Ruske slovo 51

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

МЛАДИ ЗА МЛАДИХ

РОК LXXV ЧИСЛО 51 (3868) НОВИ САД, 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

У

Руским Културним центру у Новим Садзе, 12. децембра отримани вечар под назву „Млади за младих”. Присутних привитал Иван Канюх, а модерaтор и орґанизатор програми бул Михаїл Римар. На вечарe ше представели млади хтори ушорюю змисти за младих у наших емисийох, и друкованих и електронских медийох. Рената Джуджар и Ана Римар Симунович бешедовали о часопису MAK, Лидия Костелник, Андрей Орос, Тамара Салаґ и Ивана Чордаш приповедали о їх емисиї „Aлт шоу” хтора ше

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

КРАЧУНСКО-НОВОРОЧНИ ПОПУСТ

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

на шицки кнїжки „Руского слова” виноши 30 одсто, а будзе тирвац од 1. по 31. децембер 2019. року (информациї на 35. боку)

Фотоґрафия: 0454P

Фото: Вероника Вуячич

Фото: Л. Вуячич

емитує на габох Радио Нового Саду, а як авторка новей телевизийней емисиї „Слово младих” представела ше и Лидия Костелник. Тимеа Будински, Александра Русковски, Себастиян Надь и Дарко Афич були музични госци хтори прикрашели тот вечар зоз наступами, а Йован Живкович пречитал приповедку „Чловек vs. Паткань” автора Кристияна Сопки, хтора обявена у майским виданю МАК-у того року. После официйней часци програми Александра Русковски отримала акустичну „свирку”.

Фотоґрафия: 0224P

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културноисторийному скарбу Руснацох на тих просторох.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт податки.

У ШЛЇДУЮЦИМ ЧИШЛЄ ДАРУНОК: МУРОВИ КАЛЕНДАР ЗА 2020. РОК

■ ШВЕТА,

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

ВИНЧОВАНКА

ЗМИСТ

■ Тижньовнїк 4–5. Подручна канцелария Националного совиту Руснацох у Бачинцох

■ Нашо места 10. Гуманитарни концерт у Руским Керестуре

■ Економия 12–13. Продукция цукровей цвикли у Коцуре

■ Култура и просвита 17. Литературни вечар младих у Дюрдьове

■ Дом и фамелия 19–21. Рецепт за красни и приємни швета

■ Руске словечко 24–25. Нашо кнїжки за наймладших читательох

■ Людзе, роки, живот 26–27. Стретнуце: Мирон Джуджар зоз Шиду

■ Духовни живот 31. Сцигол Вифлеємски огень

■ Информатор

32–35. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт Фото М. Афич

35. СБ Яша Баков”: з пикадом законче” ни турнирски рок Насловни бок: Найкрасша часц рока Авторка фотоґрафиї: Вероника Вуячич

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

2 РУСКЕ СЛОВО

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ВИНЧОВАНКА

С

ХРИСТОС РАЖДАЄТСЯ!

лавиме велїчествену подїю у историї людского роду – народзенє Господа Бога и Спаса нашого Исуса Христа. Гоч у прешлих столїтийох було вельо поведзено о народзеню Божого Сина, алє ми ше и нєшка нє преставаме чудовац тому таїнству. Як пред два тисячи роками, так и нєшка ми шведкове як у цихосци и спокою крачунскей ноци людзом зашвицело шветло (пор. Ис. 9, 1-2). До швета насилства и нєволї, приходзи Син Божи як Спаситель, Вибавитель людского роду од гриха и од шицких його пошлїдкох. Друга Особа Божа постава чловек, же би ше кажди з нас могол спашиц. Нєшка Предвични Син Божи ше народзує од Пречистей Дїви Мариї пре спашенє людского роду. Нєшка шицки створеня радосно ошпивую початок свойого обновеня. З Рождеством Сина Божого на жем пришла велька радосц, бо ше чловечеству ознова отвера драга до раю. Бог постал чловек же би одклонєл препреченє медзи Створительом и медзи його створеньом. Прейґ Христа людски род, котри пре грих Адама страцел райске пребуванє, достава можлївосц врациц ше до дому Оца Нєбесного. Од тераз кажди хто вери до новонародзеного Спасителя, хто жиє по Його заповидох и ревно ше трудзи у духовним живоце, може ознова войсц до райских дзверох – до живота вичного. Винчуюци Рождество Христово ми жичиме радосци, весели швета. А найвекша и найглїбша радосц Рождества Христового походзи з того же нас народзени у вифлеємскей пещери Господь ошлєбодзує од гриха и шмерци. Прето ангел, котри нависцовал пастиром народзенє Спасителя, глаши: „Нє бойце ше, бо ниа, нависцуєм вам радосну вистку, котра будзе радосц цалому народу. Нєшка ше вам у Давидовим городзе народзел Спаситель, котри Христос, Господь” (Лк. 2, 10-11). Нашо коляди, а ище баржей нашо крачунски богослуженя и молитви – то предлуженє ангелского шпиву, яки одгуковал у крачунскей ноци. И ми уходзиме до тей вселенскей радосци шпиваюци давни коляди: „Вселеная веселися, Бог од Дїви днесь родився”, бо вифлеємска 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

благовист ноши у себе радосц нашого помиреня з Господом. Радосц – правдива радосц – спада до тих числених Божих дарох котри принєсло на швет Рождество Христово. А таки чувства, як страх и бриґа, смуток и знєвиренє – то пошлїдки преступеня наших прародичох. Та, заш лєм, велї людзе у нашим швеце и далєй глєдаю радосц у тим цо наисце приноши нови церпеня и заглїбює чловека до ище глїбшей цмоти и розпуки. А Церква понука превозисц жемски сму ток зоз Евангелску Добру вистку, хтора отвера чловекови правдиву драгу до спашеня. Нєшка до каждого з нас унапрямена радосна вистка Рождества Спасителя, хтора поволує шицких вєдно з ангелами, мудерцами и з пастирами препознац у Исусови Цара и Бога, и порихтац за Ньго яшелька нашей души, же би ше у нєй тиж народзел Христос. Славяци Рождество Христове, паметайме глїбоке значенє того швета. Най одблїск шветочного ошвиценя и галайк новорочних преславох нє зацми саму подїю уцеловеня Божого Сина пре нашо спашенє. Прето прислухайме ше до Божого Слова, яке нам приповеда о тей спасительней подїї. Литурґийни шпиви и коляди, преславююци народзенє Спасителя, отвераю нам прави сенс тей подї, и прошвицую з радосцу Рождества наш живот, полни почежкосцох и каждодньових бриґох. Щиро, сердечно, винчуєм шицким Рождество Христово! Най тота спасительна подїя укрипи нашу виру, наполнї нас з надїю и обдарує з любову, и постанє жридло нєвичерпней ду ховней радосци, и спонукнуце до благодарносци Богу за тоти вельки благодатї, з якима нас обдаровал. Шветло крачунскей зарї най нам ошвици драгу до Господа, хтори є Цар мира и драга правди и живота. Жичим шицким радосне Рождество и благословени Нови рок! ХРИСТОС РАЖДАЄТСЯ! СЛАВИТЕ ЄГО! + Георгий Джуджар Владика

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ОТВОРЕНА ПОДРУЧНА КАНЦЕЛАРИЯ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ У БАЧИНЦОХ

ВЕЛЬКИ КРОЧАЙ У ЧУВАНЮ РУСКОГО ИДЕНТИТЕТА После длугшого вимаганя, а потим и пририхтованя, у Бачинцох всоботу, 14. децембра, отворена Подручна канцелария Националного совиту Руснацох. И домашнї, и Совит єдинствени у оцени же то значна подїя за очуванє рускей заєднїци у тим сримским валалє

П

одручна канцелария НС Руснацох у Бачинцох ше находзи у будинку Ме сней заєднїци у центру валала, на поверху. За координатора Канцелариї Национални совит скорей меновал Владислава Папуґу, профе сора ґеоґрафиї, хторого предложело валалске КПД „Драґутин Драґен Колєсар”.

– Отверанє канцелариї шветочна подїя нє лєм за Бачинчаньох алє и Национални совит, бо подручни канцелариї, а тота у Бачинцох 11. по шоре, вяза зоз нашима културнима дружтвами и аматерами, и тераз будземе блїжей. Кажди початок чежки, алє ше наздаваме же Бачинчанє направя нови крочаї у чуваню свойого идентитета – гварел медзи иншим предсидатель НС Руснацох Борислав Сакач и подзековал МЗ Бачинци же уступела про сторию, як и локалней самоуправи хтора потримала отверанє Канцелариї. Предсидатель НС Руснацох тиж гварел же Совит планує отвориц Подручну канцеларию и у Беоґрадзе, дзе тиж єст Руснацох хтори там жию, робя або студираю. Предсидатель Совиту МЗ Бачинци Дьордє Стевич гварел же уж добре сотрудзую зоз Националним совитом Руснацох, и же МЗ вєдно зоз локалну самоуправу будзе помагац у чуваню идентитета Руснацох у тим валалє. Парох у Бачинцох о. Дарко Рац визначел же Руснаци у Бачинцох з отвераньом Канцелариї до стали потримовку же би пе стовали свой културни,

4 РУСКЕ СЛОВО

про свитни и вирски идентитет, и же шицки буду вєдно сотрудзовац у тей мисиї. Заменїк секретара СО Шид Ромко Папуґа, спред локалней самоуправи гварел же Бачинчанє заслужели до стац Подручну канцеларию и же шицки национално сци у валалє жию у злоги и пе стую свою виру, културу и традицию и гоч Руснацох єст вше менєй, вони муша чувац свой идентитет. Ирина Папуґа спред Дружтва за руски язик, литературу и културу з Нового Саду бешедовала о значно сци про свити у чуваню идентитета Руснацох. Здогадла же перши стретнуца руских школох отримани праве у Бачинцох и же школяре зоз того валалу заберали перши ме ста на змаганьох з руского язика. Вона подаровала кнїжки о „Про свити” и о школи у Бачинцох и нависцела же ше пририхтує моноґрафия о Бачинскей парохиї. Владислав Папуґа, координатор новей Канцелариї, гварел же то велька чесц и же ше будзе намагац порушац активно сци Руснацох у тим сримским валалє, уж за наиходзаци Дзень Руснацох. И член НС Руснацох и предсидатель УО Заводу за културу войводянских Руснацох Миломир Шайтош гварел же за Бачинчаньох вельки дзень, и же Завод подаровал рахункарску опрему до Kанцелариї. Предсидатель НС Руснацох подаровал Канцелариї руску националну заставу, хтору потим координатор, Владислав Папуґа вєдно зоз Дьордьом Стевичом виложели на будинку МЗ коло державней застави Сербиї, а потим Борислав Сакач и Владислав Папуґа одкрили двоязичну таблу на муре МЗ з ознаку Подручней канцелариї Националного совиту Руснацох. Вл. Дїтко 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

КОНСТИТУОВАНИ ОДБОР ЗА СЛУЖБЕНЕ ХАСНОВАНЄ ЯЗИКА И ПИСМА

БУДУ АКТИВНЄЙШЕ ПРИСТУПАЦ ҐУ ПРОБЛЕМОМ Прето у Плану роботи за наступни рок, хтори прилапени на схадзки, найзначнєйши задаток членох Одбору будзе нащивиц шейсц локални самоуправи у хторих ше руски язик службено хаснує, и побешедовац зоз компе-

Фото: В. Вуячич

У про сторийох Заводу за културу войводянских Руснацох понд зелок, 16. децембра, отримана Конститутивна схад зка Одбору за урядове хаснованє язика и писма националного совиту Руснацох на хторей виложени найважнєйши напрями роботи у наиход зацим период зе. За предсидательку Одбору за урядове хаснованє язика и писма Национални совит Руснацох зоз свойого членства меновал Олену Папуґову, а за єй заменїка на схадзки вибрани Боґдан Рац. У членстве того Одбору, окрем предсидательки и заменїка предсидателя, ище Блаженка Хома Цветкович, Ясмина Надь, Ивана Отич Бороєв, Владислав Салаґ, Тамара Рамач, Татяна Дудаш и Зденка Павлович. На Конститутивней схадзки, попри членох Одбору були и предсидатель НС Руснацох Борислав Сакач, предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач и секретар Совиту Таня Арва Планчак. Як, медзи иншим, на схадзки гварела предсидателька Одбору Олена Папуґа, то єден з найзначнєйших одборох нашого Националного совиту, хтори вєдно зоз Одбором за образованє перши у охрани нашого националного идентитету. Потераз у роботи того Одбору були виказани скромни резултати, алє зоз єдним активнєйшим приступом ґу ришованю проблемох у тей обласци, велї обачени проблеми годно ришиц. То насампредз потведзує и состав членох хтори би зоз озбильнєйшу активносцу могли витвориц добри резултати.

тентнима же би ше тото право почитовало у полним обсягу. У општинох у хторих руски язик ровноправни зоз язиками других меншинох, а то Кула, Вербас, Бачка Тополя, Жабель, Шид и Город Нови Сад, обачени велї нєправилносци. Вони обачлїви, насампредз, у явних институцийох як цо пошта, банки, медицински центри. Члени Одбору прилапели и Дїловнїк о роботи Одбору, зоз заувагу же би го требало поєдноставиц, же би тот важни документ бул прецизнєйши и лєгчейши за применьованє у пракси. Пре швидкосц, хтору наклада обласц роботи того фахового цела, члени Одбору ше порадзели же би їх медзисобна комуникация була частейша прейґ сучасней комуникацийней технїки. А. Паланчанин

СХАДЗКА РОБОТНОГО ЦЕЛА ЗА МЛАДИХ

ПОТРЕБНИ ДВА РАЗ ВЕКШИ БУДЖЕТ Треца порядна схадзка Роботного цела за младих отримана пондзелок, 16. децембра, у просторийох Заводу за културу войводянских Руснацох у Нови Садзе. Члени Роботного цела на тей схадзки найвецей дискутовали о Звиту о роботи у 2019. року, а тиж так и о Плану роботи и Финансийним плану за 2020. рок. По податкох хтори анализовани на схадзки, Роботне цело у тим року на розполаганю у своїм фонду за рижни проєкти младих по наших местох мало 300 тисячи динари, хтори розподзєлєни на конкурсу за софинансованє проєктох за младих. Слово о єденац проєктох – „Pact Ruthenorum” за проєкти „Дньовка”, „Руска по журки” и „Младежски дом”; Руски културни центер за проєкт „Маткованє Lvl up”; КУД Жатва” за проєкти „Тамбуранє” и „Вишиванє”; Коцурске здруженє младих за проєкт „Акция 2019”; Туристичне здруженє 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

Руски Керестур за проєкти „Медзинародни волонтерски камп 2019” и „Ноц музейох 2019”; КУД „Тарас Шевченко” за проєкт „Литературни вечар 2019” и 11. КУД „Дюра Киш” за проєкт „Дзень за младих”. За ре а лизацию апликанти вимага ли 635 000 динари, два раз вецей од до ступного буджета. Без

СТАБИЛНИ СОСТАВ У тим мандату, члени Роботного цела за младих Борис Фейди, Мелания Мали, Емилия Чизмар и Любомир Медєши зоз Коцура, Далибор Болдиш зоз Шиду, Андрей Орос зоз Руского Керестура, Тамара Салаґ зоз Дюрдьова и Соня Гудак зоз Нового Саду, а предсидатель Иван Канюх зоз Нового Саду. Од конституованя у марцу, нє було пременки у членстве, цо скорей нє бул случай.

огляду на тото же Ро бот не цело ма ло почежко сци у фи нан со ваню, шицки начишлєни про єкти ре а ли зовани. Як поя шнєл пред си дате ль Ро ботного цела за младих Иван Канюх, з оглядом на вкуп ну глєдану суму за шицки проєкти, по ставя ше питанє чи Роботне цело за младих ма до статочно пенєжи потри мац идеї, акти ви зем и кре атив носц младих у рускей заєднї ци? Прето у Финасийним плану за 2020. рок, цо прилапели и шиц ки члени Роботного це ла, буд зе ше вимагац два раз векши буджет, бо лєм зоз та ку суму би мла ди мо гли успишно и на прави спо соб ре а ли зовац свойо идеї и про єкти. На схад зки члени Робот но го уж наведли даскельо идеї и про єкти хто ри би треба ли буц ре а ли зо вани у наступним року. А. Паланчанин

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК ПОДПИСАНИ ИНТЕРНИ ЕТИЧНИ КОДЕКС НВУ „РУСКЕ СЛОВОˮ И НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

ПОТВЕРДЗЕНЄ ДОБРЕЙ ПРАКСИ Директор НВУ „Руске слово” др Борис Варґа и предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач урядово подписали Интерни етични медийни кодекс з хторим потвердзена подполна прихильносц ґу найвисшим професийним и етичним медийним стандардом кед слово о медзисобних одношеньох медзи двома институциями. Як визначел директор „Руского слова” др Борис Варґа, з тим актом потвердзена дотераз запровадзена добра пракса медзи медийом и ношительом сновательних правох и значни є викрок у процесу самореґулациї друкованих медийох, а тиж и указатель демократского капацитету рускей заєднїци. Интерни кодекс урядово подписани у шедзиску НВУ „Руске слово” у Новим Садзе, у присустве представительох Мисиї ОЕБС-а у Сербиї и Нєзависного дружтва новинарох Войводини, хтори були партнере и

обезпечели значну институцийну и фаховиу потримовку у тим, як оценєне пионирским подняцу кед слово о информованю на меншинских язикох у нашей жеми. Началнїца Медийного оддзелєня Мисиї ОЕБС у Сербиї Ґордана Янкович привитала Интерни кодекс як потвердзенє одвичательносци найзначнєйших актерох у рускей националней заєднїци, и препоручела го як модел и позитивни приклад хтори би могол буц хасновити и другим меншинским заєднїцом у Сербиї хтори маю систему информованя на мацеринским язику. Предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач гварел же Кодекс нєдавно уж презентовани представительом других националних совитох на сходзе у ресорним Министерстве державней управи и локалней самоуправи у Беоґрадзе, и же єст заинтересованих за нашо искуства, цо вшелїяк нагода за дальше афирмованє фахових и институцийних капацитетох рускей националней заєднїци. Интерни кодекс написани у складзе зоз законскима предписанями у медийней сфери, Кодексом новинарох Сербиї и началох добрей пракси и професийней етики, а вираз є заєднїцкого опредзелєня Националного совиту и новинарох и занятих у НВУ „Руске словоˮ же би гражданом обезпечели правдиве, нєпристрасне, благочасове и подполне информованє, як и транспарентносц роботи кровного цела културней автономиї рускей националней заєднїци. З тоту намиру, з Интерним кодексом ше тиж установює механїзми и процедури хтори оможлївя найвисши уровень ушорйовацкей нєзависносци и медийного професионализма, а його примену и почитованє будзе чувац штирочлене Надпатраюце цело составене з представительох НВУ „Руске словоˮ, Националного совиту Руснацох, Нєзависного дружтва новинарох Войводини и Новинарскей асоцияциї Руснацох. Формованє того цела мало би буц закончене по конєц рока. И. С.

6 РУСКЕ СЛОВО

ПОСЛЕ СХАДЗКИ РУСКЕЙ МАТКИ

ОПШТИНА ПОТРИМА На схадзки руководзацих Националного совиту Руснацох, Рускей матки и представительох локалней самоуправи, превозидзени нєпорозуменя коло финансованя проєктох Рускей матки у 2019. року, а Општина Шид потримала отримованє и финансованє „Русин филм феста” у Шидзе 2020. року – накратко би було сумированє спомнутого сходу Схадзка Управного одбору Рускей матки и Редакцийного одбору глашнїка „Руснак” зоз представнїками Националного совиту Руснацох и локалней самоуправи отримана всоботу, 14. децембра, у Руским доме у Шидзе, кед бешедоване о нєпорозуменьох коло финансованя проєктох РМ у 2019. року. На схадзки спред Рускей матки були предсидатель Дюра Папуґа, заменїк предсидателя Владимир Бучко, як и членїци УО РМ Саня Тиркайло и Мария Дорошки, Национални совит Руснацох заступали предсидатель Борислав Сакач и член Совиту и предсидатель УО Заводу за културу войводянских Руснацох Миломир Шайтош, а спред локалней самоуправи заменїк предсидателя Општини Шид Зоран Семенович зоз сотруднїками. Повод за схадзку у Шидзе було становиско Рускей матки хторе тота орґанизация уж винєсла у явносци, же Национални совит нєдостаточно потримує їх роботу, насампредз Матково проєкти на конкурсох хтори держава розписує на рижних уровньох. Предсидатель РМ Дюра Папуґа наведол даскельо таки случаї у 2019. року, кед проєкти лєбо нє прешли на покраїнских конкурсох, лєбо достали менєй як цо вимагане. Предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач здогаднул же Совит лєм дава думанє о проєктох у покраїнских секретариятох хторе нє ма обовязуюци характер, и же нє приноши одлуки о финансованю, а таки принцип важи и на републичним, и на локалним уровню. З другого боку, кед слово о конкурсох хтори розписує сам Национални совит, того року на розполаганю було вельо менєй средства як цо плановане, цо ше одражело и на финансийну потримовку проєктом. Прето од 14 вимогох у обласци култури потримани лєм шейсц, як приоритетни по вецей критериюмох, та и вони достали вецей раз менєй як цо вимагали. У обидвох процедурох одлучоване по демократским поступку и на вецей уровньох, од ресорних одборох прейґ Вивершного одбору по Национални совит.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

И НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ У ШИДЗЕ

„РУСИН ФИЛМ ФЕСТ”

– Водзело ше рахунку о преважним интересу, чи проєкт, односно манифестация у Календаре манифестацийох од националного значеня, а тиж ше мушело мерковац на подєднаку заступеносц шицких штредкох дзе єст орґанизовани културни живот Руснацох. Так „Русин филм фест” нє достал финансийни средства, бо у Шидзе уж маме традицийни Фестивал тамбурових оркестрох „Мелодиї Руского довору” хтори у спомнутим Календаре – потол-

ковал Борислав Сакач, и зауважел же прецо ше нє шедло за стол ище у марцу, кед виходзели резултати конкурсох же би ше нєпорозуменя такой розришели, алє у явносци винєшени нєточносци о намирох Националного совиту, а тото питанє аж и интернационализоване. Медзитим, чолнїки Совиту ше и попри тим одволали на поволанку Матки, же би ше нєпорозуменє нє преглїбйовало. Саня Тиркайло, хтора и порушала отримованє „Русин филм феста”, опитала ше чи нашей култури потребни єден таки фестивал хтори ше одноши на филм и Руснацох, и кельо треба же би прешло часу же би фестивал достал статус националного значеня. Миломир Шайтош ситуацию потолковал праве на прикладзе спомнутого Фестивала тамбурових оркестрох у Шидзе, хтори порушала ґрупа ентузиястох на чолє зоз покойним Ярославом Саболом, и же прешло даскельо роки док Фестивал нє вошол до Календара манифестацийох од националного значеня, и то под час предходних зволаньох Националного совиту, а тот важаци Календар почитує и терашнї Совит. У предходним периодзе було и други дилеми коло „Русин филм феста”, хтори тераз розяшнєни. Саня Тиркайло визначела же општина Шид потримала и тогорочни плановани штварти фестивал и опредзелєла на конкурсу 100 тисячи динари, алє пре числених госцох зоз иножемства хтори жадали присц, требало вельо вецей укладаня и зоз других жридлох хтори нє достати, так же фестивал нє отримани. Прето Општина Шид поцагнє одлуку о опредзельованю средствох. Як гварела, тоти средства анї нє були уплацени, бо ше по поступку уплацую на рахунок орґанизатора аж после отриманей манифестациї. На тот способ розришени и нєпорозуменя же нїби Општина Шид нє дала средства за отримованє „Русин филм феста”, алє же их унапрямела за отримованє Централней преслави националного швета Руснацох у януаре 2020. року у Шидзе, цо як констатованє, була нєточна информация. Кед слово о будучносци „Русин филм феста”, заш лєм єст причини за оптимизем, а добри вистки сцигли од представительох Општини Шид.

– Ми нє ставаме на єден або други бок, алє сотрудзуєме зоз шицкима и потримуєме у роботи Национални совит Руснацох як леґитимного представнїка Руснацох у Сербиї. Ми порихтани як локална самоуправа потримац отримованє „Русин филм феста” у нашим штредку и тераз гварим же за 2020. рок опредзелїме 250 000 динари же би Фестивал бул отримани – нависцел заменїк предсидателя Општини Шид Зоран Семенович. Вл. Дїтко 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

STANOVISKA Пише: Лариса ОНОДИ, новинарка

НОВИ РОК УЖ ПОЧАЛ Наисце ми уж допило же ше на концу каждого рока сумирую резултати, и цо то шицко поробене або нє, од остатнього 1. януара. И якошик, гоч нє поробене вельо, людзе злєгню з плєцами и констатую же анї нє було так подло. Прето же себе задали дробни цилї и маю ище дробнєйши обчекованя. Та вец анї нє можеш превельо зезнуц. А цо з нами котри себе зарисуєме вельки цилї, подполну пременку, чудо? Нам ше таке и зисци? Я нє приставам на дробне. Сцем красни чуда и чекам их. Концом рока почина период кед ше вше менєй роби, та там до половки януара мам упечаток же шицко замарло, и природа, и людзе. А то ми, баш, анї нє нормалне. Вельо лєгчейше функционуєм вжиме, як кед вонка вецей як 40 ступнї и кед ше асфалт у городу пуща од горучави. За швета на концу рока ше дружим з найблїзшима, з людзми котрих сом сама вибрала, а нє котри ми по народзеню „одредзени” же су мойо. И на тото нє приставам, нє припознавам тото цо дружтвени норми вимагаю, я будзем з тим кого сцем, а нє з ким мушим. Давно сом зоз собу розчисцела. И з нїма. Нє приставам на компромиси. Нє сцем же би ми було допито, нє сцем вецей трациц час. Най би тоти швета на концу рока нє були сумированє того цо зме (нє)посцигли, то и так лєм клише. Уж у септембру сом знала же сом за тот рок посцигла тото цо сом плановала и одтеди ми почал нови циклус витворйованя идейох. Сума числох того року була тройка, а числа идуцого року буду два двойки и два нули, вєдно 4. Як штири основни елементи, боки швета, символ всеоблапносци, ровновага. Цо наявює ище лєпши рок. Гоч даєдни твердза же штверка символ умераня. Алє без того нєт нового початку. Муша скапац стари звикнуца же бим постала нова особа. Котра, можебуц, будзе вшадзи ходзиц пешо. Куповац лєм основне. Можебуц бешедовац менєй. До конца годно випаднуц же будзем комуниковац з людзми прейґ порученьох на паперикох, як тинейджер у филму „Мала мис Саншайн”, кед престал бешедовац з фамелию. А знова прегварел кед спознал же ше нїґда нє упише до жаданей школи бо є далтониста. Можебуц будзем менєй бешедовац, алє и далєй будзем мушиц шпивац або гвиздац, бо на тот способ розганям акумуловани стрес. И то барз хасновита метода, котру сом укапирала у стредньошколским хору, кед зме зоз пробох виходзели як после медитациї. Опущени и лєгки. Можем и на йоґу ходзиц, подаровани ми годзини, поволана сом присц. Шицко цо ми треба, якошик ми саме приходзи. Так то кед ше препущиш. И чекаш же ше добре случи.

Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА У ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ

ВИГЛАСАНИ БУДЖЕТ ЗА 2020. РОК

На остатнєй, трицец шестей схадзки Скупштини општини Жабель, котра отримана у першим тижню того мешаца, медзи важнєйшима точками були ребaланс буджета за чечуци рок, як и буджет за 2020. рок

Н

а схадзки СО Жабель були присутни двацец дзевец одборнїки, од трицец єдного, а як и каждого року, на схадзкох на котрих ше гласа о ребалансу чечуцого и о буджету шлїдуюцого року, були присутни чолнїки општинскей управи, медзи нїма и Чедомир Божич, предсидатель Општини Жабель, директоре явних подприємствох у општини и други.

– Од двацец дзевец одборнїкох, двацец шесцеро гласали за предложену одлуку о ребалансу буджета за тот рок и буджет за шлїдуюци рок котри ше найвецей одноши на инфраструктуру драгох и реконструкцию водоводней мрежи – гварел Радован Чолич, предсидатель СО Жабель. СРЕДСТВА ЗА ФАБРИКУ ВОДИ Вигласани предклад буджета за 2020. рок котри 808 милиони динари, у чиїм фокусу обнова локалней мрежи драгох, реконструкция драгох у даєдних улїцох и реконструкция комплетней водоводней мрежи. З тим би требало ришиц єден з векших проблемох у местох општини Жабель, а найвецей у Дюрдьове, понеже того лєта Дюрдьовчанє даскельо тижнї нє хасновали воду зоз явного чопа, бо инспекция котра преверює квалитет воду у местох Општини Жабель забранєла же би ше ю хасновало. Таки проблем у тим року бул лєм у Дюрдьове.

– Средства, окрем порядних финасованьох, буду опредзелєни и за вибудов фабрики води у шицких штирох местох, алє и реконструкцию водоводней мрежи. То

ОГЛЯДНУЦЕ НА ФИНАНСИЇ Буджет за 2018. рок бул 826 402 768 динари, вон бул за коло 44 милиони динари векши як буджет за 2017. рок, а за коло 328 милиони динари менши од буджета за 2016. рок. Буджет за 2019. 727 210 118 динари. У 2018. року єдно з капиталнєйших укладаньох у фокусу, голєм як наявйоване, то предлуженє вибудови канализацийней мрежи у Жаблю котра преходзи през Дюрдьов ґу пречисцовачу. Вредносц була вецей як 88 милиони динари, алє тот проєкт нє витворени.

8 РУСКЕ СЛОВО

даєдни з цильох предвидзени з буджета за шлїдуюци рок, алє и за 2021. рок, бо ше роби о векших инвестицийох хтори реално нє мож витвориц у єдним календарским року – потолковал Чедомир Божич. Вон додал же значни средства буду унапрямени за ПУ „Дзецинство” котрей припада и ПУ односно оддзелєлнє у Дюрдьове и Ґосподїнцох, як и за закончованє спортскей гали и отворених спортских теренох у Чуроґу. О. Д. ДИРЕКТОРА ДОМА ЗДРАВЯ – ИНЖИНЄР ПОЛЬОПРИВРЕДИ На дньовим шоре було и розришованє дотерашнього директора Дома здравя Жабель др Николи Дукича, котрому на особну вимогу претаргнути мандат. Предклад за його замену послати до Покраїни. По преглашованє, а на остатнєй схадзки СО вигласани за о. д. директора Бранислав Юришин, дипломовани инжинєр польопривреди на аґрономским напряме. Вибрани є на период до вибора директора и нє длужей од пейц мешаци. Потим дата согласносц на План роботи шицких МЗ у општини, вецей општинских институцийох як цо Центер за социялну роботу „Солидарносц”, Явна установа “Спортски обєкти#, ЯКП „Водовод општини Жабель” и „Чистота”, Општиска народна библиотека „Велько Петрович”, Одлука о орґанизациї и функционованю роботи цивилней защити општини, як и снованє Општинского совиту родичох за школски 2019/2020. рок. У Совиту родичох єст дванац членох, зоз шицких штирох ОШ по двойо, двойо зоз єдиней ШШ и двойо зоз ПУ зоз Жаблю. Милойка Сивчевич и Драґана Мушицки вибрани за представительки ОШ з Дюрдьова, Драґан Софинкич и Владимир Дрлїч у мено ОШ зоз Ґосподїнцох. Координнаторка роботи Општинского совиту родичох будзе Вукица Петрович, терашня директорка дюрдьовскей ОШ котра руководителька Актива директорох на општинским уровню.■ С. Саламун 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

mesta@ruskeslovo.com

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ ОТРИМАНА ПРЕЗЕНТАЦИЯ СЕЗОНСКИХ РОБОТОХ У ГОРВАТСКЕЙ

ЄСТ ЗАИНТЕРЕСОВАНИХ

У Руским Керестуре, у просторийох Каритасу, 9. децембра, отримана промоция сезонских роботох у Горватскей. Присутних привитал представнїк оддзелєня за людски ресурси Хрвоє Нєґовец, хтори на початку подробнєйше презентовал туристичну компанию „Маистраˮ. Як Нєґовец наглашел, од прешлого року тота компания попри готелох у Ровиню и Врсару (у Истри) отворела и готели у Заґребе и Дубровнику, та ше присутни могли упознац и зоз можлївима роботами и на тих двох дестинацийох.

– „Маистраˮ ґрупа (Maistra hospitality group) роби у вецей подручох. Окрем туризма, занїмаме ше и зоз продукцию здравей поживи як и зоз осиґуранями, алє туризем вшелїяк найважнєйши. У тей хвильки у нашей ґрупи робя вецей як 3 700 заняти, маме вецей як 35 готелски обєкти, як и рижни кампи. На нєшкайшей презентациї представели зме сезонски роботи у готелох у Истри, Заґребе и Дубровнику, а то роботи на рижних позицийох у кухнї, готелских хижох, потребни нам келнере, пораячки, кухаре, шанкере, сервире и друге. Тото цо наша компания осиґурує то змесценє, хторе досц блїзко од места дзе ше роби. Осиґурани и цепли оброки, роботне облєчиво, реґрес за рочни одпочивок, а шицки тоти цо буду длужей робиц у нас буду мац и рижни едукациї, цо значи и можлївосц унапредзованя за одвичательнєйши роботи. З тей нагоди жадали бизме подзековац Славкови Ройкови хтори ше наисце потрудзел привесц нас до Керестура и орґанизовац тот сход – гварел Хрвоє Нєґовец. Гевти хтори уж маю искуство у тей Компаниї, приявели ше ознова, бо як гваря, векша плаца, роботнїк реґуларно приявени, одношеня у колективе, як и з боку надредзених барз коректни, а красна хвиля и морйо „вицагую” шицку вистатосц.

– Прешлого року сом була у Истри три мешаци и барз сом задовольна. Пошла сом и пре заробок, алє и прето же бим дожила даяке нове искуство, упознала нових людзох, а дакус и пременєла штредок. Пришпоровац мож, прето же обезпечене змесценє, як и два цепли оброки, а тиж и комби хтори нас кажди дзень одвожел на роботу, а хтори зме нє плацели. Дакеди зме робели осем годзини, було и днї кед ше робело по дзешец годзини,

викенди поведзме найнащивенши, та ше теди кус вецей роби, алє иншак мож витримац, робота нє така напорна.

– гвари Саня Чизмар. Славко Ройко, хтори орґанизовал презентацию тей компаниї у Керестуре, уж треци раз ше приявює на сезонску роботу до Горватскей. Як гвари, першираз пошол 2018. року на шейсц мешаци, того року бул дзевец мешаци, а шлїдуюци 2020. рок планує остац цали.

– Достал сом визу, та цали шлїдуюци рок плануєм остац у Горватскей. Врацам ше на тото роботне место дзе сом и бул, у фамелийним готелу „Амаринˮ у Ровиню. Робим у централней кухнї як помоцнїк кухара, и барз сом задовольни и з роботу, и з плацу. Видзим же єст заинтересованих Керестурцох за одход, єст нас ту коло пейдзешат, а будзем и далєй помагац людзом хтори зосцу пойсц робиц на сезонски роботи до Горватскей. Шицки хтори нєшка нє пришли на тоту презентацию, можу ше ми явиц на мой Фейсбук профил – гвари наш собешеднїк Ройко. После презентациї, присутни достали упитнїк до хторого требало уписац особни податки, як и роботни места и дестинациї на хторих жадаю робиц, а отримани и индивидуални розгварки за подробнєйши питаня. Окрем Керестура, представнїки тей компаниї, нащивели и Беоґрад, Ниш и Нови Сад. Ан. М.

КЕРЕСТУРСКИМ ОВОДАРЦОМ ПОДЗЕЛЄНИ ПАКЕЦИКИ

ДАРУНКИ ЗОЗ ШКОТСКЕЙ

По сле успишного Гуманитарного концерту котри отримани 15. децембра у сали Дома култури, шкотска

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

гуманитарна орґанизация и єй подружнїци у Сербиї „Блайсвуд керˮ, вєдно зоз союзом баптистичних церквох Сербиї и їх мисионером у Руским Керестуре Йовицом Ґецаном, подзелєла пакети дзецом зоз ПУ „Бамбиˮ. Дзеци им пририхтали кратку и пригодну програму, вєдно зоз своїма учительками. Представнїк подружнїци „Блайсвуд керˮ у Сербиї Драґиша Армуш, котри источашнє и християнски баптистични казательнїк, гварел даскельо слова о тей акциї. Тоти пакецики рихтаю дзеци и їх родичи зоз Шкотскей своїм парняком од 3-10 роки у рижних жемох швета, та и у Сербиї. За дзеци у Керестуре того вечара були порихтани коло 200 пакети. Зоз Шкотскей з тей нагоди пришли и штверо госци зоз Ґлазґова котри помагали подзелїц дзецом пакцики. Ол. Ж.

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА ГУМАНИТАРНИ КОНЦЕРТ „ЗА НАШО ДЗЕЦИ 2019ˮ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ОШМИХ И ПАКЕЦИКИ

Треци по шоре, Гуманитарни концет „За нашо дзеци 2019 ˮ бул потераз найудатнєйши, а за потреби коло 50 дзецох назберане 85 500 динари. Же би ше назберало тельо пенєжи помогли и публика на концерту, як и учашнїки котри ше дзечнє одволали зоз своїм присуством. Як визначела Мая Зазуляк Гарди, окрем предатих картох и средствох у шкатули за прилоги котра стала у голу Дома култури, пенєжи ше зберало и у фризерским салону Марини Сендераковей, а керестурски Мотоклуб „Шарканьˮ нєсподзивал орґанизаторох и назберал 12 000 динари котри тиж ураховни до конєчней суми. Креативка Биляна Дудаш до каждого пакецика подаровала свойо роботи. Шицки задовольни зоз нащиву публики котра за три роки отримованя концерту озда була найчисленша. Дзечнє ше одволали и учашнїки, та програма була рижнородна, а на нєй участвоали дзеци з музичней оводи, музичаре Сашо Палєнкаш, Марина Роман и ґрупа „Арияˮ, Дари-

на Михняк и Марко Буила зоз Коцура, ґрупа „Дахто, дацо, даґдзеˮ, Мирослав Малацко и рецитаторе Иван Планчак, Яна Варґа и Ема Живкович. Орґанизаторе надпоминаю же дзеци котри жадаю даровац лакотки котри назбераю през наиходзаци крачунски швета, годни их подаровац дзецом, та ше по 26. децембер можу явиц Дорики Чизмар, Адриани Надь, Наташи Колесар, або Маї Зазуляк Гарди. Подаровани лакотки ше положи до пакецикох, а пенєжи котри ше нє потроши за тоту намену годно вихасновац за ваучери котри ше обезпечи у єдней предавальнї у Керестуре, у хторей родичи дзецох годни купиц тото цо им потребне. Орґанизаторе дзекую шицким, як и наставнїцом Маї Колошняї и Златки Малацко, хтори зоз своїма школярами осмей класи направели плакати за нєшкайши концерт, и керестурскому Каритасу и Дому култури, як и шицким хтори на даяки способ дали свойо доприношенє. Ол. Ж.

У ШИДЗЕ, У ЛЄТНЕЙ РЕЗИДЕНЦИЇ

ОПРАВЕНА ДРАЖКА

Парохиянє у Шидзе вєдно зоз парохом о. Михайлом Режаком, отримали ище єдну роботну акцию ушореня порти Лєтней владиче скей резиденциї. По сле вибераня старих и садзеня нових древкох туї, як було плановане, почало ше оправяц дражку од уходней капури ґу главним дзвером, хтора длугока коло 65 метери. На спомнутей дражки уж велї цегли були дослужени, та було дзири и преход бул нєбезпечни. Робота нє була лєгка, бо требало виняц очкодовани цегли, а нє очкодовац други хтори добри, а цегли поскладани на бетонскей плочи, прето роботи були очежани. Робело ше зоз алатом такво-

10 РУСКЕ СЛОВО

ланим „гилтийом”, а и ручно, зоз длатом и млатком. Акция почала на дзевец годзин рано и тирвала по 16 годзин. Пременєни коло 200 цегли и тераз дражка красна и безпечна. Вєдно зоз парохом о. Михайлом Режаком робели Мирослав Бульчик, Мирослав Мохнацки, Миросдав Иван, Влада Ганчовски, Мирослав Ждиняк, Янко Ждиняк, Звонко Гнатко и Владимир Дїтко. Тиж и на тоту акцию ше одволали жени Евґения Данчо, Нада Гарвилчак, Дубравка Мохнацки и Драґица Дорокази, хтори порихтали лепинї и пампушки, а уварени и котлїк за учашнїкох акциї. Вл. Дї.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

mesta@ruskeslovo.com

ВЕРБАС НА ТРАСИ ШВИДКЕЙ ГАЙЗИБАНСКЕЙ ДРАГИ БЕОҐРАД–БУДAПЕШТ

ПРОЄКТ ЗОЗ МЕДЗИНАРОДНИМ ЗНАЧЕНЬОМ Предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац прешлого машаца присуствовал на схадзки Влади Сербиї орґанизованей з цильом реализованя пририхтованьох за успишне запровадзованє процесу и преберанє мирох на основи прилапеного Просторного плану подручя окремней наменки зоз директним запровадзованьом, як и Елабората ґеодетских роботох, вязаних за проєкт ,,Модернизация и реконструкция мадярскосербскей гайзибанскей вязи на териториї Републики Сербиї, за часц драги Нови Сад–Суботица–Державна гранїца (Келебия)”. На схадзки були и представнїки Министерства будовательства, транспорту и инфраструктури, Транспортного институту ЦИП, Желєзнїци Сербиї, Републичного ґеодетского заводу, як и представнїки општинох Вербас, Мали Идьош, Бачка Тополя и городох Суботица и Нови Сад.

– На схадзки у Влади Републики Сербиї було бешеди о початку запровадзованя активносцох на тим проєкту. Роби ше о проєкту зоз медзинародним и реґионалним значеньом. Швидкосц на тих трасох будзе исц и по 200 км/г, на коло 81 одсто траси. Тиж, сообщене же ше будзе реконструовац гайзибанску драгу Вербас–Кула–Зомбор. На тот способ општина Вербас будзе ище лєпше повязана зоз жемами Европи – гварел Ґлушац. Як визначел предсидатель општини Вербас, наявене и же ше у наиходзацих рокох будзе будовац швидку гайзибанску драгу Бачки Брег–Зомбор–Кула–Вербас–Србобран–Бечей–Нови Бечей–Кикинда, та Вербас зоз своїм централним

положеньом у Войводини, на крижней драги найфреквентнєйших драгових и гайзибанских вязох, постанє значни транспортни ґузел, добре место за укладанє, живот и роботу шицких гражданох. Здогаднїме, плановане же би роботи на 9 гайзибанских станїцох (Нови Сад, Сайлово, Кисач, Степановичево, Змаєво, Бачка Тополя, Жедник, Наумовичево и Суботица) и будованє трох нових станїцох (у Руменки, Вербаше и Ловченцу) було у условийох тоталного претаргованя гайзибанского транспорту медзи Новим Садом и Суботицу. Гайзибани буду исц по алтернативних напрямох Нови Сад–Боґоєво–Зомбор–Суботица и Нови Сад–Зренянин–Сента–Суботица. Вредносц контракту 943 милиони еври, окончователь роботох китайски конзорциюм ,,China railway international” и ,,China communications construction company”, а плановане же би роботи були закончени по конєц 2022. року. О. Р.

ЦЕНТЕР ЗА СОЦИЯЛНУ РОБОТУ ОПШТИНИ КУЛА

ЖИМСКЕ ОТРИМОВАНЄ ДРАГОХ У ОПШТИНИ ШИД

ЗАГРОЖЕНИМ ПОМОЦ У ОГРИВИ

ПОРИХТАНИ ЗА ШНЇГ

Центер за социялну роботу општини Кула, пред сезону зогриваня и того року помага социялно загроженим фамелийом. Древо за огриву хасновательом пенєжней социялней помоци Центер почал дзелїц 27. новембра и тирвац будзе по конєц того рока. Средства за набавянє древа за огриву обезпечени зоз буджету Сербиї. Оштина Кула обезпечує помоц нє лєм у огриви, алє помага и вибеженцом и розселєним особом же би набавели будовательни материял и ПВЦ столарию, та оможлївює и рижни файти потребней помоци. Ол. Ж.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

У општини Шид порихтани чекаю перши шнїг, бо сполнєти шицки предусловия за жимске отримованє локалних драгох. Як нам гварела руководителька Одсеку за инфраструктуру у локалней самоуправи Драґица Милич, у поступкох явних набавкох обезпечени достаточни количества солї и такволаней ризли. Тераз єст 60 тони солї и 80 тони ризли за посипованє локалних драгох. Локална самоуправа задлужена за жимске отримованє 74 километри локалних драгох, а на явним конкурсу тота робота зверена подприємству „МНК”, хторе ше зоз свою механїзацию будзе старац же би драги були розочисцени. Драґица Милич додава же ше отримує шицки улїци у Шидзе и главни улїци у месних заєднїцох у општини. Понеже општина Шид погранїчна зоз Републику Горватску и Босну и Герцеґовину, добра часц драгох по значносци, спрам законских предписаньох, такволаного другого шора и о отримованю ше стара подприємство „Рума пут”. Слово о драгох од Адашевцох у напряме гранїчного преходу Принциповец, потим од напряму Кузмина, Куковцох, Бачинцох, Ґибарцу и Шиду у напряме гранїчного преходу Шид–Товарнїк, як и од Моровичу у напряме Ямени. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ПРОДУКЦИЯ ЦУКРОВЕЙ ЦВИКЛИ У КОЦУРЕ

И ПОПРИ ВЕЛЇХ ПОЧЕЖКОСЦОХ ЗАРОБКУ ИЩЕ ЄСТ Пише: Оля РУСКОВСКИ

Окрем цвикли, Златко Ралевич садзи и кукурицу, сою, слунечнїк, мал и малини, а того року ше першираз опробовал у продукциї цибулї. З тоту заградкову културу є задовольни, а планує ю и надалєй садзиц акеди продукция цукровей цвикли у Коцуре заберала коло 5 одсто од вкупней продукциї цвикли у Сербиї, а тераз то вельо менєй, бо у коцурским хотаре остал лєм єден продукователь тей польопривредней култури. Златко Ралевич єдини Коцурец на чиїм полю у 2019. року була, як ю дакеди волали, „кралїца польох” и „кралїца землєдїлских културох” – цукрова цвикла. У Коцуре цвикла роками була досц заступена, алє ше ситуация пременєла, велї поодуставали од садзеня и остал лєм Ралевич як найупартейши. Нєможлївосц мац увиду до проценту диґестиї и нєчистоти, як и длугоки период чеканя на виплацованє, велїх парастох котри роками були вични тей польопривредней култури одбило и нагнало же би ше преориєнтовали на други польопривредни култури. Польопривредни продукователь Златко Ралевич ше зоз продукцию цвикли занїма длуги 30 роки. Алє, як гвари, пробує ище раз, нарок, та кед ше ситуация нє пременї, найвироятнєйше же од тей култури и вон одустанє.

– Од `89. року поряднє кажди рок садзим цвиклу. Того року сом мал 30 гольти под цвиклу, а тельо плануєм посадзиц и наяр,

Д

12 РУСКЕ СЛОВО

гоч сом предпрешлого року мал вельо векшу поверхносц, цвиклу сом продуковал на 80 гольтох – гвари Ралевич. ТОГО РОКУ КВАЛИТЕТ ОДЛИЧНИ Зоз квалитетом тогорочней цвикли Ралевич задовольни, гвари же була одлична и же ше нє губела. Гоч ше у року хвиля барз часто меняла, удало му ше цвиклу посадзиц у оптималним периодзе, штредком марца, кед було сухо и без дижджу.

– Вше хаснуєм шицки потребни аґротехнїчни мири, а то 500 кґ НПК гною и 200 кґ азотного гною АН по голту. Од хемийних препаратох хаснуєм BASF и даєдни домашнї. Мам комбинациї котри ше правя зоз 4-5 компонентох, змишам и з таким коктелом пирскам. Того року сом 12 раз пирскал, а ту уключени и третмани процив пипи, широколїсного коровча, узколїсного коровча и третмани процив церкоспори, и удало ми ше ю зачувац – гутори Ралевич. По його словох, за добри род цукровей цвикли барз важни и квалитет нашеня и о тим треба водзиц рахунку. Ралевич хаснує лєм нашенє белґийскей фирми SESVander20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

have и гвари же кючканє було одличне, зишло од 115 до 120 тисячи рошлїни. Цена єдней єдинки за садзенє од 140-150 еври, а по гектаре потребне 1,3 єдинки. Пред пар роками мал нашенє зоз Syngenti, алє нє бул задовольни и водзени зоз тим искуством, предносц дава белґийскей фирми з котру тераз сотрудзує.

– Цвиклу сом виберал у септембру, а урожай того року бул 66,5 тони по гектаре зоз диґестию 15,5 одсто и нєчистоту 12–13 одсто. Цена 34 центи, односно 4,5 динари, як раховали по килограму и з виплацованьом сом нє мал проблем. Робим директно зоз Цукровню „Суноко” зоз Вербасу, без поштреднїка, и так уж роками – гвари Ралевич. ХИБИ КОНКУРЕНЦИЯ НА ТАРҐОВИЩУ И СУБВЕНЦИЇ Як толкує, проблем же хиби права конкуренция на тарґовищу и було би добре кед би цвиклу одкупйовали голєм три цукровнї. А, нєзадовольни є и пре поступок держави котра нє дава нїяки субвенциї. По його думаню, кед цукрова цвикла стратеґийни продукт за державу, держава би ю требала субвенционовац, а и обезпечиц чесни и коректни одкуп.

– Ми нє доставаме нїяки субвенциї, а парасти котри садза цвиклу у Мадярскей и Златко Ралевич Горватскей доставаю 770 еври по гектаре – порядни 270 еври, и ище 500 еври по гектаре кед посадза цвиклу. Ми нє достанєме нїч. И ,,Цукровня”, котра дакеди обезпечовала нашенє и голєм єдно пирсканє, и тото нам утаргла – щири Ралевич. По його думаню, продукция цвикли тераз дава заробок у ранґу кукурици, лєбо кус лєпше, а кажди польопривреднїк ше коло цвикли муши потрудзиц вельо вецей як коло кукурици.

Златко Ралевич водзи евиденцию о каждей фази продукциї

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

– Ку ку ри цу опир скаш раз и за буд зеш на ню, по кля цви клу пир скаш 10-12 раз, а за ро бок на кон цу, так по весц, ви єд наче ни. То цал ком без сми сла – гва ри Ра ле вич. И попри шицких проблемох, тот коцурски параст ище вше оптимиста и ма дзеку садзиц цвиклу. Як гвари, мотив за садзенє цвикли скорей му бул добри заробок, а тераз садзи пре пар причини – прето же кажди польопривреднїк треба же би мал вецей култури на полю, прето же полюбел цукрову цвиклу, а и пре сиґурни заробок котри дава продукция тота землєдїлска култура.

– Цвикла лєпше поднєше и сушу, а и одпорнєйша є на каменєц як други рошлїни прето же є защицена у жеми. У єдней з прешлих сезонох, 2013. року, у маю мешацу, у коцурским хотаре ше случела катастрофа, кед наишла хмара за котру нашо процивкаменцово станїци нє мали до статочне число ракетох и ляд побил поля. Понеже тей яри зашата позна файта шаца, у половки априла, цвикла була мала и остала цалком побита, залїпена за жем и у катастрофалним стану – здогадує ше Ралевич. После того нєщесца, тот параст ше перши раз стретнул зоз хемийним средством Епин, котри похасновал у третману на побитей цвикли. Як потолковал, Епин настал у Русиї, после катастрофи у Чернобилу з котру була залапена велька обласц, уключуюци и рошлїни хтори нє могли роснуц. Теди фаховци направели гормон роснуца котри служи за стресни ситуациї, а рошлїни з достатим гормоном швидше робя, швидше ше окрипя и створя свою систему охрани. Ефикасносц препарату потвердзел и добри урожай, и после такей велькей прецерпеней чкоди. КУЛТУРА ВИМАГА ОЗБИЛЬНУ РОБОТУ – Думам же цукрова цвикла наисце по стала озбильна робота и потребне подполно розумиц цалу проблематику. Я водзим евиденцию каждого року, и провадзим шицко цо облапя продукция тей култури – од анализи жеми, датумох и хвилї под час садзеня, окончених третманох, до анализованих главох цвикли. Мал сом 2011. року и рекорд у моєй кариєри продукциї цвикли, кед ми урожай по гектару бул 85 тони зоз диґе стию 16,8 одсто, про секова чежина цвикли була 775 грами, а про секове число рошлїнох 112 тисячи – гвари наш собешеднїк. Попри цвикли, на полю му заступени и кукурица, соя, слунечнїк, мал и малини, а того року ше перши раз опробовал у продукциї цибулї. З тоту заградкову културу є задовольни, и планує ше надалєй занїмац зоз ню. Пре факт же ше у Сербиї поверхно сци под цвиклу зоз дакедишнїх 70 тисячи гектари зменшали на менєй як 25 тисячи гектари, Ралевич ше наздава же ше пре нєдо статок цвикли ситуация и условия злєпшаю. Алє, як гварел, кед ше одношенє нє пременї и нє будзе заробку, можебуц наиходзаца сезона будзе остатня у котрей продуковал тоту землєдїлску културу.

– Нє поно суєм ше, а анї ше нє хвалїм. Робим з цукрову цвиклу и намагам ше робиц як найлєпше знам. А як и з кажду роботу, кед ю похопиш озбильно, вец єст успиху – визначел параст з Коцура Златко Ралевич.■

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ РУСКА КУЛТУРА И ТУРИЗЕМ (II)

КЕРЕСТУР ЗА ШИЦКИ ҐЕНЕРАЦИЇ НАЩИВИТЕЛЬОХ Пише: Любица НЯРАДИ

,,Днї керестурскей паприґи”, то польопривнедно-туристична и забавна манифестация котра позберала продуковательох паприґи, хемийни хижи, аґрономох котри уключени до продукциї и одкупйовачох паприґи и представя и повязує наших продуковательох до заєднїцкей мрежи предаваня и пласованя керестурскей паприґи на нашо и на шветово тарґовище

Т

реци сеґмент туристичного понуканя то аґро-туризем и понуканє здравей и орґанскей поживи, домашнїх продуктох и виробкох по старих, традицийних рецептох, по рецептох наших бабох. Ту нашо жени маю можлївосц найсц економски хасен зоз виробком и продукцию цадзених овоцових сокох, природних овоцових маджунох, домашнього айвару, печеней паприґи и другей жимнїци, печеню палєнки, продукциї меду и медових продуктох. Ту треба роздумац о можлївосци же би туристи по жаданю сами оберали желєняву и овоц, чи на полю, чи у заградкох и сами себе пририхтовали жимнїцу по власних рецептох. То туристом зоз вельких городох интересантне и активно их анґажує у польопривредних роботох и пририхтованю жимнїци зоз власну роботу. Здруженє женох ,,Байка”, прейґ проєктох обдумало манифестацию ,,Домашнї шпайз”, котра ше реализує два викенди у октобру мешацу. Манифестация ,,Днї керестурскей паприґи”, порушана зоз цильом презентованя нашей паприґи як нашого бренду, а нє бренду Лесковца, дзе накупци приходзели

14 РУСКЕ СЛОВО

по нашу паприґу и на вельких пияцох ю предавали под лесковацким брендом. ТАРҐОВИНА И ЗДРАВЕ КОСТИРАНЄ ,,Днї керестурскей паприґи”, то польопривредно-туристична и забавна манифестация котра позберала продуковательох паприґи, хемийни хижи, аґрономох зоз факултетох и фаховцох, котри уключени на даяки способ до продукциї, презентациї и одкупу паприґи и представяня и повязованя наших продуковательох до заєднїцкей мрежи предаваня и пласованя нашей паприґи, нє лєм на нашо, алє и на шветово тарґовище. То польопривредни аспект тей манифестациї, а туристични аспект вязани за представянє валала и Руснацох як дестинациї интересантней за нащиву, купованє продуктох од паприґи по продукти домашнього виробку и место за розвагу и забаву, опущованє и друженє. Тота манифестация обдумна за шицки возростни структури нащивительох. За дзеци предшколского и основношколского возросту ту маскенбал зоз масками у формох паприґи и зоз паприґу дзе ше вибера и наградзує 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

найкрасше маскировани пар. До програми уключени и члени Дома култури зоз презентованьом краткей културней програми, ту Конїцки клуб зоз своїма запрагами и воженьом туристох по валалских улїчкох, ту ґастрономска часц дзе ше вари котли и понука вельки вибор єдлох. Забавна програма прилагодзена и младим и старшей популациї, так же кажде за себе може найсц интересантни змист. Тота манифестация ма вельки польопривредно-туристични потенциял. Штварти аспект туристичного розвою валала то ґастрономски туризем. Цала Сербия позната як жем доброго и квалитетного єдзеня и окремних традицийних єдзеньох познатих у цалим швеце. Наша руска ґастрономия специфична по наших руских єдлох котри лєм нашо и ориґинални за нашу заєднїцу. То тиж предносц у одношеню на других цо треба вихасновац як туристични потенциял. Нашо предки ше костирали здраво, зоз поживу котру сами випродуковали, менєй ше хасновало месо, а вецей желєняви котра була зоз заградки, при руки, и швижу ше ю похасновало у пририхтованю єдлох. Тиж так способ пририхтованя руских єдлох у руским пецу ма свойо окремни предносци за здраве пририхтованє єдзеня и костираня. У тим сеґменту туристичного понуканя нє маме окремну манифестацию, та ше ту, у будуцим чаше, будзе робиц и писац проєкти. ВОЛОНТЕРИЗЕМ И МЛАДЕЖСКИ ТУРИЗЕМ Пияти сеґмент туристичного розвою то младежки туризем, по возросту нащивительох котри приходза до Руского Керестура. Тота нащива младих порушана зоз орґанизованьом Медзинародних волонтерских кампох, дзе млади зоз цалого швета маю можлївосц нащивиц менши дестинациї, у котрих ше орґанизує кампи. Так уж 13 роки у Керестуре пребували млади волонтере и активисти зоз Мексика, Бразила, Холандиї, Русиї, Данскей, Кореї, Нємецкей... Волонтерски кампи маю свою роботну компоненту помогнуц роботно заєднїци дзе ше єдну часц дня роби, а друга часц орґанизована як туристичне упознаванє места и околїска и забава и одпочивок за волонтерох, алє и як едукация младих зоз рижних обласцох. Ту обовязно правиме едукациї и роботнї зоз правеньом наших традицийних єдлох, цо младим интересантне и хасновите за упознаванє єдней традициї и култури. Медзинародне волонтиранє ма за циль упознац заєднїцу у котрей волонтере пребуваю, та тоту можлївосц хаснуєме же би млади зоз нашого штредку пошли зоз краснима упечатками и памятками. Орґанизує ше туристичну часц кампа, а то вилєт до Водици, нащива Церкви, Дому култури, Националному совиту и музею. Обиход валала на кочох и на бициґлох, котри пририхтани и пооправяни под час єдного кампу, дали можлївосц єдного нового туристичного понуканя. Младим волонтером интересантна наша история, алє и наш терашнї стан у очуваню нашого идентитета през културни змисти. КУЛТУРА И МАНИФЕСТАЦИЙНИ ТУРИЗЕМ Ноц музейох, манифестация новшого часу, отримана у Руским Керестуре два раз, алє є на самим початку пре20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

позната як квалитетна и добре орґанизована, зоз добру рекламу з боку орґанизаторох „Ноци музея” у Беоґраду. Тота манифестация отворела дзвери нашей Музейней збирки етнолоґийного характеру, котра була завартого типу и ридко мала нащивительох. Ту тиж уключени млади и як орґанизаторе и як нащивителє активносцох у просторе музею у школи ,,Замок”. Манифестацийни туризем ма найдлугшу традицию у туристичним понуканю Руснацох и Руского Керестура. Ту ,,Червена ружа”, як найстарши фестивал Руснацох на тих просторох, зоз своїма провадзацима манифестациями. Под час фестивалу отримує ше и Керестурски саям котри орґанизую вєдно Здруженє женох ,,Байка” и Здруженє ремеселнїкох и приватних поднїмательох зоз Руского Керестура. Циль Керестурского сайма то очуванє и презентованє старих ремеслох и приблїжованє ґу дзецом и ґу младим традицийних спосоФотоґрафиї бох роботи и вирабяня проТЗ „Руски Керестур” дуктох. Други циль керестурскохо сайму то презентованє продуктох и виробкох терашнїх ремеселнїкох и приватних поднїмательох и їх терашнїх економских досягох. Нашо манифестациї у Руским Керестуре ше орґанизує и реализує прейґ проєктох од општинского, покраїнского и републичного характеру и кажде активне здруженє ма свойо манифестациї. Дом култури орґанизує и „Костельникову єшень”, Драмски мемориял ,,Петро Ризнич Дядя”. Туристичне здруженє ма два проєкти – Медзинародни волонтерски камп и Ноц музейох. Здруженє женох ,,Байка”, пише и реализує два проєкти – Керестурски саям и „Домашнї шпайз”. Здруженє паприґарох пише проєкт и реализує Днї керестурскей паприґи. Конїцки клуб ,,Русин” орґанизує прейґ проєкта „Конїцки обегованя” и по потреби ше уключує до шицких манифестацийох на уровню валала и ширше. Спортске дружтво ,,Русин” орґанизує спортски змаганя, спортски турнири и други спортски змаганя од валалского характера по медзинародни змаганя и турнири. То обласци и сеґменти туризма дзе я видзим можлївосци и потенцияли котри треба вихасновац у Руским Керестуре за розвой туристичного понуканя. ■ (Предлужи ше) Текст пририхтани у рамикох 3. Конференциї о меншинских и локалних медийох, хтора отримана у Новим Садзе 28. и 29. новембра

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ТРИБИНА „ИСТОРИЯ РУСКЕЙ КУЛТУРИ У ТВОРОХ ДЮРИ ЛАТЯКА”

НЄВИСТАТИ ХРОНЇЧАР ЧАСУ И ШВЕДОК ЕПОХИ

Д

оприношенє Дюри Латяка у новинарским, публицистичним, театралним, литературним, музичним и историоґрафским поглядзе на трибини обгрунтовали проф. др Дюра Гарди, мср Сашо Сабадош, одвичательни редактор часописа „Шветлосц” Микола М. Цап, директор РНТ „Петро Ризнич Дядя” Славко Орос и музична редакторка у РТВ Войводини Агнета Тимко-Мудри. Слово мал и сам автор, орґанизатор трибини спред Заводу за културу войводянских Руснацох бул Йовґен Мудри, а модератор програми одвичательни редактор Видавательного оддзелєня НВУ „Руске слово” Микола Шанта. ПОСТАВЕНИ СТАНДАРДИ Проф. др Дюра Гарди бешедовал о полвиковней творчо сци Дюри Латяка през хтору у рускей заєднїци охабел нємерлїви шлїд, прето же ґу каждому виглєдованю приступал зоз наукову методолоґию. Як визначел, дзекуюци його витирвалей роботи, Руснаци нєшка маю нє лєм витворену, алє и зазначену културну историю, з чим по стали „историйни народ” хтори тирвац будзе и по сле физичного тирваня. Мср Сашо Сабадош як рецензент його двотомней кнїжки „Руснаци”, детальнєйше спатрел Латякову виглєдовацку роботу дзекуюци хторей по ставел таки стандарди же ю кажди будуци науковец муши вжац як початну и обовязну литературу. Власни печац и паметанє о подїйох хторим Латяк и сам шведочел лєбо их иницировал, лєм даваю на чежини тим словом. Одвичательни редактор часописа „Шветлосц” Микола М. Цап здогаднул на нєшкайши вецей як тисяч Латяково библиоґрафски одреднїци зоз шицких обласцох култури и виглєдованя з хторима ше занїмал у тей вецейдеценийней роботи. Як автор, прекладатель и длугорочни дружтвени роботнїк, Латяк тиж медзи найзаслужнєйшима же култура бачванско-сримских Руснацох нє остала изолована, алє є прилапена як со стойна часц култури наших про сторох и култури цалого нашого народу. Яке доприношенє Дюра Латяк дал документуюци скоро 100 роки руского театралного живота бешедовал директор РНТ „Петро Ризнич Дядя” Славко Орос, а музична редакторка у РТВ Войводини

16 РУСКЕ СЛОВО

Фото: В. Вуячич

Трибина пошвецена „Историї рускей култури у творох Дюри Латяка” отримана пияток, 13. децембра, у Заводзе за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе, з намиру же би релевантни бешеднїки ошвицели числени аспекти публицистичней роботи нєвистатого хронїчара часу и шведка епохи – так хтошка найефектнєйше описал Латяка

Агнета Тимко-Мудри акцентовала Латякову уродзену притоку ґу музики, алє и його талант написац текст хтори народ прилапи як власни скарб. БОГАТИ ОПУС Як нєдвосмислове потвердзенє шицкого цо з тей нагоди поведзене, публики презентовани наслови з публицистичного опусу чий автор, лєбо редактор, роками бул Латяк. Од першей нашей моноґрафиї „Ружи червени ружи” з давного 1972. року и єй надбудови „30. Червени ружи”, прейг монографиї „Руске слово 1945-1985” и детально обробеней театралней тематики у кнїжкох „25 роки АРТ РНТ Дядя”, двотомним „Театралним животу Руснацох” и „50 роки Драмского мемориялу Петра Ризнича Дядї”, по найновши, „Руснаци” у двох кнїжкох... Мож повесц же тоти дїла, од хторих добру часц Латяк витворел уж у пензионерских рокох, вєдно наисце представяю историю рускей култури, з винїмком рускей литератури хтору на академским уровню, насампредз систематично, обробел професор Юлиян Тамаш. Шицко спомнуте на трибини, почитователє Латяковей роботи, його сотруднїки и нашлїднїки углавним уж знаю понеже з вецей нагодох уж ошвицована його творчосц и заслуга. Медзитим, на подобних пригодних подїйох вон сам кажди раз публики подарує даяки нови, лєм йому познати факт лєбо здогадованє хтори розяшнюю велї подїї, феномени и случованя з нашей прешлосци. Общи хасен и ексклузивносц таких стретнуцох праве тото же нащивителє вше дознаю цошка нове, а сам автор достава мотив же би тото и призначел и документовал. Так є нєшка при концу роботи на ушорйованю монографиї з нагоди 75-рочнїци „Руского слова” и прекладаня Костельникових филозофских трактатох з українского за шлїдуюци том вибраних творох основоположнїка нашей литератури. Потим, планує и материял з нагоди наступного полвиковного ювилею РНТ „Петро Ризнич Дядя”, а тиж и конєчно закончиц давен-давно розпочати роман. Алє то лєм тото перше цо на шоре. Углавним, як сам Латяк заключел трибину, ма заплановане роботи за шлїдуюци 10-20 роки.■ Я. Дю/ И. С.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

ЛИТЕРАТУРНИ BЕЧАР МЛА ДИХ У ДЮРДЬОBЕ

УЧАШНЇКИ З ВЕЦЕЙ НАШИХ МЕСТОХ Уж традицийно млади ше у децембру сходза у просторийох Културно-уметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко” и на кус иншаки способ, як цо звикли, маю ше нагоду дружиц, послухац красни стихи младих поетох, черац искуства, знаня

Т

огорочни, дзевяти по шоре, Литературни вечар младих отримани 14. децембра у Дюрдьове у орґанизациї младих зоз того Дружтва. Млади зоз велїх наших местох мали нагоду чуц по е зию, прозу и рижни тексти младих писательох котри ше за тоту нагоду окреме рихтали. Писателє котри ше на тим вечаре представели публики були: Силвия Маґоч зоз Коцура котра пречитала єдну свою писню на сербским язику „Путеви љубави су веома чудни” и „Любим це як Петрарка любел Лауру”. Наявени учаснїк бул Томи Рац зоз Руского Керестура котри пре свойо особни причини нє могол буц присутни на тим вечаре, алє його три писнї пречитала Валентина Салаґ и на таки способ його творчосц сцигла по слухачох. Катарина Фейди зоз Коцура почала писац ище у основней школи. Пише любовну поезию, прозу, а ма написани и три дзецински представи. Кристиян Сопка зоз Руского Керестура тиж нє бул присутни того вечара, а його текст под назву „Судзенє” пречитала Мария Хромиш. Кристияново тексти описую дружтвени нєправди и социялни одношеня. Порядни учашнїк на Литературним вечаре младих то Саша Сабадош зоз Зомбора, котри того року пречитал два свойо писнї. Попри пречитаних стихох, присутни мали находу чуц и два музични точки. Зоз двома шпиванками ше представели Дарина Михняк и Марко Буила зоз Коцура. А на самим концу програми публика мала нагоду чуц нови бенд зоз Руского Керестура котри ше вола „Дахто, дацо, даґдзе”.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

– Нєшкайши вечар орґанизовали млади зоз нашого дружтва, котри наисце барз помагаю, и робя то зоз вельку любову. Мило нам же ше до самей ораґнизациї приключели и младши ґенерациї. Задовольни зме зоз числом учашнїкох на тогорочним Литературним вечаре, а окреме нам мило же маме цалком нових, младих учашнїкох котри по першираз участвовали и наздаваме ше же ше на истим месце увидзиме и нарок. Поволуєме шицких младих най ше ґу нам придружа нарок на ювилейним 10. Литературним вечаре младих, най приду и укажу свою творчосц и другим младим – гварела єдна од орґанизаторкох Тамара Салаґ. По законченю програми млади мали нагоду поопатрац виставу фотоґрафийох, чий автор млади и талантовани Лука Вуячич зоз Нового Саду: – То ми треца вистава, алє є окремна по тим же є перша самостойна. Тота вистава нє ма анї мено, анї тему, алє кажда фотоґрафия окремна за себе, кажда ма свою приповедку. Инспирацию пренаходзим у шицким цо ме окружує. Найволїм пейзаж, алє ше пренаходзим ище у велїх стварох. По тераз сом нє достал анї єден подли коментар, алє бим и таке любел чуц же бим знал цо треба пременїц – гварел Лука Вуячич. Друженє було предлужене през бавенє рижних дружтвених бавискох и дзелєню упечаткох о тим вечаре. ■ Л. Кх.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ОСИЄКУ ОТРИМАНИ 15. ДРАВСКИ ГАБИ

ЧУВАНЄ ТРА ДИЦИЇ На поволанку Представнїци рускей националней меншини Осиєцко-бараньскей жупаниї Агнетки Балатинац, делеґация Националного совиту Руснацох Сербиї на чолє зоз предсидательом ВО НС Жельком Ковачом нащивела Осиєк и провадзела програму 15. „Дравских габох”, стретнуца хорох и шпивацких ґрупох Руснацох РГ, котра отримана 7. децембра у Ма дяр ским про свит но-кул тур ним центру у Осиєку. Госцох и нащивительох привитал предсидатель КУД Руснацох Осиєк Оґнєн Здравкович, хтори наглашел значносц чуваня тей красней традициї, хорского шпиваня руских мелодийох, а Фестивал отворела предсидателька Союзу Русинох РГ Дубравка Рашлянин. Окрем делеґациї НС Руснацох Сербиї, на Фестивалу були и други визначни госци медзи котрима член Совиту за национални меншини РГ Звонко Костелник, представнїци македонскей националней меншини зоз городу Осиєку и Осиєцко-бараньскей жупаниї, Представнїца рускей националней меншини ОБЖ, Агнетка Балатинац и висша совитнїца при уряду городоначалнїка Осиєку Влатка Калафатич. Орґанизатор, КУД Руснацох Осиєк, под покровительством Совиту за национални меншини РГ и Союзу Русинох РГ, попри седем руских културних и културно-уметнїцких дружтвох, нступело и КПД „Дюра Киш” зоз Шиду и МКД „Брача Миладиновци” з Осиє-

ку. Од руских дружтвох наступели: КУД „Осиф Ко стелник” з Вуковару, КД Руснацох з Винковцох, Дружтво Руснацох Цвелфериї з Райового Села, „Руснак”, Дружтво Руснацох у РГ, КУД „Яким Ґовля” з Миклошевцох, КУД „Яким Гарди” з Петровцох и домашнє КУД Руснацох Осиєк. У 90-минутовей програми, коло 100 виводзаче приказали нащивительом лепезу богатства наших мелодийох. Конферансу водзела Татяна Миклош, а двоязично ю пририхтала Агнетка Балатинац, котра на концу програми присутним дзецом подзелєла пакецики, понеже дзень пред тим преславене швето Св. Миколая. КУД Руснацох Осиєк за шицких присутних пририхтал банкет, а потим ше и зашпивало и затанцовало. А. Б.

ВИСТАВА МАЛЮНКОХ ЗОЗ ПОДОБОВЕЙ КОЛОНИЇ „СТРЕТНУЦЕ У БОДНАРОВА” У ҐОСПОДЇНЦОХ

ПРЕДСТАВЕНА ШТЕРНАЦРОЧНА РОБОТА УМЕТНЇКОХ У центре Ґосподїнцох, у авзлоґу Народней општинскей библиотеки „Велько Петрович” виложени роботи уметнїкох зоз Подобовей колониї „Стретнуце у Боднарова” хтору орґанизує Дружтво за руски язик, литературу и културу. Орґанизацийни одбор за представянє подобових уметнїкох и їх роботох, односно учашнїкох Подобовей колониї „Стретнуце у Боднарова” орґанизовал виставу малюнкох, котри, як ше заложели шицки члени, треба представиц гражданом. Заплановали же би у шлїдуюцим периодзе були виложени шицки штиристо малюнки од понад пейдзешат уметнїкох зоз Колонийох котри ше отримали остатнї штернац роки, односно од 2006. по 2019. рок. Викладац буду од

18 РУСКЕ СЛОВО

дзешец по петнац малюнки, кельо станє до авзлоґу и сортирани по вецей критериюмох.

– Маме вельо роботи котри нє треба забуц, треба их представиц шицким заинтересованим, прето тот авзлоґ добри, вельки є, находзи ше у центре места, блїзко при пошти, станїци за автобус, школи. Видзи нам ше же нам будзе требац рок, або и длужей же бизме виложели шицки малюнки – гварел Владимир Салонски, член Орґанизацийного одбору тей подїї, представнїк Дружтва за руски язик, литературу и културу.

– Доставаме барз позитивни коментари. Гражданє опатраю малюнки, розпитую ше о авторох. Вистава за добробут шицких, кед нароком идзеце на даяку виставу ви приблї-

жно знаце цо обчековац, а тота наша интересантна, понеже гражданє нє знаю напредок цо виложиме и вше су нєсподзивани. Коментари дзецох цошка окреме красне – гварела Снежана Крвопич, член Орґанизацийного одбору тей подїї и библиотекарка у НОБ у Ґосподїнцох. Перше два вистави буду пошвецени уметнїком зоз Ґосподїнцох, потим зоз Дюрдьова, Жаблю и Чуроґу, а вец зоз Општини Темерин, Вербас и други. После представяня роботох старших уметнїкох, заплановане же буду виложени и роботи младших уметнїкох зоз Дзецинскей подобовей колониї „Стретнуце у Боднарова”, та на єдней вистави буду виложени роботи з двох Колонийох. С. С.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

РОК XVIII ЧИСЛО 12 Число ушорела: Мартица ТАМАШ

ШВЕТОЧНИ ДНЇ ПРЕСЛАВИЦ ЗОЗ СВОЇМА НАЙМИЛШИМА

ШВЕТА НАЙ ПРИНЄШУ МИР И ЗЛАГОДУ

од час новорочних и крачунских шветох нагода же бизме у найлєпшим розположеню вєдно з фамелию препровадзели даскельо шлєбодни днї. Правда же за швета єст вельо роботи у обисцу, треба попораїц и нарихтац єдзеня, мож на шицко тото патриц як на уживанє, а нє як на роботу, алє и намагац ше украшиц тоти днї и себе, и членом фамелиї. Ясне же нє муши шицко буц совершене и же найлєпша прикраска обисца ошмих и щесце же зме вєдно зоз своїма найблїзшима. До украшованя обисцa треба уключиц дзеци и, аж и теди кед су мали, треба их пущиц же би и сами виберали ґомбулї и други прикраски и квицели ядловец и обисце. Улога родичох и старших же би потолковали яки то швета Нови рок и Крачун и яки обичаї вязани за тоти швета. Кед же за швета напада шнїг, мож помогнуц дзецом же би направели Дїда Шнїжка, бо дзеци любя кед вєдно робя и кед им родичи щешлїви и весели, так ше при нїх стимулує сиґурносц и самодовириє. Дакус иншака приповедка кед сце родичи тинейджерох або студентох, пред хторима, попри обовязкох у школи, або на факултету и вельки спокуси и виволаня одрастаня. Нє дармо ше гвари же дзецко найважнєйша робота на швеце. Же би родичи були у цеку и же би могли провадзиц шицки пременки у справованю дзецох и помогнуц им кеди ґод треба, найлїковитша ствар – розгварка, а швета идеални час за тото. Нови рок и Крачун права нагода за дарованє, през дарунки ше указує любов, потримовку и дзецом су доказ же родичи розумя їх потреби. Важне же би дарунки були примерани возросту, жаданьом и потребом дзецох и же би злучовали красне и хасновите. И найстарши члени фамелиї з нєсцерпеньом очекую же би фамелия була вєдно и треба же би були уключени до преслави. Кед нє жию у єдним обисцу з дзецми и унучатми, обовязно за швета треба же би ше нащивели и єден час препровадзели вєдно у красней, потримуюцей комуникациї. И после шицкого, кед у обисцу шицко на месце и кед ше нє муши анї вариц, анї пойсц на роботу, придзе час за одпочивок хтори треба пошвециц себе. Забудзце на свойо обовязки и най швета до фамелиї принєшу мир и злагоду.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

Фото В. Вуячич

П

ПОВЯЗОВАНЄ ФАМЕЛИЇ И МОЦНЄНЄ ВИРИ Швета то нагода за лєпше повязованє фамелиї и духовне моцнєне, гутори о. Владислав Рац, парох у Коцуре.

– Пририхтованє за Крачун и Нови рок нам помага же бизме виру манифестовали, пречисцовали и моцнєли. Тераз маме пост, споведз, у Коцуре ше пред Крачуном модлї и дзевятнїцу и шицко то способ духовного пририхтованя за Крачун, хтори нас повязує духовно, алє и збера и зблїжує фамелию. Крачун и Нови рок нагода здогаднуц ше и членох фамелиї хтори вецей нє з нами. То и час за дарованє, алє нє вше муши буц лєм материялни дарунок. Крашнє подаровац и ошмих и кед треба пребачиц ше и вигладкац одношеня. Бог з народзеньом Исуса Христа пришол на тот швет прето же люби чловека и праве нагода у тих шветочних дньох оживотвориц Бога.

РУСКЕ СЛОВО 19

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

ЗА ШВЕТА У ДОБРИМ РОЗПОЛОЖЕНЮ Як и каждого року, концом децембра, вочи Крачуна и Нового року панує окремна шветочна атмосфера, з вельо емоциями, позитивней енерґиї и возбудзеня. Зводзи ше рахунки и троши пенєжи, а психолоґове гваря же то период кед фамелия треба же би була вєдно. Шветочна атмосфера дзвига розположенє и младим и старим Пише: Мартица ТАМАШ

У

приоритети, хтори социялни маски ми пасираю, а од хторих сом вистата/и итд. За Нови рок одлична нагода обрациц ше ґу себе и своїм потребом. Вироятно би було добре занїмац ше зоз тоту тему през цали рок, алє днї лєца, вистати зме и нє маме досц часу – гутори Ирина Шанта. Фамелийни и малженски кризи ше знаю интензивовац за швета и под час рочних одпочивкох, окреме кед фамелия або пара маю турбулентни або нєзадоволююци одношеня, та чи мож тоти днї вихасновац ВАЖНЕ КРАШНЄ КОМУНИКОВАЦ як нагоду за злєпшанє одношеньох у фамелиї.

– Инспиративни способ похопйованя живоШвета то нагода за векше указованє емоцита то кед знаме же тото дзе сом нєшка, то у йох и креативносци у фамелийних одношеньвекшини случайох пошлїдок моїх одлукох од ох, а вельо препровадзеного часу вєдно може вчера. Турбулентни або нєзадоволююци одвиволац нєскладаня и звади, цо потвердзую и ношеня вше маю свою историю. О нєзадовоискуства малженских и фамелийних психотельстве важне бешедовац теди кед ше то порапеутох, хтори после шветох и рочних одпочувствує, нє одкладац, прето же у процивним чивкох маю найвецей роботи. воно часто нарошнє и нє сцекнє само од себе. Мастер психолоґиї, Ирина Шанта, хтора роАбо указац. Сцеканє од конфликту найсиґурби як психолоґ у Центру за социялну роботу нєйша драга ґу звади. За швета фамелиї можу општини Кула, гвари же кажде праве през почувствовац кризу прето же ше намагаю швета, кед ма вецей шлєбодного часу, баржей справовац „нормално як и шицки други”, а анализує свой живот. вельо положене под тепих и барз су далєко од – Швета, рочнїци и родзени днї маю улогу своїх потребох. У таких фамелийох би було врациц людзох до „тераз и ту”. Думам же фанидеалне кус ше „побавиц” та, наприклад, натастична ствар при людзох то потреба, на Ирина Шанта правиц новорочну одлуку же од 1. януара посимволични способ, унапрямиц думки ґу темом о хторих нє маме звикнуце роздумовац кажди дзень, як вем и/або укажем свойо нєзадовольство, та гоч дакого забоцо то як ше чувствуєм у тим периодзе живота, хтори мам лї, а повем и/або укажем свойо потреби и жаданя. Тиж, и вижаданя и цилї и цо зоз нїма робим, зоз чим ше цешим, хто- слухам, алє насправди вислухам особу хтора мнє жада пори и яки людзе коло мнє, чи жадам меняц дацо, хтори ми весц дацо о своїх потребох и чувствох. Думам же то єден цикави експеримент хтори може принєсц вельки пременки у одношеньох зоз другима, алє и зоз собу. Мож себе подаровац даяки миниятурни дарунок хтори будзе вше з нами (наруквицу, персцень, декоративни деталь) и хтори нас будзе здогадовац на новорочну одлуку – гутори Ирина Шанта.

фамелийох у хторих добри одношеня, фамелийни збераня маю и едукативне и терапийне значенє. Едукативне, бо дзеци уча як ше формує фамелийне заєднїцтво, та ше так буду справовац док буду мац свою фамелию, а терапийне, бо ше моцнї чувство припадносци и дзеци поставаю свидоми же ше су у фамелиї безпечни и же им фамелия поможе у ришованю проблемох.

НА КВАЛИТЕТ ЖИВОТА ДУМАЦ ЦАЛИ РОК На квалитет фамелийного живота треба думац цали рок, а на добре препровадзени час за швета може вплївовац и материялна ситуация фамелиї.

– Озбильнєйши конфликти ше зявюю там дзе ше сцека од конфликта кед йому час. Там дзе присутна илузия же любов сама направи добри одношеня. Любов нам дава моц и енерґию, алє кед нє маме подобну вредносну систему як наша пара, зменшуєме можлївосц тимского справованя. А тимске справованє ключне у малженстве. Прето важне на початку вязи вельо преверйовац як друга особа роздумує, цо єй ва-

20 РУСКЕ СЛОВО

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

жне, яки ма цилї, а тиж буц отворени за можлївосц же ше людзе предумую и меняю становиска. Теди час превериц зоз собу кельо сом порихтана/и правиц компромиси. До вредносней системи уходзи и материялна ситуация, одвит на питанє у хторей мири и прецо ми важни пенєж. У тим контексту, двойо ше нє буду складац теди кед єдно сце вецей куповац и мац, а друге менєй. Лєбо кед обидвойо сцу вельо, а нє маю можлївосци. У тим остатнїм прикладу оптимистичнєйша ситуация, прето же вєдно маю исти циль, та ше можу догваряц на хтори способ мож витвориц тот циль. Даєдним людзом милше мац малючки символични ядловец зоз обичнима лампочками, погар обичного вина, другим важне мац креативни и нєобични символи, трецим драги символи, вельо єдзеня, драги напой. Кажде ше ма право справовац у одношеню на свойо можлївосци и уживац, и худобни, и богати – гутори Ирина Шанта. Узвичаєне думанє же за швета нє добре и нє крашнє буц сам.

– Нє ґенерализовац бим и нє муши буц точна предпоставка же жалосне швето препровадзиц сам/а. Маме звикнуце так роздумовац вироятно пре реклами хтори фаворизую позитивносц (дараз и штучну) кед бешеда о шветох. Даєдним поєдинцом одвитує буц сам, бо так любя. Кед нє любя буц сами, можебуц найлєпши совит унапрямиц их ґу другим людзом. Ґрупа, гоч хтора на тим швеце, а насампредз гевта хтору сами вибераме, може мац барз добри ефект на менталне здравє, алє знова наглашуєм же лєм у ситуацийох кед то вибор особи. Стари вше треба же би мали резервоване место у ширшей фамелиї, а млади треба же би пестовали уважованє старих. Даєдни стари за швета окреме чувствительни пре свойо причини (жаль за даким хто вецей нє з нїма, жаль за здравим целом, здогадованє на традицию хтора вецей нє модерна итд.), та швета одлична нагода же би стари приповедали свойо приповедки, же би ше вредновало їх искуства – гутори Ирина Шанта. ЛЮБОВ И МЕДЗИСОБНЕ ПОМАГАНЄ Нови рок и Крачун пре виру, традицию и свою символику початка нового живота и нового року и обичаї дарованя можу допринєсц же би ше одношеня унапредзело, злєпшало, же би ше дало позитивни приклад дзецом и младим членом фамелиї, алє на тим треба робиц.

– Фокус треба положиц на любов и медзисобне помаганє. Дзеци ше уча о живоце у найвекшей мири „по моделу”, кед ше припатраю як родичи комуникую, хто, цо и кельо роби, чи постої подзелєне у роботи чи шицки робя шицко, та так и за швета. Дзеци чувствую енерґию у фамелиї. Кед родичи радосни, бо маю часу препровадзиц приємни и святочни хвильки вєдно, и дзеци буду радосни. Думам же ше треба намагац справовац ше у складзе зоз своїма чувствами, та спонтано будзе приємна атмосфера. Тиж, у контексту теми важне знова надпомнуц же нє катастрофа и кед ше дахто повадзи праве за швета, бо кед хронїчно нє кладу проблеми под тепих, вони ше и помиря. Важне дзецом указац же конфликт состойна часц живота и же нєт вельо лоґики буц штучни и под масками за швета (окрем на маскембалу) лєм прето же на телевизиї шицки нашмеяни коло ядловца. Думам же нєт потреби наглашовац же кед у тим контексту споминам конфликт, нє думам на насилство – гутори Ирина Шанта. Швета за фамелию треба же би були красни, розтерхуюци, же би прешли у злагоди и же би були и красни одпочивок.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

Фото О. Живкович

famelija@ruskeslovo.com

СВОЙО ДОПРИНОШЕНЄ НАЙ ДА КАЖДИ ЧЛЕН ФАМЕЛИЇ Дежурства занятих у Центру за социялну роботу у Вербаше указую же у фамелийох за швета єст вецей проблеми, бо нам ше явяю людзе лєм теди кед маю проблеми и чежки ситуациї, хтори нє можу ришиц сами, гутори Надица Цап, социялни роботнїк у тим центру – Людзе ше звикню на одредзени способ функционованя їх фамелиї и кед за швета шицки вєдно, кед гужва и кед ше ґу Надица Цап шицкому помиша алкогол, комуникация ше зна закончиц зоз зваду, а дакеди и аґресию и насилством. Заняти у Центру ше стретаю углавним зоз фамелиями теди кед вони маю даяки проблеми, а ясне же вельо векша часц фамелийох жиє през рок и за швета у злагоди, у добрей комуникациї и конструктивних, потримуюцих одношеньох. Же би людзе у малженстве були щешлїви як теди кед ше забавяли, муша ше голєм исто тельо потрудзиц, а ясне же приход дзецох вимага же би ше живот реорґанизовало. Рецепт за щесце нє постої, кажда фамелия и щешлїва и нєщешлїва на свой способ и важне знац же щесце нє приходзи саме по себе, алє же ше маю потрудзиц и дац свойо доприношенє шицки члени фамелиї – гутори Надица Цап.

– Уживац, нє обчековац же нам други можу читац думки, уживац у єдзеню, нє буц на диєти през швета, допущиц своїм дзецом же би уживали у єдзеню, франтовац, прилапйовац франти и на свой рахунок, бешедовац вецей о идейох а менєй о других людзох, бавиц же зоз дзецми и шицко гевто за цо нє маме досц часу, лєбо можлївосци, у обичних дньох. Швета насправди окремни, прето же робота постава менєй важна, а людзе и опущованє поставаю найважнєйши – гутори Ирина Шанта.■

РУСКЕ СЛОВО 21

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

ЗА ШВЕТА У ДОБРИМ РОЗПОЛОЖЕНЮ Як и каждого року, концом децембра, вочи Крачуна и Нового року панує окремна шветочна атмосфера, з вельо емоциями, позитивней енерґиї и возбудзеня. Зводзи ше рахунки и троши пенєжи, а психолоґове гваря же то период кед фамелия треба же би була вєдно. Шветочна атмосфера дзвига розположенє и младим и старим Пише: Мартица ТАМАШ

У

приоритети, хтори социялни маски ми пасираю, а од хторих сом вистата/и итд. За Нови рок одлична нагода обрациц ше ґу себе и своїм потребом. Вироятно би було добре занїмац ше зоз тоту тему през цали рок, алє днї лєца, вистати зме и нє маме досц часу – гутори Ирина Шанта. Фамелийни и малженски кризи ше знаю интензивовац за швета и под час рочних одпочивкох, окреме кед фамелия або пара маю турбулентни або нєзадоволююци одношеня, та чи мож тоти днї вихасновац ВАЖНЕ КРАШНЄ КОМУНИКОВАЦ як нагоду за злєпшанє одношеньох у фамелиї.

– Инспиративни способ похопйованя живоШвета то нагода за векше указованє емоцита то кед знаме же тото дзе сом нєшка, то у йох и креативносци у фамелийних одношеньвекшини случайох пошлїдок моїх одлукох од ох, а вельо препровадзеного часу вєдно може вчера. Турбулентни або нєзадоволююци одвиволац нєскладаня и звади, цо потвердзую и ношеня вше маю свою историю. О нєзадовоискуства малженских и фамелийних психотельстве важне бешедовац теди кед ше то порапеутох, хтори после шветох и рочних одпочувствує, нє одкладац, прето же у процивним чивкох маю найвецей роботи. воно часто нарошнє и нє сцекнє само од себе. Мастер психолоґиї, Ирина Шанта, хтора роАбо указац. Сцеканє од конфликту найсиґурби як психолоґ у Центру за социялну роботу нєйша драга ґу звади. За швета фамелиї можу општини Кула, гвари же кажде праве през почувствовац кризу прето же ше намагаю швета, кед ма вецей шлєбодного часу, баржей справовац „нормално як и шицки други”, а анализує свой живот. вельо положене под тепих и барз су далєко од – Швета, рочнїци и родзени днї маю улогу своїх потребох. У таких фамелийох би було врациц людзох до „тераз и ту”. Думам же фанидеалне кус ше „побавиц” та, наприклад, натастична ствар при людзох то потреба, на Ирина Шанта правиц новорочну одлуку же од 1. януара посимволични способ, унапрямиц думки ґу темом о хторих нє маме звикнуце роздумовац кажди дзень, як вем и/або укажем свойо нєзадовольство, та гоч дакого забоцо то як ше чувствуєм у тим периодзе живота, хтори мам лї, а повем и/або укажем свойо потреби и жаданя. Тиж, и вижаданя и цилї и цо зоз нїма робим, зоз чим ше цешим, хто- слухам, алє насправди вислухам особу хтора мнє жада пори и яки людзе коло мнє, чи жадам меняц дацо, хтори ми весц дацо о своїх потребох и чувствох. Думам же то єден цикави експеримент хтори може принєсц вельки пременки у одношеньох зоз другима, алє и зоз собу. Мож себе подаровац даяки миниятурни дарунок хтори будзе вше з нами (наруквицу, персцень, декоративни деталь) и хтори нас будзе здогадовац на новорочну одлуку – гутори Ирина Шанта.

фамелийох у хторих добри одношеня, фамелийни збераня маю и едукативне и терапийне значенє. Едукативне, бо дзеци уча як ше формує фамелийне заєднїцтво, та ше так буду справовац док буду мац свою фамелию, а терапийне, бо ше моцнї чувство припадносци и дзеци поставаю свидоми же ше су у фамелиї безпечни и же им фамелия поможе у ришованю проблемох.

НА КВАЛИТЕТ ЖИВОТА ДУМАЦ ЦАЛИ РОК На квалитет фамелийного живота треба думац цали рок, а на добре препровадзени час за швета може вплївовац и материялна ситуация фамелиї.

– Озбильнєйши конфликти ше зявюю там дзе ше сцека од конфликта кед йому час. Там дзе присутна илузия же любов сама направи добри одношеня. Любов нам дава моц и енерґию, алє кед нє маме подобну вредносну систему як наша пара, зменшуєме можлївосц тимского справованя. А тимске справованє ключне у малженстве. Прето важне на початку вязи вельо преверйовац як друга особа роздумує, цо єй ва-

20 РУСКЕ СЛОВО

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

жне, яки ма цилї, а тиж буц отворени за можлївосц же ше людзе предумую и меняю становиска. Теди час превериц зоз собу кельо сом порихтана/и правиц компромиси. До вредносней системи уходзи и материялна ситуация, одвит на питанє у хторей мири и прецо ми важни пенєж. У тим контексту, двойо ше нє буду складац теди кед єдно сце вецей куповац и мац, а друге менєй. Лєбо кед обидвойо сцу вельо, а нє маю можлївосци. У тим остатнїм прикладу оптимистичнєйша ситуация, прето же вєдно маю исти циль, та ше можу догваряц на хтори способ мож витвориц тот циль. Даєдним людзом милше мац малючки символични ядловец зоз обичнима лампочками, погар обичного вина, другим важне мац креативни и нєобични символи, трецим драги символи, вельо єдзеня, драги напой. Кажде ше ма право справовац у одношеню на свойо можлївосци и уживац, и худобни, и богати – гутори Ирина Шанта. Узвичаєне думанє же за швета нє добре и нє крашнє буц сам.

– Нє ґенерализовац бим и нє муши буц точна предпоставка же жалосне швето препровадзиц сам/а. Маме звикнуце так роздумовац вироятно пре реклами хтори фаворизую позитивносц (дараз и штучну) кед бешеда о шветох. Даєдним поєдинцом одвитує буц сам, бо так любя. Кед нє любя буц сами, можебуц найлєпши совит унапрямиц их ґу другим людзом. Ґрупа, гоч хтора на тим швеце, а насампредз гевта хтору сами вибераме, може мац барз добри ефект на менталне здравє, алє знова наглашуєм же лєм у ситуацийох кед то вибор особи. Стари вше треба же би мали резервоване место у ширшей фамелиї, а млади треба же би пестовали уважованє старих. Даєдни стари за швета окреме чувствительни пре свойо причини (жаль за даким хто вецей нє з нїма, жаль за здравим целом, здогадованє на традицию хтора вецей нє модерна итд.), та швета одлична нагода же би стари приповедали свойо приповедки, же би ше вредновало їх искуства – гутори Ирина Шанта. ЛЮБОВ И МЕДЗИСОБНЕ ПОМАГАНЄ Нови рок и Крачун пре виру, традицию и свою символику початка нового живота и нового року и обичаї дарованя можу допринєсц же би ше одношеня унапредзело, злєпшало, же би ше дало позитивни приклад дзецом и младим членом фамелиї, алє на тим треба робиц.

– Фокус треба положиц на любов и медзисобне помаганє. Дзеци ше уча о живоце у найвекшей мири „по моделу”, кед ше припатраю як родичи комуникую, хто, цо и кельо роби, чи постої подзелєне у роботи чи шицки робя шицко, та так и за швета. Дзеци чувствую енерґию у фамелиї. Кед родичи радосни, бо маю часу препровадзиц приємни и святочни хвильки вєдно, и дзеци буду радосни. Думам же ше треба намагац справовац ше у складзе зоз своїма чувствами, та спонтано будзе приємна атмосфера. Тиж, у контексту теми важне знова надпомнуц же нє катастрофа и кед ше дахто повадзи праве за швета, бо кед хронїчно нє кладу проблеми под тепих, вони ше и помиря. Важне дзецом указац же конфликт состойна часц живота и же нєт вельо лоґики буц штучни и под масками за швета (окрем на маскембалу) лєм прето же на телевизиї шицки нашмеяни коло ядловца. Думам же нєт потреби наглашовац же кед у тим контексту споминам конфликт, нє думам на насилство – гутори Ирина Шанта. Швета за фамелию треба же би були красни, розтерхуюци, же би прешли у злагоди и же би були и красни одпочивок.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

Фото О. Живкович

famelija@ruskeslovo.com

СВОЙО ДОПРИНОШЕНЄ НАЙ ДА КАЖДИ ЧЛЕН ФАМЕЛИЇ Дежурства занятих у Центру за социялну роботу у Вербаше указую же у фамелийох за швета єст вецей проблеми, бо нам ше явяю людзе лєм теди кед маю проблеми и чежки ситуациї, хтори нє можу ришиц сами, гутори Надица Цап, социялни роботнїк у тим центру – Людзе ше звикню на одредзени способ функционованя їх фамелиї и кед за швета шицки вєдно, кед гужва и кед ше ґу Надица Цап шицкому помиша алкогол, комуникация ше зна закончиц зоз зваду, а дакеди и аґресию и насилством. Заняти у Центру ше стретаю углавним зоз фамелиями теди кед вони маю даяки проблеми, а ясне же вельо векша часц фамелийох жиє през рок и за швета у злагоди, у добрей комуникациї и конструктивних, потримуюцих одношеньох. Же би людзе у малженстве були щешлїви як теди кед ше забавяли, муша ше голєм исто тельо потрудзиц, а ясне же приход дзецох вимага же би ше живот реорґанизовало. Рецепт за щесце нє постої, кажда фамелия и щешлїва и нєщешлїва на свой способ и важне знац же щесце нє приходзи саме по себе, алє же ше маю потрудзиц и дац свойо доприношенє шицки члени фамелиї – гутори Надица Цап.

– Уживац, нє обчековац же нам други можу читац думки, уживац у єдзеню, нє буц на диєти през швета, допущиц своїм дзецом же би уживали у єдзеню, франтовац, прилапйовац франти и на свой рахунок, бешедовац вецей о идейох а менєй о других людзох, бавиц же зоз дзецми и шицко гевто за цо нє маме досц часу, лєбо можлївосци, у обичних дньох. Швета насправди окремни, прето же робота постава менєй важна, а людзе и опущованє поставаю найважнєйши – гутори Ирина Шанта.■

РУСКЕ СЛОВО 21

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

я

женоблоґ

и

Я

Пише: Ясмина ДЮРАНЇН

нєт нїч. Аж саму себе нє можем препознац! Кед шестри чули же сом купела нови ядловец, скоро ше здули, бо озда вони перши славя Крачун, та у нїх треба же би бул перше оквецене, а нє у мнє. На концу так и випадло. А чула сом зоз преверених жридлох же єдней особи, а вона ше сиґурно препозна у тим, ґомбулї през Крачун остали у шкатули под ядловцом. Цоже кед чловек нє сцигнул! Цар! Вообще нє реаґуєм на тото мойо пожнєнє, як цо бим скорейших рокох. Цалком сом змирена. Анї ше нє секирам, анї себе нє наберам. Пущела сом най ме ноши час. И вше частейше роздумуєм о тим же ше то и наша мац так пририхтовала за тото швето, нє тельо пре ґомбулї и златка, алє прето же би и ми полюбели тото шицко цо ше робело пред Крачуном. Прето же Крачун, у ствари, час кед ше цала фамелия зидзе до обисца и у шветочней атмосфери препровадзи тоти швета. Мац нас научела тото цо и ми, на поштредни способ, учиме нашо дзеци. Позберац наймилших голєм тоти даскельо днї у року. То поука цо ю чловек ноши у себе цалого живота. Та, уж кед так, наисце бим нєшка могла поквачиц нови ґомбулї на нови ядловец. И дзеци ми у тим, ґарант, поможу. Лєдво чекам пойсц дому! Щешлїви швета!■☺

photofunia

ЦО ШЕ СКРИВА ЗА КРАЧУНОМ

email: jasmina.djuranin@gmail.com www.zenoblogija.com

ке же би то було кед бим и того децембра нє писала о Крачунє, квиценю, ґомбульох, пакецикох и шицких злагодох и нєзлагодох котри нас вше залапя концом каждого рока. Уж барз добре знаце як барз любим тоти новорочни швета. Цо же можем кед нас мац так научела!? Крачун вше квицела з окремну увагу, вше напредок обдумала якей фарби буду ґомбулї, гоч скорей нє мож було тельо виберац як нєшка. И житко зме вєдно шали, и швичочки кладли койкадзи. Сучасна технолоґия попреплєтала ше з нашима каждодньовима животами, та и з Крачуном, и помали залапела и нас. Думам на мойо шестри. Нєпреривно себе посиламе туторияли як треба оквециц ядловец, у рижних комбинацийох, як и з чого мож направиц ґомбулї и вшелїяки прикраски, икебани... Я шицко одпатрела, и нє лапала сом ше до роботи. Поучена зоз скорейшим искуством, за мнє нє важи тота стара – цо очи видза, руки справя. У глави гей, алє иншак – жалосц божа! Прето сом ше застановела на припатраню – видео знїмкох и авзлоґох. И, най будзем цалком щира, пред двома тижнями сом купела нови ядловец, праве таки яки сом сцела. Виняла сом го зоз шкатули, розширела конари, а вон и далєй стої таки оголєни. Днями ше на ньго припатрам, алє од квеценя

22 РУСКЕ СЛОВО

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

УРУЧЕНИ ПОКРАЇНСКИ ПРИПОЗНАНЯ ТАЛАНТИ” ”

НАГРАДИ И КОЦУРСКИМ ШКОЛЯРКОМ И НАСТАВНЇЦОМ Традицийне покраїнске припознанє ,,Таланти” надареним школяром з Войводини и їх ментором уручене прешлей стреди, 11. децембра, у голу Покраїнскей влади у Новим Саду. Припознаня до стали вкупно 171 школяр и їх менторе у основних, стреднїх и музичних школох. Вони у школским 2018/2019. року посцигли визначни резултати на републичних змаганьох у жеми и иножемстве у обласцох науки, технїки, уметносци и язика. Шесцеро надарени школяре достали специялни дипломи з пенєжнима наградами од по 55 тисячи динари, осемдзешат тройо школяре достали дипломи и награди од по 29,5 тисячи динари, а осемдзешат двойо менторе дипломи и награди од по 14,5 динари.

Медзи школярами котри до стали припознаня и пенєжни награди були и бувши школярки Основней школи ,,Братство єдинство” зоз Коцура Наташа Тамаш и Катарина Кулич, як и їх наставнїци Снежана Шанта и Бояна Петрович. Награди достали за посцигнути резултати на Републичним уровню змаганя зоз руского язика и сербского як нємацеринского язика. Припознаня им уручел подпредсидатель Покраїнскей влади Дьордє Миличевич вєдно зоз покраїнским секретаром за спорт и младеж Владимиром Батезом и покраїнским секретаром за културу, явне информованє и одношеня з вирскима заєднїцами Драґану Милошевич. О. Р.

У ДЮРДЬОВЕ

КУД „ЖАТВА” НАСТУПЕЛО НА РТС

„ЗАГРАДКА” У ШКОЛИ

МЛА ДИ КОЛЯДОВАЛИ ЗА ЕМИСИЮ НАШО КРАЧУНИ” ”

Школярох руских оддзелєньох першей и штвартей класи у Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове пияток, 13. децембра, нащивела одвичательна редакторка часопису „Заградка” Мелания Римар. Шицки вони вредни сотруднїки, окреме тоти у штвартей класи. Поряднє, каждого мешаца їх учителька Мелания Саламун посила до Редакциї голєм по єдну-два литературни и подобово роботи, та ше нащиви шицки радовали, бо Елеонора Винаї и Ваня Роман зоз штвартей класи достали награди за роботи обявени у „Заградки” у прешлим школским року. Награду достала и Ясмина Мудри зоз руского оддзелєня седмей класи.

– Школяре барз любя видзиц свойо роботи у нашей „Заградки”. Кед ю достаню перше глєдаю чийо роботи обявени, а вец ше вєдно радую зоз товаришами. Дзечнє ю читаю и поряднє ю хаснуєме у настави, так же є часц образованя при наших дзецох, гварела учителька Мелания Саламун. Першокласнїки зоз учительку Єлену Кухар тераз до свойого часописа посилаю лєм рисунки, алє обецали же накадзи науча писац шицки букви и вец складац виреченя, буду вредни читаче и сотруднїки „Заградки” як и їх старши товарише – гварела учителька Мелания Саламун. С. С.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

Младежска мишана шпивацка ґрупа КУД „Жатва” прешлого викенду, 8. децембра, наступела у студию РТС-у на Кошутняку, у Беоґрадзе. Коцурски млади знїмали прилог за емисию ,,Нашо Крачуни” котра будзе емитована на Першей програми РТС 24. децембра на 23 годзин. У емисиї були представени крачунски обичаї числених националних заєднїцох котри жию у Войводини. З тей нагоди Младежска мишана шпивацка ґрупа одшпивала коляду, за цо их пририхтала Агнета Тимко-Мудри, а на гармоники их провадзел Павле Венчельовски зоз Руского Керестура. За тото госцованє младих зоз Коцура предложел Национални совит Руснацох. Як гварел предсидатель КУД „Жатва” Микола Шанта, було то вельке и красне искуство участвовац у такей велькей продукциї. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 23

Число 28 Ушорела: Славица ФЕЙСА

МАМЕ ШТИРИ НОВИ КНЇЖКИ Знаце цо нове? Тей єшенї зме думали на вас и обявели зме аж штири кнїжки, и то за шицки возрости, од двох рокох, та аж по старших основношколцох, а мож повесц же би було добре кед би даєдну з нїх и старши вжали до рукох. Починаме од наймладших, а слово о кнїжки Любици Фа Гарди „Як ше тройо прашатка рихтали за жиму”, хтора перша видрукована у едициї кнїжки за наймладших „Заградка”. А вец ту и кнїжки писньох и приповедкох: „Боси по праху” Силвестера Макая, писнї „За главки у лавки” Ирини Гарди Ковачевич, и приповедки, односно поуки у кнїжки „Їжик голик”, Юлияна Тамаша хтору, як зме спомли, окрем дзецох, можу пречитац и старши. Но, рушме од початку

Любица ФА-ГАРДИ

„Як ше тройо прашатка рихтали за жиму” Софронка, Онуфри и Петрик прашатка хтори ше любя бавиц и вилєговац ше на слунку. Бависко им на першим месце, алє зато нє мож повесц же о другим нє роздумую. Цо ше случи кед єдного дня задує моцни витор, и кед буря поваля шицко доокола, дознаце кед пречитаце тоту кнїжку – сликовнїцу. Окрем того же Любица написала тоту приповедку, вона ю и барз крашнє виприповедала и през сучасни илустрациї, хтори дзецом од двох по пейц роки єднак важни як и сама приповедка. Любица по тим окреме позната. Тото на цо окреме обрацена увага, то же у кнїжки нєт елементи од хторих би ше дзеци бали, нєт „страшного вовка”, а зложни прашатка з того цо ше им случело годни цошка и научиц. У НВУ „Руске слово” потераз нє видрукована сликовнїца на таким грубим паперу, а тота праве така. Гоч як ше з ню „понарабя”, чежко же ше на нєй справя „уха”, а ище чежше ю годно подрец и погужвац.

24 РУСКЕ СЛОВО

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

slovecko@ruskeslovo.com

Силвестер МАКАЇ

„Боси по праху” У кнїжочки „Боси по праху” Силвестера Д. Макая призначени писньочки и приповедки з хторих сце годни видзиц яке дакеди давно було дзецинство ваших бабох и дїдох, як ше вони бавели и чому ше радовали. Тиж так, ту можеце дознац и як нєшка баби и дїдове видза дзецинство своїх унучатох, кед и бависка и интересованя цалком иншаки. Алє, верце, увидзице же розлики анї нє таки барз вельки. Кажде люби розпуст, дахто ше учиц, дахто нє, алє шицки чекаю Дїда Мраза и дарунки од нього, а влєце читаю днї кед почню паковац куфри за одход на морйо. Каждому його дзецинство найкрасше, алє тота кнїжочка нас учи же кажде дзецинство красне. Часи ше меняю, алє дзецинска мрия и любопитлївосц вше исти – безгранїчни!

Ирина ГАРДИ КОВАЧЕВИЧ

„За главки у лавки” З писньох поетеси Ирини Гарди Ковачевич дознаце вельо того, та и як то випатра кед ше барз люби свойого пшичка, и маче, та и курчатко, а найважнєйше – же без бависка наисце нє мож так добре роснуц и вироснуц. И точно видно же хтори писньочки за наймладших, а хтори за кус старших, та з нїх годно вицагнуц поуку и цошка научиц, праве так як кед би пред собу мали дидактични материял, бависка, а нє писнї. У писньох є вше щира, зна як ше ґу дзецом треба „озвец”, а то анї нє чудне кед „черпа” з такого богатого животного и литературного искуства, яке ма.

Юлиян ТАМАШ

„Їжик Голик” Кнїжку „Їжик Голик”, у чиїм поднаслове пише же то поуки за дзеци и старших, можу читац дзеци, а барз би було добре кед би ю пречитали и родичи, односно, найлєпше ю читац вєдно. У нєй призначени пригоди и бешеди хтори вєдно доживюю дїдо и унук, и вєдно пренаходза одвити на вшелїяки питаня, од тих каждодньових дробнїчкох по тоти важни, хтори указую драгу през живот. Найважнєйше же вони двоме у тей роботи єднаки.

– Дїдо уважує кажде питанє, бо зна же нєт подли питаня, лєм одвити, а унук почитує дїдово поуки, бо зна же приходза з богатого искуства. Аж дакеди и дїдо цошка научи од унука, бо дзеци часто мудрейши од старших. Животни лекциї кажде муши научиц сам, алє помага кед маш доброго учителя!

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ З МИРОНОМ ДЖУДЖАРОМ ЗОЗ ШИДУ

О РУСКИМ ШЕ У СРИМЕ БУЛ ХТО ОСТАРАЦ Пише: Владимир ДЇТКО

АКТИВНИ У СПОРТУ Мирона Джуджара вше прицаговал спорт, та и у узретших рокох бул активни у спортскей секциї КПД „Дюра Киш”, кед слово о наступох на СБ „Яша Баков”. Змагал ше у шаху, ґуґланю, малим фодбалу и штреляцтве, а доставал и припознаня. У младосци бул активнєйши у Ловарским дружтве „Орел” у Бачинцох, баржей як особа хтора ше старала о карменю и допатраню дзивини, яґод прави ловар. Джуджар познати и по тим же зна увариц барз добри ловарски котлїк.

26 РУСКЕ СЛОВО

У тей хвильки Мирон Джуджар пензионер зоз Шиду, руску културу баржей провадзи як нащивитель културних и других збуваньох у тим месце, а донєдавна бул єден з активних учашнїкох. До рускей култури и КПД „Дюра Киш” уключел ше пред означованьом ювилея 250-рочнїци од присельованя Руснацох на тоти простори. И нє лєм до култури, алє и до роботи вшадзи там дзе требало

З

а роботни акциї Мирон бул заинтересовани кед ше будовало нови Руски дом, и вше розположени помогнуц и кед ше означовало гоч котри векши швета и преславох, а окреме кед ше означовало вельки ювилей – 250. рочнїцу приселєня Руснацох, односно кед и урядово отворени Руски дом.

– Теди ше руска свидомосц „пребудзела” нє лєм при мнє, алє и при велїх других Руснацох, и то бул порив же би ше за наших людзох и руску културу цошка зробело. Руснаци ше вше баржей почали зазберовац и нащивйовац рижни програми и манифе стациї, ожила руска бешеда, а було и тих хтори ше уключели до роботи секцийох уж спрам вибору и прихильно сцох. Праве ше и мнє таке случело же сом ше опредзелєл за драмски аматерски живот – приповеда нам Мирон Джуджар. Кед режисер Цветин Аничич рихтал представу „Франкенштайн”, Миронови додзелєна улога полицая. Добре почало на пробох, була позитивна атмосфера, алє нажаль, пре здравствени причини Мирон нє участвовал на премиєри, та анї познєйше на наступох, гоч зоз ансамблом одходзел на велї го сцованя. Представа наисце була цошка нове и нєкаждодньове, мала замерковани успишни наступи и

позитивни критики. О єден час, наш собешеднїк ше одшмелєл на нови ґлумецки крочай. СЦЕЛ ДОБРЕ – КПД „Дюри Киш” понукнуте же би ше порихтало монодраму и я ше приявел. Слово о монодрами „Вични бриґи” Серафини Макаї. Побешедовал сом зоз авторку текста, а пририхтовац ми ю помогнул и Мирон Канюх (Михеон Хун Кан). Наступел сом премиєрно на трецим Фе стивалу монодрами хтори орґанизовала Руска матка 2005. року у Новим Сад зе, а по сле того шлїд зели вивод зеня у Шид зе, Кули, Коцуре, та и у Вуковаре. А кед ше у Дружтве рихтало „Руску свад збу”, зверена ми улога млодового оца. „Руска свад зба” першобутно витворена по идеї Борислава Барни, а познєйше и по идеї Венямина Бульчика – здогадує ше Джуджар. Од уметнїцких водох наш собешеднїк ше надумал кус одпочинуц, та превжал функцию предсидателя Скупштини Дружтва, потим прилапел членство у Управним одборе, а вец по стал и подпредсидатель Дружтва. Гвари же ше нєпреривно закладал за чуванє и унапред зованє руского язика и бешеди, 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

а у медзичаше обачел же при людзох ентузиязем кус-покус опадовал, а доокола ше вше менєй бешедовало по руски. Ми-

рон дал щицко од себе же би голєм раз тижньово у Дружтве були отримани годзини рускей бешеди дзе би шицки медзи собу бешедовали по руски и же би ше там шицки дружели. Така його идея до ставала потримовку, медзитим, у живоце нє зажила. НЄ МОЖ БЕЗ ПОТРИМОВКИ – Дакеди себе думам же нє мам з ким побешедовац по руски, а вид зи ше ми же нам нашо руски предняки гуторя цо

и як би треба ло зробиц же би ше дацо пременєло, и то баржей як даяка „дияґноза”, алє нє даваю источасно и „терапию”, одно сно ришенє же цо треба робиц же би було иншак. Кед сом почал ґлумиц, думам же сом на якиш спо соб „пребил ляд” и верел же то буд зе порив младшим же би ше и вони уключели до драмскей секциї. То ше теди нє случело и думам же сом можебуц требал буц упартейши, и нє требал ставац. Додал бим и тото же сом на литературних веча рох чи тал по е зию, алє вид зим же младих тота обласц нє так барз интере сує – преМирон з Верунку Надь швечени Джуджар, гоч памета як свадзебни оцец и мац же и вон у младо сци нє мал вельо часу за руску културу, бо з Бачинцох 1970. року пошол робиц до Кули до „Еми технїки”. Тот период по добрим памета, бо гвари же бул млади, одход зеЗ ДРУЖТВА ҐУ МАТИЧАРОВИ ло ше на иґранки до Руского Кере стура, бавел фодбал за ФК „Русин”, одход зел Мирон ше цеши же на „Червену ружу”... По одслуженю вой до Дружтва ска, кратши период бул у Кули, а вец по„Дюра Киш” шол до Бачинцох и почал робиц у Шид свойочасово зе у „Шидтрансу”, потим у „Имо су”, а уключел и младшого сина од 1980. року у „Шида лу” дзе остал аж Мирослава хтори по 2000. рок. Нєшка ма вецей часу за тоу оркестру грал на то цо го окреме интере сує. тамбурки.

– Любим пречитац добру руску кнїжку, Наташа Бульчик нашо новини, провадзим збуваня о Рубула активна снацох и прейґ радия и телевизиї. Любим у фолколрней секциї, по стретац прительох и познатих, а окрета ше праве там, у Дружтве, ме кед медзи собу можеме шлєбодно поспатрели, полюбели бешедовац и о „руских питаньох” и кед и побрали. таки бешеди конструктивни – гвари на Нєшка жию концу Мирон Джуджар.■ у Новим Садзе. У монодрами „Вични бриґи”

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МИРОН ЖИРОШ: ПРИВРЕДНИ ЖИВОТ РУСНАЦОХ (XXV)

РОЗСЕЛЬОВАНЄ И НОВИ МИҐРАЦИЇ Пририхтал: Микола ШАНТА

И попри тим же присельованє Русинох до Южней Угорскей зоз Горнїци у ширшим значеню слова облапя Польску и Мадярску Горнїцу (руску жем у Словацкей у Карпатох и за Карпатами), одвива ше сукцесивно з векшим числох приселєнцох 1751, 1763/1764. року, вец после Мадярскей револуциї 1848. року, та по 1880, зоз „словацкей Лемковщини”, и од 1890. по 1918, и познєйше зоз „польскей Лемковщини” и Галичини. Часц остатнїх приселєнцох сцигує аж до Босни. Шицки три насельованя нє строго институционовани и вязани за строге подруче

Приселєни Лемки (Горняци) у Пиштинцох, Старей Бинґули (Фотоґрафия зоз Руского календара за 1930. рок)

Б

Керестурска долїна

28 РУСКЕ СЛОВО

уло то розсельованє першей громади з Керестура и Коцура и блукаюце приходзенє, пресельованє и застановйованє там дзе ше достало роботи, у сущносци хлєба. У каждим чаше и кельо було таких преселєнцох и приселєнцох зоз Горнїци, провадзаца статистика лєбо церковни пописи рижних конфесийох треба ище детально преучиц. Нам ше удало консултовац державну статистику и даєдни церковни, або урбариялни пописи, алє то нє досц же би ше поведло конєчне слово о преселєнцох зоз Лемковщини и Галичини. Пописни податки о пребуваню Русинох/Руснацох и грекокатолїкох зоз 1910. року указую же су ище барз розтрацени на вельким пространстве. Кельо их було у Бачкей, Сриме и Славониї, видно з тих податкох: БАЧ – БОДРОҐ.... ......места 40 ...городи 4 .......Русини 10 760 ......грeкокатолїки 11 680 БЄЛОВАР............ ......места 18 ................ ..........................281 ....................................437 ЛИКА – КРБАВА ........места 6 ................ ..............................6 ........................................6 ПОЖЕҐА ............. ......места 92 ................ .......................2 888 .................................2 986 СРИМ ................. ......места 77 ................ .......................4 642 .................................5 722 ВИРОВИТИЦА .. ......места 19 ................ ..........................439 ....................................677 ЗАҐРЕБ ................ ........места 8 ................ ............................61 ....................................485 Вєдно Русиних/Руснацох у Бачкей, у 44 местох и у Сриме и Славониї у 201 населєним месце було 19 077 особи и 21 850 грекокатолїкох. (Перши том, боки 402-408.) У Бачкей по вецей як 50 особи було у тих местох: Филїпов 78, Бачкерестур 4 400, Коцур 2 451, Кула 456, Стари Вербас 571, Торжа 167, Нови Вербас 571, Вепровач 53, Мали Идьош 51, Ґосподїнци 82, Дюрдьов 1 476 и Нови Сад 332.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

У Сриме и Славониї по вецей як 50 єст у тих местох: Дол- шатву вибераного нашеня, и квалитетним продукованьом ня Влахиничка, у срезу Кутини 82 особи, Андриєвцох 116, жита и кукурици – поставаю приклад домашньому жительШуметє 128, Стари Слатиник 90, Ґромачник 61, Санци 61, ству (Андриєвци, Пишкуревци, Раєво Село и други места Канижа 448, Збеґ 52, Буковлє 88, Ґорнї Андриєвци 63, Ґрижи- у Посавини). Руски землєдїлци, хлопи и жени поставаю чи 74, Одворци 96, Сибинь 139, Слободница 68 Оприсовци приклад як треба обрабяц жем же би бул цо векши урожай 75, Липовляни 275, Нова Субоцка 110, Метла лєс 60, Рекави- и векши хасен, алє и як треба пораїц и отримовац обисца. ца 86, Маґич Мала 124, Брод город 51, Бачинци 611, Беркасово 349, Привина Ґлава 306, Шид 478, Миклошевци 559, ПеСЕЛЄНЄ ДО ПОСАВИНИ тровци 789, Ґрабово 50, Дюричи 59, Раєво Село 62, Вербаня 64, Митровица 327, Пишкуревци 309 и Єлисавац 58. Треба наглашиц же секундарне пресельованє перших Вимагана и очекована векша поверхносц обрабяцей же- приселєнцох до Бачки уж концом ХХ стороча у сущноми, як фундамент роботи и живота вше векшого числа жи- сци представяло обєдиньованє Руснацох до уж оформетельства у валалох маткох, у ствари, єй нє доставанє, як и них парохийох лєбо ґу вирско облапеним филиялом. Же барз мали наднїци були значни мотив секундарней (нука- попри перших сезонских роботнїкох преселєнцох шлїдшнєй) миґрациї перших приселєнцох до Южней Угорскей. зи присельованє „богатших” зоз здобутим пенєжом од Число бивательох у Керестуре и Коцуре ше звекшовало, а предатих обисцох, заробеней и нашлїдзеней жеми, же обрабяца жем цо ю хасновали поставала зоз преширйова- ше уж як фамелиї преселюю, купую вецей жеми, одхоньом валалох, односно дзелєвюю свойо потомство, а поня портох и правеня хижох сле його пристановйованя и вше менша, звекшовали ше и „охудобньованя” зоз дзелєдолїни, копало стари и нови ньом жеми, талу, сином и беґель, ярки у хотаре и у вадзивком, обновює ше стара лалє по шорох и заградох. приповедка, поєдинци зоз Векша тарґовина зоз жему таких фамелийох селя ше шлїдзи после розпредаваня далєй до Славониї, дзе ше Билей пустари, бранє на креознова повторює иста придит од Пештанскей банки на поведка, або одходза зародвацец и вецей роки, а тиж и биц пенєж до Америки. купованє жеми на кредит у Посавина и єй валали, та кулским, вербаским и тораж и Босна були тоти прижанским хотаре. Жем купує клади и шведкове наволайзначне число Руснацох, алє ме го „поколєньского” преше намага цо скорей ю одкусельованя. На свой способ пиц (зняц табулацию), цо ше воно здабе на справованє Преширенє валала коло Данчовей долїни, дзелєнє портох и заградох 1879. року векшому числу купцох и удаптицох селїдбенїцох, чийо ло. На тот способ руски польопривреднїки здобули у блїз- ше пребуванє у лагодним краю закончує зоз звекшаньом косци своїх обисцох векше количество жеми. Єдно число потомства и новим пресельованьом вихованого потоммаєтнєйших польопривреднїкох брало жем под аренду у ства, алє и врацаньом до старого Краю дзепоєдних з нїх. Байши и Малим Идьошу, а велї биреше зоз свою родзину Приселєнци другей и трецей громадки зоз Лемковщини на странских (сербских, нємецких и мадярских) салашох и Галичини приселую без, лєбо лєм з малим капиталом, у Вербаше и Кули жем куповали на кредит од своїх ґаздох. алє з моцну дзеку же би себе олєгчали бидни живот на Горнїци. У найвекшим чишлє притулюю ше ґу дзепоєдНОВА ТЕХНОЛОҐИЯ ПРИНОШИ ВЕКШИ УРОЖАЇ ним фрушкогорским манастиром, поставаю польопривредни роботнїки, викерчую лєси, здобуваю право тоту Уж у ХХ сторочу, дзекуюци лєпшому обрабяню жеми, керчевину єден час хасновац задармо и справиц на нєй єй гноєню, ораню, орґанизованшей жатви и тлачидби зоз свойо обисца. Защ лєм, найвекша часц з нїх найпростейтрешками и парнима машинами, лєпше ше чувало зарно и ши и найслабше плацени польопривредни роботнїки урожай житаркох бул векши. Место давен/давних урожай- вшадзи там дзе нашли можлївосц заробиц. Були статкаре, ох од 6 до 7 метерох жита по гольту (1200 квхв.) у наступ- косаче лукох, роботнїки за шицки роботи у сербских ґазним чаше ше зродзело 14 до 15 (1 600 квхв.), кукурици довствох. Приклад Сримскей Митровици и у єй рамикох тиж вельо вецей як скорей, алє урожаї у велькей мири за- обєдиньованє Русинох до своєй громадки, як и манастир вишели од рока, хвилї, дижджох лєбо суши. Поступнє ше Привина Ґлава, Бикич, Пиштинци (Стара Бинґула), Кунят звладує и продукованє цукровей цвикли, бо уж пред вой- гора, при манастире Шишатовац – шведкове початного ну направени цукровнї у Червинки и Вербаше. знаходзеня, алє и напредованя. Кунят гору населєли штирВиселєне жительство до Сриму и Славониї, дзекуюци ме приселєнци, же би их уж у другим поколєню було 15, а свойому знаню и роботи тиж добре напредує у одношеню трецим блїзко 50 особи. По вирскей и националней прина домашнє жительство. Домашнє жительство з подшми- падносци и малженствох, у другим и трецим поколєню хом примало приселєнцох, бо добре плацели „подлу” купе- змишали ше зоз Беркасовчанями, Сримскомитровчанями, ну жем домашнїм, алє кед ю уж „обробели” за добри уро- Бикичанями. Ище вельо роки медзи двома шветовима вожаї и векши хасен, приходзело до зависци и правенє чко- йнами жили и окреме, же би младши поколєня пренаходдох приселєнцом. У нових стредкох руски продукователє зели роботи за себе и у ремеселнїцтве и тарґовини у векше баржей ориєнтую на статкарство, винїцарство и ово- ших местох и городох.■ (Предлужи ше) царство, а зоз добрим пририхтованьом жеми, благочасову 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 29

ДУХОВНИ ЖИВОТ ДЗЕЦКО У НАУКИ, ХРИСТИЯНСТВЕ И ВИРОНАУКИ

ШКОЛЯРЕ И СТАРШИ УЧА ЄДНИ ОД ДРУГИХ Пишу: Лидия КУХАР Мирон ГОРНЯК КУХАР

НЄ БУДЗМЕ ПРЕПРЕЧЕНЄ У ОДРАСТАНЮ Роздумуюци о дзецку и християнстве, педаґоґ др Исидор Ґраорац мал у оглядзе думки рижних авторох з розличних обласцох през историю, хтори углавним у согласносци зоз вирскима змистами и принципами.

– Дзецко символ дозреваня и преображеня по себе, а з часом ше реализує. Кажде з нас ма дзецко у себе, бо чловек, медзи иншим, и хомо луденс – чловек бависка, и прето стретнуце зоз дзецком то и нагода за пременку на лєпше, креативносц и нагода за преображенє. Нє треба трациц контакт зоз дзецинством. Дзецко по себе творче єство, хторе ше намага и ґу самостойносци. Єст рижни гришки у воспитаню и воспитних стилох, а ми меркуйме, нє будзме препреченє у одрастаню и дозреваню – гварел др Ґраорац.

30 РУСКЕ СЛОВО

Єст наукова розвойна психолоґия, алє ше поставя питанє цо циль розвою, кед єст и опадованє функцийох, старенє и умеранє. Дзецко и чловека мож лєпше розумиц кед ше интеґрує знаня зоз науки и виронауки, на хторей дзеци можу научиц о правих вредносцох

С

учасни педаґоґийни, психолоґийни и медицински становиска то же особа настава зоз зачацом, же дзеци и старши уплївую єдни на других, и же и старши можу и треба же би учели од дзецох. Кардиолоґ началнїк у Сримскей Каменїци проф. др сци. мед. Стаменко Шушак на єдней трибини о дзецку и християнстве штредком новембра у Новим Садзе наглашел потребу интеґрованя принципох у науки и християнстве, бо дзепоєдни тренди у сучасним живоце загрожую гуманосц.

сного кед нє будзе чистого шерца як дзеци – гварел др Стаменко Шушак. Участвуюци на спомнутей трибини, прим. мр сци. мед. др Владимир Сакач акцентовал же кажде людске єство то єдна особена еґзистенция.

– При людзох важне же би ше любели, же би пестовали виру, надїю и любов. Животно важне же би нам дахто указовал любов. Вредзи мац у оглядзе присловку же шицко без любови нїч, а нїч з любову шицко – посовитовал др Сакач.

БАВИМЕ ШЕ НА БОГА” ”

BАЖНЕ ВСЕСТРАНЕ ОБРАЗОВАНЄ

– Особа, чловек, настава зоз зачацом, зоз злучованьом хлопских и женских клїтинкох, и од теди треба провадзиц етику живота. Нєшка ше може случиц же дзецко може буц пошлїдок оплодзеного ваїчка єдней мацери хторе росло у плоднїци другей мацери и же го дойчела треца жена, треца мац, на чиїх першох дзецко було у дотику зоз дурканьом єй шерца. Нєшка дзецко може мац и двох оцох, биолоґийного, донатора сперми и того хто го виховює. Нє бавме ше на Бога, док нє научиме буц людзе. А кед научиме буц людзе, вец ше нам нє зосце бавиц ше на Бога. Здогаднїме ше и же нїхто нє войдзе до Царства нєбе-

Як дзеци рошню, живот у сучасним швеце од родичох вимага вельо одреканя, часу, сцерпезлївосци у воспитованю и унапрямованю потомкох на праву драгу. Їх главни задаток нє лєм тот же би дзецко облєкли до найдрагших шматох, же би му куповали найдрагши бависка, алє и же би свойо дзецко крашнє воспитали и понукли му всестране образованє. У тим помага виронаука. Живот у Христу и вира до Бога почина праве зоз фамелиї. Дзеци уча на прикладзе своїх власних родичох. З другого боку маме Церкву – Дом Божи, як и годзини виронауки котри можу помогнуц и научиц 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

duhovni@ruskeslovo.com

дзеци прави вредносци. Велї приповедки зоз Святого писма дзеци уча праве о сцерпезлївосци, доброти, любови ґу себе и своїм ближнїм. Лєм треба пренайсц прави способ и праву драгу по хторей тоти информациї сцигню по дзецински главки и голєм одредзени час ше там и затримаю. А можебуц тоти информациї зоз школскей виронауки постаню ознова актуални о даскельо роки, у глави старших, после адолесценциї, можебуц аж и о даскельо децениї, кед будзе требац ришовац озбильни животни проблеми. И ДУШУ ТРЕБА ЗБОГАЦИЦ Як цо за наше цело важне диханє и пожива, так за нашу душу важна молитва. Модлїц ше можеме вшадзи, у каждей хвильки и кеди за то почувствуєме потребу. Можеме ше модлїц у своєй хижи, на осаменим месце, у канцелариї, у храме. Гоч дзе ше модлїме важне же бизме то робели пре Бога, и за добро других людзох. Кед ше дзецом питаме чи ше модля, добиваме рижни одвити: „Гей, обовязно!”, „Нє, нїґда”, „Лєм дакеди”. Важне дзеци одмалючка учиц молитви и розгварки з Богом. Же то наисце так и же дзеци треба учиц одмалючка, вироучитель ше може прешвечиц у пракси на настави. У роздумованю як би годзини виронауки могли буц иншаки як други и нє починац на исти способ зоз преверйованьом домашнєй задачи, або повторйованьом знаня, добра идея то же би кажда годзина виронауки могла починац и закончовац ше праве зоз молитву. З початку у Дюрдьове то було кус нєзвичайне, модлїц ше у учальнї, алє дзеци тот обичай барз крашнє прилапели. Шицки поставаю, руки поскладаю на молитву и помодля ше. У тих хвилькох кажде ма задаток побешедовац з Богом и подзековац му на шицким цо ма. На таки способ ше дзеци источашнє змирюю од активносцох на одпочивку и пририхтую ше за вирски теми. Раз ше случело же годзина почала без молитви, алє вецей школяре подзвигли руку и надпомли же ше на початку годзини забуло цошка барз важне. Видно же дзеци на молитву патра як на цошка вельке, важне, и нє сцекаю од того. На концу, добре мац на розуме слова св. Йоана Златоустого же дзеци нє случайни добиток и же ми одвичательни за їх спашенє. ■ 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ВЛАДИКА КИР ГЕОРГИЙ ДЖУДЖАР НАЩИВЕЛ УПРАВУ ЗА СОТРУДНЇЦТВО ЗОЗ ЦЕРКВАМИ У БЕОҐРАДЗЕ

ПОДЗЕКОВАНЄ ЗА ПОТРИМОВКУ

Епарх Епархиї св. Миколая кир Георгий Джуджар зоз беоґрадским парохом о. Владиславом Варґом 16. децембра нащивел Управу за сотруднїцтво зоз Церквами и вирскима заєднїцами у Беоґрадзе, дзе их приял директор др Милета Радоєвич зоз сотруднїком Ґаврилом Ґрбаном. Владика з тей нагоди однєсол Святе писмо на руским язику и подзековал Управи за помоц коло видаваня Святого писма и за вельорочне сотруднїцтво и помоц нашей Церкви. Директор Радоєвич ше окреме интересовал за стан у нашей Церкви и виражел жаданє же би ище до Нового року нащивел нашу Епархию и владику у Новим Садзе. О. Р.

У КОЦУРЕ

ПРИВИТАЛИ ВИФЛЕЄМСКИ ОГЕНЬ

Вифлеємски огень мира, хтори принєсли скаути зоз Скаутскей орґанизациї „Пластуни” зоз Закарпатскей обласци у України, 16. децембра, сцигнул и до Коцура. Скаутох з Ужгороду провадзел о. Михайло Шанта, а у просторийох Руского дому их привитали числени Коцурци котри пришли превжац пламень Вифлеємского огня зоз своїма швичками.

– Най тот огень будзе благослов и символ радосци, а вон нє вязани за одредзену вирску заєднїцу, алє го можу хасновац рижни конфесиї – гварел з тей нагоди о. Михайло Шанта.

Представнїки українскей орґанизациї скаутох шицким присутним вирним пожадали же би им Вифлеємски огень, хтори однєшу до своїх домох и запаля на Вилїю, принєсол любов, мир и радосц Рождества Господа Исуса Христа. Истого дня, скаути Вифлеємски огень однєсли и до Нового Саду и до Руского Керестура, а заплановане було и же нащивя Темишвар и Клуж у Румуниї, же би ше на концу врацели до Закарпатя у України. Вифлеємски огень з места народзеня Исуса Христа, у запалєней швички з Вифлеєму, розноши ше по велїх жемох Европи. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 16. децембра нас занавше зохабела наша мила мац и баба

КСЕНИЯ ГАРДИ (1954–2019) з Руского Керестура

КСЕНИЯ ГАРДИ (1954–2019) з Руского Керестура

З любову и почитованьом вично у шерцох красни памятки на ню буду чувац єй наймилши – дзивка Зденка зоз супругом Миколом и унука Даяна Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 16. децембра ме занавше зохабела моя мила

Красни памятки на це будзе чувац Владо Бруґошов Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 11. децембра 2019. року занавше нас зохабела наша

З любову и почитованьом памятку на ню вше буду чувац – Йовґен Роман, бачи Славо зоз супругу Иринку – Романово, як и їх дзеци и фамелия Османович зоз Бєлїни Спочивай у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. децембра нас занавше зохабела

Красни памятки на ню вично у своїх шерцох буду чувац – син Славко, нєвеста Соня и унук Мирослав зоз дзивку Марию. Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 11. децембра 2019. року занавше нас зохабела наша мила шестра и андя

РАШИДА РОМАН народзена Османович (1933–2019) з Руского Керестура

РАШИДА РОМАН (1933–2019) з Руского Керестура

РАШИДА РОМАН народзена Османович (1933–2019) з Руского Керестура Красни памятки на ню вично буду чувац Сопково – Мелана и Яким Спочивай у мире Божим!

З любову и почитованьом вично у шерцох красни памятки на ню буду чувац єй наймилши – дзивка Терезка зоз супругом Златком и унуки Валентина и Лидия Спочивай у мире Божим!

АМАЛИЯ ЕДЕЛИНСКИ народзена Ковач (1934–2019)

КСЕНИЯ ГАРДИ (1954–2019) з Руского Керестура

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 11. децембра 2019. року занавше нас зохабела наша мила

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 16. децембра нас занавше зохабела наша мила мац и баба

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. децембра 2019. року наполнї ше єден жалосни рок як нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба

МАРИЯ ВАРҐА народзена Рускаї (1938–2018) з Руского Керестура Памятку на ню буду чувац син Владимир, дзивка Мария, унук Владимир зоз супругу Геленку, унука Валерия и праунучата Теодор и Кристинка Спочивайце у мире Божим!

Красни памятки на ню вично будзе чувац брат Смаїл зоз супругу Раду, дзецми и унуками, як и дзеци старшого брата – Адо з фамелию з Америки, Алма з фамелию зоз Сараєва и Асмир з фамелию з Белґиї Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 6. децембра занавше нас зохабел наш мили и добри шовґор

СТЕВАН ТУТОРОВ (1935–2019) з Руского Керестура

Вично будземе паметац його доброту – Папуґово Фема и Яким зоз дзецми Спочивай у мире Божим!

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. децембра 2019. року до вичносци ше преселєла наша мила мац

МАРИЯ РАМАЧ народзена Сивч (1936–2019) з Руского Керестура

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. децембра 2019. року до вичносци ше преселєла наша мила мац и баба

МАРИЯ РАМАЧ народзена Сивч (1936–2019) з Руского Керестура

З любову и почитованьом навики Вас буду паметац син Михал и нєвеста Натка Спочивайце у мире Божим!

З любову и почитованьом навики Вас буду паметац – син Любомир, нєвеста Татяна и унуки Михаел и Мелания Спочивайце у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. децембра 2019. року до вичносци ше преселєла наша мила баба и прабаба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. децембра 2019. року до вичносци ше преселєла наша мила баба

МАРИЯ РАМАЧ народзена Сивч (1936–2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом вични памятки на Вас будзе чувац унука Наташа Медєши зоз супругом о. Владимиром и праунуки Владимир и Николая Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. децембра наполнєл ше єден барз чежки рок як нас нєсподзивано зохабела наша мила

МАРИЯ РАМАЧ народзена Сивч (1936–2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом вични памятки на Вас будзе чувац унука Александра и Владимир – Виславсково зоз Нємецкей Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. децембра наполня ше два смутни роки як нас занавше охабел

СИМЕОН СЕҐЕДИ (1940–2017) з Дюрдьова

З любову и почитованьом памятку на ньго навики буду чувац супруга Леона и синове Владимир и Мирослав зоз фамелиями Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. децембра наполня ше 6 смутни мешаци як нас занавше зохабела наша мила мац, баба, прабаба и чукунбаба

СОНЯ КОЛОШНЯЇ народзена Дудаш у Руским Керестуре (1971–2018) зоз Коцура Того дня кед шицки у Коцуре славели вельке швето Миколая, ти нас, мила наша Соньо, барз вчас зохабела. Твойо боляце шерцо занавше ше загашело. Вше зоз тобу у думкох и молитви буду твойо наймилши – мац Гелена, супруг Дзвонко, шестра Наташа зоз супругом Предраґом и дзецми Яну, Стефаном и Ивону Спочивай у мире Божим!

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ЕУФЕМИЯ СИВЧ (1928–2019) з Руского Керестура Красни памятки на ню у своїх шерцох чуваю – дзивка Ксения зоз супругом Янком, унука Весна зоз супругом Дюром, унук Желько зоз супругу Санелу и праунуки – Сашка, Тина, Кристиян и Тамара з фамелию Спочивайце у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 33

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. децембра наполнєли ше 4 роки як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

ГЕЛЕНА САБАДОШ (1929–2015) з Руского Керестура

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. децембра, 2019. року наполнєли ше 5 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец и дїдо

ВЛАДИМИР СЕНДЕРАК (1939–2014) з Коцура

З любову и почитованьом памятку на ню у своїх шерцох навики буду чувац син Славко зоз супругу Геленку, унука Арияна зоз Йоелом, унука Андрея зоз супругом Слободаном и сином Николом Спочивай у мире Божим!

З любову и почитованьом памятку на ньго навики буду чувац дзивка Єленка, жец Силва, дзивка Славка, жец Мирослав и унуки Ванеса, Дамир, Андрей, Лена и Яна Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

Дня 26. децембра наполня ше 30 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

Дня 23. децембра наполня ше 17 роки як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

ЯНКО ПАСТЕРНАК (1927–1989)

МЕЛАНИЯ ПАСТЕРНАК (1928–2002)

Дня 25. децемра 2019. наполня ше 35 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

Дня 12. авґуста 2019. року наполнєлише 12 роки як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

Памятку на їх любов и доброту навику буду чувац син Янко и дзивка Марча з фамелиями Спочивайце у мире Божим!

ФЕБРОНА ПАПЛАЦКО МИРОНЬ ПАПЛАЦКО (1925–2007) (1924–1984) з Руского Керестура Памятки на вас з вельку любову и почитованьом чуваю вашо наймилши Спочивайце у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

з Руского Керестура

ИРИНА ВЕНЧЕЛЬОВСКИ народзена Будински (1934–1995)

ЙОВҐЕН ВЕНЧЕЛЬОВСКИ тарґовец (1933–1998)

з Руского Керестура

МАРИЯ НАДЛУКАЧ народзена Венчельовски (1955–2014)

ИҐОР НАДЛУКАЧ (1977–2008)

з Нового Саду З нами сце у думкох, красних памяткох. З любову и почитованьом вашо наймилши – супруг и оцец Владимир и син и брат Борис Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На рочнїци наших милих

МАРИЯ НАДЛУКАЧ ИҐОР НАДЛУКАЧ народзена Венчельовски (1977–2008) (1955–2014) з Нового Саду Преходза роки, лєм смуток и боль занавше оставаю. Вше будзеце у наших думкох и красних памяткох. Вашо наймилши Спочивайце у мире Божим!

34 РУСКЕ СЛОВО

МАРИЯ НАДЛУКАЧ народзена Венчельовски (1955–2014)

ИҐОР НАДЛУКАЧ (1977–2008) з Нового Саду

З любову и почитованьом памятку на нїх чуваю Надлукачово – Михайло, Мария и Синиша з Руского Керестура и Соня з Нємецкей Спочивайце у мире Божим!

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

informator@ruskeslovo.com

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Наполнєли ше 8 смутни роки як нас занавше зохабела наша мила супруга, мац, баба, шестра и андя

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. децембра 2019. року наполня ше 16 роки як нас зохабел

КРАЧУНСКО-НОВОРОЧНИ ПОПУСТ НА ШИЦКИ КНЇЖКИ „РУСКОГО СЛОВА”

Крачунски концерт того року будзе на нєдзелю, 22. децембра на 18 годзин, у Доме култури. Участвовац буду Мишани и дзецински хор, оркестер и солисти, рецитаторе и други. Уход шлєбодни.

Крачунско-новорочни попуст, котри виноши 30 одсто на шицки кнїжки НВУ „Руске слово”, будзе тирвац од 1. по 31 децембер 2019. року. Кнїжки по вигодней цени мож купиц прейґ колпортерох по наших местох, у представительствох НВУ „Руске слово” (у Новим Садзе у будинку „Дньовнїк” на Булевару ошлєбодзеня 81, на 7. поверху и на телефон 021/6613-697; у Руским Керестуре у будинку дакедишнєй Друкарнї на 2. поверху и на телефон 025/703 311). Кнїжки „Руского слова” мож тиж наручиц и прейґ нашого сайту www.ruskeslovo.com. У понуканю тогорочна продукция, медзи котрима штири кнїжки за дзеци (Ирина Гарди Ковачевич „За главки у лавки”, Юлиян Тамаш „Їжик голик”, Силвестер Макаї „Боси по праху” и сликовнїца „Як ше тройо прашатка рихтали за жиму” Любици Фа Гарди), поезиї Славка Романа Ронду „Одняти од псох”, други том Дюри Латяка „Руснаци” и Зборнїк литератури младих 2010–2020 „Гумно 2: Дзеци з дружтвених мрежох”.

КРАЧУНСКА ПРОГРАМА „БЕЛАВА ПТИЦА”

МАЛИ ОГЛАШКИ

КСЕНИЯ ПАВЛОВИЧ народзена Надь (1943–2011) Твою подобу у своїх шерцох вше буду чувац твойо наймилши Спочивай у мире Божим!

ЯКИМ БУЧКО (1914–2003) з Руского Керестура Памятки на ньго чуваю нєвеста Натала и унук зоз супругу и дзецми Спочивайце у мире Божим!

* дзе цо будзе * дзе цо будзе *

КРАЧУНСКИ КОНЦЕРТ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

На пияток, 20. децембра, на 13 годзин у Велькей сали Дома Култури у Руским Керестуре Здруженє „Белава птица” отрима музично-драмску програму по мотивох писнї Душка Радовича „Задумайце!”. Уход шлєбодни за шицких, а нащивителє годни дац и добродзечни прилог Здруженю „Белава птица” хтори зоз тих пенєжох планує опремиц просторию за бавенє, и купиц сензорну заградку. Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Мадяр со” Подприємство „Теленор Комон Опрейшн” Беоґрад – Нови Беоґрад, по овласценю ношителя проєкта „Теленор” д.о.о., Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад, поднєсло вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю застатого стану на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї НС Мадяр Со” у Улїци Войводи Мишича число 1, на катастерскей парцели число 685 К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 17. децембра 2019. року принєсла ришенє число VI-501-746/19 з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту животного штредку: www.environovisad.org.rs. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ

– ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433

МАЛИ ОГЛАШКИ ПРЕДАВА ШЕ хижу на адреси М.Тита 30 у Руским Керестуре. Велька порта, помоцни обєкти, цена вигодна Контакт телефон: 064/42-765-35

CENOVN>K MALIH I POSMERTNIH OGLA[KOH – mala ogla{ka do 20 slova ko{ta 200 dinari – mala ogla{ka vecej yk 20 slova ko{ta 300 dinari – uramikovani tekst ogla{ki, abo vin~ovanki ko{ta 500 dinari – posmertna ogla{ka na wdno polqo ko{ta 600 dinari – posmertna ogla{ka na dva poly ko{ta 1 200 dinari.

Cenovn<k va`i od 1. мая 2015. roku Ogla{ki mo` poslac na mejl office@ruskeslovo.com лєбо ruske.redakcija@gmail i uplacic na rahunok Novinsko-vidavatelqnej ustanovi “Ruske slovo” u banki Inteza ~islo 160-923244-82. Informaci< mo` dostac na telefon 021/ 6613-697.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ СПОРТСКИ БАВИСКА „ЯША БАКОВ” – ТУРНИР У ПИКАДУ

ЗАКОНЧЕНИ ТУРНИРСКИ РОК Турнир у пикаду, у рамикох Спортских бавискох „Яша Баков”, отримани внєдзелю, 15. децембра, у просторийох Руского културного центра у Новим Садзе. З тим турниром, шеснастим у тим року, закончени 28. Спортски бависка „Яша Баков”. На турнире участвовали дзешец екипи – седем у хлопскей конкуренциї, a три у женскей

Т

урнир хтори отирмани у пикаду, шеснасти у тим року, означел и конєц змаганьох на 28. Спортских бавискох „Яша Баков”. Екипи хтори участвовали, мож повесц, стандардни и нє препущели анї на тот завод змаганє.

МЕДЗИНАРОДНИ ХАРАКТЕР На змаганє ше приявели седем хлопски екипи – ФК „Искра” зоз Коцура, СД „Русин” зоз Руского Керестура, „Петровци” зоз Петровцох (Република Горватска), КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова, „Папивинґ” зоз Вербасу и домашнї РКЦ хтори мал два екипи. На змаганє ше приявели и три женски екипи – „Папивинґ” зоз Вербасу, КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова и РКЦ зоз Нового Саду. Як и потераз, турнир мал медзинародни характер прето же на нїм участвовала и екипа „Петровци” зоз Петровцох (Република Горватска).

За екипу ФК „Искра” стрелки руцали Златко Колєсар и Михайло Чордаш, у екипи СД „Русин” були Янко Хома и Андрей Канюх. Екипу КУД „Тарас Шевченко” творели Звонко Салаґ и Мирослав Такач, а екипу „Петровци” були Златко Медєши и Маринко Барна. У екипи „Папивинґ” були Боян Дьордєвич и Иван Папуґа, перша екипа домашнїх РКЦ була у составе Александар Белич и Иван Горняк, а за другу екипу бавели Желько Гарди и Владимир Иван Вева. У женскей конкуренциї у екипи КУД „Тарас Шевченко” були Тамара Салаґ и Мария Хромиш; у екипи „Папивинґ” були Сашенька Дьордєвич и Машенька Папуґа, а у домашнєй екипи РКЦ була лєм єдна змагателька – Вероника Вуячич.

НАЙЛЄПШИ ЕКИПИ ДОМАШНЇХ Пропозициї змаганя були таки же кажди змагатель руца петнац сериї по три стрелки, освоєни поени ше здавало и достало ше резултат успиху.

36 РУСКЕ СЛОВО

У хлопскей конкуренциї найлєпша була екипа домашнїх, РКЦ 2 зоз 1629 поенами, други була екипа РКЦ 1 зоз 1608 бодами, а треце место зоз 1492 поенами освоєла екипа „Петровци” зоз Петровцох. У женскей конкуренциї найлєпша була екипа „Папивинґ” зоз Вербасу зоз 1383 поенами, друге место освоєла екипа КУД „Тарас Шревченко” зоз Дюрдьова зоз 934 поенами, а треце место завжала екипа РКЦ зоз 591 поеном. У „микс” конкуренциї найлєпша була екипа „Папивинґ” зоз Вербасу зоз 2811 поенами, друге место зважала екипа КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова зоз 2384 поенами, а треце место завжала домашня екипа РКЦ зоз 2199 поенами. Поєдинєчно у хлопскей конкуренциї найвецей поени – 2337 мал Желько Гарди зоз Нового Саду, друге место зоз 1728 бодами освоєл Иван Горняк, тиж зоз Нового Саду, а треце место зоз 1526 бодами совоєл Боян Дьордєвич зоз Вербасу. У конкуренциї женох найуспишнєйша була Машенька Папуґа – 1356 поени, на другим месце Тамара Салаґ – 1228 поени и треца Сашенька Дьордєвич зоз 1163 поенами. По законченю змаганя, предсидатель СБ „Яша Баков” Иван Папуґа подзелєл найлєпшим припознаня, а после того було друженє. З тей нагоди предсидатель Папуґа надпомнул же за тот рок було плановане отримац седемнац турнири, алє єден нє отримани, та тунирски рок закончени зоз шеснац отриманима змаганями у рамикох Бавискох. На початку рока Здруженє Спортских бавискох „Яша Баков” першираз участвовало на змаганю „Русин КУП” хтори отримани у Бардейове (Република Словацка). Прето предсидатель Бавискох Иван Папуґа, заш лєм задовольни зоз тим цо посцигнуте. Окреме, як надпомнул, кед ше ґу шицким почежкосцом з хторима ше орґанизаторе турнирох зочовали, Роботне цело за спорт Националного совиту Рускей националней меншини у буджету нє мало анї динара по хвильку кед отримани шеснасти турнир. Но, найзначнєйши досяг Здруженя Спортских бавискох „Яша Баков” у тим року то виробок и поставянє бисти Яшови Баковови у Дюрдьове. До акциї виробку и поставяня бисти ше озбильнєйше рушело на початку того року, а дзекуюци помоци од нашого Заводу за културу, донацийом локалней самоуправи, КУД „Тарас Шевченко” и приватних поднїмательох, проєкт успишно закончени. З оглядом на потерашнї финансийни обставини, чежко по весц яки змагательни, турнирски рок будзе у новей сезони. Но, як наглашел, о тей теми будзе вецей бешеди на наявеней схадзки Скупштини Спортских бавискох „Яша Баков” хтора будзе отримана 29. децембра у Петровцох (Република Горватска). Окрем того же ше на тей схадзки сумирую посцигнути резултати, то будзе и виберанкова Скупштина. ■ А. Паланчанин 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

sport@ruskeslovo.com

КАДЕТИ РУСИНУ АКТИВНИ И ПРЕЗ ЖИМУ

ЗА ДОБРИ РЕЗУЛТАТИ ВАЖНА УПАРТОСЦ После законченей єшеньскей сезони Окружней кадетскей лиґи, млади кадети ФК „Русин” предлужую зоз тренинґами и отримованьом кондициї и през жиму. Два раз до тижня вредно вежбаю у керестурскей спортскей гали зоз своїм тренером Зденком Шомодїйом

П

ерше коло русиновци мали початком септембра процив кадетох ФК „Кордун” зоз Кляїчева, и праве тото змаганє им остало запаметане пре напартосц бависка, алє и пре вербалне и физичне провокованє бавячох зоз Кляїчева. Як нашо фодбалере гваря, без огляду же сезона почала зоз таким напартим, покус и нєкоректним бависком, зоз вельо труду и дисциплину на тренинґох, добри резултат, на концу, заш лєм нє виостал.

З ПОЧАТКУ БУЛО ЧЕЖКО – На самим початку єшеньскей часци сезони сом нє бул таки задовольни зоз нашим бависком. Були зме досц нєсиґурни, цо вироятно процивнїки и почувствовали на терену, та то знали и вихасновац. Медзитим, з часом зме ше увежбали, мали зме три раз до тижня тренинґи, и цо далєй бавели зме вше лєпше. На тренинґох зме вше шицки були присутни, а тота совисносц и дисциплина нам на концу принєсла и добри резултати – гвари капитен Александар Тома. Фодбалски тим кадетох Русину вимишани зоз возростом хлапцох од 15, 16 и 17 роки, понеже у ґенерацийох нєт достаточно дзеци. Так бавяче зоз других, векших центрох, хтори у просеку старши за два роки, у предносци и зоз швидкосцу и зоз моцу бавячох.

– Сезона була напарта и досц чежко було звладац процивнїкох прето же су шицки старши од нас у просеку коло два роки. Но, и попри тим, я задовольни як зме бавели гоч думам же могло и лєпше. Особнє думам же ми хиби швидкосц и дакус вецей моци, то ми, най так повем, у тей хвильки слаби точки, на тим треба же бим вецей робел, алє верим же з часом, зоз тренинґами превозидзем тот проблем – гварел наймладши, петнацрочни русиновец Марко Ковачевич. Русиновци ше дружа и приватно, велї ше познаю од малючка, а тото приятельство и медзисобне почитованє обачлїве и на терену. На змаганя их ходза потримац и пайташе, окреме кед бавя у Керестуре.

– Дакеди и пайташе приду з нами на автобусу, гоч бавиме по других местох, алє углавним нас потримую на керестурским Ярашу. Винчую нам кед победзиме, а кед страциме нєт даяки франти або неґативни коментари. Я и так єдини хлапец у оддзелєню у Ґимназиї, та нєт анї хто би ше шалєл на мой рахунок кед страциме – у франти бешедує Лука Иличич.

ПОСЛЕ ШКОЛИ – НАЙВАЖНЄЙШИ ФОДБАЛ Єдно од змаганьох зоз хторим ше млади фодбалере окреме цеша, то праве тото одбавене у остатнїм колє процив ФК „Маґлич” кед зоз резултата 3:3, капитен Александар Тома у остатнєй минути звекшал резултат на 4:3. На тим змаганю окреме ше визначел ґолман 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

Матео Чордаш хтори бул найзаслуженши же резултат остал у предносци Русину, понеже ше схопному ґолманови вельо раз удало влапиц лабду и зачувац ґол од моцней процивнїцкей екипи.

– Тото змаганє процив ФК „Маґлич” ми остало запаметане як найнапартейше, бо и попри тим же зме з початку трацели, на концу зме заш лєм однєсли побиду. То лєм потвердзує же зме з часом досц напредовали у бависку. Особнє ше намагам буц порядни на тренинґох и нє чежко ми понеже любим фодбал. Тренирам го од 6. класи основней школи, а скорей фодбалу сом тренирал и рукомет – гвари Чордаш и додава же од фодбалских клубох навия за Партизан и Реал Мадрид. Тадей Бодянец тиж єден од порядних бавячох, и як гвари, люби фодбал, та вше и попри обовязкох коло школи, найдзе часу и за тренинґи. Приватно навия за Манчестер юнайтед, а обецованя за ярню часц сезони му векши як дотераз.

– Задовольни сом як зме дотераз бавели, алє думам же у ярнєй часци будзе ище лєпше. Тренинґи през жиму будземе мац два раз до тижня же бизме отримовали кондицию. На початку тренинґу ше дакус зогриваме, бежиме, робиме рижни вежби зоз лабду, а потим бавиме фодбал єдни процив других – закончує Тадей. Кадети ФК „Русин” у тей сезони наступаю у кадетскей лиґи у хторей єст дванац екипи. Прешлого року наступали у пионирскей лиґи, а того, 2019/2020. року наступаю у старшей конкуренциї кадетскей лиґи, хтора моцна и квалитетна, прето же у нєй наступаю познати и реномировани клуби. Млади фодбалере ше у тей першей сезони буду адаптовац на тоту лиґу, а свой полни потенциял укажу аж у шлїдуюцей сезони 2020/2021, кед фодбалере Русина останю у истим составе, за розлику од других екипох чийо бавяче поодходза зоз тей кадетскей лиґи. Кадети Русина тренинґи предлужа и надалєй, а шлїдуюце коло их чека концом марца 2020. року. ■ Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ (од Бланки Боднарчук Чордаш зоз Руского Керестура)

Вощина зоз еврокремом Увариц 24 ложки млєка зоз 6 ложками муки и 24 ложки цукру. До цеплого додац 100 ґр еврокрему, 100 ґр чоколади и 250 ґр марґарину. Филовац цепле, на гладку поверхносц. На вощину положиц дацо чежке и охладзиц.

Баклава зоз йоґуртом Шицко состойки вимишац. Перше тепшу дакус премасциц зоз филом, а вец филовац цесточко по цесточко. Кажди шор посипац зоз зомлєтима орехами або лїсковцами и додац сухе грозно, по смаку. Охабиц дакус филу за остатнє цесто (на верх). Сирове порезац на фалатки и печиц на 200 ступнї, док нє достанє фину златну фарбу. Док ше баклава пече, увариц сируп. За сируп потребне 4 дл води и 4 дл цукру и кед ше охладзи упечена баклава,преляц.

Потребне: ■ 350 ґр муки ■ На верх ножа солї ■ 1 пращок за печенє ■ 1 ложичка цимету у праху ■150 ґр масла (може и марґарин)

■ 125 ґр цукру ■ 180 ґр сухого грозна

(кед нє любице сухе грозно може кандирована овоц) ■ Остругана скорка з єдного помаранчеца ■ 6 ложки соку з помаранчеца ■ 6 ложки млєка ■ 2 вайца

38 РУСКЕ СЛОВО

Потребне: ■ 3 вайца ■ 2 дл йоґурту ■ 2 дл цукру ■ 2 дл олєю ■ 1 ванелийов цукер ■ 1 пращок за печенє ■ 500 ґр цеста за рейтеши

Ґуґлоф зоз сухим грозном До мисочки положиц муку, соль, пращок за печенє и цимет. Додац масло и шицко вимишац. Премишац цукер, сухе грозно и скорку з помаранчеца, та додац ґу предходней мишанїни. Окреме вимишац сок з помаранчеца, млєко и вайца и додац ґу мишанїни. Шицко тото треба добре вимишац. Сипац до подмасценого калупу за ґуґлоф и печиц у зогратей релни на 180 ступнї коло 60-90 минути. Кед ше ґуґлоф упече и охладзи, посипац зоз мелким цукром.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ (од Ани Варґовей зоз Вербасу )

Густа юшка з карфиолу

До векшей шерпенї успипац олєй, додац на дробно порезани цеснок и цибулю, попражиц 5 мину ти, да останє били и мегки. Умишац ложку муки як запражку до шерпенї. Посолїц и попопровац. По смаку додац и веґети. Додац на дробно (на коцочки) порезани: кромплю, мархву, петрушку, целер. Доляц води. Кед превре зменшац температуру и вариц 20 минути. Додац карфиол роздзелєни на дробни ружички и вариц ише 5 минути. Склонїц зоз ринґли и додац квашну шметанку и лимун по жаданю и на концу нашекане петрушково лїсце.

Потребне: ■ 2 ложки олєю ■ 1 цибуля ■ 4 струча цеску ■ 2 векши кромплї ■ 2 мархви ■ 1 петрушка ■ ¼ целеру ■ 1 главка карфиолу ■ 1 ложка муки ■ 200 мл млєка ■ 2 ложки квашней шметанки и по смаку ■ солї, попру, веґети

Пражена риба Очисциц 1,5 або 2 кили риби потьки, порезац ю на котлети широки як палєц и посолїц на обидва боки. До глїбшей миски положиц векшу шольку кукуричней муки, а по жаданю до муки мож положиц млєтей сладкей червеней паприґи, попру и солї. Котлети треба замочиц до муки и пражиц у палачинкару у горуцим олєю дас 6–7 минути. Пражи ше обидва боки же би були златней фарби. Упражену рибу одцадзиц од олєю на салвети, а рибу сервирац з лимуном.

Поховани карфиол Наполнїц шерпеню зоз воду и причекац най превре. Швижи карфиол умиц и роздзелїц на ружички. До води, кед превре, покласц карфиол, зменшац температуру на шпоргету и вариц дас 5 минути, так же би остал тварди. Карфиол одцадзиц. Вайца витрепац з видлїчку и додац веґети. До палачинкара насипац олєю дас на 1 цент и зограц го на штреднїм огню. Кафриол положиц до муки (помишац половку кукуричней и половку билей житней муки), а вец замачац до вайца. При праженю обрацац карфиол з часу на час на шицки боки, же би ше ружички єднак упражели и достали златну фарбу. Одцадзиц од олєю на паперовей салвети и попопровац по смаку. Потребне: 750 ґрами швижого карфиолу, 3 вайца, муки и олєю по потреби, ½ ложички веґети и попер по смаку.

20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

Пририхталa: Лю. Цвеїч

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

МЛАДИ ЗА МЛАДИХ

РОК LXXV ЧИСЛО 51 (3868) НОВИ САД, 20. ДЕЦЕМБЕР 2019.

У

Руским Културним центру у Новим Садзе, 12. децембра отримани вечар под назву „Млади за младих”. Присутних привитал Иван Канюх, а модерaтор и орґанизатор програми бул Михаїл Римар. На вечарe ше представели млади хтори ушорюю змисти за младих у наших емисийох, и друкованих и електронских медийох. Рената Джуджар и Ана Римар Симунович бешедовали о часопису MAK, Лидия Костелник, Андрей Орос, Тамара Салаґ и Ивана Чордаш приповедали о їх емисиї „Aлт шоу” хтора ше

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

КРАЧУНСКО-НОВОРОЧНИ ПОПУСТ

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

на шицки кнїжки „Руского слова” виноши 30 одсто, а будзе тирвац од 1. по 31. децембер 2019. року (информациї на 35. боку)

Фотоґрафия: 0454P

Фото: Вероника Вуячич

Фото: Л. Вуячич

емитує на габох Радио Нового Саду, а як авторка новей телевизийней емисиї „Слово младих” представела ше и Лидия Костелник. Тимеа Будински, Александра Русковски, Себастиян Надь и Дарко Афич були музични госци хтори прикрашели тот вечар зоз наступами, а Йован Живкович пречитал приповедку „Чловек vs. Паткань” автора Кристияна Сопки, хтора обявена у майским виданю МАК-у того року. После официйней часци програми Александра Русковски отримала акустичну „свирку”.

Фотоґрафия: 0224P

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културноисторийному скарбу Руснацох на тих просторох.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт податки.

У ШЛЇДУЮЦИМ ЧИШЛЄ ДАРУНОК: МУРОВИ КАЛЕНДАР ЗА 2020. РОК

■ ШВЕТА,

ДОМ И ФАМЕЛИЯ