RUSKE SLOVO 01-02

І

ТИЖНЬОВНІК ПО РУСКИ РОК ЬХХУІІІ ЧИСЛО 1-2 (3974-3975) НОВИ САД, 11. ЯНУАР 2022

■ ОД ТОГО ЧИСЛА РУСНАЦИ И ШВЕТ

ю ту.ги зк езіоуо .с о т ЦЕНА 40 ДИНАРИ \ \ с У \ і^ іс - 1

ІД '£

Фото: Вероника Вуячич

* :

? !

•

& /у V

Ж

*

11

-

" І ■■

а*

1 *

и [і І

Ж '

и

Гі

О В

9 770350 460007

А

А

л //4 г о м и Я

ЛИТЕРАТУРА И ПИСАТЕЛЄ У НЄПРЕРИВНЕЙ ТРАНСФОРМАЦИЇ Пише: В лад им ир КО ЧИ Ш , писатель

Т им, котри ше опредзеля у живоце нєпреривно виглє- Н ационална пензия направела вельке замишательство довац и усоверш овац, як у власних так и дружтвених помедзи правих творительох у обласци уметносци, та рушаньох, та и у уметносци, гоч у хторей обласци и так ше помедзи истих знова зявюю подобни и нєпонапряме, найлєпши сотруднїк и оценьовач того свойо­ добни, послуш ни и нєпослушни, а шицко то лєм чкодго вибору то талант. Єдно сиґурне, нїхто вас на исте нє зи на одредзени способ тим котри по кажду цену сцу примушує по кажду цену, лєм тим, котри порихтани вихасновац и витвориц терашнє право на економску и прияц добронамирни совити, голєм з часци можу по- материялну привилеґию. Велї жеми у Европскей заєд­ хасновац у своїм дальшим нїци, зоз своїма предписанями, ришели тот додатни матеусовершованю и виглєдованю власней творчей драги. риялни стан на способ же за­ Дружтво писательох Войводини, ище вше Кажда обласц у уметносци, кон каждому оможлївює през з велькей часци витирвале на вредносцох як и велї други науки у кулсвою уметїцку творчосц и дои припознаньох дотерашнєй прейдзеней драги. при но ше нє, на уж ви тво ре не тури, насампрец, муш а буц Д о свойого членства ровноправно прима у своєй презентациї нєпре­ и шицких других котри творя на язикох других пра во на пен зию, ви тво ре не право и на тоту уметнїцку ривно вязани за економиш. народох котри жию на тим простору. У социялизму ше тото нє Исте дава можлївосц участвовац равноправно творчу часц жи вота котра ма свою скалу наградзованя, виражовало як тераз, екона власней творчей драги, почитуюци номска моц творена заєдспрам обсягу, квалитету, наквалитет и даваюци можлївосц афирмациї нїцки, а уметносц строго градох и припознаньох звонка з вонка самей Покраїни Войводини и Сербиї. контролована на идеолоґиї Дружтво оможлївує и олєгчує, спрам державних власней держави, як и самей комунизма. Так було и у напре зен т а циї и аф ирма циї предписаньох, мац статус шлєбодного шей рускей заєднїци, но, вредносцох у держави. По тих уметнїка, повязовац роботни стаж, заш лєм, нєпослуш них було критериюмох и законох, руски як цо и додзельовац припознаня котри значни як и при других народох. писателє котри маю найменєй за додзельованє националней пензиї Кед би того нє було, сама три видруковани кнїжки умет­ уметносц би ше нє могла нїцкей литератури як и науконєпреривно трансформовац и повязовац зоз другима вей и ро ка ми ви тво ре ни сотруд нїц тва през ри жни ли народами на планети и то на цалком шлєбодни способ. тературни часописи, витворели би и достали додаток на пензию котри тераз векши и од нашого просековоУ нєшкайшим чаше наша литература, як и у нам найблїзго заробку. шим окруженю, кажда на своєй власней драги виглєдованя, та и самого презентованя власней цильней ґрупи, и Б удуци пременки нашей националней стратеґиї, и нови кед иста задововолї смак оценьовачох, руша ше на драгу дополнєня у витворйованю европских правох и предпи­ котра, по саму реализацию финансийох, анї кус нє лєгка. саньох, треба же би випочитовали уж преверени европТу наставаю и перши нашо медзисобни розиходзеня, нє ски права, же би писательом стратеґия припознала нацилєм ґенерацийни, политични, алє и у самим оценованю оналне доприношенє, та и през национални припознаня створеней новей литературней творчосцияк, як цо ище у предписаньох котри тераз нє маме и, як таки анї нє мовше и виглєдованє вредносци прейґ до терас нєдостаточ- жеме сами у своєй заєднїци витвориц и зачувац, заслуно оценєней литературней творчосци прешлих часох. жени права на шлєбодну уметнїцку творчосц. Н а тей першей ґарадичи, тоти котри творя литературу Руснацох, зочую ше зоз першима озбильнима проблема­ ми и велї пошвидко траца праву мотивацию за дальшу свою роботу у тей обласци, а саме нашо дружтво, та и наша заєднїца ище вше нє пренаходзи, лєбо нє шме ше одшмелїц понукнуц таки ришеня котри стимулативно буду длугши час мотивовац младих творительох рускей литератури и, исту понукнуц и другим Руснацом и нє Руснацом у швеце. Ш вет вше менєй препознава здруженя писательох, та здруженя у других обласцох уметно­ сци, и обраца ше новому способу за презентованє вред­ носцох у уметнїцкей творчосци на тарґовище, дзе иста при но ши знач ни фи нан си й ни сред ства.

2 РУСКЕ СЛОВО

Н ови ґенерациї котри предлужую наш у литературну и кажду другу уметносц треба же би конєчно напредок знали на котрим фундаменту почина їх уметнїцка творчосц, же би исту нєпреривно трансформовали до Европи и ширше, и за тото були припознати и наградзени, бо ше даскельо особи у нашей заєднїци и звонка нєй и достаточно афирмовали ширцом ш вета и до­ стали вредни припознаня, пред котрима нашо одвичательни особи нє реаґую и нє даваю достаточну потримовку. Прето за тераз Дружтво писательох Войводини ище вше може афирмовац и потримац литературну творчосц Руснацох.■ Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

11. ЯНУАР 2022.

ЗМИСТ

І

РУСКЕ СЛОВО ■ Тижньовнїк 4. Диялоґ о пременкох Устава на Референдуме

■ Нашо места 8. Ш веточна схадзка Совиту МЗ Руски Керестур

■ Економия 10—11. Академик Владимир Ковач зоз Нового Саду, дописни член Французкей польопривредней академиї наукох

■ Духовни живот 12-15. Крачун преславени и по юлиянским календаре

■ Мозаїк 16-17. Дочек Нового 2022. року

■ Култура и просвита 20-21. Кнїжки за шицки возрости и читательни смаки

■ Руске и швет 22-23. Уметносц єй нїтка зоз старим крайом

■ Людзе, роки, живот 24-25. Дохтор хтори сце знац по руски

■ Информатор 28-33. Мали оглашки и Іп тетогіат

■ Спорт 35. Знанє преноши на будуцих ґол манох

■ Интермецо 38-39. Горуци тепши Н асловни бок: Городска х и ж а у Новим С адзе А втор ка ф отоґраф иї: В ероника Вуячич

іїк- ч З УВОДНІК

/ ч

Пише: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ, главна и одвичательна редакторка

НАЦИОНАЛНЕ ШВЕТО РУСНАЦОХ У ПРЕСТОЛНЇЦИ КУЛТУРИ Централна преслава Националного швета Руснацох того року будзе у Новим Садзе, у Сербским народним театре, у його велькей сали „Йован Дьордєвич” на нєдзелю, 23. януара. Святочносц будзе у городу Европскей престолнїци култури, дзе ше и ми, Руснаци, маме нагоду представиц, медзи велїма културнима змистами и подїями хтори орґанизує Го­ род през цали тот рок. Националне швето Руснацох традицийно почнє зоз Архиєрейску Слу­ жбу Божу у новосадскей церкви Св. Апостолох Петра и Павла, потим ше у голу Сербского народного театра отвори виставу и пред Святочну академию будзе орґанизовани коктел за госцох. Капацитет велькей сали СНП будзе огранїчени, пре епидемийни мири и дистанцу, так же програ­ му годни провадзиц кус вецей як 400 нащивителє. Святочну програму пририхтал Орґанизацийни одбор, хтори формовани пред штирома роками при Заводзе за културу Войводянских Русна­ цох, а вона обдумана так же би ше ю могло вивесц и наживо и онлайн, бо епидемийни условия були нєизвесни кед ше ю пририхтовало. Прейґ лед екрана представя ше нам нашо етабловани музичаре, хтори маю успишни кариєри ширцом швета. Знїмки своїх наступох и винчованки за Швето послали: оперска шпивачка Люпка Рац зоз Швайцарскей, пияниста др Дарко Варґа зоз Зєдинєних Америцких Державох и орґуляш Саша Ґрунчич зоз Горватскей. Публика у СНП наживо будзе мац чесц провадзиц наступ виолинисти професора мр Михала Будинского з Нового Саду, хторого будзе про­ вадзиц колеґиня пиянистка Ваня Прица, и Катарину Ковач, дзивку композитора Ивана Ковача, хтора виведзе єдну його композицию на гушлї, а будзе ю провадзиц пиянистка Наташа Пандурович. У програми учасц вежнє новосадски Хор „Гармония” и наш рецитатор Мирослав Малацко. Шицки наступи класичного характеру буду попреплєтани и зоз филмами о местох зоз хторих солисти наступя, а до програми буду уткани и венчики руских мелодийох, хтори виведзе Национални оркестер под дириґентску палїчку Мирона Сивча. За Швето орґанизована и Вистава, хтора пошвецена 100-рочнїци од народзеня нашей першей академскей подобовей уметнїци Гелени Сивч, а сучасну ноту на вистави даю роботи Лидиї Рамач, модней креаторки и костимоґрафки. У термину нашого нєдзельового Маґазину, на другей програми РТ Войводини, Святочну академию буду директно преношиц руски редакциї Радия и Телевизиї. Швето ше означи и по наших местох. У будинку Театра, як и у других просторох и установох култури, применюю ше одредзени епидемийни мири хтори подрозумюю обовязне ношенє маски, меранє температури и дистанцу, а орґанизаторе Централней шветочносци благочасно поинформую руску явносц о важацих мирох на дзень означованя Швета. ги$ке.гегіакіогка@дшаі1.сош

РУСКЕ СЛОВО

* „РУСКЕ СЛОВО” - гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ „Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 194-5. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ „Руске слово”, Футожска 2/ІІІ, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторе/ки - Иван Сабадош, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох - Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Ф ейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки - Мария Афич, Влада Дїтко, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка - Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка - Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки - М ария Гудак, Таня Салонтаї * Телефон: 021/6613-697 * Предплата за цали рок: у жеми 2 000 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Вапса Іпіеза а.й. Веодгай 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня „ М а х іт а дгаР’ Петроварадин * Е-таі1: гегіаксі]а@гшке8Іоуо.сот * ^еЬ зііе: тегеге.гшкезіоуо.сот * ¥ ^ I88N 0350-4603 * СОВІ88 8К-ГО 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Д иректор др Б О РИ С В А РҐА *** Главна и одвичательна редакторка ОЛЕНА ПЛАНЧАК-САКАЧ

11. ЯНУАР 2022.

Новини „Руске слово” одликовани зоз Орденом братства и єдинства зоз стриберним венцом 1970. року.

РУСКЕ СЛОВО 3

НА ОДДЗЕЛЄНЮ ЗА РУСИНИСТИКУ

НА ХАСЕН РУСНАЦОМ На Оддзелєню за русинистику, концом децембра 2021. ро­ ку, отримана перша роботна схадзка зоз предсидательом Националного совиту Руснацох Бориславом Сакачом, и проф. др Михайлом Фейсом, заменїком окончователя длужносци шефа Оддзелєня проф. др Миливоя Алановича. У роботней схадзки участвовали и два демонстраторки за ру­ ски язик, Зинаида Будински и Наташа Перкович. Схадзка почала зоз розпатраньом можлївосци обявйованя нового информатора НСР, хтори остатнїраз видати пред дзешец роками. Предсидатель Сакач обчекує же би ше текст осучаснєл, же би ше вименєло податки хтори вецей нє важа и же би ше додало нови, актуални информациї, як и информацию о предходних зволаньох НСР. Проф. др Фейса и мастерандка Зинаида Будински ше прилапели реализовац преклад на сербски и на анґлийски язик. Друга тема ше одношела на снованє е-ґимназиї. Сакач визначел же тот концепт у Републики Сербиї ище нє иснує, та би, по його думаню, то була перша е-ґимназия у Сербиї од хторей би Руснаци мали вельо хасну, а ми маме достаточне число фахових людзох хтори би тот проєкт могли витвориц. Ґенерално патраци, онлайн настава ришує велї проблеми хтори вязани за образованє младих, и нє лєм младих, з оглядом на тото же єст и одредзени катеґориї жительства хторим ше нє поспишело школовац благочасно, цо припада ґу часци образованя за одроснути особи. И нашо браца и шестри хтори жию у иножемстве би на тот способ могли здобуц стредньошколске образованє на руским язи­ ку. До онлайн образованя треба уключиц и перманентне образованє, а воно тиж оможлївює и реализованє наставного процесу у окремних условийох, як цо то напр. условия пандемиї. Зоз таку файту образованя би могли буц уключени и осо би з окрем ни ма потре бами. Перши крочаї за орґанизованє тих формох образованя то писанє елаборатох зоз хторима ше планує конкуровац за средства зоз одвитуюцих европских фондох. Професор

Фейса понукнул помоц и як фаховец за анґлийски язик и як фаховец за методику руского язика, алє и як предсидатель КПД ДОК, понеже до медзинародних проєктох нєобходне уключиц и цо векше число домашнїх и иножемних партнерох. За прилапйованє проєктох, наглашел Фейса, будзе винїмково значне же ше з остатнім дньом децембра закончує явна розправа за здобуванє ИСО кода за руски язик, т. є. же зоз здобуваньом ИСО кода (гвк < руски) будзе оможлївене розконарене компютерске прекладанє и утвердзованє статуса руского язика як язика. Тото допринєше и дисеминациї науковей думки прейґ здобуваня огромного простору на интернету, хтори будзе виключно наменєни припаднїцом/припаднїком рускей националней заєднїци за ревитализованє єй язика и култури вообще. Кед було слово о нєобходней учебнїцкей литератури, предсидатель Сакач предложел публикованє учебнїка хтори би мал роботни наслов Руски язик у 100 лекцийох, а професор Фейса наявел рихтанє учебнїка-приручнїка хтори би бул базовани на кон­ цепту интеркултуралносци. Було бешеди и о анализи Националней стратеґиї Руснацох 2013-2020. и о креїраню Новей стратеґиї Руснацох за трецу децению трецого милениюма. У першей фази, по конєц януара 2022. року, анализу би требали окончиц Одбори Нацио­ налного совиту Руснацох, дац предкладаня у тезох и исти би требало дац на явну розправу же би ше о тезох вияшнєли и шицки заинтересовани институциї и здруженя гражданох. Зинаида Будински

ДИЯЛОҐ О ПРЕМЕНКОХ УСТАВА НА РЕФЕРНДУМЕ

ПОТВЕРДЗЕНЄ ЖЕ ЗМЕ НА ПРАВЕЙ ДРАГИ ДО ЕУ Министерство за людски и меншински права и дружтвени диялоґ, на почат­ ку рока, 5. януара, у Скупштини АПВ, отримало други диялоґ на тему „Правосудство, державна управа и локална са­ моуправа и защита людских правох и ровноправносц полох - резултати рефе­ рендумам Диялоґ на тоту тему орґанизовани вочи референдума хтори будзе отримани на нєдзелю, 16. януара. Перши диялоґ на тоту тему бул отримани у Беоґрадзе, концом рока, 29. децембра, на хторим участвовали ношителє правосудних орґанох, представителє цивилного дружтва, академски заєднїци и фаховци. Циль сходу насампредз же би гражданє спознали цо приноша резултати референдума о пременкох Устава у часци хтора ше одноши на правосудство.

4 РУСКЕ СЛОВО

Министерка Ґордана Чомич з тей нагоди оценєла же пригварки о пре­ менкох найвисшого акту держави виполитизовани: - Тото цо по моїм чкодлїве, то же людзе хтори маю уплїв як цо професоре правного факултета, уставного права даваю себе за право хасновац политични аргументи, а нє правни кед бешедую о тим питаню. З таким становиском дока­ зую нєпостояцу нєлеґитимносц Скуп­ штини. Насампредз пременки Устава одбераю право политичним странком же би уплївовали на правосудство - гварела министерка Ґордана Чомич. Предсидатель Скупштини АПВ, Иштван Пастор, надпомнул же тоти пременки важни насампредз прето же правни здобутки Европскей униї о чиїм применьованю уж давно посцигнути консензус.

На сходзе у Новим Садзе принєшени и одредзени заключеня у вязи зоз пременками Устава зоз хторима ше насам­ предз посцигнє функционалнєйше правосдуство хторе будзе ґарант людских правох. У першим шоре звекшаю чувство сиґурносци гражданох и довириє до правосдуней системи. Вшелїяк, пре­ менки зменшаю корупцию и виправая гришки хтори направени у пременкох Устава 2009. року, а котри обачела Венециянска комисия. Референдум представя законченє єдного длугорочного про­ цесу котри започати ище 2016. року. Конєчно, то будзе потвердзенє же зме на правей драги за уход до Европскей униї. Домашнї того Диялоґу бул Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални менши­ ни - заєднїци. А. П.

11. ЯНУАР 2022.

ІІ2піоупіік@ги5кезІоуо.сот

ПРОЄКТНИ БИРО НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

ТОГОРОЧНИ БИЛАНС 25 ПРОЄКТИ И 7 РОБОТНЇ Концом прешлого року отримани два схадзки Роботного цела Проєктни биро Националного совиту Руснацох. Значносц темох о хторих бешедоване на схадзкох вимагала же би були пошвидко отримани - єдна за другу. То насампредз подцагованє смужки у єднорочним билансу програмних активносцох, а тиж так и дзепоєдни структурални пременки. Прейґ Зум платформи, 29. децембра, отри­ мана Ш еста порядна схадзка Роботного цела Проєктни биро. Н а схадзки присуствовали шейсц члени Цела, як и предсидатель НС Ру­ снацох Борислав Сакач. На схадзки поднєшени звит о роботи Цела у тим року. Як поведзене, у тим року отрима­ ни седем роботнї по наш их местох - Новим Садзе, Ш идзе, Руским К ерестуре, Новим Орахове, Вербаше, Дюрдьове и Коцуре. Оценєне же роботнї були успиш ни, а на нїх дефиновани дзепоєдни проблеми хтори буду риш ени по шветох. У планє отримац ище єден круг роботньох, як и одредзиц конкретни особи у шицких М есних канцеларийох НСР хтори би помогли у виборе конкурсох и конкретних потребох. У за пи снї ку зоз пред ход ней, пи я тей, схад зки Цела винєшени податок же у периодзе м арец-децем бер 2021. конкуроване зоз 25 рижнима проєктами. Обчекує ше и нови кон­ курси на хторих ше пошлє апликациї. Пре епидемию ше велї проєкти муш ели кориґовац, алє тиж, пре исту причину, велї нє прешли. За дзепоєдни проєкти придати у 2021. року ище вше нє сцигол одвит. Кед слово о предостатнєй схадзки Ц ела у преш лим року, члени прилапели задзекованє Елемира Джуджара на место заменїка предсидателя РЦ Проєктни биро. На його место, єдногласно, прилапени предклад же би надалєй тоту функцию окончовала Анита Ґовля. Уж од почат ку Но во го ро ку обче кую ше конкурси ЕРАСМУС+, ЕУ, ИПАРД на хтори ше тиж пош лє апликациї. Же би апликациї були позитивно оценєни и прилапени потребне же би ше одредзели партнере и финан си й ни но ши те лє про єктох. На схадзки оценєне же у преш лим року, без огляду на очежани обставини, поробене вельо и же у каждим поглядзе нєзадовольству нєт м еста кед слово о роботи Роботного цела Проєктни биро. А. П.

11. ЯНУАР 2022.

СТАНОВИСКА

Пише: Александра ДЕЯНОВИЧ, новинарка

НОВИ РОК НОВИ МАНДАТ Нови рок вше приноши нови одлуки, пришаги, жаданя. Аж и кед ше тому швету нє радуєце, окреме и кед вам преход до Но­ вого року значи лєм нове число на календаре, нови початок понука пораєнє шицкого цо можебуц нє було як зме заплановали и, голєм фиктивну можлївосц цошка поробиц ознова. Пошмарбац, посцерац зоз ґумку и рушиц од початку. Чи нам тота можлївосц, та гоч и фалшива, потребна же бизме другим, алє и сами себе дали другу нагоду? Чи можебуц то добра нагода єдноставно пререзац, обрациц други бок и повесц же „од тераз будземе иншак.” Того року обчекую нас и формални нови початки на вецей уровньох - виберанки за нового предсидателя держави, та и републичного парламенту отримаю ше у априлу, а по конєц рока будземе мац нагоду вибрац и нове руководство Националного совиту Руснацох. Нови одлуки, пришаги и жаданя, та и тото чи даваце другу нагоду або сцераце занавше, будзе мац окремну чежину у таким контексту. Руску заєднїцу у Вербаше обчекую и виберанки нового руководства Културно-просвитного дружтва „Карпати”. Такой на самим початку 2022. року отрима ше Скупштина дружтва на хторей ше будзе виберац нового предсидателя зоз шора рускей заєднїци и нове руководство. Здогаднїме, „Карпати” єдно з ридких, кед нє и єдине дружтво Руснацох и Укра-нцох, хторе по статуту на кажди штири роки вибера предсидателя зоз шору єдней националней заєднїци и подпредсидателя з другей, а потим ше у новим мандату примат дава другей националней заєднїци. Дружтво того року закорачело до штвартей децениї, видало моноґрафию о своєй потерашнєй роботи и витримало найчежши период хтори аматеризем памета, а аматеризем уж у нєвитримуюцо чежким стану, окреме при Руснацох, и то у Вербаше. У януару 2022. року вибере ше нового предсидателя або предсидательку хтори штири роки будзе мац задаток охраньовац и пестовац язик, културу, традицию Руснацох у Дружтве у хторим, кед ше иншак нє покончи, предсидатель будзе и секретар, касир, карчмар у клубу и пораячка, дзе найпоряднєйши и найчисленши члени тоти найстарши, з хторих велї маю и вецей як седемдзешат роки, а у Дружтве су хторе уж други рок нє достало нїяку потримовку од локалней самоупра­ ви. И то нє критика, анї нє гроженє або йойчанє - то реалносц хторей допринєсли шицки ми: члени, симпатизере, Руснаци у Вербаше, та и я. Ш ицки хтори зме ше на вистку же видзе моноґрафия о 30 рокох иснованя „Карпатох” пробовали здогаднуц своїх анґажованьох. Можлїве же уж прешли телї роки? Як кед би було з ґумку посцеране. Єдно надпомнуце! Кед уж сцераце и приношице одлуки у тим 2022. ро ку, до бре ро здума й це, чи мудре й ше по сце рац шиц ко и шицких, чи заш лєм дакого зачувац. Меркуйце же би вам нє остали брудни шпляхи и запаметайце же сцераце же бисце ознова охабели шлїд. Становиска еислоеени у тим тексту виключно аетороео и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

< Й ф Р Е П Л Я Д 2021

ПО ИСТИХ КОЛЯИОХ Попис жительства, хтори требал буц уж закончени, алє пре пандемию є преложени за тот рок, була єдна зоз найзначнєйших темох на бокох рубрики Тижньовнїк. На тоту тему през рок отримани велї сходи на високим уровню, а очекує ше же ше у тим року витвори. У року хтори за нами у НВУ „Руске слово” окон чени пременки у управяцкей структури Пише: А л ексан д ар П А Л А Н Ч А Н И Н

реслава нашого Националного швета, на початку рока, була у знаку ювилея 270 роки од преселєня Ру­ снацох до Бачкей. Швето и значна рочнїца за нас, пре пандемию, були означени з почитованьом мирох безпечносци. Бул зняти обсяжни прилог, хтори на дзень Ш вета емитовала Радио телевизия Войводини.

П

ПОПИС ЖИТЕЛЬСТВА Спрам податкох о Попису жительстава за 2011. року, у Републики Сербиї було 14 246 жительох хтори ше вияшнєли як Руснаци. Прето потребне ґу наиходзацим активносцом на попису жительства и обисцох озбильно приступиц. У прешлим року отримани вецей сходи на тоту тему, а одношели ше на применьованє конвенциї о защити менши нох, у ра ми кох аґен ди о збе ра ню и ха сно ва ню особ них податкох, о стварним числу припаднїкох националних мен ши нох. Тиж так пред ста ве ни на й знач нє й ши принципи и активносци хтори источашнє и препорученя Канцелариї Совиту Европи. То, насампредз, информативна кампаня котра ше буд­ зе окончовац пред пописом жительства и обисцох у октобру 2022 року. Основна препорука вимага же би ше

ПРИПОЗНАНЄ Прешли рок бул и рок у хторим нашо значни институциї, насампредз наш Национални совит, достали припознаня за свою роботу. З нагоди 70-рочнїци од снованя Покраїнского Заводу за защиту памятнїкох кул­ тури Петроварадин, у децембру, Националному совиту Руснацох уручене Подзековане за длугорочну потримовку, колеґиялну помоц и сотруцнїцтво на защити, обнови, чуваню и популаризациї културного нашлїдства. Припознане на шветочносци приял предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач.

6 РУСКЕ СЛОВО

информативна кампаня порушала благочасово, а окреме же би була унапрямена на припаднїкох националних меншинох, же би ше подзвигнул уровень їх свидомосци о їх интересу за участвованє у попису, як и предносцох котри би требали здобуц зоз безпоштрденим анґажованьом и їх одвитуюцих правох. Зберанє особних податкох о числу припадїкох националних меншинох и число осо бох котри бе ше дую або ха сную мен шин ски язи ки тиж важни. На основи таких податкох и виглєдованьох би могло установиц, запровадзовац и периодично правиц ревизию маншинскей политики, а зоз активним участвованьом припаднїкох националних меншинох. На сходох визначена важносц даваня оцени о медзиетнїчних од но ше нь ох. У тим напря ме ин си стує ше на запро вадзованю препорукох котри Защитнїк гражданох Републики Сербиї наведол у своїм Окремним звиту о Совитох за медзинационални одношеня. Очиглядно же ресорни министерства шицки усиловно сци унапря ме ли же би на и ход за ци по пис бул окон че ни на оптимални способ. Яки буду конєчни резултати, завиши од нас шицких. НОВИ МЕНАДЖМЕНТ Ювилейни 75 родзени дзень НВУ „Руске слово” озна­ чени з рочним запожнєньом пре мири безпечносци и пан де мию. Шве точ носц з тей на годи була у зна ку юви лантох хтори робя у фирми дзешец, двацец и трицец ро­ ки. О даскельо роки у редакцийох Установи придзе до зме ни ґене ра ци й ох. Штредком рока у НВУ „Руске слово” вибрани нови Управни одбор и нови главни и одвичательни редактор новинох „Руске слово” . У наиходзацих штирох рокох, ке льо тир ва ман дат но во ви бра но му, но ва пред си дате ль ка УО Установи Златица Няради, а за членох вибрани: Ми ро сла ва Да ждиу з Но во го Са ду, Ми рон Са ба дош з Дюрдьова, Деян Бобаль з Бикичу, Любомир Папуґа и Єлена Буила зоз Коцура, а за членох спред занятих у Установи Татяна Чулум и Блажена Хома Цветкович з Нового Саду и Микола Цап зоз Коцура. Нови Надпатарюци одбор у составе: Славица Фейса зоз Нового Саду, Весна Еделински зоз Руского Керестура и Борис Маґоч зоз Нового Саду. За главну и одвичательну редакторку тижньовнїка „Руске слово” вибрана Олена Планчак-Сакач. Новому менаджменту у штирирочним мандату предстої покончиц озбильни роботи. Насампредз вибор директора Установи. Дзекуюци упартосци, насампредз, снователя Национал­ ного совиту Руснацох, Роботного цела за нєрухомосци, За­ воду за културу войводянских Руснацох и НВУ „Руске сло­ во”, конєчно розришени проблем дїловного простору. ■ 11. ЯНУАР 2022.

ПРИГЛЯД 2021 Щ >

ІІ2п]оуп]ік@ги5ке5Іоуо.сот

НАША ЗАЄДНЇЦА АКТИВНА И НА ИНТЕРНЕТУ И прешли 2021. рок бул у знаку пандемиї корона вируса, з чим ше зочела и робота нашей Установи ище од марца 2020. року, алє наша платформа на интернету шшш.ги5ке5Іоуо.сот робела, без огляду на почежкосци

оч ше, випатра, велї наздавали же ше пандемия корона вирусу закончи прешлого року, шведкове зме же ше тото нє случело, односно же зме примушени дїловац у складзе зоз тима обставинами. И попри тим, НВУ „Руске слово” вєдно зоз свою платформу на интер­ нету, мала од початку добре поставену основу роботи, зоз котру ше предлужело и у прешлим року, Гоч на перши попатрунок випатра же ше вельо того пременєло, роб ота сам ого порталу Установ и м ал а лєм даскельо пременки, алє котри допринєсли ище функционалнєйшому сайту. Тоти пременки резултат роботи и других редакцийох, та вєдно творя єдну складну цалосц. Перши, а мож повесц и найвекши крочай, поробени у диґитализациї наших виданьох. Понеже тот процес длуго тирва и потребне уложиц барз вельо роботи цалого тиму людзох же би виданя були прилагодзени правому диґиталному виразу, на сайту обявени по даскельо виданя наших часописох и новинох, цо видлїви нашим читачом. Диґитализованє и далєй тирва, як би ше поведло, за кулисами, а премиєра будзе благочасово наявена. Тото з чим ше наша Установа окреме цеши то наш канал на Ю т’юбу (Кшке 8іоуо га йгесі), котри ше помали розвива до малей скарбнїци видео знїмкох, шлїдом анимированих сликовнїцох за дзеци котри були у вельким дефициту остатнїх рокох. На нашим сайту, на скоро шицких бокох, мож пренайсц линк котри водзи на Ю т’юб. Нє менєй зме активни анї на дружтвених мрежох Фейсбук и Инстаґрам. Дзекуюци диґиталному сервису І88ИИ, на хторим обявюєме нашо новини, читаче и прешлого року могли благочасово пречитац шицки 52 числа. Прето и нащива тому сервису у чаше пандемиї и на тот завод була вецейнїсто звекшана, нє лєм у нашей жеми, алє и у жемох у хторих жию нашо читаче, ширцом по швеце. Новинска аґенция „Рутенпрес” дньово обявйовала вистки и рижни информациї, а по статистичних податкох о читаносци и нащивеносци сайту, обачуєме ище дзепоєдни податки - отворени вецей як 480 000 раз рижни боки, на „Рутенпресу” обявени вецей як 2 000 информациї. Найчитанши тексти були тоти цо информовали о порушаних гуманитарних акцийох (за фамелию Дудаш у Руским Керестуре - 2 014 читаня, потим о упокоєньох и огньох).

Г

11. ЯНУАР 2022.

На сайту заступени и нашо други важни виданя МАК, дзецински часопис „Заградка” и часопис за науку, литературу, културу и уметносц „Ш ветлосц”, а шицки тоти виданя маю и свойо І88ЦИ боки. Онлайн кнїжкарня и того року зазначела надосц купованя, бо предати вецей дзеш атки кнїж ки прейг интернету, нє лєм зоз предходних видавательних рокох, алє и нови кнїжки котри обявени концом пре­ шлого року. И на тот завод найвекше интересованє було за дзецински сликовнїци „К арусел” и „К ухня” хтори виш ли у едициї „З аградка” . Най здогаднєме, купованє кнїжкох прейг интернету зме оможлївели и тим котри жию у иножемстве, з тим же заинтересованим шицки поєдинєчносци буду потолковани кед ше явя на имейл: г8Йп@ гш ке8Іоуо.сот. Прешлого року зме у нашей онлайн кнїжкарнї звекшали число безплатних електронских кнїжкох, та их тераз єст дзешец. Роби ше о виданьох котри вецей нє буду друковани, а дзепоєдни наслови котри мож безплатно превжац, а котри барз швидко розпредани, то уж леген­ дарна кнїжка Ирини Гарди Ковачевич „Нєбо над Керестуром” и прешлорочна кнїжка Янка Сабадоша „Розваляни салаш” . Наша апликация за мобилни телефони и далєй активна, а мож ю зняц зоз Ґуґл предавальнї (ОоодІе РІау) и удуркац зоз латинку К ш ке 8іоуо. Прешлого року отримани шицки нашо културни манифестациї, та зме предлужели обявйовац традицийну Ґалерию фотографийох. На добри одгук наишло и обявйованє малих и посмерт­ них оглашкох на нашим сайту, а котре запровадзене пре преширйованє огласного простору Установи. Так, кажда оглашка и кажда посмертна оглашка котра обявена у нови­ нох „Руске слово” видлїва и на сайту, а мож ю далєй обявиц и на дружтвених мрежох, по истей цени. Гоч у прешлим року нє були вельки осцилациї у робо­ ти як 2020. року пре пандемию корона вирусу, мож повесц же робота була комплексна и вимагала одвичательносц и ажурносц у роботи. З оглядом на вельо змисти котри ше у тей хвильки находза на нашим порталу, вельки пременки нє плановани за тот календарски рок, алє визуелни гей. И то нєодлуга.^ Я. Дюранїн

РУСКЕ СЛОВО 7

ШВЕТОЧНА СХАДЗКА СОВИТУ МЗ РУСКИ КЕРЕСТУР

ВАЛАЛ МОЖЕ РАХОВАЦ НА СЕДЕМ МИЛИОНИ ДИНАРИ У 2022. РОКУ Шветочна схадзка Совиту Месней заєднїци Руски Керестур, хтора ше традицийно отримує при концу рока з цильом же би ше зведло резултати єднорочней роботи, отримана, штварток, 30. децембра а шветочней схадзки, попри членох Совиту, представительох валалских здруженьох, институцийох и установох, присуствовал и предсидатель општини Кула, Дамян Милянич. У першей часци схадзки прилапени финансийни план за 2022. рок и План явних набавкох за 2022, а предсидатель Совиту Месней заєднїци Владимир Олеяр, хтори и руководзел зоз схадзку, поинформовал присутних же по Финансийним плану за 2022. рок, средства з котрима будзе розполагац МЗ Руски Керестур виноша 6 милиони 937 тисячи динари, а найвекша часц тей суми, 2 милиони 956 тисячи, видвоєни за отримованє Спортскей гали. Представнїки валалских здруженьох, установох и институцийох мали нагоду визначиц тото цо поробене у 2021. року и плани за 2022. рок. Представнїки здруженьох вихасновали нагоду присуства предсидателя општини Дамяна Милянича и предочели му почежкосци зоз хторима ше їх здруженя зочую, а предложели и можлїви ришеня. Директорка Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк” Наталия Будински, визначела про­ єкти у хторих керестурска школа активна, як домашніх так и иножемних, а тиж наглашела важносц школяром обезпечиц цо лєпши условия за роботу. Предсидатель Вивершного одбору Националного совиту, Желько Ковач, визначел даскельо векши подїі хтори означели прешли рок. Єдна од нїх, як гварел, нєпорозуменє хторе настало при упису дзецох до першей класи Основней школи „Петро Кузмяк” и до предшколского оддзелєня. Медзитим, як гварел Ковач, на концу ше удало зачувац вецейдеценийну традицию отримованя настави на руским язику, цо по його словох, Општина Кула треба же би препознала як свойо окремне богатство и вредносц. Ковач спомнул и важносц знятих годзинох на руским язику за провадзенє настави под час пандемиї, а у мено Орґанизацийного одбору фестивалу ,Червена ружа”, хторому є предсидатель, подзековал на суми од милион дина­ ри хтори за прешли рок достати од Општини Кула. У мено Фодбалского клубу „Русин”, його предсидатель Тихомир Медич, присутним кратко представел успихи Клубу, а спомнул и же перша фаза поставяня трибинох на Ярашу закончена, остало покласц шедзиска и закриц трибини, а то плановане за початок шлїдуюцого року Спред Оддзелєня „Цицибан” ПУ „Бамби”, Марина Преґун представела плани тей установи за 2022. рок, хтори потвердзел и предсидатель Милянич, и додал же у буджету Општини Кула наведзени средства за роботи на старим будинку Дзецинскей заградки, на хторим би предня часц требала буц звалєна, а вибудовани цалком нови будинок. У мено Рускей матки, бешедовал єй предсидатель Дюра Папуга, хтори присутним пренєсол упечатки зоз прешлорочного 16. Шветового конгресу РРЛ у Кринїци у Польскей. Папуга здогаднул и на наиходзаци попис жительства, за хтори треба, по його думаню, обдумац цо вецей змисти хтори би при Руснацох пребудзели свидомосц свойого националного идентитету. Папуга додал и проблем нєдостатку окремней просто-

Н

8 РУСКЕ СЛОВО

риї, т. є. Ґалериї, у хторей би подобово уметнїки аматере, могли тримац свойо творчи роботи зоз Подобовей колониї „Еуфемия Гарди” хторей Руска матка орґанизатор. О своїх активносцох у прешлим року бешедовали и Мария Дорошки у мено Дружтва за руски язик, литературу и културу, Наталия Емейди у мено Здруженя женох „Байка”, Михайло Рац зоз Добродзечного огньогасного дружтва, Душица Орос, предсидателька Здруженя папригарох „Капсикум анум” и Драґан Ковачевич, предсидатель Спортского дружтва „Русин”. У мено Ромскей заєднїци Божидар Хрнчар предсидательови Миляничови визначел проблем даваня роботи младим Ромом у Руским Керестуре, док му предсидателька Здруженя пензионерох, Ирина Бики, представела проблем у хторим Општинске здруженє пензионерох, средства хтори достава зоз буджету Покраїни и ПИО фонду, нє розподзелює месним здруженьом. Предсидатель Конїцкого клубу „Русин”, Желько Папуга, предсидательови винєсол проблем зоз обеговацу дражку на гиподроме, пре нїзки терен хтори спричинюю води цо ше збераю, за хторе би єдине ришенє було положиц нову подлогу. У мено Здруженя спортских рибарох „Коляк” Мирко Фекете спомнул купованє чамца хтори будзе служиц за зоперанє крадзох по бегелю, а бешедовал и о акцийох и успишних спортских змаганьох їх членох у прешлим року, док директор Дома култури, Владимир Надь, тиж дал огляднуце на прешли рок з обласци култури, и визначел же циль тей установи цо вецей средства укладац до технїки и опреми, та з єй помоцу, културни змисти публики приблїжиц и под час епидемиї. На шветочней схадзки присуствовала и нєдавно вибрана о. д. директора ЯКП „Руском” Биляна Ковачевич, хтора гварела же ше наздава доброму сотруднїцтву зоз шицкима здруженями и установами, а на концу, руководителька амбуланти др Златана Надь, дала свойо видзенє проблему нєдостатку здравственого кадру у валалє. Секретар МЗ Михайло Пашо, на концу спомнул гуманитарни акциї хтори у 2021. року успишно реализовани и визначел добре сотруднїцтво МЗ зоз шицкима валалскима здруженями и установами, як и зоз Општину Кула, та вєдно зоз предсидательом Олеяром поручел же здруженьом и установом и у наиходзацим року Совит МЗ будзе давац потримовку.^ Ан. Медеши 11. ЯНУАР 2022.

те 5Іа@ ги зке5 Іо у о .со т

НОВЕ ЗВОЛАНЄ СОВИТУ ЗА ЗДРАВЄ ОПШТИНИ ВЕРБАС

АНА ТАМАШ ВАРҐА ПРЕДСИДАТЕЛЬКА Општина Вербас достала нове зволанє Совиту за здравє, та за предсидательку Совиту вибрана др Ана Тамаш Варґа, а члени Совиту директор Дома здравя „Велько Влахович” др Ґоран Дюрович, представнїк Общого шпиталю Вербас др Златко Лаинович, представнїк Фонда за здравство Марко Ускокович, дирек­ тор Апатикарскей установи Вербас П редраґ А ларґич, директорка Ґеронтолоґийного центру Радмила Мусич, директорка Центра за социялну роботу Нада Батричевич, помоцнїца предсидателя Општини Вербас Йована Вуйтович, руководителька Оддзелєня за дружтвени дїялносци Мира Недич, секретарка ОО Червеного крижа Тат’яна Ґлушчевич и предсидатель Здруженя гражданох „Белави Вербас” Иґор Црнянски. Совит за здравє на схадзки розпатрал звит о актуалней епидемийней ситуациї Ковид-19 у АП Войводини, а потим и звит о роботи того цела за 2021. рок. За вирну роботу под час периоду пандемиї, явну похвалу доста­ ли и здравствени роботнїки и здравствени установи,

констатовал Совит за здравє, а пренєсол општински сайт. Попри роботнїкох и установи социялней защити, окремне доприношенє очуваню здравя дал и Червени криж Вербасу. Окремне огляднуце направене на добродзечне даванє креви и на активносци запровадзени з нагоди означованя Шветового дня добродзечних давательох креви. Теди додзелєни подзекованя шицким гуманим Вербащаном котри крев дали 25, 50 лєбо 100 раз - гварела членїца Совиту за здравє Мира Недич. О. Р.

ДЇДО МРАЗ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ОБРАДОВАЛИ ШЕ 250 ДЗЕЦИ Концом 2021, тераз уж старого року, 30. децембра Дїдо Мраз на кочу зоз коньми, порозношел 250 пакецики дзецом у валалє Руским Керестуре. На двох запрагох, вєдно з Дїдом Мразом були и його помоцнїки. Таки способ розношеня пакецикох, место традицийней културней програми на котрей скорейших рокох Дїдо Мраз дзелєл пакецики на єдним месце, обдумани прешлого року пре огранїчуюци процивпандемийни мири, а понеже ше то указало як добра пракса, на вельке одушевиє дзецох и гражданох, так исто предлужене и за тогорочни швета. Два прикочи зоз Дїдом Мразом и патульками, як и традицийно облєченима кочишами були права атракция того дня у валалє, як домашнїм гражданом, так и преходнїком котри заставали и знїмали, сликовали и шицких привитовали. Орґанизатор тей акциї була Месна заєднїца зоз волонтерску потримовку шицких учашнїкох, котри цали дзень пред тим паковали и рихтали пакецики, а у каждим пакецику була и єдна рускословска кнїжка. То наисце єдинствена подїя у цалей кулскей општини, алє и и ширше, а о детальох орґанизациї зме ше опитали орґанизатором. Интересантне було же число записаних пакецикох знач­ но звекшане у одношеню на прешли роки, а у велїх обис­ цох Дїда Мраза дочекали и госци, родзиново зоз околних местох.

11. ЯНУАР 2022.

На тот завод, у улогох Дїда Мраза були Михайло Пашо и Тихомир Медич, їх помоцнїки були Кристина Афич, Саня Чизмар, Владислав Попов и Никола Горняк. Обидва прикочи и конї до вечара були вистати, алє нє одуставали по сам конєц, та вшелїяк же и их треба похвалїц, єдна запрага була од Желька Папуґу, а друга од Янка Планчака, ридких людзох котри у валалє маю конї. Тидзень пред тим Дїдо Мраз, у орґанизациї Месней заєднїци, нащивел дзеци у Дзецинскей заградки „Цицибан” зоз Предшколскей установи „Бамби”. Дзеци зоз вельку радосцу дочекали Дїда Мраза уж у дворе, а потим му шпивали и рецитовали на пригодней програми. Вон до „Цицибану” подаровал лаптоп рахункар и звучнїки, а дзецом подзелєл символични дарунки. М . Дж./Р. Дж.

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ АКАДЕМИК ВЛАДИМИР КОВАЧ ЗОЗ НОВОГО САДУ ДОПИСНИ ЧЛЕН ФРАНЦУЗКЕЙ ПОЛЬОПРИВРЕДНЕЙ АКАДЕМИЇ НАУКОХ

ВИГЛЄДОВАНЯ ПОШВЕЦЕНИ КВАЛИТЕТУ ВИНА Пише: М артица ТАМ АШ

Коавтор 11 припознатих нових сортох вино вей лози медзи хторима: Сила, Пробус, Неопланта, Морава и други, трох клонох лози сорти италиянски ризлинґ и кнїжки „Сорти виновей лози”. Публиковал вецей як 120 науково и фахо во роботи з обласци винарства. Автор є познатого червеного вина „Угапас Рго Соггіе” компаниї „13 юлий - Плантажи” зоз Подґорици

ПОЧЕСНИ ГРАЖДАН СРИМСКИХ КАРЛОВЦОХ На инициятиву Здруженя винїцарох и винарох Сримских Карловцох колеґове академик Владимир Ковач и др Петар Циндрич 16. септембра 2003. року, на основи одлуки Скупштини општини достали Повелї же су почесни гражданє Сримских Карловцох. Тоти двоме науковци од 90-их рокох, после врацаня допущеня индивидуалним продуковательом же би пласовали вино на тарґовище, отримали серию преподаваньох за винїцарох, после чого засадзени нови винїци и отворени вецей приватни винариї.

' -ІЛ'У’ ■■

оаєн винарства у Сербиї и познати науковец у Европи и швеце, дописни член Французкей польопривредней академиї наукох, академик Владимир Ковач познати и по успишним сотруднїцтве з привреду. На значносц його виглєдовацкей роботи увагу обрацел документарни филм „Мой живот вино”, авторки Тияни Трнавчевич, у режиї Милутина Караса, емитовани у децембру на 1. програми РТВ Войводини. Пред тим була премиєра у Конґресним центру Новосадского сайма, у орґанизациї Привредней комори Войводини. У филму представене академиково доприношенє сучасному ви­ нарству у швеце, цо и повод же биз ме го представели вочи Националного швета Руснацох 17. януара. За нас, Руснацох, велька чесц же таки визначни науковец, припознати у швеце, припаднїк нашей заєднїци. Др Владимир Ковач народзени 30. мая 1936. року у БачинКОиНАКОи-ОИАСОМА 5 їіаугоиіа /*:°27/сг>/<с,2ч £іиеШ іє10/03/1982 (а) [Н] цох, дзе ходзел и до основней О 38 гие О. З о и в о щ С Р -1152 ] А іМ п е я Сгесе

Д

ш“

°Д 1948- Р0КУ ЖИЄ у

Н овим Садзе, ту закончел ґим-

З°з фах°в° г ° часописа Польопривредней академиї наукох Французкей

10 РУСКЕ СЛОВО

назию (1956) и дипломовал на Польопривредним факултету (1960). Од першого дня роботи на Институту за винїцарство и овоцарство, Одсек за винар­ ство у Сримских Карловцох, дзе є заняти 1961. року як аси­ стент, Владимир Ковач пошвецени науково-виглєдовацкей

роботи. На Технолоґийним факултету у Но­ вим Садзе маґистровал 1969. року и 1975. ро ку од бра нєл и доктор ску те зу з те му „Прилог познаню оксидазох у технолоґиї вина”. На тим факултету 1976. року постал висши наукови сотруднїк, а потим, 1982. року, здобул и найвисши наукови статус наукови совитнїк. До пензиї пошол у юлию 2001. року. Под час своєй плодней науково-виглєдовацкей роботи одлично сотрудзовал зоз тедишнїма познатима науковцами як цо др Драґослав Милисавлєвич чий бул асистент, Сима Лазич и Петар Циндрич. Сотрудзовал и з Польопривредним факултетом у Новим Садзе, и реномованима установами за вино и грозно зоз Французкей и Шпаниї. У ЛАБОРАТОРИЙОХ У ИНОЖЕМСТВЕ Як стипендиста Французкей влади Ковач 8 мешаци 1967. и 1968. року бул у Фран цузкей у Институту за винарство у Нарбону, у Дижону и на Фамацеутским факулте­ ту у Монпелєу. Академик Мишел Фланзи (МісЬеІ Ріапгу), директор Института за биотехнолоґию у Французкей, автор познато­ го вина Божоле, бул задлужени за стажистох. Вон препознал потенциял и успишну наукову будучносц професора Ковача и у сертификату му, медзи иншим, написал же ма жаданє же би и будуци стажисти бу­ ли як Владимир Ковач.

11. ЯНУАР 2022.

екопотііа@ ги5ке5Іоуо.сот

Часц докторскей роботи др Ковач реализовал у лабора­ бул два мандати. Дзекуюци йому Югославия нє вируцена торні проф. Жана Лаволея (Іеап Ьауоііау) на Национал- з тей орґанизациї, гоч процив нашей жеми медзинародна ним конзерваториюму за уметносц и ремесла (Сопзегуа- заєднїца уведла 90-их рокох санкциї. Од 1981. року ака­ іогіе Каїіопаї йе8 Агі8 еі Меііеге) у Паризу, и познєйше демик Ковач бул член Медзинародней орґанизациї за преучованє полифенолних злученїнох (Огоире роІурЬепредлужел сотруднїцтво з тоту лабораторию.

- На Конґресу Медзинародней орґанизациї за преучо- поі8), и єден час член Административного совиту тей орґванє полифенолних злученїнох (Огоире ро1урЬепоІ8) у анизациї. На основи своєй науково-виглєдовацЛозани 1974. року, упознал сом профе­ кей роботи першенствено у обласци сора Лаволея. Прейґ Покраїнского заво­ полифенолних материйох вина и соду за медзинародне сотрудніцтво достал труднїцтва зоз численима виглєдовачасом стипендию Французкей влади, так же сом у лабораториї професора Лаволея ми и анґажованю у ОИВ (ОІУ), 15. де­ цембра 1982. року вибрани є за допибул шейсц мешаци 1974-1975. року и там сом зробел найважнєйши випитовасного члена Французкей польоприня за мою докторску роботу - гутори др вредней академиї наукох, у Секциї за Владимир Ковач. физико-хемийни науки (А сай етіе Пре виглєдованя полуфенолних материй ’АдгісиІІиге йе Ргапсе - 8ес1іоп У:8сійох у грозну и вину у периодзе од епсе8 рЬу8Іс-сЬіті^ие8).

1987-1992. рок, по два мешаци каждого року, як стипендиста Французкей влади РЕЗУЛТАТИ пребувал на институту у Нарбону, у рамиВИГЛЄДОВАЦКЕЙ РОБОТИ кох медзидержавного сотруднїцтва.

- У виглєдованьох у лабораториї НациДр Владимир Ковач коавтор 11 нових оналного института за винарство и винїсортох виновей лози и коавтор трох царство у Нарбону, хтори водзел наукови клонох лози сорти Ризлинґ италиянски. совитнїк Мишел Бурзекс, достал сом ви­ Публиковал вецей як 120 науково и фа­ академик Владимир Ковач но обогацене зоз проантоциянидолами хово роботи з обласци винарства, од зоз маґочкох грозна, хтори важни за здравє людзох. За хторих скоро половка обявена у нас, а 56 у реномованих огляди сом хасновал сорту Вранац зоз Чарней Гори. Резу- медзинародних часописох. Коавтор є кнїжки „Сорти вилати обявени 1991. року у часопису Французкей польо- новей лози”, обявеней у Новим Саде, 2000. року. привредней академиї наукох. Вино котре достате по ориґиналним поступку обогацованя зоз проантоциянидолами з маґочкох, превозишло гевто направене на класични способ и нєшка ше находзи на тарґовищу под назву „Вра­ нац про корде” и продукує го винария „Плантажи” зоз Подґорици - толкує др Ковач. Пре санкциї ґу нашей жеми вецей нє могол пойсц до Французкей, алє академика Ковача 1993. року поволали його колеґове, науковци, члени ОИВ до їх лабораториї на Автономним универзитету у Мадриду и там пребувал єден цали рок. За тот час достал значни резултати на випитованю проантоциянидолох грозна и вина и екстракциї тих компонентох зоз маґочкох грозна. У МЕДЗИНАРОДНИХ НАУКОВИХ ОРҐАНИЗАЦИЙОХ Медзинародна орґанизация за винову лозу и вино (Ойісе Іпіегпаїіопаї йе 1а Уідпе еі йи Уіп - ОІУ) зоз шедзиском у Паризу основана 1924. року, у периодзе прохибициї, и у першей точки єй статута пише же єй циль зберац податки о благотворним дїйству вина на орґанизми трошительох. ОИВ основали Французка, Шпания, Портуґалия, Италия, Мадярска, Луксембурґ, Греческа и Тунис, з цильом же би помогли своєй привреди, у хторих продукция и пласованє вина ма значни економски ефекти. Кральовина Югославия у тей орґанизациї од 1929. року, зоз трома котизациями и трома правами гласох, по єден глас за кажди конститутивни народ - за Сербох, Горватох и Словенцох. Од 1971. року по 2001. рок академик Ковач бул фахови представнїк Югославиї у ОИВ. У Комисиї за вино 1976. року вибрани є за предсидателя Ґрупи експертох за „Медзинародни правилнїк о енолоґийних поступкох” (Сойе Іпіегпаїіопаї йе8 Р га^и е8 О епо1о^ие8) и на тей функциї 11. ЯНУАР 2022.

Петар Циндрич и Владимир Ковач

Попри науки, вше находзел часу же би помогнул тедишнїм винарийом у Крушевцу, Вершцу, Илоку и Ердевику и другим, як и вецей новим приватним винарийом у Сримских Карловцох у продукциї квалитетного вина. Тераз, гоч є у дзевятей децениї живота, професор Ковач водзи активни живот, кажди други дзень у своїм каяку на Ду­ наю, прейдзе коло 6 километри, як рекреативец у Каякашским клубу „Лиман”. Академик Ковач ма и нашлїднїка, його син Борис дипломовал енолоґию у Французкей, на Фармацеутским факултету у Монпелєу. Роби як нацинални енолоґ, припознати є деґустатор и член є велїх комисийох за оценьованє квалитета грозна и вина у швеце. Зоз свою фамелию жиє у Французкей, у часци при шпанскей гранїци, дзе ма свойо 12 гектари винїци и маєток з пиньвицу, и продукує углавним чарне грозно и чарне вино.^

РУСКЕ СЛОВО 11

ДУХОВНИ ЖИВОТ

Х Р И С Т О С Р А Ж Д А Є Т С Я ! С Л А В И Т Е ЄГО! ПРЕСЛАВЕНЕ РОЖДЕ СТВО ХРИСТОВО

РАДУЄМЕ ШЕ СПАСИТЕЛЬОВИ Ознова у условийох пандемиї вируса, алє заш лєм шветочно, з нашим епархом кир Георгийом Джуджаром на богослуженьох, преславели зме Рождество Христово - Крачун, нашу потїху и надїю. Людзох було надосц у церквох, а и колядовало ше НОВИ САД

ДОСТАЛИ ЗМЕ ДАР СПАШЕНЯ У Церкви св. апостолох Петра и Павла у Новим Садзе, штварток, 6. януара, Вельке повечериє (крачунске всеночне) служели владика кир Георгий Джуджар и парох о. Юлиян Рац. Пияток, на Рождество Христово, Архиєрейску Службу Божу служел тиж наш епарх кир Геор гий, зоз о. Юлияном, а дзияковал Йовґен Надь. После всеночного ше колядовало у церковней сали. У казані, владика Джуджар гварел же Бог постал чловек же би людски род приведол назад ґу себе и же би му даровал живот вични. Христос вжал на себе шицки грихи, же би ошлєбодзел каждого з нас. То велька тайна хтору наш розум нє може похопиц. Каждому понукнути дар спашеня, а ми даруйме нашо добри діла, надпомнул владика, и шицким пожадал щешлїве швето Рождества Христового.

После Служби Божей було мированє вирних хтори виполнєли нашу Церкву св. апостолох Петра и Павла. М. Г. К.

ҐОСПОДЇНЦИ

ПРИНЄШ ЕНА ИКОНА ВОДИЦОВЕЙ МАРИЇ У Ґосподїнцох, до церкви св. Арханглела Михаїла, на Вилїю принєшена икона Водицовей Мариі и служене всеночне. Служел о. Михаил Холошняй, як и ютредзень, на Перши дзень Крачуна, Службу Божу на 12 годзин, а дзияковал о. Борис Холошняй. Як гварел Владимир Салонски, на Други дзень Крачуна тиж була Служба, а икона Водицовей Мариї однєшена до Дюрдьова. На богослуженьох було красне число домашніх вирних, як и госцох. Ходзело ше и по шпиваню, як и каждого року. Традицийно, православни вирни палєли бадняк, а нашо Ґосподїнчанє отворели виставу 17. подобовей колониї „Стретнуце у Боднарова”, односно 20. Колонию дзецинских роботох. М. Г. К.

12 РУСКЕ СЛОВО

ИНДЇЯ

З ИСУСОМ У Ш ЕРЦУ

У Индїї, у парохиї и церкви Успения Пресвятей Богородици, на Перши дзень Крачуна, 7. януара, домашнї парох о. Михайло Ш анта служел крачунску Службу Божу на 11 годзин, у полней церкви, у хторей були и велї млади и дзеци. Пречитана крачунска винчованка владики кир Георгия Джуджара, а колядовало ше и пред и после Служби Божей, вєдно зоз госцами хтори пришли до Ин дїї. Як гварел о. Шанта, жени, односно парохиянє добродзечнє пригодно украшели церкву и направели красни вертеп. Шицки ше радовали, атмосфера була наисце шветочна и мож повесц же ше Исус Христос народзел у шерцох вирних. М. Г. К.

11. ЯНУАР 2022.

сІиИоупі@ги5ке5Іоуо.со

Х Р И С Т О С Р А Ж Д А Є Т С Я ! С Л А В И Т Е ЄГО! ВЕРБАС

БУЛО ВЕЛЬО ВИНЧОВАЧОХ У старовербаскей грекокатолїцкей церкви Покрова Пресвятей Богородици на Вилїю було всеночне, а на Крачун парох старовербаски о. Алексий Гудак служел Служби Божо. Значне число парохиянох були на крачунских святочних Службох котри були з мированьом. Возвелїчаню того радосного християнского швета допринєсло и госцованє вербаского хору КПД „Карпати” и кулского хору КУД „Иван Сенюк” у цер­ кви з гудацами, под руководительством Надї'ї Воротняк. Зоз шпиваньом прекрасних колядох обидвох хорох визначена святочносц и прикрашени Крачун. У нововербаскей парохиї Святого Владимира тиж преславени Крачун и отримани крачунски Служби Божо и мированє числених вирних. Вербаски парохиянє возвелїчали радосне швето Рождества Хри­ стового зоз присуством у церкви, зоз молитву и ве­ селим колядованьом. Перших дньох Нового року у парохиї у Новим Вербаше пошвецени ище три нови икони, котри пошвецел па­ рох о. Иґор Вовк. Парохия Вознесения Господнього зоз Сримскей Митровици, дзе о. Вовк тераз служи, финансовала икону Вартоломея апостола. Благословена и икона святого євангелисти Марка котру финансовала фамелия Мученски зоз нововербаскей парохиї, а тиж благо-

Фото: П. Брил

словена и икона святого Якова котру финансовал парох о. др Яков Кулич. З тей нагоди о. Иґор Вовк шицким добродїячом пожадал на многая лїта. У Вербаше Крачун преславели и православни вирни. Традицийно, на Вилїю бадняк ношени по скоро шицких улїчкох городу, а у порти церкви Воведения Пресвятей Бо­ городици у Старим Вербаше и опрез храму Святого Во­ знесения Христового у центре Вербасу бадняк палєни и подзелєни присутним православним парохияном. О. Р.

КУЛА

КРАЧУН И НАША КАЖДОДНЬОВА РЕАЛНОСЦ Вирни парохиї св. Йосафата у Кули од 7. по 9. януар преславели Рождество Христово - Крачун, зоз своїма фамелиями и у церкви на богослуженьох зоз своїма священїками парохом єромонахом Дамяном Кичом ЧСВВ и сотруднїком єромонахом Платоном Салаком ЧСВВ. На Вилїю вечар на 19 годзин на Вельким повечерию (крачунским всеночним богослуженю) бул перши привит Рождеству. Потим на Перши дзень швета на Службох Божих у кулскей церкви на 9 годзин служел єрмн. Платон, а тиж и у Крущичу на 10 дзе служел єрмн. Да-

мян, на хторих читана Крачунска винчованка нашого владики кир Георгия. Винчованка читана на руским и українским язику, понеже ту и таки состав вирних, а владика наглашел же Крачун зоз своїма пошлїдками, и каждодньова реалносц за каждого вирного. По Службох було и мированє, а пред Службу шицки крачунски днї парохиянє мали и нагоду за св. Споведз. На Перши дзень Крачуна, после литурґиї у церкви отримани и традицийни Крачунски концерт хтори пририхтали члени українского КУД „Иван Сенюк”, рижних ґенерацийох, як и школяре українского язика у школи. Так Рождество возвелїчали зоз колядами и крачунскима винчованками. На Други дзень Крачуна, кед ше преславює Собор Бо­ городици и Осифа заручнїка, утриня була на 7 годзин, од 8,30 г. тиж нагода за св. Споведз и молитва Ружанєц, а на 9 годзин Служба Божа, тиж зоз мированьом. Трецого дня швета Церква преславює першомученїка Штефана, тиж бул исти час ранших богослуженьох, єдино же по литурґиї бул молебен, а вечурня була 14 годзин. Дзеци и у тей нашей парохиї ходзели по шпиваню и по винчованю до своїх родзинох, а ходзела и ґрупа виронаучних дзецох зоз ш. Михаїлу и о. Платоном. М . А.

11. ЯНУАР 2022.

РУСКЕ СЛОВО 13

ДУХОВНИ ЖИВОТ

Х Р И С Т О С Р А Ж Д А Є Т С Я ! С Л А В И Т Е ЄГО! У ОПШТИНИ ШИД

ХРИСТОС ПРИКЛАД ЖИВОТА У наш их грекокатолїцких церквох у општини Шид крачунски ш вета преславени торжествено зоз моли­ тву и колядами. У Ш идзе на Вилїю всеночне на 21 годзин служел парох о. М ихайло Режак, хтори наглашел значенє народзеня И суса Х риста за каждого вирного и повинчовал швето и тим цо нє могли буц присутни у церкви пре хороту и други причини. У знаку Крачуна було на Вилїю пред вечаром и у Ру­ ским доме дзе КПД „Дюра Киш” орґанизовало крачунске друженє за дзеци члени, алє и приятельох Дружтва. Жени зоз Здруженя женох „Маря” им порихтали и скромни дарунки, а друженє за старших у Руским доме було и после саночного.

Служби Божо у Ш идзе служени през шицки три днї швета, о. Режак пречитал Крачунску винчованку преосвященого владики кир Георгия Джуджара, а на Перши дзень после богослуженя було и мированє. Торжествено було и у наших церквох у Беркасове и Бикичу. По словох пароха о. Владимира Еделинския Миколки, у Бикичу пред саночним дзеци хтори ходза на виронауку ходзели по обисцох по шпиваню, а дзеци винчовали Крачун и на парохиї у Беркасове. У Доме култури у Бикичу було орґанзизоване крачунске друженє за дзеци. На Вилїю у тих двох валалох о. Еделински служел саночне як и Слу­ жби Божо през швето, а на Треци дзень, на Штефана, служена Служба Божа за шицких Бикичаньох, односно за валал. Вл. Дї.

ДЮРДЬОВ

БАЧИНЦИ

НА ТРЕЦИ ДЗЕНЬ ЗОЗ ВЛАДИКОМ

ОДГУКОВАЛИ КОЛЯДИ

У Дюрдьове, на Вилїю, 6. януара, рано на 9 годзин бу­ ли Царски часи, у предлуженю Служба Божа Василия Велького, вечар на 10 годзин всеночне, Повечериє вельке, а служели о. Михаил Холошняй и о. Борис Холошняй. На Перши дзень була Слу­ жба Божа на 10 годзин, а ве­ чар крачунска вечурня на 17 годзин. На Други дзень, на швето Собор Пресвятей Богородици, до Дюрдьова пришла икона Водицовей Мариї зоз Ґосподїнцох. Була то на­ года и за приватни побожносци при икони и читана мо­ литва цо ю порихтали мона­

14 РУСКЕ СЛОВО

хи нї. Вечар служе не бди ниє, вечурня и утриня. Внєдзелю, на Треци дзень Крачуна, Архиєрейску Слу­ жбу Божу предводзел вла­ дика кир Георгий Джуджар, сослуж ел о. Борис Холошняй, а о. Михаил шпивал у Хору „Розанов” . Потим було мированє и аґапе, стретнуце зоз владиком у Церковней сали, колядованє и винчованє, як то уж по традициї. Вечар, на 17 годзин була вечур ня. Як гварел о. Михаил, у валалє ше колядовало, алє вельо менєй як у рокох кед нє було вируса корони. М . Г. К.

У нашей церкви у Бачинцох на Вилїю парох о. Дарко Рац на 10 годзин служел вечурню зоз Василийову Службу Божу, а на 22 годзин служел краг чун ске все ноч не. Як нам гварел, анї того року нє виостало колядованє, бо дзеци хтори ходза на виронауку, були по обисцох шпивац коляди. Торжествено було и през шицки три днї швета. На Службох Божих було вецей вирних як звича­ й но, а на Пер ши дзе нь Шве та по сле бо го служе ня було и мированє. Вл. Дї.

11. ЯНУАР 2022.

СиИоупі@ги5ке5Іоуо.

ХРИСТОС РАЖДАЄТСЯ! СЛАВИТЕ ЄГО! КОЦУР

ШПИВАЛИ ДВА ХОРИ

У Церкви Успения Пресвятей Богородици у Коцуре на Вилїю, 6. януара, служене всеночне. На сам дзень Кра­ чуна, 7. януара, бул и Перши пияток, ранша Служба Бо­ ж а Першого пиятку була без викладаня Святих Тайнох, а крачунски Служби були прикрашени зоз шпиваньом колядох числених вирних котри того дня були у церкви. Колядованє могло чуц и у велїх домох, шпивали и тамбураше, алє и дзеци и млади котри ходзели по шпиваню и винчованю. На Други дзень Крачуна преславени Собор Богороди­ ци и Обручнїка Осифа, а того дня було и мированє на шицких Службох Божих. Шпивану, вельку Службу Бо­ жу возвелїчал вербаски хор КПД „Карпати” и кулски хор КУД „Иван Сенюк” зоз гудацами, под руководительством Надї'ї Воротняк. Покля парох коцурски о. Владислав Рац и капелан о. Данил Задрепко мировали парохиянох, прекрасни коля­ ди ше розлївали по церкви и з нотами преткали и прикрашели торжество того швета. На Треци дзень Крачу­ на, внєдзелю, Церква ше здогадла Першомученїка и Архидиякона Штефана. Крачун у Коцуре тих дньох преславели и православни вирни. У порти коцурскей православней церкви Успе­ ния Пресвятей Богородици на Вилїю и того року традицийно запалєни бадняк. Палєню бадняка, котре закончене зоз огньометом, присуствовали числени православни парохиянє. О. Р.

11. ЯНУАР 2022.

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ ПРЕСЛАВЕНЕ БОГОЯ ВЛЄНЄ

ИСУСОВО КРЕСЦЕНЄ ПРИГАДУЄ И НАШО Вирни Парохиї св. оца Миколая 6. януара преславели вельке швето Богоявлєнє Господнє - Трокралї, на трох Службох Божих, а на шпиваней на 10 годзин було и пошвецанє води. Службу Божу предводзел парох о. Владислав Варґа, а сослужели капеланє о. Владимир Медєши и о. Михай­ ло Ш анта хтори и наказовал о значносци того найстар­ шого християнского швета, хторе пригадує обяву Бога под час Исусового кресценя на Йордану. Як визначел о. Шанта, швето нє лєм историйно припомина одредзени моменти з историї спашеня, алє ма улогу и духовно змоцнїц каждого з нас, поготов кед нам чежко. Так Богоявлєнє припомина и кресценє каждого з нас, и ласки хтори зме з нїм прияли, а то и велька защита од Госпо­ да Бога.

Пре тоту подїю хтора записана у Євангелиї ше окончує и обряд велького пошвецаня води за рижни духовни и физични потреби вирних, алє у тим потребна и на­ ша велька вира. З пошвецену воду священїк такой пошвецел цалу церкву и присутних, хтори з нєй по Слу­ жби, однєсли до своїх домох. Зоз богоявлєньску воду будзе и традицийне пошвецанє обисцох, як парох о. Варґа наглашел, тих цо то ж а­ даю. Понеже зме у специфичней здравственей ситуациї, паноцец ше нє будзе длуго затримовац, а хто го нє може прияц нє будзе нїякей осуди. Пошвецанє почало прешлей соботи, 8. януара, предлужело ше 10. янура и без нєдзельох будзе тирвац по 21. януар. По 14. януар пошвецанє на улїцох у часци валала ґу Крущичу, а од 14, пияток, преходзи ше на други бок валала и того дня буду пошвецени обисца на главним Вельким шоре (М. Тита), а вец од пондзелку далєй кажда улїца спрам Косанчичу. Подробни розпорядок пошвеня мож найсц на огласней табли у церковней пор­ ти, як и на ФБ боку Каїейгаїа 8У № к о ^ 'а . Пошвецац ше почина рано од 9 годзин. М . А.

РУСКЕ СЛОВО 15

4г НОВИ 2022. РОК * ВЕСЕЛЕ РОЗПОЛОЖЕНЄ ПЛУС ПРИЄМНЕ “ ДРУЖТВО ЄДНАКЕ ДОБРА ЗАБАВА очек нового 2022. рока у каждим месце орґанизовани иншак. нтересанте же дочек того оку у Новим Садзе нє орґанизовани традицийно, на главней площи у центру вароша, алє главне збуванє премесцене до Петроварадину. И попри тим Новосадянє ше шицки на 00:00 нашли у центру видзиц традицийни огньомет. Понеже за младих вше вязани журки, чи през дзень, чи вечар, нас интересовало же як млади дочекали Нови рок, понеже за вечарши журки требало мац желєни ковид пасош. Та, як нашо млади преславели новорочну ноц, можеце пречитац у тей новорочней анкети.

А нї за дочек того, як цо анї прешлого Нового року, пандемия Корона вирусу нє завадзала младим же би вони, кажде на свой способ, преславели дочек Нового 2022. рока. Млади и найволя тоту часц рока, нє лєм пре розпуст хтори почина концом рока, алє и пре шицки швета хтори преславюю зоз фамелию и зоз товаришами

Борис Орос зоз Руского Керестура гвари же дочекал Нови рок зоз товаришами у Новим Садзе.

- Перше зме були на дньовей журки у єдним новосадским кафичу, а вец зме вечар були у квартелю. Нє почувствовал сом же у нашей жеми пандемия, прето же од рана варош бул полни з людзми, шицки кафичи були полни, а нїхто анї маску нє ношел. Шицко випатрало цалком нормалне. Углавним, можем повесц же сом

16 РУСКЕ СЛОВО

*

*

задовольни як ше преславело дочек - закончує Борис.

НОВОСАДСКИ ДОЧЕК БУЛ У ПЕТРОВАРАДИНУ За Нови Сад вязани такволани „дньово журки”, хтори популарни уж вецей роки, а понеже ше ковид потвердзеня глєдало после осем годзин вечар, векшина младих

одлучела вихасновац цали дзень за дочек.

- Можем повесц же тот дочек нє бул як дотераз, углавним кажди Нови рок дочекуєм у Новим Садзе зоз леґиньом и з пайташками. Того року було менше дружтво, моя пайташка, єй леґинь и ми двойо. На площи у центру нє бул орґанизовани концерт як цо зме звикли, а до Петроварадину нам ше нє ишло, бо зме знали же будзе вельо людзох и же зме нє

11. ЯНУАР 2022.

годни нїч видзиц. Мнє добра ствар же ше ошлєбодзело центер, та ше могло прешейтац, алє ми звикли же ше вше дацо у центру случує. Пори тим же вшадзи после осем годзин глєдали ковид потвердзеня, було же кафичи и ресторани нє робели. Алє анї то нє таке страшне, бо кед добре дружтво добри и „провод” - през шмих закончує Ивона.

- За дочек зме були у пайташа зоз дружтвом, було нас дас петнацецеро и супер зме ше препровадзели. Прешлого року сом Нови рок преславела зоз фамелию. Цо ше дотика 2021. року думала сом же будзе лєпши, алє нажаль, нє ходзели зме на факултет пре ситуацию з Ковидом І9 . Но, понеже нам явели же того року будземе ходзиц, думам же зме годни надополнїц препущене друженє. Тиж сом себе пожадала вецей дзеки же бим робела на себе - толкує Лара Петкович з Нового Саду. И у Руским Керестуре, Дюрдьове и Коцуре забава за дочек Нового року нє виостала.

- Нови рок сом преславел перше на дньовей журки у Руским Керестуре у дискотеки „Амадеус” до 20 годзин, до теди нє требало желєни сертификати Ковиду 19, а вец зме ше з дружтвом зишли у пайташа дзе зме предлужели друженє. На пол ноци зме пошли до центру патриц огньомет, а и прешлого року зме подобно преславели. Я задовольни як прешол тот стари 2021. рок, алє як гваря вше мож лєпше, та ше наздавам же тот рок будзе успишнєйши и интересантнєйши - през шмих гвари Ивица Няради з Руского Керестура и жада шицким читачом щешлїви Нови рок.

вонка и уживали у рижних огньометох, а того року их у нашим валалє було вельо вецей як прешлих дочекох - гвари Марина Сеґеди з Дюрдьова.

- Цо ше дотика дочеку Нового року, можем повесц же наисце бул иншаки як други. Лєгнул сом спац скорей як вибило пол ноци и крашнє сом ше виспал. Анї сом нє плановал вельо у вязи зоз дочеком, понеже сом мал друге цо ми було важнєйше у тей хвильки. Було ми якош жаль же сом ше на час нє орґанизовал, алє у исти час ми було и добре так, прето же сом мал три днї одпочивку и надумал сом их вихасновац так же будзем одпочивац од шицкого. Гей же сом дочек преспал, алє петарди и огньомети могло чуц цалу ноц коментарує Мирон Кухар зоз Дюрдьова.

МОЖ И ДОМА ПРЕСЛАВИЦ - Того року сом вообще нє мала чувство же нам приходза швета и Нови рок, якошик ше нє чувствовала тота еуфория у воздуху, та зме прето и сам дочек орґанизовали у остатнєй хвильки, 31. децембра. Товаришка и я перше були пополадню на дньовей журки у Новим Садзе, а потим вечар мойо дружтво пришло до мнє дому и ту зме направели друженє и дочекали Нови рок. Шицки були розположени и весели, на пол ноци зме вишли 11 ЯНУАР 2022.

ПО НЄБЕ ШЕ ВШАДЗИ РОЗПИРСКОВАЛИ ОГНЬОМЕТИ - Нови рок сом дочекала у Савиним Селу. Була сом у товаришки и з моїма цимерками. Тот дочек сам по себе нє бул дацо иншаки як други, алє пременєла сом место дочеку, понеже сом дотераз була лєм дома. Нє хибело ми нїч. Дружтво було веселе, шицким нам добре було. Пачело ми ше тото же шицко було так як зме

задумали. Цо ше дотика того цо ми ше нє пачело, то можебуц тото же зме вчас пошли спац, а могли зме бавиц даяки бависка и ище ше дружиц. Мнє ше видзи же на пол ноци вшадзи випатра подобне - огньомети ше розпирскую по нєбе, а ми ше шицки припатраме - Силвия Маґоч зоз Коцура.

- За Нови рок сом була зоз товаришку и товаришом у мнє дома, слухали зме музику и дружели ше. Мнє дочек бул як и кажди други. Нє пачело ми ше лєм тото же нє пришли шицки хтори мали присц, та нас було мало, алє то нє була причина же би ше ми нє вешелєли. На пол ноци бул огньомет на шицки боки и бул вельо красши як прешлих рокох весело гвари Анабела Бесерминї зоз Коцура. За Нови рок наисце значне зоз ким ши, а нє тельо на хторим ши месце. Кед добре дружтво, вецк добра и забава. През тоту анк етбу можеме заключиц же млади люї юбя буц у добрим дружтве, любя ше шмеяц и вешелїц, нє лєм за Нови рок, алє и на каждей другей преслави. Як цо даєдни уж пожадали, и екипа Мозаїку жичи шицким читачом щешлїви Нови рок и наздаваме ше же нас и у тим року будзеце провадзиц, понеже Вам рихтаме рижни интересанти теми. ■

И. Чордаш, Л. Костелник, Т. Салаґ

РУС

*

КРАЧУНСКИ КОНЦЕРТИ КОЦУР

БОГАТСТВО ОБИЧАЙОХ НА НАЙРАДОСНЄЙШЕ ШВЕТО У физкултурней сали Основней школи „Братство єдинство” у Коцу­ ре на Други дзень Крачуна, 8. януа­ ра, отримани традицийни Крачунски концерт Културно-уметнїцкого дружтва „Жатва”. Того року члени „Жатви” на чолє зоз предсидательку Меланию Мали, Крачунски кон­ церт орґанизовали у сотруднїцтве зоз КУД „Завичайне врело”, а участвовали и шко­ ляре Основней школи зоз учительку Славицу Чельовски и учительку Виолету Рашета, дзеци з мадярскей ґрупи зоз Ґабриєлу Зупко, виронаучни дзеци грекокатолїцкей церкви Успения пресвятей Богородици з вироучительку Ксению Бесерминї, як и шко­ ляре зоз Здруженя „Музични куцик” котри водзи Каталина Мезеи. Цаловечарша програма, котру водзела Емилия Чизмар, облапяла крачунски змисти, а шицки учашнїки ше представели зоз колядами и крачунскима винчованками, алє и зоз рецитациями, народнима писнями и рижнима танцами. На початку першираз ше представела младша танєчна ґрупа КУД „Жатва” з танцом „Ишло дзивче по воду”. З наймладшима вредно робели и пририхтали их Александра Горняк и Тамара Салаґ. Жени зоз Жридловей шпивацкей ґрупи, под руководительством Агнети Тимко-Мудри, одшпи-

вали коляди „Спи Исусе, спи” и „В глїбокей долїни”, а потим и Хелена Колєсар и Оґнєн Владимир Сабо з колядами винчовали Крачун.

Танцоше зоз КУД „Завичайне врело” ше на Крачунским концерту пред­ ставели з танцами „Пчиня” и „Лес ковец” . Школяре ІІІ1 зоз свою учи­ тельку Чельовски одшпивали коляди „Пасли пастире” и „Бог ся раждає”, а з радосцу гуторели и даскельо винчованки. Тиж так, виронаучни дзеци з Бесерминьову вироучительку при крашели цалу програму зоз шпиваньом колядох и пригоднима рецитациями, а провадзели их и млади тамбураше того Дружтва. Миня Шкрбич зоз наставнїцу Мезеи пририхтала и одграла на клавиру композицию „Привидзенє”, а дзеци з учительку Рашета пририхтали писню „Крачун, Крачун”, як и рецитациї. Однєдавна у КУД „Жатва” вредно роби и Хлопска шпивацка ґрупа чийо члени того вечара, у провадзеню Любомира Сакача Андрия, одшпивали

коляди „Бог предвични” и „Дивная новина”. Окрем нїх, традицию колядованя при нашому народу илустровала и Младша шпивацка ґрупа, кот­ рих пририхтала Агнета ТимкоМудри, а з тей святочней нагоди млади одшпивали коляди „Господ Бог предвични” и „Ой над Вифлеємом”. Виводзацка фолклорна ґрупа КУД „Жатва” зоз хореоґрафку Тамару Салаґ пририхтали танци „Бринї коса” и „Аркан”, з котрим и закончени тогорочни Крачунски концерт. Физкултурна сала коцурскей школи була полна зоз числену публику, а кажда точка випровадзена зоз моцним аплаузом. На Крачунским концерту присуствовали и заменїца предсидателя општини Вербас Тияна Алексич, предси дателька Скупштини општини Вербас Саня Жиґич, предсидатель Вивершного одбору Националного совиту Руснацох Желько Ковач, ди­ ректорка Основней школи „Братство єдинство” Сенка Мученски и чесни шестри зоз Манастира шестрох служебнїцох Непорочней Дїви Мариї у Коцуре. У духу велького и радосного ш вета Крачунски концерт бул гуманитарного характеру. Уход ше нє наплацовало, алє шицки присутни нащ ивителє могли охабиц добродзечни прилог за помоц у лїченю хлапца Йована Панайотова. О. Р.

ДЮРДЬОВ

КОЛЯДОВАЛО ШЕ И ВИНЧОВАЛО У дюрдьовским КУД „Тарас Шевченко”, всоботу, 8. януара, отримани Крачунски концерт, а з тей нагоди дзецом подзелєни пакецики. Члени дзецинских секцийох КУД „Тарас Шевченко”, вєдно зоз своїма руководителями пририхтали интересантну крачунску програму. Попри колядох у провадзеню на тамбурох и на клавире, рецитовало ше и винчовало найрадоснєйше християнске швето, а за колядованє и винчованки, дзеци достали пакецики хтори пририхтал Управни одбор того Дружтва. Тамара Салаґ хтора була єдна з орґанизаторох гварела же тогорочни концерт мал исти концепт як и прешлих рокох.

18 РУСКЕ СЛОВО

Крачунски концерт задумани як єдно руске обисце дзе шедза бачи и андя и дочекую шпивачох. Програму нє було чежко пририхтац з оглядом на тото же дзеци знаю колядовац и то им нїч нє нове и нєобичне. Думам же цалком фино випатрало и же и родичи и дзеци задо­ вольни - гварела Тамара Салаґ. Програму водзели Тарас Чапко и Кристина Горняк, дзецински музични точки пририхтала Сенка Станкович, а сценоґрафию виробела младеж зоз того КУД-а. Концерт могло провадзициц и у директним преношеню на Фейсбуку, а после програми орґанизоване друженє за дзеци. М. Р.

11. ЯНУАР 2022.

ДРУЖТВО РУСНАЦОХ У СУБОТИ ЦИ

ОТРИМАНИ „ВЕЧАР МАФТЕЯ ВИНАЯ” Манифестация „Вечар Мафтея Виная” отримана, стреду 29. децембра, у просторийох Союзу глухих и наглухих особох у Суботици, у орґанизациї Дружтва Руснацох того городу з потримовку Националного совиту Руснацох. На приємним вечаре представени два виданя зоз тогорочней продукциї НВУ „Руске слово”, слова було о кнїжки „Язични аларм - поради з язи­ ка” Блажени Хома Цветкович, а представена и „Женоблоґия” авторки Ясмини Дюранїн. Модераторка вечара и предсидателька Дружтва Руснацох у Суботици Ана Мария Лендєр привитала госцох и присутних и пречитала даскельо слова о Мафтейови Винайови. Авторка Блажена Хома Цветкович бешедовала о кнїжки „Язични аларм поради з язика”, а рецензентка Єлена

Перкович бешедовала о „Женоблоґиї” авторки Ясмини Дюранїн и медзи иншим гварела же ше обидвом авторком удало на духовити и интересантни способ зазначиц нє єдноставни змисти.

У Суботици нє жиє велька заєднїца Руснацох и предсидателька Дружтва Ана Мария Лендєр гвари же анї нєт вельо младих, алє при концу су и зоз ушорйованьом просторийох хтори им на хаснованє додзелєл Город, та поволує же би ше Руснаци у Суботици

активовали и же би ше основало лєбо обновело даєдну секцию.

- После осем рокох Руснаци конєчно маю просториї у Суботици. Треба ище уложиц средства же би ше тот простор могло хасновац. Медзитим, думам же маме проблем як ожиц Дружтво Руснацох у Суботици, як ожиц даєдну секцию. Чежко нам ше и зисц, а тота епидемия додатно допринєсла тому же ше людзе нє жа­ даю одволац. Прето и жадам поволац шицких Руснацох цо у Суботици най ше ґу нам придружа, най ше озву и активую же бизме оформели даєдну секцию щиро гварела Ана Мария Лендєр. „Вечар Мафтея Виная” предлужени у приємней атмосфери и друженю, хторе указало же руска заєднїца у Суботици ма потребу обновиц културни живот у тим городзе. В. В.

МЕЛАНИЯ БОЯНОВИЧ (1956-2021) Концом прешлого рока, 27. децембра, после краткей и чежкей хороти, у зомборским шпита­ лю упокоєла ше пензионована професорка Ґимназиї у Руским Керестуре, поетеса и дружтвена активистка Мелания Боянович. Мелания Боянович, дзивоцке Мученски, народзена у Коцуре. У родним валалє закончела основну школу, штредньошколске образованє здобула як школярка першей ґенерациїрускей Ґи м н а зи їу Руским Керес­ туре, оддзелєня вербаскей Ґимназиї „Жарко Зренянин”. Як винїмково добра школярка, предлужела школованє на Филозофским факултету у Новим Садзе на Оддзелєню за историю, дзе тиж як вредни студент дипломовала перша у своєй ґенерациї. Такой по законченю студийох достала роботу у керестурскей школи, дзе попри историї викладала и марксизем, лоґику, ф илозоф ию, социолоґию и латински язик, а после цалого робот­ ного вику, 35-рочного стажу у настави, пензионовала ше 2018. року. У колективе и медзи школярами останє навики запаметана як добри колеґа, педаґоґ и квалитетни наставнїк. Своїх школярох знала заинтересовац за дружтвени и гуманистични науки, як и за странски язики. И после одходу до пензиї остала на розполаганю школяром, дзечнє тримала и дополнююци годзини зоз вецей предметох. През роботни вик медзи иншим ше занїмала и зоз виглєдованьом фамелийного родослову, на основи чого настала и за ню значна науково-виглєдовацка робота инспирована зоз Гавриїлом Костельнком, а

11. ЯНУАР 2022.

обявена у Зборнїку о Гавриїлови Костельникови у виданю Националного факултету у Львове и Новосадского универзитету. Була дописнїк Заводу за учебнїки, рецензентка учебнїкох историї и Националного додатку за историю на руским язику. Прихильносц ґу литератури указовала ище у вчасним дзецинстве. Перши твори єй були обявйовани у „Пионирскей заградки”, писала и у младосци под час студийох цо було обявйоване у вецей младежских часописох. Остатнї роки кед почала интензивнєйше писац, єй твори обявйовани у вецей як двацец збиркох, самостойно обявела кнїжку поезиї на сербским язику „Времеплов”, а вєдно зоз колеґиню Снежану Шолкотович обявели двоязичну кнїжку „Поезия душ и”. Була член вецей поетских здруже­ ньох, а добитнїца є припознаня „Юлиян Надь” Рускей матки за 2018. рок. Мелания Боянович чечно бешедовала и писала на даскельо язикох, а розумела вецей як двацец язики, цо научела дзекуюци своїм интересованьом ґу линґвистики под час студийох и путованьох. Велї роки була членїца и активистка Еколоґийного здруженя „Желєни персцень”, у школи водзела школски Лїтопис скорей диґитализованя, ушорйовала школску музейну поставку и вистави, орґанизовала и водзела числени секциї за квецарство. За Меланию Боянович остал супруг Лука и тройо дзеци - Бранимир, Владан и Наташа. Вичная памят! М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 19

<КНГГРЕГЛЯД 2021

КНЇЖКИ ЗА ШИЦКИ ВОЗРОСТИ И ЧИТАТЕЛЬНИ СМАКИ Нова енерґия у руским театру, успишни поєдинци и квалитетни кнїжки означели рок за нами кед слово о рускей култури пидемия зоз хтору жиєме уж скоро два роки одражує ше на шицки аспекти живота, та и на културу. Медзи тим, после залоньским шоком, у прешлим року култура ше присподобела ґу новей нормалносци, а у тих нєнормалних обставинох яґод же баржей до вираженя пришли ствари и феномени хтори бизме у порядним стану стварох можебуц анї нє замерковали.

Е

Мирослав Малацко, Емилиян Няради, Иван Емейди, Силвия Малацко, Мая Зазуляк Гарди, Ненад Канюх, Владимир Надь Ачим, Владимир Варґа и Дорика Емейди у представи РНТ „Петро Ризнич Дядя”, и Ребека Планчак, Иван Лїкар, Йован Живкович, Андрей Орос, М арина Хома, Любица Фечо, Наташа Макаї Мудрох и Неманя Вукосав у представи Драмского студия РКЦ). Рахуюци ту и даскельо квалитетних ґлумцох младшей

НОВА ҐЕНЕРАЦИЯ ПРЕВЖАЛА СЦЕНУ Насампредз, 2021. бул рок нового початку за руски театер. За даскельо остатнї роки, зоз животней сцени зишла плеяда ґлумцох-аматерох хтори у предходних деценийох ношели и символизовали руски театер. Медзитим, порядна змена ґенерацийох яґод же пожнєла. Роками шведочиме неґативним демоґрафским трендом хтори ше одвиваю на чкоду менших штредкох, алє церпя и вельки городи. Преселєнє младих, школованих и талантованих людзох до городу и иножемства барз очежало отримованє аматерских ансамблох на локалу, ґенерациї хтори остатнї сезони нє були активни, як цо наприклад Александар Мудри, Александра (Лендєр) Деянович лєбо Александра и Славко Бучко, видно же єст причини за оптимизем кед слово о будучносци руского театру. НАГРАДА „РРО АКТЕ Р Ш Н Е Ш Р И М ”

потим ище пришла и корона, та ше аж поставело и питанє чи руски театрални живот будзе мац будучносц. Медзитим, застараносц нє остала лєм на словох, алє ше и робело. Остатнї Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї указал же ше неґативни тренд нє лєм застановел, алє можебуц и обрацел, голєм кед слово о осовини Руски Керестур - Нови Сад. Од штирох представох на репертоаре, шицки ношаци и векшину епизодних улогох бавя ґлумци младшей генерациї. На сцени зме видзели 10-15 особи од хторих можебуц и половка маю квалитет же би ношели руски театер у шлїдуюцих деценийох. Од лоньских продукцийох „Вина” (Адриана Надь и Яким Винаї) и монодрами „Сон шмишного чловека” (Мирослав Малацко) хтори у тей „короничней” сезони 2020/21 дозрели и досягли полни розмах, по тогорочну мултимедиялну представу Славка Ороса „Ениґма Дядя” з хтору означени ювилей Руского народного театру, и новосадску „Скорей як когут закукурика” режи­ сера Славка Виная хтори успишно дебитовал у тим задатку, у хторих наступаю ансамбли составени зоз преважно младих, алє уж витворених ґлумцох-аматерох. (Адриана Надь, Яким Винаї,

20 РУСКЕ СЛОВО

Автентични и витирвали подобови уметнїк Владо Няради зоз Вербасу перши лауреат националней награди за обласц русинского малярства „Рго Агїе РиШепіса” хтору доделює Ш ветова рада Руснацох/Русинох/Лемкох. На предклад Рускей матки, Нярадийови награда хтора ноши мено русинского маляра Ивана Манайла зоз Вацу у Мадярскей додзелєна за 2020. рок кед є и установена, а уручена му є после 16. Шветового конґресу хтори у септембру отримани у Кринїци у Польскей. Награду вєдно додзелюю Ш ветова рада, Фондация Федора М анайла и Город Вац за значне доприношенє розвою,

11. ЯНУАР 2022.

киІІига@ гизке5Іоуо.сот

напредованю и замерковани резултати у русинскеи подобовей уметносци шицких жемох дзе жию Руснаци/Русини/Лемки. Як з тей нагоди гварел Владо Няради, тоту награду дожил як свойофайтову коруну своєй дотерашнєй творчей роботи, алє и инспирацию за даяки нови подобово циклуси з руску народну тематику.

чека. Медзитим, и попри тих очежуюцих обставинох, през рок було цо читац, а нови виданя ше окреме нагромадзели пред шветами, як цо то уж и звичай.

КВАЛИТЕТНИ И ПОПУЛАРНИ ВИДАНЯ У Видавательним плану НВУ „Руске слово” за 2021. рок плановане було обявиц 19 наслови, од хторих скоро шицки видруковани, лєбо су у закончуюцей фази финализациї и сцигню до рук читательней публики такой по шветох. Причина позната - видавательство ше скоро виключно финансує по проєктох лєбо зоз спонзорствох, та динамику видаваня кнїжкох диктує прилїв пенєжу. Скоро трецина кнїжкох у прешлим року друкована дзекуюци спонзорством, приватним дотацийом и партнер­ ством „Руского слова” зоз другима рускима орґанизациями и институциями (насампредз, Заводом за културу войводянских Руснацох), а шицки други наслови обяве­ ни по конкурсох - републичних, покраїнских и локалних, на чийо резултати ше пре процедуру дакеди длуго

МОНОҐРАФИЇ После прекрасней кнїжки Владимира Балащака о ґлумици Ирини Колесар хтору обявел НАР, концом 2021. року достали зме ище єдни визуално розкошну, а науково фундаментовану моноґрафию. Завод за културу войводянских Руснацох представел троязичну (руски, сербски, анґлийски) моноґрафию „Руски Керестур Живот и обичаї Руснацох у обєктиве фотоґрафох Будински” авторки др Миряни Дєкич. Слово о кнїжки хтора коруна пейцрочного проєкту диґитализованя и описованя фотоґрафийох зоз сликерского студия Бруґошових зоз Керестура. Окрем же є практичне потвердзенє присловки же єдна слика гутори як тисяч слова, тота Моноґрафия и проєкт порушали интересантни и хасновити феномен - яґод кед бизме ше як заєднїца почали баржей интересовац о своєй прешлосци и дзбац о нєй.

У лоньскей видавательней продукциї уметнїцкей лите­ ратури достали зме кнїжки за шицки возрости и читательни смаки. Од першей кнїжки (Кристина Афич, поезия, у едициї „Жридла”) по наслови квалитетней, вершинс кей поезиї (Михал Рамач, „Перли”, Ирина Гарди Ковачевич, „Трава, прах”, Олена Планчак-Сакач, „Медзи двома побрежями”), од класичней прози (Янко Сабадош, „Розваляни салаш”) по модерну (Ясмина Дюранїн, „Женоблоґия). Обявени и публицистични наслови рижних жанрох (Мирон Жирош - „Есеї о Руснацох”, Блажена Хома Цветкович - „Язични аларм - язични поради”, „Зборнїк роботох зоз Пиятей науковей конференциї за студентох и младих професионалцох”), як и периодика без хторей нє мож задумац видавательни рок - „Руски християнски календар за 2022. рок”. Алє, як цо то случай уж даскельо роки, абсолутни видавательни гит „Руского слова” кнїжки за дзеци. У едициї „Русалка” за наймладши дзеци вишла кнїжка писньох Меланиї Римар „Хто як сце”, а у едициї „Заградка” поучни сликовнїци „Карусел” и „Кухня”. Терхнїчно и змистово квалитетни виданя, популарна цена и моцни маркетинґ резултовали зоз жаданим и обчекованим - тираж дзецинских кнїжкох практично розпредани. Видавательни план „Руского слова” за 2022. рок ище амбициознєйши, у нїм аж 24 наслови, а любителє рускей кнїжки можу обчековац велї интересантни нєсподзиваня.і И . Сабадош

ЧАСОПИС „ШВЕТПОСЦ”

НА ПЇСТИНИ Д ЕРЖ АВНИХ НАУКОВИХ ПУБЛИКАЦИЙОХ И У 2021. РОКУ Министерство просвити, науки и технолоґийного розвою Влади Републики Сербиї обявело Лїстину катеґоризованих наукових часописох за 2021. рок, чийо видавателє зоз Републики Сербиї, на котрей и у 2021. року Часопис за науку, литературу, културу и уметносц „Ш ветлосц”, котре видава НВУ „Руске слово” . Часопис за науку, литературу, културу и уметносц „Ш ветлосц” и того року катеґоризовани як М54 - домашнї наукови часопис за гуманистични науки.

11. ЯНУАР 2022.

У науково катеґоризованей „Шветлосци” свойо роботи у 2020. и 2021. року обявели др Йоаким Стрибер, др Юлиян Тамаш, др Янко Рамач, др Юлиян Рамач, др Олег Петрук, др Олег Румянцев, др Йосиф Вархол, др Даниела Тамаш, мср Мирослав Кевежди, мср Саша Сабадош, мср Ана Римар Симунович, Ваня Дула, Смиля Вукотич, Лїляна Симич и Марина Сакач. Попри часописа „Ш ветлосц”, на тей лїстини и „Русинистични студиї”, котри обявює Оддзелєнє за ру-

синистику у Новим Садзе. Зоз тим руски науковци достали можлївосц наукового розвою и напредованя, а статї з тей лїстини реферовани и у т Ь о ґ 8сіепсе (8СІ-Е, 88СІ, АНСІ) и у ^ои^па1 СіШіоп Керогї-у ^С К ). Часопис „Ш ветлосц” з прервами виходзи од 1952. року. Од 1992. „Ш ветлосц” виходзи квартално штири числа до рока. „Ш ветлосц” подполно змистово и визуално реформована 2019. року, а теди му ґу назви додате же є виданє и за науку. М .М .Ц ./Б .В .

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮБИЦА ФА-ГАРДИ ЗОЗ КАНАДИ ЯНУАР 2022. число 01 Ушорела: Мая ЗАЗУЛЯК ГАРДИ

УМЕТНОСЦ ЄЙ НЇТКА ЗОЗ СТАРИМ КРАЙОМ

Одкеди ше Любица Фа-Гарди преселєла зоз Руского Керестура до Канади прешло вецей як двацец роки. Там, у далєким Бетлфорду, витворела ше як архитекта и уметнїца, алє и як супруга и мац. Роботи викладала у вецей канадских ґалерийох, а єй уметнїцки дїла часто инспировани з людзми и валалом зоз хторого походзи єдно зоз родичами и братом, Любица ше до Канади преселєла 2000. року. Бу­ ла млада и, як гвари, прето ше лєгчейше було звикнуц и прилапиц нови способ живота, алє вшелїяк же кажди початок ноши и рижни почежкосци.

В

ВОДА И ТРОЙО ПРАШАТКА Зоз старим крайом Любица остала повязана и дзекуюци уметносци. Часопис МАК єй 2009. року обявел кнїжку уметнїцких роботох под назву „Вода”, а дзешец роки познєйше НВУ „Руске слово” видало сликовнїцу за дзеци „Як ше тройо прашатка рихтали за жиму”, дзе Любица авторка илустрацийох и адаптациї тексту.

22 РУСКЕ СЛОВО

Мали зме ту тра нас сердечно дочекала и вельо нам помогла же бизме ше знашли у новим штредку. Перши рок, два були окреме чежки, гоч ми источашнє було и цикаве одкривац нову културу и людзох, можлївосци за школованє, за роботу и за фамелийни живот... На велї ствари ше нє було чежко звикнуц, як цо то добри животни стандард, красна природа, при єм ни и услужни люд зе и орґанизациї, котри нам понукали значни информациї... Тиж так, було ствари пре ко три нам було чежко, як цо то ро здво є носц од род зи нох и товаришох зоз валалу - окре­ ме на вельки швета, звикнуц ше на моцнєйши и длугши жими, на язик - здогадує ше Любица и додава же ше пер­ ши рок фокусовала праве на тото же би звладала язик, цо ключне кед ше сце напредовац, а єй то вшелїяк бул циль. Од язика и добрей комуникациї вельо завиши як ше особа знайдзе и чи далєко дойдзе зоз своїма цилями. Мнє на початку вельо помогла робота у „робней хижи”, дзе кажди дзень була добра нагода вежбац язик. М ала сом закончено три роки Факултета технїчних наукох у Новим Садзе, на­ прям Архитектура, як и вельку любов ґу уметносци. Такой на початку як зме ше преселєли нащивела сом городску ґалерию и єдну инжинєрско-архитектонску фирму же бим ше презнала яки ми шанси ту, у месце. На мойо щесце, були заинтере-

совани за мойо роботи, як и я за їх, так же нашо сотруднїцтво и потримовка крашнє почали и ище вше тирваю, на чим сом барз подзековна - приповеда наша собешеднїца. МУРИ НАБИВАНИХ ХИЖОХ И ПОРТРЕТИ ЯК ИНСПИРАЦИЯ родзину ко Пошвидко по преселєню, Любица мала чесц єй уметнїцки роботи виложиц у єдней канадскей ґалериї, а о даяки час розпо­ чала и власни бизнис. Од Дина Боуша, директора „СЬареІ” ґалериї сом достала нагоду виложиц ри­ сунки, портрети, по першираз, 2001. року. Була ми чесц постац єден з членох ґалериї, упознац других уметнїкох у месце и робиц на портретох за локалних людзох котри их жадали мац. Паралелно з тим сом ше опробовала у роботи на проєктох за хижи у чим ми помагали Ед Сейфер, локални инжинєр и його сотруднїк, проєктант Честер Баяк. Було ту надосц того за мнє нового цо требало научиц и дошколовац ше. Ту ше проєкти робело на компютеру у ЛиІоСЛВ-у, так же сом тото знанє и схопносци здобула у Канади, а тиж ше требало прилагодзиц ґу канадским будовательним кодом, реґулацийом и звладац технїчни/фахови язик. Док нам дзеци були мали, кратки час сом робела у фирми за урбанизем. Як млада мац, бу­ ла сом розтаргана медзи дзецми и роботу. Швидко сом похопела же тоти два роботи мушим даяк „помириц” и ришела сом

11. ЯНУАР 2022.

г5изуесе@ ги5ке5Іоуо.сот

старим крайом на єден продуктивни способ - визначує Фа-Г ардийова, чийо слики мож поопатрац и онлайн, на Ш р://ЬагйІ89.'іх8І1:е.сот/ту8І1:е або ЦиЬіса Ра-Натйі АК Т на Фейсбуку. Попри фотоґрафиї, Л ю бица тиж ужива и у рисованю, найчастейше портретох, а окреме люби роботу на контурох твари.

- Твар як жвератко емоцийох фасцинантна. Можлївосц креїраня одредзеней атмосфери зоз позу и поглядом тиж так... Цо ше дотика прибору и технїки, експериментуєм зоз паперами у вшелїяких фарбох и текстурох, клайбасом и пастелнима фарбами - толкує вона. отвориц свою фирму за проєктованє хижох. То була моя нагода робиц дома и источашнє ше старац о дзецох. Часто ше нам було чежко орґанизовац. Од рочного и трирочного дзецка нє було шицко єдно найсц часу и куцик у обисцу за роботу, та сом найчастейше робела ноцами. Кед подросли, було лєгчейше и пачело ше ми як функционуєме. И нєшка сом задовольна же сом принєсла таку одлуку. Дзецом тераз 18 и 16 роки - гвари Любица.

ЗДОГАДОВАНЄ НА ПРОФИЛ

Одкеди пошли до Канади, Гардийово жию у провинциї Саскачеван. Перши даскельо роки були у Норт Бетлфорду, а 2006. року ше зоз малима дзецми преселєли до околного, меншого месточка зоз кус менєй як 5 000 жителями, Бетлфорду, дзе и тераз жию.

- Зоз супругом Славком и дзецми Монику Кед пред седем роками була у Керестуре, и Филипом ше любиме шпацирац, окреме позберала фотоґрафиї єй бабох, дїда, родзи- коло Норт Саскачеван рики. Шицки любиме ни, товаришкох и товаришох, местох дзе як препровадзовац час у природи. Славко тиж дзецко препровадзовала час, старих хижох, так приватнїк и ма авто-кломферску/механїнабиваних мурох, ролькох, а вони єй после чарску роботню и роби услуги превоженя автох, камионох, тракторох и чежкей машинебули и инспирация за уметнїцки дїла. риї. Моника треци рок штреднєй школи, а Нє мала сом нагоду присц до КерестуФилип на першим року факултету и одлучел ра так часто як бим любела и сцела сом мац ше за бизнис - маркетинґ и менаджмент памятку на шицко цо ми миле. У „СЬареІ” приповеда Любица, а на питанє як то буц Руґалериї сом була на годзинох за компютерснак у Канади, одвитує же то вельо лєгчейше ску програму РН0І08НОР, зоз хтору сом ше кед єст руска заєднїца, як там, та маю нагоду барз одушевела, и почала „обрабяц” фотоотримовац нашу традицию и обичаї, цо наиґрафиї зоз Керестура. Попачели ше ми визусце вельо значи и им, и їх дзецом. ални резултати яки сом доставала зоз комЛюбици ше велї здогадую и як шпивачбинованьом мурох набиваних хижох и портретох. Тоти роботи були виложени у „СЬа- ки у керестурским младежским бенду реі” ґалериї 2016. року под назву „"^гаррегї „Профил”, а вона тиж так була и єдна зоз іп Уеіуеї” („Закруцени у блишу”), а даєдни сновательох манифестациї „Дньовка” . з нїх и познєйше у других околних ґалерийох. Зоз числом нащивительох и з тим як видзели и прилапели виставу сом була презадовольна. Була ми чесц представиц и позберац до єдней цалосци часточку швета зоз котрого приходзим, котру ношим у се­ бе, и подзелїц ю зоз людзми у штредку у котрим тераз жиєм. Любим буц у контакту зоз своїма товаришками и товаришами котри ше тиж занїмаю зоз уметносцу, ту, и у Керестуре. Вше любим чуц о нових уметнїцких проєктох, черац нови роботи и идеї. Пасира ми розвивац и отримовац товаришство прейґ креативней роботи. То тиж так красна нагода за оставанє у контакту зоз 11. ЯНУАР 2022.

- На часи „Профила” ми ше вше мило здогаднуц и мам найкрасши памятки на младосц праве дзекуюци йому. Павле Малацко, Владимир Микита и я робели на писньох зоз забави и пре власне задовольство. Док ми отримовали проби, други члени дружтва, наша перша публика и фа­ хова критика, ше найчастейше картали. З оглядом на тото през цо наша держава преходзела 90-их рокох, мило ми же нам тоти роки прешли у фокусу на твореню музики. Паметам и проби без струї при швичкох, жимни просториї, алє и то мало якуш одредзену чародїйносц и остало ми у кра­ сним паметаню - припознава Любица. ■

ПОСЛЕ ДВАЦЕЦ РОКОХ НА ДНЬОВКИ Любица прешлого року после двацец рокох мала нагоду нащивиц „Дньовку”. Як гвари, було то єдно окремне дожице.

- Док зме ище як ґрупа „Профил” були активни и отримовали „Дньовки”, нїґда сом себе нє подумала же ше традиция манифестациї предлужи, и то так длуго. Дзекуєме шицким новим талан­ том и орґанизатором хтори єй з рока на рок предлужую живот поручує Любица.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ: СЛОБОДАН МИТРОВИЧ З НОВОГО САДУ

ДОХТОР ХТОРИ СЦЕ ЗНАЦ ПО РУСКИ У рускей заєднїци у Сриме уж велї роки вше єст менєй дзеци хтори уча свой мацерински язик, руски язик. З рока на рок и вше менше число школярох хтори факултативно уча наш язик як виборни предмет, та кед ше зяви дахто звонка рускей заєднїци хто одлучел научиц бешедовац по руски, вшелїяк завредзує нашу увагу Владимир ДЇТКО

КОЛЕКЦИЯ АКВАРЕЛОХ Др Митрович ма и свойо гобиї, а єден з нїх и подобова уметносц. Окреме люби акварели и у тей хвильки ма колекцию вецей як 40 акварели. Медзи нїма и єден менши акварел Гелени Сивч.

- У шлєбодних хвилькох любим писац и виучовац историю християнских церквох и поровнуюце християнство, любим историю уметносци, а окреме малярство гвари др Митрович.

24 РУСКЕ СЛОВО

Єден з нїх то професор др Слободан М. М итро­ вич, порядни професор Медицинского факултету у Новим Садзе, оториноларинґолоґ и фониятер, началнїк Оддзелєня поликлинїчней служби Клинїки за оториноларинґолоґию и гирурґию глави и карка Универзитетского клинїчного центру Войво­ дини. Професор по походзеню зоз Шиду, а руски язик слуха як странски на Филозофским факултету у Новим Садзе прейґ Цен­ тра за язики при висшому лекторови Александрови Мудрого. У настави ше хаснує Ґуґл учальня, апликация за самоученє Квизлет, Кахо-от и Редмента. ЖАДА ОБНОВИЦ ЗНАНЄ На початку розгварки др Митрович нам гвари же руски язик почал учиц ище у Шидзе у Основней школи „Бранко Радичевич”, и то при учительки Ясни Аврамович.

- Тераз кед сом покончел шицко цо вяза не за фа хо ву ро боту и напредо ва нє у на став них по во ла нь ох на фа кул те ту, а дзе ци од ро сли, сцел сом об но виц да ке диш нє знанє руского язика. Моя мац по походзеню з України, (од українских козакох), а єй предки ше приселєли до Ада шев цох при Ш ид зе. Були то учи те ль и учителька Ґеорґиєвичово. Вони и поумерали, алє нїґда нє звладали сербски язик. Мой брат Ґоран и я, ту уж пията ґенерация, а мойо дзивки, Оливера и Катарина то знаю и цеша ше з походзеньом. Катарина люби конї и тренира шедланє цо характеристичне за Козакох и вообще за народи европского востоку.

А кед слово о язику, думам же нєт мер­ тви язи ки по кля ше ха сную у бе шеди и пи саню. Так и я нє сцем же би руски язик бул мертви у мнє, алє же бим обновел знанє и хасновал тот язик у стретнуцох зоз студен­ тами, колегами або пациєнтами хтори бешедую по руски - приповеда др Слободан Митрович. Наш собешеднїк далей предлужує же викладаня слуха прейґа апликациї Зум, а свойо роботни обовязки так присподобел же би наставу могол провадзиц. И сам нам припознава же тото цо по руски научел у основней школи при спомнутей учитель­ ки, заш лєм дзешка у нїм остало, и нєшка му пре тото вельо лєгчейше. ОД Ш ИДУ ПО НОВИ САД М итрович у Ш идзе закончел основну и перши два роки стреднєй школи, а вец 11. ЯНУАР 2022.

УисІ2е@ги5ке5Іоуо.сот

пошол до Нового Саду, уписал ше до стреднєй Медицинскей школи, а потим и на Медицински факултет. На Клинїки за хороти уха, гарла и носа роби од 1997. року, а рок познєйше положел специялистични испит з оториноларинґолоґиї. Од теди по нєшка напредовал у своїм фаху, и у роботи на Медицинским факултету, и на роботним месце. Обявел числени науко­ во роботи, отримовал фахово и на­ уково семинари у жеми и иножемстве, а и нєшка ше нєпреривно усо вер шує. Дзекую ци роботи 1999. року упознал и свою супругу Санелу зоз Нового Саду хтора по фаху флаутисткиня и дипломована кон­ цертна и оперска шпивачка, так повесц, 20 роки є солистка Опери Серб ско го на род но го те атру. Пред вецей як двома децениями було бомбардованє СР Югославиї, а Санела робела у Музичней школи „Петар Кранчевич” у Сримскей Митровици. Дватисячитого року зме ше побрали. Вона дзивка Ивана Чукляша хтори компоновал коло 40 шпиванки українского и руского мелосу. Найчастейше сотрудзовал з Дюром Латяком у композицийох за фестивал „Ружова заградка”, як и зоз Якимом Сивчом и фамелию Тимко - приповеда др М и­ тро вич. ДЗИВЧАТА ЛЮБЯ МУЗИКУ Цеши ше наш собешеднїк же и їх дзивки нашлїдзели тоту музикалносц. Оливера ма

11. ЯНУАР 2022.

Пред даскельома роками Слободан зоз супругу Санелу и дзивчатми Оливеру и Катарину

21 рок и студентка є штвартого року на гушлї, на Академиї уметносцох у Новим Садзе у класи доцента Роберта Лакатоша. Освоєла потераз числени домашнї и медзинародни награди и ношитель є званя ла­ уреат, а грала пред анґлийску познату па­ ру Чарлсом и Камилу кед були у Новим Садзе. Грала зоз Стефаном Миленковичом на „Коларцу” у Беоґрадзе, а у Дубаию 15. фебруара, на Дзень державносци, будзе представяц Сербию зоз ище осмерима музичарами на смикових инструментох на Медзинародней вистави „Експо” . М ладш а дзивка Катарина ма 12 роки, грає на виолончелу и побиднїца є и лау­ реат на вецей републичних и медзинародних змаганьох. Д оставала на вецей заводи од городу Нового Саду „Видовдански припознаня”, а 2019. и 2021. року наградзена є з боку Покраїнского секретарияту за младеж и спорт, за млади т а ­ ланти у обласци музики. Др Слободан М итрович у младосци помагал Руснацом у Ш идзе як хореоґраф за сербски танци у КПД „Дюра Киш” у Ш идзе, а його брат Ґоран бул велї роки активни член Дружтва. И нєш ка на Шид, на родзину и приятельох нє забува, алє при по зна ва же там нє од ход зи ча сто, лєм кед му то обовязки дошлєбодза. У думкох и пре йґ меди й ох и дружтве них мре жох, ча сто є вир ту ал но при сут ни у сво їм Сриме, у Ш идзе.■

И НАШЛІДНІЦИ МАЮ СВОЙО ГОБИЇ Старша дзивка Оливера, окрем же є талантована у музики и посцигує вершински резултати, ма и єден гоби,а то моделинґ и єй фотоґрафиї ше находза на найвекшей шветовей берзи фотоґрафийох „Зіоск”. Младша дзивка Катарина окрем музики, барз люби конї и тренира шедланє.

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ШТЕРАЦЕЦ РОКИ ОДДЗЕЛЄНЯ ЗА РУСИНИСТИКУ НА ФИЛОЗОФСКИМ ФАКУЛТЕТУ У НОВИМ САДЗЕ (4)

КАТЕДРОВ КАПИТАЛ

Пише: Славица ФЕЙСА

З ПРОФЕСОРОВЕЙ БИОҐРАФИЇ Професор др Михайло Фейса публиковал 22 кнїжки, три му пред друкованьом, а публиковани му и коло 300 науково и фахово статї. Наградзени є за длугорочну активносц и доприношенє розвою од Здруженя наукових и фахових прекладательох Войводини, а 2008. року є вибрани за члена Академиї русинскей култури. Истого року додзелєна му Октоберска награда Општини Вербас. Америцки биоґрафийни институт го преглашел за єдного зоз тисяч ношительох званя Вельки ум XXI вику, а ношитель є и повелї за доприношенє култури у Коцуре, велїх медзинародних наградох и припознаньох. Нєшка є представитель Оддзелєня за русинистику у Наставно-науковей ради, так повесц, заменїк окончователя длужносци шефа Оддзелєня за русинистику проф. др Миливоя Алановича.

26 РУСКЕ СЛОВО

Шлєбодно мож повесц же лоньски рок бул у знаку преслави штирох деценийох високого образованя по руски, по своєй специфичносци, єдиней такей Институциї на швеце. Перши нашо професоре заняти на Филозофским факултету, так повесц, єй часц, шведкове єй наставаня и розвою. Єден з нїх и професор др Михайло Фейса, дипломовани анґлиста, нєшка порядни професор за узшу наукову обласц Русинистика - руски язик основней школи язично го формовал п рофесор Гавриїл Г. Надь, хтори професорови Михайлови Фейсови преподавал и руски язик. Пре тото же полюбел анґлий­ ски язик „виноваци” професора Еуґена Ковача, пре хторого лєм после трох рокох ученя, анґлийски язик почина и студирац. Студиї закончел за штири роки и дипломовал уж у першим, юнийским испитним року (1980). На штвартим року студийох тедишнї главни редактор Ш ветлосци Дюра Папгаргаї го „вербує” же би преложел Гамлета Вилиєма Ш експира зоз анґлийского на руски, и то була и пресудна референца же го професор Юлиян Рамач нагварел прейсц зоз места професора анґлийского язика у ОШ „Светозар Милетич” у Вербаше, на место асистента за науку на Катедри за руски язик и литературу на Фи­ лозофским факултету у Новим Садзе. Професор др Михайло Фейса маґистровал на Филолоґийним факултету у Беоґрадзе на теми Анґлийски елементи у р у ­ ским язику (1990) и докторовал на Фило­ зофским факултету у Новим Садзе на теми Час и вид у руским и анґлийским язику (2000). У медзичаше покладал и одредзене число славистичних испитох же би здобул и славистични компетенциї.

- Тримал сом вежби зоз шицких рускоязич них кур сох, а по од ходу про фе со ра Юлияна Рамач до пензиї, превжал сом шицки курси хтори ше дотикаю руского язика - История руского литературного язика, Фонетика руского язика, Морфолоґия руского язика, Синтакса руского язика, Правопис руского язика, Методика и технїка прекладаня на руски язик, Лексиколоґия руского язика, Историйна ґраматика зоз карпаторусинским язиком, Руски язик як ви бор ни (на Основ них ака дем ских студийох), Методолоґия филолоґийних дисциплинох, Руске дїєслово, Лексиколоґийни теренски виглєдованя, Руски язик у вой водян ским окруже ню (на Ма стер ских академских студийох) и Морфосинтакса анґлийского и руского язика (на Докторских академских студийох). Року 2015.

У

др Михайло Фейса

постал сом порядни професор за узшу на­ укову обласц Русинистика - руски язик. КРАЧАЛ З ЧАСОМ НОВИХ ТЕХНОЛОҐИЙОХ Нєшка без анґлийского язика, так по­ весц, нє мож, скорей то нє було так, алє кед слово о науки, професор др Фейса праве пре тот странски язик бул у предносци у одношеню на своїх колеґох. Нє­ шка нє мож публиковац наукову роботу без резимеа и ключних словох по анґлий ски, а ви со ко ре й ти нґ о ва ни ча со пи си вимагаю ж е би и цали роботи були на анґлийским язику.

- Два таки статї од єдного табака часто маю вредносц єдней моноґрафиї од напр. дзешец табакох. Ґу тому, праве на анґли­ йским язику публиковани найновши нау­ ково спознаня, и наисце думам же сом глїбоко крочел до 21. вику. Зоз компютерску терминолоґию, е-публикациями у Д иґиталней библиотеки Филозофского факултета, новим правописом и правопи­ сним словнїком, а окреме зоз ИСО кодом 11. ЯНУАР 2022.

УисІ2е@ги5ке5Іоуо.сот

за руски язик, афирмуєм и ревитализуєм руски язик и локално, и ґлобално. Я ше иншак вше закладал же кажда Рускиня/кажди Руснак муши знац найменєй три язики: наймилши язик - руски, язик стредка - сербски и перши язик шветовей комуникациї - анґлийски язик -преш вечени Фейса, за хторого гваря же предлужел роботу про­ фесора др Ю лияна Рамача, линґвисти и лексиколоґа. Дзекуюци професорови Рамачови, наш собешеднїк коавтор капиталних словнїкох - двотомного Сербско-руского словнїка (1995 и 1997) и єднотомного Руско-сербского словнїка (2010), а самостойно публиковал Словнїк компютерскей терминолоґиї, хтори фаховци оценєли як найпрактичнєйшу и найхасновитшу кнїжку у 2021. року. Зоз Гелену Медєшову нєодлуга публикуєме нови Правопис руского язика зоз правописним словнїком, хто­ ри представя надбудов мойого Правописного словнїка р у ­ ского язика (2017) и Правописа руского язика (2019). У тей хвильки глєдам пенєжи за обявйованє Анґлийско-руского словнїка, после хторого шлїдзи рихтанє Руско-анґлийского словнїка. На половки сом зоз роботу на моноґрафиї Руски язик - дияхрония и синхрония. Зоз здобува­

Професор др Михайло Фейса и професор др Александер Д. Дуличенко

пробуєме отвориц Лекторат за руски язик итд. Ґу тому, кажди рок ше стретаме на даскелїх медзинародних нау­ кових конференцийох, а, ниа, прешлого мешаца и ми орґанизовали конференцию на чесц проф. др Юлиянови Рамачови. З тей нагоди Конференцию провадзела и пер­ ша кнїжка абстрактох, у хторей єден абстракт ма бодову вредносц цалей статї публикованей у Ш ветлосци або Русинистичних студийох. Чи треба наглашиц же до то­ го пришло пре мнє? СОТРУДНЇЦТВО НА ЗАВИДНИМ УРОВНЮ

Числени можлївосци еґзистую, а то случай поготов те­ раз по такв. Рускей октоберскей револуциї на Оддзелєню за русинистику кед Оддзелєнє помоцнєте зоз трома демонстраторками за руски язик - Зинаиду Будински, Наташу Перкович и Блажену Хома Цветкович. Шицки три демонстраторки закончую мастерски роботи и, попри триманя вежбох, участвую у дзешатки проєктох - од линґвина одбрани мастер роботи Татяни Мученски стичних, прейґ интердисциплинарних и интеркултуралньом ИСО кода за руски язик, з єдного боку, положим них, по прекладательни. Лєм на Конґресу Русинох/Руснаточку на знєважованє статуса руского язика у смислу же цох/Лемкох у Польскей конциповани седем медзинародвон диялект того або гевтого язика и, з другого боку, ни проєкти, а найвекшу заслугу же Нови Сад будзе домаобезпечим компютерске прекладанє на релацийох серб- шнї шлїдуюцого Конґреса РЛЛ мож приписац углавним ско-руски, руско сербски, анґлийско-руски и руско-анґ- мнє. Пре шицко спомнуте мож заключиц же сотруднїцтво лийски. И сучасна наука и сучасна белетристика буду до- зоз другима факултетами и универзитетскима центрами ступни припаднїцом/припаднїком рускей националней конєчно напущело єднобочносц и же ше аж тераз почало меншини лєм зоз даскелїма кликами - гвари профеесор. приблїжовац ґу завидному уровню - гвари професор. За вельке афирмованє руского язика и русинистики у На питанє цо то тото капиталне и найзначнєйше у предходним периодзе, Фейса трима же значни Тартуски образованю и науки цо Катедра дала студентом, односно универитет и, конкретно, проф. др Александер Д. Дули- Ру сна цом, гва ри же то про фе сор ки и про фе со ре ру ско го ченко, а кед слово о сотруднїцтве зоз другима факулте- язика и литератури зоз найширшим русинистичним тами и универзитетскима центрами, трима же є розкона- обра зо ва нь ом. рене у остатнїх двох деценийох.

- До ста ли зме на йшколо ван ши ка дер и ви шли зоз меЗоз Краковским универзитетом, конкретно зоз проф. диокритетства. Правда, медиокритети ше ещи находза др Олену Дуц Файфер, ревитализуєме русински/руски на даскелїх значних позицийох у рускей националней язик, зоз Прешовским универзитетом стандардизуєме заєднїци, алє ше блїжи час кед и вони пойду до другого русински вариянти, а у фебруару 2022. идзем на Инсти- або тре цо го пла ну, а їх по зи циї за ве жню праве тоти фа тут русинского язика и културу проф. др Ани Плишко- ховки/фаховци зоз новима и швижима идеями. вей зоз хтору витворюєме черанку наставнїцкого кадру Барз важне же спомнути демонстраторки, будуци пропо Еразмус плус програми, зоз Русинским науково-ви- фе сор ки, при ход за зоз Ру скей кате дри и маю зна ня и глєдовацким институтом Антония Годинки з Будапешту, компетенциї зробиц шицко тото цо ше нам, младим ду­ конкретно зоз проф. др Михаилом Капральом, ришуєме хом, нє поспишело. Я им, як будуци професор емеритус, ри жни пра во пи сни про бле ми на осно ви по ров но ва ня бе - будзем длуго помагац - гвари на концу проф. др шедох карпатского ареалу, на Универзитету у Осиєку Михайло Фейса.^ (Предлужи ше) .

11. ЯНУАР 2022.

РУСКЕ СЛОВО 27

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 31. децембра 2021. року, после длугшого хорованя, упокоєл ше наш супруг, оцец, швекор, дїдо и прадїдо

ВИЧНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Преселєла ше до вичносци наша мила мац, баба, прабаба и шестра

СИМЕОН (СИМА) ШАНТА (1933-2021) з Вербасу НАДА ГНАТКО народзена МАЦКО (1931-2021) зоз Бикичу

Памятку на його доброту буду чувац супруга Ирина, синове Мирон, Микола и Йоаким, нєвеста Мелания, унучата Борис и Мижо зоз супругами, Иринка, Александра и праунучата Павло, Кристиян, Назар и Стефан Спочивай у мире Божим!

Памятку на ню чуваю єй наймилши!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. януара наша мила мац и баба преселєла ше до вичносци

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 30. децембра 2021. року нєсподзивано нас зохабела мила мац

АНА ХОДАК народзена Буша (1940-2022)

МАРИЯ НАДЬ народзена ОРОС (1956-2021) з Руского Керестура

Зоз вельку пражнїну у наших шерцох оставаме подзековни за шицки красни хвильки препровадзени вєдно, кажди ошмих и кажде цепле слово. Єй наймилши

З любову и почитованьом вичну памятку на це будзе чувац и нїґда це нє забудзе твой син Владимир Надь Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 30. децембра 2021. року нєсподзивано нас зохабела мила мац

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 30. децембра 2021. року нєсподзивано нас зохабела мила мац

МАРИЯ НАДЬ народзена ОРОС (1956-2021) з Руского Керестура З любову и почитованьом вичну памятку на це занавше будземе чувац у наших шерцох и нїґда це нє забудземе. Твоя дзивка Оля Виславски зоз супругом Владимиром, унук Мирослав зоз заручнїцу Хортензию и унука Марияна зоз заручнїком Томийом Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 30. децембра 2021. року нєсподзивано нас зохабела мила мац и

баба

МАРИЯ НАДЬ народзена ОРОС (1956-2021) з Руского Керестура

Зохабела ши нас смутних и жалосних. Занавше це будземе чувац у

МАРИЯ НАДЬ народзена ОРОС (1956-2021) з Руского Керестура Занавше це будземе чувац у наших шерцох з вельку любову. Твоя дзивка Таня зоз супругом Любомиром и унуки Валентина и Ивана Нярадийово Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 30. децембра 2021. року нєсподзивано нас зохабела моя шестра и тета

МАРИЯ НАДЬ народзена ОРОС (1956-2021) з Руского Керестура

наших шерцох. Твоя дзивка Мая зоз супругом Мижом, унука Марина и унук Иван Красну памятку на ню навики будзе чувац шестра Ксения и єй син Андрей Пап Медєшово Спочивай у мире Божим! Спочивай у мире Божим!

28 РУСКЕ СЛОВО

11. ЯНУАР 2022.

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. децембра до вичносци ше преселєл мой супруг

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 30. децембра 2021. року пре­ селєл ше до вичносци супруг

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 30. децембра 2021. року преселєл ше до вичносци наш оцец и

дщо

ИОАКИМ ПАП (1939-2021) з Руского Керестура Дзекуєм ци за любов и потримовку през 64 роки заєднїцкого малженского живота. Навики будзеш у моїм шерцу. Твоя супруга Маря Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. децембра до вичносци ше преселєл наш мили оцец и швекор

ИОАКИМ ПАП (1939-2021) з Руского Керестура Твою доброту и любов ґу нам навики будземе чувац и паметац у наших шерцох. Твоя дзивка Марча зоз супругом Иринейом Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. децембра до вичносци ше преселєл наш мили оцец, швекор и

ИОАКИМ НАДЬ (1946-2021) з Руского Керестура Пошол ши сциха и нєсподзивано, и зохабел ме у вельким жалю и смутку. Твоя супруга Марча Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. децембра до вичносци ше преселєл наш мили дїдо

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 30. децембра 2021. року преселєл ше до вичносци наш оцец и дїдо

ИОАКИМ ПАП (1939-2021) з Руского Керестура Красни памятки на це буду чувац унуки Анита зоз супругом Драґаном и Златка зоз Славолюбом, и праунучата Милян, Дамян и Лена

ИОАКИМ НАДЬ (1946-2021) з Руского Керестура Красни памятки на ньго будзе чувац дзивка Славка зоз супругом Михалом и унукове Борис и Андрей Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНІ ПОЗДРАВ

ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Дня 6. януара нєсподзивано нас зохабел наш мили оцец

дщо

ИОАКИМ ПАП (1939-2021) з Руского Керестура Твою доброту и любов ґу нам навики будземе чувац и паметац у наших шерцох. Твой син Златко зоз супругу Терезку и унучата Златко и Соня Спочивай у мире Божим!

ИОАКИМ НАДЬ (1946-2021) з Руского Керестура Красни памятки на ньго буду чувац син Михал зоз супругу Марияну и унук Виктор Спочивай у мире Божим!

ЛЕОНА ГАИДУК (1935-2022) Вично будзеш жиц у наших шерцох и думкох. З любову чуваме памятку на це. Унука Даниєла

ВЛАДО МИКИТА (1974-2022) з Руского Керестура Вше у шерцу буду це ношиц твойо синове Виктор и Александар Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 2. януара наполнєл ше смутни рок як ме охабела моя мила Дня 2. януара 2022. року наполнєл ше смутни рок як нас занавше шестра зохабела наша мила супруга, мац и баба

МАРИЯ САЛОНТАІ (1948-2021) з Коцура

Памятки на єй доброту, пожертвовносц и любов буду паметац и чувац супруг Микола, син Владимир зоз супругу Агнету, син Славко зоз супругу Зденку и унучата Желько, Ясмина, Владимир, Микола и Михаела Най спочива у мире Божим!

11. ЯНУАР 2022.

МАРИЯ САЛОНТАІ (1948-2021) з Коцура

Памятки на єй доброту и любов буду паметац и чувац шестра Илона, шовґор Сава и їх синове Желько и Драґан зоз Равного Села

РУСКЕ СЛОВО 29

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. януара наполнєли ше 40 днї як нас зохабел наш мили шовґор

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. януара наполня ше 40 днї як нас занавше зохабела наша

мац и баба

ДЮРА СОПКА (1940-2021) з Руского Керестура

Красни памятки на ньго будзе чувац Фема Ходакова зоз дзецми Вичная памят! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 4. януара 2022. року наполнєл ше жалосни рок як нас занав­ ше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

ИРИНА МЕДЄШИ (1938-2021) з Руского Керестура

Зоз любову и почитованьом памятку на вас вично буду чувац син Мирон, дзивка Марча зоз фамелию, дзивка Иринка зоз фамелию и нєвеста Мария зоз фамелию Спочивайце у мире Божим!

МЕЛАНИЯ БИРКАШ (1940-2021) з Руского Керестура З любову и почитованьом навики будземе чувац памятки на вас, у наших шерцох и думкох. Син Кимо зоз супругу Соню и унуки Марина и Валентина Спочивайце у мире Божим! У ЗДОГАДОВАНЮ Дня 13. януара 2022. наполнї ше рок од кеди нас занавше зохабел

ЕЛЕМИР Гуздеров БУДИНСКИ (1954-2021) Нєсподзивано, як то лєм живот може и зна, пред роком пошол занавше. Без словох и поздрава. Остали лєм памятки и боль, алє и вира же занав­ ше, у здогадованьох и памяткох, будзеш з нами шицкима, котри зме це мали, любели и почитовали. Твойо: супруга Фемка, дзивка Лидия Горнякова зоз супругом Юлином и дзецми Давидом, Сару и Реу. Занавше у паметаню оставаш и синови Мирославови зоз Шарлу и Маю зоз Канади и синови Владимирови и нєвести Ванеси

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. децембра наполнєл ше рок як нас нєсподзивано, у єдней хвильки, навики зохабел наш мили и добри бачи

ВЛАДИМИР ПАПУҐА - Дюрчов (1947-2020) з Руского Керестура Нє мож похопиц и ублагац душу и шерцо, нїґда це нє забудземе, добри наш Владо. Модлї ше за це Сенка и Микола, Владко зоз свою фаме­ лию Жирошово и Таня Сопкова зоз свою фамелию Спочивай у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

ВЛАДИМИР ЛЕМАК (1946-2020) з Руского Керестура Твою любов и скромносц будземе чувац навше у наших шерцох. Твойо: Владимир, Зорица и Светлана зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

11. ЯНУАР 2022.

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ роки як вецей не з нами наша

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. януара наполнели ше штири Дня 10. януара наполнели ше 6 роки як не з нами наша мила мац, швекра, баба и прабаба мила мама, дзивка и шестра

МАРИЯ МЕДЄШИ (1936-2018) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки на ню чуваю ей наймилши Най спочива у мире Божим! Городска управа за зашиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ ЯСМИНКА БУДИНСКИ народзена Горняк (1976-2016) з Руского Керестура Шицко ше пременело лем боль и пражнїна у наших шерцох остали исти. Памятку на твою любов и добро­ ту навики буду чувац твойо наймилши: дзеци Марио и Корина, мац Мария, оцец Владо и брат Желько зоз супругу Милу Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ

ПАУЛИНА РАҐАЇ народзена Роман (25. V 1942 - 6. 12002)

МИКОЛА РАҐАЇ (15. IX 1940 - 1. X 2008)

з Дюрдьова Памятку на їх любов и доброту чуваю син Янко и дзивка Любка зоз фамелиями Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. януара 2022. року наполнели ше 22 роки як нас зохабел наш мили и єдинії син

ИОАКИМ ДЖУДЖАР (1960-2000) з Руского Керестура

Мили сину, роки преходза, а боль у наших боляцих шерцох, навики остава. Твой мили ошмих, любов и доброту нїґда не забудземе. Ожалосцени мац Гелена и оцец Владимир Спочивай у мире Божим!

11. ЯНУАР 2022.

о принешеним ришеню же потребне преценьоване вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок проекта базней станїци мобилней телефониї „НС107, НСУ107, НСО107 СТАРИ ЛЕДИН­ ЦИ” НОВИ САД Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу вимогу за одлучованє о потреби преценьованє вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станиїци мобилней телефониї „НС107, НСУ107, НСО107 СТАРИ ЛЕДИНЦИ” НОВИ САД, Стари Лединци бб, у Каменїцка драга бб, на катастерскей парцели 2766/4, К.О. Лединци, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за зашиту животного штредку дня 10. януара 2022. року принєсла ришенє число VI-501 -405/21 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за зашиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту животного штредку №№№. ЄПУІГОПОУІ5аГЇ.ОГ§.Г5. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 15 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о принешеним ришеню з хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проекта базней станїци мобилней телефониї „НСУ172, НСЛ172, НСО172 ЛЕДИНЦИ-БЕОЧИНСКА ДРАГА” НОВИ САД Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу вимогу за одлучованє о потреби преценьованє вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НСУ172, НСЛ172, НСО172 ЛЕДИНЦИ-БЕОЧИНСКА ДРАГА” НОВИ САД Беочинска драга бб, на катастерскей парцели 1797, К.О. Лединци, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 30. децембра 2021. року принєсла ришенє число 501-768/21 з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного риш еня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту животного штредку ^^№ . епуігопоуізагї.огд.гз. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

РУСКЕ СЛОВО 31

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. децембра 2021. року наполнєли ше два смутни роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

РУСКЕ №н іу . ги з к е з іо у о .с о т

ОГЛАШОВАНЄ ВЛАДИМИР НОВАК (1939-2019) з Вербасу З любову и почитованом красни памятки на ньго чуваю його наймилши.

НовиСад021/6613-697, 069/673328 РускиКерестур025/703-311, 069/673318 е-маил: іпГогшаІог@ги*ке*1оуо.сош ч_

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. януара наполнєли ше пейц роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Серби” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ о явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д Таковска 2, Беоґрад поднєсол тому орґану вимогу за даваанє согласносци на Студию о пеценьованю вплї­ ву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней НСУ189, НСО189 КИСАЧ 2” КИСАЧ, у уліпи Словацка число 43, у Кисачу, на катастарскей парцели 2299, К.О. Кисач, Город Нови Сад. Податки и документация зоз вимоги ношител проєкта мож достац на увид у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Гораду Нового Саду, роботнима днї у чаше од 10 до 15 годзин, по 17. фебруар 2022. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтересованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 18. фебруара 2022. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110 а, Нови Сад, на 13 годзин.

Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку, на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на живот ни штредок („Службени глашнїк РС” чс. 135/04 и 36/2009) обявює

ОБВИСЦЕНЄ О принєшеним ришеню о нєприступаню виробку студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку 05. 01. 2022. року принєсол ришенє о нєприступаню виробку студиї о преценьованю вплїву на животни штредок ПРОЄКТА Мобилне пошоренє за третман нєопасних и опасних одруткох у рамикох комплєкса НИС Рафинерия нафти Нови Сад на к.п. чс 2498/18 КО Нови Сад 3, ношителя прєкта МодЕколо д.о.о. Београд, улїца Герцеговачка чс. 13а зоз Беоґраду. Ришенє о нєприступаню виробку студиї о преценьованю вплїву на животни штредок а предметни проєкт мож достац на увид роботнима днями од 10 г до 14 г у просторийох Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку Булевар Михайла Пупина 16 (прижемє канцелария чс. 39. Заинтересована явносц може виявиц жалбу на принєшене ришенє у чаше од 15 днї од обвйованя того обвисценя.

Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку, на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС” чс. 135/04) обявює

ЙОВҐЕН ЗАДРИПКО - Ґеца (1949-2017) зоз Бачинцох Час преходзи, а ти и далєй у наших шерцох и думкох. Твоя наймилша супруга Иринка, син Ґоран, дзивка Снежана зоз супругом и дзецми зоз Нємецкей. Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. децембра 2021. наполнє­ ли ше 25 роки як нє з нами наш мили оцец, дїдо и прадїдо

Дня 24. юлия 2021. року напол­ нєли ше 20 роки як нє з нами наша мила мац, баба и прабаба

ОБВИСЦЕНЄ О принєшеним ришеню о приступаню виробку студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку 28. 12. 2021. року принєсол ришенє о приступаню виробку студиї о пре­ ценьованю вплїву на животни штредок ПРОЄКТА Вибудов дочасових заолєйованих одруткох на маґазину НИС Нови Сад на к.п. чс 2498/17 КО Нови Сад 3, ношителя прєкта НИС Нови Сад улїца Народного фронта число 12, Нови Сад. Ришенє о нєприступаню виробку студиї о преценьованю вплїву на животни штредок а предметни проєкт мож достац на увид роботнима днями од 10 г до 14 г у просторийох Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку Булевар Михайла Пупина 16 (прижемє канцелария чс. 39. Заинтересована явносц може виявиц жалбу на принєшене ришенє у чаше од 15 днї од обвйованя того обвисценя.

МАЛИ ОГЛАШ КИ

МИХАЛ НАДЬ (1929-1996)

ЄЛКА Н АДЬ народзена Надьордь (1928-2001) з Руского Керестура

У красних памяткох и молитвох з вами вашо наймилши Спочивайце у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, инсектох. МОНТИРАМЕ: ■ РОЛЕТНИ ■ ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ

■ ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ ■ МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ ■ ВЕ НЕ ЦИЯНЕ РИ ■ ОПРАВКИ

Телефон: 025/5827-710 060/5088-433

11. ЯНУАР 2022.

іггїогтаІог@ ги5ке5Іоуо.сот

5рогІ@ ги5ке5Іоуо.сот

ДЕЦЕМБЕРСКИ МАК У фокусу” децемберского числа часопису МАК интервю зоз Кристину Афичову, хто­ рей тих дньох ма висц перша кнїжка поезиї, а ту и анкета зоз младима о тим як препровадзели тот рок и яки маю жаданя за наиходзаци. „Ґимназия и я” представя бувших руских ґимназиляцох, а „Швет науки и технолоґиї” проєкт за штредньошколцох Заводу за културу войводян­ ских Руснацох „Приповедки винїмкових каждодньових стварох”. „Спорт и рекреация” пише о Сонї Сабадошовей з Руского Керестура, а у рубрики „АЛТ шоу у МАК-у” мож читац о „Прадкох у Матки”. Хто ше у 2022. року предплаци на часопис МАК, достанє як дарунок два кнїжки Себастияна Нярадия „Инисур

УЧАСТВОВАЛИ НА ШКОЛСКИМ Д ЕРЖ А В Н И М ЗМАГАНЮ

- рика княза” и „Дньовка - два декади 1998-2017: Зборнїк литературних и визуалних творох”, лєбо Сашу Сабадоша „Дармоєди” и „Гумно 2: Дзеци з дружтвених мрежох”. Предплата на МАК кошта 1 000 динари, а явиц ше мож до поруки на Фейсбуку (МАК МАОА2ШЕ), Инстаґраму (шак.шадагіпе), лєбо на мейл (шак.ша§а2Іпе@§шаі1 .сош). МАК чека и нових сотруднїкох, та хто сце писац тексти за тот часопис, обявйовац свою литературу, фотоґрафиї, лєбо други твори, може ше явиц на уж спомнути способ. М. З. Г.

ЯВНА ПОВОЛАНКА ЗА ВИДАВАТЕЛЬНИ 2023. РОК НВУ „Руске слово” од 1. януара 2022. року розписує поволанку за придаванє рукописох за обявйованє кнїжкох по руски з обласци поезиї, прози, науко­ вих и есеїстичних жанрох, литератури за дзеци, младих и одроснутих. Рукопис треба же би бул написани по руски, у електронскей форми, унєшени до програми Ворд у системских майкросфтових Виндовс фонтох, треба же би мал помедзи штири и двацец друковани табаки (єден табак - 16 боки) и же би сполньовал нєобходни критериюми, котри оценї фахова комисия Видавательней редакциї. З рукописом треба послац Молбу у котрей буду наведзени точни податки о авторови, мено, презвиско (або псевдоним), електронску адресу и телефон, як и нєобходну информацию котру автор жада сообщиц Редакторови. Рукопис за видавательни 2023. рок треба послац найпознейше по 1. септембер 2022. року на електронску адресу: гшке.уійауа1еІ|па@£таі1.сот. НВУ „Руске слово” нє длужне друковац кажди рукопис котри сцигнє на нашу адресу, а о поступку з рукописом Установа будзе благочасово информовац авторох. Б. В.

11. ЯНУАР 2022.

СТОЛНОТЕНИСЕРЕ ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

На державним школским змаганю у столним тенису, котре отримане 16. и 17. децембра преш ­ лого року у Сокобанї, представителє Основней школи „Петро Кузмяк” зоз Руского Керестура завжали 14. и 13. место. За керестурску Ш колу екипно наступели Иґор Фейди и Матей М акаї, а були 14. од 27 школох цо участвовали на републичним змаганю, док Иґор Фейди у поєдинєчней катеґориї завжал 13. место и хибело му барз мало же би посцигнул вельо лєпш и пласман. Но, з посцигнутим а резултатами Керестурци и так задовольни, з оглядом на моцну конкуренцию. На державне змаганє керестурски школяре ше пласовали на Окружним змаганю котре отрима­ не у октобру у Оджаку, а теди у екипи бул и Стефан Колошняї хторого на державним змага­ ню, оправдано, заменєл Макаї. С толнотенисерох за зм аганя пририхтал наставн їк физичного воспитаня у Ш коли „Петро Кузмяк” Славко Пап, а одход на держав­ не перш енство орґан изовала директорка Наталия Будински. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 33

РОЗВОЙНА ЛИҐА МЛАДШИХ ПИОНИРОХ

ЗА РОК ОДБАВЕЛИ 38 ФОДБАЛСКИ СТРЕТНУЦА Пионире Фодбалского клубу „Русин”, свойо остатнє фодбалске стретнуце у єшеньскей сезони одбавели концом децембра процив Вербащаньох. По теди, млади русиновци за нєполни 9 мешаци, кельо активно тренирали, мали 19 процивнїкох, односно одбавели 38 фодбалски стретнуца, понеже на каждим стретнуцу одбавели по 2 змаганя. На импресивних резултатох хтори посцигли позавидзели би им и велї искуснєйши Розвойней лиґи младших пионирох тренираю дзеци хтори народзени 2009. и 2010. року, алє и даскелї рок младши, або рок старши дзеци. То лиґа у хторей нєт ранґованя, пласмани и боди, алє ше отри­ мую орґанизовани приятельски змаганя.

У

ЗДОБУЛИ БОГАТЕ ИСКУСТВО У прешлим року, у фебруару и марцу, младши пио­ нире мали лєм тренинґи, а з фодбалскима змаганями почали у априлу. За три мешаци, од априла по конєц юния, отримали 10 стретнуца, а на каждим одбавели по два змаганя. Потим, през лєто, пошли на заслуже­ ну павзу, а од 1. септембра по конєц рока одбавели вкупно ище 18 фодбалски змаганя.

- Дзеци одбавели наисце вельо змаганя и за тот час назберали вельо спортского искуства, та прето и видно напредованє. З початку вецей трацели, алє тераз уж при концу почали вше частейше победзовац. Од початку по тераз, даєдним требало дакус вецей часу же би ше увежбали, алє после рока, шицки буду напредовац, розвивац ше и єдни других пресциговац. Тото, вироятно, анї вони сами нє свидоми, алє ми, тренере, то видзиме - визначел їх тренер Зденко Шомодї и додава же векшина дзецох озбильно похопює важносц порядного тренираня.

- Векшина з нїх барз порядни на тренинґох, та шицки тоти цо совисно тренираю, вец и участвую на фодбалских змаганьох - заключує Шомодї. Окрем Шомодїя, младших пионирох тренира и Деян Йолич, хтори тиж задовольни з напредованьом у екипи, а видно, як гвари, же дзеци на змаганьох даваю свой макси­ мум.

- За тот рок, од кеди дзеци тренираю, резултати видно, дзеци вельо напредовали, родичи любя же їх дзеци участвую на спортских збуваньох, а нє шедза за компютером, так же шицки задовольни. Мали зме процивнїкох зоз шицких околних општинох, з Кули, Оджаку, Зомбора, Вербасу, Апатину, и дзе можу, дзеци бавя процив своєй ґенерациї, медзитим, и у тей полусезони бавели углавним з кус старшима - визначує Йолич. ВЕДЕТИ - АНДРЕЙ, ТЕОДОР, ХАНА Як визначую тренере, векшина дзецох совисно и дисциплиновано приступела ґу тренираню, медзитим, од коло 20 младих бавячох, кельо чишлї екипа, заш лєм ше у тей полусезони, у нападацких акцийох визначели Андрей Чизмар, Теодор Штранґар и Хана Будински, док главни слупи одбрани були Даниєл Надь и Кристиян Малацко. Андрей Чизмар хтори бави лїве кридло гвари же од септембра дал дас 5 ґоли, док Теодор Штранґар, хтори на позициї нападу з лївого боку, дума же дал коло 20 ґоли.

34 РУСКЕ СЛОВО

Обидвоме су задовольни як прешла полусезона, а Теодор визначує остатнє одбавене змаганє процив Вербасу у хторим победзели зоз 15:1 - Запаметал сом змаганє процив Вербасу хторе було початком децембра, бо зме победзели 15:1 и ту сом дал 4 ґоли. По моїм думаню, найчежше було бавиц процив Гайдука з Кули. Теди сом ше дакус и покалїчел, та и по тим запаметам тото змаганє - гвари Теодор. И попри тим же ше фодбал роками трима за хлопски спорт хтори звичайно провадза и тренираю хлопи, тота файта спорту вше вецей заступенша и медзи дзивчатами. И клуб Русин по тим питаню провадзи тренди, та у валалє єст вше вецей дзивчата хтори заинтересовани за фодбал. Но, и то нє чудне кед ше ма у оглядзе же дзивчата у валалє маю слаби вибор кед у питаню колективни спорти. У ище младшим возросту, при когуцикох, хторих тренира Сани Колошняї, фодбал тренираю шейсц дзивчата, док при пионирох их єст штири. Медзи нїма ше визначела Хана Будински, хтора окреме, пред конєц рока, указала же и дзивчата можу буц єднак схопни з фодбалску лабду як и хлапци.

- Дала сом 4 ґоли у тей полусезони. Скорей сом тренирала рукомет, а тераз тренирам фодбал зато же сом го нєпреривно бавела у школи. Тото обачел тренер Шомодї, та сом на його предкладанє почала озбильнєйше тренирац фодбал и задовольна сом як ми идзе - гвари Хана, и додава же фодбал волї бавиц як го патриц на телевизиї, окрем кед бави Гвизда. Младши пионире, потераз, бавели нєурядово стретнуца, приятельски, а аж од 1. септембра того року войду до реґистрованей Окружней пионирскей фодбалскей лиґи, дзе буду бавиц 11 стретнуца. Потамадз их чекаю ище надосц тренинґи, моцни процивнїки, а кед з таким темпом и ентузиязмом предлужа, успихи заґарантовани.^ Ан. Медєши

11. ЯНУАР 2022.

5рогІ@ гизке5Іоуо.сот

ВЛАДИСЛАВ ПАПУҐА ЗОЗ ШИДУ, ТРЕНЕР У ШКОЛИ ФОДБАЛУ ОФК „РАДНИЧКИ”

ЗНАНЄ ПРЕНОШИ НА БУДУЦИХ ҐОЛМАНОХ Од половки авґуста Владислав Папуґа зоз Шиду почал тренирац хлапцох у Школи фодбала ОФК „Раднички” у Шидзе и преношиц им свойо богате ґолманске знанє. Як нам гвари, до того пришло нєнароком. У своєй кариєри тренирал ґолманох у велїх клубох, а тераз тренира младши селекциї екреативно гонєл бициґлу коло терена ОФК „Раднички” и стретнул сво­ його дакедишнього тренера Станка Лоґарушича. През бешеду зме дошли же ше ми опитал у єдней хвильки чи би сом ше прилапел тренирац хлапцох хтори зацикавени буц ґолмани. Мнє ше то попачело и прилапел сом його понукнуце, а мал сом и потримовку Деяна Чосича, предсидателя Школи фодбалу. Достал сом два ґрупи и то младши когуцики, 5 - 6, возросту по штварту класу основ­ ней школи и старших когуцикох, седме-

Р

ро, возросту од 11 по 14 роки. Одредз ени и тренинґи и то зоз старши ма два раз ти жнь о во вовтор ка ми и штвартками по годзину, а зоз младшима тренинґи ше отримую раз тижньово - приповеда Влади­ слав Папуґа. ТРЕНИНҐИ И ПО ДИЖДЖУ

А кажди тренинґ почина зоз по­ ступним зогриваньом з вежбами, а потим и з лабду чи себе додаваю лабду або копаю на ґол. Хлапци сцу добре тренирац, а єден хлапец хтори жиє у сушедним Ґибарцу и по ПРЕРВА ПРЕ ХОРОТУ дижджу пришол на тренинґ. И то шведоченє пожертвовносци кед ше дацо сце посцигнуц. Папуґа нам гвари же Папуґа нам гвари же, нажаль пре инфекцию з вирусом пред да ске ль о ма ро ка ми було про бо ва ня же би ше покорона мушел од октобра з тренинґами направиц павзу, а добну школу и тренинґи порушало у Бачинцох. Хлапци тераз пришла и жимска павза у фодбалє. Наздавам ше у фебруару ознова рушиме з тренинґа­ ше позберали през лєто кед бул розпуст, алє уж од сепми, бо ми тота робота хиби и придзе ми як одпочивок у тембра кед почал школски рок, трениранє скапало. порядней роботи, а верим же ше и хлапци зрадую же озно­ Наш собешеднїк тренирал ґолманох у ОФК „Бачинци” ва будземе вєдно и предлужиме тренирац - гвари Влади­ и по потреби аж ставал помедзи стативи кед требало заслав Папуґа хтори ма педаґоґийни искуствия у роботи з менїц ґолмана першей екипи. Нажаль, случело ше же дзецми, бо є професор ґеоґрафиї у основней школи. зламал палєц на руки и то го гендикеповало же би далєй бранєл. ҐОЛМАН БЕЗ ПОКАЛЇЧЕНЯ Папуґа добре памета кед вон бул школяр основней школи же мал вельки талант буц ґолман и оцец го водзел до Беоґраду до школи фодбалу у ФК „Партизан”, а бул и у Обиличу. Єден час тренирал ґолманох у ФК „Обилич 1993” у Куковцох, и бранєл за Раднички зоз Ш иду на досц стретнуцох.

- На тренинґох хлапцох учим и як ше безпечно руца и пада на лабду же би нє було покалїченя. И ту єст технїки, подобне як кед би ше скакало до води. Нажаль, тераз нє маме часц терена зоз писком, бо ше там найлєпше то тренира. Я кед тренирал у Беоґрадзе мали зме єдну часц дзе писок. Мал сом три тренинґи до тижня и єден тренинґ бул обовязно на писку. На писку нє лєгко тренирац и прето тре­ нинґи тирвали максимално пол годзини. Алє и у терашнїх условийох за трениранє, намагам ше хлапцом цо вецей пренєсц знаня, а кажди з нїх хто уж кельо талантовани то прилапи и будзе ше далєй надбудовйовац у ґолманскей кариєри гварел на концу Владислав Папуґа. ■ Вл. Дїтко

РУСКЕ СЛОВО 35

<Ш ГТРЕГЛ Я Д 2021

ПОЗАРЯДОВИ И ОСТОРОЖНИ Закончел ше ище єден спортски рок. Гоч пандемия Ковиду 19 и далєй правела шора, рок бул дакус вигоднєйши як предпрешли. Насампредз прето же ше почитовало мири безпечносци. Лєбо нам ше лєм так видзи. У зависносци кельо було хорих, публики на спортских аренох було, и нє було. Розумлїве, острасцених навиячох чежко було зопрец покрадзме, наживо, провадзиц стретнуца. Кед слово о наших спортских клубох, призначени резултати, у одношеню на обставини, могли буц лєпши, алє у каждим поглядзе су добри ажне надпомнуц же спортски резултати у корелациї нє лєм зоз хороту, алє зоз и велїма другима почежкосцами. Ш ицки уж давно спомнути и познати, дакеди су менєй обачлїви, алє су вше присутни.

В

РЕЛАТИВНИ ФОДБАЛСКИ РЕЗУЛТАТИ Фодбалски клуби „Русин”, „Искра” и „Бачка” и далєй у своїх Подручних лиґох. У ярнєй часци першенства хтора почнє у марцу, дюрдьовска Бачка стартує зоз седмого места, зоз 22 бодами. Од петнац стретнуцох на седем победзела и страцела, а єдно бавела нєришено. Екипа дала 27, а прияла 24 ґоли. Перше стретнуце наяр на своїм терену будзе бавиц процив екипи Динама зоз Будисави хтора у тей хвильки на осмим месце на таблїчки зоз 20 бодами. Навияче дюрдьовскей Бачкей, як и Управа Клуба, можу буц задовольни зоз посцигнутим резултатом. Клуб на штредку таблїчки, цо релативно добра позиция за оставанє у лиґи. У єшеньскей часци першенства напад и ґолґетере ше нє можу баш похвалїц зоз ґолами. У скору су позитивни за три ґоли, бо дали лєм 27, а прияли 24 ґоли. Подручна фодбалска лиґа Зомбор, у хторей ше змага ФК „Русин”, пияти уровень змаганя у Сербиї, од вкупно осем лиґашских катеґорийох. Од 15 колох кельо одбавени у

СПОРТСКИ АЛАРМ Окрем спомнутих проблемох у спорту, остатніх рокох евидентовани ище єден алармантнєйши проблем. У школох спорту фаховци и тренере обачели же дзеци у барз подлей физичней форми. Маю подлу моторику, а шицко то резултат же вельо часу препровадзую опрез екранох, компютерох и компютерских бавискох. Дакеди ше знало - кед нє було компютери и мобилни телефони, єдина добра розвага була зоз лабду у беганю и подобних бавискох на воздуху. То при нєшкайшей младей ґенера­ циї нє так. И то барз нєдобре, та прето, ниа, и єдно спозоренє и предклад родичом и учительом: же би вецей часу пошвецели физичней активносци при младих. Без огляду чи посцигню даяки вельки успих у клубох, чи нє. Дзеци хтори поряднє тренираю, мож повесц же дацо о важносци спортскей активносци науча и буду любиц спорт, а окрем того - буду здравши.

36 РУСКЕ СЛОВО

єшеньскей часци першенства, фодбалере Русина 9 змаганя закончели як побиднїки, 5 змаганя страцели, док єдно змаганє одбавели нєришено. Русиновци дали вкупно 35 ґоли, а достали 24. На початку русиновци плановали освоїц даяки 25 до 30 боди, а освоєли - 28. То резултат хтори обецує добре предлуженє у ярнєй часци першенства. Но, кед би фодбалере озбильнєйше похопели обовязку поряд­ ного тренираня, резултат би бул ище лєпши. ФК „Искра” добре започала у сезони 2021/22. Но, потим ше шицко обрацело наспак. У єшеньскей часци сезони одбавела 15 кола, зазначела 3 побиди, 4 раз одбавела нєришено и ма 8 пораженя, а освоєла вкупно 13 боди. Ґол розлика -6, 26 дати ґоли и 32 прияти. Искра на концу першей часци першенства на тринасттим месце на таблїчки. У Клубу бешедоване на тоту тему, алє визначене же за нєуспих нє треба обвиньовац лєм тренера и управу Клуба. Насампредз, требало би же би шицки дали свойо доприношенє на твореню побиднїцкей и борбеней атмосфери у тиму. Кед слово о пририхтованьох за ярню часц змаганя до Клуба ше приведзе нови тренер, ґолман, штопер и „шпиц” бавяч. Наздавайме ше же у жимскей павзи, бавяче Искри злєпшаю форму, тактику, а найважнєйше, же би з новим тренером створели добру екипу. УПАРТОСЦ ШЕ ВШЕ ВИПЛАЦИ Карате як спорт релативно млади на тих просторох. У Руским Керестуре, наприклад, ше почал тренирац седемдзешатих рокох прешлого столїтия. За тоти, менєй-вецей, пейдзешат роки Клуб прежил добри и подли часи. Мале место, мали Клуб, алє вельки финансийни проблеми хтори спричинєли и други.

11. ЯНУАР 2022.

ПРИГЛЯД 2021 З початку бул популарни, нова споку­ са, и прицаговал вельке число младих, а нєодлуга потим почали ше шоровац успихи и припознаня. Витрини Карате клуба „Русин” зоз Руского Керстура полни зоз численима припознанями. Но, часи ше пременєли. У тей хвиль­ ки треба припознац же вельки успих же карате у Руским Керестуре обстал и же ше помали обставини злєпшую. По хто зна хтори раз, здогаднїме ше, у каратеу рушело добре, а дошло ше по часи же сами каратисти финансовали одход на змаганя. Так повесц, дошли по сподок и почало ше поставяц пита­ не же чи Клуб треба загашиц. Но, важне надпомнуц же однєдавна Карате Клуб „Русин” з наймладшима роби як школа спорту у хторей ше вецей уваги пошвецує спознаню спорта, як значней ствари у здравим живоце младих. Оформена мала ґрупа зоз двацецерима дзецми од наймладшого возросту, предшколского, по штварту класу основней школи. Зоз дзецми роби и Наташа Гарди Ковачевич хтора дакеди тренирала у Клубу, а тераз предлужела озбильно робиц и помагац тренерови Михалови Оросови, хтори останє запаметани як вични „сенсеи” у Руским Керестуре. Мали каратисти, Карате клубу „Русин” зоз Руского Керестура, котри маю од пейц по дзешец роки, концом юния покладали испит за жовти паси, а 13 дзеци достали дипломи за били паси, як награду за тото цо научели од основох того спорту. Подобни, алє дакус лєпши, обставини були и кед слово о Атлетским клубе „Русин”. Лєм пред даскельома роками мали вельки амбициї и плани. Треба припознац же були реални кед ше вежнє до огляду яки успихи посцигли. Но, факт же було вельо турбулентни часи хтори до питаня приведли, так повесц, и обставанє Клуба. Могло би повесц же щесце же, як и при каратистох, и атлетичаре маю витирвалого и упартого тренера Саню Еделински. Єдине цо покус зопера векши успих атлетичарох мож спомнуц и факт же слово о дзецох у основней школи, хтори на школованє одходза до других местох. Напущую валал, школу и Клуб. Е, праве на тим месце препознаваме упартосц Санї Еделински. Каждого септембра кед почнє школа, як прави

11. ЯНУАР 2022.

5рогІ@ гизке5Іоуо.сот

спортски „скаут” провадзи младих и препознава їх талант за кралїцу спортох - атлетику. Приводзи их до Атлетского клуба и, як и у каждей другей школи, руша од азбуки. Праве прето кажди їх успих вельки и вреднєйши од златней медалї. ТРИ ДЕЦЕНИЇ СПОРТСКИХ БАВИСКОХ Закончени ХХХ Спортски Бависка ,,Яша Баков”. Без огляду же ше о финасованю уж длугши час сами знаходза, прешлого року од 6. юния, кед почали турнирски зма­ ганя, по децембер, отримани шеснац екипни и осем поєдинєчни турнири. За тоти три децениї, окрем своєй спортскей мисиї, постали значни елемент чуваня националного идентитета Руснацох, окреме же ше коло нїх зберали числени припаднїки нашей заєднїци хторих можебуц нє на тельо прицагую фестивали и други форми рускей култури. Нажаль, у тим року за свойо активносци СБ нє достали анї динара. Здогаднїме, од хвильки як принєшени нови предписаня о финансованю меншинскей културней автономиї, за нашо Бависка пришли чежки днї. Односно, по законских предписаньох, национални совити можу финансовац проєкти у обласци образованя, култури, информованя и службеного хаснованя язика и писма. Можу финансовац уста­ нови и фондациї хторим Национални совит снователь, а чия дїялносц тиж у тих штирох обласцох. Понеже зоз законом нє предвидзени анї спорт, анї други обласци, Национални совит Руснацох нє може директно финансовац анї роботу Здруженя „Яша Баков”, анї орґанизованє турнирох у рамикох Спортских бавискох Яши Бакова, анї даяки други активносци спортских клубох. Тото же нам, Руснацом, Спортски бависка „Яша Баков” наисце барз важни и представяю ище єдну форму чуваня националного идентитету, нажаль, нє препознате анї з боку финансийней ревизиї. Пре тоти причини Национални совит, як найзначнєйша финансийна потримовка, нє може директно финансовац Спортски бависка „Яша Баков”. Но, як на концу турнирского рока у Дюрдьове наглашел предсидатель СБ „Яша Баков”, Иван Папуґа, буду и ХХХІ Спортски бависка ,,Яша Баков”.■ Александар Паланчанин

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Я Д І С М4 Я І І І С І ІNМ( А І Іі А Ви&. т т Д І Я В У Д ІЯ В Р

Рецепти зоз квашену капусту Маме єдла хтори ше найвецей є вжиме, а рихта ше их зоз квашену капусту. Єдно з нїх Мадяре волаю „капустов ґулаш”, а подобни є як сербски „подварак”. Кажде го рихта по своїм смаку, окреме кед ма домашнї колбаси и курене месо и домашню квашену капусту

Зеґ'адиннски ґ -улюш Поступок: Попражиц пошекану главку цибулї на олєю и додац колбасу и сухе месо же би ше кус видинстовало. Додавац присмачки, парадичанку, цеснок, кус солї Потребне за 2-3 особи: I і (лєпше досолїц на концу, ■ кила квашеней капусти як пресолїц) и ■ главка цибулї сладку и горку ■ 5-6 ложки олєю ■ два струча цеску ■ горка колбаса и сухе месо (реберка, косци) ■ 2 ложки густей парадичанки ■ ложка мелкей паприґи ■ пол ложички горкей млєтей паприґи ■ 2 ложички киму ■ ложичка цукру ■ соль, попер, веґета ■ 300-500 милилитри води

Поступок: Пошекац цибулю на ценки лїсточка, попражиц, со нєй додадац пошекану квашену капусту

38 РУСКЕ СЛОВО

мелку паприґу. Пошекану капусту положиц до шицких тих состойкох. Же би ше капуста добре уварела треба доляц води, закриц з покривку и на цихим огню охабиц пол годзини же би ше шицко добре уварело. На концу положиц ким, попер и веґету. Потим кус поцукровац, же би ше достало окремни сладкасто-квашни смак. Ким тиж дава окремни смак, а и помага жалудку же би лєпше преробел после єдзеня.

и шицко вєдно кус видинстовац. Кус додац води же би ше капуста уварела. Додац горку и сладку мелку па­ приґу, ловорво лїсце, попер и поджамени цеснок. Очисциц кромплї и порезац их на колєчка. До тепши висипац мишанїну зоз капусти и до круга поскладац кромплї. Печиц у релї ни на 200 ступнї дас пол годзини.

векша главка цибулї главка квашеней капусти 500 ґрами кромплї олєй, соль, попер мелка паприґа горка мелка паприґа ловорово лїсце менша главка цеску

11. ЯНУАР 2022.

ГОРУЦИ ТЕПШИ Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

Таня Салонтаї, Нови Сад

Монте торта Лїсковци упечце у релни же би поцмели, охладзце их и вец их чухайце у рукох же би им одпадла скорка, гоч можеце купиц и уж очисцени и упечени лїсковци. Положце их до хлєбовки и дакус их потлучце зоз млатком за месо, алє так же би остали дакус векши фалатки. Бисквит: 6 бильчки витрепце, додайце 6 ложки цукру и на концу положце 6 ложки муки и миксуице зоз Потребне: найменшу швидосцу Бисквит миксера.

■ 150 ґрами лїсковци Фурму за торти хтора ма ■ 6 бильчки 26 центи намасцце зоз ■ 6 ложки цукру маслом, положце дакус ■ 6 ложки муки муки, а на сподок полож­ Жовти фил це папер за печене. На ■ 6 жовчки папер за печене покладзце лїсковци и на нїх ■ 100 ґрами цукру положце витрепани биль­ ■ 2 пудинґи зоз ванелиї чки. Упечце бисквит на ■ 2 ложки муки 180 ступнї. Охладзени ■ литра млєка бисквит положце на тацну ■ ванелийов цукер так же би вам бисквит бул ■ 250 марґарину долу, а лїсковци на верху и ■ 100 ґрами мелкого помали знєйце папер за пече­ цукру не. До торти ище потребне: Жовти фил: 8 деци млєка ■ 200 ґрами нутели най зовре зоз ванелийовим ■ 150 ґрами петит бер цукром. Витрепце жовчки зоз кекси цукром, додайце 2 ванелийо■ 100 ґрами чоколади во пудинґи, 2 ложки муки и ■ єден шлаґ два деци млєка и тото шицко уварце зоз млєком як пудинґ. Фил положце най ше охладзи и з часу на час го премишайце же би ше нє лапела скорка. Марґарин зоз мелким цукром розмишайце и додайце го до жимного фила, а вец добре витрепце зоз миксером. Фил подзельце на два часци. Чоколаду розпущце на пари, дакус ю охладзце та додайце до половки филу, друга половка най останє жовта. Нутелу дакус зогрейце, та ю намасцце на лїсковци. Кекси поламце на фалатки (єдна кекса на 4-5 фалатки) и поскладайце их на нутелу. Вец премасцце на кекси жовти фил, потим чоколадови и положце торту до фрижидера. Кед ше охладзела премасцце ю зоз витрепаним шлаґом и украшце ю так як жадаце. Рядошлїд складаня : 1. бисквит зоз бильчкох, 2. лїсковци, 3. нутела, 4. кекси, 5. жовти фил, 6. чоколадови фил, 7. шлаґ.

11. ЯНУАР 2022.

РУСКЕ СЛОВО

39

ДАТЄ НАМ СЄ НАР6С6ЛИТИ! И тераз ше на Крачун, по старим обичаю, ходзело по винчованю. Колядовало ше у велїх домох, а шпивац и винчовац ходзели и дзеци и млади, алє и старши. После всеночного колядовало ше и у Новим Садзе у церковней сали. А дзеци и їх родичи зоз ш. Авґустину Илюк зоз Руского Керестура були колядовац у владики Георгия Д жудж ара. Владика шицких привитал и окреме подзековал дзецом на їх красним винчованю. Вербаски хор КПД „Карпати” и кулски хор КУД „Иван Сенюк” з гудацми, под руководством Надії Воротняк на найрадоснєйше християнске швето колядовали у Вербаше и Коцуре у церкви. Члени Хору „Ш ицких святих” зоз Ужгороду окрем же отримали вецей концерти у наших парохийох ходзели и по шпиваню у

Фото: М. Афич, В. Дїтко, О. Русковски, ш. Михаїла, О. Живкович