RUSKE SLOVO 50

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

МЕДЗИНАРОДНИ ДЗЕНЬ ЛЮДСКИХ ПРАВОХ

РОК LXXV ЧИСЛО 50 (3867) НОВИ САД, 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

нагоди Медзинародного дня людских правох, котри ше означує 10. децембра, Канцелария за людски и меншински права Влади РС, 9. децембра на Площи шлєбоди у Новим Садзе орґанизовала пригодну програму вєдно зоз компанию Color Media Communications. На Площи шлєбоди ше представели национални заєднїци, a наша на своїм штанду представела руски кнїжки. Нащивителє видзели ревию сербского народного облєчива и облєчива вецей

З

■ ЕКОНОМИЯ: РУСКА КУЛТУРА И ТУРИЗЕМ

Фото: В. Вуячич

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

КРАЧУНСКО-НОВОРОЧНИ ПОПУСТ на шицки кнїжки „Руского слова” виноши 30 одсто, а будзе тирвац од 1. по 31. децембер 2019. року (информациї на 32. боку)

националних заєднїцох. Руске облєчиво представели члени РКЦ з Нового Саду и Етно клуба „Одняте од забуца” зоз Коцура, котри попри нашого облєчива, презентовали и народне облєчиво мадярскей заєднїци. Я. Дю.

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт податки.

Фото: Вероника Вуячич

Фотоґрафия: 0365P-b

Фотоґрафия: 0775P

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

■ ФЕСТИВАЛ МАЛИХ СЦЕНСКИХ ФОРМОХ „ДЮРА ПАПГАРГАЇ”

И ПОХВАЛИ И КРИТИКИ НАМ ЄДНАК ВАЖНИ Пише: Ясмина ДЮРАНЇН, редакторка сайту НВУ „Руске слово” и Новинскей аґенциї „Рутенпрес”

Новинско-видавательна установа „Руске слово” тей знали зоз нашей статистики, дзе пише же коло 50 одєшенї орґанизовала Усни новини у трох наших ме стох сто нащивох на сайт приход зи прейґ Фейс буку и тот – Коцуре, Руским Кере стуре и Дюрдьове, рахуюци же тренд ше звекшує. Тото цо зоз того сеґменту нашей роботи треба припомнуц то стретнуце и живе слово злєпвшелїяк же потребне ище ша комуникацию зоз читачами. Же бизме ище осторожнє- Кажда заувага лєбо предкладанє може дац вецей часу и усиловно сци лєм лєпши резултат у роботи хтори же би нашо читаче купова йше ослухли суґе стиї, чи заушиц ким на хасен. Як и кажда похавала. ли кнїж ки пре йґ он ла йн ваги, попри бешеди з нїма, за Прето ше нє треба обавац приходзиц на кнїжкарнї на нашим сайту. Усни новини зме пририхтали и крат ку ано ним ну ан ке ту, таки стретнуца и виражиц свойо думанє. Гоч велї нашо кнїжки купую директно од колпортехтору нащивителє могли поБо читаче купую змисти котри ми полнїц. рох, лєбо у дописовательпишеме, и жадаме же би задовольство стве, у анкети видно же по Анкета облапела питаня хтобуло на обидвох бокох. Усни новини були єдна особа тарґовела и на ри ше одношели на до статочкрочай блїжей ґу тому тот спо соб, а прешвечлїва носц информованя у новинох век ши на анї нє зна ла же и на Рутенпре су о подїйох у мож. На ша Уста но ва уж под няла одред зени крочаї у тих ме стох, о тим чи читаче провад за и наш сайт и дружтвени мрежи, чи треба же би були вецей заступе- тим напряме, та нєодлуга тот сеґмент роботи буд зе ни диґитални виданя, чи купую руски кнїжки, а могло дакус иншак випатрац. и предложиц теми о хторих читаче жадаю же би ше Єдно питанє у анкети було окреме значне, а воно ше писало. одношело на цену новини. Установа, пре звекшани Анонимна анкета нє була запровадзена лєм у Руским трошки друкованя, планує звекшац цену новинох зоз Кере стуре, з оглядом на тото же ше на стретнуце одво- 30 на 40 динари, та прето по ставене питанє чи то будлало мало читачох, цо нє зменшало квалитет дискусиї зе одвитуюца цена. Шицки котри анкету пополнєли у зоз присутнима гражданами. Дюрдьове одвитовали же им цена будзе одвитовац, а Податки зоз тей анкети указали нам даскельо напрям- лєм двом особом у Коцуре новини би були драги. Коки. Єдна з найзначнєйших же читаче задовольни, як и нєчну одлуку о ценох новинох у наиходзацим периодо котрих темох новини „Руске слово” и Рутенпрес ин- зе принєше руководство Установи и у складзе з тим формую зоз Коцура и Дюрдьова. Поведло би ше же но- благочасово обвисци читачох. вински рубрики понукаю праве тоти змисти хтори и На концу треба наглашиц же од вкупного числа осоинтере сую читачох, гоч предложели же би ше ище ве- бох хтори пополнєли тоту анкету, два трецини були цей писало о локалних проблемох, Руснацох у дияспо- особи старши од 46 роки, скоро єднак и жени и хлопи, ри и поєдинцох хтори ше занїмаю зоз польопривреду. а єдна трецина анкетованих младши тиж родно подєдПопри тим, на уровню рускей заєднїци, гварене же би нак заступени. требало вецей писац о науки, успишних школярох и И н те ре сант ни були и до пол нє ня на ших чи тачох, аж младих науковцох, о перспективи за младих, визнач- и шми хо ва ль ни, цо си ґ ур но од ра жує дух на шей за них Руснацох у прешло сци и психолоґийни теми. єд нї ци, хто ра вше на йд зе ме ста и за опу щ е носц и Окремни акцент у анкети бул на видавательстве. Чита- ро зва гу. че у Коцуре ше вияшнєли же би найволєли кнїжки ре- Усни новини наша Установа отримова ла у прешло цептох, о спорту и музики, а читаче у Дюрдьове кнїж- сци порядно покля ше пре рижни причини нє претарки романох и приповедкох, змисти за дзеци и тиж гло зоз тоту традицию. По моїм власним думаню, какнїжки рецептох, о спорту и музики. Позберани подат- жде стретнуце зоз нашима читачами може буц лєм ки гуторя же коцурски читаче подєднак заинтере сова- продуктивне кед є, вшелїяк, добронамирне. Кажда зани и за диґитални змисти, а дюрдьовски думаю же тре- увага лєбо предкладанє може дац лєм лєпши ре зултат ба вецей обявйовац диґитални. у роботи хтори шицким на хасен. Як и кажда похава Цо ше дотика сайту, нащивеносц читачох зоз Дюрдь- ла. Прето ше нє треба обавац приход зиц на таки ова и Коцура скоро виєдначена, з тим же у Коцуре єст стретнуца и виражиц свойо думанє. Бо читаче купую вецей читачох хтори нє нащивюю сайт, док провад зе- змисти котри ми пишеме, и жадаме же би задовольство нє нашого боку на дружтвеней мрежи Фейс бук добре було на обидвох бокох. Усни новини були крочай блїнащивене у обидвох ме стох. За тоти податки ми уж и жей ґу тому.■ 2 РУСКЕ СЛОВО

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБА ДОШ, главни одвичательни редактор

Тижньовнїк 4–5. Меншински заєднїци буду у прейґгранїчним проєкту

■ Нашо места 6. У Дюрдьове одкрита биста Яши Бакова

■ Економия 10–11. Рибарство, нєдосц вихасновани потенциял

■ Култура и просвита 16–18. Отримани 17. Фестивал малих сценских формох „Дюра Папгаргаї”

■ Мозаїк 22–23. Марина Сакач на науковей конференциї у Любляни

■ Людзе, роки, живот 26–27. Стретнуце: Лїляна Еделински, авторка наградзованих аматерских фотоґрафийох

■ Духовни живот 28. Миколай ходзел и у Керестуре, и у Норт Батлфорду

■ Информатор 30–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 36–37. Треци полчас: Боксер Владимир Ґубаш зоз Зомбора

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши Насловни бок: Иван Лїкар и Марина Хома у представи „Обсесия” Авторка фотоґрафиї: Вероника Вуячич

ФЕСТИВАЛ ЯК ПОЛИҐОН ЗА МЛАДИХ ҐЛУМЦОХ На тродньовим 17. Фестивалу малих сценских формох „Дюра Папгаргаї” хтори прешлого тижня у орґанизациї Матка – Дружтва Руснацох Нового Саду – Войводини, отримани у Руским културним центру у Новим Садзе, нащивителє мали нагоду патриц штири представи, од хторих аж три премиєри. Мали зме, одвитуюцо жридловому концепту и формату Фестивала, монодраму („Удян, нє гвар ми” Мариї Сеґеди з Дюрдьова), мелодраму („Обсесия” Звонимира Павловича), алє и госцох ансамбл-представу „Белава принцеза”, копродукцию кулского РКУД „Др Гавриїл Костельник” и РНТ „Петро Ризнич Дядя”. Пракса госцинских „вельких” представох хтора запровадзена пре, поведзме, дефицит менших сценских формох, указує ше як щешлїве ришенє и за сам Фестивал и за, вообще, руску театралну продукцию. Перше, репертоар манифестациї ше пополнює по даяку пристойну миру, а друге, театрални аматере доставаю ище єден термин и нагоду указац свою роботу. То окреме достава на значеню кед знаме же праве кратки живот представох (углавним премиєра и Мемориял, реприза и евентуално ище даєдно госцуюце виводзенє) хронїчно дестимулуюци фактор рускей театралней сцени. Гоч ше наша театрална сезона одвива по кус иншаким календаре од узвичаєней динамики, „Дюра Папгаргаї” дзешка на штред, и уж нагадує єй силуети. Чому ше, после того цо зме видзели, можеме наздавац? Новим моцом, голєм условно поведзено. Павлович нам, як свойофайтови оддих од чежких темох, презентовал питкейшу, пиґмалионовску мелодраму хтора насампредз ище додатно вибруши двоїх младих ґлумцох з його ансамбла и пририхта их за наступни виволаня, пред хтори их, безсумнїву, положи його режисерска визия. Окреме же на истим Фестивалу до рускей театралней историї достойно, випровадзена од домашнєй публики, пошла його представа „Потвори” хтора остатнїраз виведзена на сцени. Ентузиястични Янко Лендєр поставел дебитантски текст Сашу Палєнкаша з початнїцким ґлумецким ансамблом, швижо уключеним до младежского погону, алє у хторим єст потенциялу и таланту – голєм на двоїх-троїх треба обрациц увагу и цо скорей, док роби адреналин сцени, уключиц их до даякого нового проєкту. Лєм тото спомнуте уж достаточне за позитивну оцену. Мнє, поправдзе, нє завадза анї же Фестивал, после вецейрочней резидентури у атрактивним просторе Ґимназиї Лаза Костич” на ново” терену у РКЦ. Можесадским Телепу, того року отримани на домашнїм буц простор Матки нє на указиє, алє за репертоар яки ше виводзи на Фестивалу є цалком адекватни. Ґу тому, наш є и велї нащивителє хтори ше ту чувствую як дома, дзечнє ше затримали и длуго после официйней програми, кед фестивалски зависи спущени.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ПЛАНИ ЗА СОТРУДНЇЦТВО МЕНШИНСКИХ ЗАЄДНЇЦОХ ЗОЗ АП ВОЙВОДИНИ И ВУКОВАРСКО-СРИМСКЕЙ ЖУПАНИЇ

ПРОМОВОВАЦ ПРЕДНОСЦИ МУЛТИЕТНЇЧНОГО ДРУЖТВА У Скупштини АП Войводини отримана друга схадзка на тему можлївого сотруднїцтва у пририхтованю и запровадзованю проєктох у рамикох националних и европских конкурсох хтори унапрямени на дїлованє националних меншинох а схадзки отриманей пияток, 6. децембра, попри представительох националних совитох у АП Войводини и радох националних заєднїцох Вуковарско-сримскей жупаниї, присуствовали и представителє компетентних Министерствох и Покраїнских секретариятох, и представителє жупанийских и локалних власцох зоз Горватскей. Медзи нїма, державни секретар Министерства державней управи и локалней самоуправи Иван Бошняк, народна посланїца Олена Папуґа, заменїк Покраїнского секретара за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци Милан Ковачевич, заменїк жупана Вуковарско-сримскей жупаниї Дьордє Чурчич, заменїк предсидателя Координациї меншинских радох Вуковарско-сримскей жупаниї Йоаким Ерделї, представителє Розвойней аґенциї Вуковарско-сримскей жупаниї, и Фонда за европски роботи АПВ. Спред рускей заєднїци на сходзе були предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач и народна посланїца Олена Папуґа, хтора и член нашого Совиту. ЗАЄДНЇЦКЕ ЧУВАНЄ ОКРЕМНОСЦОХ Здогаднїме, перша схадзка була отримана у Вуковаре у просторийох Вуковарско-сримскей жупаниї 27. септембра. Иницияторе сходу були заменїк Вуковарско-сримского жупана Дьордє Чурчич хтори представитель сербскей националней меншини у тей територялней єдинки, и народна посланїца у Народней скупштини Републики Сербиї Олена Папуґа. На сотруднїцтво поволани тота жупания и АП Войводина и национални меншини хтори жию на просторе двох сушедних подунайских реґийох. Прилапена инициятива же би ше почало заєднїцки активносци коло пририхтованя проєктох з обласци чуваня националних идентитетох повязуюци културу и туризем, образованє и спорт, як и институцийне повязованє националних меншинох у погранїчним подручу. Формуловани проєкт „Дунай рика хтора нас злучує” чий циль же би ше указало и представело потребу и можлївосци за витворенє реалного вплїву мултиетнїчного дружтва у прейґа гранїчним подручу на вибудов гражданского дружтва. За меншински заєднїци то одвитуюци амбиєнт, понеже у дру-

4 РУСКЕ СЛОВО

Фото: В. Вуячич

Н

жтвох у хторих доминує гражданска политична култура, превладує почитованє мултиетнїчносци, а тиж так и прешвеченє же шицки култури єдного дружтва ровноправни и заслужую єднаки шанси за свойо обстоянє и реализацию своїх потребох. У тим напряме ше толерує розличносци, а осудзує дискриминацию. ОДРЕДЗЕНИ НОШИТЕЛЄ ПРОЄКТА Шлїдом тей инициятиви, другу схадзку орґанизовал Национални совит Словацох, чия предсидателька Лїбушка Лакатош и водзела сход у Новим Садзе. Присутни учашнїки на тим другим сходзе єдногалсно прилапели сотруднїцтво и участвованє на заєднїцким пероєкту „Дунай нас злучує”. Источашнє, компетентни институциї – Розвойна аґенция Вуковарско-сримскей жупаниї и покраїнского Фонда за европски роботи, деталнєйше поинформовали присутних о способе и напрямох за дальши активносци у реализациї проєкта. Порадзене же партнере у проєкту, хторих, як пояшнєне, може буц пейц, буду Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини АП Войводини, Фонд за ЕУ дїла, Розвойна Аґенция Вуковарско-сримскей жупаниї, як и Национални совит горватскей националней меншини у Сербиї и Национална рада Сербох у Горватскей. По идуцу, трецу, схадзку хтора будзе отримана идуцого року у фебруаре у Кули, представителє националних заєднїцох би требали дефиновац приоритети, односно одредзиц хтори свойо автентични елементи би уключели до проєкта.■ А. Паланчанин 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

МЕДЗИНАРОДНИ ДЗЕНЬ ЛЮДСКИХ ПРАВОХ

АКСИОМ ХТОРИ ШЕ НЄ ДОКАЗУЄ

Фото В. Вуячич

З нагоди Медзинародного дня людских правох котри ше 10. децембра означує у цалим швеце, Канцелария за людски и меншински права Влади Републики Сербиї пондзелок, 9. децембра, на Площи шлєбоди у Новим Садзе орґанизовала пригодну програму вєдно зоз компанию Color Media Communications. Тота подїя орґанизована под мотом „Сербия єднака за шицких”, о чим бешедовала на отвераню и директорка Канцелариї Сузана Паунович, котра визначела же ше тот дзень означує праве у Новим Садзе дзе богатство розлично сцох видно у каждим сеґменту дружтва, и прето є препознатлїви як барз толерантни город. Медзитим, надпомла же о людских правох нє досц дзбац лєм на одредзени датуми, алє кажди дзень. У тим контексту бешедовал и предсидатель Мадярского националного совиту Єне Гайнал, хтори здогаднул на думку же на швеце, так повесц, єст лєм єдно универзалне право, а то жиц на нїм шлєбодно. На Площи шлєбоди ше представели и дзепоєдни национални заєднїци, медзи хторима ше визначела руска, бо на своїм штанду представела руски кнїжки, за розлику од стереотипного презентованя меншин-

ских заєднїцох зоз лакотками и оловрантами. Национални совит Руснацох, Завод за културу войводянских Руснацох и НВУ „Руске слово”, як гварел предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач, указали на тот способ же тото цо руска заєднїца приноши з прешлосци, а преноши до будучносци, то писане слово. Попри штандох, нащивителє мали нагоду видзиц ревию сербского народного облєчива и облєчива вецей националних заєднїцох Сербиї. Руске облєчиво представели члени Руского културного центру и Етно клуба „Одняте од забуца” зоз Коцура. Интересантне же коцурски ентузиясти, попри нашого облєчива презентовали и народне облєчиво мадярскей заєднїци. Потим могло поопатрац и путуюцу колекцию малюнкох „Толеранция 2” на котрей уметнїки промовую мир и толеранцию медзи людзми. У розшпиваним крачунским ядловцу, котри поставени на Площи шлєбоди, шпивал инклузивни хор ИСОН. Я. Дю.

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

STANOVISKA

Пише: Каролина ДЖУДЖАР, професорка руского язика

ОРУЦОВАНЄ З ОДВИЧАТЕЛЬНОСЦУ Шицки дзеци ше народза зоз истим капацитетом и зоз истим потенциялом. Питанє же кельо ми, як дружтво, направели систему котра би то потримовала и розвивала, и каждому оможлївела исту шансу и условия. Ми, праве тоти одроснути и одвичательни, нє направели добру образовну систему, та зме з тим анї нє сполнєли нашу обовязку ґу дзецом. Уж двацец роки тирва реформа образованя, а ище вше стоїме у месце. Зоз каждим новим министром сцигую нови идеї, нови плани, нови способ роботи. Достали зме реформу котра у каждим случаю здабе на мишанїну вшелїячинох, та най будзе же є у просеку сарма. И то нє тота смачна. Єст релевантни податки же зме нїч нє напредовали. Єден од статистичних податкох то и тото фамозне Писа (PISA) тестиранє, по котрим видно же ище вше обачлїво заоставаме за шветом. Нашо проблеми вецейпасмово. Од самого порученя дружтва чи ше ценї знанє, та по дзеци котри просто нє жадаю учиц ше. Помедзи стої образовна система дзе ше форсирує „бубанє” фактох, а нє саме и сущне роздумованє. Сама система оценьованя постала продукт прициску родичох же би дзеци достали лєпши оцени як цо наисце заслужели. На тот способ ше здобува комплетно погришну слику о реалним знаню. Резулати указую же сама настава ище вше унапрямена на сухи змист, на репетитивне, а нє на функционалне знанє, односно розуменє наученого. Нє раз ше случи же школяр пречита лєм єдно виреченє и вообще нє зна же цо пречитал. Прецо то так, хто ту виновнїк? Родичом наставнїк, наставнїком родичи, а дзеци вихасновюю тоту бездну котра ше створела помедзи и притулюю ше тамаль дзе маю вецей хасну. Шицким нараз нє мож поробиц по дзеки. Кед наставнїк форсирує школяра, такой коментар же го малтретирує, нач им то у живоце, бла бла, бла. Кед наставнїк благши ґу школярови, на финалним тестираню (примаци испит) школяр нє укаже достаточне знанє, вец ше коментарує же их наставнїк нїч нє научел. У велїх случайох виновати родичи котри нє унапрямюю свойо дзецко же би робело, шедзело за кнїжку, алє ше го пуща най роби як сце. Ша, гат, озда маю свойо права. На коментар же роби домашнї задатки у школи, шлїдзи коментар же то и други робя. Оправданя вшелїяки и рижнородни. Знанє девалвоване прейґ медийох, риялитийох, плаґиятох. Дзеци барз вчас обачую таки ствари и прето ше одупераню ученю. Так маме дзеци котри з радосцу починаю ходзиц до школи, уж у трецей класи ю замержа, а у пиятей класи та на далєй, патра як преписац або дацо „змувац”. Док тота дзецинска радосц почнє буц длуготирваца, а преписованє и муванє постаню нєморални поступки котри буду санкционовани, теди нам будзе лєпше. Потамаль чвирк. Жалосне тото же людзе нє видза, або нє сцу видзиц, же главни циль такого нєшору и гаотичного стану у образовней системи направиц ґенерациї котри нє буду роздумовац зоз свою главу, хтори буду знац лєм тото цо ше им зожуване сервира, робиц так як ше им пове. Системски ше прави слугох. А цо зме вец ми шицки кед нє слугове. Чи державней системи, чи чому уж. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА АКЦИЯ КУД „ТАРАС ШЕВЧЕНКО” И СЗ СБ „ЯША БАКОВ”

БИСТА ЯШИ БАКОВА КРАШИ ЦЕНТЕР ДЮРДЬОВА На главней улїци у Дюрдьове опрез Рускей школи, внєдзелю, 8. децембра, святочно одкрита биста нашого спортисти и олимпийца, Дюрдьовчана

Б

исту Яши Бакова у Дюрдьове урядово одкрили предсидатель Скупштини општини Жабель Радован Чолич, предсидатель КУД „Тарас Шевченко” Мирослав Такач и член Управного одбору Спортского здруженя Спортских бавискох „Яша Баков” Звонко Салаґ. О тим як було вирабяц бисту Яши Бакова и з якима делемами ше зочовал, приповедал уметнїк Силвестер Макаї зоз Коцура, а потим предсидатель Скупштини КУД „Тарас Шевченко” Мирослав Чакан присутних поинформовал о инициятиви поставяня бисти, та после того шицких поволал на програму до просторийох Дружтва. ПРИПОЗНАТИ ДЇЯЧ И СПОРТИСТА У святочней програми присутни мали нагоду одпатриц прилог Радио-телевизиї Войводини зоз 1971. року о Яшови Баковови, теди уж припознатому спортистови, спортскому дїячови, олимпийцови и педаґоґови.

– Требало досц кончиц, алє найважнєйше же успишно закончена робота зоз бисту. Док зме вирабяли постамент опрез Школи, а потим и поставяли бисту, велї валалчанє ше застановйовали и випитовали, були задовольни з тим за цо ше закладаме, а Яша Баков заслужел таке припознанє – гварел предсидатель Такач. Домашнї у програми бешедовали о Яшовей биоґрафиї, успихох и наградох. Гварене як шицких коло себе уключовал до спорту, жадал им найсц одвитуюцу дисциплину, алє и же живот спатрал през призму спорта и змаганьох. ЄДИНИ ОВИКОВИЧЕНИ РУСНАК У ОПШТИНИ У програми Младша дзивоцка шпивацка ґрупа КУД „Тарас Шевченко” виведла вецей нумери, а Сенка Вереш одграла єдну шпиванку на гушлї, понеже Яша Баков, окрем того же знал бешедовац на шеснац язикох, знал и любел грац на гушлї. При концу програми Мирослав Такач и Янко Хома, заменїк предсидателя СЗ Спортских бавискох „Яша Баков”, уручели коло штерацец Подзекованя за окремне доприношенє у реализациї проєкту у виробку бисти

ОРҐАНИЗАТОРЕ И ИНИЦИЯТОРЕ Орґанизаторе и иницияторе тей значней подїї за Руснацох то Културно-уметнїцке дружтво „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова и СЗ Спортских бавискох „Яша Баков”. За ню ше активно закладали коло три роки и витворели дзекуюци велькей потримовки нашей заєднїци, велїм валалчаном котри дзечнє и нєсебично помогли, як и помоци локалней власци, чийо закладаня уплївовали на закончованє того проєкта.

6 РУСКЕ СЛОВО

Яши Бакова и Зборнїк „Атлетска леґенда”, видруковани з нагоди сто рокох од народзеня того спортисти.

– Любим Дюрдьов, прето сом дзечнє помогол. У валалє маме улїцу Яши Бакова, алє ми ше видзи же нє знаме о нїм досц. Тераз єст нагоди же би ше вецей приповедало о нїм – гварел каменьорезач Недьо Яковлєвич, єден зоз значнєйших спонзорох.

– Биста важна Руснацом и Дюрдьовчаном, а указало ше же валачанє котри нє з нашей заєднїци знали хто Яша Баков. Старши и дзеци барз позитивно реаґовали, алє ше велї обаваю чи нам го нє однєшу. Прето зме зоз чолнїками Општини Жабель бешедовали о поставяню огради коло Рускей школи и достали зме позитивни одвит – гварел предсидатель Чакан. На святочносци предсидатель Чолич наглашел же бешедоване о огради и же вона ма буц поставена по фебруар шлїдуюцого року, а у поради зоз покраїнску власцу и їх надпатпраньом, понеже Руска школа под защиту держави. Тота биста єдина на териториї општини Жабель пошвецена єдному Руснакови, поставена под отвореним нєбом у Дюрдьове, а вечар крашнє ошвицена. ВЕЛЬКЕ ИНТЕРЕСОВАНЄ На святочносци, окрем велького числа Дюрдьовчанох, були и шеф кабинета предсидателя Општини Жабель Урош Раданович, предсидателька Совиту МЗ Дюрдов Душанка Джамбас, заменїк предсидательки Совита МЗ Дюрдьов Душко Михелц, директорка Заводу за културу войводянских Руснацох Анамария Ранкович, о. Михаил Холошняй, представителє дюрдьовского Фодбалского клуба „Бачка 1923”, предствителє других явних општинских и локалних институцийох и валалских здруженьох и дружтвох, як и особи котри помогли у тей акциї зоз Руского Керестура, Коцура, Нового Саду, Вербасу, Петроварадину, Шиду, наших местох у Републики Горватскей, Ґосподїнцох и други. ■ С. Барань 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

mesta@ruskeslovo.com

ЗОЗ УСНИХ НОВИНОХ НВУ „РУСКЕ СЛОВО” У ДЮРДЬОВЕ

ИНТЕРАКЦИЯ БУЛА БАРЗ ДОБРА

Фото: В. Вуячич

У про сторийох Културно-уметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко” у Дюрдьове прешлей стреди, 4. децембра, отримани треци по шоре Усни новини котри Новин ско-ви да вате ль на уста но ва „Ру ске слово” орґанизує як стретнуце зоз своїма читачами. О дїялносцох, планох и роботи НВУ „Руске слово” гуторели директор др Борис Варґа и главни и одвичательни редактор Иван Сабадош, док о роботи Новинскей аґенциї „Рутенпрес” и сайту бешедовала його редакторка Ясмина Дюранїн котра поинформовала присутних о функционованю, иновацийох, планох и статистики о читаносци обявених висткох на мрежи и сайту. Лекторка-редакторка Блаженка Хома Цветкович визначела хтори то найчастейши язични гришки, а о фотоґрафийох, условийох за їх обявйованє, и о иновацийох од кеди новини маю форму часописа, бешедовала редакторка фото-редакциї Вероника Вуячич. Же дзеци найлєпше освидомйовац о своїм походзеню одмалючка и о важносци сотруднїцтва наших учителькох и наставнїцох руского язика зоз Часописом за дзеци „Заградка”, бешедовала його одвичательна редакторка Мелания Римар. Директор Варґа поинформовал и о терашнїм стану и проблемох у Установи. Медзи нїма длуства котри з векшей часци вимирени, та и бриґа зоз станом квартеля у дописовательстве у Керестуре, алє и о новей ери диґитализациї. Пред нащиву Дюрдьова, директор Варґа и главни одвичательни редактор Сабадош зоз редакторами рубрикох и виданьох концом октобра нащивели читачох у Коцуре, а концом новембра у Руским Керестуре.

– Кажде место специфичне, ми сцеме послухац шицких наших читачох, сонароднїкох же би нам поведли як вони видза „Руске слово” як институцию, нє лєм як новину, кнїжки, сайт. Видзели зме же интерсованя було, у смислу питаньох и дискусиї вшадзи єднак, можебуц нащивеносц нє, алє актуалносц темох и тото цо би людзе сцели повесц. Ми то себе шицко зазначели. Интеракция була барз добра – гварел директор др Борис Варґа. Бул то интересантни вечар, розгварка читачох висткох и виданьох з гевтима котри их креирую, на котрим було красне число Дюрдьовчанох. Публика була любопитлїва, а представителє НВУ „Руске слово” дзечнє одвитовали на кажде питанє. Занятим у НВУ „Руске слово” у планє по конєц 2020.року зоз Уснима новинами нащивиц векшину местох дзе жию Руснаци. С. С.

У ОПШТИНИ КУЛА

КОМУНАЛЦИ ПОРИХТАНИ ЗА ЖИМСКУ СЕЗОНУ Зоз нїзшима єшеньскима температурами приходзи и пририхтованє комуналних подприємствох за перши шнїг и жимску сезону. ЯКП „Комуналєц” општини Кула за потреби розчисцованя драгох обезпечел и пририхтал до статочне количе ство солї, коло 50 тони, як и коло 15 тони ризли хтори достаточни за 4 – 5 интервенциї. У догварки зоз другима комуналнима подприємствами, кулски „Комуналєц” будзе розчисцовац шнїг у шицких местох териториї општини Кула. Як директор ЯКП „Руском” Иґор Фейди гварел, заняти у „Рускому”, як и каждого року буду задлу13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

жени за розчисцованє шнїгу на явних поверхносцох, а буду анґажовани и польопривреднїки зоз Керестура и Крущичу хтори би зоз своїма тракторами кед же будзе моцнєйши шнїг виходзели на терен.

– И попри тим же за роздрильованє шнїгу по улїчкох у валалє задлужени „Комуналєц” општини Кула, ми заш лєм маме и план „Б” кед буду озбильнєйши паданя и же з општини нє буду сциговац, понеже нє знаме хтори будземе по приоритету. Прето зме анґажовали додатну помоц, польопривреднїка з валалу, хтори би на свой трактор прикапчал єден нож хтори роздрилює шнїг ґу

ярку. На тим моцнєйшим трактору би могло поробиц цо треба у цалим Керестуре. За Крущич, як и дотераз, буду задлужени нашо заняти, а и там маме догварку зоз єдним польопривреднїком, хтори би тиж на свой трактор додал приключок за розгартанє шнїгу – потолковал Фейди. Як виявел директор ЯКП „Комуналєц” Кула Марко Пешич, у першим приоритету то коло 35 километри драгох на териториї општини Кула, у другим приоритету єст 34,5 километри драгох, а по трецим приоритету буду розчисцовани и шицки месни заєднїци, салаши и менши валалски населєня. Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА ОЗНАЧЕНИ МЕДЗИНАРОДНИ ДЗЕНЬ ОСОБОХ У ВЕРБАШЕ

У просторийох Дружтва инвалидох Вербасу прешлого тижня, 3. децембра, означени Медзинародни дзень особох з инвалидитетом. Тот дзень, з рижнима активносцами, означени и у Центру за физичну културу ,,Драґо Йовович”. Визначени досцигнуца числених поєдинцох и ґрупох котри нє дошлєбодзели же би их гоч яки огранїченя застановели на драги по успих и задовольство, з цильом же би ше людзох мотивовало твориц и же би нє одустали у борби, а явносци послало порученє о положеню особох з инвалидитетом, з мотом ,,Нє исти зме, алє зме єднаки”. Представнїком здруженьох и поєдинцом котри ше визначели зоз спортскима резултатами уручени подзекованя локалней самоуправи. Визначени були и успихи Милана Шолаї зоз Коцура, параолимпийца Сербиї, котри освоєл перше место у Европи и друге место у швеце у статичней апнеи.

– З мойого, спортского, боку можем повесц же за нас значне же бизме ше занїмали зоз спортом. Спорт за нас, особи з инвалидитетом, значи же нас вицагнє вонка з обисца, же нас одведзе на числени тренинґи, друженя, путованя. Любел бим кед би ше вецей мойо колеґове, поготов з вербаскей општини, почали голєм аматерски занїмац зоз спортом. Потримовку од општини Вербас сиґурно будземе мац, алє потребна нам и потримовка од держави – гварел Шолая. Активно було и у ґуґлани Центра за физичну културу, а у голу тей установи свою роботу представели и здруженя ,,Мултиарт” и ,,Хижочка” котри творя лєпши условия за живот младим зоз тїлеснима и другима нєдостатками и робя на социялней инклузиї. У просторийох Дружтва инвалидох Вербасу представени активносци запровадзени у предходним року, а їх членом тиж уручени

Фото: www.vrbas.net

,,НЄ ИСТИ ЗМЕ, АЛЄ ЗМЕ ЄДНАКИ”

подзекованя за посцигнути резултати у столним тенису, шаху, атлетики и других дисциплинох. Означованє Медзинародного дня особох з инвалидитетом потримала и општина Вербас.

– Винчуєм здруженьом на визначних резултатох котри посцигли того, а и предходних рокох, кед у питаню спорт и други дїялносци котри окончую. Важне нам же бизме вєдно превозишли бариєри, як физични, так и дружтвени, и наздавам ше же зме у тим успишни. Тото можу пошведочиц рижни манифестациї, спортски и други збуваня. Локална самоуправа у предходним периоду особом з инвалидидтетом помагала през розлични проєкти, як финансийно, так и з поставяньом пригодних рампох и додзельованьом просторийох за функционованє дружтва. Наздавам ше же их зоз заєднїцкима моцами лєгчейше интеґруєме до дружтва и висцераме шицки бариєри у нашей заєднїци – гварел предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац. О. Р.

У ЖАБЛЮ

БУЛО И ОШМИХИ И СЛИЗИ

У прешлим тижню у Жаблю на двох местох означени Медзинародни дзень особох зоз инвалидитетом. У голу Основней школи „Милош Црнянски” у Жаблю отримана програма у чиєй орґанизациї и реализациї участвова-

8 РУСКЕ СЛОВО

ло Здруженє родичох и кармительох дзецох и одроснутих особох зоз инвалидитетом „Алтруист” Жабель, алє и госци зоз других местох, односно представителє здруженьох з исту намену. Так нащивителє и представнїки коло штерацец здруженьох, котри були и у публики, мали нагоду опатриц цо домашнї и госци зоз вельким нєсцерпеньох пририхтовали зоз тот дзень. Дзеци и старши читали, шпивали, рецитовали. Инклузия, кед ше ю применює на прави способ, праве таку реакцию и дава. Публики ше програма барз попачела, та часто на тварох могло видзиц слизи и ошмих. У просторийох ОНБ „Велько Петрович” тиж у Жаблю, у орґанизациї Здруженя пензионерох и инвалидох роботи општини Жабель орґанизоване друженє шицких членох, на котрим бул и Чедомир Божич, предсидатель Општини Жабель. С. С.

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

mesta@ruskeslovo.com

ДЗЕНЬ ОПШТИНИ ШИД И 75 РОКИ ОД ОШЛЄБОДЗЕНЯ

ЗОЗ ИНВАЛИДИТЕТОМ У КУЛИ

ДОБРЕ СОТРУДНЇЦТВО З ЛОКАЛНУ САМОУПРАВУ

Фото: www.kula.rs

Святочна схадзка Оштинскей орґанизациї инвалидох роботи отримана у Кули у присустве велїх госцох 6. децембра, а з нагоди Медзинародного дня особох з инвалидитетом, котри ше означує 3. децембра. Присутних привитал предсидатель Општинскей орґанизациї Обрад Воїнович, хтори подзековал шицком хтори нє лєм того, алє и прешлих рокох помагали у роботи Орґанизациї. Вон визначел добре сотруднїцтво зоз локалну самоуправу котра потримує шицки їх проєкти. На святочней схадзки присутни бул и заменїк предсидателя Союзу инвалидох роботи Сербиї Станко Нимчевич, котри констатовал же деражва препознава значносц Союзу, алє и же єст ище вельо поробиц же би ше тей часци жительства Сербиї обезпечело условия живота достойного за чловека. На концу святочней часци Обрад Воїнович як подзековносц сотруднїком, спонзором и шицким котри помогли у роботи Општинскей орґанизациї инвалидох роботи, уручел подзекованя и уметнїцки малюнки котри настали на подобових колонийох котри орґанизує Општинска орґанизация през цали рок.

Гуманитарна вистава у Подобовей ґалериї Културного центра у Кули отримана у рамикох означованя Медзинародного дня особох з инвалидитетом отворена 5. децембра и на нєй були виложени малюнки котри настали на колонийох „Жвератко души”. На вистави бешедовал предсидатель Здруженя хорих од мултиплеи склерози „Заходна Бачка” Живко Радмило котри орґанизує подобово колониї и гуманитарни вистави. Слово у мено Министерства за роботу, борецки и социялни питаня виповедла Юлия Станисавлєвич и помоцнїца предсидателя општини Кула Єлена Павков. Ол. Ж.

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ДОДЗЕЛЄНА ДЕЦЕМБЕРСКА НАГРАДА

У Шидзе означени 6. децембер, Дзень општини и 75рочнїца од ошлєбодзеня у Другей шветовей вони зоз пригоднима програмами. Централна програма була Шветочна схадзка Скупштини општини Шид, зоз шветочну академию хтора отримана у сали Културно образовного центра. Почала зоз державну гимну „Боже правди” хтору одшпивал хор „Хоршидея” зоз Шиду. Потим Велимир Ранисавлєвич, предсидатель СО Шид, здогаднул на геройство и битки процив окупатора. По традициї на тот дзень ше додзелює „Децемберску награду”, найвисше општинске припознанє. Того року тото припознанє достал Слободан Цвиткович, поета и писатель зоз Шиду. Плакети до стали – випо става подприємства „Инженєринґ интеґрал” зоз Нишу за доприношенє у асфалтованю драгох у општини Шид, насампредз у Моровичу и Ямени и Покраїнски секретарият за спорт и младеж пре вельке доприношенє у розвою спорту на подручу општини през софинансоанє реконструкциї спортских будинкох. У уметнїцкей часци програми наступел „Мистик чело”, штири челистки зоз Беоґраду хтори одушевели публику зоз свою музику. И борецка орґанизация у дополадньових годзинох означела швето зоз шветочну схадзку ОО СУБНОР хтора отримана у сали Скупштини општини Шид. З тей нагоди з медалю борца наградзени дакедишнї учашнїк НОР Янко Дюрка з Ердевику, а у уметнїцкей часци поетски твори гуторели поетове Дюрица Еделински и Слободан Цвиткович, а школяре Ґиманзиї „Сава Шуманович” виведли музично сценски приказ. Потим на городским теметове на спомин костурнїци покладзени венци, а священїк СПЦ служел панахиду погинутим. Дзень ошлєбодзеня Бикичу означени 4. децембра. Венци на памятнїк погинутим борцом опрез Дома култури покладли делеґациї Месней заєднїци, борцох и локалней самоуправи. Потим о. Владимир Еделински Миколка одслужел панахиду погинутим, а школяре Подручней школи ОШ „Сримски фронт” виведли кратшу програму. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ РИБАРСТВО У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ИЩЕ ВШЕ НЄВИХАСНОВАНИ ПОТЕНЦИЯЛ У Крачунским посце кед ше найвецей конзумує рибу, тарґовци, рибаре, а и продукователє маю найвецей роботи. Статистика гутори же ше у Сербиї рочнє поє коло 32 милиони кили риби, а домашнї улов и продукованє обезпечую лєм коло 12 милиони кили. У Сербиї под рибаловами находзи ше коло 14 000 гектари. У нїх ше рочнє випродукує коло 15 000 тони риби хтора подмири лєм коло 30 одсто домашнєй потреби за тоту файту поживи

Пише: Андреа МЕДЄШИ

У

Руским Керестуре на поверхносци од 101 гектара, находзи ше рибалов „Русинˮ, хтори облапя вельке озеро (виховалїще) як и даскельо менши обєкти-озера за виховйованє дробней риби. Найвецей ше хова потьку, коло 80 одсто, потим амур и менше количество других файтох риби, як цо: харча, шуль, чука, толстолобик и дзиву рибу хтора войдзе зоз беґелю. На таких рибаловох мож виховац коло 1 500 кили риби по гектаре. КВАЛИТЕТНА ПРОДУКЦИЯ

Златимир Рамач

10 РУСКЕ СЛОВО

– На гектаре мож виховац и до седем тони риби, алє под иншакима режимами, зоз аерацию води и зоз глїбину два метери, а на таких „стародавнихˮ рибаловох просекова глїбина од 90 центи до 1 метер, ту мож виховац од 1 000, та аж и по 2 000 кили по гектаре. Тот рок бул дакус сухши. У юлию, авґусту и септембру углавним маме проблем зоз воду, понеже ше подмирюєме зоз Малого бачкого каналу, а з оглядом на тото же нє маме пумпи, нє можеме вельо уплївовац на количество води хторе би нам требало. У авґусту нам, поведзме, вецей води випари як цо войдзе, та мушиме мерковац нє „насадзицˮ вецей риби як цо треба, бо може присц до нєдостатку оксиґену. Цо ше хоротох дотика, патри ше да

ше на цо квалитетнєйши способ карми рибу же би достала природну одпорносц, а з тим и же би ше цо менєй хасновало лїки. Як и при людзох и статку, так и при риби ше зявюю и нови хороти, а то вироятно пошлїдок форсираного продукованя риби, понеже ше почало робиц дворочне продукованє, та ше патри да риба цо скорей достанє килажу. Скорей ше робело тророчне продукованє, та з тим и здравє риби було вельо стабилнєйше – толкує фаховец за рибарство, дипломовани аґроном Златимир Рамач. Сербия 2013. року до стала допущенє за вивоз риби и рибових продуктох на тарґовище Европскей униї и Русиї. Потенцияли того польопривредного конара нє вихасновани, а зоз нє такима велькима укладанями вивоз би могол буц три раз векши, толкую фаховци. Европска уния найвекши увожнїк риби зоз коло 40 одсто шветовей продукциї, а на рочним уровню то коло 1,6 милиони тони, цо потвердзує одлични потенциял за векши пласман роби зоз Сербиї. Но, потримовка держави през субвенциї и други способи стимулациї, вшелїяк же нєобходна. ПОТРЕБНИ ВЕКШИ СУБВЕНЦИЇ Власнїк другого по велькосци рибалова у Керестуре, Мирко Еделински, на 20 гектарох 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

найвецей пестує потьку, коло 95 одсто, и у менших количествох амур, харчу и шуль. Як гвари, рок бул релативно добри, зоз сушну хвилю нє маю проблем, бо воду надополнюю зоз студньох, медзитим, проблем бул менше поглєдованє риби пре нєдостаток посних „славох” у тогорочним календаре, як и увоз зоз околних державох, як цо Мадярска и Горватска.

– У Мадярскей и Горватскей продукователє риби маю субвенциї коло 70 евро-центи по кили, маю субвенциї и на вивоз, а тиж нє плаца и надополнєня за драги, як и други трошки хтори ми маме. Ми доставаме барз мали субвенциї, коло 10 динари по кили, хтори и так ритко хто бере, пре обовязни додатни папери од купцох, хтори би у тим случаю мушели буц реґистровани у Министерстве. Тото реґистрованє за нормалне фукционованє рибарньох нє нужне, та прето анї ми нє можеме брац субвенциї хтори и так барз нїзки. Гоч цена и пойдзе дакус висше, а продукователь ше поназдава же будзе лєпше, приходзи до увозу зоз околних державох и цена риби пада. Ми маме можлївосц вивожиц лєм до Босней, понеже у нїх иснує вельке поглєдованє, а риболови нє маю досц. Медзитим, коло вивозу проблем тот же пре спомнути субвенциї, чежко буц конкурентни на тарґовищу, гоч у нас квалитет риби ище вше барз добри. Прето каждого року провадзиме цени у околних державох, чи ше нам виплаци спущовац их же бизме вивезли рибу. У одношеню на маркети по Сербиї зме поведзме конкурентни, пре услугу чисценя и резаня риби – толкує Еделински. ЛЇКАРЕ ПРЕПОРУЧУЮ И попри тим же лїкаре и нутриционисти нє препущую нагоду наглашиц

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

значносц конзумованя риби голєм три раз до тижня, Сербия ше по количеству поєдзеней риби през рок, находзи на самим сподку. Так европски просек 21 килограм риби по єдним жительови, док у Сербиї то коло 7 килограми риби по жительови. У Сербиї ше найвецей риби попреда пред велькима шветами и славами. Так тот рок бул окреме специфични, бо анї єдна слава „нє спадла” на посни дзень, а тото окреме почувствовали продукователє риби.

– У Сербиї нєт звикнуца конзумованя риби. У Войводини можебуц дакус вецей, пре цалу систему ДТД хтору маме, пре беґелї, Тису, Тамиш, та ше людзе кельо-тельо надополнюю зоз рибу. Чи зоз лапаньом, чи зоз купованьом, чи зоз кривориболовом, а у Войводини ше находзи и векшина рибнякох. Ми у Сербиї рибу предаваме углавним на велько и то по пар тисячи кили одразу. Єден час зме вивожели и до Босней. Дакеди то седем, осем ваґони, дакеди дзешец, дакеди лєм пейц, кеди як. Цена риби, реално патраци, досц висока. Тераз кус спадла, була ище висша, а вона завиши од квалитету и велькосци. Єст вельо рибалови на хторих хасную пелетирану поживу и напредок ше задлужую, а понеже до конца рока длуства треба виплациц, часто збиваю цену риби, а то на тарґовищу прави проблем. З другого боку, гевти хтори нє у длуствох, балансую чи предац рибу такой, чи отримовац рибу до марца и предац по можебуц вигоднєйшей цени – приповеда Рамач. Крадза риби тиж єден зоз проблемох зоз хторим ше власнїки рибаловох чежко ноша. Як гваря, нє знаю яке им количество того року вицагнуте, медзитим и по шлїдох и по мрежох хтори остали, докази єст. Нє раз крадош и влапени, медзитим, пре рижни контрадикторносци, закон остава мертве слово на паперу.■

У ШИДЗЕ

ДОБРЕ ПОНУКНУЦЕ РИБИ

Початок Крачунского посту звичайно означує и векше поглєдованє риби за костиранє, насампредз швижей живей, алє и змарзнутей риби. На желєним пияцу у Шидзе длугорочну традицию, кед слово о предаваню риби, ма рибарнїца власнїка Срдяна Ранисавлєвича. Купцох єст уж од ранших годзинох, а потим ше на рибу чека у шоре. Власнїк рибарнїци нам гварел же ма добре понукнуце вецей файтох риби през цали рок, а окреме у посце, кед поглєдованє вельо векше. Од швижей живей риби понука ше шарана по цени од 480 динари килограм, потим амура по 420 динари, толстолобик по цени 300 динари, а златицу (бабушку, мелез) по 150 динари за килограм. У рибарнїци тиж мож купиц и вецей файти змарзнутей риби хтора порезана на, такволани, филети. Била харча кошта 450 динари за килограм, а маснєйша 330 динари. За пеструшку (пастрмку) треба видвоїц 650 динари, за ослич 385 динари, а за рибово плєскавици 280 динари. Купци, зоз хторима зме ше стретли при рибарнїци, нє були барз бешедлїви. Гварели нам лєм тельо же рибу през рок у костираню хасную з часу на час, а вецей у посце и на саму Вилїю. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ РУСКА КУЛТУРА И ТУРИЗЕМ (I)

КЕРЕСТУР МА ЦО УКАЗАЦ НАЩИВИТЕЛЬОМ Пише: Любица НЯРАДИ

Туристом интересантни податки о тим же нє маме свою матичну державу, яки маме герб и заставу, якей зме вири, податки о розвою язика и писма, интересую их културни досяги нашей заєднїци, зачувани обичаї котри ше преноша з колєна на колєно

Т

уристичне здруженє ,,Руски Керестур”, формоване 2012. року. Формовали го седем здруженя гражданох зоз валалу з цильом презентованя Руского Керестура як туристичней дестинациї у руралним туризму и з цильом предствяня Руснацох як окреме интересантней заєднїци котра ма свою историйну и културолоґийну приповедку. Историйна приповедка облапя период приселєня, зоз хторих крайох зме ше приселєли, контракт о насельованю, перши МУЗЕЙ писани шлїди о Руснацох на тих просторох и условия за живот у новим краю. У ,,Замку”, ше

находзи и музейна збирка зачуваних експонатох материялней култури Руснацох. Ту можеме указац и як випатрала предня хижи „рускей хижи” и предмети котри ше находзели у хижи и кухнї, по стари ремесла, алати и зачувани стари фотоґрафиї и образи, цо ше дакеди кладло на мури. До памятнїкох култури спадаю и петнац крижи на рижних бокох валалу котри интересантни як туристичне понуканє шицким туристом

12 РУСКЕ СЛОВО

ТУРИСТОМ ПРЕДСТАВЯМЕ НАШУ ИСТОРИЮ Туристом интересантни приповедки и податки о тим же нє маме свою матичну державу, яки маме герб и заставу, якей зме вири, податки о розвою язика и писма, интересую их културни досяги нашей заєднїци, зачувани обичаї котри ше преноша з колєна на колєно и хтори ше зачували и обстали по нєшкайши днї. Приповедка о традициї образованя на руским язику од часох приселєня та по нєшка, тиж интересантна туристом и часто ше чудую же єдна така мала заєднїца видзела значносц образованя од давних часох и же вредносц образованя на своїм язику пестує през цалу вертикалу образовней ситеми у Сербиї, цо ше нє слу-

чело при Руснацох у других державох. Любим тоту историйно-културолоґийну приповедку презентовац туристом, робим то з любову и з почитованьом ґу нашей прешлосци и людзом хтори уткали свою роботу и животни намаґаня же би Руснаци як мала заєднїца обстали на тих просторох. ЦЕРКВА И ПАМЯТНЇКИ КУЛТУРИ То єден сеґмент котри ше презентує туристом, а други сеґмент то тото цо туриста може опатриц, обисц и видзиц у валалє. Руски Керестур ма даскельо културни добра и памятнїки култури од окремного значеня. Єден з нїх то стара хижа зоз осемнастого вику котра упрекосци часу и преходносци и чува памятку на будовательство и випатрунок хижох ровнїнского типу будованя зоз блата, або набивана хижа, без облакох на драгу, зоз предню хижу, приклєтом и задню хижу. Тота стара руска хижа єден з найстарших зачуваних будовательних обєктох у Войводини и под защиту є. У тей хвильки є у процесу реновираня и пририхтованя за туристичне понуканє. Други обєкт од велького културного значеня то Грекокатолїцка катедрала Св. Миколая котра ма прекрасни иконостас историйней вредносци. Памятнїк култури од окремного значеня и наша Водица, цер13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

квочка, нєдалєко од валала у польох зоз провадзацима обєктами за молитву, одпочивок и мир котри приноши желєне околїско церквочки. Ту и школа ,,Замок”, интересантна зоз свою архитектуру хтора нє специфична за нашо поднєбє, спущена до штред валалу на ровнїну, зоз свою леґенду же як ше єден таки будинок вообще нашол у Руским Керестуре. Обиходзенє валалу зоз туристами мож предлужиц зоз опатраньом и нащиву спомин бисти Петра Кузмяка и памятнїка, спомин-скулптури у парку у центру валала, дзе бронзови вояк зоз пушку пошвецени погинутим вояком под час Другей шветовей войни. На керестурским теметове маме мемориялни комплекси – єден ше состої зоз даскелїх надгробних памятнїкох пошвеценим борцом, вояком 14. словацкей бриґади, а друга спомин плоча червеноармейцом на теметове зоз гвизду у фурми пирамиди. УСЛОВИЯ ЗА ВИРСКИ ТУРИЗЕМ Єден зоз сеґментох туристичного понуканя валала то вирски туризем, котри по моїм власним думаню ма найвецей шанси и капацитети за розвой и прицагованє туристох, як з наших руских местох, так и паломнїкох зоз иножемства. Активисти Каритасу и церкви здумано и поступнє, крочай по крочай, рушаю до туристичней приповедки и пробую уж по треци раз прейґ проєктох ришиц простор за ноцнїк и змесценє векшей ґрупи туристох. Наздавам ше же ше им то поспиши, бо без векших капацитетох за змесценє можеме приповедац лєм о кратким затримованю туристох през приповеку о вилєтох, нащивох валалу на туристичних путованьох и рутох котри преходза през Руски Керестур. Зоз власного искуства сом видзела же людзом интересантна и нащива манастира и криптох наших владикох. Окреме у нащиви крашнє кед парох о. Михайло Малацко дочека туристох и зоз свою бешеду и вельким знаньом и любову приповеда о нашей церкви, Водици, Руснацох, о нашей вири и вредносцох котри важни у живоце каждого християна. На парохиї у церковней библиотеки находза ше вредни и значни рукописни кнїжки, стари церковни кнїжки, кнїжки народзених, винчаних и умартих, як и склєняни неґатив-плочи фотоґрафох Будинскових котри ше тераз обрабя и маю вельке историйне и културне значенє нє лєм за нашу заєднїцу, алє и ширше. АКТИВНИ ОДПОЧИВОК Други сеґмент туристичноґо понуканя то екотуризем, рекреативни туризем и активни одпочивок котри треба повязац зоз околїском отвореного базену на беґелю, котри дава найвигоднєйши условия за плїванє, водово спорти и розвагу у горуцих лєтних дньох. Простор коло 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

базену и беґелю повязани зоз мостами и дава условия за активни одпочивок и рекреацию, пешаченє, воженє на бициґлох, воженє на кочох и коньских запрагох. У тей часци валала на беґелю мож лапац риби, ловаром тота обласц интересантна бо ту, пре воду, єст векше число дзивини. Риболовни и ловни туризем маю потенцияли у нашим валалє. Ту на базену под час Медзинародного волонтерского кампу направени и терен за одбойку на писку, цо збогацело тоту часц зоз ище єдним понуканьом за розвагу. У околїску базена находзи ше и погосцительни обєкт, Рибарска чарда „Лонґов”, хтора понука рибово специялитети, алє понука и векши вибор єдзеньох котри можу „задоволїц” смаки векшини людзох. З другого боку базену находзи ше крашнє ушорена колїба Рибарского дружтва, котра ше хаснує у лєтних дньох и ноцох за одпочивок у хладку и пририхтованє смачних єдзеньох у котлїку, або на роштилю. Базен и беґель вигодни за воженє на чамцох и за орґанизовани реґати котри преходза по беґелю. Зоз обдуманима активносцами тота часц валала вигодна за туристичне понуканє, за активни одпочивок и рекреацию, а околїско полне зоз желєнїдлом, миром и цихосцу котру можеме понукнуц туристом. Мали лєшик, гай, при базену вигодни за кампованє младих под шатрами, за еколоґийни кампи и друСлайди зоз презентациї женя през спортски активносци. Ту, у ТЗ „Руски Керестур” тим лєшику барз крашнє би ше уклопели еко-апартмани, мали древени хижки за змесценє туристох и думам же о тей дестинациї треба добре роздумац и порушац активносци за розвой инфраструктури и систематични розвой туризма. Од того локалитету водзи драга до нашого святилїща Водици, хтора оддалєна коло три километри, та би роздумовац о повязованю тих двох локалитетох. Дражки за шейтанє и бициґлистични тури треба повязац зоз леґендами о Жобрачей гори и Вовковей долїни и одлични за лєтни одпочивок. Треба виглєдац тоти локациї и роздумац о їх ушореню котре би прицагло туристох, бо приповедки и леґенди интересантого змисту уж написала Ирина Гарди Ковачевич у своєй кнїжки ,,Нєбо над Керестуром”, котра ме одушевела.■ (Предлужи ше) Текст пририхтани у рамикох 3. Конференциї о меншинских и локалних медийох, хтора отримана у Новим Садзе 29. и 30. новембра

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ У ЖАБЛЮ ПРЕДСТАВЕНИ КРЕДИТИ РОЗВОЙНОГО ФОНДА ВОЙВОДИНИ

ПОНУКАЮ НЇЗШИ КАМАТИ У будинку Општини Жабель у Жаблю, 2. децембра, була презентация кредитних линийох Розвойного фонда АП Войводини ДОО Нови Сад котри наменєни реґистрованим польопривредним ґаздовством, правним особом и поднїмательом

П

редставени кредити за инвестициї, за обрацаюци средства, за туризем (ту єст субвенционована камата), купованє польопривредней жеми, за польопривреду вообще, ИПАРД програми, кредити за купованє системи за наводньованє (ту єст субвенционована камата) и нову механїзацию, а зоз каматну стопу од 1 по 2 одсто зоз термином одплацованя седем роки и ґрейс периодом до двацец штири мешаци.

– Маме широку палету кредитних линийох и тот цо важне, же каматни стопа нїзки и єден або два одсто су на рочним уровню – гварела Єлена Тренкич, зоз Сектору за кредити Фонда, котра у Жаблю бешедовала и о условийох хаснованя кредитох. ҐАРАНЦИЯ ЛЄБО ГИПОТЕКА ЯК ОБЕЗПЕЧЕНЄ Вона гварела же каматна стопа завиши од инструмента обезпеченя. Кед ше як обезпеченє кредита хаснує ґаранцию дїловней банки, вец каматна стопа єден одсто, а кед ґаранция за кредит гипотека на маєток, камата два одсто на рочним уровню. Винїмок у тим кредитни линиї котри субвенционую покраїнски секретарияти и то так же кредити за розвой туризма и за наводньованє безкаматни, бо покраїнски секретарияти рефундую цалу камату и надополнєня, хтори хаснователє кредитох маю уплациц банки. Динамику врацаня кредиту вибераю хаснователє и вона може буц на мешачним, тромешачним або шестомешачним уровню, а цали кредит одредзує ше зоз финансийну способносцу подношителя вимоги. При правних особох и поднїмательох одредзує ше на бази їх банковних виводох, а при польопривредних ґаздовствох на основи того цо маю у своїм ґаздовстве и на полю, на основи механїзациї, статкарского фонду. МОЖ ДОСТАЦ И ОБРАЦАЮЦИ СРЕДСТВА Даєдни кредитни линиї ше може обезпечиц зоз уписованьом залоги, медзитим, на основи искуства хасновательох таких кредитох по тераз ше указало же упис гипотеки вельо туньши. При уписованю гипотеки єст трошки преценїтеля, нотара и упис до катастру и кед ше уплаци тоти три трошки, нє треба вецей нїч плациц, остава лєм одплациц кредит. З другого боку, при упису залоги, котра у старту випатра вигоднєйша, крем уписованя до АПР, котра кошта тисячи динари, хаснователє

14 РУСКЕ СЛОВО

кредита маю обовязку механїзацию, хтору уписую як злогу, осиґурац зоз каско осиґураньом и од крадзи, цо значи же под час врацаня кредиту, маю плациц премию на тоти осиґураня.

– При правних особох и поднїмательох найглєданша линия за тирваци обрацаюци средства, хтора длугорочна, на штири роки, алє є и нєнаменска, цо значи же нє треба правдац анї зоз рахунками документовац потрошени средства. Хаснователє таки средства достаню на свой рахунок и троша спрам своїх потребох. При кредитованю польопривредних ґаздовствох найглєданши кредит за купованє польопривредней жеми – гварела Єлена Тренкич зоз Фонду. Важне знац и же кед на єдней адреси єст два ґаздовства, вони ше третирую як єдно. Заинтересовани додатни информациї можу достац директно при представительох Фонда у Новим Садзе, як и при Станишови Станишич на телефонске число 063/344-581. Презентацию орґанизовал Розвойни фонд АП Войводини ДОО Нови Сад зоз Општинску управу Жабель и єй канцеларию за локални економски розвой.■ С. Саламун 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

ДЕЛЕҐАЦИЯ ПОКРАЇНСКЕЙ ВЛАДИ НАЩИВЕЛА ВЕРБАС

БУДУЄ ШЕ НОВУ ИНДУСТРИЙНУ ЗОНУ Делеґация Покраїнскей влади, котру предводзел подпредсидатель Дьордє Миличевич, 5. децембра, нащивела општину Вербас. Вони бешедовали зоз предсидательом Општини Вербас Миланом Ґлушцом и його сотруднїками, а потим обишли роботи у Блоку 100, як и роботи у Блоку 44, хтори финансує Покраїнска влада зоз 56 милиони динарами.

– Покраїнска влада и Управа за капитални укладаня финансую вельки инвестициї у Вербаше. Роби ше о двох приступних драгох и шицких провадзацих елементох у роботней зони у Блоку 100, дзе ше очекує приход єдного инвеститора и отверанє у першей фази 40, а потим 70 роботни места. У рамикох тей инвестициї од 56 милиони динари, будує ше и паркинґ у центру Вербасу, на месце дзе ше находза важни городски институциї, цо злєпша функционованє транспорта у центру города. На схадзки зоз чолнима людзми Општини Вербас анализовали зме потерашнє сотруднїцтво. За предходни три и пол рока, кельо роби тота Покраїнска влада, утвердзели зме же за тот час блїзко милиядру динари видвоєне з покраїнского буджету за општину Вербас, як през директни инвестициї, так и през субвенциї за привреду и польопривреду. Предлужиме робиц на исти способ и на нових розвойних проєктох. Зложели зме ше же треба дефиновац нови роботни зони, а окреме новей индустрийней зони при

авто драги – гварел подпредсидатель ПВ Миличевич и визначел же є задовольни же у Вербаше очиглядна и велька инвестицийна активносц Влади Сербиї. З тей нагоди, општину Вербас нащивели и покраїнски секретар за реґионални розвой, медзиреґионалне сотруднїцтво и локалну самоуправу Оґнєн Бєлич, директор Управи за капитални укладаня АП Войводини Неделько Ковачевич и директор Розвойней аґенциї Войводини Никола Жежель. На схадзки були и заменїца предсидателя Општини Вербас Миляна Штулич, совитнїк предсидателя Општини Предраґ Роєвич, посланїца у Скупштини АП Войводини Саня Жиґич, як и члени Општинскей ради. О. Р.

ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ РОЗПИСАЛА КОНКУРС

КРЕДИТИ ЗА ПОДНЇМАТЕЛЬОХ Општина Жабель розписала явну поволанку за поднїмательох зоз териториї општини Жабель котри заинтересовани за субвенционованє каматних краткотирвацих кредитох, за финансованє потребних обрацаюцих средствох за 2019. рок. На явну поволанку ше можу одволац поднїмателє котри реґистровани у Аґенциї за привредни реґистри зоз пребивалїщом на териториї општини Жабель. Потребну документацию мож достац у будинку Општинскей управи Жабель, у Оддзелєнє ЛЕР и привреда. Потребне ришенє зоз АПР хторе нє старше од шейсц мешаци, потвердзенє о вимирених обовязкох по основи явних приходох хтору видала компетентна єдинка локалней самоуправи, 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

як и потвердзенє о вимирених обовязкох ґу ЯКП „Чистота” и ЯКП „Водовод општини Жабель”. Документацию треба придац у завартей коверти на писарнїци Општинскей управи Жабель, Николи Тесли 45, Жабель зоз назначеньом Вимога за субвенционованє камати на краткотирваци кредити поднїмательох – финансованє потребох за обрацаюци средства за 2019. рок. Рок за приявйованє тирва, покля нє буду потрошени средства. Цали конкурс и шицки условия обявени на урядовим сайту Oпштини Жабель, а вецей информациї мож достац ина телефон 021/210-2256 и 021/210-2255. С. С.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА 17. ФЕСТИВАЛ МАЛИХ СЦЕНСКИХ ФОРМОХ „ДЮРА ПАПГАРГАЇ” У НОВИМ САДЗЕ

КЕД ВАРОШ ПОСТАЛ ГОРОД З виставу фотоґрафийох др Михайла Лїкара „Шлїдом єдного часу” у Руским културним центру у Новим Садзе, 5. децембра, почал 17. Фестивал малих сценских формох „Дюра Папгаргаї”

О

фотоґрафийох на вистави др Михайла Лїкара „Шлїдом єдного часу”, предсидатель Фотоґрафского клубу „Войводина” Нови Сад Милован Уличевич, гварел же тоти фотоґрафиї, кед ше нєшка на нїх патри, маю значну документарносц, а бешедую о чаше наставаня єдного нового чловека и дружтва и о улоги младежи у тим новим дружтве на роботних акцийох, а друга часц пошвецена городу у хторим автор жиє и трудзи ше з ноцнима фотоґрафиями дочаровац атмосферу городу у чаше кед ше бурно менял його випатрунок. Мр Гелена Медєши пречитала огляднуце Єлени Перкович, историчарки уметносци о тим же шицки фотоґрафиї настали кед др Михайло Лїкар бул млади и же, без сумнїву теди анї нє шнїл же хвильки хтори теди зазначел тераз шведкове єдного часу хтори мал глїбоки космични смисел и змист у гуманим содїйстве чловека и природи. Автор фотоґрафийох др Михайло Лїкар гварел же тота вистава пошвецена Дюрови Папгаргайови, хтори писал о войводянскей ровнїни, а любов ґу тей ровнїни им и заєднїцка точка, ище додал же шицки фотоґрафиї направел у младосци, та и пред 1959. роком.

Присутних на вистави привитали директор Руского културного центра Владимир Сивч и Владимир Гаргаї спред орґанизатора Матки – Дружтва Руснацох Нового Саду – Войводини. В. В.

ВИКОВНЕ ФАМЕЛИЙНЕ НАШЛЇДСТВО

П

ершого вечара, на тродньовим 17. Фестивалу малих сценских формох „Дюра Папгаргаї”, у Руским културним центру у Новим Садзе, виведзена представа „Потвори” Звонимира Павловича. Представа „Потвори” витворена у копродукциї РНТ „Петро Ризнич Дядя” и РКЦ Нови Сад. Поставена є по драмским тексту Звонимира Павловича „Клїтка за щешлївих”, драми з мотивами зоз живота и судьбох членох славней аристократскей фамелиї Друґети, хтора ма-

ВИТИРВАЛОСЦ НАС ЧУВА Предсидатель Националного совиту рускей националней меншини Борислав Сакач отворел 17. Фестивал малих сценских формох „Дюра Папгаргаї” зоз словами же нас витирвалосц трима же бизме робели на традициї и очуваню обичайох и же у терашнїм часу барз важни ище и интеркултуралносц и интернационалносц. Вон под зековал Звонимирови Павловичови на тим же на свой окремни способ ошвицує нашу историю през цалком ориґинални и нєзвичайни авторски дїла.

ла значну улогу у длугшим историйним периоду на Горнїци. Вшелїяк, историйни факти послужели лєм як основа за фиктивну приповедку и авторову мрию. У представи ґлумели Славко Бучко, Иван Лїкар, Марина Хома, Яким Грубеня, Андрей Орос, Ребека Планчак, Йован Живкович, Борис Фейди, Александра Бучко и Наташа Макаї-Мудрох. В. В.

16 РУСКЕ СЛОВО

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

17. ФЕСТИВАЛ МАЛИХ СЦЕНСКИХ ФОРМОХ „ДЮРА ПАПГАРГАЇ” У НОВИМ САДЗЕ

Д

СОЛОВЕЯ НЄ ШЛЄБОДНО ВЛАПИЦ

рама „Обсесия”, у драматизациї и режиї Звонимира Павловича спред Руского културного центру з Нового Саду, премиєрно одбавена другого дня на Фестивалу. Павлович свою мелодраму обдумал по мотивох приповедки Богумила Храбала, хтора жанровски нє цалком кохерентна, бо ше у тей драми преламую рижни театрални ришеня. Змист на перши попатрунок єдноставни и єднонапрямни, бо у поднаслове представи пише же ше лапа соловея, хтори сцекол зоз клїтки, на тераси квартеля на пиятим поверху. През адаптовани текст хтори бешедує пасмовито на вецей уровньох и вецей релацийох, двойо ґлумци, учитель танцованя котрого ґлумел Иван Лїкар и шеснацрочне дзивче, котру ґлумела Марина Хома, дотхню рижни актуални теми на дньову политику, женско-хлопски одношеня, занєшеносц, або обсесию зоз любову, та по роздумованя на релиґийни и филозофски теми. Тоти два подоби винєсли на сцени свойо характети, учитель пасивни, жиє у своїм швеце, у своєй прешлосци и, дзивче у своїм швеце, жадне любови и конкретней акциї, хторе дозрева до жени на символични способ кед укаже свой сексипил зоз зруцованьом капута, и хторе ше до учителя танцу залюби. Учитель танцу свою пасивносц указує през континуовану бешеду на рижни теми, бо вон заправо нє зна анї танцовац, а анї шпивац, нїхто нє пророк у своїм валалє, а Сократ и Исус нїґда свойо ученє нє записали, їх научованє усно преношене. Дзивче ше задзера до учителя танцу и у другей половки драми доминує и диктує темпо представи. Понеже ґлумя пред патрачами, без бини и просцениюма, публика видзи кажди рух, кажди ґест, кажду пантониму. Учитель з вельким трудом намесца карсцелї до ровней линиї, по перфекционизем лєм же би нє думал на тото цо ше му случує у датей хвильки, же би одбил любов хтора ше народзує. Вон за себе пове же є у танцу „професор, маґистер, краль и доктор” танцованя, а дзивче флертує нєпреривно и до конца го научи танцовац. Тот успих танцованя их приведзе по еґзалтацию и еґстазу, и учитель танцованя скричи „людзе, людзе, я

знам танцовац”, же би после того од дзивчеца достал до рукох соловея, а влапени соловей приноши нєщесце и, учитель танцованя пада зоз тераси. Представа поробена у Павловичовим манире, алє мож повесц же публика дакус оддихла од чежких, пречежких темох насилства, хтори у його представох вше кулминую, та горки смак конца представи лєгчейше поднєсла, бо ше з тим мелодрама нагло закончела. На самим концу представи зявює ше и подоба музичара хтору одґлумел Владимир Сивч. Представа сучасна у сценоґрафиї, дзе єден фоґаш за шмати, даскельо карсцелї и драбина то шицки реквизити на сцени, а доминує лєм рух, пантонима и ґлума. За костим нє мож точно повесц же зоз хторого є часу, а дизайн шветла збогацел дожице самей представи. Иван и Марина були одлични тандем и надбавйовали ше у ґлумецким смислу. Їх рухи були розбавени, прешвечлїво овладали зоз сценским простором хтори и нє таки мали. Представа, гоч мала и комични елементи, сцигла по свой жалосни крешендо на самим концу. Влапени соловей за учителя танцу знак нєщесца. О. П-С.

КЕД ПОМОЦИ НЄТ НЇОДКАЛЬ

М

онодраму „Удян, нє гвар ми” написала и одґлумела як комплетна авторка Мария Сеґеди зоз Дюрдьова. Мария рускей публики позната по своїх стихох, а єй драма бешедує о насилству у фамелиї. Чловек ю нєпреривно биє, а кед поглєдала ратунок у своїм доме при родичох и при швекри, потримовку нє достала. У дохтора єй гварели же насилство муша приявиц до полициї, и лєм ше кус зрадовала юнакиня з драми, бо млади полицає цо ю пришли випитовац до обисца анї кус нє були на єй боку. Кед ратунку нїодкаль нє було, ришела сама ше спроцивиц, та по сербскей народней присловки „клин се клином избија”, дочекала пияного мужа и натрепала…Так даскельо раз, та ше змирел и примирел. Драма була преткана зоз гумором и народнима шпиванками, а на концу витворени и контакт зоз публику. О. П-С.

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА 17. ФЕСТИВАЛ МАЛИХ СЦЕНСКИХ ФОРМОХ „ДЮРА ПАПГАРГАЇ” У НОВИМ САДЗЕ

З „БЕЛАВУ ПРИНЦЕЗУ” СПУЩЕНА ЗАВИСА З предпремиєрним виводзеньом представи „Белава принцеза”, всоботу, 7. децембра, закончени 17. Фестивал малих сценских формох „Дюра Папгаргаї” хтори того року през три вечари отримани у новосадским РКЦ-у

П

редставу „Белава принцеза”, по тексту Саши Палєнкаша и режиї Янка Лендєра, у копродукциї поставели РКУД „Др Гавриїл Костельник” з Кули и РНТ „Петро Ризнич Дядя” зоз Руского Керестура, а виведол ю ансамбл младих кулянских ґлумцох хтори после искуства у дзецинским театре, першираз бавел и драмски текст за одроснуту публику. Главну улогу Арона бави Мирослав Стричко, а у провадзацих улогох наступаю Дияна Канюґа (София) и Весна Вонич (Мирон). Замерковану епизоду одбавела Лїляна Кнежевич (Мая), а младежску часц ансамбла заокружело зявйованє Емилияна Нярадия. Дебитанти на сцени мали и потримовку старших и искусних драмских аматерох у епизодних улогох (Амалия Ковач, Ярослав Ковач, Янко Лендєр), а обчековано прешвечлїву интерпретацию одбавел Александар Мудри як Управнїк. У „Белавей принцези” поза поверхового водвильского заплєту - у любовним трокуту знєверени Арон пробує „намесциц бависко” дзивки Софиї и цимерови Миронови з хторим го вона спреведа, а сам є лєм пион у партиї дзе фиґури цаґаю тоти понад нього, Управнїк и Мая скриваю ше и глїбоки еґзистенциялистични питаня и розпуки. У сущносци, то питанє же чом чловек єдно дума, друге гутори а треце роби, кед ше то вше закончує наруби, и прецо, гоч зна же прето вше будзе драго плациц, ознова єднак пороби и направи исту ґришку. Медзитим, як у єдней сцени констатує юнак представи,

18 РУСКЕ СЛОВО

животна улога єдней ширки же би згорела. Чи то будзе лєм пламенчок, чи вибухнє огень, од нєй нїч нє завиши. После (пред)премиєрного виводзеня представи, упечаток же млади ґлумци солидно звладали досц поглєдовни и вецейпасмови драмски текст (за хтори Палєнкаш достал першу награду на конкурсу РНТ „Петро Ризнич Дядя” за ориґинални драмски текст по руски 2015. року) За тото вшелїяк заслуги иду режисерови, хтори применєл дзепоєдни єдноставни а упечатлїви ришеня прикладни за ище вше огранїчени виводзацки можлївосци младого алє перспективного ансамблу. Насампредз ту слово о монолоґох у споведаюцим тону, дзе обачлїве же дзепоєдни ґлумци маю и озбильнєйше рецитаторске искуство. По шицким, тота младежска представа ма потенциял, алє и часу дозрец, окреме з оглядом же єй виводзенє на 17. Фестивалу малих сценских формох „Дюра Папгаргаї” було предпремиєрне понеже, по словох режисера Янка Лендєра, премиєра пред домашню, кулянску публику запланована за штредок януара, односно за Националне швето Руснацох.■ И. С. Фотоґрафиї: В. Вуячич 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

ТРАДИЦИЙНА КУЛТУРНА МАНИФЕСТАЦИЯ „МАЦЕРИ РУСКИНЇ” У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

УДАТНИ НАСТУП МИКЛОШЕВЧАНЬОХ Внєдзелю у парохиялней сали нашей церкви Вознесеня Господнього у Сримскей Митровици отримана традицийна културна манифестация под назву „Мацери Рускинї” хтору орґанизовало Здруженє гражданох „Руснаци” зоз потримовку парохиї. После привитних словох о. Владислава Варґи, пароха у Сримскей Митровици и домашнього, нащивительох привитал и Борислав Сакач., предсидатель Националного совиту Руснацох, хтори визначел добри приклад сотруднїцтва и медзивзаємних вязох Руснацох з двох бокох гранїци хтора нє препреченє же би ше дружело и пестовало свой културни скарб.. Присутних привитал и Никола Ляхович, предсидатель Националного совиту Українцох и предсидатель їх културного дружтва „Коломийка”. Програму отворели домашнї Хор „Руски зарї” зоз шпиванку „Полюбели зме ше єденей квитней яри”, а потим наступели госци зоз Миклошевцох зоз КУД „Яким Ґовля”, дружтва хотре як поведзене, основане ище далєкого 1950 року. На початку наступели мали шпиваче, а потим и танєчнїки. Младши танєчнїки, а потим и старши хтори виведли „Пастирски танци”, потим танєц „Лєсаре” як и венчик танцох „Буковински танєц”, танєц з Горнїци и „Земплински чардаш”. Удатни наступ мала и Женска шпивацка ґрупа хтора основана пред дзешец роками, а на репертоаре ма вецей як 50 шпиванки и потераз наступали на числених манифестацийох у Републики Горватскей и иножемстве. Вони ше представели зоз вецей рускима шпиванками и достали аплаузи публики, як и танєчнїки.

Програму збогацели и вирни зоз митровицкей парохиї хтори, понеже ше приблїжую Крачунски швета, одшпивали коляди „Бог предвични” и „Христос родився”, а Миклошевчанє одшпивали коляду „Пречистая Дїва”. Програму зоз шпиванку закончели „Руски зарї” у провадзеню оркестри „Ходоба и приятелє” и, на концу, шицки вєдно одшпивали „На многая лїта”. Як гварене нє було то лєм стретнуце Митровчаньох и Миклошевчаньох, бо медзи госцами у публики були и представнїки зоз Шиду на чолє зоз парохом о. Михайлом Режаком, хтори пред тим бул парох у Сримскей Митровици. После програми було друженє на коктелу, а найстарша нащивителька на програми була Павлинка Рац, хтора вошла до 99 року живота. Вл. Дї.

У ОРҐАНИЗАЦИЇ ДРУЖТВА РУСНАЦОХ СУБОТИЦИ

ОТРИМАНИ 19. ВЕЧАР МАФТЕЯ ВИНАЯ

Фото: Иван Гарди

Дзеветнаста Манифестация Вечар др Мафтея Виная отримана внєдзелю вечар, 8. децембра у Суботици, а точно на дзень шмерци того нашого визначного публицисту и културно-просвитного дїяча. На подобу др Мафтея Виная (Руски Керестур 1898 – Суботица 1981.) хтори бул др правних наукох, алє и писатель та активни у културно-просвитней роботи медзи нашим народом поготов у чаше дїялносци РНПД-а, здогадла предсидателька Дружтва Руснацох Суботици Ана Мария Лендєр. Вона привитала и шицких присутних, медзи нїма и дзивку др Виная Татяну Таґасович Винаї, спред Националного совиту Руснацох предсидателя Вивершного од-

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

бору Желька Ковача хтори тиж привитал тоту манифестацию хтора ше находзи у календаре значних манифестацийох Руснацох хтори потримує наш Национални совит. У програми члени суботицкого Дружтва Филип Дюмич рецитовал Винайову писню „Природа” док Иґор Дюмич, ище нїґда нє обявену „Марча архитекта”, хтору 1974. року автор зложел своєй унуки. Як поведзене, тота писня пренайдзена у скарбу хторе остало за др Винайом, а хторе Дружтву на чуванє подаровала його дзивка Татяна. Мишана жридлова ґрупа РКУД „Др Гавриїл Костельник” зоз Кули виведла вецей народни шпиванки под руководством Еуфемиї Планкош, док ґлумец Янко Лендєр з Вербасу виведол виривки з монодрами „Илия опозиция” по тексту Дюри Папгаргая, а на чесц факту же др Винаї свойочасово провадзел роботу наших дилетанских дружтвох, та до „Руских новинох” писал и о театралних представох зоз наших местох. Коферансу за програму надихнуто зложела нєдавно вибрана нова предсидателька Дружтва Лендєрова, програму водзела Ясмина Варґа Пеячки, а вечар отримани у просторийох Медзиопштинскей орґанизациї глухих и наглухих. Манифестецию финансийно потримали наш Национални совит и городска управа Городу Суботици, Здруженє женох „Байка” з Руского Керестура за тоту нагоду пририхтали етно-стол з националнима рускима єдлами. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 19

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПОЧАЛИ 29. ДНЇ МИКОЛИ М. КОЧИША

ПРЕДСТАВЕНИ НОВИ ВИДАНЯ И ОТВОРЕНА ВИСТАВА У просторийох Заводу за културу войводянских Руснацох, пияток, 6. децембра, отримана друга Скупштина Дружтва за руски язик, литературу и културу, а у рамикох 29. Дньох Миколи М. Кочиша. На Скупштини перша часц була роботна, та прилапени Финансийни звит за 2018. рок, програма роботи за 2020. рок и прегляд програмох у рамикох 29. Дньох Миколи М. Кочиша. У другей, святочней часци Скупштини представени нови виданя Дружтва, Зборнїк роботох „Studia Ruthenica” число 24, у хторей, окрем других прилогох, обявени и три дипломски роботи студенткиньох зоз Оддзелєня за русинистику Марини Сабадош, Олї Хома и Вероники Фейса Вуячич. Потим представена поетска кнїжка др Гавриїла Костельника „Хвильки/Умартей дзивочки” хтору зоз українского и горватского язика маестрално почитуюци риму преложел др Юлиян Рамач. Бешедоване и о кнїжки Михайла Горняка „Паметанє и забуванє” у хторей обявени интересантни путописни написи зоз Япону и Китаю, дзе Горняк бул амбасадор. Представени и Зборнїк дзецинских и школярских роботох зоз Литературно-подобового конкурсу Миколи М. Кочиша. З тей нагоди отворена и Подобова вистава Руски подобово уметнїки на Подобовей колониї „Стретнуце у Боднарова” од 2005. по 2019. рок, котра ше уж традицийно велї роки орґанизує у Ґосподїнцох. На вистави зоз вель-

кого фундусу подобових роботох представени подобово творителє зоз рускей заєднїци. Присутним представени и Каталоґ пошвецени тей Колониї, а подобова уметнїца Гелена Канюх подаровала єдну свою роботу Дружтву. У рамикох 29. Дньох Миколи М. Кочиша Дружтво 1. децембра положело квеце на його гроб у присустве фамелиї и його почитовательох. На програмох присуствовали и члени з Кочишовей фамелиї. Пондзелок отримана годзина руского язика у Штредньошколским доме „Бранково коло” у Новим Садзе. О. П-С.

ЗОЗ РОБОТИ ДОМА КУЛТУРИ РУСКИ КЕРЕСТУР

ПРИНЄШЕНИ НОВИ СТАТУТ УСТАНОВИ Управни одбор Дома култури Руски Керестур на своєй схадзки 4. децембра, принєсол Статут тей Установи, хтори усоглашени зоз вименками Закона о култури. Найвекша вименка ше одноши на условия за место директора. На схадзки хтору водзела предсидателька УО Биляна Ковачевич були присутни шицки члени УО окрем єдней особи, и єдногласно прилапели вименєни Статут, а бул присутни и терашнї директор Йоаким Рац. По законскей процедури нови Статут будзе послати сновательови на усвойованє, односно будзе мушиц буц прилапени на шлїдуюцей схадзки Скупштини Општини Кула. Потим ше будзе поступац по Статуту та понеже терашнї директор Дома култури нє виполнює условиє котре предвидзене зоз Законом о култури, та и новим Статутом, а то же би мал ви-

20 РУСКЕ СЛОВО

соку фахову приготовку, (а вон нє дипломовал як абсолвент на Факултету физичней култури) шлїдзи розписованє конкурса за нового директора тей Установи. На ґенезу вименкох основного документа тей нашей значней установи з обласци култури здогаднул заменїк предсидателя Управного одбору Михайло Бодянец. – Ми остатнї Статут принєсли 2011. року и по Закону о явних службох и Закону о култури котри теди були на моци и уж мали дзепоєдни пременки, 2012. зме направели вименки и дополнєня Статута котри ше одношели на тото же Установа Дом култури преглашена як установа од окремного значеня за розвой и пестованє и очуванє култури Руснацох, а тиж и дзпоєдни технїчни ствари котри ше одношели на тото же Национални совит треба же би дал думанє о виборе директо-

ра Установи, членох УО, Надпатраюцого итд. У медзичаше ше случели ище даяки вименки Закона о култури котри нє убудовани до нашого Статута, а то ше насампредз одношело на тото же директор Установи у култури по найновших вименкох Закону о култури зоз 2016. року, муши мац високе образованє и найменєй 5 роки роботного искуства у фаху так же практично тота єдина вименка ше одношела на Статут котра тераз и убудована до ньго. Убудовани и тоти вименки котри зме после приношеня Статута 2011. приношели як вименки, вони тераз унєшени и Статут комплетовани. Тераз ше го прида до СО Кула же би го прилапела и потим шлїдзи поступанє по тим Статуту одн. розписованє конкурса за нового директора Дома култури. М. А.

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

НА ЗМАГАНЮ ЗА СОЛО ШПИВАЧОХ У ПАНЧЕВЕ

КРИСТИНА АФИЧ ОСВОЄЛА ПЕРШУ НАГРА ДУ Школярка штреднєй Музичней школи „Петар Коньовичˮ зоз Зомбора, Кристина Афич достала 1-3 награду (94,66 боди) од дзевец змагателькох на 10. Мед зинародним змаганю младих талантох „Мита Топаловичˮ за соло шпивачох, хторе 7. и 8. децембра орґанизовала Музична школа „Йован Бандурˮ зоз Панчева. Кри сти на зоз Ру ско го Кере стура, а школярка є II кла си при про фе сор ки

Силвиї Минеи, хтора ю и при рихта ла за зма га нє. Наступела зоз трома шпиванками италиянского автора Перґолезия, нємецкого Шуберта и русийского Булахова, а на клавире ю провадзела корепетиторка Ружица Павлович. Кристини то уж треци наступ на тим змаганю дзе кажди раз освоєла даєдну од перших наградох, а у другей класи основней школи и лауреат за нїзшу музичну школу. А. М.

ОПШТИНСКЕ ЗМАГАНЄ З МАТЕМАТИКИ У ЧЕРВИНКИ

ЗАКОНЧЕНА И ФИНАЛНА ЧАСЦ КВИЗУ „БРУДНЕ, ЧИ ЧИСТЕ – НЄ ИСТЕ”

ДВОМЕ ШКОЛЯРЕ ИДУ НА ОКРУЖНИ УРОВЕНЬ

ПОБИДНЇКИ З ВЕРБАСУ, КОЦУРСКA ЕКИПА ДРУГА

На општиснким змаганю з математики двоме школяре зоз Основней школи „Петро Кузмяк” з Руского Керестура, Теодор Штранґар и Ґлориян Штранґар, пласовали ше на окружне змаганє. Змаганє отримане 7. децембра у червинскей основней школи, а з керестурскей Школи участвовали дзешецеро школяре. Теодор школяр 4. класи, а на Општинским змаганю завжал друге место, док Ґлориян школяр 4. класи, завжал треце место. Попри нїх, з керестурскей Школи змагали ше ище Исак Новта, Марко Драґутинович и Патрик Варґа зоз трецей класи, зоз штвартей попри Штранґара и Иван Фейди и Каролина Пап, з пиятей Емина Няради и Ребека Сабадош, а зоз шестей попри Ґлорияна и Алекса Ґолубович. За змаганє их пририхтовали Любица Бучко, Наталия Будински и Оливера Винаї. М. А.

У вербаскей Основней школи „20. октобер” отримана финална часц змаганя едукативного квизу „Брудне, чи чисте – нє исте”, котри часц проєкта Нємецкого мед зинародного сотруднїцтва ҐИЗ „Управянє з одпадом у контексту климат ских пременкох”. Квиз бул наменєни школяром од пиятей по осму класу школох вербаскей општини, а найлєпша и найсхопнєйша екипа на тему збераня одпаду, рециклажи и защити животного стредку була екипа ОШ „Братство-єдинство” з Вербасу. Члени тей екипи, София Медєдович, Марко Малїк, Серґей Надь и Реля Стефанович буду представяц општину Вербас на єдним з двох полуфиналних квизох за Южнобачки округ. Кед и ту зазнача добри резултат, у маю 2020. року буду участвовац у вельким финалу котре будзе отримане у Сокобанї. Школяре Основней школи „Братство єдинство” зоз Коцура на змаганю завжали друге место. Як гварела наставнїца биолоґиї Мелания Мали, котра школярох тей екипи, Катарину Ґайдош, Луку Шувакова, Душана Ґубаша и Дуню Майкич, и водзела, на еко квизу ше крашнє дружели.

– Барз сом задовольна з успихом котри дзеци посцигли. Указали свойо знанє, полни су красних упечаткох, и гоч их од побиднїкох дзелєл лєм єден бод, дому пришли задовольни – гварела Малийова. О. Р.

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 21

МОЗАЇК ЗОЗ НАУКОВЕЙ КОНФЕРЕНЦИЇ У ЛЮБЛЯНИ

Наукова конференция отримана на подїї „Филозофски маратон” концом новембра хтору реализовали студенти и професоре зоз Филозофского факултету у Любляни, а традицийно з идею же би ше отримало серию рижних преподаваньох тих дньох на факултету. Тема того року була „Филозофия и цело” Пише: Марина САКАЧ

Ф

Фото: Н. Йович

илозофия ше през свою историю занїмала зоз тїлесносцу, алє ридко кеди цело було у першим плану випитованя. Цело ше зявело як релевантни филозофски обєкт у сучасней филозофиї при филозофох як цо то Морис Мерло-Понти, лєбо Мишел Фуко.

Тема тїлесносци ме особнє интересує одкеди сом першираз патрела и читала наукову фантастику, а у антрополоґиї од початку, одкеди сом упозната зоз тоту наукову дисциплину у штреднєй школи на семинаре у Петници.

ТЇЛЕСНОСЦ И ИДЕНТИТЕТ Нашо цело то наша сущносц у найосновнєйшим смислу прето же прейґ нього материялно дознаваме о швету у хторим жиєме, воно нас информує прейґ наших чулох, алє и вельо вецей – воно нам дава идентитет и идею о нашим месце у швеце, як и наших огранїченьох и нєминовним концу. Нашо цела ше можу находзиц у прилаплївих катеґорийох, такволани „нормални цела”, лєбо звонка тих катеґорийох хтори нам задаваю велї проблеми. Тема зоз хтору сом ше приявела на тоту конференцию була „Тїлесна модификация як индивидуална субверзивна пракса”, послала сом абстракт за свою роботу, а о даскельо днї ми явене же ме сцу най участвуєм на конференциї. У моєй роботи сом ше намагала розумиц и контекстуализовац индивидуализовани цела, прикрашовани зоз пирсинґами и тетоважами у ширших

22 РУСКЕ СЛОВО

рамикох идеалох краси у дружтве. Интересовало ме зрозумиц – як пракса модификациї цела доприноши идеї автономиї при одредзених поєдинцох, окреме у одношеньох родитель-дзецко. Намагала сом ше зрозумиц цо одредзеним поєдинцом значи така файта автономиї и чом у нашим контексту и штредку у хторим жиєме єст вообще потреба. Єдна од моїх гипотезох була то же прето же жиєме у чаше у хторим млади нє маю можлївосц дойсц до автономиї длугши период свойого живота, углавном док нє муша напущиц дом пре студиї, роботу, лєбо малженство (а часто анї теди). У таким контексту тоти „дзеци” часто одроснути людзе способни приношиц одлуки о своїм живоце, алє понеже жию ище вше зоз своїма родичами, нє маю досц простору буц самостойни. Тот антаґонизем хтори ше зявює у ситуацийох кед дзецко одлучи модификовац цело без дозволи родичох интересантни момент у тих одношеньох и кед дзецко постава акутно свидоме же нє ма автономию анї над своїм власним целом. Односно воно ю ма, алє ше муши зочиц и зоз реакцию родичох на його одлуки. Праве тоти антаґонизми и концептуализациї „добрих” целох, хтори єдного дня годни буц комодификовани и заняти, були теми хтори ме интересовало виглєдац.

ПОЗИТИВНА РЕАКЦИЯ ПУБЛИКИ Реакция публики и колеґох ме нєсподзивала прето же я на студийох антрополоґиї, та сом думала же ше то филозофом нє будзе пачиц. Велї розвивали дискусию отворено и наглас дзелєли власни думаня, алє и искуства. Достала сом конструктивни питаня на хтори ше будзем намагац одвитовац у писаней форми, бо сом поволана обявиц свою роботу у Зборнїку. Чесц ми же сом могла участвовац на такей конференциї и розвивац идеї зоз колеґами, алє и же моя робота замеркована и же у нєй нашли квалитет вредни обявйованя. Презентациї на конференциї були на словенским и анґлийским язику, а теми хтори мнє були найцикавши и

хтори сом могла провадзиц на анґлийским язику були – од Новосадянох, Андреи Протич зоз тему „Чи 21 вик, вик цела?”, Мариї Куюнджич зоз тему „Морис Мерло-Понти: похопиц, лєбо нє”, Давида Менчика зоз тему „Нови парадокс двойнятох? Думкови експеримент хтори указує на консеквенци свидомих и нєсвидомих пременкох идентитета”. Од других ту були теми Даниєли Антич „Психоделични дроґи: сцеканє зоз гарешту” и на концу Рула Манета „Ушорйованє дружтва”.

АЛТЕРНАТИВНИ ПРОСТОР ЗА ПРЕПОДАВАНЯ Даскельо преподаваня були отримани на других местох, єдно було у Музею сучасней уметносци, а друге у ґей Клубу „Тифани” хтори ше находзи на Метелковей улїци (у хторей змесцена векшина алтернативних местох за „свирки” и друженя). Интересантни бул вибор тих просторох, бо и вон сам дава єдну политичну, односно либералну ноту у смислу же представя їх одношенє и потримовку ґу озбильним институцийом як цо то музей, алє так исто и ґу сексуалним меншином, хтори нєшка у швеце нє маю популарне положенє. Остракизовани су на основи своїх „нєадекватних” целох дзе им ше судзи нє на основи того чи су добри людзе, алє зоз хторима людзми уходза до романтичних и сексуалних одношеньох. Интересантне було искуство видзиц як филозофи роздумую на тему тїлесносци и як розвиваю свойо думки и идеї през свойо роботи, бо сом потераз нє мала вельо контакти зоз филозофами. Нєсподзивала сом ше же хаснуєме даєдних истих авторох, алє їх дїла применюєме на дакус иншаки способ. Потвердзело ше же гуманистични науки ґенерално можу медзисобно сотрудзовац и розвивац интердисциплинарносц. Таки конференциї важни пре академске розвиванє думаньох и знаньох у комуникациї зоз людзми хтори на подобним и висшим академским уровню як ми, а можу помогнуц у розвиваню идейох, дац конструктивну критику, лєбо дац адекватну потримовку. ■ 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

mozajik@ruskeslovo.com У ОСНОВНЕЙ И ШТРЕДНЄЙ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПРЕВЕНТИВНИ РОБОТНЇ О НАРКОМАНИЇ

НАШО МАСТЕРАНТИ

У

Основней школи „Петро Кузмякˮ 4. и 6. децембра отримани два психолоґийни роботнї „Вибор твой” на тему наркоманиї, хтору отримала психолоґ и музичар Даворка Боснич зоз Заводу за явне здравє у Зомборе, школяром седмей класи. Подобни роботнї плановани и наступного тижня за два оддзелєня осмей класи. Роботнї мали барз интересантни психолоґийни приступ ґу теми превенциї наркоманиї, алє з акцентом на упознаванє власних емоцийох, понеже як виявела Босничова, емоцийна дозретосц особи найлєпша превенция шицких зависносцох, та и од психоактивних субстанцох як цо алкогол и дроґа.

– Понеже одмалючка учиме поцисковац свойо базични чувства, пре нашу културу и воспитанє случую ше нам велї и здравствени и други проблеми у комуникациї. А познац сам себе и свойо емоцийне ядро то базична превенция здравя, та и зависносцох шицких фактох. Превенция наркоманиї у емоцийно допатраним и дозретим чловеку. У наших роботньох ше занїмаме зоз психичнима функциями, а єдна з нїх и емоцийносц и свидомосц хтори ше поремеца зоз хаснованьом наркотикох – потолковала Босничова.

Пристуни зме були на роботнї за школярох седмого „б” оддзелєня на хторей вони, на чолє зоз свою класну Лидию Пашо барз активно и з интересованьом участвовали. Подобни роботнї Босничова отримує у тим школским року у шицких школох Заходнобачкого округу возросту 7. и 8. класи основней школи и 1. класи штредньошколцох. Як потолковала, терашнї роботнї базовани на проєкту з исту тему „Вибор твой” хтори 2013. року витворени у сотруднїцтве зоз регабилитацийним центром „Хосана” зоз Жеднику. З тим проєктом та и тима роботнями ше намагали образовним авторитетом наглашиц же яке важне емоцийне воспитанє як формална образовна система, и то од наймладшого возросту, же би ше дзеци на прави способ зоз шицких аспектох оспособели зочиц ше зоз вше векшима спокусами пред „подлима животнима виборами”. З другима словами, же би дзеци були способни повесц „нє” и одупред ше вше частейшим нєдобрим понукнуцом, бо дроґа и алкогол присутни на каждим крочаю. М. Афич 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

Мено и презвиско: Леонка Корпаш Датум народзеня и место одрастаня: 10. октобер 1993. рок, Дюрдьов Здобути ступень, напрям, обласц: Мастер економиста Тема мастер роботи: ,,Осиґуранє од нєзанятосци у Републики Сербиї и жемох реґиона” (,,Осигурање од незапослености у Републици Србији и земљама региона”) Датум мастерованя: 3. октобер 2018. рок Основни студиї: Економски факултет у Суботици, Универзитет у Новим Садзе Студийна програма: Финансиї, банкарство и осиґуранє Штредня школа: Ґимназия ,,Йован Йованович Змай” у Новим Садзе, дружтвено-язични напрям Награди и специялизациї: Стипендиста општини Жабель Язики: Руски, сербски, анґлийски и покус шпански Интересованя и гобиї: Пестованє квeца и робота у заградки, шейтанє и беганє Плани за будучносц: Предлужиц усовершовац ше и найсц роботу у фаху.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ ЗОЗ ЛЇЛЯНУ ЕДЕЛИНСКИ З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ВАЛАЛ У ОБЄКТИВЕ МОБИЛНОГО ТЕЛЕФОНА Пише: Мария АФИЧ

САТИСФАКЦИЯ ЗА ДОБРЕ ОКО Перши резултат наша собешеднїца дожила такой кед поставела першу свою фотоґрафию, хтора преглашена за фотоґрафию дня. Гвари нам же була барз щешлїва, а поготов же почали награди сциговац єдна за другу. Потераз, док тото пишеме, назберало ше уж 400 єй наградзени фотоґрафиї.

З Лїляну Еделински зме ше стретли з причину, бо єй фотоґрафиї хтори призначує на своїм мобилним телефону и обявює на дружтвених мрежох, т. є. на специялизованих сайтох, наградзени як фотоґрафиї дня, тижня, мешаца... Назберало ше таки уж коло штиристо. На нїх звекшого мотиви з природи коло околїска Руского Керестура, хторим ше обрадовали и Керестурци розошати вшадзи по швеце а аматерску фотоґрафию Лїляна ше заинтересовала ище на яр, гоч и скорей сликовала дзепоєдни подїї, приятельох, фамелию и обисце, та аж и єдла хтори рихтала, а вец крашнє декоровала, прикрашела з квецом.

– Опатрала сом Фейсбук и случайно наишла на єдну ґрупу хтора виклада фотоґрафиї своїх членох, а хтори ше ми барз паче-

З

МОБИЛНА ФОТОҐРАФИЯ

ли. Надумала сом ше приявиц, и сцела сом видзиц чи ме приму до ґрупи, и чи ше ми уда. И праве тото ше случело. И там була поставена моя перша фотоґрафия, а ґрупа ше вола My Mobile Photography (Моя фотоґрафия з мобилного телефона), а функционує по принципу же фотоґрафию хтору ше

24 РУСКЕ СЛОВО

пошлє, перше препатри администратор и кед ше му пачи, вон одобри же би ше ю поставело. Ту шлїдзи гласанє, зауваги других членох ґрупи и на концу дня ше преглаши найуспишнєйши фотоґрафиї перше дня, на концу тижня, та вец и на концу мешаца. Фотоґрафию мешаца ше постави на насловни бок ґрупи – гвари Лїляна и предлужує же ю наисце интересовало видзиц прекрасни фотоґрафиї других людзох, яки идеї маю, тиж яке маю „око” и з хторого угла сликую одредзену хвильку зоз живота.

Так Лїляна почала сотрудзовац зоз єдну ФБ ґрупу, же би ше нєодлуга тота приповедка наисце „закотуляла” и тераз є член 15 рижних ґрупох подобного профилу на цалим швеце. Даєдни з ґрупох маю и по пейц-шейсц тисячи членох и кед дакому видзе фотоґрафия медзи першима ТОП – 10, то барз вельки успих. А таке ше, тераз уж каждодньово случує и нашей Лїляни. Гвари нам же єй наймилши ґрупи Just Innate, Tvoim oiektywem, Fotografija Izler, The best photoart group, Mobile Fhoto Sharing, Ismail ustu photography, Mundo & Photografia...

– Тоти фейсбук ґрупи дзе ше посилаю фотоґрафиї сликовани зоз мобилним телефоном, а з нїм и прерабяни, то такволана мобилна фотоґрафия. Висликує ше дацо по виборе, у дзепоєдних ситуацийох на 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

тему яку задаю администраторе, и вец ше по власним жаданю поставя ориґинални, лєбо дорабяни фотоґрафиї. А тото дорабянє ше окончує з рижнима апликациями на телефону як цо Snapseed, PIP photo editor, Fotor, Photo gird и велї други. Так ше достава фотоґрафию зоз окремнима ефектами, замолгавену, або з моцнєйшима фарбами, оштрейшу слику, чарно били стил и вельо други комбинациї – толкує наша собешеднїца, хтора тиж прави фотоґрафиї зоз спомнутима ефектами. ПРИРОДА – НЄВИЧЕРПНА КРАСА И сами Керестурци часто останю застати и приємно нєсподзивани кед на єй фотоґрафийох препознаю места у своїм околїску, або гоч су и познати, Лїльово оштре око их видзело зоз нєзвичайного угла, а з обробком змоцнєла фарби и подобне. На питанє яки мотиви найволї сликовац и дзе єй найвекша инспирация Еделинскова толкує: – Найволїм сликовац природу, квеце, заход слунка, а хмари ми окреме интересантни. Углавним през викенд фотоґрафуєм, теди мам часу и вец сом у природи, обиходзим наш беґель, брану, базен, рибалов, хотар зоз шицких бокох и ту вше замеркуєм дацо красне, нєзвичайни дробнїци, бо природа нєвичерпна краса. Треба ту пошвециц и надосц часу и потрафиц прави момент, лапиц добри угел же би фотоґрафия була добра. Дакеди ше случи же зоз пейдзешат висликованих успишни два, три, значи же треба мац вельо сцерпеня, а вироятнє и любиц тото, а я уживам у такей активносци. За шицко тото цо роби сцигую припознаня з цалого швета. Награди нє материял-

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ней природи, алє ше состоя у преглашеню найлєпшей фотоґрафиї у тей ґрупи, а Лїляни, як гвари, то и наймилша награда. О тим чи ма даяки плани у тим гобию гвари же єй вон служи и як файта опущованя, а окреме єй мило кед ше єй поставени слики пача людзом.

– Член сом и нашей ФБ ґрупи Руски Кере стур у хторей тиж викладам свойо фотки. Ту коментари люд зох барз красни, позитивни. Дзепоєдни маю аж и свойо жаданя и предкладаю цо най призначим. А тоти цо жию по швеце, а з нашого валалу, гваря ми же им барз мило видзиц Кере стур зоз хторого давно пошли, та потримую най тото предлужим, и прето сом барз щешлїва. То ме и трима и мотивує же би и надалєй було так, а докля – увидзиме – гвари на концу Лїляна Еделинки..■

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МИРОН ЖИРОШ: ПРИВРЕДНИ ЖИВОТ РУСНАЦОХ (XXІV)

ПРЕМЕНКИ У СПОСОБЕ ҐАЗДОВАНЯ Пририхтал: Микола ШАНТА

Економске (ґаздовске, польопривредне) напредованє наших людзох, жительох Руского Керестура, Коцура, Дюрдьова и по других местох дзе ше нашо людзе висельовали, мало у прешлосци свойо нєвиєдначени цеки. Насампредз, традиция у статкарстве, як початни и лєгчейши способ привредзованя, и у новим штредку (Бачки), нє оможлївовала векше напредованє и лєгчейши живот

У

тедишнїм способе привредзованя – нїзких урожайох при польопривредних културох як цо жито и кукурица, а вельки обовязки ерару (дзешатина и други феудални даваня), интерес за посцигованє векших урожайох нє бул окреме виражени и пре нєможлївосц же би ше свою жем на час обробело. Теди кед найбаржей требало, (у шатви и жатви), мушело ше сполньовац феудални обовязки – робиц на панским. Окрем того, обовязки ше подмирйовало найчастейше лєм од того хто мал польопривредни продукти. Часто ше случовало же звишок польопривредних продуктох нє могло предац, бо нє було заинтересованих купцох. Найєдноставнєйше поведзено, людзе нє могли дойсц до пенєжу. Кед пре нєвигодни роки – вилїви и суши урожаї подруцели, зоз страни ше зарно нє могло купиц, бо нє було зач. Спрам того мож повесц же за вецей як 100 роки пребуваня наших предкох у тих крайох, способ привредзованя у Керестуре, Коцуре и других местох ше нє менял. Ґаздованє оставало вше єднаке. Плуги були древени, требало прагац 4 конї, машини нє було.

26 РУСКЕ СЛОВО

Жем вше була зароснута зоз тараску. И попри тим же польопривредни продукти були тунї, розумлїве же за исту уложену роботу лєпше преходзел тот параст, котри мал цо предац, гоч и за тунї пенєж. ЗВЕКШАНА ПРОДУКЦИЯ – ОСНОВА ПРОҐРЕСУ Пременки у способе ґаздованя зявели ше после 1848. року, зоз утаргованьом дотедишнїх феудалних обовязкох и здобуваня власнїцтва над жему котру нашо людзе потеди обрабяли. Окреме тото видно после комасациї жеми як мири „збиваня жеми” до вельких парцелох, кед приходзи до вигоднєйшого ґаздованя, алє и до вше векших класних (маєтних) розликох, односно дзеленя на богатих и на худобних. Нас, насампредз, интересує способ привредзованя, обрабянє жеми, мири и шицки други форми орґанизованя котри оможлївйовали успишнєйше економске напредованє при Руснацох. Накадзи ше утаргло крипатски одношеня, и нашо людзе почали иншак ґаздовац.

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

Правда, тоти пременки ше спочатку одвивали барз помали, алє робно-пенєжни одношеня здобуваю першенство. Нови „пан” вецей нє вимага обовязки у роботи и продуктох, алє найчастейше у пенєжу до котрого ше могло дойсц лєм зоз продукованьом вше векшого количе ства продуктох и їх предаваньом. Мушело ше зродзиц вецей жита, кукурици, одховац вецей статку – целята, крави, воли, конї, овци – попредац их и викармиц же би ше вимирело обовязки ґу держави. Значи – основа дальшого проґре са (напредованя) мушела буц звекшана продукция. ЯКИ БУЛИ НАШО СТАРИ ЗЕМЛЄДЇЛЦИ? Як дознаваме – нє найлєпши. Кед сцигли зоз карпатских и прикарпатских обласцох до тих крайох, у обрабяню орачей жеми велького искуства нє мали, та аж и странєли од нєй. (Слово о часох пресельованя, односно перших рокох пребуваня у тих крайох). Медзитим, же би були лєпши польодїлци спрам нїх одредзени аж и „репресивни мири”, же би научели обрабяц жем, же би ше им цо вецей зродзело, а зоз своєй роботи мали вецей хасну. Нашо людзе ше тото учели ше од Нємцох, бо потамаль нє сцели орац жем два раз, три раз як цо то робели Шваби, бо ше бали же вец жем будзе слабша. О гноєню нашо людзе нє сцели анї чуц. Вельо раз учени и побожни Копчаї, парох керестурски, зоз казательнїци поучовал людзох як треба обрабяц жем. Алє його слова лєм подаєдни послухали. Други остали при своїх старих обичайох и гуторели: „Кед мой оцец мог так жиц и так робиц, можем и я”. ПАНОЦЕЦ КОПЧАЇ – РЕФОРМАТОР Паноцец Копчаї раз зоз казательнїци так гварел: „Од тераз нє будзем винчац анї єдного леґиня, котри нє будзе у Швабох служиц голєм єден рок”. Оцове и леґинє ше гнївали, дзивки дудрали, алє паноцец свойо виповед и так мушело буц. Кед же справди так и було як зме дознали з напису др Янка Калая котри обявени у „Руских Новинох”, 12. мая 1927. року, а ище пред Другу шветову войну, нашо людзе думали же добри ґазда будзе лєм тот котри упозна ремесло у Шваба, вец мож повесц же тота польопривредна пракса тих давних часох була добра школа нашим людзом у здобуваню знаньох як треба буц „напредни польодїлец”. То була нагода же би напредовали нє

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

лєм ґаздовски синове, алє и вельке число тих цо нє мали жеми – худоба, же би дошли до свойого фалатка хлєба. Вшелїяк же окрем тей „своєродней школи” за добре ґаздованє исновали ище даєдни форми. Польопривредна наука у швеце ше помали унапредзує, Нємци новосци швидше прилапюю, а помали и нашо младши людзе. Єдно здобуте знанє, односно раз научене, преноши ше з оца на сина, окреме у патриярхалней фамелиї, дзе ше почитує слово найстарших, а таки бул случай у наших ґаздовствох. Стари способ ґаздованя ше могло превозисц лєм зоз ученьом – здобуваньом нових знаньох.

КРЕДИТНИ СОЮЗ У КЕРЕСТУРЕ У Руским Керестуре ище давного 1870. року иснує кредитни союз (шпор каса), и читальня. Предняки того першого Руского народного просвитного дружтва були Михал Джуня, тедишнї учитель и дзияк и Ферко Пап Радванї, тамтейши житель. Сходзели ше млади Руснаци на науку – просвищованє и братску пораду. През жиму у читальнї читали новини, кнїжки, бешедовали, радзели ше, а слухали и преподаваня хтори пририхтал Ферко Пап Радванї. Спрам зачуваних преподаваньох котри обявени у Руских календарох за 1923. и 1924. рок, мож видзиц вельку проґресивносц и аґилносц Ферка Папа хтори пропаґує здобуванє знаня. Преподаваня Ф. Папа Радваня читачом Руского календара за 1923. рок, котри отримани у Керестуре 1878. року, пренєсол о. Дюра Биндас, подпредсидатель РНПД, и констатовал: „Же су так мудро написани же их и нєшка кажде на хасен може читац.” Нажаль, кед слово о нєшкайшей польопривредней продукциї и о можлївосци котру жем може дац, а цо єй нашо людзе даваю „як ю гноя”, и яки урожаї нєшка посцигую, и после 100 рокох, тоти преподаваня з велькей часци и тераз актуални и поучни, констатує ше у Народним календаре за 1977. рок. Осемдзешати роки XIX стороча то роки кед польопривредна продукция здобува нови цеки. Польопривредни продукти глєданши на пияцу, а то вимага насампредз лєпше обрабянє жеми доставанє векшого количества продуктох. У Бачки урожаї жита у тедишнїм чаше барз нїзки, виношели стреднє коло 5 метери по гольту. Зарно ше глєдало и добре плацело, та розумлїве же напреднєйши особи, котри спатрели обставини, нашли виход зоз такей ситуациї. Преса, польопривредни кнїжки, польопривредни орудия – присутнєйши у наших штредкох. Очиглядни приклади сушедних Швабох, як напреднєйших, и нашим людзом нагода же би ше закладали за векши урожаї. У Керестуре исновало кредитне дружтво (задруґа, або читальня), односно шпор-каса, алє нє мож точно знац як вона робела, и чи вона робела на зазберованю пенєжу и даваню пожичкох нашим землєдїлцом. Важне надпомнуц же ше теди окончує и комасация жеми у Бачки, а и у Керестуре, Коцуре и Дюрдьове, та аж по запровадзаню тей мири почина подшвидшани розвой польодїлства. ■ (Предлужи ше)

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ ШВЕТО СВЯТОГО МИКОЛАЯ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

АРХИЄРЕЙСКА СЛУЖБА И КРАЧУНСКА СПОВЕДЗ Святи Миколай и того року нащивел керестурски дзеци у Катедралним храму св. оца Миколая, вечар 5. децембра. Дзеци го привитали зоз шпиванками и потвердзеньом же и того року були добри. Подзелєни 312 пакецики дзецоми, котри помогли порихтац волонтере Каритасу. Миколай на тей пригодней програмки приповедал о своїм живоце и дарованю тим котри у потреби, та так подаровал пакецики и шейдзешацецерим дзецом, дзекуюци вирним котри ше за тото остарали. Програму Св. Миколайови и присутним пририхтали виронаучни дзеци зоз ш. Авґустину Илюк и ш. Анастасию Ришко. На швето, 6. децембра у Катедралним храме була Архиєрейска Служба Божа и Крачунска споведз. Крачунску споведз ше традицийно отримує на швето Непорочного зачатия Пресвятей Богородици, алє є того року винїмково преруцена, же би споведац могли присц и паноцове з других местох.

Службу Божу предводзел епарх кир Георгий Джуджар, а сослужели о. Владислав Рац, о. Владимир Еделински Миколка и о. Алексий Гудак. Окремни акцент у казанї кир Георгий дал на нове виданє цалосного прекладу Святого Писма, визначуюци значенє Божого слова, слова на живот вични. Вон визначел же зоз тим виданьом Бог нам гутори на нашим язику, и прето тото виданє винїмково значне за духовни живот нашого народу. Пред и под час Служби споведали о. Яков Кулич, о. Владислав Варґа, о. Дарко Рац, о. Иґор Вовк и о. Платон Салаґ ЧСВВ. После раншей Служби паноцове керестурскей парохиї о. Михайло Малацко и о. Владимир Медєши споведали вирних по обисцох, як и кажди перши пияток у мешацу, а помагал им и о. Владимир Еделински Миколка. И того дня, вирни ше мали нагоду висповедац на штирох Службох Божих, двох дополадня и двох пополадню. Ол. Ж.

ЄДЕН ВИК ПАРОХИЇ У БЕРКАСОВЕ

ДУХОВНОСЦ ЗАЧУВАНА ПО НЄШКА Церква и вирни у нашей парохиї Святого Архангела 1984. по 1992. рок о. Томислав Дудаш. Од 1992. року по Михаила у Беркасове того року означела 100 роки исно- 2002. рок парох бул о. Михайло Режак, два роки потим ваня, а духовни живот грекокатолїкох у тим сримским парох бул о. Владислав Рац. Од 2004. по 2007. рок слувалалє почал и пред снованьом самостойней парохиї, жели паноцове о. Михайло Малацко зоз Шиду и о. Слакед Беркасово подпадало под парохию у Шидзе. До Бер- вомир Ґалик зоз Бачинцох, а потим до Беркасова пришол касова ше Руснаци почали присельовац у першей габи о. Йозеф Селин и бул парох по 2012. рок, а спомнутого од 1835. по 1839. рок, потим 1850. по 1865. рок и вец од року пришол терашнї парох о. Владимир Еделински 1868 року. На початку присельованя 1836. року у валалє Миколка. Кажди з парохох розвивал парохиялну заєднїцу, стабули 46 руски фамелиї и їх число ше звекшовало – 1850. року их було 380 души, а наприклад 1948. року 587, або рал ше о церковним и парохиялним будинку. Окрем парохиї у Беркасове, парохове службовали и у єй филияли 47 одсто жительох валалу. Парохия у Беркасове основана 25. мая 1919. року и у Бикич Долу, дзе же тиж водзели старосц о обнови церковного будинку, а пред даскельгрекокатолїки достали на хасноваома роками у Бикичу збудовани нє римокатолїцку церкву хтору хаДВА КИРБАЇ У РОКУ нови Пасторални центер. сную по нєшка. За тот час службоНа тогорочним Кирбаю на Арвали дзешецме парохове. Од 1919. У церкви Св. Архангела Михаила у року парох бул о. Франя Латкович, Беркасове у єдним року ше преславює хиєресйскей Служби Божей препо 1930. рок кед пришол о. Павло два Кирбаї. Римокатолїки означую Кир- освящени владика кир Георгий Ґвозданович, хторого заменєл о. бай 11. новембра на швето Святого Мар- Джуджар гварел же тото духовне Силвестер Саламон по 1953. рок, а тина и теди служа Службу Божу, а греко- богатство хторе здобуте треба певец службовал о. Дюра Гербут аж католїки славя свой Кирбай дзешец днї стовац и же би ше духовни живот по 1979. рок. Од 1979. по 1984. па- познєйше, односно 21. новембра на швето розвивал и у новим столїтию беркасовскей парохиї. Вл. Дї. рох бул о. Владимир Мудри, вец од Святого Архангела Михаила.

28 РУСКЕ СЛОВО

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

duhovni@ruskeslovo.com

ПРЕСЛАВЕНИ КИРБАЙ У КОЦУРСКИМ КАРИТАСУ

ВИРНИ ШЕ ЗДОГА ДЛИ МАРИЙОВОГО ПРИКЛА ДУ У просторийох парохиялного Каритасу ,,Марийов дом” у Коцуре 4. децембра, преславени Кирбай. Як гварел його координатор Янко Салонтаї, кед Каритас достал Марийово мено, активисти и волонтере ше догварели же би на швето Воведениє славели Кирбай.

– Нєшка славиме наш перши Кирбай. Зишли зме ше у красним чишлє же бизме ше здогадли Марийового прикладу, праве прето же знаме кельо Мария мала сочуствия ґу своїм ближнїм. Мария вельо нє бешедовала, алє є приклад служеня, благовищеня – гварел координатор коцурского Каритасу Салонтаї. Вєдно зоз активистами и волонтерами, на Кирбай у Каритасу пришли и парох коцурски о. Владислав Рац, члени Церковного одбору грекокатолїцкей Церкви Успения Пре святей Богородици, ше стра Михаїла Воротняк котра пришла з Руского Кере стура, ше стри зоз коцурского Манастира, як и координатор Епархийного Каритасу Елемир Джуджар.

– Сцел бим вас привитац з боку Епархийного Каритасу и пренєсц вам поздрави нашого директора о. Владислава Варґи. Коцурски Каритас препознатлїви по ґаґоркох, по акциї ,,Дунц шпайз”, а тераз и по Кирбаю – гварел Джуджар.

Шестра Михаїла, котра до нєдавна була координаторка Каритасу, винчовала шицким присутним Кирбай, и гварела же то плод роботи и духовна потїха шицким.

– Подзекуйме Богу же ше таке дацо означує у Каритасу. Барз ми мило же ше преширело круг сотруднїкох, волонтерох, и же є повязани и з Церковним одбором. Винчуєм вам шицким, и стретайце ше и надалєй, и шведочце так як Мария. Майце чувства за свой живот, а и за других – поручела ш. Михаїла. О. Р.

МИКОЛАЙ ХОДЗЕЛ И У НОРТ БАТЛФОРДУ У КАНА ДИ

ЧУВАЮ ТРА ДИЦИЮ Заєднїца фамелийох Руснацох цо жиє у Норт Батлфорду у Канади, намага ше зачувац свою традицию и у далєким швеце и барз им значи швето св. Миколая. Швето преславели внєдзелю, 8. децембра, у Українскей католїцкей Церкви шицких святих зоз їх священїком о. Иваном Деркец. На св. Миколая ше зишли коло дзешец руски фамелиї и ище тельо канадски українского походзеня. Св. Миколая дочекали зоз писню „О хто, хто Миколая люби”, а Сара и Ребека Гардийово пречита ли и приповедку о Миколайови. После краткей програми Миколай дзецом подзелєл дарунки и вєдно ше висликовали, та цо дзецом спричинєло вельку радосц. У орґанизациї програми помогла и Ивана Маґоч. Як дознаваме, тоти нашо фамелиї ше барз цеша же кельо-тельо чуваю свою вирску и духовну традицию и преноша ю новим ґенерацийом. М. А.

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 6. децембра занавше ме зохабел мой мили супруг

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. децембра наполнєли ше 40 днї як ши пошол на вичну драгу

ЯНКО ХОВАНЄЦ (1946–2019) з Руского Керестура

СТЕВАН ТУТОРОВ (1935–2019) з Руского Керестура

Красни памятки на це вично будзем чувац – твоя супруга Мария Туторова Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Прешло чежки пол рока як нас занавше зохабела наша мила и добра

ИРЕНА МИКЛОШ (1949–2019) з Нового Саду

Красни памятки з любову у шерцох чуваю – супруга Гелена, дзивки Славка, Терезка и Оленка, и унучата – Саня, Оля, Андрей и Дарян Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. децембра наполнєли ше 40 днї як нас занавше зохабел мой мили брат

ЯНКО ХОВАНЄЦ (1946–2019) з Руского Керестура

У смутку и болю лєм по добрим ю споминаю: син Срдян, унука Теодора и нєвеста Соня Я, єй шестра Сенка, будзем ю оплаковац док сом жива, бо шестрински жаль барз чежки. Най спочива у мире Божим!

Красни памятки на ньго чува шестра Фема зоз супругом Дьордьом Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. децембра наполнєли ше Дня 19. фебруара наполнєли ше 2 роки як нє з нами наша мила 19 роки як нє з нами наш мили мац, баба и прабаба оцец, дїдо и прадїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. децембра наполнєли ше 4 смутни роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

МЕЛАНА СИВЧ МИХАЙЛО СИВЧ народзена Джуня (1939–2000) (1937–2017) Митрово з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на вас чуваю дзивка, унуки и праунучка Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. децембра наполнєли ше 25 роки як нас занавше зохабела мац, баба и прабаба

Наполнєли ше 8 роки як нас занавше зохабел оцец, дїдо и прадїдо

ЕМИЛ ГУДАК (1936–2015) з Руского Керестура ЯКИМ ПАПГАРГАЇ ЛЕВОНА ПАПГАРГАЇ (1925–2011) народзена Цап (1929–1994) з Дюрдьова Вични памятки на вас чуваю вашо наймилши дзивки Меланка и Геленка зоз фамелиями Спочивайце у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

З любову и почитованьом памятку на ньго занавше буду чувац: супруга Злата, син Златко, нєвеста Оленка, дзивка Емилия, жец Слободан и унуки – Борис и Мартина, Дарян и Ана Спочивай у мире Божим!

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 27. новембра 2019. року занавше престало дуркац шерцо мойого супруга, оца и дїда

ЛЮБОМИР САБАДОШ (1950–2019) Днї преходза, а боль и жаль вше векши. Ожалосцена: супруга Верунка, дзивка Мая и Оля, жецове Ґоран и Миша, унуки Лука, Милан и Єлена

ЗАНАВШЕ У ПАМЕТАНЮ Прешол єден, трицец, и шейсц роки одкеди нас занавше зохабели

МЕЛАНА ДУДАШ (1931–2018)

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок Ношитель проєкта Привредне дружтво „Плава фрайла” д.о.о. Сутєска 2, Нови Сад, оддїл „Еко-система”, Рачкоґ 93, Петроварадин, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованю вплїву на животни штредок проєкта заменьованє иснуюцей линиї за рециклажу одрутних ґумох зоз нову и сучаснєйшу у „Пошореню за третман, односно маґазионованє и повторене вихасновйованє нєопасних одруткох”, у Петроварадину, на катастерскей парцели число 496/24 и часци катастерскей парцели 496/1 К.О. Петроварадин, Город Нови Сад зоз надпомуцом же ше технолоґия физично-механїчного третмана одрутней ґуми нє меня як анї капацитет маґазионованя и третмана. После запровадзеного поступку Городска управа за защиту животного штредку дня 10. децембра 2019. року принєсла ришенє число VI-501-759/19 же нє потребне преценьованє вплїву предметного проєкта на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву и о одредзованю обсягу и змисту Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „Радомира Раше Радуйкова” – НСУ274/НСЛ274 НС Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучоавнє о потреби преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – радио базней станїци мобилней телефониї „Радомира Раше Радуйкова” – НСУ274/НСЛ274 НС, у Новим

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ЯНКО ДУДАШ Цваньо (1951–2013)

Иваново Нє помага час, анї памятки на наймилших нє блядню. Остали здогадованя и подзековносц за шицку доброту котру нам нєсебично дзелєли. Щешлїви зме же зме их мали таких добрих и милих. З почитованьом и смутком, Иваново и Гуздерово

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

ВЛАДО ДУДАШ Кенеди (1930–1989)

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „QUICK FIRE” DOO Ченей, Локална драга „Коса” драга – Партизанска бб, поднєсол вимогу за одлучовaнє о потреби преценьованю вплїву на животни штредок проєкта „Реконструкция иснуюцого обєкта за маґазионованє пре пременку намени до продукцийно-маґазинского обєкта зоз канцеларийним простором и вибудову двох поджемних резервоарох – Погон за продукцию стартера огня („Поґачица” за розкладанє огня), Локална „коса” драга – Партизанска бб, на катастерскей парцели число 2921/3 К.О. Ченей, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку, на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни шредок („Службени новини РС” чс. 135/04) обявює

OБВИСЦЕНЄ

o приношеню ришеня о нєприступаню виробку студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку дня 05. 12. 2019. року принєсол ришенє о нєприступаню виробку студиї о преценьованю вплїву на животни штредок ПРОЄКТА Маґазионованє нєопасних металних одруткох знука комплекса Лука Нови Сад, на часци к.п. чс. 4142/39 КО Нови Сад I, ношителя проєкта „STEEL – IMPEX” доо, улїца Вихорска чс. 35 зоз Сримскей Каменїци. Ношитель проєкта ЯП „Драги Сербиї” зоз Беоґраду, улїца Булевар краля Александра чс.282. Ришенє о нєприступаню виробку Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок за предметни проєкт мож достац на увид роботни дзень од 10 до 14 г у просторийох Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку, Булевар Михайла Пупина 16, Нови Сад (прижемє, канцелария ч. 39). Заинтересована явносц може виявиц жалбу на принєшенє ришенє у чаше од 15 дньох од дня обявйованя того обвисценя.

Садзе, у улїци Радомира Раше Радуйкова число 7, на катастерскей парцели число 7742/2 Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку Городска управа за защиту животного штредку дня 9. децембра 2019. року принєсла ришенє число VI-501-763/19 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

OGLA[OVANW 021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: informator@ruskeslovo.com office@ruskeslovo.com

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433

РУСКЕ СЛОВО 31

ИНФОРМАТОР

ВИШОЛ РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР ЗА 2020. РОК

КРАЧУНСКО-НОВОРОЧНИ ПОПУСТ НА ШИЦКИ КНЇЖКИ „РУСКОГО СЛОВА” Крачунско-новорочни попуст, котри виноши 30 одсто на шицки кнїжки НВУ „Руске слово”, будзе тирвац од 1. по 31 децембер 2019. року. Кнїжки по вигодней цени мож купиц прейґ колпортерох по наших местох, у представительствох НВУ „Руске слово” (у Новим Садзе у будинку „Дньовнїк” на Булевару ошлєбодзеня 81, на 7. поверху и на телефон 021/6613-697; у Руским Керестуре у будинку дакедишнєй Друкарнї на 2. поверху и на телефон 025/703 311). Кнїжки „Руского слова” мож тиж наручиц и прейґ нашого сайту www.ruskeslovo.com. У понуканю тогорочна продукция, медзи котрима штири кнїжки за дзеци (Ирина Гарди Ковачевич „За главки у лавки”, Юлиян Тамаш „Їжик голик”, Силвестер Макаї „Боси по праху” и сликовнїца „Як ше тройо прашатка рихтали за жиму” Любици Фа Гарди), поезиї Славка Романа Ронду „Одняти од псох”, други том Дюри Латяка „Руснаци” и Зборнїк литератури младих 2010–2020 „Гумно 2: Дзеци з дружтвених мрежох”.

И ДАЛЄЙ ВАРИМЕ ВЄДНО

Найпопуларнєйша руска кнїжка – РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР 2020 видрукована и тих дньох будзе до ступна читачом. И того року, Календар ше зявює як заєднїцке виданє НВУ „Руске слово” и Християнского часопису „Дзвони”. Обсяг му 264 боки. Змистово є богати, зоз фотоґрафиями и шицок є у фарбох. Понука репрезентативни вибор авторох и темох зоз рижних обласцох нашого духовного, културного и дружтвеного живота, як и кра сней ли те рату ри, со ци оло ґ иї, психолоґиї, историї, животу младих, спорту и гумору. Календар по цени од 500 динари мож купиц у НВУ „Руске слово” у Новим Садзе, як и при заступнїкох „Руского слова”. У Руским Кере стуре у дописовательстве и при Ксениї Макаї Орос (Иву Лоли Рибара 148/а, 025/703-757 и 064 0666 884); у Коцуре при Милки Фейсовей, (062 8510341), у кнїжкарнї; у Дюрдьове при Звонкови Салаґови (Светозара Милетича 25, 021 27027-55); у Вербаше при Миронови Ня ра ди й ови (Сивч Йовґ е на 86, 064/120-2607); у Кули при Елемирови Мудрого (Блок 6/а, 025/721404); у Шидзе (Беркасово, Бачинци, Бикич Дол) при Владимирови Гарвильчакови (Сави Шумановича 129/а, 062/440-974) у Петровцох, при Желькови Гаргайови (Матиї Ґубца 1, 99385-32-554-152).

32 РУСКЕ СЛОВО

Понеже сце рубрику „Горуци тепши” крашнє прилапели, вона будзе и надалєй состойна часц наших новинох. Поволуєме вас же бисце и далєй зоз читачами „Руского слова” подзелєли рецепти, дали поради коло вареня, як лєгчейше и швидше увариц полудзенок, упечиц колачи и справиц даяки интересантни єдла. Пишце нам на адресу – РУСКЕ СЛОВО (ЗА РУСМАК), Булевар ошлєбодзеня 81, Нови Сад 21000, лєбо на емаил rusmak.ruske@gmail.com. | шце нам и п е, Можеме сотрудзовац и пейґ м й зу труд руцих нє! Ище раиз, нсо Ва йберу 069 67 33 15. Пошлїце ай нам зригоєм ах п но тп нам идеї и вислитепшох фур куйце свой стол, окреме кед є креативни, бо зоз тим, єдни другим даме дзеку и вариц, и аранжирац.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта Подприємство „Telenor Common Operation” Оддїл Беоґрад – Нови Беоґрад по овласценю ношителя Проєкта TELENOR d.o.o. Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Житни трґ” у улїци Масарикова число 25, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 9894, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта Подприємство „Telenor Common Operation” Оддїл Беоґрад – Нови Беоґрад по овласценю ношителя Проєкта TELENOR d.o.o. Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Сави Ковачевича” у улїци Сави Ковачевича число 12, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 4672, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

ОБВИСЦЕНЄ

ОБВИСЦЕНЄ

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

informator@ruskeslovo.com

* дзе цо будзе *

ЛИТЕРАТУРНИ ВЕЧАР МЛАДИХ У ДЮРДЬОВЕ

ПРЕД ЧИТАЧАМИ ДЕЦЕМБЕРСКЕ ЧИСЛО „ЗАГРАДКИ”

На соботу, 14. децембра, у просторийох Културноуметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко” у Дюрдьове, будзе отримани 9. Литературни вечар младих. Як и прешлих рокох, у програми буду участвовац нашо млади уметнїки з вецей местох. Сход будзе од 19,30 годзин, а програма почнє на 20 годзин. По програми будзе традицийне друженє. Литературни вечар младих орґанизує младеж зоз Културно-уметнїцого дружтва „Тарас Шевченко”. ****

НА НЄДЗЕЛЮ ГУМАНИТАРНИ КОНЦЕРТ „ЗА НАШО ДЗЕЦИ”

Гуманитарни концерт „За нашо дзеци”, 3. по шоре, будзе отримани на нєдзелю, 15. децембра на 18 годзин, у Велькей сали Дома култури Руски Керестур. Уход на концерт 100 динари, за дзеци шлєбодни, а кажде годзен дац и свой добродзечни прилог. Зоз назбераного пенєжу буду направени пакецики за Крачун керестурским дзецом хторим су найпотребнєйши. ***

КАРИТАСОВ КРАЧУНСКИ ВАШАР

Уж традицийно, пред наиходзацима крачунскима шветами, Каритас на нєдзелю, 15. децембра, у виронаучней сали од 8 по 13 годзин орґанизує Крачунски вашар. На вашарe годно купиц шицко цо потребне за швета котри пред нами – од чоколадох, приготовених колачох, упечених бобалькох, по рижни прикраски и други продукти малих продуковательох и здруженьох женох. Свойо продукти понукню викладателє зоз Коцура, Вербасу, Кули, Селенчи и домашнї з Руского Керестура. Орґанизаторе обецую же тот вашар будзе векши як потераз и кажде годзен пренайсц дацо за себе. И того року вашар будзе и гуманитарного характеру, та ше назберани средства прешлїдзi особом у потреби. Хто жада предавац свойо продукти, може ше явиц волонтерки Каритасу Ясмини Надьовей на телефон 066/9369771. ***

ТРИБИНА У ЗАВОДЗЕ

На пияток, 13. децембра 2019. р. у Заводу за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе, Ул. Футожка 2//III, отрима ше трибина на тему „ИСТОРИЯ РУСКЕЙ КУЛТУРИ У ТВОРОХ ДЮРИ ЛАТЯКА“. Початок на 14 годзин. Бешедовц буду: проф. др Дюра Гарди, мср Саша Сабадош, проф. Микола М. Цап, директор РНТ „Дядя” Славко Орос, музична редакторка у РТВ Войводина Агнета Тимко-Мудри и автор. Модератор Микола Шанта, одвичательни редактор Видавательного оддзелєня НВУ „Руске слово“. Орґанизатор Йовґен Мудри. *** 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

Наймладши, будуци читаче часописа „Заградки” у Коцуре то дзеци у рускей воспитней ґрупи у ПУ „Герлїчка”. Вони мали чесц буц на насловним боку децемберского числа „Заградки”, лєм нам нєправо же того дня кед було сликованє, до оводи пришли лєм дзешецеро, а у тей ґрупи уписане аж двацец єдно дзецко. У рубрики „Фото памятки” ище даєдни учашнїки на тогорочней манифестациї „Червене пупче”. У тим чишлє представена єдна з найновших кнїжкох за дзеци по руски автора Силвестера Д. Макая, а зоз стихами и приповедками литературну часц часописа збогацели писателє Ирина Гарди Ковачевич, Микола М. Кочиш, Владимир Дїтко, Иґор Коларов, Веселин Миличевич… Ту и єдна українска народна приповедка, а на Духовним боку шицко о Крачуну. О радосних жимских шветох и Квиз у „Малей заградки”. Жима ище нє почала, та у школярских литературних роботох главна инспирация єшень, а таки и подїї у рубрики „Висти зоз школох…”, дзе дознаваме яки програми за школярох отримани у рамикох Културней манифестациї „Костельникова єшень”. Док сцигнєце по Забавни боки, вежнїце до руки клайбас и концентруйце ше, бо єст надосц задатки. Як и кеди ше ширцом швета слави Нови рок, можеце пречитац на 23. боку. Кед сце геверни, а маце идеї, напишце дацо за шлїдуюце, януарске число „Заградки”. М. Р.

CENOVN>K MALIH I POSMERTNIH OGLA[KOH – mala ogla{ka do 20 slova ko{ta 200 dinari – mala ogla{ka vecej yk 20 slova ko{ta 300 dinari – uramikovani tekst ogla{ki, abo vin~ovanki ko{ta 500 dinari – posmertna ogla{ka na wdno polqo ko{ta 600 dinari – posmertna ogla{ka na dva poly ko{ta 1 200 dinari.

Cenovn<k va`i od 1. мая 2015. roku Ogla{ki mo` poslac na mejl office@ruskeslovo.com лєбо ruske.redakcija@gmail i uplacic na rahunok Novinsko-vidavatelqnej ustanovi “Ruske slovo” u banki Inteza ~islo 160-923244-82. Informaci< mo` dostac na telefon 021/ 6613-697.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ ЗДОГА ДОВАНЄ НА ЯШУ БАКОВА

ПАМЯТНЇК СПОРТСКОМУ МИСИОНЕРОВИ Того року, 10. децембра, наполнєли ше 113 роки од народзеня найзначнєйшей фиґури нашей спортскей историї, нашого спортского учителя – Яши Бакова. Окрем того же бул спортски роботнїк, тренер, педаґоґ, спортски филозоф, бул и просвитни роботнїк и учитель велїх ґенерацийох югославянских атлетичарох. У кариєри призначел вецей рекорди и бул репрезентативец держави у скоку з палїцу. Насампредз, бул чловек велького шерца Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

Н

ародзени є у Дюрдьове 10. децембра 1906. року, а зоз спортом ше занїмал од дзецинства, заношаци ше з бависком и шицкима файтами змаганя. Нємирного духа, вон вше бул главни инициятор и орґанизатор. Як ґимназиялєц, року 1921. основал Дюрдьовски атлетски клуб (ДЯК). Основну школу закончел у Дюрдьове, до ґимназиї ходзел у Зренянину и Новим Садзе, а на факултет (югославянска литература, сербскогорватски и французки язик) у Беоґрадзе. ВСЕСТРАНИ СПОРТИСТА

Яша Баков ше активно занїмал зоз спортом пейдзешат роки и була „най-най-най спортиста Войводини”. Баков бул фодбалер, ґимнастичар, атлетичар, скакач з палїцу (насампредз), алє и чудни залюбени до справох за руцанє – диска и кладива – корчоляш, гокеяш, тренер, професор сербского и французкого язика, писатель, полиґлота, филозоф... Од 1921. року, кеди снує ДЯК, активно ше занїма зоз спортом, о чим и сам бешедовал: „Пейц-шейсц роки копаме до лабди по шицких околних валалох – з успихом. Ту сом ґолман, бек и лїве кридло.” На ґимназийским першенстве у Зренянину 1924. року першираз ше доказує у скоку до далєка и у скоку з палї-

цу (220 цм). То час кед ше у тим город зе афирмує Атлетски клуб „Обилич”, теди найлєпша екипа у юго славянскей атлетики. Баков уж 1932. року здобул шицки квалитети всестраного атлетичара и, дзекуюци тому, истого року на соколским злєту у Любляни освоєл перше место у дзешецбою. Победзує и у скоку з палїцу (330 цм). Тоти успихи оможлївюю му уход до шорох активних атлетичарох и членох у атлетскей секциї беоґрадскей „Юго славиї”. По сле успиху у Любляни, почина репрезентативна спортска кариєра Яши Бакова. Учаснїк є на Олимпийских бавискох 1936. року у Берлину, дзе посцигнул югославянски рекорд у скоку з палїцу, алє ше нє пласовал до финала, бо требало прескочиц 380 цм. Року 1937. зоз скоком од 375 цм вон поставя нови югославянски рекорд. Член є беоґрадскей „Югославиї”, заґребскей „Конкордиї”, а як професор ше зоз службу селї до Славонскей Пожеґи, Копривници, Зомбора. Теди професор, Баков постава популарни учитель младих атлетичарох. Вон коло себе зазберує вельо младих, же би их упутел нє лєм до атлетики, алє и до других спортох. АКТИВНИ ЦАЛИ ЖИВОТ У перших рокох по Другей шветовей войни Баков барз активни як орґанизатор атлетского спорта у Новим Садзе, Руским Керестуре и ширцом Войводини. Попри тим, вон ше и далєй змагал: на першенстве Югославиї у Целю 1947. року освоєл перше место и знова постал репрезентативец. Вельки спортиста одрекнул ше од тей чесци и уступел место младшим. Його активна змагательна кариєра тирвала аж до 1956. року, кеди на

34 РУСКЕ СЛОВО

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

sport@ruskeslovo.com

першенстве Войводини, у пейдзешатим року живота, по сцигнул друге ме сто у скоку з па лї цу. Пе йд зе шатих ро кох Яша Баков одходзи до Сараєва. Отворени и нєпо стредни, вон зазберує вельо младих атлетичарох. Дзекуюци йому, зявюю ше велї позарядово змагателє и дер жав ни ре корде ре: Божо Милетич – копия, Дако Радошевич – диск и други. Зоз Сараєва Баков преходзи до Панчева, дзе предлужує зоз тренерску роботу медзи атлети ча ра ми „Ди на ма”. По сле Панчева, Яша робел зоз студентами на Универзитету у Беоґрадзе, же би ше шейдзешатих рокох конєчно врацел до Нового Саду. Враца ше ґу своєй „Войводини”, ґу школскей младежи Нового Саду, ґу своїм старим приятельом, ґу Шодрошу, змарзнутим беґельом... Лєм нє похо пю ю цо ве ль ка любов ґу спорту могла так длуго оддвоїц Яшу од любеней ров нї ни. Вра ца ю ци ше до плодних польох свойого дзецинства, велькому педаґоґови и тренерови ше удава часц своєй любови ґу спорту пренєсц на своїх школярох. Дзекуюци Яшо вому ен ту зи я зму зя ве ли ше репрезентативци и рекордере Юго славиї: Стеван Ленерт, Милан Милаков, Юлия Матей, Дьордє Миятович, Дарко Крняїч, Дьордє Самарджич и други, а кельо лєм єст гевтих „малих и нєпознатих” котри го шлїдзели и тельо того од нього научели. Яша Баков умар 21. октобра 1974. року, а поховани є на Новим теметове у Новим Садзе. Штерацец пейц роки од його шмерци, наш вельки учитель спорта, а могло би повесц и у живоце, у своїм родним валалу Дюрдьове до стал спомин ознаку. То пиха нє лєм Дюрдьовачаньом, алє и шицким нам. Тиж так, вона нас будзе здогадац на нашого учителя Яшу, и його вельку любов ґу спорту хтору, док жил преношел на младих. Док го паметаме, його спорт ску, учительску мисию будземе чувствовац.■ 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

СТК „РУСИН” У ДВОХ КОЛОХ ЮЖНОБАЧКЕЙ ЛИҐИ

ПОРАЖЕНЄ И ПОБИДА Столнотениски клуб „Русин” зоз Руского Кере стура прешлого викенду одбавел аж два кола у Южнобачкей лиґи, та єдно змаганє страцел, а у другим победзел. У 6. колє, 7. децембра Русиново столнотенисере були госци у Беочину дзе од домашнєй екипи страцели зоз 4:0, док 8. децембра на домашнїм терену победзели екипу „Гайдук” зоз Чуроґу з резултатом 4:1. У Беочину Русин наступел зоз стандардну тройку та Матей Сабадош страцел змаганє зоз 3:0, Михайло Сабадош зоз 3:1, а Стефан Горняк зоз резултатом 3:0. У дублу двоме Сабадошове тиж були надбавени и страцели 3:0. Очиглядне же русиновци нє мали свой дзень, а и обєктивно Беочин моцнєйша екипа, поготов кед бавя на домашнїм терену. Уж ютредзень, 8. децембра, Русин надополньовал єдно змаганє менєй, та бавене такой и 7. коло лиґи, алє на тот завод зазначена побида з резултатом

4:1 процив екипи зоз Чуроґу. Русинова тройка тераз була успишна, та Матей Сабадош победзел зоз 3:1, Михайло Сабадош зоз 3:0, Стефан Горняк зоз 3:2. У дублу Сабадошово страцели зоз 1:3, алє Матей Сабадош у ище єдним змаганю победзел Чурчина зоз 3:2, та вкупни резултат за Русин бул 4:1. После тих двох колох, СТК „Русин” остава на другим месце на таблїчки зоз єдним бодом менєй од першопласованей екипи. На нєдзелю, 15. децембра бави ше остатнє, 9. коло у єшеньскей часци першенства, а Русин будзе госц у Жаблю. М. А.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку, на основи члена 14. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени новини РС” чс. 135/04) обявює

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „LABING” DOO зоз Беоґраду, по овласценю Ношителя проєкта „VIP MOBILE” Милутина Миланковича 1ж, Нови Беоґрад, поднєсол вимогу за одлучовaнє о потреби преценьованю вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС2271_04 НС_Ченей_уход” на иснуюцим обєкту Сербскей православней церкви, у улїци Ченей бб, у Ченею, на катастерскей парцели число 3815 К.О. Ченей, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

o поднєшеней вимоги за oдредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Ношитель проєкта НИС а.д. Нови Сад, улїца Народного фронта чс. 12, Нови Сад, поднєсол вимогу за oдредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок за ПРОЄКТ Вибудов прецекалїща камионских и ваґон цистернї, на катастерских парцелох чс. 2556/1, 2556/2, 2556/3 и 2555/16 КО Нови Сад III Терминалу за претоварянє и маґазионованє нафтних дериватох. Нови Сад. Податки и документация зоз вимоги ношителя проєкта мож достац на увид роботни дзень од 10 до 14 г у просторийох Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку, Булевар Михайла Пупина 16, Нови Сад (прижемє, канцелария ч. 39). Шицки заинтересовани, у чаше од 15 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу доручиц свойо думанє у писаней форми на адресу Секретарияту.

ОБВИСЦЕНЄ

OБВИСЦЕНЄ

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ УСПИХИ МЛА ДОГО БОКСЕРА ВЛА ДИМИРА ҐУБАША

СТРИБЕРНA МЕДАЛЯ НА ЕВРОПСКИМ ЗМАГАНЮ У ПАНЧЕВЕ Пише: Оленка ЖИВКОВИЧ

ЧУВАЮ РУСКИ КОРЕНЇ Фамелия Якова Ґубашового, котри родом зоз Коцура, и Мариї Драґичевич котра була з Вербасу дзе и жили, ше 1976. року зоз сином Александром преселєла зоз Вербасу до Зомбора. Александар ше 1992. року оженєл зоз Сандру Микулич зоз Сонти и 1997. достали сина Владимира. Ґубашово руска фамелия, у Зомборе, алє нє траца свойо коренї. Гоч Владимир уж мало бешедує по руски, свойо коренї преглїбює у вири. Цала фамелия поряднє одходзи на Служби до Кармелитянскей церкви, а сам Владимир часто нащивює и о. Платона Салака ЧСВВ у Кули.

36 РУСКЕ СЛОВО

Млади спортиста Владимир Ґубаш зоз Зомбора, член Боксерского клуба „Сомбор” и репрезентативец Сербиї, 30. новембра на Европским змаганю „Златна рукавица” Европи у Панчеве освоєл стрибло у велтер катеґориї до 69 кг. Потераз участвовал на вецей вельких турнирох и на нїх призначел тиж добри успих

Н

ародзени є 1. авґуста 1997. року у Зомборе, и там закончел и основну школу. Свойо перши боксерски крочаї направел у терашнїм Боксерским клубу „Сомбор”, кед у осмей класи зоз своїм пайташом пошол на тренинґ. Попачел ше му тот спорт и лєм после трох мешацох тренираня зоз тренером Драґаном Вучичом уж наступел у Вербаше и страцел меч на поени, а такой о мешац у Шабцу победзел. После законченя осмей класи уписал ше до Бискупскей католїцкей ґимнаиї „Паулинум” у Суботици. Гоч му там у клубе „Спартак” були оможлївени тренинґи, пре школованє и окремни способ живота нє могол тренирац.

– Наисце ми жаль же сом през тоти штири роки нє могол тренирац бокс. Попачел ше ми тот спорт, алє правила у ґимназиї були таки и нє могол сом злучиц тоту свою любов зоз обовязками у школи. Штири роки сом заш лєм вежбал и ходзел до терховнї. Випатра же любов ґу боксу була векша, та сом после законченя „Паулинуму”, позарядово закончел и Штредню економску школу у Оджаку, напрям економски технї-

чар и предлужел тренирац бокс, тераз уж як сениор – гварел Владимир Ґубаш. ВЛАДИМИРОВО УСПИХИ Значнєйши успихи посцигує у Новим Садзе, на Реґионалним колу лиґи, дзе 2016. року победзел зоз претаргнуцом дохтора, пре покалїченє процивнїка. Того року ше змага у велтер катеґориї до 69 кг и штредней катеґориї до 75 кг. Владимир ше на першенству Войводини у Зомборе 2017. року борел у двох мечох и бул перши у велтер катеґориї. На Державним першенстве у Яґодини и 2018. року нє мал успих котрому ше наздавал и у штварцини финала випаднул. Прето на реґионалним змаганю „Дунайски трофей” у Новим Садзе ше борел процив горватского змагателя котрого победзел и достал погар. На „Златней рукавици” 2017. року бул треци у велтер катеґориї. Року 2018. достал поволанку од Репрезентациї Сербиї за змаганє „Беоґрадски побиднїк”, змаганє котре ма ранґ Европского першенства, кед страцел од репрезентативца Кореї.

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

sport@ruskeslovo.com

Бокс нє лєгки спорт котри ше, як и други, состої зоз побидох и пораженьох. Треба прилапиц и єдно и друге, та мац моци бориц ше далєй, бориц ше до побиди. У Македониї на „Златним ґонґу” у Скопю, дзе ше змагаю боксере зоз вецей жемох нашого реґиону, у штварцини финалу победзел зоз претаргнуцом меча, а у половки финала страцел од репрезентативца Косова.

– На „Златней рукавици” у Панчеву 2019. року сом страцел у финалу. У штварцини финала сом боксовал зоз боксером з Кипру, а у половки финала сом боксовал зоз Димитрийом Ґалаґот з Молдавиї, котри ишак бул два раз вице шампион Европи. У финалу сом боксовал зоз Виктором Петровим од котрого сом страцел на поени и завжал сом друге место и стриберну медалю – начишлює Владимир. Владимиров тогорочни успих нє мали. Но, гоч конєц рока, нє конєц и змаганьом.

– Далєй наступам у Першей боксерскей лиґи, котра ма три колаː 21. децембра наступам процив беоґрадского „Радничко-

го”, 26. децембра у Валєву процив „Металцу”, а у януару нашей екипи процивнїк „Раднички” з Беоґраду нам приходзи до госцох до Зомбора – надпомнул Владимир. После того, у януару го обчекую и пририхтованя за репрезентацию Сербиї на Златибору, та такой у фебруару и Першенство держави. Владимир гвари же аматерски бокс чежки и ту ше змагаю наисце добри боксере. Любел опробовац и у професийним боксу алє, о тим ище єст часу роздумовац. ТРЕНИРАЦ БОКС НЄ ЛЄГКО Дзень єдного аматерского боксера наисце активни. Владимир тижньово ма коло 10 тренинґи, од котрих три днї тренира два раз дньово. До поладня тренира годзину, найчастейше бега, вежба зоз кулями и ґимнастику. Вечар тренира два годзини, а пред самим змаганьом тренинґи ше зменшую же би ше боксер одпочинул, з тим же су пред тим окреме интензивни. Шицко то Владимирови нє чежко, бо люби праве тот спорт и кед цошка робиш з любову, гвари, вец ци анї нє чежко.

– Бокс то найчежши спорт, треба буц барз схопни и витирвали же би ше у нїм посцигло резултати – з поцешеньом закончує Владимир.■ 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

ВЕРБАСКИ БК „ЧАРНОК”

ДВА БРОНЗИ НА ЗМАГАНЮ У СИБИРУ

На медзинародним боксерким турнире у русийским городу Надим у Сибиру, змагали ше и члени Боксерского клуба „Чарнок” зоз Вербасу. З тей нагоди на змаганю участвовали двоме боксере – Душан Дринчич и Стефан Цамович, а на з нїма бул и тренер Иґор Шкундрич и предсидатель Клуба Желько Жмукич. Сибирски город Надим од Вербасу оддалєни аж шейсц тисячи километри, та драга була длугока и чежка. Такой по приходзе, младих вербаских боксерох чекали мечи у ринґу, алє гоч були вистати од далєкей драги и путованя указали ше як найлєпше могли – освоєли два бронзово медалї у моцней конкуренциї боксерох зоз дзеветнац державох. Дринчичови кус хибело же би ше борел у финалним мечу, бо процивнїк зоз Литваниї на єден завод бул у нокдауну. Но, як преценєли судийове, то нє було достаточно же би Дринчич победзел и пресудзели 3:2 за литванского боксера. Алє, як надпомнул тренер, и то добри успих, а опрез младого Дринчича ище єст вельо часу же би указал свою схопносц, пожертвовносц и вельку шмелосц. Цамович у катеґориї до 60 килограми, по квалитету вельо лєпши од Казахстанца хтори освоєл златну медалю, алє нє мал щесца и мушел буц задовольни зоз бронзову медалю. Домашнї того змаганя ше указали як добри орґанизаторе, бо од отвераня по заверанє турнира направели прави спортски спектакл. Як надпомли члени нашей екипи, док пребували у Надиму, вельо ше дружели и госцели. Окрем того, домашнї турнира им виплацели драгу по Надим и Вербас, як и змесценє док турнир тирвал. Тренер Шкундрич надпомнул же у наиходзацим чаше чежиско пририхтованьох и змаганьох буду медзинародни змаганя, цо поможе же би уртовень квалитета бул лєпши. А. П.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ (од Йожефини Балїнтовей зоз Дюрдьова)

Капущанїки, або капушнїки, окрем же их волаю и так и иншак, мож рихтац на вецей способи. Ценки, груби, з цибульку, або без, на масци, або олєю, печени, або пражени, мегки, або тварди (кед ше нє удаю...). Хто як люби и хто як зна. Йозефина Балїнт зоз Дюрдьова, рихта капущанїки кажди тидзень кед почнє сезона капусти. За тоту роботу єй нє треба вельо часу, так же по єй словох, рихтанє того крачунского стародавного єдла, нє таке страшне и готове є раз-два. Йоска пражи капущанїки по рецепту своєй мацери. Гоч єй мац капущанїки пекла у пецу, вона их пражи на масци у векшей тепшички. По єй словох, тайна у тим же би ше их пражело на масци, а нє на олєю, бо су вец нє таки масни. Перше треба пошекац капусту, а кед є квашна, або слана, пред тим ю треба добре вимиц. Гоч Йоска прави стародавне єдло, капусту шека зоз сучасним апаратом су” пер-сецком”, бо гвари же вельо олєгчує и пошвидшує роботу, як кед би ше ю шекало з ножом. Капуста муши буц пошекана же би цесто нє пукало кед ше розганя. За 7 капущанїки, а то досц за єдну штирочлену фамелию, треба 7 векши гарсци муки, та видзе же єдна гарсц – єдно цесточко, односно єден капущанїк. Дода ше штварцину швижого квасу, хторого ше лєм розтруши, а нє кладзе ше до млєка и цукру, як за колачи на квасу. Дода ше 3 раз до пальцох солї, або єдну ровну ложичку, и лїтней води кельо мука поднєше. Цесто нє треба же би було тварде, алє мегчейше, же би ше добре розганяло, а готове є кед ше нє лїпи на пальци. Як гвари Балїнтова, цесто нє треба же би кисло, бо вец капущанїки груби як лепинь, алє ше го такой гнєце и роби зоз нїм. Квасу ше муши положиц же би капущанїки були ценки и мегки.

38 РУСКЕ СЛОВО

Фото С. Саламун

Капущанїки або капушнїки

До ка ждо го цесточ ка ид зе єдна гарсц ка пусти, а штос у тим же би ше ка пусту вшад зи єднак поскла да ло на цесточ ко, а нє лєм до штред ку. Вец ше та ки цесточ ка за кру ца до лабдоч кох” велькосци гар сци, и розганя. Та ” ки гото ви ка пу щанїки треба та кой пра жиц и слу жиц. Капущанїки мож рихтац и у релни, печиц на плотни, под ґрилом, або у пица-пекачу”, а хто ” люби, може их од верху помасциц зоз пражену цибульку и олєйом. Цибульку мож тиж попражиц и вєдно зоз капусту, та дахто так филує капущанїки. Мож рихтац и таки капущанїки дзе ше капусту замиши до цеста. Хто пече у релни, або на ринґли, капущанїки после муши закриц з найлоном, або мещком, и положиц до хлєбовкох, або парткох же би одмекли, совитує Йоска. Вона рихта без цибульки и зоз швижу капусту, бо так люби єй фамелия, а то по рецепту єй мацери. Готови капущанїки ше пореже на 8 часци и служи цепли. Смачного! (РС 2011) 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Крачунски єдла од наших мацерох РИБА НА РИСКАШИ Очисцену потьку треба добре поумивац, позарезовац и посолїц, а вец охабиц най кус одстої. Очисцени два три цибулї треба пошекац, мож додац и єдну два мархви и вєдно попражиц на олєю у шерпенки. Дода ше умиту рискашу, попопрує, и посолї и таке шицко кус попражене усипе до тепшички и залєє з воду. Дахто люби кед рискаша дакус и уварена. На рискашу ше кладзе рибу, дакус ю треба преляц з олєйом, а упечена є теди кед почервенї, и кед з рискаши випари вода. Док ше риба пече, мож по потреби доляц води же би нє була суха. На верх рискаши ґаздинї кладу и на колєска порезани кромплї. Кед риба упечена, кладзе ше ю на стол, и нє винїма зоз тепшички.

БОБАЛЬКИ За бобальки потребне: 80 деки муки, ложичка солї, два ложки цукру, млєка кельо приме, 30 деки маку, 10 деки мелкого цукру, 20 деки меду, 20 деки масла и 4 деки квасу. Aлє, кед ше сце вецей бобальки, мери можеце звекшац два раз, та и три раз. Загнєсц зограту муку, соль, цукер, викиснути квас и млєко. Вец ше зоз того цеста шулька шульканци и порозрезує ше их на коцочки яки сцеме же би нам були вельки бобальки. Кед бобальки векши, на концу буду мегчейши, кладзе ше их до тепши най ище кус кишню, и таки викиснути пече у горуцей релни. Лєпше кед су упеченши, червенши, вец су и смачнєйши. Упечени бобальки ше умиє у води и усипе до ванґлочки. Даєдни ґаздинї бобальки посипу зоз помлєтим цукром, маком, а други заш, кладу розпущеного меду до лїтней води, зоз тим залєю бобальки и посипу з маком, и поприцискаю их же би добре поупивали тот сок. Даскельо раз их треба премишац, и охабиц у жимним най ше добре охладза. У красней мисочки, або на танєру, бобальки ше кладзе на шветочни стол. С. Ф. Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

МЕДЗИНАРОДНИ ДЗЕНЬ ЛЮДСКИХ ПРАВОХ

РОК LXXV ЧИСЛО 50 (3867) НОВИ САД, 13. ДЕЦЕМБЕР 2019.

нагоди Медзинародного дня людских правох, котри ше означує 10. децембра, Канцелария за людски и меншински права Влади РС, 9. децембра на Площи шлєбоди у Новим Садзе орґанизовала пригодну програму вєдно зоз компанию Color Media Communications. На Площи шлєбоди ше представели национални заєднїци, a наша на своїм штанду представела руски кнїжки. Нащивителє видзели ревию сербского народного облєчива и облєчива вецей

З

■ ЕКОНОМИЯ: РУСКА КУЛТУРА И ТУРИЗЕМ

Фото: В. Вуячич

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

КРАЧУНСКО-НОВОРОЧНИ ПОПУСТ на шицки кнїжки „Руского слова” виноши 30 одсто, а будзе тирвац од 1. по 31. децембер 2019. року (информациї на 32. боку)

националних заєднїцох. Руске облєчиво представели члени РКЦ з Нового Саду и Етно клуба „Одняте од забуца” зоз Коцура, котри попри нашого облєчива, презентовали и народне облєчиво мадярскей заєднїци. Я. Дю.

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт податки.

Фото: Вероника Вуячич

Фотоґрафия: 0365P-b

Фотоґрафия: 0775P

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

■ ФЕСТИВАЛ МАЛИХ СЦЕНСКИХ ФОРМОХ „ДЮРА ПАПГАРГАЇ”