кажди фалат и пражиц перше на моцнєйшей температури, а вец температуру зменшац. Розмишац у окреме-

38 РУСКЕ СЛОВО

ней судзини муку, цеснок, оцет, сою, мед и кус досипац води, а вец преляц по месу и далєй сциха пражиц. При концу посипац зоз пошеканим влашцом.

26. НОВЕМБЕР 2021.

ГОРУЦИ ТЕПШИ Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

Весна Медєши, Нови Сад

Живинске месо зоз ананасом Тото єдзенє ше и лєгко и швидко прави. Поступок: До глїбшей палачинкарнї (вок-у) лєбо шерпенї усипце олєй же би прекрило сподок и положце на цихи огень же би ше олєй зограл. За тот час порежце биле месо на длуговасти, ценки пантлїки. Полож­ це го до палачинкарнї, посольце и сциха пражце. Закрийце палачинкарню з покривку. З часу на час премишайце месо. Цибулю очисце и порежце на полумешаци, паприґу порежце на длуговасти ценки палїчки, мархву тиж так порежце на длуговасти, ценки палїчки. Кед ше месо упражело и достало златну фарбу, виньце го зоз палачинкарнї и до того истого олєю Состойки: положце цибулю, мархву и паприґу.

■ 400 ґрами живинского Тиж так сциха праж­ меса це, закрийце з покривку и з часу ■ векша цибуля на час премишайце. Кед будзе ■ 2 червени паприґи наполи готове, додайце и месо ■ жовта паприґа ґу желєняви. (штреднєй велькосци) У меншей судзини помишайце ■ 4 мархви (штреднєй муку и цукер. Вец додайце кечап велькосци) и на концу додайце соя сос, до­ ■ 4 ложки соя сосу бре премишайце. При концу ґу желєняви и месу ■ 3 ложки кечапу додайце и кикирики. Най ше ище ■ 2 ложички цукру попражи дас 5 минути и вец до ■ 2 ровни ложки муки палачинкарнї усипце мишанїну ■ 100 ґрами кикирикия зоз кечапу и соя сосу. Добре ■ пол конзерви ананасу премишайце и ище додайце по(мож положиц и швижи) резани ананас з конзерви. Ми■ маслинов олєй шайце сциха и охабце ище 5 минути на цихим огню. Кед же вам ■ ложичка солї єдло дакус густейше, можеце по жаданю додац и дакус соку зоз ананасу котри остал у конзерви.

26. НОВЕМБЕР 2021.

РУСКЕ СЛОВО

39

У РКЦ ЬУАИ „ПРАДКИ У МАТКИ” Перше друженє зоз назву „Пратки у Матки”, отримане у Клубу аматерох у Руским културним центре у Новим Садзе. Госци зоз Коцура, члени КУД „Жатва” пришли на пратки до Нового Саду. Облєчени до руских сукньох ґаздинї зоз Активу женох КУД „Жатва” указали як ше прави ґаґорки, а принєсли и порихтани вецей єдла. Клуб аматерох РКЦ бул з тей нагоди прикрашени як старе руске обисце, а дзивки з виплєценима варґочами вишивали, шпивали, леґинє за столом бешедовали, а жени понукали колача, капушнїки, рижни покераї и геровци. Зашпивало ше и затанцовало кед Иван Лїкар почал грац на гармоники. Пратки орґанизовала младеж Руского културного центра, по задумки Лари Петкович и Ивана Канюха, а у орґанизациї того тематского вечара помогла и Аранка Медєши зоз Етно клубу „Одняте од забуца” зоз Коцура. Проєкт потримало Роботне цело за младих Националного совиту Руснацох. В. В.

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботП нї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґ­ рафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: 2ауогі.ги5Іпі@атаіІ.сот.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34