Ruskeslovo 28

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXII ЧИСЛО 28 (3689) НОВИ САД, 15. ЮЛИЙ 2016.

Коцурска жатва 2016”

”

■ ДОМ И ФАМЕЛИЯ – АЛЕКСОВ ЗАКОН

Орґанизацийни одбор културней манифестациї Коцурска жатва 2016” поволує Вас, як госцох и учашнїкох, ” на уж спомнуту манифестацию, хтора будзе 15. и 16. юлия у Коцуре. Програмска часц:

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

– Пияток, 15. юлий 2016. року 21:00 Мала антолоґия рускей поезиї (нова лєтня школска учальня) 21:30 Тамбурованє (опрез Дома култури Коцур) – Собота, 16. юлий 2016. року 18:30 програмска часц ше отримує у физкултурней сали – Вистава народних облєчивох – Презентация кнїжки ОБЛЄЧИВО И ТАНЦИ ” БАЧВАНСКО-СРИМСКИХ РУСНАЦОХ” – Етно столи 20:30 наступ дзецинских фолклорних ансамблох (лєтня бина) 21:00 наступ фолклорних ансамблох (лєтня бина) По законченю програми останьце на Торба балу” ” и друженю зоз тамбуровим оркестром.

УВАГА!!! Поволуєме Вас шицких, а окреме младих, котри маю смисла за фотоґрафованє же бисце ше под час лєтнєй шеми и одпочивку приключели ґу креїрованю насловних бокох нашого „Руского слова”. Посилайце нам свойо роботи на: ruske.foto@gmail.com Найкрасши обявиме. Дзекуєме!

☺☺☺

Фото: Сенка Надь

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ еб редакция „Руского слова”, у сотруднїцтве зоз Заводом за културу войводянских Руснацох, Музейом Войводини и Покраїнским заводом за защиту памятнїкох, поволує читачох новинох „Руске слово” и нащивительох сайта (www.ruskeslovo.com) же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Фотоґрафиї хтори ше будзе обявйовац на сайту и у новинох диґитализовани, а пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com. Фотоґрафиї ше будзе обявйовац длугши часови период, а на сайту буду пошоровани на окремним месце, так як виходза у новинох.

В

ПОМОГНЇЦЕ, РОЗПИТАЙЦЕ ШЕ, ПРЕПОЗНАЙЦЕ!

■ ВОЛОНТЕРЕ, ФЕСТИВАЛИ, Фотоґрафия: K006a_0156P

EXIT 2016

ИНТЕРМЕЦО БУДИНКИ РУСКИХ ШКОЛОХ ПРЕЗ ИСТОРИЮ

КОЦУР

Школу у Коцуре першираз ше спомина 1765. року. Коцурци збудовали и обєкти у хторих ше отримовало наставу и квартелї за учительох. Як людзе похопйовали важносц школованя дзецох, так и вони дзечнєйше ходзели до школи, та обєкти поставали мали и цесни. Найстарши коцурски будинок школи збудовани 1861. року, вец 1886. збудовани други, а 1905. року, на Вельким шоре коло Чобановей карчми, збудовани и треци школски будинок. О вибудови тих трох будинкох остарал ше Церковно-школски одбор у Коцуре. По Другей шветовей войни, попри тих будинкох, наставу ше тримало и у других адаптованих, як цо то у такволаней централней школи, дзе тераз Дом огньогасного дружтва, Библиотека и друге.

Коцурски жени биля школу на Вельким шоре при Чобановей карчми

Тераз Огньогасни дом, а дакеди ше там закончовало Основну школу

2 РУСКЕ СЛОВО

15. ЮЛИЙ 2016.

УВОДНЇК

ЗМИСТ Пише: Борис ВАРҐА, одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4. Шид потримал преславу националного швета Руснацох 2017. року

■ Нашо места 6–7. Волонтерски камп у Руским Керестуре 8–9. Жатва по наших местох прешла без огню

■ Економия 10–11. Млади малинаре зоз Коцура

■ Духовни живот 12. У Новим Садзе преславени Кирбай

■ Култура и просвита 14–15. Дюрдьовчанє на медзинародним фестивалу у Польскей 16. Активносци КПД „Дюра Киш” у Шидзе

■ Дом и фамелия 17–19. Тема – Алексов закон 20. ЖеноблоґИя

■ Мозаїк 22–23. Еґзит 2016

■ Людзе, роки, живот 24–25. Вадасково, фотоґрафове зоз Коцура

■ Информатор

26–32. Оглашки и In memoriam

■ Спорт 33. Европске першенство у атлетики 34–35. Треци полчас – др Михайло Лїкар, Баковов атлетичар

На насловним боку – Волонтерски камп у Керестуре Авторка фотоґрафиї – Сенка Надь

ГОРУЧАВИ И АНТОЛОҐИЇ Лєто найчастейше резервоване за музични и сценски фестивали. Медзитим, того року, од позней яри, та по авґуст, у плану же би ше отримали голєм штири литературни стретнуца, векшна на отвореним, на котрих буду виступац рускоязични литературни авторе. Отримани уж „Еротика Рутеника” у РКЦ и „Булевар Букет” у Новим Садзе. За викенд, на „Жатви” у Коцуре ше отрима литературни вечар „Мала антолоґия рускей поезиї”, а початком авґуста у Керестуре „Литературне слово” и Пакт Рутенорум орґанизую оживйованє виртуалней Фейсбук ґрупи „Литература по руски”. Шицко то добри знак же руска литература ма нових авторох, нови идеї и публику. Углавним, младих. Медзитим, и попри того феномену же литература по руски жиє з полнима плюцами, гоч є и микро литература, нє значи же ту шицко штима и же ситуация и далєй останє така динамична як тераз. Зоз искуства Антолоґиї литератури ґенерациї 1990–2010. року „Дзеци з урбаного гумна”, академика Юлияна Тамаша, обачлїви два тренди. Перши – же ше млади найбаржей одважую писац як позни штредньошколци, або безбрижни студенти. Теди вони максимално бунтую и минимално правя компромиси. Познєйше, як гварел єден редактор, авторе муша правиц компромис зоз околїском. У векшини случайох, теди обично уметносц и рокенрол – умераю. И друге – же у рускей заєднїци иснує нєпремосцуюца розлика медзи ґенерациями. Алє то шветови тренд, Бреґзит дзепоєдни описую як „войну културох” – младших и старших ґенерацийох. Нє сиґурни сом же ту треба дакого на силу мириц, бо розлика и природна ствар, алє же би глїбоки розлики премосциц – и то правда. Кед дахто по руски пише на модерни способ, нє значи же є у души менши Руснак... Но, кед иснує материял и литература, вшелїяк же лєгчейше бешедовац о їх унапрямованю, як кед творчосци вообще нєт. Єдна друга теза академика Тамаша ту окреме цикава, та гоч на 40 ступнї целзиюсових барз сурово звучи, а то же „без литератури зме рошлїни, або домашнї животинї наволани национални меншини...”. То тиж може буц прикрити страх еманципациї, котри нас у писаню ище вше трима.

Пишце нам – ruske.redaktor@gmail.com

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: заменїк одвичательного редактора Иван Сабадош – редакторе/ки – Дюра Винаї, Мирон Горняк-Кухар, Михайло Зазуляк, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса, Ясмина Дюранїн; новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сенка Надь, Сандра Саламун, Ана Маркович, Танита Ходак * Язична редакторка – Блажена Хома-Цветкович * Технїчна редакторка – Люпка Цвеїч; компютерски обробок – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Пет роварадин * E-mail: ruske.redakcija@gmail.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 100 *

Direktorka MARTICA TAMA[ *** Odvi~atelqni redaktor dr BORIS VAR]A

15. ЮЛИЙ 2016.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ОПШТИНА ШИД И ЗАВОД ЗА КУЛТУРУ ВОЙВОДЯНСКИХ РУСНАЦОХ

ПОДПИСАНИ ПРОТОКОЛ О СОТРУДНЇЦТВЕ Локална самоуправа у Шидзе потримала преславу националного швета Руснацох 2017. року у Бикичу

ВЛАДА РЕПУБЛИКИ СЕРБИЇ И

ПРОВАДЗЕНЄ ВИТВОРЙОВАНЯ АКЦИЙНОГО ПЛАНУ Представительом националних совитох подзелєни формулари за звити, а у каждим, та и НС Руснацох, одредзи ше особи котри буду задлужени за даванє звитох о активносцох з Акцийного плану

Предсидатель Општини Шид Предраґ Вукович и директор Заводу за културу войводянских Руснацох мр Серґей Тамаш, 8. юлия, у Шидзе подписали Протокол о сотруднїцтве медзи локалну самоуправу и Заводом у орґанизованю Централней преслави националного швета Руснацох у Бикичу и Шидзе, хтора планована за 14. януар 2017. року. З Протоколом реґуловане и же од шлїдуюцого року Фестивал тамбурових оркестрох „Мелодиї Руского двору” войдзе до календару културних подїйох у Шидзе.

– Локална самоуправа потрима орґанизацию преслави и за нас то велька чесц. Мултикултуралносц нашо вельке богааство, а преслава швета будзе источашнє и промоция нашей општини – виявел по подписованю Протокола предсидатель Општини Предраґ Вукович. Задовольство зоз посцигнутим спорозуменьом виражел и Серґей Тамаш, директор Заводу за културу войводянских Руснацох: – Тиж значне и же препознати фестивал ,,Мелодиї Руского двору”, хтори од 2017. року будзе у културним календаре городу. З означованьом преслави швета, нє представяю ше лєм Руснаци, алє и штредок у хторим вони жию вєдно зоз другима народами – гварел Тамаш. З нагоди подписованя Протоколу предсидатель Општини Предраґ Вукович приял и делеґацию Руснацох у хторей, окрем спомнутого Тамаша, були и подпредсидателька Националного совиту (НС) Руснацох Наташа Еделински Миколка, предсидатель Вивершного одбору НС Желько Ковач, началнїк Општинскей управи Шид Ромко Папуґа, предсидатель Совиту Месней заєднїци Бикич и КПД „Иван Котляревски” з Бикичу Деян Бобаль, парох у Беркасове и Бикичу о. Владимир Еделински Миколка, подпредсидатель КПД „Иван Котляревски” Янко Гнатко и секретар спомнутого дружтва Зденко Лазор. З тей нагоди бешедоване о Централней преслави националного швета Руснацох, нарок 14. януара, у Бикичу и у Шидзе, а як наглашене, локална самоуправа да максималну потримовку же би вона була цо лєпше орґанизована. Желько Ковач оценєл же було добре сотруднїцтво медзи НС и предходним општинским руководством, хторе у истим напряме предлужене, а запровадзене є и у другох штредкох Войводини дзе жию Руснаци. Деян Бобаль кратко упознал предсидателя Вуковича зоз змистом преслави и надпомнул же ше Бикичанє муша порихтац благочасово и зоз ушореньом Дома култури, насампредз з пременку облакох и дзверох, билєньом сали и з ушореньом кухнї. Предсидатель Вукович одвитовал же локална самоуправа поможе и у тих роботох. Парох о. Владимир Еделински Миколка тиж упознал представительох локалней самоуправи же у преслави состойна и духовна часц, односно Архиєрейска Служба Божа, хтору будзе предводзиц апостолски еґзарх за грекокатолїкох у Сербиї кир Георгий Джуджар, а сослужовац буду и священїки зоз наших парохийох, бо як наглашел, церква отримала Руснацох на тих просторох. Вл. Дїтко

4 РУСКЕ СЛОВО

К

анцелария за людски и меншински права Влади Републики Сербиї вовторок у Беоґрадзе отримала схадзку з представителями националних совитох (НС) националних меншинох у Сербиї и Покраїнского секретарияту за образованє, предписаня, управу и национални заєднїци, на хторей представени концепт методолоґиї провадзеня и информованя о запровадзованю Акцийного плану (АП) за витворйованє правох националних меншинох. Концепт виробени у сотруднїцтве з твининґ-проєктом „Потримовка унапредзеню людских правох и нулта толеранция за дискриминацию”, хтори финансовала ЕУ – сообщене з Канцелариї. Спред Националного совиту Руснацох на схадзки присуствовал його предсидатель Славко Рац. З прилапйованьом Акцийного плану 3. марца того року предвидзене же його запровадзованє

15. ЮЛИЙ 2016.

ТИЖНЬОВНЇК НАЦИОНАЛНИ ЗАЄДНЇЦИ провадзи Совит за национални меншини, хторому Канцелария дава фахову и административно-технїчну потримовку. Тиж так, обовязна є квартално зазберовац податки о витворйованю активносцох з Акцийного плану, правиц звити о його запровадзованю и доручовац их Совиту за национални меншини и Координациї националних совитох националних меншинох. Пре провадзенє реализованя Акцийного плану у вязи з прегваряцким Поглавйом 23, звити ше будзе давац и Совиту за запровадзованє Акцийного плану за спомнуте поглавє. На схадзки у Беоґрадзе директорка Канцелариї за людски и меншински права Сузана Паунович визначела же Влада Сербиї пошвецена провадзеню АП за меншини и же у наступним периодзе будзе основани тим хтори будзе зберац податки и робиц на виробки звитох. У планє и обука особох котри буду давац звити о активносцох з АП и Канцелариї доручовац нєобходни податки. Як после схадзки за „Руске слово” гварел предсидатель НС Руснацох Славко Рац, представительом Совитох подзелєни формулари за звити, а у каждим, та и нашим Совиту, вироятно буду одредзени особи котри буду задлужени за даванє звитох о активносцох з Акцийного плану. Перши таки звит маю доручиц по 20. авґуст. Схадзка з представителями националних совитох и ресорного покраїнского секретарияту отримана после розгваркох Канцелариї зоз шефицу Прегваряцкого тиму за водзенє прегваркох о приступаню Сербиї ґу ЕУ Таню Мищевич, з представителями державних орґанох, медзинародних орґанизацийох и з Делеґацию ЕУ у Сербиї – сообщене з Канцелариї.■ М. Зазуляк

STANOVISKA Пише: Александар САВАНОВИЧ, новинар

СЕЛЇДБА Кирбай ше у городзе дакус розликує од гевтого на валалє. Вшелїяк же у обидвох случайох Кирбай нагода же би ше стретло зоз родзинами и приятелями, звонка места дзе жиєме. Так и тот Кирбай у Новим Садзе, у полней церкви Святих апостолох Петра и Павла, нєсподзивано, з оглядом же роботни дзень, 12. юлия, вихаснована нагода праве за таки фамелийни контакти, бо природа наших роботох часто уплївує на тото же ше мало комуникує и зоз найблїзшима. Прето, крашнє видзиц родзину и познати твари зоз Дюрдьова, Коцура, Руского Керестура, Кули, Вербасу... Ах, вец ме здогадованє одведзе трицец и вецей роки назад, на прешли Кирбаї у Дюрдьове, до обисца баби и дїда, дзе ше коло стола зберала фамелия. Мала Матка Божа, 21. септембра. Ище лєто, ринґишпил, тезґи зоз койдзеякима дробнїчками, котри лєм дзецинским очом випатраю прицагуюцо, а за старших то лєм драготня и подполно нєпотребне. У Новим Садзе нєт ринґишпили, алє Кирбай на даяки способ пандан сербским славом – попри Крачуна и Пасхи, под час його означованя, фамелия ше збера коло стола. И можебуц тот увод нє повязани зоз тему о котрей сцем писац, алє мнє тота червена буква у календаре за новосадских грекокатолїкох вше асоцировало на – селїдби. Точнєйше, зоз каждей ґенерациї голєм єден член нашей узшей родзини пошол до иножемства и прето вец за швета нагода же бизме ше зишли и виприповедали. Окреме же зме скрей нє мали Скайп, Фейсбук, Вибер и подобне. Нєшка, нажаль, тоти сучасни канали комуникованя на одредзени способ заменюю Пасхи, Крачуни, Кирбаї. Менєй ше идзе до Нємецкей, Австриї, Швайцарскей, а вецей на сивер, до – Шведскей, Норвежкей, або „прейґ бари”, до Канади и ЗАД... Путованя драги, а зазначени хвильки зоз живота же посилаю прейґ мейлу и чету. Од вше исновало жаданє за лєпшим животом, а до иножемства вше одходзели людзе, окреме младши. Пробовали, даєдни ше знашли, а даєдни ше врацели. Алє остатнїх рокох слухам бешеди тих цо у Сербиї маю роботу и фамелию, на даяки способ пристойни живот, а свою будучносц жадаю видзиц у Голандиї, Данскей, Норвежкей, або Сиверней Америки. И значне число тих, з котрима прейґ дружтвених мрежох комуникуєме, уж длугши час, або нєдавно, котри надумали пойсц до иножемства. Знам же велїх з нїх будзем видзиц найвецей прейґ Фейсбуку, або Виберу. То, углавним, образовани людзе, котри уж дацо посцигли у своїм живоце и барз су нєзадовольни зоз державу у котрей жию, як и зоз перспективу котру ше им ту поука. Партийска держава, котра вше баржей здабе на Орвелов роман „1984”, дїло у котрим єден зоз лозунґох „правда то циґанство” и „война то мир”. За тих котри пошли, або то планую зробиц, таки порученя єдна зоз причинох одходу... Або, як ми гварел єден з приятельох зоз Нюйорку, „кед сом носталґийни за родним крайом, я ше лєм здогаднєм як сом жил и як жию мойо блїзки. Яка би була перспектива моїх дзецох там, а яка у иножемстве, вец ме вецей нїч нє трапи”. Як особа, хтора нє жада зохабиц тоту жем, вше им поставим питанє: „Кед пойдзеце, хто ше вец будзе бориц?”. Алє одвит на тото питанє уж давно дати – то вецей нє їх бриґа, гоч дзбаю за судьбу своєй жеми. Алє, кед лєпше роздумам – лєм идзце. Можебуц ше там даґдзе єдного дня и стретнєме. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

15. ЮЛИЙ 2016.

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА ВОЛОНТЕРСКИ КАМП У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

АКЦЕНТ НА УПОЗНАВАНЮ НАРОДОХ Пишe: Сенка НАДЬ

Традицийне лєтнє збуванє у Руским Керестуре, Медзинародни волонтерски камп „Summer in Ruski Krstur” („Лєто у Руским Керестуре”) того року позберал коло 25 младих зоз Сербиї и иножемства, котри два тижнї препровадзую у опущеней, алє и роботней атмосфери

Т

ого року ше робело на вецей локацийох. У керестурским Оддзелєню „Цицибан” ПУ „Бамби” млади активисти фарбели мури на весели фарби, у чим им помагали и дзеци, а тот перши дзень волонтером охабел окремни упечаток и пре мини програму, хтору им дзеци порихтали. Робело ше и на теметове, дзе активисти фарбели ограду на теметове, потим офарбени драбинки и ограда на базену, а того року волонтере перши раз робели и на ушорйованю Водици, дзе офарбели слупи на Хресней драги. ВОЛОНТЕРЕ ЗОЗ ГОРВАТСКЕЙ И ТУРСКЕЙ У таких вельких ґрупох вше єст вельо красни хвильки, та и гевти менєй красни, алє факт же кажди рок до Керестура приходза людзе зоз цалого швета, котри маю углавним позитивни упечатки. Того року специфичне же шицки учашнїки млади.

– На волонтерским кампу у Руским Керестуре участвуєм уж други рок и можем повесц же, гоч пришло менше число странцох, камп успишни. Мнє найзначнєйше упознаванє нових людзох и повязованє з нїма. То вимага и вежбанє анґлийского язика, понеже ше так спорозумюєме. Интересантне ми же волонтер зоз Турскей скорей приходу на камп учел по сербски, же би ше могол лєгчейше спорозумиц – гвари Иван Лїкар зоз Миклошевцох.

6 РУСКЕ СЛОВО

Того року зоз Горватскей пришол ище єден Руснак, Матей Бурчак з Вуковару, та нашо Руснаци з Горватскей шицких забавяю на гармоники и тамбурки. Вечарами зоз просторийох Парохиї, дзе волонтере змесцени, часто мож чуц руску шпиванку, а млади зоз иножемства дому пойду и богатши за танєц чардаш. Окрем Лїкара, други иножемни волонтере перши раз у Керестуре.

– Люд зе ше углавним опред зелюю за волонтерски кампи у Французкей, лєбо Нємецкей, алє я сцел дожиц културу и живот у Сербиї. Пред тим сом нє знал за Руснацох, а як сом ше заинтере совал за Камп у Кере стуре, на интернету сом ше информовал о вашей заєднїци. Поправдзе, обчековал сом же прид зем до малого валалчику, та сом ше нєспод зивал же то нє цалком рурални штредок. На Кампу сом насампредз жадал упознац културу и обичаї народа хтори цалком иншаки од мойого, цо ми ше, пре саму тематику Кампу, и удало – гвари Бунямин Топуз зоз Турскей, котри дзечнє пробовал руске народне облєчиво и научел даскельо слова по руски. ЄДЛА ПЕЙЦОХ НАРОДОХ У другим тижню на Кампу ше през традицийни єдла пейцох народох – Руснацох, Мадярох, Словацох, Українцох и Сербох, представя мултикултуралносц у Во й води ни,

15. ЮЛИЙ 2016.

НАШО МЕСТА КЕРЕСТУРЦИ ДОЧЕКАЮ НЄЗВИЧАЙНЕ ПАЛОМНЇЦТВО

НА КОНЬОХ ПРЕЗ ВАЛАЛ

а окрем лидерки Дорис Бучко, орґанизаторки Ивани Дудаш и сотруднїкох зоз Волонтерского центру Войводини, у тей часци зоз волонтерами роби и Любица Няради. За пейц днї представени пейц народи – Руснаци, Словаци, Мадяре, Українци и Серби зоз местох дзе тоти народи жию у векшим чишлє. Медзинародни волонтерски камп и першу роботню пошвецену Руснацом пондзелок зазначела и Радио-телевизия Сербиї, односно екипа емисиї „Граждан”, хтора ше занїма зоз националнима меншинами и заєднїцами у Сербиї. Медзи активносцами хтори волонтере мали звонка роботного часу то нащива Музейней збирки, о хторей бешедовал мср историчар Сашо Сабадош, а початком тижня члени Конїцкого клубу „Русин” Яким Чижмар, Желько Папуґа и Ґабор Медєши волонтерох на кочох повожели по валалє. Волонтерски камп орґанизує Туристичне здруженє „Руски Керестур” у сотруднїцтве зоз Волонтерским центром Войводини, а з финансийну потримовку Роботного цела за младеж Националного совиту Руснацох и Општини Кула. Камп и того року ма потримовку од Каритасу, Парохиї, Месней заєднїци Руски Керестур и ЯКП „Руском”. У витворйованю каждого Волонтерского кампу вельку учасц маю и Кере стурци котри подаровали поживово артикли и так помогли у ко стираню волонтерох.■

15. ЮЛИЙ 2016.

До Руского Керестура медзи 25. и 27. юлийом приду двоме шедлаче на коньох з Мадярскей, котри на тото свойофайтове шедлацке паломнїцтво рушели 4. юлия, а зайду и до Сербиї. О нащиви шедлачох з Мадярскей и їх драги Керестурцох пондзелок, 11. юлия, подробнєйше поинформовал єден з орґанизаторох паломнїцтва – привреднїк Чаба Пустай з Купусини. На поради о єднодньовей нащиви шедлачох, як и їх провадзацей екипи Рускому Керестуру, у Доме култури пондзелок були о.д. длужносци директора тей установи Йоаким Рац, керестурски парох о. Михайло Малацко, предсидатель Конїцкого клубу „Русин” Желько Папуґа и майстор-каменяр Владимир Малацко, ст. Як гварел Пустай, тото паломнїцтво тирва уж два роки и дотераз у Мадярскей обишли места коло сербскей и горватскей гранїци, и дзе преходза – на одредзених местох зохабяю чудотворни металиї з Марийову подобу и Исусовим и Марийовим шерцом, а металиї дзеля и гражданом. Нащивюю и постояци водици и други паломнїцки места, та так то будзе и у Керестуре.

Керестурски парох о. Михайло Малацко з Чабом Пустайом на поради у Керестуре

Точни дзень нащиви паломнїкох-шедлачох Рускому Керестуру, котри на коньох иду пооблєкани до бетярских, лєбо гусарских шматох, а през драгу ше им придружую и шедлаче на коньох з местох кадзи преходза, будзе познати по 24. юлий. Як порадзене, спомнути чудотворни металиї у Керестуре положа на криж у центре валалу, прешпя у Водици, дзе вец ютредзень там будзе и Служба Божа, а попри вирних и других Керестурцох, зоз своїма запрагами их дочекаю и члени домашнього Конїцкого клубу „Русин”, аматере Дому култури у народним облєчиве, а можлїве же буду пририхтани и дзепоєдни други змисти. У Сербиї перше обиходза места у Банату, потим у Бачкей и до Керестура приду зоз Селенчи, а пойду до Дорослова, понеже през драгу нащивюю и места дзе жию рижни националносци. Як гварел орґанизатор їх драги през Сербию Чаба Пустай, паломнїцтво шедлачох ше зазначує и на камери, а окреме визначел же добре познаю и почитую Русинох/Руснацох. На сходзе у Доме култури ше дознало и же то будзе и предходнїца векшого паломнїцтва хторе нарок руши з Польскей до Медюґоря, а шедлаче того року участвую и на ткв. „Драги гадвабу”, на хторей ше шедлаче на коньох з вецей державох 10. сепетембра зиду у Азербейджану. „Драга гадвабу” з часци облапя и места у Сербиї – од Горґошу по Нови Сад. М. Зазуляк

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ЖАТВА ПО НАШИХ МЕСТОХ ПРЕШЛА БЕЗ ОГНЬОХ

НАЙВАЖНЄЙШИ ПРЕПАТРУНОК И ОСТОРОЖНОСЦ

Пишу: Редакция и мрежа дописовательох

Того року, пар днї пред жатву, у Керестуре вибухнул огень и згорела хижа. Пре тот нємили случай, тогорочна жатва дочекана осторожнєйше, парасти ше совитовали же би були осторожнєйши, же би нє спричинєли чкоду и себе и другим, же би ше нє покалїчели, препатрели машини и процивогньово апарати. Окрем даскелїх дробних интервенцийох, тогорочна жатва прешла без векших интервенцийох

Дежурна екипа керестурских огньогасцох

У

шидскей општини того року були добре порихтани за косидбу жита, а у тей значней польопривредней роботи участвовали коло 170 комбайни и друга транспортна механїзация. Благочасово, як и каждого року, фахова комисия на теренє препатрела комбайни и други средства, а окремни акцент бул на процивогньовей охрани. Косидба прешла безпечно, цо допомогла благочасова контрола алє и подзвигнути уровень свидомосци шицких учашнїкох у тей роботи. Тиж, обачлїве и же нєт спальованя сцернянки после косидби, цо у прешлосци було правило, а уж роками компетентни спозорюю же ше у хотаре нє шме палїц слама и други польопривредни одрутки цо може спричинїц вельки чкоди, а таки особи буду и пенєжно санкционовани. ДЕЖУРСТВО КЕРЕСТУРСКИХ ОГНЬОГАСЦОХ У ЖАТВИ

Добродзечне огньогасне дружтво (ДОД) Руского Керестура и того року порихтане дочекало жатву, односно свой

задаток у охрани од евентуалних огньох у косидби, а як то кажди рок, превжати и одредзени превентивни мири. Насампредз то препатрунок процивогньових апаратох и машинох хтори участвую у жатви у керестурским хотаре, медзитим, як дознаваме у ДОД, одволанє Керестурцох, заш лєм, нє було барз вельке. Ище пред початком жатви огньогасци фахово препатрали процивогньово апарати у комбайнох и тракторох, хтори ше ношело до Огньогасного дому, а окремна комисия у обисцох власнїкох препатрала комбайни и трактори, так же препатрени коло 25 машини. Препатрунок ше плацело – 350 динари за апарат, 1 600 за комбайн и 600 динари за трактор. У просторийох ДОД дежурства огньогасцох тирвали од 25. юния и були покля ше кошело. Дежурали по двоме огньогасци у двох зменох – од 8 до 14 и од 14 до 21 годзин. Як дознаваме, нє було нїяки огнї у хотаре, лєбо палєня слами. У ДЮРДЬОВЕ ПОРИХТАНИ НА НАЙГОРШЕ

Польопривредни машини котри участвовали у жатви, у општини Жабель того року преверени лєм совисним польопривреднїком котри самоинициГУСТИ ДИМ И НЄПРИЄМНИ ПАХ ятивно нащивели општински огньогасни друУ ВЕРБАШЕ жтва.

– Формованє Општинского штабу за жатву На главней городскей депониї у Вербаше пияток, 8. юлия, ви- того року пожнєлo, та зме нє сцигли препатриц бухнул огень хтори локализовани, а город прекрил густи, нєздра- польопривредни машини. Польопривреднїкох ви дим. зме поинформовали по медийох, на локалним Директор ЯКП „Комуналєц” з Вербасу Радомир Чурович гва- радию о тим же цо шицко треба же би мали зоз рел же депония почала гориц коло 14 годзин и же огньогасна слу- собу же би ше защицели од огня – гварел Сижба Вербасу такой „пререзала” огень и положела го под контро- ниша Шавия, предсидатель општинского Союлу и же квартельни обєкти нє були у опасносци. О огню поинфор- зу огньогасцох. мовани и компетентни у Новим Садзе. Општински штаб за жатву у штирох огньогаНад Вербасом бул густи дим з нєприємним запахом, а обчекує сних дружтвох у општини формовал штаби коше же огень помали будзе гориц и тлєц ище даскельо днї, та во- три дежурали у шицких штирох огньогасних здух будзе подлєйши, гварел Чурович. дружтвох у општини од 24. юния по 7. юлий. Компетентни городски служби дежурали през дзень и вноци на У Дюрдьове, як и општинских местох, нє будепониї же би ше огень нє преширел. ла анї єдна интервенция.

8 РУСКЕ СЛОВО

15. ЮЛИЙ 2016.

НАШО МЕСТА – Дежурали зме по 24 годзини и у тим чаше нїхто нє пришол же бизме препатрели безпечносц машини за жатву, а нє мали зме анї єдну интервенцию гашеня огня – гварел Ґоран Берич, предсидатель дюрдьовского Добродзечного огньогасного дружтва. У КОЦУРЕДЕЖУРАЛИ И ОБИХОДЗЕЛИ ХОТАР Апарати и польопривредни машини препатрали члени Огньогасного дружтва, хтори фаховци у тей обласци, а кажде за кого ше утвердзи же му машина и апарат у шоре достава налїпку зоз хтору мож участвовац у тогорочней жатви, и хтору би шицки машини – учашнїки у жатви мушели мац. Огньогасци преверйовали же чи процивогньово апарати функционални, и чи нє треба пременїц даяку часц на нїх, чи авспухи на тракторох маю шитко за лапанє жирячкох а комбайни лопату и ашов, чи мотор чисти и нє замасцени, як и други важни ствари хтори обезпечую

МЕСНА ЗАЄДНЇЦА ДЮРДЬОВ

МОЖ ШЕ КАНДИДОВАЦ ЗА ЧЛЕНА СОВИТУ

У општини Жабель, у шицких штирох местох, у авґусту буду порядни виберанки за членох совитох месних заєднїцох. На остатнїх виберанкох за предсидателя Совита Месней заєднїци Дюрдьов вигласани Владимир Балоґ, а заменєла го Леона Виславски. У Дюрдьове, од стреди, 6. юлия, кажди роботни дзень од 8 до 15 годзин, при секретарови Месней заєднїци мож превжац формулар за кандидатуру, дзе кандидат подпише и вияву о прилапйованю кандидатури. За кандидованє потребне и потвердзенє о виберацким праву, хторе ше достава у Општинскей управи у Жаблю, як и документ о

месце пребуваня, котри ше достава у Полицийней станїци Жабель.

– Шицки кандидати треба же би назберали найменєй дзешец подписи потримовки гражданох, єдна особа може потримац єдного кандидата. Документацию превери виберанкова Комисия. Кед же гражданом дацо нє ясне, можу ми ше опитац кажди роботни дзень – гвари Алксандар Голуб секретар МЗ Дюрдьов. Кандидованє тирва од вовторку 12. юлия, по пияток 22. юлия, а кандидатуру у Месней заєднїци мож придац кажди роботни дзень од 17 до 20 годзин. Виберанки буду 7. авґуста, а до Совиту ше вибера 11 членох. С. Саламун

РУСКИ КЕРЕСТУР

ОПРАВЯНЄ ЗАКРИЦА НА АМБУЛАНТИ

Трактор зоз налїпку може до хотара на жатву

сиґурне участвованє у жатви, и помагаю у зменшованю числа огньох у хотаре. По податкох зоз Огньогасного дружтва, препатрели 25 комбайни, 148 трактори, 2 камиони и 1 телехендер, а препатрени и 87 процивогньово апарати. Налїпки за препатрени апарати спонзоровал сервис процивогньових апаратох „Мушикич” зоз Вербасу. Попри того, огньогасци поряднє дежурали у Огньогасним доме од дзевец рано по дзевец годзин вечар, як и обиходзели хотар, док домар у Огньогасним доме дежура през ноц, а шицко з намиру же би було цо менєй огнї у хотаре. Як дознаваме зоз Огньогасного дому, у Коцуре у тей сезони були два интервенциї у хотаре, у єдней згорело коло 200 метери ярцу, а у другей горело шмециско.■ 15. ЮЛИЙ 2016.

Початком прешлого тижня, 5. юлия, у Руским Керестуре почало оправянє часци закрица на Здравственей амбуланти, а роботу финансує керестурски месни самодопринос и Општина Кула, док закрице оправя СТПР „Марник” з Кули. З месного самодоприносу за тоту намену опредзелєни 700 000, а з општинского буджету 216 000 динари, алє понеже явна набавка вишла туньше, 206 356 динари буду унапрямени за ку-

НОВИ ЛАВКИ У ДЗЕЦИНСКИМ ПАРКУ Понеже од ЯП „Завод за вибудов” Кула нєдавно достало седем нови лавки, керестурске ЯКП „Руском” их пондзелок, 11. юлия, поставело до дзецинского парку. У тим парку єст вєдно осем лавки, так же остала єдна стара, а лавки з парку пошвидко буду намесцени на керестурским базену.

пованє одредзеней опреми до керестурскей Здравственей амбуланти. Ище скорей, после того як бул познати резултат явней набавки, Дом здравя Кула од Месней заєднїци питал согласносц же би ше за звишок пенєжу набавело опрему за Здравствену амбуланту, з чим ше зложел Вивершни одбор Совиту МЗ. Так за спомнути вецей як 206 000 динари, до керестурскей Здравственей амбуланти буду купени два машини за райбанє, апарат за меранє кревового прициску, стетоскопи, манжетни за цаганє креви, дробнєйши медицински инвентар, роботни шмати занятим, як и 5 друковачи за компютери. М. Зазуляк

РУСКЕ СЛОВО 9

ЕКОНОМИЯ ВШЕ ВЕЦЕЙ МЛА ДИХ МАЛИНАРОХ У КОЦУРЕ

Пишe:

ЗОЗ МАЛИМА УКЛА ДАНЯМИ ҐУ ЗАРОБКУ

Танита ХОДАК

Деян Спировски, Виктор Ґрешак и Борис Планкош

МАЛИНИ И У ВОЙВОДИНИ Малина, або „червене злато”, овоц котра була характеристична за заходну Сербию, помали ше почала преширйовац на цалу Сербию. Гоч ше думало же у Войводини нєт условия, насампредз же нє одвитує клима, зоз одвитуюцима сортами, и тот проблем превозидзени. Безроботносц нагнала велїх же би садзели малини, та ше почали садзиц и у околини Кули, Вербасу, Бачкей Тополї... Малини поставаю бренд Сербиї, и у швеце зме препознатлїви праве по тим продукту.

Уж познате же малинарство окреме заступене у долнєй Сербиї, и же наша держава водзаца у швеце по вивозу малинох, охабяюци за собу держави хтори економски вельо моцнєйши од нєй. Добра економска виплаценосц продукциї малини, стабилна цена и сиґурни пласман прицагнул и парастох у сиверней часци нашей держави, алє и у Коцуре и околїску, та ше число малинарох звекшує у остатнїх даскельо рокох

П

раве позитивни тренд продукциї малинох у Сербиї бул тото цо мотивовало коцурских малинарох же би опробовали же цо то за овоц. Цали урожай ше пласує до иножемства, та ше зоз тим достава єдно вельке тарґовище хторе нїґда нє сите, и хторе одкупи тельо кельо ше му пошлє, и продукователє ше нїґда нє муша обавац же зоз своїм плодом нє буду мац кадзи. З другого боку, у нєшкайшим чаше кед панує безпенєжносц, млади глєдаю алтернативи зоз хторима лєгко здобуду даяки динар. Релативно мали укладаня поровнуюци зоз другима културами хтори ше можу пестовац на польох дацо цо их окреме прицагує, бо, як толкую продукователє малини, и кед ше почнє садзиц малини на малих поверхносцох, укладаня ше виплаца, а останє и профиту. МЛАДИ ЛЮДЗЕ ПОРИХТАНИ ЕКСПЕРИМЕНТОВАЦ Цикаве же ше ґу малином обрацаю праве млади людзе, хтори порихтани експери-

10 РУСКЕ СЛОВО

ментовац и випробовац дацо нове. Кед укладаня у питаню, нашо собешеднїки, млади малинаре, Виктор Ґрешак и Борис Планкош толкую же вельо лєгчейше рушиц до бизнису зоз колеґом, як цо вони рушели.

– Ми зоз малину почали тей яри. Информовали зме ше од людзох хтори малину продукую уж вецей роки у Коцуре и околїску, а и на интернету. Засадзели зме малину на коло трецини гольта. Того року плануєме засадзиц на векшей поверхносци – вжали зме два и пол гольти под аренду. Бо, як гварим, комплетне предаванє малинох обезпечене и нє мушиме ше бац же нам останє – бешедує Виктор. Кед укладаня у питаню, нашо собешеднїки ше складаю же початок найчежши.

– Досц пенєжи требало за сами младнїки, требало викопац студню, понеже залїванє барз важне, а ту вец и черева за залїванє капку по капку, як и пумпа. Надалєй, кед малини уж посадзени ту хемия и прикармйованє. За шицко тото нє требало вельо часу, ниа, у марцу зме посадзели, тераз уж о даяки час чекаме же будземе оберац – бешедує Борис.

15. ЮЛИЙ 2016.

ЕКОНОМИЯ Деян Спировски зоз Вербасу тиж член истого здруженя. Вон влонї розпочал продукцию малинох зоз приятельом на гольту.

– Ниа, и я, и пайташ нє маме искуства у малинох анї у польопривреди и то нам будзе перше оберанє малини, хтору маме засадзену у Коцуре. Окреме позитивне же малина вецейрочна рошлїна, може тирвац и 10–15 роки. Найвекши укладаня на початку, и ми з того першого урожаю обчекуєме закриц трошки укладаня, а нарок и познєйше нєт укладаня окрем отримованя, хемиї и прикармйованя, та остава вельо вецей профиту – гвари Деян.

наисце так, бо шицко од чого ше муша бац под час продукциї то природни условия, як цо то хвиля. Полана, сорта малини хтору нашо собешеднїки садза, у нас вельо лєпше родзи як у Польскей зоз хторей походзи, и вельо є сладша, дзекуюци вецей слунєчним дньом у року. Медзитим, нє добре анї превельо слунка. Суша малини найвекши нєприятель, и процив нєй ше боря зоз залїваньом. Алє за борбу процив каменцу нашо малинаре ище нє маю ришенє.

– Процивкаменцова защита єдини способ на хтори ше ми можеме вибориц зоз тоту еле-

У ЗДРУЖОВАНЮ ЄСТ ВЕЛЬО ХАСНУ Попри тим же до укладаньох вошли вєдно, Виктор и Борис ше тиж учленєли и до здруженя малинарох „Бачкопольски малинаре” хторе зазберує продуковательох тей овоци зоз околїска, и хторе затераз ма коло сто членох. Продукує малини на коло 80 гектарох, и збера коло 20-50 тони дньового приносу малини. Виктор прешвечени же би ше кажди продукователь требал уключиц до Здруженя, бо то ма вельки предносци, як цо то заєднїцке пласованє продуктох, набавка опреми и вельо други ствари.

– Продукователє хтори нє здружени, поведзме, маю проблем зоз накупцами, а ми у здруженю заобиходзиме накупцох, зоз чим ушпоруєме од 20 по 50 динари по кили. Одвичательни зоз здруженя бешедую директно зоз хладзальнями, хтори вец одкупя нашо продукти за вивоз. Тоти хладзальнї нє буду робиц на мало, та бизме окреме нє могли так поробиц – гвари Виктор. Попри тим, здруженє им помага при набавки опреми, як цо то пумпи, черева за залїванє, ґайби, лєбо вибиванє студнї, на шицко тото члени здруженя доставаю одредзени попусти. Тиж так ту и хемия, препарати, прикармйованє, з оглядом на тото же здруженє шицко тото набави на велько, та є за малих продуковательох туньше. Барз драгоцине и черанє искуствох медзи членами здруженя, як и заєднїцки нащиви и орґанизованє семинарох и обукох о продукциї малинох. РИЗИКИ И МОЖЛЇВОСЦИ Млади малинаре ше одлучели за садзенє тей овоци праве прето же нєт вельо ризику, верели же укладаю до сиґурней роботи. И то 15. ЮЛИЙ 2016.

ментарну нєпогоду. Держава барз потримує малинарох остатнї роки, и субвенционує укладаня, а ту и тота процивкаменцова защита. Ми плануєме конкуровац за тоти средства, медзитим потребна векша поверхносц под малину, так же зме то годни аж док ше прешириме – гвари Виктор. Попри шицкого, малинаре ше складаю же найвекши проблем пренайсц людзох хтори буду оберац малини.

– Малина родзи од половки юлия, и обера ше по перши мрази. Найвекши трошок у продукциї то виплацованє роботнїкох хтори обераю малини. Роботнїк може релативно мале количество малинох на дзень обрац кед у питаню наша сорта, а плаци ше их по кили малини. Медзитим, барз мало людзе порихтани оберац, и то найвекши проблем як ше оберанє приблїжує, добре би було кед би ше явело вецей оберачох – поносує ше Деян. У морю младежи нагнїваней на державу бо нєт роботи, и нєрозположеней бо кишенка празна, праве ошвиженє стретнуц три млади особи задовольни зоз тим цо робя. Нашо малинаре ше помали рихтаю за свойо перше оберанє, прешвечени же праве малина будзе жридло їх приходох у будучносци.■

РУСКЕ СЛОВО 11

ДУХОВНИ ЖИВОТ У НОВИМ САДЗЕ ПРЕСЛАВЕНИ СТО ДЗЕВЕДЗЕШАТ ШЕСТИ КИРБАЙ

ШВЕТО ВЕРХОВНИХ АПОСТОЛОХ ПЕТРА И ПАВЛА Тогорочни Кирбай у Новим Садзе, сто дзеведзешат шести, бул вовторок, роботни дзень, пред поладньом, по велькей горучави, алє и попри тим, було надосц парохиянох и госцох, а Службу Божу служели дзешецме паноцове

У грекокатолїцкей церкви св. апостолох Петра и Павла Архиєрейску Службу Божу предводзел прео священи владика кир Георгий Джуджар, апостолски еґзарх за грекокатолїкох у Сербиї, а зоз нїм сослужели: декан бачки и парох дюрдьовски о. Йоаким Холошняй, парох керестурски о. Михайло Малацко и капелан о. Михайло Шанта, парох шидски о. Михайло Режак, парох коцурски о. Владислав Рац, парох ґосподїнски о. Михаил Холошняй, парох бачински о. Дарко Рац, капелан кулски о. Платон Салак и о. Роман Кандрач з України. На Служби Божей присуствовали и домашнї парох новосадски о. Юлиян Рац и пензионовани новосадски парох о. Роман Миз, як и Йосип Вранич зоз Дяковецкого владичества. У своєй казанї владика Георгий гварел же святи апостол Петро перше бул рибар, єдноставни чловек зоз шицкима своїма людскима нєдостатками, алє му Бог дал

СЛУЖБИ НА ДЗЕВЕЦ РАНО По традициї, пре вельки горучави, нєд зельни Вельки Служби Божо после Кирбаю у новосадскей церкви починаю годзину скорей як през рок – на дзевец годзин рано, а пополадню, Служби на 18,00 годзин. Тоти термини буду важиц по єшень.

виправиц свойо гришки и на його каменю поставиц свою церкву. Тиж так, и апостол Павло перше почитовал тедишнї закон и преганял християнох, а вец ше преобрацел и постал єден з тих котри положели фундамент церкви. Прето и нам, християном, вше дата можлївосц виправиц власни гришки. На Служби шпивал Хор грекокатолїцкей церкви св. апостолох Петра и Павла и Руского културного центра „Гармония” зоз дириґентку Весну Кесич Крсманович. На концу Служби було мированє, а по обисцох новосадских грекокатолїцких парохиянох предлужени Кирбай зоз найблїзшима госцами и приятелями. Дю. В.

НА ШВЕТО ЯНА БУЛИ ДВА КИРБАЇ

КИРБАЇ У БУДИСАВИ И ЗМАЄВЕ

На швето Рождество Йоана Хрестителя – Яна по юлиянским календаре, у Будисави, филияли грекокатолїцкей парохиї у Новим Садзе, бул Кирбай, а Службу Божу, на хторей було коло 20 вирних, служел парох о. Юлиян Рац. Пред кирбайску Службу парохиянє ше могли и висповедац, а на Служби причащац и достац полни одпуст. По Служби на Кирбай у Будисави парохиянє вєдно з парохом о. Рацом, панїматку и дзияком предлужели друженє у Церковней сали. Кирбай на тот дзень бул и у Змаєве, у филияли нововербаскей парохиї. Службу Божу на 10 годзин служели парох о. Иґор Вовк и о. Роман Кандрач з України, родом Вербащань. О. Роман и наказовал о чудесним народзеню и живоце св. Йоана, котри бул Исусова родзина и його нависцитель як Месиї. По Служби Божей було и мированє коло 45 присутних вирних, а кирбайске друженє ше предлужело у доме єдного парохияна. М. А.

12 РУСКЕ СЛОВО

15. ЮЛИЙ 2016.

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПАРОХИЯ ПОКРОВУ ПРЕСВЯТЕЙ БОГОРОДИЦИ У СТАРИМ ВЕРБАШЕ

У ЦЕРКВОХ У СРИМЕ ПРИВИТАНА ИКОНА БЛАЖЕНЕЙ ЧАСНЕЙ ШЕСТРИ ЙОСАФАТИ

ВИБРАНИ НОВИ ЦЕРКОВНИ ОДБОР

ПРИКЛАД ХРИСТИЯНСКОГО ЖИВОТА

У старовербаскей парохиї Покрова Пресвятей Богородици вибрани нови Церковни одбор, так же нови предсидатель Александер Чизмар, подпредсидатель Владимир Будински, касир Иґор Бесерминї, а нови туторе церкви Иван Тузек и Микола М. Чизмар.

– На конститутивней схадзки 28. юния, з потвердзеньом владики кир Георгия Джуджара, вибране нове Предсидательство Церковного одбору парохиї, касире и туторе церкви. Виберанки нє були, алє стари Церковни одбор и я вєдно предкладали же хто би могол буц добри кандидат, з тима людзми бешедоване и вони ше прилапели тей длужносци – гварел парох у Старим Вербаше о. Алексий Гудак. З дотерашнього, у новим Церковним одборе штирме одборнїки – Славко Ґайдош, Мирослав Загорянски, Микола Чизмар Коле и Александер Чизмар. М. З.

ВИШЛО НОВЕ ЧИСЛО ХРИСТИЯНСКОГО ЧАСОПИСУ

„ДЗВОНИ” О ЗАВИТНИМ ДНЮ У ВОДИЦИ Двочисло 5-6 Християнского часопису „Дзвони” вишло у Парохиї св. оца Миколая у Руским Керестуре, а главна тема у нїм нєдавни подїї у Водици на Завитни дзень по григориянским календаре. У рубрики „Духовне заренко” находза ше виривки з казанї апостолского нунция Лучияна Сурияния на Завитни дзень у Водици, кед є урядово преглашена за одпустове место и прията до заєднїцтва з папску базилику Мария Велька у Риме. О тей подїї написани и звит, а спатрена є и у рубрики „Стереотипи”. У найновших „Дзвонох” и други стаємни рубрики, як цо то предлуженє написох о рочнїци нашого Каритасу, ювилею парохиї у Сримскей Митровици, ту и Актуално сци у Вселенскей Церкви, Слово живота и приклади християнского шведоченя, молитвох и преглїбйованьох. „Дзвони” даваю и прегляд подїйох зоз живота у наших парохийох, як и здогадованя на упокоєних визначних членох кере стурскей парохиї Гелену Футо и Юлияна Рамача Чаму. М. А.

15. ЮЛИЙ 2016.

Часни шестри служебнїци Нєпорочней Дїви Мариї принєсли икону блаженей часней ше стри Йосафати до сримских парохийох прешлей нєдзелї, а перши привит бул у церкви у Бикичу, дзе Службу Божу служел парох о. Владимир Еделински Миколка. Вирни мали нагоду дознац вецей о християнским живоце блаженей Йосафати з викладаня часних шестрох, а тиж и циловац икону. Шестри уноша икону блаженей После Бикичу, икона при- Йосафати до шидскей парохиї витана у Шидзе, у церкви Преображеня Го споднього. були присутни и служели БоЧасни ше стри служебнїци гови часни шестри Василиикону шветочнє ношели през янки, а Шидянє добре знаю церковну порту, а опрез цер- кельо им вони були потребни кви их привитал парох о. Ми- – гварел, медзи иншим, парох хайло Режак. На богослуже- Режак. Часни шестри служебнїци ню о. Режак ище раз привиупо знали вирних зоз животтал часни шестри же принєсли икону и додал же вирни ну християнску драгу блажемаю можлївосц дознац дацо ней Йосафати, о єй милосервецей о духовней християн- дию, помоци худобним и хоскей драги блаженей Йосафа- рим и шицким хторим требати, хтора вибрала чежку дра- ла помоц. Йосафата умарла гу и хтора вше помагала ху- 1919. року, а за блажену є преглашена 2001. року. Подобним, хорим и дзецом.

– З тей нагоди маме два жа- тим шицки вирни модлєли даня, а то же би нам парохия пацерки до блаженей Йосанє препадла, же бизме мали фати и на концу циловали вецей вирних, окреме дзеци и икону. И вирни у Бачинцох на млади, а друге жаданє же би Слу жби Божей, хтору служел нам блажена Йосафата попа рох о. Дарко Рац, тиж мали слала даяке поволанє, же би з на го ду упознац ше зоз хритих просторох мали дакого за священїка або часну шестру. стиянским животом блажеИ у тим зданию Лєтнєй вла- ней Йосафати и циловац икоВл. Дї. дическей резиденциї 70 роки ну.

РУСКЕ СЛОВО 13

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ИНТЕРНАЦИОНАЛНИ ФЕСТИВАЛ У ПОЛЬСКЕЙ

Пишe:

ДЮРДЬОВЧАНЄ ПРЕДСТАВЕЛИ РУСНАЦОХ ЗОЗ СЕРБИЇ

Сандра САЛАМУН

Прешлого тижня члени КУД „Тарас Шевченко” з Дюрдьова врацели ше з тродньового госцованя у Польскей, дзе представели Руснацох зоз Сербиї на 19. Медзинародним фолклорним фестивалу народносцох и етнїчних меншинох „Швет под Кичеру” у Леґници. Дюрдьовчаньом у Леґници, котра од Дюрдьова оддалєна коло тисяч сто километри, од 25. юния по 4. юлий домашнї були члени Лемковского ансамбла шпиванки и танцу „Кичера” РУСКИ ЯЗИК НА ГОРНЇЦИ ИНТЕРНАЦИОНАЛНИ Фестивал преноши велї позитивни вибрациї на патрачох и учашнїкох, та ше єден чловек з пубики понукнул же би Дюрдьовчаньох упознал и указал им значни места, та им вец и пояшнєл же ше його оцец, Серб, оженєл з Полякиню и остали жиц у Леґници. Гоч вон знал кущик бешедовац по сербски, а Дюрдьовчанє и по сербски и по руски, вельо того ше розумели.

14 РУСКЕ СЛОВО

Д

юрдьовски ансамбл од 1. по 4. юлий участвовал на другей часци Интернационалного фестивалу, на котрим єденац ансамбли зоз танцом, шпиванку и музику представели свою народну традицию. Фестивал крашели розлични народни шмати, розлични народни крочаї и рухи танцошох. Шицки три днї им були виполнєти з наступами, бо мали шейсц наступи у Леґници и сушедних местох, а участвовали и у дефилеох, вєдно з другима ансамблами на улїцох шицких валалох дзе бул отримани и концерт. Музика и шпиванка ше розбовчовали ширцом валалох. Валалчанє ше часто сцели фотоґрафовац з учашнїками або ше приключовали ґу нїм танцовац. УПЕЧАТЛЇВЕ РУСКЕ НАРОДНЕ ОБЛЄЧИВО На госцованю у Польскей Дюрдьовчанох представели танєчнїки з Виводзацкей ґрупи,

соло-шпиваче, Дзивоцка шпивацка ґрупа и оркестер КУД „Тарас Шевченко”. Танцовали три хореоґрафиї – „Дюрдьовски мотиви”, „Закарпатски танєц” и „Пред нашима дзверми” облєчени до закарпатскей и рускей святочней шмати, соло-шпивач Марко Радишич шпивал и з Тамару Салаґ и Лидию Кухар вецей руски шпиванки, а шицких провадзел оркестер. Найупечеталївша народна шмата котру Дюрдьовчанє презентовали була женска шветочна руска шмата, широки сукнї котри прицагли найвецей уваги поблики, та часто под час танцу на улїцох приходзели опитац ше же як можу так твардо стац або лєм опипац од якого платна су ушити же ше так блїща.

– На фестивалу шицки учашнїки мали розличну шмату, од дезенох, фарбох, по крой, алє нашо, руски пасово сукнї були найкрасши, бо дзивчата водзели рахунка же би шмата була випейґлана, власи зацагнути.

15. ЮЛИЙ 2016.

КУЛТРА И ПРОСВИТА ших танцох були жридлово народни крочаї, док у других ансамблох було барз вельо стилизовани крочаї. Шицки три днї зме мали заказани наступи, єден за другим на вецей местох, та учашнїки по цали дзень були у народним облєчиве, цо нє лєгко и требало витримац, гварела Саня Хромиш, уметнїцка руководителька и членїца Управного одбору КУД „Тарас Шевченко”, котра дзивком помагала облєчиц ше и зачесац за наступ. На шицких концертох була интересантна програма и розлични точки, на єдним месце у истим чаше збили ше велї народносци з истим цильом, приказац свою припадносц и єй народни характеристики. На бини ше зменьовали рижни шпиванки и танци, танєчнїкох и шпивачох з Индиї, Тайвану, Турскей, Колумбиї, Словацкей, Ческей, Израїлу, Русиї, два зоз Польскей и Дюрдьовчанє, котри представяли Руснацох зоз Сербиї.

– Барз нам ше пачела заєднїцка журка на котрей були шицки учашнїки з фестивалу. Ди-джей пущал музику, а хто сцел, могол наручиц писню и учиц других їх танцу. Велї прилапели тот концепт, та було барз интересантне. Нашо фолклораше ше найлєпше порозумели з фолклорашами з Колумбиї, та зме ше медзисобно учели крочайом и вельо вєдно танцовали. Фестивал интересантни, бо ше мож стретнуц з танєчнїками з велїх державох, алє наступи було вельо, та зме од рана до вечара мали обовязки, а паузу лєм за полудзенок – гварели танєчнїци з виводзацкей ґрупи Ивана Цап и Даря Хромиш. ЧИСЛЕНИ НАСТУПИ ДЮРДЬОВСКОГО АНСАМБЛА Перши дзень, пияток, Фестивал отримани у Студзенки, дзе Дюрдьовчанє отримали самостойни концерт, потим наступели и у Рудни, всоботу у Кохианове, Лисцу и Замєници, дзе на тот дзень бул Лемковски кирбай, котри барз здабал на нашо церковни валалски кирбаї, вашар на улїци. Там мали нагоду єсц руски єдла як цо пироги. У Кохианове учашнїки нащивели Манифестацию „Днї ягоди”, гоч то нє тоти нашо червени ягоди, алє цми

15. ЮЛИЙ 2016.

белави бобки, боровници. Треци дзень после дефилеа, як и пред шицкима концертами, шицки єденац ансамбли участвовали на закончуюцим концерту у Леґници, дзе присутних и учашнїкох привитал директор фестивалу Юрко Старински, котри учашнїком подаровал подзекованє и дарунок за памятку на участвованю на фестивалу. Учашнїки и того року спали у интернату, а внєдзелю мали нагоду пойсц на дополадньову Службу Божу у грекокатолїцкей церкви у Леґници, на котрей, як Дюрдьовчанє гварели, обряди у церкви барз подобни як нашо, лєм же була служена на другим язику. Штерацецчлени ансамбл КУД „Тарас Шевченко” на госцованю предводзели предсидатель Дружтва Микола Кухар, предсидатель Скупштини Дружтва Мирослав Чакан и члени Управного одбору Владо Балїнт, Мирослав Саламун, Борис Балїнт и Саня Хромиш.

– Таки Фестивали добри за витворйованє нових сотруднїцтвох и повязованє з нашима споза гранїци. Домашнї з ансамбла „Кичера” маю жаданє госцовац у Дюрдьове, та кед нє того, иснує можлївосц же би нас идуцого року нащивели. Добру бешеду зме мали з ансамблом зоз Курова зоз Словацкей и з Анкари з Турскей, вони часто госцую у Сербиї або преходза през нашу державу, та зме их поволали же би и у нас госцовали и отримали свой концерт у Дюрдьове – гварел предсидатель Микола Кухар, котри задовольни зоз наступом аматерох, алє и же ше з домашнїма могол згвариц на руским язику, як гварел, розумели ше так добре як зоз Руснацами, сушедовима у Дюрдьове. Гоч жию у мишаним штредку, и вони отримую свою традицию, та вельо того мали заєднїцке з Руснацами зоз Сербиї. ■

УПОЗНАВАНЄ ЗОЗ КУЛТУРУ ЛЕМКОХ Дюрдьовчанє прешлого року першираз представяли Руснацох зоз Сербиї на фестивалу котри ма задаток здогаднуц на наших предкох и упознац други култури з лемковску. Фестивал ше орґанизує на подручю одкаль розселєни Лемки, Русини, Руснаци у траґичней операциї Висла 1947. року, а з цильом представяня їх култури, танцу, шпиванкох и музики.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА АКТИВНОСЦИ КПД „ДЮРА КИШ” У ШИДЗЕ

ЛЄТО БЕЗ ПАУЗИ У Културно-просвитним дружтве „Дюра Киш” у Шидзе, без огляду на лєтнї мешаци, активносци єст надосц. Як наглашує Златко Манько, предсидатель Дружтва, Шидянє наступя на „Коцурскей жатви” зоз єдну танєчну пару хтору будзе провадзиц оркестер Дружтва. Вони одтанцую „Буковински танєц”. За 17. юлий плановане госцованє аматерох зоз Словацкей Републики (хтори наступя и на „Коцурскей жатви” Ансамбл „Кичера” зоз Якубянох, хтори традицийни госци през лєто у Сриме.

– Плануєме же би го сци отримали концерт хтори будзе на лєтнєй бини у порти Лєтнєй владиче скей резиденциї на 20 годзин. Буду принєшени лавки за публику, як кед рихтаме фе стивал „Мелодиї Руского двору”. Уход за публику будзе шлєбодни, а по сле концерту за го сцох порихтаме вечеру. У случаю подлей хвилї, концерт будзе отримани у сали Руского дома – гвари предсидатель Златко Манько.

Наш собешеднїк потим толкує же Руснаци буду участвовац и на традицийним „Културним лєту”, 8. авґуста, кед на програми будзе „Етно дзень”. У програми, у хторей наступя и други дружтва зоз Шиду, представя ше Младша и Старша шпивацка ґрупа КПД „Дюра Киш”, а будзе порихтани и етно-стол зоз традицийнима рускима єдлами и буду виложени ручни роботи. У цеку авґуста шпивацки ґрупи ше окреме буду пририхтовац за наступ на фестивалє „Най ше нє забудзе” у Дюрдьове. У цеку и пририхтованя за фестивал народних оркестрох „Ме-

лодиї Руского двору” хтори би мал буц отримани найвироятнєйше першей соботи у септембру. Аматере час хасную и за роботи на ушореню будинка у хторим робя. Нєдавно отримани роботни акциї на пременки закрица над просторию дзе ше одклада инструменти хторе почало премакац. Окрем предсидателя Манька, як нам гварел, робели и подпредсидатель Мирон Джуджар, потим о. Владимир Еделински Миколка, хтори предсидатель Скупштини Дружтва, як и член управи Далибор Болдиш. Тих дньох тота простория будзе обилєна, як и санитарни ґузел.

– До општини зме послали вимогу же би нам додзелєли 250 000 динари за роботи на докончованю помоцного будинка споза Руского дому. Рахуєме же бизме го могли подзвигнуц под закрице, а вец у шлїдуюцей фази, кед будзе средства, почац нукашнї роботи – наглашує предсидатель Манько. Вл. Дї.

У ВЕРБАШЕ

КОНЦЕРТ УКРАЇНСКЕЙ КУЛТУРИ У просторийох Културно-просвитного дружтва „Карпати” у Вербаше пондзелок, 11. юлия, отримани цаловечарши концерт українскей култури хтори виведли два госцуюци ансамбли – „Сопилка” зоз Веґервилу, Канада и КУД „Иван Сенюк” зоз Кули.

16 РУСКЕ СЛОВО

Госци зоз Канади Вербас нащивел у рамикох своєй балканскей турнеї, а вєдно зоз кулским КУД „Иван Сенюк” у „Карпатох” виведли вецей українски танци, як и шпиванки на українским, а тиж так и на анґлийским язику. О ансамблу „Сопилка” на бини бешедовала Пени Ґаєр, членїца ансамблу, хтора и представела ансамбл и їх точки. Публика крашнє прилапела обидва ансамбли и кажду точку наградзела зоз аплаузом. Орґанизатор того концерту було Културно-просвитне дружтво „Карпати” у сотруднїцтве зоз „Куфер травел” туристичну аґенцию зоз Горватскей, хтора орґанизовала тоту туристично-вивод зацку турнею през хтору госци нащивя Мадярску, Сербию, Босну и Герцеґовину и Горват ску. Т. Ходак 15. ЮЛИЙ 2016.

ROK XV ^ISLO 7 Число ушорела: Славица ФЕЙСА

НАША ТЕМА: АЛЕКСОВ ЗАКОН

НАСИЛСТВО РОШНЄ З ДНЯ НА ДЗЕНЬ

П

ред пейцома роками штернацрочни Алек са Янкович з Нишу ше нє могол вибориц з парняками хтори го ме ша ца ми тлу кли, увредзовали и понїжовали, та окончел самозабойство. Пре нєадекватне реаґованє на насилство хторе тот хлапец нє могол церпиц, пре вше векши проблем насилства медзи дзецми вообще, а пред хторим ше и далєй часто завера очи, тот случай порушал велї протести, масовни граждански инициятиви же би ше уведол Алексов закон. Пред да скель о ма ме ша цами Одбор за права дзецка Скупштини Сербиї прила пел ини ци я ти ву за уво дзе нє Алек со во го закона, з хто рим пред вид зе ни оштрей ши ми ри у бор би про цив на сил ства мед зи дзецми, а з оглядм же би мал ви ме нїц и за ко ни у обласци просвити, роботи и дер жав ней са мо у пра ви, пред клад на ри су за ко на прешлїдзени ресорним министерством же би го розпатрели, и дали евентуални пре по ру ки або за у ва ги. Предклад нарису ма буц доставени Скупштини, и о нїм би мала буц и явна розправа. Тей теми даваме найвецей простору у нашим Додатку.

15. ЮЛИЙ 2016.

РУСКЕ СЛОВО 17

НАША ТЕМА: АЛЕКСОВ ЗАКОН

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

ОШТРЕЙШИ КАРИ Кед ше прилапи Алексов закон, насилнїки ше вецей нє годни „вицаговац”, бо им то нє дошлєбодза нови воспитно- дисциплински кари, а кари предвидзени и за родичох. Вельо векша одвичательносц би була на директорох школох, а кед на насилство нє буду реаґовац, останю без лиценци

П

ре вше частейши насилства по школох мед зи парняками, алє и велї нємили ситуациї хтори ше случели у истих тих школох и звонка нїх, ясне же вецей нє мож бешедовац же ше тото або гевто случело прето же насилнїки у пубертету, же су лєм кус векши „гунцути” з хторима нарабяю гормони... И вше кед ше случи даяки инцидент, кед парняцке насилство кулминує, вше частейше родичи подумаю же жертва могло буц и їх дзецко. Свидомосц ше „зобуд зела” и видно же єст потреби же би ше дзеци защицело од шицких файтох насилства. Вше частейше у явно сци мож чуц питаня на хтори ище вше нє дати велї одвити. А питаня про сти, найпро стейши – чом насилства даґд зе мож, а даґд зе нє мож зопрец, хто помага жертви кед ше случи насилство, и яки права ма тот кого мешацами бию, копаю до ньго, окрадаю, дочекую за углом... Авторка Алексового закона Драґана Чорич, доцентка и профе сорка на Правним факултету, предсидателька Здруженя „Родитель”, и єдна з добитнїкох Октоберскей награди Нового Саду, мац хтора ше сама стара о дзивчецу... Пре єй вельку анґажованосц на шицки боки, чежко начишлїц цо шицко роби и кончи тота млада жена, алє вшелїяк же Алексов закон у пажераку.

– Кед сом вид зела же при люд зох под звигнута свидомосц о тим же насилство дакому може живот одняц у ре алним живоце, нє у виртуалним

18 РУСКЕ СЛОВО

на треба ло би таку слику по школох цалком пременїц.

– Тре ба ло би ви ме нїц да ске льо предписаня и вименки би ма ли буц у Закону о основох образованя и воспитаня, Закону о социялней защити, Каребним закону, а тиж треба же би ше вименєло часц Закона о стреднєй школи, протоколи як по ступац у случайох насилства, зло ставяня, занєд збованя – гвари Чоричова. По єй словох, Алексов закон би мал основац нєзависни орґан за превенцию парняцкого насилства, мал би уключиц суспензию школяра, нови воспитно-дисциплински кари, кари кед ше родичи нє одволаю, кари кед ше дзецко занєд збує, пенєжни кари и пооштрени кари шицких одвичательних у воспитно-образовним проце су. Директором грожи же останю без лиценци. НЄТ БРИҐИ КЕД ЄСТ ОДВИЧАТЕЛЬНИХ

Драґана Чорич, aвторка Алексового закона

дзе єст ище даскельо животи, навола ла сом водительку Татяну Войтеховски, чия емисия и поруша ла явносц, а вец и родичох покойного Алекси, и предложела сом цо бим могла зробиц на Алексовим закону. Догварели зме ше, я и мой тим студентох поча ли писац вименки дзепоєдних законох, бо сом и зоз живота коло себе и мойого дзивчеца, вид зела же механїзми процив насилства нє ефикасни. Тото цо сом написа ла то суспензия насилнїка, вельо строгша одвичательносц нєодвичательних родичох, нєодвичательних роботнїкох у про свити, психолоґох, педаґоґох, директорох – гвари за „Руске слово” Чоричова, хтора тверд зи же и попри тим же уж маме досц добри рамики борби процив насилства, нїхто ше их нє притримує. Вона гвари же, мед зи иншим, ве ль ки про блем – нєзаинтере сованосц. Накад зи ше зявела вист ка о на ри су Алексо во го за ко на, Дра ґ а на була под мо цним при ци ском

про свитних роботнїкох. Гвари же ю велї нє зрозумели же им до рукох сцела дац механїзми з хторима ше годни вибориц з насилнима дзецми.

– Гварела сом же им до рукох давам суспензию, таку же би насилнїка могли „склонїц” 30 роботни днї. То значи же мож школярови насилнїкови стануц на хвост, тому хтори завад за и їм, и другим двацец дзевецерим дзецом. А цо тот школяр буд зе робиц 30 днї, о тим ше остараю други, алє и родичи хтори до ца лого случаю буду уключени. Родичи часто думаю же кед даю дзецко до школи, же ше вец други длужни о нїм старац и воспитовац го. Так нє годно. А кед дзецко буд зе суспендоване на три днї, то му буд зе писац у кнїжочки. Нажа ль, нам потребне же би ше над даким применєли барз оштри санкциї же бизме зна ли перше же система функционує – гвари наша собешеднїца. ХТОРИ ПРЕМЕНКИ ПРИНОШИ АЛЕКСОВ ЗАКОН? Тото цо утверд зели компетентни служби, то же заняти у школи обраца ли главу на бок од того цо ше случова ло Алексови. З вименками зако15. ЮЛИЙ 2016.

Основна школа „Светозар Милетич” у Вербаше ма коло 800 школярох, и єдна є з тих цо добре орґанизовани кед слово о насилстве. Вецей як осем роки є уключена до проєкту „Школа без насилства”, алє тото цо треба наглашиц же нєпреривно орґанизує обуки, семинари и роботнї. Пре вельку анґажованосц на тим полю, наявене же школа достанє лиценцу же є єдна з тих хто-

Снежана (Хлєбашко) Косич, педаґоґ у Основней школи „Светозар Милетич” у Вербаше

рей ше удало попри жеми подкресац насилство.

– Насилства єст, алє є остатнї час барз зменшане. Думам же то дзекуюци велькей анґажовано сци шицких хтори робя у школи, алє и сотруднїцтву з родичами. Нє шицки родичи сцу такой од початку сотруд зовац, алє о єден час векшина пристава на розгварку – гвари педаґоґ у тей школи Снежана (Хлєбашко) Ко сич. Бе15. ЮЛИЙ 2016.

Уж длугши час тирва граждански протест за усвойованє Алексового закону

шедуюци о добрей пракси борби процив насилства, Косичова визначує же вербаска школа у спомнутим проєкту ма одлични тим за защиту од насилства, алє и вельку потримовку наставнїкох хтори у роботи з дзецми освидомюю тот нє мали проблем, хтори пошлїдок часу у хторим жиєме.

– Накадзи ше зяви проблем, такой го пробуєме ришиц, чи слово о физичним, вербалним, або насилстве прейґ интернета. Нє раз консултуєме и менторку спомнутого проєкта. З каждим дзецком хторе насилне окреме робиме мешац, два. Ту розгварки барз важни, алє и уключованє шицких, и наставнїкох и родичох и педаґоґийно-психолоґийней служби – гвари Косичова, хтора обачела же кед од початку родичи робя з дзецми, резултати вельо лєпши. Школяр насилнїк ше змири, док тот процес вельо длугши и борба векша там дзе родичи нє даю на свойо дзецко, з оправданьом же и воно було малтретироване.

– Кед насилнїка нє мож змириц, вец сотрудзуєме з Центром за социялну роботу, полицию и Школску управу у Новим Садзе – гвари Косичова, нагла-

шуюци же у тей борби нє треба ставац, алє нєпреривно робиц на едукацийох, роботньох, обукох...

– Лєм так можеме очековац же нам насилство нє будзе препреченє же бизме робели тото цо нам найглавнєйше – школярох научиц же би цошка знали и виведли на добру драгу – гвари Снежана Косич. Одбор за права дзецка Скупштини Сербиї прилапел инициятиву за уводзенє Алексового закону. Чека ше на формованє новей Влади, на шлїдуюци крочай. А кажди крочай, та и пол, барз важни, бо важне мац документ на хтори ше годно поволац. Борбу процив насилства, окреме при дзецох, нє мож ришиц през ноц и нє почина од Алексового закона. О шицким цо пише у предписаньох и законох вельо лєгчейше бешедовац як закладац ше же би воно зажило у пракси, у реалним живоце. Кед позитивни намаганя у тей борби на чолє зоз Драґану Чорич останю лєм на паперу, кед поєдинци и институциї нє освидомя проблеми хтори ше розконарели, анї єден закон насилство медзи дзецми нє годзен викоренїц.■

РУСКЕ СЛОВО 19

НАША ТЕМА: АЛЕКСОВ ЗАКОН

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

ОШТРЕЙШИ КАРИ Кед ше прилапи Алексов закон, насилнїки ше вецей нє годни „вицаговац”, бо им то нє дошлєбодза нови воспитно- дисциплински кари, а кари предвидзени и за родичох. Вельо векша одвичательносц би була на директорох школох, а кед на насилство нє буду реаґовац, останю без лиценци

П

ре вше частейши насилства по школох мед зи парняками, алє и велї нємили ситуациї хтори ше случели у истих тих школох и звонка нїх, ясне же вецей нє мож бешедовац же ше тото або гевто случело прето же насилнїки у пубертету, же су лєм кус векши „гунцути” з хторима нарабяю гормони... И вше кед ше случи даяки инцидент, кед парняцке насилство кулминує, вше частейше родичи подумаю же жертва могло буц и їх дзецко. Свидомосц ше „зобуд зела” и видно же єст потреби же би ше дзеци защицело од шицких файтох насилства. Вше частейше у явно сци мож чуц питаня на хтори ище вше нє дати велї одвити. А питаня про сти, найпро стейши – чом насилства даґд зе мож, а даґд зе нє мож зопрец, хто помага жертви кед ше случи насилство, и яки права ма тот кого мешацами бию, копаю до ньго, окрадаю, дочекую за углом... Авторка Алексового закона Драґана Чорич, доцентка и профе сорка на Правним факултету, предсидателька Здруженя „Родитель”, и єдна з добитнїкох Октоберскей награди Нового Саду, мац хтора ше сама стара о дзивчецу... Пре єй вельку анґажованосц на шицки боки, чежко начишлїц цо шицко роби и кончи тота млада жена, алє вшелїяк же Алексов закон у пажераку.

– Кед сом вид зела же при люд зох под звигнута свидомосц о тим же насилство дакому може живот одняц у ре алним живоце, нє у виртуалним

18 РУСКЕ СЛОВО

на треба ло би таку слику по школох цалком пременїц.

– Тре ба ло би ви ме нїц да ске льо предписаня и вименки би ма ли буц у Закону о основох образованя и воспитаня, Закону о социялней защити, Каребним закону, а тиж треба же би ше вименєло часц Закона о стреднєй школи, протоколи як по ступац у случайох насилства, зло ставяня, занєд збованя – гвари Чоричова. По єй словох, Алексов закон би мал основац нєзависни орґан за превенцию парняцкого насилства, мал би уключиц суспензию школяра, нови воспитно-дисциплински кари, кари кед ше родичи нє одволаю, кари кед ше дзецко занєд збує, пенєжни кари и пооштрени кари шицких одвичательних у воспитно-образовним проце су. Директором грожи же останю без лиценци. НЄТ БРИҐИ КЕД ЄСТ ОДВИЧАТЕЛЬНИХ

Драґана Чорич, aвторка Алексового закона

дзе єст ище даскельо животи, навола ла сом водительку Татяну Войтеховски, чия емисия и поруша ла явносц, а вец и родичох покойного Алекси, и предложела сом цо бим могла зробиц на Алексовим закону. Догварели зме ше, я и мой тим студентох поча ли писац вименки дзепоєдних законох, бо сом и зоз живота коло себе и мойого дзивчеца, вид зела же механїзми процив насилства нє ефикасни. Тото цо сом написа ла то суспензия насилнїка, вельо строгша одвичательносц нєодвичательних родичох, нєодвичательних роботнїкох у про свити, психолоґох, педаґоґох, директорох – гвари за „Руске слово” Чоричова, хтора тверд зи же и попри тим же уж маме досц добри рамики борби процив насилства, нїхто ше их нє притримує. Вона гвари же, мед зи иншим, ве ль ки про блем – нєзаинтере сованосц. Накад зи ше зявела вист ка о на ри су Алексо во го за ко на, Дра ґ а на була под мо цним при ци ском

про свитних роботнїкох. Гвари же ю велї нє зрозумели же им до рукох сцела дац механїзми з хторима ше годни вибориц з насилнима дзецми.

– Гварела сом же им до рукох давам суспензию, таку же би насилнїка могли „склонїц” 30 роботни днї. То значи же мож школярови насилнїкови стануц на хвост, тому хтори завад за и їм, и другим двацец дзевецерим дзецом. А цо тот школяр буд зе робиц 30 днї, о тим ше остараю други, алє и родичи хтори до ца лого случаю буду уключени. Родичи часто думаю же кед даю дзецко до школи, же ше вец други длужни о нїм старац и воспитовац го. Так нє годно. А кед дзецко буд зе суспендоване на три днї, то му буд зе писац у кнїжочки. Нажа ль, нам потребне же би ше над даким применєли барз оштри санкциї же бизме зна ли перше же система функционує – гвари наша собешеднїца. ХТОРИ ПРЕМЕНКИ ПРИНОШИ АЛЕКСОВ ЗАКОН? Тото цо утверд зели компетентни служби, то же заняти у школи обраца ли главу на бок од того цо ше случова ло Алексови. З вименками зако15. ЮЛИЙ 2016.

Основна школа „Светозар Милетич” у Вербаше ма коло 800 школярох, и єдна є з тих цо добре орґанизовани кед слово о насилстве. Вецей як осем роки є уключена до проєкту „Школа без насилства”, алє тото цо треба наглашиц же нєпреривно орґанизує обуки, семинари и роботнї. Пре вельку анґажованосц на тим полю, наявене же школа достанє лиценцу же є єдна з тих хто-

Снежана (Хлєбашко) Косич, педаґоґ у Основней школи „Светозар Милетич” у Вербаше

рей ше удало попри жеми подкресац насилство.

– Насилства єст, алє є остатнї час барз зменшане. Думам же то дзекуюци велькей анґажовано сци шицких хтори робя у школи, алє и сотруднїцтву з родичами. Нє шицки родичи сцу такой од початку сотруд зовац, алє о єден час векшина пристава на розгварку – гвари педаґоґ у тей школи Снежана (Хлєбашко) Ко сич. Бе15. ЮЛИЙ 2016.

Уж длугши час тирва граждански протест за усвойованє Алексового закону

шедуюци о добрей пракси борби процив насилства, Косичова визначує же вербаска школа у спомнутим проєкту ма одлични тим за защиту од насилства, алє и вельку потримовку наставнїкох хтори у роботи з дзецми освидомюю тот нє мали проблем, хтори пошлїдок часу у хторим жиєме.

– Накадзи ше зяви проблем, такой го пробуєме ришиц, чи слово о физичним, вербалним, або насилстве прейґ интернета. Нє раз консултуєме и менторку спомнутого проєкта. З каждим дзецком хторе насилне окреме робиме мешац, два. Ту розгварки барз важни, алє и уключованє шицких, и наставнїкох и родичох и педаґоґийно-психолоґийней служби – гвари Косичова, хтора обачела же кед од початку родичи робя з дзецми, резултати вельо лєпши. Школяр насилнїк ше змири, док тот процес вельо длугши и борба векша там дзе родичи нє даю на свойо дзецко, з оправданьом же и воно було малтретироване.

– Кед насилнїка нє мож змириц, вец сотрудзуєме з Центром за социялну роботу, полицию и Школску управу у Новим Садзе – гвари Косичова, нагла-

шуюци же у тей борби нє треба ставац, алє нєпреривно робиц на едукацийох, роботньох, обукох...

– Лєм так можеме очековац же нам насилство нє будзе препреченє же бизме робели тото цо нам найглавнєйше – школярох научиц же би цошка знали и виведли на добру драгу – гвари Снежана Косич. Одбор за права дзецка Скупштини Сербиї прилапел инициятиву за уводзенє Алексового закону. Чека ше на формованє новей Влади, на шлїдуюци крочай. А кажди крочай, та и пол, барз важни, бо важне мац документ на хтори ше годно поволац. Борбу процив насилства, окреме при дзецох, нє мож ришиц през ноц и нє почина од Алексового закона. О шицким цо пише у предписаньох и законох вельо лєгчейше бешедовац як закладац ше же би воно зажило у пракси, у реалним живоце. Кед позитивни намаганя у тей борби на чолє зоз Драґану Чорич останю лєм на паперу, кед поєдинци и институциї нє освидомя проблеми хтори ше розконарели, анї єден закон насилство медзи дзецми нє годзен викоренїц.■

РУСКЕ СЛОВО 19

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

женоблоґ

Пише: Ясмина ДЮРАНЇН

З А Д (ОК)

email: jasmina.djuranin@gmail.com

20 РУСКЕ СЛОВО

я

и

арз любим реклами. Алє тоти добри. Тоти хтори маю ясну и добре пренєшену слику того цо рекламую. Могла бим о тим писац барз вельо, бо кед сом була младша, та сом ше заношела же по станєм тота тета цо здумує реклами. И вельо сом о тим роздумовала. Людзе, верице лєбо нє, у нєшкайши час шицко у реклами. Нє бешедуєм лєм о продуктох хтори ше рекламує – безпрекорно густи власи хтори вше як новонаро снути, без спуканих концох; били билючки зуби без парадентози; ноги пахняци без рижних печарочкох медзи пальцами; худе цело, омеґи 3-6-9, сто чуда... Ша и сама сом нє раз купела дацо цо рекламую, бо сом подумала же за мали пенєж (?) ришим тельо того... Паметам кед скорей ходзели койдзеяки тарґовци по обисцох, та предавали рижни апаратури – за бритвенє чи штриганє, а кед их купиш, та до станєш спе-

Б

циялну кнїжку, а кед купиш ище дацо, вец до станєш задармо нпр. метолку. Памета дахто? Любела бим знац келїх так оштригали... И нєшка то так – волаю людзох на безплатни вечери на хторих промовую свойо продукти, а ти ше вец ганьбиш нїч нє купиц, та... До задку... Мушела бим спомнуц и саморекла мо ва нє. То го єст на ка ждим крочаю. Самореклама дакеди зна чуда справиц. Ша и сами познаце дакого хто вично здути и бе сни. Нє опитали бисце ше му анї кельо годзин, а нє дацо инше. Тото цо ше ище рекламує и загваря, то и одредзени способ живота и привилеґиї хтори вон приноши... Американци то так здумано робели... Вони, наприклад, вшe рекламую америцки сон, представяю Америку як державу у хторей кажде може постац барз богати, та Америку люби велька векшина планети. У їх филмох мож у каждим трецим кадру видзиц америцку заставу як ше колїше на витре, фиґури америцких предсидательох, кокаколу, Бродвей, долар... Гунцути... А интере сантне же ше и обичаї преноша тадзи, до наших крайох. Даєдни наисце супер, и могли би лєгко зажиц. Ша, ниа, як на шо ру ски дзивки почали правиц дзивоцки вечари пред свадзбу. Хлапци правели од давна остатню, а тераз ше и дзивчата одшмелєли. А и мой ми кедиш гвари же штудирал да обновиме завити. Нормално же сом у глави такой вианализовала з вецей бокох цо го, божемой, нагнало на таке, бо нє паметам же то дахто од наших познатих зробел. А вец гвари же патрел у єдним – филму... Думам себе, но ша най, будзем ознова млода. А озда дацо и за придану до станєме...

God bless America!

15. ЮЛИЙ 2016.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПО УПИСУ ДО ШТРЕДНЇХ ШКОЛОХ ЗАДОВОЛЬНИ У ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК”

У РУСКЕЙ ҐИМНАЗИЇ БУДЗЕ 13 ШКОЛЯРОХ После обидвох уписних терминох, до Штреднєй школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре ше уписали 67 школяре: до оддзелєня Ґимназиї з руским наставним язиком 13, до оддзелєня Ґимназиї зоз сербским наставним язикох 25, а до напряму Туристични технїчар (на сербским язику) 29 школяре. Понеже кажде спомнуте оддзелєнє може мац по 30 школярох, у керестурскей Штреднєй школи єст ище 23 места – 17 у оддзелєню Ґимназиї з руским, 5 у оддзелєню Ґимназиї зоз сербским наставним язиком, и єдно место у напряму Туристични технїчар. Гоч число шицких уписаних школярох за шейсц менєй як цо були розподзелєни, у Управи Школи гваря же є, по длугшим чаше – рекордне, окреме є значно звекшане у оддзелєню Ґимназиї зоз сербским наставним язиком.

Стандардне є у оддзелєню з руским язиком, дзе влонї було винїмково аж 23 школярох. У Ґимназиї тиж и велька векшина одлични школяре, а медзи нїма аж тройо школяре ґенерациї: у руским оддзелєню школяре з керестурскей и коцурскей Школи, а у сербским школярка полуруского походзеня зоз кулскей Школи „Петефи бриґада”. З тей школи, попри векшини Керестурцох, у руским оддзелєню по длугшим чаше знова и єден школяр з Коцура, а тиж и єден з Червинки. Ґу тому, велькей векшини школяром керестурска Школа була и перша на лїстини жаданьох. Источашнє з уписом до школи, од 4. юлия почал и упис до Дому школярох, а будзе тирвац по 15. юлий. По тераз шє до интернату уписали 14 нови школяре, а обчекує ше же шицки 70 места буду пополнєти. М. Афич

У ЗАВОДЗЕ ЗА КУЛТУРУ ВОЙВОДЯНСКИХ РУСНАЦОХ

КОНСТИТУОВАНИ НОВИ УПРАВНИ ОДБОР Як дознава „Руске слово”, на основи ришеня Покраїнскей влади, 6. юлия конституовани нови Управни одбор Заводу за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе. Схадзку водзела предсидателька Управного одбору Анамария Регак, дипломована политиколоґиня, а присутни були Любица Отич, историчарка, музейна совитнїца, Саша Сабадош, мастер историчар, Деян Загорянски, дохтор медицини, Дюра Винаї, дипломовани новинар и Михаил Римар, студент ґеоґрафиї. Свойо одсуство оправдали Йоаким Стри-

15. ЮЛИЙ 2016.

бер, доктор наукох, Иван Канюх, абсолвент историї и Лидия Пашо, професорка музичней култури. Длужносц предсидателя Управного одбору Анамариї Регак придал Владимир Варґа, потерашнї предсидатель, котри надпомнул з якима проблемами ше стретал потерашнї состав у своєй роботи, насампредз у помоци нашим културно-уметнїцким дружтвом. Директор мр Серґей Тамаш наглашел же у нашей рускей заєднїци витворена добра атмосфера и условия за цо лєпшу роботу. О. П-С.

У ДАСКЕЛЇХ УЛЇЦОХ У ШИДЗЕ

НАЗВИ И ПО РУСКИ На мурох, на будинкох, на углох даскелїх улїцох у Шидзе нєдавно положени нови таблїчки на хторих назви улїцох виписани и усоглашени зоз п р ед п и с а н я м и Статута општини Шид, а цо и було препорученє управного инспектора кед покончел надпатраюцу контролу (надзор) у Шидзе. Назви улїцох виписани по сербски на кирилки и латинки, а тиж и на руским и словацким писму з оглядом же и тоти язики и писма у урядовим хаснованю у општини Шид. Як нам гварел Ромко Папуґа, начальнїк општинскей управи, достати 70 000 динари за тоту намену по конкурсу у ресорним покраїнским Секретарияту за предписаня и национални меншини, а подприємство „Сиґнал” зоз Зомбора виробело 20 таблїчки. Нови назви положени у улїцох Карадьордєвей, Цара Душана, Святого Сави, Цара Лазара, Николи Тесли, др Николи Трумича, потим (проти-паноца) Душана Летича, Илиї Башичевича Босиля, Мирослава Антича, Сими Томовича и Площи жертвох велькоґоспоїнскей рациї. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 21

МОЗАЇК ОТРИМАНИ „ЕҐЗИТ” ФЕСТИВАЛ

Н

ащивителє фестивалу до Нового Саду почали сциговац уж вовторок, кеди почала пременка уходнїцох до „Еґзитових” наруквицох. Капури фестивалу отворени уж на 19 годзин, а пошвидко после змерку колони младих ше рушали прейґ Варадинского моста ґу главному уходу на фестивал. Предавальнї и локали у главней улїчки розквитли, а авта тамаль вецей нє могли прейсц, лєм по даєден автобус хтори приношел ище млади весели особи. Петроварадин бул їх тоти штири днї. На вецей як дзешец стейджох и бинох наступали вецей як сто виводзаче музики розличних жанрох, а окрем того, вшадзи през

зарисовану руту фестивалу могло вихасновац рижни цикави забавни змисти, нащивиц трибини и подобне.

ПРЕВАГЛА ЕЛЕКТРОНСКА МУЗИКА Рушаюци хронолоґийно, першого дня фестивалу у воздуху могло почувствовац евфорию и безбрижносц нащивительох, хтори з нєсцерпеньом уходзели през капури твердинї знаюци же пред нїма праве тото цо сама тема тогорочного фестивалу нагадовала – маґична авантура. Гвизди вечара на двох найвекших бинох, Мейн стейджу и Денс арени були британска шпивачка Ели Ґоулдинґ, як и ди-джей дуо Димитри Веґас и Лайк Майк,

чийо наступи були найнащивенши, а орґанизаторе, того першого дня начитали аж 44 000 нащивительох. Мож повесц же на тих двох стейджох превагла електронска музика, алє то нащивительом нїяк нє завадзало. Кажде оддуркованє басу було синхронизоване зоз рухом публики, а слова писньох векшина знала и шпивала на єден глас. Коло пол ноци нащивителє мали нагоду уживац у вельким огньомету, а шветлосни и пиротехнїчни ефекти, акробациї и танцоше на бинох под час наступох були приповедка за себе. Скорей Ели Ґоулдинґ, на Мейну наступели и Бастил, хтори авторе и тогорочней теми фестивалу, а после з добрима вибрациями предлужели Сиґма Ди-джей сет, Мис Дайнамайт и други, док на Денс арени ту були ище Ґил Ґлейз, Крис Крос Амстердам,

НА РЕҐЕ СТЕЙДЖУ ПАТРЕЛИ ФИНАЛЕ У ФОДБАЛУ

Фото: Т. ХОДАК

Пише: Танита ХОДАК

Шеснасти по шоре музични фестивал „Еґзит” отримани од 7. по 10. юлий на добре познатим месце, Петроварадинскей твердинї, хтора и того року свойо капури отворела тисячи любительом музики и забави зоз жеми и иножемства. За добру атмосферу на фестивалу постарали ше шветово познати гвизди як цо то Дейвид Ґета, Продиджи, Ели Ґоулдинґ, Виз Калифа и вельке число других виводзачох, дзекуюци хторим ше одгуки зоз твердинї чули и после швитаня през штири днї фестивалу

Остатнї дзень фестивалу бул и дзень кед ше бавело финалне змаганє Европского першенства у фодбалу, а орґанизаторе анї на тото нє забули – на реґе стейджу под час змаганя нє було музики, алє ше воно на платну преношело, а провадзели го заинтересовани нащивителє хтори були щешлїви же нє мушели одлучиц чи приду на фестивал чи останю дома при телевизиї патриц финале.

15. ЮЛИЙ 2016.

У НОВИМ САДЗЕ

НЄ ЗАБУЛИ АНЇ ГУМАНОСЦ Члени Еґзит фондациї вихасновали популарносц виводзачох на фестивалу на гумани способ. И того року предлужена їх гуманитарна акция у хторей ше зазберує средства за вибудов оддзелєня за дзеци хори од карцинома у Нишу. Орґанизаторе тей акциї од виводзачох достали особни ствари хтори буду познєйше предати и на тот способ ше обезпечи пенєж.

Дисиплс и други. Другого дня фестивалу шицку увагу позберал наступ Дейвида Ґети на Мейн стейджу, як и Джорджа Клинтона хтори наступел пред нїма, док на Денс арени наступели, медзи другима, и Джекмастер и Майд Аґенст. Всоботу то були Ваксинс и Модстеп Ди-джей сет на Мейну, а на Денс арени наступели Сем Фелт, Ники Ромеро, Оливер Хелденс и други.

стейджу могло научиц вшелїяки латино рухи, а ту були и Ноу слип Нови Сад, Фючр шок, Реґе, Тренс и други менши стейджи. Вшелїяк ше муши спомнуц и Сайлент диско, хтори орґанизаторе наявели як ґрупу людзох хтори ше рушаю у ритму, слухаюци музику на слухалки – и наисце було так. Без огляду же музика була лєм през скухалки, Сайлент диско нє бул нїч менєй весели од стейджох.

ПОПРИ МУЗИКИ И ЗАБАВА Планетариюм, хтори иснує на Петроварадинскей твердинї, того року нащивительом Еґзиту оможлївел най науча дацо вецей о гвиздох и най их поопатраю. Тиж так, за шмелих ту бул Зип-лайн, на хторим ше по сайли могло спущиц понад фестивалу, и опатриц го зоз воздуху. Нащивителє могли стилизовац свойо

фризури и шминку у неонских фарбох, у духу фестивалу, указац свой шпивацки талант на караоке стейджу, лєбо, єдноставно, вивалїц ше на даєдним з громади лейзи-беґох и уживац. Остатнї дзень фестивалу, випатра, векшини бул резервовани за Мейн стейдж, бо ше огромне число людзох збегло послухац репера Виз Калифу, а ище баржей Продиджи, чийо члени добре розрушали публику зоз своїма енерґичнима писнями. Як и перши, так и остатнї дзень бул возвелїчани зоз огньометом, хтори ше одбул нєпоштредно пред Продиджийовим наступом. После вельо роки наступаня, Продиджи хвильково на одпитуюцей турнеї, а у рамикох того бул и їх наступ на Еґзиту, хтори вони наявели як остатнї. Можебуц то була єдна зоз причинох велького числа людзох хтори их провадзели на фестивалу. През штири днї нєспаня, прецагованя през масу и скаканя по прагу при гласней музики, нащивителє фестивалу и штвартого дня дочекали швитанє на Петроварадинскей твердинї, а єдна часц їх авантуру предлужи на Си Денс фестивалу у Будви, на побережю чарногорского приморя, од 14. по 16. юлий, хтори обецує ище забави и добрей музики, хторей млади випатра наисце жадни. ■

КОМУ ШЕ НЄ ПАЧЕЛИ ВЕКШИ, НАЩИВЕЛ МЕНШИ СТЕЙДЖИ После начишлєних, крашнє нащивени були и Фюжн и Експлозив стейджи. Фюжн стейдж означели наступи виводзачох зоз реґиону, медзи хторима, поведзме, Урбан&4, ЗАА, Божо Вречо & Халка, Едо Майка, Бед Копи, Исказ, Йосипа Лисац, алє и панк бенд Кок Сперер и други. На Експлозив Стейджу ше чули дакус моцнєйши звуки, хтори виводзели Анти Флеґ, Рейзд Фист, Перадайз Лост и други, а сам стейдж мал и свою чил-аут зону. На Ас ФМ стейджу цали час якош було вельо людзох хторих забавяли локални Ди-жейове, на Латино 15. ЮЛИЙ 2016.

ПОВОЛАНКА ЗА УЧАСТВОВАНЄ

„ОЖИВЙОВАНЄ ЛИТЕРАТУРИ ПО РУСКИ!” Редакция „Литературного слова”, вєдно з младежску орґанизацию „Pact Ruthenorum”, поволує писательох и писательки же би ше приявели за участвованє на литературним вечаре „Оживйованє литератури по руски!” Поетски вечар будзе 5. авґуста, на „озеру” у Руским Керестуре, на 18 годзин, а орґанизовани є пре явне представянє литературней творчосци хтору ше обявює у Фейсбук-ґрупи „Литература по руски”. Шицки заинтересовани треба же би послали найвецей штири твори на е-адресу: ruske.literaturne@gmail.com найпознєйше по 20. юлий. Найлєпши змисти буду презентовани на тим вечару и обявени у виданьох „Руского слова”.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ВА ДАСКОВО, ФОТОҐРАФОВЕ ЗОЗ КОЦУРА

ОЦЕЦ И СИН – НАЙЛЄПШИ ТИМ Пише: Танита ХОДАК

Перша асоцияция на фотоґрафию у Коцуре то Вадасково. Юлиян Вадаски, валалски фотоґраф, зоз своїм фото-апаратом зазначел найважнєйши памятки валалчанох и скоро же анї нєт такого хто у власним албуму нє ма фотоґрафию хтору вон справел. Помали, фамелийну традицию превжал його син Владимир, хтори на искуство хторе позберал од оца, пробує надбудовац цошка нове, сучасне, а його особне

С

войому синови першираз до рук Юлиян дал фото-апарат ище як основношколцови, кед з класу и учительку ишол на екскурзию. Владо бул главни медзи пайташами, бо теди нє було фото-апарати, а вон єдини мал таке дацо.

– Було то и другим интересантне, а кед зме понаправяли слики, вец сом ше наисце цешел. Алє, нїґда сом нє думал же ше зоз фотоґрафию будзем занїмац на таким уровню як цо зме, поведзме, нєшка посцигли. Вше то бул лєм гоби – бешедує Владо. У єдней хвильки док Юлиян робел як комерциялни фотоґраф, вше частейше на даєдней подїї мож було видзиц

ПРАЗНИ АЛБУМИ Обидвоме фотоґрафове ше складаю же ше нєшка вельо вецей зазначує з фото-апаратом, мобилним телефоном, алє ше вше менєй фотоґрафиї преноши на папер. У тей приповедки найцикавши старши людзе.

– Волали ме старши же бим их висликовал зоз дзецми и унучатми. Я нє барз мал часу, та сом гварел же най их дзеци висликую, бо сом завжати. Медзитим, чловек ме прешвечує, мани ти тих моїх, вони сликую, а я слики нїґда нє мам, вони вше гваря же єст у компютеру слики”... Ма чловек право – предлужує Юлин, нєшка ше нє прави слики. Но, компютер ше зна и погубиц, та слики скапу, а у албуме оставаю за цали живот.

24 РУСКЕ СЛОВО

тим – фотоґрафа и камермана вєдно, понеже ше вше частейше глєдало комплетну услугу. Теди, памета Юлиян, синови понукнул же би робели вєдно.

– Сотрудзовал сом зоз камерманами, медзитим, у єдней хвильки сом преламал и надумал купиц камеру. Кед сом ше му опитал же чи будзе знїмац, зрадовал ше. Попачела ше му идея, и видзел сом же наисце бул заинтересовани за таку роботу. Уж на 16. 17 роки ношел камеру. Нє раз сом мерковал на ньго же чи вон знєє шицко цо треба, та аж и я сам забул же мам висликовац даяки момент. А вон, заш, добре поробел. Рок и пол-два, було так, а вец постал самостойни – памета Юлин, хтори тиж на подобни способ вошол до швета фотоґрафиї. НАЙЛЄПШЕ БАВИСКО Юлин, одрастаюци на салашу, нє раз покрадзме вжал братов фото-апарат, та го опатрал, а вец и випробовал. Фасциновало як з такей малей шкатулки можу настац слики. „Нє рушай, то нє за це, погубиш ми го” – гуторел би брат кед го вше частейше лапел „у чкоди”. Кед нє могол з апаратом, Юлиян ше найволєл бавиц зоз стару шкатулку бачикового фото-апарата.

– Мойого дїда брат бул фотоґраф. Сликовал ище и зоз стародавну технїку, неґативи правел на склу. Я гнєтка тоти неґативи преправял и правел з нїх фото ґрафиї. Паметам же их було вецей як тисяч. Як дзецко, 15. ЮЛИЙ 2016.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ я ше зоз шкатулку од його фотоапарата часто бавел, обєктив уж нє мал, алє лєм шкатулку и кольчата. Знам же ми то було найлєпше бависко – два плещки, а на єдним бул червени круг, дзе число знїмкох виписовал. Нажаль, то ше там и затрацело – здогадує ше Юлиян и предлужує при по вед ку о фото-сек циї у основней школи.

– И вец у трецей, штвартей класи сом зоз братом пошол до лабораториї правиц слики. Мнє ше там барз пачело, окреме як ше на билим паперу зявює слика. Пошвидко сом почал сликовац шицко доокола, древо, беґель, заход слунка... таке ме прицаговало. Бул сом член фото-секциї, а єден час сом ю и водзел – памета Юлиян. И под час штреднєй школи бул член фото-секциї. У тим периодзе го интересовали акцийни фотоґрафиї з хторима достал велї награди. А потим, осемдзешатих рокох, преходзело ше на колор фотоґрафиї, и теди Юлиян застал и фотоґрафию зохабел з боку. Войско, и иншаки интересованя го од гобия оддалєли, як и факт же колор фотоґрафиї вецей нє могол особнє вирабяц. КОЛОР И ДИҐИТАЛНА РЕВОЛУЦИЯ Пошвидко, зоз зявйованьом колор фотоґрафиї, фототехнїка ше нагло унапредзовала. Чарно-били фотоґрафиї вецей нє були интересантни, а апаратури за вирабянє фотоґрафийох у фарби було у Новим Садзе, Беоґрадзе, Заґребе... Часи були таки же ше кажди динар до обисца здал, и Юлиян после длугшей паузи ознова почал фотоґрафовац, лєм вецей нє за свою душу, алє комерциялно.

У фото-секциї Юлиян здобувал перши искуства з фотоґрафию

15. ЮЛИЙ 2016.

– Кед ше народзели Владо и Мая, висликовал сом нє раз. Филм ше вирабяло так же ше посилало по пошти. Цешел сом ше у дзецох, та сом указовал фотоґрафиї, а людзе ше ми питали же хто ми так крашнє висликовал. Кед сом гварел же то мойо фотоґрафиї, замодлєли ме чи бим и до нїх нє пошол висликовац. Пошол сом. Першу свад збу сом висликовал у Колєсара, думам же то було 1992. року. Теди сом слики правел у Вербаше, у Демковича. То була перша свад зба дзе сом такой слики вирабял и предавал – памета наш собешеднїк. Як цо бул прешвечени же го нє залапи колор фотоґрафия, так Юлиян верел же нїґда нє прейдзе на диґитални фото-апарати. Нєшка гвари же з нїма вельо лєгчейше сликовац.

– Скорей сом мушел добре мерковац же чи добре сликуєм, вецей раз сом вид зел же дахто клїпнул, та сом повторел фотоґрафию, медзитим, то ше знїмки барз шпоровало. Е, кед вишол диґитални, одлично було з нїм робиц. Вид зим слику, можем висликовац кельо раз сцем и цо сцем, та аж вец виберац – бешедує Вадаски. ЗМЕНА ҐЕНЕРАЦИЙОХ По сле єдного часу як робели вєдно, Юлин вше вецей роботи здавал на сина. А Владимир, знаюци же як його оцец дакеди робел на свад збох и вешельох, ше склада же як приход за нови ґенерациї, вше частейше ше зявюю и нови потреби.

– Нєшка люд зе любя спонтаносц, кед видно же су природни, и то окреме обачиц. Дакеди було же – ниа, станьце ту най вас висликуєм, а тераз ше з маси фотоґрафийох на концу вибераю тоти найлєпши, найудатнєйши. За добру фотоґрафию нєшка треба мац добру опрему и дакус вецей искуства, и то тото по чим видно же нє сликовал гоч хто, дахто хто ма фото-апарат, лєбо мобилни теле фон – гвари Владимир. Понеже роботи єст надосц, а тераз фотоґраф зоз собу на терен нє ноши лєм фото-апарат, алє и другу опрему, Владимир нє старчи сам, та до роботи уключел и супругу, а помали упутює и братняка. Задовольни зоз имиджом хтори вибудовал, Владимир вид зи добру перспективу у будучно сци.

– Ми завжали якиш свой стил, озда люд зе препознаваю же зме по дачим автентични. Барз меркуєме на саму роботу, усовершуєме ше у нєй, алє нам и приступ ґу люд зом важни. Тот хто ше озве, треба ґу ньому присц, дакус побешедовац зоз нїм, бо потреби клиєнтох нє вше исти. Уж нам нє треба вельо часу же бизме похопели цо ше од нас глєда, а кед буд земе добре робиц, доброму зме ше годни и наздавац – прешвечени млади фотоґраф.■

РУСКЕ СЛОВО 25

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия 2016. року преселєла ше до вичносци наша мила мац

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия 2016. року преселєла ше до вичносци наша мила

ИРИНА ВИСЛАВСКИ (1955–2016) з Руского Керестура Памятку на єй доброту и любов хтору нам даровала навики буду чувац Виславсково꞉ мац Мария, бачи Яким, андя Мария зоз дзецми Владимиром, Мирославом и Весну зоз єй фамелию Най спочива у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия 2016. року занавше нас зохабела наша мила шестра и кума

ИРИНКА ВИСЛАВСКИ народзена Рац (1955–2016) з Руского Керестура З любову и почитованьом, найкрасши памятки на єй нєвичерпну любов и доброту буду чувац синове Сашо и Мирко Най спочива у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия 2016. року занавше нас зохабела моя мила и добра шестра и нина

ИРИНКА ВИСЛАВСКИ (1955–2016) з Руского Керестура Памятку на єй доброту, любов, нєсебичносц и пожертвовносц навики у своїх шерцох буду чувац шестра Леона зоз дзивку Славку, жецом Жельком, сином Сашом, нєвесту Александру и їх дзецми Марком и Николом Най спочива у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ

ИРИНКА ВИСЛАВСКИ народзена Рац (1955–2016) з Руского Керестура Памятку на єй любов и доброту навики буду чувац брат и кум Йовґен зоз супругу Марию, сином Славком, нєвесту Наду, дзивку Таню, жецом Бранком и унуками Дарком, Николом, Дуню и Янком Най спочива у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия занавше нас зохабела нїґда нє прежалєна наша нина

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Свойому милому жецови, котри ше несподзивано упокоєл 8. юлия 2016. року

ИРИНА ВИСЛАВСКИ

(1955–2016) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятки на ню буду чувац андя Мелана и єй дзеци Владо зоз супругу Славку, синами Иґором и Дарком зоз супругу Оксану и син Желько зоз супругу Марчу и дзивками Тамару и Мариєту Рацово Най спочива у мире Божим!

ЮЛИНОВИ ВАРҐОВИ з Руского Керестура Ожалосцена швекра Веруна Нярадийова Най спочива у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Прешло штири роки як ме занавше зохабел мой брат

СЛАВИЦА ИЛИЧ народзена Страценски (6. IX 1948 – 15. VII 2009) Мила наша, прешло седем смутни роки як ши нас нєсподзивано зохабела. У наших шерцох и наших думкох будзеш жиц покля и ми жиєме. Любя це твойо: мац Маґда, син Мирослав, супруг Боґдан и шестри Мартица и Нада зоз фамелиями

26 РУСКЕ СЛОВО

ПАВЛЕ ВАРҐА (1939–2012) з Коцура Памятку на милого ми брата будзем вше чувац. Шестра Марча Спочивай у мире Божим!

15. ЮЛИЙ 2016.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. юлия 2016. року нєсподзивано нас занавше у жалю зохабел наш мили супруг и оцец

ЮЛИН ВАРҐА (28. VI 1967 – 8. VII 2016) з Руского Керестура

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нєсподзивано нас 8. юлия того року занавше зохабел у смутку наш мили брат, шовґор и бачи

ЮЛИН ВАРҐА з Руского Керестура

У наших шерцох и думкох остава чувац памятки на його подобу, любов и доброту – супруга Сенка и синове Стефан и Матей Най спочива у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. юлия того року нєсподзивано нас занавше зохабел наш мили брат, шовґор и бачи

ЮЛИН ВАРҐА з Руского Керестура

Памятку на ньго чуваю шестра Натка Зазулякова, шовґор Михал, Ивана зоз Златком и Мая з Денисом Най спочива у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. юлия 2016. року занавше нас зохабел наш мили братняк

ЮЛИН ВАРҐА (1967–2016) з Руского Керестура

У смутку, памятку на ньго чуваю шестра Таня Хринова, шовґор Миронь и Виктор

Памятку на ньго буду чувац шестринїци Меланка Варґова и Сенка Мученского зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

ШТЕРАЦЕЦДНЬОВИ СПОМИН Нашей милей мами и супруги

ВЕРИ ПРОВЧИ народзеней Попович (1954–2016) Означиме на теметове Транджамент у Петроварадину на нєдзелю 17. юлия 2016. року на 10 годзин. Мила Вера, спочивай у мире, а ми будземе вично жаловац и чувац памятку на тебе. Занавше останєш у наших шерцох. Твойо наймилши 15. ЮЛИЙ 2016.

РУСКЕ СЛОВО 27

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 16. юлия 2016. року наполня ше 40 днї як нас занавше зохабел наш мили оцец, швекор и дїдо

ЮЛИЯН БУДИНСКИ (1948–2016) з Руского Керестура

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. юлия наполнєли ше 40 жалосни днї як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ЛЮБО РЕГАК (1946–2016) з Руского Керестура

Красни памятки на його любов и доброту навики будземе чува у своїх шерцох꞉ дзивка Марча, син Юлин зоз супругу Марчу и унуки Тиянка и Неманя Спочивайце у мире Божим!

Навики ожалосцени: супруга Йозефина, син Желько, син Любан, нєвеста Оксана и унуки Павле, Ивана, Сандра и Адам Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. юлия 2016. року наполня ше шейсц мешаци як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. юлия 2016. року наполня ше шейсц мешаци як ме занавше зохабел мой син

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура

Наполнєли ше шейсц жалосни и виплакани мешаци як ши вецей нє медзи нами. Преселєл ши ше до вичносци, а нас зохабел у вельким смутку и болю. Твою милу подобу, любов и доброту у своїх шерцох навики буду чувац супруга Живана, дзивка Марина и унук Радош Спочивай у мире Божим, най це ангели чуваю!

Час помали преходзи одкеди ши нас зохабел. Кажди дзень ши у моїх молитвох и думкох. Памятки на це навики будзем чувац у шерцу. Ожалосцена мац Левона Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. юлия 2016. року наполня ше шейсц мешаци як нас нєсподзивано зохабел наш мили оцец, швекор и дїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. юлия 2016. року наполня ше шейсц мешаци як нас занавше зохабел наш мили оцец, швекор и дїдо

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура

Памятку на його любов и доброту навики буду чувац його наймилши꞉ син Александар, нєвеста Миряна и унуки Александар, Стефан и Валентина Спочивай у мире Божим!

Мили оцец, прешло уж пол рока, а як кед биш ище вчера бул з нами. Чуваме це у думкох и у красних памяткох хтори нїґда нє виблядню Син Владимир зоз супругу Марияну и дзецми Владком и Ана Марию Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 12. юлия 2016. року наполнї ше жалосни рок одкеди нас занавше зохабел наш мили

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

МИКОЛА ШАНТА (1922–2012)

МИРОСЛАВ РАЦ (1936–2015) з Дюрдьова Занавше останєш у наших шерцох. Твойо наймилши

28 РУСКЕ СЛОВО

Спочивай и мире Божим!

ИРИНА ШАНТА (1924–2014) з Коцура Мили нашо! Пошли сце у напряме нєврацаня, оцец 9. юлия 2012, а мац 29. януара 2014. року, зохабяюци нас занавше смутних и жалосних, застановених у красних памяткох и нєзабуцу. Боже, модлїм Це, чувай их у Твоїх рукох милосердних, най у мире Твоїм заслужено спочиваю пре свойо доброти и благородни души. Занавше жалосни син Славе и вашо найблїзши зоз молитву и квецом обиходза вашу вичну хижу з любову и почитованьом

15. ЮЛИЙ 2016.

Прешол смутни рок як нас занавше охабела наша мила

ИРИНА КОЛОШНЯЇ народзена Балїнт (1955–2015) з Нового Саду Твоєй любови и доброти вично ше буду здогадовац супруг Владимир, син Никола и дзивка Наталия зоз мужом Хрвойом Спочивай у мире Божим! Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „KODAR INŽINJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 21, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї – „НС2057_03 НС_Нови_Сад_Темеринска_драга_1”, у Улїци Змаєвска драга, на катастерскей парцели число 609/2 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „KODAR INŽINJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 21, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї – „НС2065_01 НС_Нови_Сад_Адамовичово_населєнє”, у Улїци Лази Нанчича 47, на катастерскей парцели число 3129/1 К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

CENOVN>K MALIH I POSMERTNIH OGLA[KOH – mala ogla{ka do 20 slova ko{ta 200 dinari – mala ogla{ka vecej yk 20 slova ko{ta 300 dinari – uramikovani tekst ogla{ki, abo vin~ovanki ko{ta 500 dinari – posmertna ogla{ka na wdno polqo ko{ta 600 dinari – posmertna ogla{ka na dva poly ko{ta 1 200 dinari.

Cenovn<k va`i od 1. мая 2015. roku Ogla{ki mo` poslac na mejl office@ruskeslovo.com лєбо ruske.redakcija@gmail i uplacic na rahunok Novinsko-vidavatelqnej ustanovi “Ruske slovo” u banki Inteza ~islo 160-923244-82. Informaci< mo` dostac na telefon 021/ 6613-697.

15. ЮЛИЙ 2016.

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. юлия 2016. року наполня ше два роки як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

НАТАЛИЯ НАДЬ – Митьова (1935–2016) з Руского Керестура Памятку на ню навики буду чувац нєвеста Геленка у унуки Наташа и Весна зоз фамелиями Спочивайце у мире Божим!

Покраїнски секретарият за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку, на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени новини РС” ч. 135/04), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню о потреби виробку студиї о преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок Покраїнски секретарият за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку, дня 5. юлия 2016. року принєсол ришенє о нєприступаню виробку Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок ПРОЄКТА Баґерованє ричного наношеня зоз корита рики Дунай од км 1252+800 до км 1253+200 на часци к.п. чило 3005 КО Петроварадин и 3278/1 КО Нови Сад III, ношителя проєкта NETGROUP SISTEM д.о.о. зоз Нового Саду, Улїца Приморска ч. 3. Ришенє о одлучованю о потреби виробку Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок за предметни проєкт мож достац на увид роботних дньох од 10 до 14 годзин у просторийох Покраїнского секретарияту за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку, Булевар Михайла Пупина 16, Нови Сад (прижемє, канцелария ч. 39). Заинтересована явносц може виявиц жалбу на принєшене ришенє у чаше од 15 днї од дня обявйованя того обвисценя.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „KODAR INŽINJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 21, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї – „НС2058_01 НС_Нови_Сад_Темеринска_драга_2”, на паркинґу Найлон пияцу, на катастерскей парцели число 1692 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

У ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ КОНКУРС ЗА БЕЗПЛАТНЕ ТУРИСТИЧНЕ ПУТОВАНЄ НАЙЛЄПШИХ ШТРЕДНЬОШКОЛЦОХ Општина Жабель розписала конкурс за приявйованє штредньошколцох за безплатне туристичне путованє, на хтори ше можу приявиц школяре штреднєй школи од першей по штварту класу, чия штредня оцена на концу школского рока була 5,00. За безплатне лєтованє буду вибрани 90 школяре. Конкурс тирва по пияток, 31. юлий, а вецей информациї о условийох и потребней документациї мож видзиц на сайту Општини Жабель – www.zabalj.rs. Точне место того наградного путованя будзе познате познєйше.

РУСКЕ СЛОВО 29

ИНФОРМАТОР Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 29. pasus 1. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<” ~islo 135/04 i 36/09), obyvxw

OBVISCENW

o prinw{enim ri{eню же потребне преценьованє вплїву и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на `ivotni {tredok проєкта радио базней станїци mobilnej telefoni> “НС2039_02 НС_Нови_Сад_Йована_Дучича” Подприємство „KODAR INŽENJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Mlade`skih bri}adoh 21, podnwslо тому орґану vimogu za одлучованє о потреби преценьованя вплїву на `ivotni {tredok prowkta радио baznej stan<ci mobilnej telefoni< “НС2039_02 НС_Нови_Сад_Йована_Дучича”, у Улїци Булевар Йована Дучича 13, на катастерскей парцели число 7770/15, КО Нови Сад I, Gorod Novi Sad. Posle zaprovadzenogo postupku, Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku dny 11. юлия 2016. roku prinwsla ri{enw ~islo VI-501-67/16 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок.

Z cilqom obviscovany zainteresovanej yvnosci tekst ri{eny obyvxw {e u calosci: Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 10. pasus 4. i 5. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~. 135/04 i 36/09), ~lena 192. pasus 1. Zakona o ob|im upravnim postupku (“Slu`beni novini SRX” ~islo 33/97 i 31/01 i “Slu`beni gla{n<k RS” ~islo 30/10) i ~lena 11, 34. i 36. Odluki o Gorodskih upravoh Gorodu Novogo Sadu (“Slu`beni novini Gorodu Novogo Sadu”, ~islo 52/08, 55/09 i 11/10, 39/10, 60/10 i 69/13), postupaxci po vimogi „KODAR INŽENJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Mlade`skih bri}adoh 21, za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta radio baznej stan<ci mobilnей telefoniї “НС2039_02 НС_Нови_Сад_Йована_Дучича” prino{i

RI[ENW 1. Utverdzuw {e `e za prowkt baznej stan<ci mobilnej telefoni< “НС2039_02 НС_Нови_Сад_Йована_Дучича”, у Улїци Булевар Йована Дучича 13, на катастерскей парцели число 8529/5, КО Нови Сад I, Gorod Novi Sad, no{itely prowkta „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Mlade`skih bri}adoh 21 (у дальшим тексту: Ношитель Проєкта) potrebne precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok.

2. Одредзує ше же ше No{itelq Пrowkta, Студия о преценьованю вплїву на животни штредок за проєкт базней станїци мобилней “НС2039_02 НС_Нови_Сад_Йована_Дучича”, у Улїци Булевар Йована Дучича 13, на катастерскей парцели число 7770/15, КО Нови Сад I, Gorod Novi Sad, у поглядзе обсягу и змисту, вироби у складзе зоз членом 17. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок и Правилнїком о змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, число 69/05).

OBGRUNTOVANW

Подприємство „KODAR INŽENJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Mlade`skih bri}adoh 21, podnwslо тому орґану vimogu za одлучованє о потреби преценьованя вплїву на `ivotni {tredok prowkta baznej stan<ci mobilnej telefoni< “НС2039_02 НС_Нови_Сад_Йована_Дучича”, у улїци Булевар Йована Дучича 13, на катастерскей парцели число 7770/15, КО Нови Сад I, Gorod Novi Sad. Зоз пrowktом предвидзена реконструкция иснуюцей базней станїци и то так же будзе поставена тросекторна антенска система за обсяги DCS 1800, UMTS и LTE. Антени типа К742236 продукователя Kathrein будзе хасновац за закриванє у обсягох DCS 1800 и LTE (по єдна антена по секторе) док ше антени типа К742215 продукователя Kathrein будзе ше хасновац за закриванє UMTS системи (по єдна антена по секторе). Плановани азимути антенох виноша 25 ступнї, 115 ступнї и 290

30 РУСКЕ СЛОВО

ступнї, респективно по секторох за шицки системи. Конфиґурация примодавача базней станїци за систему DCS1800 4+2+2, за UMTS 3+3+3, а за LTE 1800 1+1+1.

U skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, o podnw{enej vimogi obviscena yvnosc z ogla{ovanqom u sredstvoh yvnogo informovany i MZ „Ґаврило Принцип”.

U zoz zakonom predpisanim terminу nw doru~eni dumany zainteresovanih or}anoh, or}anizacijoh i yvnosci. Ношитель проєкта доручел Контракт о закупе хтори заключени медзи будинком у Улїци Булевар Йована Дучича число 13 зоз Нового Саду и и „Vip Mobile” doo, Младежских бриґадох 21, Беоґрад, и Информацию о локациї за парцелу число 7770/15 и К.О. Нови Сад I, хтору виробела Городска управа за урбанизем и квартельни роботи Городу Нового Саду число V-3531244/16 од 30. новембра 2016. року. Ґу наведзеней вимоги ношитель проєкта приложел Фахову оцену обтерхованя животного штредку у локалней зони базней станїци мобилней телефониї “НС2039_02 НС_Нови_Сад_Йована_Дучича” число ЕМ-2015-388/SO од 25. януара 2016. року хтору виробела акредитована Лаборатория W-LINE zoz Беоґраду. Бazna stan<ca mobilnей телефониї “НС2039_02 НС_Нови_Сад_Йована_Дучича” ma vkupnu efektivnu zarxxcu moc векшу як 250 W на шицки три сектори за обсяги DCS 1800, UMTS и LTE 1800.

Posle rozpatrany vimogi no{itely prowkta i podatkoh o predmetnej lokaci<, harakteristikoh i precenqovanx mo`l<vih vpl<voh navedzenogo prowkta na `ivotni {tredok, a maxci u oglydze `e predmetna radio bazna stan<ca ma efektivnu zarююцу moc vek{u yk 250 W i mo`e mac zna~nwj{i vpl<v na `ivotni {tredok – to~kа 12, podto~ka 13. Telekomunikacijni obwkti mobilnej telefoni< (baznej radio stan<ci) L<stini II Uredbi o utverdzovanx L<stini prowktoh za htori obovyzne precenqovanw vpl<vu i L<stini prowktoh za htori mo` vimagac precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok (“S.G. RS” ~islo 114/08), a tot or}an u skladze zoz ~lenom 10, pasus 4. Zakona o precenqovanx vpl<vu odlu~el `e potrebne precenqovanw vpl<vu.

Zoz ~lenom 10, pasus 5. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, predpisane `e zoz odluku zoz htoru ше utverdzuw `e potrebne precenqovanw vpl<vu prowkta na `ivotni {tredok, nadpatraxci or}an mo`e odredzic i obsyg i zmist studi< o precenqovanx vpl<vu, co u tim slu~ax zrobene.

Okrem rozpatrany intenziteta vpl<vu (vira`eni zoz efektivnu зарююцу mocu po{oreny), nadpatraxci or}an u konkretnim slu~ax rozpatrel i tirvanw vpl<vu – bazna stan<ca predstavy kontinualne `ridlo zarjоvаny.

Primenxюci принципи prevenci< i predostro`nosci (~len 9, pasus 1, podto~ka 2. Zakona o za|iti `ivotnogo {tredku (“S.G. RS”, ~. 135/04, 36/09, 36/09 – dr. zakon, 72/09 – dr. zakon i 43/11 – odluka US), zoz htorim {e vimaga `e ka`da aktivnosc mu{i buc planovana и zaprovadzena na sposob `e medzi in{im predstavy najmen{i rizik za lxdske zdravw, zoz Studix potrebne dokazac `e za predmetni prowkt budze primenwna najlwp{a rozpolaгuxca i dostupna tehnolo}iy, tehn<ka i oprema.

Maxci u oglydze горе navedzene, а окреме специфичносц локациї (густо населєна бивательна зона) нєобходнє виробиц документ зоз хторим ше анализує и оценює квалитет творительох животного штредку на одредзеним просторе, medzisobni vpl<v isnuxcih i planovanih aktivnoscoh i utverdzux usloviy i miri za zoperanw, zmen{anw i odklonqovanw ~kodl<vih vpl<voh na `ivotni {tredok yk i mirи u slu~ax вдереня i obezpe~ic provadzenw vpl<vu `ridlа zarjovany, a to {e viklx~no mu{i obezpe~ic zoz Studix o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, htoru bi trebal virobic multidisciplinarni fahovi tim.

Na osnovi gore navedzenogo, ri{ene yk u dispozitive.

Pouka o pravnim l<ku: Prociv togo ri{eny ношитель проєкта mo`e viyvic `albу Pokra<nskomu sekretariytu za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku u ~a{e 15 dn< od dny доставаня ri{eny, pрейґ tого or}anu.

Zainteresovana yvnosc mo`e обyvic `albu prociv togo ri{eny u ~a{e 15 dn< od dny obyvjovany u sredstvoh yvnogo informovany, прейґ того or}anu.

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 29. pasus 1. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<” ~islo 135/04 i 36/09), obyvxw

OBVISCENW o prinw{enim ri{enx o odredzovanx obsygu i zmistu сtudi> o precenqovanx vpl>vu na `ivotni {tredok prowkta “Виbudov обєкта комплекса фарми швиньох поверхносци П (ВП)” Ченей, Атар, на катастерскей парцели 1832 КО Ченей, Город Нови Сад No{itelq prowkta АД „НЕОПЛАНТА” Индустрия меса, Нови Сад, Приморска число 90, podnwsol vimogu za odredzovanw obsygu i zmistu сtudi< o precenqo vanx vpl<vu na `i vot ni {tre dok Пrowkta “Виbudov обєкта комплекса фарми швиньох поверхносци П (ВП)” Ченей, Атар, на катастерскей парцели 1832 КО Ченей, Город Нови Сад.

Posle zaprovadzenogo postupku, Gorod ska upra va za za |i tu `i vot no go {tredku dny 6. юлия 2016. roku prinwsla ri{enw ~islo VI-501-229/16, zoz htorim утверdzeni obsyg i zmist Studi< o precenqovanx vpl<vu.

Z cilqom obviscovany zainteresovanej yvnosci tekst ri{eny obyvxw {e u calosci: Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 14 pasus 3. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~s.

135/04 i 36/09) i ~lena 192 pasus 1 Zakona o ob|im upravnim postupku (“Slu`beni novini SRX” ~islo 33/97 i 31/01 i “Slu`beni gla{n<k RS” ~islo 30/10) i ~lena 11., 34. i 36. Odluki o Gorodskih upravoh Gorodu Novogo Sadu (“Slu`beni novi ni Gorodu Novogo Sadu”, ~i slo 52/08, 55/09 i 11/10, 39/10 i 60/10), postupaxci po vimogi no{itely prowkta АД „НЕОПЛАНТА” Индустрия меса, Нови Сад, u postupku odredzovanw obsygu i zmistu Studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok Пrowkta “Виbudov обєкта комплекса фарми швиньох поверхносци П (ВП)” Ченей, Атар, на катастерскей парцели 1832 КО Ченей, Город Нови Сад, prino{i

RI[ENW

Odredzuw {e `e no{itelq проєкта АД „НЕОПЛАНТА” Индустрия меса, Нови Сад, Приморска число 90, Сtudiю o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok Пrowk ta “Виbudov обєкта комплекса фарми швиньох поверхносци П (ВП)” Ченей, Атар, на катастерскей парцели 1832 КО Ченей, Город Нови Сад, у поглядзе обсягу и змисту виробку у складзе зоз членом 17. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок и Правилнїком о змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени новини РС”, число 69/05).

Studiy o precenqovanx vpl<vu na `ivot ni {tre dok okre me mu {i mac {l<duxce: – miri htori obezpe~a применьованє кодекса добрей польопривредней пракси и на хасен животиньох, як значней часци найлєпшей доступней технїки (БАТ); – мири за зменшанє емисиї чкодлївих ґазох: амонияка; – мири за зменшанє емисиї чкодлївих емисийох азоту и фосфору и жеми, поверхово и поджемни води як резултат контролованого применьованя гною на розполагаюцией польопривредней жеми, маюци у оглядзе характеристики жеми, период веґетациї шацох, потреби шацох за нутриєнтами, климатски условия и др.; – мири применьованя през стратеґию поживи хтори вплївую на квалитет и состав гною (БАТ за зменшанє нутриєнтох у N и P гною);

15. ЮЛИЙ 2016.

– мири за зменшанє трошеня енерґиї през применьованє БАТ (дзе то можлїве оможлївиц природну вентилацию обєктох през проєктованє, маюци у оглядзе напрям рушаня витрох оможлїви добру микроклиму и прецек воздуха знука обєкта за змесценє животиньох, применьованє нїзкоенерґетского ошвиценя, порядне чисценє и отримованє беґельох и вентилаторох при обєктох зоз механїчну вентилацию); – мири зоз хторима ше оможлївює предписани защитни уровень защити водох од заґадзеня през применьованє БАТ за маґазионованє и третман гною зоз хлїва; – мири защити и контролу нєпрепущованя жемових структурох – лаґунох; – мири за контролу чуреня маґазину чечного гною, а там дзе нєобходне провадзенє поджемних водох як индикатора чуреня; – мири за зменшанє нєприємних пахох; – мири зоз хторима ше оможлїви приємна микроклима знука обєкта за змесценє животиньох по препоруки: релативна влажносц воздуха 60-80 одсто, концентрация амонияка макс. 10 ppm, угльов диоксида макс. 0,2 vol %, швидкосц концентрациї воздуха 0.15-0.2 m/s; – мири хтори обезпеча же управянє зоз опаснима материями ше окончує под условиями и на способ зоз хторима ше обезпечує зменшанє ризика од їх опасних прикметох по животни штредок и здравє людзох (член 29. Закона о защити животного штредку “Slu`beni novini RS”, ~s. 135/04, 36/09, 36/09-др. Закон и 43/11-одлука УС); – miri za|iti od mo`l<vih nw|escoh i miri za odklonqovanw po{l<dkoh u slu~ax нєщешлївих situacijoh; – орґанизацийно-технїчни мири за елиминацию лєбо зменшанє ризику на найменши ступень; – miri htori obezpe~a `e upravynw zoz odrutkami budze u skladze zoz Zakonom o upravynx zoz odrutkami (“Slu`beni novini RS”, ~s. 36/09 i 88/10) и другима позитивнима предписанями; – miri za|iti `ivotnogo {tredku u ceku pririhtuxcih robotoh na lokaci<; – predviдzic sposob postupany i miri htori {e preвe`nx u slu~ax vimescovany i po prestavanx roboti obwkta; – мири зоз хторима ше обезпечує виполньованє условийох хтори наложени з боку других надпатраюцих орґанох и орґанизацийох; – програма провадзеня характеристичних заґадзуюцих материйох.

OBGRUNTOVANW

No{itelq prowkta АД „НЕОПЛАНТА” Индустрия меса, Нови Сад, Приморска число 90, podnwsol vimogu za odredzovanw obsygu i zmistu сtudi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok Пrowkta “Виbudov обєкта комплекса фарми швиньох поверхносци П (ВП)” Ченей, Атар, на катастерскей парцели 1832 КО Ченей, Город Нови Сад.

Lokaciy i namena prowkta, u skladze zoz Lokacijnimа условиями ~islo V-353-1415/15 od 4. aprila 2013. roku htori vidala Gorodska uprava za urbanizem i будоvatelqni roboti Gorodu Novogo Sadu. Предметни проєкт облапя технолоґию вихову, репродукциї, селекциї и оплеменьованє швиньох.

U skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, o podnw{enej vimogi obviscena yvnosc z ogla{ovanqom u sredstvoh yvnogo informovany i MZ “Ченей”. У zakonskim terminw nw doru~eni dumany zainteresovanih or}anoh, or}anizacijoh i yvnosci. После розпатраня вимоги ношителя проєкта и приложеней документациї констатоване же ше предметни проєкт находзи под точку 17. Обєкти за интензивни вихов дробизґу лєбо швиньох зоз капацитетом вецей як: 2 000 места за продукцию швиньох (вецей як 30 кґ чежини) за прашачки, Лїстини I Уредби о утвердзованю Лїстини проєктох за хтори обовязне преценьованє вплїву и Лїстини проєктох за хтори ше може вимагац преценьованє вплїву на животни штредок („Службени новини РС”, число 114/08).

Zmist Studi< o precenqovanx vpl<vu definovani zoz точку 2. dispozitivа togo ri{eny, a pri~ini za odredzovanw obsygu i zmista studi< o precenqovanx vpl<vu prowkta utverdzovanw i vrednovanw mo`l<vih po{trednih i nwpo{trednih vpl<voh roboti obwktoh na `ivotni {tredok i zdravw lxdzoh na predmetnej lokaci< i wj okol<ska yk i utverdzovanw i predklad miroh zoz htorima {e mo`l<vi ~kodl<vi vpl<vi cekom roboti obwkta mo`u zoprec, zmen{ac i odklon<c.

Ked {e utvеrdzovalo obovyzni ~ascи htori Studiy mu{i mac (точка 2, пасус 2) tot or}an {e okreme rukovodzel zoz zakonskim na~alom (prevenciy i predostro`nosci) `e ka`da aktivnosc mu{i buc planovana i zaprovadzena na sposob `e, medzi in{im, predstavy najmen{i rizik za lxdske zdravw, ta preto potrebne zoz Studix dokazac `e za predmetni prowkt през проєктованє и роботу budу primenwnи потребни превентивни и защитни мири у поглядзе защити жеми, води и воздуха.

Na osnovi gore navedzenogo, ri{ene yk u dispozitive.

Pouka o pravnim l<ku: Prociv togo ri{eny mo`e {e viyvic `alba Pokra<nskomu sekretariytu za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku u ~a{e 15 dn< od dny primany ri{eny, po tim or}anu.

Zainteresovana yvnosc mo`e viyvic `albu prociv togo ri{eny u ~a{e 15 dn< od dny obyvjovany u sredstvoh yvnogo informovany, po tim or}anu.

15. ЮЛИЙ 2016.

Городска управа за защиту животного штредку, на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї – „НС-Занатски дом-УМТС” Ношитель Проєкта „Телеком Сербия”, а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НСЗанатски дом-УМТС” Площа Мариї Трандафил число 14, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 9663 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предлогу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 12. юлия 2016. року принєсла ришенє число VI-501236/16, зоз хторим дата согласносц на предметну Студию. З цильом обвисцованя заинтересованей явносци текст ришеня обявює ше у цалосци: Городска управа за защиту животного штредку, на основи члена 24. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, чс. 135/04 и 36/09) и члена 192. пасус 1 Закона о общим управним поступку („Службени новини СРЮ” число 33/97 и 31/01 и „Службени глашнїк РС” число 30/10) и члена 11., 34. и 36. Одлуки о Городских управох Городу Нового Саду („Службени новини Городу Нового Саду”, число 52/08, 55/09, 11/10, 39/10, 60/10 и 69/13), поступаюци по вимоги „Телеком Сербия”, а.д. Таковска 2, Беоґрад, у поступку одлучованя о даваню согласносци на Студию о преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї – „НС-Занатски дом-УМТС” после запровадзеного поступку и звиту технїчней комисиї, приноши

РИШЕНЄ

1. Дава ше согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок за проєкт базней станїци мобилней телефониї „НС-Занатски дом-УМТС” Площа Мариї Трандафил число 14, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 9663 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад, ношителя проєкта „Телеком Сербия” а.д. Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад.

2. Обовязує ше Ношитель проєкта же: – проєкт виведзе у складзе зоз приложену документацию и условиями и мирами защити хтори утвердзели други овласцени орґани и орґанизациї, а дати су у прилогу Студиї; – обезпечи условия и запровадзи мири за зоперанє, зменшованє лєбо одклоньованє чкодлївих вплївох на животни штредок, хторих єст у Студию, поглавє 8. „Опис мирох з цильом зопераня, зменшованя лєбо одклоньованє каждого значнєйшого чкодлївого вплїву на животни штредок”; 3. Ношитель проєкта длужни обезпечиц вивершованє програми нєпреривного провадзеня у складзе зоз важацима предписанями хтори дефиновани зоз поглавйом 9. „Програма провадзеня вплїву на животни штредок ” и же податки достати зоз мониторинґом доручує Аґенциї за защиту животного штредку, Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду и Городскей управи за инспекцийни роботи – Обласц инспекциї за защиту животного штредку; 4. Наклада ше ношительови проєкта же у случаю реконструкциї и пременки технїчних характеристикох базней станїци зоз точки 1. того ришеня, поднєше вимогу компетентоному орґану за одлучованє о потреби преценьованє вплїву на животни штредок.

ОБГРУНТОВАНЄ

Ношитель Проєкта „Телеком Сербия”, а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НС-Занатски дом-УМТС” Площа Мариї Трандафил число 14, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 9663 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Проєктом плановане поставянє антенскей системи у трох секторох. Будзе монтирана єдна нова панел антена по секторе за UMTS систем продукователя Kathrein K80010505. Антени буду унапрямени зоз азимутами 60 ступнї (сектор 1), 160 ступнї (сектор 2) и 295 ступнї (сектор 3). Планована конфиґурация примодавача базней станїци за систему UMTS 3+3+3. У складзе зоз Законом о преценьованю вплїву на животни штредок и Правилнїком о поступку явного увида, презентациї и явней розправи о студиї о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, число 69/05) запровадзени поступок преценьованя вплїву на животни штредок и обезпечене участвованє заинтересованих орґанох и орґанизацийох и явносци. У законским термину, хтори предвидзени за явни увид, Студия о преценьованю вплїву проєкта на животни штредок була виложена у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку по 16. май 2016. року. Под час тирваня явного увиду нє доручени думаня и зауваги у писаней форми на Студию о преценьованю вплїву проєкта на животни штредок з боку заинтересованих орґанох, орґанизацийох и явносци анї нє було винєшених думаньох заинтересованєй явносци под час презентациї и явней розправи хтора отримана 17. мая 2016. року цо константоване у записнїку число VI501-236/16 од 17. мая 2016. року. Зоз ришеньом о образованю и менованю предсидателя и членох технїчней комисиї за оцену Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС-Занатски дом-УМТС” Площа Мариї Трандафил число 14, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 9663 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад, ношителя проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, число VI-501-236/16 од 25. априла 2016. року, формована Технїчна комисия за оценьованє Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта, хтора випитала Студию о преценьованю вплїву и после запровадзеного, зоз законом утвердзеним поступком, о своєй роботи тому орґану доручела звит число VI-501-236/16 од 12. юлия 2016. року зоз оцену предметней Студиї о преценьованю вплїву и зоз предлогом же ше на исту да согласносц. Зоз увидом до комплетней документациї, после запровадзеного поступку и звиту технїчней комисиї константоване же Студия зробена у складзе зоз Законом о преценьованю вплїву на животни штредок, Правилнїком о змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, число 69/05) и Ришеньом о потреби преценьованя вплїву и о одредзованю обсягу и змисту студиї число VI-501-1017/16 од 1. фебруара 2016. року, хтору принєсла Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду. Кед ше Проєкт виведзе у складзе зоз технїчну документацию и кед ше випочитує шицки предвидзени мири за зменшованє лєбо зоперанє чкодлївих вплївох на животни штредок зоз точки 2. и 3. того ришеня, робота обєкта нє будзе значнєйше загрожовац животни штредок. На основи горе наведзеного ришене як у дипозитиве. Поука о правним лїку: Тото ришенє конєчне у управним поступку. Процив того ришеня ношитель Проєкта може порушац управни спор пред Управним судом 30 днї од дня приманя ришеня, а заинтересована явносц 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

РУСКЕ СЛОВО 31

ИНФОРМАТОР/СПОРТ ПАЛОМНЇЦТВО ДОВИРИЯ У ФРАНЦУЗКЕЙ У ТЕЗЕУ И того року на поволанку братох зоз Тезеу млади зоз наших парохийох маю можлївосц участвовац у паломнїцтву довирия у Французкей, у Тезеу. Паломнїцтво тирва од 21. юлия до 3. авґуста 2016. року. На тим паломнїцтву, а у Року милосердия заплановане нащивиц Рим, Ментон, Лийон, Берн, Верону, забавни парк „Ґардаланд”. Млади котри ше одлуча на тото паломнїцтво до Тезеу годни ше опредзелїц за 3 ґрупи, и то ґрупи котра преглїбює виру, роботней ґрупи, шпивацкей ґрупи, а єст и можлївосц препровадзиц 7 днї у цихосци у манастире у Тезеу. Цена того паломнїцтва 200 евра, до чого ураховани шицки трошки. Информациї и прияви при Иванови Гардийови: 063/88-96-467, лєбо на емаил: hardi.ivan@gmail.com

MALI OGLA[KI ПРЕДАВАМ жем на Ярашу, 2,34 гольти (Руски Керестур). Телефон: 065/56187-08 (волац после 16,30 годзин) *** На предай хижа у Руским Керестуре у Улїци Владимира Назора 96. Хижа ма вельку заграду, шопи и хлїв. Обявиц ше на число теле фона 025/703-246 *** DIHTOVANW oblakoh i dzveroh zoz neopren-}umu. Telefon: 063/8238-767.

PRAVIME po meri roletni i garmonikovo dzveri. Tel: 063/8238-767 i (025) 58-27-710. *** ВЛАГА? Изолуєме влажни хижи.

063/440-470; 063/102-41-14.

„АКУСТИКА РУТЕНИКА” Музични вечар у РКЦ Нови Сад Млади зоз Руского културного центру у Новим Садзе того року по першираз орґанизую музични вечар „АКУСТИКА РУТЕНИКА”, хтори будзе отримани концом септембра, и поволую музичарох по 40 роки же би ше приявели за участвованє на нїм. Жаданє орґанизаторох приблїжиц руску музику‚ як народну так и забавну, ґу младшим ґенерацийом. Праве прето, млади на єшень буду мац нагоду прилагодзиц руски музични скарб ґу свойому смаку, цо годни витвориц праве на музичним вечаре „АКУСТИКА РУТЕНИКА”, а акцент програми будзе на креативносци младих музичарох у виводзеню шпиванкох акустично. Под акустичним виводзеньом орґанизаторе подрозумюю виводзенє шпиванкох хтори буду провадзени з инструментами як цо, наприклад, акустична ґитара, буґни, кахун, гармоника, тамбура, смиково инструменти, дуйни инструменти... Кажди виводзач може: – вивесц єдну нумеру сам (шпивац и грац на инструменту/ох), – провадзиц шпивача/шпивачох на инструменту, лєбо як провадзаци вокал, лєбо у дуету, – буц часц музичней ґрупи. Приявиц ше мож на мейл адресу: akustika.rutenika@gmail.com У мейлу треба написац мено, презвиско, кратку биоґрафию и вибор рускей шпиванки. Заинтересованим виводзачом буду понукнути и одредзени шпиванки, як у народним так и у забавним духу, хтори интересантни за обробок, у случаю же сами нє понукню свой вибор. Приявиц ше мож по 1. авґуст 2016. року.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „KODAR INŽINJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 21, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї – „НС2380_01 НС_Нови_Сад_Детелинара”, Храм Народзеня Святого Йоана Хрестителя, на катастерскей парцели число 5462/2 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

32 РУСКЕ СЛОВО

ЗAКОНЧЕНЕ ЕВРОПСКЕ ПЕРШЕНСТВО У ФОДБАЛУ

ПОРТУҐАЛИЯ ШАМПИОН ЕВРОПИ

Закончене петнасте Европске першенство у фодбалу у Французкей. Бавело ше на дзешец стадионох, у дзешец городох у Французкей. Одбавене 51 змаганє, а репрезентация Портуґалиї, у остатнїм, финалним, зоз екипу домашнїх Французкей, освоєла титулу шампиона Старого континента. Побидоносни, шампионски ґол дал Едер у предлуженю змаганя Од початку змаганьох портуґалски фодбалере од седем змаганьох, у реґуларним цеку, победзели лєм єдно, процив екипи Велсу у полуфиналу. Резултат бул 2:0. У змаганьох по ґрупох, Портуґалци почали зоз трома нєришенима змаганями. У ґрупи окрем нїх були екипи Исланду, Австриї и Мадярскей. Мож повесц же у тей часци мали щесца, бо ше у нє моцней ґрупи лєдво прецагли до закончуюцей фази. Випатра же их щесце нє напущело анї у предлуженю першенства. Горватску репрезентацию победзели з 15. ЮЛИЙ 2016.

СПОРТ 1:0, з ґолом хтори посцигли аж у другей часци предлуженя. З репрезентацию Польскей бавели нєришено, та ше побиднїка одредзело на пенали. И ту мали вецей щесца. Побида процив екипи Велсу була єдина и заслужена. У финалним змаганю єдини и шампионски ґол посцигнул Портуґалєц Едер у 109. минути (у предлуженим часу). Кед ше вежнє до огляду же екипа Портуґалиї од 24. минути бавела без Кристияна Роналда, найлєпшого бавяча у екипи, анї тей побиди нєт цо пригвариц. Кед слово о екипох хтори участвовали у закончуюцих змаганьох на першенстве Европи у Французкей, нє було вельо нєсподзиваня. Велї з нас так повесц од самого початку типовали на штири екипи – Французку, Нємецку, Портуґалию и Анґлию. Но, и на тей смотри европского фодбалу ше потвердзело же вецей вельких фаворитох нєт. Нє було анї вельких майстрох, та анї бависка хторе би було красне за око. Медзитим, єст вельо приємни нєсподзиваня, то

ФОДБАЛСКИ ДРИМ ТИМ Специялна и фахова комисия, на чолє зоз вельким меном у фодбалє Алексом Ферґусоном, вибрала найлєпших фодбалерох хтори би творели екипу Европи. Найлєпши фодбалере Европского першенства то: ґолман Руи Патрисио (Портуґалия), Джошуа Кимих (Нємецка), Джером Боатенґ (Нємецка), Пепе (Портуґал), Тони Крос (Нємецка), Джо Ален (Велс), Антоан Ґризман (Французка), Арон Ремзи (Велс), Дмитри Пає (Французка) и Кристияно Роналдо (Портуґалия). Найлєпши бавяч и стрилєц на першенстве бул Антоан Ґризман зоз репрезентациї Французкей. На змаганьох дал шейсц ґоли и мал два асистенциї.

насампредз екипа Исланду и Велсу хтори велїм указали же можу буц приклад як ше бави пожертвовно, упарто и моцно. А. П.

15. ЮЛИЙ 2016.

ЕВРОПСКЕ ПЕРШЕНСТВО У АТЛЕТИКИ

МИХАИЛ – БРОНЗА, ИВАНА – ЗЛАТО

Першу медалю на Европским першенстве у атлетики хторе отримане прешлей нєдзелї у Амстердаму за нашу репрезентацию освоєл у своєй дисциплини, дзешецбою, Михаил Дудаш. Значна є прето же є перша у тей дисциплини хтору освоєла наша репрезентация на єдним таким змаганю атлетскей елити. Окреме же ю освоєл наш Руснак У возбудлївим змаганю дзешецбойцох, у остатнєй дисциплини – бежанє на 1 500 метери, Михаил витворел найлєпши резултат у сезони. Дражку пребегнул за 4 минути, 30 секунди и 90 стотинки. Зоз тим резултатом завжал осме место у тей дисциплини, а за друге место (стриберну медалю) хибели му у ґенералним пласману лєм штири боди. З дзешец дисциплинох на тим змаганю освоєл 8 152 боди. НАЙЛЄПШИ РЕЗУЛТАТИ ПОТЕРАЗ На тим змаганю Михаил Дудаш на Премиєр Сербиї Александар Вучич и министер сто метери бежал младежи и спорту Ваня Удовичич, вовторок, 12.

10,90 секунди, до даюлия, прияли атлетичарох Сербиї котри на Европлєка скочел 7,44 меским першенстве у Амстердаму освоєли два медалї и тери, кулю руцел повинчовали им на посцигнутих резултатох. Успи14,24 метери (особни шним атлетичаром обецали же такой виплаца нарекорд), до висока гради и же обезпеча шицко цо им потребне за успискочел 2,01 метер шни наступ на Олимпийских бавискох у Рию. У ме(рекорд Сербиї), 400 но атлетичарох державнїком подзековал дзешецбоєц метери бежал за Михаил Дудаш.

49,45 секунди, у обе– Атлетски союз препознава вельки таланти и регованї на 110 метери зултати нє случайни. Я остатнї два роки мал вельки зоз препреченями бе- проблеми з калїченьом, з опадованьом резултату, а жал 14,55 секунди, Союз и Министерство цали час були зо мну, давали диск руцел 45,65 ме- ми потримовку и таки приступ ше врацел з тим устери, з палїцу лату пихом – гварел Дудаш на приєму у Влади Сербиї. прескочел на висини Як гварене у Атлетским союзу Сербиї, посцигнути 4,70 метери, копию резултати на Европским першенстве дотераз найруцел 58,19 метери, а лєпши у историї сербскей атлетики, бо попри двох у обегованю на 1 500 медальох – златней Ивани Шпанович и бронзовей метери зазначел ре- Михаила Дудаша, аж седмеро атлетичаре були у фикорд Сербиї зоз ча- налних змаганьох. На Олимпияду ше пласовали 12 сом 4 минути, 30 се- атлетичаре Сербиї. кунди и 90 стотинки. У першей сериї скочела вецей як сеЗоз тима резултатами освоєл треце место у ґенералним пласману. Перше дем метери, алє направела преступеместо освоєл репрезентативец Белґиї нє, а у другей призначела шампионТомас ван ден Плетсен, а други бул ски резултат (6,94 метери). До конца змаганя пробовала прескочиц седем Чех Адам Хелцелет. Ивана Шпанович у дисциплини ска- метери, алє з оглядом же анї други канє до далєка на Европским першен- атлетичарки нє були успишни, резулстве у Амстердаму освоєла златну ме- тат зоз другей сериї бул достаточни за златну медалю. А. П. далю зоз резултатом 6,94 метери.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ ДР МИХАЙЛО ЛЇКАР – АТЛЕТИЧАР ПРОФЕСОРА ЯШИ БАКОВА Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

РАЗ СПОРТИСТА ВШЕ СПОРТИСТА

Того року у нашим спорту означуєме вельки ювилей – 25 роки Спортских бавискох „Яша Баков”. За нас, окреме за наш спорт, то значна рочнїца хтора насампредз потвердзує наш спортски дух, хтори нам давно усадзел професор Яша. Плоди любови ґу спорту, хтору у першей половки прешлого вику упарто преношел на своїх школярох и шицких младих, и нєшка збераме на числених локалних и шветових спортских аренох. Прето його место при Руснацох на найвисшим месце кед слово о роботи з младима и спорту

Б

уло то на початку яри 1948. року. Теди сом бул школяр Висшей мишаней ґимназиї „Светозар Маркович” у Новим Садзе. На годзину физичного воспитаня нам пришол нєпознати професор. Кед зме ше упознали, одведол нас до Футожского парку. Указал нам як ше правилно диха и тоту годзину зме мушели лєм водзиц рахунка же бизме правилно дихали. Кед ше годзина закончела, пошоровал нас и з цалей класи вибрал нас осем и гварел же най обовязно придземе на пейц годзин пополадню на стадион – здогаднул ше др Михайло Лїкар. У повойнових часох (после Другей шветовей войни), по револуционерней побиди тедишнїх проґресивних моцох, наступел час єднаких шансох, правох и можлївосцох за шицких гражданох. Михайло теди мал тринац роки, прави час за шицких хторих интересовал спорт. У нашим спорту (у ширшим значеню) професор Яша Баков бул прави пропаґатор спорту. Бул педаґоґ хтори

ПО ПОХОДЗЕНЮ ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА Др Михайло Лїкар народзени у Бачким Ґрадишту 1935. року. По походзеню є зоз Руского Керестура. Основну школу закончел у Шайкашу, Висшу мишану ґимназию „Светозар Маркович” у Новим Садзе. Електро-технїчни факултет, напрям телекомуникациї и постдипломски студиї закончел у Беоґрадзе, а докторску дисертацию одбранєл 1995. року на Факултету технїчних наукох у Новим Садзе. У професийней кариєри углавним робел на пошти, а єден час бул и позарядови професор на ФТН у Новим Садзе. Окончовал и велї други роботи як член лєбо функционер у рижних целох у вивершней власци АП Войводини. Тераз є пензионер.

34 РУСКЕ СЛОВО

после успишней спортскей кариєри предлужел зоз мисионерску улогу и дал шицки свойо моци же би цо вецей младих уключел до спортских активносцох. Бул вецей раз шампион и рекордер у предвойновей Югославиї у дисциплини скаканє зоз палїцу, а участвовал и на Олимпийских бавискох хтори 1936. року отримани у Берлину.

– Гевти часи зоз нєшкайшима нє мож поровновац. Дзеци теди нє вирастали як нєшка кед, так повесц, ище у „колїски” звладую компютери, интернет, дружтвени мрежи. Шицки зме були уключени до спорту, спорт бул дзвигнути на уровень култу. У такей маси нашло ше велїх талантованих спортистох и праве то вредносц нашого бачика Яши. Паметам же на єдно змаганє зоз Руского Керестура на стадион до Нового Саду приведол двасто дзеци хтори на змаганє зоз собу ношели палїци, як главни реквизит. Шицки, численей публики на стадиону, указали свойо схопносци и можлївосци у скаканї зоз палїцу – здогаднул ше пан Михайло. ПЕРШИ ДОТИК ЗОЗ АТЛЕТИКУ На стадиону, того дня, окрем Яши Бакова бул и Драґа Димитриєвич, тедишнї тренер у атлетским клубе „Слоґа”. Кед випробовали шицки дисциплини, Михайла одредзели же би тренирал спринтерски дисциплини.

– То бул мой перши контакт зоз професором Яшом и з атлетику. Як преходзел час, випробовали зме ше у так повесц шицких дисциплинох. Єдного дня бачи Яша, як зме го волали, на стадион принєсол два длуги палїци. Єдна була з бамбусу, а друга од дур-алуминиюму. Указал нам основи скаканя зоз палїцу, а мнє гварел же можем скакац лєм зоз тоту алуминиюмску. Окрем мнє добре скакал и мой пайташ Дьордє Бойович. Так нас двоме почали скакац зоз палїцу, постали зме „моткаше” – надпомнул пан Михайло.

15. ЮЛИЙ 2016.

СПОРТ Перше змаганє хторе мали було орґанизоване у Руским Керестуре. Було то змаганє зоз младшу атлетску катеґорию школярох Ґимназиї.

– Кед зме сцигли до Руского Керестура, змесцели нас по обисцох, а я зоз моїм товаришом, з оглядом же сом по походзеню зоз Руского Керестура, пошол до моєй нини Марґити. Змаганє отримане всоботу, а змагали зме ше у атлетики, плїваню и пасованю. Бачи Яша ми одредзел же ше будзем змагац лєм у пасованю и то у чежкей катеґориї. После ми пояшнєл, же бим ше нє процивел, же ме вибрал так же би екипи були виєдначени. Перше отримане змаганє у плїваню, а пополадню були атлетски змаганя. Вечар у сали було змаганє у пасованю. Шицко ишло як АК „Войводина” 1950. року: Янкелич, Лїкар, Унґер, Андрин, Урбан, Бойович, Секулич и Косанич треба, пари були виєдначени по моци. Кед ше сцигло по змаганя у моєй, чежселекциї. Бул перши у скаканю до далєка зоз резултатом кей катеґориї, домашнї зоз Руского Керестура нє мали сво- 5,33 метери. Други бул у обегованю на сто метери зоз рейого представителя. Же би и у тей катеґориї було отрима- зултатом 12,4 секунди, а треце место освоєл у дисциплине змаганє, бачи Яша до ринґу приведол мойого клубско- ни руцанє диску зоз резултатом 23,33 метери. го пайташа и надпомнул же то будзе еґзибицийна борба.

– Була то одлична ґенерация юниорох. Владимир Урбан Почали зме зоз борбу и кед зме нє знали же цо далєй, до- бежал на 1 000 метери, Божидар Бошняк скакал до висока, гварели зме ше же най вон раз руца мнє, а вец я його. Добре нам ишло док бачи Яша нє преглашел конєц борби. НАЙСТАРШИ АТЛЕТСКИ КЛУБ Достали зме вельки аплауз. По преглашеню побиднїкох у шицких спортских дисциплинох друженє зме предлужели Атлетски клуб „Войводина” основани у октобре на танцу – гварел пан Михайло.

1924. року. Теди ношел мено Младежски спорт клуб „Войводина”. У периодзе од 1947–1951. рок клуб ше БОГАТИ ДЗЕШЕЦ ЗМАГАТЕЛЬНИ РОКИ волал „Слоґа”. Тренинґи и змаганя ше отримовали на городским стадионє хтори ше тераз вола „КарадьорЗмагательна кариєра пана Михайла пре одход на школо- дє”. Вельки успихи и резултати на тим стадионє пованє до Беоґраду тирвала дзешец роки (од 1947. по 1957. сцигнути дзекуюци тренером, медзи хторима Ґустав рок). Змагал ше у юниорскей катеґориї, а дакеди и у сени- Ивкович, Милан Вранич, Йован Драґосавац, Радован орскей. Гоч ше за клуб змагал у шицких дисциплинох, Силашки, Мирко Зелькович, Ференц Камаси, Антун найвецей любел дисциплини скаканє зоз палїцу и скаканє Ґлухак, Ґоран Обрадович, Неделько Дьордїч... до далєка. Призначел вельо добри резултати. Кед витворел югославянски рекорд у катеґориї пионирох, лату прескочел на висини од 3 метери, у юниорскей катеґориї, на Дьордє Бойович скакал зоз палїцу и руцал копию, Павле истим змаганю перше место освоєл його клубски пайташ Секулич бежал на сто метери. З оглядом же сом ше змагал Милаков, а у сениорскей катеґориї ше ище змагал їх и за сениорску катеґорию, мушим надпомнуц же зме доспортски учитель Яша Баков. бри резултати и першенства освойовали у змаганьох зоз Два роки як почал тренирац, 1950. року витворел знач- беоґрадску „Червену гвизду” и „Партизаном”. Потим у лини резултати на першенстве Югославиї у субюниорскей ґи були клуби зоз Любляни, „Кладивар” зоз Целя и „Младосц” зоз Заґребу. Урядово, як и пише у аналох Атлетского клубу „Войводина”, освоєл сом осем медалї, односно шампионски титули – гварел пан Михайло Лїкар. Кед ше престал змагац затримал ше ище длуго у спорту. Бул у орґанизациї велїх спортских манифестацийох у Новим Садзе, бул снователь велїх клубох у новших спортских конарох и дисциплинох. Свою спортску мисию закончел пред двома роками, а спорт поряднє провадзи як патрач. Дух бачика Яши Бакова го ище вше нє напущел, а успишно го „пресадзел” и на своїх унукох хтори призначую успихи у ґолфу, а и у жиМихайло на цилю воце. ■ 15. ЮЛИЙ 2016. РУСКЕ СЛОВО 35

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXII ЧИСЛО 28 (3689) НОВИ САД, 15. ЮЛИЙ 2016.

Коцурска жатва 2016”

”

■ ДОМ И ФАМЕЛИЯ – АЛЕКСОВ ЗАКОН

Орґанизацийни одбор културней манифестациї Коцурска жатва 2016” поволує Вас, як госцох и учашнїкох, ” на уж спомнуту манифестацию, хтора будзе 15. и 16. юлия у Коцуре. Програмска часц:

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

– Пияток, 15. юлий 2016. року 21:00 Мала антолоґия рускей поезиї (нова лєтня школска учальня) 21:30 Тамбурованє (опрез Дома култури Коцур) – Собота, 16. юлий 2016. року 18:30 програмска часц ше отримує у физкултурней сали – Вистава народних облєчивох – Презентация кнїжки ОБЛЄЧИВО И ТАНЦИ ” БАЧВАНСКО-СРИМСКИХ РУСНАЦОХ” – Етно столи 20:30 наступ дзецинских фолклорних ансамблох (лєтня бина) 21:00 наступ фолклорних ансамблох (лєтня бина) По законченю програми останьце на Торба балу” ” и друженю зоз тамбуровим оркестром.

УВАГА!!! Поволуєме Вас шицких, а окреме младих, котри маю смисла за фотоґрафованє же бисце ше под час лєтнєй шеми и одпочивку приключели ґу креїрованю насловних бокох нашого „Руского слова”. Посилайце нам свойо роботи на: ruske.foto@gmail.com Найкрасши обявиме. Дзекуєме!

☺☺☺

Фото: Сенка Надь

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ еб редакция „Руского слова”, у сотруднїцтве зоз Заводом за културу войводянских Руснацох, Музейом Войводини и Покраїнским заводом за защиту памятнїкох, поволує читачох новинох „Руске слово” и нащивительох сайта (www.ruskeslovo.com) же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Фотоґрафиї хтори ше будзе обявйовац на сайту и у новинох диґитализовани, а пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com. Фотоґрафиї ше будзе обявйовац длугши часови период, а на сайту буду пошоровани на окремним месце, так як виходза у новинох.

В

ПОМОГНЇЦЕ, РОЗПИТАЙЦЕ ШЕ, ПРЕПОЗНАЙЦЕ!

■ ВОЛОНТЕРЕ, ФЕСТИВАЛИ, Фотоґрафия: K006a_0156P

EXIT 2016