Ruske slovo 49

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ВИШОЛ РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фотоґрафия: 0016P

Фотоґрафия: 0558P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ РУСКЕ СЛОВЕЧКО: НАШО ГВИЗДОЧКИ

Фото: Вероника Вуячич

Видруковани Руски християнски календар за 2021. рок, як заєднїцке виданє НВУ „Руске слово” и Християнского часопису „Дзвони”. Обсяг му 296 боки. Пенеже у 2021. року означуєме и 100-рочнїцу пер шо го Ру ско го ка лен да ра, у ви да ню Руского народного просвитного дружтва, у тим Календаре за 2021. рок обявюєме як окремни прилог и фототипске виданє того першого Руского календара. Календар кошта 500 динари и мож купиц у НВУ „Руске слово” у Новим Садзе, як и при заступнїкох „Руского слова”. У Руским Керестуре у дописовательстве и при Ксениї Макаї Орос (Иви Лоли Рибара 148/а, 025/703-757 и 064 0666 884); у Коцуре при Милки Фейсовей, (062 851-03-41), у кнїжкарнї; у Дюр дь о ве при Звон ко ви Са ла ґ о ви (Светозара Милетича 25, 021/838-055); у Вербаше при Миронови Нярадийови (Сивч Йовґена 86, 064/120-2607); у Кули при Елемирови Мудрого (Блок 6/а, 025/721-404); у Шидзе (Беркасово, Бачинци, Бикич Дол) при Вла ди ми ро ви Гар ви льча ко ви (Са ви Шумановича 129/а, 062/440-974) у Петровцох, при Желькови Гаргайови (Матиї Ґубца 1, 99385-32-554-152). Од пондзелку, 30. новембра, Календар годно купиц и прейґ нашого сайту. М. Шанта

РОК LXXVI ЧИСЛО 49 (3918) НОВИ САД, 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

■ ПОСЛЕ МРАЗУ СЛУНКО БАРЖЕЙ ОГРИВА

СТАНОВИСКА ЧЛЕНОХ ОДБОРОХ И РОБОТНИХ ЦЕЛОХ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

НАШО ПРИОРИТЕТИ Пише: Йовґен МУДРИ, предсидатель Роботного цела за нєрухомосци

О будинку у улїци Матици сербскей 15 у Новим Садзе, идейного проєкту, такса зменшана на коло 600 тисячи дзе треба же би було шедзиско Заводу за културу динари, и у юлию того року видате нове, гореспомнуте войводянских Руснацох уж ше писало на вецей заводи, Ришенє о одобреню роботох. алє тримаме же наша явносц ма интерес буц благочасово К ед є основани, Завод за културу войводянских информована о шицких новосцох коло того значного Руснацох, перше бул подквартельош на адреси Стражиподняца. Роботне цело за нєрухомосци виборело ше же ловска 9, а потим после догварки зоз НВУ „Руске слово” зоз средствами од Покраїни би после вецей як два и пол реновирал квартель у ФуНовинско-видавательна установа рокох, Национални совит, як тожскей 2. Ту нєшка тиж ма власнїк обєкту, достал Ришенє „Руске слово” и Завод за културу шедзиско як подквартельош, зоз Городскей управи за урбавойводянских Руснацох, ключни алє на основи контракту о низем зоз хторим ше одобрує институциї за будучносц Руснацох. компензациї за уложени виводзенє роботох на часци То културни добра од общого руского обєкту у Матици сербскей 15. интересу и як таки, окреме су значни за средства, хтори виношели коло 33 тисячи евра. Национални Тото ришенє сцигло влєце, дальше иснованє и розвой рускей заєднїци. совит Руснацох и його Роботне 20. юлия 2020. року. Понеже Прето, по моїм думаню, предлуженє и цело за нєрухомосци, препоше чекало формованє позаконченє активносцох же би тоти два знали важносц ришованя країнских орґанох по сле медзисобних одношеньох медзи нашо институциї здобули адекватни виберанкох, тераз потребне цо „Руским словом” и Заводом за скорей наявиц приєм при простор и условия за роботу треба же културу войводянских Руснацох, би були водзаци и приоритетни предсидательови Покраїнскей и було у стаємним контакту влади Иґорови Мировичови у одношеню на шицки други подняца зоз Покраїнским секретариже би ше одобрели скорей хтори вязани за руски финансиї ятом за културу, точнєйше зоз обецани средства за адаптованє секретарку Драґану Милошевич. и реновиранє того обєкту. Кед буду уплацени средства Дзекуюци тому, Секретарият уплацел коло 1,6 милиони на рахунок Националного совиту, вон може приступиц динари на рахунок Заводу за намену вимирйованя шлїдуюцим нєобходним крочайом хтори наклада длуства хторе НВУ „Руске слово” мало спрам Заводу по процедура, а то: принєсц План явних набавкох, розписац основи укладаньох до реновираня. Понеже длуство их и уплациц таксу котра ше одноши на пренамену виплацене, НВУ „Руске слово” ше нєдавно врацело до статуса, односно бивательного простору до дїловного своїх просторийох у Футожскей число 2, и тераз маме два институциї у истих просторийох цо нїяк нє може буц за културни потреби. тирваце ришенє. Най здогаднєм: Национални совит Руснацох свойочасово купел векши квартель у рамикох обєкту у Матици Становиско Роботного цела за нєрухомосци, же би шицки сербскей 15, котри ма 73 квадратни метери, а другу доступни средства требало вихасновац за купованє часц, односно, менши квартель од 55 квадрати, котри спомнутого другого, меншого квартелю у Матици сербскей 15. у власносци приватней особи, Совит ма тиж намиру Комплетна власносц над будинком значно поєдноставює одкупиц же би обєдинєл цали простор, односно и олєгчує шицки дальши процедури и роботи хтори треба маєтни права над будинком. Тот менши квартель ище покончиц же би Завод обезпечел свойо тирваце шедзиско ма подквартельоша зоз бивательним правом, та го и адекватни простор за свою порядну дїялносц, на маєтку затераз нє мож хасновац. У поступку доставаня хтори нєоспорна власносц рускей заєднїци. шицких потребних дошлєбодзеньох, приватни Н овинско-видавательна установа „Руске слово” и власнїк, фамелия Надьова зоз Руского Керестура, Завод за културу войводянских Руснацох, ключни одрекла ше заєднїцких просторийох (пиньвици и институциї за будучносц Руснацох. То културни добра пойда) на хасен Националного совиту. На тот способ од общого руского интересу и як таки, окреме су значни Национални совит зоз реновираньом и адаптацию за дальше иснованє и розвой рускей заєдници. Прето, цалого будинку достанє хасновити простор поверхносци по моїм думаню, предлуженє и законченє активносцох же би тоти два нашо институциї здобули адекватни 242 квадратни метери. У першим пробованю достате дошлєбодзенє за виводзенє простор и условия за роботу треба же би були водзаци роботох, вона видата ище у априлу прешлого року, и приоритетни у одношеню на шицки други подняца алє вєдно зоз обрахунком за таксу хтора виношела коло хтори вязани за руски финансиї.■ 1,8 милиони динари. После велїх усиловносцох и Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє розгваркох зоз компетентнима особами и вименками вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово” 2 РУСКЕ СЛОВО

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБАДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4–5. Семинар о язичних компетенцийох за просвитних роботнїкох

■ Нашо места 9. Гуманитарна акция за Йована Панайотова зоз Коцура

■ Економия 14–15. Мария Саламун зоз Ґосподїнцох꞉ паплани за тварду жиму

■ Мозаїк 16–17. Ют’юб канал ,,Зоз главу и зоз становиском” Михаила Рамача

■ Култура и просвита 20. Представена кнїжка Мирона Жироша „Бачванско-сримски Руснаци дома и у швеце” III/1 том

■ Руске словечко 22–23. Нашо гвиздочки꞉ Мартина Фейди зоз Нового Саду

■ Людзе, роки, живот 26–27. Наша госцинска: Веселинка Бачич зоз Руского Керестура

■ Духовни живот 28. У Кули преславени Кирбай

■ Информатор

30–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 36–37. Беркасовски „Сримецˮ на концу полусезони

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши Насловни бок꞉ Бавенє у парку Авторка фотоґрафиї꞉ Вероника Вуячич

ТРИМАНЄ КРОЧАЮ ЗОЗ ШВЕТОМ Окрем найновшей, и потераз наймоцнєйшей габи вирусу корона, тоту єшень руски новинаре буду паметац и по – селїдбох. Окрем же ше наша установа, НВУ „Руске слово”, после вецей як 50 рокох пребуваня и роботи у будинку Дневника, концом октобра дефинитивно преселєла прейґ драги, до Футожскей 2, нєдавно ше и нашо радийски колеґове з Рускей редакциї Радио-телевизиї Войводини преселєли до свойого нового обєкту на Мишелуку. Як гваря, нє лєгко после телього часу, а одвше були у будинку Тарґовецкей младежи у центру Нового Саду, пойсц з такей атрактивней адреси, алє лєгко ше будзе звикнуц на нове, функционалне и свойо. Правда же у нашим покраїнским медийним сервису найвекши бриґи зоз змесценьом остатнї 20 роки маю телевизийни редакциї РТВ-а, алє то велька система и вшелїяк же орґанизацийно лєгчейше почац од менших єдинкох. Як нєдавно сообщене з нагоди 29. новембра, дня кед Телевизия Войводини, односно дакедишня Телевизия Нови Сад наполнєла 45 роки емитованя, и вони нєодлуга приду на шор. Нє мала то ствар же ше таки вельки подняца могло витвориц у таким чежким року. Наздавам ше же тераз и убудуце на карку будземе мац голєм тоту єдну бриґу менєй. Попри шицких виволаньох хтори и пред рускима и пред шицкима традицийнима медиями ґлобално, и то вельо значи. Швидки, масивни и нєпредвидлїви пременки на медийней сцени хтори ше случую у новим милениюме фасциную ме и професийно, и приватно. Корень, причина и предусловиє им огромни розвой информатичних и диґиталних технолоґийох з того материялного аспекту, а нєзагасна людска любопитлївосц и жажда за новима спознанями з того гуманого и филозофского угла патреня на ствари. Нє уходзаци до тих неґативних хтори загрожую и сам ґеном медийох и дожице реалносци и швета коло нас (фейк-нюз, релативносц постправдивого дружтва...), пробуєм, насампредз, роздумовац о шицких нових можлївосцох хтори тоти пременки ноша. После фази кед ултраанархични дружтвени мрежи у єдним периодзе постали реална, а нєлоялна конкуренция традицийним медийом, нєшка доходзиме по нови и висши ступень децентрализациї и демократизованя процесу информованя, кед скоро кажде з нас може мац свой власни медий, лєм кед ма кус опреми, технїчного знаня и вельо дзеки. Рижни подкасти, стриминґи, влоґи и формати за хтори ище анї нєт здумана дефиниция и назва, уж реалносц. Нє лєм у швеце, алє и коло нас. Як окреме значне видзим же и у нашей заєднїци то уж нє новосц. При єм но ме нє спод зи ва ла над зви ча й но ви со ка за сту пе носц наших новинарох, медийних фаховцох и ентузиястох на нєдавно отриманей Штвартей Европскей конференциї о меншинских и локалних медийох хтору тиж могло попровадзиц онлайн. Комбинованє найлєпшого з обидвох бокох – тирванє, континуитет и постояносц класичних медийох и швидке прилагодзованє каждей пременки такволаних „нових медийох” могол би буц наш рецепт за успих.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Футожска 2/III, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон ГорнякКухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Лидия Кухар, Андреа Медєши, Оля Русковски, Сандра Саламун * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК РУСКИ НАСТАВНЇКИ НА СЕМИНАРУ О ЯЗИКОВИХ КОМПЕТЕНЦИЙОХ У МЕНШИНСКИМ ОБРАЗОВАНЮ

МОЖ БАРЖЕЙ МЕРКОВАЦ И НА ҐРАМАТИКУ, И НА ФАХОВИ СЛОВНЇК Циль обуки було моцнєнє компетенцийох наставнїкох хтори викладаю на язикох националних меншинох же би ше унапредзело капацитет воспитно-образовного процесу у образовних институцийох дзе ше настава реализує у тим формату

С

еминар з меном „Моцнєнє язикових компетенцийох наставнїкох хтори викладаю на руским язикуˮ отримани онлайн у чаше од 7. по 27. новембер. Участвовали у нїм 59 наставнїки зоз шицких трох руских школох у Руским Керестуре, Коцуре и Дюрдьове, дзе порядна настава на руским язику, а Семинар часц проєкту хтори ше отримало паралелно за осем национални заєднїци на уровню Сербиї. Иницировали го зоз Центру за интерактивну педаґоґию з Беоґраду у сотруднїцтве з Министерством просвити, науки и технолоґийного розвою. Циль обуки було моцнєнє компетенцийох наставнїкох хтори викладаю на язикох националних меншинох же би ше унапредзело капацитет воспитно-образовного процесу у образовних институцийох дзе ше настава реализує на меншинских язикох. За пририхтованє Семинару орґанизаторе поволали сотрудзовац и Национални совити седем меншинских заєднїцох, нашей рускей, мадярскей, румунскей, словацкей, горватскей, бошняцкей, албанскей, и болгарскей.

обуки були облапени, математика, физика, хемия, биолоґия, история и ґеоґрафия, за шицки обуку правели наставнїки з керестурскей школи зоз колеґами з других заєднїцох и требало анґажовац и єдного линґвисту хтори источашнє будзе робиц и часц за руски язик и источашнє и прекладац и лекторовац

ОДВОЛАЛИ ШЕ ЛЄМ У КЕРЕСТУРЕ

шицки други предмети. Ту зме анґажовали мср Ану Римар Симунович зоз Одсеку за русинистику – гварела секретар Националного совиту Таня Арва Планчак. По єй словох, понеже ше у цеку пририхтованя Семинара указало же Семинар барз комплексни, та и средства хтори за ньго опредзелєло Министерство просвити нє буду достаточни, до помоци пришол Покраїнски секретарият за образованє, управу и национални меншини – национални заєднїци хтори ше поднял финансовац обуки за шейсц меншински заєднїци з териториї Покраїни, а то зробене з наменскима средствами тиж прейґ националних совитох.

Так ше и Служба Националного совиту Руснацох уключела до орґанизациї, и анґажовала наших наставнїкох же би ше уключели до семинару хтори акредитовани и ноши 24 боди.

– Мушим повесц же то було першираз же поволани и национални совити сотрудзовац у таким проєкту. Но, понеже то було у штред позарядового стану, шицка робота коло орґанизациї ишла онлайн и схадзки тримани прейґ видео платформох, цо було нове виволанє за шицких наших наставнїкох, понеже велї нїґда таке нє робели, Нажаль, мушим констатовац же зме вєдно з предсидательку Одбору за образованє Меланию Римар контактовали и з наставнїками з дюрдьовскей и коцурскей школи, нїхто ше нє прилапел такей роботи, пририхтац семинар, та шицко поробели наставнїки керестурскей школи. Окрем руского язика у

УЧАШНЇКИ Семинар т. є. обуки за руски язик и поєдинєчни предмети вєдно з тимом наставнїкох других заєднїцох пририхтали мср Ана Римар Симунович, aсистент на Одсеку за русинистику, и предметни наставнїки зоз Шко ли „Пе тро Ку змяк” – Ясмин ка На дь ова за хемию, Єлена Шомодїйова за биолоґию, Яким Биркаш за ґеоґрафию, Деян Бучко з историї, Павлина Рацова за физику и Таня Бучко Рац за математику. Вона тиж була и модератор т. є. координатор за цали семинар на руским язику, а нашо наставнїки були координаторе у тимох у котрих робели.

4 РУСКЕ СЛОВО

Орґанизаторе Семинара за руски язик

И ХАСНОВИТЕ, И ПРИЄМНЕ ИСКУСТВО За модератора Семинара за руски язик подняла ше професорка математики Татяна Бучко Рац хтора тиж рихтала и обуки з того предмету. Як наглашела, обуки попри з руского язика були з пейцох предметох зоз хторих ше поклада и Закончуюци испит. Семинар бул составени зоз двох часцох, перша мала циль розвиванє общих язикових компетенцийох наставнїкох зоз руского язика, а друга часц облапела фахову терминолоґию зоз одвитуюцого предмета.

– Зоз тих предметох направени семинар о фаховей терминолоґиї цо робели нашо наставнїки хтори були уключени до заєднїцкого тиму шицких меншинских заєднїцох, док професорка Ана Римар Симунович рихтала першу часц, модул хтори ше одношел на общи язиково компетенциї – толкує професорка Бучко Рацова и надодава яки бул циль тих обукох – Насампредз же бизме сами себе змоцнєли 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

у хаснованю терминолоґиї на мацеринским язику и на таки способ змоцнєли и применьованє мацеринского язика при школярох, же би ше цо менєй хасновало сербизми, вецей обрацало увагу на руску терминолоґию и освидомйованє прецо то важне. Як потолковала координаторка, за кажди предмет рихтани по штири лекциї хтори облапяли тоти обласци хтори дати як стандарди у одвитуюцим предмету, та сам семинар барз повязани зоз фахову терминолоґию и саму наставу. На початку Семинара бул порихтани питальнїк зоз общих язикових компетенцийох значи з познаваня язика, а друга часц зоз познаваня фаховей терминолоґиї же би ше на концу Семинара знова тот питальнїл виполньовало, же би ше преверело усвоєносц новей терминолоґиї, нових язикових компетенцийох, та тераз буду рихтац звити и видзиц кельо наставнїкове напредовали у тим.

– Колеґове ше лєгко знашли як ше уключиц на семинар, поробиц питальнїк, участвовали на фахових форумох. Мойо обще думанє на основи упечаткох, же людзе барз задовольни, же на таки способ сами ше здогадли даяких поняцох, чи ґраматичних правилох, як ше дацо пише... Тиж тот семинар нас шицких медзисобно повязал и прето бул барз хасновити, подзелєли зме искуства о тей тематики и думам же велька потримовка и Министерства и Центра хтори нам технїчно помогли у смислу тей модул платформи на хторей ше семинар реализовало. Нисце шицко було хасновите и похвалюєм и орґанизацию семинара, и саму реализацию – заключела Бучко Рацова. Же тот Семинар бул окреме важни за наставу на руским язику наглашела и секретар Совиту Таня Арва Планчак.

– По першираз то було же хтошка нас вола же би ше дахто з нашей заєднїци уключел и направел семинар хтори барз важни за меншини. Шицки меншински наставнїки можу провадзиц одобрени и акредитовани семинари, алє вони ше занїмаю вецей з общима темами хтори вязани за шицких, а националним меншином хибя праве тоти семинари хтори обрабяю специфичносци каждей националней заєднїци. То бул єден зоз таких семинарох хторому циль же би ше язични компетенциї, односно знанє мацеринского язика, у конкретних предметох злєпшало. Думам же шицки указали барз високи уровень одвичательносци и же одробели свою часц роботи так же ше можеме зоз нїма цешиц.■ М. Афич 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

STANOVISKA Пише: Александар САВАНОВИЧ, новинар

ЗБОГОМ, ЕЛ ПИБЕ! У морю вше частейших висткох о одходу гвиздох зоз швета музики, филму, велїканох з рижних сферох явного живота хтори були часц наших животох и одрастаньох, окреме ме потрафела єдна спортска. Умар „Ел Пибе”, Златни хлапец хтори швету указал шицку красу и розкош фодбалу. Кед же ше медзи фодбалским шветом, шицко єдно чи медзи старшима афисионадосами, чи медзи младшу ґенерацию спомнє мено Диєґо, чежко же дакому перша асоцияция будзе златовласи Уруґваєц Диєґо „еґзекутор ґолманох” Форлан, арґентински фодбалски „леґионер” Диєґо Симеоне хтори после респектабилней бавяцкей кариєри команданта охрани у италиянских и шпанских ґиґантох нєшка тиж таки бизовни стратеґ мадридского Атлетика, шпански репрезентативец бразилских кореньох Диєґо Коста истих червено-билих хторих водзи Симеоне, а окреме чежко же перши Италиян у актуалним составе Червеней гвизди – Диєґо Фалчинели, дакому перше придзе на розум. Диєґо друге мено за фодбалску уметносц, а Марадона презвиско хторе ю воздзвигло на уровень єдинственосци, нєповторлївосци, ґениялносци. Чом ме Марадонов одход зоз животней сцени так потрафел? Прето же з нїм закончени єден час, єдна епоха, єдна ера кед ше фодбал ище бавело з любови, кед ше луцидни поцаг, дриблинґ и момент божескей инспирациї баржей почитовало и баржей ше му скандирало як сухей статистики о пребегнутей километражи и про цен ту ус пи шних дода ва нь ох, кед спор ни си туа циї нє ришовал ВАР, алє их навики паметаме по судийских гришкох, кед нє було шицко у пенєжу, кед фодбал ище мал душу и смисел. Кед кажде могол достац шансу. Алє и у тим лєпшим швеце и фодбалу, Марадона бул уникат. Хлапцови народзеному у бидней фавели Буенос Айресу, вихованому у фамелиї наднїчара зоз ище седмерима дзецми, фодбал нє бул лєм виход зоз худоби, алє и облак до швета. Алє, и у скромних початкох, и кед постал планетарна гвизда, вше му остал наймилша розвага и бависко. Кед после Боки Юниорс сцигол до Европи и кед после Барселони, и кед з Наполийом италиянски „скудето” першираз принєс южно од Риму, Марадона нїґда нє забул остац чловек. Вше мал часу за дружтво, за словко-два, за каждого. Без свойого харак те ри стич но го тем пе ра мен ту, екс пло зив но го мик су емотивносци, латиноамериканства, упартосци, и скоро дзецинскей єдноставносци, нє бул би таки чловек, анї таки бавяч. И кед зоз слаломом и лобом Дики Стояновича 1982. заслужел же би му аплаудовала преполна беоґрадска „Маракана”, и кед 1986. у Мексику з лїву, алє руку, лобовал Питера Шилтона и свою Арґентину одведол ґу финалу, Диєґо Армандо Марадона бул вельки. Бул вельки, алє бул чловек. Бул слаби, бул гришни, алє нє бул фолирант. Шицко цо робел, робел щиро, од шерца. Прето зме го озда шицки так и любели. Прето ище за живота постал безсмертни, нє лєм у жеми ґаучох и танґа, нє лєм у южняцки темпераментним и нєзґодним Напулю, алє и у шерцох шицких щирих любительох фодбалу. Гоч тераз, у 61. року живота, занавше зишол зоз животней сцени, Марадона давно вошол до леґенди.

Vaya con Dios, Diego! Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА ШКОЛСКИ БУДИНОК „ЗАМОК” У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

СИМВОЛУ ВАЛАЛА НЄОБХОДНЕ ВРАЦИЦ ДАКЕДИШНЮ КРАСУ Пише: Марина ДЖУДЖАР

ПРОБЛЕМ ТУ, НЄ ТРЕБА ГО КЕРОВАЦ – Вшелїяк, цо ше дотика Замку, треба повесц же уж направени тот нулти инициятивни крочай, бо проблем будинку представени у општинскей управи у Кули. Цо ше дотика проблему вон ту, чия ґод то вина, треба го превозисц и робиц же би ше го ришело. Я нє участвовала у тим и то проблем яки сом нашлїдзела. Треба патриц же би ше тераз зробело максимално кельо мож и же би до таких гришкох вецей нє пришло. Школа нє може сама, алє кед наступиме вєдно зоз Општину и зоз Националним совитом, мож обчековац и ришенє – толкує Наталия Будински.

6 РУСКЕ СЛОВО

Керестурски Замок и тераз школски будинок, нажаль, без школярох, понеже остатнї роки обачлїво дослужел под уплївом часу. Нєобходне го обновиц и зачувац, алє то нє будзе єдноставна робота. Як и звичайно, проблем будзе же як и одкаль обезпечиц средства, и хто то шицко ма витвориц. Добре голєм тото же шицки водзаци руски инстанци свидоми же ше цошка муши робиц

Б

удинок керестурского Замку збудовани давного 1913. року, а остатнїраз є реновирани 1990. Од самого початку бул школски обєкт и хасновал ше у настави до пред даскельома роки. Попри тим же Замок примарно школски будинок, у нїм дараз давно були и два учительски квартелї за биванє. У другей половки прешлого вику, як керестурска Школа доставала новши, сучаснєйши будинки, Замок остал на марґини, длуго стал девастовани, а хаснована лєм часц за биванє. Обновени є и врацени до наменки початком остатнєй децениї, источашнє з обнову нєшкайшей рускей Ґимназиї. По нєшка, Замок якошик остал єй символ. През роки, єден квартель пренаменєни до просторийох оддзелєня Националней библиотеки зоз Кули, потим у Замку змесцена и Музейна збирка, а од пред дзешец роками у нїм и шедзиско Националного совиту Руснацох. Значи, Замок єдна з нєзаобиходних адресох нє лєм кед слово о нашей прешлосци и традициї, алє и тершнїм културно-просвитним живоце у Руским Керестуре. Остатнї роки Замок бул предвидзени за наймладших школярох, та ту до школи ходзели школяре першей и другей класи, по школски 2013/2014. рок, кед ше ту настава одвивала през обидва полрочя. Од жими 2013. року, школяре ше першираз преселєли до нового будинку школи на Русинскей улїци, же би ше

зяри врацели до Замку, а таки розпорядок функционовал по 2018. рок. Привит першокласнїкох и того року традицийно бул у Замку, алє настава за нїх ше отримує у новим будинку Школи. Перша и главна причина то проблем зогриваня Замку. З початку то було можебуц пре економски причини, алє ище од жими 2016/2017. року у Замку жимно и пре пошлїдки гавариї на централней системи зогриваня. Одвичательносц же хто ма санировац пошлїдки гавариї як горуца кромпля преруцована од школскей управи до служби Националного совиту, а будинок Замку у медзичаше обачлїво и пошвидшано препада. Попри гавариї системи за зогриванє, обачиц и вельки проблеми зоз закрицом, хторе на велїх местох премака, окреме после страшней бурї и велького дижджу у юнию 2018. року (под час „Пупчеца”), кед у даєдних просторийох на горнїх етажох Замку води було по костки, а дижджовка ше у каскадох злївала по ґарадичох до прижемя. Уплїв часу обачлїви и лаицкому оку на фасади и вонкашнєй столариї Замку, а влага у дзепоєдних мурох можебуц и найвекши структурни проблем на будинку. Треба надпомнуц же то шицко досц проґресивне, и з рока на рок видно очиглядне погоршанє стану. Мож заключиц же часу за чеканє нєт, бо 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

mesta@ruskeslovo.com кажде одцагованє приноши нови и векши очкодованя, а з тим будзе вимагац и векши укладаня до санациї. ПОТРИМОВКА СОВИТУ МОЖЕ БУЦ ЛЄМ ЛОҐИСТИЧНА Же бизме дознали цо ше ма робиц же би ше зачувало єдинствени архитектонски обєкт и єден од символох Керестура, нащивели зме установи котри би могли, односно требали розпочац ришованє того велького проблему. З оглядом на тото же хаснователь єдней часци простору у Замку и Национални совит Руснацох, перше розпатрена тота опция.

– Национални совит може помогнуц, ма дзеку, ми можеме дац лоґистичну, орґанизацийну потримовку. Вєдно зоз представнїками школи можеме пойсц перше ґу власнїком тих будинкох (Покраїна и Општина), евентуално аж и до Министерства просвити. Нажаль, наш буджет скромни, и нїяк зме нє у можлївосци помагац пенєжно, алє думам же и така наша потримовка би була значна – визначує секретар Националного совиту Таня Арва Планчак, и предлужує же простор як будинок Замку нє треба опущиц и занєдзбац, бо вон наисце значни як за валал, так и за руску заєднїцу. Национални совит змесцени у Замку уж полни дзешец роки, а уступени простор адаптовал и присподобел ґу своїм потребом. Здогаднїме, же перши пейц роки роботи Совиту тота служба пребувала у будинку Дома култури у Руским Керестуре.

– Национални совит ше уселєл до просторийох хтори нє хасновани у настави, то бул простор за пораячки и векша часц празни пойд. То простор котри цалком сполнює потреби Совиту, а мож повесц же добре сотрудзуєме зоз Школу. Медзитим, одкеди Замок нє цалком у функциї, ми маме проблем зоз отримованьом векших схадзкох, та ше углавним мушиме даґдзе припитац. Понеже зме ту кажди дзень, нє мож нє видзиц же Замок пошвидшано препада – визначує Арва Планчакова. ШКОЛИ ОСТАВАЮ ГЛАВНИ КРОЧАЇ Шицки школски будинки у катастру уписани як державни маєток, заведзени на єден зоз уровньох власци. Будинки керестурскей школи ше по поли водза на Автономну покраїну Войводину, понеже ше вона стара о штреднїх школох, а половка на Општину Кула, з оглядом на тото же општинска власц компетентна за основни школи. Медзитим, шицки школски будинки, та и будинки рускокерестурскей Основней школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк”, дати на хаснованє школи и праве домашня школа длужна и обовязна ше о нїх старац, бо то школске. Проблем коло нєдопатраного будинку Замку, його реновиранє, а без предходного плану за оправянє, дочекал и нову о. д. директорку Наталию Будински.

– Як сом превжала длужносц директорки Школи, так сом превжала и шицки проблеми цо ми припадаю зоз тоту длужносцу. Роздумовала сом и о Замку од самого початку, понеже то єден симбол и валалу, и школи у Руским Керестуре. Тераз Замок у тей хвильки нє функционує, а понеже ше го нє хаснує, вон заш лєм препада. Майстрове там доходза и кельо-тельо ше го допатра, одклонює даяки менши чкоди. Понеже то школски будинок, а нам у школи ище простору вшелїяк же треба, адекватно ушорени Замок олєгчал би нашо функционованє. Моя идея же би ше до Замку врацело наставу – наглашує о.д. директорка ОШ зоз домом школярох „Петро Кузмяк”, Наталия Будински. Єдна зоз задумкох терашнєй школскей управи же би там були направени кабинети за туристични напрям. Там єст пейц 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

учальнї, а туристични оддзелєня єст штири, по єдна класа з каждого року.

– Замок би вшелїяк остал таки яки є и тераз, зачувал би свой випатрунок. Реставровали бизме го, а нука би могли буц сучасни учальнї, бо сучасну учальню твори опрема, а нє мури. Так би Замок бул и єден з ресурсох хтори би бул на хасен цалому валалу за туризем – гвари Будинскова, та предлужує о дальших планох.

– Перше треба направиц єден проєкт же яки роботи потребни на Замку, потим конкуровац, цо ширше, нє лєм на општински, алє и покраїнски, републични, та можебуц и даяки европски фонди. Думам же вше кед треба инвестовац, то вельо, алє нє и нєможлїве. БУДОВАТЕЛЬНИ РОБОТИ ЛЄМ У ЗАКОНСКИХ РАМИКОХ Будинок Замку примарно школски, алє по своєй архитектурней структури є и окремни, а у складзе з тим, попри шицкого вон и под предходну защиту памятнїкох Покраїнского заводу за защиту памятнїкох култури (поняце „предходни” нє означує прикметнїк у прешлим чаше, алє окремни фахово-административни термин Заводу), а то значи же кажда реставрация, адаптованє и шицки роботи на датим будинку, обєкту, културним добру муша буц под патронатом Заводу. Подробнєйше о правней терминолоґиї нам потолковала дипломована правнїца, адвокатка Силвия Орос Барна.

– У Републики Сербиї иснує Закон о културних доброх, зоз хторим дефиноване цо ше подрозумює под културним добром, як и обласц хаснованя самого културного добра, односно хтори права и обоязки ма ношитель права на хаснованє, у нашим случаю керестурска Школа. Цо ше дотика нашей рускей заєднїци, маме окремни список културних доброх котри облапяю цалу руску заєднїцу, а котри дати на хаснованє рускей заєднїци, точнєйше правним особом котри задлужени за їх отримованє. Хаснователє маю нє таки мали обовязки, чувац и отримовац, запровадзовац мири технїчней защити и подобне – толкує Орос Барнова, и предлужує яки крочаї потребне превжац кед би ше реновирало.

– Кед би хаснователь сцел оправяц, преправяц, добудовац, меняц випатрунок вонкашньосци обєкта або його форму, муши ше перше явиц Заводу под чиїм патронатом културне добро. Завод потим дава дошлєбодзеня и препоруки цо и як мож робиц. Хаснователь ма обоязку дошлєбодзиц шицки науково фахови виглєдованя, технїчни и други рижни знїманя хтори ношитель правох одредзи. И на концу обовязка хаснователя же би културне добро було доступне явносци. Як зме чули од наших собешеднїкох, нїч зоз спомнутого нє спорне, окреме же шицки актере евентуалного будуцого врацаня старей краси керестурского Замку свидоми його значносци, автентичносци хтора му муши буц зачувана и функциї хтору ма за валал, руску заєднїцу и єй водзаци институциї.■

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ

На основи одлуки Општинского штабу за позарядово ситуациї у Жаблю, члени ДОД Дюрдьов зоз Дюрдьове ознова дезинфиковали найфреквентнєйши часци улїцох у шицких штирох населєних местох општини. Дезинфекцию запровадзує локална самоуправа у сотруднїцтве зоз членами Огньогасного союзу општини Жабель. Понеже ДОД Дюрдьов єдине ДОД котре ма нє погубени и реґистровани камион, його члени ознова дезинфекую, волонтерски, як и вяри у першим налєту вируса Ковид-19. Найфреквентнєйши часци ше дезинфикує кажди други, або треци дзень, вше у другим општинским месце. Дезинфикує ше вечар, а окончователє 2-5 огньогасци зоз Дюрдьова, у зависносци кельо ше приявя за тоту роботу. Дезинфикую драги и дражки опрез шицких амбулантох, опрез централней ковид амбуланти у Дому здравя Жабель, опрез тарґовинских обєктох, простор дзе пияц, парки, опрез банкох и других фреквентнєйших местох у центре шицких штирох местох општини Жабель. Член Општинскей ради за комунални дїялносци Борис Плескович задлужени же би ше тоту акцию успишно запровадзело.

– Ми поробиме шицко цо у нашей моци же бизме помогли у застановйованю ширеня актуалного вируса, алє апелуєме и на гражданох же би ше притримовали шицких мирох защити – гварел Борис Плескович.

Фото: М. Малеш

ДЕЗИНФЕКЦИЯ ЯВНИХ ПОВЕРХНОСЦОХ

Поверхносц дезинфикую з натриюм хипохлоритом, а обезпечело го ЯКП „Водовод општини Жабель”. Пре рост новоинфицированих, отворена окремна амбуланта педиятриї за хори дзеци, же би хори нє уходзели до будинку Дома здравя.

– З отвераньом окремней амбуланти витворели зме безпечну зону. Даваме максимум, анґажуєме ше и нє патриме кельо годзин, односно кеди ше закончує роботни час, бо зме свидоми яку маме одвичательносц – гварел директор Дома здравя Жабель др Никола Якшич. У прешлим тижню у општини на дньовим уровню просеково реґистровани 30-40 новоинфицировани, вкупно коло 460, а медзи нїма було и госпитализованих. С. С.

У ОПШТИНИ КУЛА

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ДНЬОВО ПОЗИТИВНИ КОЛО 30 ОДСТО ОД ТЕСТОВАНИХ

МИКОЛАЙ ПОДЗЕЛЇ ДАРУНКИ, АЛЄ У ЗАЩИТИ

Епидемиолоґийна ситуация зоз корона вирусом у општини Кула чежка, а по податкох Заводу за явне здравє Зомбор мож ю оценїц и як позарядову. Як пишу локални медиї, у ковид амбуланти Дома здравя Кула дньово ше тестую просеково 60 пациєнти, а од того коло 30 одсто маю позитивни резултат на присуство корона вируса. Треба повесц же ше пре вельки гужви у амбуланти велї опредзелюю тестовац ше и у приватних лабораторийох, або у векших центрох, та число тестованих и позитивних сиґурно и векше. По нєурядових податкох, по конєц прешлого тижня у општини Кула було евидентоване коло 130 обрани особи, а од того коло 15 у Руским Керестуре.

8 РУСКЕ СЛОВО

Єст медзи пациєнтами и зоз чежшу клинїчну слику, а хори з кулскей општини ше посила до шпитальох у Зомборе и Вербаше. Пре звекшане число позитивних и тих цо им потребна госпитализация, и у зомборским шпиталю ше зоз пресельованями обезпечує и додатни капацитети за ковид пациєнтох. У Ковид амбуланти гваря же ше векшина пациєнтох явяю зоз звекшану температуру, слабосцу и диярею. Кед же ше зяви даєден зоз тих симптомох, треба ше явиц лїкарови. А же би швидки антиґен тести були валидни, симптоми би требали буц присутни голєм три днї, же би пациєнти пришли на тестованє. М. А.

У парохиї св. оца Миколая хтора ше притримує григироянского календара, приблїжує ше швето св. Миколая, та одлучене же и того року Миколай будзе дзецом дзелїц пакедики у церкви, алє ше будзе притримовац мирох защити. Як виявел парох о. Михайло Малацко, одлучене нє претарговац долугорочну традицию того швета, алє присподобено ґу епидемиолоґийней ситуациї. Так дзелєнє пакецикох будзе орґанизоване у церкви як и по други роки, пред самим шветом, алє тераз на 12 годзин, на поладнє. Миколай будзе дзеци чекац у церкви, а вони годни нука войсц лєм по єдна фамелия на уход од Маковского шора, а вонка виду на други бок, од Велького шора. На уходзе будзе дезинфикованє рукох, а шицки муша ношиц и защитни маски. И на тот Завод єст надосц заинтересованих родичох за дарунки св. Миколая, а тиж красне число и дарункох подарованих за дзеци зоз фамелийох хтори у потреби. У орґанизованю пририхтованя и дзелєня дарункох анґажовани волонтере парохийного Каритасу и члени Церковного одбору. М. А.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

КОЦУРСКЕ ЗДРУЖЕНЄ МЛА ДИХ – КУМ

ПРЕШЛО ДЗЕШЕЦ РОКИ ОД ПЕРШОГО СТРЕТНУЦА Коцурске здруженє младих КУМ уж децению збера младих и на рижни способи, през рижни акциї, порушує и активує як младих у валалє, так и самих членох Здруженя. По словох предсидателя Коцурского здруженя младих КУМ Стевана Самочети, того року Здруженє означело дзешец роки од першого стретнуца младих, алє плани хтори мали мушели прилагодзиц ґу епидемиолоґийней ситуациї.

– Того року ше наполнює дзешец роки од першого стретнуца младих. Програма хтора була запланована требала буц през цали рок, медзитим, пре шицким добре познату ситуацию, мушели зме направиц вименки пре мири защити од корона вирусу. Векшина активносцох випочитована, алє у вельо меншим чишлє и на вецей заводи. Намагали зме ше же би шицки госци хтори сцели присц мали нагоду буц зоз нами и того року. У наших просторийох були орґанизовани ро-

ботнї, преподаваня, етно столи и вилєти – гварел Самочета. Примарна активносц того Здруженя то стретнуце младих, як найважнєйши проєкт, а потим шлїдза и други ак-

тивносци. Збуваня маю еколоґийни характер, спортски, вирски, гуманитарни, а як потолковал Стеван, задовольни є як ше млади одволую на шицки орґанизовани активносци. У рамикох Коцурского здруженя младих и проєкту, як додал Самочета, формована школа спорту за дзеци предшколского возросту и за дзеци школского возросту нїзших класох.

– Проєкти „10 роки од першого стретнуца младих” и „10 роки пестованя и розвиваня духа мултикултурализма и толеранциї при младих” потримали Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци, Покраїнски секретарият за спорт и младих, Национални совит Руснацох (Роботне цело за младих), Општина Вербас и Месна заєднїца Коцур – визначел з тей нагоди предсидатель Самочета. О. Р.

У КОЦУРЕ

БУДЗМЕ ГУМАНИ, ПОМОГНЇМЕ ЙОВАНОВИ

Концом септембра у Коцуре порушана гуманитарна акция за трирочного хлапца Йована Панайотовa, за зберанє пенєжу за його регабилитацию. До збераня пенєжу за Йованово лїченє улючели ше велї орґанизациї, та так и гумана фондация „Будз гумани – Александар Шапич” дала Йованови число прейґ котрого достава добродзечни прилоги, а помагала и коцурска Основна школа „Братство єдинство”, грекокатолїцка церква и општина Вербас, а тиж и жителє Руского Керестура. На Фейсбуку єст и ґрупа под назву „За Панайотов Йована”, у котрей прейґ гуманитарних лицитацийох тиж мож помогнуц Йованови. До шицкого уключени и Йованово родичи, Сандра и Райко, як и цала фамелия, тримаю ше вєдно и зоз вельким оптимизмом ше зочую зоз шицкима препреченями, а найвекша награда им ошмих на Йовановей твари. Шицки ше наздаваю же у наиходзацих рокох Йован будзе лєм напредовац.

– Акция тирва нєполни два мешаци и потераз сцигло вельке число порукох, а и вельо уплати. Шкатули ище вше поставени по предавальньох, та и ту назберане одредзена сума пенєжу, увидзиме точно кельо, док поцагнєме шкатули. Ми задовольни як то шицко идзе. Йован ходзи до Вукового центру до Нового Саду, каждодоньово путуєме, и там вежба штири годзини. Задовольни зме, єст полєпшаня, видно же Йованови дакус лєпше и лєгчейше, нє дармо 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

зме чекали 9 мешаци на термин. Понеже Йован ма епилепсию, я мушим буц присутна на вежбох. Тиж, ходзиме до Студия „Ласер” дзе зоз Йованом роби Душица Перович, ходзиме и до „Белавей птици” до Кули. Чекаме же бизме пошли до приватней поликлинїки „Ренона” у Австриї, а у фебруару зме требали пойсц до Банї Ковилячи, алє тераз пре тоту ситуацию зоз корона вирусом, увидзиме як шицко будзе функционовац – гвари Йованова мац Сандра. Най здогаднєме, Йован народзени у термину и по народзеню достал високи оцени, алє пиятого дня по приходу дому мал вилїв креви до мозґу котри виволал епилепсию, церебралну парализу и завадзаня у розвою. Прето Йован нє може шедзиц, бешедовац, анї ходзиц. Нєобоходни му каждодньово физикални терапиї, регабилитациї у баньох и физикалних центрох, алє и средства за драгово трошки и змесценє покля тирва лїченє. Пенєж мож донирац на жиро-рахунок динарски: 1606000000766301-46, и девизни: EUR 160600000076619864, а мож уплациц пенєж и прейґ СМС порученя у хторим треба написац 869 и послац на число 3030 (цена порученя 200 динари). Будзме гумани, нашо мало дакому вельо значи. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА ЕПИДЕМИОЛОҐИЙНА СИТУАЦИЯ У НОВИМ САДЗЕ

У ГОРОДЗЕ ЧЕРВЕНИ АЛАРМ

Фото: В. Вуячич

У Новим Садзе прешлого тижня преглашена позарядова ситуация, а городоначалнїк Милош Вучевич гварел же то червени аларм и знак жительом же ситуация критична.

– Прицисок на здравствену систему вельки, а Дом здравя роби 24 годзини, нєпреривно. Дньово маме медзи 300 и 500 новоинфицировани особи (вовторок було аж 534), односно реґиструєме високи числа. Кед дахто загрожує себе, других и здравствену систему, будзе санкционовани – гварел Вучевич. На питанє же чи Новосадски саям будзе ковид шпиталь, вон одвитовал же то у тей хвильки нє у плану, алє ше у случаю потреби може реализовац за 24 годзини, з помоцу Войска Сербиї. У ковид амбуланти на Новим населєню, хтора роби нєпреривно, дньово єст и до 1 000 препатрунки. У нєй робя 25 лїкарски екипи зоз коло 120 занятима медицинскима роботнїками розличних профилох. Же би ше зменшало контакти гевтих зоз ковид инфекцию, и гражданох хтори приходза на контролу, и физич-

но одвоєни уходи тих катеґорийох пациєнтох. На главни уход уходза лєм пациєнти хтори приходза на перши препатрунок. На уход зоз Ложионичкей улїци, зоз заднього боку обєкта, уходза пациєнти хтори иду на контролу и претаргнуце двотижньовей изолациї. М. Г. К.

ОПШТИНА ВЕРБАС

СТАН ОЗБИЛЬНИ И КРИТИЧНИ

На териториї општини Вербас преглашена позарядова ситуация пре вельо инфицированих зоз вирусом Ковид19. Як сообщене прешлого тижня, у вербаским ковидшпиталю змесцени 74 пациєнти зоз чежку и стреднє чежку клинїчну слику и капацитети того оддзелєня, котри ше находзи у старим будинку гирурґиї у Вербаше, пополнєни. У червеней зони Общого шпиталю у Вербаше змесцени ище 40 пациєнти инфицировани зоз корона вирусом и, як визначел директор тей установи др Милан Попов, фактично ше находза на гранїци пополнєтосци кед слово о Ковиду-19.

10 РУСКЕ СЛОВО

– Маме одличне сотруднїцтво зоз Клинїчним центром Войводини и шпиталями у Зомборе и Суботици, так же часц пациєнтох, кед их ми нє можеме прияц, затераз иду там. Тото цо мнє окреме бриґує, то число занятих котри инфицировани зоз вирусом Ковид-19. Тераз, од 560 занятих – 80 медицински роботнїки хори. Каждодньово ше тото число звекшує за по даскельо особи. Кед ше з тим темпом предлужи инфицированє наших занятих, як и инфицированє гражданох, то будзе проблем котри нє знам як ше нам уда ришиц – потолковал др Попов. Як визначел, наздава ше же у наиходзацих дньох почнє стаґнация охореня пре мири защити котри запровадзени зоз уводзеньом позарядовей ситуациї на териториї општини Вербас. По його словох, у Общим шпиталю ше окончує и други интервенциї котри нє маю вязи з Ковидом-19, алє лєм нагли, а препатрунки и контроли ше окончує лєм тоти котри нєобходни.

– Общи шпиталь роби зоз зменшаним капацитетом, алє зме ище вше отворени постарац ше за шицко цо потребне. Упарто апелуєм на шицких гражданох же би зменшали контакти, най ноша маски, дезинфикую руки, притримую ше мирох защити, бо ситуация, як и чуєме кажди дзень, наисце озбильна и критична – гварел на концу директор ОШВ др Милан Попов. О. Р.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

У ОПШТИНИ ШИД ШЕ ИНВЕСТУЄ

ФАБРИКА „ТЕРМОВОЛ” ОД НОВОГО РОКУ Роками ше бешедовало о можлївосцох формованя индустрийней зони при Адашевцох нєдалєко од Шиду, алє перше требало инфраструктурно ушориц поверхносц на коло 120 гектарох. З власнима моцами локалней самоуправи и финансийнима средствами з висших уровньох власци, тото предусловиє и витворене, а вец сцигол и перши инвеститор. Инвеститор з иножемства, хтори перше купел поверхносц од 10 гектари у спомнутей индустрийней зони, а вец того лєта почала и вибудов на шейсц тисячи квадратних метерох. Слово о будуцей фабрики термоизолацийних материялох хтори ше хаснує у будовательстве и индустриї, и хтора випочитовює сучасну продукцийну технолоґию, а роботу би мали достац коло 60 роботнїки. Нєурядово, зоз жридла блїзко при власнїкови фабрики, дознаваме же би ше роботу требало розпочац од Нового року. Тиж у цеку и обезпечованє роботнїкох и окончує ше розгварки зоз потенциялнима роботнїками же би ше могло направиц їх конєчни вибор, а фабрика дїловац як ше планує. Кед слово о инвестицийох, вшелїяк же треба видвоїц и значни средства за подмирйованє жительох з воду, а то водовод у Моловину, потим вубудов резервоара за воду при Вашици, як и будованє часци паралелного цивоводу од студньох у Батровцох у напряме авто-драги Беоґрад–Заґреб на такволаней критичней точки, дзе циви маґистралного цововоду найчастейше пукали. Вшелїяк же значна инвестиция и вибудов трафо-станїци на виходзе зоз Шиду за подмирйованє з електричну енер-

ґию главней мерней реґулацийней станїци на ґазних инсталацийох моци 180 киловат годзини, цо барз значне и за роботу подприємствох у околїску трафоа. Кед слово о електрики, зоз локалней самоуправи визначую добре сотруднїцтво зоз „Електродистрибуцию” у Сримскей Митровици и же би єдна трафо станїца до роботи мала буц пущена и на озеру Мохарач при Ердевику, а тиж и же ше планує електрификация места за вилєти Лїповача на Фрушкей Гори. Водзи ше старосц и о електроенерґетскей ефикасносци, та так у Ґиманзиї „Сава Шуманович” пременєне ошвиценє и покладзене сучасне и шпоровне такволане ЛЕД ошвиценє. За тоту инвестицию Покраїнски секреатрият за енерґетику опредзелєл 2,9 милиони динари, а локална самоуправа ище 1,5 милиони динари. Тота образовна установа достала и такволани енерґетски пасош. Вл. Дї.

НА ПОДРУЧУ ОПШТИНИ ШИД

ДОСТАЛИ НОВИ РТҐ АПАРАТ На подручу општини Шид и надалєй ше звекшує число позитивних особох на вирус корона. По остатнїх податкох Заводу за явне здравє зоз Сримскей Митровици, през викенд призначени ище 40 особи позитивни на вирус корона так же було 211 активни случаї, а од початку пандемиї вкупно призначени 312 случаї. У Респираторней амбуланти Дома здравя и далєй єст вельо пациєнтох, а позитивна вистка же тота здравствена установа достала нови рентґен апарат, як и єден ултразвучни апарат хтори даровала АП Войводина, односно Покраїнски секретарият за здравство. З нагоди доставаня донациї, Дом здравя нащивел Зоран Семенович, предсидатель општини Шид зоз сотруднїками. Дохтор Крсто Куреш, директор Дома здравя, подзековал на тей значней донациї.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

ЗДРАВЄ МИҐРАНТОХ ДОБРЕ Дохтор Крсто Куреш, хтори и главни координатор здравствених службох за миґрантох, виявел же вовторок було 1 709 реґистровани миґранти. Вони змесцени у трох прилапююцих центрох и їх здравствени стан добри.

– РТҐ апарат зме достали после 30 рокох, а ултразвучни апарат после 17 рокох. РТҐ апарат ма вредносц седем милиони динари, а ултразвучни апарат кошта три милиони динари. Тоти апарати нам барз важни тераз кед маме вельо пациєнтох и кед треба цо скорей покончиц потребни анализи пре пандемию вируса корона – гварел др Крсто Куреш. Предсидатель општини Зоран Семенович тиж подзековал АП Войводини же препознала потреби Дома здравя у Шидзе у чежких здравствених и епидемиолоґийних обставинох и же на тот способ здравствени услуги буду швидши и квалитетнєйши. Директор Дома здравя з тей нагоди виявел и же коло 20 занятих у Доме (медицински и нємедицински кадер) позитивни на вирус корона, алє иснує добра орґанизация роботи, же би пациєнти нє церпели тот нєдостаток. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ПРОДУКЦИЯ ЛЇСКОВЦОХ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЛЄМ ЗА СЦЕРПЕЗЛЇВИХ Пише: Андреа МЕДЄШИ

У Сербиї з рока на рок єст вше вецей поверхносци засадзени зоз лїсковцом, та гоч ше на перши урожай чека по даскельо роки, искуства велїх продуковательох тей дефицитарней овоци гуторя же зоз добрим заробком познєйше мож врациц уложени пенєж и труд

П

од лїсковцом у Сербиї тераз посадзени коло 4 000 гектари, у Войводини найвекши поверхносци реґистровани у Шидзе, Кули, Шабцу и Вершцу, а повехносци ше звекшую и пре наявени приход италиянского кондиторского ґиґанта „Ферераˮ, хтори уж одкупює лїсковци од коло 200 продуковательох. Чи ше продукция лїсковцох у Сербиї виплаци? Kельо єст роботи коло тей овоци? Яки укладаня, а яки заробок мож обчековац? Свойо искуство подзелєли двоме Керестурци – Павле Малацко и Саша Виславски, та и попри тим же їх лїсковци ище вше нє у полним урожаю, обидвоме тримаю становиско же би продукция лїсковцох могла буц добра инвестиция. МЛАДИ ДРЕВКА НЄ БУЛИ НАЙЛЄПШИ Павле Малацко перши у валалє посадзел лїсковци, ище пред 8 роками, на поверхносци од кoлo гoлт и пoл (0,8 гектари). Средства достал по конкурсу од Розвойного фонду АП Войводини, алє зоз першима саднїцами нє мал позитивне искуство.

12 РУСКЕ СЛОВО

– Пред коло 8 роками, од Розвойного фонду АП Войводини сом достал безкаматни кредит на 6 роки, з тим же перши три роки бул ґрейс период, а камата була 1 одсто. Теди сом купел жем, мал сом и своєй, и одлучел засадзиц 460 древка лїсковцох – започина Павле и предлужує: – Саднїци теди коштали 10 евра, финансовала их держава, и по предрахунку уплацела єдней фирми зоз Суботици, а вони ми тоти саднїци потим випоручели. Медзитим, од тей фирми сом достал досц подли садни материял, и пре тото сом менял коло 30 одсто древкох. Дзири за садзенє теди уж були викопани, требал спаднуц и шнїг, та сом нє мал вибору. Посадзел сом таки материял яки сом мал, гоч було видно же то були подли саднїци. Да сом их нє посадзел, страцел бим цали рок – приповеда о своїх початкох Малацко. И РОБОТИ, И УКЛАДАНЯ Саша Виславски, даскельо роки познєйше од Павла, 2014. року, посадзел 420 саднїци на єдним гектаре. Його лїсковци кала4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

мени, та гоч ше по перши полни урожай муши сцерпиц коло 10 роки, по його думаню, и теди мож обчековац перши урожай, цо завиши и од квалитету саднїцох, квалитету жеми, як и од аґротехнїчних мирох. Же продукция лїсковцох по перши урожай подрозумює и надосц роботи, алє и укладаня, потвердзує и искуство наших собешеднїкох...

– Коло лїсковцох єст досц и роботи, и укладаня у тих перших 10 рокох, окреме кед чловек шицко роби сам, як цо я робел – започина Виславски и предлужує: – Велї думаю же то досц лєм посадзиц, та чекаш же кеди позбераш урожай. Кед ше нє роби машински, треба покошиц, виплєц, або попирскац коровче, треба залївац. Понеже мам зашату траву, у тей трави зиходзи и коровче хтори треба попирскац. Пирскам помедзи шори, и лєм широколїсни коровча же би ми трава остала – приповеда Виславски, а о початних укладаньох гвари: – У старту найвекши трошок ми була ограда, за хтору ми требало коло 5 500 евра, а хтора ма коло 750 метери. Нє мал сом часу сам вилївац слупи, набавяц дроти, анї позберац людзох хтори би ми у тим помогли, понеже сом заняти, та сом тоту услугу наручел од фирми хтора ше зоз тим зaнїмa. Кед бим тото могол сам одробиц, вироятнє би ме по ставянє огради туньше винєсло. Цо ше саднїцох дотика, черякасти лїсковец ве льо туньши, коло 2 евра, док каламени, хтори я мам, коло 7 евра. Так же, саднїци и ограда ме винєсли коло 7 000 евра, без системи за залїванє, понеже сом студню уж мал вибиту на тим ме сце – толкує Саша, хтори тиж нє мал добре искуство зоз саднїцами, з тим же у його случаю проблем були крадоше.

– Мал сом проблем зоз крадошами хтори ми вицаговали саднїци, аж ми и дрот поштригали, та ми сарнї вошли и направели чкоду, алє ше и то дало ришиц. – гвари вон. И попри тим же шe чекa нa врацанє уложеного капиталу, цo и найвекши нєдoстаток продукциї лїсковцох, експлоатацийни период лїсковцох заш лєм длугоки, дакеди и до 70 роки. Урожай лїсковцох у полним роду по стеблу виноши од 8 по 12 кили, а половка пойдзе на лупу. У зависносци од рижних факторох, по гектаре мож випродуковац од 2,5 по 3,5 тони лїсковцох.

– Кед лїсковец почнє опадовац, концом авґуста, плациме наднїчарох кажди дзень, а потим пакуєме лїсковец до мрежастих мехох и вишаме на пойд же би ше осушел, понеже му плоди теди ище вше влажни. Дас 2,3 мешаци ше суши, а потим може пойсц на щиканє. Шицко завиши яка цена. На мало ше предава од 700 по 900 динари за очисцени лїсковец, а на велько то од 500 по 700 динари за килу. Найдрагше сом предал по 1 100 динари за килу на велько, а найменєй по 500 динари. Того року сом мал полни род, одно сно 3 тони нєочисценого лїсковцу на 0,8 гектари – толкує Павле, и до4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

дава же услуга щиканя лїсковцох кошта 35 динари по кили, цо значи же за його 3 тони лїсковцох кельо випродукує, за тоту услугу муши видвоїц 100 000 динари. Пре тот додатни трошок, планує купиц и машину за тоту наменку. УРОЖАЙ ЄСТ КОМУ ПРЕДАЦ Кед слово о тарґовищу, найвекши европски продукователь лїсковцох Италия, а найвекши вивожнїк лїсковцох до Европи Турска. Аж и италиянски кондитори увожа лїсковци за свойо потреби. Цо ше дотика Сербиї, наша держава увожи коло 90 одсто тей овоци, а нєраз мож чуц поносованє продуковательох же ше зоз Турскей до Сербиї увожи лїсковец вельо подлєйшого квалитету, хтори прето збива цену домашнього, квалитетнєйшого.

– Кед сом пред 6 роками надумал посадзиц лїсковец, теди то була дефицитарна роба у Сербиї, а думам же ище вше така ситуация. Поглєдованя єст, лєм тераз чи кондикторским идустрийом и вельким фирмом вигоднєйше куповац домашнї лїсковец, чи им туньше увезсц зоз Турскей, нє знам, то ше ище увидзи, алє я ше наздавам же пласман и поглєдованє будзе. Затераз, ище вше лєм провадзим цени як ше рушаю, знам яки бим требал мац приход, а чи будзе таки и у пракси, увидзим. Но, заш лєм, и далєй стоїм за тим же то добра инвестиция, и после телїх рокох и дзень-нєшка бим уложел до лїсковцох. Думам же шицко будзе у шоре, лєм треба буц сцерпезлїви – прешвечлїви Саша Виславски. Зоз його твердзеньом согласни и Павле Малацко, хтори як кус искуснєйши продукователь задовольни зоз тогорочним квалитетом и урожайом од 3 тони.

– Я мам стeбласти лїсковец, з нього можебуц дакус менши урожай, алє и менєй роботи єст зоз нїм, прето же ше черякасти муши орезовац кажди рок. Лїсковец мож предац на велько одкупйовачом, або на мало за предавальнї здравей поживи або за пияци, а предава ше го або у лупи, або пощикани. Зоз кили нєочисценого лїсковцу, у найлєпшим случаю, до станє ше 40 одсто очисценого. Вецей раз сом предал нєочисцени лїсковец, бо сом пораховал же док виплацим щиканє и превоз, та ми єдно ставнєйше видзе так – гвари Павле, а за конєц тим хтори можебуц у дилеми чи ше лапиц до пе стованя лїсковцох, совитує: – По моїм думаню, хто може чекац по перши озбилньєйши род, и може кус по кус укладац, думам же лїсковец добра инвестиция. Хто нє у такей можлївосци, препоручел бим най посадзи яблука, грушки або кайси, понеже таки овоци тирваю до 20 роки. Мнє мойо лїсковци озда и над’жию, та вец останю моїм дзецом, цо и була єдна од причинох прецо сом ше опредзелєл праве за тоту овоц – гвари Павле. ■

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ МАРИЯ САЛАМУН З ҐОСПОДЇНЦОХ ШИЄ ПАПЛАНИ

НАЙЛЄПШЕ ШЕ ЗАКРИЦ З ПРИРОДНИМ МАТЕРИЯЛОМ Пише: Сандра САЛАМУН

Дакеди жени кед зажимнї и кед ше нє роби на полю и у загради, дома робели ручни роботи за обисце. Баби, мацери и дзивчата вєдно предли, геклали, вишивали, штрикали, а шили и паплани. Таке уж ридко хто роби, а даєдни ручни роботи постали права ексклузива и роби ше их як уникат

Г

оч жиєме у чаше трошительного дружтва и кед єст шицкого купиц, Мария Саламун зоз Ґосподїнцох єдна з малочислених котра ище вше активно ручно шиє паплани (йорґани), алє и вирабя рижни хасновити ствари и прикраски за обисце. Шиє платняни ташки и фартухи, штрика шапки и шали, вишива, ручно шиє рижни полнєти фиґури як прикраски, алє и таки цо маю практичну намену, та служа же би ше на нїх тримало игли и ґомбошки. Заплєта лаванду зоз сатинову траку котри ошвижую простор и ище вельо того. Свой асортиман збогацує дзекуюци интернету, та од пред даскельома роками шиє и „цихи кнїжки”. ПРОФЕСОРКА Є И ЛЮБИ КНЇЖКИИ ПРИРОДУ Мария Саламун професорка русийского язика и прекладателька з русийского язика, дипломована библийска учителька, тераз пензионерка, а цали свой живот пошвецела ручним роботом. Од малючка любела правиц и твориц з руками. Люби читац кнїжки, люби природу, єдноставносц и уметносц. Вше себе живот орґанизує так же би мала обовязки. Док єдно прави, часто ше случи же започнє ище дацо, понеже достанє инспирацию и нєсцерпена є вид-

14 РУСКЕ СЛОВО

зиц як будзе випатрац док закончи. Алє, вше закончи розпочату роботу. Вєшенї и вжиме найвецей свойого часу пошвеци ручним роботом. Тераз найактуалнєйше шиц паплани. Шиє их вецей як пейдзешат роки, а тото ремесло научела од нини Даринки Дюраґин зоз Чуроґу.

– У тим периодзе одо мнє найвецей поручую паплани. У зависносци од велькосци, найчастейшо го ушиєм за три днї, дакеди за два, а дакеди и за штири днї. Завиши од велькосци, алє и од материялу котри хаснуєм. Кед розпочнєм шиц, шиєм доґод можем шедзиц. Кед мам потребу направим павзи, поробим дацо друге, та ше врацим. Док го шиєм мам досц нєзґодне положенє цела, та вистанєм – гварела Мария Саламун зоз Ґосподїнцох. ИНТЕРНЕТ ЗА ИДЕЇ И ПРЕДАВАНЄ Интернет хаснує за нови идеї и инспирацию, алє и промоцию своїх продуктох. Промовує их на власним Фейсбук профилу, алє ма и профил з меном Rucno siveni jorgani. Дзекуюци тому з єй папланами ше закриваю велї з Войводини, найвецей зоз югу Сербиї, алє и з Австралиї, Австриї, Горватскей и других державох. Ушити паплани углавним посила по пошти, кед же купец так жада.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

– Док сом нє направела профил на Фейсбуку, велї думали же тото ремесло вимарло, так же ше за тоту мою роботу добре указало мац профил. Обачела сом же ше гевти, котри ше дакеди закривали з такима папланами, жадаю ознова з нїма закривац. Поручую их и младши, алє заш лєм найвецей старши за себе и свойо унучата – гварела Мария котра обачела же тоти цо их поручую вунїмково споминаю же им важне закривац ше зоз природним материялом. Нєдавно ше пошвецела шицу паплана за малженску пару з Далмациї. Специфичне же жадаю же би їх паплан бул длугоки два метери и штерацец центиметри и исто тельо и широки. Потераз нє правела таки вельки.

– За тоту поручбину мушим направиц нови рамик, понеже з тим котри мам можем направиц лєм паплан велькосци два метери зоз два метери и двацец центиметри. Жадам им направиц таке яке наручели. Гоч поштарина медзи двома державами драга, даєдним то нїяки нє проблем – гварела Мария Саламун зоз Ґосподїнцох. Цена паплану завиши од цени репроматериялу. Тей жими тота услуга кус драгша, бо и волна подрагшела у одношеню на прешлу сезону. Концом новембра паплан за єдну особу, димензийох сто штерацец зоз два метери и дзешец або двацец центиметри, зоз материялом, услугу ручного шица и два и пол килограми волни у паплану кошта осем и пол тисячи динари. ШИЄ НОВИ, АЛЄ И ПРЕРАБЯ СТАРИ Паплани шиє так як муштерия поручи, на основи догварки, алє вше посовитує за цо ше треба опредзелїц, на основи свойого богатого искуствия. Дахто єй принєше свой материял, а дахто поручи так же би го вона вибрала. Углавним шиє так же верхнї материял горе на паплану брокат, а од долу даєден з памучних материялох, наприклад дамаст або фланел, бо важне же би нє бул ценки, алє анї груби и тварди. И при вибераню грубини паплану смаки и потреби муштерийох вшелїяки. Кед ше зошиє зоз твардейшого платна, вец паплан нє налєгує так крашнє на цело и нє мож ше до ньго крашнє „ушушкац”. Кед слово о грубини папланох, смак и потреби розлични. Кед шиє паплан за єдну особу углавним положи два и пол, а до того за двойо три и пол килограми волни. Полнї их зоз ушорену волну з овци.

– Особи котри маю централне зогриванє, глєдаю же бим им зошила ценши паплан. Хто шпи у жимним, або так звикнул, сце грубши, таки як цо дакеди мали нашо баби, и вони углавним пейц килово. Вше дам совит, алє и випочитуєм жаданє купца – гварела Мария, котра нє ма

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

проблем найсц потребни материяли за шице папланох. Волну купує ушорену, поручує ю зоз Нового Пазару, Пироту, а дакеди и з околних местох. Окрем того же шиє цалком нови паплани, Мария их и прерабя, кед єй дахто принєше свой най му го обнови. Розпаре, винє волну, вирайбе ю, однєше до волновлачари, ушори ю, враца на место и зашива. У Войводини у даскелїх местох єст волновлачари, медзи нїма єдна и у Шайкашу, месту коло Дюрдьова. У нєй на вельких машинох чешу волну, вона преходзи през дас двацец рольки и гребенї, а на концу ше достава мегку волну скруцену до ролни.

– Ручно зошити паплани тирваю длуго. Даєдни мойо маю и вецей як пейдзешат роки. Нє треба их чувац нїч окреме, алє важне же би ше их хасновало зоз верхом за паплан (навлаку). Чежко и купиц квалитетну цверну, бо у Сербиї вецей нє продукую цверни за ручне шице папланох. У старей Югославиї добру цверну продуковала фабрика „Далматинка син”, а дакеди сом цверну поручовала зоз Осиєку у Горватскей, алє их анї вони вецей нє продукую – гварела Мария. За шице хаснує и цверни за гекланє, бо су моцнєйши, а ище моцнєйша ципеларска цверна, алє ю нє препоручує за шице папланох, бо може порезац материял. Єст моцни цверни хтори нє памучни, алє су з часци синтетички. Остатнї час векшина муштерийох єй поручує же би паплан бул зошити на коцочки, понеже є вец практичнєйши, лєгчейше го поскладац. Медзитим, вецей раз шила и на мустру, углавним на шерца або квитки. Окрем папланох, з волни шиє и наддушеки. Кед ма дацо поручене зошиц Мария ше вше максимално пошвеци тей роботи. Вец часто забудзе патриц на годзинку, так же вельо раз роботу закончи над раном. Найшвидше єй прейдзе час кед шиє „циху кнїжку”, и гвари же яґод кед би ше ознова врацела до дзецинства. Тоти кнїжки постали барз актуални, понеже ше указали як барз хасновити за дзеци младшого возросту, бо побудзую коґнитивну, интелектуалну и фину моторичну способносц.

– Вше сом нєсцерпезлїва видзиц ю закончену. Важне ю добре обдумац, же би була интересантна. Найлєпше робиц тото цо ше люби. Так я док шиєм барз уживам, ужиєм ше до роботи, забудзем на час и простор – гварела Мария, котра репроматериял поручовала и зоз Китаю и зоз Ибею, а дакеди и по Алиекспресу. Так же гоч уж наполнєла шейдзешат пейц роки, зарабя од старого ремесла, а нє обава ше хасновац сучасну технолоґию и можлївосци котру вони даваю. Хаснує тото позитивне цо дава модерна технолоґия и на тот способ купци ю лєгчейше и находза.■

РУСКЕ СЛОВО 15

МОЗАЇК МИХАИЛ РАМАЧ ПОРУШАЛ СВОЙ КАНАЛ НА ЮТ’ЮБУ

ДИҐИТАЛНИ ПРОСТОР ЗА ТИХ ЦО „ВИСКАКУЮ” ЗОЗ РАМИКОХ У нашей заєднїци нє таке звичайне же би дахто отворел свой Ют’юб канал и вошол до приповедки власней продукциї. Заш лєм, єст и тих цо ше одшмелєли и рушели по тей драги. Медзи нїма и Михаил Рамач зоз Дюрдьова

Пише: Тамара САЛАҐ

И

ще док бул у новинарстве, Михаил замерковал можлївосци диґиталних платформох. Алє теди му то ище було барз далєке – знїмац за Ют’юб, поготов же єст и предрозсудки о ют’юберох. Медзитим, як ше з часом зявйовали рижни нови змисти, так виплївал и подкаст, та и вон почал о тим роздумовац, же би могол почац правиц

интервюи, розгварки, алє баржей нєформалного типу.

– Перше ме прицагла любов ґу фотоґрафиї, вец то преросло и на видео, а искуства з радия и телевизиї ми барз помогли, то ми була основа. Кед сом престал робиц у медийох, прето же ме фах одведол на други бок, мушим припознац же ми новинарска робота наисце хибела – почина приповедку Михаил. Було питанє часу кеди Михаил реализує свою идею, а права хвилька

16 РУСКЕ СЛОВО

почац таку роботу була у чаше позарядового стану, кед мал досц шлєбодного часу. Михаил свой Ют’юб канал наволал ,,Зоз главу и зоз становиском” (,,Главом и ставом”) прето же там мож послухац розгварки о цудзих искуствох и о людзох хтори дакус ,,вискакую” зоз узвичаєних рамикох же шицко красне, шицко супер. Просто, єст и людзох хтори нє маю таки красни животни приповедки, вони мушели дриляц свойо становиско и тото цо думаю и цо здумали, а же би ше им на концу удало витвориц, мушели буц упартейши як други. Михаил сцел указац яка то тота драга ,,од церня по гвизди”. А медзи иншим, тота назва описує и Михаила як чловека, бо тото цо дума, ма потребу на даяки способ и виповесц.

– Кед слово о инвестицийох, хтори нє таки дробни за нашо стандарди, вец шицки якош патриме перше ше добре презнац и розпитац. Та так и я зробел. Розпитовал сом ше ище теди, док сом робел у нашей телевизиї, медзитим, нєшка нам Ґуґл и Ют’юб даваю одвити на шицко. Так же шицко тото цо ме конкретно интересовало, як наприклад марки микрофонох,

камери, або як ришиц даяки проблеми на терену же би то цо лєпше випатрало и звучало, и таки даяки ствари, сом пренашол на Ют’юбу – толкує Михаил.

ПРИОРИТЕТ БУЛА ДОБРА ПРИПОВЕДКА Кед ше хаснує вецей опреми, вец лєгчейше реализовац задумку, а Михаилови на початку нє ишло лєгко. Досц импровизовал, цо ше нє указало як барз добре, алє як гвари, шицко то виволанє.

– Шицки, углавним, знаю цо нам треба кед сцеме знїмац видео. Треба нам єдна камера, єден микрофон, алє вшелїяк, було би лєпше кед би були гоч и два микрофони, або ,,бубици”, голєм єден екстерни знїмач, и то би у сущносци було то. Вшелїяк, було би добре кед бизме мали и додатне ошвиценє, алє кед го нє маме, знаходзиме ше як знаме. Требало пренайсц и одвитуюци локациї дзе бим могол знїмац интервюи. Вочи ми вишол клуб ,,Трема” у Новим Садзе, там сом часто знїмал. Даєдни интервюи сом робел и онлайн, цо було вельке виволанє з технїчного боку, алє на концу, вше шицко було добре – гвари Рамач. Добри приповедки були Михаилови приоритет, та так и виберал особи зоз хторима будзе робиц розгварки.

– Нє мал сом намиру виберац познати особи за розгварки, нє жадал сом мац нїяку ексклузиву, алє просто сом сцел приказац приповедки у хторих було дацо окремне. Наймилши ми приповедки у хторих дахто зоз нїчого посцигнул дацо. Гоч тот перши сериял досц кратко тирвал, мушим ше похвалїц же ше дахто и сам явел же би сцел буц мой госц. Мило ми же було заинтересованих, же ше людзе и сами явяли, та медзи нїма були аж и людзе за одношеня з явносцу хтори 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

сцели препоручиц своїх шпивачох, уметнїкох за хторих робя. Найчежша робота, у ствари, догвариц ше за розгварку, алє то просто состойна часц тей роботи. Наздавам ше же у будучносци, док моя емисия (канал) будзе кус познатша, будзе и векша заинтересованосц – гутори Михаил.

Госци на Михаиловим каналу були шпиваче, музичаре, ґлумци, уметнїки, спортисти, людзе зоз швета фитнесу. Но Михаил гвари же му нє важне же би то були познати людзе, алє тото цо векшину интересує, а то як тоти познати сцигли до того цо маю нєшка и цо шицко посцигли у своїм живоце. Бешедовал и з людзми хтори пошли до швета, та и вони зоз Михаилом и шицкима патрачами и провадзачами подзелєли даєдни свойо искуства.

– Любел бим у будучносци мац ище розгварки зоз познатшима людзми, алє то нє пресудне. Цалком случайно и спонтано сом, як госцох у моєй 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

емисиї, мал аж и Руснацох. Їх приповедки ми тиж були интересантни и думам же заслужели вецей медийней уваги – щиро гутори Михаил. Тот проєкт здумал сам Михаил, цала задумка лєм його, алє вше люби чуц и цо други о тим думаю.

– Мушим повесц же нє було вельо коментари, алє и тоти коментари хтори сом достал углавним були позитивни и вшелїяк же ми то велька мотивация. Ясне ми же мой канал, можебуц, ище нє таки познати, так же сом знал же нє будзе такой вельо реакциї людзох, алє ми мило же по сам конєц того сериялу шицко ишло на горе и закончело ше, най так повем, у плусу. Можебуц ше дакому анї нє пачи тото цо я робим, алє шицки хтори починаю таку роботу, муша буц порихтани и на таке – приповеда Рамач. Зоз каждей Михаиловей емисиї мож вицагнуц и поуку, а циль того каналу би бул направиц нови контакти и остац у контакту кед можебуц ситуация така же то нє мож.

– Кед робиме як новинаре, вец маме тото ексклузивне право бешедовац з людзми и дознац од нїх вецей о тим цо нас интересує. Попри тим, сцел сом вихасновац тото цо сом потераз научел и сцел сом у тим уживац. Думам же тота черанка искуствох, кед бешедуєце з даским у такей нєформалней атмосфери, вельо вредзи, прето же зме шицки ту дзешка на дружтвених мрежох, а вше менєй ше дружиме и вше менєй так, нєобовязно,

бешедуєме – щиро приповеда Михаил.

КАЖДЕ ИСКУСТВО ДРАГОЦИНЕ Михаил би могол видвоїц даєдни стретнуца и приповедки, алє нє по мену и презвиску, як вон гвари, алє по тим же яке було його чувство кед ше закончела розгварка. Кажде искуство драгоцине, и гевто дзе ше ужива, а и тото дзе ше новинар, або ют’юбер, або подкастер баржей муши намагац вицагнуц тоту приповедку хтору сце представиц. Михаилови кажде стретнуце и кажда розгварка було уживанє.

– Мушим припознац же гоч кельо тото цо робим уживанє, то вимага наисце вельо часу. Попробовал сом през тидзень положиц два видеа, алє то, просто, було нєвиводлїве, прето же ше перше мушиш порадзиц зоз собешеднїком кеди ше зидзеце, порихтац ше за тоту розгварку, потим шлїдзи монтиранє, так же ше указало же єдна емисия у тижню цалком достаточна – закончує Рамач. Михаил ма и Фейсбук профил зоз назву ,,Зоз главу и зоз становиском” и там обявює и наявює розгварки и на таки способ сце зацикавиц шицких патрачох. У тей хвильки, пре мало шлєбодного часу, Михаил ма павзу, кед слово о знїманю за його Ют’юб канал. Но, вшелїяк же планує предлужиц знїмац, бо то йому и релаксация, и уживанє. Нови идеї ше зявюю, алє тераз є у фази набавяня новей опреми за знїманє, роби на модернизациї, же би тото цо вон роби заш лєм кус лєпше випатрало, звучало, а вшелїяк, глєда и нових интересантних госцох за розгварки. Вон вше заинтересовани за нови идеї, нови познанства, та, як и сам гвари, вше треба буц отворени за добру розгварку, поготов з нами, Руснацами, нєт нас вельо, алє углавним маме цо повесц.■

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОСНОВНА ШКОЛА „ЙОВАН ЙОВАНОВИЧ ЗМАЙ” ДЮРДЬОВ

ШКОЛЯРЕ О ПОЕТСКЕЙ ТВОРЧОСЦИ БАЧИКА ЙОВАНА ЗМАЯ У Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове вовторок, 24. новембра, означени Дзень школи. Тот Дзень прешлих рокох бул означовани на вецей способи, зоз представу, програму, виставу и подобним, алє того ро-

НАГРАДИ ЗА АМБЛЕМИ Початком того мешаца у дюрдьовскей школи порушана инициятива виробку школского амблему. Теди школяре достали задаток нарисовац школски амблем яки вони думаю же би требала мац школа, а на нїм би були сеґменти котри представяю Школу, алє и штредок у котрим жию. На школским конкурсу шицки три места завжали школяре штвартей класи. Треце место завжала Яна Павлович, друге место подзелєли Никола Чакан и София Шаврлюґа, а перше место Уна Костич. Похвалнїцу за нарисовани амблем достала Валентина Пушкаш, школярка другей класи. З тей нагоди, Школа обезпечела красни дарунки вредним и талатованим школяром. За перше место уручена шкатула за ужину, за друге и треце красна кошарка полна з овоцами, а Валентина достала комплетни школски прибор.

ку так, як дошлєбодзує позарядова ситуация пре Ковид-19. Понеже школяре нїзших класох у прешлим тижню поряднє ходзели до школи, алє и у тижню пред тим, вони зоз своїма учительками з нагоди Дня школи отримали рижни роботнї. На шицких роботньох тема бул поета Йован Йованович Змай чийо мено дюрдьовска Школа ноши полни шейдзешат пейц роки. Приступ на роботньох бул вецейязични и мултикултурални, понеже школяре писали и читали стихи и на руским язику. Так школяре першей класи при учительки Ани Павлович направели вельки колаж з малюнками и стихами поети Йована Йовановича Змая. Интере сантне було и на роботнї у предлуженим пребуваню при учительки Меланиї Саламун. Школяре на вельким хамер паперу коло велькей слики того поети рисовали, лїпали слички, а потим и виписовали його стихи „Алє красни тот швет”. Тот прикрашени хамер залїпели на уходни дзвери до про сториї за пребуванє. Його стихи пречитани и виписовани и на роботньох другей класи при учительки Єлени Кухар. Школяре фарбели малюнки котри були инспировани зоз писнями Йована Йовановича Змая, а потим читали и сухали писнї медзи котрима були и „Мали конїк”, „Кача школа”, „Нєт красшого як тот швет” и велї други.

– На Дзень нашей основней школи, нашо Шарканьци ше зоз писню у шерцу здогадли по ети Йови Змая. Пре епидемиолоґийну ситуацию обдумани рижни роботнї на котри ше школяре здогадли подоби и дїла лїкара и по ети Йована Йовановича Змая. На даєдних год зинох школяре слухали шпиванку шпивача Здравка Чолича котри вишпивал Змайову писню „Писньо моя”, гварела директорка Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове, Любица Клепич. С. С.

ТЕСТИРАНИ ШКОЛЯРЕ ХТОРИ УЧА СЕРБСКИ ЯК НЄМАЦЕРИНСКИ ЯЗИК

ЗНАНЄ ПЕРШИРАЗ ПРЕВЕРЙОВАНЕ ОНЛАЙН У Основней и штреднєй школи „Петро Кузмякˮ, вовторок, 24. новембра, закончене тродньове тестиранє одредзених школярох зоз сербского як нємацеринского язика. Тестиранє школярох почало пияток, 20. новембра, кед тести робели школяре 2. и 3. класи Ґимназиї, пондзелок, 23. новембра тест ришовали 2. и 3. класи основней школи, а такой шлїдуюцого дня то окончели и школяре 6. и 7. класи, розпоредзени по ґрупох у одредзених терминох. Слово о проєкту хтори почал пред штирома роками, зоз цильом унапредзованя настави сербского як нємацеринского язика, як и провадзеня по-

18 РУСКЕ СЛОВО

сцигнуцох школярох, а того року по першираз тестиранє було окончене у диґиталней форми, односно онлайн.

– Потераз нам тести каждого року були доручовани у паперовей форми, а того року тестиранє першираз було онлайн. Тест бул 10 днї доступни за ришованє, алє ми го одлучели окончиц цо скорей, та за три днї задатки зоз сербского язика ришовали шейсц розлични возрости школярох, у одвитуюцих терминох. Задовольна сом як зме ше знашли, наймладши мали помоц коло хаснованя рахункарох, понеже вони з тим ище вше нє таки схопни, алє у каждим случаю, шицко прешло у шоре – гварела заменїца директорки Лїляна Фина.

Школяре тест робели анонимно, так же ше улоґовали на платформу Заводу за унапредзованє образованя и воспитаня, хтори источашнє и ношитель проєкта, а главна намира тей програми – же би дзеци хторим сербски язик нємацерински, здобули знанє язика держави у хторей жию. Як у потерашнїх нащивох керестурскей Школи визначовали представнїки проєкту, проблем у посцигованю образовних цильох зоз сербского як нємацеринского, баржей потрафя гомоґени штредки як цо мадярски на сиверу и албански на югу Сербиї, а нє нательо Руски Керестур, у хторим дзеци, у своєй заєднїци, бешедую на славянским язику. Ан. М.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

БУДУЦА МОНОҐРАФИЯ О КПД „ДЮРА КИШ” У ШИДЗЕ

ОПИСАНИ ЖИВОТ И ОБИЧАЇ РУСНАЦОХ Значну часц будуцей моноґрафиї порихтал о. Владимир Еделински Миколка, хтори источасно и предсидатель Скупштини КПД „Дюра Киш”, а назва його часци роботи „Живот Руснацох у Шидзе и околїску”. Часц о снованю Дружтва од 1920. по 1940. рок порихтал Мирослав Цирба

П

сновал обсяжну дипломску роботу Павла ре познати причини з пандемию виМалацка зоз Руского Керестура, котри з руса корона КПД „Дюра Киш” зоз тим постал коавтор кнїжки. Тиж обробеШиду, хторе у тим року означує вельки ни и народни обичаї вязани за числени ювилей, 100-рочнїцу од снованя, нє було церковни швета, алє и елементи паганскоу можлївосци тот ювилей и означиц з го нашлїдства як цо то народни вереня, програмами як було плановане на початврачанїни – накратко представя свою року рока. Медзи иншим плановане и виботу о. Владимир Еделински Миколка. даванє моноґрафиї Дружтва, хтора нє Наш собешеднїк далєй предлужує же друкована, алє рукопис и шицко цо поше мушиме запитац цо шицко може чутребне порихтане и закончене. вац єдно КПД и же би то нє требали буц Отец Владимир Еделински Миколка лєм танци, шпиванє и музика, алє напринам гвари же вон порихтал теми о одноклад и кухня, або обичаї фарбеня писаншеню Церкви и Руснацох през перспектикох и друге спомнуте у кнїжки. Так у ву духовного нашлїдства наших предкох, КПД „Дюра Киш” традиция же би ше котру тиж треба спатриц як културу єднофарбели писанки и з тей нагоди ше диго народу, окрем язика, танцох и шпиваня. Отец Владимир Еделински скутує о значеню писанкох, яке им поход– Ту вшелїяк можеме начишлїц, наприМиколка зенє, лєбо цо хторей мустри можлїва сущклад, костиранє чию окремносц ище вше чуваме на вельки швета у уж познатей крачунскей и ве- носц, а то „шпиртанє” по нашей старини. Парох наводльконоцней кухнї. Но, ту маме нагоду роздумовац о єй зи и приклад з Бикичу, дзе на писанкох єст и символи походзеню и глєданє глїбшого смисла за наших предкох. хтори нє строго християнского характеру. По його словох, рижни авторе ше вецей як 50 роки заВажне и роздумованє о кирбайским полудзенку. Потим будованє, отримованє и ушорйованє обисца, обичаї коло нїмали зоз етно тематику при Руснацох. Так же на тоту рижних роботох у обисцу и звонка нього. Облєканє и фа- тему мож найсц рижни статї у наших часописох „Швези меняня народних облєчивох, обичаї коло хованя и ве- тлосци”, „Новей думки”, „Християнским” и „Народним реня о загробним живоце. Вшелїяк же окремне значенє календаре”, алє и у рижних других кнїжкох дзе писали ма и свадзба и свадзебни обичаї. За тоту тему сом поха- нашо руски фаховци, як и други фаховци о нас.

– Обробени елементи указую же нашо стари жили у духовним синкретизму, одно сно злученю елементох „ВИПРОВОКОВАНИ” ДО РОБОТИ празновирней традициї и християнскей вири. Важне препознац уплїви и других блїзких нам народох Сербох, Отец Еделински нам гварел и цо ше случовало кед Горватох, Нємцох, Мадярох и других. ше бешедовало о потреби видаваня моноґрафиї КПД – На тим рукопису робене голєм два роки и порихтани „Дюра Киш” з нагоди ювилея. коло 170 боки, вєдно зоз фотоґрафиями материял посла– У єдней бешеди хтошка препомнул же цо церква и ни до „Руского слова” на препатрунок и наздавам ше же паноцец маю робиц на пририхтованю моноґрафиї „Руске слово” укаже интересованє и будзе видаватель КПД. Думам же попатрунок на позберани материял у тей кнїжки. Тема о хторей сом писал досц цикава и мотей кнїжки ошвицує повязаносц духовного живота нажебуц єдного дня будзе и предлужена, бо єст материялу ших старих и християнскей духовносци, цо нєшка уж котри з дня на дзень нєсподзивано потвердзує стари, або постало фолклор нашого народу, котри ми зохабиме порушує нови роздумованя – гвари о. Владимир Едепоколєньом после нас – гвари о. Еделински Миколка. лински Миколка. ■ Вл. Дїтко

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 19

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПРОМОЦИЯ КНЇЖКИ „БАЧВАНСКО-СРИМСКИ РУСНАЦИ ДОМА И У ШВЕЦЕ, 1745–2002” III/1 ТОМ

РИЖНИ АСПЕКТИ РОБОТИ МИРОНА ЖИРОША Завод за културу войводянских Руснацох и НВУ „Руске слово” орґанизoвали онлайн промоцию кнїжки Мирона Жироша „Бачванско-сримски Руснаци дома и у швеце, 1745–2002” III/1 том. Кнїжка вишла зоз друку у октобру, а промоция отримана стреду, 25. новембра, и директно є емитована на Фейсбук каналу профилох ЗК войводянских Руснацох и НВУ „Руске слово”

октобру з друку вишол III/1 том кнїжки „БачванскоУ сримски Руснаци дома и у швеце, 1745–2002” автора Мирона Жироша (1936–2016). Цали проєкт ма седем кнї-

жки и дотераз вишли шейсц томи, а тот треци автор нароком за обявйованє охабел як остатнї, понеже є найобсяжнєйши. На промоциї бешедовали рецензент Дюра Латяк, историчар проф. др Янко Рамач, историчар проф. др Дюра Гарди, историчар мср Саша Сабадош и одвичательни редактор виданя Микола Шанта. Пре позарядово обставини, промоция тей кнїжки отримана онлайн, а присутних и патрачох хтори провадзели наживо онлайн промоцию привитали директорка ЗК войводянских Руснацох Анамария Ранкович и директор НВУ „Руске слово” др Борис Варґа.

– Мило ми же зме и у тих нєзвичайних условийох могли поробиц таку єдну вельку и значну роботу у рамикох стаємного сотруднїцтва зоз НВУ „Руске слово”, а робиме на публикацийох хтори барз значни за руски културни скарб. Прето дзекуєме Жирошови же так пошвецено зберал шицки тоти податки и систематизовал их, його фамелиї же нам то подаровала и НВУ „Руске слово” же обезпечели барз значну лоґистику за видаванє тей публикациї – гварела у привитним слове директорка ЗК войводянских Руснацох Анамария Ранкович. Вона ище подзековала донатором зоз иножемства, без чиєй би финансийней потримовки тота публикация нє була ту,

ЗНЇМОК НА ФЕЙСБУКУ Знїмок онлайн промоциї доступни на Фейсбук каналу Заводу за културу войводянских Руснацох (https://www.facebook.com/ZzKVR/videos) и Руского слова (https://www.facebook.com/ruskeslovo).

як и присутним фаховцом, историчаром, рецензентом и редактором, хтори зоз своїм знаньом, и зоз свою фаховосцу допринєсли же би тота кнїжка нєшка у тим формату була пред нами.

– Кнїжка настала як єдна широка коалиция и интелектуалних капацитетох, алє и менаджерско-финансийних порадох нє лєм медзи ЗК войводянских Руснацох, и НВУ „Руске слово”, котра главни видаватель тей кнїжки, алє и з другого боку зоз финансиєрами котри приходза споза океана, роби ше о Владимирови Рускайови, котри тоту кнїжку велькодушно финансийно потримал – гварел директор НВУ „Руске слово”, др Борис Варґа. Вон ище додал же их Жирош зоз своїм леґатом позберал же би медзи собу шицки добре сотрудзовали. Тиж и наявел же дума же по 2022. рок, будзе ище єдна Жирошова кнїжка друкована дзекуюци средством котрим ше приключел и Юлиян Сабадош, привреднїк зоз Канади. Тоти средства буду унапрямени и на формованє тима котри будзе надалєй робиц зоз материялами котри за собу охабел Мирон Жирош.

20 РУСКЕ СЛОВО

Рецензент трецого тома Дюра Латяк ше здогаднул на Мирона Жироша и гварел же є повязани нє лєм зоз тим III томом, алє же мал увид до цалого проєкту и до шицких седем томох як то задумал Мирон Жирош. Тиж здогаднул же Жирош бул педаґоґ, учитель, вец мал закончену високу управну школу, а студирал и на правним факултету, а робел як новинар и же прето у тих кнїжкох доминує дидактични приступ новинара. Зоз Жирошом у його роботи и виглєдованьох сотрудзовал и историчар проф. др Янко Рамач. Вон гварел же Жироша интересовали рижни пописи хтори часто були на латинским, та му досц помагал у прекладаню, алє и же путовал зоз нїм до Мадярскей и України по местох дзе жили Руснаци. Додал и же Жирош бул виглєдовач, алє же му чежко було направиц синтезу, бо вше було вельо податки. Историчар проф. др Дюра Гарди здогаднул же перши том вишол 1997. року и же Жирош теди видзел же Руснаци народ нєпреривней миґрациї, прецо и инсистовал на тим же бизме знали хто зме и цо зме и треба шицко записац. И же тоти децениї Жирошовей роботи нє були даремни, бо його виглєдовацка робота отворела велї теми, а тераз єст початна точка за нови виглєдованя. О значносци спискох хтори назберал Мирон Жирош бешедовал мср Саша Сабадош. Вон тиж спомнул же треба предлужиц Жирошову роботу, направиц єдну синтезу, єдну обсяжну историю хтора би була читлїва и ширшому авдиториюму. Одвичательни редактор видавательней дїялносци у НВУ „Руске слово” Микола Шанта закончел промоцию и гварел же дзекуюци спонзором Жирошовей кнїжки зоз Канади єст можлївосци пообявйовац тото цо остало за Жирошом. Потераз у електронских материялох, достатих од його фамелиї, найдзени три наслови и єден тераз обявени. Други два буду обявени у рокох хтори пред нами. Зоз обявйованьом тих кнїжкох заокружи ше дїло Мирона Жироша и воно будзе на розполаганю нашому нВ. Вуячич ароду.■ 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

XXVII МАНИФЕСТАЦИЯ КОСТЕЛЬНИКОВА ЄШЕНЬ” ”

ОНЛАЙН ПРЕЗЕНТАЦИЯ КНЇЖКОХ ОД 10. ПО 19. ДЕЦЕМБЕР

Литературна манифестация „Костельникова єшень”, 27. по шоре, и попри нєвигодних условийох пре пандемию вируса корони, будзе отримана прейґ сучасней технїки, по такволаней он лайн системи, одлучене пияток, 27. новембра, на схадзки Управного одбору Манифестациї. На Манифестациї будзе представена богата видавательна продукция НВУ „Руске слово” у тим року и будзе отримована у трох часцох. У першей часци, 10. децембра отрима ше презентация кнїжкох за дзеци, з початком на 10 годзин, а презентация будзе на Фейсбук профилу Дома култури Руски Керестур. Представи ше сликовнїци „Фарби” и „Родзини”, як и кнїжки за дзеци „Вселенски корабель” Саши Палєнкаша, „Таньов швет” Оленки Живковичовей, „Страшидла нє зашмеюйце ме” Даниели Тамаш и зоз лоньскей продукциї „Як ше тройо прашатка рихтали за жиму” Любици Фа Гарди и „Весели буквар”. Друга часц Манифестациї будзе отримана 18. децембра, з початком на 14 годзин, тиж на Фейсбуку. У тим термину представи ше кнїжки за старших, „Триски з ве-

лькей души”, приповедки Юлияна Тамаша, кнїжка поезиї Славка Виная „Уровнї свидомосци”, кнїжка писньох Славка Романа Ронда, „З видлами до шиї”, „Чловек и час”, филозофия и социолоґия Гавриїла Костельника – 5. том позбераних творох и кнїжка Мирона Жироша „Бачванско-сримски Руснаци дома и у швеце, III\1 том”. Треца часц Манифестациї „Костельникова єшень”, резервована за Мултимедиялну манифестацию младих „Дньовка”, 23. по шоре, хтора будзе отримана 19. децембра. Медзитим, пре актуални епидемийни стан у держави, того року „Дньовка” будзе лєбо наживо, лєбо онлайн, у зависносци од епидемийней ситуациї у тей хвильки, та прето будзе мац и иншаку концепцию. На нєй будзе приказани филм „Дньовка – два декати 1998.

– 2017.”, односно промоция Зборнїка литературних и визуалних творох з исту назву, хтори часопис МАК пошвидко обяви як 21. кнїжку у едициї МАКoff. Тогорочна „Дньовка” и промоция зборнїка, будзе емитована на Маковим Ют’юб каналу, а кед епидемийна ситуация допущи, филм будзе емитовани и у Доме култури, допущеному числу публики. Ан. М.

У ШКОЛИ ОЗНАЧЕНИ ДЗЕНЬ МУЗЕЮ

ГОДЗИНА ЗОЗ НАЦИОНАЛНЕЙ ИСТОРИЇ

У будинку Замок, у музейней збирки, у сотруднїцтве Туристичного здруженя Руски Керестур и Штреднєй школи „Петро Кузмякˮ, 26. новембра, витворени проєкт Дзень музею. Проєкт реализовани як замена за манифестацию Ноц музейох, хтору орґанизує Туристичне здруженє, а хтора пре епидемию нє отримана у маю. Проєкт обдумала предсидателька ТЗ Любица Няради, а финансийно го потримало Роботне цело за младих Националного совиту рускей националней меншини. Дзень музею пре обставини отримани скоромнєйше як други роки, обдумани як амбиєнтална годзина историї, на тему приселєня Руснацох до тих крайох, алє починаюци од їх живота у старим краю у штреднїм вику, хтору пририхтал професор историї у ґимназиї Деян Бучко. Як гварел, таку можлївосц и файту настави дзечнє прилапел, понеже у прешлим, а и у тим школским року, пре онланй наставу и скрацени годзини, нє було простору за тоти теми з

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

националней историї, хтори иншак у школскей програми, обробиц поряднє у настави. На годзини були присутни ґимназиялци руских оддзелєньох од першей по штварту класу, а з тей нагоди таку активносц привитала и о. д. директора мр Наталия Будински. Вона потримала таку файту амбиєнталней настави понеже, як гварела, на таки способ часто мож научиц и вецей як на формалней настави.

– Мило ми же ше и попри чежких обставинох пре пандемию стретнуце отримало и же школяре мали нагоду научиц дацо о своєй историї. Думам же без огляду з чим ше далєй у живоце буду занїмац и кадзи их живот однєше, важне же би знали одкаль походза и свою историю. Так же абсолутно таки стретнуца и таки животни лекциї нєобходни и потримуєм их – гварела о. д. директора Будински. Орґанизаторка проєкту предсидателька ТЗ и педаґоґиня у Школи Любица Няради з тей нагоди гварела꞉ – Нєшка то була алтернатива Ноци музейох за хтору зме плановали анґажовац цалу школу як и влонї, значи роботнї зоз рижних предметох и СТЕМ клуб анґажовац, мали зме вельо идеї. Но, понеже то нє могло витвориц, опредзелєла сом ше же би заш лєм, було дацо орґанизоване, а по препоруки нашого Националного совиту и Роботного цела за младеж. Найлєгчейши способ ми повязац мою роботу у Туристичним здруженю и педаґоґа у Школи так же сом пробовала анґажовац и младих професорох. Нєшка була реализована годзина зоз националней историї, амбиєнтална настава у музею, и думам же таку форму треба цо вецей хасновац – заключела Нярадийова. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 21

Число 35

Ушорела: Славица ФЕЙСА Пише: Вероника ВУЯЧИЧ

ЧКИ О Д ИЗ В Г О НАШ МАРТИНА ФЕЙДИ

И ФЛАУТИСТКИНЯ И БАЛЕРИНА, А ЛЮБИ ПЕЧИЦ КОЛАЧА Школярка пиятей класи Основней школи „Жарко Зренянин” у Новим Садзе, Мартина Фейди, барз люби грац на флаути, ходзи танцовац до балетскей школи, одлична є школярка и порядна на годзинох руского язика у Новим Садзе. И ище вельо би зме о нєй мали цо повесц, права є гвиздочка яки представяме у нашим Додатку за наймладших

М

артина уж три роки грає на флаути у Музичней школи „Исидор Баїч” у Новим Садзе при наставнїци Ксениї Миятович Кором. Вона одмалючка приповедала же жада грац на флаути, алє нє могла такой, и лєдво чекала дороснуц и почац учиц грац на тим инструменту. Алє, тераз гвари же на флаути нє вше лєгко грац. Треба вельо вежбац же би ше одграло глїбоки тони, а и кед тони високи, треба швидко воздуху набрац. А же би дахто грал на флаути треба барз важне же би мал добри слух и же би бул упарти. Понеже и Мартинов брат Матей грає на саксофону, часто ше муша радзиц хто кеди будзе вежбац, бо муша грац на змену. А пред вецей роками, наймладша и найупартейша танцошка у дзецинскей фолклорней ґрупи у Руским културним центре була праве Мартина. Престала ходзиц на 22 РУСКЕ СЛОВО

фолклор до Матки кед старши члени одросли, та их до конца остало лєм двойо. Вецей анї вона нє приходзела на проби и гоч ше єй барз пачело. Медзитим, Мартина предлужела танцовац джез балет у єдней танєчней школи. У балету зазначе4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

slovecko@ruskeslovo.com

ла успишни наступи на вецей змаганьох, а влонї аж и на „Бейби еґзиту”. Инструкторка джез балету єй мами Снежани и татови Мирославови и предложела же би Мартина конкуровала до Балетскей школи. У септембре Мартина пошла на примаци испит и прията є до Основней балетскей школи у Новим Садзе. Понеже є на балету лєм даскельо мешаци, затераз на програми лєм вежби, углавним основа з хтору ше почина у тей школи. И гоч шорує одлични оцени, нови способ отримованя порядней настави у школох Мартини нє барз одвитує. Донєдавна ходзели до школи кажди други дзень, класа була подзелєна на два ґрупи, а кед нє були у школи, наставу провадзели онлайн. Вона гвари же волї буц у школи, же лєпше кед цала класа вєдно на годзинох, гоч ше и задзераю єдни до других. Лєгчейше єй звладац тото цо ше учи на годзинох, а и наставнїком ше опитац кед же єй дацо нє ясне, док то при онлайн настави досц очежане. Мартина гвари же кед шедзи дома, сама у дньовей при екрану, вше єй дацо премкнє, нє обачи, лєбо нє похопи до конца, та гвари же ше нє обрадовала кед чула же будзе лєм онлайн настава, алє ше наздава же ше у другим полрочу ознова будзе поряднє, кажди дзень ходзиц до школи. Наша млада собешеднїца люби буц на годзинох руского язика з елементами националней култури при наставнїци Ана-Мариї Рац. А тото цо барз люби то пойсц до баби и дїда до Руского Керестура. Там ма и родзини, алє и пайташки. Того лєта нє була длуго, алє вше кед ше там найдзе, и вона и єй пайташки нє можу през бависка. Найволї ше бавиц на дворе, вожиц ше на бициґли, зоз шестринїцами складац пузли, и нє лєм тото. Люби кед зоз дїдом пойду на пияц предавац кивано, а то така, джобаца еґзотична овоц. Окрем же є музикална, Мартина и креативна. Вона барз люби печиц колача, алє и рисовац. Кед ма дакому пойсц на родзени дзень вше волї сама справиц винчованку, офарбиц и прикрашиц, як гоч хтору купиц у дутяну.■ 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ,РОКИ,ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ: ЯСНА КОВАЧ, НАША КОЛЕҐИНЯ З НОВОГО СА ДУ

ПРИПОЗНАНЄ ЗА ТРУД, ВИТИРВАЛОСЦ, ЗА ОКРЕМНИ ДАР

Пише: Славица ФЕЙСА

У нашей фирми зачувани добри стари обичай же на кажди єй родзени дзень звичайно єдни другим укажеме почитованє, додзелїме награди. Тогорочни 75. по шоре, прешол чежше як потераз, алє врацел виру и надїю же робота з хтору ше занїмаме, тото цо робиме, вреднєйше и тирвацше од єдноставного живота, одходу на роботне место и врацаня дому. Єдна з наградзених и Ясна Ковач, руководителька финансийно-рахунководствених роботох у НВУ „Руске слово”

З

ҐУ ТЕКСТУ, А НАКРАТКО Ясна у „Руским слове” роби як руководителька финансийно -рахунководствених роботох од 2004. року. Фахово ше усовершує од 2006. кед здобула званє Овласценого рахунководителя. Член є Союзу рахунководительох и ревизорох Сербиї. Од 2019. року є член Роботного цела Националного совиту Проєктни биро. Участвовала у вецей проєктох Новинарскей асоцияциї Руснацох (НАР)

рока на рок додзельовани новинарски награди за уложени труд и закладанє, за рубрики, обєктивне информованє... Того року награда по першираз додзелєна и комушик хто нє з новинарскей бранши. На предклад директора Бориса Варґи, а у обгрунтованю награди, у наших новинох медзи иншим остава записане же ше Ковачова роками стара же би администрация НВУ „Руске слово”, робела як годзинка, а Установа добре и на час вимирйовала свойо обовязки пред державу, партнерами и занятима... А цо то тото цо Ясну окреме видвоює у тей роботи? То єй профе сийносц и озбильносц у водзеню административних роботох, то колеґиялносц хтору нє розвил кажде, щира порада, алє то уж окремни дар... Тото цо Ясна роби обачели и други хтори ше розумя до тей, нєлєгкей роботи, а єден з нїх бул и Йоаким Голик, длугорочни предсидатель Надпатраюцого одбору „Руского слова”, хтори з вельким довирийом до Ковачовей кажди раз пред новим роком подцаговал смужку и давал „желєнє шветло” вше кед слово о финансийним дїлованю нашей фирми. Награда, без роздумованя, пошла до правих рукох, а ниа, цо о нєй дума єй добитнїца: ДОЖИВОТНИ МАРАТОН – Кажда награда цошка гутори, и мнє особнє наисце значи прето же хтошка обачел мой труд и закладанє, алє мушим повесц же то нє лєм моя заслуга. У административней єдинки заняти ище двойо дипломовани економисти и диплимована правнїца, так же тота наша робота, наисце тимска. Тото цо у тей роботи барз важне, то довириє хторе у тим тиму маме єдно ґу другому. Нє кажде ма щесца у своєй роботи, таке яке мам я, а то же ше можем опрец

24 РУСКЕ СЛОВО

на моїх колеґох и буц на мире же робота будзе добре покончена и кед я пре гоч котри причини нє можем буц у фирми – гвари Ясна, позната по своєй педантносци, алє и велькей осторожносци кед слово о шицких роботох, а окреме у писаню проєктох. У спомнутей роботи тиж барз важне усовершованє, нєзаобиходни курси, алє и нєпреривне провадзенє новинох у держави, односно законох и велїх других предписаньох на дньовим уровню. И прето Яснова робота здабе на доживотни маратон шицкого цо у роботи потребне же би тот маратон настал и обстал, а то окрем спомнутей одвичательносци, упартосци и дошлїдносц и нєпреривна робота на себе. УКЛАДАНЄ ДО ЗНАНЯ НЇҐДА НЄ ТРОШОК А чи так задумовала свою роботу кед ше после законченей Основней школи и Ґимназиї „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре уписала на Економски факултет у Суботи4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

ци, Универзитету у Новим Садзе, Ясна Ковачова щиро гвари: Видзи ше ми же озда кажде хто дипломує на Економским факултету, себе видзи на роботи у даєдней банки, або фирми хтора ше преважно занїма з финансиями. Так було и зо мну. А, живот иншак сцел. Пошвидко сом достала роботу у „Руским слове” и нє бануєм. У моїм фаху, правда, вше ше треба усовершовац и то бим мушела робиц гоч дзе. А укладац до знаня, то нїґда нє трошок, алє вше инвестиция. У ФАМЕЛИЇ ВАЖНА ПОРАДА Ґу шицкому тому цо спомнуте, за и опрез Яснового мена мож дописац –витворена жена. Вона супруга и мац двоїх успишних дзецох, Мижа и Кристини. И вона и єй супруг Михал, обидвойо родом з Руского Керестура, алє су, так повесц, од студийох у варошу. Ту, у Новим Садзе започал їх заєднїцки живот, ту перши крочаї справел перше їх син, хтори нєшка у осмей класи. Успишни у школи з найвисшима оценами вон уж роздумує о примацим испиту о даскело мешаци, док його младша шестра ма ище часу. Вона у пиятей, заинтересована за велї активно сци, найбаржей за джез балет хтори тренира уж седми рок. Мож повесц же родичи, Ясна и Михал, можу кус оддихнуц, бо їх дзеци повирастали, и уж их нє так як дакеди треба розвожиц по варошу, можу то и сами. А нє вше було так. Дзеци як дзеци, и нашо були заинтересовани и за спорт, алє и за други активносци, ходзели на годзини руского язика, а кед ту додаме и родзени днї їх парнякох, було на-

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

исце и таке же зме ше зоз супругом вше мушели радзиц хто кеди бере хторе дзецко, шеда до авта и дзе го одвожи и привожи. Тот хто ма, лєбо мал мали дзеци у варошу, зна добре як то випатра, и нє вше лєгко ускладзиц шицки обовязки и активносци. На щесце, обидвойо гонїме авто, и то єдна предносц хтора нам ше здала док дзеци були мали – гвари Ясна, а єй супруг Михал надпомина же велька помоц кед ше мож єдно на друге опрец, а ище векша, кед вше и у каждей хвильки могли раховац на помоц бабох и дїдох, родичох керестурских. Нєт вельо таки фамелиї, окреме у векших варошох, за хтори мож повесц же при своїх дзецох розвили свидомосц же и вирски живот, тиж барз важни. И Мижо и Кристина од самого початку доставали виронаучну, грекокатолїцку основу, алє ше вельо того одвивало дома у обисцу, дзе ше тот, духовни бок, нє занягало. Яснов супруг Михал уж пейц роки, так повесц цали мандат член Церковного одбору при церкви и парохиї святих апостолох Петра и Павла у Новим Садзе и гвари же тоту обовязку на себе приял праве прето же одрастал и видзел як його оцец тото кончел у Керестуре. Ясни мило же им ше удало на дзеци пренєсц тото цо основне, а як гвари, од нїх самих будзе завишиц як тоту виру буду далєй преглїбйовац. И теди кед розгварка з колеґиню при концу, а нє закончена, док зме ище вше на „фамелийним терену”, нє мож ше нє опитац хтори би то слова були, або животни совит хтори би упутела своїм дзецом? Же би у шицким цо робя були дошлїдни и витирвали, верели себе, були сиґурни, почитовали себе и других... Че сна робота и труд, на концу ше вше виплаца.■

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ,РОКИ,ЖИВОТ НАША ГОСЦИНСКА: ВЕСЕЛИНКА БАЧИЧ З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

КЕД ДОБРИ КОЛЕКТИВ, ВШЕ БУДЗЕ РЕЗУЛТАТИ

Пише: Оленка ЖИВКОВИЧ

ЗНАХОДЛЇВИ КУХАРКИ – Дзеведзешатих рокох окреме було чежко робиц. Нина Маря Колєсарова и Нина Ганя Дороказийова, кухарки, викармели велї дзеци. Нина Ганя зоз шкваркох видумала пашету, мишела лепинї, бухти, бо зме теди доставали помоц, муку зоз млїну, продукти зоз Хладзальнї и месо з Комбинту. Понеже у интернату було и дзеци, вибеженци зоз Горватскей, за нїх зме доставали з Червеного крижу помоц. Там були вояцки конзерви, та кухарки зоз того правели фашири и сарму... Дзекуюци таким людзом у школи, котри ше знали знайсц, удавало ше нам робиц и кед було барз чежко.

26 РУСКЕ СЛОВО

Веселинка Бачич, народзена Хома, препровадзела скоро цали роботни вик у керестурскей школи як просвитнї роботнїк и занята у управи школи. Же єй кариєра якошик будзе попреплєтана зоз керестурску школу, могло нагаднуц теди кед постала школярка остатнєй ґенерациї вербаскей Ґимназиї „Жарко Зренянин”, оддзелєня у Руским Керестуре – Була сом пията и остатня ґенерация тей ґимназиї дзе настава була по руски, а професоре котри нам преподавали були углавним зоз вербаскей ґимназиї. Учели нас и нашо профе соре: Владимир Бе серминї, Еуґен Кулеба, Евґениє Медєши, Юлиян Гербут, Михайло Мудри, Серафина Бики, Амалия Тамашова... – пробує ше на швидко шицких поздогадац. Веселинка жила у Миклошевцох и Вуковаре, а приход до ґимназиї и ученє по руски єй особнє нє було лєгке. Перши рок бул наисце чежки, у єдней хвильки роздумовала аж и о одходу. Но, остала пре дружтво у интернату.

– У интернату зме нє мали комфор. Грали зме ше на нафту и сами зме нафту з бензинскей пумпи мушели принєсц, а до центру зме мушели ходзиц на студню на воду. Дежурни ношели воду. Даскельо кабли перше до кухнї, а вец и за умиванє. Кед сом була треци рок, аж теди справени санитарни ґузел зоз тоалетами и дакус ше интернат модернизовало – памета Веселинка. Шлєбодно мож повесц же школяре ґимназиї теди були ядро нашей интелиґенциї познєйше, велї були на чолє, або значна карика у просвити и култури Руснацох у шицких штредкох. З єдном словом – освидомени чуваре нашей будучносци.

– Образованє мойого часу було барз глїбоке, и од школярох ше вельо глєдало. Професоре були строги, алє зме их почитовали. Тото цо сом теди научела, надбудовйовала сом познєйше у дальшим школованю и роботи – предлужує наша собешеднїца. После законченей ґимназиї Веселинка, як и векшина єй колеґох, уписала ше на фа-

култет. Дїловне право на Правним факултету бул єй вибор, односно медзифакултетски напрям економиї и права, дзе були найважнєйши економски и правни предмети. Кед закончела, була дипломовани економиста дїловно правного напряму. РОБОТА У КЕРЕСТУРЕ У керестурскей школи после законченя студийох исновало заєднїцке штреднє и позитивно унапрямене образованє. Бул розписани конкурс, Веселинка ше явела, и була прията до керестурскей школи. Гоч вше думала же у Керестуре будзе лєм у ґимназиї и же кед ше вишколує будзе робиц даґдзе индзей, у Вуковару, або у Борове, живот ю заш лєм ознова привед до Керестура. Почала робиц у просвити.

– Робиц у тим колективе було барз крашнє. Колектив бул на уровню, колеґиялносц була велька, а помоц ше могло обчековац и од управи, и од самих наставнїкох. Чувстовал ши у колективу свою припадносц и шлєбоду облєгнуц ше на каждого. У настави сом робела коло шейсц-седем роки и любела сом свою роботу – предлужує Веселинка.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

Нєодлуга за директора бул меновани Михал Варґа. Мученски, котри робел управно-правни роботи, одход зел до пензиї, та ю директор поволал же би пришла робиц до управи. Прилапела тоту роботу и гвари – нє побановала.

– Од управно-правних роботох завиши цала школа, зато же ше муши мац и економску визию и правно ше муши шицко позакривац. Нєпреривно ше мушело провадзиц економско-правну основу и буц вше у цеку и вше перши. Директор може буц успишни теди кед ма добри тим коло себе, добру правну, економску, рахунководительну службу, педаґоґийну, технїчну, алє и професоре муша буц добри. Я добре сотрудзовала зоз каждим директором и школа напредовала. Правда, вельо раз зме ше у дачим нє зложели, алє анї єдно з нас то нє тримало за особни зраженя. То бул наш спо соб комуникациї – толкує вона, и предлужує нашу розгварку о тим же робота з директором Варґом була динамична и цикава, прето же бул вельки визионер. Перши справел кабинет информатичней технолоґиї и так як го задумал и поставел, таки є и нєшка. А теди анї векши школи нє мали таки кабинет. Керестурска школа постала пионир у инфомратичним образованю. Варґа точно знал цо будзе у тренду, а настава була приоритет. Як директор бул знаходлїви, свидоми своєй визиї, реформовал школу и вельо допринєсол нашому образованю. Думам же людзе нє упознати зоз тим цо вон зробел. Ми, цо зме були у його тиму, до того були упутени. Були зме добри тандем – здогадує ше Веселинка на заєднїцку роботу у керестурскей школи. Штредком дзеведзешатих рокох за директора бул вибрани Янко Хома котри тиж мал свою автентичну визию и велї схопносци. Здогадуюци ше того периоду, Веселинка спомина же Варґа достал достойну замену. Янко Хома предлужел зоз обновйованьом школи и Замку.

– Кед ше обачело же у ґимазиї єст вше менєй школярох, же нєт досц заинтересованих, почали зме роздумовац о отвераню напряму туристичного технїчара. Директор Хома ше розпитовал яка ситуация на терену и видзел же у Заходно-бачким округу нєт таки напрям. Теди сом правела обсяжни елаборат оправданосци и вон бул дошлєбодзени, самим тим и тот напрям. Школа мала добри тим, Хома ю добре водзел. Татяна Бучко Рац, котра була директор єден мандат була окремни визонар у реформи образованя. Нажаль, була директор лєм єден мандат, алє у тим мандату наисце вельо поробела за нашу школу.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

Веселинкова робота була же би провадзела закон и совитовала директорку. И вше школа була приклад добрей и точней роботи, приклад велїм школом у општини. ОЗНОВА ҐУ ШКОЛЯРОМ По сле одредзеного часу Ве селинка ознова пожадала робиц у настави и уж осем роки є зоз школярами. З оглядом на тото же отворени напрям туристичного технїчара, указала ше потреба за новим кадром. Задзековала сом на роботу у управи и пошла до настави. Було ми чежко, гоч нє мам проблем зоз комуникацию з дзецми. Стандарди и вреднованє школярох ше з початку моєй роботи у настави пременєли. Критериюми нє були як дакеди, та их и я мушела спущиц. То указує же яки стан образовней системи, дзеци ту нє виновати. Веселинки остало кус вецей як рок по пензию. У своєй роботи мала рижни ситуациї, почежкосци котри ше намагала ришиц и звладац, а вшелїяк же було и красни хвильки за паметанє. Зоз приходом корони условия у роботи ше пременєли. Школяре робя онлайн, професоре ше наисце трудза, и то нє проблем кед после того єст резултати.

– Кед патрим на околно сци у хторих дзеци нєшка, кед патрим на поремецену систему вредно сцох, же дзеци, так повесц, нє знаю прецо су у школи, видзим же би дацо меняц. Дзеци нє видза перспективу, нє видза себе у тим шицким, видза же ше чежко афирмовац у своїм фаху и нє маю мотив за ученє. Цале дружтво морално спадло и морални вредно сци таки поремецени же анї тоти дзеци, анї младеж нє зна же цо то добре, цо правдиве, або племенїте. То нє проблем лєм у нашей держави, у велїх державох так. Дзеци наисце барз обтерховани, предмети обсяжни, и у тим прициску нє знаю вицагнуц сущносц, заключує Ве селинка свойо роздумованє.■

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПРЕСЛАВЕНИ КИРБАЙ У КУЛИ

Фото: Ф. Пронек

ЖАЖДА ЗА ЄДНОСЦУ ЦЕРКВИ

У нашей грекокатолїцкей парохиї священомученїка Йосафата у Кули, внєдзелю, 29. новембра (гоч швето Йосафата 25. новембра), преславене храмове швето Кирбай, пре епидемийну ситуацию у дакус иншаким випатрунку и у присустве меншого числа вирних. Кирбайску шветочну Литурґию предводзел о. Владислав Рац, декан и парох коцурски котри и наказовал о значеню живота и мученїческей шмерци св. Йосафата, а сослужел новосадски парох о. Юлиян Рац. У казанї двоязично, по руски и українски, о. Рац здогаднул же на дзень св. Йосафата 1983. року пошвецени олтар у тей новозбудованей церкви у Кули зоз стараньом и жертву ве-

лїх, цо бул и нови початок живота у тей нашей парохиї. О. Рац тиж здогаднул на живот св. Йосафата (Ивана) Кунцевича (1580–1623) хтори постал монах василиян и ище у младих рокох ше залюбел до єдносци Церкви. Тиж так у манастире упознал и вельке богатство восточного обряду зоз хторим и нашо предки славели Господа Бога.

– Його намаганя до єдносци церквох тедишнїх во сточних славянских державох, а на чесц покресценя наших предкох 988. року, кед була єдна Церква, цо барз важне, (гоч вец бул розкол) и надалєй тирва, най буду приклад и нашей жажди же бизме ознова були вєдно. Нажаль, тоту його жажду за єдинством велї знєна-

видзели и нє потримовали, прето го и жвирски забили. Заш лєм, його велька жертва допринєсла роснуцу нашей Грекокатолїцкей Церкви – наглашел казательнїк о. Рац. Домашнї капелан о. Платон Салак ЧСВВ под час Литурґиї споведал, а парох о. Дамян Кича привитал шицких присутних. Апо стол читал и шпиванє водзел новосадски дзияк Йовґен Надь, вєдно зоз шестрами служебнїцами. На Литурґиї було вельо менєй вирних и госцох як по други роки, а нє бул анї кирбайски одпустови обход коло церкви. Служба Божа була и на 8 годзин рано, хтора закончена зоз многолїтствийом и мированьом. М. А.

ЗОЗ ПАРОХИЇ СВ. ЙОСАФАТА У КУЛИ

ВИРОНАУКУ ШЕ ПОРЯДНЄ ОТРИМУЄ

Грекокатолїцку виронауку у Кули, и у тим школским року ше отримує, на порядних годзинох у Основней школи „Петефи бриґадаˮ, и на парохиї св. Йосафата. Виронауку, як школски предмет учи капелан кулски о. Платон Салак ЧСВВ, а наставу отримує поряднє од початку школского року. До тижня ма єдну годзину у каждей класи, ОШ „Петефи бриґадаˮ, т. є. од першей по седму класу зоз по даскельо школярами, а вєдно то 14 школяре. Як виявел о. Платон, вон задовольни, бо дзеци хтори вибрали нашу виронауку поряднє приходза на тоти год-

28 РУСКЕ СЛОВО

зини. Правда їх число би могло буц и векше, а чкода же ше и родичи у другей кулскей основней школи нє опредзелюю за свою виронауку. Добра часц школярох хтори вибрали виучовац предмет виронауки у школи, од половки октобра приходза и на виронауку при кулскей парохиї хтору орґанизує и водзи шестра служебнїца Непорочней Дїви Мариї Михаїла Воротняк. Вона ма два ґрупи дзецох, єдну у котрей першопричашнїки, а єст их 8-еро возросту од 3 по 8. класу, и друга ґрупа у хторей 6-еро, тиж рижни возрости дзецох, од 6. класи, та по штредньошколцох. Виронауку ше отримує у церковней сали каждей соботи за першу ґрупу од 1415 годзин, а од 15 до 16 годзин за другу ґрупу. Як гвари ш. Михаїла, попри тим, планую же би ше зиходзели и нєдзелями, та же би дзеци звикли приходзиц и до церкви на богослуженя. Од темох хтори заступени, першопричашнїки рушаю од особи Бога створителя, Исуса Христа и його одкупительского дїла ґу особному стретнуцу зоз нїм. Тиж так упознаваю ше и зоз богослуженями, и зоз значеньом наиходзацих шветох, док ше у другей ґрупи тиж обрабя и додатни теми хтори интересантни за тот возрост дзецох, од залюбйованя по абортус, та други теми. М. А.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

duhovni@ruskeslovo.com

У ГРЕКОКАТОЛЇЦКЕЙ ЦЕРКВИ У КОЦУРЕ

ОЗНАЧЕНИ МАНАСТИРСКИ КИРБАЙ У Церкви Успения Пресвятей Богородици у Коцуре прешлей стреди, 25. новембра, означене швето Святого Йосафата и Кирбай Манастира шестрох служебнїцох Непорочней Дїви Мариї. Шпивану, вельку Службу Божу на 10 годзин служел парох коцурски о. Владислав Рац, а сослужели капелан о. Данил Задрепко, о. др Яков Кулич и єромонах о. Дамян Кича, парох кулски. У казанї парох о. Рац здогаднул шицких присутних на живот и шмерц святого Йосафата.

– О три роки будзе точно 400 роки як св. Йосафат страдал, поведло би ше – нє даремно. Прето же його дух, Божи дух, будзе жиц вше, тото цо Боже дїло будзе жиц навики. Вон дал свой живот за нас, за спашенє. Нашо, же бизме знали почитовац Божи благодати котри безгранїчни, нєогранїчени з часом, алє дати шицким нам, же бизме нє були далєко од Господа Бога, алє ше приблїжовали шицки вєдно. Же би искра була праве тота зоз шветлосци котра зблїжує шицких истих медзи собу и приводзи до заєднїцтва, до єдней правди. З тей нагоди, нашим шестром служебнїцом котрим нєшкайши дзень кирбайски, най будзе благословени – визначел парох коцурски о. Рац. Пре епидемиолоґийну ситуацию, Служба Божа служена у церкви, а нє у просторийох Манастира як предходних рокох. Були велї монахинї и вирни, як и члени Церковного одбору, притримуюци ше предписаних мирох защити. По законченю Служби шицки присутни ше почасцели з лакотками котри були пририхтани з нагоди того швета. О. Р.

У ШИДЗЕ

МОДЛЇ ШЕ ПАЦЕРКИ

После вецейрочней прерви, модлєнє пацеркох тей єшенї запровадзене и у парохиї Преображеня Господнього у Шидзе. Парох о. Михайло Режак гварел же модлєнє пацеркох було под час пребуваня чесних шестрох у манастире у Шидзе, шлїдзела павза, а потим покойна учителька Ксения Саламон заберовала жени на молитву.

– Як священїк сом барз задовольни же зме обновели молитву на пацеркох и жени тоти молитви дзечнє прилапели и одволую ше. Пацерки ше модлї за живих и мертвих, на паперику напишу свойо намиреня, односно потреби и паперики ше кладзе опрез Марийового образу. На молитви присутни од 8 по 15 жени. После пацеркох служиме молебен до Пречистей Дїви Мариї – потолковал о. Режак и додал же видно же така молитва хибела и же є потребна. Кед молитва почала у октобру, була внєдзелю на 16 годзин, бо то бул найвигоднєйши термин. Кед ше годзину врацело на жимске рахованє часу, молитви тиж нєдзелями, алє на 15 годзин и предлужени су и у новембру.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

Вирнїца Маґдалена Ґаньто нам гвари же ше зрадовала кед почало модлїц пацерки и дзечнє пришла.

– Прешло уж досц роки кед зме пацерки модлєли у церкви, а збера ла нас тераз покойна Ната ла Торма. Дакеди зме ше збера ли у єй обисцу и там ше модлєли. По сле зме ше збера ли коло учительки Са ламоновей, а по сле вецейрочней павзи парох о. Михайло ознова порушал модлєнє пацеркох – задовольно гварела Маґда лена Ґаньто. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 28. новембра 2020. року преселєл ше до вичносци

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 28. новембра занавше нас зохабел наш мили оцец и дїдо

ВЛАДИМИР БУЧКО (1952–2020) з Руского Керестура Твою любов и доброту нїґда нє забуду твойо наймилши – дзивка Биляна зоз супругом Дадом, и унукове Леон и Оґи Занавше це будземе чувац у наших шерцох. Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 28. новембра преселєл ше до вичносци наш мили оцец и дїдо

ВЛАДИМИР БУЧКО (1952–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку у своїх шерцох навики будзе чувац супруга Радмила зоз дзецми Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 28. новембра преселєл ше до вичносци наш мили оцец и дїдо

ВЛАДИМИР БУЧКО (1952–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки на це навики буду чувац – син Владимир зоз супругу Сенку, та мили унуки Сани и Мелиса Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ У априлу 2020. року наполнєли ше трицец роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

У новембру 2020. року наполнєли ше шеснац роки як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

ВЛАДИМИР БУЧКО (1952–2020) з Руского Керестура З любову и подзековносцу памятки у своїх шерцох навики буду чувац – син Желько зоз супругу Весну, унуки Ребека зоз Деяном и Родерик Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 4. децембра наполнюю ше дзешец роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и брат

Прешли двацец три смутни и чежки роки як нас занавше зохабел мой мили син, брат и уйко

ВЛАДА ТИРКАЙЛА (1915–1990) НЕСТОР ПУШКАШ (1948-2000)

ЕДВАРД ПУШКАШ (1970–1997) Час пребегнул, алє жаль и боль занавше остали у наших шерцох и думкох. Вше сце зоз нами. Памятку на вас чуваю супруга Бреда, дзивка Бетина, унуки Тамара и Николина и шестра Ана Марич Спочивайце у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

з Дюрдьова

МАРИЯ ТИРКАЙЛА (1920–2014)

з Дюрдьова З любову и почитованьом памятки на нїх чуваю синове Любомир, Янко и Владимир, нєвести, унуки и праунуки

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. новембра преселєл ше до вичносци наш товариш

МИХАЙЛО КОВАЧ (1952–2020) народзени у Руским Керестуре зоз Канади Навики це будземе паметац и по красним споминац. Твойо товарише зоз Керестура Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. децембра наполнї ше рок як нє з нами

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Бачикови

ЛЮБОМИРОВИ СКУБАНОВИ ЛЮБИ (1944–2020) Памятки на ньго чуваю Нена, Влада и Боґдан зоз Будисави

Препровадзела сом красни и длугоки роки у любови з тобу. Красну памятку на тебе навики у шерцу будзе чувац твоя супруга Марча Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На наших милих родичох

ВЛАДИМИР БУЧКО КСЕНИЯ БУЧКО (1924–2017) (1926–2000) з Дюрдьова Дзекуєме Вам на Вашей безгранїчней любови и пожертвовносци хтору сце нам так щиро и нєсебично даровали. З вельку любову и почитованьом Вашо наймилши син Янко, нєвеста Мария, дзивка Лела и унуки Иван, Мая, Марина, Татяна и Марияна зоз фамелиями SMUTNE ZDOGADOVANW Dny 11. novembra 2020. roku Dny 4. decembra 2020. roku napolnwli {e дванац `alosni napolnюю {e осемнац `alosni roki yk nas zanav{e zohabel na{ roki yk nas zanav{e zohabela mili ocec, {vekor i d>do na{a mila mac, {vekra i baba

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Пред двома роками 3. децембра зохабела нас наша мила мац, баба и прабаба

З любову и почитованьом памятки на ню чуваю – син Владимир зоз супругу Славку як и унукове Иґор и Дарко зоз супругу Оксану и праунука Тара Рацово Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. децембра наполнї ше рок як нє зоз нами наш мили шовґор

СТЕВАН ТУТОРОВ (1935–2019) з Руского Керестура У наших шерцох и думкох останєце занавше и нїґда вас нє забудземе. Папуґово Яким и Фемка зоз фамелию Вичная памят!

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за маєток и маєтно-правни роботи Ул. Народного фронта чс. 53 21000 Нови Сад Телефон: 021/489-0000

ОБВИСЦЕНЄ

MELANIY VAR]A narodzena Arvai (1. XII 1939 – 4. XII 2002)

z Kuli Z lxbovu i po~itovanqom pamytku na n>h vi~no budu ~uvac dzivki Slavka i Lxpka zoz fameliymi Spo~ivajce u mire Bo`im!

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

ДИЕҐУ АРМАНДУ МАРАДОНИ (1960–2020) Дзекуєме ци за майсторски чаривни хвильки на фодбалским терену. Твойо вирни руски навияче Спочивай у мире Божим!

МЕЛАНИЯ РАЦ народзена Шпрох (1944–2018) з Руского Керестура

СТЕВАН ТУТОРОВ (1935–2019) з Руского Керестура

YNKO VAR]A (10. III 1938 – 11. XI 2008)

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцих роботних местох на нєодредзени час у Городскей управи за маєток и маєтноправни роботи Городу Нового Саду

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. децембра 2020. року наполнєли ше два роки як нас занавше зохабела наша баба и прабаба

МЕЛАНИЯ РАЦ (1944–2018) У молитвох и красних памяткох Вас чуваю вашо наймилши – унука Тамара зоз Михалом и праунучата Андрей и Лена Спочивайце у мире Божим!

Роботни места: окончователь за роботи финансийноадминистративней оперативи, роботне место совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час и шеф Оддзелєня за бивательни роботи, роботне место совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за маєток и маєтно-правни роботи Городу Нового Саду

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ РОЗПИСАНИ КОНКУРС ЗА СЕКРЕТАРА МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ Месна заєднїца Руски Керестур на основи Статута и Одлуки Совиту МЗ розписала Оглашку за вибор секретара Месней заєднїци на штиророчни мандат. Оглашка од 28. новембра тирва 15 днї. Попри общих условийох предвидзених зоз Законом, кандидат муши мац и найменєй штреднї ступень образованя, найменєй рок роботного искуства, активно знац руски язик и друге. Оглашка виложена на огласней табли Месней заєднїци од 28. новембра и у средствох информованя. Прияви треба принєсц особнє до єй просторийох, або послац по пошти на адресу Бориса Кидрича 60. Оглашка ше розписує пре задзекованє предходного секретара, и законске виходзенє часу за окончователя тей длужносци. М. А.

ОД 25. НОВЕМБРА ПОПУСТ НА КНЇЖКИ „РУСКОГО СЛОВА” Друга сезона попусту -30% на шицки кнїжки у НВУ „Руске слово” за Миколайово-крачунсконоворочни швета будзе тирвац од 25. новембра по 24. децембер 2020. року. Кнїжки по барз вигодней цени годно купиц: – при колпортерох по наших местох, – у Новим Садзе у НВУ „Руске слово”, на новей адреси – Футожска 2, ІІІ поверх (од 9 по 14 годзин), лєбо мож наручиц на нове дочасове число телефона 021/3020-167, алє и на старе число 021/6613-697; – у Руским Керестуре у будинку дакедишнєй Друкарнї на ІІ поверху и на телефон число 025/703-311 (од 9 по 13 годзин). Друга сезона уж традицийни по-

пуст за Миколайово-крачунсконоворочни швета уведзена же би ше у пакецику зоз кнїжку нєсподзивало наймладших. Початком децембра НВУ „Руске слово” обяви дзевец публикациї, медзи котрима пейц за дзеци (два розкошни сликовнїци). Руски християнски календар за 2021. рок нє будзе на попусту. Прешлого року НВУ „Руске слово” зменшало цени кнїжкох же би були доступнєйши нашим читачом, а так и тераз векшина виданьох, як и луксузни сликовнїци котри коштаю 300 дин, на попусту буду коштац лєм 210 дин. Кнїжки „Руского слова” мож наручиц и прейґ сайту http://www.ruskeslovo.com/shop/. Б. В.

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за урбанизем и будовательни роботи Школска 3 21000 Нови Сад Телефон: 021/422-644

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за будовательну жем и инвестициї Стевана Брановачкоґ 3 21000 Нови Сад Телефон: 021/4889-146

О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за урбанизем и будовательни роботи Городу Нового Саду Роботне место: Шеф Оддїла за урбанистичне планованє, роботне место самостойни совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за урбанизем и будовательни роботи Городу Нового Саду

О обвйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за будовательну жем и инвестициї Городу Нового Саду Роботне место: шеф Сектора за инвестициї, роботне место самостойни совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за будовательну жем и инестициї Городу Нового Саду

ОБВИСЦЕНЄ

32 РУСКЕ СЛОВО

ОБВИСЦЕНЄ

* дзе цо будзе * дзе цо будзе *

XIX ФЕСТИВАЛ МАЛИХ СЦЕНСКИХ ФОРМОХ „ДЮРА ПАПГАРГАЇ” У РКЦ На соботу 5. децембра 2020. року у РКЦ у Новим Садзе на 16 годзин будзе отверанє 19. Фестивала малих сценских формох „Дюра Папгаргаї”. Отверанє будзе онлайн прейґ Фейсбук боку Матка - Дружтво Руснацох Нового Саду - Войводини. Ушлїдзи промоция двоязичней кнїжки „Шлїди у преходносци / Трагови у пролазности” - Поетски и шветлосни записи Дюри Папгаргая и Михайла Лїкара / Поетски записи Ђуре Папхархаја и Михајла Љикара. На промоциї буду бешедовац: Младен Булут – спред видавателя, Ирина Гарди Ковачевич – як одвичательна редакторка, Др Михайло Лїкар – як автор фотоґрафийох. Послеслово Єлени Перкович и вивод з рецензиї Славомира Олеяра – пречита Гелена Медєши, хтора будзе и модераторка промоциї. Стихи Дюри Папгаргая по руски и по сербски пречита Иван Лїкар. На отвераню будзе и промоция малюнкох зоз ХV зволаня подобовей колониї „Стретнуце у Боднарова” у Ґосподїнцох зоз 2019. року хтори пририхта Владимир Салонски. На истим фейсбук профилу буду линки за два дзецински представи РНТ „Петро Ризнич Дядя”, сезона 2020/21, 31. проєкт „Голубица” и „Рибар и принцеза”. Авторка сказкох Ирина Гарди Ковачевич. Режия, адаптация, сценоґрафия и вибор музики Владимир Надь Ачим. РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за урбанизем и будовательни роботи Школска 3 21000 Нови Сад Телефон: 021/422-644

ОБВИСЦЕНЄ

О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за урбанизем и будовательни роботи Городу Нового Саду Роботне место: окончователь за роботи озаконьованя у обласци инфраструктури, роботне место совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за урбанизем и будовательни роботи Городу Нового Саду

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за инспекцийни роботи Димитрия Туцовича 3 21000 Нови Сад Телефон: 021/4872 500

ОБВИСЦЕНЄ

О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за инспекцийни роботи Городу Нового Саду Роботне место: Комунални инспектор II, Оддїл за контролу и защиту явних желєних поверхносцох, роботне место сотруднїк- 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за инспекцийни роботи Городу Нового Саду

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

informator@ruskeslovo.com

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ СТОЛНИ ТЕНИС РЕКРЕАТИВНО У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

РОЗТЕРХОВАНЄ И ЗА ДОВОЛЬСТВО Кед зме нєдавно були у Спортскей гали у Руским Керестуре, видзели зме же у сали за столни тенис, пред тренинґом Русиновцох, тот спорт рекреативно бавя младши и старши бавяче, а у ґрупи их єст коло 15. Наймладши ма 24 роки, а найстарши уж вошли до шестей децениї живота

Н

о, на бависко ше зиходза нє вше у тим чишлє, кеди хто як може, а тренираю три раз до тижня, пондзелками, стредами и пиятками. Чуєме же их єст рижних ґенерацийох, од 24-рочного по рекреативца хтори вошол до шестей децениї, а як надпоминаю його товарише, вон и найлєпши од шицких. Цо их мотивує же би ше зиходзели, одвитовал нам єден з найупартейших, Мирко Еделински.

– Сходзиме ше три раз до тижня и шицким нам то єдно розтерхованє од каждодньових обовязкох, роботох у фирмох, на полю, по обисцу. Час у хторим жиєме наице швидки и стресни, та така файта розтерхованя велїм одвитує. Мнє тиж так барз пасира, та попри того ходзим ище и на одбойку пиятками и на фодбал зоз синами – гварел Мирко Еделински. Як дознаваме, праве тоти рекреативци и допринєсли же би ше оспособело и єдну зоз салох под трибинами же би була за Столнотениски клуб „Русин”, а так и вони ту маю места. Було то дас пред трома роками кед отворена гала за спортски змаганя, та и за рекреативне занїманє зоз спортом.

– Нашо дружтво ше догварело, и векшина з нас ше зложела, и вєдно зме спонзоровали шицко цо до сали требало. То було поцагац струю и покласц шветла, купело ше и линолеум за долу, столи котри дзешка було зме ту намонтирали – здогадує ше Еделински. На його слова надовязал ше и старши Юлиян Колошняї хтори гвари же рекреативне бавенє столного тенису у валалє ма уж длугу традицию.

34 РУСКЕ СЛОВО

– Паметам же зме велї пинґ-понґ бавели ище у школскей секциї, потим ше предлужело бавиц и у Младежским доме, цо тирвало роками. Вец ше єден час, док ище нє було гали, длуго бавело и у Виронаучней сали нашей парохиї, дзе тренирал нє лєм Русин, алє бавели и ми, рекреативци. А тераз ше цешиме же маме галу и одлични условия. То грих нє хасновац – гварел Юлиян Колошняї. Гваря нашо собешеднїки же ше углавним лєгко назбераю за бависко. Ту у столним тенису добре же досц и лєм двоме кед приду, та уж мож бавиц. А кельо кеди єст бавячох, завиши найбаржей од часци рока хтора условює и живот на валалє и обовязки хтори людзе маю. Так и столни тенис найвецей бавя починаюци од септембра, алє нє масовно док тирва паприґа и други роботи на полю, та до позней яри, тиж док нє почню векши роботи. Вшелїяк же за поцешенє же и у тим валалє єст таких цо свидоми же кельо физична активносц и рекреация значни за психо-физичне здравє, та и добри имунитет, цо у тим чаше окреме потребне. Гоч як гваря нашо столнотенисере, вше єст менєй таких, цо чкода. Так за дзепоєдни спорти ше чежше назберац, а то и одбойка, пар особи бавя и тенис, а дакус лєгчейше за фодбал дзе єст вецей ґрупи цо ше стретаю и ту приходза аж и екипи з Коцура. Бави ше и кошарку, тренирало ше и аеробик, алє тераз ше шицко присподобює ґу епидемиолоґийней ситуациї, та ше потим ровнаю и керестурски спортисти и рекреативци.■ М. Афич 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

sport@ruskeslovo.com

МЛА ДИ РУКОМЕТАШКИ ДИРОНЮ

МЕДЗИ ОСЕМ НАЙЛЄПШИМА У ВОЙВОДИНИ Фото: Рукометни союз Войводини

Млади рукометашки ЖРК „Деронє” до 12 рокох (Ж12), вошли медзи осем найлєпши екипи у Войводини, а на основи резултатох хтори посцигли на нєдавних двох турнирох. У екипи бавя и штири бавячки з Руского Керестура, одкаль и їх тренер Славко Надь. На турнире у Приґревици, 11. новембра Дироньчанки страцели обидва змаганя, од Лакия з Червинки и 5:6 и Темерину 3:11, а у Червинки, 15. новембра, зазначели два побиди, процив Темерину 7:4 и Приґревици 9:8. Спрам пропозицийох Лиґи младших катеґорийох Рукометного союзу Войводини (РСВ) Дироньчанки вошли медзи осем найлєпши екипи и буду твориц Супер лиґу Ж12, у сезони 2020/21. Змаганя маю почац у фебруару, вшелїяк, кед годно пре епидемию. Треба визначиц же у екипи Дироню, бавя и штири бавячки з Руского Керестура, а то Аня Симич хтора и капитен и найлєпша ґолґетерка, потим Емина Няради, Саня Кандрач и Мая Сивч. Вони у клубу у Дироню тренираю уж даскельо

роки, а тренерови Славкови Надьови од влонї у роботи з младима рукометашками помага и Николина Зорич, тиж з Керестура, хтора донєдавна була и бавячка того тиму. Од єшенї ту остала лєм як тренер младей екипи, а свою власну рукометну кариєту предлужела у екипи „Лакиˮ у Червинки М. А.

ТРЕЦА РУКОМЕТНА ЛИҐА СИВЕР „СИВЕР”

ЗАКОНЧЕНА ЄШЕНЬСКА ЧАСЦ ПЕРШЕНСТВА Рукометаше керестурского Русина, предпрешлей соботи, 21. новембра, закончели першу часц змаганя у Трецей рукометней лиґи сивер „Сивер”. Понеже у Лиґи було седем екипи, одбавени шицки шейсц кола, зоз чим єшеньска часц закончена. Як побиднїк, Русин закончел 3 стретнуца, док 3 страцел, а треба визначиц же резултати цалком задоволююци. Зоз 6 бодами Русин дзелї на таблїчки од 3. по 5. место.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

Кед ше анализує єшеньску часц, пада до оч ефикасносц младих русиновцох. Попри РК „Сивца 69/2”, хтори лєм за даскельо ґоли лєпши, екипу Русина, ше учишлює до – буц найефикаснєйши у Лиґи. Зоз таку младу екипу, єст надїя же ше и надалєй рукомет будзе бавиц на високим уровню. Слабши бок екипи була охрана, но, кед ше бави швидко и нападацки, вец нє чудне же нє мож зачувац и свою мрежу. Зоз злєпшаньом бависка у охрани, було би надосц простору за, можебуц, ище лєпши резултати. Од младих русиновцох, у тей часци першенства, найефикаснєйши були шлїдуюци бавяче – Славко Гербут дал 33 ґоли, Филип Орос 28, Филип Тома 26, Борис Югик 18, Иван Рац 14, Владислав Салаґ 12, Михайло Мудри 10, Неманя Стойков 10, Виктор Микита 8, Иґор Варґа 3, Давор Хома 3 и Стефан Дюрко 1. Условия у новей спортскей гали барз добри, та остало лєм на самих бавячох оправдац довирия хтори ше од нїх и обчекує. З оглядом на тото же шицки бавяче зоз Керестура, вериме же и далєй оправдаю назву клуба за хтори наступаю. Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ФК „СРИМЕЦ” ЗОЗ БЕРКАСОВА НА КОНЦУ ПОЛУСЕЗОНИ

РЕЦЕПТ ЗА УСПИХ – ЛЮБОВ, ЕНТУЗИЯЗЕМ И УПАРТОСЦ Пишу: Владимир ДЇТКО Александар ПАЛАНЧАНИН

ДРИМ-ТИМ За успих ФК „Сримец” у полусезони заслужни: ґолман Александар Миланкович, а його замена бул Драґослав Коларевич, Неманя Шумарина, Зоран Вранов, Бранислав Чавич, Радослав Остоїч, Миланко Субич, Александар Левая, Ненад Смаїч, Зоран Смаїч, Милан Миятович и Слободан Миятович. У екипи бавели и фодбалере: Душан Ерор, Ґоран Дьордєвич, Романо Папуґа, Никола Бибич и Кристиян Божич.

36 РУСКЕ СЛОВО

Фодбалски клуб „Сримец” зоз Беркасова основани 1926. року. На концу єшеньскей часци першенства сезони 2020–21. рок у Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим, ґрупа Заход, призначели вельки успих, бо завжали друге место на таблїчки

З

оглядом на познати факти о Клубе то єден з найлєпших резултатох хтори фодбалере зоз Беркасова посцигли за 94 роки, кельо Клуб постої. По снованю фодбалере у валалє нє мали стадион, односно терен дзе би ше бавело стретнуца, алє ше бавели на єдней пажици. Находзи ше блїзко ресторану „Липовача”, а теди ше пажица волала Цицина Торина. Од теди, клуб з кратшима, а дакеди з длугшима претаргнуцами, функционує, гоч роками потим нє були орґанизовани лиґашски змаганя. Бавели ше лєм приятельски и то зоз екипами зоз сушедних валалох, а як ше здогадую старши бавяче, Беркасовчанє були досц успишни. УСПИХИ ҐЕНЕРАЦИЇ ФОДБАЛЕРОХ После Другей шветовей войни ґенерация народзена од 1940. по 1950. рок була талантована и валалчанє Беркасова и местох зоз околїска мали нагоду уживац у добрих фодбалских стретнуцох. Нажаль, як цо призначує история и других наших фодбалских клубох, велї фодбалере зоз екипи пре школованє нє були порядни на

стретнуцох. Но, теди уж бул справени стадион, а так було и у сушедних валалох. Ґенерация народзена 1950–60. року ше тиж може похвалїц зоз добрима фодбалерами у Клубе. Почало ше отримовац тренинґи хтори теди нє були порядни пре обовязки бавячох хтори углавним були на школованю у векших городох. Пре нєдостаток фодбалерох Клуб на даскельо заводи претарговал активно сци, алє и предлужовал накадзи ше назберало достаточне число младих бавячох. Озбильнєйша робота Клуба, як пише у аналох, почала 1978–79. року, дзекуюци упартосци даскелїх искуснєйших бавячох зоз валалу. Тота ґенерация фодбалерох ФК „Сримец” зоз Беркасова призначела перши и найвекши успих Клуба. Бул то час велького ентузиязма, та окрем стадиона, бавяче ше добродзечно зорґанизовали и справели и зоблєкальнї. Вельку помоц у тей роботи обезпечела и Месна заєднїца Беркасово. Дзеведзешатих рокох прешлого столїтия, после вецей шансох за пласман до висшого ранґу змаганя, зоз освоєним першим местом у Општинскей фодбалскей 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

sport@ruskeslovo.com

лиґи, конєчно им ше витворел сон бавиц у Медзиопштинскей фодбалскей лиґи. Тота ґенерация фодбалерох ФК „Сримец” теди освоєла и Куп на општинским уровню. Було то стретнуце за паметанє, а бавели го Беркасовчанє зоз екипу ФК „Слоґа” зоз Ердевику. У периодзе после 90-их рокох Клуб ознова бул у кризи, та на вецей заводи претарговал бавиц змаганя. Од 2013. року, дзекуюци помоци Месней заєднїци, Клуб ознова ожил и посцигнути обачлїви и добри резултати. У сезони 2018–19. року Сримец шицки стретнуца у своєй лиґи одбавел вецей як солидно, Клуб освоєл перше место на полусезони и бул на правей драги зазначиц ище лєпши резултати. ЄШЕНЬСКИ ВИЦЕШАМПИОН Руководзаци и фодбалере ФК „Сримец” з Беркасова без велького обтерхованя, алє и значнима жаданями, вошли до змаганя у висшим уровню лиґох, а то Медзиопштинска фодбалска лиґа Срим, ґрупа Заход. Як би ше у спортским жарґону поведло, у 90. минути Беркасовчанє ше на концу виборели за друге место на таблїчки. Нє одбавене стретнуце зоз 13. кола кед до Беркасова нє пришли госцу-

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

юци фодбалере Слоґи зоз Чалми реґистрована 3:0 за домашнїх. Так на концу полусезони Сримец призначел 33 боди и то го приблїжело на лєм три боди розлики ґу водзацому ФК „Фрушкоґорац” зоз 36 бодами. Зоран Видович, заменїк предсидателя Сримцу, гвари же су у сущносци задовольни зоз пласманом на другим месце, алє...

– Мали зме у першенственей сезони и досц почежкосци кед слово о тиму, односно з бавячами з хторима зме наступали. Дзепоєдни мали обовязки коло школи, єдни коло роботи, та ше дакеди знало случиц же зме мали точно 11 фодбалерох. Тренирало ше два – три раз до тижня и у ходзе ше якошик тоти проблеми превозиходзело. И на щесце, нє одражели ше тельо вельо на квалитет бавеня, цо на концу гуторя и резултати и наш пласман – задовольно гвари Видович. Змаганє у висшим ранґу бул и мотив же би ше лєпше ушорело управни будинок и зоблєкальнї. Вигодна хвиля у фебруару, а пред преглашованьом позарядового стану у держави пре пандемию вируса корона, вихаснована за роботни акциї на адаптованю будинку. Робело ше коло 25 днї, а на акцию ше одволовали од 12 по 15 людзе, найвецей фодбалере, гоч помагали и други. Видович гвари же финансийно помогла општина Шид и Месна заєднїца Беркасово, а найвекшу часц средствох дали спонзоре. А яки амбициї за наступну ярню часц першенства?

– Мушиме змоцнїц перши тим и шмело рушиц на перше место. Найлєпших з младших катеґорийох уключиме до першей екипи и даме им шансу. Тиж потребни ище голєм єден або двоме бавяче з искуствийом же би екипа була добре змоцнєта – гвари Зоран Видович.■

РЕЗУЛТАТ МИНИМАЛНИ, АЛЄ БОДИ ВЕЛЬКИ Далєкого 1. юлия 1959. у Беркасове домашнї ФК „Сримец” бавел процив екипи ФК „Борац” зоз Илинцох. Беркасовчанє були лєпши на тим стретнуцу, резултат бул 1:0, а ґол побиди дал Никола Кнежевич. ФК „Сримец” бавел у составе (у блядших дресох) куча з лїва на право: Лазар Миятович, Владимир Валентирович, Драґомир Митрович, Йоаким Торма, Пера Бошнякович, Мирон Ванко, Мирослав Йованович, Сава Мишлєнович, Бранко Попович, Никола Кнежевич и Светозар Коїч. Фотоґрафию обявел, як и провадзаци текст, Желько Файфрич у авґусту 2018. року.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ Лїляна Еделински

Поґачи з кикириками

Потребне:

■ килу муки (коло 1050-1100 ґрами) ■ 2 ложки сухого квасу ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

(лєбо єден швижи квас) 500 милилитри лїтного млєка 3 ложки шметанки 3 ложки йоґурту пращок за печенє ложка солї ложка цукру жовчок 150 милилитри олєю коло 400 ґрами на векше пошекани слани кикирики

За премасцованє треба꞉ ■ 200 ґрами масла ■ бильчок ■ 2 ложки сусаму

3.

1.

2.

38 РУСКЕ СЛОВО

4.

До велькей пластики положиц половку муки. На штредку муки направце места же бисце могли положиц квас, цукер, пращок за печенє, йоґурт, жовчок, шметанку и олєй. Шицко мишиц зоз цеплим млєком и поступнє додавайце муку. Муки додавац по потреби и тельо мишиц же би вам ше цесто нє лїпло за руки. Охабиц цесто же би кисло коло 45 минути. Вец го подзелїц на 8 цесточка (слика 1.) и кажде цесточко зоз розвалку роженьце, премасцце го зоз маслом и посипце зоз кикириками (слика 2.). Так кажде цесточко повторце и кладзце єдно на друге(слика 3.), а останє цесто нє треба премасцац. Так наскладани цеста зоз розвалку дакус роженьце и премасцце го зоз бильчком, посипце од верху дакус сусаму и порежце на векши або менши коцки (слика 4.), як уж ви сцеце. На тепшу положце папер за печенє, поскладайце поґачики и печце у зогратей релни 25 минути на 200 ступньох.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

Таня Салонтаї

Панирани виршли

Потребне нам: ■ пакованє виршлох ■ вайцо ■ 150 ґрами сира траписта ■ 150 ґрами муки ■ ложичка солї ■ отрушини зоз хлєба (презли) ■ олєй за печенє Єдзенє ше швидко рихта, а мож го єсц и за фриштик и за вечеру... Виршли уварце по упутству зоз пакованя. Вайцо розмишац, положиц муку, млєко, води и посолїц – направиц масу як за палачинки, алє лєм дакус густейшу. Усипац до глїбшого

2. погара. (Слика 1.) На древени палїчки наджобнуц виршлу, а потим сир. (Слика 2.) Сир мушице нарезац на грубши фалатки. Виршли мачац до погара, а потим их положиц до презлох. (Слика 3.) Пражиц их на горуцим олєю док нє почервеня. Потим их положиц на паперову салветку же би ше звишок олєю одцадзел. Можеце их послужиц зоз кечапом, сенфом, майонезом лєбо уж хто як люби...

1.

3.

4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ВИШОЛ РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фотоґрафия: 0016P

Фотоґрафия: 0558P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ РУСКЕ СЛОВЕЧКО: НАШО ГВИЗДОЧКИ

Фото: Вероника Вуячич

Видруковани Руски християнски календар за 2021. рок, як заєднїцке виданє НВУ „Руске слово” и Християнского часопису „Дзвони”. Обсяг му 296 боки. Пенеже у 2021. року означуєме и 100-рочнїцу пер шо го Ру ско го ка лен да ра, у ви да ню Руского народного просвитного дружтва, у тим Календаре за 2021. рок обявюєме як окремни прилог и фототипске виданє того першого Руского календара. Календар кошта 500 динари и мож купиц у НВУ „Руске слово” у Новим Садзе, як и при заступнїкох „Руского слова”. У Руским Керестуре у дописовательстве и при Ксениї Макаї Орос (Иви Лоли Рибара 148/а, 025/703-757 и 064 0666 884); у Коцуре при Милки Фейсовей, (062 851-03-41), у кнїжкарнї; у Дюр дь о ве при Звон ко ви Са ла ґ о ви (Светозара Милетича 25, 021/838-055); у Вербаше при Миронови Нярадийови (Сивч Йовґена 86, 064/120-2607); у Кули при Елемирови Мудрого (Блок 6/а, 025/721-404); у Шидзе (Беркасово, Бачинци, Бикич Дол) при Вла ди ми ро ви Гар ви льча ко ви (Са ви Шумановича 129/а, 062/440-974) у Петровцох, при Желькови Гаргайови (Матиї Ґубца 1, 99385-32-554-152). Од пондзелку, 30. новембра, Календар годно купиц и прейґ нашого сайту. М. Шанта

РОК LXXVI ЧИСЛО 49 (3918) НОВИ САД, 4. ДЕЦЕМБЕР 2020.

■ ПОСЛЕ МРАЗУ СЛУНКО БАРЖЕЙ ОГРИВА