RUSKE SLOVO 47

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК ЬХХУІІ ЧИСЛО 47 (3968) НОВИ САД, 19. НОВЕМБЕР 2021.

КУЛТУРНА МАНИФЕСТАЦИЯ „КОСТЕЛЬНИКОВА ЄШЕНЬ” У КОЦУРЕ И КУЛИ .ги зке зіо у о .с о т |г

- у «1

^

Ц ЕН А 30 Д И Н АРИ

В Ь Г .Т С М 1 '

І

с-

її’

БУДУЄМЕ ЗАЄДНЇЦУ ПОВЯЗАНУ МЕДЗИ СОБУ И ДРУГИМА Пише: Иван КАНЮХ, предсидатель Роботного цела за младих Националного совиту Руснацох К ажда нова вистка котра бешедує о росту числа людзох котри ше обрали од вирусу корона ш ицким нам унош и страх и нємир, котри у нас од початку пандемиї. Кед ше здогаднєме на часи завераня, полицийней годзини, забранох, риж них препреченьох, огранїченьох и примуш ую цих прилагодзованьох котри зме мали преш лого року, верим же ше ш ицки члени Роботного цела за младих зложа з мою оцену же тот 2021. рок бул период кед зме заш лєм, ш ицки кус лєгчейш е дихали и були вельо успиш нєйш и кед слово о активносцох за младих у рускей заєднїци.

зоз котрима нє так часто маме нагоду сотрудзовац, як цо то мла ди зоз Сри му, Субо ти ци або Но во го Ора хо ва. О крем Руского К ерестура и Ш иду, млади зоз других н а­ ш их м естох тиж були активни, а зоз проєктох котри того ро ку при ш ли на Кон курс за со фи нан со ва нє про єктох за младих у рускей заєднїци видвоїме: „К араоки вечар по руски” у Д ю рдьове, „П ратки у М атки” у Н овим Садзе, „Ж атва за младих” у Коцуре, итд.

Ш ицки тоти проєкти, стретнуца, події, алє и информациї котри младим интересанти, або можу буц хасновити, наРоботного цела за мла­ ходза ше на урядових профилох на дружтвених мрежох факт же функционує як Фейсбук и Инстаґрам под меном „Роботне цело за мла­ дих”. Тоти профили водзи наша членїца Тат’яна Буила зоз Коцура, котра вредно роби же би млаПовязованє зоз другима, черанє знаньох дим пренєсла часц атмосфери зоз и искуствох важне, бо то виходзенє зоз наш их проєктох и стретнуцох. власней зони комфору, а звонка нєй Гоч за велїх з нас дружтвени мрепоставаме и богатши и успишнєйши. жи ище вше лєм файта забави, Потримовка младим каждого року нашо Роботне цело попри велїх насампредз финансийна, алє зме ту других орґанизацийох, институ­ помогнуц и зоз совитами и власним цийох и подприємствох похопело анґажманом. Ту зме пре младих и вєдно же дружтвени мрежи барз хасно­ з нїма жадаме будовац заєднїцу котра вити способ комуникованя зоз на­ моцно повязана и медзи собу и з другима ш у цильну ґрупу, дзе тиж барз заєднїцами зоз котрима вєдно жиєме на лєгко и транспарентно можеме тим просторе. З намиру очувац свой язик, указац резултати нашей роботи.

П опри ш ицких виволаньох, успих дих од початку свойого снованя то тим. Кажде думанє, идея, предкладанє, похвала або критика прилапюю ше и о тим ше отворено дискутує. Комуникация медзи членами Роботного цела нєпреривна и найчастейше ше окончує прейґ дружтвених мрежох дзе розвиваме нашо идеї. Ш ицки догварки познєйше прецизуєме на схадзкох котри отворени за кажду младу особу котра ше жада упознац зоз наш у роботу або уключиц ше до даєдних з наш их активносцох. Нашо члени ше зоз младима у нашей заєднїци часто културу и традицию, предлужуєме стретаю у наш их КУД-ох, здруГ оч тот ро к зоз ош м ихом и енактивносци и змисти котри тримаю женьох, институцийох, на стреттузиязм ом приводзим е ґу коннуцох, ф естивалох, итд. дзе крочай зоз 21. виком у духу цу, чеж ко повесц цо м ож ем е обокрем приватних темох вше зоз мултикултуралносци чековац од ш лїдую цого року. нїма бешедуєме и о наш их задати интеркултуралносци П андем ия вецей раз указал а же кох и цильох. Гоч корона вирус є барз спреведаца, приходзи у ище вше медзи нами и нє м а нагабох котри з часу н а час добре миру пош видко нас напущ иц, знаю закомпликовац ситуацию , кед слово о реализовавакцинация заш лєм оможлївела же бизме вельо лєгчейше ню наш их идейох и активносцох. А лє пандем ия нє ш ме були у контакту зоз младима и вєдно зоз нїма реализовали буц вигварка ж е бизме п остали лєнїви! П раве прето, до проєкти и активносци. но во го ро ку уход зи ме зоз на ми ру ж е би зме пре на ш ли О крем е нам мило ж е млади зоз Руского Керестура, по- свойо м есто у приповедки „Н ови Сад - Е вропска презберани коло здруженя П акт Рутенорум, наисце ожили столн їца Е вропи” , кед наш город, пре пандем ию вирукултурни ж ивот младих у своїм месце. О бнова М ладеж - су ко ро на свою пре сти ж н у ти тулу ме сто то го ро ку буд ского дому, П оетски вечар, Вечар друж твених бавискох, зе нош иц у цалим идуцим року. П опри тим , идея нам Дньовка, сотруднїцтво и реализация заєднїцких проєк- ж е бизме, окрем при м ладих у рускей заєднїци, були тох зоз другим а орґанизациям и на локалу и звонка н ьо­ активни и при м ладих зоз других заєднїцох. Я к пред си ­ го, резултати того здруженя у тим року. Тиж так, барз датель Роботного ц ела за м ладих, направел сом перш и приємне нєсподзиванє були млади зоз Ш иду котри вєд­ крочай и од риж них нац ионални х совитох сом достал но зоз наш им Роботним целом реализовали проєкт контакти м ладих и активних лю дзох зоз других заєднї„С третнуце рускей м ладеж и у Ш идзе” . Зоз тим дводнь- цох зоз ко три ма би зме ш е мо гли по вя зац. Ро зви вац и овим друженьом у Сриме, зоз красним змистом и актив- пестовац зм исти за м ладих у власней заєднїци барз ва­ носцам и котри орґанизовали домаш нї, указали зме ж е и ж не, бо ш ицки знам е ж е м лади н аш а будучносц.^ Становиска еислоеени у тим тексту виключно аетороео и нє млади Руснаци з другого боку Д унаю нє сами. Ж адаме и вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово” убудуце реализовац заєднїцки активносци зоз младима

2 РУСКЕ СЛОВО

19. НОВЕМБЕР 2021.

УВО ДНЇК

ЗМИСТ

РУСКЕ

(ШШ® ■ Тижньовнїк

4 -5 . П опис ж ительства у 2022. року

■ Нашо места 6. П отрим овка за лєгчейш е планованє фамелиї

■ Економия 12-13. Ш ицко подрагш ело, алє пош ате кельо треба

■ Духовни живот 14-15. Лю дска крегкосц препреченє, алє и нагода

■ Култура и просвита 23. Наукова конференция и конґрес

■ Дом и фамелия 19-22. Ф алсиф иковац состав єдзеня то виновне дїло

■ Людзе, роки, живот 2 6 -2 7 . Стретнуце: М ихайло Пашо и Владим ир В инаї були робиц на Аляски

■ Информатор 28-33. М али оглашки и Іп тетогіат

■ Спорт 35. И лона Зарубица ищ е вш е на самим верху

■ Интермецо 38-39. Горуци тепш и

Насловни бок: Премиєра у РКЦ „Скорей як когут закукурика” Авторка фотоґрафиї: Вероника Вуячич

Пише: Иван САБАДОШ, заменїк главней и одвичательней редакторки

НАЙ ШЕ ЗАВИСА ПОДЗВИГНЄ На соботу почина 53. Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї, други по шоре у тим непорядним, „пандемийним” формату и термину. Влонї було так як було, и так як могло. Здогаднїме ше, праве як ше мали подзвигнуц зависи над 52. Фестивалом драмскей творчосци при Руснацох, почала епидемия, потим позарядови стан, локдаун и шицки други „прикраски” нашей новей реалносци хтора и дзень-нєшка тирва. Мемориял познєйше отримани, континуитет зачувани, алє вецей од того нє могло. Тераз, кед зме ше уж звикли, прилагодзели и зожили з обставинами, а ту и скоро дворочне здобуте практичне искуство у балансованю медзи пандемию и нормалним животом, випатра же Мемориял своїм учашнїком, публики и почитовательом ознова обецує даскельо красни днї. Н асампредз, такой на початку премиєра длугообчекованей представи „Ениґма Д ядя” чий комплетни автор Славко Орос. Петро Ризнич єден лєм з даскелїх наш их велїканох култури хторому зме ше як заєднїца достойно оддлужели. По нїм ше волаю два найвекш и институциї руского театралного живота - М емориял и Руски народни театер, най нє вихабиме дакедиш нї АРТ, а ма и улїчку у Руским Керестуре. Вшелїяк, крашнє би було кед би єдного дня у керестурским Доме култури бу­ ла поставена памятна плоча лєбо биста опрез уходу, алє ше ми видзи же тота представа будзе и символични и достоїнствени омаж, чесц и припознанє основоположнїкови нашого театра од хторого з ґенерациї на ґенерацию по нєшка идзе нєпретаргнута нїтка ученя, преношеня знаня и тайнох о живоце на сцени и споза нєй. Потим, два представи у реж иї Владимира Надя Ачима хтори уж розпочали свой театрални ж и­ вот, алє пре шицко спомнуте, потераз нє дош ли до публики як би требало, нову нагоду достаню на Мемориялу. Чкода ж е на репертоаре нє будзе вецей представи у „дзецинскей” часци Мемориялу, з хторого ше вербує будучносц нашого театру, алє кед маме на розуме як ше одвива чечуци и яки бул преш ли школски рок, добре же ше голєм домаш нїм удало очувац пламень. Провадзаци про­ грами - промоция м оноґрафиї о И рени Колєсар и вистава подобових роботох Ярослава Планчака, тиж допринєш у ж е би М емориял бул та­ ки як зме звикли. На концу, зависа ше спущи после представи „Скорей як когут закуку­ рика”, витвореня хторе на новосадскей сцени поставел Славко Винаї. Верим же велї ище паметаю його улоги хтори одбавел у своїх штредньошколских и студентских дньох, а публика у РКЦ ше прешлого викенду могла прешвечиц же Винайов режисерски деби голєм на истим, кед нє и на висшим уровню. Углавним, пред театралну публику фестивалски тидзень яки зме уж длуго чекали. Най ш е зависи подзвигню!

РУСКЕ СЛОВО

* „РУСКЕ СЛОВО” - гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ „Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 194-5. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ „Руске слово”, Футожска 2/ІІІ, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторе/ки - Иван Сабадош, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох - Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Ф ейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки - Мария Афич, Влада Дїтко, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка - Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка - Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки - Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефон: 021/6613-697 * П редплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Вапса Іпїеза а.гї. Веодгагї 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня „ М а х іт а дгаГ’ Петроварадин * Е-таі1: гегїаксі|а@ги$ке$1оуо.сот * ^ еЬ «Не: тегете.ги$ке$1оуо.сот * I88N 0350-4603 * СОВІ88 8К-ГО 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Д иректор др Б О Р И С В А РҐА *** Главна и одвичательна редакторка О Л Е Н А П Л А Н Ч А К -С А К А Ч

19. НОВЕМБЕР 2021.

Новини „Руске слово” одликовани зоз Орденом братства и єдинства зоз стриберним венцом 1970. року.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖ Н ЬО В НЇК

ПОПИС ЖИТЕЛЬСТВА У 2022. РОКУ

АКТИВНА ПАРТИЦИПАЦИЯ МЕНШИНОХ У тим року, хтори помали вицека, отримани вецей сходи на хторих бешедоване о темох хтори значни за меншини на тих просторох. То, вшелїяк, борба процив хороти, алє насампредз попис жительства хтори требал уж буц покончени, алє пре пандемию є преложени за рок хтори пред нами Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН а сходох детальнєйш е пояш нєне же прецо одложени попис ж ительства, а тиж так же то з другого боку дава м ож лївосц им плем ентациї електронского попису котре предлож ела Координация. О крем того, предложени и дзепоєдни други рационални риш еня хтори допринєш у же би були лєпш и резултати на попису.

Н

БЛА ГО ЧА СО ВА И Н Ф О РМ А ТИ В Н А К А М П А Н Я То насам предз информ ативна кампаня котра ш е будзе окончовац пред пописом ж ительства и обисцох у октобру 2022. року. О сновна препорука же би ш е информативна кампаня поруш ала источасно и благочасова, а окреме ж е би була унапрям ена на припаднїкох националних менш инох, ж е би ш е подзвигнул уровень їх свидомосци о їх интересу за участвованє у попису, як и предносцох котри би требали здобуц зоз безпош тредним анґаж ованьом и їх одвитую цих правох. О крем того, визн ачене еф ективне уклю чованє припаднїкох нац и о н ал н и х м енш инох до планован я пописней м етодолоґиї, до орґан и зац и ї, ф ункц ионован я и до б езпош тредного уклю чованя сам их пописовачох, а окрем е потребн е обявиц ш ицки и н ф орм аци ї о пописней м етодолоґиї пре зберан є податкох н а язикох национални х м енш инох. Зберанє податкох о ч и сл у при падн їкох нац ионални х м енш инох и число о собох котри беш едую або хасную м енш ински язики, кед слово о наи ходзаци м попису, ти ж значна ствар. То ш е у перш им ш оре однош и на акти вован є одвитую цого и отрим ую ц ого рам и ку за зберанє податкох котри ш е операю на лю дски права, а у вязи су зоз м ож лївосцам и при ступ у и хаснованю зд о ­ бутих закон ских правох при падн їкох н ац и он ал н и х м енш инох и пром овованю ком п лем ен тарни х квалита-

4 РУСКЕ СЛОВО

ти вн и х и кван ти тативн их виглєдованьох котри би дали вкуп ну слику о стан у припаднїкох н ац ионални х менш инох. Н а осн ови таки х податкох и виглєдованьох би могло возп оставяц , запровадзовац, п ровадзиц и периодично прави ц ревизи ю м анш инскей политики, а зоз еф ективни м и активним участвованьом припаднїкох н ац ионални х м енш инох. П опис ж ительства була тема и на схадзки Координациї Н ационалних совитох националних менш инох и заєднїцох хтора отримана початком новембра. На схадзки розпатрани инф орм ациї у вязи зоз П описом ж ительства 2022. року з цильом поради о наиходзацей координациї зоз Републичним заводом за статистику. Як поведзене на схадзки, од ф ебруара того року нє було вецей контакти зоз Заводом за статистику. Д ЕФ И Н О В А Н Є М Е Н Ш И Н С К ЕЙ ПЛАТФ ОРМ И П редставителє 14 националних совитох ш е прето злож ели ж е нєобходне розпочац директни прегварки зоз представителями М инистерства за лю дски и м енш ински права и дружтвени диялоґ, та деф иновац заєднїцку плат­ форму у хторей буду винєш ени усоглаш ени вимоги ш ицких националних совитох. Тиж так констатоване ж е Завод и далєй иґнорує леґитим ни вим оги националних совитох и дописи хтори посила Координация националних совитох. О снова вимоги котру зме деф иновали ищ е давно на предходних схадзкох К оординациї националних совитох, а однош и ш е на наиходзаци попис ж ительства у октобру 2022. року то, ом ож лївиц наш им представительом активне присуство на схадзкох Републичного заводу за статистику котри ш е стара о тим попису и стаємне присуство вибраних особох з боку националних менш инох у будуцих пописних комисийох у локалних самоуправох. Тоти вимоги би нам омож лївели активну учасц у роботох коло пририхтованя и познєйш е запровадзованя наиходзацого попису ж ительства у Републики Сербиї зоз цильом ж е би ш е м инимизовали м ож лївосци премахох и м аксимализовало обєктивносц и квалитет у проц е­ су здобуваня податкох о ж ительству на тих просторох, од котрих як цо знаме, завиш а у найвекш ей можлївей мири наш а заступеносц у локалних самоуправох, як и будуци буджети за наш о институциї - гварел предсидатель Н ационалного совиту Руснацох Борислав Сакач. До роботного цела котре формоване з боку РЗС делеґовани двоме представителє, Дарко Баш тованович (спред горватского Н С) и М ирза Х айдинович (спред бошняцкого НС), котри вибрани спред Координациї.

19. НОВЕМБЕР 2021.

ІІ2піоупіік@ ги5кезІоуо.сот

- По їх словох, нє иснує правдива комуникация и потераз отрим ана лєм єдна заєднїцка схадзка у РЗС. О окрем них активносцох котри ш е однош а на попис ж и тельства ш е достало инф орм ациї пош тредно, през м едиї и одредзени клипинґи котри им були доручени з М инистерства за лю дски и менш ински п ра­ ва и дружтвени диялоґ - надпомнул предсидатель С овиту Борислав Сакач. Кед беш еда о ситуациї коло деф инованя стаємних членох у пописних комисийох у локалних самоуправох, слово Закона предвидзує 5 до 7 стаєм них членох у таких комисийох. З оглядом н а тото ж е у Републики Србиї єст 168 опш тини, локални самоуправи у ко­ трих буду оформени пописни комисиї, евидентне же национални менш ини нє м ожу мац членох, баш у ка-

А СИ М ЕТРИ Ч Н О С Ц Н А ЧКО ДУ М ЕН Ш И НОХ Н а схадзки Координації! детально предочена робота Е м ила Лулича (спред мадярского Н С ), у роботней ґрупи котра оф ормена при М инистерстве за лю дски и м енш ински права и друж твени диялоґ, а котра третирує Закон о вименкох и дополнєньох Закона о явним инф орм ованю и м едийох. П ан Л улич визначел як нєвигодну ситуацию ф акт ж е у тей роботней ґру­ пи була п ри сутн а велька аси м етрич н осц у членству на хасен медийох и инф орм ативних хиж ох, а на чкоду н ационалних м енш инох, так же велї предклади вименкох и дополнєньох ко­ три предлож ени зоз боку О дбору за инф орм ованє при К оординациї н ационалних совитох за национални м енш ини були найчастейш е прегласани и нє вош ли до роботней верзиї того За­ кону, котри будзе далєй представени у релевантних М инистерствох. ж дей опш тини, алє у дискусиї на Координациї дефиноване коло 50 м еста у котрих би менш ином було окреме иинтересантне мац членох. У тей хвильки понукнуте мац придружених, а нє стаємних членох. У таких местох було би потребне ж е би менш ински заєднїци доручели списки зоз менами особох котри би були присутни у роботи пописних комисийох.

- Н аш о думанє ж е би тоти особи муш ели мац ста­ тус стаєм них членох пре м ож лївосц активного участвованя у роботи пописних комисийох. У тей часци дискусиї вж ал сом учасц и надпомнул ж е нам, м ен­ ш ином, барз важне ж е бизме благочасно були обвисцени и предложели достаточне число пописовачох котри припаднїки менш инских заєднїцох, бо муш а прейсц през процес едукациї, як и ш ицки други пописоваче у вкупним чиш лє од 15 500 особи - гварел предсидатель С овиту Сакач. То платформ а зоз котру ше наступи пред министерку Ч ом ич зоз М инистерства за лю дски и менш ински права и дружтвени диялоґ, а потим и пред предсидательку В лади и предсидательку С овиту за национални совити А ну Брнабич. Н а концу остало ш е наздавац ж е предклади прилапи и Републични завод за статистику.^ 19. НОВЕМБЕР 2021.

СТАНОВИСКА Пише: Мирослав ЗАДРЕПКО, новинар

ДИЛЕМИ, ИНТРОСПЕКЦИЇ, КВАНТНИ СИСТЕМИ... Тоти колумни би мали буц даяки коментар, звит, становиско, даяки упечаток, нє знам анї сам, алє тоти остатнї тиж нї, а и длуж ей, таки єднообразни и допити же наисце трацим интересованє за гоч цо звонка зоз даякого мойого универзуму. Д опито ми слухац ствари хтори нє маю вязи зоз мозґом и хтори понїж ую мою интелиґенцию , а ищ е ми допитш е толковац дакому ж е суф ицит у буджету нє добра ствар, алє подла, допито ми толковац ж е стандард и БДП нє исте, ж е вредносц евра нє реална и же зме длуж ни як нїґда потераз, алє исто так и ж е нє важне кельо зме длужни, алє кельо продукуєме. Д опито ми обяш ньовац людзом дацо цо бизме требали учиц у школи, даяки основни принципи економиї. Исто так, вецей нє мам нерви слухац о тим ж е нас сцу чиповац и контроловац од людзох хтори хасную кредитни карточки, интернет, мобилни телеф они, дружтвени мрежи, участвую у койдзеяких челиндж ох типа хто як випатрал дзеш ец роки пред тим. В ик 21. яке чарне чипованє, чиповани зме уж оддавна и тераз као ^ о ^ , нє дам свою приватносц. М гм, супер. Ищ е менєй мам нерви за тих хтори маю даяки трип же корона завера, же є пущ ена же бизме поумерали, „као” каж да держ ава м а число кельо людзох ма умрец, еее, за тоту екипу аж нє мам слова, кобояґи пущ ени вирус же би нас преридзел, алє ше нє сцу вакциновац, бо пре вакцину постаню стерилни. М айке ти, баш Ф еброна зоз Коцура, лєбо М арта зоз М артонош у лєбо, нє знам анї сам, дакому завадза. А ло, зменш айце еґо, 21. вик, нє 14. А тота екипа хтора твердзи же ж ем ровна, е вони ми приповедка за себе. З початку ми було интересантне слу­ хац их, као наисце ме интересує, а лєм сом ше нам агал похопиц як им роби тото цо маю там дзе другим лю дзом мозоґ. А лє, нє мам сцерпеня вецей анї за нїх, наисце, ставам од стола и идзем н а други бок, нєт см исла трациц час. И тераз бим, даяки 500 характери зоз празним а местам и до конца колумни, „као” требал дац даяке заклю ченє, алє, ево, нє мам го. У ствари мам, алє нє видзим поенту прецо: гевти хтори ш е складаю зо м ну л єм поведза - га гей, а гевти хтори ш е нє складаю , поведза ж е - нє м ам пойм а и можебуц, алє лєм можебуц, пар лю дзе войду до гоч якей беш еди о тим м оїм заклю ченю , т а дацо и научим. Є дноставно зме як дружтво страцели сцерпенє єдни за других и за цудзе думанє, интелект, було цо, векш ина ш тудира о тим як склопиц од 1. по 1, дзе попиє палєнку лєбо найдзе дакого за секс, чи нас потрую зоз авиона, чи зоз вакцину. Так ж е нїч од заклю ченя нєшка. И дзем врациц ш ицки 10 м индю ш и до ухох, обуц м артини и облєчиц виєтнамку, та опрез драґстора пиц цедевиту и ш тудирац о тим чи би нє требало даяк даяку револуцию . Становиска висповени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово ”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА ОПШТИНА ВЕРБАС

ПОТРИМОВКА ЗА ЛЄГЧЕЙШЕ ПЛАНОВАНЄ ФАМЕЛИЇ П ом оцнїца м инистра за старанє о ф амелиї и демоґрафию А лександра Ч ам аґич преш лого тиж ня нащ ивела Вербас и беш едовала зоз зам енїцу предсидателя општини Вербас Тияну А лексич о дем оґраф ских проблемох з котрима ше зочує наш о дружтво, як и о унапредзеню мирох за дзвиганє стопи наталитету. Теми розгварки були еф икасне старанє о ш ицких граж данох и реализация дем оґраф скей политики у цилю зм оцньованя нових и ш иреня исную цих фамелийох, цо треба же би резултовало з роснуцом числа новородзених, пренєсол опш тински сайт. финансийних мирох, чи слово о укладаню до инфраструкПо словох зам енїци предсидателя опш тини Вербас тури, чи доступносц културних и спортских активносцох, Тияни А лексич, опш тина Вербас найвецей средства у єднак важне, прето же ше шицко одноши на квалитет живо­ своєй историї у тей хвильки видвою є за старанє о ф ам е­ та. лиї и дзецох. П рез мири котри запровадзую , визначела, Ш ицко тото вкупно затримує єдну фамелию на истим з потрим овку В лади С ербиї и П окраїнскей влади, намамесце. Державни закон котри реґулує тоту обласц єден зоз гаю ш е направиц амбиєнт и место котре понука п ер­ „драгших” законох у нас, його вредносц 70 милиярди дина­ спективу за розвой, за кариєру, место у котрим ше будзе ри на рочним уровню, а принєсол звекшанє родительского твориц фамелию . У мено локалней сам оуправи подзекододатку. Тераз шицки положнїци маю заґарантовани минивала помоцнїци м инистра на нащ иви и интересованю за мални особни доходок перши три мешаци од народзеня тоту тему у опш тини Вербас. дзецка, цо значна пременка, а виєдначене и положенє П ом оцнїца м инистра А лександра Ч амаґич вираж ела женох польопривреднїцох зоз другима занятима женами. задовольство пре нащ иву Вербасу, а з тей нагоди визна­ Тоти и други пременки барз значни, алє то нє конєц кед чела же ю радує кед ш е преш вечи же значна часц локалслово о унапредзованю положеня мацерох и закон будзе них буджетох унапрям ена на старанє о ф амелиї и д зе­ церпиц ище даяки дорабяня. цох. Вше мож лєпше и прето будзеП о тр ебн е застан о ви ц ЗНАЧНА П О М О Ц ме унапредзовац тоти мири, алє м иґрациї младих и звектот проблем ше нє ришує лєм з ш ац число новородзених Родительски додаток за перше народзене дзецко пенєжми. Насампредз, потребдзецох и ш ицки мири и 106 000 динари, за друге народзене блїзко 250 000 дина­ не креировац позитивни амбиодлуки котри ш е прино- ри, за треце дзецко вон скоро по 13 000 динари мешачєнт за засновйованє фамелиї ш и, гварела, буду барз но у периодзе од 10 рокох, а за штварте дзецко скоро по закл ю чел а А л ексан д ра 19 000 динари мешачно. значиц - чи слово о Чамаґич. О. Р.

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПОСТАВЕНИ СИҐУРНОСНИ КАМЕРИ У ЦЕНТРУ ВАЛАЛА Прешлого тижня, на инициятиву М есней заєднїци, у Руским Керестуре поставени сиґурносни камери у центру валала з цильом же би ше звекш ала безпечносц у транспорту. В идеонадпатрунок реґиструє кед ш е гон ї ш видш е як цо допущ ене, а на тим месце, у ц ен тру валала, то 30 ки л о м етр и на годзину. Камери вш елїяк реґиструю и други тр ан сп о р тн и потупеня. Камери за автоматску контролу тран сп о р ту ше указал и як практи чн и,

6 РУСКЕ СЛОВО

пон еж е у ти м случаю н є п о тр еб н а и н тервен ц и я тр ан сп о р тн о го п олиц айца, алє ш е потупен я такой детектує, и н а осн ови запису посила ше прияву на адресу тому хто направел п отупен є - гварел з тей нагоди предсидатель оп ш ти н и Кула Д ам ян М илянич. З локалней самоуправи за тоти нам енки видвоєне 4 милиони динари хтори буду похасновани за поставян є сиґурносних камерох и у други х м естох опш тини Кула. А н. М .

19. НОВЕМБЕР 2021.

те5Іа@ гизке5Іоуо.сот

ЗДРУЖЕНЄ „БЕЛАВИ ВЕРБАС”

ШВЕТОВИ ДЗЕНЬ БОРБИ ПРОЦИВ ДИЯБЕТЕСУ Як член Диябетолоґийного союзу Цукрова хорота една з найвекших Сербиї, Здружене за борбу процив виволаньох сучасного чловечества и представя вельке обтерховане, не диябетесу „Белави Вербас” з нагоди означованя 14. новембра - Шветового лем за хори особи, але и за їх фамелиї, та и ширше. Число особох дня борби процив диябетесу, котри маю цукрову хороту вш адзи участвовало у кампанї под назву „770 000” поступне рошне, а нешка приблїжно кажди дзешати житель Сербиї ма З тей нагоди, Здружене внедзелю, тоту хороту. О пш тина Вербас не праве 14. новембра, у сотруднїцтве зоз Апатику Вербас и Совитом за здраве заостава у тих числох, преценене же блїзко 10 одсто жительства хоре од Општини Вербас орґанизовало акцию безплатного преверйованя уровня диябетесу. цукру у креви шицким Того року ше означуе и 100 роки заинтересованим гражданом. од кеди пренайдзени инсулин, лїк чийо хасноване означело историйне По сообщеню зоз того вербаского Здруженя, тема тогорочного преобрацене и отворело нову Шветового дня борби процив диябетесу то приступ сучасней перспективу хорим. Цали вик после того означени з диябетолоґийней защити. Вона наглашуе важносц велїма новинами у обласци терапийох и унапредзеньох системского стараня о особох зоз диябетесом и подрозумюе лїченя котри ище не достали полну практичну примену и приступ ґу сучасним, иновативним терапийом, не сцигли по ш ицких хорих, цо указуе же у блїзкей будучносци мож обчековац значне дальше технолоґийним ришеньом, як и напредоване у лїченю тей хороти. одвитуюцу доступносц дохторох ґу КАМ ПАНЯ пациентом, же би им ше оможлївело Под час пандемиї особи зоз диябетесом нормални живот. За иновативни терапиї у Кампаня поволує на зочую ше з численима почежкосцами, а лїченю диябетесу закладаю ше уж роками, унапредзенє приступу Гу сучасней една з нїх и нем ож лївосц порядного визначели, и додали же найсучаснейши здравственей защити особох зоз одходу до дохтора. Особи з диябетесом у ризику од здравствених инсулини навелько доступни, але диябетесом, котрих у Сербиї єст векш им иновативна терапия подрозумюе и 770 000. Циль тей кампанї же би компликацийох пре Ковид-19 пандемию, а сучасни неинсулински опциї котри подзвигла свидомосц явносци о податки на шветовим уровню указую же предвидзени зоз шцкима релевантнима значеню унапредзеня квалитету кажда треца особа котра умарла пре вирус и доступносци диябетолоГийней корони мала диябетес. Кед особа з водзачами за лїчене диябетесу, але котри защити, котра представя часто ище не доступни у Сербиї. Републични єдину шансу за нормални живот диябетесом ж ие еден рок зоз фонд за здравствене осиґуране наявел же за тото винїмково вельке число нереґулованим цукром, опасносц од би ше то пошвидко требало пременїц, але людзох у нашей жеми, сообщене инфаркту миокарда векш а за аж 67 одсто, як надпомли, кажди дзень одкладане зоз Здруженя „Белави Вербас”. визначели на концу компетентни зоз Здруженя „Белави Вербас” . уводзеня нових терапийох охабя озбильни пошлїдки на пациентох. О. Р.

ПАНДЕМИЯ ВИРУСА КОРОНА У ОПШТИНИ ШИД

ЗМЕНШАНЕ ЧИСЛО ПОЗИТИВНИХ По податкох од пондзелку, хтори сообщ ел директор Дома здравя у Ш идзе др Крсто Куреш, на подручу Опш тини Ш ид у тей хвильки ест 252 активни случаї вируса корона, цо значне зменш ане тих цо хори, бо лем

19. НОВЕМБЕР 2021.

пред тижньом було 355 активни случаї. Др Куреш и надалей поволуе на притримоване ш ицких епидемийних мирох. Кед слово о вакцинованю, зоз першу дозу потераз вакциновани 14 721 особи, зоз другу дозу 14 049, а трецу дозу прияли 4 766 особи. Н а розполаганю „синофармово” и „файзерово” вакцини, а тиж и „спутнїково” за ревакци­ новане. Ище вше у Доме здравя нет „модерна” вакцини. Тиж у цеку и вакциноване процив вируса сезонскей ґрипи, а у першей габи Дом здравя достал 1 100 дози спомнутей вакцини. Од др Куреша, хтори и глави координатор здравствених службох за миґрантох, дознаваме же у трох прилапююцих центрох реґистровани 1 163 миґранти и не призначени значнейши здравствени проблеми. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА ВОЧИ ТРАДИЦИЙНЕЙ СРИМСКЕЙ ЗАБИВАЧКИ И КОЛБАСИЯДИ У ШИДЗЕ

ОД ТЕРАЗ БУДУ ДВА МАНИФЕСТАЦИЇ - У новембру будземе орґанизовац На соботу, 20. новембра, у Шидзе будзе змаганє у швидким фаластованю отримани „Срим клоб-коб фест”, традишвинї, як и продукциї швижей колбацийна манифестация хтору роками орґаси. То час кеди тоти значни жимски низує Здруженє „Сримска забивачка и колбасияда”. Манифестация, од тераз, ма роботи вше на тих просторох почина­ нову назву, а дацо вецей о пременкох нам ли и отримовали ше у наших обисгварел Станислав Дєрчан, предсидатель цох. Лоґично же ше през жиму колбаси куря и суша, пририхтую за хасноЗдруженя „Сримска забивачка и колба­ ванє як сухи месово продукти. Прето сияда”. Наш собешеднїк нам такой на змаганє продуковательох за найлєппочатку пояшнює же дакедишня маниши сухи колбаси будземе отримовац фестация будзе зоз двох часцох, односно манифестацийох. Єдна ше будзе отримо- Станислав Дєрчан, предсидатель Здруженя у фебруаре - гвари Станислав вац у новембру, а друга у фебруару. „Сримска забивачка и колбасияда” Дєрчан. А кед слово о манифестациї од 20. новембра, вона першираз будзе отримана у Словацким парку на отвореним просторе. Ту будзе отримане и змаганє у швид­ ким фаластованю (обробку) закланей швинї, а тиж и продукоРЙ О О К А М М АїЛ ГЕЙТАС ІЇЕ: ванє швижих колбасох. Отверанє манифестациї планованє на 1 2 .0 0 Н О С у а г а п | е і п а п і ї с я а с і ] о 12 годзин, а такой потим почнє змаганє у фаластовану швинї 1 2 .3 0 Ь Т і 1 т н с е п ] е и Ь г г о ) о Ь г а с І і т е з а ІЗ .О О К Т а к т і с е г у е ї ї р і д а ї і с п р І с о Ь а з і с а хотре ше закончи з продукцию швижей колбаси. Мера ше І б .З О Ь Р г о ^ і а і е г ц е р о Ь е с Ь і і к а 17-ООІ1 К о п с е г І : { з л і Ь и г а і к і ) ^ о А е л г а швидкосц у роботи, алє фахова комисия провадзи и квалитет " С іо я р о п Т а т Ь и г а і і ” , Ьккуі 5а<1 зробеней роботи и кед дацо зауважи, додава неґативни поени, односно секунди хтори ше додаваю на початно посцигнути 2 0 . М о у в т Ь а г 2 0 2 1 . О 5ЇСІ, Б І с г у а Ш р а г к резултат. После того, за патрачох цикавого змаганя ушлїдзи и змаганє екипох у продукциї швижей колбаси хтору тиж оценює фахо­ М ЕДЗИ Н А РО ДН И ХАРАКТЕР ва комисия. Потим будзе преглашованє побиднїкох, а на 17 годзин ушлїдзи концерт тамбурового оркестра „Ґоспон тамбуИ попри актуалней пандемиї вируса корона, мани­ раши” з Нового Саду. У Словацким парку будзе поставена фестация затрима медзинародни характер як и предбина, а тиж ше обчекує, окрем руководзацих з општини Шид, ходних рокох. Як нам гварел Станислав Дєрчан, обче­ же би пришли и госци з АП Войводини. кує ше приход госцох зоз Републики Горватскей, Як и каждого року буду поставени штанди на хторих продуСловацкей и Мадярскей. кователє буду предавац сухи месово продукти, вина и палєнку, А кед слово о назви манифестациї, „Срим клоб-коб колачи и други лакотки и продукти ремеселнїцкей роботи. фест”, настала од скрацених назвох за колбаси на сло­ Манифестацию як и потераз, потримую Општина Шид и вацким и сербским язику. Туристична орґанизация Општини Шид. Вл. Дї.

5Л Е М К Ь О В -К О В Г Е 5 Т

У РУСКИ КЕРЕСТУРЕ

ВАНДАЛЄ РОЗБИЛИ ЛАВОЧКУ ОПРЕЗ АМБУЛАНТИ Прешлого викенду нєпознати вандалє розбили лавочку котра ше находзи опрез амбуланти на уходзе до лабораториї и зубней амбуланти у Руским Керестуре. ЯКП ,,Руском” и М есна заєднїца Руски Керестур случай приявели полициї на виш лїдзованє, а як дознаваме, буду препатрени и знїмки зоз камерох на околних обєктох. Компетентни тиж апелую на гражданох же би приявели кед маю даяку информацию, бо по шицким судзаци єдна, або вецей особи, лавоч­ ку розбивали зоз векшим предметом, цо нє могло зробиц у цихосци. Понеже то скоро у самим центру

8 РУСКЕ СЛОВО

валала, дзе манастир чесних шестрох, квартелі и други обисца, мож обчековац же виновнїки буду пренайдзени. Знїщена лавочка, як и коло 15 други нови лавочки котри ше покладло през рок по цалим валалє, та валал ма лавочки на шицких явних местох дзе ше указала потреба. Опрез амбуланти лавочка була окреме значна одкеди влада пандемия, понеже велї чекали вонка. Ш ицки лавочки поставяли заняти у Рускому, вони и вилївали бетонски часци, док дещички обрабяни у єдней тапетарскей роботнї. М. Дж.

19. НОВЕМБЕР 2021.

те5Іа@ гизке5Іоуо.сот

ШЛЇДОМ ТЕЛЕФОНСКИХ ЗНЄМИРЙОВАНЬОХ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ОСОБНИ ПОДАТКИ НЄ ДАВАЦ, А КАПУРКУ ЛЄМ ПОЗНАТИМ ОТВЕРАЦ Наградни бависка, здравствени услуги, анкети, виглєдованя, масажи, лїки, йорґани, шерпенки... роками ше понука гражданом прейґ телефона. На таки телефонски поволанки звичайно нашедаю старши гражданє хторих прицагню вельки попусти на даяки продукти, або услуги, та аж и „безплатни дарунки”. А таки и подобни услуги, на концу знаю буц вельо, вельо драгши раве пре телефонски знємирйованя и пасивно-агресивних тарґовцох, єдна наша читателька пожада­ ла подзелїц свойо искуство и видзенє пошлїдкох таких поступкох, и на тот способ спозориц, окреме старших гражданох, нє лєм Руского Кересту­ ра, же би померковали кому ше явяю на телефон, даваю информациї о се­ бе, и кого пущаю до обисца.

П

ЗНАЮ ШИЦКИ „ЦАКИ” ЯК ПОСПРЕВЕДАЦ - Кед ше тей єшенї случела крадза у єдним обисцу на Партизанскей улїци у Керестуре, опитала сом ше жени хтора була окраднута, а хтора ма иншак коло 80 роки, чи мала теди даяке нєзвичайне телефонске поволанє, та ми тота андя гварела же мала. Гварела ми же од нєй глєдали жецово число телефона хтори роками анї нє жиє у Сербиї, цо єй було нєзвичайне. Медзитим, понеже андя була барз знємирена кед зме бешедовали о тим, нє могла ше здогаднуц вецей информацийох - почина приповедку наша читателька хтора жадала остац анонимна и предлужує: - Но, вец ше ми сушеди згварели, же дас два днї пред тим як тота андя була окраднута, шицких нас волала на телефон єдна жена. Представела ше як Мария, нормално по сербски, и гварела же вола спред якейшик фирми хтора отворела предавальню у Кули, и же би нам вони, на нашу хижну адресу, принєсли дарунок як знак промоциї їх фирми. У бешеди зоз сушедами, повязали зме же нас вецей у сушедстве волала иста осо­ ба, лєм ше єдному сушедови тота жена представела под дру­ гим меном. Од теди зме барз подозриви на тоти телефонски знємирйованя - приповеда вона, и окреме наглашує же таки телефонски „поволанки” мали старши людзе, пензионере, а велї з нїх жию и сами.

П РИ ЛА П ЕН И ЗАКО Н „НЕ ЗО В И ” Скупштина Сербиї у септембру того року прилапела Закон о защити трошительох, так же шицки тоти хтори нє жадаю доставац телефонски поволанки од тарґовцох у комерциялним цилю, можу поднєсц вимогу операторови електронских комуникацийох зоз хторим маю заключени контракт, же би им телефонске число, фиксне або мобилне, було уписане до Реґистру. Уписованє або виписованє зоз Реґистру безплатне, а за тарґовцох хтори буду волац на телефон и попри тим же телефонске число трошителя уписане до Реґистру, предвидзени кари од 30 по 50 тисячи динари, у зависносци од того чи слово о правней особи, чи о поднїмательови.

19. НОВЕМБЕР 2021.

Думам же с зох хтори повязани. Кед вони наволаю на телефон, маю рижни „цаки” з хторима наженю людзох же би им поведли рок народзеня, або чи жию сами у обисцу. Поведза, поведзме, же слово о даякей ан­ кети за старших понад 50, або за младших од 30 роки. На основи того можу заключиц у хторей хижи хто бива и кельо ма роки, и до того сом прешвечена. Е тераз, хто тота група, чи вони маю своїх дошептовачох з валалу чи звонка валала, тото нє знам. Кед патриме, телефонски менар писани по азбуки, а нє по улїчкох. Прето би була велька „случайносц” же праве шицких нас на Партизанскей волаю пре исту причину, и то шицко обисца у хторих жию старши людзе. Одакаль достали информациї о нас, затераз нє мож знац - приповеда наша собешеднїца и хтора и са­ ма мала нєприємни искуства телефонских знємирйованьох, пре хтори ше одтеди вецей нє явя на нєпознати числа. ПОНУКАНЄ И ТАРҐОВИНА БЕЗПЕЧНИ У МЕСНЕИ ЗАЄДНЇЦИ - Попри стандардних знємирйованьох прейґ телефона у хторих ми агресивно понукали рижни продукти, раз ми ше случело же ме волали на фиксни телефон так же сом нє могла видзиц число, було „скрите”, цо ше ми нїґда по теди нє случело же ме дахто так поволал. Я ше явела, а особа з другого бо­ ку ми дихцела до слухалки. Барз ме то знємирело, и одтеди ше анї нє явям на нєпознати числа - гварела вона. Секретар Месней заєднїци (МЗ) Михайло Пашо, надпомина Керестурцом же кажда озбильна фирма хтора понука дая­ ки услуги валалчаном, явя ше до МЗ хтори маю окремну просторию за хаснованє, а у хторей можу окончовац свойо услу­ ги и то пракса уж роками. Но, пущанє нєпознатих людзох хто­ ри ше представяю як тарґовци або здравствени роботнїки хто­ ри старшим людзом понукаю масажи, мераня прициску и подобне, барз ризичне.

- Кед даяка фирма сце понукнуц свойо услуги нашим людзом, вони ше можу явиц нам до Месней заєднїци, ми ту маме просторию хтору можеме дац на хаснованє, а людзе за тоти услуги вше можу приявиц. У Месней заєднїци ше окончує акция даваня креви, дакеди приходза рижни оптичарски фирми хтори понукаю одредзованє диоптриї, дакеди старшим понукню померац прицисок, алє пущац нєпознатих до обисцох, або давац особни податки о себе, то барз нєбезпечне - гвари се­ кретар МЗ Михайло Пашо и на тот способ спозорює Керестурцох же би були осторожни. А. Медєши

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ НЕБОЙША ВАСИЧ, ПОЛЬОПРИВРЕДНЇК ЗОЗ КОЦУРА

РОК МОГОЛ БУЦ И ЛЄПШИ

Пише: Оля РУСКОВСКИ

Польопривреда у плодних ровнїнских предїлох вше мала добру перспективу. У коцурским хотаре ше, у морю польопривредних културох, влєце злаца заренка жита, пишно стоя слунечнїково глави, а вєшенї жовцею зарна кукурици у нєпреглядних хотарских шорох. Алє, у тей „фабрики под отвореним нєбом”, по сам конєц продукциї велїх културох - нїч нєвидоме ольопривреднїк зоз Коцура Н ебойш а В асич ш е зоз польопривреду занїма уж роками, того року мал жито, слунечнїк и кукурицу, а н а єдней парцели од два гек­ тари, у сотруднїцтве зоз даскелїма наш еньским а хиж ами, робел огляди.

- Того року сом садзел кукурицу файти АС гибриди, Л Ґ и Зем ун Полє. АС гибриди ш е солидно указали, хаснуєм их вецей як 10 роки, и вш е су добри. Н їґда нє подруцели, а нїґда су анї нє прейґмирно верш ински. Л єпш и су од новосадких и земунпольских, за єдну ґарадичу. У ценовним ранґу су добри, клю чкавосц добра и можем по весц ж е сом задовольни з нїма, АС гибриди вш е маю добри файти и тераз лєпш е зродзели - беш едує Васич. Зоз огляд ним поль ом и ги бри да ми є за довольни, алє цо ш е дотика урож аю , заш лєм подруцене, щ ири Небойша.

- А ґротехнїка була подполна, зробена и анализа жеми у П ольопривредней фаховей служби у В ербаш е, спрам того гноєне и обчековал сом урож ай од голєм 7-8 тони по катастерским гольту, а випадло 4 тони. Значи, по гектаре ше обчековало коло 12­ 13 тони, тельо було пририхтане и уложене, а нє витворело ше. У наш им хотаре влєце була суш а, потим витор и диж дж поваляли кукурицу и вец ознова приш ли диж дж и и

П

10 РУСКЕ СЛОВО

принєсли нови утрати. Там дзе поваляло кукурицу, остало зарно нєналяте, а анї комбайн ю нє позберал. Вчасни файти подруцели, позни ш е добре указали, род им бул коло 4 и 4,5 тони. П РО БЛ ЕМ И З Х О РО ТА М И - Було досц проблеми з хоротами - ш нїц, пламенац, фузарию м, було на ш ицких файтох кукурици, лєм даґдзе вецей, даґдзе менєй. И вчасни, и познєйш и файти були нападнути, було досц очкодовани зарна. П ламенац идзе н а файти котри маю вецей протеину, котри за статкову покарму и кед єст 8-12 од сто протеину, зарно сладш е и його дзирави, очкодованя єст аж и на стред чутки. Углавним комбайн видує очкодоване зарно, а кельо остало на жеми и цо будзе нарок, увидзим е - беш едує Васич. Гоч даєдни польопривреднїки думаю же после комбайнованя найлєпш е палїц польо, наш собеш еднїк нє за тото, м а польо на хторим остатки роками нє палєни и на нїм урожай порядни, и кед суш а и кед нормални условия, єднак зродзи.

- Р уц ам од 50 до 70 кг у р еи , п рей дзем зо з тар у п о м , п од р о б и м ш ицко ж е би бу­ л о аж як пл єва, вец ш и ц ки за о р е м и н єт проб лем и. С лухал сом єдного п р о ф есо р а 19. НОВЕМБЕР 2021.

екопотуа@ ги5ке5Іоуо.сот котри гварел ж е коло 70 тони рош лїнски остатки останє од кукурици у ж ем и, а гною гоч кельо кед биш положел, тельо нє можеш . Рош лїнски остатки м ож у затримац до 20 л води у себе покля ш е нє розпадню , значи єст єдна резерва диж дж у за авґуст м еш ац, ж ем розтресацш а, алє муш и ш е прейсц два раз з тарупом, муш и ше ж ем добре подробиц. Ч У В С ТВ И ТЕ Л ЬН А Н А Х ЕМ И Ю

ш ел бояж лїво, чекало ш е векш у цену. Була 25 дин, по ш ла на 26, вец н а 26,40 дин, потим приш ол диж дж та по­ ш ла на 28 динари. Ц ена иш ла горе каж ди дзень. За дру­ ги култури, як слунечнїк, виплаци ш е аконтацию , и вец на концу кед ш е видзи конєчна цена, теди ше ш ицким доплаци розлику. Кед би нам голєм мал хто пош ептац же цо будзе, було би лєгчейш е, алє нам нєт хто. Так же, гоч ш е пре добру цену видзи ж е того року шицко добре - нїч нє до­ бре. Рок подли, нїяки, таки же бим го найдзечнєйш е забул - щ иро гварел польо­ привреднїк з Коцура.

К укурицу угл авн и м п и р ска пред клю чканьом алє, я к толкує, муш и то м е няц, по не ж е вид зи ж е гер би цид барз спом алш ує кукурицу у роснуцу. БУ Д УЧН О СЦ У ЛА ҐЕРО ВА Н Ю Гоч третира лєм з пол дози, польо ч и ­ По В асичовим думаню , польопривред­ сте, алє кукурица нє напредує кельо треба и вецей ю нє будзе пирскац док нїк м уш и мац свойо складзиско, до хто­ рого будзе лаґеровац кукурицу и вец м о­ нє зидзе. же чекац и калкуловац з цену.

- П редходзаци р о к за род бул идеД ерж ава би требала польопривреднїални. Гоч м нє влапела ди ж д ж овн а гаком дац субвенциї же би направели мали ба, т а сом кукуриц у лам ал зоз 19,5 складзиска за кукурицу, бо на одкупних влаги, ц ен а єй була 19,5 дин, и кед вельки гужви, алє вони нє сцу то зробиц, сом ш ицко прераховал, ви ш л а м е к у ­ прето же єст хто на ш ицким тим зарабя к ури ц а по 16 дин. Род бул вельо лєпш и, 6 тони бул просек, алє одбивали пенєж. Нє требало би класц фокус лєм на Небойша Васич страви чн и ци ф ри н а суш енє, лєпш е ци було кед ш и анї нє патрел, бо ш и ш е л єм розхорел... Ц ЕН А Ш ТУЧНО ГО ГНОЮ - гвари Н ебойш а. ВЕЛ ЬК И ПРОБЛЕМ По його думаню , кед слово о тим року, шицко могло прейсц и кус лєпш е, а могло и лєпш е зродзиц. Барз подрагш ели ш тучни гної, кед ґаз пош ол - У однош еню н а преш ли рок, род кукурици препологоре 30 одсто, нє може ше цена ш тучного гною вени. Я садзел сухи файти кукурици же би нє було вла­ звекш ац за 300 одсто. Ш тучни гной 3x16 тераз 78 ги, и зоз 12 посто влаги сом почал ламац. Кош ели зме ди н, та 200 кг кош та коло 15 000 динари, а ищ е и слунечнїк, сою , кукурица уж була узрета, алє нє одку150 кг уреи м уш и исц по гольту, котрей цена уж пйовали. В ец приш ол диж дж , влага пош ла на 15, тераз є 120 динари, а то уж вецей як 15 000 динари, цо зна­ н а 15,5 до 16, а то, так повесц, чисте препаднуце, бо су­ чи 30 000 динари укладаня лєм за ш тучни гной. хи файти вш е кус менєй зродза. За єдну єдинку при одКед зрахуєш , 3,5 тони по 26 динари то 91 000 ди н а­ купу беру 7, 8 од сто, н а ваґону кукурици то коло 600-700 ри, однєєш лєм 30 000 за ш тучни гной, и 30 000 кг, а вельки проблем и одбиваня за розбориканє зарнох. будзе аренда, и кед одбиєш нафту, услуги... Кед ше Н а ваґону кукурици вежню 50 кг, н а 10 ваґони кукурици, нє направи 100 000 динари бруто по гольту, н єт закельо я випродуковал, то вельки одбиток, и то би ш е муробку. Трош ки звекш ани, та заробок нам , продуш ело прем енїц - гутори Васич. ковате ль ом, котри ро би ме у за купу, оста нє од 50 Ц ена кукурици того року добра, алє род мали. по 100 еври по катастерским гольту кед добре - М аме м онопол одкупйовачох, нєт здравей конкурен­ зродзи. Н аш о цени провадза ш ветову берзу, алє ц і ї н а тарґовищ у. П очаток комбайнованя кукурици рунаш им польопривреднїком вельо чеж ш е, бо наш о субвенциї вельо м енш и. Н априклад, у Е У польоп ривреднїки маю 300-500 еври субвенциї по гек­ таре, у зависносци од того у котрей су програм и, а наш о достан ю лєм 4 000 динари - гутори Васич. младих и жени, алє потримовац ш ицких польопривреднїкох. Комбайни маю вельки капацитет, могло би нєпреривно робиц, у зменох, кед хвиля добра. Реална цена куку­ рици будзе док ше 50 одсто будзе лаґеровац у малих, при­ ватних лаґерох, бо вец ше предава кед ци одвитує цена гвари Васич и додава же у ери електронїки, вельки про­ блем при конкурованю за кредити и чеканє од вецей як два тиж нї на потвердзенє з Порцийней управи Нови Сад. Н ебойш а В асич на концу заклю чел ж е цен а кукурици того року одвитую ца, алє урож ай подруцел, т а польопривреднїки н а утрати, а одкупйоваче чухаю дланї.^ 19. НОВЕМБЕР 2021.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ О ЄШЕНЬСКЕИ ШАТВИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ШИЦКО ПОДРАГШЕЛО, АЛЄ ПОШАТЕ КЕЛЬО ТРЕБА

Пише: Марина ДЖУДЖАР

Керестурски парасти углавним закончели єшеньску шатву жита, праве ище дзепоєдни шею, зоз запожнєньом, понеже було очежано дойсц до штучних гнойох, а вец ше и прераховйовали чи то и вредзи шац. Медзитим, по словох фаховцох, требало шац, бо як подрагшели штучни гної и цала єшеньска шатва, у складзе з тим поросли и цени житаркох тей нагоди, нащ ивели зме и фирму НС А ґро-инґ Д О О котра у тей хвильки у Руским Керестуре м а и найвекш и капацитети за одкуп зарна, вони тиж и дистрибутере комплетного репроматериялу, заступнїки су вельких наш еньових хиж ох и компанийох котри продукую средства за защиту рош лїнох и ш тучни гної. Н а їх силосох на самим уходзе до валалу наиш ли зме на защ итара, дипломованого инжинєра польопривреди И ґора Варґу, ко­ три руководзи зоз силосами и польопривредну апатику у Руским Керестуре. Я к нам потолковал, тераз пражня силоси, праве ше одвожи остатня тура жита, же би ше до силосох змесцело зарно кукурици, з котрим наполнєна цала ш опа и котре порихтане за сушенє. О питали зме ше му же цо ш е случело зоз цену штучного гною и другого репроматериялу, та и як закончена шатва. Ш тучни гної подрагш ели 100 одсто, зоз преш лорочних ценох, веж нїме за при­ клад обични м иш ани 16-16-16 котри гевтого року кош тал коло 40 динари за килоґрам, а тераз є вецей як 80, ґу тому чежко го и було купиц, анї го нє було н а тарґовищ у. В ообщ е поля, и єш еньска ш атва житаркох,

З

12 РУСКЕ СЛОВО

алє и планована ярня ш атва н а тот завод остал а без ш тучного гною . П равда, руцало ш е ш тучни гної, м едзитим єст вельо поля дзе нє руцене нїч, як до житаркох, так и там дзе ш е орало и рихтало за ярню шатву - толкує Варґа. РО Ш Н Ю И Ц ЕН И Ж ИТАРКОХ В ироятнє ж е ш е тот нєдостаток будзе компензовац зоз ярнїм прикармйованьом хторе дискутабилне, чи вредзи и кельо вредзи, бо класични м иш ани ш тучни гної нє маю уплїв на културу кед ш е их руца вяри, вони ше почню розкладац аж познєйш е, односно н а єш ень кед то рош лїном нє будзе потребне. З оглядом на тото ж е ше потераз руца­ ло ш тучного гною надосц, мож обчековац ж е утрати на тогорочним урож аю нє буду таки вельки. П отераз веш так бул доступни, та мож ем повесц же парасти нє сановали. Но, заш лєм, кед поровнаме цену зарна, у процентох то одприлики ту. Звекш анє цени ш туч них гно й ох и це ни ж и тар кох ше провадзи у процентох. Н ай будзе ж е м иш а­ ни ш тучни гної подражели за 100 одсто, 19. НОВЕМБЕР 2021.

екопотуа@ ги5ке5Іоуо.сот

алє и зарно. П реш лого року вєш енї зме одкупйовали кукуриц у по 14 динари, а тей єшенї цали час була по 28 динари. Тераз є кус туньш а, 26 динари цо ш е правда зоз нїзким уровньом води Д унаю , та прето барж и нє м ож у одвожиц. Видзи ш е ми ж е анї тота цена зарна нє останє така, годно буц

зме, ми як ф ирма Н С А ґро-инг нє набавяли нїч уреи, вип атра­ ло нам барз ризично патраци н а економски бок єдней фирми. П оправдзе, пре таку нєстабилну цену, сом ш е бал же цо ше случи кед нє попредаме ш иц ко коли че ство, и кед нам останє половка за яр, а мож обчековац ж е тота цена спаднє уж такой од яри, т а то було барз ризичне - визначує наш собеш еднїк Варґа. Д ЕК Л А РО В А Н Е Н А Ш ЕН Є Л Є П Ш Е Я К ТОТО З П О И Д А

Н аш енє ж и та ш е тей єш енї н ад о сц тар ґо вело , пош ати исти поверхносци, алє вельо вецей зоз ориґиналного декла­ рованого наш еня. П арасти уж свидом ш и ж е наш енє зоз пойд а досц слабш ого квалитету.

- Но, кед ж е ш е домаш нє н а­ ш енє виселектує, вируци роИґор Варґа ш товина и кед же ш е го да на же и зарно подрагш и - толкує третированє, то вец инш ака И ґор Варґа, и предлуж ує зоз приповедка, и таке наш енє вельо лєп ше. М ед зи тим , тре ба анализу ценох. П реш лого року и соя у од- назлаш иц ж е то нїяк нє исте купу була коло 40 динари, то ­ зоз куповним, окрем е прето го року була 78, у тей хвильки же так сиґурно нє мож мац спадла н а 74, пре слабш е глє- цалком чисту сорту, понеже данє, алє то нєвельки одступа- ш е сиґурно покриж ало, а у ня. П опри тим, и ж ито п ре­ криж аню зна спаднуц имуниш лого року у ж атви було 17 тет и потен ци ял жи тар кох, гоч динари, а тераз ше го тарґує нє муш и буц. У наш еньскей по 30 динари и 50 пари, и уж продукциї житаркох, наш енє го скоро анї нєт, док у одкупу котре ш е купує деклароване и того л єта було 20 динари. Уреа одробене по правилнїку о про­ преш лого року кош тала медзи дукциї наш еня, просторно є 35 и 40 динари, а того року є защ ицене и у векш им кругу 108. Но вш елїяк же уж од яри н єт инш акей сорти - гвари дилю дзе буду куповац уреу, або п л о м овани и н ж ин єр польодаєдни други азотни штучни привреди И ґор Варґа. гної, бо ш е будзе м уш иц оконТе раз ж и тар ки, во о бщ е, у чиц ярня прикарм а єш еньских добрим стану, у добрей кондиш ацох, и голєм як-так порих- циї, ту и скоро идеална тем п е­ тац ж ем под ярнї ш аца. Може- ратура хтора му потребна же буц у ярнєй прикарми то нє би росло. Знова темпертури нє будзе 100 килограм и уреи, алє таки високи ж е би ш е почали ш е будзе калкуловац зоз дру- зявйовац хороти и инсекти. гим а азотним а ш тучним а гно- У тей хвильки ж итарки ям и як цо то ан або амосул- тр еба охабиц най рош ню , нє фан, а потам аль ш е озда и це- руш ац нїч и почекац период за ни стабилизую , бо ш е уж зя- прикарм йованє и пирсканє до вю ю озбильни инф орм ациї же яри. П отамаль ше озда увидзи цена ґазу н а ш ветовим тарґо- и цо будзе зоз цену уреи, навищ у помали пада, а ґаз єдна з здаваю ци ш е ж е ш е формує главних сировинох за продук- цен а котра будзе рентабилна цию азотних гнойох. П овед- закончує Варґа. ■ 19. НОВЕМБЕР 2021.

ПРОБЛЕМИ ЯНКА ЖДИНЯКА ЗОЗ ШИДУ У ПРОДУКЦИЇ ЛЇСКОВЦОХ

СЛАБИ УРОЖАЙ ПРЕ ХВИЛЮ... Пре ш ло го ро ку по знати проду ко вате л ь л ї сковц ох, Янко Ж д и н як зоз Ш иду, м ал досц зм ен ш ан и у р о ­ ж ай, а того року си ту а ци я ищ е горш а. По його оце ни, урож ай зм ен ш а ни мож ебуц и 90 одсто. Уж 13 роки н а о сем арох Ж д и н як м а 42 стебла лїсковцу, хтори я к дворочни м ладнїки купел на И нституту за овоцарство П ольопривредного ф акултету у Н овим Садзе. До преш лого року, я к гвари, нє було проблем и з урожайом.

- Л їсковц и ш е оп л о д зел и алє, н аж ал ь, нєт я д р а и вец сухи од п адую . Д ум ам ж е остал о м ож е буц л єм 10 од сто плоди хто ри ф ор мо в а ли ядро и н а кон цу д али плод. Нє зн ам чи ш е то нє сл у ч у є пре н єви год н у хвилю . Х асн уєм хем и й н и п р еп арати , алє сом м ож ебуц запож н єл зоз п и рскан ьом , т а нє було ефекту. Єдн о стан о нє м ож ем од гад н у ц у ч и м п роб л ем гвари н ам Ж д и н як и у казує п ар ц ел у з лїсковцам и. П оряд н є п р о вад зи ф ахову л и тер ату р у я к цо „А ґро ш вет” и п р ей ґ и н те р н ет а и по преш ли р о к нє м ал п роб л ем и з прод укц и ю . П осл е пиятого р о к у л їско вц и п о ч ал и д авац плоди. Н аш со б еш ед н їк ш е о с т ар а л п о к л асц и с и с т е ­ м у зал їван я „кап ка по кап ка” , бо л їсковцом през лє то по тр еб н а вода. Гвари нам и то ж е р о зд у м у є ж е п ро б л ем м о ­ ж е буц и н а гу сто по сад зе ни сте бла, т а ко р у ни блїзко, т а ш е операю єд н а н а другу. Тиж о б ач е л и п р и су ство ин с е к т а , т а кво л а ней „стр и ж и буби” и „м р а м о р о в ей ” блощ иц и. Од м ар ц а л їсковц и р аз м еш ачно пи рска. П робовал и през кон такти з д р у ги м а продуковател ям и ри ш и ц проб л ем , алє м у ш е нє удало.

- Ч код а ж е л їсковц и нє даваю плоди тераз кед би тр еб ал о н ай вец ей . Зам од лєл бим кед д ахто од п род у ко вате л ь ох л ї сков цох м ал подобн и п ро б л ем и р и ш ел го, н ай зо м н у кон т ак ту є (0 2 2 -7 1 4 -3 9 3 ), ж е би го и я р и ш ел и о зн о в а д о ст ав ал плоди я к дакеди - гвари на кон цу Я нко Ж д и н як . В л. Д ї.

РУСКЕ СЛОВО 13

ДУХОВНИ Ж ИВО Т

ЖИВОТ З ЕҐЗИСТЕНЦИЯЛНИМА ЗАГРОЖЕНОСЦАМИ

ЛЮДСКА КРЕГКОСЦ ПРЕПРЕЧЕНЄ, АЛЄ И НАГОДА Пише: Мирон ГОРНЯК КУХАР

Знанє и припознанє же зме мали и крегки, то нєобходне за приманє Бога. То перши крочай же бизме ше Му отворели. У благостану маме илузию же зме сами себе достаточни. То спреводзка, бо кажде з нас мали и у потреби - гварел папа Франциско, цо потвердзую и искуства наших паноцох у парохийох є будзме без ш м ел осц и кед чувствуєм е ж е зме м а­ ли и пред проблем ом , пред криж ом , кед зм е ви стати и осам ени. Теди нам пада м аска п о в ер х о в о сц и и р о зо д кр и ва наш у ради калну слабосц: то ш ицким заєднїцки менователь, алє и богатство, бо за Бога крегкосц нє препреченє, алє нагода. П раве у тей крегкосци одкриваме кельо ше Бог стара о нас - поручел папа Франциско вирнїком.

Н

П РИ Л А П Ю Є М Е Ш И Ц К И Х ЛЮ ДЗОХ

ЯК ПОСТАВАМЕ ВЕЛЬКИ - Бог добре зна хто ше упарто модлї: у цмих хвилькох лєбо у осаменосци, Божа нїжносц ґу нам, постава ище присутнєйша. То нам дава мир и наганя нас на рост. У молитви нас Бог приблїжує ґу себе, як оцец власне дзецко. Так поставаме вельки. Нє у привидней самодостаточносци, алє у моци зоз хтору кладземе цалу свою надїю до Оца, праве як дзеци гварел папа Франциско.

14 РУСКЕ СЛОВО

Д екан срим ски и парох шидски о. М ихайло Реж ак зоз своєй пракси поручує ж е попри худобства, хороти и гроженя вирусу, треба ш е бориц процив осам еносци и уваж овац потре­ бу ж е би ше з другима дзелєло подїї зоз свойого живота. У наш ей парохиї, я к наш ей заєднїци, видзим при людзох же ми п ри лап ю єм е ш ицких людзох. Н априклад, пред епидемию вируса корона зме мали стретнуца ш твартками зоз старима, хорима, гендикепованима. Приходзели и особи хтори нє припадаю наш ей парохиї, хтори нє у наш ей заєднїци. А лє, вони почувствовали потребу и видзели же су у таким дружтве прилапени. Ч увствовали ж е су нє одруцени. Н аш а заєднїца нє велька, м ала є, окреме кед ш е поровна зоз другима векш им а и вельким а, алє зме позберали тих цо напущени, м арґинализовани особи, хторих нєт хто позберац. М и их поволали прейґ стретнуцох, прейґ здруженя, зазберованьох по валалох. У нїх зме видзели напущ еного Исуса Х риста - гварел о. Режак.

По його словох, прве тоти марґинализовани лю дзе глєдаю чловека хтори м а чувство за нїх, хтори отвори свойо ш ерцо и прилапи их таки яки су. Нє треба их сановац и беш едовац им ж е им чежко, алє треба видзиц чловека хтори на слику Створителя, Бога. К А Ж Д И Ч Л О В ЕК СЛАБИ - Кажди чловек слаби, бо уж наю тре мо­ же буц у велькей потреби и глєдац помоц. Прето кажди треба ж е би ш е модлєл, з тим же и попри молитви и блїзкосци з Богом, у осам еносци, вельо вредзи лю дска блїзкосц, прилапйованє, порозуменє, дружтво и пом оц , св и д о м о сц ж е дахто д р у ги д ум а на 19. НОВЕМБЕР 2021.

сІиИоупі@ги5ке5Іоуо.сот

особу у потреби и чека ю на друженє. Заєднїцтво потребне людзом, и худобним и богатим. М оже дахто мац вельки маєток и кили злата, алє кед є осамени, вец є нєщ еш лїви. Треба мац дакого з ким ше дзелї и слабосци, биду и радосц - потолковал о. М ихайло Режак. Н Є ТРЕБА Д О П У Щ И Ц Ж Е БИ НАС ЗВЛА ДА Л СТРАХ Парох у Старим В ербаш е о. Алексий Гудак надпомнул же людски почувствовац страх у проблематичних ситуацийох, конкретно тераз у условийох пандемиї вируса корона, алє нє треба допущ иц ж е би нас тот страх преокупировал и же бизме занєдзбали ритем и запровадзованє свойого духовного живота.

- Тераз у парохиї у Старим Вербаш е одприлики єднак вирни ходза до церкви, так як цо и ходзели скорей, як то узвичаєне. Н єт даякого обаваня у смислу ж е нє буду ходзиц до цер­ кви пре страх, гоч єст осторожносци. Гварел сом лю дзом най ш е чуваю у смислу м едицинских препорученьох и так як думаю ж е треба. З другого боку, нє ш меме висц зоз ритма богослуженьох прето ж е нас звладал страх. Н є треба же би страх бул на перш им месце, ж е би нас надвладал у основним справованю у живоце. У християнстве основна надїя же н а концу будзе добре. Обаванє присутне пре загрожени еґзистенциялни потреби, алє вирски патрене, вш е треба мац довириє до Бога. Н аисце добре тото ж е людзе ходза до церкви, як и без тераш нєй епидемийней ситуациї - гварел о. Алексий. ТРИ М А Ц Ш Е СВЯТОГО П И С М А Парох старовербаски визначел же ш е у казанї и бешеди, вш е трима Святого писма. Н є сце додатно страш иц, лєбо неґирац постоянє тей хороти, лєбо розпатрац даяки теориї завири. Свидоми є, ж е того маме досц у риж них медийох и емисийох. Найваж нєйш е же бизме ше уповали на Бога.

- И я бул хори од вируса корони, як и дзепоєдни наш о парохиянє, гоч нє зоз чеж ку клинїчну слику. Єст и 19. НОВЕМБЕР 2021.

похованих парохиянох пре Ковид19, з тим же то були уж старш и лю д­ зе, тїлесно слабш и и вироятно и зоз другима хоротами. Я к ш е м ентално змоцнїц у зочованю зоз почежкосцами? Д умам же приш ло до духов­ ного опущ ованя под час тей хороти. П ред епидем ию зме були у о дредзени м вирским ритму, а вец нам требало часу врациц ше до литурґийногого ри т­ м у служеня и до молитвеного ри т­ му. Кед бриґи векш и и ситуация п р о б л ем ати ч н єй ш а, треба ше барж ей уповац и операц на Бога. Н а­ приклад, у либералней Голандиї, ж еми зоз широким а ш лєбодами у риж них обласцох, дзе и вирски и нєвирски ж ивот релативизовани, под час хороти руководство держ ави допущ ело одход до церкви ж е би ше лю дзе модлєли, же би находзели потїху у молитви у условийох страху и обаваня, ж е би ш е чувало м енталне здравє. Є ст напартосци у наш им окруженю и у наш их заєднїцох пре нєлєгки живот. Свята споведз нагода за критичносц у однош еню на себе, за злєпш ованє и змоцньованє самого себе, з Бож у помоцу и потїху, и то тр еб а хасновац - посови товал о. А лексий Гудак. ■

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА

28. КУЛТУРНА МАНИФЕСТАЦИЯ „КО СТЕЛЬНИКОВА Є Ш ЕН Ь ”

БОГАТИ ЛИТЕРАТУРНИ ВЕЧАР У КОЦУРЕ У Руским доме у Коцуре представени „Перли шветовей поезиї” Михала Рамача, „Женоблоґия” Ясмини Дюранїн, и „Язични аларм” Блажени Хома-Цветкович рамикох Културней манифестациї „Костельникова єшень” пияток, 12. новембра, отримана програма и у Коцу­ ре, у просторийох Подручней канцелариї Националного совиту Руснацох. Учашнїкох и публику привитала предсидателька Културно-уметнїцкого дружтва „Жатва” Мелания М а­ ли, а модератор бул Микола Шанта. Нащивителє мали нагоду чуц о числених тогорочних виданьох НВУ „Руске слово” о котрих бешедовали їх авторе и рецензенти, як и редакторе виданьох. Представени „Пер­ ли шветовей поезиї” М ихала Рамача, „Женоблоґия” Ясми­ ни Дюранїн, „Язични аларм” Блажени Хома-Цветкович, а бешеди було и о кнїжкох „Статї и есеї” М ирона Жироша, „Розваляни салаши” Янка Сабадоша, як и о „Зборнїку роботох зоз пиятей науковей конференциї младих науковцох и фаховцох”. Перша часц програми була пошвецена кнїжки „Перли шветовей поезиї” Михала Рамача, а єй рецензенти др Дюра Гарди и Саша Сабадош визначели же писатель у тей кнїжки на руски литературни язик, наш бешедни язик, дал преклад вельких литературних поетских дїлох котри означую

У

шветову литературу. Як заключели, же би дахто бул добри и вельки прекладатель, муши буц озбильни и вельки поета, а то вшелїяк Михал Рамач. У другей часци програми представена „Женоблоґия” Ясмини Дюранїн, за котру єй рецен­ зентка Єлена Перкович гварела же то лєм на перши попатрунок забавни и лєгки тексти о єдней сучасней рускей фамелиї, алє медзи шориками мож препознац озбильни роздумованя о терашнїм чаше, о обставинох у яких жиє нє лєм єй фамелия, алє и ми шицки.

- Шицко то ше случує и у других фамелийох, нє же ми жиєме даяки специялни живот, алє инспирация з фамелиї ме провадзела од початку. З часом як сом ширела теми, моя инспирация була буквално у шицким цо ме окружує, у при­ роди, одношеня з другима людзми. У кнїжки сом аж и подзелєла тексти до штирох катеґорийох - „Венера процив М арса”, ту теми котри вязани за мойо одношеня зоз супругом, друга катеґория „З другима у колє”, то я и мойо най-

16 РУСКЕ СЛОВО

блїзше околїско, потим „Кресцанка кед будзем”, ту описани мойо наздаваня же будзем така достаточна и добра ґаздиня яка я думам же би кажда з нас требала буц, а цо я нїґда нє будзем, и „Ш вет коло мнє”, то даяки общи теми о котрих дакеди пишем, котри ме можебуц дотхню або порушаю на даяке роздумованє и вец з того настанє єден текст. Гоч ше. наманю, шинки тоти теми преклапяю една зоз дру­ гу и уствари ту шинко якошик рефлексия інипкого того презо мнє - гварела Ясмина Дюранїн. О кнїжки „Язични аларм” Блажени Хома-Цветкович даскельо слова гварел и рецензент проф. др Юлиян Рамач, а як сама авторка визначела, язични кнїжки и кнїжки о язику вообще, нє таки цикави як наприклад „Женоблоґия”, алє дума же и у нєй єст интересантносци, же є нє типично су­ ха ґраматична кнїжка, и же тому хто ю вежнє до рукох нє будзе допита.

- Кед сом вошла до лекторских водох, кед сом мала дакус вецей пракси, вец сом видзела як людзе вельо пожичую зоз цудзих язикох, окреме зоз язика дружтвеного штредку, сербского, и як у ствари виреченя и шицко цо ше хаснує по руски вецей нє прави руски виреченя, нє у правим руским духу. Пробовала сом позаписовац гришки и двоєня яки людзе маю, най им потолкуєм так, з пракси, же як би то мо­ гло и иншак написац по руски, а же би ше нє вше пожичовало цудзе слово. Кус-покус, то ше назберало наисце вельо таки одреднїци, и я пробовала направиц же би то бул таки єден практични приручнїк зоз краткима одреднїцами, и так настала тота кнїжка. Думам же тот приручнїк будзе наисце на хасен нє лєм младим новинаром, алє шицким котри ше лапя до руского язика, чи прекладац, чи дацо читац, чи бешедовац як спикере, а и вообще кед их интересує руски язик, же можу наисце досц научиц з того - заключела Блажена Хома-Цветкович. Програма була прикрашена зоз рецитациями, алє и зоз пречитанима виривками зоз вецей спомнутих кнїжкох. Тиж, тот вечар збогацели и музични точки, з котрима ше представели школяре зоз Здруженя „Музични куцик” зоз руководительку Каталину Мезеи, як и госци зоз Кули. По законченю програми, нащивителє могли купиц прикладнїки кнїжкох, алє и побешедовац и подзелїц упечатки зоз присутнима писателями. О. Русковски 19. НОВЕМБЕР 2021.

киІІига@ гизке5Іоуо.сот

28. КУЛТУРНА М АНИФЕСТАЦИЯ „КО СТЕЛЬНИКОВА Є Ш Е Н Ь ”

СТРЕТНУЦЕ РЕЦИТАТОРОХ „МИХАЙЛО ЗАЗУЛЯК” У КУЛИ На Стретнуце ше одволали вецей як 20 млади рецитаторе з рижних руских местох, та орґанизаторе прешвечени же тот уметнїцки вислов ма красну будучносц у нашей култури третн уце рецитаторох „М ихайло Зазуляк” отримане всоботу, 13. новембра у Кули, у орґанизациї РКУД „ Др Гавриїл Костельник” . З нїм закончена тогорочна 28. Културна манифестация „Костельникова єш ень” . На Стретнуцу ше представели рецитаторе зоз Руского Керестура, Коцура, Дюрдьова, Нового Орахова и Бачкей Тополї, у наймладшим возросту дзешецеро, у ш треднїм шесцеро и пецеро з найстаршого возросту. Стретнуце було у ОШ „Петефи бриґада”, а отворел го предсидатель РКУД „Др Гавриїл Костель­ ник” Владимир Бучко. Учашнїкох, и наисце кра­ сне число патрачох, през програму водзела млада Дияна Канюґа. Н аймладш и рецитаторе хтори наступели на стретнуцу були Рамона Будински и М ихайло Копчански, зоз писню „Найкрасши роки”, Ваня Горняк рецитовала „М али Мижо и баба”, а Филип Буила одрецитовал „Любовни чежкосци” котру преш пивала Мелания Римар, шицки тройо зоз Коцура, як и Николина Маґоч хтора рецитовала писню „Я ше залюбела” . Зоз Бачкей Тополї и Нового Орахова ше представели тройо наймладши, Никола Станисавлєвич котри рецитовал писню „Жимно бу­ ло” авторки М еланиї Павлович, Йована Станисавлєвич ше представела зоз писню „Ґовля”, а М ария Бицок рецитова­ ла писню „Руска дзивка” . М ария Рамач реци товала,Чудна свадзба” од Миколи Кочиша, а Владимир Молнар „Ш мела миш а” Ю лияна Папа обидвойо зоз Дюрдьова. Зоз Руского Керестура у наймладшим возросту наступела Доротеа Ра­ мач котра тиж рецитовала „Ш мелу мишу”. У ш треднїм возросту писню „Барони ди макарони и княз ди майонез” рецитовала Ема Живкович, писню „Я” интерпретовал Иван Планчак, Исак Новта, тогорочни учаш нїк републиченй смотри наступел зоз писню Миколу Кочиша „За нови рок я вш е...”, а Яна Варґа рецитовала „Я М илена”, ш ицки ш тверо зоз Руского Керестура. Дюрдьовчань Иван Молнар виведол писню „Учитель” авторки М еланиї Римар. У катеґо р и ї найстарш ого возросту, зоз Руского К ере­ стура насту п ел а М ин еа Ю гас зоз писню „Л ю бов на перш и поп атр у н о к” Ч асл ави Ш им борскей, а В ал ен ти ­ на Н овта р ец и то вал а „З руски х л їто п и со х ” М ихала Рамача. Ту н аступели и тройо Д ю рдьовчанє, В алентина С алаґ з писню „О н ас” Н атали ї Каню х, М или ца М ихаль ов ски зоз пи сню М и ко ли М. Кочи ш а „М а це ри при куд зелї” , док у ч аш н їц а ф инала Републичней см отри М арин а Барн а котра и завж ал а пияте м есто, з вельким ентузиязм ом одрец итовала „Л ю бовна ш кола за початнїкох” Д ю ру П апгаргая. Рецитаторох зоз Коцура пририхтала Славица Чельовски, зоз Нового Орахова и Бачкей Тополї Татяна Дудаш, Дюрдьовчаньох пририхтовал Яким Гарди, а Керестурцох

С

19. НОВЕМБЕР 2021.

Наталия Зазуляк, Оленка Живкович, Ивана Дудаш и М и­ рослав Малацко. Програма була збогацена зоз музичнима точками, Марко Буила на виолини и Марина Тодич на клавиятури виведли „Ружи, червени ружи” Якима Сивча, а Серґей Ґелебан на ви­ олини одграл три нумери - „Романса” Петра Стояновича, „Медитацию” Ж ила Маснеа, и ,Чардаш” Виториа Монтиа. Важне надпомнуц и же кажди учаш нїк достал по єдну кнїжку поезиї котру за тоту нагоду подаровала НВУ „Руске слово” - наймладши учаш нїки достали кнїжку „Хто як сце” авторки М еланиї Римар, учаш нїки штреднього во­ зросту „Дуга над Дунайом” М ихала Рамача, док найстарши рецитаторе свойо библиотеки збогацели зоз кнїжку „Перли шветовей поезиї” у прекладзе М ихала Рамача. Гоч Стретнуце рецитаторох „М ихайло Зазуляк” єдина часц Културней манифестациї „Костельникова єш ень” у Кули, медзи учашнїками, нажаль, нє було нїкого зоз шорох домашнїх. Предсидатель РКУД „Др Гавриїл Костель­ ник” Владимир Бучко сумираюци упечатки попоносовал ше на вельки проблем нєдостатку членства, же ше Дружтво слабо подмладзує, та и же ше у тераш нїх обставинох чежко позберац и на пробох. Рецитаторе вш елїяк презадовольни, гваря же им окреме хибел контакт зоз публику, и наступ на бини. Ш ицки зоз задовольством толковали же ше и пририхтац було лєгко, та и же маневрованє помедзи проби наживо и онлайн платформох функционовало безпрекорно. Длугорочни фахови сотруднїк Оленка Живкович, и так повесц, дебитант на месту фаховца Мирослав Малацко, виражели вельку надїю до перспективи рецитованя по руски. Окреме визначели же бул вкупно 21 учашнїк, та аж и шмело гварели же то будучносц у тей сфери, понеже шицки насту­ пи виведзени зоз прикметами добрих наступох и квалитетней роботи, и же медзи нїма сиґурно будзе и високопласованих на окружних и републичних смотрох. М. Джуджар

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА І ПРЕМИЄРА ПРЕДСТАВИ „СКОРЕЙ ЯК КОГУТ ЗАКУКУРИКА” У РУСКИМ КУЛТУРНИМ ЦЕНТРУ

ЛОҐИКА НЄМОЖЛЇВИХ ВИБОРОХ Одлука, дїю представи „Скорей як когут закукурика” вимесциц з конкретного периоду Другей шветовей войни на универзални уровень, витворела жадани ефект и намиру - виволац чувство нєлагоди и нєбезпеки при патрачови, кед похопи же ше то може случиц гоч кеди, гоч дзе, каждому ремиєра представи „Скорей як когут закукурика” по тексту Ивана Буковчана, а у адаптациї и режиї Славка Виная, отимана всоботу, 13. новембра, на Камерней сцени у Руским културним центру у Новим Садзе. Дзень пред тим, пияток, представа виведзена и предпремиєрно. Оби­ два вечари, публика по остатнє место виполнєла салу у такволаней „Дзири” . Представа настала у копродукциї РНТ „Петро Ризнич Дядя” зоз Руского Керестура и Драмского студия РКЦ зоз Нового Саду, а виведол ю осемчлени ансамбл преважно младих, алє уж витворених ґлумцох-аматерох, хтори остатнїх рокох порядно участвовали у театралних продукцийох Драмского студия РКЦ (Ребека Планчак - Студентка, Иван Лїкар - Студент, Йован Живкович - Байбер, Андрей Орос - Повстанїк, М арина Хома - Марика, Любица Фечо Учителька и Наташа Макаї Мудрох - Бабица). Попри нїх, у представи за старших дебитовал Неманя Вукосав як Окупатор, и зоз свою ролу значно допринєсол квалитету пред­ стави. Патраче мали нагоду видзиц добре укомпоновани ансамбл хторому розпорядок улогох „лєгнул” и нє ма обачлїву „слабу каричку”. Ище важнєйше же на сцени функционую як тим у хторим ше шицки члени надопол-

П

два заводи проєкти нє реализовани пре нєщешліви сплєт обставинох. Тераз, як ше гвари, треце щесце, з тей нагоди удало ми ше вирежирац представу - гвари Винаї, и беше­ дує о виборе тексту и ґлумцох: Текст хтори сом достал од директора РНТ „Петро Ризнич Дядя” Славка Ороса бул огромни, на вецей як 70 бокох и написани є за 11 улоги зоз яснима одреднїцами хтори вязани за ситуацию у Другей шветовей войни. У адаптациї, поставел ЕКИПА сом го без було яких одреднїцох на час и место у смислу же ше дїя драми може одвивац у гоч хторей жеми на швеце, гоч Автор ориґиналней музики Мирослав Пап, а шветло кеди, на гоч яким язику. Текст зведзени на 24 боки и 8 улоги. дизайновал Ириней Гудак. Суфлерка/инспициєнтка: Слава Богу, коло Драмского студия РКЦ дзекуюци вецейрочСлавица Кочиш. Сцена и реквизити: Владимир Сивч. ней роботи Звонимира Павловича зазберую ше уж формоваПомоцнїк и асистентка режисера: Милош Дражич и ни и ґлумци зоз искуством, та ми нє представяло проблем од Ребека Планчак. Технічна потримовка представи Непонукнутого навиберац. Аж ми ше удало „вибудовац” най над Илич, а продуцент Славко Орос. так повеме, и єдного нового ґлумца - заключел режисер. Наисце, текст з євангелийским насловом у тей адаптациї нюю, медзисобно потримую и помагаю кед запнє. Скоро лєм у крокию позиционовани до периоду Другей шветовей могло почувствовац енерґию, ентузиязем и дзеку з хтору войни, алє пре тематику - морални крах поєдинца и друвошли до представи. Кед же на предпремиєри було покус жтва зоченого з екстремну и безвиходну ситуацию и нємоевфориї першого виводзеня, на премиєри уж шицки були жлївим вибором, функционує на универзалним уровню. сиґурнєйши у своїх улогох и характерох хтори бавя, и отри­ Вредзи надпомнуц же Буковчан тот фалат ориґинално обямали предвидзени ритем, динамику и тензию од початку по вел 1969. року - хто розуми, розуми. Прето є, заправо, униконєц. Ґу тому, клавстрофобични амбиєнт Матковей „Дзи­ верзална критика тоталитаристичней системи и оголєна ри” послужел як идеална сценоґрафия за представу хтору дисекция єй перфидней, бездушней и дегуманизуюцей жанрово можеме одредзиц як чежку психолоґийну драму з природи. Конкретно, седем особи загарештовани пре нєпоелементами горору. читованє полицийней годзини и заложнїки су, од хторих Представа „Скорей як когут закукурика”, за хтору и адап- єден будзе штреляни як вимсценє пре забойство окупатортовал комплексни текст чехословацкого автора Ивана Бу- ского вояка. Алє, нє власц вибера жертву, алє заложнїки са­ ковчана, режисерски деби Славка Виная. ми помедзи себе. Тоталитарней власци нє досц лєм прихиУ своїм кратким драмским аматерским живоце сотруд- льнїки и поданїки, єй нєобходни соучашнїки у злодїйстве. зовал сом зоз режисерами на керестурскей и новосадскей Як ше гвари у єдней реплики, у тоталней войни нєт розлисцени Петром Уєвичом, Божом Яйчанином, Владимиром ки медзи вояком и цивилом, хлопом, жену и дзецком, нєт Бесерминьом, Дюром Папгаргайом, Ярославом Сиском, нєвиних, нєт анї вибору лєм ше подац. Кед закони ґуманоМихайлом Зазуляком, Владимиром Надьом и Звонимиром сци и моралу на хторих збудоване людске дружтво престаПавловичом, и бизовно сом од каждого дацо, подсвидомо ню важиц, чловек ше враца на природни уровень - постава лєбо нє, научел, украднул и применєл на тото цо можеме бидло, лєбо жвир. Присловка гвари же „Погнуту главу ш а­ наволац же моя перша представа. Пред тим сом мал два бля нє рубе”. Медзитим, чи вредзи жиц живот на колєнох, пробованя поставиц представу у Новим Садзе, лєм на оби­ и чи то наисце живот? ■ И. Сабадош

18 РУСКЕ СЛОВО

19. НОВЕМБЕР 2021.

РОК XIX ЧИСЛО 11

тшошшш Написала и ушорела: Мартица ТАМАШ

ж ш п ш ш о т і

ЯК ЕВРОПСКА УНИЯ МОЖЕ ДОПРИНЄСЦ У ЗМЕНШАНЮ СПРЕВОДЗКОХ

* ФАЛСИФИКОВАЦ СОСТАВ ЄДЗЕНЯ ТО ВИНОВНЕ ДІЛО Найвецей спреведаня єст при месу за роштиль, кед ма менши процент целячого меса як цо назначене и кед ма шлїди меса хторе нє наведзене на декларациї а онлайн дискусиї хтору 28. октобра орґанизовали Д елеґация Европскей униї у С ербиї и Ц ентер за европски политики на тем у безпечносц пож иви у С ербиї и способи фалсификованя у поживовей индустриї заклю чене ж е спреводзки у вязи зоз поживу заєднїцки проблем и у ЕУ, и у Сербиї, и же то виновне дїло. Нєобходне буц активнєйш и у борби процив нїх и превж ац м и­ ри защ ити и безпечносци у контроли квалитета хтори би спреводзки у тим секторе зменш али на минимум. У дискусиї участвовали Ева Сиеґенер, виглєдовачка спреводзкох у поживи у Директорату Европскей комисиї за здравє и безпечносц поживи, Зоран Иванович, началнїк Ветеринарскей инспекциї М инистерства за польопривреду, лєсарство и водопривреду, М ладен Алфирович, правни совитнїк Националней орґанизациї трош ительох С ер­ биї, Родолюб Ж иванович, предсидатель Сою зу пчоларских орґанизацийох С ербиї и Д раґан Роґанович, пред­ сидатель Управного одбору М режи за рурални розвой Сербиї. П анел модеровал Д уш ан Протич, програмски менаджер за нукашнє тарґовищ е и конкурентносц у ЦЕП-у.

Н

П ЕРШ Е ИНСП ЕКЦ И Я, А ВЕЦ И П ОЛИЦ И Я И СУД Зоран И ванович зоз Ветеринарскей инспекциї визначел же у утвердзованю и онємож лївйованю спреводзкох хтори ш е случую у индустриї пож иви треба же би попри инспекцийних орґанох участвовали и суд и полиция. Беш едую ци о своїм фаху, вон гварел же найвецей спреве­ даня єст при м есу за рош тиль, кед м а менш и процент ц е­ лячого м еса як цо назначене и кед м а ш лїди м еса хторе нє наведзене на декларациї.

УСЛОВИЯ ЗА ПОГЛАВЄ 12 Дискусия часц сериї дебатох хтори Делеґация ЕУ орґанизує зоз ЦЕП, же би ше гражданом приблїжело теми у вязи зоз процесом приступаня до ЕУ. Иншак, єдно з условийох за приступанє до ЕУ и отверанє Поглавя 12, хторе ше одноши на безпечносц поживи, ветеринарску и ф итосанитарну политику.

19. НОВЕМБЕР 2021.

Д раґан Роґанович зоз М реж и за рурални розвой С ер­ биї спомнул як приклад „А лпске млєко зоз Тузли” и „Златиборски кайм ак” зоз Чачку. Продукователє часто хасную популарне мено даєдного реґиону, бо знаю ж е им то звекш а профит, алє то, розуми ш е, спреведанє купцох и так ш е нє ш ме робиц гварел Роґанович. Вон гварел и ж е м ета спреведаня тарґовцох, хтори меняю и препредаваю робу, часто мали продукователє, бо вельки маю розробену систем у безпечносци. Н а ж елєних пияцох дакеди свою робу предавали мали продуко­ вателє, а нєш ка єдзенє на пияцох походзи зоз велетарґовини, виполню є хемийну контролу, алє нє ма вязи зоз прим арним а продукователями.

П ЕКА РС КИ М ЕД ЗА ЦЕСТА Родолюб Ж иванович зоз СП О С-у гварел же спреведанє и кед при меду и продуктох з меду єст нєточносци на де­ кларациї. Кари вельким продуковательом нїч нє знача, бо их вони можу лєгко плациц и вец предлужа робиц по ста­ рим, так же их треба даяк у тим застановиц. Вон гварел и ж е ше предава такволани „пекарски мед”, хтори нє чкодлїви за здравє, алє го пре його нєдостатки нє мож хасновац у костираню, и кладзе ш е го до цестох и за правенє продуктох з тих цестох. З пременку декларациї, тот мед ш е предава як природни, гоч нє м а ботанїчне походзенє. М ладен А лф ирович зоз Н О П С -у гварел же постояци законодавни рам ик у С ербиї треба пременїц, ж е би трош ителє були барж ей защ ицени и ж е би продукователє хтори спреведаю купцох були адекватно покарани. Вон гварел же треба ознова увесц колективну тужбу до правней си сте ми Ре публи ки Сер биї. Заклю чене и ж е у ланцу пож ивовей индустриї поспреведани м ож у буц ш ицки, и продукователє, и тарґовци, и трош ителє, а прицисок нєлоялней конкуренциї найве­ цей церпя мали продукователє.

РУСКЕ СЛОВО 19

ДОМ И ФАМЕЛИЯ У ЕВРОПИ ПРИЛАПЕНА СТРАТЕҐИЯ „ОД ПОЛЯ ПО СТОЛ” ЗА ВЕКШУ ЗДРАВСТВЕНУ БЕЗПЕЧНОСЦ

ПРЕМЕНКИ БУДУ У НАИХОДЗЦИХ ДЗЕШЕЦ РОКОХ Буду ше меняц способи на хтори ше продукує, прерабя, предава и конзумує єдзенє, а шицко ма за циль защиту животного штредку и здравя трошительох. Будземе ше спатрац и присподобйовац, а важне шицко тото мац на розуме и прето же продукти з ЕУ можеме и у нас куповац

оз пош видш аним звекш аньом числа ж ительох на ш веце, пож ивова индустрия постала єдна з найпроф итабилнєйш их индустрийох. П родукователє прето нєпреривно находза нови способи ж е би зм енш али трош ки продукциї и посцигли максимални профит. Н аж аль, даєдни зоз тих способох то и спреведаня у вязи зоз поживу. Тот термин, спреведаня у вязи зоз поживу, хаснує ше ж е би ш е потолковало нароком дїлованє подприємства, або поступки поєдинца, хтори м а за циль спреведнуц купца и посцигнуц нєоправдану предносц на тарґовищ у, а хторе постало вш е розш иренш е у Е вропи и у цалим швеце.

З

ВИСШИ УРОВЕНЬ ПРЕВЕРЙОВАНЯ РОБИ Ева Сиеґенер зоз йС 5 Д М ЇЕ гварела же под час акциї ОРЗОМ X, ЕУ реализовала 68 000 преверйованя у предавальньох и на пияцох, на аеродромох, пристанїщох, фабрикох и ґаздовствох.

- У периодзе од децембра 2020. року по юлий 2021. ро­ ку конфисковани 15 000 тони фалшиви поживово продук­ ти „Таке їоогі” и 33 милиони литри напою, у вредносци од коло 50 милиони еври - гварела Сиеґенерова. Вона гварела же спреведанє у вязи зоз єдзеньом виновне дїло. Же би ше онєможлївело таки способ злохаснованя у Сербиї нєобходне же би Сербия сотрудзовала зоз жемами ЕУ, и же би ше преверйованє квалитета роби при увозу и вивозу дзвигло на висши уровень.

Европски парлам ент (ЕП) 20. октобра вигласал Стратеґию „О д поля по стол” за праведни, здрави и еколоґийно прилаплїви пож ивови состав. Тота Стратеґия облапя 27 законски предлоги и политики, хтори у наиходзацих дзеш ец рокох бу­ ду м еняц способи н а хтори ш е у Е вропи продукує, прерабя, предава и конзумує єдзенє, а шицко м а за циль защ иту ж и ­ вотного ш тредку и здравя трош ительох. По анкетох, хтори окончени пред принош еньом стратеґиї, вельке число трош ительох ше вияш нєло ж е потребне ж е би продукти хтори ше каж ди дзень конзумує були детально описани же би їх декларациї були цо яснєйш и. М едзитим, єдина адреса зоз хторей ш е явела одредзена ф айта одупераня то польопривредни продукователє. Вони пробовали тоту Стратеґию направиц флексибилнєйш у, кед слово о цильох за зменш анє хаснованя пестицидох и антибиотикох, прето ж е би, по їх словох, редукция тих компонентох приведла до змен ш а ня продук циї пож и ви.

5азІо(сІ *\пп)іко те з о 74%. тазпо Ікіио, киНігузка зо копге-уапз іпаігі)ит-пі(гі). гайіпі.МИїтаІпІ з ас)гіз ) рго1еіпа т е з а 17% Огоіглхі тсйе заскіауаіі піеко и Ігадсп/та Рако/апо и гаШпоі аІтовТеп Розіе оіуагаг^а рг0'гус>с) ироІгеЬіїв и гоки огі 5 сіапа га рпргети: кгап(зкги коЬазіси роїоріто и угвіи упсіи і ривіїто сіа кцЬа 8 тітгіа І^асіїто іг уосіє і зегуїгато Сиуаі па Іетрега1игі О’ С гіо •'■4 С. Ргоб)е{па Ьгап|іуа \гі)ес)поз1 и 100д Епегдеізка 'дейпозі 1128 и /272 ксаі. Мазіі 22.3 д осі коііЬ газібепе тазпе кізеїіпе 8,9 д, ЦдУепі Ькіга!і О 7 д осі коіі»і іесеп 0 4 д: Веіалбеуіпе 17,0 д, Зо 1.9 д РгогчоЄа£ Рапуіа Міг гі 6 . Циіоте'вка сезіа 28а, 9250 Оогп)а Кагідола. ?Іолпі|в 2етІіа рогекіа ЗІоуепііа і^егепо г РериЬІіке 5іоуєґіі|є 5іа\4іа и рготві и Р5 Тізасоор й.о.о.. Риі пагосіп-Ь Пвго|а 0, 24420 Кап)іа ІЧериЬІІка ЗгЬІіа. їЛоглік га 5гЬІ)и Рагміа АУЕ <1 о о, Аиіориї га Мо\л 5агі 217 1Ю80 2ешип 5гЬі)а

ЦргігеЬІЦУО сіо: 23.10.2021 БОРБА ПРОЦИВ ЗАТИТОСЦИ Я к єдну з мирох процив затитосци од 2022. року у ЕУ уводзи ше и обовязне означованє нутритивней вредно­ сци поживи на пакованю и то на преднїм боку. Циль же би ознака була ясна, розумлїва и же би накратко потолковала декларацию о состойкох и так информовала хтори продукти маю лєпш у нутритивну вредносц, же би купци могли лєгчейше вибрац здравш у поживу.

20 РУСКЕ СЛОВО

19. НОВЕМБЕР 2021.

1атеІуа@ ги5ке5Іоуо.сот

о другей ознаки, робу ш е може хасновац и после датума хтори ш е находзи у амбалаж и, так же тоти одреднїци по но­ вим буду яснє й ш е де фи но ва ни. Тиж так, уводзенє пож ивових проф илох м а за циль застановиц потераш ню праксу кед ше нєздрави продукти озна­ чує як здрави, або ж е маю благотворне дїйство н а орґанизем, як на приклад чоколадни напої за дзеци, на хторих п и ­ ш е же маю калцию м хтори здрави за косци. То манипулациї хтори трош ителя преш вечую ж е купує здра ви продукти, алє ствар носц ин ша ка - спо зо рю є Бор за но ва.

БУДЗЕ П О ТРЕБН Е ЧАСУ Я к за Бизнис.рс гутори посланїца Европского парлам енту и членїца О дбору за польопривреду и защ иту трош ительох Биляна Борзан (зоз Горватскей), свидом осц граж данох о тим ж е ш е околїско пош видш ано знїщ ує, о чим ш ведоча ш лїди пестицидох у жеми и води, керченє лєсох пре садзенє польопривредних културох и подобни зявеня, м отивовала Европску унию ж е би принєсла тоту Стратеґию. П родукция, преробок, пакованє, превож енє и предаванє пож ивових продуктох барз вплївую на околїско. Ж е би ше осиґурало же би наш о ф ундам ентални ресурси - ж ем, вода и воздух остали плодни, здрави и чисти, нуж ни преход на отримую ци способ продукциї пож иви у цалим продукцийним л ан цу - на вод зи Бор за но ва.

ВЕЛЬО Є ДЗЕН Я Ш Е РУЦА У ЕУ ше рочнє руци вецей як 90 м илиони тони пож иви, од чого аж дзеш ец одсто пре нєрозум енє терминох тирваня, бо трош ителє м иш аю ознаки „за хаснованє по” (у п о тр ебл и в до) и „найлєпш е похасновац по” (н а]б о л е искористити до). Кед слово о перш ей ознаки, датум хтори ше находзи н а пако ва ню означує датум ви це ку терм и на тир ва ня, а кед сло во

КУПЦИ ЧИТАЮ ЦО ПИШЕ НА ДЕКЛАРАЦИЇ Векшина трошительох у анкетох виявює же им сиґурносц поживи найважнєйши фактор кед купую, же су застарани пре зявенє хоротох при статку и же ше боя же у єдзеню єст бактериї, або шлїди антибиотикох, гормонох и пестицидох. Виглєдованя указую же вецей як 70 одсто купцох обраца увагу на декларацию на продукту, а 45 одсто з нїх дзечнєйш е буду плациц вецей за квалитетнєйши про­ дукт. Вименки означованя одноша ше на продукти на хторих пише же су домашнї, гоч су випродуковани зоз увежених сировинох. Продуковательом допущ ене же би хасновали увежени сировини, алє нє шму приводзиц купцох до заблудзеня.

По єй словох, план ЕУ ж е би ше по 2030. рок зменш ало хасно ва нє пе сти цидох и ан ти би отикох у польопривреди за 50 одсто, а же би поверхносци под еколоґийним допатраньом були звекш ани за 25 одсто. М едзи перш има пременками н а дньовим ш оре будзе декларованє польопривредних продуктох, з цильом же би ше трош ительох подполнєйш е информовало о составу, походзеню, поживносци (х р а н л и в о ст ) и способе продукциї поживи.

МУШИ ШЕ НАПИСАЦ ЖЕМ ПОХОДЗЕНЯ Наводзенє жеми походзеня тераз обовязне за продук­ ти як цо швиже и змарзнуте месо, риба, вайца, а зоз то­ ту Стратеґию обовязка будзе и за млєко, продукти з млєка и месо у преробкох и мед, хтори ше тераз декла­ рує як „мишнїна ЕУ и нє-ЕУ” сировини.

Гражданє ж адаю и маю право знац вецей о пож иви хтору купую и то им нєодлуга оможлївиме. За даєдни продук­ ти нє будзе досц написац ж е походза зоз ЕУ, алє ше будзе м уш иц полож иц точну ж ем походзеня. П родукти хтори маю вельо цукру и други нєздрави состойки, вецей ше нє зош ме рекламовац як здрави, а термини тирваня продукта, хтори збуньовали трош ительох и допринош ели ж е би ше єдзенє вельо руцало, буду поєдноставени - гварела вона пред уводзеньом вименкох у наиходзацим 2022. року. Я к потолковала, главна пременка однош и ше на обовязне уводзенє ознаки поживносци на преднїм боку пакованя про­ дукта. Н а нїх ше найдзе таблїчка зоз податками кельо єст масци, угльово гидрати, бильчки и то на ясни и розумлїви способ. Резултат шицкого требал би буц олєгчани вибор здравей поживи на основи бизовних информацийох. Тота обовязка нє однош и ш е лєм на продукти зоз єдного состойку (маслинов олєй, мед), алє и зложени продукти, та и тоти цо маю защицене походзене и рецептуру, як цо ш унка и кулен. ■ шшш.еигорагі.еигора.еи Фото: Мартица Тамаш Фото: Вероника Вуячич

19. НОВЕМБЕР 2021.

РУСКЕ СЛОВО 21

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

Я

женоблоґ

и

ж ю б и м кед єш ен ь така красн а и д л у га я к того року. О пи ваю м е то ти п ахи , ж и м н и р ан а и вечари, а п р и єм н и дні. А н ай нє п р и п о ведам о ф арбох п р и роди коло нас... Н є сцем н ай текст ви п атра як со став зо з язи к а за ш тварту класу осн о вн ей , алє - п ооглядай це ш е коло себе! К ра-со-та!

Л

Пише: Ясмина ДЮРАНЇН етаіі: ]азтіпа.фгапіп@дтаіІ.сот №№№.2ЄпоЬІоді]а.сот

Т ак зм е єд н о вечара, м о й и я, п о ш л и прешпацирац ше. Як цо знаме п о в е сц - направиц круг. Уж ше змеркло, а людзе почали на драгу виношиц канти, бо ютредзень мали одношиц шмеце. Валалска идила. Кус далєй зме видзели чловека котри уганя авто до двора и, як зме ше приблїжовали, чули зме колєска на канти и нєодлуга видзели його подобу у цмоти. П раве сом сцела крашнє поздравкац, кед єден мали, нервозни, збитлїви пес почал на мнє скакац и брехац... Так сом одскочела на бок, же сом облала од страху, а мой ме оддрилєл на други бок. Нє досц же сом була злєкнута, алє тераз сом остала и збунєта.

- Ц о р о б и ш , ж ен о? О д р азу ш е п р ед н ам и застан о в ел вел ьк и дж ип . Н є ви д зел а сом хто вож ел. Ч ул а сом ж е ц о ш к а ж уб ротал, ал є то м е н є т ан ґи р ал о ан ї кус. П ер ш е сом ш е п р еб ач ел а чловекови и п отолковала ж е сом н є його л ал а, ал є його п оґан ого пса, а вец, ч и м зме ш е д акус оддал єл и , р аф ал н о п оч ал а н а м ойого: Д о б р е ч ловеч е, цо ш и м е н є б ран єл ? Видзел ш и я к тот пшиско скочел на мнє? О д чого д а сом ц е б ран єл ? О д того пш ичка цо м у треба лєм виняц батериї? Б р ан єл сом це, ищ е як. Н є ви д зел а ш и ж е ш и л єм цо н є одскочела под авто? П р авд а то та ж е сом од стр ах у нє в и д зел а тот дж и п , гоч є т а к и вельки. В и д зел а сом л єм того м ал ого пса, котри у м оїх очох бул д ас т р и р аз векш и , я к ш е н а м н є розб егн ул. М оя р е ак ц и я н а ц а л у си туац и ю н ап равел а н єзабуд лїву памятку. А м огло ш е нє сл у ч и ц нїч. М огли зм е л єм п р ей сц коло н їх и скл о н їц ш е од авта. А л є, т а к то у ж и в о ц е - д ак ед и ш е злєкнєм е од м алих и нєваж них стварох, а н є в и д зи м е тото н ай важ н єй ш е, од чого б изм е ш е у ствар и т р еб ал и бац. Д о б р е м ац дакого коло себе. Х то н ас п о ц а гн є н а б ок и зачува. ■ ©

22 РУСКЕ СЛОВО

19. НОВЕМБЕР 2021.

киІІига@ гизке5Іоуо.сот

53. ДРАМСКИ МЕМОРИЯЛ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ

ЗОЗ ПРЕМИЄРУ „ЕНИҐМА ДЯДЯ” ПОЧИНА МЕМОРИЯЛ Наступни, 53. Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї, почнє на соботу, 20. новембра зоз виставу фотоґрафийох Ярослава Планчака хтора будзе поставена у Доме култури, у такволаним „Клубу 10”, од 19 годзин и 30 минути, а потим домашні РНТ „Петро Ризнич Дядя” премиєрно виведзе представу „Ениґма Дядя” по тексту и у режиї Славка Ороса. Представа „Сон шмишного чловека” Ф. М. Достоєвского, у режиї Владимира Надя, будзе приказана на пияток, 26. новембра, у виводзеню Драмского студия „АРТ” Дома култури Руски Керестур, а потим представу за старших „Вина”, Небойши Ромчевича, у режиї Владимира Надя, шлїдуюцого дня, на соботу, 27. но­ вембра тиж виведзе Драмски студио „АРТ”. Ш тварта и остатня представа за старших „Скорей як когут закукурика”, по тексту Ивана Буковчана, а у режиї Славка Виная, витворена у копродукциї РНТ „П. Р. Дядя” и Руско­ го културного центру Нови Сад, на репертоару будзе остатнього дня Мемориялу, на нєдзелю 28. новембра.

На тогорочним Мемориялу буду виведзени и два представи за дзеци. Представа „Голубица” Ирини Гарди Ковачевич, у режиї Владимира Надя, а у виводзеню РНТ „Петро Ризнич Дядя”, предвидзена за штварток, 25. но­ вембра, док представа „Виволам вам тайну” у режиї Ксениї Бодянєц, а у виводзеню школярох керестурскей Основней школи „Петро Кузмяк” будзе на репертоару на пияток, 26. новембра. Шицки вечарши представи почню на 20 годзин, дзецински на 11 годзин и 30 минути, а уход за шицки представи безплатни. Пре епидемийну ситуацию, число местох будзе огранїчене. На Мемориялу на вовторок, 23. новембера од 19 годзин, будзе отримана и промоция моноґрафиї „Ошмих порцоловей фиґурини” о театралней и филмскей ґлумици Ири­ ни Колесар, хтору представи Владимир Балащак, а хтору видало Дружтво Руснацох зоз Сримскей Митровици и Новинарска асоцияция Руснацох з Нового Саду. Ан. М.

ОЗНАЧЕНИ ЮВИЛЕЙ ОД ПРИСЕЛЄНЯ УКРАЇНЦОХ НА ТЕРИТОРИЮ БУВШЕЙ ЮГОСЛАВИЇ

НАУКОВА КОНФЕРЕНЦИЯ И КОНҐРЕС З нагоди ювилея 130-рочнїци од приселєня Українцох на простори бувшей Ю гославиї, на Филозофским факултету у Новим Садзе, 11. и 12. новембра отримана Медзинародна наукова конференция, а тиж у Новим Садзе, всоботу, 12. новембра, отримане зашеданє Европского Конг­ ресу Українцох. Пре епидемийну ситуацию, оби­ два подїї отримани комбиновано - часц учашнїкох особнє присуствовала, а други ше уключовали он-лайн. Конференция отримана у орґанизациї Филозофского факултету Новосадского универзитету, Филологийного факултету Београдского универзитету, Филозофского факултету, Заґребского универзитету и Дружтва за українски язик, литературу и културу „П росвита”, як и Националней українскей Ради. Н а дводньови сход одволало ше вецей як штерацец науковцох зоз дзевец державох. Од учашнїка на Науковей конференциї проф. др Янка Ра­ мача дознаваме же ше одволали науковци хтори ше и ско­ рей занїмали зоз питаньом пресельованя Українцох, зоз їх миґрациями и їх животом. Реферати були барз розлични, облапени велї боки од самого присельованя, односно, од условийох, од причинох прецо ше Українци при концу 19. вику почали пресельовац до Босни и до Славониї. Можем повесц же причи­ ни досц подобни як и кед ше и Руснаци дакеди почали присельовац у 18. вику, медзитим, єст и розлики - гварел проф. др Янко Рамач. Зоз зашеданьом Европского Конгресу Українцох хтори отримани у будинку Едьшеґ предшедовал його предсидатель Богдан Райчинец зоз Праги, з потримовку подпредсидателя ЕКУ М ирослава Гочака зоз Нового Саду и секрета19. НОВЕМБЕР 2021.

ра Виктора Бандурчина зоз Словацкей. На Конгресу участвовали представителє вецей як 20 жемох зоз Европи и швета, а орґанизовали го ЕКУ и Дружтво за українски язик, литературу и културу „Просвита” зоз Нового Саду. Робота Конгресу облапяла теми як цо то розвой ЕКУ и українских здруженьох по Европи, ширше бешедоване о Українцох у жемох дакедишнєй Югославиї, їх здобуткох, проблемох и перспективох. На Конгресу бешедовал и предсидатель Союзу Руснацох Українцох Сербиї Богдан Виславски. Вон винєсол ситуацию Руснацох и Українцох у Сербиї и з якима проблемами ше вони стретаю. Вихасновал нагоду поволац представительох шицких организацийох хтори участвовали у роботи Конгресу же би идуцого лєта пришли на Ш ветови Конгрес Ш ветовей федерациї українских лемковских организацийох, хтори з тей нагоди будзе и виберанкови пре нєсподзивану шмерц предсидательки Ярослави Галик. В. Вуячич / В. Паплацко

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ І

НАША ГОСЦИНСКА: ЯСНА РУСКОВСКИ, ШИВАЧКА З НОВОГО САДУ

КРАСА У КРЕАТИВНИМ И ОРИҐИНАЛНИМ

Пише: Славица ФЕЙСА

Ремесло єдней шивачки од давна познате - мера, скрава, обруби, зошиє. Вона ма знанє, и схопни руки, а и сцерпеня як мало хто. А кед ше єй припише и креативносц и вше нови идеї, кед под руку, док вибера платно уж видзи як шмата випатра на жени - то дар. Створиц цошка красне, а лєм з иглу и цверну, нє може кажде. Тих дньох зме ше до того и прешвечели

єт озда тей ж ени хтора би у тим цо є облєчена, цо часто ноши, нє сцела випатрац цо красш е. И да блузна н а нєй будзе модерна, алє и да прикриє там дзе то найпотребнєйш е, а сукня наглаш и предносци. Ш ицко то мож, лєм кед маш добру ш ивачку хтора лю би свою роботу, ПОЧАТОК НЄ ЛЄГКИ лю безну и сцерпену. Є дну таку зме стретли, у Н овим Садзе. Нє одуставам Я сна отвера власни салон, ище од того цо сом вш е є у велькей роботи, алє кажди надумала, гоч знам же дзень н а роботи. Гвари же муш текажди початок риї м уш а знац ж е цо ту будзе, же ту нє лєгки и же тото цо сцем нє настанє салон за ш ице, и же н а ню вш е годпрейґ ноци. ни раховац. Даскельо сукнї и ш оси То на концу уж вилож ени, ту и м аш ина за ш ице, и моя порука громаду ш катули зоз цвернам и и младшим одо мнє, прибором, шицко ту, алє би було хтори ше можебуц даремно кед би нє мала и тото цо исто так ламу же цо так видно на нєй - дзеку за роботу. и кадзи далєй

Н

- гвари Ясна

ОД ҐРАФИКИ ПО Н О Ж Н ЇЧКИ Я сна Русковски родом з Коцура. Ш ицко у дзецинстве и м ладосци иш ло так я к тр е­ ба, но кед ше требало уписац на студиї, коцка спадла н а Ф акултет технїчних наукох, односно ґраф ичне инжинєрство.

- О двш е сом лю бела ум етносц, нє знала сом точно у хторей то форми будзе, алє ме на факултет прицагло праве тото ж е сом думала ж е тоту свою креативносц на даяки способ вираж им. Нє було цалком так як сом задумовала, бо дизайн нє бул нош аци, алє инж инєрство - почина Я сна о школованю , о тим я к сцела пренайсц, учиц и робиц тото цо люби. Кед одслухала и остатнї испит на факултету, спаковала куфри и пош ла до Америки.

- Таке искуство ми було барз потребне по сл е даскел їх рокох н а р ел а ц и ї Коц у р -Н о ви Сад. Барз сом м ала ж аданє од ш мелїц ше и пойсц да-дзе, робиц и зарабяц, путовац и дружиц ше. З пайташ ку зме наш ли аґенцию прейґ хорей зме робели,

24 РУСКЕ СЛОВО

углавним сезонски роботи у готелу и р е ­ сторану ш видкей пож иви, алє тото цо барз важне, то же сом по врацаню отамаль зна­ л а цо сцем - же ш е упиш ем на курс за шивачку и будзем робиц тото цо лю бим - гва­ ри вона. Так и було. Я сна ше Ремеселнїцко-образовним центру „Аджия” у Новим Садзе упи­ сала на курс за шивачку, тото цо одвше сцела. Вона уж мала и основи, и нє так же иглу и цверну першираз видзела, бо дома з любови у шлєбодним чаше, праве таке робела. И РО БЕЛ А , И П РЕПОДАВАЛА Перш ей панї, власнїци єдного салону хтора ш е зявела на дзверох А дж ия центру и глєдала роботнїцу, гварели за Ясну. Вредна, точна а креативна, почина робиц за спомнуту панї, и там здобува огромне искуство. Нє лєм у роботи, алє и у розгварки з м уш териями, у поради и совитох, нє раз и и нє два раз, у идейох. Була сом н єискусна, алє м оя власнїца була сцерпена. Кус, покус, вин аш ли зме

19. НОВЕМБЕР 2021.

УисІ2е@ги5ке5Іоуо.сот

є д н а д р у гей о б и ч ай , р о б е л а сом ш ицко цо т р е б а л о , и п р еп р ав я л а , од стар о го зо ш и л а н о ве, и р е к л и , ш м ати и су кн і, хтори сом и н ай в о л єл а. И щ е кед т р еб ал о р о зп а р а ц д ая к у м аїцу, до дац чипку, п р и ш и ц н єзви ч ай н и ки ш ен к и , а заш ж е би нє о д ск ако вал о и було зви ш о к , було то п р ав е тото цо сом с ц е л а р о б и ц гв ар и Р усковскова. О рок Я сна ознова поволана до спомнутого центру дзе учела рем есло. Волали ю же би тераз вона подучовала и учела других я к маю робиц, з єдним словом - верели єй. И попри тим же ш е спочатку лам ала, пристала, и ниа, уж пияти рок я к пренош и основни, алє и ширш и знаня ш ицких тим цо приходза на курс. У СВО ЇМ И скуство у перш им , а вец и робота у другим салону, дало Русковсковей сили ж е би ш е одш м елєла и отворел а власни салон до хторого каж де хто сце годзен принєсц платно и повесц ж е цо би сцел з нього уш иц. И нє лєм тото. То место дзе м уш терия може принєсц и свойо ш мати преправиц, зужиц, преш ириц, а кед ж е им ше попача даяки зош ити ш мати уж вилож ени у салону або авзлоґу, годни их и купиц.

- З а д у м ал а сом п р аве т а к ж е ту буду и ш м ати за н о ш ен є хтори м аю свой в л асн и п еч ац , значи м аю цош ка цо ку с и н ш аке я к цо м ож н ай сц у в ел їх д утян ох у варош у, алє ш о р о в е, з д о б р о го м а те р и ял у зош ите, а заш єд и н с тв е н е - гв ар и Я с н а и н а д п о м и н а ж е с п о ­ ч атк у будз е в о н а с а м а р о б и ц , а час укаж е цо и я к будзе д ал єй . М а у ж сво й о м у ш те р и ї, алє ш е н азд ава ж е их будзе вельо вецей. Тото цо нє раз м ож чуц у тим ремеслу, то же муш терия муш и мац довирия до того хто м у ш иє, бо окрем женох хтори знаю цо сцу кед отворя дзвери у салону, єст и гевтих хтори принєш у платно и поведза: „уш ийце ми дацо з того” . А ш ивачки уж шицко ясне.

- Кед видзим ж е м атериял нєквалитетни, або ж е на концу нє годно випаднуц так як то дахто задум ал, предлож им и отворено повем цо з того м ож очековац. Важне ж е бизме ш е на концу розгварки наш ли на истей драги. М лади дзивки знаю присц и сцу ш мату таку яку нє ма ніхто у варошу, а то звичано сукні за специялни нагоди 19. НОВЕМБЕР 2021.

як цо матура, свадзба, родзени дні - гвари Я сна и надпо­ м ина же уж м а наручену єдну винчанїцу, а праве на винчанїцох робела и н а остатнєй роботи, пред тим як цо ше на­ дум ала осамостоїц. Н є одуставам од того цо сом надумала, гоч знам ж е кажди початок нє лєгки и же тото цо сцем нє настанє прейг ноци. То н а концу и моя пору­ ка м ладш им одо мнє, хтори ш е можебуц исто так лам у же цо и кадзи далєй. Нє, нє треба такой дзвигац руки од своїх снох, и ш тудирац же шицко даремно. Н а каж де питанє єст одвит, а вон кучи у каж дом у з нас, и чека - гвари Ясна, а єй роботи мож видзиц и на Инстаграм проф илу ]а8пагш коузкіаїеііег. И попри ти м ж е н єт вельо м л ади х хтори заин тересовани з а тото ре м е сло, ро бо ти єст, а будзе єй вш е вецей, бо ш мати з К и таю , алє и хто з н а з хторого краю ш вета, пре свою м асо вн у продукцию давн о страц ели и квал и тет и вип атрун ок. У тим старим рем еслу хторе нє пош ло до забуца, алє ше враца на вельки дзвери, важи єдно правило ш ицким добре познате. П отребне у нїм знанє, алє талан т и лю бов гу роботи найважнєйш и. Н є к аж д е зн а зо ш и ц о р и ґи н а л н у ш мату, с к р ац ю и у ш и ц т а к ж е би ю , д о к сто ї в и л о ж ен а у авзлогу, вел ї за п а т р ал и . Н є к аж д е о с т ан є до ц м ей н оц и з и гл у у рукох зак о н ч и ц р о зп о ч ат е. П о т и м п о зн ати л єм найл єп ш и ш и в а ч к и .■

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ І

СТРЕТНУЦЕ: МИХАЙЛО ПАШО И ВЛАДИМИР ВИНАЇ БУЛИ РОБИЦ НА АЛЯСКИ

ПОНАД ГРАНЇЦИ ЛЮДСКЕЙ ВИТРИМОВНОСЦИ Пише: І Андреа МЕДЄШИ УСЛОВИЯ ЗА ОДХОД Єден од основних условийох за одход на Аляску тот же кандидат треба же би бул у стаємним роботним одношеню, у континуитету найменєй єден рок, и же би мал потвердзенє же може вжац одсуство з роботи покля тирва робота. После онлайн приявйованя прейґ аґенциї УпНей М о гк апй (гауеі, хтору мож найсц на Фейсбуку, шлїдзи розгварка дзе ше людзом потолкує цо подрозумює робота и на цо ше треба порихтац. У конкурованю предносц маю людзе з фамелию, односно, особи зоз фамелию и дзецми, цо ґарантує же вон вец нє останє илеґално у їх держави. Фирма обезпечує шицко, окрем трошкох осиґураня, хтори коло 10 000 динари мешачно.

26 РУСКЕ СЛОВО

Жимна, далєка, изолована, алє держава дзе мож добре заробиц, Аляска за людзох зоз Сербиї постава прави Елдорадо. И попри роботи од по 16 годзини у нєлєгких условийох, физичней и психичней вичерпаносци, заробок од коло 5 000 евра на мешац, цалком добри мотив нашим людзом за одход на други конєц швета

М

ихайло Пашо и Владимир Винаї, обидвоме з Руского Кере­ стура, єдни од ридких хтори ше одважели дочасово зохабиц свойо фаме­ лиї и пойсц коло 14 000 километри на Заход. М ихайло першираз на Аляску пошол 2018. року, док ше Владимир до тей авантури, тиж по першираз, упущел того року. Обидвоме су барз задовольни зоз заробком, медзитим, обидвоме ше зложели же робота на А ляски тестира гранїци людскей ви­ три мов но сци. Н а Аляску сом сцигнул 15. юния 2018. року, и у тим периодзе там бул константно лєм дзень. Од 2 по 4 годзин по полноци, бул лєм благи змерк. Бул сом у єдним малим, индустрийним месце, вола ше Вуд Ривер ( ^ о о д Шу є г ). Першираз кед зме там злєцели кус сом ше розчаровал як то шицко випатрало, так, нєпошорено и худобно. Єдна екипа людзох була змесцена у фабрики, а друга коло 8 километри далєй, у апартманох. У єдним апартману нас було од три до пейц особи, цо ше нам спочатку нє пачело, алє понеже зме робели по ґрупох, даєдних цимерох сом видзел лєм першого и остатнього дня, а анї у фабрики зме ше нє стретали - почина о своїм дожицу з Аляски, Михайло Пашо.

Михайло Пашо з пайташом на Аляски

косцочки на филетох, виберали икру и сортирали рибу, у зависносци од того чи риба очкодована, векша, або дробна. Норма на траки нам була 45 риби у минути, та на кажду секунду и пол виходзела по єдна риба. М ушиш барз швидко робиц, бо кед ци випадню два риби за шором створи ше грома­ да, а машина нє става. Но, мнє робота добре ишла, бо сом и так рибар - приповеда В ла­ димир хтори на Аляски бул у месце Накнек, а о тим як випатра просекови, роботни дзе­ нь на Аляски Пашо предлужує: - У периодзе од мешац и пол, коло 26 днї зме констатно робели по 16 годзини, без РОБЯ И ХЛО ПИ И Ж ЕНИ дня шлєбодного. На 8 рано зме почали з ро­ На Аляску мож пойсц робиц у двох боту и робели зме до поладня. Н а поладнє сезонох, лєтнєй и жимскей. Фирми була павза од 15 минути, алє за тоти 15 м и­ маю по даскельо фабрики хтори одда- нути ти муш иш пойсц до преблєкальнї, лєни по коло 2 000 километри, та у за- зняц комплетну опрему и облєчиц свойо висносци од миґрациї риби, до тих шмати, вец идзеш до тоалету, або до єдальфабрикох ше анґажує и роботнїкох. нї. Х то сцел „припалїц” муш ел висц вонка Покля єст роботи, остава ше у фабри­ 500 метери од фабрики, так же я там нє куки дзе роботнїки розпоредзени, а хто рел, бо нє було кеди. У єдальнї ше могло жада, може контракт предлужиц и у виберац шицкого, а найвецей було сладкодругей фабрики. Но, мало хто витри- го. Но, мнє ше єдзенє нє пачело, бо до шицма з таким темпом робиц длужей як кого кладу риж ни сладки прелїви, аж и до меса - толкує Пашо. предвидзени мешац и пол. Роби ше шицко, од обробку ри - - Кед войдзеш до єдальнї, идзеш у ш оре и би, по єй селектованє, класованє, па- лєм ґрабеш цо ци спаднє под рук, нєт кеди кованє... Ж ени з пинцету виберали виберац або ше врацац по даяки колач, бо 19. НОВЕМБЕР 2021.

трациш час. Цо нє сцигнєш поєсц, руцаш до канти. Коло 7 минути маш за єдзенє, бо мушиш охабиц часу же би ши ше преблєкол до униформи, або же биш пошол до тоалету. ЄДНА М ИНУТА ЗЛАТА ВРЕДЗИ У таким роботним режиму, як обидвоме приповедаю, кажда минута злата вредзи, окреме кед ше ма у оглядзе же роботнїки прещ еш лїви кед дньово одшпя 5 годзини.

- Кажда минута одпочивку барз значи, бо правда же ро­ биш 16 годзини, алє ти пол годзини скорей муш иш рушиц на роботу. У фабрики фриштикуєш 10 минути, а точно на 8 мушиш буц подполно порихтани за роботу. Физично, чежко витрим ац, алє психично ищ е горше. Нє виспани ши хронїчно, а шицко це болї - гвари Влади­ мир.

- Було ситуациї кед людзе єдноставно заспали за траку, на стояцо. Стої и храпи, а нїґдзе є нє опарти и то наисце ш мишно випатра - през франту ше здогадує Пашо. Як визначує, плацу роботнїки доставали каждого другого тижня, а кажди тидзень доставали обраху­ нок же би их заробена цифра мотивовала нє одустац.

- Каждого тижня зме доставали обрахунок плаци у хторим писало кельо зме заробели, алє плаца була кажди други тидзень. Найвекши проблем ми и бул по тот перши об­ рахунок плаци, алє вец кед видзиш же ши заробел коло 1 000 долари за тидзень, такой маш и вецей дзеки робиц. М ам чувство же теди чловек уходзи до того америцкого способу роздумованя, дзе ци ше розум унапрями лєм на оганянє доларох. Помогнєш ти пайташови, алє то можеш раз або два раз, а вец видзиш же зоз тим лєм себе правиш чкоди - прешвечени Михайло.

М ЕД В Е ДЗИ И ЛЇШ КИ , Я К У НАС П СИ И МАЧКИ Понеже фабрика вируцовала одпадки риби, коло нєй мож було видзиц лїшки и медведзи. На каждим уходу або виходу з фабрики, коло капури, драги, бул поставени знак же треба мерковац на медведзох, а важни и електрични апарати за аларм, хтори могол кажде активирац кед видзел медведзи. Вец приходзи служба и одганя их. Вони вельки, алє нє рушаю людзох без причини, лєм кед ше почувствую загрожено. Сити су, та анї нє маю причини нападац - приповедаю нашо собешеднїки. Окрем зоз Сербиї, на А ляски було и надосц роботнїкох Українцох и Филипинцох, за хторих нашо собешеднїки гваря же су нєвироятно витримовни, а док други од вистатосци „сцераю слизи”, Филипинци робя з ошмихом на твари. На Аляску, як гваря, зоз Сербиї иду робиц и велї просвитни роботнїки, хтори лєтни школски розпуст хасную же би заробели додатни пенєж.

- Инструкторе нам були Українци, вони уж вецей роки там робели, и кед запожнїш два минути, нє будзе ше з тобу вадзиц, алє запише твойо число, мено и презвиско хторе 19. НОВЕМБЕР 2021.

нам було виписане на якнох, та кед ше зменшал обсяг роботи, перше дому одходзели тоти хтори були пре дацо записани. Но, добре тото же там нєт нїякей звади, або инциденти. Кед би ше даєдни роботнїки пре дацо озбильнєйше „заквачели”, истого момента обидвоїх виплацую и врацаю на авион дому - толкує Винаї. ,N 0 РІ8Н, N 0 М О Ж У ” („НЄТ РИБИ, НЄТ ПЕНЄЖ У”) Кед слово о найважнєйшим, пенєжу, пре хтори ше и одходзи на Аляску, нашо собешеднїки зоз заробком барз за­ довольни, та совитую каждому хто у можлївосци же би ше голєм раз опробовал у тей авантури.

- На годзину, поряднє, мали зме 13 долари, а прейґчасово нам плацели 20 долари. То значи же 40 годзини плаца по 13 долари, односно пондзелок, вовторок и стреду по полудзенок, а вец од стреди пополадню по конєц тижня ше рахує як прейґчасова робота, та маш 20 долари на годзину. Но, вец од тих динарох 20 одсто одбиваю за ПДВ, а вец о рок ци од то­ го враца єдну часц, даяки 1 000 долари - толкує Винаї.

- Заробел сом коло 5 000 евра, ш лїдуюцого року ми з П Д В-у врацели коло 1 000 долари, а того року ми ище послали чек на 1 200 долари, як стимулацию за корона вирус. Значи, коло 7 000 долари мож заробиц за меш ац и пол кельо у просеку ш ицки оставаю . Но, у фирми вше наглашую же „N 0 її§Ь, по т о п е у ” („Нєт риби, нєт пенє­ ж у”), понеже велї фактори уплївую на тото чи будзе р и ­ би, як поведзме кед ше случайно до моря вилєє танкер з нафту - толкує Пашо.

- Кед порахуєш же за таки пенєж у Сербиї треба робиц 12 мешаци, а там мешац и пол, совитовал бим каждому хто може най идзе. Окреме тоти хтори знаю по анґлийски, бо вец мож и напредовац - гвари вон. А на концу, мож и одустац и врациц ше, кажде хто нє витрима. Велї людзе и у нас роками чежко робя, та у тим случаю, голєм най су за свой труд добре плацени - заключую обидвоме. ■

РУСКЕ СЛОВО 27

іггїогтаІог@ ги5ке5Іоуо.сот ОСТАТНІ ПОЗДРАВ

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. новембра 2021. року занавше нас зохабела наша мила, супруга и мац

МАРИЯ МИХАИЛОВСКИ народзена Раґаї (1941-2021)

Дня 12. новембра 2021. року занавше ме охабела любена супруга з хтору сом прежил 63 роки заєднїцкого живота Най це ангели чуваю! Твой Янко ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Дня 12. новембра 2021. року занавше нас охабела наша любена мама, баба и прабаба

ЕУФЕМИЯ ЧАПКО народзена Сендерак (1952-2021) Пошла ши несподзивано и швидко и охабела нас у глїбоким смутку. Памятку на твою доброту и любов занавше будземе чувац у наших шерцох. Твой супруг Дюра и дзивка Ясминка Спочивай у мире Божим! ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Нашей Фемки хтора нас охабела 8. новембра и преселєла ше до вичносци

ЕУФЕМИЯ ЧАПКО (1952-2021)

Красни памятки на ню буду чувац Елемир и Сенка Чапково Най спочива у мире Божим! ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Дня 8 новембра 2021. року престало дуркац шерцо

МАРИЯ МИХАИЛОВСКИ народзена Раґаї (1941-2021)

Спочивай у мире, занавше будзеш у наших шерцох! Дзивка Ганча, жец Бранислав, унукове Слободан и Дьорде и унука Бранислава зоз фамелию ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Дня 12. новембра 2021. року занавше нас охабела моя мила шестра

МАРИЯ МИХАИЛОВСКИ народзена Раґаї (1941-2021) з Дюрдьова Красни памятки на ню буду чувац брат Иовґен зоз супругу Маґдалену и дзецми Борисом и Олю зоз фамелиями Най спочива у мире Божим! ОСТАТНІ ПОЗДРАВ

ЕУФЕМИІ ЧАПКО народзеней Сендерак (1952-2021)

У шерцох будземе ношиц красни часи котри зме ведно препровадзели. Кумово Грубеньово Кимо и Геленка и кумчата Галя и Гана з фамелиями

28 РУСКЕ СЛОВО

ФЕМКИ Од Нярадийових з Петроварадину

НАЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. новембра 2021. року наполнєли ше тринац роки як нас занав­ ше зохабела наша мила шестра и тета

ИРИНАДЖУДЖАР (1953-2008) народзена у Бачинцох з Нового Саду Памятку на єй любов и доброту занав­ ше чуваю брат Мирон зоз супругу Соню и дзецми Владиславом и Миро­ славом зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

19. НОВЕМБЕР 2021.

іггїогтаІог@ ги5ке5Іоуо.сот ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 13. новембра 2021. року занавше нас зохабел наш мили швекор, дщо и прадщо

ИОАКИМ ГАРДИ (1936-2021) з Руского Керестура

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. новембра напущел нас мили оцец, дїдо и прадїдо

СИЛВЕСТЕР САЛАМУН (1931-2021)

Памятку на ньго навики будземе чувац. Нєвеста Фемка и унукове Ожалосцени: дзивка Славица, син Златко, унуки Бранислав, Иґор и Деян и Желько зоз свою фамелию Таня и праунуки Марко и Яна Най спочива у мире Божим! Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 13. новембра престало дуркац шерцо нашого милого оца

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 31. октобра наполня ше штерацец днї як пошла до вичносци наша мила мац, супруга и баба

МАРИЯ БУЛЬЧИК народзена Будински (1948-2021) з Кули

ИОАКИМ ГАРДИ (1936-2021) з Руского Керестура

Памятку на єй любов, щиросц и доброту буду чувац и ношиц у своїх З вельким больом у наших шерцох, найкрасши памятки на ньго нави­ шерцох: супруг Дюра, дзивка Желька зоз фамелию, син Матия зоз ки будземе чувац. Иого наймилши - дзивка Сенка зоз супругом фамелию, дзивка Ясна зоз фамелию, син Марин зоз фамелию, браца Антун и Иосип и шестра Йосипа Владом Рацово Най спочива у мире Божим! Най спочива у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 13. новембра преселєл ше до вичносци наш мили дїдо

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 13. новембра 2021. року занавше нас зохабел

С І ИОАКИМ ГАРДИ (1936-2021) тишлїр з Руского Керестура

ИОАКИМ ГАРДИ (1936-2021) з Руского Керестура З любову и подзекованьом навики вас буду паметац - унук Дадо Рацов зоз дзивку Маю, унука Леонтина зоз супругом Николом, и праунучка Боґдана Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. октобра наполнєли ше 6 жалосни роки як нє з нами наша мила мац, баба и прабаба

Дня 18. новембра наполнєл ше жалосни рок як нє з нами наш мили оцец, дїдо и прадїдо

А Остали красни памятки. Шестра Марча Биндасова зоз фамелию Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. новембра наполнєли ше два роки як нас занавше зохабела наш а м ила ш векра, баба и прабаба

ЛЕОНА КОЧИШ (1930-2019) з Руского Керестура НАТАЛА ВАРҐА (1932-2015)

ЮЛИЯН ВАРҐА (1928-2020)

з Руского Керестура У найкрасших памяткох навики вас чуваю вашо наймилши Спочивайце у мире Божим!

19. НОВЕМБЕР 2021.

З любову и почитованьом красну памятку на вас и вашу доброту навики чуваю - нєвеста Живана, унук Александар зоз фамелию, унук Владимир зоз фамелию, и унука Марина зоз фамелию Най Вас ангели чуваю! Спочивайце у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 29

іггїогтаІог@ ги5ке5Іоуо.сот СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. новембра наполнєли ше 40 днї як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дщо

ЮЛИЯН ВАРҐА (1959-2021) з Руского Керестура Час преходзи, жалосни зме же це вецей нєт. Хибиш нам и занавше останєш у моїх думкох. Твоя супруга Наталия Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. новембра наполнєли ше 40 днї одкеди нє з нами мили оцец

ЮЛИЯН ВАРҐА (1959-2021) з Руского Керестура Кажди дзень ши нам у думкох и наших шерцох. Нїґда це нє забудземе. Твойо, Биляна и Марян Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. новембра наполнєли ше 40 днї як нас напущел мой мили син

ЮЛИЯН ВАРҐА (1959-2021) з Руского Керестура

Красни памятки на ньго чува його мац Мария Варґова Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. новембра наполнєли ше 40 днї як вецей нє зоз нами мой мили брат

ЮЛИЯН ВАРҐА (1959-2021) з Руского Керестура Мили брату, нїґда це нє забудземе. Твоя шестра Сенка Чаканова зоз фамелию зоз Канади Спочивай у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. новембра наполня ше шейсц мешаци як нє з нами наша мила тета

ш. ИОСАФАТА ЮЛИЯНА МОЛНАР (1930-2021) Най ю навики чуваю нєбесни ангели, а ми ю вично будземе чувац у наших думкох. Остали красни памятки котри вше будземе чувац у своїх шерцох. Вашу любов, доброту и пожертвовносц буду паметац Вашо наймилши Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. новембра наполнєли ше 40 днї як нас зохабел наш мили оцец и дщо

ЮЛИЯН ВАРҐА (1959-2021) з Руского Керестура Чежко нам вериц же ше вецей ґу нам нє врациш. Час преходзи, алє боль остава. Занавше це будземе чувац у думкох зоз вельку любову и почитованьом. Твойо, Виолета, Деян, Стефан, Желько и Матей Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. новембра наполнєли ше 40 днї як нас занавше зохабел наш мили оцец и дїдо

ЮЛИЯН ВАРҐА (1959-2021) з Руского Керестура Днї преходза, а боль и смуток за тобу вше векши. Барз нам хибиш, вично будзеш жиц у наших шерцох и здогадованьох. Ожалосцена дзивка Ваня, жец Мижо, и унукове Андрей и Тони Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. новембра наполнєли ше 40 днї як нас зохабел наш мили шовґор

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. новембра наполнєло ше седем роки як нас занавше зохабела наша мац

ЮЛИЯН ВАРҐА (1959-2021) з Руского Керестура Красни памятки на ньго чуваю Михал, Иґор зоз Ясмину и Андрейом и Сандра зоз Владом и Марком Спочивай у мире Божим!

ЄЛЕНА РУСКОВСКИ народзена Дудаш (1938-2014) з Коцура Памятку на єй любов, щиросц и доброту буду чувац и ношиц у своїх шерцох син Звонимир и Павлина Русковски Спочивай у мире Божим!

19. НОВЕМБЕР 2021.

іггїогтаІог@ ги5ке5Іоуо.сот СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 16. новембра наполнєли ше пейц роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, дїдо и прадіде

ЮЛИЯН ШЕПИНСКИ (1925- 2° 16)

Дня 29. децембра наполня ше 10 роки як нє з нами наша мила мац, баба и прабаба

МАҐДАЛЕНА ШЕПИНСКИ народзена Джуня (1926-2011)

З любову и почитованьом красни памятки на вас чуваю вашо дзивки: Гена зоз супругом Янком, и Ната; унуки: Марко, Деян, и Кристиян зоз супругу Таню, та праунуки: Кристина и Адрияна Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 13. новембра наполнєли ше 8 роки як нас зохабел наш мили супруг, оцец и дщо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. новембра наполнєли ше 5 роки як вецей нє з нами наш мили син, супруг и оцец

ДЮРА ШОВШ (1953-2016) з Руского Керестура Вше будзеш у наших молитвох и шерцох. Твойо наймилши Спочивай у мире Божим!

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИ СЦ ЕНЄ

ЮЛИЯН НАДЬ (1942-2013) з Руского Керестура

Красни памятки на ньго чуваю його наймилши - супруга Наталия, дзивка Славка зоз фамелию и дзивка Терезка зоз фамелию Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. новембра наполня ше 20 роки як ше до вичносци преселєл наш кум

Час преходзи, та прешли уж 20 роки як ши нє з нами. Нїґда нє будзеш знац як чежко патриц на дзвери през хтори вецей нє прейдзеш. Твоя кума Марча Пристойкова як и кумчата Марча Папуґова и Владимир Пристойков зоз своїма фамелиями Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 12. авґуста 2021. року Дня 13. новембра 2021. року наполнєли ше 28 роки як нас наполнєли ше 20 роки як нас зохабела наша мила мац и баба зохабел наш мили оцец и дїдо

ЯКИМ ҐОВЛЯ (1941-2021)

Занавше вас ношиме у наших шерцох. Вашо наймилши Спочивайце у мире Божим!

19. НОВЕМБЕР 2021.

МАЛИОГЛАШКИ

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ЯРОСЛАВ КОВАЧ (1952-2001) з Руского Керестура

МАРИЯ ҐОВЛЯ народзена Папуґа (1941-1933) з Руского Керестура

о явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д, Таковска 2, Беоґрад поднєсол тому орґану вимогу за даваанє согласносци на Студию о пеценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НСУ172, НСЛ172, НСО172 ЛЕДИНЦИБЕОЧИНСКА ДРАГА” НОВИ САД, Беочински драга бб, на катастерскей парацели 1797, К.О. Лединци, Город Нови Сад. Податки и документация зоз вимоги ношител проєкта мж

достац на увид у могу просторийох Городскей управи за защ иту ж ивотного ш тредку Гораду Нового Саду, роботнима днями у чаше од 10 до 15 год­ зин, по 21. децембер 2021. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней роз­ прави о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей упра­ ви за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 22. децембра 2021. року, у просторийох Городскей управи за защ иту ж ивотного ш тредку Городу Нового Саду, Руменацка 110 а, Нови Сад, на 13 годзин.

О БВИ СЦ ЕН Є о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „ЬАБІМС” по овласценю ношителя проєкта „А1 8гЬі]а гї.о.о. Веодгагї” Милутина Миланковича 1ж, Нови Беоґрад поднєсол вимогу за одлучованє о потреби пеценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС2377_01 НС_Нови_Сад_Новкабел”, на катастарскей парцели число 2279/1 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, инсектох. МОНТИРАМЕ: ■ РОЛЕТНИ ■ ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ ■ ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕ РИ ■ М РЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ ■ ВЕНЕЦИЯНЕРИ ■ ОПРАВКИ Т елеф он : 0 2 5 /5 8 2 7 -7 1 0 0 6 0 /5 0 8 8 -4 3 3

РУСКЕ СЛОВО 31

іггїогтаІог@ ги5ке5Іоуо.сот РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за културу Городу Нового Саду Булевар цара Лазара чс. 3 21000 Нови Сад Телефон: 021/451-719

ОБВИСЦЕНЄ О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за кулутуру Городу Нового Саду Роботне место: руководитель Ґрупи за проєкти у обласци култури, хторе розпоредзене до робот­ ного места самостойни совитнїк 1 окончователь на нєодредзени час. Роботне место: окончователь за правни роботи у култри у Ґрупи за правни роботи, хторе розпоредзене до роботного места самостойни совитнїк - 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: Ьїїр://^№ш.поуі загї.г8/. Городска управа за културу Городу Нового Саду

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Служба вивершних орґанох Площа шлєбоди 1 21000 Нови Сад Телефон: 021/480-7777

О Б ВИ С Ц ЕН Є О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Служби вивершних орґанох Городу Нового Саду Роботне место: окончова-

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Служба вивершних орґанох Городу Нового Саду Площа шлєбоди 1 21000 Нови Сад Телефон: 021/480-7777

ОБВИСЦЕНЄ О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Служби вивершних орґанох Городу Нового Саду Роботне место: окончователь за роботи медзигородского и медзинародного сотруднїцтва у Оддїлу за медзигородске и медзинародне сотруднїцтво, хторе розпоредзене до роботного места совитнїк - 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: Ьіїр://’№№№.поуІ5агї.г§/. Служба вивершних орґанох Городу Нового Саду

тель за потримовку у запровадзованю економских роботох за потреби Городоначалнїка у Оддїлу за общи роботи Городоначалнїка, хторе розпоредзене до роботного места совитнїк - 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: Ьїїр://^^^.поуі§а^.г5/. Служба вивершних орґанох Городу Нового Саду

Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку, на основи члена 14. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС” чс. 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИ СЦ ЕНЄ О поднєшеней вимоги за одредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Ношитель проєкта Город Нови Сад Городска управа за комунални роботи, улїца Жарка Зренянина чс. 2, Нови Сад, поднєсол вимо­ гу за одредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок за ПРОЄКТ Вибудов реґионалней санитарней депониї зоз провадзацима обєктами и управянє зоз одрутками за Город Нови Сад и општини БачкаПаланка, Бачки Петровец, Беочин, Жабель, Србобран, Темерин и Вербас, а тз цильом запровадзованя реґионалней системи управня зоз одрутками. Податки и документация зоз вимоги ношителя проєкта мож достац на увид у просторийох Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку Булевар Михайла Пупина 16 (прижемє канцелария чс. 39), на телефон 021/4874690 або на упит на адресу 01ІVе^а.Vисіпіс@V0^V0ГЇіпа.£0V.^8 и паїа8а.кпегеуіс @Vо^V0ГЇіпа.§0V.^8. Шицки заинтересовани у чаше од 15 днї од дня обявйованя того обвисценя можу доручиц свойо думанє у писаней форми на адресу Секретариту.

32 РУСКЕ СЛОВО

* Ь уе ц о б у д ^ е * Ь у е ц о б у д з е *

ОНЛАЙН КОНЦЕРТ МЛАДЕЖСКЕЙ ШПИВАЦКЕЙ ҐРУПИ КУД „ЖАТВА” Н а пияток, 19. новембра, од 20 годзин будзе отримани перш и концерт М иш аней младежскей ш пивацекей ґрупи Културно-уметнїцкого дружтва „Ж атва” зоз Коцура. По словох коцурских младих, ж адали публики одшпивац даскельо писнї зоз їх уж познатого репертоару, а ш ицки котри буду провадзиц концерт, буду мац нагоду чуц и госцох зоз других руских местох. П ре пандемийну ситуацию , концерт будзе отримани онлайн, прейґ Ю т'ю б каналу КУД „Жатва” . Орґанизаторе поволую ш ицких же би препровадзели жимни єш еньски вечар у цеплим обисцу, зоз руску шпиванку наш их младих. ***

КОНФЕРЕНЦИЯ ПРОФЕСОРОВИ РАМАЧОВИ НА ЧЕСЦ Д ня 10. децембра, О ддзелєнє за русинистику Филозофского факултета орґанизує М едзинародну наукову конференцию Ж ивот и дїло проф. др Ю лияна Рамача з наго­ ди його 80-рочнїци народзеня. У поволанки ше гутори же пре процивпандемийни мири на Конференциї наживо можу участвовац коло 20 особи. Ш ицки други учаснїци/ки годни участвовац онлайн. Прето Оддзелєнє за русинистику модлї заинтересованих же би свойо роботи приявели на е-адресу проф. др М ихайла Фейси (шіЬа]1о.ґе]8а@ґґ.ип8.ае.г8, ґе]8ат@дшаі1.сош) по 5. децембер. Понеже ше планує и публикованє кнїжки абстрактох, за прияву потребне послац наслов, кратки абстракт и ключни слова. Програма Конференциї и линк за приступ буду послани благочасово. Викладаня треба же би тирвали од 10 по 15 минути. Роботи зоз Конф еренциї буду публиковани у Зборнїку на чесц проф. др Ю лияна Рамача 2022. року. Треба же би були порихтани по упутству за пририхтованє рукописох за друкованє у наукових часописох Филозофского ф акултета у Новим Садзе (оп. напр. Ьйр://§оді8піак.Я'.ип8.ас.г8/.. ./Ї88ие/уіе^/151/ОРР-ХЬУ2, б. 285-295; ЬИр://ги8іпі8Ііспі8Іиді.ґґ.ип8.ас.Г8/.../3/25603612-3-2019, б. 173-178).

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИ СЦ ЕНЄ о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефонні „Сримска Каменїца-РТВ” НСУ279 НСЛ279 НСО279 Нош итель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєк­ та базней станиїци мобилней телефониї „Сримска Каменїца-РТВ” НСУ279 НСЛ279 НСО279 у Каменїцка драга бб, на катастер-

скей парцели 2701/1, К.О. Петроварадин, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 16. новембра 2021. року принєсла ришенє число У І-5 0 1-695/21 з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного риш еня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту ж ивотного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту ж ивотного штредку епVІ^опоVІ§агї.о^д.^§. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

19. НОВЕМБЕР 2021.

іггїогтаІог@ ги5ке5Іоуо.сот

ВИШЛА НОВЕМБЕРСКА „ЗАГРАДКА” Дзеци у оводи „Герлїчка” у Коцуре у октобру, у рамикох Дзецинского тижня мали и маскенбал, та нам зоз тей веселей и креативней події послали и красни фотоґрафиї за насловни бок новемберскей „Заградки” . Як вони, алє и ш ицки дзеци у Коцуре и у Руским Керестуре означели тоту манифестацию, можеце пречитац на 18. и 19. боку.

Од чого будземе здрави, дознаце у писнї Иноваторство автора Силвестера Д. Макая, а далєй у литературней часци часописа найдзеце приповедки М еланиї П авлович, М иколи М. Кочиша и Владимира Дудаша, и писнї Миколи Скубана, М ихайла Ковача и Серафини Макаї. Рубрика Облачок до швета пошвецена новей кнїжки за дзеци Н єзґодациї Драґана Бабича, а зоз шветовей литератури вибрани даскельо писнї поетох зоз Нємецкей, М акедониї и Ш паниї. М ала заградка наймладшим дарує два кратки писньочки и єдну басну, а ту, вшелїяк, и квиза роздумованє и вифарбйованє, як и малюнки предшколских дзецох зоз Вербасу, Коцура и Руского Керестура. Состави и подобово роботи до Заградки того мешаца послали школяре зоз Коцура, Руского Керестура, Вербасу, Дюрдьова и зоз Шиду. Наша сотруднїца Н ела Таталович пририхтала прилоги за два Забавни боки, а о найвекшим сланим озеру у пустинї Сахари и о остатнєй пустинї у Европи можеце дознац кед пречитаце цали 23. бок. М . Р.

ЦЕНИ ОГЛАСНОГО ПРОСТОРУ Од 11. фебруара 2021. року применює ше нови ценовнїк за простор за оглашованє у новинох „Руске слово”.

- мала оглашка (до 20 слова) 300 динари, - посмертна оглашка на 1 полю (66х45 мм) 800 дина­ ри, - посмертна оглашка на 2 поля (91х45 мм) 1600 дина­ ри. Цену жаданей оглашки треба уплациц на рахунок: 160-923244-82 (Банка Интеза). Текст оглашки и фотоґрафиї (за посмертни оглашки) посилац на имейл: іп&гшаїог@гц8ке8Іоуо.сош лєбо видиктовац на телефон 069 673328 лєбо 069 673319 од пондзелку по пияток од 9 до 15 годзин. За обявйованє у актуалним тижню, оглашку найпознєйше придац по стреду до 10 годзин. У рамикох преш ирйованя огласного простору Установи, оглашки обявени по нових ценох у новинох „Руске слово”, предлужиме обявйовац и на сайту, дзе су єднакей велькосци и мож их видзиц два тижнї.

НВУ „РУСКЕ СЛОВО” ОБЯВЕЛА ВИДЕО АНИМАЦИЮ СЛИКОВНЇЦИ „РОДЗИНИ”

Рисовани филм ше находзи на Ю т’юб каналу Кизке 8Іоуо га дгесі. То ш есте диґиталне аудио-визуалне виданє НВУ „Руске слово”, зробене о своїх моцох и зоз огромну потримовку тима, углавним младих и креативних фаховцох. Сликовнїцу илустровала М ария Ковачевич, а компютерску анимацию и дизайн звуку креировал Й ован Ж ивкович. А вторки текстох: Н аташ а Е делински М иколка, М арина Дудаш, Д аниела Тамаш, Оксана Мудри Недич, Ана-М ария Рац и Кристина Ш епински. Текст читала ґлумица А дриана Надь. Редаторка виданя М елания Римар, идейни креатор проєкта директор Установи Борис Варґа, а фахова консултантка Татяна Чулум. Популарни сликовнїци за дзеци „Ф арби” и „Родзини” виш ли у виданю НВУ „Руске слово” прешлого децембра и лєм за 25 днї були розпредати обидва тиражи. Пре вельке интересованє за „Ф арби” и „Родзини” порушане правенє їх видео анимацийох. Приявце ше за провадзенє змистох за дзеци на Ю т’юб каналу Кизке зіоуо га дгесі. Б. В

19. НОВЕМБЕР 2021.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ МЛАДЕЖСКА ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА

ЧЕЖКО ПРОЦИВ ЛИДЕРА НА ТАБЛЇЧКИ ФК „Русин” - ФК „Борац” (Бачки Ґрачац) 1:8 Свойо остатнє коло у Младежскей подручней фодбалскей лиґи, фодбалере Русина одбавели пияток, 12. новембра, на домашнїм терену, процив лидера на таблїчки, екипи Борац з Бачкого Ґрачцу, хтори потвердзел свою надмоц з резултатом 8:1. Маюци у оглядзе же ше роби о єдиней екипи хтора у Лиґи зазначовала лєм сами побиди, шицко окрем прешвечлївей побиди було би огромне нєсподзиванє. Екипа Борац, и попри тим же є з меншого штредку, у предносци над Русином по тим же у своїм составе ма кус старши дзеци, народзени 2002. и 2003. року, док Русин у тих двох ґенерацийох нє ма хлапцох хтори тренираю фодНАИМЛАДШИ БАВЕЛИ ПРОЦИВ бал, та є прето примушени ФК „КУЛА” состав формовац зоз младшу ґенерацию 2004. и 2005. року. Шлїдуюцого дня, всоботу 13. новембра, у Тиж, як пресудни фактор Спортскей гали у Руским Керестуре, старши и такей фодбалскей надмоци и младши Групи когуцикох и пионирох Русина, одба­ тот же бавяче Борца фодбал вели штири стретнуца процив ФК „Кула” и шицки вєдно тренираю уж шейсц штири змаганя закончени зоз цесну побиду госцох. Перши наступели младши когуцики, дзеци роки, док русиновци кус вецей народзени 2013. и 2014. року, хтори страцели од як три. Но, без огляду на Кулянцох зоз 6:4, шлїдуюци наступели старши шицко, Бачки Ґрачац потвер- когуцики, дзеци народзени 2012. и 2011. року, хтори дзел свою титулу лидера, та од одбавели з резултатом 2:1. Потим младши пионире 7 клубох у Лиґи, и у тей одбавели з 4:1 за госцох, док старши пионире одба­ єш еньскей часци забера 1. вели з резултатом 3:1 тиж за за госцох. Тренере место на таблїчки. Русин зоз були - Сани Колошняї, Деян Йолич и Зденко завжатим 5. местом може буц Шомодї, а судзели Деян Йолич и Янко Планчак. задовольни, понеже ше попод

нього находзи тиж добри Текстилац зоз Оджаку и екипа Стари Ґрад зоз Бачкей Паланки. За Русин бавели - Драґутинович, Бодянец, Мирко Надь, Джуджар, Няради, Чонка, Бики, Ковачевич, Тома, Дудаш, Зорич, Стричко, Максимович, Иличич Лука, Попов, а ґол дал Александар Тома. На нєдзелю, 21. новембра, у остатнїм колу Першенства фодбалскей лиґи Зомбор, хтори Русин одбави процив остатнєй пласованей екипи Раднички зоз Зомбора, пейцме бавяче Русинового подростку буду бавиц за 1. тим. Стретнуце почнє на 13 годзин на Ярашу. Ан. М.

ЗОЗ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

УСПИХ ШКОЛЯРОХ У СТОЛНИМ ТЕНИСУ На О кружним змаганю у столним тенису 27. октобра у Оджаку, школяре О сновней и ш треднєй школи „Петро Кузмяк” зоз Руского Керестура посцигли красни успихи - освоєли перше место и пласман на републичне змаганє. У катеґориї основнош колцох поєдинєчно Иґор Ф ейди зоз У ІІа класи освоєл перш е место, а тиж перш е место и екипно о своєли Ф ейди и С тефан Колошняї, школяр У ІІІа класи. За ш тредню керестурску Ш колу у поєдин єчней катеґори ї зм агала ше М ария Ж ирош , школярка І-2 сербского оддзелєня ґимназиї и посцигла треце место, а перш е екипно зоз свою шестру Наталию Ж ирош , школярку ІІ-2 сербского оддзелєня ґимназиї. О сновнош колцох пририхтал наставнїк физичней култури Славко Пап, а ш тредньош колцох Лю бомир Орос.

34 РУСКЕ СЛОВО

На окружним зм аганю участвовали школяре зоз зомборских школох, зоз Светозар М илетичу и зоз Кули, а за Економско-тарґовецку з Кули ше змагал Керестурец Велько Ш омодї хтори зазначел друге место. Републичне зм аганє ма буц у децембру, у Соко Банї, кед допущ и епидемийна ситуация. М . А.

19. НОВЕМБЕР 2021.

5рогІ@гизке5Іоуо.сот

ЗОЗ ШВЕТОВОГО ПЕРШЕНСТВА У БОДИБИЛДИНҐУ

ИЛОНА ЗАРУБИЦА ИЩЕ ВШЕ НА САМИМ ВЕРХУ И лона Зарубица ищ е вше панує и велїчезно освою є найвекш и и найзначнєйш и титули у бодибилдинґу, ш орує м едалї и погари єдни за другима, ж е би вироятно анї вона сам а ш ицки нє могла поначиш льовац... К ер есту р ск а бодибилдерка, єдна з найпознатш их на ш веце, И лона Зарубица тих дньох до валалу при нє сла ищ е єден ґло бал ни успих. О воєла друге м е ­ сто у своєй катеґориї на Ш ветовим перш енству у бодибилдинґу котре було отри­ м ане 7. новем бра у Риме. И лона Зарубица н а тим зм аганю потвердзела ж е ш е и после телїх рокох у тим спорту, вкупно вецей як 35 роки кельо тренира, а 25 роки як участвує на змаганьох, зоз своїм а 58 рокам и удатно ровна зоз м ладш има, и ж е ище вш е забера високу позицию у елити бодибилдинґу, а м ож повесц же є уж телї роки и на сам им верху. Зарубицова нам потвердзела же чежко найсц змагательох з та-

кима роками, а у такей форми, цо єй и н а тим зма га ню потверд зе ли велї, но вона ищ е вше у форми як и єй 40рочни колеґове. Гоч уж дараз и поду­ мала же би ше єй уж по ц аг нуц, гва ри же заш л єм ю вше цош ка за ци ка ви и пож а да ше опро бо вац, пре ве риц свою форму. Я к потолковала Зарубицова, пририхтоване за тото змаганє було нєзвичайно чежке, понеж е є одклада не да ске льо раз од мая пре ш ло го ро ку пре нє ви год ну епидем ийну ситуацию . В она ш е вш е пририхтовала по протоколу яки ш лїдзи пред значнима змаганями. То подрозумю є тромеш ачни реж им єдзеня, алє и интензивнєйш е вежбанє. Но, вона твердзи ж е бодибилдинґ то єй сп о ­ соб ж ивота и ж ивотних звикнуцох котри лєм интензивує пред змаганьом, и ж е ше бодибилдинґ наисце м уш и любиц. М . Дж.

ПЕРШЕНСТВО ВОЙВОДИНИ У КАРАТЕУ

ҐЛОРИЯН ШТРАНҐАР МЕДЗИ НАЙУСПИШНЄЙШИМА На Першенству Войводини у каратеу, котре отримане прешлей нєдзелї у Новим Милошеве, значни, та аж и найлєпши успихи на цалим змаганю направели спортисти зоз Карате клубу „Гайдук” зоз Кули З ак у лск и Гайдук наступели 16-еро поєдинци котри ше змагали аж 21 раз, як и ш тири екипи, а ш ицки вкупно витворели найлєпш и успихи медзи ш ицким а клубами котри участвовали. Вкупно освоєли 23 медалї, з котрих 8 златни, 2 стриберни и аж 13 бронзово. М едзи численим а спортистам и и керестурски ґимназиялєц Ґлориян Ш транґар, котри у катеґориї ю ниорох завжал друге м е­

сто, а у катеґориї кадетох треце место. Ш транґар ш е зм а­ гал и у ю ниорскей екипи дзе вєдно зоз Луком Ґирицом, М ихайлом К рнайцом и М арком П уцаром були найуспиш нєйш и т а освоєли злато. Н а спом нутим змаганю кулски Гайдук бул єдини клуб котри наступел зоз екипами у ш ицких ш тирох катеґорийох, а м едзи нїм а три освоєли перш е место, а єдна тр е­ це место. Тренер каратистох Никола Ґребер, по законченим змаганю , виявел ж е м ож обчековац ж е велї каратисти буду поволани до репрезентациї за наступ на Балканским шампионату котри будзе остатнього викенду у новембру, у П оречу у Горватскей. Ґребер визначел и же посцигнути резултати то феном енални успих, и же то лєм увертира за дальш и зм аганя и успихи. Такой початком децем бра будзе орґанизоване и держ авне перш енство за котре ше млади спортисти уж и рихтаю. М . Дж.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

НОВА ПОБИДА НА ГОСЦОВАНЮ ФК „Полет" (Каравуково) - ФК „Русин" 0:2 (0:1) красни ґол. Бул то и його перш и ґол за Р у­ За Русин бавели - Деян Кронич, Сте­ син. Треба визначиц ж е исти бавяч бави у фан Тома (Боян Бранкович), Боян Голик, охра ни пра во го бе ка, а пре сво йо фи зич ни Александар Кочиш, Владан Вуйович, спо соб но сци ча сто ш е на ход зи и на пра вим Деян Павлович, Филип Вуйович, Оґнєн кридлу дзе нєсебично дзелї лабди своїм соМаркович, Янко Кулич, Дарко Сушич, бавячом. Сиґурно ж е ш е дом аш нїм нє пачел Матей Саянкович, Филип Тома, Ваньо ґол госцох, т а прето почали бавиц ош трейКолошняї. ш е, а їх старти на бавячох часто були на граҐоли дали - Стефан Тома, Дарко Су­ нїци м едзи ж овтим и червеним картом. Так шич. Н а госцовим терен у у Каравукове, фодбалере Р усина всоботу, 13. новембра, одбавели предостатнє 14. коло у єш еньскей часци П ерш енства П одручней фодбалскей лиґи Зомбор. С пециф ичносц цалей єш еньскей часци П ерш енства тота ж е наш о фодбалере вельо „лєгчейш е” принош ели боди зоз госцованя, як цо их освойовали н а своїм терену. Так ш е случело и всоботу у Каравукове, дзе домаш нї победзени зоз преш вечлївим а 2:0 за Русин. Гоч домаш нї фодбалере пред змаганьом були фаворити, з оглядом на тото ж е були лєпш е пласован н а таблїчки, а бавели и пред своїм а навиячам и, за фодбалерох Русина то випатра була лєм додатна мотивация. С помнїме же домаш нї фодбалере од остатнїх трох змаганьох дали ш тернац ґоли, а нє достали анї єден. Ч асто ше случовало, у тей часци П ерш енства, ж е хто да перш и ґол на змаганю , найвироятнєйш е освої и три боди н а концу змаганя. Я к нєписане правило, праве тото ш е случело и у Каравукове. Уж на сам им початку, без вельо калкулацийох и випитованьох процивнїка, зоз наруценого корнеру за Русин, найлєпш е ше знаш ол Ф илип Тома и у 10. минути дал

судия, на цалим зм аганю , указал по три ж ов­ ти и по єден червени картон за обидва екипи. Зм еньовали ш е акциї з обидвох бокох, но дом аш нї м али вецей нагоди загрож иц К роничов ґол. На й лєп ш а на года за до ма ш нїх була кед судия до суд зел пенал н а їх хасен. Д ом аш нї бавяч зоз 11 метерох траф я стативу, и лабда виходзи вонка зоз терену. На инициятиву помоцного судиї, ж е ш е ґолм ан руш ал при виводзеню пенала, исте бице повторене. Н а щ есце ґолм ана К ронича, и у другим бицу домаш нї бавяч преруцує ґол, зоз чим ш е резултат, скоро по сам конєц, нє менял. Заш лєм , точку на цале зм аганє полож ел Дарко Суш ич, кед при сам им концу, после ш лєбодного бица, достал лабду у 16 м етерох, преш ол свойого чувара и ґолма на, и „запеча цо вал” то то зма га нє зоз кра сним ґолом н а хасен Русина. Н а нєдзелю , 21. новем бра, на Яраш у, ф одбалере Р уси ­ н а одбавя остатнє 15. коло у єш еньскей часци П ерш ен­ ства. Я к госц приходзи остатнє пласована екипа Раднич ко го зоз Зом бо ра, хто ра да ке ди була єд на зоз на йлєпш их екипох у тей часци Бачкей. Зм аганє почнє н а 13 годзин/ А н. М.

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СУБОТИ ЦА

НАДАЛЬСКИ ҐОЛМАН ОСВОЄЛ БОД ФК „Искра’’ - ФК „Напредак" (Надаль) 0:0 КОЦУР: стадион домашнєй екипи ФК „Искра" патрачох 300. Стретнуце судзел судия Жутич зоз Ловченцу. Жовти карто­ ни у екипи Искри достали Барович и Комазец. ИСКРА: Вучинич, Л. Ваяґич, Барович (Човс), Тешанович, Сердар, Пердух, Комазец (Дакич), Дамян Ґубаш, Николич, Колошняї, (Сталевич), Малацко. У предостатнїм колу П одручней ф одбалс­ кей лиґи Суботица, И скра на своїм терену бавела процив екипи Ф К „Н апредак” зоз Н адалю . Було то ош тре стрет­ нуце двох екипох хтори о резултату хтори потераз посц игли при блїж н о истого квалтету. П рето, гоч Коцурци мали предносц ж е бавели пред свою публику, стретнуце нєпопуларно закончене - без ґолох.

36 РУСКЕ СЛОВО

П равада и то ж е И скра п ри цискала на госцов ґол, алє н а тот завод нє могли звладац одличного ґолм ана Н апредку Й орґича. Н а нєвироятн и сп особ Й орґи чови ш е удало н а три заводи одбранїц свой ґол. Т ак оп р ав­ дано на ти м стретн уц у вон заслуж ни за освоєн и бод у Коцуре. Є дно коло пред концом єш еньскей часци перш ен ства коц урска И скра н а 13. месце н а т а б л їч к и зоз 13. б о д ам и , а Ф К „Н ап ред ак” зоз Н адалю зоз 17 бодами на 11. м есце. У остатн їм колу тей єш ен ї И скра бави у Б ай м оку проц ив екипи Ф К „Р адн ички 1905” . И то еки па хтора при блїж н о посц и гл а подобни резултати я к цо И скра и Н апредак. Е ки п а зоз Б ай м оку н а 9. м есце н а таблїчки и м а 18 боди. А. П .

19. НОВЕМБЕР 2021.

5рогІ@ гизке5Іоуо.сот

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА НОВИ САД

ТЕМЕРИНЧАНЄ БУЛИ ЛЄПШИ ФК „Бачка 1923" - ФК „ТСК” (Темерин) 0:2 (0:1) ДЮ РДЬОВ: стадион ФК „Бачка 1923” , Стретнице судзел судия Срдян Станич зоз Будисави, а помоцнїки бу­ ли Зоран Драґолєвич зоз Бачкого Яр­ ку и Неманя Вла-ч зоз Буковцу. Ґоли дали Мирослав Буквич у 30. минути и Владимир Стричевич у 72. минути. У екипи Бачкей жовти картони достали Никола Петрович у 28. минути, Ненад Иґнїч у 57. и Стефан Деянович у 78. минути. Судия Станич указал два жовти картони и госцом зоз Темерину Балажови Пашкови у 59. минути и Срдянови Юшковичови у 65. минути. Я к ш е и очековало, у 14. колу П одручней фодбалскей лиґи Н ови Сад, стретнуце екипох Бачкей и темеринского ТС К -а було чеж ке за Д ю рдьовчаньох. Но, кед ш е ма у оглядзе ж е Тем еринчанє претендую на уход до висш ого ранґу зм аганя и ж е су у тей хвильки на ш твартим м есце на таблїчки, шицко було ясне ищ е пред початком стретну ца. Д ва трецини перш ого полчасу, пол годзини бависка, екипа Бачкей якош ик парирала бависку госцох зоз Темерину. П раве тельо часу требало ж е би напад ТС К наш ол драгу до ґолу домаш нєй Бачкей. С атрилєц бул М ирослав Буквич. Борба на терену була ош тра, а на хвильки превозиходзела правила фер бависка, та судия у 28. минути пре ош три старт указал жовти картон бавячови Бачкей Николи П етровичови. П етрович до бависка вош ол у 23.

минути, а лєм пейц минути познєйш е заробел опомнуце, цо указує на однош енє моцох на терену. У другим полчасу бависко на терену було ищ е ош трейш е и у тей часци бависка судия указал ищ е ш тири жовти картони - по два бавячом з каж дей еки­ пи. П ерш и бул опомнути бавяч Бачкей Н еманя И ґнїч у 57. минути, два минути познєйш е судия опомнул и Темеринчаньох Балаж а П аш ку у 59. минути и Срдяна Ю ш ковича у 65. минути. П ричина прецо судия так реаґовал була ж е фодбалере преош тро реаґовали. Други, ґол за преш вечлїву побиду, дал В ла­ димир Стричевич у 72. минути. По конєц було ищ е досц часу ж е би ш е у резултату дацо пременєло за Д ю рдьов­ чаньох. М едзитим, єдина пременка у резултату бависка було ищ е єдно опомнуце судиї С танича бавячови Бачкей Стефанови Д еяновичови у 78. минути. П осле того стретнуца Бачка на осм им месце на таблїчки без пременкох у бодох - 19. екипа ТСК на ш твартим м есце зоз 30 бодами. Н а нєдзелю , у петнастим колу екипу Бач кей оче кує ищ е єд но нє при єм не стрет ну це про цив екипи ФК „П етроварадин” . Резултатски то два екипи хтори приблїж но исти по квалитету, П етроварадин у тей хвильки на 9. м есце на таблїчки. Но, треба мац у оглядзе же на тот завод ФК „П етроварадин” ма предносц же бави на домаш нїм терену. А. П.

МЕДЗИОПШТИНСКА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СРИМ, ҐРУПА ЗАХОД

ГАЙДУК НА ПЕРШИМ МЕСЦЕ - ЧЕКА ЯР В н єдзелю зоз стр етн у ц ам и 13. кола, закон чен а єш ен ьск а час п ер ш ен ства у М едзиопш тинскей фодбалскей лиґи Срим, ґруп а Заход. Тей єш ен ї перш е м есто завж ал ФК „Гайдук” з В иш нїчева хтори з побиду аж 7:0 процив О Ф К „Бачинци”, зоз 34 бодами чека яр. О Ф К „Бикич” на госцованю у Сримскей Рачи победзел Срим зоз 3:1, Ф руш ка Гора страцела од ФК „Зека Булю баш а” зоз 3:0, у Н очаю Змай страцел од Є динства з Руми зоз 3:0, у Ердевику домаш нї ФК „Ердевик 2017” страцел од Ґраничара з А даш евцох зоз 3:0, у Лачарку Л С К бул лєпш и од БСК з Беш енова 4:2, а у Куковцох ФК „О билич 1993” и Ґраничар з Кузмину бавели нєриш ено 1:1. Н а таблїчки Гайдук перш и зоз 34 бодами, Єдинство (Р) друге зоз 33, а Зека Булю баш а на трецим и Ґраничар (К) на ш твартим м есце маю по 28 боди. У горнєй часци таблїчки и О Ф К „Бикич” на ш естим м есце зоз 23 бода19. НОВЕМБЕР 2021.

ми. Д руги екипи значно заоставаю за вер­ хом и то Л С К на седмим, Ґраничар (А) на осм им и Змай на дзевятим месце маю по 15 боди. ФК „Ердевик 2017” дзеш ати зоз 13 бодами кельо ма и БСК на єденастим месце. О Ф К „Бачинци” дванасти зоз 12 бодами, Срим тринасти ма дзевец боди, а остатня ш тернаста Ф руш ка гора, нє ма анї єден бод. С патраю ци резултати ф одбалерох зоз О пш тини Ш ид, мож повесц ж е су досц добри. Од ш ейсцох клубох Гайдук завжал перш е м есто, на трец и м м есц е ФК „О би лич 1993” зоз К уковцох, О Ф К „Б и к и ч ” ш ести , Ґран и чар з А д аш евц ох осм и, ФК „Ердевик 2017” дзеш ати и О Ф К „Бачинци” дванасти. Ш ицких ф одбалерох обчекує ж и м ски одпочивок, а потим и пририхтованя пред предлуженьом ярнєй часци даґдзе у перш ей половки м арца 2022. року. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ Славица Катона, Руски Керестур

Нєобичне єдзенє - кед го положице на стол, експлозия паху и смаку наганя вас на ище, ище ... просто нє знаце кеди треба стануц зоз єдзеньом. Месо мегке як масло, желєнява смачна и пахняца, а сок хтори ше зліва на танєру понука вас же бисце замачали фалаток хлєба. Сцела бим надпомнуц же тот рецепт настал дзекуюци моєй сушеди на загради Ани Дудашовей - за ню є и написани Судзина: шерпенка зоз верхом хтору мож положиц до релни. Пречнїк шерпенки 20-22 центи. Добре би було кед би мала груби сподок. Барз важне шицко напредок порихтац и порезац желєняву и месо. Перше порезане месо у ванґлочки оваляме у: ло­ жички солї, ложички паприґи и попру. То зоз руку до­ бре премишаме. Потим додаме ложку му­ ки и знова Потребне : премишаме. До спомну■ 500 ґрами меса - порезане на тей шерпенфалатки (я мала 2 карменадли ки усипеме без косцох и пол билого меса пол деци зоз курчеца) олєю и кед ■ цибуля - штреднєй велькосци ше зогреє порезац на дробно положиме ■ деца олєю пражиц по■ цибуля - штреднєй велькосци ловку меса. порезац на округло ■ 2 желєни паприґи - порезац на округло ■ 2 червени паприґи - порезац на округло ■ 3-4 фалатки швижей горкей паприґи (нє муши буц) ■ 100 ґрами рискаши - лєбо 3 гарсци ■ 2 парадичи - штреднєй велькосци (порезац на округло, грубина коло 3-4 мм) ■ 2 мархви - штреднєй велькосци (потрец на векше) ■ 2 деци води Присмачки: ■ ложичка мелкей сладкей паприґи ■ 2- 2,5 ложички солї ■ мелки попер по смаку ■ ложка муки ■ ложичка веґети

38 РУСКЕ СЛОВО

19. НОВЕМБЕР 2021.

ГОРУЦИ ТЕПШИ Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

Попражиме зоз шицких бокох и винєме на танєр. Так исто поробиме и зоз другу половку меса. Нє кладземе нараз шицко месо, бо пущи надосц соку и будзе ше вариц, а нє пражиц. Кед месо попражене на тот исти олєй додаме пошекану цибулю и пражиме ю тельо же би омегчала. Врациме месо до шерпенки и премишаме. Тераз знєєме шерпенку зоз шпоргета и складаме желєняву: Перши шор после меса будзе цибуля порезана на округло, треба ю дакус попопровац. Потим идзе желєна паприґа, червена паприґа и рискаша. Тераз треба посолїц и кладземе ложичку солі. Надалєй кладземе порезану парадичу. На концу положиме потарту мархву. Знова дакус посолїме, повеґетуєме, усипеме 2 деци води и остаток олєю. Уключиме релну най ше греє на 200 ступні, а шерпенку положиме на ринґлу, на шпоргет, же би нам ту зоварло єдзенє. Кед зовре преложиме шер­ пенку до релни и закриєме зоз верхом. Мусака

треба же би ше динстовала, а нє пекла. Пер­ шу годзину печеме зоз покривку и з часу на час преверюєме, а остатні пол годзини знє­ єме покривку. По потреби можеме долївац води, алє нє вельо. На концу печеня мусака би вшелїяк требала мац дакус соку. Кед єдзенє упечене пущиме го да ше дакус охладзи и преврациме на векши танєр так же би месо було на верху.

19. НОВЕМБЕР 2021.

РУСКЕ СЛОВО

39

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих П фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: гауогі.гиаіпі@.атаіІ.сот.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34