Ruske slovo 08

ТИЖНЬОВНЇК ПО РУСКИ РОК ЬХХУІІІ ЧИСЛО 8 (3981) НОВИ САД, 25. ФЕБРУАР 2022.

имуу.гизкезіоуо.сот

■ ЛИТЕРАТУРНЕ СЛОВО: ПОЕЗИЯ, ПРОЗА И ПОДОБОВО ПРИЛОГИ

ЦЕНА 40 ДИНАРИ

ІО Г і ЛЩ | Ж■

.

9 770350

460007

ПАТЬ О СЕБЕ, БУДЗЕ З ТЕБЕ Пише: Велим ир ПАПЛАЦКО, диплом овани новинар и дакедиш нї редактору РТВВ, нєшка у пензиї Тераз кед ше находзиме у чаше кед ше сумирую резултати Вец пришол социялизем за хтори гваря же дал барз вельки прешлого року, и прешлих часох, треба повесц же часи хто- права меншином. После його розпадованя, остатнїх рокох, ри за нами були и добри, алє и зли за живот меншинох у на- приходза часи же ше шицко финансує по проєктох, а то ционалних державох, социялизме, а и у останїм чаше кед значи, кельо себе назбераш, тельо будзеш мац за свойо по­ ше знова врацаме ґу националним, а нє гражданским дер- треби у терашнїм дружтве хторе наволуєме - транзиция. жавом. Ми тоти, котри сумируєме резултати, чия швичка Кед нє назбераш досц, держава ци дакус поможе, под услопомали догорює лєбо ше гаши, нє шмеме забуц же зме през вийом же єй будзеш лоялни. живот преходзели през вшел'їячину. Напредним и вредним Часто ше питаме, прецо нас єст вше менєй и числено? зоз пременками политичних ушореньох (режимох), вше да- Вшелїяк же одвит на тото питанє компликовани, алє на моцо одберане же би ше дало гевтим другим за шицки їх „ні­ ци девиза „Завадз, та владай”, и знова нови дзелєня... Єдна би” якиш заслуги хтори дзешка у прешлосци за себе вибо- часц Руснацох, зоз найновшим формованьом державох 90рели. Кед ґу тому додаме и дзелїдби и селїдби, вец застава- их рокох прешлого вику, остала у Горватскей, друга у Серня у розвою меншинских заєдбиї, а треца у Босни и Герцеґонїцох и гамованє їх правох, по вини лє бо Републики Сербскей, Вец пришол социялизем за хтори гваря же толкованю власцох, цалком та тераз их у каждей держави дал барз вельки права меншином. После його єст менєй як у бувшей Югосланормалне. Зоз селєньом у рамикох Ав- розпадованя, остатніх рокох, приходза часи виї. Млади одходза до иножемже ше шицко финансує по проєктох, а то ства зоз шицких тих спомнутих стро-Угорскей, Руснаци кед пришли до Панонскей ровнї- значи, кельо себе назбераш, тельо будзеш мац нових державох, а хто од добро­ ни, питанє чи вецей достали, за свойо потреби у терашнїм дружтве хторе го сцекал? наволуєме - транзиция. Кед нє назбераш чи вецей страцели. Як вредни Нєдавно зме означели 100-рочи богати у своїм обстояню вше досц, держа ва ци да кус поможе, нїцу од формованя Руского на­ при дружтвених пре менкох, по родного просвитного дружтва. под условийом же єй будзеш лоялни тераз, вицаговали грубши коРочнїца на хторей би нам велї нєц. Буц лоялни власцом у дер­ завидзели, а на самим початку жави у хторей жию, плациц царови царово, а Богу боже, бу­ иснованя РНПД-а була и видавательна дїялносц. Зоз сновало гасло длугого обстояня Руснацох на тих ровних, мочвар- ньом Союзу Руснацох Українцох Югославиї 1990. року, вон них, войводянских просторох. Гинуц за розлични царства, зоз своїма актами бул орґанизация хтора предлужи роботу войовац брат процив брата - пракса хтора остала на пер­ РНПД-а, та и видавательну дїялносц яку воно мало. Но, шим месце у живоце Руснацох у Панониї. Як побиднїки у условия були пременєни, Союз часто нє мал финансийни войнох вше здобуваме даяки додатни права, та медзи нїма средства анї за видаванє свойого глашнїку, а нє за други вии право на формованє „своєй” держави кед нам векши нє даня. Требали прейсц 30 роки же би Союз прейґ Амбасади поведза и зробя иншак з нами. Так було и после Першей України и других контактох прешвечел компетентни Мишветовей войни кед ше Руснаци нашли у шорох побиднї- нистерства у України же би финансийно помогли видавате­ кох, алє после єй законченя медзи другима формована и льну дїялносц Союзу. После даскелїх виданьох на сербдержава Южних Славянох, Кральовина Сербох, Горватох и ским и укра-нским язику, после вецей рокох прерви, пре Словенцох, чий краль пошвидко у одбрани своєй власци шлого року видати даскельо кнїжки дзекуюци помоци хто­ принєсол „Обзнану”, и зоз тим актом утаргнул и Руснацом ра пришла зоз українскей держави прейґ Амбасади у Беоґправа хтори здобули як побиднїки на власну державу. радзе. За достату помоц видруковани штири кнїжки руских Друге, кед слово о капиталу зоз хторим потераз у живоце авторох. Медзи нїма кнїжка на українским язику академирозполагали Руснаци, мож повесц же вон нє бул вельки, ка Юлияна Тамаша „Апокріфичні оповіді з Бачки та діа­ алє заш лєм бул значни за финансованє їх потребох (будо- спори - Уламки з великої душі” („Апокрифични приповедванє и финансованє просвити и школства, плаценє церков­ ки зоз Бачкей и дияспори - Триски з велькей души”), кнїжних обовязкох и школованє власней интелиґенциї). З огля­ ка Дюри Латяка „Национални препород Русинох у Бачкей дом на тото же ше приселєли до Южней Угорскей зоз Кар- и Сриме и Руске народне просвитне дружтво (1919-1941)”, патох як худоба, вельо робели як жителє шлєбодней селїд­ сликовнїца за дзеци „Карусел” ґрупи авторох и кнїжка Миби, шпоровали и їх маєтки ше звекшовали. Но, пришла и хала Рамача „Перли шветовей поезиї”. Пияту кнїжку Союз Друга шветова война, а после нєй ше знова пременєла си­ видал самостойно, а то кнїжка покойного члена руководстема, на власц пришли комунисти и тим цо мали дакус ве­ ства Союзу др Янка Сабадоша „Розваляни салаш”. цей побрали шицко, цо здобували зоз длугорочну трапезу. Наздаваме ше же Союз и того року предлужи зоз видавате­ Побрали и жем, и хижи, и други файти маєтку под паролу льну дїялносцу, а то будзе завишиц од доставаня средствох же од тих ше бере цо маю. Дзе би нам бул конєц кед бизме зоз нових проєктох. ■ зоз тим своїм однятим пенєжом финансовали потреби на­ Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово” ших людзох?

2 РУСКЕ СЛОВО

25. ФЕБРУАР 2022.

УВОДНЇК

ЗМИСТ

Пише: Иван САБАДОШ, заменїк главней и одвичательней редакторки

■ Т и ж н ьовн їк 4. Зум схадзка Координациї националних совитох

■ Н аш о м ест а 11. Совит за здравє Општини Вербас

■ Е коном ия 12-13. Гной драги, алє ше купує

■ Култура и просвита 17. Нови кнїжки у виданю НВУ „Руске слово”

■ Литературне слово 19-22. Поезия, проза и подобово прилоги

■ Л ю дзе, роки, живот 24-25. Стретнуце: Виктор Ґрешак зоз Коцура

■ Д у х о в н и ж и вот 29. Мира Гнатко зоз Шиду активна у церкви у Бикичу

■ И н ф ор м атор 30-33. Мали оглашки и Іп тетогіат

■ С п орт 36-37. „Фитнес ходзенє” - активносц за шицки ґенерациї

■ И н т ер м ец о 38-39. Горуци тепши Насловни бок: Школяре керестурскей Ґимназиї Авторка фотоґрафиї: Люпка Малацко

РОБОТНЕ ШВЕТО ДЕМОКРАТИ!' На нєдзелю, 3. априла, у Републики Сербиї буду отримани об т и виберанки - позарядово парламентарни и локални у 13 самоуправох (городи Бор и Беоґрад, и 11 опш тини), и порядни предсидательски, хтори би урядово мали буц розписани по нєдзелї. Обчековано, и наступни виберанки уж достали епитети „историйних”. Як знаме, законски мандат виборних орґанох власци у Републи­ ки С ербиї тирва штири роки, а предсидательски пейц. М едзитим, у остатнїх 10 рокох отримани аж 12 общи виберанки, а з наступнима, будзе их 14. Нє рахуюци референдум и рижни поєдинєчни позарядово виберанки на локалу, у тим периодзе буду пейц вибе­ ранки за Народну скупш тину (два порядни и три позарядово), три предсидательски (два порядни и єден позарядови), як и три порядни циклуси общих локалних виберанкох. Кед добре позда­ ване, то значи же од остатнїх 10 рокох, шейсц буду виберанкови (2012, 2014, 2016, 2017, 2020, 2022.) Винїмок у динамичним виберанковим живоце Републики Сер­ биї остатнєй декади, затераз остава лєм Покраїна - од 1992. року, виберанки за Скупш тину АП Войводини „зациментовани” на свойо порядни штиророчни циклуси. Остатнїраз ше за тот уровень власци гласало 2020, а по шицким, ш лїдуюци раз ше покраїнских по сла нї кох буд зе ви бе рац 2024. ро ку. Звичайно ше гвари же виберанки „швето демократиї”. М и, випатра, наисце любиме ш вециц, гоч швета дакеди знаю и преш еднуц. Окреме кед ше оддлужа, лєбо кед лєм цо прейду, а уж ознова „червене слово”. Траци ше вец тота шветочна атмосфера, а дзень хтори би мал буц окремни, постава кед нє звичайни, скоро каждодньови, таке як швето хторе ше означує роботно - анї тадзи, анї тамаль. Вш елїяк же лєпш е кед кажди час та виберанки, як да их нєт, од­ но сно да ма ме власц хто ра нє змен лї ва на за кон ски спо соб. Мед зи тим, чи на и сце єст аде кват на при чи на и оправда на потре ба за та ки части (позарядови) виберанково циклуси, чи су сами себе сущносц и циль, єдинствени и согласни одвит нє може дац анї полеми ка хто ра ше у на шей яв но сци уж ро ка ми вод зи нє пре рив но.

РУСКЕ СЛОВО

* „РУСКЕ СЛОВО” - гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ „Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло др БОРИС ВАРҐА 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ *** „Руске слово”, Футожска 2/ІІІ, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторе/ки - Иван Сабадош, Ясмина Главна и одвичательна редакторка Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки ОЛЕНА ПЛАНЧАК-САКАЧ рубрикох - Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Ф ейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки - Мария Афич, Влада Дїтко, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка - Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка - Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки - М ария Гудак, Таня Салонтаї * Телефон: 021/6613-697 * П редплата за цали рок: у жеми 2 000 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Вапса Іпїеза а.гї. Веодгагї 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ,,М ах іта дгаГ’ Петроварадин * Е-таі1: гегїаксі|а@ги$ке$1оуо.сот * ^ еЬ «Не: тегете.ги$ке$1оуо.сот * I88N 0350-4603 * СОВІ88 8К-ГО 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор

25. ФЕБРУАР 2022.

Новини „Руске слово” одликовани зоз Орденом братства и єдинства зоз стриберним венцом 1970. року.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ЗУМ СХАДЗКА КООРДИНАЦИЇ

ВИРОБОК ПРЕДКЛАДАНЯ АКЦИЙНОГО ПЛАНУ ЗА ИДУЦИ ШТРЕДНЬОРОЧНИ ПЕРИОД

орядна схадзка Координациї националних совитох отримана пондзелок, 21. фебруара, у оп-1іпе форми прейґ зум апликациї на котрей були присутни скоро шицки представителє и предсидателє националних со­ витох националних меншинох у Републики Сербиї. На дньовим шоре були даскельо точки, а найзначнєйша була перша точка на котрей ше виберали фахово осо­ би за роботу на писаню Предкладаня Акцийного плану за витво рй ова нє пра вох на ци онал них мен ши нох од 2022. по 2025. рок.

- За писанє того нового Акцийного плану котре предвидзене же ше одбудзе у Шабцу од 23. по 25. фебруар, окрем шейсц стаємних членох роботного цела, котри вибрани ище прешлого року, вибрани ище осем фахово и професийни особи спомедзи активних членох нацио­ налних совитох. Практично, ище по два особи за кажду обласц котра у инґеренциї роботи националних совитох, за културу, за образованє, за информованє и за службене хаснованє язика и писма. На тот способ делеґовани штернац особи з боку Координациї котри буду активно уча ство вац у вироб ку Пред кла да ня Ак ци йно го пла ну, вєдно зоз сотруднїками и фаховцами зоз рижних владових и нєвладових орґанизацийох у орґанизациї Министерства за людски и меншински права и дружтвени диялоґ, та ше обчекує же у активней роботи буду уключени вецей як пейдзешат особи - дознаваме од предсидателя НС Руснацох Борислава Сакача. Цали процес коло писаня того предкладаня розпочати ище прешлого року, кед вицекол предходни Акцийни план 2016-2021, а з оглядом же у медзичаше принєшени 2018. року Закон о планскей системи, тераз ше зисцели шицки потребни условия же би ше написало нови штредньорочни Акцийни план за период од 2022. до

П

4 РУСКЕ СЛОВО

2025. року. У тим новим документу исную аж єденац поглавия, од котрих ше дзевяте одноши на роботу нацио­ налних совитох и совитох за медзнационални одношеня, дзе ше спрам усвоєней методолоґиї дефинує общи циль и ище єденац стратеґийни цилї котри ше будзе розрабяц у окремних роботних ґрупох у спомнутим термину. До тераз пририхтани окремни образци по спомнутих обласцох, а спрам пополнєтих питальнїкох котри доручели поте раз лєм ше снац на ци онал ни со вити и котри пред ставяю початну основу за писанє Предкладаня Акций­ ного плану. Прето до роботи уключени фаховци котри у векшим чишлє були уж анґажовани у писаню предходного Акцийного плану.

- На тей схадзки поднєшени и звит о нащиви делеґациї Координациї до РТВВ, дзе констатоване же саме финан­ сованє тей нашей найвекшей информативней Покраїнскей установи нє достаточне и нє адекватне, же ше муши ище робиц на общим дзвиганю квалитета и условийох за ро боту и же потреб не ка дров ске змоц нь ованє и ошви жо ванє у шицких меншинских редакцийох. Окреме наглашене же РТС розполага зоз вельо векшима средствами, медзитим, наиходзи на исти проблеми як и РТВВ, а тоти проблеми би ше могло адекватно ришиц у наиходзацим периодзе - гварел предсидатель НСР Сакач. Тиж так поведзене же велї локални радио станїци по­ сле оконченей приватизациї загашели, або зменшали програми на меншинских язикох. Окреме наглашена потреба за отримованьом урґентней схадзки зоз премиєрку Влади Ану Брнабич по питаню фи нан со ва ня ро боти на ци онал них со витох, бо по сле остатнїх подрагшеньох, велї порядни активносци загрожени, або уж и утаргнути.^ Я. Дюранїн 25. ФЕБРУАР 2022.

ІІ2піоупіік@ги5кезІоуо.сот

ВИБЕРАНКИ 2022

ТУРИСТИЧНИ ПОТЕНЦИЯЛИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

НАЩИВА ПОКРАЇНСКОГО СЕКРЕТАРА ЗА ПРИБРЕДУ И ТУРИЗЕМ У Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк” пондзелок, з нагоди означованя шветового дня туристичних водзачох, отримана роботна схадзка представнїкох покраїнских власцох, Туристичней орґанизациї Сербиї, локалней самоуправи, фаховцох зоз домашнєй школи, локалного туристичного здруженя, Грекокатолїцкей Церкви, представительох институцийох и установох з валалу а схадзки присуствовали покраїнски секретар за привреду и туризем Ненад Иванишевич, помоцнїк секретара Милан Ярич, директорка Туристичней орґа­ низациї Сербиї Мария Лабович, предсидатель Дочасового орґану Општини Кула Дамян Милянич, помоцнїца директорки школи Лїляна Фина, секретар Месней заєднїци Руски Керестур Михайло Пашо, предсидателька Туристичного здруженя „Руски Керестур” и школски педаґоґ Любица Няради, парох керестурски о. Владислав Варґа, тутор Водици Владимир Чизмар, директор Туристичней орґанизациї Кула Владимир Станкович, директор Дома култури Руски Керестур Владимир Надь и директорка ЯКП „Руском” Биляна Ковачевич. Присутних зоз привитнима словами перше привитала заменїца директорки школи Лїляна Фина, а потим ше директорка ТО Сербиї Мария Лабович порозпитовала о капацитетох и потенциялох образованя, о капацитетох за змесценє туристох, и о локалитетох зоз котри на розполаганю у нашим валалє, а окреме ше интересовала за

Н

•’

г

г

Ру С К у К у ХНЮ ПРЕДСТАВИЦ НА САЙМЕ ТУРИЗМА .. ^ _ У дискусиі зоз Любицу Няради котра секретарови „Иванишевичови ^ представела проєкт Мацеровеи рускеи кухарки, начално догварене же би тото виданє НВУ „Ру­ ске слово” котре ше обчекує тих дньох, було добре представиц на Сайме туризма у марцу, а Нярадийова би за тоту нагоду порихтала и єдла за деґустацию. Як потолковал Иванишевич, вироятнє обдумаю же би єден дзень сайму бул пошвецени туризму и представяню нацио­ налних меншинох и їх єдлох.

будинок Замок. Подобнє, алє зоз окремну наглашку на покраїнски конкурси и можлївосци розвою, бешедовал и секретар Иванишевич. На схадзки насампредз, бешедоване о можлївосцох образованя за туристичного технїчара у керестурскей школи, потим шицки присутни визначели свойо видзенє туристичних потенциялох у валалє, а представени и числени приклади добрей пракси - музей, Водица, церква, манастир, Конїцки клуб, як и можлївосц пририхтованя етно столох зоз традицийним руским єдзеньом. Детальнєйше, як випатра єден туристични дзень у Ру­ ским Керестуре, представела Любица Няради, потим потолковала же Туристичне здруженє Руски Керестур часто 25. ФЕБРУАР 2022.

домашнє странским туристом, и же єст числени тури ко­ три ставаю до нашого валалу. Вона им у догварки зоз їх туристичнима водзачами орґанизує обход и нащиву тутейшим знаменїтосцом, орґанизує им мини пияц домашнїх продуктох и продуктох власного виробнїцтва, орґанизує воженє на парадних запрагох зоз коньми, а по їх жаданю можлїва и деґустация автохтоних руских єдлох. По законченю урядовей часци схадзки у школи, госци пожадали нащивиц Водицу, дзе их домашнї дзечнє привитали у єдним мини туристичним обходу. Парох о. Владислав Варґа госцом насампредз презентовал проєкт центру Емаус, вокраци историю и плани за наиходзаци период. На вельке одушевиє шицких присутних зоз та­ ким святилїщом, секретар Иванишевич записал пригодни слова и до Водицовей кнїжки. На концу ше розишли зоз тварду догварку же Руски Керестур єден зоз найвекших туристичних потенциялох у кулскей општини котри треба пестовац и цо баржей розвивац.^ М. Джуджар

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК І

\

ВИБЕРАНКИ 2022

ПАРЛАМЕНТАРНИ И ЛОКАЛНИ ВИБЕРАНКИ РОЗПИСАНИ ЗА 3. АПРИЛ Предсидатель Републики Сербиї Александар Вучич, вовторок, 15. фебруара, подписал одлуку о розпущованю Скупштини Сербиї и розписал парламентарни виберанки за 3. април. Републична Виберанкова комисия, по хвильку кед писани текст, Пише: преглашела осем лїстини кандидатох вецей странкох, Александар п а л а н ч а н и н односно коалицийох хтори буду участвовац на виберанкох ермини за окончованє виберанкових активносцох чечу од дня ступаня на моц, цо значи же починаю источасно. Виберанки за народних посланїкох запровадза виберанково орґани на основи Закона о виберанкох на­ родних посланїкох, а одлука будзе на моци од обявйованя у „Службеним глашнїку” Републики Сербиї. З тей нагоди предсидатель Републики Сербиї Алексан­ дар Вучич наглашел же пред нами и виберанки за вецей локални самоуправи и поволал шицких гражданох же би вишли на гласанє. То права драга же бизме указали нашо демократски капацитети и, вшелїяк, кельо важне же би ше прилапело плани и програми за будучносц. Будзе то ище єден крочай на драги демократскей и европскей будучносци Сербиї.

Т

ЛОКАЛНИ ВИБЕРАНКИ У 13 ОПШТИНОХ Предсидатель Скупштини Републики Сербиї Ивица Дачич истого дня розписал виберанки и за Скупштину Городу Беоґрад и ище дванац општини - Бор, Арандєловац, Смедеревску Паланку, Лучани, Княжевац, Медведя, Баїна Ба­ шта, Долєвац, Кулу, Кладово, Майданпек и Сечань. У тих општинох 3. априла будзе ше виберац и општинских одборнїкох. Початком марца, як з тей на­ годи надпомнул Ивица Дачич, буду розписани виберанки и за предсидателя Републики Сербиї. Виберанки буду окончени истого дня и то 90 днї пред вицеком мандата на функциї предсидателя держави. З оглядом на тото же то конєц мандата терашньому зволаню Скупштини, Дачич здогаднул же од остатнєй схадзки посланїкох, од 3. авґуста по 14. фебру­ ар, на дньовим шоре мала 435 точки, прилапени 265 закони,

6 РУСКЕ СЛОВО

отримани 67 схадзки, а Скупштина за рок и пол зашедала 136 днї. Значна ствар же Скупштина вигласала пременки Устава, як и одвитуюци закон. Зоз тоту пременку постала перше тота хтора розвласцела Скупштину Репу­ блики Сербиї же би виберала представительох судскей власци. У тим смислу то єден вельки демократски кро­ чай Сербиї хтори фундамент за реформу правосудней системи и вибудов нєзависного судства. АКТИВНОСЦИ СТРАНКОХ, РУХОХ И ҐРУПОХ ГРАЖДАНОХ По розписованю парламентарних и локалних виберанкох, шлїдза крочаї странкох, рухох и ґрупох гражданох. Нєобходне же би шицки учашнїки на наиходзацих виберанкох Републичней виберанковей комисиї доручели 10 000 оверени подписи за виберанкову лїстину, а меншински странки 5 000. Лїстини треба придац компе­ тентним комисийом найпознєйше, по нових правилох, 20 днї пред отримованьом виберанкох. Пред нами мешац и пол виберанковей кампанї. Тоти виберанки буду першираз орґанизовани у складзе зоз пременками у виберанковим процесу, хтори резултат сету виберанкових законох хтори у Скупштини вигласани пред двома тижнями. По хвильку кед писани текст, Републична виберанкова комисия преглашела осем лїстини - Сербскей напредней странки - „Александар Вучич - Вєдно можеме шицІ ко”, Социялистичней партиї т Сербиї - „Ивица Дачич пре­ , | | миєр Сербиї”, Союз войводянских Мадярох - „Иштван Пастор”, Сербскей радикалней странки „Др Воїслав Шешель”. Комисия преглашела 25. ФЕБРУАР 2022.

ІІ2піоупіік@ги5кезІоуо.сот

ВИБЕРАНКИ 2022 лїстину Сербска коалиция НАДА, под числом 6, а тоту лїстину творя Рух обнови Кральовини Сербиї, Демократска странка Сербиї и 25 здруженя гражданох. Тота коалиция будзе мац мено „Др Милош Йованович - Нада за Сербию - Сербска коалиция НАДА - Национална демократска алтернатива Демократска странка Сербиї - ДСС - За Кральовину Сербию - Монархисти - Воїслав Михайлович.

ГЛАСАЦ МОЖ И У ИНОЖЕМСТВЕ Министерство вонкашнїх дїлох, з нагоди наиходзацих виберанкох, поволало шицких хтори жадаю вихасновац свойо гражданске право у иножемстве же би контактовали найблїзше дипломатско-конзуларне представництво. Гласаче хтори у иножемстве, прейґ спомнутого представительства Републики Сербиї, можу поднесц вимогу же би ше до единственей гласацкей лїстини уписало податки же буду гласац у иножемстве. То треба покончиц найпознєйше пейц днї пред заключеньом лїстини, а то 12. марец до пол ноци. До вимоги за гласане у иножемстве муша буц уписани особни податки, як и податки о пребуваню у иножемстве. Дипломатско-конзуларне представнїцтво тоту вимогу доручи компетентней општинскей, односно городскей управи по месту биваня у жеми хтора о тим приноши ришене. По приношеню ришеня, граждане буду гласац спрам места дзе биваю у иножемстве и уписованя податкох до единственей гласацкей лїстини.

Комисия концом прешлого тижня преглашела и лїстини „Заветници” и „Муфтиїн аманет”. Тиж так комисия преглашела и виберанкову лїстину „Мариника Тепич - зєдинєни за побиду Сербиї”, хтору придали Странка шлєбоди и правди, Народна странка, Демократска странка, Демократска заєднїца войводянских Мадярох, Странка Македонцох Сербиї, Рух шлєбодних гражданох, УСС „Слоґа”, Рух за преобраценє, Рух шлєбодна Сербия и Влашска странка.^ 25. ФЕБРУАР 2022.

СТАНОВИСКА

Пише: Мария ПЕРКОВИЧ, новинарка и активистка

ЕКОЛОҐИЯ ЯК ЗАГРАДКАРСТВО Нєспорни податок же еколоґийни активисти, зоз шицких бокох Сербиї, пребудзели поспане гражданство у Сербиї. Алє факт же климатски пременки, пандемия ковиду 19, у цалим швеце порушала (по хто зна хтори раз), еколоґийни питаня, и тоти питаня маю одгук у явносци, удава ше им порушац людзох, ширцом швета. Гражданство у Сербиї порушане, алє, чи „еколоґийна свидомосц” достаточна же би виратовала Сер­ бию, и Планету, з очиглядней девастациї и природи, и дружтва у котрих жиєме, и ми у Сербиї, и ми на Планети? Еколоґийни активисти и, з тей активносци формовани странки „желєних” вчасних осемдзешатих рокох 20. вику, єдине цо ше им поспишело, як часц европскей власци, же би деиндустриялизовали Европу и зопарли будованє нуклеарних електрарньох. Индустрия, хтора заґадзує природу, виселєна звонка Европи, та Европа (окрем Нємецкей) дома на мире, и поверхово ше зачудує же єй индустрия заґадзує там дзешка далєко у швеце, а тоти там по швеце нїч нє сцу зробиц зоз преселєну европску индустрию. Нуклеарна енерґия, гоч и найефикаснєйша и найдлугорочнєйша (под условийом же ше нє будує прейґ явних набавкох, алє по науки - од першей цегли, до остатнього ґраму плутониюма), застановени од страху пре нуклеарни войни. Углавним - резултат Желєних точно таки яки им политични швет - партикуларни и пасторални. Тото же Европа нє ма ин ду стри й ну продук цию и нє будує ну кле ар ни електрар нї, нє може виратовац анї Европу, анї швет. Швет заґадзени и вошли зме до червеней зони климатских пременкох. Тот кратки и барз поєдноставени историят Желєних у Европи, учи нас и можлївосцом еколоґийних рухох у Сер­ биї. Чи вони наисце можу мобилизовац жительство? Чи мож зро биц знач ни пре мен ки за гра ждан ство Сер биї хторе оду мера у биди и дзеветнастовиковних условийох роботи и жи­ вота у 21. вику? Чежко. Еколоґийни активисти обрацени ґу єдней романтизованей представи о природи и малогражданскому сну о своїм фалатку жеми, на котрим пестую свою здраву поживу. Гоч доруци и до общейшого - сербски фалаток жеми, зоз сербску здраву поживу. И то би було то. Зоз тим ше автоматично виключує трецина жительства лєм пре мено, а ище два трецини прето же - нє маю фалаток жеми. Як и еколоґийни активисти зоз 20. вику, анї нєшкайши активисти нє розумя же проблем нє у индустриї, алє у енормней продукциї звишку, и прето - енормней експлоатациї природи, а без даякей потреби. Индустрия хтора би була часц планованей економиї, спрам реалних потребох жительства, плус еко­ лоґийна свидомосц, нє стваряла би таке и телє заґадзованє. Тиж так и нєшкайши активисти, як и гевти зоз 20. вику, малогражданску представу о „своєй загради” и далєй часто но ша як за ста ву сво його акти ви зму, гоч уж Жан Жак Русо бул сви доми же ши цок про блем люд скей историї , пра ве почал зоз „свою заграду” и праве пре „свою заграду” жиєме и будземе жиц у пан де ми йох, а кли мат ски пре мен ки нам оче жаю, тиж, тот живот. Та так, еколоґия без класней борби, без вимоги за утаргованє власнїцтва - остава лєм заградарство и нє приноши нїяки пременки. Становиска еислоеени у тим тексту виключно аетороео и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ВИБЕРАНКИ 2022

ОПШТИНА КУЛА - ЛОКАЛНИ ВИБЕРАНКИ 2022

СНС ПЕРША ПРИДАЛА ЛІСТИНУ

З РУСКОГО КЕРЕСТУРА ШТВЕРО КАНДИДАТИ ЗА ОДБОРНЇКОХ Предвиберанкова кампаня у општини Кула будзе тирвац коло мешац и пол, обчекує ше же на виберанкох буду участвовац вецей странки, а медзи нїма перша лїстину придала Сербска напредна странка (СНС). Лїстина СНС придата под назву „Александар Вучич - Вєдно можеме шицко”. Функционере и активисти општинского одбору СНС придали лїстину Општинскей виберанковей комисиї стреду, 16. фебруара. СНС на тот завод наступи на виберанкох вєдно у коалициї зоз „Союзом войводянских Мадярох”. Перши на лїстини медзи 37 кандидатами, терашнї предсидатель Дочасового орґану Дамян Милянич, а зоз Руского Керестура єст штверо кандидати за одборнїкох - Мария Шепински, Михайло Пашо, Тихомир Медич и Олена Дороґхази.

Локални виберанки у општини Кула и ище 12 локалних самоуправох буду отримани 3. априла, вєдно зоз парламентарнима и предсидательскима виберанками. М. Дж.

У Руским Керестуре, прешлей нєдзелї, у ресторану ,Червена ружа” отримани такв. Осмомарцовски бал, односно друженє пензионерох з полудзенком, бал вочи Дню женох. На друженє були поволани шицки заинтересовани пензионере з валалу, а присуствовало наисце красне число, насампредз женох, котри ше вешелєли зоз живу музику цале пополаднє. На сходу присуствовал и предсидатель Дочасового орґану општини Кула Дамян Милянич за котрого пензионерки пририхтали окремни дарунок - череґи и багнїтки, як и секретар Месней заєднїци Руски Керестур Михайло Пашо. Иницияторка и орґанизаторка того друженя, уж по други рок за шором, Мария Шепински, активна членїца

Месней орґанизациї пензионерох котра средства обезпечела зоз рижних донацийох и спонзорствох же би шицко було задармо. М. Дж.

8 РУСКЕ СЛОВО

25. ФЕБРУАР 2022.

те 5Іа@ ги зке5Іо уо .со т

СХАДЗКА УПРАВНОГО ОДБОРУ РУСКЕЙ МАТКИ

ОБЕЗПЕЧОВАНЄ СРЕДСТВОХ ЗА НАСТУПНИ РОК У Руским Керестуре прешлого викенду отримана заєднїцка схад­ зка Управного одбору Рускей матки и Редакцийного одбору їх глашнїка „Руснак”, а з векшину гласох прилапени шицки точки Дньового шора. На самим початку схадзки, як уж на даскельо заводи и бешедоване, Руска матка утвердзела и же порядна Рочна скупштина хтора того року будзе и виберанкова, будзе отримана першей соботи у марцу, односно 5. марца. Було предкладня и за вименки Статуту, же би ше УО тей орґанизациї преширел, односно зменшал, медзитим, догварене же РМ функционує цалком добре у такей форми, та же нє треба нїч меняц. Потим, цо ше дотика прекладу кнїжки „Мала история Русинох”, автора Ивана Попа, догварене же тираж котри видруковани у количестве од 1 000 прикладнїкох, РМ як видаватель тоту кнїжку будзе дзелїц шицким заинтересованим на їх промотивних сходох и схадзкох. Тиж так, на урядове предкладанє Михайла Катони, кнїжка будзе подзелєна и у шицких школох дзе ше настава одвива на руским язику, а утвердзи ше и дзе єст потреба же би кнїжку достали и школяре котри виучую руски язик зоз елементами националней култури.

Винєшена и информция о зашеданю Шветовей ради РРЛ котре будзе отримане наиходзацого викенду у Румуниї, на зашеданє спред РМ пойду Дюра Папуґа и Славко Пап, и як визначене, медзи обсяжним Дньовим шором, найвекша часц пошвецена длугорочному проблему нєпризнаваня Руснацох у України, а шицко провадзене зоз дипломатску преписку и нєдавно достатим одвитом о тим питаню. На концу схадзки УО Рускей матки, предсидатель Дюра Папуґа потолковал плани за наиходзаци рок о спо­ собе обезпечованя средствох за финансованє їх дїялносцох. Матка уж поднєсла вимоги зоз проєктами на седем розлични конкурси, штири при покраїнских секретариятох, и три у Општини Кула. По проєктох, затераз планую вифинансовац - видаванє глашнїка „Руснак”, отримованє Подобовей колониї „Еуфемия Гарди”, орґанизованє Стретнуца поетох, литературних и музичних творительох РМ, Виставу малюнкох зоз Подобовей колониї, як и видаванє штирох провадзацих каталоґох їх активносцох. М. Дж.

ОТРИМАНИ БАЛ ДОМА КУЛТУРИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПРЕДЛУЖУЄ ШЕ ТРАДИЦИЮ После коло 20 рокох павзи, всоботу, 19. фебруара, ознова орґанизовани Бал Дома култури у Руским Керестуре на хторим ше, у преважно рускей музики, вешелєли коло 80 нащивителє. На балу, хтори бул отримани у пополадньових годзинох у ресторану ,Червена ружа”, присуствовали нащивителє рижних ґенерацийох, векшина аматере и заняти у Доме култури, а орґанизаторе пририхтали и рижни награди за побиднїкох у франтовлївих бавискох. Перша награда була додзелєна найшмелшей пари хтора одтанцовала перши танєц и з тим отворела тогорочни бал, другу награду достали побиднїки рулет-танцу, док трецу награду достал учашнїк балу хтори бул найшвидши и найсхопнєйши у облєканю пасовей сукнї. Награди обезпечели Дом култури, Национални совит и Новинско-видавательна установа „Руске слово”. За добру музику и веселу атмосферу на балу бул задлужени, уж добре познати, „Пицикато бенд” у чиїм составе були - Танита Ходак, Кристиян Няради и Мирон Сивч, а орґанизаторе балу були - Андрея Штефанко, Сашо Палєнкаш, Желько Ковач и Адриана Надь. Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА ТУРИСТИЧНА ОРҐАНИЗАЦИЯ ЖАБЕЛЬ

ВШЕ ВЕЦЕЙ ШЕ НАЩИВЮЄ ДЮРДЬОВ Туристична орґанизация Жабель того току предлужує промоцию валалох у своєй општини. Як пренєсол РТС у першей половки фебруара, после Чуроґа, до урядового туристичного понукнуца учишлєна и нащива Дюрдьова, дзе нащивителє можу видзиц збирку з вецей як 1 200 предметами з историї валалу у хторим вецей як два и пол вики жию Руснаци. У старей рускей школи у бачким валалу Дюрдьов виложена Руска одлога. Ту предмети хтори ше дакеди хасновало у живоце Руснацох, а пописани су по музейских стандардох, гварел Мирослав Чакан, хтори волонтерски окончує роботу водзача. Нащивителє колекциї найчастейше ше интересую за приповедку о подробносцох женского народного облєчива. За РТС Чакан потолковал специфичносци прикраскох на глави, на основи хторих ше знало же

хто одати, а хто нє одати, як и хто ма дзеци, а хто нє. То були, якиш, нєписани правила и то ше тераз пробує зачувац, бо тоти облєчива єст вше менєй. Пре вирус корона туристи вецей обиходзели Сербию, а то ишло на руку туристичним роботнїком у општини Жабель, хтори до туристичней тури учишлєли и шейтанє по Дюрдьове. Даскельо туристични Групи нащивели руску и сербску церкву, ґаздовство хторе продукує ґереґи, по чим валал познати, як и збирку историї Руснацох.

- Ґрупи хтори були у Дюрдьове були нєсподзивани зоз Руснацами, цикавело их одкадз Руснаци ту пришли и хто су. Кед чули як ше Дюрдьов насельовало, були и нєсподзивани з барз добрим заєднїцким животом Сербох и Руснацох на тим просторе - гварела Мария Чупич з Туристичней орґанизациї Жабель. М. Н.

НОВЕ ОРАХОВО

У ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ

ПРИЛАПЕНИ РЕФЕРЕНДУМ О УВОДЗЕНЮ САМОДОПРИНОСУ

БУДЗЕ ФАБРИКА ВОДИ

У Новим Орахове 20. фебруара прилапени референдум на хторим ше гражданє хтори маю право гласац вияшнєли о уводзеню локалного самодоприносу на подручю Месней заєднїци Нове Орахово. У виберацким списку було уписане 2 038 гласачох. Од того 1 499 зоз пребивалїщом на подручю Месней заєднїци Нове Орахово и 539 особи хтори витворюю приход од маєтку хтори ше находзи на подручю Месней заєднїци Нове Орахово. На референдум вишли 442 гласаче, цо 21,7 одсто од упи­ саних до виберацкого списку.

10 РУСКЕ СЛОВО

алє, нажаль, од гражданох хтори нє жию на подручю Нового Орахова, алє маю має­ ток од хторого витворюю приход, на гласанє вишли лєм 4 одсто. Док зоз пребивалїщом у Новим Орахове на гласанє вишло вецей як 30 одсто упи­ саних. Позитивно ше вияшнєла, односно за референдум гласала 301 особа, 137 особи були процив, а 4 лїстки були нєважаци. З оглядом на тото же ше векшина од тих цо вишли на гласанє вияшнєла за, самодопринос прилапени за наиходзаци 10 роки.

Прешлого тижня урядово подписани контракт о вибудови фабрики води, односно ушореня за преробок води за пице у општини Жабель, чия вибудов будзе у Чуроґу, а ма буц закончена по конєц рока. Вредносц тих роботох 65 милиони, котри обезпечела локална самоуправа, а додатни 25 милиони динари достати од Покраїнскей влади. Попри тим, направи ше и фабрику води у Ґосподїнцох, котра почнє робиц 2023. року, а окрем Ґосподнїцох, будзе намиряц з воду за пице и Жабель и Дюрдьов. Пре тото, планує ше вибудов велького ушореня, студнї и комплетни цивовод през Жабель по Дюрдьов. У тей хвильки ше ище проєктує, а тота инвестиция кошта коло 400 милиони динари.

Лю. Р.

Я. Дю.

25. ФЕБРУАР 2022.

те5Іа@ гизке5Іоуо.сот

СОВИТ ЗА ЗДРАВЄ ОПШТИНИ ВЕРБАС

УТВЕРДЗЕНИ ПЛАН АКТИВНОСЦОХ На схадзки Совиту за здравє општини Вербас, другей по шоре од конституованя нового зволаня, у першей половки фебруара, утвердзени рочни план активносцох. У наиходзацим периоду буду означени велї датуми з Календару явного здравя, през числени превентивни и промотивни активносци. У першим шоре активносци буду унапрямени ґу младим на теми превенциї ковиду и диябетесу, промовованя правилного костираня, добродзечного даваня креви и зменшаня числа нефролоґийних и ендокринолоґийних охореньох. На схадзки Совиту за здравє розпатрани и информациї котри значни за епидемийну ситуацию у општини Вербас. По звиту з Общого шпиталю Вербас, проблем же значна часц здравствених роботнїкох инфицирана з ковидом-19, а то твори почежкосци у каждодньовей роботи тей медицинскей установи. По сообщеню з Дома здравя Вербас, ситуация з вирусом корона у општини ше злєпшує. У ковид-амбуланти и на Оддзелєню педиятриї до пред тижньом було и до 400 препатрунки дньово, а тераз тото число преполовене. Заш лєм, як заключене, же би ше стан нє погоршал, епидемийни мири потребне почитовац и надалєй.

Дохторе найбаржей визначую ношенє защитних маскох, триманє физичней дистанци и вакцинацию. До Совиту за здравє Општини Вербас уключени Общи шпиталь Вербас, Дом здравя Вербас, Апатикарска установа Вербас, „Белави Вербас”, Червени криж Вербас, у сотруднїцтве зоз Гиґиєнским заводом Институту за явне здравє Нови Сад. Нєобходне же би ше шицки орґанизациї уключели до здравствено-промотивней роботи, же бизме и тераз у тей чежкей епидемийней ситуациї зоз ковидом-19 промововали здравє - визначела на концу предсидателька Совиту за здравє општини Вербас др Ана Варґа. О. Р.

У ВЕРБАШЕ

НЄОДЛУГА И РЕҐИСТЕР ЖРИДЛОХ ЗАҐАДЗОВАНЯ Аґенция за защиту животного стредку сообщела же, з потримовку Влади Зєдинєного Кральовства, помогнє же би 15 городи и општини у Сербиї возпоставели локални реґистри жридлох заґадзованя, пренєсол вербаски општински сайт. Локални реґистри буду формовац шлїдуюци городи - Вербас, Валєво, Осечина, Нови Сад, Краґуєвац, Суботица, Нова Варош, Приєполє, Кладово, Бор, Вранє, Лесковац, Пирот, Ниш и Чачак, хаснуюци уж иснуюцу информацийну систему на котрей засновани Национални реґистер жридлох заґадзованя. Наявене же податки о локалних жридлох заґадзованя буду доступни и ширшей явносци на єдним месце, у рамикох Националного реґистру жридлох заґадзованя Аґенциї, у диґиталним и машинским читлївим формату. То оможлїви приватному, цивилному и академскому сек­ тору, як и медийом и гражданом, же би ше на єдноставни способ информовали и креировали продукти засновани на отворених податкох, наведзене у сообщеню.

25. ФЕБРУАР 2022.

По словох помоцнїци дирек­ тора Аґенциї за защиту животного стредку Тамари Перунович Дюлич, адекватне зазберованє податкох основне предусловиє за ефикасну защиту животного стредку, а план же би по конєц 2022. року шицки локални само­ управи у Сербиї формовали свойо реґистри. Заняти у тих 15 локалних самоуправох буду обучени за креированє локалних реґистрох и евидентованє заґадзовачох на своєй териториї. На основи тих податкох, компетентни локални институциї годни приношиц плани и мири же би ше зопарло и зменшало заґадзенє животного стредку и же би ше охранєли природни ресурси. Запровадзованє диґиталних реґистрох локалних жридлох заґадзованя представя часц активносци Аґенциї у рамикох проєкту „Отворени податки за отримуюци розвой”. Проєкт запровадзує Програма Зєдинєних нацийох за розвой у партнерстве зоз Канцеларию за информацийни технолоґиї и електронску управу, з потримовку Влади Зєдинєного Кральовства. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ЗА ДОБРИ УРОЖАЙ ЖЕМ ТРЕБА ПРИКАРМИЦ

ГНОЙ ДРАГИ, АЛЄ ШЕ КУПУЄ Обчекує ше редуковане хаснованє минералного гною и у прикармйова ню жита, и у продукциї ярнїх културох. Фаховци совитую же би ше жито обовязно голєм раз прикармело Пише: Мартица ТАМАШ

польопривреди тераз актуалне прикармйованє жита, а даєдни польопривреднїки уж, пред остатнїма дижджами, окончели тоту значну роботу. Предходних рокох жито ше углавним прикармйовало на два заводи, перше зоз Уреу, а вец зоз АН-ом. У тогорочних условийох, кед гної барз дра­ ги, фаховци совитую же би ше жито голєм раз обовязно при­ кармело. Нєизвесносц хтору зме мали концом рока, чи вообще годно купиц потребни количества минералного гною, за нами. Як наявел министер польопривреди Бранислав Недимович, на медзинародним тарґовищу обезпечени 400 000 тони минералного гною, хтори сцигню пошвидко, зоз чим потреби Сер­ биї буду у подполносци задоволєни. Гної Уреа и К РК обезпечени за наиходзацу ярню шатву, та же ше у наиходзацих 30 дньох обчекує стабилизованє тарґовища и зменшанє цени гною.

У

БУЛО ЗА КООПЕРАНТОХ Директор Общей землєдїлскей задруги „Клас” зоз Коцура Любомир Тамаш гвари же як почали подрагшовац минерални гної од прешлей єшенї, так ше их и менєй куповало и хасновало.

- Людзе куповали гной, алє за 10 до 20 одсто менєй як предходних рокох и обчекуєм же и наяр будзе подобна ситуация. Ми мушели скорей обезпечиц потребне количество Уреи, же бизме мали начас за тих цо сцу прикармиц жито, и остало нам єдно количество хторе пойдзе на прикар­ мйованє ярнїх културох. Тераз азотни гної маю вельку цену, и АН и Уреа, алє заш лєм ше людзе одлучую хасновац гної, так же рахуєм же жито будзе солидно прикармене, як и же ше под ярнї кул­ тури будзе гноїц. АН тераз 97-98 динари за килу и Уреа трима цену од 115 динари за килу, алє обчекує ше же будзе дакус туньша док сцигнє з увозу тота хтору обецало Министерство польопривреди и хтору министер Недимович наявел. Ке-

12 РУСКЕ СЛОВО

льо ше зменша цена, увидзиме. Єст досц и тей Уреи хтора скорей увежена як барз драга и хто ю набавел по 850-900 еври за тону, тот нє годзен тераз спущиц цену за 150 або 200 еври по тони гутори Любомир Тамаш и дода ва же нє шкайшу польопри вреду нє мож за ду мац без ха сно ва ня м ин ералн ого гною, окреме кед ше обчекує добри урожай. Любомир Тамаш - Гриша тоти цо цалком виключую хаснованє минералних гнойох, на щесце, мало єст таких. Ми нє маме анї єдного кооперанта хтори нє будзе хасновац минерални гной у продукциї. Наша задруґ а ма гною, ми за наших кооперантох обезпечели шицко цо треба, нє маме звишок, а анї бим нє любел кед би ми остало гною на лаґеру по тей уходней цени, бо нє знаме цо ше случи на єшень и яки буду цени. Думам же то нє будзе тирвац навики и же ше догваря коло цени ґазу. Предпоставям же штучни гной нїґда вецей нє будзе 300 еври, як цо бул скорей, алє нє верим же занавше останє така висока це­ на. А хто ше занїма з польопривреду, муши уложиц до продукциї цо треба, кед же сце мац добри урожай - заключує Любомир Тамаш и визначує же шицко „вицагли” барз до бри це ни поль опри вред них 25. ФЕБРУАР 2022.

екопотуа@ги5ке5Іоуо.сот

продуктох вєшенї и же ше наздава же цени и надалєй бу­ ду таки же обезпеча и заробок. ПОПРЕДАНЕ ШИЦКО Юлин Фейса зоз ДОО „Либела продукт” зоз Змаєва, з Дїловней єдинки у Коцуре гвари же интересованє за минерални гної вельке.

- Влонї, у тим чаше, кила Уреи була 45 динари, а кила АН-у 41-42 динари. Того року АН кошта 97, а Уреа 115 динари, цо значи же цени пошли горе два, два и пол раз, а прецо азотни гної так подрагшели, ми нє знаме. Вжиме зме обезпечели вельки количества минералного гною, же бизме мали за прикармйованє жита и за ярню шатву. Аж зме ше обавали же чи то шиц ко пре йд зе, чи люд зе по купую телї гной. Медзитим, на гной навалєли и з Вербасу, и зоз Савино Села и нашо кооперанти ту з Коцура, так же тих дньох оставам без гною. Юлин Фейса Правда же гной драги и же ше шицки людзе поносую на цену гною, алє без нього до продукциї нє вредзи уходзиц. Векши кооперанти шицко то уж покуповали и однєсли дому, а тоти цо робя менши поверхносци ище вше роздумую, гоч єст и з нїх цо купели гной - гутори Юлин Фейса и толкує же задруґа Либела и на да лєй будзе обез печо вац гной.

- Чекаме же гной сцигнє, як наявене, з Кирґистану, по нїзшей цени. Нє знаме яка будзе цена и яки будзе квалитет, алє кельо ше годно обезпечиц, ми обезпечиме, же бизме и тей яри мали оптимални условия за продукцию у польопривреди. Людзе ше нє можу одрекнуц од хаснованя минералних гнойох, бо кед сцу мац хасну, муша и уложиц. Польопривреднїки дакус кориґовали количе-

КОНТРОЛА КВАЛИТЕТУ И МИРИ ПОТРИМОВКИ Министерство польопривреди наявело позарядово контроли увеженого минералного гною и його квалитету, же би не пришло до даяких злохаснованьох и правеня чкоди польопривреднїком. З нагоди подрагшеня репроматериялу у земледїлскей продукциї, министер польопривреди Бранислав Недимович наявел и два конкретни мири потримовки. Перша мира безкаматни кредити за польопривреднїкох при дзешец дїловних банкох (Комерциялна банка, ПроКредит банка, Сбербанк, Банка Интеза, ОТП банка, Кредит Агрикол, Халк Банк, УниКредит банка, Райфайзен банка и АИК банка), зоз термином одплацованя до три роки и можлївим ґрейс-периодом до рока. Информациї о купованю гою по найвигоднейших условийох заинтересовани польопривреднїки мо­ жу достац на телефони: 011/30-20-100; 011/30-20-101; 011/36-12-197; 011/26-07-960. Друга мира то утарговане царини од 10 одсто за набавку гною зоз тарґовищох трецих жемох, гевтих зоз хторима Сербия не ма Спорозумене о шлебодней тарґовини, яке ма зоз Европску унию и Русийску федерацию.

25. ФЕБРУАР 2022.

ства, скорей ше жито прикармйовало зоз 150 килами, а тераз зоз 100 килами Уреи по гольту - гвари Фейса. До ДОО Либели приходза и польопривредни продукователє хтори сцу гной купиц прейґ безкаматних креди­ тах хтори даваю банки.

- Ту дакус процедура тирва, углавним шицко завиши од того за яки час банка одобри кредит. Польопривреднїк вежнє од нас предрахунок, ми му чуваме робу и вец кед кредит одобрени, банка нам уплацує пенєж и польопри­ вреднїк може однєсц свой гной. Ми у Коцуре нє мали вельо таки случаї, алє у нашей централи у Змаєву єст надосц таких купцох, кажде ше опредзелює за тото цо му баржей одвитує - гвари Фейса и визначує же вельо значи же цени польопривредних продуктох влонї були добри.

- Ми тераз кукурицу одкупюєме од 27 по 30 динари, жито цо маме на лаґеру идзе по 31-32 динари. У перших контрактох цо ше тераз правело за жито „на желєно” це­ на жита 28-30 динари, цо значи же така цена найвироятнєйше будзе и у жатви. Шицки обчекую же и цени дру­ гих польопривредних продуктох буду як треба и же буду провадзиц подрагшенє гною, бо би мушело буц и заробку. Гной обовязно треба руциц, уж хто яке количество може. Нє вредзи починац продукцию без гною, бо рок прейдзе, уложи ше вельку роботу, зоз драгим горивом, з драгим шацом и на концу треба же би ше мало и урожай и заробок - заключує Фейса и гвари же обчекує же за польопривреду будзе добри рок. ГНОЇЦ ПОСЛЕ АНАЛИЗИ ЖЕМИ Со ви тода вец за зе млє дїл ство у Польопривредней фаховей служби (ПФС) Вербас дипл. инж. Владимир Ранков совитує продуковательом же би перше окончели анализу жеми, а вец гноєли, лєм тельо кельо треба.

- Урожаю будзе лєм кед же ше у продукциї и єшеньских и ярнїх польопривредник културох похаснує минерални Владимир Ранк°в гної, або КРК вєшенї, а чи АН-у тераз. Треба зробиц аґрохемийну анализу жеми, по познатей К-мин методи на присуство лєгко доступного минералного азоту у жеми. Анализа жеми у ПФС Вер­ бас кошта 1 620 динари и у одношеню на прешли рок, наша лаборатория зробела вельо векше число анализох, цо барз добре, бо гутори же продукователє водза рахун­ ка хторого гною и яке количество гною треба похасновац на одредзеней парцели. Попри резултатох анализи, польопривреднїк достава и препорученє зоз хторим гнойом и кельо гною треба же би унєсол до жеми, у зависносци и од того хтору польопривредну културу засадзи. Продукователє похопели же укладаня до польопривреди барз вельки, же цени инпутох за ярню шатву у 2022. року барз поросли у одношеню на 2021. рок. Ми як ПФС даваме препорученє, алє нє можеме вплївовац на цену, так же кажде ґаздовство треба же би патрело же би рационално и економично хасновало минерални гної, з почитованьом основних принципох рошлїнскей продукциї - гутори Ранков.■

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ЯК ШЕ ЗОГРИВАЛИ КЕРЕСТУРЦИ ТЕЙ ЖИМИ

ОГРИВИ БУЛО, АЛЄ ЦЕНИ РОСЛИ

Пише: Марина ДЖУДЖАР

Векшина керестурских обисцох ше зогрива на класични способ зоз хаснованьом черствих енерґентох, якошик то найчастейши способ зогриваня на валалє. Правда того року обачлїве же ше звекшало число обисцох котри ше прикапчали на ґаз, алє процентуално то ище вше барз мало

бачлїве ше же зоз огриву тарґує ище вше, и розпитуюци ше медзи тима ко­ три предаваю огриву у валалє, дознаваме же цени шицких енерґентох влєце нагло поросли, кед ше обчековало же людзе буду куповац огриву за наиходзацу жиму, цо директно уплївовало же ше менєй тарґовело, и велї дочекали жиму, мож повесц, нєпорихтани. Нєпорихтани були и тоти цо предаваю огриву. Потераз, скорейших рокох на каждим месце дзе ше предава огриву, вше було доступне и древо и углє тим котри пришли купиц, так повесц купец пришол, уплацел, а тарґовец му одвезол дому. Медзитим, тей жими ситуация була цалком процивна, за огриву ше требало записац, и почекац, скоро вшадзи, а и тоти цо ше за­ писали та чекали, лєбо ше прилагодзовали, бо ше часто случело же на концу куповали тото цо сцигло, а нє цо наручели.

О

НАЙВЕЦЕЙ ШЕ ТАРҐОВЕЛО ОКРАЙКИ ПАКОВАНИ У ПАЛЕТОХ Зоз пороснуцом шицких ценох, людзе почали преважно куповац тото цо найтуньше, а то древово окрайки, чи коцочки и латочки зоз древеней индустриї, лєбо дещички. Вшелїяк же то постало досц популарне, того року така палета окрайкох велькосци 2 до 2,2 кубни метери ше тарґо-

14 РУСКЕ СЛОВО

вело по 11 000 динари. Прешлого року, иста така палета коштала коло 9 000 ди­ нари. Таке древо ше понука на даскелїх местох у валалє, єдно з нїх то и древара „Хела”, та зме ше ту презнали яка була ситуация тей жими.

- Людзе ище вше досц заинтересовани за огриву, ми понукаме древо - гевто пору­ бане и зложене, и окрайки, шицко пакова­ не у палетох. Обачлїво ше вельо вецей интересую за окрайки, гоч перше шицки розпатраю тото рубане, алє нажаль, цена му нє така прицагуюца. Ґу тому, тей жими мож обачиц же ше огриву купує покус, накадзи ше потроши єдна палета, та купци приду по другу - потолковал нам заняти у „Хели” Дюра Сабол. У спомнутей древари зме єдино и нашли древа, тераз, у тей хвильки нїґдзе нє було доступне, вшадзи обчекую нову туру тих дньох. И вони тиж розвожа палети на адреси купцох. ДОМАШНЬОГО УГЛЯ МОЖЕБУЦ АНЇ НЄ БУЛО Чекали и тарґовци, випоручованє ишло спомалшено, нєурядово приповедки, а и зоз виявох по медийох могло заключиц же на тарґовищу тей сезони, випатра, анї нє було домашнього угля зоз рудокопу Колубара. Пре бриґу зоз колубарским угльом, 25. ФЕБРУАР 2022.

екопотуа@ги5ке5Іоуо.сот

озбильни проблеми настали и у продукциї електричней енерґиї у Термоелекрарнї Никола Тесла. Проблеми пре нєвипоручованє догварених и напредок виплацених количествох угля зоз Колубари мала аж и локална самоу­ права Општини Кула, котра ше знаходзела на рижни способи, а будинок Дома култури у Руским Керестуре з векшей часци тей жими остал без зогриваня, о чим зме уж писали у скорейших написох. Накратко поведзено, ситуация була цалком нєвигодна. На вецей местох зме дознали же ше тей жими хасновало углавним углє зоз Чарней Гори, ткв. плєвальске. Сушене углє було барз ридке на тарґовищу, було каменого, и якеш подобне каменому, а найвецей тарґовци понукали лиґнит, углє найгоршого квалитету, но заш лєм, тото и було найтуньше та ше го найвецей и куповало. З тей нагоди нащивели зме витоварище у Сания Колошняя, котри, предлужуюци длугорочну

бавяц. Но, донєдавна зме мали угля, лиґнит и сушене котре було окреме глєдане у валалє. Тераз нє маме нїч, а як дознаваме, там одкаль ми набавяме древо, тераз спаднул вельки шнїг, и уж даскельо днї нє маме нїч на лаґеру, гоч обчекуєм же чим ше хвиля стабилизує, та вироятно и ми наполнїме наш двор - толкує Сани Колошняї, и визначує же то уж и на­ бавка огриви при концу, бо накадзи оцеплєло, людзе вельо менєй заинтересовани за огриву.

ЗАРОБОК У БОШУ Спрам остатнїх податкох Националней служби за обезпечованє роботи, Подручна єдинка у Шидзе ма на своєй евиденциї ко­ ло 1 900 нєзаняти особи. А однєдавна значне число младших нєзанятих людзох

ПО ОГРИВУ КАЖДИ ДЗЕНЬ

Донєдавна цалком нєзвичайна ситуация, кед ше по предавальнох зявела пакована огрива у мещкох, понайвецей древа або брикети, мож повесц же остатнї роки, а окреме тей жими, постала реалносц. О тим же ше огриву купує на мали пакованя, кажди дзень, або кеди кельо хто ма пенєжи, до­ знали зме и у древари Ґрмеч, дзе ше тиж у валалє предава огриву, насампредз древо, готове рубане у палетох и у мещкох, и брикети тиж у мандих пакованьох.

- Такой при нас обок ше находзи предавальня, и єст вельо людзох котри рано кед там купя хлєб и основни продукти, приду и до нас купиц мещок огриви, чи то брикети, або рубане древо. Очиглядне же куповна моц досц слаба, и же на таки способ люд­ зе пробую балансовац власни буджет - толкує Дарко Бабич, заняти у древари „Ґрмеч.” У тей древари, древо розвожа на адресу, алє кед зме ше пошли розпитац, на лаґеру нє була анї єдна велька палета, доступни бу­ ли лєм мали пакованя. Надалєй зме предлужели приповедку о ценох, поровнуюци их зоз прешлорочнима.

- Ми у нашим понуканю маме лєм древо паковане у палетох, фамелийну традицию, роками готове порубане, и єдна посклапредава огриву, преважно углє и дана палета, количества 1,8 медрево. Правда, їх витоварище тери кубни, тераз кошта коло 15 зме нащивели можебуц кед сезо- 000 динари, а прешлого року на зогриваня при концу, алє на исту зме предавали за коло 11 000 динари. Тераз ту цени одсту­ лаґеру нє мали нїч.

- Мнє ше видзи же цена огриви паю, зависно од тури до тури, нє поросла так страшно, якош ше алє мож повесц же просеково нам удало отримац прешлорочни подражело коло 30 одсто - зацени, алє факт же чежко було на- ключує Бабич.^ 25. ФЕБРУАР 2022.

ЗОЗ ШИДУ ИДУ РОБИЦ ДО ФАБРИКИ У ШИМАНОВЦОХ

іп у є п і

Зоз погона у фабрики БОШ

роботу достало у фабрики Роберт Бош д.о.о. у Шимановцох, хтора роби за автомобилску индустрию. Як нам гварел Влайко Манойлович зоз НСЗ у Шидзе, роботу достали коло 150 особи з подруча општини Шид. На питанє яка фахова приготовка глєдана, М ано­ йлович нам гварел же достаточно же би особа мала основну школу, а вшелїяк же лєпше кед ма векшу фахову приготовку. Роботу ше достава на роботним месце оператер у продукциї. Робота ше одвива у трох зменох, а обезпечени и автобусни превоз од Илинцох прейґ Вашици, Адашевцох, Шиду, Ґибарцу, Бачинцох, Куковцох (дзе приходза и зоз Ердевику), так же автобуси вожа аж по фабрику. У першей змени ше роби од 6 по 14 годзин и зоз Шиду автобус руша на 4 годзин и 31 минуту, за другу змену авто­ бус руша на 12.31 г, а за трецу на 20.31 г. До фабрики у Шимановцох, хтора од Ши­ ду оддалєна коло 80 километри, сцигує ше 15 минути скорей як почнє роботни час. Окрем порядней плаци обезпечени и цепли оброк у кантини и можлївосц напредованя у роботи. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА КПД „КАРПАТИ” У ВЕРБАШЕ

ПОЧАЛ ПРОЄКТ „ВЄДНО ЗМЕ МОЦНЄЙШИ” Дзеци одмалючка треба же би ше упознали, едуковали и прилапели єдни других як ровноправних парнякох, без огляду же маю розлични култури, традициї, национални и вирски припадносци, порученє и сущносц проєкта „Карпати и младеж - вєдно зме моцнєйши” хтори реализує вербаске КПД „Карпати” просторийох Културно-просвитного дружтва „Кар пати” у Вербаше прешлого тижня отримана перша од пейцох планованих роботньох у рамикох проєкту „Карпати и младеж - вєдно зме моцнєйши”. У роботнї участвовали дзеци з вербаских основних школох котри припадаю рускей, мадярскей лєбо українскей националней меншини и ходза на годзини виборней настави з предмета пестованя мацеринского язика з елементами националней култури. По словох координатора и одвичательней особи за сам проєкт др Деяна Загорянского, циль проєкта же би ше обробели и представели язик, обичаї и култура каждей националней меншини през креативну роботу и на прилаплїви способ за одредзени возрост, у рамикох заєднїцких тематских роботньох. Тиж, єден з цильох и же би ше дзеци младшого возросту медзисобно упознали зоз розличносцами своїх парнякох, представели и научели цо окремне и специфичне при других националних меншинох, а зоз тим же би ше тоти специфичносци о язику, култури, обичайох, традициї представели и векшинскому народу, односно дзецом истей возростней ґрупи котри припадаю векшинскому народу. Дзеци треба же

У

способ будуцим ґенерацийом котри жию у тим мултинационалним стредку, з главним цильом - охраньованя розличносцох и заєднїцки соживот, без огляду на националну, вирску и етнїчну припадносц - визначел Загорянски.

У рамикох тематских роботньох буду облапени рецитали визначних меншинских литературних творительох, язични специфичносци и характеристики, бависка, танци, обичаї, музичне и подобове творительство, национални єдла... Тиж буду представени и мултимедиялни змисти котри бешедую о тематских єдинкох котри предмет интересованя. По законченю проєкта, плановане же би ше орґанизовало квиз знаня на котрим би дзеци, учашнїки проєкта, указали кельо упознали и познаю єдни других. На концу, як додал координатор и одвичательна особа за тот значни проєкт Деян Загорянски, роботнї и активносци ше запровадзує и реализує з почитованьом шицких нєобходних и препоручених епидемийних мирох.

СОТРУДНЇЦТВО ДРУЖТВА И ШКОЛОХ би ше упознали, едуковали и прилапели єдни других як ровноправних парнякох, визначел наш собешеднїк, без огляду на националну и вирску припадносц. През реализацию проєкта, як гварел Загорянски, визначи ше специфичносци и розличносци, мултикултуралносц, котру ше прилапи як файту богатства у мултинационалним стредку яки општина Вербас.

- То значни проєкт за нашо Дружтво, а през його реализованє плануєме афирмовац и дзвигнуц свидомосц о националних меншинох, як и популаризовац и промововац образованє на меншинских язикох и дац потримовку у реализациї виучованя мацеринского язика зоз еле­ ментами националней култури. Плануєме привесц як госцох и даєдних еминентних представнїкох шицких трох националних меншинох котри би допринєсли тому же би понукнути змисти були представени на найлєпши

16 РУСКЕ СЛОВО

Пририхтованя за проєкт ш е орґанизую у сотруднїцтве КПД „Карпати” зоз ш колами и наставнїцами котри анґажовани на спомнутим предмету на трох язикох Славица М али задлужена за руски язик, А нита Тот за мадярски и Олґа Станков за українски язик. Як и вони сами визначели, по запровадзованю того про­ єкта, ш ицки здобути нови драгоцини знаня и схопносци буду применьовац у своєй дальш ей едукативней роботи у ш колох, алє и у КП Д „Карпатох”, дзе ше дзеци зазберую.

Проєкт „Карпати и младеж - вєдно зме моцнєйши”, чий ношитель Културно-просвитне дружтво „Карпати” Вербас, потримало Министерство за людски и меншински права и дружтвени диялоґ.^ О. Русковски 25. ФЕБРУАР 2022.

киІІига@гизке5Іоуо.сот

НОВИ КНЇЖКИ „РУСКОГО СЛОВА”

ПОЕЗИЯ, ПРОЗА И ДРАМА ПО РУСКИ У єдним колє „Дуги”, у трох кнїжкох достали зме шицки три конари хтори творя литературу - поезию, прозу и драму, и то актуални авторски діла написани/публиковани по руски од час жимских шветох, зоз друку вишли три нови наслови у едициї „Дуга”, з хторима практично заокружени Видавательни план НВУ „Руске слово” за 2021. рок. Слово о кнїжкох „Медзи двома побрежями” Олени Планчак-Сакач, „Приповедки” Янка Павловича и „Драмски колажи” Владу Нярадия. Едиция „Дуга” ма мисию „твориц актуални литературни живот” рус­

П

кей заєднїци, односно публиковац литературни твори зоз шицких белетристичних жанрох и пестовац максималну творчу шлєбоду и авторску креативносц уметнїкох красного слова. Дзекуюци такому одредзеню, маме куриозитет яки ше давно нє случел у руским видавательстве. У єдним колє „Дуги”, у трох кнїжкох достали зме шицки три конари хтори творя литературу - поезию, прозу и драму, и то актуални авторски дїла написани/публиковани по руски. У тим случаю, мисия тей едициї, твориц актуални литературни живот рускей заєднїци, без сумнїву сполнєна. Кед ше ю спатра саму за себе, за нову збирку Олени Планчак-Сакач „Медзи двома побрежями” могло би повесц же припада главному цеку рускей поезиї, тому дзе вода найглїбша. Єй поезия ше нє розлїва, алє анї нє щезує у писку преходносци, вона чече, у гармониї з природу и шветом. Як така, то ище єдна кнїжка квалитетней поезиї авторки чий власни печац и стил читательна публика препознава и почитує. Медзитим, кед знаме же тота кнїжка дублет зоз кнїжку хтора перше обявена по сербски („Изме^у две обале”, Фондацщ'а Група север 2020), доставаме интересантни литературни експеримент поровновац жридло и авторски прешпив. Мож повесц же обидва верзиї функционую на єднаким уровню, як два вариянти ориґиналу. „Приповедки” Янка Павловича друга кнїжка кратких приповедкох писателя з Вербасу. Першу, „Репик на души” обявел 2012. року, а у медзичаше зме мали 25. ФЕБРУАР 2022.

нагоди його нови твори читац у часопису Шветлосц и у Руским християнским календаре. У новей кнїжки єдноставного и зжатого наслову, 24 кратки приповедки, тиж таки - єдноставни и зжати, цо у тим жанру, яки барз потребни рускей литератури сущне. Як пише рецензентка Олена Планчак-Сакач, у своїх концизних приповедкох писаних у стилу модерного реализма у хторих обрабя актуални питаня нашого транзицийного часу, автор дава оштроумну анализу духовного стану поєдинца и дружтва ... и указує же постої лєм звичайни чловек, а нє вельки героє и жертви. Визначни руски подобови уметнїк Владо Няради зоз кнїжку „Драмски колажи” публики представя ище єден свой творчи вираз. Осем драми, од хторих дзепоєдни свойочасово уж дожили и интерпретацию на сцени, позберани до збирки хтору обєдинюю даскельо мотиви, при­ ступи и теми. Насампредз, ту авторова нєзвичайна имаґинация и визуализация, скоро же бешедує у сликох, а нє словох. Друге, нєспорно автентични погляд на

КРИСТИНА АФИЧ У „ЖРИДЛОХ” Кристина Афич зоз Руского Керестура познате мено у нашим музичним швеце як талантовани автор, композитор и виводзач. Єй литературни робо­ ти потераз обявйовани у МАК-у, Литературним слове и Шветлосци, а двоязична кнїжка поезиї Швет без сна/Свет без сна, недавно обявена у едициї „Жридла” перши єй самостойни наслов. Видаватель з тоту кнїжку направел винїмок у концепту едициї, понеже є друкована двоязично, по руски и сербски писнї написани на єдним язику, авторка преложела на други. Чи то була правилна одлука, оценя читаче, але стої факт хтори обачел рецензент Ваня Дула, же нашо млади авторе нє аутистично заварти, алє сцу комуниковац зоз ширшим шветом.

комплексни питаня як цо то руски идентитет и руски швет. Нє слово ту о даяких митолоґизованих лєбо романтичних, програмских „правдох”, алє перцепцию и дожице Нярадийових порученьох треба глєдац у оку припатрача. Шицки нови кнїжки „Руского слова” по популарних ценох мож купиц у шедзиску Установи у Новим Садзе и Дописовательстве у Руским Керестуре, од колпортерох по наших местох, а мож ю наручиц и прейґ сайту „Руского слова” на линку Мі:р8 ://кп_іІ2 к ір о т 8к і.с о т ■ И. Сабадош

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ШКОЛА „ПЕТРО КУЗМЯК” У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ОЗНАЧЕНИ МЕДЗИНАРОДНИ ДЗЕНЬ МАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА Дзень мацеринского язика у Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк” означени зоз пригоднима паноами, а у каждим оддзелєню зоз професорами и наставнїками мацеринских язикох школяре мали нагоду бешедовац о значеню язичней култури и вецейязичносци, цо и вредносци хтори ше промовую на тот дзень. Як уж традиция роками наклада, профе­ сорка руского язика у Ґимназиї Люпка Малацко вєдно зоз своїма школярами прприхтує виглєдовацку роботу под назву „Язик наш насущни”, о прикладох добрей пракси, алє и нєправилносцох у хаснованю мацеринского язика у оглашкох и на дружтвених мрежох.

ШВЕТОВИ ПРОБЛЕМ Ґенерална скупштина Орґанизациї Зединених нацийох за образованє, науку и културу (УНЕСКО) 21. фебруар як Дзень мацеринского язика хтори промовуе язичну културу, рижнородносци и вецейязичносц, прокламовала 1999. року. Як оценюю фаховци, у швеце скоро каждодньово скапе по еден язик, а линґвисти проґнозую же до конца 21. вику з коло 6 000 язикох вимре вецей як половка, а можебуц аж и 90 одсто. Сербия 2006. року ратификовала Европску грамоту о реґионалних и меншинских язикох. У нашей жеми єст вецей як 30 национални меншини, и 10 меншински язики, медзи нїма и руски, хтори у службеним хаснованю попри векшинского сербского. Я. Дю.

- Ґимназиялци уж єден длугши час провадза дружтвени мрежи и огласни места у валалє, и медзисобно чераме обяви котри полни зоз гришками у правопису и писму, а на хтори ше чловек може нашмеяц, алє и задумац же кадзи тот наш мацерински язик пошол. Таке нєдзбанє ше преширело аж и на урядове хаснованє, напр. на табли за назву улїци Петро Кузмяк, на сербским язику вихабене р, та написане Пето Кузмяк. Вшелїяк же зме єдну часц пошвецели и при­ кладом добрей пракси - толкує професорка Люпка Малцко. Наставнїца руского язика Каролина Джуджар зоз школя­ рами нїзших класох основней школи виробела богати и интересантни пано за хтори школяре пририхтовали присловки, загадки и наслови руских кнїжкох, а школяре висших класох зоз наставнїцу руского язика Тамару Хома тиж означели дзень мацеринского язика на годзинох зоз викладаньом о значносци язика и його правилного хаснованя, и през роботнї и дискусию. М. Дж.

РУСКА МАТКА

ВИШЛА КНЇЖКА „МАЛА ИСТОРИЯ РУСИНОХ” Зоз друку прешлого тижня вишла кнїжка „Мала история Русинох” автора проф. Ивана Попа зоз Праги. Преклад на руски язик пририхтала Руска матка хтора и видаватель тей публикациї чий тираж тисяч прикладнїки. Кнїжка видрукована по спатраню на ориґиналне виданє „Маїе йе^пі Кшіпоу” хтору видало Здружене интелиґенциї Руси­ нох Словацкей, а спада до популарних кнїжкох зоз историї шицких Русинох/Руснацох/Лемкох. Видаватель кнїжки „Мала история Русинох” у Републики Сербиї Руска матка, за видавателя кнїжки подписани предсидатель Рускей матки, Дюра Папуґа. Рецензенти Михал Шмиґель и Борис Фейди, лек­

18 РУСКЕ СЛОВО

тор проф. др Михайло Фейса, а коректорка мср Славица Чельовски. Як дознаваме од видавателя, Дюру Папуґу, безплатни прикладнїки годно достац на промотивних сходох Рускей матки у єй месних/городским/реґионалним одборе, у Руским Керестуре, Кули, Коцуре, Вербаше, Новим Садзе и Шидзе, а шицко з нагоди пририх/

тованя за Попис жительства у Републики Сербиї у другей половки того року. Тота моноґрафия проф. Ивана Попа, прешвечени зме, оможлїви шицким Руснацом упознац ше на прави способ зоз велїма релевантнима историйнима подїями и историйнима особами о хторих нє мали нагоди читац на руским язику. Руска матка у Републики Сербиї ше праве пре тоти причини опредзелєла за прекладанє текста моноґрафиї „Мала история Русинох” на наш руски/руснацки/русински язик - визначел Папуґа. Обявйованє „Мала история Русинох” проф. Ивана Попа на руским язику оможлївел Город Нови Сад, Европска престолнїца култури 2022. року. М. Дж.

25. ФЕБРУАР 2022.

ФЕБРУАР 2022. рок

Л іш п л ш ч іш

СЛОВО

ЧИСЛО 2

Ваня Дула

II

ШАРКАНЬОЗАБОИНІК Як забиц шарканя Кед вимарли, нє лєм жвири, алє и людзе Гоч и романтика забита Я любиц мушим Гоч и знам Ти нє паночка у нєволї* Анї я нє принц После телїх викох виблїщованя свойого панцирного шерца Алє заш лєм мушим Пасовац ше зоз шарканьом Голоруч, кажди дзень Пред змеркнуцом, до його пещери зиходзим Пред швитаньом, врацам ше зоз ище єдним витаргнутим язиком пекельним Гоч ми вше гутори же даремно Каждого року, по єдну му главу рубем Док нє ошлєбодзи дозрете благо Мушим ше пасовац зоз шарканьом Коло мойого розуму обвитим Вевелсбурґ 14. 2. 2022.

*(сІат5еІ іп сіізіхезз)

25. ФЕБРУАР 2022.

РУСКЕ СЛОВО 19

Л и т е їш т ц іш е

Иван Лікар

Н

Н Є В Р А Ц Е Н И ІО Ш М И Х -

приповедка -

жимским периоду, на початку рока, вшадзи у кральовстве ше отримовали рижни преслави, друженя и бали. Млади дзивки и леґинє зоз нєсцерпеньом чекали тоту часц рока, прето же теди була нагода упознац ше и пренайсц будуцого супруга, або супругу. Музичаре теди мали вельо нєпреспани ноци, граня и шпиваня по вчасни ранши годз ини. Були то бо гати и красни госцини. Так ше и тота приповедка случела з тей нагоди давного 1864. року. Жима теди була моцна. Нападало вельо шнїгу. Шнайдере заварти у своїх цесних роботньох, мали полни ру­ ки роботи. Кажда дзивка сцела же би випатрала як принцеза. Давали себе зошиц найкрасши балски шмати зоз найдрагших материялох. Шицко мушело буц на час. Цукраре випекали рижни колачи, торти и печива, а куг харе варели найсмачнєйши єдла. На улїчкох ше чувствовала красна и весела атмосфе­ ра. Пахи цимету, цукру, чоколади и рижних єдлох преберали швижи ранши воздух. Кажда мац за свою дзивку куповала прикраски. Шицки даґдзе бежали, швидко ходзели, окончовали остатнї пририхтованя... На огла з сних слупох були полїпени плакати кеди ше бал, вешелє або друженє будзе отримовац. Баби котри по цали дзень викуковали през облак, лєдво чекали же би прешли шицки тоти вешеля, а потим могли почац огваряц и приповедац по сушедстве. У єдней богатей фамелиї, мац ше за свою єдинїцу остарала же би на тогорочним балу була найкрасша. Нїч нє шпоровала кед у питаню було щесце єй дзивки. Гелена мала уж роки на одай и требала себе пренайсц пару. На дзень балу, станула вчас рано и помали ше почала рихтац. У бруху як кед би єй лєтали дробни мотильчки ко­ три преношели порученє же пренайдзе свою пару. Пополадню єй служнїца помогла же би ше облєкла и прикрашела. Провадзела ю мац. Опрез главного уходу до пала­ ти, чекал их коч котри цагали штири чарни конї. Коч бул позлацени и достойни єдней, наисце правей принцези. Пошедали и рушели ше ґу мацеровим пайташом котри були домашнї. Як пришли, червени блишови тепих их водзел до балскей сали. На уходзе бул чловек котри преволовал шиц­ ких госцох, та так були преволани и вони. Накадзи вог шли, шицки присутни ше нєсподзивали и оглядали хто пришол. Дзивка мала широку балску шмату зоз ружованого гадвабу. Шию єй прикрашовал златни ланцущок, а на глави мала стриберну тяру зоз дробнима диямантами. Твар єй була нїжна, благо червена. У младих, кафових очох швицела єй блїзкавка надїї, а габасти власи ше єй спущовали прейґ голих, билих плєцох. Мац ше цешела зоз свою єдинїцу. Кажда дзивка єй завидзела же єй Бог дал таку красоту, а леґинє ше однїмали хто затанцує зоз ню перши танєц. Єй чаривни ошмих прицаговал увагу каждого леґиня. Одтанцовала даскельо танци, вичерала цикави словка зоз каждим леґиньом, алє анї єден нє бул таки котри би

У

20 РУСКЕ СЛОВО

ше єй наисце попачел. Єдло ше и пило, танцовало и вешелєло, шпивало и шмеяло, музика грала и нє ставала. Час у приємним друженю швидко прелєцел. Гелена ше цали вечар оглядала з наздаваньом же пренайдзе лез ґиня козри ше єй попачи. Була задумана, кед ю мац опомла: „Мила, дораз конєц, мудро вихаснуй остатнї танєц!” Так и було, домашнї замодлєл за цихосц: „Почитовани приятелє, мили госци, нашо друженє ше помали блїжи ґу концу. Оркестер тераз за грає остатнї валцер того вечара, а на клавиру будзе грац млади Йохан, котри нєдавно закончел музичну академию. Уживайце и видзиме ше ознова з даєдней другей нагоди.” Шицки леґинє полапали дзивки за руки и почали танцовац. Гелена рушела ґу оркестру же би видзела хто тот Йохан медзитим, опрез нєй пришол єден леґин и за­ модлєл ю за танєц. Прето же була крашнє воспитана прилапела його поволанку. Танцовали, леґинь ше намагал зоз ню вичерац слово, нашмеяц ю, медзитим вона го нє слухала и нєпреривно ше оглядала. Закуковала през гужву же би видзела младого клавиристу. Танцуюци, помали ше приблїжели ґу оркестру. Видзела Йохана зоз яку страсцу и уживаньом пребера по билих и чарних клавишох. Такой ше до ньго залюбела. Праве кед попатрела на Йохана и вон попатрел на ню. Гелена му ше ошмихла, а вон направел малу гришку у граню. Швидко врацел погляд на клавиши, а твар му ше благо зачервенєло. Дзивка ше зашмеяла и наздавала же зрозумел єй порученє котре му послала зоз ошмихом.

25. ФЕБРУАР 2022.

Іііегаіигпе@гизкезІоуо.сот

По законченю танца, Гелена мацеру нагваряла же би остали ище да кус, думаюци же ше єй Йохан придзе представиц. Одходзели уж и остатнї госци, мук ичаре паковали свойо инструменти, алє Йохана нїЗдзе. Наз жаль, мушели уж рушиц дому. Цалу дра зу лєм вон єй бул у думкох. Преходзели днї, тижнї и мешаци но, од Йохана анї слова. Була ище на даскелїх вешельох лєм прето же би го ознова видзела, алє його нє було. Концом рока родичи ю одали за леґиня зоз богатей и маєтней фамелиї. Нєодлуга народзела двойо дзеци. Живот ишол далєй, алє Гелени ище вше у думкох остал гевтот збунєти Йоханов по зляд и його мала гришка у граню. Чловек єй шицко оможлївел, медзитим, любов нє мож купиц з пенєжом. Пре тоту його нєчувствительносц була нєщешлїва у малженстве, алє надїю находзела у свозх двох дзивкох. Дзивки швидко виросли до правих красавицох, як цо була и їх мац. Пришол и их час на одай, а тиж так и за бали. Гелена свойо дзивки поприберала як цо ю и єй мац дараз приберала, а вона облєкла свою стару балску шмату зоз ружованого гадвабу. Так три красавици, рушели на бал. Пред вельо роками, дзивку, а тераз мацер, тота трак диция здозадла на єй перши бал. Як ше шицки на ню припатрали, чудовали єй красоти и як ше леґинє однїмали котри будзе зоз ню танцовац. Тиж так здогадла ше и Йохана, котрого нїґда нє прежалєла. Була то єй мала тайна. Дзивки ше дружели зоз пайташками, а мац приповедала зоз друзима мацерами. На концу, ор кестер заграл остатнї валцер. Тоту мелодию Гелена чула на своїм першим балу и нїґда вецей. Нагло попатрела на оркестер, а за клавиром шедзел Йохан. Очи ше єй наполнєли зоз слизами. През думки єй преходзели здогадованя кед го першираз видзела и барз бановала же ше нє упознали. Кед оркестер одграл остатнї валцер и почал ше паковац, Гелена пришла ґу музики: „Йохан! - скричала. Дараз леґинь, а тераз чловек у рокох ше обрацел. На твари му бул исти гевтот збунєти погляд и благо зачервенєта твар. „Пребачце, як Вам можем помогнуц?” „Нє здогадуєш ме ше?” „На балох видзим вельо розлични твари и чежко шиц­ ки попаметац.”

25. ФЕБРУАР 2022.

„Здогадуєш ше жими 1864. року? Теди бул мой перши бал. Вельо шнїгу навяло. Була сом облєчена праве так як тераз.” Йохан ше задумал, чоло му ше зранцавело но, нє мо­ гол ше здогаднуц. „Грал ши остатнї валцер праве так як и нєшка. У єдней хвильки зме попатрели єдно на друзе. Я ци ше ошмиз хла, а ти ше збунєл и направел малу гришку у граню.” „Гей, здогадуєм ше!” „Но, чом же ши нє пришол же бизме ше упознали кед ши престал грац? Чекала сом це...” „Сцел сом, алє сом бул ганьблїви. Танцовала ши з леґиньом зоз углядней фамелиї, а я бул лєм худобни музичар. Ганьбел сом ше...” „Оженєл ши ше? „Нажаль, нє. Сам сом, а найскорей же так и останє. Музичаре вельо путую, од варошу до варошу, граю до позних ранших годзинох... Такого чловека анї єдна мац нє сце за жеца. Без огляду же то праведна робота и чежко заробени пенєж” - застарано здихнул. „Цо ше случело з тобу?” „Пол рока сом чекала на це. Наздавала ше же ше одшмелїш и пренайдзеш ме. После того першого балу, по конєц сезони пошла сом на ище даскельо, зоз надїю же це ознова увидзим, алє нїґдзе це нє було. Концом рока, родичи ме одали за бо затого леґиня. Вон ме нє люби, ридко є дома и вше лєм о роботи роздумує. Нєшка сом на бал провадзела свойо два дзивки котри мойо єдине щесце у живоце...” Нараз дзивки пришли ґу мацери и гуторели єй же сцу дому. Обачели же мац з кимшик приповеда, та ше опи­ тали хто то. „Йохан, грає на клавиру. Попачел ми ше тот остатнї валцер, та сом ше му пришла опитац як ше вола” - мац нє сцела дзивком повесц горку правду, зачувала тот боль за себе. „Та, як ше вола валцер мамо?” Мац ше дакус збунєла, алє Йохан одвитовал: „Вола ше: Валцер любови!” „Дзекуєм ци Йохан барз крашнє!” - одвитовала мац. Гелена зоз дзивками остала медзи остатнїма госцами, а було ганьба пойсц праве остатнї, та ю дзивки нагваряли же би пошли дому. Мац рушела вєдно зоз дзив­ ками ґу виходним дзвером, остатнїраз ше оглядла и гуторела: „Збогом Йохан, жадам ци шицко найкрасше. Збогом!” Йохан стал при клавиру и патрел на „принцезу” гевтей давней жими як одходзи. У очох єй обачел дробни, криштальово слизи и зрозумел їх порученє: „Красше жиц у

худоби полней любови, як у богатстве без чувствох!” Пред очми му ше зявел вечар кед ю першираз видзел. Здогаднул ше єй заводлївого ошмиха и своєй малей гришки у граню. Бул барз нагнївани на себе же теди нє обачел єй порученє. Аж тераз похопел яку животну на­ году препущел. Щиро заплакал, прето же ше нє одшмелєл присц ґу найкрасшей и єдиней дзивки котра го сце­ ла. Убити, шеднул за клавир, положел руки на клавиши и заграл „Валцер любови”. ■ 20.12.2021. Нови Сад

РУСКЕ СЛОВО 21

Л ш ш ц и т ц н їш

СЛОВО П Р Е Д

С Т А В Я М

і

Златка Чизмар

■

д о б р и іл іо д з е

Н

рез одхилєни дзвери до дзецинскей хижи, чул ше, ище нє таки сиґурни, глащок першокласнїка. Яни робел домашнї задаток. Понеже прешли цалу азбуку, учителька им зада­ ла читац єдну приповедку. Цешел ше же зна шицки букви, алє бул застарани же му читанє нє ишло такой так чечно, як самей учительки. Остало му нїч инше, алє вежбац! Пречитал приповед­ ку, вец заш и ознова, уж ю и напамнят знал. Пречитал вец ище єдну з читанки, а вец ше лапел до новинох. Ша вон уж озбильни читач. Мама му до ганяла же то ище нє за нь го, же там годзен найсц теми хтори нє будзе розумиц, алє вон нє послухал. Знала же го нє годна одврациц, бо добре познала свойо дзецко. Вон кед надумал читац, та будзе читац, а яка би вона була мац кед би одврацала сина од домашнєй задачи. Мама у кухнї рихтала смачни полудзенок, и кеди-нєкеди закукла на свою вредноту. Яни находзел рижни наслови. Тоти цикави пречитал, а тоти цо були длугоки, або през слички у рубрики, прехабел. Ходзел ше випитовац мами, хтора у тот час була дежурна „учителька” же цо то наприклад: класификация, мандат, релевантносц або тишлїр, рисар и шнайдер. Кухарка вец волала на полудзенок. Бул гладни, бо читанє то наисце вичерпна робота. Наєдол ше, алє нє мал кеди за розва­ гу. Станул од стола и шеднул на фотельку под облаком. На тей фотельки його тато, так з прекриженима ногами, часто читал но­ вини. Вон теди бул на роботи, та го син одменєл. У новинох, дошол по нє барз красну рубрику. Наслов було лєм єдно слово, а далєй у тексту Яни наишол на єден знак хтори нє знал пречитац. Було написане „!”. Далєй нє читал, лєм ше чудовал. Мама му обяшнєла же тота буква, то у ствари знак интерпункциї, же ше з нїм, место точки, означую викрични виреченя. Звичайно су озбильного характеру, и читаю ше гласно. Можу означовац емоциї... гварела му же би му було яснєйше кед би пречитал вецей таки виреченя. И наисце так и було. Вилїв! Вельки утрати! Жалосц! Смуток! Яни бул барз забриґовани. Вон думал же му читанє принєше розвагу и нови спознаня, а вон место того пречитал цошка цо ше му нє лєм нє спачело, алє ше аж и злєкол од такого читаня. Ма­ ма му пробовала зблагац упечатки з пояшнєньом же то новини за одроснутих, алє Яни нє похопел. Було му чудне, же чом дакому пришло на розум писац о тих викричнїкох кед на швеце єст тельо красни збуваня. То сиґурно нє писали добри людзе, и їх би требало керовац. Мама му мудро обяшнєла же ше и о бридких стварох муши писац и бешедовац, же би ше нашли ришеня за таки проблеми. Поведзме, направиц гаци кед вилїви, або помогнуц жертвом у вилївох, або гоч хторо го дру гого нєщесца. Же и кед би сам Яни висцерал шицки викричнїки на тим швеце, и далєй би нє зопар нєщесца. После того виреченя, таки возбудзени вецей анї нє читал. Одпочивал ше при телевизору патраци рисовани филм. Нє треба­ ло му вельо вежбац. Од початнїка швидко з нього настал прави читач. Но, правда, од теди виберал наслови и слички. З часу на час вжал татово новини и препатрел их. Вше дзешка при концу була тота рубрика. Яни лєм сцел превериц чи добри людзе и да­ лєй пишу як керовац нєщесца. ■

П

Число ушорел Саша Сабадош

22 РУСКЕ СЛОВО

Подобово прилоги: Владо Няради 25. ФЕБРУАР 2022.

киІІига@гизке5Іоуо.сот

ЗОМБОР

ОЗНАЧЕНА 150-РОЧНЇЦА ҐИМНАЗИЇ „ВЕЛЬКО ПЕТРОВИЧ" З нагоди Дня Городу Зомбора, пияток, 18. фебруара, у фоаєу Народного театру отворена вистава „Перши вик зомборскей ґимназиї през градзу зомборского историйного архиву” чий автор мср Саша Сабадош, архивист зоз Историйного архиву Зомбор, иншак и сам дакедишнї школяр тей Ґимназиї. Ґимназия у Зомборе основана 1872. року, а того року полнї 150 роки роботи. Єдна є з найстарших ґимназийох у Войводини, алє и на уровню Републики Сербиї. Нєшка ноши мено „Велько Петрович” по визначному сербскому и войводянскому писательови, политичарови и националному роботнїкови хтори початком ХХ вику тиж бул єй школяр. На вистави през репродукциї фотоґрафийох и документах зоз фундусох Историйного архи­ ву представени перши єй 100 роки. Виставу провадзи и информативни каталоґ чий автор тиж Саша Сабадош. Як толкує, Архив чува комплетну документацию Ґимназиї од снованя по 70-ти роки прешлого вику кед є у тедишнєй школскей реформи загашена. Нєшкайша Ґимназия обновена 1990. року. Намира тей вистави визуално представиц прешлосц Ґимназиї и дац чесц нє лєм велїканом хтори були єй школяре, алє и почитованє професором хтори ґенерацийом преношели нє лєм знанє, алє и високи морални принципи - гвари Сабадош. По його словох, зомборска Ґимназия медзи рускима школярами нє така популарна як цо то, наприклад, медицинска лєбо учительска школа, алє є за нашу просвиту значна, медзи иншим прето же у нєй пред Другу шветову войну преподавал

наш визначни педаґоґ и спортски роботнїк Яша Баков. Як ище єдну тривию, Сабадош наводзи податок же зомборску ґимназию закончел Шандор Кузмяк, син першого керестурского учителя Петра Кузмяка. Виставу „Перши вик зомборскей ґимназиї през градзу зомборского историй-

ПРВИ ВЕК

СО М БО РСКЕ Г И М Н А ЗШ Е

ного архиву” орґанизовал Историйни архив Зомбор з потримовку локалней самоуправи. У марцу вистава будзе презентована и у Архиву Войводини у Новим Садзе. И. С.

У СЕРБСКО-ЧЕСКИМ ЗДРУЖЕНЮ „БЕСЕДА ПЕТРОВАРАДИН”

СТРЕТНУЦЕ ПОШВЕЦЕНЕ ИРЕНИ КОЛЕСАР Стретнуце наволане „Веселе пополаднє”, пошвецене югославянскей театралней и филмскей ґлумици Ирени Колесар, отримане внєдзелю, 20. фебруара, а орґанизовало го Сербско-ческе здруженє „Беседа Петроварадин” зоз Петроварадину. О ґлумици Ирени Колесар, о єй филмским и театралним живоце и о здогадованьох єй приятельох и колеґох, хтори зазначени у моноґрафиї „Ошмих полцоровей фиґурини”, хтору пририхтал Владимир Балащак, бешедовали редакторка виданя Ирина Гарди Ковачевич. О моноґрафиї и о єй пририхтованю вецей гварела координаторка проєкта Єлена Перкович. Свойо импресиї о ґлумици пречитала и Хана Ґолднер и здогадла публику на улогу Мими, хтору Колесарова бавела у Чапековим фалату „Крадоше” у Югославянским драмским театре, а на поволанку Бояна Ступици, а бешедовала и о влас­ них импресийох о тей Чапековей комедиї хтору ,Ческа беседа Беоґрад” зняла як радио-драму.

25. ФЕБРУАР 2022.

Модераторка вечара и предсидателька Сербско-ческого здруженя „Беседа Петроварадин” Ружа Колачек привитала госцох и присутних, и потолковала же вяза пре хтору тот вечар пошвецени Ирени Колесар праве єй улога Мими, хтору 1958. року одбавела у фалату „Крадоше” ческого писателя Карела Чапека, а пре час хтори Ирена препровадзела у Далмациї, зоз своїм репертоаром стретнуце прикрашели члени КПЗ „Єлачич” (клапска секция) зоз Петроварадину, вєдно зоз руководительку Весну Кесич Крсманович. Стретнуце „Веселе пополаднє” от­ римане у просторийох Месней заєднїци Петроварадин. Сербско-ческе здруженє „Беседа Петроварадин”, прилапююци стратеґию розвою города Нового Саду у култури медзи иншим и децентрализацию културних новосадских случованьох, влонї почало зоз орґанизованьом стретнуца „Ве­ селе пополаднє” як здогадованє на значних людзох, подїї и случованя у Петроварадину. В. В.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ І

СТРЕТНУЦЕ: ВИКТОР ҐРЕШАК ЗОЗ КОЦУРА

ФОДБАЛ, ГОЛУБИ И КОЦУР - НЄПРЕПОВЕД ЗЕНИ ЛЮБОВИ

ДОШОЛ ДО ДЖЕКА БОДЕНА У ЛОНДОНУ

Живот чудо, нєповторююца приповедка, дар и привилеґия, нагода за щесце. Живот нїтка на котру ше здзиваю перли рижних приповедкох и дожицох, а єдна з найблїщацших перлох то памятки на тоти часи. До ладички здогадованьох чловек треба же би ґу верху складал красни памятки, же би з часу на час могол закукнуц и зобудзиц стари емоциї, хвильки, днї... Прешпиртуюци по своїх памяткох, наш собешеднїк Виктор Ґрешак з Коцура нас „прешпацирал” през свой живот, виполнєни з богатством у фамелиї, алє и з трома нєпреповедзенима любовами - фодбалом, голубами и родним валалом

Д

зецинство, перши памятки, вяжу го за

друженє з товаришами, з братняками, По Викторових словох, голубарство дакеди и за нєсташносци по нєпреглядних валалнєшка нє мож анї ских улїчкох, беганє за лабду по пажици, поровновац. Дакеди алє и закукованя до голубнїкох теди познаголуби вельо коштали, тих коцурских голубарох и мрию о своїх а млади лєґинє вла сних голубох. тримали и дзиви - Народзени сом у Коцуре, и гоч сом наголуби, и знаходзели щивел велї городи и жил у велїх жемох ше хто як знал, лєм же швета, вше повем же сом зоз Коцура, и би у свої м голубнїку лєм зоз Коцура. Одмалючка сом бул у чули гуркотанє. спорту нєпреривно, окружени зоз фодба­ Велї анеґдоти и нєсташносци ше лом, алє и з голубами. Мой оцец тримал и нєшка голуби, як и мой братняк, сушедово коло преприповедовюю. нас, и роснул сом патраци на тоти Кед сом бул леґинь, над'звичайни птици. Каждодоньово окру­ 18-рочни, чул сом за жени з голубами, покля сом фодбалску Джека Бодена з Лондону, лабду нє ви пу щ о вал з ру кох, и дру га лю котри теди мал бов ше народзела - почина приповедку найуспишнєйши голуби наш со бешед нїк. и найлєпши резултати на швеце. Мой оцец ЗНАЧНИ ЧАСЦИ ЖИВОТА теди порихтал пенєжи же би почал правиц хижу, и мнє така идея Фодбал и голубарство представяю, як пришла на розум гвари, вельки и значни часци його живота.

- вежнєм я пенєжи най Перши фодбалски поцаги направел на теоцец нє зна, пойдзем рену валалского клубу, а велї роки познєйкупиц три пари голуби, ше ше врацел и на чоло його руководства. и будзем и я найлєпши.

- Бавел сом фодбал за Искру, ещи тренер И так сом и зробел бул по ко йни Киш, котро го ше стар ши путовало ше длуго, ґенерациї валалских фодбалерох добре и прейґ Ламаншу, здогадую. Давно то було, а остали лєм кра­ вшелїяки дожица сни памятки на тоти часи. И кед сом прету було, и страх, и панїка, и стретанє з рижнима стал бавиц, вше сом ту дзешка бул присутпроблемами, алє жаданє ни. Так сом 11 роки буд предсидатель фодмац голуби було балского клубу у Кули, тиж и у Савиним моцнєйше од шицкого. Селу, алє врацел сом ше до Искри кед бу­ На концу, з Лондону ла у проблемох, пар роки бул єй предсидасом успишно рушел тель и наисце дал шицко од себе же би ше дому з голубами, и гоч клуб отримал. Найосновнєйше було дзесом знал цо ме чека цом и бавячом обезпечиц цо треба, а прейґ накадзи видзем оцови добрих людз ох и добрей волї то ше нам пред оч, нїч нє було важнєйше од того поспишовало витвориц. Були то интеречувства же того дня сантни часи, було шицкого, алє було края постал голубар! шнє - гвари з ошмихом.

24 РУСКЕ СЛОВО

Здогадує ше, у єдним моменту ше Искра борела же би вошли до висшей лиґи, та ишли на змаганє зоз провадзеньом 200 навиячох, з провадзеньом полициї, а то було, як бешедує, цошка вельке дожиц, як кед би Партизан и Червена гвизда бавели за пер­ ше место. Нажаль, нє мали вельо щесца на тим змаганю, алє без огляду на шицко, тоту подїю фодбалере Искри, а и Виктор, нїґ да нє за буду.

- Вше сом ше намагал и помогнуц наї шим дзецом же би прешли до векших и моцнєйших клубох, даєдни и нєшка там бавя, и покля сом годзен, я будзем помаї гац. Думам же вше треба помогнуц кед мо­ жеш, бо то дзеци з нашого валалу. Алє, сам себе нїґда нє треба хвалїц, шицко цо чловек зроби то остава, видзи ше, и памета. Цо чловек люби, вон ше зоз тим и занїма. А кед ше повяжу любов ґу фодбалу и ґу голубом, ниа, то мой цали живот, аж по нєшкайшу пензию - щиро гвари Ґрешак. Валал вше бул польопривредни, приповеда Виктор, и теди давно бул проблем, 25. ФЕБРУАР 2022.

УисІ2е@ги5ке5Іоуо.сот

родичи нє дали дзецом бегац за лабду, а нє голубковац ше. Требало польо обробиц, ламац, копац, крави ше три­ мало, швинї, роботи було кельо сцеш, гвари, алє и теди було правих голубарох зоз найкрасшима голубами.

- Дакеди голуби хто тримал, то було, верце, як кед бисце мали и чували дацо святе. Кед зме сцели у дакого видзиц голуби, здогадуєм ше, ишли зме на салаш руцац гной и цали дзень вожиц лєм же би нам бачи Буила указал свойо голуби... До дїда Макая зме ходзели и лупац кукурицу, виметац голубнїки, у Данила месара зме чисцели швиньом, помагали кед ше резало. Шицко зме робели и нїч нам нє було чежко, лєм же бизме ше припатрали на прекрасни голуби. То барз вельке було - здогадує ше з ошмихом. ДОБРИ РЕЗУЛТАТИ, УСПИХИ И РЕКОРДИ У ГОЛУБАРСТВЕ История коцурского голубарства барз моцна, гвари Виктор. Пред Першу шветову войну, 1920. року, Киш мал голуба з котрим бул перши у швеце, а ту и Макаї котри бул перши на змаганьох у Горватскей и Австриї, у Бечу. До таких шорикох успиху, кед наполнєл 18, 19 роки, сво­ йо резултати почал зазначовац и наш собешеднїк.

- Зоз першима голубами котри сом принєсол зоз Анґлиї сом вредно робел и тренирал, и накадзи сом ше по­ чал змагац, такой перши рок сом бул други на швеце. Шлїдзели велї роки, шоровали ше добри резултати, ре­ корди на рижних змаганьох, з тим ше наисце цешим, и то успихи котри виполнюю мою душу. Нє освоюю ше ту вельки награди, алє диплома значи, златни погар значи, награда за душу, шерцо вельке, а то важнєйше як шицко друге - щири коцурски голубар. Пред 10 роками основали Здруженє голубарох „Серб­ ски шарканї”, и гоч ше Виктор остатнї час нє змагал, присутни є нєпреривно, помага голубаром у валалє, алє и у околних местох. Ту є кед зашкрипи, посовитує, да идею, помогнє, голуби просто прироснути ґу його шерцу, гвари, алє час же би пущел младших най ше змагаю.

- Тема голубарства вше кус занєдзбана, як у валалє, так и на ширшим уровню. То треба споминац и припоминац младшим ґенерацийом, то вязане за наш валал. Ми, голубаре, уключени и до културних и красних збуваньох, нашо били голуби ше пущало на „Коцурских жатвох”, на свадзбох... А цо голуб представя, лєм о тим роздумайце. И знайце, хто люби животинї, люби и людзох. Чи то го­ луб, чи птичка даяка, пшичок лєбо мачичка, з тима людзми нє маце проблеми... Душа им иншака - толкує наш собешеднїк, и предлужує - прецо у швеце и дохторе гуторя же, наприклад, дзеци кед маю даяку хибу, треба же би мали животинї... З дзецми котри уключени до голу-

Голубарство Викторови принесло и велї припознаня

барства, нєт проблеми. Перше з того боку же найвецей часу препровадзую дома, понеже ше векшина голубарских змаганьох одвива у дворе, а ту вше єст и даяки интересантносци. Нє маме тельо часу кельо би о голубарстве було приповедки - гвари зоз ошмихом. ТРЕБА ЧУВАЦ ТОТО ЦО ВРЕДЗИ Викторово синове пошли по його двох шлїдох - старши голубар, а младши уключени до фодбалу. Тройо уну­ чата його найвекше поцешенє - старши на факултету, младши уж уключени до голубарства и ровно коло дїда зазберує мудросци и знаня котри му Виктор нєсебично преноши, а наймладша унучка зоз своїм бависком, шмихом, розвешелює кажди их дзень.

- Потримуєм шицко цо ше отримує у Коцуре, прето же то ту у валалє, а ми оталь... Дзе ґод най пойдзем, я вше з Коцура, я з того валалу. Треба потримовац шицко у валалє, Коцур треба же би шицким нам бул найважнєйши. Ходзел сом вшадзи, прешол пол швета, алє ту жиєм, ту и останєм. Єст єдна писня, котра особнє за мнє права писня, за мой валал, котра зобудзи кажду емоцию, а нє раз и слизи на очи вивола, а то „Писня Коцуру”. Кажде хто ме позна, зна же анї єден сход нє прейдзе же би ше тота писня нє зашпивала. Жаль му, гвари, кед чує же младши ґенерациї и потомки наших визначних голубарох нє достаточно почитовали їх посцигнуца и закладаня, нє зачували дипломи, златни погари и припознаня зоз двацетих, трицетих ро­ кох. То би було значне за нашу историю, за єй збогацованє, а могло зачувац и у нашим Етно клубу „Одняте од забуца”. Важне чувац историю на своїх предкох, нє шме чловек забуц свойо коренї, бо зоз тим страци и себе.

- Нє можем анї описац як ми мило же ви, „Руске сло­ во”, провадзице и нас голубарох, и збуваня у валалє, културу, нашо дзеци... Наисце ми пре тото шерцо полне, и барз сом подзековни, прето же написане слово пречитаю и велї други людзе котри анї нє оталь, и напи­ сане слово останє занавше. Я би дзень и ноц писал лєм о Коцуре - нашмеяно гвари Виктор, и додава - треба ше здогадовац и указац на шицко тото цо вредзи, як у нашей историї, так и у нашей терашньосци. Живот таки кратки - док змахнєш, нєт нїч... Мой валал таки як є, и людзе у нїм таки яки су, алє то мой валал, мойо людзе, я их любим и нє дал бим єдну часточку того, нїзач на швеце. Час преходзи, и роки уж ту, алє душа мирна, щешлїва, ещи полна моци и сцелосци, найкрасших памяткох, котуляня лабди, лєценя голубох, а шицко у найкрасшим валалє, у моїм Коцуре - визначел на концу наш собешеднїк Виктор Ґрешак.^

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: ЯНКО ТИРКАЙЛА ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

САЛАШ ЗОЗ СНОХ ЗБУДОВАНИ

Пише: Любомир ДУДАШ

ЕЗЕР МАИСТОР - Майстровац сом любел одмалючка, за скорей нє паметам шмеє ше и Янко.

- Зоз давно покойним бачиком Янком Планчаком, школским майстром за шицко, одкеди знам, любел сом правиц машинки за зберанє руменцу и шицко цо ми, лєбо йому, пришло на розум. Так од вше було - приповеда. Тераз би то нє ишло, озда и прето же анї руменцу тельо, як дакеди, оддавна нєт.

Жиєме сни шицки ми, без винїмкох, якош од гранїцох по гранїци, оградзени зоз своїма, лєбо нє, огранїченями котри нам то нє допущую. Сон, шицким нам, нєобходни. Вон нас твори таких яки зме у стварносци, вон нам указує кеди и кадзи рушиц, дава нам моци жиц за цошка и дакого одредзеного, од нас самих по дзеци, по унучатка, и так безконєчно одкеди швет шветом постал... зда кед би Тиркайлових у Руским Ке­ рестуре нє було, бул би валал менши за радосц жица вироятно зоз найчисленшого, лєбо коло того роду у валалє, алє и ширше. Кадзи ґод ши ше рушел, на дакого зоз Тиркайлових було найлєгчейше набегнуц, а вец - поздравкац, за здравє ше опитац и бешеди кельо лєм ци душа жада. Янко Тиркайла, син Владов, найстарши у фамелиї. Виросли зоз нїм и шестра Маря, одата Варґа, брат Владо, нажаль уж шейсц роки нє з нами, и наймладши, брат Михал - приповеда Янко.

- Братнякох и шестринїци озда бим зра­ зу анї сам нє знал кельо мам, слава Богу... Єст нас наисце вшадзи, од Америки и Ка­ нади, та у Нємецкей, у нас ту... По цалим швеце - кратко и ясно поведзено.

- Вше нас було вельо, росли зме у злаго­ ди, шицки нараз, шицки часто за истим столом, у истим обисцу. Аж за нас и люд­ зе нє вше були сиґурни чи зме власни, чи од двох власних, чи лєм родзина, и то велька - з ошмихом о дзецинству приповеда наш домашнї.

О

У ПЕНЗИЇ СПОЛНЄЛ СВОИО ЖАДАНЄ

Два-три рочни Янко Тиркайла

26 РУСКЕ СЛОВО

- Росли зме на салашу котри збудовал, ище наш прадїдо, такой попод беґельом, а блїзко при валалє, тераз на Малим Селищу. Салаша уж давно нєт, а спочи ваю и нашо Тир кайлово. Озда су и там задовольни же нас ище єст, же ше нє даме. При по веда Ян ко о бо сим дзе цинстве, о беґелю, о Лукох, о радосци одрастаня зоз найблїзшима. Приповеда о животних драгох и дражкох, о каждодньових роботох и снох.

- Одкеди знам за себе, зоз свою Марю дабоме, и дзивками Терезу и Оленку, котри давно маю власни фамелиї, лєм сом шнїл о салашу и чекал час кед

пойдзем до пензиї же бим сон витворел гвари Янко и предлужує.

- Нє мож приповедац варошским людзом, та гоч су и отадз, цо то салаш, як пахнє кажда трава, як ше бибич глаши на лу­ кох, як сова вноци ґравчи, як пахнє рано... То треба дожиц и лєм так мож спознац цо то мир. А таки мир сом, озда, вше ознова и вше моцнєйше пожадал жиц, на салашу на Малим Селищу и - удало ше ми. Салаш на єшень ожиє. НЄ БУЛО ТОТО ЦО НЄ ЗНАЛ И НЄ МОГ ЗРОБИЦ Янко Тиркайла цали роботни вик, 40 ро­ ки, пейц мешаци и 23 днї, препровадзел у кулским „Комуналцу”.

- Робел сом шицко цо лєм требало, Кула велька, вельки и „Комуналац”, а коло того и мрежа за випоручованє води километри и километри длуга. Озда сом и єден зоз ридких майстрох старей школи котри учели цо лєм требало, зоз праксу и на терену.

25. ФЕБРУАР 2022.

УисІ2е@ги5ке5Іоуо.сот

Меняли ше технолоґиї, материяли, системи дистрибуциї, меняли ше людзе, город, а лєм вода котру шиц­ ки вше мушели мац чисту и здраву, остала иста - зводзи думки до шора наш домашнї. Майстрове подприємства вше були на розполаганю. Поправдзе, нє шицки, алє лєм найлєпши, а ґу нїм и Янко припадал, робели шицко, од поставяня мрежох инсталацийох, до инсталованя топяцих системох, одводох одрутних водох, одчитованьох трошеня. Окрем того, Керестурци Янка упознали и по тим же нє було того цо нє знал оправиц, майстор за шицко. Керестурци го одвше видзели и на малим тракто­ ру „Тома Викович” зоз котрим у остатнїх трицец ро­ кох зорал хто зна кельо загради и овоцнїки. Познали го и по тим же вше, кед ше то дало, помагал и помог нул. ШИЦКО ЦО МОГОЛ, САМ ЗРОБЕЛ - Як бим ци повед, приповеда Янко, наисце сом вше ознова и ознова сцел врациц мир у души и снох, на салашу, там дзе нас тельо було и дзе зме, дабоме, познєйше и у валалє росли и ми, Тиркайлово, и шиц­ ки други зоз нами вєдно. Купел сом три ферталї гольта жеми, тельо сом достал як тал, и ту почало... Цо ґод сом лєм могол, а могол сом сам, зробел сом. Уживал

Салаш чека єшень и нови живот

сом у тим, та гоч сом вистал лєбо нє, алє салаш почал, як дзивяк коло стебла овоцового, роснуц ту, медзи дво­ ма беґелями, а блїзко валалу. Муровал сом, скравал и подзвигнул шицко древо, подзвигнул закрице. Вец ушлїдзели инсталованя, вода зоз здуману систему, закриванє уж нового салаша.

- Прещешлїви сом бул - гвари Янко, кед почали и уну­ ки доходзиц ту, та и помагац кельо ше швечи їх роком. Струя зоз колекторох будзе, а кед же, думам себе, длуго

ФАМЕЛИЯ

Стари Тиркайлово зоз синами, нєвестами и жецами и... ...Младши ґенерациї Тиркайлових з нагоди єдней преслави

Од двох дзивкох Маря и Янко Тиркайлово маю штверо унучата. Тереза и Ярослав Катоново маю еденацрочного Максима и осемрочного Олеґа. Младша дзивка, Оленка, одата за Денисом Югиком. Югиково маю тринацрочну Матеу и штиророчно го Матея.

будзе помарене, роздумуєм и о витерняку зоз аґреґатом и акумулаторами за чуванє самей струї - гвари на концу Янко Тиркайла. Ище вше, алє скоро лєм ту, на Малим Селищу, роком упрекосц „живи” Надлукачов, Барнов и Ситкаров салаш. Роки, бурї, жими и витри висцерали Ильков, Палков, Папуґов, Береков, Гудаков... и други салаши. Нєт их. Скапали, як кед би их нїґда анї нє було. Остали памятки и здогадованя на дзецинства на Лукох, на километри по школу и по валалу наисце велїх салашарских дзецох. Кельо салаши ище мали Керестурци у других часцох хотара, мож лєм нагадовац... А вредзело би, покля єст и отрушинки паметаня.^

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ

ПУТОВАНЄ ОБРАЗУ ВОДИЦОВЕЙ ИКОНИ

У МАНАСТИРЕ МАЛИХ ШЕСТРОХ ИСУСОВИХ Образ (копия) Водицовей икони прешлей соботи, 19. фебруара, принєшени з Вершцу, дзе пребувал од 5. фе­ бруара. Икона тот тидзень будзе у манастире Исусових малих шестрох на Циґлашоре у Руским Керестуре, дзе ю принєсол парох Михаль Ґерґель зоз паніматку. Госцох з Вершцу привитали домашні парох о. Владислав Варґа, Исусова мала шестра Мартина, ш. служебнїца Михаїла Воротняк и ґрупа парохиянох. У тим манастире коло икони ше позберали и старши парохиянє хтори ту приходза и на Службу Божу. Як дознаваме од ш. Михаїли, дальши розпорядок обиходзеня образу Водицовей икони предвидзує єй одход до трох наших парохийох у Сриме, та тераз на нєдзелю, 27. фебруара, перше на шоре Бикич Дол, потим Беркасово и Шид, дзе шицко вєдно образ будзе пребувац три тижнї. М. А.

У ПАРОХИЇ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ ПОЧАЛИ ЗАДУШНИ СОБОТИ

МОЛИТВА ЗА ПОКОЙНИХ БАРЗ ВАЖНА У Парохиї св. оца Миколая у Руским Керестуре прешлого тижня почал тогорочни циклус задушних соботох, литурґийних молитвох за покойних. Пер­ ша задушна собота була 19. фебруара и Служба Бо­ жа була рано на 8 годзин у катедралней церкви. Пияток пред тим, на 16,30 годзин служени и парастос за шиц ких по кой них запи са них до гра мотал ней кнїжки, а хто ище жада, тих дньох може своїх покойних пойсц записац до тей кнїжки на парохийним уряду. Парастос и заупокойну Службу служели домашнї священїки, парох о. Владислав Варґа и капелан о. Михайло Шанта. Циклус пейц задушних соботох вязани за швето Велькей ноци, и розпоредзени є пред початком Велького посту аж по швето Шицких святих. Так II, III IV розпоредзени у марцу, 12. 19. и 26. марца, а остатня, V будзе 4. юния, пред самим шветом Русадля. На задушни соботи на Службох Божих, наша Церква ше модлї за души своїх покойних парохиянох, т. є. за души у чистилїщу, або митарстве. Тота пракса виходзи зоз становиска же Церква, як мистичне Цело Исуса Христа зєдинює шицких живих кресцених вирнїкох и шицких мертвих, у нєбе и чистилїщу. Гоч ше за умартих цо у чистилїщу модлї и з других нагодох, задушни соботи тому окреме пошве це ни. У шицких наших парохийох котри ше притримую юлиянского календара, циклус задушних соботох почнє о тидзень, 26. фебруара, II и III буду 19. и 26 марца, IV 2. априла, а V 11. юния. М. А.

28 РУСКЕ СЛОВО

У КОЦУРЕ

ПРИЛАПМЕ ХРИСТА, БУДЗМЕ ЛЄПШИ ЛЮДЗЕ У грекокатолїцкей цер кви Успе ния Пре свя тей Бо городици у Коцуре, 15. фе бру ара, означе не шве то Стри те ниє Го спод нє. Шпи ва ну, вельку Службу Божу на 10 годзин служел капелан коцурски о. Данил Задрепко. Велї вирни коцурскей па рохиї при шли означиц тото швето котре припомина євангелску подїю кед Мария и Осиф малого Исуса Христа однєсли до храму приказац Господу Богу, дзе их стретли праведни Симеон и пророчица Ана. У казанї о. Задрепко шицким присутним парохияном пренєсол, медз и иншим, и порученє же шора у швеце муши буц, як и у наших душох - рихтанє, отверанє дзверох, прилапйованє Христа, а кед го прилапиме, же бизме ше трима­ ли тей идеї постац лєпши людзе.

- Кед кажде з нас приме тоту благодать же му ше Господ­ нє слово усадзи до шерца, цо ґод би нам ше случело у живоце, сиґурно то будземе лєгко ношиц. Анї єден криж нє мо­ же буц таки чежки же го чловек нє може ношиц, а ми людзе ше знаме страциц и през нашо крижи патриц на живот. А кед маме Христа у себе, так як и вон ношел свой криж, так и кажде з нас будзе ношиц цо ґод му ше случи - визначел на концу о. Задрепко. О. Р.

25. ФЕБРУАР 2022.

сІиИоупі@ги5ке5Іоуо.сот

З МАТРИКУЛОХ У ДЮРДЬОВЕ И ҐОСПОДЇНЦОХ

НЄ ЛЄГКО, АЛЄ ШЕ СЛУЖИ НЄПРЕРИВНО У Дюрдьове у прешлим 2021. року було 15 кресценя, 1 винчанє и 28 по ховани особи. У Ґосподїнцох було 2 кресценя, винчаня нє було и 1 особа похована.

- Пре здравствену ситуацию, пандемию и епидемию вируса корона, у парохиялним живоце ше шицко окончовало у зменшаним обсягу, приход до церкви и други активносци. Очиглядне назадованє у преживйованю у биолоґийним смислу, а тиж нє мож по­ весц же єст даяки окремни рухи напредок у па рохи ял ним жи во це - пре коментаровал священїк у Дюрдьове и Ґосподїнцох о. Михаил Холошняй. Здогаднїме же у 2020. року у Дюр дьове тройо покресцени, винчани два малженски пари, а 28 особи ше упоко-

єли (єдна особа вецей як у 2019. року). Церковна статистика у Ґосподїнцох 2020. року випатрала так: двойо покресцени, винчаня нє було и пецеро умарли. Теди о. Холошняй гварел же стан нє оптимистични, бо предлужени давни тренд стаґнациї жительства, єст вецей умартих як но­ вих покресцених. Кед ше до огля­ ду вежнє и емиґрацийни рух з ва­ лалу, преважно младих, слика жалосна. Заш лєм, цо ше дотика церков ного живота, служело ше нєпреривно, та аж и у чаше позарядового стану. Служби ше провадзело и на дружтвених мрежох. М. Г. К.

МИРА ГНАТКО ЗОЗ ШИДУ АКТИВНА У ЦЕРКВИ У БИКИЧУ

ШПИВА НА БОГОСЛУЖЕ НЬОХ Остатнї роки у наших церквох у Сриме єст вше менєй вирних, а окреме младих. А кед дахто хто млади почувствує потребу буц активни у церкви и парохиялней заєднїци, вец то наисце за похвалу. Праве таки случай зоз Миру Гнатко зоз Шиду. Мира по походзеню з Бачинцох зоз фамелиї Цупер, а одала ше до Бикичу до Гнатковей фамелиї за Далибора Гнатка, дзе жили од 2007. по 2015. рок, кед ше преселєли жиц до Шиду. Алє бикичски коренї остали досц моцни, там и далєй жиє значна часц Гнаткових, та Мира коло швекри Єлени одлучела ходзиц до церкви и буц активна у тим валалє.

- Коло два роки прешло як сом почала поряд­ не ходзиц на богослуженя до церкви у Бикичу. Ище як дзецко сом у Бачинцох ходзела до церкви з бабу Анґелу Цуперову. Тераз кед мойо дзеци дакус одросли, почувствовала сом потребу ознова ходзиц до церкви, одлучела сом же то будзе у Бикичу и нє чежко ми буц по­ рядна на богослуженьох. Шмело сом ше одважела и шпивац у церкви на Литурґиї. Шпиванє предводзи наша дзиячка Любица Роман, а шпиваю и Невенка Бобаль и

Мира Гнатко перша з лївого боку

25. ФЕБРУАР 2022^

моя швекра Єлена. Нє чежко ми присц анї кед ше орґанизуєме пораїц церкву, або кед слово о даякей роботней акциї коло церкви - гвари Мира Гнатко и додава же од самого початку ма вельку потримовку од пароха о. Вла­ димира Еделинския Миколки. Мира далєй гвари же за Церкву вше найдзе шлєбодного часу и окреме є задовольна же ю як наймладшу, шиц­ ки добре прилапели. Тиж нє скрива же би любела кед би були актив ни ище да єд ни млад ши осо би. Дзеч нє лю би пойсц и на Кирбаї у наших церковх у околїску, а красни упечатки и памятки ноши и зоз нащиви Водици.

- Тиж сом ше придружела и ґу шпивацкей ґрупи „Бикичанки” и барз любим облєчиц руске народне облєчиво, ходзиц на проби шпивац, а и наступи, або кед рихтаме етно штанди за рижни манифестациї. У шпиваню и роботи сом упарта, любим нове научиц, мам нови идеї, а найзначнєйше тото же ше шицки добре складаме и почитуєме - гварела на концу Мира Гнатко. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 29

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 11. фебруара 2022. року до вичносци ше преселел наш мили оцец, швекор и дїдо

ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Мойому супругови и нашому татови, хтори нас нєсподзивано охабел 19. фебруара 2022. року

ЯНКО САЛАМУН (1956-2022) з Дюрдьова Пошол ши так нараз и без поздраву. Спочивай у мире Божим! Ожалосцени: супруга Мира, син Влада и дзивка Весна ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Мойому братови и нашому уйови, хтори нас нєсподзивано охабел 19. фебруара 2022. року

МИКОЛА САЛОНТАІ (1945-2022) з Коцура Памятки на його доброту, пожертвовносц и любов буду паметац и чувац: син Владимир зоз супругу Агнету, син Славко зоз супругу Зденку и унучата Желько, Ясмина, Владимир, Микола и Михаела Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. марца 2022. року наполня ше два роки як нас занавше зохабел наш мили

ЯНКО САЛАМУН (1956-2022) з Дюрдьова Пошол ши так нараз и без поздраву. Спочивай у мире Божим! Ожалосцени: шестра Ирина Джуджарова зоз фамелию ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Нашому милому шестровому синови и братнякови, хтори нас нєс­ подзивано охабел 19. фебруара 2022. року

ЯНКО САЛАМУН (1956-2022) з Дюрдьова

Пошол ши так нараз и без поздраву. Спочивай у мире Божим! Ожалосцени: тета Марча, Мики и Владо Сакачово зоз фамелиями СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. марца 2022. наполнї ше Дня 19. априла 2022. наполня ше рок як нє з нами наш мили два роки як нє з нами наша мила оцец, дїдо и прадїдо мац, баба и прабаба

ИОАКИМ ЕМЕИДИ (1964-2020) з Руского Керестура Красни памятки на ньго навики буду чувац його наймилши Най спочива у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

ВЛАДИМИР ДУДАШ АНА ДУДАШ (1933-2021) народзена Папуґа з Руского Керестура (1936-2020) З любову и подзекованьом: син Александар, нєвеста Ружа, унука Александра зоз Бернардом, дзивка Златка, унука Антонина и праунука Хана Спочивайце у мире Божим!

25. ФЕБРУАР 2022.

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. фебруара 2022. року пошол до вичносци наш оцец и дїдо

ЯНКО ПАВЛОВИЧ (1937-2022) з Руского Керестура

МАҐДАЛЕНА ГРУБЕНЯ (1939-2022) з Нового Саду

Памятку на ньго будземе чувац з любову и почитованьом. Най го чуваю ангели нєбесни. Ожалосцени синове Павле и Славко зоз супругу Геленку и сином Алексейом Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. фебруара 2022. року упокоєл ше наш братняк

ВЛАДО ДЖУНЯ (1950-2022) з Руского Керестура Ожалосцени шестринїци: Мелана, Маря, Амала и Натала зоз фамелиями, Гарвильчаково и його сушеди Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. фебруара 2022. року наполнєли ше 4 роки як ше преселєл до вичносци наш мили

У найкрасших памяткох вично будземе чувац єй любов, доброту и пожертвовносц. Ожалосцени син Звонимир, дзивка Славица и син Мирослав зоз своїма фамелиями Похована будзе 1. марца на 11 годзин и 15 минути на Городским теметове у Новим Садзе. Най спочива у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. фебруара 2022. року наполнєли ше 6 мешаци як ше до вичнос­ ци преселєла наша мила

Мала шестра КРИСТИНА (1921-2021) з Руского Керестура ИОАКИМ БЕСЕРМИНЇ - БЕЛИ (1963-2018) з Руского Керестура Памятки на це навики буду чувац: мац Наталия и шестра Сенка зоз фамелию

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. фебруара 2022. року наполнєл ше жалосни и боляци рок як ши ме зохабела

ЕУФЕМИЯ ПЛАНЧАК народзена Орос (1935-2021) з Руского Керестура Мамо, памятку на Тебе, на Твою любов и доброту, навики будзем чувац у своїх думкох и шерцу. З вельким почитованьом, Твоя дзивка Ясминка Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. фебруара 2022. року наполнєл ше жалосни и боляци рок як ши нас зохабела

ЕУФЕМИЯ ПЛАНЧАК народзена Орос (1935-2021) з Руского Керестура Мамо, памятку на Тебе, на Твою любов и доброту навики будземе чувац у своїх думкох и шерцох. З почитованьом, твоя дзивка Славка, жец Иван и унуки Ванеса и Адрияна Тимково Спочивай у мире Божим!

25. ФЕБРУАР 2022.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. фебруара занавше нас охабела и преселєла ше до вичносци наша мила мац, баба и прабаба

„Господь пастир мой, нїч ми нє хиби” Пс 23 У красних памяткох и молитвох здогадую ше на ню ш. Мартина и други мали шестри у швеце Христос Воскрес! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. фебруара 2022. року наполнює ше рок як нє зо мну мой мили супруг

ИОАКИМ ПАПУҐА (1948-2021) з Руского Керестура Єден жалосни рок прешол, а боль и памятки оставаю у моїм шерцу. Твоя супруга Мара Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. фебруара 2022. наполнює ше рок як нє з нами наш мили оцец и дщо

ИОАКИМ ПАПУҐА (1948-2021) з Руского Керестура З любову и почитованьом, у красних памяткох навики го будземе чувац. Твой син Мижо зоз супругу Тонку и унучата Лина и Стефан Спочивай у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 31

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. фебруара 2022. року наполнює ше рок як нас зохабела наша мила

МАРИЯ НАДЬ народзена Сеґеди (1939-2021) з Руского Керестура Мила моя супруго и мила моя бабо, наполнєл ше уж єден рок як ши нє з нами, алє ми це будземе вше паметац и споминац. Ожалосцени супруг Михал и унук Иґор зоз супругу Бояну Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На моїх милих родичох, 30 роки без оца и 11 роки без мацери

ЙОАКИМ ПАПУҐА (1923-1992)

ЕУФЕМИЯ - ФЕМА ПАПУҐА (1927-2011) з Дюрдьова

Памятку на їх любов и доброту занавше буду чувац - дзивка Геленка Надьова, унука Наташа Фейдийова зоз супругом Ярославом и дзецми Иваном и Даниелом, и унука Весна Медєшова зоз супругом Деяном и дзивочку Катарину Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ У фебруару ше наполнєли 6 роки як нє з нами наш мили оцец, дїдо и швекор, а у марцу ше наполня 15 роки як нє з нами наша мила мац, баба и швекра

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. фебруара 2022. року наполнєли ше 9 роки як нас занавше зохабел мой мили супруг

ЙОВҐЕН КИШПЕТЬО (1943-2013) з Руского Керестура

Красни памятки на його милу подобу будзе чувац його супруга Ката Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. фебруара 2022. року наполнєли ше 9 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, швекор и дїдо

ЙОВҐЕН КИШПЕТЬО (1943-2013) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на це у своїх шерцох буду чувац: дзивка Миряна, жец Александар, унуки Александар, Стефан и Валентина Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. фебруара 2022. року наполнюю ше 15 роки як нас напущел наш супруг, оцец, дїдо и прадід о

ЙОВҐЕН ГАРДИ (1938-2007) з Руского Керестура ЯНКО НАДЬ (1934-2016)

МЕЛАНИЯ НАДЬ (1936-2007) з Руского Керестура У наших сце думкох и молитвох. Вашо наймилши Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня, 7. фебруара 2022. року наполнєли ше 30 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

Здогадованє на ньго вше у шерцох буду чувац супруга Барица, дзив­ ка Ваня зоз фамелию и дзивка Весна зоз фамелию Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. фебруара 2022. року наполнї ше 31 рок як нас зохабел наш мили

Дня 15. мая 2022. року наполнї ше 31 рок як нас зохабела наша мила

МИРОНЬ САБАДОШ (1921-1992) з Руского Керестура ЯНИ ШЕПИНСКИ (1954-1991) Памятку на ньго чуваю син Янко зоз супругу Ксению, унуки Дзвонко и Борис зоз супругу Сашку и праунучки Енка и Анька Спочивайце у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

СЛАВИЦА ШЕПИНСКИ народзена Колевска (1957-1991)

Памятку на нїх навики чува дзивка Йована и шестра Славица Спочивайце у мире Божим!

25. ФЕБРУАР 2022.

іпТогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Того тижня ше наполнєли 6 мешаци и 6 роки як нас занавше зохабели нашо мили

МИРЯНА ПАВЛОВИЧ (7. X I 1939 - 22. VIII 2021)

ИОАКИМ ПАВЛОВИЧ (22. III 1939 - 24. II 2016)

З любову и почитованьом памятки на вас и шицко цо сце нам през живот давали и охабели у нашлїдстве чуваю вашо: дзивка Ясминка, жец Дьордє и унучата: Срдян, Оливера и Зоран Веселинов СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. фебруара 2022. року наполнєли ше 22 жалосни роки як нас зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

Городска управа за защ иту животного ш тредку Городу Нового Саду на осно­ ви члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни ш тредок („Службени глашнїк Републики С ербиї” , число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

МИХАИЛО СИВЧ (1939-2000) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на вас чуваю вашо наймилши Спочивайце у мире Божим! Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї", число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штре­ док проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС38 НСУ38 НСО38 НСЛ38 Сримска Каменїца”, Институтска драга число 4, Сримска Каменїца, на катастарскей парцели число 5220/13, К.О. Сримска Каменїца, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги нош ителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного ш тредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

25. ФЕБРУАР 2022.

о поднєш еней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на ж ивотни ш тредок проєкта Ношитель проєкта „ЕХІМ СОМ М ЕКСЕ” ООО Палич, Тук Уґарнице число 19 поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни ш тредок проєкта „Вибудов продукцийного обєкту, маґазину и резервоара” у Ковилю, на катастарскей парцели число 4427/8 К.О. Ковиль, Город Нови Сад. П редм етним проєктом предвидзени вибудов продукцийней хали хтора наменєна индустрийней продукциї ш рубох зоз ролярньового дроту зоз процесом кованя пресованя, райбаня, ролярня шрубох, термалного обробку шрубох и цинкованя, поверхносци з часци прижемє (П), часц приж ем є и ґалерия (П+Ґ) и з часци прижемє и єден поверх (П+1), вибудов прижемного маґазину за зм есценє ТНҐ фляш ох и поставянє резервоара за про­ пан капацитета 2,7 ш 3. Податки и документацию зоз вимоги нош ителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного ш тредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Ш ицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо дум анє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного ш тредку Городу Нового Саду.

гдуе цо буд^е* дуе цо буд^е* У КОЦУРЕ ШЕ ОЗНАЧИ РОЧНЇЦУ СИЛВЕСТЕРА МАКАЯ На соботу, 26. фебруара, у Руским доме у Коцуре, з початком на 19 годзин, отрима ше означованє 80-рочнїци народзеня Силвестера Макая. Буду читани його литературни роботи, а о його подобовей и литературней творчосци будзе бешедовац Микола Шанта. Його писнї буду читац Мария Горняк и Наташа Макаї.

МАЛИ ОГЛАШКИ КУПУЄМ вецей гольти жеми у керестурским хотаре, добре плацим.Телефон: 063/1999022.

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, инсектох. МОНТИРАМЕ:

■ РОЛЕТНИ ■ ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ ■ ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ ■ МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ ■ ВЕНЕЦИЯНЕРИ ■ ОПРАВКИ

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОИВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за социялну и дзецинску защиту Городу Нового Саду Ул. Жарка Зренянина чс. 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/488-28-85

ОБВИСЦЕНЄ О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за социялну и дзецинску защиту Городу Нового Саду Роботне место: окончователь за финансийни роботи и явни набавки у обласци социялней и дзецинскей защити - 1 окончователь на нєодредзени час, хторе розпоредзене до роботного места совитнїк. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: Ьіїр://’№№№.поуІ5агї.г§/. Городска управа за социялну и дзецинску защиту Городу Нового Саду

НовиСад 021/6613-697, 069/673328 Руски Керестур 025/703-311, 069/673318 е-маил: іпіогтаІог@шке$1оуо.сот РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ/ИНФОРМАТОР

ПРИЯТЕЛЬСКЕ СТРЕТНУЦЕ ФК „РУСИН” - ФК „ГАЙДУК” КУЛА

УСПИШНЄЙШЕ ИСКУСТВО ЯК МЛАДОСЦ ФК „Русин” - ФК „Гайдук” (Кула) 3:0 (2:0) Русин наступел у составе Д еян Кронич, С теф ан Тома, Боян Голик, Филип Вуйович, А ндрей М алацко (В ладан Вуйович), О ґнєн Маркович (Деян Будински), Боян Бранкович, Н ем аня Кулич, Д арко Сушич, Янко Кулич, Матей Саянкович. Ґоли за Русин д али - Оґнєн Маркович, Янко Кулич (2) Пририхтуюци ше за предлуженє Першенства у Подручней фодбалскей лиґи Зомбор, фодбалере Русина внєдзелю, 20. фебруара, на домашнім терену мали приятельске стретнуце процив ФК „Гайдук” Кула. Бул то комбиновани состав першей и подмладзеней госцовей екипи. У першим полчасу домашні бавели вельо озбильнєйше и створели вецей нагоди за даванє ґолох. Першу нагоду мал Малацко, кед го зоз корнеру цильовал Бранкович, но лабда пошла понад горнєй стативи. Найлєпши поєдинєц у першим полчасу бул Маркович, хтори свою нєдзельову партию реализовал и зоз красним ґолом. Векшу часц першого полчасу бависко було на половки процивніцкей екипи. Госци бавели познате бависко, хторе почина од Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ о явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за даванє согласносци на Студию о пре­ ценьованю вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней „НСУ188, НСЛ188, НСО188 ФУТОҐ 4”, НОВИ САД, у улїци Ґаврила Принципа 82, у Футоґу, на катастарскей парцели число 4618, К.О. Футоґ, Город Нови Сад. Податки и документация зоз вимоги ношител проєкта мож достац на увид у просторийох Городскей управи за защиту животного штред­ ку Гораду Нового Саду, роботнима днями у чаше од 10 до 15годзин, по 29. марца 2022. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 30. марца 2022. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110 а, Нови Сад, на 13 годзин.

V

34 РУСКЕ СЛОВО

^

ґолмана, но вельо далєй од половки терена ше им нє удало прейсц. Други ґол за Русин дава Янко Кулич хтори вихасновал гришку охрани, кед му правели „офсайд замку”. Сам виходзи опрез доброго ґолмана процивнїцкей екипи, алє центерфор Русина таку нагоду нє препущує. У другим полчасу було ище вецей нагоди за ґоли. Єдну од красних нагодох вихасновали Янко Кулич Бранкович, хтори потим трафя и стативу. Ту и акция Янко Кулич - Будински, хтори биє оштро, но поверх горнєй стативи. Треци ґол бул и найкрасши, акция Сушич Кулич. У остатнїм нападу, у 90. минути, Кулич потрафя стативу, дзе такой после того бица судия запискал конєц змаганя. Треба визначиц же главни судия на тим стретнуцу бул уж афирмовани домашнї судия Иван Чапко, хтори барз добре одбавел свой задаток. На концу треба спомнуц же попри „реномованого” процивнїка, заш лєм младосц госцуюцей екипи нєдоросла до уж „очелїчених” и искусних домашнїх бавячох. Внєдзелю окреме добре бависко указал Бранкович хторому одвитує „надмудрованє” з лабду на терену, кед ше нє бави „оштри” фодбал. Но, вшелїяк, бул то добри тренинґ за русиновцох хтори, мож повесц, солидно и одбавени. Шлїдуюце стретнуце Русин будзе мац дома зоз коцурску Искру, и будзе то їх „ґенерална проба” пред початком Першенства. ■ Ан. Медєши 25. ФЕБРУАР 2022.

5рогІ@гизке5Іоуо.сот

ПРИЯТЕЛЬСКЕ СТРЕТНУЦЕ ПИОНИРОХ ФК „РУСИН” И ФК „ИСКРА”

КЕРЕСТУР ОДЛИЧНИ ПРОЦИВ КОЦУРЦОХ Пред числену публику у Спортскей гали у Руским Керестуре, штварток, 17. фебруара, пионире Фодбалского клубу „Русин” одбавели ище єдно приятельске стретнуце процив ФК „Искра” з Коцура, на хторим у обидвох змаганьох победзели домашнї У першим змаганю старша ґрупа пионирох, дзеци народзени 2009. року, звладали своїх парнякох з Коцура з резултатом 4:1, а младша ґрупа пионирох, дзеци народзени 2010. року тиж зазначели побиду з резултатом 4:2. Перши ґол у першим полчаше дал одлични Кристиян Малацко, хторому то нє бул єдини ґол на стретнуцу, а потим, после гришки у одбрани, госци з Коцура виєдначели на 1:1. Нєодлуга, други ґол за Русин дава Даниєл Надь и з тим, млади фодбалере на одпочивок одходза з резултатом 2:1. У другим иолчасу обидва екиии мали надосц нагоди за ґол, обидва боки нападали, алє ґоли заш лєм, давали домашнї. Ознова схопни Кристиян Малацко дава 3. ґол, а при самим концу змаганя, остатнї ґол за Русин дава Теодор Штранґар. За Русин у тим составе наступели - Теодор Фаркаш, Филип Ноґо, Йован Плавшич, Кристиян Малацко, Даниєл Надь, Давид Джуня, Лука Фа и Теодор Штранґар. Потим наступели младши пионире, а перши ґол зоз фино виробеней акциї, на самим початку дава Тони Орос. Коцурци потим виєдначели резултат, а вец резултатску предносц прави Марко Колошняї хтори ґол дава зоз оправдано досудзеного пеналу. Напартосц бависка рошнє кед госцуюци бавяче виєдначую, та перши полчас закончени нєришено зоз 2:2. У другим полчасу було надосц шанси на обидвох бокох, но єден погришни поцаг, госцох вельо коштал кед себе, после центрираня лабди з ауту Алекси Сопкового, госцуюци

бавяче дали автоґол. Нєодлуга Марко Колошняї дава 4. ґол за Русин, та змаганє закончене зоз побиду домашнїх. За тоту ґрупу пионирох наступели - Тони Орос, Марко Драґутинович, Тадей Виславски, Лука Стойков, Вукашин Вуйович, Марко Колошняї, Стефан Настасич, Матей Макаї, Андрей Провчи, Алекса Сопка, Хана Будински. Змаганє закончене зоз побиду домашнїх, алє би требало визначиц вельки труд, борбеносц и закладанє бавячох з обидвох екипох, цо було видно и по числу калїченьох на пар­ кету. Русиновци бавели колективнєйше, совиснєйше, та числени змаганя хтори тоти млади фодбалере одбавели потераз, даваю добри резултат. Тренере на стретнуцу були - Зденко Шомодї, Деян Йолич и Дамир Ґубаш, а судия бул Сани Колошняї. По 1. април пионирох Русина чека реванш зоз Искру, а заплановани и стретнуца зоз екипами зоз Бачкого Доброго Поля и Змаєва. Ан. М.

ФОДБАЛСКИ КЛУБ „БАЧКА” - ДЮРДЬОВ

ВИБРАНИ НОВИ ПРЕДСИДАТЕЛЬ На Рочней скупштини Фодбалского клубу „Бачка” внєдзелю, 20. фебруара, за предсидателя вибрани Синиша Тривунович, а єдна з темох була и сторочнїца клуба хтора будзе 2023. року. Попри нового предсидателя до управи вибрани и млади особи хтори жадаю буц активни у клубу. Було слова и о пририхтованю за ярню часц сезони, а як гварене, тренинґи ше порядно отримую и одволанє бавячох добре. Дзекуюци тому же Бачка ма помоцни терен хтори ма ошвиценє, тренинґи мож отримовац и вечарами, цо барз олєгчує пририхтованя.

- Кед слово о ФК „Бачка”, у першим плану перши тим, медзитим, ту и кадети и когуцики хтори краша нашу роботу. Прешлого року нашо кадети бавели процив Червеней гвизди и победзели. Маме потенциял и маме досц бавячох, а тренер нам остава Душко Тривунович.

25. ФЕБРУАР 2022.

Маме младих бавячох и млади кадер на хтори мож раховац и пририхтовац их - гвари член управи Янко Саламун. Состав екипи остал исти, змоцнєня нє було, а Саламун гвари же план остац на штредку таблїчки. Бачка урядово у своєй назви ма и рок свойого снованя, то 1923. рок, и у клубу роздумую о означованю сторочнїци клуба идуцого року.

- Бачка будзе славиц сто роки од снованя, та предложене же би ше оформело роботну ґрупу хтора будзе водзиц означованє сторочнїци - гварел Саламун и визначел же прешлосц клуба значна и прето же Бачка то клуб хтори ше може похвалїц зоз бавячами хтори нєшка бавя у першей лиґи. Бачка єшеньску часц сезони закончела на седмим месце на таблїчки, а над ню ше находзи Юґович з Катю, хтори ма єден бод вецей. М. Рамач

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ

ЖИМСКА РЕКРЕАЦИЯ У СПОРТСКЕЙ ГАЛИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

„ФИТНЕС-ХОДЗЕНЄ” АКТИВНОСЦ ЗА ШИЦКИ ҐЕНЕРАЦИЇ Пише: Андреа МЕДЄШИ

Попри фодбалу, столного тенису и одбойки хтори ше рекреативно тренира у Спортскей гали у Руским Керестуре, а о хторих зме писали у прешлим чишлє „Руского слова”, красне число рекреативцох то и жени рижних ґенерацийох хтори, подзелєни до даскелїх ґрупох, цо каждодньово тренираю „фитнес-ходзенє”, або, як ше ориґинално вола, „їіїпезз-шаїк” ария Гарди єдна од тренерох хтора, кус менєй як рок, у Спортскей гали отримує тренинґи фитнес-ходзеня за жени шицких возростох. Тераз ма 40 жени, хтори подзелєни до двох ґрупох, а однєдавна єй тренинґи прейґ интернету провадза и даскельо жени з иножемства. Себе, як гвари, нє доживює як фитнес-тренера понеже є нє фахова, алє искуства и знаня ма цалком досц з хторим би могла помогнуц и другим. Мая и сама прешла през борбу з вишком килох и з рижнима благшима здравственима проблемами хтори настали як пошлїдок длугого шедзеня, а тераз дзечнє през На слики - Мая у фебруару 2020. и 2022. року, свою драгу вилїченя водзи 13 кили худша и других.

- Вежбац сом почала 2020. року. З почат­ обавим цо скорей”. Трениранє таке исте як ку сом робела лєм даяки класични вежби шедзенє. Кед вельо шедзиш, вец ци ше хтори ше робя у хижних условийох на чежко порушац, направиц даяку активносц, жеми, но, по правдзе, як и велї з нас, кед та исто так и обратно - толкує Мая. зме у дачим початнїки, нє знала сом анї ВЕЛЬКЕ ИНТЕРЕСОВАНЄ одкадз мам почац, понеже сом нїґда пред тим нє вежбала. Вец сом пренашла на После рока вежбаня у хижних условийох, интернету єдну жену хтора мотивацийни одшмелєла ше свойо резултати вежбаня бешеднїк и хтора барз уплївовала на мнє. Вона гварела єдну, по моїм думаню, ключ- подзелїц на Фейсбуку, цо заинтересовало и ну ствар, а то же з вежбаньом нє треба велїх других.

- Супруг ми дал потримовку же бим на рушац барз амбицийно. Єй становиско же треба започац зоз 10-минутовима вежбами, Фейсбук ґрупи „Руски Керестур” обявела же ше нє треба бац од того же кеди ше свойо резултати вежбаня, и же бим так резултати укажу зоз таку малу минутажу. можебуц заинтересовала дакого же би вежбал Тото важне лєм прето же бизме ше звикли зо мну. Теди ше ми явели 25 жени и так шицко вежбац, бо кед од старту почнєш зоз почало. Но, мушим наглашиц же, гоч мам себе нє доживюєм як цильом же будзеш вежбац по годзину - искуства, тренера/инструктора тим женом, бо ми просто швидко одустанєш, бо ци постанє пребарз напарте. Так було и у моїм случаю. З огля­ лєм вежбаме вєдно. Ґу тому, вше сом отворена дом на тото же ше робело лєм о 10 мину- за даяки предкладаня, пригварки, пораду тох, було ми таке же „дай, за 10 минути най гвари Мая.

М

ВЕЖБАЦ МОЖ И ПРЕЙҐ ИНТЕРНЕТУ - Нєдавно ше ми явела єдна жена хтора жиє у Нємецкей, и гварела ми же би сцела тренирац, бо там ситуация зоз корону така же нєвакциновани нє можу ходзиц до терховальнї. Вагала сом ше з початку, а вец сом пристала, та тераз у чаше кед и ми маме тренинґ, и вона вежба з нами прейґ Зум платформи, прейґ интернету. Но, з дому прейґ интернету з нами вежбаю и други жени гоч су и з Керестура, хтори поведзме у тим термину нє маю дзе охабиц дзеци, або подла хвиля, та ше им нє идзе до сали. Так мам пейц жени хтори лєм онлайн тренираю, а гевти други по виборе, кеди як можу - гвари Мая.

36 РУСКЕ СЛОВО

25. ФЕБРУАР 2022.

5рогІ@гизке5Іоуо.сот

Нєодлуга, тиж на интернету, наша собешеднїца пренашла способ вежбаня хтори єй по теди нє бул познати. Було то фитнес-ходзенє хторе подрозумйовало даскельо файти ходзеня у провадзеню зоз вежбами благого интензитету.

- Тото по чим ше тота файта вежбаня видвоює од других, то тото же вежби нє нательо интензивни, и вежбанє нє таке задихуюце. Односно задиха ше особа док вежба, алє нє до тей мири же нє може присц ґу себе, або же нє може витримац тренирац по конєц. Тренинґи випатраю так же зоз слабшу ґрупу вежбаме 45 минути, а з моцнєйшу од 60 до 70 минути. Слабша ґрупа требала буц ґрупа за старших, медзитим до нєй ше явяли и младши хтори нє були у кондициї, и им тот темпо вежбаня одвитовал. У тей моцнєйшей ґрупи зме дакеди базовани лєм на брух, дакеди на ноги, дакеди комбинуєме цале цело, рижни вежбаня, а зоз слабшу ґрубу робиме даяки початнїцки вежби. З обидвома ґрупами хаснуєме и траку и кулї. З нїма робиме и тренинґи моци, а кардио-вежби и вежби моци, а шицко зоз благшим интензитетом, мож барз добре комбиновац. Тренинґи маме три раз до тижня, гоч мушим повесц же жени нє звикнути на трениранє три раз тижньово. Кед сцеш пременїц дацо на своїм целу, кажди дзень треба поробиц цошка. Нє можеш присц лєм два раз, або три раз на тренинґ и обчековац вельки резултати. Муши ше и костиранє кориґовац, повекшац физичну активносц, дакус вецей ходзиц пешо, або на бициґли... - толкує Мая и додава же и сама з початку нє була сиґурна кельо од такого, релативно благого тренираня, мож обчековац резултати, медзитим...

- Кажди мешац сом ше мерала, и у центиметрох и на килашох, и кажди мешац було резултату. Вец кед сом то представела и дру­ гим женом, шицким ше то попачело и видзели же вежби ефективни. Нєшка тренирам зоз женами кажди вечар, а дома робим кажди дзень по годзину тренинґ моци. Так же кажди дзень вежбам два раз на дзень, рано и вечар гвари наша собешеднїца. РЕЗУЛТАТИ ОБАЧЛЇВИ Резултати на своїм целу за кратки час обачела и Весна Горняк хтора за штири мешаци схудла 10 кили, а тренирац предлужела и далєй, насампредз пре здравє, алє и пре випатрунок.

- Тренирам од октобра, штири мешаци, а главни мотив ми бул же бим дакус вошла до кондициї, алє тиж и пре здравє и лєпшу 25. ФЕБРУАР 2022.

линию. За тоти штири мешаци сом схудла 10 кили, а окрем тренираня, кориґовала сом и костиранє, точнєйше, менєй єм сладкого, и нє єм позно. Плануєм предлужиц вежбац, понеже ше тераз вельо лєпше чувствуєм - гвари вона. Же фитнес-ходзенє може буц и за старших, потвердзує Вера Гайдукова хтора того року полнї 68 роки и гвари же єй таки способ рекреациї барз одвитує, окреме през жиму: - Ходзим од початку, од октобра, а почала сом з цильом же бим ше вецей рушала и так очувала здравє. Вежби ми нє таки напорни, но нє можем вше попровадзиц младих, та вец дакус геверуєм, алє вежби ми цалком одвитую. Нєдавно сом на три тижні' була у Нємецкей при синови, та сом и нєвесту „нацаїла” на тото вежбанє. Пред тим сом ше вельо шейтала по валалє, алє тото ми одвитує, окреме през жиму, понеже ше окрем вежбаня дакус и подружиме - гвари Вера, а на єй слова надовязує ше Мая, и наглашує же вежби прилагодзени ґу шицким возростом, а предрозсудки и поровнованя нєт, кажде роби спрам своїх можлївосцох. ■

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ Таня Салонтаї, Нови Сад

Положце до пластичней судзини муку, цукер, марґарин, жовчки шметанку и пращок за печенє и загнєцце цесто. Цесто ше нє шме лїпиц за руки. Потим цесто охабце най дакус одпочинє. Док цесто „одпочива”, направце фил. Бильчки витрепце зоз миксером и положце их до сира, усипце цукер, шицко вєдно розмишайце (кед любице до си­ ра можеце положиц и сухе грозно). Подзельце цесто на 2 часци. До тепши у хторей будзеце печиц питку положце папер за печенє. Розженьце цесто 303 розвалку и положце го на па­ Потребне: пер за печенє, а вец на тото це­ ■ 4 жовчки сто посипце ■ 150 ґрами цукру ґрис. Вец клад■ 150 ґрами марґарину зеце фил зоз (або масци) сира, а вец на ■ 350 ґрами муки тот фил поси■ пращок за печенє пеце гарсц ґри■ 1-2 ложки шметанки зу и одгоре положице друге За фил цесто и вец го ■ 500 ґрами швижого поджобце сира видлїчку.

■ 4 бильчки Поступок скла■ 6 ложки цукру даня 1. цесто, 2. ґрис, 3. сир, 4.

■ 2 гарсци ґрису ґрис, 5. цесто. за посипованє Печиц у релни на 200 ступні

дас 30 минути. Кед питка упечена виньце ю зоз релни, од горе положце тацну и вец обрацце тепшу притримуюци тацну, знєйце папер за пе­ ченє и так найлєгчейше винєце питку. Место сира до питки можеце положиц вишнї, яблука.

38 РУСКЕ СЛОВО

25. ФЕБРУАР 2022.

Г О Р У Ц И ТЕП Ш И

ку за кромплї хасновала сом лєм соль и попер. Порезац сланїну, и притвердзиц ю за кажду кромплю зоз зубодлобку. Запечиц у релни хтора зограта на 200 ступні' (дас пол годзини). Потим положиц трапист сир од горе и запечиц док ше сир нє розпущи (дас 15 ми­ нути).

>

25. ФЕБРУАР 2022.

. і

РУСКЕ СЛОВО

39

НОВИ САД

ИНТЕРЕСАНТНИ ВИСТАВИ ФОТОҐРАФИЙОХ У Историйним архиву городу Нового Саду (Филипа Вишнїча 2а), 14. фебруара отворена вистава фотоґрафийох зоз архиви новинки „Дневник” зоз назву „Нови Сад Новосадянє”. На поставки єст 17 сеґменти, на хторих приказане як ско­ рей випатрал центер городу, як наставали даєдни часци городу, яки бул транспорт, Петроварадинска твердиня, мости и други символи Нового Саду.

На Площи шлєбоди до 20. марца мож опатриц шветову премиєру вистави фотоґрафийох зоз назву „(Не)наста^ени - мигрантске приче у 21. веку из МогІС Ргезз РИоІо архива”, у рамикох програмского лука „Селїдби”. На вистави зоз 58 фотоґрафиї приказани 28 фоторепортажи у тей хвильки найзначнєйших фоторепортерох. Поставка реализована у сотруднїцтве зоз Фондацию „МогІС Ргезз РИоІо” зоз Амстердаму и облапя материял зоз їх архиви, котра настала од 2000. по 2021. рок. В. В.

■ І І 1 Л ЇщЛ І І■...... І і ііїїїт II “

_ _ -