RUSKE SLOVO 43

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

НИУ „РУСКЕ СЛОВО”, НОВИ САД И КУД „ЖАТВА”, КОЦУР ОРҐАНИЗУЮ

У С Н И

РОК LXXV ЧИСЛО 43 (3860) НОВИ САД, 25. ОКТОБЕР 2019.

Н О В И Н И КОЦУР

РУСКИ ДОМ

■ ЕВРОПСКИ ПРИПОЗНАНЯ

СОБОТА, 26. октобра, на 19 годзин – Отверанє вистави „Twitterатурa з мура” Емилиї Чизмар, авторки зоз Коцура, сотруднїци новинох и младежского часопису МАК. О єй поезиї буду бешедовац Александра Живкович, Анамария Ранкович спред Заводу за културу войводянских Руснацох и авторка. У музичней часци програми наступи Танита Ходак.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК”

– O новинох „Руске слово” и других виданьох буду бешедовац директор др Борис Варґа, главни и одвичательни редактор нoвинох Иван Сабадош, редакторка Рутенпресу Ясмина Дюранїн, одвичательни редактор часописа „Шветлосц” Микола М. Цап и лекторка-редакторка Блажена Хома Цветкович. Модератор вечара будзе Микола Шанта.

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фото: Оленка Живкович

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму поло-

Фотоґрафия: 0213N

Фотоґрафия: 0257P жени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох, часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож на телефон 021/548-421, лєбо прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт податки.

■ МИХАЛОВО ЛЄТО У ОКТОБРУ

ЦО БУДЗЕМЕ ЗОЗ АНТИФАШИЗМОМ? Пише: Михайло КАТОНА, дипломовани инжинєр

Нє мушице буц окреме образовани и информовани же Руски Кере стур пред 75 роками по слал до борби пробисце похопели же ше одношенє ґу прешло сци у на- цив фашистох 360 своїх младих хлопох од хторих ше шим дружтве, у дальшим и блїзшим окруженю нєпре- 50 нїґда нє врацели дому ґу своїм женом, мацером, ривно меня. Углавним пре идеолоґийни, алє и пре ин- дзивком и фамелийом. Тих цо були роками вигнати ши други причини, вельо того цо децениями предста- зоз Кере стура до Мадярскей и до Нємецкей же би зоз вяне як историйни факти и историйна правда, по ступ- свою роботу помагали фашистичну воєну силу док єй нє по става дискутабилне, факти ше викривюю лєбо хлопи войовали ширцом Европи и сиверней Африки, иґнорую, а ме сто нїх, як релевантни репери терашньо- на тот завод тиж нє треба заобисц. Тиж так нє мож заго лєбо прешлого часу, на явну сцену ступаю нови буц и комунистох и тих голобрадих скоєвцох цо их фафакти, нови людзе и нови историйни правди. шисти полапали, мучели и забивали. Треба ше здогаЯ к ре зултат такого стану, роками зме ма ли скоро то- дац и тих Кере стурцох цо их мадярски фашисти вигнаталне подценьованє и иґнорованє антифашистичней ли зоз своїх домох цо их подзвигли у Дальским риту, борби народох бувшей Юго славиї и жертвох хтори кед до Кере стура од шицкого цо змогли за 20 роки пристрада ли у тей борби и у вимсценю фашистичних нєсли лєм тото цо ше попри женох и дзецох могло помоцох и домашнїх зраднїкох над голоруким народом. ложиц на коч. На таких ревизионистичних позицийох остатнї два- Терашнї ґенерациї Кере стурцох ше, озда пре шицко цец роки у Сербиї ста ли буквално шицки политични цо ше збувало у нашей держави, нє жадаю здогадовац оп циї: од национа листох, радизла котре фашизам принєсол до ка лох, на пред ня кох, мо нар хи Кере стура и тих цо зоз своїма стох, прейґ такволаних демокраживотами плацели длуготирвацу Морални капитал и угляд тох век шей лєбо меншей нациошлє боду у хто рей Кер стур ци котри народи бувшей Югославиї на листич ней ориєнтациї, та по здобули пред европскима народами створели буквално шицко тото со ци ял де мо кратох и со ци я ли цо Руски Кере стур нєшка ма. Рои пред шветом пре свойо место стох, як и других самопрокламоками, Дзень повстаня процив фау антифашистичней борби ва них лївих. шизма и Дзень ошлєбод зеня од за кратки час прекоцкани, Морални капитал и угляд котри а национализем, мержня ґу другим фа ши зма у Ру ским Ке ре сту ре означує ше скромно, же скромнароди бувшей Юго славиї здои самовелїчанє, лєм з дня на дзень нєйше нє може буц. Школа уж були пред европскима народами знїщовали остатки роками своїх школярох, на жии пред шветом пре свойо ме сто у да кедишнього угляду вих при кла дох ке ре стур ских антифашистичней борби за кратки бор цох, нє учи ан ти фа ши зму. час прекоцкани, а национа лизем, мержня ґу другим и самовелїчанє, лєм з дня на дзень Дом култури, нажаль нє чувствує и нє вид зи свойо ме знїщова ли остатки дакедишнього угляду. Аж кед да- сто на таких означованьох, Совит Ме сней заєднїци и кедишнї союзнїки пре ста ли за Сербию ре зервовац велї здруженя гражданох тиж так. Ме сни одбори попоче сни ме ста на трибинох кед ше славело побиду литичних странкох у Руским Кере стуре, уключуюци и над фашизмом, кед ю пре ста ли волац там дзе єй було Сербску напредну странку, нє замерковали пременки ме сто пре антифашистичну борбу и кед ше предсида- у справованю держави Сербиї и єй найвисших предтель Русиї волєл дружиц зоз байкерами як зоз руко- ставительох и руководства їх странки у одношеньох водством держави, по ста ло ясне же до чого приведло ґу антифашистичней борби. конфузне сербске справованє и одношенє ґу антифаживоце сом робел велї озбильни роботи. При тим сом шизму. Державному руководству випатра де финитив- и на найвисших ме стох у Войводини, Сербиї и Юго но по ста ло ясне же кед сце и вимага почитованє славиї представял мали и вельки комбинат у хторих Французкей, а окреме Русиї и Китаю, муши ше безу- сом робел, Руски Кере стур, Општину Кула и руску засловно обрациц ґу почитованю антифашизма як бит- єднїцу. Нє вше єднак сом бул задовольни зоз Кере стуней, сущней ознаки власней историї, без огляду кельо ром и Руснацами, алє сом ше нїґда нє ганьбел за Кере то завад за тим у Сербиї цо нє знаю розлучиц антифа- стур и Кере стурцох. До остатнїх рокох, кед нас лєм дашизам и антикомунизем. Шветочни академиї у Беоґ- скельо, вше исти, означуєме днї кед ше Кере стур и Керад зе, воєни паради, покладаня венцох и други при- ре стурци пред 75 роками, на дїлу декларовали же су на годни програми з нагоди означованя дня ошлєбод зе- правим, антифашистичним и цивилизацийским боку ня Беоґраду того и прешлого року, як випатра пред- историї.■ ставяю початок нового одношеня власци у Сербиї ґу Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє антифашистичней борби. вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово” 2 РУСКЕ СЛОВО

25. OКТОБЕР 2019.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБА ДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4–5. Руснаци у програми „Управянє з реґионалним розвойом през ЕУ фонди”

■ Нашо места 6–7. У наших валалох означени Дзень ошлєбодзеня у Другей шветовей войни

■ Економия 12–13. Заградкарска продукция у Дюрдьове

■ Духовни живот 15. Медзирелиґийне стретнуце у Миклошевцох

■ Култура и просвита 23. Пията рочнїца Духовней библиотеки у Коцуре

■ Литературне слово 19–21. Поезия, есеїстика и подобово прилоги

■ Людзе, роки, живот 24–25. Робота зоз старима у парохиялним Каритасу у Керестуре

■ Информатор

28–31. Мали оглашки и Ин мемориам

■ Спорт 33. „Русиново“ кадети победзели искусну екипу ФК „Маґлич“

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши Насловни бок: На керестурским беґелю отримана 12. Чукияда” ” Авторка фотоґрафиї: Оленка Живкович

ОКТОБЕРСКИ АКЦЕНТИ Док тото число новинох уж буд зе у друкарнї, на 64. Мед зи на род ним са й ме кнїж кох у Бе о ґ рад зе буду представени нови руски видня НВУ ”Руске слово” и Заводу за културу войводянских Руснацох хтори обявени мед зи двома найвекшима реґионалнима смотра ми ви да вате ль ства и пи са но го слова. Пре то кнїжка и литература буду у фокусу нашого шлїдуюцого числа. Як наява з тей нагоди най буд зе и октоберски додаток за литературну творчосц Литературне слово, хтори, як и звичайно, виход зи у остатнїм числу ”Руского слова у мешацу. Тераз нам акцент и на подїйох означованя 75- рочнїци од ошлєбод зеня у Другей шветовей войни по наших ме стох, хтори го, як и векшина населєньох у Бачкей, дочека ли у остатнїх двох тижньох октобра 1944. року. Октоберски акцент ище на старшей популациї наших согражданох, хторим пошвецени тот єшеньски мешац. Попри наисце числених руских подїйох хтори наявени у рубрики Дзе цо буд зе, визначим же тей єшенї обновиме покус забуту праксу усних новинох ”Руского слова, односно стретнуце з читачами и публику по наших ме стох. Почнєме у Коцуре уж тей соботи, заплановани и Руски Кере стур и Дюрдьов, а шицко вочи красному ювилею, 75-рочнїци хтори наша Хижа пре слави нарок. Мед зитим, тото цо, голєм затераз, найкрасши упечаток тей єшенї, то праве тото же ище анї нє здабе на єшень. Тоту праву, жимну, дижджовну, допиту. Уживайме, прето, ище док можеме, у єшенї красней и златей, як зоз школярских составох.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски, Лидия Кухар * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

25. ОКТОБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК СПЕЦИЯЛИСТИЧНА ПРОГРАМА ЗА УПРАВЯНЄ З РЕҐИОНАЛНИМ РОЗВОЙОМ ПРЕЗ ЕУ ФОНДИ

ЗОЗ СЛОВЕНСКИХ ИСКУСТВОХ МОЖ ВЕЛЬО НАУЧИЦ Програма, попри технїчних знаньох, дава увид до способу функционованя Европскей униї и єй институцийох, принципу роздумованя европскей администрациї, функционованя реґионалней политики ЕУ, а шицко як пририхтованє за полноправне членство Републики Сербиї у Европскей униї

У

рамикох шестого циклусу Специялистичней програми „Управянє з реґионалним розвойом през ЕУ фонди” од 14. по 17. октобер предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач, руководителька финансийно-рахунководительних роботох НВУ „Руске слово” Ясна Ковач, директорка Каритасу Нови Сад Анита Ґовля и Зинаида Будински з Нового Саду були у студийней нащиви Републики Словениї. Нащива була состойна часц специялистичней програми змоцньованя капацитетох хтору уж ше сти рок орґанизує Фонд „Европски роботи” АП Войводини зоз потримовку Покраїнскей влади. През тоту програму дотераз ше едуковали коло 250 особи зоз рижних институцийох з териториї АП Войводини и ширше, а медзи нїма и особи з руских институцийох и здруженьох, од хторих даєдни и члени Роботного цела Проєктни биро Националного совиту Руснацох. ПРИКЛАДИ ЗОЗ ҐОРЕНЬСКЕЙ РЕҐИЇ Под час пребуваня у Словениї, ґрупа була змесцена на Бледу у Ґореньскей реґиї. Кажди дзень були орґанизовани нащиви численим успишно реализованим проєктом

як цо то енерґетска санация олимпийского базену у рамикох проєкта REAAL и „Co-working“ центер Ковальня у Краню, Центер Триґлавского народного парку Бохинь, тиж представени ЕУ проєкти през хтори приватне погосцительне подприємство „Lectar” з Радовлїци успишно обновело свой пансион и розвило свою роботу. Нашу делеґацию привитал городоначальнїк Бледу Янез Файфар, директор Розвойней аґенциї Роко Шименц, директор Заводу за спорт у Краню Брано Фартек, алє и други визначни особи. Остатнї дзень орґанизовани

4 РУСКЕ СЛОВО

округли столи дзе шицки мали нагоду бешедовац з представителями Регионалней розвойней аґенциї Ґореньскей обласци на тему писаня заєднїцких проєктох. Учашнїки студийней нащиви Словениї од мая мешаца участвую у програми преподаваньох хтори ше два раз до тижня, пиятками и соботами, отримую, у просторийох Едуконс Универзитету у Сримскей Каменїци. Преподаваня облапяю класични викладаня, интерактивни роботнї, приказованє прикладох добрей пракси з цильом здобуваня квалификацийох за управянє з проєктами хтори финансує ЕУ и їх самостойне писанє. У рамикох Програми предвидзени ище два теренски нащиви на териториї Войводини. КОМПЕТЕНТНА КАДРОВА БАЗА Програма ше през вецей часци, або модули, фокусує на шицки аспекти приступаня европским фондом и хаснованя їх средствох. Попри технїчних знаньох, дава увид до способе функционованя Европскей униї и єй институцийох, принципу роздумованя европскей администрациї, функционованя реґионалней политики ЕУ, а шицко як пририхтованє за полноправне членство Републики Сербиї у Европскей униї. Тиж, тота програма помага у формованю кадрох у рижних сферох явного живота же би були оспособени за преберанє активней улоги у процесу европских интеґрацийох у своєй каждодньовей роботи. Як цо познате, Финансованє ЕУ проєктох ма за цилї даванє потримовки у обласцох: реконструкциї мрежи локалних драгох, управяня з водовима ресурсами, охрани од вилївох, у иновацийох, програмох енерґетскей ефикасносци, защити животного штредку, польопривреди, злєпшаня явного здравя, розвою туризма, алє и даванє потримовки школом, спортским клубом, институцийом з обласци култури, цивилного сектору и других сеґментох явного живота. Важне надпомнуц же ше 85% средствох котри нєобходни за реализованє проєктох доставаю од ЕУ у виду донацийох т. є. средствох хтори ше нє враца, цо оможлївює же би ше домашнї жридла финансованя унапрямели за други намени, и на тот способ допринєсло подзвигованю животного стандарду у наших штредкох. У предходних двох рокох у рамикох програмох прейґгранїчного сотруднїцтва зоз средствох Европскей униї одобрени за финансованє 170 проєкти (вкупна вредносц коло 127,7 милиони евра), док 129 проєкти були з териториї АП Войводини (вкупна вредносц коло 115 милиони евра). Мож спомнуц и тото же од вкупней вредносци проєктох у рамикох програмох прейґгранїчного сотруднїцтва, скоро 90% средствох наменєни хасновательом з Войводини.■ Я. Ковач 25. ОКТОБЕР 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

КПД „ДРАҐУТИН ДРАҐЕН КОЛЄСАР” У БАЧИНЦОХ

ОТРИМАНА ВИБЕРАНКОВА СКУПШТИНА Виберанкова скупштина Културно-про свитного дружтва „Драґутин Драґен Колєсар“ отримана пияток, 18. октобра у Бачинцох, а на нєй вибране нове руководство Дружтва. На схадзки вибрани Управни одбор на чиїм чолє будзе потерашнї предсидатель Борис Надь, а за подпредсидателя УО вибрани Владислав Папуґа, хтори будзе и координатор Подручней канцелариї Националного совиту Руснацох, a хтора нєодлугa будзе отворена у тим сримским валалє. Здогаднїме, шлїдом вецей вимогох представительох рускей заєднїци зоз того валалу, Национални совит Руснацох одлуку о формованю Подручней канцелариї у Бачинцох принєсол на остатнїм зашеданю 10. септембра. По Одлуки, канцелария будзе у просторийох хтори хаснує КУД „Драґутин Драґен Колєсар”, а предкладателє на схадзки Националного совиту потолковали и же од локалней самоуправи достата потримовка и

єст обезпечени шицки потребни технїчни условия, а то просториї у Месней заєднїци, мебель, телефонски и интернет приключки и опрема. За предсидательку Скупштини „Драґутин Драґен Колєсар” на Виберанковей скупштини вибрана Сенка Литрич, а секретар будзе Славица Видович, хтора и потераз окончовала тоту длужносц. На Скупштини розпатрени и активносци у тим року, як и план активносцох у наступним периодзе. У нєшкайшей форми бачинске Културно-просвитне дружтво „Драґутин Драґен Колєсар” єдно зоз наймладших здруженьох хтори пестую културу и традицию Руснацох на тих просторох. Тих дньох ше наполня осем роки як є урядово реґистроване. Вл. Дї.

25. OКTOБЕР 2019.

STANOVISKA Пише: Mирон ДЖУНЯ, публициста

ПЕСТРИ ДУМКИ На роботи ме провадзи фама полиґлоти. Младши колеґинї ше ище даяк знайду по анґлийски, єст аж и єдна цо звладала французки алє пошла на положнїцке, алє тоти старши прави „дудуки”, анї з Русами нє бирую, окреме кед ше исти ище вше нє присподобели ґу сербскому. Но, з Русами нє проблем – скоро доєден уж шорово бешедує по сербски, з обачлївим змегчуюцим вигваряньом консонантох. Китайци знаю буц чежки, скупенди су, подло розумя анґлийски, а ище слабше го бешедую, а єст их вше вецей цо хасную кишенкови прекладач на андроиду. Подозриви сом, поправдзе, ґу тому їх цвенканю на шицко живе и нєживе доокола. Правя зо мнє ксенофоба. Гей, зо мнє, од шицких люд зох... Жа ль ми, алє наисце так. Длуга история, велька култура, алє нєподзековни туристи. А гарню ше, ґу тому, у ройох. Чекам лєм кеди ше на представох уведу титли понад бину на язику Ган, мандаринским, лєбо кантонским. Аж и з кооперативнима Швабами ше да порадзиц на язику наших виплашених согражданох на котри ше гнєтка, та и тераз, так знаме упатрац. Бануєм лєм же нє знам през шалтер (и) по мадярски. Як би було кул повесц наприклад: „О Серб немзети синхааз мункам.” Так даяк. Мултикултуралносц у пракси и на дїлу. Руснацох препознавам по презвиску, младших по видзеню и файти, старших зрадзує акцент, подобно як цо ше идентификує Суботичаньох. Специфична сивернобачка фонетика у синтакси. Препознавам их як свойофайтову леґитимизуюцу патролу цо нас ма здогадац о власним припадаюцим идентитету. Гоч Русини тотемски видри (скриваю ше припатрачови з оч), язик нас идентификує, у тим припадку. Словаци ше тиж знаю унїмац, алє их гунцутски припрем, та нє маю кадзи, алє оджартовац провокацию баяко, по нашому. Е тераз: ми и тоти остатнї. Пишем то вочи Сайма кнїжкох – можебуц Анасофт Литера награда за кнїжку рока у Словацкей, цо ю Иван Медєши и видаватель Марош Воловар нєдавно до стали, одредзує даяки нашо штреднєевропски рамики у контексту литературних катеґорийох. Бо, бизовно же нам ше бешеда нє пребарз афирмовала на Долнєй жеми, звонка припадаюцих енклавох (ґетоизованих хотарох), дзе зме (були) пресадзени. Особнє, (приємно) сом нєспод зивани и зрадовани же нам ше бешеда тераз етабловала звонка нам, датих омеджених параметрох як заєднїци. О тим феномену як гранїчней точки нашей култури и писмено сци, а нє знам кельо зме того наисце свидоми, будзе требац фурт даяки бизовни огляднуца. На бокох „Литературного слова” понукам єдно, а ту сцем повесц цошка инше. Радо сни сом як кед з (нашим) Японцом Канаметом на моєй мацеринскей бешеди мондям чи на Катедри, чи дома, чи наштред городскей площи. Теди ше насправди чувствуєм як граждан швета.

Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА ОЗНАЧОВАНЄ ДНЯ ОШЛЄБОДЗЕНЯ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ЗДОГА ДОВАНЄ НА ПОГИНУТИХ БОРЦОХ На 75-рочнїцу ошлєбодзеня Руского Кере стура у Другей шветовей войни, на памятнїк погинутим борцом у центру валала положени венєц як здогадованє на учашнїкох и погинутих борцох. Як визначел предсидатель Ме сного одбору Здруженя борцох народноошлєбодительней войни у Руским Кере стуре Дюра Папуґа, у Другей шветовей войни участвовали тристо седемд зешат штирме ва лалчанє учашнїки, а од того пейдзешат погинули. Папуґа визначел и факт же вецей як сто учашнїкох з Руско го Кере сту ра уча ство ва ли у зра же ньох од

РОБОТНА АКЦИЯ ЦЕРКОВНОГО ОДБОРУ

У КОЦУРЕ УШОРЕНИ ВЕЛЬКИ ТЕМЕТОВ

Церковни одбор грекокатолїцкей церкви Успения Пресвятей Богородици у Коцуре, 19. октобра орґанизовал роботну акцию на Вельким теметове. Одборнїки коцурскей парохиї розчисцели и покошели цалу поверхносц теметова. У наиходзацим периодзе плановане ище же би ше ушорело и закончело розчисцованє котре одборнїки почали и на Малим теметове. О. Р.

6 РУСКЕ СЛОВО

1991–1999. рок, дзе троме вояци погинули. На таки спо соб гражданє Кере стура указали чесц шицким людзом хтори ше борели за шлєбоду хтору треба и надалєй чувац. Присутни на концу заключели же би ше свидомосц о значно сци участвованя наших гражд нох у Другей шветовей войни у борби процив фашизма вецей преношело на нови ґенерациї. Присутни по сле покладаня венца на Памятнїк погинутих борцох евоковали здогадованя на ошлєбодзенє Кере стура у про сторийох Рускей матки. Ол. Ж.

ОЗНАЧЕНИ 75 РОКИ ОД ОШЛЄБОДЗЕНЯ КОЦУРА

ЧЕСЦ ЖЕРТВОМ На площи опрез Основней школи „Братство єдинство”, 18. октобра, Месна орґанизация Здруженя борцох НОВ у Коцуре означела Дзень ошлєбодзеня у Другей шветовей войни з покладаньом венцох погинутим борцом на памятнїк „Слунко шлєбоди”. Зоз тим означени 75 роки од того дня и указана чесц погинутим борцом, як у Другей шветовей войни, так и у войнох дзеведзешатих рокох. Присутних привитала орґанизаторка програми котра була отримана з тей нагоди, Мария Дудаш-Фейса, а на святочносци були и предсидателька Комунистичней партиї Сербиї и покраїнска посланїца Йованка Чолак. Венци ґу памятнїку положели представителє Општини Вербас, представителє Месней заєднїци Коцур, Општинскей орґанизациї СУБНОР-а Вербас, Орґанизациї СУБНОР-а Коцур, Союзу инвалидох роботи Месней орґанизациї Коцур, Здруженя пензионерох Коцур, представителє ОШ „Братство єдинство” Коцур, КУМ, Добродзечного огньогасного дружтва Коцур, политичних странкох, коцурских КУД-ох „Жатва” и „Завичайне врело”, як и Активу женох КУД „Жатва”.

Пречитани и мена шицких погинутих борцох и з минуту цихосци им дата почесц, а як знак здогадованя на нїх огашела ше и сирена. Мария Горняк пречитала пригодни писнї, а у програми участвовали и школяре ОШ „Братство єдинство” Сара Гарди, Сара Ґайдош, Катарина Ґайдош и Марина Медєши. Их за тоту нагоду пририхтала наставнїца руского язика Снежана Шанта. На памятнїку котри ше находзи на площи опрез Школи виписани мена борцох котри страдали у Другей шветовей войни, як и мена борцох котри страдали у войнових зраженьох у бувшей Югославиї дзеведзешатих рокох. О. Р.

25. ОКТОБЕР 2019.

mesta@ruskeslovo.com

И У ВЕРБАШЕ ОЗНАЧЕНИ ДЗЕНЬ ОШЛЄБОДЗЕНЯ

ПОЧИТОВАНЄ ТИМ КОТРИ ДАЛИ СВОЙО ЖИВОТИ Внєдзелю, 20. октобра, означени Дзень ошлєбодзеня Вербасу и з тей нагоди, зоз покладаньом венцох на памятнїки, указана чесц шицким жертвом и погинутим борцом у Другей шветовей войни и у войнох дзеведзешатих рокох. Участвовали представителє општини Вербас, локалней орґанизациї СУБНОР-у, орґанизациї СУБНОР-у Войводини, Нового Саду, Бечею, Зомбору и Србобрану, представителє ОШ ,,20. октобер”, Здруженя антифашистох Вуковару и Националного совиту Чарногорцох, як и представителє политичних странкох. Ґу тим делеґацийом ше придружели и представителє Полицийней станїци Вербас и делеґация Амбасади України у Сербиї. Централна святочносц з нагоди означованя Дня ошлєбодзеня Вербасу отримана на памятнїку погинутим борцом и жертвом фашистичного терору у центру варошу. Пригодну програму пририхтали школяре ОШ ,,20. октобер”, а шицким присутним бешедовали и предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац, предсидатель СУБНОР-у Войводини Светомир Атанацкович, предсидателька Комунистичней партиї Сербиї и покраїнска посланїца Йованка Чолак, як и предсидатель Здруженя анти-

фашистичних борцох и антифашистох Вуковару Лазо Дьокич.

– Нєшка зоз почитованьом бешедуєме о шицких тих котри дали свойо животи и зоз свою борбу процив фашизма заслужели вичне здогадованє и почитованє. Наша жем як часц союзнїцких моцох допринєсла побиди над фашизмом, а Вербас горди зоз свою антифашистичну традицию, чува ю и стара ше о нєй. Наша обовязка же бизме будуцим ґенерацийом зачували здогадованє на вельки побиди, дати жертви и витворени вредносци – визначел предсидатель општини Милан Ґлушац, и повинчовал шицким гражданом Дзень ошлєбодзеня. О. Р.

НА МЕДЗИНАРОДНИ ДЗЕНЬ ЖЕНОХ НА ВАЛАЛЄ У ПОКРАЇНСКЕЙ ВЛА ДИ

ОТРИМАНИ ДОНАТОРСКИ ФРИШТИК

З нагоди 15. октобра – Медзинародного дня валалских женох у голу Покраїнскей влади орґанизовани перши „Донаторски фриштик”, хтори ма за циль представянє здруженьох женох з валалох и зберанє средствох за їх роботу. У мено Покраїнскей влади учашнїкох и орґанизаторох „Донаторского фриштику” привитал покраїнски секретар за социялну политику, демоґрафию и ровноправносц полох Предраґ Вулетич. Вон присутним гварел же остатнї роки єст тренд моцнєня женох и пограмох потримовки женскому поднїмательству и визначел же Покраїнска влада през активносци Заводу за ровноправносц полох и Покраїнского секретарияту за социялну политику, демоґрафиї и ровноправносц полох медзи першима започала програми потримовки.

25. OKTOБЕР 2019.

– Моцнєнє женох у рамикох програми Покраїнскей влади ма за циль зачувац од забуца традицийни войводянски роботи и продукти, алє и младим пренєсц прави вредносци. Жадаме вам, вредним женом у цалей Войводини, помогнуц же бисце ше цо лєпше орґанизовали, же бисце указали свойо схопносци, же бисце нашли способ зоз предаваньом своїх продуктох помогнуц своїм фамелийом, цо жени одвше робели”. На „Донаторским фриштику” присуствовали и покраїнска секретарка за културу, явне информованє и одношенє з вирскима заєднїцами Драґана Милошевич, хтора у вияви за медиї гварела: – Потримовка женом на валалє, хтори нєшка презентовали свойо активносци у голу Покраїнскей влади и под мотом „Моцна жена – моцни валал”, достаточна причина же бизме ше шицки вєдно уключели до їх моцнєня. Тот перши орґанизовани „Донаторски фриштик” єден зоз способох же би секретарияти Покраїнскей влади и привреднїки и шицки гевти хтори маю можлївосци, помогли у тим цо представнїци 15 здруженьох валалских женох наведли як приоритети – наглашела Милошевичова. Вона гварела и же богатство хторе жени понукаю у своїх здруженьох, чи ше роби о польопривредних продуктох, чи о туризму, култури и других змистох, ма барз вельку вредносц. М. Т.

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА ЗОЗ СХАДЗКИ СО КУЛА

Одборнїки Скупштини Општини Кула на своєй осмей схадзки, 22. октобра, прилапели други ребаланс буджета за 2019. рок. За ребаланс ше опредзелєло прето же потребне обезпечиц додатни 53 милиони динари за вибудов Спортско-рекреативного центру на „Вашарищу” у Кули, дзе уж почала перша фаза вибудови базену. Вименки и дополнєня Одлуки о буджету потолковал руководитель Оддзелєня за финансиї и привреду Зоран Виґнєнович, а таке предкладанє виволало реакцию одборнїка СПС хтори зауважел ше ше дополонююци и то барз вельки средства указали потребни уж на початку роботох. Вон тиж догнал же средства котри опредзелєни месним заєднїцом нє ровномирно розподзелєни на шицких, т. є. же найвецей достала МЗ Сивец. На тото одвитовал предсидатель Општини Дамян Милянич, же потреба за додатним пенєжом за рекреацийни центер ше указала после вецеймешачного консултованя зоз фаховцами, кед ше видзело же потребне окончиц додатни виглєдованя и достац дополнююцу документацию.

Фото: www.kula.rs

ИЩЕ ЄДЕН РЕБАЛАНС БУДЖЕТА ЗА 2019. РОК

После розправи одборнїки прилапели предкладанє ребалансу буджета, а длугша розправа була и о Звиту о потрошених средствох зоз буджета по конєц септембра. Одборнїки принєсли ище даскельо одлуки, а єдна з нїх и менованє Владимира Станковича за директора Туристичней орґанизациї Општини Кула, потерашнього окончователя тей длужносци. М. А.

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПЕДИЯТЕР ОЗНОВА БУДЗЕ ПРИХОДЗИЦ Директор Дома здравя Кула др Жарко Шевин и помоцнїк директора др Лїляна Бероня, котра источашнє и началнїца педиятрийскей служби у тей установи, визначели же ше проблем роботи педиятра у амбулантох у Руским Керестуре и Крущичу будзе ришени у наиходзацим периодзе. На штварток др Лїляна Бероня уж требала присц до Керестура, а у Крущичу педиятер будзе робиц як и потераз. Директор Шевин виявел же пре одход єдного педиятра настал проблем у роботи истого у Керестуре и Крущичу, котри ше у наиходзацих дньох риши. Педиятри котри робя у кулскей установи буду приходзиц одредзени днї до Керестура, а исти дзень як и потераз до Крущичу. Хтори днї и кельо раз тижньово педиятер будзе приходзиц до Керестура ище точно нє установене, алє у каждим случаю, по словох директора Шевина, анї єден валал нє останє без педиятра. То перша фаза ришованя пробелму, а друга фаза рише-

8 РУСКЕ СЛОВО

ня то уж розписани конкурс за педиятра при Министерстве здравя. Затераз педиятрох на тарґовищу роботи нєт, та конкурс и далєй розписани. Прето длуготирваце ришенє проблему будзе и посиланє єдного лїкара на специялизацию, но, док вон нє почнє робиц, прейду ище штири роки. Дзеци у керестурскей амбуланти примаю дохторе общей пракси и то менши дзеци, дзеци предшколского и школского возросту. Лїкаре общей пракси нє буду робиц зоз барз малима дзецми и у совитовалїщох, то заш лєм муши робиц педиятер – потвердзел др Шевин. У велїх жемох у швеце дохторе общей пракси препатраю дзеци школского возросту, а така пракса нєодлуга би ше могла обчековац и у нас. Проблем виписованя рецептох дзецом риши ше зоз приходом дохтора общей пракси, котри уж на специялизициї за педиятра и будзе мац печац и за виписованє рецептох, и за старших, и за дзеци. Ол. Ж.

25. ОКТОБЕР 2019.

mesta@ruskeslovo.com

НЄЗВИЧАЙНА ВИСТАВА У РУСКИМ ДОМЕ У ШИДЗЕ

МАКЕТИ ЛА ДЬОХ ПРИЦАГЛИ УВАГУ У Руским доме у Шидзе нєдавно отримана нєзвичайна вистава. Слово о макетох ладьох хтори виложел Мирко Беркеш, ґрафичар у пензиї зоз Шиду. Виробок макетох ладьох його гоби коло 40 роки, алє кед пошол до пензиї, вец мал вельо вецей шлєбодного часу за тот гоби хтори вимага знанє, сцерпенє и упартосц. З тей нагоди Беркеш виложел 22 макети рижних ладьох (воєних и тарґовинских), потим макети 10 стародавних кочох, два макети фиякерох, єдни древени санки и єдну кавбойску дилижансу.

– Унук ми найдзе на интеренту як ладя випатра и я вец у глави по тей слики вирабям єй часци и помали их складам. Руша ше од основи косцанїка, потим ше го обшива и додава други часци и вец кладзем ярболи и плахти. Єст ту вельо дробнїци и прето треба досц сцерпеня же би ше то шицко виробело, а потим и уклопело там дзе му место – гварел Мирко Беркеш. За тоту роботу хаснує древо з лїпи, ореха, тополї, та и шлївки. Кажде древо ма иншаку фарбу. Потребни и одвитуюци алат, рижни пилочки, оштри ножики и папер за шмирґланє часцох у рижних ґранулацийох. Тоту роботи Мирко роби без огляду на часц рока, чи то жима, або лєто.

Вжиме шицко зоз своєй роботнї у дворе приноши до кухнї. Гвари же ше часто случи же кед вноци нє може спац, пойдзе до роботнї и роби. Числени макети ладьох подаровал найблїзшим и родзини, та ладї сцигли и до иножемства, дзекуюци особом хтори их достали. Прешлого року мал виставу ладьох у Народней библиотеки „Симеон Пищевич” у Шидзе. Вистава була отворена лєм даскельо годзини пополадню у юлию и по велькей горучави , та його роботу велї нє

могли опатриц.

– Прето сом надумал ознова орґанизовац виставу, и то у „Руским доме” и дзекуєм КПД „Дюра Киш” же ми уступели салу на тидзень же бим виложел свойо твори. Приходзели людзе опатриц виставу, бо за ню чули прейґ Радио Шиду. Були ту и мали нащивителє зоз Предшколскей установи „Єлица Станивукович Шиля” и барз ме нєсподзивало як даєдни з нїх роздумую и яки ми лоґични питаня поставяли – гварел на концу Мирко Беркеш. Вл. Дї.

У ОПШТИНИ ШИД

ЗВЕКШУЄ ШЕ ЧИСЛО МИҐРАНТОХ Уж даскельо роки, од почаку миґрантскей кризи, миґранти змесцени до трох прилапююцих центрох у општини Шид. У Шидзе, на Принциповцу при гранїци з Републику Горватску и при Адашевцох у дакедишнїм мото готелу на авто драги Беоґрад – Заґреб. Тераз, спрам урядових податкох хтори нам сообщел др Крсто Куреш, главни кородинатор здравствених службох за миґрантох, вкупне число (пондзелок) було 887 особи. У Шидзе

25. OKTOБЕР 2019.

змесцени 154, и то миґранти з фамелиями, на Принциповцу их єст 273, а у Адашевцох 460. Патраци лєм тидзень скорей, вкупне их було 630, од хторих у Шидзе 157, на Принциповцу 214, а у Адашевцох 459. Обачлїво же ше число миґрантох благо звекшує и же их хвильково ест вецей у прилапююцим центре Принциповец. Кельо на подручу шидскей општини єст нєрєґистрованох миґрантох, податки нєт. Медзитим, з оглядом же ище лєтнї темепратури, число миґрантох у прилапююцих центрох ше вироятно звекша кед почню дижджи и жимнєйша хвиля. Нєреґистровани миґранти найчастейше ше находза у дакедишнїм будинку друкарнї „Ґрафосрим”, хтори одавно девастирани. О нїх ше стараю медзинародни гуманитарни орґанизациї. Червени криж у Шидзе уж длугши час ше нє стара о костираню миґрантох и нє дзелї им помоц у шматох, обуї и гиґиєнских средствох. Як нам гварела Душица Полетан, секретарка Червеного крижу, тота гуманитарна орґанизация затримала орґанизованє служби глєданя, односно злучованя фамелийох, як и едукативни роботнї процив тарґовини з людзми. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ ЄШЕНЬСКИ РОБОТИ НА ПОДРУЧУ ОПШТИНИ ШИД

ЛАМУ КУКУРИЦУ, ШЕЮ ЖИТО Вигодна октоберска хвиля и такволане Михалово лєто, оможлївели польопривреднїком же би благочасово поробели єшеньски роботи на польох

О

д роботох тераз найактуалнєйша ламачка кукурици и шатва жита. Єден з парастох хтори уж поробел то Влада Слюка зоз Шиду. Вон на єдним гольту виламал кукурицу „пионир“ и задовольни є з урожайом.

– Слово о полувчасним гибриду, а задовольни сом як кукурица зродзела. Було три прикочи „дубрави”, квалитет зарна добри и влага оптимална. Такой сом после ламачки поорал польо, ютредзень сом потарчел и вец сом на тей поверхносци пошал жито, новосадску „симониду”. Жито пошате на час, хвиля красна и наздавам ше же добре зидзе – гвари Влада Слюка. Тот вредни польопривредни продукователь покончел ище єдну значну роботу, а то оберачка грозна. Нашого собешенїка зме праве застановели кед претакал вино. Гоч рок и нє бул найвигоднєйши за продукцию грозна, на концу кед ше подцагнє смужку, Слюка гвари же є задовольни и зоз продукцию грозна у винїци у хторей ма 300 чокоти лози. З „гамбурґу” достанє 40 литри вина, тиж тельо и з „чарного бурґундцу” и тельо з „мускату отонел”. Було и такволоного столного грозна, а зоз швижого винского грозна, и того цо з нього вицадзене вино, з кому, буду випечени палєнки „лоза” и „комовица”.

Влада Слюка

– Пре нєвигодну хвилю з яри було проблеми з оплодзованьом грозна, а тиж и попри мирох защити єдну часц дакус залапела и пепелнїца. На щесце, познєйше ше хвиля стабилизовала и була вигодна за грозно. Кед шицко спатрим як було, на концу сом задовольни з продукцию – гвари Влада Слюка.

КОМБАЙНОВАНЄ КУКУРИЦИ У хотарох на подручу општини Шид остатнї роки вше вецей продукователє комбайную кукурицу и придаваю на одкупни места. И у Моровичу, валалє у општини Шид, комбайни ше „розбегали” по хотаре, а єден зме призначели як ше „прецагує” по мосце на Босуту. Тиж ше ламе кукурицу и з оберачами, и вец ше ю руца до чардакох. У нєшкайшим чаше ридко хто ручно ламе кукурицу, можебуц лєм на малих польох на окраїскох. И того року єст людзох хтори за машинами зазберую кукурицу на цудзих польох, а збераю и чутки хтори ше барз здаю на огень вжиме.

Лазар Уґринчич

У беркасовским хотаре зме застановели Лазара Уґринчича, продукователя зоз Беркасова, хтори чекал комбайн же би му викомбайновал кукурицу на 2,5 гольтох.

– Слово о гибриду ЗП „434”, хтори добре зродзел, а зарно сухе та го мож комбайновац. У тогорочней продукциї кукурицу мам на коло 15 гольти. Єдну часц викомбайнуєм и такой у зарну предам, а другу будзем ламац з оберачом, покладзем до чардаку и будзем хасновац за статок у своїм обисцу, а будзе як и каждого року и за предай. Нє плануєм шац жито, алє на яр окрем кукурици будзем шац найвироятнєйше сою и слунечнїк – гвари Лазар Уґринчич.■ Вл. Дїтко

10 РУСКЕ СЛОВО

25. ОКТОБЕР 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

ПИЯТИ ДНЇ БУНДАВИ У КУЛИ

ЗДРАВА БУНДАВА ЗА КАЖДУ КИШЕНКУ У парку и на площи у центру Кули всоботу, 12. октобра, отримани Пияти „Днї бундави 2019ˮ, хтори орґанизовали Здруженє „Еко Кулаˮ и Туристична орґанизация општини Кула анифе стация започала пред пейцома роками у М дворе Зруженя „Еко Кулаˮ, дзекуюци Бобичовей фамелиї, котра продукує жимно цадзени бундавов олєй, гварела на отверню Кристина Илин зоз Здруженя „Еко Кулаˮ. Вона визначела же им з роками двор постал цесни и вистава бундавох и презентация продуктох з бундави преросла до добре орґанизованей и нащивеней манифестациї пошвеценей бундави. БУНДАВА ЄШЕНЬСКИ ПРОДУКТ На „Дньох бундавиˮ понукнути продукти зоз бундави, котра того дня була наисце „кралїца” манифестациї и була состойна часц у велїх продуктох котри були понукнути на предай, а велї мож було и покоштовац. Цала манифестация була пошвецена тей намирнїци котра и барз здрава алє и туня, та є приступачна каждому. Бундава на пияцу нє драга, а єдла котри зоз нєй мож направиц, як цо и було видно на манифестациї, наице рижнородни – и слани и сладки, у каждей нагоди. И сама упечена бундава, хтору ше могло покоштовац на каждим крочаю, окре-

25. OKTOБЕР 2019.

ме здрава, а о хасновитосци олєю зоз маґочкох ше вше вецей бешедує. О тим же маґочки зоз бундави здрави, знали и нашо предки, та ше маґочки кусало през жиму, кед шнїг завял хотар и кед найлєпше було шедзиц коло пеца. За шицки интерсантни креациї єдлох зоз бундави додзелєни и награди – погар, диплома и пакет з домашнїма продуктами. Перше место освоєла Економска штредня школа зоз Кули, друге Аранка Бачи зоз Руменки и треце Марица Попов зоз Вербасу. ЕДУКАЦИЯ НАЙМЛАДШИХ О ЗНАЧНОСЦИ ЕКОЛОҐИЇ Орґанизована и окреме нащивена роботня за дзеци „До предавальнї руш – торбу пременьˮ („У радњу крени – торбу промениˮ), на хторей ше дзеци едуковали о значносци ношеня платнових торбичкох ме сто пластичних мещкох. Ище вецей уваги прицагнул и Еко маскенбал дзецох з ПУ „Бамбиˮ зоз Кули, котри ше прешейтали доокола по парку и указали креативни и интересантни маски. На каждим крочаю у парку були поскладани бали слами, бундави и очисцени чутки кукурици, та ше дзеци могли забавяц, а старши ше здогадовали єдноставносци и красоти свойого дзецинства. Сама орґанизация була наисце на високим уровню, видно було же орґанизаторе уложели вельо труду и креативносци же би вецей як тисяч нащивительом було цо приємнєйше, же би ше их прицагло и обрацело им увагу на тоту покус забуту намирнїцу – бундаву и на продукти зоз нєй. На манифестациї участовали трицец пейц мали продукователє и рижни здруженя, школяре штреднїх школох зоз Червинки и Кули, та и „Идеяˮ зоз Кули и „Байкаˮ зоз Руского Керестура. За приємну атмос феру ше остарал Кулски бенд „Акустик триоˮ.■ Ол. Живкович

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ГОРНЯКОВА ФАМЕЛИЯ З ДЮРДЬОВА ПРОДУКУЄ ЖЕЛЄНЯВУ

ДАКЕДИ БУЛ ЛЄПШИ ЗАРОБОК

Пише: Сандра САЛАМУН

Фамилия Янка Горняка зоз Дюрдьова ма длугу традицию продукциї желєняви и пресади – и на полю и у заградох. Тей єшенї почали предавац капусту, карфиол и штири файти паприґи – сомборку котра горка, парадичову, червену длугоку и бабуру. Други рок за шором их засадза до капусти и то ше указало як добре

ЗА БОСТАН ЧЕЖКО КУПИЦ ЖЕМ Янко Горняк ше здогадує же дакеди, дас пред трицец роками, хто мал ланц або два паприґи могол после сезони зоз заробку з паприґи купиц нови трактор, або приключни машини, або вибетоновац цали двор. Робело ше и напредовало.

– Дзеведзешати роки були барз чежки, литра нафти була два и пол марки, наднїци були барз тунї, цени у продукциї желєняви нєстабилни алє, случели ше и роки кед цена паприґи була барз добра, а шаце барз тунє. Случовало ше и же соя була по пейдзешат, та и седемдзешат динари, а бостан двацец фенинґи, та ше за два ваґони ґереґох достало штири езри марки, за кельо ше теди у Дюрдьове могло купиц ланц жеми. У нєшкайшим чаше, кед ланц жеми вецей як пейц езри еври, за бостан чежко мож купиц жем – гварел Янко Горняк.

12 РУСКЕ СЛОВО

Г

орняково, Янково родичи, 1991. року купели тифон и одтеди желєняву залїваю, а пред тим ю продуковали без залїваня. Продуковали и гращок, парадичи и бо стан, а пред коло пейц роками пре стали продуковац паприґу, бо ше трошки продукциї барз звекшали, требало и вецей роботнїкох, а и теди их було чежко найсц у Дюрдьове. Як вони, так и велї други дюрдьовски фамелиї прето претаргли тоту традицию єй продукованє. Павза тирвала до пред роком, кед за свойо потреби и оглядно до капусти по садзели даскельо шори паприґи. З оглядом на тото же ше теди указало добре и того року на таки спо соб продуковали паприґу. До капусти по садзели осем шори за свойо потреби и за предай.

– Перше сом сцел видзиц як ше паприґа будзе справовац у капусти. Кельо сом води дал капусти, тельо мала и паприґа, а добре и же ю потребне третировац як и капусту та их вєдно пирскаме, алє нє пирскаме часто же бизме нє звекшовали уложене. На польо до жеми зме перше по садзели паприґу а пошвидко и капусту, нароком познєйше же бизме их могли вєдно залївац. На польо зме паприґу пре -

садзовали зоз свойого пластенїку, у хторим продукуєме пре саду на дакедишнї, стародавни спо соб. Купели зме шаце на ново садским польопривредним Институту „НС семе” и нє гибрид є, алє є файта – гварел Янко Горняк продукователь желєняви зоз длугу традицию. Жем на котрим маю по садзени заградарски рошлїни нєдалєко од валалу, на заградох остатнїх хижох у валалє. Добра є за продукцию желєняви, гноя ю зоз статковим гнойом, а лєм дакеди, алє нє вельо, и зоз штучним гнойом и то пре економичносц у продукциї. ДИЖДЖ НЄ ЗАВАД ЗАЛ ПАПРИҐИ Продукцию за предаванє вєшенї так випланую же би концом авґуста або початком септембра на пияц винєсли перше капусту, а два тижнї за ню и паприґу. Перше оберали бабуру, потим сомборку и парадичову, а на концу червену, рогову. На полю маю пумпу и студню котри задоволюю їх потреби за залїванє, а залїваю на циви котри розцагани по полю. Дакеди хасновали тифон, алє го предали, бо за ньго требало вельо нафти.

25. ОКТОБЕР 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

– Поєдноставели зме и цени. Паприґу нє класираме, алє шицку вєдно предаваме по пейдзешат динари и то лєм на мало, бо нє маме вельке количество. Карфиол предаваме по сто динари, а капусту по штерацец. Падали дижджи, алє нє завадзали паприґи, бо залїваме тельо кельо треба, а нє так же би после дижджох мали хороти. Провадзиме хвилю и поряднє плануєме цо ше кеди будзе робиц – гварел Янко Горняк, котри ше вєдно з фамилию намага буц практични за себе, алє и за потреби муштериї. Наздавю ше, як и шицки паприґаре, же мраз нє придзе швидко, бо паприґи после першого мразу будзе вше менєй, гоч єй сезона уж приходзи ґу концу. Шицко цо предаваю, жени зоз фамелиї кладу як жимнїцу и за їх обисце.

– Червену рогову паприґу углавним печеме та ю хаснуєме за „похованє” або за слану торту. Бабуру кладземе до мишаней салати и охабяме за полнєнє. Парадичову кладземе до дунца як квашену паприґу, або як „туршию”. Сомборку, котра барз горка, и котру нє мож єсц кед є швижа, найлєпше наполнїц зоз сиром и так наквашиц до дунца, або резац на филети и зоз цеском и петрушковим лїсцом класц до дунцох. Так порихтана зомборка барз смачна, бо есенц вицага горкосц. Кед ю чисцим за квашенє, обавязно на руки положим ґумово рукавици, нє найлоново, алє гевти найгрубши ґумово – гварела Янкова супруга Цвєта Горняк, котра найчастейше зоз швекру Любу предава желєняву на пияцу дзе, пре практичносц, закупели два паркинґ места на преходним месце, на углє пияцу на котри з двох прикочох на яр предаваю свою пресаду, а вєшенї желєняву. Од шицкого цо пестую од желєняви єдино пресаду карфиолу нє предаваю, бо ше нє уда каждому прияц, та ю пре таке престали предавац. ПРЕДАВАЮ ШВИЖУ, НАРЕЗАНУ И КВАШЕНУ ПАПРИҐУ У Горнякових будзе роботи по конєц рока, понеже предаваю и порезану капусту порихтану за квашенє за цо маю машину, алє у своїм понукнуцу маю и крижалки котри кваша у вецей гордовох и док єст роду, єст и швижо наквашени, а на предай су, док ше нє розпреда. Даскельо роки нє меняли цену крижалки и квашней капусти, котри предаваю по сто динари за килу. Кила нарезаней капусти будзе як и каждого року, кус драгша од цалей капусти, у главкох, на килу.

25. OKTOБЕР 2019.

Лєм капусту предаваю на велько и з ню буду мац найдлужей роботи. Наздаваю ше же єй будзе по 29. новембер, бо по стародавним, велї кваша капусту аж по забивачки. Дакеди желєняву придавали и до фабрикох хтори прерабяю желєняву, та на пенєж чекали и до рока, або им виплацене у дунцох айвару, односто так як ше нє поєднали. Пре таке ше одлучели фокусовац на предай на дюрдьовским пияцу дзе их шицки познаю, а познаю и їх продукти. У тим року нє мали векши проблему з пестованьом желєняви.

– Желєняву пирскаме од инсектох, а на карфиолу сце буц даєдна гушенїца, або уши. Знїщену желєняву нє предаваме, а тото дакус, кед же єст на плоду ше знєє и очисци. Меркуєме на таке. Нам барз важне же би шицка желєнява на початку, кед ю пре садзиме, була здрава и же би ше до нєй нє лапела хорота, бо вец нє будзе плоди. Шицко предаваме до валалу, познатим, и наисце ше намагаме нє пирскац часто. Правиме векши паузи мед зи пирсканями кед же вообще потребне частейше пирскац и водзиме рахунка о каренци, цо значи же ше желєняву нє пирска єден час скорей як цо ше ю почнє предавац на пияцу – гварел Янко Горняк.■

РУСКЕ СЛОВО 13

ДУХОВНИ ЖИВОТ ЯК ЗЛЄПШАЦ ВИРУ И БУЦ ОДПОРНЄЙШИ НА ПРИЦИСКИ

ЗА ВЕКШИ СПОКУСИ ГЛЇБША ВИРОНАУКА

Фото: С. Саламун

Пише: Мирон ГОРНЯК КУХАР

Цо нам олєгчує, а цо очежує же бизме були лєпши и щирши християнє, одпорнєйши на спокуси, прициски и на зло? Як лєпше вихасновац виронаучни поуки? Помагаю нам Божо ласки и благодати, алє мушиме ше и ми потрудзиц и отвориц за помоц, и робиц на себе и своєй вири

ГРИШКИ У РЕЗОНОВАНЮ Фаховци за гришки у роздумованю, точнєйше резонованю, гваря же зме нєефикасни у преверйованю гипотезох, односно предпоставкох, же зме лєпши думателє за стварни ствари, як за символи. Тиж, лєпши зме у одкриваню спреводзки, як у лоґичних загадкох. Потим, зме лєпши за сирови числа, як за проценти. Ирелеванти информациї нас можу збунїц, а подложни зме и гришком пристрасносци пре предпрешвеченє – кед о лоґичносци заключеня судзиме на основи того чи ше з нїм складаме, чи нє складаме.

14 РУСКЕ СЛОВО

Ж

иєме у чаше кед нє лєгко жиц, кед ше велї виселюю, и кед треба прецерпиц и витримац проблематичних людзох и чежки ситуациї. Попри тим, и сами себе правиме проблеми. За борбу зоз векшим злом, потребна нам моцнєйша и глїбша вира, глїбше християнство. Цо нам олєгчує, а цо очежує же бизме були лєпши и моцнєйши християнє, одпорнєйши на спокуси, прициски и на зло? Як лєпше вихасновац виронаучни змисти и поуки? Декан сримски и парох у Шидзе о. Михайло Режак гвари же найлєпше мац позитивни думки, односно думац позитивнєйше. Треба ше упатрац на добри приклади нам блїзких людзох и подїї и особи зоз Библиї, читац о живоце святих, як ше вони справовали, и превозиходзели чежкосци, же би були напреднєйши и лєпши, цо бул їх идеал. ЗНАНЄ ШЕ НЄ ПРИМЕНЮЄ – Проблем у тим же ше нє применює тото цо ше чує на виронауки – наглашел о. Режак. – Источасно, чловек прихильни же би ишол по линиї меншого одпору. Лагоднєйше робиц дацо лєгчейше, як трудзиц ше. У моєй парохиї людзе заинтересовани за преглїбйованє християнства, єст людзох хторим важна духовносц. Наприклад, римокатолїки часто отримую духовни стрет-

нуца у римокатолїцкей парохиї, а ту приходза и грекокатолїки. Ми за нашо жени мали духовну обнову, а пришли нам особи и з других местох з нашей Епархиї. Треба препознац вредносци теолоґиї, вири, алє и применьовац тото цо спознате, та вец мож очековац и Божо благодати – заключел о. Режак. РОЗУМ ШЕ ПРЕЦЕНЮЄ Парох у Беркасове и Бикич Долу о. Владимир Еделински Миколка обрацел увагу на преценьованє огранїченого людского розума у одношеню на комплексносц швета и живота.

– Нєшкайше дружтво моцно рационализовало шицки вредносци – твердзи о. Владимир. – Трима ше же вирски, духовни живот нє у тей рационалносци и сучасни живот го занєдзбує. Зоз того ше вец народзую и сучасни проблеми. Ми Бога нє можеме похопиц зоз розумом, так як би дахто сцел, алє го похопюєме и прилапюєме з виру. Ту корень шицкому. Далєй, маме продукти сучасного технолоґийного дружтва, хтори сами по себе нє подли, алє ше их хаснує на подли ствари. Наприклад, телевизийни и интернет змисти, хтори доступни шицким. По словох о. Еделинския, ґу вири нас приблїжую чесноти, як цо вира, надїя, лю25. ОКТОБЕР 2019.

duhovni@ruskeslovo.com

бов. През виру змоцнюєме любов хтора найвекша, а треба ше здогаднуц же Бог то любов. И пестованє природних чеснотох помага же бизме були лєпши, як цо то мудросц, умереносц, шмелосц, хтори познати ище з античней Греческей. З тим ше рошнє у моралним смислу, а вец и у вири.

– Кед слово о виронауки и цо нам очежує, а цо олєгчує же бизме з нєй вецей научели, треба повесц же нам вонкашнї уплїви одцагую час хтори бизме могли пошвециц за преучованє вири. Нєшка маме вельки понуканя. Наприклад, у основней школи дзеци маю вельо секциї, вельо годзини, и у тим множестве питанє кельо ше пошвеци уваги виронауки. Анї у системи держави ше нє уважує виронауку кельо заслужує. Сучасни чловек барз акцентує рационалносц, у смислу же я верим же з моїм розумом можем посцигнуц вельки цилї, помогнуц себе, збогациц ше, буц образовани и мудри. Занєдзбує ше же Бог то безконєчно велька тайна. Од древа нє видзиме лєс. Наш розум тото древо, а вшадзи индзей Бог, як безконєчно вельки, и тото цо створел. З розумом нє можеме похопиц Бога, прето нам потребна вира, хтору треба похопиц як мистерию. Треба очековац же нам по ласки будзе дароване преглїбйованє вири. Лєм, треба же бизме ше отворели, а нє заверац ше до свойого розума и своєй рационалносци – спозорел о. Владимир. КАЖДОДНЬОВА (НЄ)ФУНКЦИОНАЛНОСЦ Прихильни зме цалком ше операц на свой розум и вериц му, медзитим, фаховци нашли велї систематични гришки у каждодньовим рационалним функционованю. Насампредз, прейґмирно хаснуєме такволану систему 1 рационалносци, без системи 2. Система 1 швидка, интуитивна, вше активна, автоматска, геуристична, увежбана, приноши одлуки на основи початних упечаткох. Вона понука одлуки и ришеня системи 2, хтора спомалшена, алє є систематична, обдумана, троши вельо енерґиї и прето зна буц лєнїва, лєбо (пре)задовольна з тим цо понука система 1. ■ 25. ОКТОБЕР 2019.

У МИКЛОШЕВЦОХ БУЛА МЕДЗИРЕЛИҐИЙНА МОЛИТВА

ТРЕБА ЛЮБИЦ ЖЕ БИ ШЕ МОГЛО БУДОВАЦ МИР

Медзирелиґийна молитва за мир того року отримана у Миклошевцох у церкви Рождества Пресвятей Богородици, а на нєй участвовали представнїки зоз штирох вирох и даскелїх орґанизацийох за мир. Уж даскельо роки у Републики Горватскей на подручу хторе було залапене з войну орґанизация „Луч”, за диялоґ и нєнасилство у октобру орґанизує Медзирелиґийну молитву за мир. На ню поволани представнїки хтори ше роками намагаю створиц мир, комуникацию, нєнасилство и добри одношеня зоз людзми у окруженю, алє и шицкима другима хторим то значне, без огляду хторей вири, або орґанизациї припадаю. Того року тота молитва була всоботу, 19. октобра, у Миклошевцох, а хтору давного 2008. року перши од велїх священїкох порозумел єй значносц и приял шицких хтори ше сцели модлїц за мир бул праве грекокатолїцки парох о. Йоаким Симунович. Дзекуюци йому молитву ше и нєшка отримує каждого року, звичайно у Берку, алє того року є отримана у тим бараньским валалє. Орґанизатор молитви була Драґица Алекса, предсидателька „Луч”-а, а модераторе Неда Попович зоз Интеро центра (Здруженє за едукацию, совитованє и нєнасилне дїйствованє) у Риєки, Ото Рафаи зоз руху РАНД (Реґионална адреса за нєнасилне дїлованє) у Заґребу и Наташа Вукадинович, подпредсидателька Шветового молитвового дня зоз Осиєку. Госцох зоз рижних местох Горватскей и Войводини у сали КУД „Яким Ґовля” дочекали и привитали Штефица Кризманич и орґанизаторе, потим ше шицки вєдно пол годзини прешейтали по валалє у Ходу за мир зоз читаньом текстох о мире, страху и правди, и так ше, роздумуюци о нїх у цихосци, врацели до сали. Там ше учашнїки подзелєли до трох роботних ґрупох у хторих ше бешедовало праве о тих трох вредносцох у живоце каждого чловека. Углавним ше бешедовало о искуствох и хто як доживює тоти вредно-

сци, а вец ше пошло на молитву до грекокатолїцкей церкви Рождества Пресвятей Богородици. Молитва почала зоз писню Глїбини и уводним словом по словох св. Йоана Павла II у хторим вон гвари же ше ту приходзи на паломнїцтво мира и уж з тим же слухаме єдни других, то уж знак мира. У тим и одвит на знємирююци питаня хтори каждого трапя, а таки молитви нам служа за розбиванє сумнї и нєпорозуменьох. „Цмоту ше нє розбива зоз оружийом, алє зоз палєньом лампочкох и шветлом”, пише у уводним паповим слове. Далєй ше пречитало Молитви за мир, правду и шмелосц, молитви Востоку, Заходу, Сиверу, Югу, Жеми и Нєба, Псалм 122, як и Євангелию по Луки (Лк.

6,37-42) хтору пречитал грекокатолїцки священїк у Миклошевцох Роман Ступяк. На молитви окрем представнїкох римокатолїцкей и грекокатолїцкей вири участвовали и представнїки православней и муслиманскей вири, читало ше и виривки зоз Курану и православну молитву за мир. Помедзи молитви шпивало ше духовни писнї. Духовну писню Тебе поєм шпивал Йовґен Надь, дзияк новосадски. На концу шицки присутни зоз палєньом швичкох потвердзели же им важна вибудов мира, як дар Божи и заєднїцке добро цалого чловечества. Потим ше пошло на вечеру и друженє. Зоз Нового Саду були Анико Горват зоз Реформатскей церкви и Славица Страценски, Йовґен Надь и Блаженка Хома Цветкович зоз Грекокатолїцкей церкви. Бл. Х. Ц.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ЕВРОПСКИ ПРИПОЗНАНЯ КЕРЕСТУРСКЕЙ ШКОЛИ

ИНТЕРДИСЦИПЛИНАРНИ ПРИСТУП У ПРИРОДНИХ НАУКОХ Керестурска Основна и штредня школа зоз домом школярох „Петро Кузмяк” на початку того школского року, у септембру, преглашена за школу амбасадора. Окрем того велького европского припознаня керестурскей школи, тих дньох сцигло ище єдно од Euroguidance мрежи, а хтора препознала квалитет у проєкту керестурскей школи „СТЕМ дзивки Петро Кузмяк школи” рипознанє достали штири професорки у керестурскей школи – водителька проєкту професорка математики мр Наталия Будински, професорка биолоґиї Тереза Катона, професорка физики Кристина Сабадош и професорка туризмолоґиї Бояна Милянич. У проєкту STEM school label участвовали 300 европски школи, а „Петро Кузмяк” з помедзи нїх вибрана за єдну од 20 школох хтори указали винїмково резултати у промоциї СТЕМ образованя. Школа ше до тих актив-

П Пишу: Мария АФИЧ Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

Label. Циль проєкту злєпшац квалитет у обласци СТЕМ-а. СТЕМ то скраценє од Science Technology Engeeniring and Mathematics, односно єден образовни концепт хтори природни предмети и математику повязує до єдней цалосци през интердисциплинарни приступ. Титула школи амбасадора барз значна за нашу школу, бо гутори же наша школа провадзи сучасни тренди у образованю, окреме кед то слово о природних наукох и математики. З участвованьом у тим

– Препознаванє керестурскей школи на европским уровню барз значне и отвера велї нови можлївосци. Пре тоти активносци поволани зме до партнерства у Еразмус плус проєктох, та тераз интензивно робиме на тим. То за нас єдна нова обласц и вельке виволанє, алє ше наздаваме же зоз потримовку наших партнерох здобудземе нови и квалитетни искуства хтори пренєшеме до учальнї – Наталия Будински

носцох уключела прешлого року и през цали рок робене на подзвигованю квалитета настави природних предметох и математики, так же сполнєти 21 критериюм потребни же би ше постало школа амбасадор. Попри керестурскей школи за школи амбасадорох вибрани ище два ґимназиї зоз Сербиї, зоз Заєчару и Нишу. Представнїки, професоре и директоре тих школох були поволани до Бриселу у септембру на роботнї на хторих ше стретли зоз коло 50 европскима наставнїками зоз хторима вичерали искуства у обласци СТЕМ настави.

– На початку того школского року зме преглашени за школу амбасадора єдного велького европского проєкта Stem school

проєкту керестурска школа годна прешириц свойо искуства и другим школом, алє ище баржей змоцнїц свойо капацитети – гвари Наталия Будински. Понеже, як уж наглашене, керестурска школа окреме роби на подзвигованю квалитета настави за конкретни предмети, алє тиж так роби и на розвиваню медзипредметним повязованю и вонканаставних активносцох, так же у септембру сцигло ище єдно припознанє. То окремне припознанє Euroguidance мрежи, хтора представя европску мрежу за кариєрне водзенє и совитованє, а хтора препознала квалитет у проєкту керестурскей школи „СТЕМ дзивки Петро Кузмяк школи”.

– Кед школяр ма у себе уметнїцку нїтку, вон прейґ нових методох може буц креативни и у природних предметох, наприклад биолоґиї. Дахто хто вецей волї технїку тиж ше може ту пренайсц, та през тоти рижни проєкти у хторих участвуєме, и сами школяре баржей видза цо им лєжи и ґу чому най ше унапрямя у виборе свойого будуциго занїманя – Тереза Катона

16 РУСКЕ СЛОВО

25. ОКТОБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

– Циль того проєкту бул же би ше през рижнородни активносци матуранткинї упознали зоз можлївосцами вибору своїх будуцих професийох у обласци природних наукох и математики. Мою идею потримали професорки Катонава и Сабадошова, з хторима сотрудзуєм у рамикох СТЕМ клуба „Петро Саянс”, як и професорка Миляничова, зоз хтору витворюєме заєднїцки активносци у рамикох активу оддзелєнских старешинох – пояшнює Наталия Будински. Як визначела єдна з добитнїцох Припознаня, професорка биолоґиї Тереза Катона, тото припознанє пришло як резултат їх тимскей роботи: – Влонї зме основали СТЕМ клуб, бо зме препознали же маме даяки заєднїцки точки дзе можеме робиц вєдно як тим. Вельо ше уж даскельо роки роби у школи, алє тераз маме можлївосц дзешка то и презентовац и звонка школи, и на таки способ. Наталия Будински обєдинєла тоту роботу и конкуровала зоз ню, та зме достали Припознанє у Беоґрадзе – толкує Катонова. На питанє цо им значи Припознанє професорка Катонова, хтора виклада у штреднєй школи ґимназиялцом и у напряме туристични и готелиєрски технїчар гвари:

Кристина Сабадош припада ґу младшей по стажу ґенерациї професорох керестурскей школи. Кельо єй значи тото припознанє и як доживює тоти активносци, та цо ю понукло же би ше и ту додатно анґажовала: – Анґажованє нам понукла професорка Наталия Будински, помали нас упознала з тим як то випатра, та зме з ню пошли даскельо раз до Центру за промоцию науки у Беоґдзе зоз хторим вона и наша Школа сотрудзує. Там зме дацо видзели и попачело ше нам же цошка видзиме нове, нове искуство, упознали зме нових колеґох и нови нагоди, конкурси, проєкти и видзели зме же бизме могли поробиц и дацо иншаке звонка настави, та и дзеци одвесц и прешириц им, а и себе, горизонти. Мнє тото шицко прицагло же бим ше додатно анґажовала и попри порядней настави. Кед у тим достанєме даяке припознанє мило нам же то дахто замерковал и же зна вредновац, та и то як єден доказ же добре робиме – гварела Сабадошова. Як ше до того проєкту уключела професорка туризмолоґиї Бояна Милянич у напряму Туристични технїчар и прецо, вона гвари:

– У СТЕМ клубу дзе повязуєме науки чежиме ґу тому же би дзеци видзели же то нє лєм биолоґия, физика, математика, алє им указуєме як то шицко повязане и же иснує єдинство у наукох. Же би мали нагоду шицко тото видзиц, водзели зме их на рижни факултети дзе школяре видзели узше даяки науки, а тиж так и як их мож повязац у пракси, та и з того буду даяки видлївши резултати – Кристина Сабадош – Припознанє будзе мотивация за далєй и указує же тото цо дакус робиме и волонтерски, т. є. вецей од того цо бизме мушели, же ше на даяки способ и виплаци, бо и школяре доставаю, а и ми ше пре припознанє добре чувствуєме, видзиме же зме на добрей и правей драги. А дзивки вшелїяк треба заинтересовац же би ше уписовали на рижни занїманя. Нєшка их чежко подзелїц на хлопски и женски, окреме прето же и технолоґия напредовала и тоти роботи иншак випатраю як дакеди, а вони и у

– У нашей Школи маме од влонї тим за кариєрне вод зенє матуранткох, а зоз Наталию и другима профе сорками и я його часц. На тоту активносц сом ше одлучела бо ми циль же бизме дзецом цо баржей помогли у їх профе сийним унапрямованю. През цали рок зме орґанизовали рижни проєкти хтори ше одношели праве на кариєрне вод зенє и унапрямованє на одред зени занїманя. Сцели зме же би одкрили евентуално нови занїманя о хторих нє роздумовали, або свойо

– През цали рок зме орґанизовали рижни проєкти хтори ше одношели праве на кариєрне водзенє и унапрямованє на одредзени занїманя. Сцели зме же би одкрили нови занїманя о хторих нє роздумовали, або свойо прихильносци за хтори анї нє знали, и мотивовац их же би вибрали таке дацо, гоч є анї нє таке часте за дзивки – Бояна Милянич тим можу найсц свой простор – одвитовала Катонова. Чи нови методи роботи уплївую же би школяре баржей полюбели природни предмети хтори якиш „баук”, Катонова шведочи: – Уплївую позитивно прето же уключуєме школярох и вони пренайду себе у тим шицким. Тиж и тото же их водзиме на рижни факултети, аж там достаню праву слику же цо даєдно занїманє значи, дзе мож з нїм робиц, и препознаю себе. Наприклад, маме єдну школярку хтора заинтересована за вельо того, и кед зме були на Технолоґийним факултету вона похопела же би могла робиц и таке дацо, бо ту єст и хемиї, и физики, тото цо ю наисце интересує – гвари Катонова.

25. ОКТОБЕР 2019.

прихильно сци за хтори анї нє знали, и мотивовац их же би вибрали таке дацо, гоч є анї нє таке часте за дзивки. Мнє особнє мило и пре тото припознанє прето же то хтошка други препознал же то добре за школярох, бо зме то шицко насампредз пре нїх и робели, и олєгчали им же би добре одлучели и вибрали – гварела Миляничова. Кед ше до дачого уклада вельки труд, вон ше вше и виплаци, бо лєм тото до чого ше сцигує зоз вельку роботу ма и свою вредносц. Як видзиме, окремни анґажман штирох професоркох зоз керестурскей школи принєсол успих, хтори валоризовани през припознаня. Ми им щиро на тим успиху винчуєме. ■

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПРОЄКТ ДИҐИТАЛИЗОВАНЯ НЕҐАТИВОХ ФОТОҐРАФОХ БУДИНСКОВИХ ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ДОРАБЯ ШЕ МОНОҐРАФИЮ ЗОЗ 250 ФОТОҐРАФИЯМИ

Прешлого тижня у Руским Керестуре пребували др Миряна Дєкич зоз Покраїнского заводу за защиту памятнїкох, хтора анґажована на проєкту диґитализованя неґативох склєняних фотоґрафских плочох фотоґрафох Будинскових, и директорка Заводу за културу войводянских Руснацох Анамария Ранкович, хтора реализує тот длугорочни обсяжни проєкт. На тот завод вони у просторийох нашого Националного совиту зоз информаторами окончели консултациї, односно преверйованє идентификованих податкох за дзепоєдни фотоґрафиї хтори вибрани же би були обявени у окремней моноґрафиї хтору ше пририхтує як єден з резултатох того проєкту. О тей роботи директорка Заводу Ранковичова гвари: – Того року видзе и моноґрафия о историї Руснацох хтора призначена през обєктив фотоґрафох Будинскових, а хтора облапи нє лєм културу (РНПД, перши представи, ...), алє и животни циклус (од народзеня, першей причасци, свадзби, шмерц), обичаї (свят, облїванє, Крачун..), значни особи, привредни живот, и так далєй. За моноґрафию зме вибрали 250 фотоґрафиї од потераз скенираних, а сиґурно же буду вихабени дзепоєдни значни подїї и особи, алє то пре технїчни причини, т. є. прето же ище вше вельке число фотоґрафийох нє обробени. Кед бешеда о проєкту диґитализациї склєняних фотоґрафских плочох фотоґрафох Будински, мож повесц же ше дошло дзешка на половку роботи котра потребна же би ше тот длугорочни проєкт закончело, прето же єст ище 1 000 плочи хтори ище нє скенирани.

– Потераз, скенирани 850 плочи зоз хторих зме дас два трецини и идентификовали. Прето дзекуєм шицким хтори ше явяли кед препознали дакого, а окреме информато-

ром хтори шедзели зоз фаховцами и сцерпезлїво толковали деталї з прешлосци Руского Керестура. Робота на идентификованю особох и подїїйох хтори зазначени на фотоґрафийох нє лєгка и прето же вше менєй єст информаторох о тим чаше, а тиж и прето же людске паметанє релативне и субєктивне – потолковала директорка Заводу.

– У 2019. року зме конкуровали и достали средства зоз Буджетского фонду за предлуженє того значного проєкту, так же зме годни скенирац и робиц на идентификациї нових 300 плочох, а векшина би мала нєодлуга буц доступна и на интернету на єдним месце дзе шицки годни лєгко приступиц ґу шицким фотоґрафийом и информацийом хтори зме потераз позберали – визначела Ранковичова, та додала же гоч ше и закончи проєкт зоз Будинскийовима неґативами, вон аж анї теди нє будзе конєчни, прето же фотоґрафох-хронїчарох руского живота маме и у Коцуре, и у других местох. М. А.

РТВ – ПРОГРАМА НА РУСКИМ ЯЗИКУ

ПОЧИНА ТВ СЕРИЯЛ О МЛА ДИХ И ЗА МЛА ДИХ

На конкурсу за програмски змисти европскей нєзависней продукциї котри Явна медийна установа ТВ Войводини обявела за 2019. рок, проєкт Новинарскей асоцияциї Руснацох (НАР) достал потримовку за сериял 12 полгодзинових емисийох „Слово младих”. Емисиї буду емитовани раз мешачно, починаюци од 31. октобра на 21,30 годзин, у рамикох програми Рускей редакциї ТВ Войводини.

– Телевизийна серия ,,Слово младих” надополнї нєдостаток програмских змистох на руским язику котри у фо-

18 РУСКЕ СЛОВО

кусу маю младежски теми. У емисийох нам буду госци шицки хтори сцу явно виражиц свойо думанє о дачим. Задумка проєкту же би ше у тим сериялу облапело рижни младежски збуваня и особи зоз интересантнима гобиями. Плануєме зазначиц поучни и нє вше весели приповедки зоз живота младих, а намира нам розвиц дебати на табу теми и подобне. Кажда обробена тема будзе приказана зоз вецей углох же би ше достала єдна прешвечлїва цалосц. Зоз приказованьом швета младих зоз їх перспективи, жадаме як авторе и тим, на патрачох зохабиц позитивни упечаток и понукнуц поруку – гвари авторка сериялу Лидия Костелник, котра, медзи иншим, пише и за рубрику „Мозаїк” „Руского слова”. Проєкт „Слово младих” представя предлуженє сотруднїцтва котре Руска редакция РТ Войводини и сама Установа пестує зоз Новинарску асоцияцию Руснацох, цо потврдзує и факт же то за нєполни рок и пол штварти програмски проєкт, нє рахуюци и проєкти котри були вязани за радийску продукцию и друкованє моноґрафиї з нагоди 70 рокох Рускей редакциї Радио Нового Саду. Я. Дю.

25. ОКТОБЕР 2019.

ОКТОБЕР 2019. рок

ЧИСЛО 10

Ирина ГАРДИ КОВАЧЕВИЧ

ЦАДЗИ ШЕ ЯК МЕД, ЯК КАПКА РОСИ Цихо сом о тим З чим ми виполнєта душа, Моя найглїбша молитва. Цадзи ше Як мед з преполнєтей пляйстри, Як капка на верху травки У авґустовскей ноци, Скорей як побочка жем. Пчоли ше вироєли И виша як торбичка на найвисшим конаре У дубовим лєше Дзе у полуцмоти кореньох Випукую зоз жалудзох младнїки .. Златни прах з їх криделкох Ище трепеци У шветлоси заходу. Ослухуєм як гучи вселена Пре зо мнє... Моя цихосц наймоцнєйши глас З хторим ше ґу нєй оздзивам..

ТВОЯ ГАБА ЗАЛЇВА КАМЕНЬ Приходзиш до думи, на часи, Як нїжна, циха мелодия, Запаметани стих Зоз страценей писнї, Швижи витрик у спройним дню, Циха молитва пред спаньом, Як сладки, сладки, грих. У морю котре помали нараста Твоя габа залїва найбилши На побрежю назберани каменьча И ошвижує диханє у ноци. Уж нїч ше нє пременї И тоти єшенї цо преходза Помали жовцею Мешац цо твойо ма очи Нїзки и нєдолаплїви, Ма забути смак забранєней овоци. Як далєки, еґзотични горизонти, Празни дильови дзецинства, Пажици на швитаню шлєбоди Залїваю вичносци води.

25. ОКТОБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 19

literaturne@ruskeslovo.com

ПРЕДСТАВЯМЕ ВАМ

Славко ВИНАЇ Лїляна Фият народзена 1959. року у Зренянину. Докторовала на Економским факултету у Беоґрадзе. Окрем двох фахових кнїжкох зоз економиї и вецей як двацец наукових роботох зоз свойого фаху, обявела збирки поезиї „София од Мешаца” 2011. року и „Чувствованє Принципох” 2016. року. У Републики Болгарскей обявена єй двоязична збирка писньох „Нєбесни птици” хтору пририхтала Алтенка Сапунджиева, 2016. року. Член є Союзу писательох у отечестве и иножемстве (СКОР) и Дружтве писательох Войводини. Жиє и роби у Новим Садзе.

РОЗЛЯТА ЯК СТУДНЯ

Лїляна ФИЯТ

Греєм руки уцагуюци их под твою кошулю. Гранїца шветлосци спущела ше на мнє. Могли бизме, можебуц, знова, сцигнуц до хижи и спаднуц на мегку посцель. Тримаме ше сциснуто, попри двох-трох фотоґрафийох. Док ше през облак нагадую мендюши з нефрита и златни персценї на конарох вишнї у дворе – кед би нє було сцаговаце, як студня, розляте, и жими з брегового верху, док це дорушуєм. Пожовкнути дзень, уж, на одходзе.

ЗОЗ СТРИМАНИМ ШЕПОТОМ Ґурича ше нєпогода у ягодовим лїсцу, сладзи ше наоколо, после слунка цо пекло як з рерни. Подобне є велькому гарчку у котрим варла юшка. Желєна, желєзна капура, ширцом отворена, гимба ше. Кандрасци ше и пирха, по воздуху, дижджовних капкох коло. Донєдавна, було ясне и конари на древох ше нє гойсали. Нє мож вецей шедзиц на трави и чувствовац шерцо, яґод локомотиву. Попод сукню дробни фалатки горучави, док ше твоя рука спущує. Гварим, зоз барз задиханим и стриманим шепотом, червена у твари, войдзме под цмо-червени ягодов цинь, дзе маме погляд на нєбо, желєне и кандрасте од корунох, попод мокри павучайки.

МАНАСТИР Ой ти, радосци, ценких нервох. Пошла моя мила, як конь у дринґаню. Хтошка швидко однєсол або розлял напой з нашого стола. „На найвисшим верщку себе може буц лєм любов,” гуторела... Ой ти, пищаца флауто, цо це як шестру волам, зроб дацо, запрепасц ю зоз хвильку вичносци або нїчого... Нє судз єй лєгчейше або чеснєйше як мнє, котри шицок трепецим и здогадуєм ше, у молитвох, у Инґлвуду, манастиру у брегох Аделаиди, на концу швета. Зоз сербского язика преложела Олена Планчак-Сакач

20 РУСКЕ СЛОВО

25. OKTOБЕР 2019.

У ЦМИХ КРУЦИНОХ Нїґда сом нє думал же слова мойо росипу ше по швеце ширим и же прекладац их буду и читац нєпознати ми людзе. А нє думал сом же ше у нїх и пренайдзе дахто; окреме нє у зошицким погришним контексту бо су нє писани прето. Цо мам, цо думам, Каждому до оч висипем без поезиї; висипем як ми ше дацо видзи у хвильки як и цо чувствуєм чи треба чи нє а углавним нє бо часи тераз таки алє тото ту пред вами то лєм поезия моя особна маґия швети мойо хтори справел я у мигельох своїх на способи свойо у цмих круцинох лоповика мойого швети у хторих нєт нїкого од вас а заш то швети у хторих шицки и живи и мертви и тоти на поли алє мойо живи, мертви и тоти на поли єства, людзе, потвори и жвири у тих шветох я себе сам любим и забивам мучим и наздзивам часто и приємно нєсподзивам бо ту нас єст на езри 25. OKTOБЕР 2019.

и рижни зме и гришни святи, горди, пишни а ту зме бо то швет лєм мой! „Слово, лєбо два, о тим швеце ширим и самому себе... гоч дзе ше найдзем гоч яки гоч кеди кед нє мам папер и пенкало, або дацо за читанє, убива ме допитосц и монотония каждодньовосци, звичайносц людскей бридкосци, глупосци, и общеприлаплївосц шицкого того векшини подобом хтори крачаю, живкаю, дебилно ше шмею, або лярмаю на цали глас.”

РИБКИ Жовти и кафово шпляхи на склу празного аквариюма два коритка, гарсц каменча и нєпоєдзени пластични алґи дзе дараз плївали два месково златни рибки морнар шерсцати мрежу виплєт стриберну Додня рано роси капки здогадню го на писню „Рибки плїваю по мутним аквариюме и єдза пластични алґи без смаку. Штири их мури зопераю же би вишли на шлєбоду и здохли.”

РУСКЕ СЛОВО 21

literaturne@ruskeslovo.com

ПРЕДСТАВЯМЕ ВАМ

Славко ВИНАЇ Лїляна Фият народзена 1959. року у Зренянину. Докторовала на Економским факултету у Беоґрадзе. Окрем двох фахових кнїжкох зоз економиї и вецей як двацец наукових роботох зоз свойого фаху, обявела збирки поезиї „София од Мешаца” 2011. року и „Чувствованє Принципох” 2016. року. У Републики Болгарскей обявена єй двоязична збирка писньох „Нєбесни птици” хтору пририхтала Алтенка Сапунджиева, 2016. року. Член є Союзу писательох у отечестве и иножемстве (СКОР) и Дружтве писательох Войводини. Жиє и роби у Новим Садзе.

РОЗЛЯТА ЯК СТУДНЯ

Лїляна ФИЯТ

Греєм руки уцагуюци их под твою кошулю. Гранїца шветлосци спущела ше на мнє. Могли бизме, можебуц, знова, сцигнуц до хижи и спаднуц на мегку посцель. Тримаме ше сциснуто, попри двох-трох фотоґрафийох. Док ше през облак нагадую мендюши з нефрита и златни персценї на конарох вишнї у дворе – кед би нє було сцаговаце, як студня, розляте, и жими з брегового верху, док це дорушуєм. Пожовкнути дзень, уж, на одходзе.

ЗОЗ СТРИМАНИМ ШЕПОТОМ Ґурича ше нєпогода у ягодовим лїсцу, сладзи ше наоколо, после слунка цо пекло як з рерни. Подобне є велькому гарчку у котрим варла юшка. Желєна, желєзна капура, ширцом отворена, гимба ше. Кандрасци ше и пирха, по воздуху, дижджовних капкох коло. Донєдавна, було ясне и конари на древох ше нє гойсали. Нє мож вецей шедзиц на трави и чувствовац шерцо, яґод локомотиву. Попод сукню дробни фалатки горучави, док ше твоя рука спущує. Гварим, зоз барз задиханим и стриманим шепотом, червена у твари, войдзме под цмо-червени ягодов цинь, дзе маме погляд на нєбо, желєне и кандрасте од корунох, попод мокри павучайки.

МАНАСТИР Ой ти, радосци, ценких нервох. Пошла моя мила, як конь у дринґаню. Хтошка швидко однєсол або розлял напой з нашого стола. „На найвисшим верщку себе може буц лєм любов,” гуторела... Ой ти, пищаца флауто, цо це як шестру волам, зроб дацо, запрепасц ю зоз хвильку вичносци або нїчого... Нє судз єй лєгчейше або чеснєйше як мнє, котри шицок трепецим и здогадуєм ше, у молитвох, у Инґлвуду, манастиру у брегох Аделаиди, на концу швета. Зоз сербского язика преложела Олена Планчак-Сакач

20 РУСКЕ СЛОВО

25. OKTOБЕР 2019.

У ЦМИХ КРУЦИНОХ Нїґда сом нє думал же слова мойо росипу ше по швеце ширим и же прекладац их буду и читац нєпознати ми людзе. А нє думал сом же ше у нїх и пренайдзе дахто; окреме нє у зошицким погришним контексту бо су нє писани прето. Цо мам, цо думам, Каждому до оч висипем без поезиї; висипем як ми ше дацо видзи у хвильки як и цо чувствуєм чи треба чи нє а углавним нє бо часи тераз таки алє тото ту пред вами то лєм поезия моя особна маґия швети мойо хтори справел я у мигельох своїх на способи свойо у цмих круцинох лоповика мойого швети у хторих нєт нїкого од вас а заш то швети у хторих шицки и живи и мертви и тоти на поли алє мойо живи, мертви и тоти на поли єства, людзе, потвори и жвири у тих шветох я себе сам любим и забивам мучим и наздзивам часто и приємно нєсподзивам бо ту нас єст на езри 25. OKTOБЕР 2019.

и рижни зме и гришни святи, горди, пишни а ту зме бо то швет лєм мой! „Слово, лєбо два, о тим швеце ширим и самому себе... гоч дзе ше найдзем гоч яки гоч кеди кед нє мам папер и пенкало, або дацо за читанє, убива ме допитосц и монотония каждодньовосци, звичайносц людскей бридкосци, глупосци, и общеприлаплївосц шицкого того векшини подобом хтори крачаю, живкаю, дебилно ше шмею, або лярмаю на цали глас.”

РИБКИ Жовти и кафово шпляхи на склу празного аквариюма два коритка, гарсц каменча и нєпоєдзени пластични алґи дзе дараз плївали два месково златни рибки морнар шерсцати мрежу виплєт стриберну Додня рано роси капки здогадню го на писню „Рибки плїваю по мутним аквариюме и єдза пластични алґи без смаку. Штири их мури зопераю же би вишли на шлєбоду и здохли.”

РУСКЕ СЛОВО 21

ЕСЕЇСТИКА * ЛИТЕРАТУРНА КРИТИКА * ЕСЕЇСТИКА * ЛИТЕРАТУРНА КРИТИКА НОВОСАДСКИ #221019

М

НАЙ БИ ЦИ ДЗЕНЬ ЗДАБАЛ НА ШАРМАНТНИ ДАНСКИ ХХХ

умификована Мира Баняц, варошски дух, у фармеркох з цеґером на колєчкох и баґовом, пререзує ми драгу медзи Дунайским парком и Музейом, док бициґлуєм ґу Кею, до колеґинї З. Мира напевно идзе на Рибни. У квартелю на Лиману 4, медзи бачи Ризничовима олєями, пишем тот тераз ту техт. Пестра мисиз Маузи и пахулька Тайґер ми ше умилно як ровки улїзую коло лабох попод стол. Зина пущела джез. Хториш дзень на Тремовей тераси пиєм квалитетне домашнє з парадних погарох з моїма младима приятелями. Гварим Натки, дзивки моєй дакедишнєй класней; Видзиш, намагам ше як чловек у пейдзешатих, поєдноставиц себе живот – долу робим (каса театра), прейґа ми обисце дзе зме первей одсеансовали, а ту ми карчма, як шлєбодному чловекови. Долу зарабям, горе трошим, прейґа сцекам на полноци. Преривайце кед найкрасше. Учце од найлєпших. Остатнї мешац дас, кед ми ше реторично питаю же як сом, блїзшим щиро признавам же так-так, алє интимно триюмфално; Дочекал сом у тим своїм патетичним живоце хвильку буц шведок триюмфу мацеринскей бешеди, през награду цо ми ю пайташе звитяжели у Словакох нєдавно. А я з милосцу Божу бул присутни у ґенези тей нєкаждодньовей подїї на пиху нам, кед ше за яких таких Руснацох видаваме. И то на сторочнїцу фундаменту нашей сучасней култури – од снованя РНПД, а вочи вику писменосци – Костельниковей Ґраматики з Лемберґскей дияспори. За дакого як я, професор мацеринскей бешеди, озда нє може буц векшей животней потїхи, кед у питаню идентитет етнїчней припадносци. Ровно Нобелови за наприклад даякого нашого сербско(горватско)го писателя цо го любиме читац, ми ридки пошвецени литературней пасиї. Бо, до Карпаторусинских политичних полемикох, нє чувствуєм ше дацо поволани. А видзим же ме анї до домашнїх форумох нє барз волаю. Нє дзбам, я и так чловек уметнїк – превалєла ме шефовица Срба. Цо ше дотика кнїжки цо нас преславює тераз во вики виков, Аминь;

Скандалозносц Медєшового єдзеня обчекуєм же прерве гевту паноцовску пуританску парадиґму просвищованя, час єй уж бул. На длугши час, алє и на час, кед институцийне (и обще) Руснацтво лєжнє до кризи и безвиходу щезованя, Катедра инклудид. Нє хиба, кед криза, живот роби през алтернативни способ манифестованя. Притульме го (и такого), бо є наш. О стилу, нарациї и фабули, други раз, у сухопарнєйших писанийох. Е, тераз, жанр; Шуксова бласфемия бабраня по табуох нє од вчера – лєм же кафкиянска судьба малерозного студента зоз Шпацирох у єдзеню преросла до старого перверзняка цо по валалє шацує обисца женом цо му прицагую увагу и бабру мрию гнєтка єй нєдаваюци мира. И таки соблажнююци приповедки як услуга скандала малогражданскому духу паланки дзе кучиме. Гей, годно ше прегвариц, алє озда лєм и час було, голєм да ше видзи чи ещи вше знаме буц таки спрични. Особнє, нїґда сом нє мал чи шмелосци, чи потреби виставяц до явносци, пре родичох будзе напевно, свойо споднї шмати, як би ше то евфемистично поведло, гоч мам даяки симпатични нервни зламаня з дзецинства, як иницияция до швета одроснутих. Научел сом приятельох стендап забавиц з тима приватнима зґодами. Култура гумору, кед нїч инше. Нє може кажде донайпосле буц цикави як Буковски. А наш лауреат редакторовал Дикицу, нє забудзме, вимагаюци дакус жанр. А апропо самей обсценей лексики, професор академик Тамаш нас учел о аксиому писаня зоз штредзиска збуваня – бо як гвари друге, поствладиковске вельке мено нашей писменосци: литература ше пише з креву, знойом, слизами, сперму... Гей, з тима словами. З тим ше лєм потвердзує тото правило, гоч ше актуалне дїло можебуц коши з каноном и началами традицийного писаня и рецепциї литератури. Сам Тамаш преволал Гумнашох, уключуюци Шукса до апатридней младежи, преволуюци валидносц такей творчосци. Так же – нїчому ше чудовац... Крашнє, бо очиглядно же Руснак после паноца и професора припознати (и) як Писатель. Конєчно. Най нам жиє литература! На многая лїта!

Число ушорела Олена Планчак-Сакач, подобово прилоги Саня Жиґич

22 РУСКЕ СЛОВО

25. ОКТОБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

ЗОЗ ОРҐАНИЗАЦИЙНОГО ОДБОРУ КОСТЕЛЬНИКОВЕЙ ЄШЕНЇ” ”

МАНИФЕСТАЦИЯ БУДЗЕ У НОВЕМБРУ На схадзки Орґанизацийного одбору, 17. октобра, утвердзени програми тогорочней XXVI Културней манифестациї „Костельникова єшень” хтора будзе отримана од 15. по 23. новембер. Утвердзени уж стандардни програмни змисти тей манифестациї, хтори буду отримани у двох викендох, а то промоция найновшей литературней продукциї НВУ „Руске слово”, то шейсц нови наслови од чого єдна часц и дїла за наймладших читачох. Нови кнїжки буду представени як то уж звичайно, на литературних стретнуцох у наших школох и литературних вечарох у Руским Керестуре, Коцуре, и Дюрдьове, а обчекує ше и писательох госцох. Уж традицийно Кула будзе домашня Стретнуцу рецитаторох, за цо орґанизатор тих дньох послал и поволанки заинтересованим учашнїком зоз наших местох, односно културно-уметнїцких дружтвох. Того року будзе отримани и окремни вечар пошвецени 50-рочнїци рецитаторского руху у Керестуре, а „Костельникова єшень” и того року дзе будзе закончена зоз Мултимедиялну програму младих, 21. „Дньовка”, у рамикох хторей тих дньох будзе розписани Конкурс за найудатнєйшу фотоґрафию, а з фотоґрафийох будзе поставена и вистава. Дньовка будзе тирвац два днї, та перши дзень випланована проєкция филма.

Уж у рамикох тогорочней „Костельниковей єшенї”, внєдзелю, 20. октобра, отримане литературне стретнуце у Беоґрадзе, а орґанизовали го Руснаци хтори ше зазберую коло тамтейшей нашей парохиї св. Кирила и Методия. Орґанизатор „Костельниковей єшенї” Дом култури Руски Керестур, а предсидатель Орґанизацийного одбору Микола Шанта. М. А.

ПИЯТА РОЧНЇЦА ОД СНОВАНЯ ДУХОВНЕЙ БИБЛИОТЕКИ У КОЦУРЕ

ЗОЗ КНЇЖКАМИ ШЕ ТРЕБА ДРУЖИЦ

У Манастире шестрох Служебнїцох Непорочней Дїви Мариї у Коцуре прешлей нєдзелї, 20. октобра, були отворени дзвери Духовней библиотеки ,,о. Кирила Селецкого” котра ше ту находзи. Числени Коцурци, як дзеци, так и старши, котри жадали опатриц богатство у кнїжкох, того дня нащивели просториї библиотеки, кед означени и пейц роки од єй снованя. Духовна библиотека ,,о. Кирила Селецкого” основана 2014. року и у нєй змесцени блїзко 3 тисячи кнїжки котри углавним вирского змисту, а подзелєни су по тематики и язично.

– Библиотека ноши мено о. Кирила Селецкого котри бул парох у єдним валалє у України и, як у єдней кнїжки описане, вон зазберовал людзох, окреме вечарами лєбо вжиме, и читал им кнїжки. То ми було як даяке спознанє, понеже кажди манастир ма вельке число литератури духовней и рижней котру лєм ми хасновали, а людзе нє мо-

25. ОКТОБЕР 2019.

гли дойсц до тих кнїжкох. И кед сом, пред даскельома роками, пришла до Коцура, зявела ше и идея же би дацо требало зробиц зоз тима кнїжками – гварела шестра Михаїла Воротняк о самих початкох формованя библиотеки. Як визначела, у библиотеки ше находза кнїжки зоз коцурского манастира, алє и з других манастирох, як и з Вербасу, понеже там манастир заварти.

– Ту мож найсц позберани кнїжки, алє и тоти даровани. З нагоди 100-рочнїци як Шестри у Коцуре, о. Яков Новак, котри Коцурец, алє тераз жиє у Горватскей, нам подаровал символично 100 кнїжки. Єст велї драгоцини, красни, добри и квалитетни кнїжки о живоце святих, романи, библиї, аж и библия за цемних. Тиж ту мож найсц фахово кнїжки, дзецински часописи, як и часописи за младих, материяли за виронауку – гварела шестра Михаїла. У тей библиотеки отримани и велї подїї, презентациї кнїжкох, друженя зоз дзецми, як и индивидуални розгварки котри ше часто запровадзовали.

– З тоту рочнїцу зме жадали освидомиц людзох же таке дацо иснує у їх стредку, а до библиотеки шлєбодно мож приходзиц, окреме нєдзелями и на швета, и препровадзиц ту дакус часу, окружени з кнїжками. Зоз кнїжками ше треба дружиц и свой розум прошвицовац прето же, прейґ розума котри нам Бог дал, можеме упознац вельо того, велї мудросци. А кнїжка чловекови барз добри приятель, прето же ю вше можеш вжац кед ци затреба – гварела шестра Михаїла. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ РОБОТА ЗОЗ СТАРШИМА ПАРОХИЯЛНОГО КАРИТАСУ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ДРУЖЕНЄ ЯК ЛЇК

Пише: Андреа МЕДЄШИ

24 РУСКЕ СЛОВО

Социялизация, гваря, трима людзох младих у души, емоцийно оживює, а чува и менталне здравє. При дзецох социялизация нєобходна, бо оможлївює їх розвой. Медзитим, при старших людзох друженє тиж нєобходне, же би могли отримац здраву физичну и емоцийну ровновагу

В

е лї меди цин ски ви глє до ва ня потвердзую же друженє з приятелями може злєпшац здравє мозґу, а тиж и зменшує ризик од зявйованя деменциї. З другого боку, социялна изолация єдна з главних причинох депресиї при старших. Вшелїяк же бриґа о старших нє подрозумює лєм закрице над главу и медицинску помоц, алє и рижни емоцийни, физични и дружтвени активносци хтори людзом нєобходни же би мали виполнєти и щешлїви живот у старосци. Таки активносци понукнути и у парохиялним Каритасу у Руским Керестуре, дзе ше уж петнац роки каждого штвартку орґанизую друженя старших. На пополадньово друженя ходза коло трицец старши Керестурци, а найвекшу помоц маю од волонтерох хтори тото шицко и орґанизую. Єдна од волонтерох то и Верунка Пашо хтора од самого початку помага коло шицкого цо таким особом нєобходне. Спочатку и розвожела людзох на авту, а тераз тоту обвязку на себе превжал Желько Ковач. Як гвари Верунка, теди прешла и коло 30 километри по валалє док нє одвезла каждого по обисце.

– Требало перше пойсц на авту по каждого, а потим их после друженя розво-

жиц. Понеже то старши людзе, хтори маю бриґи зоз ногами и чежко ходза, каждого сом нука по ґарадичи запровадзала же би случайно дахто нє спаднул. Нє було ми чежко, анї тераз ми нє чежко, окреме кед видзим як тоти людзе чекаю штварток и як им знача тоти пополадньово друженя. Вибрала сом помагац у Каритасу, бо сом чувствовала же свой шлєбодни час найлєпше вихаснуєм кед дакому помогнєм. Кед свой труд и енерґию унапрямим на дацо добре, верим же ше тото добре и мнє враци. Вецей раз сом и вистата, або хора и нє так мам дзеку виходзиц з обисца, алє вше заш лєм назберам моци присц – и нїґда нє побануєм. Тото чувство виполнєтосци, и же сом зробела цошка хасновите и смислове, наисце барз моцне – толкує Пашова. Попри Верунки Пашовей у Каритасу помагаю и други волонтере – Мария Виславски, Дане Макаї, Михайло Русковски, як и Желько Ковач хтори и координатор за роботу зоз старима. У Каритасу през цали рок орґанизовани рижни активносци хтори присподобени тей старосней ґрупи. Як гваря волонтере, три раз до рока орґанизую бали на хторих маю живу музику, та ше поряднє зашпива и затанцує. Два раз до

25. OKTOБЕР 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

рока орґанизовани и одход до Водици, у маю и у октобру кед мешац Мариї, а каждого року и школяре Основней школи у рамикох „Дзецинского тижня” нащивя Каритас. И МАРЕЦ, И РОДЗЕНИ ДНЇ – Маме надосц активно сци през рок, а визначуєме и пре славюєме шицки векши швета. И Мезинародни дзень женох – 8. марец, и за Миколая даруєме рижни дарунки, ходзиме и до Водици, алє якош им друженє зоз їх парняками зоз Коцура наймилше. Теди наисце ве села атмосфера. Тиж, барз любя пре славйовац и родзени днї. Теди, хто жада, принєше даяки колач понукнуц другим, алє то нє обовязне. Купиме соку, кекси, навариме чаї, а тому хто слави, повинчуєме родзени дзень зоз писню „Многая лїта”. Обовязно ше и помодлїме Оченаш и Богородице, а пред Вельку ноцу и Крачуном мож ше ту и висповедац, понеже приходзи паноцец. Нащивюєме и Старецки дом у Кули, звичайно у октобру каждого року и вше нас барз крашнє привитаю. И у Кули и у Коцуре. Тиж, часто шпиваме и даяки церковни або стари руски народни писнї, та нам през музику и танєц час найшвидше прейдзе – приповеда Мария Виславски, тиж волонтерка у Каритасу. Же таки сходзеня и друженя потребни валалу, видно и з того же ше шицки присутни у Каритасу зложели же би було добре частейше орґанизовац таки друженя, голєм два раз до тижня. Волонтере свидоми же би ше старши у Каритасу любели сходзиц частейше, медзитим, млади пре роботу и приватни обовязки, вельо раз нє маю часу.

– Мнє барз мило же можеме ту присц голєм раз до тижня. Дакус ше набешедуєме, подружиме, а дома мож лєм шедзиц медзи штирома мурами. Кед ше нє маш ґу кому озвец цали дзень, нї ґу кому пойсц, наисце нє лєгко. През жиму найвекши проблем коло огриви и коло топеня, алє я мам унуки хтори ми помагаю, син и нєве ста тиж ме приду опатриц. Но, вони маю

25. OKTOБЕР 2019.

надосц своєй роботи и обовязки. Мам и даскельо сушеди, та ше и з нїма сходзим, алє нє часто. Прето нам таки друженя наисце знача, а окреме тото же нас Желько привеже кажди штварток. Кед би його помоци нє було, нє знам як бизме ше сходзели – толкує андя Мелания, єдна од присутних у Каритасу. И андя Феброна гвари же єй барз знача тоти штвартково друженя, а вшелїяк же би любела кед би их було и вецей.

– Ходзим до Каритасу на друженє уж дас седем роки. Нє ходзим нїґдзе окрем ту, та ми тоти стретнуца барз знача. Попиєме кафу, наприповедаме ше, помодлїме ше, шпиваме, дакеди церковни, дакеди руски народни писнї, дзекеди нас одвежу и до Водици... Наисце нам ту крашнє. ЄДНИ ДРУГИХ РОЗБЕРАЮ На друженю у Каритасу обачлїво було вецей жени як хлопох. Прецо то так, можеме лєм нагадовац, алє єден спомедзи малочислених присутних хлопох, бачи Янко, гвари же и йому тоти штвартково друженя ище як знача.

– Пришол сом до Каритасу на друженє, бо сом бул дакус осамени. До церкви уж нє можем ходзиц, бо ме боля ноги, а нєт ме хто одвесц. На бициґли тиж нє можем ходзиц, та ми помоц волонтерох барз значи. Любим присц ту ґу своїм парняком, побешедовац з нїма, а найчастейше бешедуєме о тим як дакеди було, здогадуєме ше нашей младосци... – закончує бачи Янко. Препровадзованє часу у добрим дружтве, старим людзом помага жа би ше чувствовали любено и потребно, а як спомнуте, ма позитивни ефект и на здравє. Буц окружени з людзми и вєдно з нїма робиц дацо хасновите, смислове, або просто интересантне, поєдинцом помага очувац здрави ментални стан и затримац позитивни попатрунок на швет. ■

ВШЕ ШВИДШЕ СТАРЕЄМЕ Резултати виглєдованя Червеного крижа и мрежа орґанизацийох цивилного дружтва „Humanas” о положеню и социялней уключеносци старших особох у Сербиї, указую же жительство у нашей жеми спада до єдней од найстаршей популациї, зоз просекову старосцу од 40,2 роки. Пре нїзки наталитет, фертилитет и вельки миґрациї младого жительства, предвидзує ше ище интензивнєйше старенє.

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МИРОН ЖИРОШ: ПРИВРЕДНИ ЖИВОТ РУСНАЦОХ (XVII)

ПРОСВИЩОВАНЄ СЕЛЯНОХ Зоз своїм напредним и обєктивним патреньом на події, зоз своїма становисками ше видвойовал Ферко Пап-Радванї. Вон бул напредни польопривреднїк, та бул и инициятор же би ше и други людзе учели напредней польопривреди. Вон бул и єден зоз сновательох Кредитного союзу (шпор-каси) и першей Читальнї у Керестуре Пририхтал: Микола ШАНТА

„БОГАЧЕ ЖА ДАЮ ПОДЗЕЛЇЦ ЯРАШ” Стари Палко и Гаргаї – Вони Яраш померали. А тот Пулькаш стари, шиви, З Ярашом ше чом нє змири? Планчак Ферко, сушед бочни, До Зомбора вєдно пошли. Пошли вони до вармедї. ,,Панє, панє, цо чекаце Же нам Яраш нє мераце?” А тот их пан бистатує, Езер стрибла випитує. Пришли вони зоз Зомбора, Пошли просто до бирова. ,,Биров ґазда, добре будзе, Будзе Яраш подзелєни! Езер стрибла зактевали!” Биров на то одповеда: „Бул ту вчера солґабиров, Питал ше дзе же є биров. Послал по мнє кишбирова. Будзе Яраш наш, оздаль Бог да!” То ґаздове нужду мали Як би Яраш цо найскорей померали. Уж приведли енджелїра Да вон їм жем покласира. Та най тераз худобщина зоз нас шпива!

26 РУСКЕ СЛОВО

О

статнї подїї у валалє (зруцованє Гудака з бировства, войско у валалє, вишлїдзованя и гарештованя велїх худобних, та на концу и треца колера од котрей велї помарли), поколїмбали и дзепоєдних ґаздох. Дзепоєдни приставали ґу худобним же би ше пажици ище нє дзелєло, предкладали же би ше шицки пажици нє дзелєло же би и надалєй худобни мали дзе напасац статок итд. Зоз своїм напредним и обєктивним патреньом на події, зоз своїма становисками ше видвойовал Ферко Пап-Радванї. Вон бул напредни польопривреднїк, та бул и инициятор же би и други людзе учели о напредней польопривреди. Вон бул и єден зоз сновательох Кредитного союзу (шпор-каси) и першей Читальнї у Керестуре. Понеже добре знал по мадярски и нємецки, доставал рижни фахово кнїжки и новини, читал их и пояшньовал людзом як треба жем обрабяц, та аж и сам списовал преподаваня итд... Як такого, народ го почал почитовац, вибрани є аж и за одборнїка (ешкута), та на Одборе почал водзиц главне слово. Вельо раз одходзел, вєдно з бировом Михалом Шимком, до Зомбора (жупаниї) як бировов прекладач и толмач становискох керестурского Одбору. Михал Шимко стари, як маєтнєйши чловек у валалє, як найвекши ґазда, нє могол ше помириц з тим же ,,Пабянка з Маковского шора” пребера його компетенциї и починал процивсловиц

його становиском. На схадзкох Одбору почало приходзиц до звадох – обачлївого нєцерпеня, алє „Папянка” (Ферко Пап-Радванї) почал здобувац вецей прихильнїкох и у Одборе. БОГАТИ БРАЛИ ОД ХУДОБНИХ И медзи самима сережанами у валалє приходзело до медзисобного нєскладаня, котре тиж ушлїдзело пре нємирни часи и вренє у самим валалє. И попри тим же сережанє були чуваре хотара од крадзох, вони сами були крадоше, або оможлївйовали другим же би крадли, алє, розуми ше, по розказу тих котрим крадзи ишли на хасен. Главне слово при поставяню сережанох мали ґаздове, а була явна тайна же їх слугове и биреше, зоз защиту сережанох, крадню марадики жита зоз польох худобних; капали охабени рисарски марадики, котри ше после ґаздовского звожованя одвожело рисаром, капал статок зоз пажицох итд. Значи, було и насилного однїманя (крадзи) урожайох, котре тиж мож квалификовац як єдно зоз средствох охудобйованя худобних. У валалє бул обичай же ше рисарох волало и на други роботи (розруцац гной, звожовац кукуричанку), котри нє мали безпостредней вязи з другима роботами (кошеньом, або ламаньом з рису). Кед чловек на таки безплатни роботи нє пристал 25. ОКТОБЕР 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

(гоч було и оправдани причини), таки роботнїк нє лєм же вецей нє достал роботи у того ґазди, алє ю нє могол достац у велїх, бо бул найчастейше явно преглашени за лєнївого, а медзи ґаздами важел за чловека котрого на шицки способи треба онєможлївиц и примушиц го же бироботу глєдал индзей. Пре вельке одуперанє худобних процив дзелєня пажицох, а же би ше масу улагоєло, перше ше приступело ґу комасациї и оддзельованю пажицох од обрабяцей жеми. „Енжелїре” ходзели по хотаре, окончовало ше класификоване и надзельованє жеми. Корупция (подплацованє) – же би ше достало цо вецей лєпшей (квалитетнєйшей) жеми, а же би у спискох була виказана як слабша и же би ше од нєй плацела менша порция – була у полним розмаху. Ґаздове подплацовали „енжелїрох”, та доставали вецей добрей жеми, а тоти цо мали мало жеми, мало и достали, и то найподлєйшу, подводну и далєй од валалу. Комасация уж була закончена у Вербаше и з єй запровадзованьом и резултатами людзе були швидко упознати, та прето „вренє” у Керестуре постало вше векше, цо видно и зоз тих стихох: „Дзе же ви, реґрути; шицки ше зберайце, Та ви нам тих панох гетка одпорайце! Наберце, реґрути, цегли до рукавох, Бийце енжелїрох, бийце по верх главох!” Комасация, окрем додзельованя жеми на єдним месце тим котри ю мали, облапяла видвойованє пасовискох од обрабяцей жеми и видвойованє велькомаєтнїцких и општинских маєткох. Же би ше створели цо векши општински маєтки, жем слабшей (нїзшей) класи преглашена до лєпшей (висшей, першокласней) и же би ше цо менєй дало селяном. Було случаї же велькосц гольта орачей жеми зводзена на 1 100 кв, а велькосц дєпох (лукох) на 400 кв, так як було, наприклад, у вербаским хотаре. На подобни способ єдна часц жеми була однята и од керестурских селянох и створени державни маєток (нови салаш) на котрим селянє ознова робели як и скорей. Як цекол сам поступок комасациї, чи було бунти, демонстрациї и нєбраня жем, бо з ню селянє нє були задовольни – писани документи нам нє були на розполаганю. Слухали зме од велїх старих Керестурцох же нєзадовольство було

НА КРИЗУ ПРЕЗ СТИХИ УКАЗОВАЛИ Страх од наиходзацих пременкох, однїманє пажицох, мож було обачиц и у стихох тедишнїх Керестурцох: Кед у Керестуре яраш помераю, Дораз конї, крави людзе попредаю. „Уж пред нашу краву буду празни яшля, Нє предаш ти, жено, нїґда вецей масла! Вижень штири швинї до пустей долїни, Нє наєш ше, жено, зоз дзецми сланїни!”

барз вельке, алє ше нїч нє могло зробиц. Випадло так же ґаздове достали добрей жеми на висших, лєпших местох, а худобни подлей и на подводних местох. На такей жеми худобни нє могли економски напредовац и почали нагло препадац, предавали и тей подлей жеми, одсельованя до других крайох, або одходзеня на кубикашски роботи при копаню беґеля, правеню гайзибанских драгох, а статок тримац на пажицох. Жени, леґинє и дзивки, як и старши дзеци у худобних ґаздовствох вше були уключени до землєдїлских 25. ОКТОБЕР 2019.

роботох на своїх польох, а тераз поставаю наднїчаре и на рискашових польох. Ище ма присц лєм остатнє вдеренє (однїманє пажицох) котре худобних (безжемних и тих з мало жеми) подполно упрепасци у економским поглядзе и цалком претвори до аґрарного пролетарията. ЗАБОЙСТВА У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ Тото цо потераз було зробене (подзелєна жем), виправиц ше нє могло. Могло ше з орґанизовану моцу самого валала, а зоз пенєжом богатих обставини дакус злєпшац. „Року 1870. була треца велька вода, а и идуци рок бул подводни – дзе вода зишла, було лєм шено” – пише у Народней хронїки Йоана Москаля, коцурского жителя. Подводни роки було вельо, алє з нїма були загрожени пажици. Тераз, медзитим, по оконченей комасациї тоти нїзки жеми, котри ше найчастейше хасновало лєм як луки, а нє як обрабяцу жем, место котрей худоби були додзелени, сцело ше претвориц до обрабяцей жеми. Инициятор тей акциї бул Ферко Пап-Радванї, ешкут, котри уж здобул прихильносц нє лєм худоби, алє и стреднє маєтних валалчанох. Вон ше закладал же би ше, уж тераз кед ше беґель копе на Сейкох, копало и други беґельчики и ярчки з котрима би ше воду спущовало зоз жеми и так ю могло хасновац як орачу. Його предкладанє було же би ше роботи плацело спрам велькосци маєткох, а роботи же би окончовали керестурски худобни жителє. Такому предкладаню спроцивели ше вельки ґаздове, а окреме Михал Шимко, прето же вони мали вельо жеми, нє сцели прилапиц „Пабянково” предкладанє, котре прилапйовала векшина одборнїкох. Источасно, на яр 1886. року, забити Михал Семан – Радя. У валалє ше розчуло же го забили сережанє, бо почал приповедац цо и за кого сережанє робя. Вон бул тиж сережан, алє му тото нємилосердне однїмане и крадзи почали завадзац. Найдзени є у хотаре, а приповедало ше же вон там уж покойни однєшени же би ше здобуло упечаток же го забили крадоше. После краткого вишлїдзованя, у котрим нє пренайдзени виновнїк, алє ше чувствовало же богати можу шицко (та аж и забиц без кари), предлужене анґажованє ґаздох же би ше пажици цо скорей подзелєло. Пабянка ше закладал же би ше цо скорей приступело ґу копаню беґельчикох, а зоз пажицами ище причекало. Приповеда ше далєй же єден з ґазох, як главни таємни розказовач сережаном, одшмелєни з Радьовим забойством, розказує им же би заштрелєли и Ферка Папа-Радваня, цо вони успишно и окончели. Тераз ознова ушлїдзели вишлїдзованя, алє були унапрямени на добре ме сто. Друге забойство у истим року ше уж нє могло церпиц. Окончени каребни по ступок, виновати осудзени на кари гарешту, а главни виновнїк-розказовач до стал малу кару. (Дзепоєдни твердза же вон анї нє бул покарани, алє же бул лєм випитовани. Медзитим, по длугшим затримованю у Зомборе, врацел ше до Кере стура остригани). Шицки тоти подїї оддалєли дзелєнє пажицох. Народ свой револт виражовал прейґ народних писньох, котри ше потайно преношело од устох до устох и котри одражовали нє лєм економски пошлїдки, алє представяли и розраховйованє з нємилосерднима ґаздами, хтори були галави за заєднїцки пажици. Так настала и писня „Богаче жадаю подзелїц Яраш”, котру илеґално шпивала керестурска худоба, виражуюци свойо огорченє процив сеґреґациї.■ (Предлужи ше)

РУСКЕ СЛОВО 27

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 16. oктобра занавше нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 17. октобра занавше нас зохабел наш мили оцец и дїдо

АНА ВАРҐА народзена Будински (1935–2019) з Руского Керестура

Нєсподзивано и без слова пошла ши до вичного спокою. Ожалосцени син Славо, дзивка Ирина, жец Владо, унука Соня и унук Ваньо зоз своїма фамелиями, и праунук Кристиян Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 17. октобра занавше нас зохабел наш мили оцец и дїдо

МИХАЙЛО ОРОС (1947–2019) з Руского Керестура МИХАЙЛО ОРОС (1947–2019) з Руского Керестура Красни памятки на ньго буду чувац син Златко, нєвеста Ясминка и унук Борис Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 17. октобра занавше нас зохабел наш мили брат

МИХАЙЛО ОРОС (1947–2019) з Руского Керестура Красни памятки на це навики буду чувац шестри: Веруна зоз Горватскей, Марча зоз Австралиї и Маґда зоз Чарней Гори зоз своїма фамелиями Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. октобра наполнєли ше 6 жалосни роки як нас зохабел наш мили супруг, оцец и шовґор

ДЮРА ЮГИК (1949–2013) з Руского Керестура Красни памятки на ньго навики чуваю: супруга Марча, син Бранко зоз супругу Сандру, и Ганча Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. юлия наполнєли ше 30 Дня 26. октобра наполнюю ше роки як нас зохабел наш мили 20 роки як нас занавше зохабела оцец, дїдо и прадїдо наша мила мац, баба и прабаба

ВЕРУНА БУЧКО ВЛАДИМИР БУЧКО народзена Гайдук байбер (1999–2019) (1989–2019) з Руского Керестура Памятку на Вас вично будзе чувац ваш син Юлиян Спочивайце у мире Божим!

28 РУСКЕ СЛОВО

Шицки хвильки котри зме препровадзели зоз вами, навики буду зачувани у наших шерцох. Твой син Славко, нєвеста Терезка и унуки Тамара и Марияна Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. октобра наполнєли ше осем смутни роки як нас охабел наш мили

ЮЛИЯН ҐОВЛЯ (1943–2011) з Руского Керестура Роки преходза... Твою милу подобу чуваме од забуца... Жиєш у шерцох твоїх наймилших: супруги Мелани, дзивки Весни Преґуновей, дзивки Танї, жеца Дюру и унучатох Теодори и Ґлорияна Штранґарових Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. октобра наполня ше 9 роки як нас зохабел наш мили син, брат, шовґор и бачи

ИҐОР БЕСЕРМЕНЇ (1975–2010) з Бачкей Тополї Найкрасши памятки на ньго чуваю мац Маря, шестра Весна, шовґор Роберт и його принцези Дуня и Маша зоз Зренянину Спочивай у мире Божим!

25. ОКТОБЕР 2019.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 19. октобра пошла на далєку драгу зоз котрей ше нє враци, моя мила и добра шестра

АФИЯ МЕЛИХ народзена Стрибер (1943–2019) з Бачкого Петровцу

У найкрасших памяткох навики ю буду чувац Виславсково – Терезия зоз супругом Янком и сином Жельком, як и Бучкова и Будинскова фамелия зоз Нємецкей Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. октобра нєсподзивано ме зохабела моя мила супруга

ТАНЯ ВЕНЧЕЛЬОВСКИ народзена Балинович (1966–2019) з Руского Керестура

Твою любов, доброту и красни памятки на це вично будзем чувац у своїм шерцу. Твой супруг Деян Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. октобра преселєла ше до вичносци моя мила

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. октобра преселєла ше до вичносци наша мила

ТАНЯ ВЕНЧЕЛЬОВСКИ народзена Балинович (1966–2019) з Руского Керестура Твоя любов, доброта и потримовка вично останє у моїм шерцу. Твоя дзивка Мария Спочивай у мире Божим!

ТАНЯ ВЕНЧЕЛЬОВСКИ народзена Балинович (1966–2019) з Руского Керестура Памятку на твою милу подобу, любов и потримовку вично будземе чувац у наших шерцох. Син Владимир зоз супругу Милену, та унуки: Теодора и Лука Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. октобра преселєла ше до вичносци наша мила

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. октобра занавше нас зохабела наша мила кума

ТАНЯ ВЕНЧЕЛЬОВСКИ народзена Балинович (1966–2019) з Руского Керестура Красни памятки на твою любов и доброту вично останю у наших шерцох. З почитованьом мац и оцец Венчельовсково и часна шестра Фемка – Емилия Сабадош Спочивай у мире Божим!

ТАНЯ ВЕНЧЕЛЬОВСКИ (1966–2019) Красни памятки на єй любов и доброту занавше буду чувац кумово: Адрияна, Теодор, Таня и Деян Штранґарово Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. октобра преселєла ше до вичносци наша мила

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. октобра преселєла ше до вичносци наша мила

ТАНЯ ВЕНЧЕЛЬОВСКИ народзена Балинович (1966–2019) МАРИЯ РУСКОВСКИ ВЛАДИМИР РУСКОВСКИ з Руского Керестура народзена Дудаш (1939–2017) Єй милу подобу и красни памятки (1942–2014) з Руского Керестура на ню навики буду чувац Михаела Красни памятки на нїх чуваю їх наймилши: дзеци, нєвеста, жецове, зоз супругом Владом и дзецми – Дияну, Арияну и Матеу унуки и праунуки Спочивай у мире Божим! Спочивайце у мире Божим!

ТАНЯ ВЕНЧЕЛЬОВСКИ народзена Балинович (1966–2019) з Руского Керестура Красни памятки на єй доброту и любов вично буду чувац Мирко зоз супругу Терезку и дзецми Дамяном и Кристияном Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 19. октобра после чежкей и длугей хороти до вичносци ше преселєла моя мила шестра

АФИЯ МЕЛИХ народзена Стрибер (1943–2019) з Бачкого Петровцу З любову и почитованьом красни памятки на ню, навики у своїм шерцу будзе чувац шестра Мария Семанова Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 19. октобра занавше нас зохабела наша мила кума

АФИЯ МЕЛИХ народзена Стрибер (1943–2019) з Бачкого Петровцу

З любову и почитованьом красни памятки на ню навики буду чувац: Владо и Емина, и Сашо зоз супругу Весну и їх дзивки Ребека и Хана Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. септембра наполнєли Дня 23. октобра наполнєли ше ше пейц роки як нас зохабела два роки як нас зохабел наш наша мац, баба и прабаба оцец, дїдо и прадїдо

25. ОКТОБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. октобра наполнєл ше єден барз жалосни рок як нє з нами наш мили

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. октобра наполнєли ше два жалосни роки як нє з нами наш мили оцец и брат

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

МИРОН РАМАЧ (1938–2018) з Руского Керестура

Без тебе барз боляци шерца, як ши охабел шицких нас. У молитвох и думкох ше на це здогадуєме. Твойо наймилши: супруга Мария и син Мирон Спочивай нам у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. октобра наполнєл ше єден барз жалосни рок як нє з нами наш мили

ИВАН ВИНАЇ (1956–2017) з Руского Керестура Памятку на його подобу и доброту навики чуваю його наймилши Спочивай у мире Божим!

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

МИРОН РАМАЧ (1938–2018) з Руского Керестура Нєстал ши як капка раншей роси на трави, як цепле слунко споза хмари, алє ми знаме же ти у вичносци найдзеш мир Божи. Будземе чувац твою доброту, твойо наймилши: дзивка Тереза, жец Раде, унуки Алекса и Дарко Спочивай нам у мире Божим! Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву проєкта на животни штредок Ношитель проєкта „Телеком Сеrбия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НСУ259/НСO259 НС – Сайлово 2” у улїци Руменацка драга число 88, на катастерскей парцели число 4045/4, К.О. Руменка, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз ви-

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за урбанизем и будовательни роботи Улїца Роботнїцка ч. 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/6613-344

ОБВИСЦЕНЄ

о обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за урбанизем и будовательни

30 РУСКЕ СЛОВО

моги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 по 15 годзин по 19. новембер 2019. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 20. новембра 2019. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110 а, Нови Сад, на 12 годзин.

роботи Городу Нового Саду Роботне место: окончователь за роботи озаконьованя вецейхижових, роботних и продукцийних обєктох, хторе розподзелєне до роботного места совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзенoго роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за урбанизем и будовательни роботи

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС – Войводянска –НСУ256/НСЛ256 Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НС – Войводянска – НСУ256/НСЛ256, у улїци Войводянска число 1, на катастерскей парцели число 1237, К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 16. октобра 2019. року принєсла ришенє число VI-501-603/19 з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни спор пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву и о одредзованю обсягу и змисту Студиї на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НСУ273/НСО273 НС – Сайлово 3” Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучоавнє о потреби преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НСУ273/НСО273 НС – Сайлово 3”, Долнє Сайлово 140, на катастерскей парцели число 9223/6 К.О. Нови Сад IV, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку Городска управа за защиту животного штредку дня 18. октобра 2019. року принєсла ришенє число VI501-525/19 з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за инспекцийни роботи Улїца Димитрия Туцовича ч. 3 21000 Нови Сад Телефон: 021/4872-500

ОБВИСЦЕНЄ

о обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцих роботних местох на нєодредзени час у Городскей управи за инспекцийни роботи Городу Нового Саду Роботне место: комунални инспектор хторе розподзелєне до роботного места совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час; диспечер хторе розподзелєне до роботного места висши референт, 1 окончователь на нєодредзени час; комунални полицай – восток хторе розподзелєне до роботного места висши референт, 2 окончователє на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзенoго роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за инспекцийни роботи

25. ОКТОБЕР 2019.

informator@ruskeslovo.com * дзе цо будзе *

Петра и Павла, приходзи НА ПИЯТОК Катедрални хор зоз Крижевцох. ЛИТЕРАТУРНЕ СТРЕТНУЦЕ На пияток, 25. октобра, у рускокерестурскей Основней школи „Петро Кузмяк”, у рамикох Мешаца кнїжкох и 13. „Поетских нїткох” Меланиї Павлович, Дружтвo за руски язик, литературу и културу и Секция Дружтва у Руским Керестуре орґанизує Литературне стретнуце. На тим стретнуцу будзе означена 110-рочнїца од народзеня Михайла Ковача (1909–2005), учителя и писателя, а будзе представена и нововидата кнїжка др Гавриїла Костельника „Хвильки” и „Умартей дзивочки”. Др Юлиян Рамач, як главни редактор двотомного Словнїка руского народного язика прида прикладнїки 12 учительком/наставнїцом/профе сорком хтори преподаваю у нїзших класох (од 1-4 класу) и професорки Ґимназиї у Школи у Руским Керестуре. Литературне стретнуце почнє на 12, 15 годзин.

*** У КОЦУРЕ БУДУ УСНИ НОВИНИ

Новинско-видавательна установа „Руске слово” на соботу, 26. октобра на 19 годзин, у Руским доме у Коцуре орґанизує, вєдно зоз КУД „Жатва”, усни новини. Подїя почнє зоз отвераньом вистави твитератури Емилиї Чизмар, авторки зоз Коцура, сотруднїци новинох и младежского часопису МАК. О єй поезиї буду бешедовац Александра Живкович, Анамария Ранкович спред Заводу за културу войводянских Руснацох и авторка. У музичней часци програми наступи Танита Ходак. У програми представяня новинох „Руске слово” и других виданьох участвую директор др Борис Варґа, главни и одвичательни редактор нoвинох Иван Сабадош, редакторка Рутенпресу Ясмина Дюранїн, одвичательни редактор часописа „Шветлосц” Микола М. Цап и лекторкаредакторка Блажена Хома Цветкович. Модератор вечара будзе Микола Шантa. ***

Хор будзе шпивац на Служби Божей, а потим отрима концерт у церкви. Тот хор того року означує 10рочнїцу роботи. ***

У ЖАБЛЮ БУДЗЕ САЯМ ПЕНЗИОНЕРОХ

На соботу, 26. октобра у спортскей гали у Жаблю за будинком Дома здравя будзе отримани „Саям пензионерох”. На Сайме буду орґанизовани безплатни медицински препатрунки, совитованя и препорученя котри значни за їх роки. Саям будзе отворени на 10 годзин и будзе тирвац по 13 годзин. ***

У ДЮРДЬОВЕ ПРЕДСТАВЯНЄ КНЇЖКИ „ГЛАСИ И ЧАСИ” У просторийох Културно-уметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко” у Дюрдьове на соботу, 26. октобра на 18 годзин, будзе промоция кнїжки „Гласи и часи – 70 роки Рускей редакциї Радио Нового Саду“. О кнїжки буду бешедовац авторе Мария Тот и Дюра Латяк, редакторка виданя Ирина Гарди Ковачевич, а модератор будзе Єлена Перкович. З тей нагоди шицким нащивительом будзе подаровани по єден прикладнїк тей значней кнїжки котру видала НАР-ох, а друкованє кнїжки оможлївели Завод за културу войводянских Руснацох, ЯМУ РТ Войводина и Национални совит рускей националней меншини. ***

БАЛ МЛА ДИХ У КУД „ТАРАС ШЕВЧЕНКО”

Штварти Бал младих, од петнац по трицец пейц роки у орґанизациї младежи з Културно-уметнїцкого дружтва „Та рас Шевчен ко” зоз Дюрдьова будзе о два тижнї, на соботу 9. новембра. Уходнїци за Бал мож резервовац або купиц по 2. но вем бер при Та ма ри Са лаґ на 064/ 412-98-85. Уходнїца 1 200 динари. Бал будзе отримани у про ДО НОВОСАДСКЕЙ ЦЕРКВИ сторийох КУД „Тарас Шевченко”, ПРИХОДЗИ ХОР З КРИЖЕВЦОХ почнє на 19 годзин, грац будзе „Пицикато бенд”, а за го сцох орґаНа соботу, 26. октобра, до ново- низована богата вечера и томбола. *** садскей парохиї св. апостолох 25. OKTOБЕР 2019.

На основи члена 51. Статута Руского културного центра зоз Нового Саду, Управни одбор Руского културного центра у Новим Садзе розписує

ЯВНИ КОНКУРС

за вибор и менованє директора Руского културного центра у Новим Садзе на период од штири роки Условия: 1. Жe би кандидат мал стредню, висшу лєбо високу фахову приготовку; 2. Активне знанє рускoго и сербского язика; 3. Же би кандидат мал найменєй пейц роки роботного искуства на роботох у обласци култури, менаджерствe, уметносци, образованя, лєбо информованя; 4. Же би кандидат мал общу здравствену способносц; 5. Же би кандидат у своєй потерашнєй роботи указал орґанизаторски схопносци; 6. Же кандидат нє ма законски препреченя за менованє за директора; 7. Кандидат за директора длужни предложиц у писаней форми, як состойну часц конкурсней документациї, програму роботи и розвою Центра за период од штири роки. Термин за подношенє приявох петнац днї од дня обявйованя у новинох „Руске слово’’. Нєподполни и нєблагочасово прияви нє будзе ше розпатрац. Прияви посилац на адресу: РКЦ (за Конкурс), Йована Суботича 8, 21000 Нови Сад Управни одбор РКЦ

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710 060/5088-433

РУСКЕ СЛОВО 31

СПОРТ ТРЕЦА РУКОМЕТНА ЛИҐА СИВЕР „СИВЕР”

ПОРАЖЕНЄ У СЕНТИ РК „Сента” (Сента) – РК „Русин” 39:28 (21:12) СЕНТА: Спортска сала, патрачох коло 50. Судийки змаганя Мария Радоїчич зоз Фекетичу и Милица Калудєрович зоз Ловченцу. РУСИН: Гербут (12), Салак (4), Тома (4), Варґа (3), Микита (2), Рац (1), Виславски (1) и Югик (1). Всоботу, 19. октобра у Спортскей дворани у Сенти пред коло 50 патрачами, одбавене рукометне змаганє пиятого кола Трецей рукометней лиґи сивер „Сивер”, дзе на терену свойо моци одмерали РК „Русин” и РК „Сента”. Домашнї надвладали госцох, та змаганє закончене з резултатом 39:28 (21:12). Гоч ше могло очековац побиду домашнєй екипи, бо од початку сезони нє зазначели анї єдно пораженє и же су високо трецопласовани на таблїчки, конєчни резултат гутори же процивнїки наисце добре убавени. Домашнї уж после осмей минути превжали водзенє и резултат ше вше вецей звекшовал на їх хасен, по конєц змаганя. Найвекше число ґолох на тим змаганю зазначел Славко Гербут (12), потим Салак Владислав и Филип Тома по 4 ґоли. Медзитим, причина прешвечлївому пораженю вшелїяк и тота же зоз змаганя виостали єдини двоме ґолманє, Даниєл Милинкович и Владимир Мудри, як и Михайло Мудри и Мартин Ґовля, та ше тот нєдостаток бавячох одражели на конєчни резултат. Русин по сле того змаганя спаднул на шесте место на таблїчки на хторей ше тераз находзи зоз трома бодами, а нагоду мац вецей боди и лєпшу позицию будзе мац на соботу у керестурскей Спортскей гали процив РК „Борац” зоз Бачкого Ґрачцу. Ан. М.

32 РУСКЕ СЛОВО

КРОС РТС-A У ЗОМБОРЕ

НАЙМЛАДШИ, А НАЙШВИДШИ

Крос РТС-у на хторим участвовали школяре основних и штреднїх школох зоз цалей Сербиї першираз отримани у Зомборе всоботу, 12. октобра. На Кросу бежали и дзеци предшколского возросту, а на 3 000 и 5 000 метери бежали професийни атлетичаре. Участовали коло 2 500 учашнїки, односно од 70 по 150 учашнїкох у каждей ґрупи. Школу „Петро Кузмяк” з Руского Керестура представяли петнацецеро дзеци, з каждей ґенерациї по двойо, хтори достали перше место на школским кросу, а хторих спред Школи водзела професорка физичного воспитаня Саня Тиркайла, як и тренер атлетского клубу „Русин” Деян Будински.

– На тим кросу нє участвовали лєм дзеци хтори тренираю атлетику. Першенство мали, най так повем, дзеци хтори можу швидко бежац и потераз доставали перши награди на нашим, школским кросу. Задовольни зме же зме мали нагоду участвовац на такей масовней манифестациї, з оглядом на тото же на старту вше було коло 60-ецеро дзеци, а було и вельо оґурованя и паданя, та ми мило же нашо дзеци почувствовали цо значи вибориц ше медзи перши дзешец, бо то уж вельки успих – гварела Саня Тиркайлова, професорка физичного воспитаня, и додала же ше на кросу окреме визначели наймладши, школяре од першей по штварту класу, дзе найлєпши успих посцигнул Матей Кршич, хтори достал диплому за освоєне 10. место.

Школяре хтори участвовали на Кросу – Андрей Виславски – 12. место (1. класа 500м ), Милена Рамач – 15. место (1. класа – 400м), Єлисей Пап – 21. место (2. класа – 500м), Николая Рац – 25. место (2. класа – 400м), Лука Стойков – 25. место (3. класа – 600м), Кристина Сопка – 12. место (3. класа – 500м), Теодор Штранґар – 52. место (4. класа – 600м), Сара Надь – 44. место (4. класа – 500м), Филип Ноґо – 20. место (5. класа – 800м), Емина Няради – 33. место (5. класа – 600м), Виктор Надь – 20. место (6. класа – 800м), Елена Шомодї – 51. место (6. класа – 600м), Матей Кршич – 10. место (7. класа – 1000м), Мая Сопка – 19. место (7. класа – 800м), Ивана Фейди – 36. место (8. класа – 800м). Зомбор першираз орґанизовал змаганє зоз Крос сериї РТС-у, а змаганє ше закончи на соботу, 26. октобра, у Шабцу. Ан. М.

ОБЕГОВАНЄ З НАГОДИ ДНЯ ОШЛЄБОДЗЕНЯ ВЕРБАСУ

ПЕЙЦ ДИПЛОМИ КОЦУРСКИМ ШКОЛЯРОМ

У Вербаше прешлого пиятку, 18. октобра, отримане обегованє з нагоди Дня ошлєбодзеня Вербасу котре ше традицийно орґанизує вочи означованя Дня општини Вербас. Предшколци, як и школяре основних и стреднїх школох зоз цалей вербаскей општини и того року участвовали у обегованю котре ше каждого року отримує у центру варошу. Длужина котру требало пребегнуц завишела од возросту, а найкрадше бежели на-

ймладши зоз Предшколскей установи ,,Бошко Буха”. По обегованю предшколских дзецох, шлїдзело обегованє школярох од першей по осму класу, як и обегованє штредньошколцох. У тим обегованю, у вецей катеґорийох, наградзени по пейц найлєпше пласованих учашнїкох. Зоз Основней школи „Братство єдинство” зоз Коцура участвовали 23 школяре и шицки витирвали од старту по циль. Перше место освоєли штверо школяре, а то Ален Мученски з пиятей класи, Мария Булатович и Петар Стефчич зоз седмей класи, Милорад Баяґич з осмей класи, а Даниєл Човс, тиж з осмей класи освоєл пияте место. Орґанизатор тей спортскей подїї Младежски атлетски клуб ,,Вербас”, зоз потримовку локалней самоуправи. Єден зоз главних цильох тих подїйох то промованє здравих стилох живота и атлетики котра у Вербаше вше зазначовала одлични резултати. О. Р.

25. ОКТОБЕР 2019.

sport@ruskeslovo.com

ОКРУЖНА КА ДЕТСКА ЛИҐА

ГЕРОЙСКА БОРБА ПО САМ КОНЄЦ После чежких змаганьох и даскелїх пораженьох од початку першенства, кадети ФК „Русин” всоботу, 19. Октобра, побeдзели екипу ФК „Маґлич” зоз резултатом 4:3 (0:2) ФК „Маґлич”, так як и дотерашнї клуби процив хторих ше Русиново бавяче змагали, бул составени зоз старших и физично моцнєйших дзецох, алє млади фодбалере Русина указали же и попри тим, маю досц моци, схопносци и упартосци вибориц ше з процивнїком. У першим полчасу лабда була вецей на боку процивнїкох, та ше им посшишело за кратки час удзелїц два ґоли русиновцом. Медзитим, и попри такого резултату Русиново бавяче нє страцели самодовириє, напроцив, за нїх змаганє теди лєм почало. Други полчас цекол вельо динамичнєйше, кед ше русиновци розбавели, та обрацели резултат на 3:2. После такого резултату, процивнїцка екипа розпочала моцнєйше бависко, но, без огляду на прицисок Русиново бавяче ше шмело бранєли. Дзешец минути пред концом змаганя бавяче ФК „Маґлич” виєдначели резултат на 3:3. Теди кед шицки думали же то останє и конєчни резултат змаганя, у остатнєй минути пред концом було досудзене шлєбодне бице зоз 25 метерох, кед Александар Тома затресол процивнїкову мрежу и звекшал резултат на 4:3.

Попри Александра Тому, на змаганю ґоли дали и Неманя Ковачевич, а аж два ґоли дал и Давид Надь. Бавяче Русина хтори наступаю у тей сезони꞉Давид Чордаш, Александар Драґутинович, Марко Ковачевич, Теодор Няради, Марио Иличич, Марко Попов, Мирко Надь, Алексей Бики, Божидар Чонка, Боян Вилянац, Тадей Бодянец, Матео Чордаш, Никола Максимович, Александар Тома, Лука Иличич, Неманя Ковачевич, Давид Надь, Алексей Джуджар, Микола Папуґа, Желько Виславски, Филип Семан. Тренере русиновцох꞉ Зденко Шомдї, Владимир Хома и Деян Йолич. На спомнутим змаганю попри одличних бавячох, окреме ше визначел ґолман Русина Матео Чордаш, хтори, можеме шлєбодно повесц, найзаслужнєйши же резултат остал у предносци Русина, понеже ше схопному ґолманови вельо раз поспишело зачувац ґол од моцней процивнїцкей екипи. Кадети ФК „Русин” у тей сезони 2019/2020. наступаю у кадетскей лиґи у хторей єст дванац екипи. Фодбалере Русина наймладши у тей лиґи, цо обяшнює прецо им тоти змаганя досц чежки.

– З оглядом на тото же прешлого року шицки наступали у пионирскей лиґи тераз наступаю у старшей конкуренциї кадетскей лиґи, а тота лиґа наисце моцна и квалитетна, прето же у нєй наступаю познати и реномовани

клуби як цо꞉ФК „Раднички” зоз Зомбора, ФК „Младосц” зоз Апатину, ФК „ЧСК” зоз Челарева, хтори у своїм составе маю позберани дзеци зоз вецей валалох, з околних местох, док у кадетох ФК „Русин” наступаю лєм дзеци зоз Руского Керестура. Кед ше вежнє же су и наймладши зоз тей лиґи, вец нє чежко заключиц же им нє лєгко на каждим змаганю – толкує їх тренер Зденко Шомодї и додава же ше фодбалере у тей першей сезони буду звиковац на тоту лиґу, а свой полни потенциял укажу аж у шлїдуюцей сезони дзе шицки буду мац право наступац. За вельки успихи потребне надосц упартосци и витирвалосци, а же фодбалере Русина маю обидва потребни характеристики, гутори и податок же три раз до тижня од 20 по 22 годзин вредно тренираю под рефлекторами на керестурским Ярашу. Ан. М.

ЗНАЧНИ УСПИХ КАРАТИСТКИНЇ САРИ ПЛАНЧАК

ТРЕНИРАЦ И ЄДНОГО ДНЯ ОТВОРИЦ СВОЙ КЛУБ Медзи каратистами клуба „Гайдук” зоз Кули, на Першенству Войводини за кадетох и юниорох у Новим Бечею котре отримане початком октобра, окреме значни успих Сари Планчаковей зоз Руского Керестура котра у поєдинєчней конкуренциї, у катеґориї до пейдзешат дзевец килограми, освоєла стриберну медалю. У екипней конкуренциї, юниорки Сара Планчак, Наталия Сератлич и Кристина Соколовски освоєли друге ме сто и стриберну медалю. То нє єдини успих того клубу и Сари, бо 12. октобра, Карате клуб „Гайдук” на25. ОКТОБЕР 2019.

ступел на Першенстве Сербиї за кадетох и юниорох у Чачку у орґанизациї Карате федерациї Сербиї. У екипним змаганю участвовала и Сара Планчакова зоз Руского Керестура, а наступела у составе зоз Наталию Сератличову (капитен), Кристину Соколовски и Нину Воїновичову. Тота юниорска женска екипа освоєла треце место и бронзову медалю. Сара почала тренирац у Карате клубу „Русин” у Руски Керестуре, дзе тиж посциговала красни резултати. Того лєта, пре лєпши условия и вецей особи зоз котрима може робиц, прешла до кулского Гайдуку, а од септембра почала ше и змагац на змаганьох за тот Клуб. Стриберни медалї котри освоєла на Першенстве Войводини за кадетох и юниорох єй барз знача и даваю єй мотивацию же би ище вецей тренирала, бо жада освоїц златну медалю. И надалєй будзе наступац за кулски Гайдук, а циль єй цо вецей тренирац и наступац, та, єдного дня, можебуц, и сама мац свой власни карате клуб, толкує Сара. Ол. Ж.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СУБОТИЦА

НОВЕ ПОРАЖЕНЄ ИСКРИ ФК „Раднички 1905” (Баймок) – ФК „Искра” 1:0 (0:0)

шанси за ґол, медзитим Комазец и СерБаймок: стдион Спортского центра, дар премахли шанси у котрих ше напатрачох 100. Стретнуце судзел судия шли. Шанси Искри за побиду ище веФилипович (Суботица). Судия подзецей звакшани, кед єден домашнї бавяч лєл аж седем жовти картони и два у 20. минути до стал червени картон. червени, а достали их бавяче домаИскра предлужела нападац, Комазец шнєй екипи. потрафел и рамик ґола, алє ше резултат ИСКРА: Калинич, Ваяґич, Петрович, по одпочивок нє пременєл. Ери (Михняк), Дякович, Сталевич, КоУ другим полчаше знова Искра була мазец, Малацко, Пєшивац, Малїк (Датота котра вецей тримала лабду у ногох кич), Сердар. и творела шанси. Медзитим, як ше змаПред змаганьом у Баймоку управа ФК ганє блїжело ґу концу, так ше почув„Искра”, по сле сериї подлих резултатом ствовала нервоза у Искровим бависку ришела пременїц тренера, та ме сто Алекта 10. минути пред концом таке Искросандра Петровича, за нового тренера по во бависко домашнї вихасновали и зоз ставени Здравко Бабич, котри уж на дабезмало першого бица на ґол дали ґол, скельо заводи водзел Искру. Здравко Бабич котри им на концу принєсол и побиду, а ФК „Раднички 1905” зоз Баймоку пред змаганьом з Искру мал лєм 1 бод вецей од екипи зоз Ко- Искри ище єдно розчарованє. ФК „Раднички 1905” на концу змаганє закончел зоз цура, та ше очековало вельку борбу за кажду лабду. У екипи Искри ше наздавали же конєчно претрагню серию двома бавячами менєй, понеже домашнї пред самим од двох пораженьох, гоч на тим змаганю тренер Бабич концом до стали ище єден червени картон. По сле 10 одбавених колох ФК „Искра” зоз 9 освоєнинє могол раховац на двох стандардних бавячох. У одношеню на предходни змаганя, на тим змаганю ма бодами забера 14 ме сто на таблїчки. У шлїдуюцим колє Искра на домашнїм терену будзе була обачлїва векша жажда за побиду и дакус лєпше бависко. Од початку коцурски фодбалере указали же при- мац нагоду конєчно претаргнуц серию подлих резулташли победзиц и вони були тоти котри диктовали темпо том, понеже дочека остатнєпласовану екипу ФК „Слоґа” З. К. бависка. У першим полчаше мали и даскельо добри зоз Остоїчева.

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

ПОСЛЕ ПРЕШВЕЧЛЇВЕЙ ПОБИДИ, ОСТАЛИ БЕЗ БОДОХ ФК „Кордун” (Кляїчево) – ФК „Русин” 6:1 (4:1) КЛЯЇЧЕВО꞉ Судия Йовица Єрилович. Ґол за Русин дал Срдян Дюканович у 30. минути. Русин꞉ Й. Гарди, Д. Веселинович, И. Маньош, Б. Голик, Б. Надь, К. Боднар, П. Фаркаш, С. Дюканович, Б. Бранкович, Д. Будински, Ф. Вуйович, на замени були Ж. Виславски, Д. Давидович, В. Вуйович. По сле прешвечлївей побиди процив ФК „Омладинац” у дзевятим колє зоз ре зул татом 5:0, за Ру син, ушлїдзело прешвечлїве пораженє на терену у Кляїчеве внєдзелю, 20. октобра, кед rусиновци страцели од ФК „Кордун” з резултатом 6:1(4:1). У тим дзешатим колє Подручней

34 РУСКЕ СЛОВО

фодбалскей лиґи Зомбор, ФК „Кордун” на змаганє вошол шмело и амбицийно. Перши ґол процивнїкох зазначени у 20. минути, шлїдуюци у 25, а потим ше Дюкановичови у 30. минути по спишело зменшац розлику на 2:1. У першим полчасу го сци нє преходзели часто на другу половку терена, понеже по початок одпочивку домашнї штири раз затре сли Русинову мрежу. Покус грубе бависко и обачлїва нервоза у бавеню резултовала зоз пейц жовтима картонами од хторих два додзелєни фодбалером Русина – Ве селинович и Гарди, а жовти картон додзелєни и тренерови Кордуну, Пап Тибору. ФК „Кордун” себе по сле прешвеч-

лївого резултату злєпшал стан на таблїчки та ше зоз 9. ме ста випендрал на 7. ме сто, док ше русиновци у тей хвильки находза на 10. ме сце зоз 14 бодами. Понеже ше штредком тижня враца тренер ФК „Русин”, Ренко Делич Ца ко, а у на и ход за цим пе ри од зе ушлїдза и кус слабши процивнїки, кере стурски фодбалере маю основи наздавац ше сериї лєпшим змаганьом, а з тим и лєпшим пласманом на таблїчки. Шлїдуюце, 11. Коло, русиновци дочекаю на домашнїм терену, на нєдзелю, 27. октобра, зоз початком на 14 годзин процив ФК „Будучносц” зоз Младенова. Ан. М.

25. ОКТОБЕР 2019.

sport@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА НОВИ САД

ВШЕ ЛЄПША ПОЗИЦИЯ ФК „Бачка 1923” – ФК „ЖСК” (Жабель) 2:1 (1:1)

ДЮРДЬОВ: Стадион ФК „Бачка 1923”, патрачох коло двасто пейдзешат. Главни судия Желько Вукманович (Нови Сад), помоцни Тихомир Миланович (Нови Сад) и Лука Живкович (Нови Сад). БАЧКА: Смолян, Драґан Тривунович, Лю. Тривунович, Деянович, Вуйович, Данґубич, Летич, Маркович, Дюрич, Душан Тривунович и Солдат. Було три замени, шицки у другим полчасу. Такой у другей ми ну ти дру го го полча су ви шол Летич, а вошли Иґнїч, у 54. минути вишол Дюрич, а вошол Петрович и у 85. минути вишол Деянович вошол Роґич. У 12. колу єшеньскей часци першенства Подручней фодбалскей лиґи Нови Сад, внєдзелю, 20. октобра на дюрдьовским стадиону отримани општински дерби. Дзешатопласовани ФК „Бачка 1923” з Дюрдьова дочекал осмопласовани ФК „ЖСК” з Жаблю. Ґол за Бачку дал Дюрич у 36. минути и Душан Тривунович у 50. минути зоз корнеру. Госци достали три опомнуца, домашнї анї єден, алє у трицец дзевятей минути бависка, першого полчасу виключени домашнї бавяч Драґан Тривунович.

– Жовти картони оправдани, ґоли посцигнути реґуларно. Оправдане виключенє Тривуновичa пре оштри старт кед вдерел бавяча з процивнїцкей екипи до першох. Домашня екипа вихасновала два нагоди и оправдала побиду. Було коло двасто пейдзешат

навиячох котри були коректна помоц бавячом – гварел делеґат Стеван Дюрдєвич зоз Беочину. После того змаганя ФК „Бачка 1923” на таблїчки Подручней фодбалскей лиґи ознова место висшей, на дзевятей позициї и ма шеснац боди. Тот пласман єй у тей часци першенства, затераз, найлєпши. ФК „Бачка 1923” на таблїчки Подручней фодбалскей лиґи стартовала зоз седемнастей позициї, як предостатня з нула бодами, алє уж по першим змаганю була на дзевятим месце, но пре подли резултати вецей раз падала на таблїчки. Тераз Бачка ознова на дзевятим месце, цо задоволює управу Клуба и навиячох, алє очекує ше и далєй пременки на лєпше. Перши ґол Бачка прияли кед бавяче були слабо розподзелєни на штредку терена. Таки обставини на терену вихасновали госцински, бо часто нападали на ґол Бачкей. Охрана домашнєй екипи мала вецей гришки, та госцинска екипа була вше блїжей при ґолу.

– Було то чежке змаганє, прави општински дерби. У першим полчасу зме прияли „тунї” ґол, но, нєодлуга резултат бул виєдначени. Ище у цеку наших офанзивох зме достали червени картон и то на нашей часци терена пре цалком нєпотребни и оштри старт. Шлїдзело надополнєнє и вельке закладанє, бо им хибел єден бавяч, за цо мо-

жем похвалїц шицких на терену. Тераз сом задовольни зоз котированьом на таблїчки. На початку зме мали чежки розпорядок. Мали зме „кикс” на домашнїм терену кед зме бавели з ФК „Фрушкоґорац”. Стретнуце було нєправедне за нас, алє, ниа, помалки ше врацаме до форми – гварел Раденко Шарчевич тренер першого тима ФК „Бачка 1923” з Дюрдьова. Иншак з ФК „Фрушкоґорац” бавели у шестим колу и страцели два нула, тот Клуб у тей хвильки мал бод менєй од Бачки, алє ше з того стретнуца ище вше чувствує горкосц, пре очиглядну пристрасносц судийох ґу госцуюцей екипи, цо найбаржей почувствовали навияче и члени Управи Клуба. Як гварел тренер Шарчевич на шлїдуюцим стретнуцу буду мац озбильного процивнїка, алє после того шлїдза „лєгчейши” процивнїки. У шлїдуюцим, 13. колу, ФК „Бачка 1923” будзе госц у Ветернику и бави з пиятопласованим ФК „Ветреник”. Змаганє ше отрима на нєдзелю, 27. октобра, на 14 годзин. С. С.

ФОДБАЛСКА ПАНОРАМА ОПШТИНИ ШИД

ОФК „БАЧИНЦИ” НА ВЕРХУ ТАБЛЇЧКИ У предостатнїм, осмим колє єшеньскей часци першенства Општинскей фодбалскей лиґи Шид, ОФК „Бачинци” дома призначели прешвечлїву побиду процив Борца зоз Илинцох зоз 5:0. ОФК „Бачинци” други на таблїчки зоз 18 бодами, а ФК „Ердевик 2017” перши зоз 20 бодами. На нєдзелю у останїм дзевятим колє, Бачинчанє буду госци у Вашици дзе буду бавиц процив домашнього Напредку. Ердевик 2017 дома дочекує фодбалерох ОФК „Бинґула”. У дзевятим колє Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим, ґрупа Заход у дербию у Шидзе домашня Єднота и ОФК „Бикич” бавели нєришено 1:1. Вельке нєсподзиванє виборели фодбалере Сримцу з Беркасова хтори ше з госцованя у Ку25. ОКТОБЕР 2019.

ковцох врацели зоз минималну побиду 1:0 и трома бодами процив домашнєй екипи ФК „Обилич 1993”, Ґраничар з Адашевцох страцел на госцованю у Чалми од Слоґи зоз 2:1. На таблїчки Фрушкогорец и БСК на першим и другим месце маю по 19 боди, а Сримец пияти зоз 16 бодами. ОФК „Бикич” седми зоз 13, Ґраничар дзевяти ма 11 боди кельо ма и Єднота на дзешатим месце. ФК „Обилич 1993” єденасти зоз 10 бодами. У дзешатим колє ОФК „Бикич” дочекує Слоґу зоз Чалми, а у Беркасове буду бавиц Сримец и Єднота. ФК „Обилич 1993” будзе на госц у Равню и будзе бавиц процив ФК „Зека Булюбаша”, а Ґраничар у Адашевцох дочека Фрушкогорец зоз Мандєлосу. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ШК „ОМЛА ДИНЄЦ”

РЕЗУЛТАТ МОГОЛ БУЦ ЛЄПШИ У Войводянскей шаховскей лиґи у котрей ше змага коцурски Омладинєц сезона закончена, а резултат у тей сезони нє на уровню зоз прешлих двох сезонох. Проблеми зоз бавяцким кадром, односно факт, же двоме найлєпши бавяче одбавели по два змаганя у цалей сезони, хтори найбаржей вплївовали на таки резултат Омладинєц сезону закончел лєм зоз двома побидами од дзевец одбавених колох, а окрем того, коцурски шахисти зазначели три нєришени змаганя и прецерпели штири пораженя, цо було достаточне за седме место на таблїчки.

– Добре же сезона закончена, ниа, ми нажаль того року нє були на уровню на котрим зме були остатнїх рокох. Медзитим, з оглядом на тото же зме векшину змаганя одбавели без найлєпших бавячох, Карла Бали и Николи Тадича, пласман реални, гоч по моїм думаню могол буц и лєпши, бо зме на даскелїх змаганьох трацели уж достати партиї. Найважнєйше же зме остали у лиґи, а увидзиме яка ситуация будзе на яр. З оглядом на тото же ШК „Вербас” випаднул з Войводянскей лиґи, маме понукнуце же би дахто зоз вербаских найлєпших шахи-

ЕКИПНА ТАБЛЇЧКА (поени)

1. Гайдук (Кула) 2. Лайош Сеґи (Байша) 3. ВУК-МАТ (Бачка Тополя) 4. Вулкан протектор (Апатин) 5. БТСК (Бачка Тополя) 6. Чаки Йожеф (С. Моравица) 7. Омладинєц (Коцур) 8. Пензионер (Суботица) 9. Бездан (Бездан) 10. Вербас (Вербас)

23 22 18 15 10 10 9 8 6 3

стох пришол до нас, алє то би значело же би даєдни шахисти котри вельо роки у Клубе випадли з першей екипи, та мушиме добре роздумац цо нам найлєпше зробиц. Финансиї и того року барз вельки проблем, стаємного спонзора нє маме, а Општина ПЛАСМАН Вербас нє виплацує поряднє средства ко(партиї / поени) три нам припадаю, алє зме ше за тоту сеВладимир Лазор 8/6 зону якошик знашли – визначел предсидаНикола Тадич 3/2 Ґоран Попович 8 / 2,5 тель ШК „Омладинєц” Янко Бе серминї. Споменко Павичевич 8/2 Зоз лиґи випаднул ШК „Вербас”, а ШК Ґавра Коларич 8/5 „Гайдук” зоз Кули будзе бавиц бараж за плаМиряна Шолая 2 / 0,5 сман до Другей шаховскей лиґи. Стеван Перич 8/2 Шлїдуюца сезона у шаху почина у маю Любомир Турович 3/1 мешацу, алє шахисти буду активни и под Янко Бесерминї 3/2 час павзи, понеже ше будзе бавиц рижни Дюра Фейса 1/0 турнири на котрих буду участвовац и шахиКарло Бала 2/2 сти коцурского Омладинца. З. К.

ЗОЗ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

СТОЛНОТЕНИСЕРЕ ИДУ НА РЕПУБЛИЧНЕ ЗМАГАНЄ На Окружним змаганю у Оджаку 15. октобра столнотенисере Основней и штреднєй школи „Петро Кузмяк” зоз Руского Керестура посцигли пласман хтори их директно водзи на Републичне змаганє. Тот пласман зоз освоєним першим местом поєдинєчно виборел Матей Сабадош у катеґориї основней школи, док

36 РУСКЕ СЛОВО

екипно наступели Матей Сабадош и Иґор Фейди и освоєли друге место. На Републичне ше директно пласовали и столнотенисере керестурскей Штреднєй школи и екипно дзе наступали Стефан Горняк и Иґор Маньош, а Стефан Горняк и у поєдинєчней катеґориї тиж з освоєним першим местом. На Окружне змаганє столнотенисере керестурскей Школи ше пласовали зоз Школского змаганя хторому 10. октобра керестурска Школа була и домашня, дзе витворели максимални резултат. Спомнути екипи и Основней и Штреднєй школи завжали перши места, а поєдинєчно Сабадош бул перши, а Фейди други у катеґориї основношколцох, док у штредньошколскей перши два места освоєли Керестурци Горняк и Маньош. За змаганя их пририхтали наставнїк физичного у Основней школи Славко Пап и професор у Штреднєй Любомир Орос. М. А.

25. ОКТОБЕР 2019.

sport@ruskeslovo.com

ОТРИМАНА ДВАНАСТА „ЧУКИЯДА”

НАЙВЕКШУ ЧУКУ ВЛАПЕЛ ЯНКО ДЖУДЖАР ЦУКИ На дванастим змаганю у лапаню рибох на дуґов „Чукияда”, уж традицийно отриманим на Дзень ошлєбодзеня Руского Керестура 20. октобра, влапени осем чуки чежки седем кили и 400 ґрами. На змаганю участвовали седем юниоре и двацец єден сениор, з тим же котизацию од тисяч динари плацели лєм сениоре

П

ри юниорох перше место завжал Борис Жирош, котри влапел штири чуки, друге Антоний Виславски, а як награду обидвоме до стали диплому и циґонь. Шицки други юниоре учашнїки достали диплому и дуґов. При сениорох перше место завжал Янко Джуджар Цуки котри влапел чуку чежку 3 720 ґрами, друге Владимир Планчак зоз влапену чуку чежини 560 ґрами, а треце Янко Маґоч з чуку котра мала 240 ґрами. Сениоре, окрем дипломох, достали и пенєжни награди обезпечени зоз котизацийох, а награди додзелєл заступнїк Здруженя спортских рибарох „Коляк” Михайло Пашо. Нащивеносц змаганая, як визначел Пашо велька. Пре красну хвилю пришли и юниоре и сениоре, а друженю после змаганя було коло седемдзешат членох Дружтва. „Коляк” вше практикує таки способ орґанизациї же ше перше змагаю, а потим дружа. Док тирва змаганє, кажде сконцентровани и шицки ше намагаю же би була цихосц на терену. После змаганя мож крашнє поприповедац, дружиц ше, дакеди ше аж и зашпива, кед ше останє длужей. Так и тото змаганє препровадзене у єдним спортским и веселим духу, у природи, а вкупни упечаток барз позитивни. Михайло Пашо успишни заступнїк Спортских рибарох уж штварти рок. Його мандат помали вицека, алє ище вше роздумує о тей функциї.

– Тераз сом у дилеми чи предлужиц далєй, чи препущиц функцию дакому хто активнєйши у валалє, бо робим у иножемстве и чежко ми шицки попровадзиц. Кед ше нїхто нє зяви, нє зохабим тоту длужносц, бо нє сцем же би Дружтво престало робиц. Кед сом превжал функцию у „Ко-

25. ОКТОБЕР 2019.

лякуˮ було барз мало пионирох и сцели зме же би их було вецей. Прето, кед ше дацо орґанизовало, волало ше и их, а тоти котри пришли, вше достали дацо од прибору же би ше их мотивовало приходзиц на змаганя. Дзецом наисце барз значи кед дацо достаню и кед ше о нїх дзба – гварел Михайло Пашо. Янко Джуджар Цуки, побиднїк тогорочнней „Чукиядиˮ влапел чуку чежку 3 720 ґрами. Йому то нє першираз же достал награду.

– На шицких „Чукиядохˮ сом освоєл даєдно место. Найчастейше перше, друге, а дакеди и треце место. Я любим лапац риби, а окреме чуки, котри ше лапа позно вєшенї, бо теди мам кеди. Крашнє шедзиц и уживац. Алє кед чловек пойдзе даскельо раз и нє лапи рибу, то уж нє уживанє. Дахто пойдзе раз мешачно, фина хвиля, чи влапи дацо, чи нє, йому нє таке важне. Вон одпочива. Я ходзим кажди дзень и скоро вше дацо лапим. Муши чловек цошка лапиц. Кед пойдзе на беґель, кед там препровадзи одредзени час, вец му риба и награда – гварел майстор циґоня Янко Джуджар. Змаганє орґанизовло Рибарске дружво „Колякˮ по наисце красней октоберскей хвилї, а закончене є зоз друженьом на котрим шицки учашнїки и члени Дружтва уживали у паприґашу котри уварел Юлиян Винаї, Бандур.■ Ол. Живкович

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ (од Зої Шанта)

Вареники зоз кромплями Поступок правеня: Цесто замишац зоз муку и воду, алє на твардейше.

Потребне: ■ пол кили муки ■ води ■ 5 кромплї ■ 3 цибулї ■ дакус сланїни ■ шметанки ■ соль, попер

Окреме увариц кромплї, поджамиц, посолїц и дакус попопровац. Охабиц же би ше кромплї охладзели. Упражиц цибульку зоз сланїнку.

Цесто розганяц зоз розвалку на ценко и зоз погаром видубиц круги и филовац их зоз кромплями. Складац направени пироги на тацну посипану зоз муку. Таки порихтани пироги вариц у посолєней води и з часу на час помишац же би ше нє злїпели лєбо залїпели на гарчок. Вариц 3-5 минути и винїмац зоз шитком. Пироги преляц зоз цибульку и сланїнку и служиц зоз шметанку.

(од Вероники Вуячич)

Студен тски бурек

Поступок правеня: Тото єдло ше лєгко прави, та озда зато и достал таку назву, а окреме же ше направи и шицко порихта а пече ше о даскельо годзини. До тепши положиц папер за печенє (добре го положиц, бо вец нє треба вельо помивац тепшу, а и нє залїпи ше) дакус го намасциц зоз олєйом и положиц таки нє уварени широки резанки (500 ґрами). Змишац 4 вайца зоз 1 шольку олєю, 1 литру млєка и 1 шметанку, посолїц и преляц зоз тоту мишанїну резанки хтори сце порихтали у тепши. Кед же думаце же ше длужей затримаце, положце тото шицко порихтане до фрижидера и кед ше врацице, лєм ше положи випечиц до релни на 200 ступнї док нє почервенї. Важне за тот рецепт же би голєм 2 годзини тото єдзене одстало пред тим ше упече.

38 РУСКЕ СЛОВО

25. ОКТОБЕР 2019.

rusmak.ruske@gmail.com ГОРУЦИ ТЕПШИ

преверени

(од Терези Катона)

Печена бундава з медом

Поради обисцу

Потребне: ■ мед даскельо ложки ■ бундава ■ цимет ■ дюмбир у праху ■ лїсковец, орех...

Порезац бундаву на фалатки. У шольки розмишац даскельо ложки меду зоз вельо цимету и дакус дюмбиру у праху. Фалатки положиц на папер за печенє и преляц их зоз тим медом. Положиц най ше пече на 200 ступнї 45-60 минути. Пред конєц печеня посипац зоз фалатками лїсковца и орехами (по виборе може и єдно од того лєбо даяки други орещки) и печиц ище дас 10 минути. Мера завиши од количества бундави.

Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

25. ОКТОБЕР 2019.

Колбаси нє пукню кед их пред печеньом положице до врацей води 8 минути. *** Банани и парадичи добре дозрею кед ше спакую до влажней ренди, а потим до папера. *** Руки страца пах од риби кед их очухаце зоз есенцом и солю. *** Сир лєгчейше потреце кед бул 15 ми ну ти у змарзовачу. *** Бильчок ше лєпше витрепе кед положице дакус солї. *** Млєко нє пригори кед ше судзину пред тим сплокнє зоз жимну воду. *** Швижи торти ше годно лєгко резац кед ше нож после каждого нарезано го фа лат ка замо чи до жимней води. *** Тварде месо будзе мегчейше кед го два годзини пред праженьом лєбо динстованьом прелєєце зоз олєйом и есенцом. *** Сладка шметанка ше лєгчейше витрепе кед ше ю пред тим добре охладзи

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

НИУ „РУСКЕ СЛОВО”, НОВИ САД И КУД „ЖАТВА”, КОЦУР ОРҐАНИЗУЮ

У С Н И

РОК LXXV ЧИСЛО 43 (3860) НОВИ САД, 25. ОКТОБЕР 2019.

Н О В И Н И КОЦУР

РУСКИ ДОМ

■ ЕВРОПСКИ ПРИПОЗНАНЯ

СОБОТА, 26. октобра, на 19 годзин – Отверанє вистави „Twitterатурa з мура” Емилиї Чизмар, авторки зоз Коцура, сотруднїци новинох и младежского часопису МАК. О єй поезиї буду бешедовац Александра Живкович, Анамария Ранкович спред Заводу за културу войводянских Руснацох и авторка. У музичней часци програми наступи Танита Ходак.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК”

– O новинох „Руске слово” и других виданьох буду бешедовац директор др Борис Варґа, главни и одвичательни редактор нoвинох Иван Сабадош, редакторка Рутенпресу Ясмина Дюранїн, одвичательни редактор часописа „Шветлосц” Микола М. Цап и лекторка-редакторка Блажена Хома Цветкович. Модератор вечара будзе Микола Шанта.

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фото: Оленка Живкович

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму поло-

Фотоґрафия: 0213N

Фотоґрафия: 0257P жени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох, часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож на телефон 021/548-421, лєбо прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт податки.

■ МИХАЛОВО ЛЄТО У ОКТОБРУ