RUSKE SLOVO 48

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ПОДАРУЙЦЕ РУСКИ КНЇЖКИ СВОЇМ НАЙМИЛШИМ

кра нов чунск о о АКЦрочна

-30%ИЯ

ПАКЕТ 3 нови кнїжки 1. Taм дзe слунко виходзи, Aгнета Бучко Папгаргаї 2. Дуга над Дунайом, М. Рамач 3. Церень спод нохца, Я. Чапко 4. Капка на концу нохца, Т. Хрин Рончевич цена 840 динари

М. Римар

2. Котульки и ґомбульки, И. Г. Ковачевич

3. Чом ше качка з воду мачка, Ю. Пап

цена 700 динари

ПАКЕТ 2 за старши дзеци,

■ ОВОЦАРСТВО: УКЛАДАНЄ ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ХТОРЕ ШЕ ВИПЛАЦИ

Фото: Вероника Вуячич

ПАКЕТ 1 за младши дзеци, 1. Жвирки у азбуки,

РОК LXXIV ЧИСЛО 48 (3813) НОВИ САД, 30. НОВЕМБЕР 2018.

1. Злагода, С. Макаї 2. Чилаш а без принца, М. Римар

3. Бачвански сафари, Е. Чакан

цена 630 динари

Комплети кнїжкох мож купиц у просторийох НВУ „Руске слово” у Новим Садзе на Булевару ошлєбодзеня 81/7, у Руским Керестуре у просторийох дописовательства на улїци М. Тита 66 (Дукарня, 2 поверх), або прейґ пошти – наручиц на телефон 021 6613 697 Крачунско-новорочна акция тирва по 20. януар 2019. року

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ оволуєме читачох новинох П „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Фотоґрафия: 0192P Фотоґрафия: 0095P

■ ВИК ПРИСОЄДИНЄНЯ

ЙОВАН ХРАНИЛОВИЧ, ВЕЛЇКАН ЕПОХИ Пише: др Владимир БАРОВИЧ, Одсек за медийни студиї Филозофского факултету Универзитета у Новим Садзе

Йован Хранилович – священїк, новинар, поета, гума- вибера, пишу ше слова и квилєня яки би чловек члове-

ниста, явни роботнїк и народни трибун, треба же би кови нїґда нє повед до оч. Та и кед ше, аж и за нашо бул запаметани пре вецей причини. Окрем же бул обставини, пойдзе предалєко, друкує ше виправка, и єден з осем копредсидательох Велькей народней скуп- як да ше нїч нє случело. И то ше вец вола политична штини 1918. року у Новим Сад зе, Хранилович бул и борба. Хто звикнул на тон з новинох других, културснователь Ново садскей секциї Юго славянского нови- них народох, червенї ше пре словнїк у наших новинох”. нарского дружтва, хторе зазберовало новинарох без Йован Хранилович бул и перши предсидатель Ново розлики якей су нациї, лєбо вири. Прето є и пионир садскей секциї Юго славянского новинарского дружтва хтора конституована у януару 1922. року. До фахового орґанизованя войводянских журналистох. Йован Хранилович мал барз интере сантни живото- Секциї ступели найугляднєйши новинаре шицких напис. Народ зени є 18. децембра 1855. року у фамелиї родох, цо бул вельки успих у чежких повойнових рокох. Секция ше старала о социялним статусу новинагре ко католїц ко го свя ще рох, насампредз помагала нїка Николи у Кричкох на Живот, дїло и робота Йована Храниловича старим и хорим колеґом, а Петровим полю у Горват скей. Його оцец бул при- и нєшка можу буц приклад закладаня за явни Хранилович, як предсидахильни идейом южно сла- интерес, а дружтвене анґажованє засноване тель, окреме ше старал же би до Секциї нє були привян ско го єдин ства и виключно на моралних началох и зоз Илирского руху, а у тих цаловиковней дистанци, мушиме почитовац мани поєдинци хтори нє почитовали начала профе идейох виро снул и Йован. сийней етики. Тоти намаКонцом 1878. року, млади Хранилович рукоположени за свяященїка и меновани ганя ґу моцнєню статуса и до стоїнства новинарскей за секретара владики Дюру Смичикласа, а пошвидко профе сиї, и нам нєшка муша буц приклад. по стал парох у Жумберку, дзе у рижних парохийох Я к длугорочни парох грекокатолїцкей церкви св. службовал дзевец роки. У тим период зе визначел ше Апо столох Петра и Павла у хторей мед зи вирнима дояк по ета, а „Жумберацки елеґиї” його найзначнєйше миную Руснаци, Хранилович мал вельки уплїв на рудїло. Од 1887 є паноцец у Бачкей. Перше у Коцуре и у ску националну заєднїцу у Новим Сад зе. Гоч по нациКере стуре, а од 1889, по упокоєнє, бул парох у Новим онално сци и особним чувстве нє бул Руснак, тедишнї Сад зе, дзе му вирни були че сни и худобни швет, та и власци тримали го за єдного з руских преднякох, чийо вон жил досц скромно. Попри свяшенїцкей скужби у слово мед зи парохиянами значело, нє лєм коло духовцеркви святих апо столох Петра и Павла, дзечнє ше них и вирских темох, алє и коло економских, та и тих сход зел з угляднима особами тедишнього Нового Са- политичних. ду, пошвидко вошол до дружтва и здобул обще почи- Чловек хтори у ширшей явно сци насампредз запаметованє, алє по конєц живота жил скромно и у матери- тани як по ета „Жумберацких елеґийох”, у историї Ноялних бриґох. Умар 5. авґуста 1924. року, а поховани є вого Саду и Войводини охабел тирваци шлїд. Хранина Руским теметове у Новим Сад зе, дзе го випровад - лович по конєц живота остал дошлїдни идейом южно славянского єдинства, та так треба спатрац и його дозели парохиянє и вельке число почитовательох. Хранилович як новинар значне мено нашого новинар- приношенє присоєдинєню, дзе дзе бул єден од осем ства. По сле зєдинєня бул директор и редактор демо- предшедаваюцих Велькей народней скупштини хтора крат ских новинох „Єдинство” хтори виход зели у Но- уведла Бачку, Бараню и Банат до Кральовини Сербиї, вим Сад зе. Мед зитим, и пред тим здобул богате иску- а далєй до Кральовства Сербох, Горватох и Словенство – обявйовал у „Бранику”, „Позоришту”, „Стра- цох. жилову” и других новинох и литературних часописох. Живот, дїло и робота Йована Храниловича и нєшка За собу охабел коло пейц тисячи новински тексти, ли- можу буц приклад закладаня за явни интерес, а друтературни критики, прикази, фельтони. Прето, и пре- жтвене анґажованє засноване виключно на моралних то же ше вше дошлїдно притримовал началох журна- началох и зоз цаловиковней дистанци, мушиме почилистичней етики, спада мед зи заслужних у историї товац.■ новинарства на наших про сторох. Запаметани є як безкомпромисни прихильнїк началох Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє новинарскей етики у роботи. Кед писал о стану у тевше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово” дишнєй пре си, огорчено спозорйовал: „Вирази ше нє

2 РУСКЕ СЛОВО

30.НОВЕМБЕР 2018.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБА ДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4–5. Шветочно означена 100-рочнїца присоєдинєня

■ Нашо места 9. Бриґа о безпечно сци у транспорту на локалним уровню

■ Економия 12–14. Оптимални час за садзенє овоци

■ Култура и просвита 17. Рочни концерт Руского културного центра у Новим Садзе

■Литературне слово 19–22. Актуална литературна и подобова творчосц

■ Людзе, роки, живот 24–25. Наш госц: Марян Макаї зоз Коцура

■ Духовни живот 30–31. Кирбай у Беркасове и Ґосподїнцох

■ Информатор

32–34. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 38–39. Стан у войводянским ловстве Насловни бок: Центер Нового Саду у знаку ювилея Авторка фотоґрафиї Вероника Вуячич

НОВИ И СТАРИ РОЧНЇЦИ Цали тидзень за нами прешол у знаку шветочносцох з нагоди ювилея присоєдинєня обласцох нєшкайшей Войводини ґу Кральовини Сербиї. Окрем полней уваги покраїнских и прикладного простору у националних медийох, шветочних програмох и пригодних словох найвисших представительох державного верху, од тей значней рочнїци останє и тирваци шлїд у Новим Садзе – Музей присоєдинєня, за хтори перши нащивителє, алє и фаховци гваря же є витворени у наисце добре обдуманим, сучасним и интересантним концепту, як и памятнїк кральови Петрови Першому, хтори пре рижни „субєктивни и обєктивни” причини, аж тераз першираз сцигол до Нового Саду. Значи, мож повесц же рочнїца тей историйней подїї достойно означена. Увидзиме, медзитим, чи ше на тим станє, чи ше випочитує и ширши историйни контекст. Слово о тим, же у тим єдним тижню ми маме ище два округли историйни рочнїци. Нєполни тидзень потим як Войводина облєкла „сербску кошулю”, як то сликовито гварел Яша Томич, вєдно з нову метрополу на себе заруцела и „югославянски капут”, знова по словох спомнутого народного предняка. Кральовина Сербох, Горватох и Словенцох, познєйша Кральовина Югославия, од народзеня та по вчасни конєц, еґзистовала у бриґох и кризох и нє пожила достаточно длуго же би ше витворела идея интеґративного югославянства. Можебуц югославянски народи нє вихасновали тоту историйну шансу, можебуц ю наисце нїґда анї нє мали, алє нєшка би шицки найрадше забуц Кральовину. А нє шмели би, бо у нєй заправо поставени фундамент, правда гимбаци, за националну еманципацию и „шлєбоду” у хторей кажди з нїх нєшка ужива сам за себе. И „нєдержавотворни” национални заєднїци у єй рамикох почали здобуванє и вибудов „меншинских правох” чий континуитет тирва по нєшка. Чи то наисце була „цемнїца народох” чи заблуда, чи перши зачаток справедлївого и толерантного дружтва на тих трустних просторох, историчаре анї нєшка нє єдинствени. А нє єдинствени су анї у оцени єй нашлїднїци, „Авнойовскей”, лєбо Титовей Югославиї хтора настала тиж у тим тижню, алє пред 75 роками. За розлику од предходнїци, тота держава ище вше у живим паметаню. Кед би ше ю мало описац лєм у даскельо шорикох, а без идеолоґийних и национал(истич)них епитетох, верим, векшина би ше зложела же то була держава у хторей найвекша часц народу жила лєпше як гоч кеди пред тим, а, будзме щири, и потим. Кед нє пре инше, лєм прето нє треба забувац єй родзени дзень. Тоти ювилеї, то як назви улїчкох – як ше пременї власц лєбо идеолоґия, так єст тенденция меняц их. Присоєдинєнє ше тераз першираз славело скоро як державне швето, а до влонї лєбо позалоньским, то бул лєм датум з историйних читанкох. Пре будучносц, а и пре правду, барз важне же би и Перши децембер, и 29. новембер, остали запаметани. Голєм у учебнїкох.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe – Славица Фейса, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Олена Планчак-Сакач, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Ана Маркович, Сандра Саламун, Златко Колєсар, Марина Джуджар * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Д ру ку є Д ру ка р н я graf” П е т р о ва р а д и н * ”Maxima E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

30. НОВЕМБЕР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК У НОВИМ САДЗЕ ШВЕТОЧНО ОЗНАЧЕНИ 100 РОКИ ОД ПРИСОЄДИНЄНЯ ВОЙВОДИНИ ҐУ СЕРБИЇ

РЕАЛНОСЦ СТВОРЕНА ПРЕД ЄДНИМ СТОЛЇТИЙОМ Всоботу и внєдзелю, 24. и 25. новембра, у Новим Садзе шветочно преславени вельки ювилей – 100 роки од присоєдинєня Войводини ґу Сербиї ершого дня шветочносци, предполадньом, у улїцох Змай Йововей и Дунайскей отворена Интеркативна вистава под назву „1918”. Поставка пошвецена збуваньом и геройом зоз Першей шветовей войни, як и актером Велькей народней скупштини на хторей одлучене о присоєдинєню Войводини Кральовини ґу Сербиї.

– Тота вистава нас врацела до часу кед зме пред сто роками, по сле вецейдеценийних намаганьох наших предкох, у Першей шветовей войни вивойовали шлєбоду. Од наших предкох зме нашлїдзели штири вельки ствари – шлєбоду, заєднїцтво, ровноправносц и про сперитет. То нашлїдство хторе зме здобули од тедишнїх преднякох хтори и нєшка краша Войводину. На тих здобуткох предлужиме будовац нашу будучносц – гварел на отвераню вистави предсидатель Покраїнскей влади Иґор Мирович. Тематично, вистава облапела вецей цалосци: историю Сербох на просторе нєшкайшей Войводини по 1918, атентат на пристолонашлїднїка Австро-Угорскей монархиї Франца Фердинанда у Сараєве, улоги женох хтори участвовали на Велькей народней скупштини, и „малим” животним приповедком зоз Велькей войни. Вечарша часц програми на Площи шлєбоди у Новим Садзе була резервована за концерт на хторим участвовали Здравко Чолич, Звонко Боґдан, Войводянски симфонийски орекстер зоз солистку, сопраном Драґану Радакович и Робертом Лакатошом гушляром, Новосадски биґ бенд оркестер и Вельки тамбурови оркестер Радио телевизиї Войводини. МУЗЕЙ И ПАМЯТНЇК Другого дня преслави ювилея предполадньом отворени Музей присоєдинєня Войводини ґу Кральовини Сербиї. Чесц отвориц музей хтори пошвецени велькей историйней подїї достал предсидатель Покраїнскей влади

Иґор Мирович и п р ед с и д а т е л ь ка Народней Скупштини Републики Сербиї Мая Ґойкович.

– Здогадуюци ше на наших предкох, нєшка славиме длуго жадану шлєбоду хтору нам вони принєсли пред сто роками. Дзекуюци велькей побиди и ошлєбодзеню отечества у Першей шветовей войни, оможлївене приношенє велькей историйней одлуки. Велька народна скупштина була и вельки демократски викрок того часу насампредз прето же була вецейнационална – гварела з тей нагоди предсидателька Народней скупштини Мая Ґойкович. Потим на Площи републики, предсидатель Републики Сербиї, Александар Вучич одкрил памятнїк кральови Петрови Першому. Бронзови памятнїк авторске дїло академского скулптора Зорана Ивановича.

– Витай у своїм доме, стари наш кралю. Пребач же нам требало 84 роки же бизме похопели же ти тот хтори победзел, и же зме тебе, побиди и шлєбоди, конєчно подзвигли памятнїк праве на тим месце. Одлуку о подзвигованю праве такого памятнїка Нови Сад принєсол Фото: В. Вуячич

П

РУСНАЦИ НА ВЕЛЬКЕЙ НАРОДНЕЙ СКУПШТИНИ На Велькей народней скупштини, хтора отримана 25. новембра 1918. року у Новим Садзе участвовал 757 посланїк зоз 211 општинох. Предшедал єй новосадски грекокатолїцки парох Йован Хранилович. По доступних податкох бул 21 Руснак на тей Скупштини. Медзи нїма, зоз Вербасу бул Янко Ґадняї, зоз Дюрдьова Микола Гаргаї, зоз Коцура Василий Москаль, Йован Шанта, Андрий Киш, Йован Финдрик. Окрем паноца Храниловича, на Велькей скупштини зоз Нового Саду бул Петро Сакач, а зоз Руского Керестура Димитрий Планчак, Петро Шовш, Михаил Папуґа, Максим Киш и Иван Ґолович.

4 РУСКЕ СЛОВО

30. НOВЕМБЕР 2018.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

ище далєкого 1934. року. Тебе, наш кралю, конєчно сцигла и тота чесц, лєм єдна часц, хтору ши зоз свою шмелосцу заслужел – гварел з нагоди одкриваня памятнїка предсидатель Републики Сербиї Александар Вучич. ШВЕТОЧНА АКАДЕМИЯ Точно на поладнє у будинку Сербского народного театра отримана шветочна акдемия дзе у културней програми участвовали ґлумци и хор Сербского народного театра и Вельки симфонийски оркестер Войводини. У своєй бешеди на академиї предсидатель Александар Вучич наглашел же одлуки Велькей народней скупштини хтори 757 представителє зоз 211 општинох

вигласали и нєшка актуални. Вони фундамент на хторих заснована власц, хтора подрозумює заєднїцки живот, демократию и шлєбоду. Теди, побиднїцка Сербия нє була лєм моц хтора вивойовала шлєбоду, алє и слуп зєдинєня и шветлосц шлєбоди шицким южно славянским народом – гварел Вучич и надпомнул же ше єдинство Сербох муши зачувац, алє ше мушиме ошлєбодзиц заблудзеня о обєдиньованю шицких територийох на хторих жию Серби. Предсидатель Покраїнскей влади Иґор Мирович визначел же начало ровноправно сци у Войводини потвердзене у складзе зоз националнима, и културнима розлично сцами хтори и нєшка исную у Покраїни, а з ровноправно сцу приход зи и про сперитет. Праве у Сербиї Войводина свою привреду, економию и дружтво вообще, подзвигла на уровень хтори нє могло анї задумац – гварел Мирович, и окреме визначел Ново садски универзитет хтори нєшка по стал образовна институция релевантна у ґлобалних рамикох, як потвердзенє тих словох. Предсидатель предсидательства Федерациї БиГ, Милорад Додик надпомнул же 25. новембер, значни датум националней и державней историї, и надпомнул же му жаль же у тим историйним, националним и народним подняцу Серби зоз Босней нє були вєдно зоз Сербами у Войводини и Сербиї. На академиї присуствовали числени дипломатски предствителє у Сербиї, представителє найвисших орґанох Републики, Покраїни и Городу Нового Саду, члени меншинских националних совитох и гражданє зоз цалей Войводини.■ Александар Паланчанин 30. НОВЕМБЕР 2018.

STANOVISKA Пише: Лариса ОНОДИ, новинарка

УЧЕНЄ ВЛАСНОГО ЖИВОТА Одкеди дзеци виросли, пияток вечар углавним резервовани за друженє „на варошу“. Влєце прекрашнє шедзиц на Дунаю, або у центру города, и до позних ноцних годзинох приповедац з приятелями. Бешеди вше починаю зоз каждодньовосцу и локалнима збуванями, же би ше до конца сцигло и по вельки теми, и кажде ше вияшньовал цо то, по його думаню, змисел живота. На остатнїм друженю з пайташками тема нам барз швидко зоз локалних сплєткох прешла на „лайф коучинґ”. Єдна з нас почала бешеду о особи котру шицки познаме з варошу, а котра роби праве тото – учи людзох и помага им же би нашли и препознали власни потенцияли, же би вихасновали кажду хвильку живота, же би го жили свидомо и були щешлїви. Так голєм я розумела. Вец ше розвила дискусия чи наисце єдна особа може другей помогнуц же би ше сама зачирела до своїх глїбинох, пренашла ше и пременєла живот одразу. Чи тота особа каждому приповеда исте, чи каждей особи котра придзе питац помоц, инше? Нє знам. Анї психиятер, гоч яки да є образовани и гоч ма моцну интуицию и мрию, нє може за каждого пациєнта здумовац подполно иншаку файту помоци. Вон озда ма научени правила и теорию, та вец унапрямує особу же би през питаня и спатранє себе и проблемох, сама дошла по одвит – дзе корень проблему, а вец ше вєдно намагаю ришовац го. Як же людзе жили живот щешлїво и виполнєто док нє було лайф коучох и психиятрох? Хто их унапрямовал же би ше до себе запатрели и пренашли найлєпше? У Индиї од давен давна будисти приповедаю о тим як претаргнуц самсару, нєпреривне народзованє и умеранє и як досцигнуц нирвану. Важне нє вязац ше за нїкого и нїзач. Занєдзбац материялнє. И у других релиґийох було мистикох котри ше виключели зоз швета и медитирали по шмерц. И умерали щешлїви? А у нас? Було таких? Чи людзе шицки були нєщешлїви? Верим же було и таких котри нашли смисел живота. Хто бул їх лайф коуч? Церква? Природа? Фамелия? И прецо нас нараз дахто муши учиц же нам живот муши буц щешлїви? Кеди зме то забули? Напевно кед зме „виросли“ и кед зме прилапели тото цо нам од дзецинства клєпали до глави, же мушиме вироснуц, найсц роботу, поодавац ше и поженїц и постац озбильни. И допити. Прешвечена сом же зме забули жиц, кед зме престали буц дзеци. Престали зме ше чудовац и нєсподзивйовац, обчековац нєможлїве и допущели же би нас „викрохмалєли“, пооблєкали нас до реклох и позапихали до канцеларийох. До автох и шопинґ центрох. И мобилних телефонох. Та тераз питаме помоц од других же би нам помогли пренайсц потенцияли и же би нас ознова научели жиц наш власни живот.■ Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК 100 РОКИ ОД ВЕЛЬКЕЙ НАРОДНЕЙ СКУПШТИНИ И ПРИСОЄДИНЄНЯ (II)

ВЕЛЬКА ВОЙНА

Пише: Сашо САБАДОШ

Преценєне же у Велькей войни погинуло 10 милиони воякох и скоро ище тельо цивилох. Бул то найвекши глобални воєни конфликт у дотедишнєй историї чловечества. Цала єдна ґенерация после нєй жила у прешвеченю же є водзена же би на швеце вецей нє було войни. История их барз швидко демантовала. Кед же тота война принєсла дацо добре, то шлєбода и право на самоопредзелєнє „малих” народох

Є

ст тенденция при дзепоєдних историчарох у Заходней Европи дзе ше Сараєвски атентат 28. юния 1914. року квалификує як основна причина без хторей би Першей шветовей войни нє було. Ствари, медзитим, нє таки єдноставни. Читателя би требало здогаднуц же ше скорей того 1914. року случовали вецей подїї хтори од локалних кризох могли прероснуц до глобалного конфликту и привесц до ескалациї зраженя медзи велькима силами у Европи. ПРЕСТРОЙОВАНЄ СИЛОХ

Перша (1905) и Друга мароканска криза (1911) були вязани за зявйованє Нємецкей у сиверозаходней Африки хтора була у интересней сфери Французкей. Вше векше милитаризованє Другого Райху приведло и до повязованя Французкей, Велькей Британиї и Русиї до союзу познатого под меном Велька Антанта, хтора резултат спорозуменьох медзи Французку и Русию зоз 1904. и Русию и Вельку Британию зоз 1907. року. Сам факт же Британия и Русия вошли до истого союзу после деценийох дипломатских, та аж и оружийних зраженьох вельо гутори о тим кельо була моцна їх перцепция Нємецкей як грожацей сили хтора ма намиру окончиц експанзию на їх рахунок и пременїц розпорядок моци у швеце. Опасносц вибиваня войнового зраженя широких розмирох була присутна и под час такволаней Анексийней кризи зоз 1908. року кед Австро-Угорска принєсла одлуку формализовац свойо трицецрочне присуство у Босней и Герцеґовини з урядовим присоєдинєньом тей териториї. Главни процивНайпознатша фотоґрафия Велькей войни нїк того поцагу була на тих просторох, символ епопеї сербского Кральовина Сербия хтовойска хторе за штири роки прешло драгу ра мала територийни од Церу и Колубари, прейґ Албаниї и претензиї на Бо сну и Крфу по Солун и назад до отечества

6 РУСКЕ СЛОВО

Герцеґовину. Кед 6. октобра 1908. року Австро-Угорска преглашела анексию, Сербия уложела оштри протест и глєдала же би тота одлука була поцагнута. Медзитим, понеже Русия, як главни союзнїк Сербиї по тим питаню, нє була порихтана на войну, и Сербия мушела припознац ситуацию на терену. З другого боку, Австро-Угорска ше поцагла з териториї Новопазарского санджаку хтору тиж тримала од часу Берлинского конґресу 1878. року. Тоту територию Сербия завежнє у Першей балканскей войни з 1912. року. Балканска война тиж мала потенциял виволованя конфликту на ширшим подручу, насампредз пре процивенє АвстроУгорскей, хтора ше обавала же зоз одходом Османскей империї з Балкану и територийним змоцньованьом Сербиї, и вона сама будзе загрожена. Прето з Лондонским спорозуменьом з 1913. року на инсистованє Австро-Угорскей онєможлївени намаганя Сербиї же би вишла на Ядранске морйо и прето формоване нєзависне Князовство Албания як тампон-держава. Як видно, сцена за вельки обрахунок европских силох поставена и лєм ше чекало повод. САРАЄВСКИ АТЕНТАТ Турбуленциї хтори у Европи тирвали од самого початку ХХ стороча, ескаловали после атентату на нашлїднїка австро-угорского пристолу Франца Фердинанда хтори 28. юния 1914. року у Сараєве виведла орґанизация „Млада Босна”, дзе Сербия з боку урядового Бечу була означена як одвичательна за планованє и орґанизацию того контроверзноґо дїла, а Серби у Монархиї прето церпели вишлїдзованя и малтретованя з боку власцох и звичайного народу. Єдномешачни период прицискох, ултиматумох и войскових тензийох закончени 28. юлия кед Австро-Угорска, у велькей мири одшмелєна з одлуку свойого главного союзнїка Нємецкей хтори єй препущел „на волю” поступац по тим питаню, обявела войну Кральовини Сербиї. Як одвит на тото, Русия пре гла ше ла общу мо би ли за цию, а 30. НОВЕМБЕР 2018.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

реакция була обява войни з боку АвстроУгорскей. Зоз тим активована клаузула зоз французко-русийского спорозуменя зоз 1905. року по хторим Французка вошла до войни на боку Русиї, а потим пре спорозуменя з Французку и Русию уключена и Велька Британия. Нємецка, хтора цали час потримовала Австро-Угорску у своєй офанзивней политики, превжала водзацу улогу у войни на боку Централних силох. (НЄ)СЛАВНЕ ВОЙОВАНЄ Воєни биланс Габзбурґскей монархиї нє бул означени з вельким числом успихох. Указало ше же войско Монархиї нє було адекватно порихтане за модерну войну. Окрем дзепоєдних винїмкох, високи официрски кадер нє бул анї на уровню союзнїцкого, нємецкого, анї процивнїцкого, насампредз сербского. Морал и мотивация у шорох национално гетероґеного войска тиж нє були на достаточним уровню. На балканским фронту, до окупациї Сербиї пришло аж после уключованя нємецкого войска под команду Авґуста фон Макензена. У початней фази войни, сербске войско однєсло вельки побиди на Церу и Колубари и вигнало инвазийну силу зоз Сербиї прейґ Дрини до Босней, прецо Нємецка була примушена интервеновац. На Восточним фронту, кампаня процив Русиї у Галичини тиж була у найвекшей мири нєуспишна и углавним ше заґлїбела до декунгох и позицийней войни на териториї самей Австро-Угорскей. До войни ше 1915. року на боку Велькей Антанти уключела и Италия хтора мала претензиї на австро-угорску територию на Ядрану. Австро-Угорске войско ту мало початни успихи кед застановело Италиянох на рики Сочи и прешло до офанзиви на италиянску територию, хтора конєчно застановена 1917. року на рики Пияви. После початних успихох, пораженє ше случело и у Румуниї, хтора до войни вошла 1916. року. Як шплях у воєней историї Монархиї остава и нєгумане справованє войска на окупированих територийох, драстична примена воєних законох у погранїчних обласцох, и документовани воєни злодїйства над цивилним жительством, насампредз на подручу Сербиї и Галициї. То тирвацо очкодовало довириє славянских поданїкох до Габсбурґскей держави. КОНЄЦ МОНАРХИЇ Док тирвала война, концом 1916. року, после 58 рокох на пристолу, умар цар Франц Йозеф. Його, на уж нєстабилним трону, нашлїдзел унук його брата Карла Лудвиґа, Карло. Народзени далєко од права нашлїдства по прецизней Габсбурґскей ги30. НОВЕМБЕР 2018.

єрархиї, нови цар по теди нє бул уключени до державних питаньох и нє бул окреме заинтересовани за управянє з царством. Скоро од початку його столованя, Карло прейґ тайних каналох пробовал заключиц сепаратни мир зоз моцами Антанти, алє тоти намаганя були нєудатни и Австро-Угорска по сам конєц остала вязана за Нємецку. Заш лєм, Карло на рижни способи пробовал виратовац компликовану державу хтору достал як нєобчековане нашлїдство. Предкладал, медзи иншим, тройну монархию Австриї, Угорскей и Горватскей, цо потримовали горватски партиї лоялни коруни, алє тоту идею блокировал мадярски фактор у Монархиї. На самим концу войни, Карло пробовал федерализовац остатки свойого царства и дац самоуправу и територийом дзе векшина були и славянски народи. Медзитим, у складзе зоз Штернац точками хтори початком 1918. року прокламовал Вудроу Вилсон, предсидатель ЗАД , хтори до войни вошли на боку Антанти 1917. року, и хтори медзи иншим гуторели о праву народох на самоопредзелєнє, єдна по єдна етнїчна заєднїца виражовала жаданє напущиц Монархию, же би на концу позиция цара и у самим Бечу постала нєотримуюца. На сам дзень подписованя примиря у Першей шветовей войни, 11. новембра 1918. року, Карло обявел прокламацию по хторей дава народу Австриї право на одредзованє державного ушореня и у хторей ше одрека прероґативох власци, а два днї познєйше подписал подобне преглашенє и за Угорску. И гоч тоти прокламациї нє були абдикация сама по себе, вони означели политични конєц династиї хтора вецей як шейсц стороча бавела водзацу улогу на политичней сцени Европи и хтора у своїх остатнїх деценийох напущела славну девизу „Най други водза войни, а ти, щешлїва Австрийо, жень ше и одавай!” и свою историйну мисию закончела праве на боїску. Европа и швет после Велькей войни достали нови гранїци. Стари царства препадли, побиднїцки колониялни сили ище наросли и змоцнєли, а на Старим континенту зявела ше и ґрупа нових националних державох. По началох Вилсоновей доктрини и права войней побиди, после розгранїченьох, мировних конференцийох, плебисцитох и прокламацийох, и на територийох розпущеней Монархиї настали нови держави. Дзепоєдни постояци преширени, дзепоєдни историйни обновени, а дзепоєдни першираз ступели на историйну сцену.■ (Предлужи ше)

РУСНАЦИ У ВОЙНИ Руснаци у Бачкей и Сриме, як и други народи Габзбургскей монархиї, од самого початку войни були мобилизовани до єй войска. То бул период кед можебуц и по першираз число умартих у Керестуре по року було векше, як число народзених. Число мобилизованих Руснацох з наших местох нє познате, алє остало зазначене число Керестурцох хтори свой живот охабели на боїскох Першей шветовей войни на памятнїку хтори мадярски окупацийни власци подзвигли 1943. року – на нїм були виписани 244 мена. Мироньови Жирошови ше удало зоз того, тераз знїщеного, памятнїка, преписац 125 мена. Други 119 мена дати на старанє вичносци и забуцу. Потомком остава обовязка чувац памятку на їх траґичну судьбу.

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА 13. САЯМ ЕТНО-ПОЖИВИ И НАПОЮ У БЕОҐРАДЗЕ

КЕРЕСТУРЦИ ПЕРШИРАЗ НА САЙМЕ На 13. Сайме етно-поживи и напою хтори отримани од 21. по 24. новембер у Беоґрадзе, 23. новембра першираз участвовала и Општина Кула, хтору з найвекшей часци представяло Туристичне здруженє Руски Керестур. Одход до Беоґраду орґанизовала Туристична орґанизация општини Кула. На тогорочним Сайме ше представел 381 учашнїк зоз вецей як 2 000 продуктами, найвецей зоз старима єдлами, хтори пририхтани на традицийни способ, алє и з новима продуктами, ручно направенима, а хтори засновани на традициї и креативносци тих цо их пририхтую. Викладачох було, окрем зоз Сербиї и зоз жемох у реґиону, а Саям потримало Министерство польопривреди, водопривреди и лєсарства, хторе субвенционує и викладацки простор. Замерковане же Саям бул богати зоз викладачами и понуканьом, алє хибели привредни комори зоз других жемох. Туристичну орґанизацию Кула на Сайме представял предсидатель Владимир Станкович, а општина Кула шицким викладачом зоз тей општини обезпечела превоз и штанд за викладанє продуктох. Керестурске Туристичне зудруженє предводзела його предсидателька Любица Няради, хтора до тей презентациї уключела пейц дзивчата з туристичного напряму Школи „Петро Кузмяк”, хтори бу-

ли облєчени у народним облєчиве Руснацох, Мадярох, Сербох и Українцох. Од викладачох ТЗ поволало кере стурских продуковательох, так же ше зоз своїма продуктами на сайме представели Здруженє женох „Байка”, Фейдийова фамелия зоз айваром, Винайова зоз мелку паприґу, Югикова зоз природнима соками и маджунами, и фамелия Шикора з продуктами зоз арониї, а були и двойо викладаче зоз Кули. М. А.

ЯВНЕ КОМУНАЛНЕ ПОДПРИЄМСТВО „ЧИСТОТА” ЖАБЕЛЬ

ПОРИХТАНИ И ЗА РОЗЧИСЦОВАНЄ ШНЇГУ Явне комуналне подприємство „Чистота” зоз Жаблю на териториї Општини Жабель задлужене и за отримованє и безпечносц на општинских драгох. Позно вяри санирована векшина векших дзирох на општинских драгох у шицких местох. И того року шнїг будзе розчисцовац ДОО „Тадис” зоз Ґосподїнцох з пейц машинами. По єдна машина за кажде општинске место, а з пияту ше будзе розчисцовац стару драгу ґу Зренянину. Шнїг з драгох ше розчисцує кед го єст вецей як пейц центиметри. О винїмкових ситуацийох одлучує општински Штаб за позарядово ситуациї чийо члени и предсидателє Месних заєднїцох.

– Уж други рок за шором розчисцуєме драги од шнїгу у Општини Жабель. Жимска служба почала 15. новембра и

8 РУСКЕ СЛОВО

одтеди зме порихтани за нашу роботу и обавязки. Информациї о хвилї по мейлу доставаме од Министерства нукашнїх дїлох, Оддзелєнє за позарядово ситуациї Нови Сад. За прешли вовторок на стреду наявели паданє шнїгу до пейц центриметри, алє нє було так. Без огляду на тото, ми порихтани 24 годзини же бизме розчисцовали драги – гварел Дарко Йованович, власнїк ДОО „Тадис” зоз Ґосподїнцох. Стреду у Дюрдьове спаднул други шнїг тей жими, алє ше як и перши, швидко розпущел. Без огляду на хвилю, одношенє шмеца у Општини Жабель будзе и надалєй по розпорядку. Воно ше наплацує по вецей катеґорийох. Правни особи и поднїмателє подзелєни до штирох ґрупох. Найменєй, 263,99 динари з порцию плаца поднїмателє з ґрупи у котрей фризерски и козметични салони, авто школи и други, док 439,99 динари з порцию плаца тишлїре, кнїжаре, гамбурґериї и други, а 615,99 динари пекарнї, кафичи, млєкарнї, месаре и други. Найвецей, 797,19 динари з порцию плаца дутяни мишаней роби, апатики, готели, ресторани и други. Тоти цени буду векши кед ше нє ушори простор за сепарацию одпаду, бо ше у процивним случаю шицке шмеце будзе мушиц одношиц на реґионалну депонию у Новим Садзе. Вецей информациї о ценох и шицких дїялносцох мож видзиц на www.cistocazabalj.co.rs дзе мож и поручиц канту. С. С.

30. НОВЕМБЕР 2018.

mesta@ruskeslovo.com

БЕЗПЕЧНО У ТРАНСПОРТУ

У ОПШТИНИ КУЛА ОБУКИ ЗА СТАРШИХ У Кули прешлого викенду отримани два обуки вязани за безпечносц у транспорту – за правилне хаснованє дзецинских автошедзискох, и за найстарших гражданох. Обуку за правилне хаснованє дзецинских автошедзискох з цильом звекшаня безпечносци дзецох у транспорту и трибину за найстарших гражданох як ше справовац и як ше зочиц з рижнима нєвигоднима ситуациями, орґанизовал Совит за безпечносц транспорту Општини Кула у сотруднїцтве з Републичну аґенцию за безпечносц у транспорту. Присутних привитал предсидатель Дочасового орґану Општини Кула Велибор Милоїчич, котри визначел же Општина Кула шицки средства зоз транспортних карох унапрями наменски.

На першей часци едукативних ви кла да ньох при су ство ва ли родичи дзецох младших як пейц роки. З тей нагоди бешедовал Томислав Петрович з Републичней аґенциї, а на конкретних прикладох потолковане яка знач носц ха сно ва ня и правилне по ставянє автошедзискох, наглашуюци же шед зи ско треба мац у авту нє пре полицию и можлївосц кари, алє пра ве пре без печносц. По законченю обуки, орґ а ни затор под зелєл при сутним 50 авто шедзиска на дарунок. Друга часц планованей програми була пошвецена найстаршим учашнїком у транспорту, котри присуствовали у красним чишлє, и дзечнє участвовали у дебати. М. Дж.

У ВЕРБАШЕ МЛАДИ ВОЖАЧЕ НАЙЗАГРОЖЕНШИ З нагоди Шветового дня здогадованя на жертви транспортних нєщесцох, у будинку општини Вербас, Совит за безпечносц транспорту Општини Вербас прешлого тижня орґанизовал приєм за матурантох Штреднєй фаховей школи „4. юлий”, хтори ше школую за технїчарох драгового транспорту. Члени Совиту, на чолє зоз помоцнїком командира Полицийней станїци Вербас Страхиньом Дюрачичом, младих поинформовали о наступних планох, алє и потенциялних опасносцох хторих млади вожаче на драгох часто нє свидоми. Дюрачич з тей нагоди визначел же у предходних дзешец рокох лєм на подручу општини Вербас на драгох погинули 64 особи. После нащиви, як знак здогадованя на тоти жертви, школяре символично до воздуху пущели балони зоз будинку општинскей управи, а як предлуженє тей акциї, тих дньох члени Совиту за безпечносц транспорту буду ходзиц по школох општини и школяром дзелїц рефлектуюци лайбики и други хасновити дарунки. А. М.

ПРЕВЕНТИВНИ ЗДРАВСТВЕНИ ПРЕПАТРУНКИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

СЛАБЕ ИНТЕРЕСОВАНЄ МЛА ДИХ У амбуланти у Руским Керестуре всоботу були безплатни превентивни препатрунки „За напреднєйше здравє”, на котри ше одволали вецей як 50 особи. У рамикох тей акциї гражданом було понукнуте меранє кревового прициску, препатрунок кардиолоґа и ЕКҐ, препатрунок педиятра, меранє цукру у креви, як и ултразвук абдомена. З тей нагоди заменїца директора Дома здравя Кула, спец. др Лїляна Бероня гварела же то основни скрининґ препатрунки котри часто знаю указац на озбильнєйши проблеми, и прето важне на нїх присц. − Таки препатрунки ше орґанизує по потреби, углавним раз або два раз до рока. Од 2012. року, одкеди я робим Базар здравя, поправдзе най вам повем анї сама себе нє верим же кельо людзе препатрени. За тоти шицки роки тоти препатрунки уж преросли до контролних. Єдино же ми жаль же нєт младих людзох, понеже смисел тих препатрункох скрининґ евентуалних хоротох за котри пациєнти потераз нє знали. Младши ґенерациї хтори заняти анї нє маю часу виглєдовац о евентуалних симптомох, и прето значне же би ше их препознало на час − гвари др Бероня, и надпомина же скоро на каждей такей акциї єст и случаї дзе треба нагло ин30. НОВЕМБЕР 2018.

тервеновац, а же єдна часц пациєнтох достава упути за дальши препатрунки. Искуства пациєнтох позитивни, та ше прето и одволую у таким чишлє. Гоч кревов прицискок и уровень цукру мож превериц у локалней амбуланти, предносц таких препатрункох же понукнути ултразвучни препатрунок абдомену и ЕКҐ, за цо иншак потребне пойсц до Кули. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 9

НАШО МЕСТА У ВЕРБАСКИМ ЯКП „КОМУНАЛЄЦ”

ПОРИХТАНИ ЗА СЕЗОНУ

У вербаским ЯКП „Комуналєц”, 15. новембра отримана традицийна смотра механїзациї зоз чим означени початок роботи компетентней служби у жимских условийох. Як з тей нагоди визначел предсидатель општини Милан Ґлушац, локална самоуправа максимално потримує тото Подприємство, а Жимска служба и предходних рокох добре робела.

– Найзначнєйше же зме потераз самостойно могли отримовац 260 километери драгох, а кед будзе потреби, будземе апеловац на привреднїкох з Вербасу хтори маю чежку механїзацию, же би нам помогли коло вичисцованя – визначел Ґлушац. Директор ЯКП „Комуналєц” Синиша Адамович визначел же часц Подприємства хтори ше занїма з драгову привреду порихтани за жимску сезону.

– Почитуюци законски предписаня, ЯКП „Комуналєц” указал роботни машини хтори порихтани робиц у каждей хвильки, орґанизовани зменски служби, розпорядки роботи занятих, так же порихтани чекаме жиму. Кед слово о аґреґатох, шицки набавки запровадзени, и набавени достаточни количе ства солї, ризли, натриюм-хлориду и жимней асфалтней маси – гварел Адамович.

Мирослав Хромиш хтори заняти у Жимскей служби додал же у „Комуналцу” почало дежурство хторе тирва 24 годзини, а таки режим роботи у зменох будзе запровадзени по 15. марец, односно 1. април. Помоцнїк командира Полицийней станїци Вербас Страхиня Дюрачич гварел же их служби буду обиходзиц драги и же формовани пункти у случаю застановйованя у транспорту. Тиж апеловал на гражданох же би ше притримовали Закона о безпечносци транспорту. А. М.

У КОЦУРЕ

У СТАРИМ ВЕРБАШЕ

ВЕЛЬКЕ ПОРАЄНЄ ЦЕРКВИ

ЗАКОНЧЕНИ РОБОТИ НА ХРАМУ

Закончена ище єдна фаза роботох реновираня грекокатолїцкей церкви Успения Пресвятей Богородици у Коцуре. У остатнєй фази роботи и звонка и знука омалтеровани часци мура котри були обити кед пред трома роками (юний 2015. року), подцагована гидроизолация, а тиж так и предня часц церкви тераз пририхтана за билєнє. Пораєнє церкви будзе подзелєне до вецей акцийох, понеже єст вельо роботи, та перша акция уж отримана, а у наиходзацим периодзе буду орґанизовани ище даскельо акциї у котрих церква будзе попораєна и пририхтана за Богослуженя. По законченю мулярских роботох прешлого тижня, остало попораїц церкву и шицко врациц на свойо место. Пре вельо роботи, и пораєнє будзе на даскельо заводи, а перша роботна акция була орґа-

10 РУСКЕ СЛОВО

низована штварток у церкви. На роботней акциї участвовали члени Церковного одбору на чолє зоз парохом о. Владиславом Рацом, монахинї и жени зоз коцурского парохийного Каритасу. Хлопи розчисцовали и одвожели одпад котрого було надосц, а жени були задлужени за роботи у церкви, та ометали церкву, уцерали прах и заметали. По словох пароха о. Владислава Раца, будзе ище роботни акциї, же би ше, по можлївосци, швето св. Миколая, 19. децембра, преславело у церкви. Покля тирваю роботи у церкви, Богослуженя ше отримує у церковней сали. З. К.

Вельки роботи на будинку старовербаскей церкви Покрова Пресвятей Богородици, хтори почали у юнию, штредком новембра цалком закончени. Майстрове меняли закрице на церкви, потим заменєни громобран, заменєни и двої дзвери, а положени нови з дубового древа, з дуборезом. На концу у двох фазох поробене вонкашнє ошвиценє церкви и обилєна єй вонкашньосц. Як визначел парох о. Алексий Гудак, средства за тоти инвестициї достати з благословом нашого преосвященого владики кир Георгия Джуджара зоз католїцкей орґанизациї, односно надбискупиї зоз Келну, з Нємецкей, а тераз су цалком закончени, та старовербаска церква ма нови випатрунок. А. М.

30. НОВЕМБЕР 2018.

mesta@ruskeslovo.com

ЗАКРИВАНЄ ПАРОХИЙНОГО БУДИНКУ У ШИДЗЕ

ПОЛОЖЕНИ НОВИ ЧЕРЕП На будинку парохиї Преображеня Господнього у Шидзе тераз ше меня череп на закрицу. Парохийни будинок ґенерално адаптовани 2000. року и медзи иншим, положени и нови череп. Медзитим, после 15 рокох, череп почал помали препадац, а на дзепоєдних местох и премакац.

– Понеже писало же фабрика з Канїжи дава ґаранцию на квалитет черепу аж 50 роки, рекламовали зме його квалитет. Зоз фабрики на три заводи пришла фахова комисия препатриц закрице и череп, вжали и даскельо черепи же би их вианализовали. То тирвало можебуц три мешаци, а вец нам одобрели же нам випоруча 11 400 фалати черепу безплатно. Череп привежени до парохийного двора ище пред трома роками – гварел о. Михайло Режак, парох у Шидзе. Як вон потолковал, фабрика дала череп, а парохия мушела плациц транспорт од Канїжи по Шид. Тиж условиє

за до ставанє черепу було и же би ше цал ком, окрем вислуженого черепу, зняло и лати, потим покладло древени плочи и фолию, а потим нови лати и вец на концу череп. Роботи на закрицу поча ли понд зелок, 12. новембра, и окончує их будо вате ль не под при єм ство „Зека” зоз Дивошу при Сримскей Митровици. Отец Режак гвари же роботи нє поча ли такой кед випоручени череп, прето же треба ло назберац пенєжи за древени плочи, лати, як и заплациц роботу майстром. Прето ше назбера ло средства хтори до стати од Покраїни по конкурсу прешлого року, потим єдна часц од општини Шид по конкурсу, а средства хтори хибели обезпечени зоз парохийней каси. Вл. Дї.

АКТУАЛНИ РОБОТИ ШИДСКОГО ЯКП „СТАНДАРД”

ПЛАНУЮ ЗАМИКАЦ ТЕМЕТОВИ

За занятих у ЯКП „Стандард”, Роботна єдинка „Теметови” у Шидзе през цали рок єст роботи цо ше дотика услугох хованя, а през жимски час зменшани активносци на отримованю теметовох. Яки актуални роботи у спомнутей роботней єдинки комуналного подприємства, поинформовала нас Виолета Цолнер, руководителька РЄ „Теметови”. По єй словох, нєодлуга будзе ожелєньованє з младнїками на старим теметове, а порядно ше древка садзи и на других теметовох у городзе.

– Того року зме на вецей заводи оправяли лавки на старим теметове и на теметовох у улїци Дюри Киша (римокатолїцки, грекокатолїцки и словацки). Кед оправиме лавки, нє прейдзе вельо часу и уж их дахто поламе, а древени часци однєше. Лавки окреме потребни кед хованя, же би старши або хори особи могли шеднуц покля нє почнє обряд хованя. Нажаль, дзепоєдни нєсовисни гражданє очкодую лавки и прето их мушиме оправяц – гварела Виолета Цолнер. Наша собешеднїца тиж визначує же вше частейши крадзи букетох квеца, венцох и месинґованих часцох коло гробох, як цо украсни ланци або букви и числа на памятнїкох. Прето у подприємстве роздумую же би, як и у векших штредкох, капури теметовох були отворени през дзень єден одредзени час, а потим их замкло. Гражаданє благочасово буду обвисцени о пременєним часу уходзеня на теметови.

30. НОВЕМБЕР 2018.

З преширйованьом Нового теметова проблем хованя ришени за наступни 10 роки, а на тим теметове ше планує вибудовац каплїцу. Кед слово о хованьох у остатнїм чаше, и ту ше зявюю одредзени проблеми.

– Нєдавно нам ше случело же єдна фамелия покончела шицко коло хованя їх покойного, одредзели час хованя, догварели аж и обед после хованя (полудзенок) у рестораану, обвисцели паноца, а вец на концу пришли до нас приявиц хованє. Случело ше же у тим чаше ми уж мали заказане хованє и нє могло буц два хованя нараз. Прето у таких ситуацийох, найблїзши, або родзина, треба же би перше пришли до нашого подприємства же би ше одредзело час хованя – наглашела Цолнерова. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ОД НОВЕМБРА ПО МАРЕЦ

ОПТИМАЛНИ ЧАС ЗА САДЗЕНЄ ОВОЦОХ

Пише: Мартица ТАМАШ

Бибаум саднїци Аґро-ФертиКроп зоз Суботици

П

У овоцарстве ше зоз векшим укладаньом достава и векши заробок. За добри, здрави овоцнїк, треба засадзиц квалитетни и здрави млади древка

родукция овоци остатнїх рокох вше интере сантнєйша, поверхно сци под овоцнїками ше з рока на рок звекшую, аж и у тих ровних часцох Войводини, познатих по землєдїлстве, бо ше у овоцарстве зоз векшим укладаньом до става и векши заробок. Позна єшень идеални час за садзенє младих древкох овоци, а фаховци гуторя же овоц мож садзиц од новембра по рушанє веґетациї овоцох пред сам початок яри. Древка мож садзиц и у жимских мешацох, цо значи и у децембру, януару и фебруару, кед то допущи хвиля и кед же мож пре хвилю и кед ше дньова температура нє спущує спод 0 ступнї. Кажда файта овоци ма свойо специфично сци. Попри квалитету польопривредней жеми, важни и надморска висина, ґеоґрафска ширина, експозиция, нагнутосц терену, бо од того завиши чи овоц будзе мац досц шветла и цеплоти, кеди будзе починац и кеди будзе преставац зоз веґетацию. Овоцнїком найбаржей одвитую нагнути терени, же би ше вода нє затримовала у депресийох и гартушела корень. Кед ше сце обкеровац вимарзованє квиткох од позних мразох, препоручує ше засадзиц овоцнїк на жеми хтора ше находзи понад 150 метери надморскей висини, а як идеална ше рахує од 400 по 500 метери. За овоцнїки треба виберац ослунковани и гевти поверхносци скрити од директного витру. Идеална ориєнтация шорох сивер-юг, медзитим, то дакеди чежко випочитовац пре положенє парцели на хторей ше сце засадзиц овоцнїк.

12 РУСКЕ СЛОВО

Пред садзеньом овоцнїка обовязно треба анализовац жем, та ше увидзи яки єй квалитет и чи є добри за продукованє овоци. Жем треба погноїц и глїбоко зорац (риґолованє). Кед ше сце добри, здрави овоцнїк, найважнєйше засадзиц сертификовани, квалитетни, здрави саднїци. На подручу Бачки находза ше два познати розсаднїки младих древкох за садзенє, у хторих даваю и фахово совити за найсучаснєйшу технолоґию у продукованю овоци. СЕВЕПЛАНТ МА ВИСОКО КВАЛИТЕТНИ КНИП САДНЇЦИ У Кули ше находзи подприємство Севеплант ДОО хторе продукує висококвалитетни сертификовани саднїци яблука, грушки, шлївки и черешнї. Севеплант роби у составе компаниї „Вербек” зоз Голандиї, хтора найвекши продукователь у Европи и треца є по чишлє випродукованих саднїцох у швеце. Як и розсаднїки у Голандиї, так и тоти у Сербиї виполнюю строги условия хтори важа у продукованю младих древкох за садзенє. Хаснує ше виключно сертификовани материял за садзенє хтори одобрел НАК – Институт зоз Голандиї. Зоз нєй ше увожи подлогу з каламом (очком), каламенє ше окончує у Голандиї и у Польскей и єдна часц ту у Сербиї, а калам з Анґлиї. Представнїк розсаднїку Севеплант дипл. инґ. Ненад Пурич гвари же бренд Севепланта препознатлїви по тим же маю високо квалитетни дворочни и рочни книп саднїци 30. НОВЕМБЕР 2018.

ekonomija@ruskeslovo.com

Таке древко прилагодзене ґу механїзова(книп саднїци маю формовани розпоряному орезованю и механїзованому предок конарох, характерує их вельки рост ридзованю квиткох и оможлївює векшу древка уж у першим року). Продукция учасц плодох першей класи. Прето же су Севепланта пребарз велька же би ше менєй буйни и же ше их орезує машински, огранїчела на тарґовище Сербиї. Тераз оформя таки родни „мур”, хтори цали вима коло 5 милиони млади древка за садложени слунку и векши процент плодох зенє, на 160 гектарох у Кули, Руским Кемаю фарбу за першу класу. рестуре, Коцуре, Червинки и коло 140 Аґро-ФертиКроп ма и черешнї хтори нє роботнїкох занятих на нєодредзени час Бибаум, обични су, алє су на подлоги Ґизеи на дочасових роботох. ла 5, маю меншу буйносц и векше количе– Аж 85 одсто нашей продукциї намество високо квалитетних плодох. нєне за вивоз до Голандиї, Нємецкей, Потераз зме реализовали вецей проєкти Велькей Британиї, Китаю, жемох бувИван Маркович подзвигованя овоцнїкох по системи „ключ шого Совєтского союзу, як цо Русия, до рукох”, цо значи же зме дали совити коУкраїна Казахстан, Азербейджан, а 15 ло планованя и садзеня овоцнїка, анализи одсто за домашнє тарґовище. Саднїци у барз добрим стану и маю одлични квалитет. жеми, плану гноєня и технолоґиї допатраня овоцнїка. Людзе од нас купую младнїки, поверхносци ше звекшую Тот хто садзи овоцнїк на 20 гектарох, треба му коло 80 тисячи млади древка за садзенє. Ми можеме виполнїц таке кажди дзень, предаваме у цалей Сербиї, а акцент на Войвопоглєдованє, та себе продукователь нє муши зазберовац дини, окреме на Бачки, ту и найвецей єст засадзени поверхносци под черешню. младнїки зоз вецей розсаднїкох. Черешня зродзи трецого року, а у пиятим року досцигує Саднїци Севеплатна наменєни за интензивну продукполни род. Ивестиция драга, початни цию, за сучасни овоцнїк зоз садзеньом укладаня барз вельки, алє и вредносц тей древкох на густо, зоз систему „капка по першей екстра класи таки же вредзи улокапка” и зоз защитну мрежу. Древка Сежиц, окреме кед ше витвори субвенцию за вепланта потераз засадзени на значних залївну систему „капка по капка”, за защповерхносцох у Сербиї, а нашо фаховци итну мрежу од каменцу и инсектох, за даваю совити при вибору сорти, густооградзованє – толкує Иван Маркович. сци садзеня, як треба гноїц и орезовац овоцнїк. У продукованю квалитетних ЯБЛУКА ТРЕБА ЖЕ БИ САДЗЕЛИ младих древкох одлично сотрудзуєме зоз Польопривредну фахову службу у ЛЄМ ТОТИ ЦО ИХ МАЮ ДЗЕ ОДЛОЖИЦ Вербаше – гвари Ненад Пурич. Подприємство „Юарбис” ДОО Славка АҐРО-ФЕРТИКРОП МА СУЧАСНИ Раца зоз Руского Керестура ма дзешец БИБАУМ САДНЇЦИ гектари яблука и дзешец гектари грушки.

– Идзем далєй у продукциї овоци, наяр, Славко Рац Интензивна продукция у овоцарстве у фебруару або марцу засадзим два гектанє церпи импровизациї, а то значи же ри грушки. Будзе то сучасни овоцнїк, так овоцнїк муши буц оградзени, муши мац защитну мрежу як ше тераз садзи, древка буду засадзени на густо, положи од каменцу и муши мац залївну систему „капка по капка”, ше систему за залїванє „капка по капка” и защитну мрежу. як и на густо засадзени древка. Мрежа може буц и защита Барз важне засадзиц квалитетни древка, та прето то буду од инсектох, кед ше направи „овоцову клїтку”, так же ше саднїци хтори продукує Севеплант зоз Кули, хтори маю одмрежу спущи зоз шицких бокох, и у тим случаю нє можу лични квалитет. присц шпаки, шерсцата буба, мотилї нє годни положиц ваПред 8 роками сом засадзел овоцнїк яблукох, купел сом їчка, а за опрашованє ше може унєсц пчоли або донґови. млади древка зоз Сербиї и од 27 тисячи древкох, пар тисяПоента у интензивней продукциї – векше число стеблох чи сом мал поуруцовани файти, хтори сом вообще нє сцел по єдинки поверхносци, менша буйносц, квалитетнєши и купиц и вец було бриґи и зоз пирсканьом и зоз обераньом, векши плоди и векши урожай, цо значи векша класа пло- так же бим то нїкому нє совитовал. да, у одношеню на тоту цо ше витворює на буйней подлоЗа овоцнїк треба купиц сертификовани саднїци и вше ше ги – толкує Иван Маркович, дипл. инж. овоцарства, пред- треба консултовац зоз фаховцами – инжинєрами овоцарставнїк подприємства Аґро-ФертиЦроп зоз Суботици. ства, инжинєрами защити рошлїнох и тримац древка у до– Аґро-ФертиКроп (Agro-FertiCrop) зоз Суботици уво- брей кондициї. Мнє ше баржей удало садзенє овоцнїка знїк найквалитетнєйших саднїцох зоз Италиї. То млади пред саму яр, кед єст система „капка по капка”, як вєшенї, древка за садзенє черешнї и Бибаум яблука и Бибаум гру- бо ми з тих древкох хтори вєшенї засадзени, досц препашки и нови продукт, фриґо младнїки ягоди, увоз з Италиї, дло. хтори ше по садзенє чува у хладзальнї. Пре опасносц од позних мразох и вимарзованя квиткох, Технолиґию садзеня Бибаум младнїкох патентовал Ин- черешню, брескиню и кайсу нє треба садзиц спод 160, ститут Мацони (Mazzoni) зоз Ферари з Италиї. Бибаум 170 метери надморскей висини, а на нїзших поверхнотехнолоґия значи же єст два стебла на єдней подлоги. сцох мож мац добру продукцию яблука и грушки – гуПредносц же ше садзи менше число древкох на одредзену тори Славко Рац. поверхносц, єден корень дава два стебла и вец кажде з нїх При виборе овоци хтору ше засадзи барз важне и чи будзе менєй буйне як да ма лєм єдно стебло – то основна ше ма на розполаганю досц роботней моци за роботи у тенденция у модерним овоцарстве. овоцнїку, а окреме за оберанє.

30. НОВЕМБЕР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ПРОДУКЦИЯ ЛЇСКОВЦОХ У ВОЙВОДИНИ

ОВОЦ ЗА ВЕЦЕЙ ҐЕНЕРАЦИЇ Продукователє ше опредзелюю за лїсковци прето же ше их нє муши предац такой после обераня, лєгко их чувац, цена и потреби тарґовища нє барз осцилую, а роками приноша урожай Розсаднїк Севепланта у Кули

– У наиходзацим периодзе будзе барз вельки проблем коло роботней моци, так же кед ше сце засадзиц овоцнїк, треба мац на розуме чи будзе хто робиц и чи ше будзе мушиц вожиц роботну моц з местох оддалєних даскельо дзешатки километри. Кед придзе до фази технолоґийней узретосци, овоц ше муши оберац, нє мож чекац. Тоти цо сцу засадзиц гектар або два, вец нє проблем же засадзели квалитетни черешнї, або даяки дробнєйши овоци, дзе треба вельо роботней моци, а хто сце векши поверхносци, лєпше же би вибрал овоц хтора нє вимага анґажованє барз велького числа роботнїкох – гутори Славко Рац. Од овоци мож заробиц, алє барз вельке укладанє, заробок приходзи аж после штвартого, пиятого року. Перши роки ше враца лєм уложене.

– У „Юарбису” маме диверсификацию ризику. Маме 10 гектари яблука, 10 гектари грушки и 200 гектари землєдїлски култури. Тей єшенї зме мали ситуацию же ше яблуко чежко предавало, алє зато ше грушку лєгко предало Тиж так вєшенї може буц проблем зоз сою, лєбо зоз кукурицу, алє ше мушиш мац и єдно и друге же би ше могло прежиц, бо кед ше до єдней польопривредней култури уложи шицко, вец то барз вельки ризик – гутори Славко Рац. Тей єшенї, док ше оберало яблука, станул вивоз, та яблука нє було кому предац.

– Яблука треба же би садзели лєм тоти цо их маю дзе одложиц. У чаше кед ше обера, яблука вше чежше годно предац, а тот цо ма хладзальню, годзен причекац лєпшу цену. Яблука ше преда, алє воно ма свой календар предаваня. По добрей цени мож го предац у децембру, януару, фебруару и марцу, а грушки ше предава у септембру, октобру и новембру. Хто годзен зачувац овоц, тот най ше занїма з овоцарством и будзе мац хасну од нього, тот цо нє будзе мац дзе зачувац овоц, анї най ше зоз нїм нє занїма. Препоручуєм людзом же би мали фахову потримовку и без того анї най ше нє лапаю до продукциї овоци. Тото цо чули од сушеда, або видзели на телевизиї, на тото ше нє можу опрец. Треба буц осторожни и нє треба ше залєцовац, як цо зме мали прешлого року зоз малинами и ище даєднима овоцами. Тот хто сце у овоцарстве добре ґаздовац, най ше спатра на тих цо су успишни у тей обласци. Нє треба експериментовац, алє треба пойсц до тих цо знаю, треба побешедовац, чуц хтори предносци, а цо почежкосци у продукованю овоци и видзиц цо треба робиц же би достали одлични резултати, и так вец робиц – гутори Славко Рац.■

14 РУСКЕ СЛОВО

П

о податкох Министерства польопривреди, найвецей поверхносци зоз лїсковцом у нашей жеми находзи ше у Войводини. Скоро половка з того квалитетни италиянски сорти хтори ше хаснує у индустрийней продукциї, а друга половка турски сорти, хтори ше хаснує за поживу, до колачох и подобного. Арґументи за продукцию лїсковца тоти же ше го нє муши предац такой после обераня, лєгко го чувац, цена и потреби тарґовища нє осцилую, а урожай роками приноши. З другого боку, на самим початку продукциї, врацанє уложеного капиталу треба причекац голєм пейц, шейсц роки. За полни урожай, як гваря фаховци, треба чекац и до дзешец, єденац роки веґетациї. Медзитим, понеже древо жиє и дава овоц вецей децениї, воно остава и ґенерацийом хтори приходза. ЛЇСКОВЦУ ОДВИТУЮ ВЕЦЕЙ ФАЙТИ ЖЕМИ – Лїсковец ше у наших крайох вше вецей садзи, а єдна з причинох и прето же италиянски кондиторски ґиґант, компания „Фереро” (Ferrero Rocher) пришол до Сербиї, та ше велї продукователє опредзелєли за сотруднїцтвo з нїма. Зоз „Ферером” ше заключує контракт, од нїх ше купує саднїци и достава детальне упутство за формованє плантажи.

30. НОВЕМБЕР 2018.

ekonomija@ruskeslovo.com

У велькей мири „Фереро” допринєсол експанзиї лїсковцох у нас, алє ше з другого боку велї польопривреднїки одлучую за садзенє тей овоци и особнє – визначел дипломовани инжинєр овоцарства Йовица Мацавара и додал же ше продукователє опредзелюю за лїсковец прето же пестовац лїсковец лєгчейше як други овоци, аґротехнїка нє нательо интензивна, менше число пирсканьох.

– Ґу тому, продукция лїсковцу успишна и на лєпшей, и на подлєйшей жеми, и у Войводини, и у Сербиї. Тота овоц ма добру цену, наша жем нє продукує анї двацец одсто своїх потребох, а людзе у нїм видза можлївосц заробиц на длугши период, бо слово о длуговичней рошлїни хтора може дожиц вельо векшу старосц як други файти овоци – визначел Мацавара и додал же и лїсковец ма свойо специфични чкодлївци, алє ше то ришує з хемийнима средствами и нє проблем го зачувац. Лїсковец приноши плоди у септембру, а чкоду му може направиц барз нїзка жимска температура, як цо того року було у марцу. Нє треба забуц же то рошлїна з цеплєйших крайох. Продукователє можу засадзиц лїсковци хтори рошню як черяки на власним кореню, або накаламени на стеблу, хтори ше вола „медведжи” лїсковец. Обидва файти маю свойо предносци – гварел Мацавара. У продукциї лїсковцу нєт вельо роботи, мож го з машину позберац, цо предносц у тих часох кед чежко найсц роботну моц. Предносц же го мож длуго чувац и то у импровизованих условийох, як гоч хтору другу овоц. ЛЮБОМИР ДЕЯК З ВЕРБАСУ МА ГОЛЬТ ЛЇСКОВЦУ – Мойо лїсковци у дзешатей веґетациї. Мам 240 древка и одлучел сом ше за лїсковец каламени на стеблох. Саднїци на стеблох драгши од черякох, алє з нїма єст менєй роботи. Положел сом и наводньованє, „капка по капка”, понеже хвиля з рока на рок пременлїва – гвари Любомир и додава же до цалей приповедки вошол з идею же би єдного дня, кед пойдзе до пензиї, мал додатни заробок. Вон гвари же так попри роботи у подприємстве и плаци може додатно заробиц, алє нє могол би жиц лєм з того, бо поверхносц зоз лїсковцом хтору вон ма нє велька.

– Лїсковец тераз предавам по 750 динари дома, соботами на вербаским вельким пияцу и прейг оглашкох. Тот рок нє бул добри за продукцию лїсковцу бо концом марца даскельо днї було спод двацец ступнї у минусу, рошлїна пред тим рушела, дзепоєдни древка змарзли, так же урожай менши як цо требал буц. И тогорочни цепли октобер сиґурно будзе подло уплївовац, понеже пре цеплу єшеньску хвилю лїсковец почал квитнуц, а вец змаржнє и заш будзе менши урожай.

– Єдно древо лїсковцу у дзешатим року ма три, штири кили плоди, а по максимални урожай треба причекац ище даскельо роки. Кед слово о защити, рочно шейсц раз пирскам, вец мам роботу и коло орезованя. На концу лїсковец треба позберац, порозбивац, попаковац. То найвекша робота – заключує наш собешеднїк. А. Маркович 30. НОВЕМБЕР 2018.

ПРИВРЕДНИ РОЗВОЙ ОПШТИНИ КУЛА

ОТВОРЕНА КОМПАНИЯ ИТАЛИЯНСКЕЙ ҐРУПИ „КАЛЦЕДОНИЯ” У новей индустрийней зони у Кули шветочно отворени погон компаниї „Фиорано 2” котра дїлує у рамикох италиянскей ґрупи „Калцедония”, а котри уж пияти по шоре у нашей держави

Кулски погон тей компаниї отворел предсидатель Републики Сербиї Александар Вучич, предсидатель Влади АП Войводини Иґор Мирович, предсидатель Дочасового орґану Општини Кула Велибор Милоїчич, амбасадор Италиї Карло Локашо, та предсидатель „Калцедонияґ рупи” др Сандро Веронзи и предсидатель Комори италиянско-сербских привреднїкох Дьордьо Маркедяни. Отвераню присуствовали и числени гражданє зоз шицких местох општини Кула, а предсидатель Вучич з тей нагоди привитал шицких и, медзи иншим, наявел же у фебруару идуцого року знова придзе нащивиц тоту индустрийну зону кед ше будзе поставяц фундаментни камень за будованє ище єдней фабрики нємецкого инвеститора „Виценман”, котри би требал обезпечиц 300 нови роботни места. „Калцедония” шиє споднї шмати. У кулским погону тераз заняти 100 особи, котри ше обучели за роботу у зомборским погону компаниї, а планує ше же би у кулским погону було 300 роботнїкох. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПРЕДСТАВЕНИ ПУБЛИКАЦИЇ О ХРАНИЛОВИЧОВИ

ПАМЯТКА НА ВЕЛЬКОГО ЧЛОВЕКА У Заводзе за културу войводянских Руснацох штварток, 22. новембра представени публикациї о Йованови Храниловичови хтори з з нагоди означованя 100-рочнїци Велькей народней скупштини и присоєдинєня Войводини ґу Кральовини Сербиї витворела Новинарска асоцияция Руснацох. Слово о Фотомоноґрафиї „Йован Хранилович – чловек злучованя”, авторох др Владимира Баровича и мср Сонї Подкозарац, и зборнїку роботох „Йован Хранилович, прилоги ґу порозуменю єдного живота” у хторим, попри спомнутих авторох, публиковани и написи др Дюри Гардия и Дюри Латяка. Док „Йован Хранилович – чловек злучованя” през текст, фотоґрафиї и документи, спатра живот и цалосне дїло єдного з найзначнєйших актерох историйних подїйох з новембра 1918. року, у Зборнїку „Прилоги ґу порозуменю єдного живота” обявени тексти у хторих авторе детальнєйше спатраю рижни сеґменти Храниловичовей явней роботи. Так професор Барович представя його новинарске дїло, Подкозарцова Храниловича як поета и литерату, Дюра Гарди о нїм пише у контексту Велькей народней скупштини и присоєдинєня, а Латяк фокусовани на доприношенє Храниловича у снованю Руского народного просвитного дружтва и културному и националному препороду Руснацох. Попри спомнутого, на барз добре нащивеней промоциї публикацийох Новинарскей асоцияциї Руснацох о Храниловичови акцентована и його нєсебична гуманитарна робота хторей бул пошвецени цали живот, як и вельки особни угляд хтори мал при согражданох зоз шиц-

ких нацийох, дзекуюци хторому трусни период ошлєбодзеня 1918. року на тих просторох прешол цивилизовано и мирно. Як заключене, Хранилович, без сумнїву, єден з велїканох епохи, нє лєм Руснацох, алє и Нового Саду и Войводини, хтори потераз бул покус забути. Публикациї „Йован Хранилович – чловек злучованя” и „Йован Хранилович, прилоги ґу порозуменю єдного живота”, окрем же представяю руске доприношенє означованя ювилею 100-рочнїци од присоєдинєня, тиж и способ же би ше тото препущенє виправело. Проєкт Новинарскей асоцияциї Руснацох „Йован Хранилович – чловек злучованя” реализовани з потримовку Гордскей управи за културу Нового Саду. И. С.

ПРЕДСТАВА У ДЗЕЦИНСКЕЙ ЗАГРАДКИ

БАБКИ ОЖИЛИ СКАЗКУ Бабкарска представа дзецом открива нови швет и окремне дожице сказки котру патрели на телевизиї, о котрей им читали родичи, або ю патрели у театру. Дзецин-

16 РУСКЕ СЛОВО

ски шмих и радосц наисце найвекше щесце, а за ошмих на дзецинскей твари у Дзецинскей заградки „Герлїчка” у Коцуре постарали ше ґлумци зоз Новосадского театру „Театер зоз куфра” котри прешлого штвартку, 22 новембра, у Коцуре госцовал зоз бабкарску представу „Принцеза на зарну гращка”, котра поробена по сказки Ханса Кристияна Андерсена. Представа була отримана у голу Дзецинскей заградки „Герлїчка”, на импровизованей сцени дзе ше зменьовали вельки бабки котри на достоинствени способ ожили сказку, котру, як гварели воспитачки дзеци уж чули, алє тераз ю дожили на окремни способ, а же им ше пачела представа, було видно и по шмиху котри виполнєл просторию „Герлїчки”. Бабкарска представа була удатна, а то потвердзели и дзеци после представи котри вишли задовольни и нашеяни и наисце уживали у такей файти уметносци. Ґлумци зоз „Театру зоз куфра” исти дзень нащивели ище даскельо дзецински заградки у Вербаше и вербаскей општини. З. К.

30. НОВЕМБЕР 2018.

kultura@ruskeslovo.com

РОЧНИ КОНЦЕРТ РУСКОГО КУЛТУРНОГО ЦЕНТРУ З НОВОГО САДУ

У Ґимназиї „Лаза Костич” у Новим Садзе внєдзелю, 25. новембра, Руски културни центер отримал традицийни Рочни концерт. З тей нагоди на програми було дванац точки, у хторих ше зоз вецей нумерами представели члени секцийох, хтори активни у Руским културним центре. Концерт почал зоз дзецинским шпиваньом и рецитованьом, кед наступел Дзецински хор и рецитаторка Кристина Ковач. Потим ше на бини преплєтали наступи старших рецитаторох Павлини Шепински и Йована Живковича, та наступ Младежскей фолклорней ґрупи, Фолклорней ґрупи – ветеранки, хтори на тим концерту наступели у звекшаним составе. Хор „Гармония”, як и Дзивоцка и Хлопска шпивацка ґрупа одшпивали по вецей шпиванки. Наступ солистки

Фото Л. В.

ВЕТЕРАНКИ И У ДИНАМИЧНИХ ХОРЕОҐРАФИЙОХ

Катарини Кочиш провадзел Оркестер Руского културного центра, хтори и самостойно виведол єдну композицию, а провадзел и наступ фолклорних ґрупох. На Рочним концерту присуствовали Олена Папуґа, посланїца у Народней скупштини Републики Сербиї, Славолюб Арсениєвич, помоцнїк Покраїнского секретарияту за енерґетику, будовательство и транспорт, Милинка Хрчан, в.д. помоцнїка покраїнского секретара за национални меншини-национални заєднїци, и вельочислена новосадска публика, хтора зоз моцнима аплаузами похвалєла кажди наступ. Тот проєкт Руского културного центру потримали Национални совит рускей националней меншини и Покраїнски секретарият за културу и информованє. В. В.

У ВЕРБАШЕ

ТЕАТРАЛНА ПРЕДСТАВА О ПРЕВЕНЦИЇ ПАРНЯЦКОГО НАСИЛСТВА Вербаске Здруженє гражданох Женски центар Горизонт роби на реализациї театралней представи о превенциї парняцкого насилства, а у рамикох проєкту „Насилство нє кул”. Представа „Сцем повесц” уключує школярох основних и стреднїх школох и ма циль парняком пренєсц ясну поруку же насилство нє прилаплїве. Потераз отримани коло двацец роботнї, а плановане же би премиєра була концом децембра, або у януару, а окрем ґлумецких пробох з дзецми, источашнє робя и фахово сотруднїки хторих зазберує „Горизонт” и хтори з дзецми у предходних роботньох обробели велї психолоґийни теми вязани за парняцке насилство.

– У проєкту уключени коло пейдзешат школяре, а маме их зоз скоро шицких школох нашей општини. Представу буду патриц шицки школяре з териториї нашей 30. НОВЕМБЕР 2018.

општини, алє буду поволани и шицки родичи, понеже думаме же барз важне же би и родичи одпатрели представу – визначела Миряна Вукович у мено Здруженя „Горизонт”. Попри ґлумецких схопносцох, дзеци у тим проєкту розвиваю и нєчувствительносц на насилство, самодовириє, а у роботи з нїма анґажовани млади ґлумец з Вербасу Марко Василєвич, хтори здобул вельку популарносц у нашей жеми, а дзецом на проєкту є идол. Ношитель проєкта Здруженє Женски центер „Горизонт”, а реализує ше го под покровительством општини Вербас. Креаторе проєкта, односно представи, прешвечени же фалат хтори рихтаю посцигнє жадани ефект же би ше о насилстве бешедовало, и же би на його зменшаню робели шицки актере. А. М.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОТРИМАНИ 46. ФЕСТИВАЛ „МАКОВИЦКА СТРУНА” У СЛОВАЦКЕЙ

ҐРУПА „АРИЯ” У ИНШАКИМ АРАНЖМАНУ Прешлого тижня, 24. и 25. новембра, у Бардейове и Прешове, у Словацкей, отримани 46. Фестивал народней шпиванки „Маковицка струна”, хтори пестує традицию народних писньох Русинох-Українцох Словацкей. Фестивал орґанизую Союз Русинох-Українцох Словацкей Републики (СРУСР), Город Бардейов, Прешовски самоуправни край и дзепоєдни орґанизациї и институциї култури з Бардейова. На централней манифестациї наступели шпиваче, солисти, дуети и триа котри пред тим прешли през квалификациї, та наступели побиднїки седем реґионалних смотрох Прешовского и Кошицкого краю. На „Маковицкей струни” наступели учашнїки од 7 до 77 рокох, виведзени нови композициї и обробки старих шпиванкох, як и єден танєчни наступ, а шицких учашнїкох провадзел Народни уметнїцки оркестер под дириґентску палїчку Юлиуса Селчана. Програму обдумал и на интересантни и нєпоштредни способ водзел Штефан Гий. Всоботу вечар отримани концерт и преглашени побиднїки у рижних катеґорийох, у полней сали. Як госци на Фестивалу наступела и народна уметнїца України Леся Хорова зоз Києва, як и Дзивоцка шпивацка ґрупа „Ариа” зоз Руского Керестура. Дзивки виведли штири шпиванки у дакус иншаким аранжману яки пестує тот Фестивал. Исти концерт, внєдзелю пополадню, повторени у Прешове у Театре „Йонаш Заборски”, а побиднїки тераз представени уж як лауреати. З оглядом на заинтересованосц Руснацох и Українцох же би провадзели концерт, орґанизатор убудуце будзе мушиц роздумовац и о векшим просторе.

На Фестивалу були визначни госци зоз Прешовского самоуправного краю, односно Бардейовского округу, як и делеґациї Здруженя Лемкох Польскей и културних роботнїкох Закарпатскей обласци України, представителє явного и културного живота Словацкей и других европских державох. На Фестивалє у Бардейове и Прешове була и делеґация зоз Сербиї. Одход Дзивоцкей шпивацкей ґрупи „Ариа” до Словацкей подпомогли вецей поєдинци и орґанизациї: комби одобрел Вивершни одбор Националного совиту Руснацох, финансийни трошки драги зношели власнїк тапетариї „Креативо” Звонко Чизмар, Славко Монар, тв-електромеханїчар, Виберанкова лїстина „Буц и остац Руснак – Олена Папуґа” и Союз Руснацох Українцох Сербиї, котри предводзел Йоаким Грубеня. Дю. В.

ПЕЙДЗЕШАТ РОКИ ДРАМСКОГО МЕМОРИЯЛУ ПЕТРА РИЗНИЧА ДА ДЇ

ЗА ЮВИЛЕЙ КНЇЖКА Прешлого пиятку видрукована кнїжка „50 роки Драмского мемориялу Петра Ризнича Дядї”, автора Дюри Латяка, хтору прешлей яри, под час отримованя ювилейного Драмского мемориялу, наявел його орґанизатор – Дом култури Руски Кере стур. Кнїжку вєдно видали Дом култури, Завод за културу войводянских Руснацох и НВУ „Руске слово” зоз Нового Саду, а финансийно ю зоз 200 000 динарами потримало и Министерство култури Републики Сербиї.

18 РУСКЕ СЛОВО

Кнїжка у штирох часцох дава прегляд од идеї о порушованю Драмского мемориялу по нєшкайши днї, з преглядом шицких ви вед зе них пред ста вох, биоґрафиями ґлумцох и режисерох и богату часцу з фотоґрафиями котри наста ли на Мемориялу. Кнїжку у 500 прикладнїкох друковала друкарня „Сайнос” зоз Нового Саду, а по словох директора Дома култури Йоакима Раца планую отримац єй промоцию перше у Руским Кере стуре и Новим Садзе, а кед будзе заинтере сованих, и у других штредкох. М. А.

30. НОВЕМБЕР 2018.

НОВЕМБЕР 2018. рок

ЧИСЛО 11

ОДГУКИ * ОДГУКИ *ОДГУКИ * ОДГУКИ * ОДГУКИ* ОДГУКИ Кристина АФИЧ

ЧИ Я ДОСТОЙНА ТВОЇХ СЛОВОХ ПОТЇХИ (Костельниково одгадованє смисла живота у збирки писньох у прози „Писня Богови’”) „Од Тебе зме рушели, ґу тебе ше и врацаме!’” – заключує наш найобразованши Руснак у тедишнїм чаше, хтори виволує тисячи питаня и нєпорозуменя. Чи зме наисце од це рушели? Чи наисце, док придзе час, та ше ґу Це и врациме?

владаре того материялного швета, владаре преходней и знїщивей материї хторей уж ютре нє будзе. Зоз тима думками, вше ше лєм врацам на єдно. Хто владар нас самих, наших шерцох? Кому ше зверюєме кед нє маме нїкого? Хто Тот хто нас вислуха?

Гваря же ши ту, при нас, коло нас, у нас, вшадзи, же Ти з нами у каждей хвильки. Ламем ше медзи розумом и шерцом, чи Ти наисце ту, чи Ци можем вериц, чи ше зверюєм Тебе у чежких хвилькох; чи заш лєм бешедуєм сама зоз собу, у зацменей хижи, давяци ше у океану чежких питаньох, дилемох и страху.

Гваря же Ти любов, же нас Ти слухаш. А ми на твою славу воюєме, забиваме ше и мержиме. Маме потребу ци ше одлужиц, та гоч и на погришни способ. А Ти, можебуц ше лєм припатраш и подшмихуєш нашей слабосци, можебуц ши нїґда анї нє пробовал дотхнуц нашо шерца. Можебуц ци допило кажди раз безуспишно дорушовац нас, док це ми нєсвидомо одруцовали од себе.

Я нємоцна. Я лєм єдно заренко маку, найдробнєйша точочка того швета, и нє лєм я, алє и ти и вона и вон. Ми, як поєдинци, як розлични особи, розличних роздумованьох и одлукох, нє можеме буц владаре того швета. А владар хтошка муши буц. Ми, людзе, маме потребу буц

30. НОВЕМБЕР 2018.

И тераз ше питам, уж припознавам понїзно, кед же ши наисце ту, коло нас, при нас и у нас, чи я достойна твоїх словох потїхи, словох любови. Чи наисце Твойо слова одженю шицок мой страх, церпенє и боль?

РУСКЕ СЛОВО 19

literaturne@ruskeslovo.com

Марина ХОМА

Медитация

ПРЕДСТАВЯМЕ ВАМ Наташа БУНДАЛО МИКИЧ Наташа Бундало Микич народзена 1983. року у Новим Садзе. Дипломовала на Филозофским факултету, одсек – Сербска литература и язик. Пише поезию и прозу, а попри того лекторує и пише рецензиї. Писнї єй обявйовани у часописох, зборнїкох и порталох. Першу кнїжку, збирку поезиї „Ґиневров шепот” обявела 2015. року, другу, роман „Лаґово били ципели” 2016. року, а „Кратки експресо зоз паном”, збирку поезиї того року у виданю Банатского културного центру. Член є Дружтва писательох Войводини и Сцени шицких креативних, а снователь и секретарка Дружтва новосадских писательох.

ЖОВТА ХИЖА

ЄШЕНЬ Сцигла єшень Безплодна, дижджовна, нєма. Помедзи Тебе и нїчого Осамена.

20 РУСКЕ СЛОВО

Указала сом ци место дзе бивам ноци зоз осаменосци виткани од снох безсмертних о якимшик другим щесцу у жовтей велькей хижи жиєм без облакох без дзверох алє полна надїї пущела сом це до жовтей хижи ушейтал ши бояжлїво збачел малюнки збачел икону послужел ше з кнїжку з найвисшей полїчки з кнїжку о поезиї и филозофиї гварел же розумиш чом шпим сама у тей велькей жовтей хижи облапел ши мою осаменосц почувствовал смуток облапел моцно до чола побочкал и на билей хмари пошол зоз кнїжку у руки до стварносци своєй.

ЖВЕРАТКО Моя твар у жвератку Траци фарбу Достава шивидло рокох Котри чуря як писок у клепсидри Преходза през пальци И сцискаю за шию Давя И пробую украднуц Крик души Даремно Шнїг у капкох змива булевари жаждох А идеали остали замкнути У замчку месней заєднїци Помедзи главне єдло и дацо сладке. Оддавна сом престала обчековац Нагоди И „гевто цошка” Цо ше помкнє з места Цо ме помкнє з места А прибита сом як гвозд у латки Нет складаня з другу латку Розбите жвератко. Ище седем роки нєщесца розбите. (Зоз сербского преложела Олена Планчак-Сакач) 30. НОВЕМБЕР 2018.

„Гей, ти! Гей, ти, зоз хторей виходза тоти слова и лїпя ше за папер. Прецо записуєш свойо думки?” – питала ше думка, витрапююци сущносц. „Пробуєм их освидомиц” – одвитовала єй сущносц, предлужуюци зоз своїм иснованьом. „Алє, нє маш дацо мудрейше робиц, як наприклад, старац ше о ютрейшим дню, лєбо, ище лєпше, о цалим тижню хтори пред тобу? Випатра же будзе досц чежки, нє видзи ци ше?” – предлужела друга думка. „Робота ци наисце без вязи, ровно ши вистата, а и шицко це нервує. То анї нє живот. А и гевта шмердзаца ренда у кухнї ци до крива стої, а судзина днями нє помита. Анї тото ци ше нє сце! Цо же, тераз це заш болї глава? Цо думаш кед биш преспала ище єден шлєбодни дзень?” – надовязала ше треца думка. „Добре, маш любов, алє барз важне кед ци шицко друге просекове, най нє повем – ужасне! Вироятно ци и то кедитеди препаднє, та шицки годни повесц же ши подполне премахнуце. Алє, ти то уж и сама знаш, агей? Прецо ми нє одвитуєш? Можебуц сом це нє потрафела, га-га-га?!” – лярмала виреволтована думка. „Можебуц прето же ше ище лєм може розйойчац над своїм бидним животом!” – з подшмихом ше народзела нова думка. „Думала же живот сказка и же ше сни можу витвориц, алє, ниа, – на! – пляску реалносци, га-га- га! Занавше будзеш нєщешлїва!” Сущносц була цихо, алє шицко слухала. Могла скоро меновац думки. Роєли ше коло нєй и так барз гласно коментаровали, упадаюци єдна другей до слова, же им ше сущносц, у єдней хвильки, подполно страцела. Заварла дзвери и вошла до другей просториї. И далєй их могла чуц, алє тераз звук бул приглушени. „Як кед би ме дакеди и мали!” – шмишкала ше у себе сущносц, предлужуюци зоз своїм иснованьом.

Кристина АФИЧ

СТРАЦЕНИ ШВЕТ Война и нємир. Война за власц, нємир як пошлїдок. Празна думка, чарна цмота. Хронїчни страх, мутна драга. Бависко без побиди; у страху, нємоци и болї. Шиве нєбо, щезнуте слунко. Спрети квет, страцени швет.

30. НОВЕМБЕР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 21

literaturne@ruskeslovo.com

Марина ХОМА

Медитация

ПРЕДСТАВЯМЕ ВАМ Наташа БУНДАЛО МИКИЧ Наташа Бундало Микич народзена 1983. року у Новим Садзе. Дипломовала на Филозофским факултету, одсек – Сербска литература и язик. Пише поезию и прозу, а попри того лекторує и пише рецензиї. Писнї єй обявйовани у часописох, зборнїкох и порталох. Першу кнїжку, збирку поезиї „Ґиневров шепот” обявела 2015. року, другу, роман „Лаґово били ципели” 2016. року, а „Кратки експресо зоз паном”, збирку поезиї того року у виданю Банатского културного центру. Член є Дружтва писательох Войводини и Сцени шицких креативних, а снователь и секретарка Дружтва новосадских писательох.

ЖОВТА ХИЖА

ЄШЕНЬ Сцигла єшень Безплодна, дижджовна, нєма. Помедзи Тебе и нїчого Осамена.

20 РУСКЕ СЛОВО

Указала сом ци место дзе бивам ноци зоз осаменосци виткани од снох безсмертних о якимшик другим щесцу у жовтей велькей хижи жиєм без облакох без дзверох алє полна надїї пущела сом це до жовтей хижи ушейтал ши бояжлїво збачел малюнки збачел икону послужел ше з кнїжку з найвисшей полїчки з кнїжку о поезиї и филозофиї гварел же розумиш чом шпим сама у тей велькей жовтей хижи облапел ши мою осаменосц почувствовал смуток облапел моцно до чола побочкал и на билей хмари пошол зоз кнїжку у руки до стварносци своєй.

ЖВЕРАТКО Моя твар у жвератку Траци фарбу Достава шивидло рокох Котри чуря як писок у клепсидри Преходза през пальци И сцискаю за шию Давя И пробую украднуц Крик души Даремно Шнїг у капкох змива булевари жаждох А идеали остали замкнути У замчку месней заєднїци Помедзи главне єдло и дацо сладке. Оддавна сом престала обчековац Нагоди И „гевто цошка” Цо ше помкнє з места Цо ме помкнє з места А прибита сом як гвозд у латки Нет складаня з другу латку Розбите жвератко. Ище седем роки нєщесца розбите. (Зоз сербского преложела Олена Планчак-Сакач) 30. НОВЕМБЕР 2018.

„Гей, ти! Гей, ти, зоз хторей виходза тоти слова и лїпя ше за папер. Прецо записуєш свойо думки?” – питала ше думка, витрапююци сущносц. „Пробуєм их освидомиц” – одвитовала єй сущносц, предлужуюци зоз своїм иснованьом. „Алє, нє маш дацо мудрейше робиц, як наприклад, старац ше о ютрейшим дню, лєбо, ище лєпше, о цалим тижню хтори пред тобу? Випатра же будзе досц чежки, нє видзи ци ше?” – предлужела друга думка. „Робота ци наисце без вязи, ровно ши вистата, а и шицко це нервує. То анї нє живот. А и гевта шмердзаца ренда у кухнї ци до крива стої, а судзина днями нє помита. Анї тото ци ше нє сце! Цо же, тераз це заш болї глава? Цо думаш кед биш преспала ище єден шлєбодни дзень?” – надовязала ше треца думка. „Добре, маш любов, алє барз важне кед ци шицко друге просекове, най нє повем – ужасне! Вироятно ци и то кедитеди препаднє, та шицки годни повесц же ши подполне премахнуце. Алє, ти то уж и сама знаш, агей? Прецо ми нє одвитуєш? Можебуц сом це нє потрафела, га-га-га?!” – лярмала виреволтована думка. „Можебуц прето же ше ище лєм може розйойчац над своїм бидним животом!” – з подшмихом ше народзела нова думка. „Думала же живот сказка и же ше сни можу витвориц, алє, ниа, – на! – пляску реалносци, га-га- га! Занавше будзеш нєщешлїва!” Сущносц була цихо, алє шицко слухала. Могла скоро меновац думки. Роєли ше коло нєй и так барз гласно коментаровали, упадаюци єдна другей до слова, же им ше сущносц, у єдней хвильки, подполно страцела. Заварла дзвери и вошла до другей просториї. И далєй их могла чуц, алє тераз звук бул приглушени. „Як кед би ме дакеди и мали!” – шмишкала ше у себе сущносц, предлужуюци зоз своїм иснованьом.

Кристина АФИЧ

СТРАЦЕНИ ШВЕТ Война и нємир. Война за власц, нємир як пошлїдок. Празна думка, чарна цмота. Хронїчни страх, мутна драга. Бависко без побиди; у страху, нємоци и болї. Шиве нєбо, щезнуте слунко. Спрети квет, страцени швет.

30. НОВЕМБЕР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 21

ПРОМОЦИЇ * ПРОМОЦИЇ * ПРОМОЦИЇ * ПРОМОЦИЇ * ПРОМОЦИЇ * ПРОМОЦИЇ

НАШ ЖИВОТ МАЛИ КЕД ДОПУЩИМЕ ЗЛУ НАЙ ПОБЕДЗИ

У

Народней библиотеки „Данило Киш” у Вербаше прешлого тижня отримана промоция романа Миколи Шанти „Панонска неман”, хтору видал „Дневник АД” Нови Сад. Красне число нащивительох привитал модератор вечара Бранислав Зубович, а о кнїжки, хтора обявена на сербским язику, бешедовали др Радмила Ґикич Петрович, др Валентина Чизмар, Давид Кецман Дако и сам автор, хтори на вецей заводи читал виривки з романа. Шанта з тей нагоди визначел же роман писал пейц роки, а мал потребу написац свойо роздумованя и искуства о злу хторе ше случовало на тих просторох у вецей часових периодох.

– Прето ше роман и вола „Панонска неман”, понеже сом описал вельке зло хторе ше случело 1942. року, Рация у Дюрдьове, у Шайкашкей обласци. То сом чувствовал як длуство спрам свойого дїда хтори страдал у тей рациї, а прецо моя мац цали живот була широтка. Друге вельке зло хторе ше случело, то гевто цо шицки паметаме, останя война на тих просторох. Мал сом автентични материял о людзох хтори страдали у Вуковаре, и вец сом го обробел, и укомпоновал до цалосци. Виглєдовал сом тоти зла и цо ше то случує з людзми кед дожию таку трансформацию. До вчера були приятелє, колеґове, а вец постали нєприятелє. Цо ше то случує з чловеком? То була моя обсесия – гварел Шанта. Др Радмила Ґикич Петрович як редакторка гварела же було праве задовольство сотрудзовац зоз Шантом, и вецей раз повторела же „Панонска неман” шмели роман, написани о правдивих здогадованьох и искуствох хтори урезани до паметаня.

– Кажда подоба з причину достала свойо место у кнїжки, а цалосци, односно приповедки майсторски поробени и наздавам ше же як таки буду жвератко критичарох,

хтори их буду знац вершински означиц и оценїц. Питанє идентитету ше поставя у нєзавидней, чежкей историйней хвильки, под час войни на югославянским просторе, цо источашнє и главни косцанїк романа. А наш юнак роздумує: – Наш живот мали кед допущиме же зло победзи – визначела др Ґикич Петрович и додала же, питаня хтори себе поставя главни юнак еґзистенциялни – як прежиц, як зачувац достоїнство, як церпиц боль, мержню, зло... Як визначела др Валентина Чизмар, автор през роман приказує три розлични часово периоди у Сербиї, односно Югославиї, а тиж так и три просторни рамики, простор Коцур – Вербас, потим Дюрдьов, и на концу Вуковар и околїско.

– Шанта анализує людски характери, и ситуациї дегуманизациї чловека под час войнох. Векшу часц романа обнїма траґична нота, хтора обовязни елемент каждей войни, каждого страданя, алє ше през тоту траґичносц источашнє отвераю и глїбши питаня о смислу людскей еґзистенциї, общим статусу гуманитета у войни – визначела др Чизмар.

– Зоз тим романом витворена лєм часц паметаня на траґични збуваня у чаше кед чловек зоз зраду, твореньом зла другому источашнє понїщує себе, як розумне, думательне, и як Боже єство. Писанє Миколи Шанти о шицким тим прешвечлїве, суґестивне, присне, глїбоко емотивне. А сам початок и конєц романа у знаку триюмфа християнского духу, триюмфа доброго спрам силох зла, над злом хторе настава як пошлїдок мержнї – визначел з тей нагоди Давид Кецман Дако. После промоциї, у вербаскей Библиотеки, публика могла купиц Шантов роман. Ана Маркович

Число ушорела: Олена Планчак-Сакач, подобово прилоги: Владо Няради

22 РУСКЕ СЛОВО

30. НОВЕМБЕР 2018.

kultura@ruskeslovo.com

З РОБОТИ ПРЕДШКОЛСКЕЙ УСТАНОВИ „ЄЛИЦА СТАНИВУКОВИЧ ШИЛЯ” У ШИДЗЕ

ПЕРШЕ ЦАЛОДНЬОВЕ ПРЕБУВАНЄ НА ВАЛАЛЄ

П

Предшколска установа „Єлица Станивукович Шиля” у Шидзе штредком новембра уведла перше цалодньове пребуванє дзецох у єдним валалє у шидскей општини – у Куковцох

редсидатель општини Предраґ Вукович шветочно отворел просториї цалодньового пребуваня понеже локална самоуправа потримала таке намаганє. Од початку школского року родичи вимагали же би у Куковцох, єдним з найвекших валалох у општини, було отворене цалодньове пребуванє у дзецинскей заградки.

– У тей хвильки маме три ґрупи дзецох у цалодньовим пребуваню од седем по 16 годзин, нє лєм зоз Куковцох, алє и зоз Ердевику, та и зоз Кузмину зоз сримскомитровицкей општини. Локална самоуправа препознала потреби занятих родичох и заложела ше же би ше отворело цалодньове пребуванє. Простор зме мали, алє го требало опремиц зоз одвитуюцима посцелками у другим мебльом и бависками за таки возрост дзецох. Заняти и два нови виховательки, а два уж маме у двох ґрупох од 25 дзецох у полудньовим пребуваню – гвари Драґана Свитлица, директорка ПУ „Єлица Станивукович Шиля”. Директорка Свитлица гвари же ше планує у 2019. року отвориц ище єдно цалодньове пребуванє у Морови-

ЗАПРОВАДЗУЮ СОТРУДНЇЦТВО Предшколска установа зоз Шиду успишно сотрудзує зоз подобнима установами на подручу Срима як и зоз Земуном и Чачком, а у планє прешириц сотруднїцтво и споза гранїци.

– Нєдавно сом контактовала з директорку Дзецинскей заградки „Вуковар два” зоз Вуковару, Марину Латинович же бизме сотрудзовали. То би нам дало можлївосц прейґгранїчно сотрудзовац и хасновац такволани ИПА фонди Европскей униї – гвари директорка Свитлица.

30. НОВЕМБЕР 2018.

чу, або Вишнїчеве, дзе вєдно єст вецей як 70 дзеци. И у самим Шидзе у тим року пребуванє дзецох предлужене зоз 15 и 30 годзин по аж 17 годзин и тот проєкт шейсц мешаци финансовало Министерство за демоґрафию. После того часу финансованє виостало, алє ше ознова уключела локална самоуправа и пребуванє место порядних по 15 и 30 годзин тераз тирва по 16 годзин и 30 минути и на таки способ випочитовани потреби родичох. За перше и друге дзецко за цалодньове пребуванє треба видвоїц 3 500 динари, цо виноши 20 одсто од економскей цени, а за треце и штварте дзецко пребуванє безплатне. Нажль, єст менши валали у шидскей општини дзе нєт досц дзеци.

– Нєпреривно провадзиме рижни конкурси и пишеме проєкти до Републики и АП Впйводини и амбасадом у Беоґрадзе. На таки способ зме достали три милиони динари од Министерства правосудства хтори розподзелює средства од уплацених средствох за нєпорушованє каребних поступкох, хтори на моци уж даскельо роки. З тима средставми зме опремели нашу кухню. Маме у будинку у Соту и шесцеро дзеци миґранти хтори ходза до заградки, а у Адашевцох двойо. За тото ище нє доставаме окремни средства. Пробуєме прейґ Комесарияту за вибеженцох и миґрациї, а гуманитарна орґанизация „ЕГО” з Нового Саду нам за тоту намену уплацела 110 000 динари – гвари Драґана Свитлица. Наша собешеднїца додава же у цалей установи єст вкупно 980 дзеци хтори подзелєни до 52 ґрупох. У дальшим планє розвою потреба набавиц єдну комби превозку, потим основац информатични центер за дзеци, як и опреманє єдней просториї за дзеци з окремнима потребами хторих у установи єст 35.■ Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: МАРЯН МАКАЇ ЗОЗ КОЦУРА

МОЯ БУДУЧНОСЦ У СЕРБИЇ Пише: Златко КОЛЄСАР

ЖИВОТНА ШКОЛА – Єден час сом робел и як шанкер у стриптиз бару у Улциню и гоч можебуц чудно звучи, тота робота ми барз помогла у живоце, бо то була добра животна школа у котрей сом упознал велїх людзох и їх характери. Шицки тоти ноцни клуби робели у даяких полулеґалних рамикох, та ше ту сходзели и политичаре, и гевти цо маю бриґи зоз законом, алє и културни, мудри людзе – виприповедал свойо животне искуство Марян Макаї.

Марян Макаї седемдзешатих рокох народзени у Вербаше, а його и старши и младши браца у Чарней Гори, дзе цала фамелия жила док их живот нє приведол до Коцура. Марян бул у велїх державох, алє го до нашей жеми вше цагало. Ту тераз планує и остац, а ту му и єднорочни син Максим

М

акайово фамелийне гнїздо справели на морю, у Улциню у Чарней Гори, гоч Марянова фамелия цага коренї зоз Коцура. Вон нєшка жиє на релациї Коцур–Нови Сад, а обишол нашу планету воздлуж и попрейґа. И праве прето же видзел швета, животне жаданє му же би жил и робел у Сербиї.

– Праве прето же сом обишол велї жеми и континенти, одроснул на морю, нєшка точно знам прецо сцем остац у Сербиї, у жеми котру тримам за свою. Гоч велї веря же индзей лєпше, же трава можебуц индзей желєнша, же мож вецей заробиц, иста правда же и вшадзи треба робиц и прилагодзиц ше ґу условийом у котрих жиєш – гвари на початку наш собешднїк. ОДРОСНУЛ У МУЛТИКУЛТУРАЛНИМ СТРЕДКУ Марянов оцец бул муляр и седемдзешатих рокох зоз супругу зоз Коцура пошли жиц до Улциню, до Чарней Гори дзе теди було роботи. Улцинь нєшка, а и теди, бул населєни зоз мишаним жительством, та попри Сербох и Чарногорцох, було и Албанцох. Марян гвари же нїґда нє почувствовал даяку файту нєцерпеня медзи заєднїцами.

– Одросли зме як и шицки други дзеци, бавели зме ше зоз сушедством, ходзели вєдно до школи, нє було нїяки подзелєня медзи нами на нациї, були зме приятелє и так зме ше справовали. Нєшка то дакому може звучац чудно, алє наисце, ми зоз Албанцами, Сербами, Чарногорцами, нїґда нє мали проблеми. И нєшка мам пайташох

24 РУСКЕ СЛОВО

зоз дзецинства зоз котрима ше чуєм, а и стретаме ше кед пойдзем до Улциню, дзе зме донєдавна мали хижу – приповеда Марян и додава же дзечнє ходзи там, голєм раз рочнє, гоч волї жиц у Сербиї. ПРИМОРЦИ ЖИЮ ЗА СЕЗОНУ Людзе котри жию далєко од моря и свой одпочивок найволя препровадзиц даґдзе на побрежю, задумую же шицки людзе котри жию на морю, у ствари, барз щешлїви бо можунєпреривно буц на морю, а з друго боку, тоти котри жию на морю часто ше до позного лєта анї раз нє окупаю у морю.

– На морю нєт индустриї, шицки приморци жию за сезону и туризем кед маю нагоду заробиц и робиц, та прето вец красну хвилю и туризем хасную же би цо вецей робели и заробели. Дакеди сезона починала у маю и тирвала по октобер, тераз ше дакус пременєло, сезона кратша, та вец ше муши бржей роздумовац и мудрейше ю вихасновац. Людзе котри там жию док нє почнє сезона, лєм о тим бешедую, робя и планую – гвари Макаї, споминаюци барз добрих сушедових, Албанцох, з хторима ше дружели и зоз шицкима дзелєли тото цо мали. Нє научел албански язик, бо гвари же го то нє прицаговало, алє го кельо тельо розуми.

– Мой старши брат Мики знал досц добре, а можебуц зна и тераз бешедовац и розуми албански язик, а мнє язик як язик нїґда нє интересовал. Учел сом нємецки и док сом бешедовал по нємецки знал сом го, а после сом го престал хасновац, гоч и далєй знам и читац, и писац. През роботу 30. НOВЕМБЕР 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

сом научел анґлийски язик – гвари Марян котри после основней школи свойо образованє предлужел у Котору, у приморскей школи дзе ше учел за наутичара на ладї. БОМБАРДОВАНЄ ПРЕТАРГЛО ЙОГО СНИ – После стреднєй школи сом мал пойсц на ладю робиц за тото цо сом ше школовал, аж ми єден Албанєц понукнул и роботу, медзитим, так ше трафело же то було у марцу 1999. року, а кед сом мал одпутовац, даскельо днї пред тим почало бомбардованє у тедишнєй Сербиї и Чарней Гори, та шицки плани були застановени, заварти гранїци и нє пошол сом нїґдзе. После то шицко якош, препадло,а я пошол до войска. Кед сом ше врацел, преселєли зме ше до Коцура и вец сом ту почал глєдац роботу. Робел сом як келнер, шанкер, а вец сом як кухар пошол на свойо перше прейґокеанске путованє на ладї. Були то лєм початки такей файти роботи у Сербиї, нєшка то шицко вельо реґулованше, лєпше и сиґурнєйше як цо було теди. Познєйше сом мал нагоду пойсц и за кадета на ладї за цо сом ше и школовал, а то предусловиє же би ше достало чин официра, медзитим роздумал сом и похопел же почац од початку на 27–28 роки, за таку роботу уж позно – гвари Марян. Нєшка робота на прейґокеанских крузерох барз атрактивна младим котрим то дава нагоду заробиц, алє и видзиц швета. Марянови тиж так така файта роботи оможлївела же би видзел интересантни жеми, зашпоровал пенєж, розвил роботу, а од шицкого цо здобул на путованьох видвоює познанства зоз людзми по цалим швеце. ЗАКОНЧЕЛ ШКОЛУ ЗА СОМЕЛИЄРА – Робел сом на ладї наисце зоз велїма нациями, а кед сом почал, скоро пред 20 роками, було мало людзох зоз наших просторох, аж анї з Европи их нє було вельо. Та, кед сом стретнул єдного колеґу зоз Горватскей, то було таке як кед ше двоме браца стретню после велїх рокох. Кед ши у швеце сам, барз значи кед стретнєш дакого „свойого”. Робел сом велї роботи, зарабял и трошел, алє вельо и учел, и напредовал. Нєшка робим як сомелиєр и тота робота ми ше окреме пачи – гвари Макаї. На ладї Марян почал робиц як кухар, прето же нє знал язик, потим достал роботу, мерковац на людзох на базену, келнерску роботу зме спомли и на концу ше пренашол як сомелиєр.

– Понеже ше на ладї роби зоз паузами, з єдней нагоди сом порушал роботу у Сербиї. Робел сом и зоз склом, алє ми нє ишло, потим сом отворел фотокопирнїцу, предал 30. НОВЕМБЕР 2018.

сом ю за два раз менши пенєж як цо сом уложел, вец сом зоз приятельом отворел и фризерски салон котри тиж нє могол обстац и на концу сом порушал тарґовину зоз козметику прейґ интернету, котра будучносц и затераз ми добре идзе. Нєдавно зме зоз кумом отворели и бутик козметики у Новим Садзе, гоч сом особнє баржей прихилнїк тарґовини прейґ интернету котра роби уж даскельо роки и наисце сом задовольни як ше бизнис розвил. Велї думаю же приватни бизнис лєгко порушац и отримац, алє шицки приватнїки добре знаю же кельо труду, часу и роботи треба уложиц до идеї и самей реализациї и на концу – обстац на тарґовищу и зарабяц. То вообще нє лєгко, алє нє треба одустац – гвари наш собешеднїк. ЛЮБИМ З ПРИЯТЕЛЯМИ ПОПИЦ ДОБРЕ ВИНО Любов ґу вину при Марянови тирва барз длуго, през „сомелиєрску”, роботу упознал наисце барз квалитетни, драги файти вина и научел их комбиновац зоз єдзеньом, а комбинованє єдзеня зоз вином у сущносци и робота сомелиєра.

– Любим тоту роботу, учел сом о тим досц и ище вше учим, а дакус мам и таланту оценїц же яке вино ше склада зоз одредзеним єдлом. Та вец тото свойо знанє и вихаснуєм. Сомелиєре робя лєм у елитнєйших ресторанох, готелох и на ладьох. Єден час сом зберал драги и ридки файти вина, алє тот мой гоби швидко препаднул, бо любим госцох и приятельох дочекац так як швет, та ше шицко швидко попиє. Тераз зберам лєм празни фляши – през шмих гвари Марян. Кед слово о роботи на ладї, Марян Макаї, котри ма єднорочного сина, тераз уж муши роздумовац и о фамелиї, нє лєм о себе, та планує после двох контрактох положиц точку на тоту роботу и дац предносц роботи и животу у Новим Садзе. ■

Троме браца, Мики, Саша и Марян

ҐАЛАНТНИ НЮЙОРЧАНЄ Кед бим могол виберац кадзи пойсц одпочивок, пошол бим до Шпаниї дзе фантастичне место за активни одпочивок на побрежйох. Амстердам город котри тиж на мнє охабел моцни упечаток, понеже дава чувство шлєбоди и опущеносци. Пача ше ми плажи у Акапулку у Мексику, а портуґалска култура, история и добри вина ме окреме фасциную, єднак так як и Нюйорк, котри жиє двацец штири годзини. Нюрочанє нє типични Американци котри патра лєм себе, а и як госцох на ладї их найволїме, понеже охабяю найвекши бакшиш – гвари Марян.

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ ЗОЗ СЛАВКУ ТАМАШ З ВЕРБАСУ

ТАМ ДЗЕ ВОНА, ТАМ ВЕШЕЛЄ

Пише: Ана МАРКОВИЧ

През свой богати роботни вик шпивала соло, у дуету, у хору, танцовала, вежбала аеробик, ґимнастику... шицко тото нє чувала лєм за себе, дзелєла знанє и нєсебично учела других коло себе

С

ЗАПОЧАЛА З АЕРОБИКОМ Под час роботного вику Тамашова часто тримала и школи за танци (такв. „плесни” школи) у Вербаше, за одроснутих, и за дзеци, шицко задармо, и шицко з дзеку.

– Перша сом у Вербаше робела зоз женми, а то бул и початок аеробику у нашим городзе – гвари Тамашова, хтору велї Вербащанки добре паметаю по годзинох аеробику. У „Карпатох” членох учела танцовац сиртаки...

26 РУСКЕ СЛОВО

лавка Тамаш народзена у Коцуре, дзе закончела основну школу, а потим и Ґимназию у Вербаше. Уписала ше на Висшу педаґоґийну школу у Новим Садзе, на напрям за физичне воспитанє, бо теди ище нє Факултет нє бул отворени.

– Було то кус и нєзвичайне пойсц з валалу на школованє у тот час, алє я то любела и була сом упарта – памета Славка и додава же ше шицко добре закончело, а вона свою жадану школу за два роки и закончела. ПРЕПОДАВАЛА ЛЄМ КУС МЛАДШИМ ОД СЕБЕ Такой после Висшей школи достала роботу у истей тей Ґимназиї дзе ше шковала.

– Понеже мойо школованє тирвало лєм два роки, я ище стретала школярох з хто-

рима сом ходзела до школи, лєм кус младших од себе, та сом и им почала преподавац, цо було досц нєзвичайне. Правда, и други мойо школяре були лєм 4–5 роки младши одо мнє – приповеда Славка о першей роботи, а кед пришол час же у стреднїх школох муша робиц професоре зоз факултетом, достала премесценє до Основней школи „20. октобер” дзе препровадзела цали свой роботни вик.

– Барз сом любела свою роботу, уживала сом у нєй, окреме з дзецми, задовольна же можем робиц тото цо любим. Двацец роки сом нє мала салу за физичне возпитанє, та сом наисце мушела вихасновац шицки свойо схопносци, од танцованя по шпиванє – приповеда наша собешеднїца и гвари же и сама перше мушела нащивйовац курс танцох, же би после могла пренєсц на дзеци, а през кариєру робела лєм з дзивчатми.

– Перши дзешец роки зме учели народни кола, так же шицки у школи зна ли тан цо вац, а вец кед то допило и мнє и дзецом, прешли зме на кла сич ни и модер ни танци. Дзеци були барз задовольни и барз любели мойо год зини, нїхто з нїх нє сцекал – поцешена Славка хтора тоти знаня щиро дзецом пре30. НOВЕМБЕР 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

ношела у рамикох физичного воспитаня. Хлапци свойо физичне у тих часох мали на дворе з лабду, а Тамашова за роботу з дзивчатми мала меншу про сторию, ґрамофон и касети... ОДМАЛЮЧКА ЗОЗ ШПИВАНКУ Уж у трецей класи основней школи, наставнїца музичного ю замерковала же зна шпивац, та теди одшпивала свой перши дует. Такой ю вжала и до хорского шпиваня, дзе була наймладша. Шпивала под час цалей основней у хору, а вец и у стреднєй, та и висшей школи, но, тото цо велї знаю, шпиванє Славку провадзи през цали єй живот.

– Кед паноцец Владимир Тимко почал робиц зоз хором у Вербаше, дознал же крашнє шпивам, та ме поволал. Пошла сом, и там сом єден час шпивала. У медзичаше сом ше и одала, народзели ше нашо двоме синове, я ходзела на хор, а мой су-

пруг Мижо чувал дзеци. Медзитим, паноцец чул же и вон крашнє шпива, та волал и його. Од теди шпиваме вєдно у хорох, а о. Тимко од нас справел и перши дует – здогадує ше Тамашова, як и їх перши заєднїцки наступ на „Червеней ружи”. Кед ше хор у Вербаше розишол, члени були поволани до хору до Руского КереИ ШПИВАНЄ И ШТРИКАНЄ стура, дзе Тамашово шпивали тиж и як дуОПУЩУЮ ет, и то нє лєм рок–два, алє 15 роки. Тамашова и у пензиї роби тото цо лю– То були найкрасши часи хорского шпиби. Як гвари: перша любов у живоце єй ваня, кед з нами робел покойни Ириней було шпиванє, вец єй робота, на трецим Тимко, хтори знал цо роби, як роби и барз месце робота у дружтвох, а на штвартим зме го любели.

– штриканє. Дзеци росли, а пара Тамашово шпивала – Мустри берем з интернету, започидзе ґод их волали: у Коцуре, вец и у „Карнам роботу и уж лєдво чекам закончиц патох”, часто и путовали, а наймилша драю, и такой роздумуєм цо далєй, цо наюга им и нєшка одход на Фестивал до Свидтре почнєм. Барз ме опущує – приповеда нїку дзе ше вше чувствую як дома. Славка хтора зошицким у цеку з модер– Я на тим вельким Фестивалу у Свиднима технолоґиями дзе находзи идеї, алє нї ку, на тей велькей сцени, влонї одшпише и дружи, комуникує зоз своїма синава ла соло писню зоз хтору сом ше одпитами од хтори єден у Канади, а други, у тей ла од соло шпиваня. Но, нє зарекам ше же хвильки, у Новим Садзе. нє будзем вецей нїґда шпивац, бо шпивам и далєй, алє як солиста думам же досц. И тот город, тото красне место з добрима людзми, бул праве место же бим закончела свою соло кариєру – приповеда Славка, хтора зоз супругом Михалом шпива у Мишаней шпивацкей ґрупи у Дружтве „Карпати”. Вона ше упарто намага и же би по сле нїх млади дзивчата предлужели шпивац, та зоз фолклору пренашла даскельо дзивчата и прицагла их до шпивацкей ґрупи. Роби з нїма, и то єй нова активносц у хторей барз ужива. А понеже и Славков супруг Михал люби шпивац и танцовац, тоту енерґию вєдно преноша, и добре ше зна: там дзе Тамашово – там музика, там Славку и Михала як дует препознал танци, там вешелє... .■ о. Ириней Тимко

30. НОВЕМБЕР 2018.

ПОЗНАТА ПО РИТМИЧНЕЙ ҐИМНАСТИКИ Славка роками водзела ритмичну секцию и рихтала дзивчата за кажду векшу манифестацию у Вербаше.

– У каждей класи сом мала ґрупу хтора знала танцовац, а поправдзе, тоту часц роботи сом и найволєла. А кед зме достали салу у школи, вельку увагу давали зме ґимнастики, кошарки, одбойки и рукомету. Медзитим, и ту сом найволєла ґимнастику и вежби на партеру – гвари Тамашова, хтора з дзецми наисце знала.

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НЄЗВИЧАЙНЕ СТРЕТНУЦЕ З ПУТНЇКАМИ НА БИЦИҐЛОХ

ПУТОВАНЄ З МИСИЮ

Пише: Оленка ЖИВКОВИЧ

Селин Кан и Александр Будурович ше покус случайно, а можебуц и нароком, застановели у Руским Керестуре на своєй драги з Ренсу по Констанцу. Селина зоз Французкей и народзена є у Ренсу, а Алкес з Румуниї з Чарноморского места Констанца. Упознали ше у Лондону, у Анґлиї, дзе обидвойо робя у своїм фаху

С

У ВАЛАЛЄ До Керестура сцигли так же Селинова покойна шестра була найлєпша пайташка дзивки власней шестри малей шестри Мартини. Понеже малу шестру Мартину того лєта шестра нащивела у Руским Керестуре, згварели ше и випатрало им интересантне зайсц и до Керестура.

28 РУСКЕ СЛОВО

елин и Александр надумали направиц паузу и одпочинуц ше од роботи котра их прицискала, та понеже обидвойо любя гонїц бициґли, надумали же праве на бициґлох злуча два городи зоз котрих су. Селин, котра ма 25 роки, орґанизаторка спортских збуваньох, а найчастейше орґанизує спортски змаганя з коньми. Алекс, 27-рочни инжинєр информатики, и заняти у ИТ сектору.

– Рушели зме зоз Ренсу у Французкей и путуєме по державох до Констанци у Румуниї. Препутовали зме уж 3 200 километри. Тераз зме у седмей держави. Рушели зме од Фанцузкей, потим зме були у Швайцарскей, прешли през Лихтенштайн, Нємецку, Австрию, Словацку, Мадярску, а тераз зме у Сербиї. Маме ище пойсц до Болгарскей, та вец до Румуниї, до Алексового родимого ме ста на Чарним морю. Шицко вєдно маме прейсц през 10 држави – почина бешеду Селин. Селин и Алекс углавним путую коло Дунаю, або даяких других рикох котри у його злїву, же би ше могли кед то мож и окупац у тих рикох, вирайбац дацо, алє и

одпочинуц на побрежю. Нє шпя у готелох, алє под шатром, та им так вельо туньше и практичнєйше, а и шлєбоднєйши су. На бициґлох нє путую по главних драгох, алє путую през мали городи, валали, през природу, коло рикох, же би могли видзиц мали ме ста, озера або даяки будинки, здания на котри наиду на своєй драги и упознаю звичайних людзох. ТРАҐЕДИЯ ИХ ПОРУШАЛА Нє могли зме ше нє опитац як им пришло на розум рушиц на таку драгу? Приповедка анї кус нє приємна и красна як цо би велї подумали. Напроцив. Нагода за тото путованє смутна и траґична, алє и гумана, едукативна и спозорююца. Як Селин приповеда, влонї мала траґедию у фамелиї. Єй ше стра траґично страдала, леґинь ю забил. По сле хованя ше длуго нє могла помириц зоз тим цо ше случело. Почала робиц, алє и далєй була барз смутна, депре сивна и видзела же ше цошка нє добре случує зоз єй животом, же ше нє нє може присподобиц так як би 30. НOВЕМБЕР 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

требало. Сцела цошка иншаке поробиц, вискочиц зоз рутини котра ю прицискала, таргнуц ше...

– И пред тим як ше случела тота траґедия, обидвойо зме жадали реализовац идею и путовац на бициґлох, же бизме злучели нашо родими городи, алє нє знали зме кеди ше то збудзе. А вец сом предложел же то праве тот момент за таку драгу. Маме ище єден циль, окрем того цо зме спомли, а то назберац средства за жени котрим ше случела даяка файта насилства над нїма, чи були физично малтретировани, чи дацо инше, без огляду яка файта насилства ше над нїма случела. Средства зме назберали по драги у Французкей и Швайцарскей. Тераз путуєме же бизме у стретнуцу з людзми обрацели увагу на насилство над женми, же бизме и цале окруженє освидомели о таких страхотох – предлужує приповедку Алекс. То мисия котру себе поставели двойо млади людзе же би спозорели и сензибилизовали дружтво на тот проблем котри ше зявює у шицких жемох. Направели тот крочай же би людзе були свидоми же ше о насилстве у дружтве нєдосц бешедує. Тиж так, Селин жадала же би на тот способ и сама превозишла у себе тото цо ше случело и направела крочай далєй, рушела зоз власним животом напредок. ШВЕТ НАИСЦЕ МАЛИ До Керестура сцигли так же Селинова покойна шестра була найлєпша пайташка дзивки власней шестри малей шестри Мартини. Понеже малу шестру Мартину того лєта шестра нащивела у Руским Керестуре, згварели ше и випатрало им интересантне зайсц и до Керестура.

– Мали зме потераз барз красну хвилю, раз зме лєм були хори пре цошка цо зме поєдли. За два мешаци кельо зме путовали,

30. НОВЕМБЕР 2018.

лєм єдно дополаднє падал диждж, а слунко нас провадзело цалу драгу. Увидзиме як будзе тераз у позней єшенї. Кажди дзень гонїме бициґли 50–80 километри. Барз нам одвитує же можеме путовац як сцеме. Кед слунко зайдзе, розпрестреме шатор даґдзе при даякей води и шпиме, а накадзи слунко швитнє, збераме ше далєй на драгу. Шлєбодни зме, нїч нас нє огранїчує – визначує Селин.

– Бизовно же бизме тото нє могли зробиц кед бизме нє вежбали. Так каждодньово вежбаме же бизме могли витримац тот темпо. Сцеме робиц и на себе, нє лєм путовац. Маме окремни вежби диханя котри помагаю и при екстремним купаню у ляду вжиме, а котри ше практикує у нордийских жемох. Шицко то помага же бизме мали достаточно енерґиї – толкує Алекс. Обидвойо су барз задовольни як их людзе прияли у каждей держави през котру прешли. Дакус маю проблем зоз автами на драги котри на нїх нє барз меркую. Без огляду дзе були, кому ше явели, людзе им сцели помогнуц. Пред тим як пришли до Керестура були у Зомборе, дзе ше им тиж барз пачело, визначую же то барз приємне место и же людзе барз отворени и госцолюбиви. Витворюю прекрасни диялоґ зоз людзми котри упознали и барз ше збогацели зоз стретнуцами. После пребуваня у Зомборе и Керестуре, Селин и Алекс предлужую свою драгу до Нового Саду, та далєй, до Констанци на Чарним морю. На тварох им видно же су задовольни.

– Задумовали зме же тота авантура будзе красне искуство, алє уж зме достали вецей од того цо зме задумали. Упознали зме велїх людзох з котрима зме черали искуства и зоз велїма останєме у контакту. Як випатра нашо путованє мож видзиц на Фейсбуку и Инстаґраму под меном Touring Monkeys – гваря и Селин и Алекс. На концу жадали барз крашне подзековац Мирославови Ковачовому з Керестура котри им помог оправиц бициґлу, бо ше им драгом погубела. Затераз им окреме мило же ту нашли барз добрих людзох и наздаваю же и надалєй буду стретац добри особи пре їх гумани циль.■

СЦЕМЕ БЕШЕДОВАЦ О НАСИЛСТВЕ – Маме ище єден циль, окрем того цо зме спомли, а то назберац средства за жени котрим ше случела даяка файта насилства над нїма, чи були физично малтретировани, чи дацо инше, без огляду яка файта насилства ше случела над нїма. Средства зме назберали по драги у Францускей и Швайцарскей. Тераз путуєме же бизме у стретнуцу з людзми обрацели повагу на насилство над женми, же бизме и цале окруженє освидомели о таких страхотох – предлужує приповедку Алекс.

РУСКЕ СЛОВО 29

ДУХОВНИ ЖИВОТ КИРБАЙ У ҐОСПОДЇНЦОХ

ПОШВЕЦЕНА ОБНОВЕНА НУКАШНЬОСЦ ЦЕРКВИ На швето Собор архистратига Михаила, 21. новембра у церкви у Ґосподїнцох з нашим владиком кир Георгийом Джуджаром преславене храмове швето – Кирбай

А

риєрейску Службу Божу предводзел апостолски еґзарх за грекокатолїкох у Сербиї владика кир Георгий Джуджар, сослужели о. Яков Кулич и о. Владислав Рац, а шпивали члени фамелиї Холошняй, з нїма и домашнї о. Михаил Холошняй и члени Хора „Розанов”. На Служби вирних ше здогадло на подїї кед на нєбе почала война и праведни ангели з архангелом Михаилом зоз силу Божу надвладали побунєних ангелох на чолє з Луцифером. Прето кажда добра християнска мац над своїм дзецком дзе шпи положи образ святого ангела хранителя же би го чувал, помагал и провадзел през живот. ТРЕБА ШЕ МОДЛЇЦ АНГЕЛОВИ – Кажда християнска мац стара ше же би свойо дзеци добре виховала, же би були чесни и хасновити заєднїци. Мац учи дзецко жегнац ше и модлїц молитву Ангелу Божи хранителю мой, ти вше при мнє стой, як воднє так вноци, будз ми вше на помоци – гварел у казанї кир Георгий. Так и Церква, як добра мац, учи о ангелох котри нам помагаю, упутюю нас на добру драгу, шептаю добри думки и провадза до вичного щесца. З тима думками владика повинчовал швето и шицким имени дзень, окреме домашньому о. Михаилови. Кир Георгий тиж подзековал

КОНЦЕРТ ДУХОВНИХ ПИСНЬОХ Дзень пред Кирбайом, вовторок, 20. новембра, по Саночним на котрим було мированє, на 17 годзин у ґосподїнскей грекокатолїцкей церкви концерт духовних писньох отримал православни Хор Сербскей православней Церкви з Ґосподїнцох. Потим друженє предлужене у парохийним доме.

30 РУСКЕ СЛОВО

шицким котри ше старали и допринєсли же би тот Божи храм бул у такей краси и пошвецел обновену нукашньосц церкви.

– Обновена церква випатра прекрашнє, а виполнює душу и цеши же ше роботу приведло ґу концу и же служи шицким за шицко цо потребне – гварел о. Владислав Рац, коцурски парох. ПОДЗЕКОВАНЄ И НАГРАДА На Служби о. Михаил Холошняй подзековал парохияном, фамелиї Салонски, Олґи и єй синови Владимирови, котри финансийно помогли мальованє и прикрашованє нукашнїх мурох цалей церкви.

– Мушим висловиц вельку благодарносц и подзековносц Салонсковим, котри зоз вельку материялну жертву оможлївели же би наш святи храм достал нови и наисце прекрасни випатрунок. Жичиме им кажде добро од Господа Бога, на многая и благая лїта – наглашел о. Холошняй. На Служби парохиянови у служби церковнїка и дзвонара Владимирови Бабийови кир Георгий уручел Припознанє за пошвецене служенє у ґосподїнскей церкви.

– З мацеру сом од дзецинства приходзел до церкви и полюбел ю. Ище теди сом почал помагац, з дзешец роками и потераз служим з вельку дзеку. Мило ми же ше Руснаци сходза у нашей церкви и отримую як заєднїца – гварел Владимир Бабий. На Служби була полна церква з вирнима зоз того валалу, алє було и красне число наших вирних зоз Дюрдьова. Були и о. Славко Байович, православни парох ґосподїнскей церкви и монахинї з нашого Апостолского еґзархату. После святочного обходу коло церкви означованє швета предлужене по обисцох зоз найблїзшима, госцами и приятелями.■ С. Саламун 30. НОВЕМБЕР 2018.

duhovni@ruskeslovo.com

КИРБАЙ У БЕРКАСОВЕ

ШЛЇДЗМЕ ДРАГУ ДОБРИХ АНГЕЛОХ Церква и вирни у Беркасове, 21. новембра, на швето Собор Архангела Михаила, преславели храмове швето – Кирбай. Шветочну Службу Божу предводзел о. Михайло Гарди зоз Метлики зоз Републики Словениї, а солужели осемцме паноцове зоз Апостолского еґзархату за грекокатолїкох у Сербиї, Крижевского владичества и єден римокатолїцки священїк. Апостол пречитала школярка Николина Горняк, а Євангелию о. Данил Задрепко. Церковне шпиванє вирних предводзела Олґица Лукач з Беркасова. Наказовал о. Роман Ступяк, парох зоз Миклошевцох, хтори здогаднул же зли ангели, хтори предводзел Луцифер, сцели доминовац, алє им ше спроцивели добри ангели, хтори предводзел архангел Михаил, и послал их до пекла, а доПРИСУТНИ ПАНОЦОВЕ бри ангели остали провадзиц Бога.

– Бог створел ангели же би му слуКирбайску Службу Божу преджели и запровадзовали його волю. водзел о. Михайло Гарди, а сослуРоздумуйме о нашей вири и о борби жели о. Владислав Варґа, о. Михадобра и зла. Тота борба анї нєшка нє йло Режак, о. Дарко Рац, о. Роман закончена и водзи ше медзи нами. Ступяк з Миклошевцох, о. АлекБог Исус нам дава моц бориц ше сий Гудак, о. Данил Задрепко, о. процив зла, и наградзи нас зоз живо- Владимир Еделински Миколка и том вичним у Царстве Божим. Алє о. Никица Бошнякович, римокато мушиме заслужиц, и жиц по Бо- толїцки паноцец зоз Шиду.

жих заповидох. У наших заєднїцох будуймє любов ґу доброму, а добри ангели нас чуваю у наших животох – гварел о. Роман Ступяк. Домашнї парох о. Владимир Еделински Миколка повинчовал вирним Кирбай и подзековал паноцом же пришли до Беркасова подзелїц кирбайску радосц. Окрем домашнїх, були и вирни зоз сушедних парохийох, та и зоз Републики Горватскей. Вл. Дї.

СТРЕТНУЦЕ „СЛОВО ЖИВОТА ЗА МЛАДИХ” У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ВАЖНА РОДИТЕЛЬСКА ПОТРИМОВКА У парохийним Каритасу у Руским Керестуре всоботу, 24. новембра, отримане стретнуце „Слово живота за младих”, котрому тема була „Кед вас водзи Дух нє под законом сце”. Госцинска була др Валерия Кираль зоз Кули. Пречитани коментар на тему – виреченє св. Павла у хторим понукнуте як по тим мож жиц у каждодньовим християнским живоце. Госцинска бешедовала свойо шведоченє як мацери котра зоз своїм сином Владимиром прешла барз чежки хвильки у його пубертетских рокох. Владимир тиж бул присутни, а вон на предходним Стретнуцу шведочел о тим як ше виборел зоз чежких станох рижних зависносцох и депресиї. Як теди приповедал, тота хтора го виратовала у найчежших хвилькох кед го аж обнїмало и самозабойство, була праве його мац. О тим чежким искустве Киральова на соботовим стретнуцу щиро подзелєла свойо чувства, попатрунки и вредносци хтори ю водзели.

30. НОВЕМБЕР 2018.

– Живот нє може буц без проблемох, и можеме задумац же вон як кед гонїме авто – гварела др Киральова.

– Кед придзе даяки проблем у живоце, як и вожачови на драги, вон треба же би твардо тримал свой кормань и теди ше цошка у вас случи, порушаю ше шицки вашо капацитети же бисце вишли добре з тей ситуациї, або зоз цо меншима пошлїдками. Так и у моїм случаю, у найчежших хвилькох порушала ше у мнє огромна мацеринска любов и борба, пришли ми прави слова у щирей розгварки... И знам же родитель ґу свойому дзецку муши мац приступ зоз шерцом и животну мудросцу з хторима постави гранїци, а нє тельо зоз авторитетнима забранами – наглашела Киральова. Модератор вечара бул Янко Катона, а красне число присутних младих и дакус старших хтори пришли нє лєм з Керестура, алє и з других местох, вихасновали нагоду госцинскей поставиц питаня. У музичней часци на клавиятурох наступел Павле Венчельовски. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. новембра занавше нас зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ДЮРА МУЧЕНСКИ (1940–2018) з Руского Керестура З любову и подзекованьом памятки на Вас буду чувац вашо наймилши, супруга Еуфемия, син Дюра и нєвеста Марча, дзивка Оленка и жец Янко, та унуки Иван, Соня, Александра и Теодора Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. децембра наполня ше шейсц мешаци як занавше престало дуркац шерцо нашей милей супруги, мацери и баби

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Наполнєли ше 40 днї як нє з нами наш мили супруг, оцец и дїдо

ИРИНА СКУБАН з Коцура Твой ошмих, любов и доброту нїґда нє забудземе. Твойо наймилши: супруг Дюра, дзеци Татияна, Мариєта, Ясмина, жец Владимир и унучата NA ZDOGADOVANW Дня 30. новембра наполнюю ше 12 смутни роки як нас зохабел наш мили оцец

МИРОН РАМАЧ (1938–2018) з Руского Керестура

JOAKIM ]UBA[ (7. VII 1920 – 30. XI 2006)

ANA ]UBA[ (17. XII 1922 – 18. VI 2000)

Z lxbovu i po~itovanqom va{o sinove Vladimir i Miroslav zoz fameliymi Spo~ivajce u mire Bo`im!

32 РУСКЕ СЛОВО

Кажда хижа и обисце ма свойо слупи, ти оцец бул главни и ношаци слуп нашей фамелиї як одвичательни, искусни и мудри... Хибиш нам барз... алє барз. Можеме ци лєм подзековац на шицким цо ши нам оможлївел и дал у живоце, як добри, чесни и мудри чловек. Вше нам останєш у думкох, шерцох и молитвох. Твойо наймилши, супруга Мария, син Мирон, дзивка Терезка зоз супругом Радетом и унуки Алекса и Дарко Спочивай у мире Божим!

30. НОВЕМБЕР 2018.

informator@ruskeslovo.com

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. новембра 2018. року занавше нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба

ВЕСЕЛИНА ОРОС народзена Силадї (1931–2018) зоз Кули

МИХАЛ ДОРОЦКИ (1954–2018) з Дюрдьова

Нїґда нє забудземе твойо красни слова и доброту велького шерца котру ши дзелєла шицким коло себе. Твойо наймилши, син Яким, нєвеста Мелания, унукa Геленка зоз супругом Драґаном, и Андрей зоз супругу Марчу, и праунуки Йована, Данило и Анастасия Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. новембра 2018. року занавше нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба

ВЕСЕЛИНА ОРОС народзена Силадї (1931–2018) зоз Кули

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. новембра наполнєл ше Дня 22. децембра наполня ше два роки як нє з нами рок як нє з нами

СЛАВКА МЕДЄШИ ЕЛЕМИР МЕДЄШИ народзена Будински (1940–2017) з Руского Керестура (1941–2016) Красни памятки на Вас чуваю син Юлин, нєвеста Оленка, унуки Ванеса, Мая и Соня Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. новембра 2018. року наполнєл ше рок як нас зохабел наш мили брат и бачи

021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com

30. НОВЕМБЕР 2018.

Красни памятки на його любов вично буду чувац супруга Мира, син Ваня, нєвеста Марина, дзивка Ана, жец Срдян и унучата София, Серґей, Давид и Катарина Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 23. новембра 2018. року у своїм 86. року живота упокоєла ше

ГАНЯ ЧАКАН народзена Баран (1932–2018) з Дюрдьова

Нїґда нє забудземе твойо красни слова и доброту велького шерца котру ши дзелєла шицким коло себе. Твойо наймилши, дзивка Леона, жец Владимир, унука Сенка зоз супругом Срдяном, унук Славко зоз супругу Александру, и праунуки Сара и Соня Спочивай у мире Божим!

OGLA[OVANW

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 24. новембра 2018. року занавше нас зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ЕЛЕМИР МЕДЄШИ (1940–2017) з Руского Керестура Красни памятки на Вас чува шестра Марча зоз супругом и свою фамелию Спочивай у мире Божим!

Красни памятки на ню буду чувац син Мирослав, нєвеста Геленка и син Силви ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 23. новембра 2018. року занавше нас охабела наша мила баба и прабаба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 23. новембра 2018. року занавше нас охабела наша мила баба и прабаба

ГАНЯ ЧАКАН ГАНЯ ЧАКАН народзена Баран народзена Баран (1932–2018) (1932–2018) з Дюрдьова з Дюрдьова Памятку на ню вично буду чувац Памятку на ню вично буду чувац унук Мирко, нєвеста Биляна и прау- унука Сенка, жец Сретен и праунуки Марча и Ганча нуки Арсен и Марко СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. новембра 2018. року наполнєли ше два смутни роки як ше преселєл до вичносци мой учитель и сотруднїк

МИРОН ЖИРОШ (1936–2016)

Красни памятки на вас чуваю Янко Кишов зоз супругу Ану Спочивайце у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 33

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. новембра наполнєл ше рок як нас занавше зохабела наша мила мац, швекра, баба и прабаба

* дзе цо будзе * дзе цо будзе *

ФЕСТИВАЛ МАЛИХ СЦЕНСКИХ ФОРМОХ НА ШЛЇДУЮЦИ ПИЯТОК

ЄЛЕНА МУЧЕНСКИ народзена Москаль (1929–2017) з Коцура Памятку на ню вично буду чувац дзивка Єлена, син Данил, жец Карло, нєвеста Сенка, унучата Саша, Наташа, Сандра, Даниєла и єй мили праунучата Ясминка, Николай, Лара, Шаєн, Лена и Кристина НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 2. децембра наполня ше два жалосни роки як нас занавше зохабела наша мила

Фестивал малих сценских формох „Дюра Папгаргаї”, 16. по шоре, будзе отримани на пияток, 7. децембра, у сали Ґимназиї „Лаза Костич” у Новим Садзе. На репертоаре буду два представи: „Вай-фай принцеза” кулского РКУД „Гавриїл Костельник” хтору режирала Нада Лендєр, и „Жени” студия „АРТ” Дома култури Руски Керестур хтору режирал Владимир Надь Ачим. Фестивал почнє на 19, 30 годзин, а уходнїца кошта 100 динари. Орґанизатор Матка – Дружтво Руснацох Нового Саду – Войводини.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

СЛАВА ПАП (ЯНЬОВА) народзена Роман (1929–2016) з Руского Керестура Нїґда ю нє забуду єй дзивка Мария, жец Янко и унучата Славка, Мирко и Томислав Папянково зоз Нового Саду Най спочива у мире Божим!

ВИШЛО НОВЕМБЕРСКЕ ЧИСЛО „ЗАГРАДКИ” Седмеро школяре руского оддзелєня першей класи у ОШ „Братство єдинство” у Коцуре, зоз свою учительку Валерию Папуґа на насловним боку потвердзую же „Заградка” и далєй будзе мац читачох и сотруднїкох, а як у тей школи означени Дзецински тидзень, дознаце зоз школярских висткох на 2. боку. Стихи о братскей злоги, о єшенї, о дзецинскей любови и о єдней жирафи написали поетове Янко Фейса, Серафина Макаї, Виолета Йович и Мирослав Антич, а у литературней часци и кратки приповедки Братох Ґрим, Ксениї Макаї Орос, Миколи М. Кочиша и єдна стара естонска басна. У „Малей заградки” мали писнї и вельки илустрациї за вифарбйованє, а на трох бокох у рубрики „Школяре авторе” малюнки и литературни роботи сотруднїкох зоз Коцура, Вербасу, Руского Керестура, Дюрдьова, Шиду и Бачинцох. Вредни школярки зоз Руского Керестура описали як було на Рутенияди у Петровцох у Републики Горватскей, а у тей рубрики – Висти зоз школох, найдзеце и вистку о богатей програми з нагоди означованя Дня демократскей култури у Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове. Велї перше глєдаю Забавни боки, а на нїх у тим чишлє єден лавиринт, два слики на хторих треба найсц розлики и ище койцо за розвагу. М. Р.

34 РУСКЕ СЛОВО

о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок проєкта „Обєкт за преробок меса и продукцию месових преробкох поверхносци П+1, П капацитета по 9 т дньово” Ношитель проєкта D.O.O. „ŠTRAND”, Улїца Илариона Руварца 3а, Нови Сад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Обєкт за преробок меса и продукцию месових преробкох поверхносци П+1, П капацитета по 9 т дньово”, на катастерскей парцели 2500, Ченей, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 23. новембра 2018. року принєсла ришенє число VI501-641/18 же потребне преценьованє вплїву застатого стану на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org.rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох з неопрен ґуму. Щици од витру, жими, праху и шпорує на зогриваню. Монтираме и оправяме ролетни, гармониково дзвери, пантлїково фиронґи, мрежи од суньоґох.

060/5088-433 и 025/5827-710

30. НОВЕМБЕР 2018.

ЯВНА МЕДИЙСКА УСТАНОВА „РАДИО-ТЕЛЕВИЗИЯ ВОЙВОДИНИ” (РТВ) Обявює КОНКУРС ФЕСТИВАЛА „РУЖОВА ЗАГРАДКА 2019” Условия конкурсa: 1. Право участвованя на конкурску за нови руски народни шпиванки маю шицки заинтересовани особи (композиторе и текстописателє) державянє Републики Сербиї и странски державянє, з тим, же иста особа може буц коавтор 2 (ДВОХ) шпиванкох. На конкурсу нє можу участвовац члени конкурсней комисиї, котра окончує вибор шпиванкох.

2. Шпиванки котри ше посилаю на конкурс нє шму буц виводзени анї обявени, а муша буц у духу рускей народней музики. Дошлєбодзене приявйоває шпиванкох котри компоновани на иснуюци текст, односно на уж обявени твор зоз обласци поезиї, под условийом же автор текста, односно нашлїднїки, дали согласносц и же исти текст нє хасновани за компонованє и обявйованє музичних творох.

3. Приява на конкурс ше посила по пошти, або особнє, на адресу: ЯВНА МЕДИЙСКА УСТАНОВА „РАДИО-ТЕЛЕВИЗИЯ ВОЙВОДИНИ” Радио Нови Сад – за фестивал „РУЖОВА ЗАГРАДКА 2019” НЄ ОТВЕРАЦ Улїца Иґнята Павласа 3 21000 Нови Сад Приява ше состої з двох ковертох (означени як Коверта 1. и Коверта 2.) у котрих шлїдуюце: – Коверта 1. – нотни запис композициї и текст на руским язику (обидва у трох прикладнїкох), под шифру – Коверта 2. – ришенє шифри, з податками коавторох (композитор и текстописатель): 1. мено и презвиско, 2. адреса, 3. контакт телефон и e-mail. Подношитель прияви одвитує за точносц податкох о шпиванки и коавторох. У случаю же ше хаснує текст уж обявеного твора зоз обласци поезиї, потребне доручиц податки автора текста и согласносц за хаснованє текста пре компонованє музичного твора.

4. Конкурс отворени од дня обявйованя на web сайту www.rtv.rs и у тижньових новинох „Руске слово” до 24. 12. 2018. року. Прияви котри сцигню по завераню конкурса (25.12.2018. року и познєйше), нє буду ше розпатрац.

5. Прияви котри сцигню на конкурс ше нє врацаю. Подношитель прияви нє ма право поцагнуц приявени шпиванки.

6. Од доручених приявох – шпиванкох, Комисия, менована з боку РТВ-а, вибера 16 котри буду виведзени на фестивалу. Кед комисия констатує же нєт достаточне число квалитетних композицийох, можлїве отримованє фестивала и з меншим числом вибраних нумерох. Зоз коавторами шпиванкох, котри буду виведзени, заключує ше контракт. У случаю хаснованя уж обявеного текста/твора з обласци поезиї, контракт подписує автор текста, односно нашлїднїки автора текста.

7. Шицки вибрани шпиванки виводза ше з провадзеньом Народного оркестра (НО) РТВ-а, у аранжману за НО. Аранжерох виключно вибера Музична продукция РТВ-а. Подношитель прияви, односно композитор и текстписатель, можу у прияви предложиц

30. НОВЕМБЕР 2018.

вокалного солисту за шпиванку за котру подноша прияву. Одлуку о вокалному солистови приноши Комисия.

8. З посиланьом прияви на конкурс, подношитель (композитор и текстописатель) дава согласносц же би ше вибрани шпиванки перши раз явно виведли на Фестивалу, преношели/емитовали на програми РНС и ТВВ зоз шицкима познатима модалитетами емитованя, зазначели, умножели и положели до обтоку без огляду на способ умножованя и кладзеня до оботку, зняли на ношачи звука, односно слики и звука, умножели и положели до обтоку без огранїченя у поглядзе числа прикладнїкох. Согласносц ше дава за доручени шпиванки и шпиванки вименєни и преробени з аранжманами за потреби РТВ-а. Права ше преноша як виключни предметно, часово и просторно и по чишлє без огранїченя. РТВ ма право наведзени права пренєсц на треци особи, без потребней согласносци коавторох. Зоз коавторами вибраних шпиванкох ше заключує контракт. Надополнєня за коавторох виноша: – музика: 4 500,00 динари нето – текст: 2 500,00 динари нето – аранжман: 4 500,00 динари нето 9. Фестивал ше отримує 3. марца 2019. року. Кед придзе до вименкох, о точним датуме и тремину учашнїки буду благочасово информовани.

10. Награди котри ше додзелюю на Фестивалу то награди жирия и публики у пенєжней суми и то: – I Нагарада жирия за автора музики (музику/композицию): 20.000,00 динари нето – II Нагарада жирия за автора музики (музику/композицию): 10.000,00 динари нето – III Нагарада жирия за автора музики (музику/композицию): 5.000,00 динари нето – Нагарада жирия за аранжман: 10.000,00 динари нето – Нагарада жирия затекст: 10.000,00 динари нето – Нагарада жирия за интрепретацию: 10.000,00 динари нето – Нагарада публики 20.000,00 динари нето Награда публики ше додзелює за шпиванку и дзеля ю на єднаки часци автор музики, текста, аранжмана и интерпретатор. Награди жирия доставаю ше у зависносци од достатих бодох. Члени жирия додзелюю боди (од 1 до 15) окреме за музику, текст, аранжман и интерпретацию. Награду достава коавтор шиванки, односно интерпретатор зоз найвецей достатима бодами, а у случаю награди за музику/композицию, перши тройо коавторе. Публика гласа писано (на окремним лїстку). Награду достава шпиванка котра достанє найвецей гласи.

11. Шицки додатни информациї мож достац: – на телефон +381 21 210 1761 – на e-mail: rusinska.radio@rtv.rs

ИНФОРМАТОР/СПОРТ ВЕРБАСКИ ВЕЛЕМАЙСТОР МИЛОШ РОҐАНОВИЧ

ПЕРШИ НА ШАХОВСКИМ ТУРНИРЕ У БАРСЕЛОНИ У Барселони од 14. по 18. новембер отримане IV WIUSC (World Inter Universities Championships) змаганє на хторим участвовал и познати вербаски шахиста Милош Роґанович. Роґанович ше на тот завод виборел за перше место у хлопским синґлу, док у екипним змаганю у тиму зоз Миланом Заїчем освоєл друге место. Екипа з штирох членох Високей школи за дїловну економию и поднїмательство, хтору творели Милош Роґанович, Милан Заїч, Мила Жаркович и Лена Миладинович, прешвечлїво найлєпша у ґенералним пласману зоз два перши, єдним другим и єдним трецим местом. Иншак, интернационалному майстрови Милошови Роґановичови 2017. року, на конґресу Шветовей шаховскей федерациї у Атини, официйно припозната велемайсторска титула, зоз чим постал перши велемайстор шаху у Вербаше. А. М. Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Неопланта” а.д., Приморска 90, Нови Сад, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „Станїца за обезпечованє з горивом моторних превозкох” у Новим Садзе, у улїци Приморска 90, на катастерскей парцели число 2342, К. О. Нови Сад IV, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 a, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

ВЕСЕЛИНОВИЧОВ „ГЕТ ТРИК” ФК „Русин” − ФК „Герцеґовец” 3:0 (0:0) РУСКИ КЕРЕСТУР: Русинов стадион на Ярашу, патрачох коло 120. Делеґат на змаганю бул Драґан Марянац зоз Зомбора, судия Неманя Манич зоз Каравукова, а помоцни судийове Людовит Дудок з Ґложану и Станислав Стоячич зоз Товаришева. З Русина жовти картн достал лєм Боян Надь у 59. минути, а з процивнїцкей опомнути троме, у 40, 55. и 77. минути. РУСИН: Михайло Надь, Веселинович, Голик, Малацко, Ланчужанин, Борис Орос (Боднар), Боян Надь, Катона (Будински), Дюканович, Чизмар (Деян Надь) и Гарди. У петнастим колє Подручней фодбалскей лиґи Зомбор ФК „Русин” бавел на домашнїм терену на Ярашу дзе дочекал госцуюцу екипу ФК „Герцеґовец” зоз Ґайдобри. Гоч ше на змаганю обчековало сиґурну побиду Русина, процивнїцка екипа ше барз добре тримала скоро по сам конєц. Слабши старт домашнїх и лєпши як обчековани процивнїцкей екипи означел нєдзельове змаганє, алє праве теди кед уж випатрало же ше резултат з полчасу пресликує на конєчни, ґол за Русин посцигнул Веселинович котри бул и стрилєц шицких трох ґолох. Поентирал у 70, други у 82, и треци у 90. минути. Перши ґол посцигнул кед ше сам пребил по правим боку и директно потрафел процивнїцку мрежу, а за други и треци му асистирал Дюканович. Резултату без ґолох аж по 70. минуту сиґурно же допринєсол и диждж, алє як нє одуставала публика, так ше злєпшало и бависко русинових фодбалерох котри бавели з намиру – победзиц. Треба надпомнуц же екипа Гер-

цеґовца пришла у скромним составе без замени за бавячох, цо сиґурно же уплївовало на таки резултат, а ґу тому то и екипа котра ше находзи у другей часци таблїчки, прецо домашня публика обчековала таки резултат ище у першим полчаше. Пред керестурскима фодбалерами жимска пауза и оддих понеже закончена єшеньска полусезона, а до ярнєй полусезони уходза як моцна другопласована екипа на таблїчки, маю 30 боди и позитивну ґол розлику од 22 ґоли. Перше место затримал ФК „Стари ґрад” з Бачкей Паланки котри ма лєм єден бод и два ґоли вецей, а котри озбильни претендент на Войводянску лиґу. Трецепласована екипа „Войводини” з Товаришева ма тиж 30 боди, алє меншу ґол розлику. Сумируюци упечатки, з по сцигнутим задовольни шицки, нова Управа клубу, бавяче, тренер, та и вирна публика. М. Дж.

ЖРК „ВЕРБАС”

„ВОВЧИЦИ” ЗВЛА ДАЛИ „ЖЕЛЕЗНИЧАР” З ИНДЇЇ У гали Центра за физичну културу „Драґо Йовович”, пред двома викендами, рукометашки Вербасу на своїм терену одбавели змаганє осмого кола Супер Б рукомет-

36 РУСКЕ СЛОВО

ней лиґи Сербиї процив рукометашкох „Железничара” зоз Индїї. Тото змаганє источашнє було и дерби кола, понеже на терену у вербаскей гали наступели два екипи хтори дзелєли перше место зоз ище двома тимами у лиґи. Прето стретнуце було барз значне, екипи були виєдначени на таблїчки, а Вербащанки остали на истей позициї та дзеля перше место, понеже звладали процивнїцку екипу зоз резултатом 19:15. За найлєпшу рукометашку з тей нагоди преглашена Йована Василькович, хтора ґолман и капитен Женского рукометного клубу „Вербас”. Иншак, то була шеста побида за шором популарних „Вовчицох”, а ЖРК „Вербас” у тей хвильки на таблїчки забера 3 место, з истим числом бодох як и два першепласовани екипи, екипа з Панчева и Младежски рукометни клуб Беоґрад. А. М.

30. НОВЕМБЕР 2018.

sport@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СУБОТИЦА

ИСКРА ДРУГИ РОК ЗА ШОРОМ ЄШЕНЬСКИ ШАМПИОН ФК „Панония ИМ Тополя” – ФК „Искра” 1:2 (0:1) ИСКРА: Калинич, Иван, Дрляча, Пєшивац, Дяко- щесце удало ше им дац и тот єден ґол, а єдну красну аквич, Родич, Юрчук, Малацко, Ґаґович, Дамян Ґубаш цию на найлєпши способ закончел Тони Иван и то було и Сердар. Ґоли за Искру: Марян Малацко и Тони 2:0 за Искру. Домашнї ше нє придавали анї после другого приятого ґолу, та пред концом зменшали резултат на 2:1, Иван. Искра до остатнього кола єшеньскей часци сезони у гоч нє мали моци и поровнац, та три боди пошли до КоПодрученей лиґи Суботица вошла зоз лидерскей позициї цура. Искри барз одвитує и резултат Пролетеру зоз Равного котру дзелєла зоз Пролетером зоз Равного Села, та побида процив предостатнєй Панониї була императив, а праве Села котри у Дюрдїну процив истоменней екипи одбавел нєришено 1:1, та Искра осамена на чолє таблїчки дочека тоти, уж напредок достати змаганя найчежше победзиц. Жимна хвиля и чежки терен були очежуюци предусло- ярню часц сезони. Коцурска Искра други раз за шором єшеньски шампивия же би ше до Коцура принєсло шицки три боди, алє Искрово фодбалере витирвали и успишно одбавели тото он у Подручней лиґи Суботица, понеже и прешлого року тиж єшеньску часц сезони закончела на першим месце на змаганє. Бависко у першим полчаше було розтаргане и бавяче таблїчки. У прешлей сезони Искра нє витримала до коннїяк нє могли поставиц свойо бависко и превжац инция- ца, та ю Байша на концу обегла и пласовала ше до Войвотиву, гоч з боку патрене, Искра заш лєм була конкретнєй- дянскей лиґи. Того року будзе тиж чежко затримац тото ша од процивней екипи. Медзитим, же би ше на одпочи- перше место, понеже Войводина зоз Бачкого Ґрадишта ма вок пошло кельо-тельо розтерховано постарал ше Марян лєм єден бод менєй од Искри, а трецопласовани Пролетер зоз Равного Села ма два боди меМалацко котри 5 минути 1. Искра (Коцур) +15 37 боди нєй. Перша, и найвекша спокуса пред концом першого полча2. Войводина (Бачке Ґрадиште) +42 36 Искру очекує такой у першим косу принєсол предносц коцур3. Пролетер (Равне Село) +16 35 лу ярнєй часци сезони кед Искра ским фодбалером. Окрем 4. Раднички 1905 (Баймок) +16 29 будзе госцовац другопласованей ґолу, зоз першого полчасу 5. Нєґош (Ловченац) +11 25 Войводини у Бачким Ґрадишту. треба видвоїц и єдну шансу 6. Виноґрадар (Гайдуково) +5 24 Єшеньску часц сезони Искра котру нє вихасновал штопер 7. Ядран (Фекетич) +5 23 закончела на першим месце на Искри, Родич.

8. Слоґа (Остоїчево) -1 23 таблїчки зоз 37 бодами. Искра ма У другим полчаше дома9. Сутєска (Бачке Добре Польо) -1 20 ґол розлику у лиґи +15. Дала 34 шнї почали бавиц отворенше 10. Дюрдїн (Дюрдїн) -4 16 ґоли, а прияла 19. Одпочивок у намаганю же би на тим зма11. Обилич (Нови Кнежевац) -7 15 будзе тирвац по конєц януара, лєганю дошли голєм до єдного 12. Сента (Сента) -15 14 бо початок фебруара, кед би фодбода. Искра ше ознова трапе13. Напредак (Надаль) -11 13 балере требали почац пририхтола витвориц шансу и дац ґол.

14. Препород (Нови Жедник) -20 11 ваня за другу часц у котрей Чувствовала ше нервоза у ба15. Панония ИМ Тополя -28 10 Искра будзе мац чежки задаток, а виску и Искри требал ище (Панония) то предлужиц у истим ритме и єден ґол же би лєгчейше за16. Пролетер (Нєґошево) -23 7 зазначовац нови побиди. З. К. кончела тото стретнуце. На

МЕДЗИОПШТИНСКА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СРИМ

БИКИЧАНЄ ПИЯТИ

Прешлей нєдзелї, 25. новембра, одбавени стретнуца 15, остатнього, кола єшеньскей часци першенства Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим. Фодбалере ОФК „Бикич” дома бавели нєришено 0:0 процив ФК „БСК” зоз Бешенова. У Вишнїчеве домашнї Гайдук победзел зоз резултатом 7:0 процив Младосци з Будяновцох, а стретнуце претаргнуте у 52. минути. Нєурядово мож дознац же госцуюца екипа нє мала доста30. НОВЕМБЕР 2018.

точно число фодбалерох на лавки за резерви и же нє мала кого заменїц пре покалїченє єдного свойого бавяча. У Куковцох ФК „Обилич 1993” успишно закончел першу часц сезони з побиду 1:0 процив Слоґи з Воґню. На таблїчки ФК „Долнї Срим 2015” перши зоз 39 бодами, Обилич 1993 други зоз 32, Гайдук треци зоз 31 бодом. На штвартим месце Крушедол зоз 30 бодами, а ОФК „Би-

кич” пияти и ма 28 боди. Митрос шести зоз 27 бодами, БСК седми зоз 24, а Слоґа (В) осма зоз 21 бодом кельо ма и Напредак на дзевятим месце. Ґраничар дзешати и Шумар єденасти маю по 20 боди, Фрушка Гора дванаста зоз 18, а Зека Булюбаша тринасти зоз 13 бодами. ФК „Слоґа” ( Ч ) штернаста зоз осем, предостатнї петнасти Фрушкогорец зоз шейсцома и остатня, шеснаста, Младосц зоз лєм двома бодами. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 37

СПОРТ ПРОБЛЕМИ ЛОВАРОХ НА ПОЧАТКУ ЛОВНЕЙ СЕЗОНИ

ВШЕ МЕНЄЙ ПЛЕМЕНЇТЕЙ ДЗИВИНИ Пишу: С. САЛАМУН А. ПАЛАНЧАНИН

Док єдним животиньом „швита”, другим ше „цмеє”, бо ше єдних щици, а других ше таманї. Окрем задовольства хторе понука лов, дюрдьовски ловаре окончую єдну значну роботу. Каждого року читаю дзивину. Односно, чита ше лєм племенїту дзивину як цо заяци, дзиви швинї, сарнї. Число лїшкох, шакалох и других предаторох ше преценює. А их єст вше вецей

ЛОВАРСКИ СОЮЗ Ловарски союз Войводини найорґанизованша нєвладова орґанизация у Войводини. То потвердзую податки о членстве ловарских дружтвох и здруженьох, а тиж так и о обставинох на ловиску. Союз оформени на инициятиву апатикара Йована Дивилда, 1922. року. Теди то бул Союз ловарских дружтвох Войводини. Пан Йован Лакич бул перши предсидатель Союзу, а секретар бул пан Дивилд. Ловарске дружтво „Дюрдьов” нє член Ловарского союзу Войводини, цо спрам предписаньох Союзу дошлєбодзене.

38 РУСКЕ СЛОВО

Стоян Бороя одштрелєл штири шакали

Т

ото пороснуце обачене у остатнїх дзешец рокох. Причини єст вецей, а єдна з нїх и то же ше з оралним вакцинованьом зменшало число защиценей дзвини од збешнєтосци.

– Так ше предлужело живот шицким предатором. З єдного боку збешнєтей дзивини єст вше менєй, менша можлївосц зашнїцованя и ширеня хороти. З другого боку, таки факт звекшал популацию лїшкох, а ище баржей шакалох. Ловаре кельо ґод можу обиходза ловиска, алє як ше указує, то нє досц. Каждого року доставаме податки зоз войводянских ловискох хтори указую же тей дзивини єст вецей. Преценює ше же шакалох на тих просторох єст коло 2 000, а лїшки коло 10 000. Преценьованє ше окончує так же ше поровную податки о заштрелєних шакалох зоз велькосцу поверхносци ловиска – гварел Милан

Новков, шеф фаховей служби у Ловарским союзу Войводини. Подобне гварел и Миле Иванович, фахови сотруднїк за ловство Ловарского союзу Войводини, хтори надпомнул же евидентне пороснуце предаторох на ловискох цалей Войводини. Окреме ше то одноши на лїшки, шакали, а зявюю ше и язавци.

– Шакал ше на нашей териториї зявел пред двацец роками. Од теди по нєшка число шакалох ше барз звекшало. Кельо точно єст шакали, чежко повесц, бо вон ноцна дзивина. Шакали ше рушаю вноци кед правя и найвецей чкоди. Прето ше спрам числа уловених шакалох преценює велькосц популациї тей дзивини. Вшелїяк же нас на численосц шакалох, як и других предаторох, спозорюю и податки о числу племенїтей дзивини, хторей, нажаль на ловискох вше менєй. Кед слово о предаторох мушим 30. НОВЕМБЕР 2018.

sport@ruskeslovo.com

надпомнуц и вельки проблем зоз лїшками хтори ше уж вецей нє боя войсц анї до валалох, анї до городох. На тот факт нас спозорели ловаре зоз Кикинди и Зомбора. Гоч ловаром през цали рок дошлєбодзени лов праве на лїшки и шакали и далєй евидентни проблем зоз їх численим присуством на наших ловискох – гварел Миле Иванович.

ТРЕНИНҐ ПРЕД ПОЧАТКОМ СЕЗОНИ

У ДЮРДЬОВСКИМ ЛОВИСКУ ВШЕ МЕНЄЙ ЗАЯЦИ Сезона лову дзивини у дюрдьовским хотаре почала пред мешацом. Пред тим, т. є. вяри, як и каждого року, дзивина почитана. По достатих податкох, вираховане кельо ше у тей сезони шме одштрелїц дзивини по календаре лова Ловарского союзу Сербиї. У тей созони ше найвецей годно ловиц фазани, бо дюрдьовски ловаре виховали фазанску дзивину у своїх фазанерийох. Кед слово о лову на заяци, годно ше их ловиц лєм два раз док тирва ловарска сезона. Насампредз, же у дюрдьовским ловиску єст вельо предаторох хтори знїщую заяци.

– Заяци єст вельо менєй нє лєм у дюрдьовским хотаре, алє и у цалим реґиону, Войводини, Горватскей и индзей. Ище вше ше утвердзує чом то так. Медзитим, шака ли єст вецей – гварел Владимир Остоїн, предсидатель Ловарского дружтва „Дюрдьов” зоз Дюрдьова. На початку сезони ловар Стоян Бороя з Дюрдьова при Баґичовим салашу у дюрдьовским хотаре у напряме ґу Риту одштрелєл штири шакали, цо ше потераз рид ко слу чо ва ло. Ша кал зоз фа ме лиї псох, часто забива други животинї лєм прето же му ше нашли на драги, а нє прето же є гладни. На тим подручу нє ма природного нєприятеля, а єдини нєприятель му чловек. Млади шакал кед одрошнє одвоює ше и ма свою територию, прето ше швидко териториялно ширя. По природи є барз лукави, ма добре розвите чуло паху и барз добре чувствує кед єст дакого у його околїску. Може задавиц и вельо векшого од себе, як цо сарня. Сезона лову на предаторох, шакала и лїшку, отворена цалей ловней сезони. Но, и таки мири на ловиску нє пременєли обставини, бо их єст ище вельо. Лєм прешлого мешаца у дюрдьовским хотаре одштрелєни осем шакали. БАЛАНСОВАНЄ ЕКО СИСТЕМИ – Шакала нам ше удало одштрелїц и у лєшику ґу Новому Саду, алє наш ловар Стоян од штре лєл на й ве цей. По ста вел замку, охабел мамок, гевто цо шакал лю30. НОВЕМБЕР 2018.

Миле Иванович, фахови сотруднїк за ловство у Ловарским союзу Войводини

би єсц, и чекал го. Интере сантне же у єдним виходу оштрелєл аж штири, цо права ридкосц. Було их шейсц або седем, вон одштрелєл штири и єдного лєм покалїчел. То вельки успих, бо го през дзень ридко кеди мож видзиц. Зоз зменшованьом числа предаторох нашо ловаре ше намагаю отримац природни баланс и на тот спо соб помогнуц швидше окрипенє и звекшанє числа заячей дзивини – гварел предсидатель Остоїн. Лов отворени и на дзиви швинї, и на сарнї. У Дюрдьове ше дзиви швинї лови з чеки, теди минимално троме ловаре муша буц у лову, а сарню ше лови найвецей за потреби домашнього ловарского Дружтва.

Прешлого року дюрдьовски ловаре були домашнї змаганю у цильованю голубох з глїни – „Америкен трап”. Таки змаганя ше oтримує у вецей державох, а учишлює ше го до олимпийскей дисциплини. Штреля ше зоз шейсцох розличних позицийох на мети котри виштрелює машина. По законченю каждого штреляня ловаре меняли позицию з другим ловаром на терену котри мал форму полукруга. „Американ трап” то дисциплина у котрей ловар може вежбац штреляц до мети котра ше руша, прето є добра за пририхтованє сезону лову.

У своєй фазанериї ловаре за тоту сезону виховали тристо фазани, од того одштреля двацец пейц до трицец одсто. Ловиц ше будзе кажди викенд до першей половки януара. По тамаль планую поряднє кармиц дзиви животинї. За децембер плановани лов на фазана кед ше ґу домашнїм приключа и ловаре го сци. У фебруару, як и вше потераз плановане отримованє Ловарского балу. ■

РУСКЕ СЛОВО 39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ПОДАРУЙЦЕ РУСКИ КНЇЖКИ СВОЇМ НАЙМИЛШИМ

кра нов чунск о о АКЦрочна

-30%ИЯ

ПАКЕТ 3 нови кнїжки 1. Taм дзe слунко виходзи, Aгнета Бучко Папгаргаї 2. Дуга над Дунайом, М. Рамач 3. Церень спод нохца, Я. Чапко 4. Капка на концу нохца, Т. Хрин Рончевич цена 840 динари

М. Римар

2. Котульки и ґомбульки, И. Г. Ковачевич

3. Чом ше качка з воду мачка, Ю. Пап

цена 700 динари

ПАКЕТ 2 за старши дзеци,

■ ОВОЦАРСТВО: УКЛАДАНЄ ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ХТОРЕ ШЕ ВИПЛАЦИ

Фото: Вероника Вуячич

ПАКЕТ 1 за младши дзеци, 1. Жвирки у азбуки,

РОК LXXIV ЧИСЛО 48 (3813) НОВИ САД, 30. НОВЕМБЕР 2018.

1. Злагода, С. Макаї 2. Чилаш а без принца, М. Римар

3. Бачвански сафари, Е. Чакан

цена 630 динари

Комплети кнїжкох мож купиц у просторийох НВУ „Руске слово” у Новим Садзе на Булевару ошлєбодзеня 81/7, у Руским Керестуре у просторийох дописовательства на улїци М. Тита 66 (Дукарня, 2 поверх), або прейґ пошти – наручиц на телефон 021 6613 697 Крачунско-новорочна акция тирва по 20. януар 2019. року

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ оволуєме читачох новинох П „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Фотоґрафия: 0192P Фотоґрафия: 0095P

■ ВИК ПРИСОЄДИНЄНЯ