RUSKE SLOVO 48

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ВИШОЛ РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР ЗА 2020. РОК

РОК LXXV ЧИСЛО 48 (3865) НОВИ САД, 29. НОВЕМБЕР 2019.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Тогорочни Руски християнски Календар мож купиц за 500 динари у просторийох „Руского слова” у Новим Садзе, у нашей онлайн кнїжкарнї и при заступнїкох „Руского слова” (информациї на 32. боку)

НВУ „РУСКЕ СЛОВО”

Фото: Вероника Вуячич

УСНИ НОВИНИ

РУ С К И К Е Р Е СТ У Р:

ЧЕРВЕНА САЛА у Доме култури СОБОТА, 30. новембра, на 18 годзин Д Ю РД Ь О В :

КУД „Тарас Шевченко” СТРЕДА, 4. децембра, на 19 годзин

Премиєра представи будзе одбавена 6. децембра 2019. року, у Руским културним центру у Новим Садзе (Йована Суботича 8), у рамикох Руского фестивала малих сценских формох „Дюра Папгаргаї”

■ „СВЯТЕ ПИСМО” НА РУСКИМ ЯЗИКУ, БЛАГОСЛОВ ДО КАЖДОГО ОБИСЦА

ПРИРИХТОВАНЄ ЗА БУДУЧНОСЦ Пише: Ясна КОВАЧ, руководителька финансийно-рахунковoдствених роботох НВУ „Руске слово”, учашнїца Специялистичней програми „Управянє з реґионалним розвойом през ЕУ фонди”

Наисце красне искуство кед єдного звичайного єшеньского

Програма, попри технїчних знаньох, дава увид до способу функдня маце нагоду нащивиц єдну з найкрасших Синаґоґох на ционованя Европскей униї и єй институцийох, принципу роздутериториї Републики Сербиї и другу по велькосци у Европи. мованя европскей администрациї, функционованя реґионалней Терашнї випатрунок того импозантного будинку автентични политики ЕУ, а шицко як пририхтованє за полноправне членвипатрунку яки бул 1902. року, богата нукашньосц, рестауро- ство Републики Сербиї у Европскей униї. Шицки професоре вани шицки склєняни часци дзверох, витражи, лавочки, лу- хтори анґажовани у тим проєкту, наисце жадаю пренєсц свойо стери, швичнїки. Лоґичне питанє хторе ушлїдзи кед видзим искуство и знанє у роботи на ЕУ проєктох. Кед ше им питали дацо таке фасцинантне то же кельо то шицко тото коштало? же чом то робя, їх толкованє було же зоз тим нєсебичним дзеОдвит на тото питанє нам, всоботу, 16. новембра, под час те- лєньом знаня вони себе правя сотруднїкох, а нє конкуренцию. ренскей нащиви Суботици, а у рамикох шестого циклусу Спе- Бо, донаторе сцу же би фаховци водзели проєкти, а таких фациялистичней програми „Управянє з реґионалним розвойом ховцох єст наисце мало. Тайни того „ремесла” ше углавним чува за одредзени круг людзох, а то, през ЕУ фонд” дала координаторка Особне и фахове усовершованє гваря нашо професоре, погришни Синаґоґи Илес Гайналка. Обнову и реконструкцию почали зоз средствох занятих за роботи хтори приходза, приступ. Програми за конкурованє єст барз вельо и ми ше наисце мушиЕвропскей униї, през ИНТЕРЕҐ-ИПА як цо то проєктне финансованє, ме пририхтовац за хаснованє тих Програми прейґгранїчного сотруднїцпредставя єдну ґарадичу висше у средствох хтори наменєни нам, бо кед тва Мадярска – Сербия, а у рамикох професийним розвою поєдинцох, проєкта „Драгоцини камень на ро- а тоти поєдинци зоз своїм знаньом их нє потрошиме ми, вец их Европска уния унапрями даґдзе индзей. зкрижю викох – путованє до чаривнои схопносцами буду и ресурс го швета сецесиї” – DIAMOND, а тиж Особне и фахове усовершованє заи зоз средствох Городу Суботици, по- институцийом хтори свою будучносц нятих за роботи хтори приходза, як видза у проєктним финансованю и цо то проєктне финансованє, предкраїнскей и републичней влади. активним сотруднїцтве з ставя єдну ґарадичу висше у профеЗоз приємним гласом и ошмихом европскима партнерами сийним розвою поєдинцох, а тоти нам жена толковала драгу хтору запоєдинци зоз своїм знаньом и схопняти у Фондациї „Суботицка Синаґоґа” и шицки други, вєдно преходзели же би сцигли ту дзе носцами буду и ресурс институцийом хтори свою будучсу тераз и же би ше у тим цешели. Алє, мой упечаток зоз носц видза у проєктним финансованю и активним сотрудтей бешеди бул же того цо робели з ошмихом було вельо нїцтве з европскима партнерами. менєй од того за цо требало добре викасац рукави и одрек- Хто то проєктни менаджер и хтору роботу вон роби? То нуц ше велїх стварох же би ше дошло до цилю. особа хтора одвичательна за реализованє комплетного проЧи до шицко того цо ми видзиме як приклади добрей прак- єкту. Вона муши точно знац: цо ше точно роби у проєкту, кельо проєкт тирва, кельо точно кошта, кельо точно будзе си и наисце так лєгко дойсц? Гваря же кед маш добру идею и добри тим людзох коло се- ваш заробок и заробок ваших сотруднїкох, хтори ресурси бе, лєм треба буц витирвали, конкуровац за средства на вам потребни же бисце го успишно реализовали. Особа муевропски фонди и раз ци ше уда, та их достанєш. После то- ши комуниковац зоз шицкима особами у тиму, контроловац го ци шицки дзвери буду отворени. Европски проєкти пра- комплетни буджет проєкту, анализовац ризики и розподзева нагода же бизме достали додатни финансийни средства льовац задатки. Проєкти финансовани з фондох Европскей за реализацию наших идейох, алє и за повязованє устано- униї такволани ИПА фонди, представяю вельку нагоду за вох и институцийох на медзинародним уровню. Часто таки шицких цо жадаю роботу хтора креативна, динамична, алє програми вимагаю же би голєм єден партнер на проєкту и добре плацена. ИПА то финансийни инструмент хтори бул зоз териториї Европскей униї. потримує стратеґию преширйованя ЕУ, а чия намена у даШицко тото кед слухаце випатра барз компликоване, а заш лєм, ваню помоци жемом кандидатом, як цо то Сербия, и потенчасто чуєме же велї капитални проєкти уж роками финансова- циялним кандидатом у процесох приступаня до ЕУ. ни зоз ЕУ средствох. Значи же то, заш лєм, можлїве и у Сербиї. Тото цо зоз шицкого можеме заключиц то же у Сербиї акНа едукацийох хтори уж шести рок орґанизує Фонд европских тивне вельке число фондох, алє вони, пре нєдостаточну фароботох” АП Войводини зоз потримовку Покраїнскей влади, а у ховосц и знанє о проєктним менаджменту, нє вихасновани цилю моцнєня капацитетох институцийох з териториї АП Вой- достаточно. Медзитим, мушиме спомнуц и тото же ше проводини, мам нагоду чуц и научиц велї сеґменти писаня и импле- грамски цилї розписаних конкурсох и цилї державних и ломентованя ЕУ проєктох. Попри мнє, тоту едукацию порядно калних политикох часто розиходза. Углавном приоритети и провадза ище и предсидатель Националного совиту Руснацох цилї на хтори ше фокусує Европска уния на вельо висшим Борислав Сакач, директорка Каритасу Нови Сад Анита Ґовля, уровню свидомосци и унапрямени су ґу будучносци, а хтоЗинаида Будински з Нового Саду и ище велї представителє ри- ра нам, можебуц, дакус дальша як другим.■ жних институцийох, углавним з териториї Войводини. Верим Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово” же нам знаня хтори ту здобуваме буду пошвидко хасновац.

2 РУСКЕ СЛОВО

29. НОВЕМБЕР 2019.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Андреа МЕДЄШИ, дописователька зоз Руского Керестура

■ Тижньовнїк 4–5. Сход о образованю на меншинских язикох у Народней скупштини

■ Нашо ме ста 8–9. Активносци Червеного крижа у Кули

■ Економия 10. На Ново садским сайме отримани „Млинпек Експо”

■ Духовни живот 14. Представене Святе писмо преложене на руски язик

■ Култура и про свита 16–18. Зоз „Дньовку” заключена 26. Културна манифестация „Костельникова єшень”

■ Литературне слово 19–21. Tворчосц младих руских авторох

■ Людзе, роки, живот 26–27. Стретнуце: Николина Дудаш зоз Вуковару

■ Информатор

30–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 36–37. Закончена полусезона у нїзших фодбалских лиґох

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши

Насловни бок: Наш владика Георгий Джуджар зоз Святим писмом на руским язику Авторка фотоґрафиї: Вероника Вуячич

З ПЕРШИХ ШОРОХ „ДНЬОВКИ” „Дньовка”, єдина мултимедиялна манифестация за младих хтора учашнїком понука подполну шлєбоду през музику, литературу, танєц, або даяку другу уметнїцку форму виражиц свою особеносц, a як така отримує ше уж 22 роки на керестурскей културней „сцени” и важна є часц „Костельниковей єшенї”. Праве пре свою шлєбодну форму, „Дньовка” ноши дозу таїнственосци, бо патрач скоро нїґда нє може нагаднуц яка будзе шлїдуюца точка, и цо може обчековац по сам конєц програми – квалитетни гумор вшелїяк, талантованих младих тиж так, а вше даєден учашнїк охаби и дацо нєзвичайне, по хторим цаловечарша програма будзе запаметана. Так тогорочну „Дньовку” запаметаме вшелїяк по добрим гумору, квалитетним обробку композицийох, окреме красних женских вокалох, прознима и поетичнима творами, та и по критичних огляднуцох на актуалну политичну сцену, руски теми и животну реалносц. Но, праве таки винїмки представяю „присмачку” по хторей ше госцину памета. Того року, вирни нащивителє „Дньовки” могли замерковац и обачлїво празнєйшу салу Дома култури, та и попри тим же на такей файти манифестацийох, перши шори у публики нїґда нє були резервовани за визначних (читай „старших”) културних дїячох, того року випатра яґод же тото нєписане правило випочитоване. Цо причина тому? Можебуц то подобни синдром котри залапел и други културни збуваня при Руснацох (та и ширше) – пасованє зоз проблемом же зоз чим прицагнуц увагу конзумента култури у обставинох масовней доступносци индустриї розваги. Тиж, було замерковане и одуство учашнїкох зоз других наших местох, та ше з тим випатра „Дньовка” врацела на свой жридлови концепт, кед тирвала два днї (ДвоДньовка), а учашнїки були лєм Керестурци. Но, можебуц єй лєм потребни ширши „менаджмент” и адекватна промоция. Гоч як, почитователє „Дньовки”, млади Керестурци як и їх парняки з других наших местох, кед их и так можебуц уж єст лєм тельо же би виполнєли салу Дома култури, требали би ше частейше „виплєсц” з мрежи интернета и потрудзиц ше зачувац свою автентичну културу и на таки сучасни способ, бо „пасовац” ше зоз шветовима понуканями – напредок страцена битка.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

29. НОВЕМБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ЯВНЕ СЛУХАНЄ О ОБРАЗОВАНЮ НА ЯЗИКОХ НАЦИОНАЛНИХ МЕНШИНОХ

УЧЕБНЇКИ ОДОБРИЦ НА ЧАС, А ВИДАВАТЕЛЬОХ КОНТРОЛОВАЦ На Слуханю найвецей було слова о учебнїкох хтори нє одобрени на час и нє сцигли до школох, о прекладаню учебнїкох и електронских дньовнїкох, у якей мири плани и програми представени у учебнїкох и прецо ше школярох цо факултативно уча мацерински язик вецей нє оценює зоз оцену, алє лєм описно

У

Беоґрадзе пияток, 22. новембра, Одбор за образованє, науку, технолоґийни розвой и информатичне дружтво Народней скупштини Р. Сербиї орґанизовал Явне слуханє на тему „Oбразованє на язикох националних меншинох”. Спред нашей рускей заєднїци присуствовали Мелания Римар, предсидателька Одбору за образованє Националного совиту Руснацох, учительки, наставнїци и представнїки школох и школских одборох зоз Руского Керестура, Коцура и Дюрдьова, Олена Папуґа, народна посланїца и член Одбору за образованє, науку, технолоґийни розвой и информатичне дружтво Народней скупштини и иницияторкa за отримованє того Явного слуханя. Явне слуханє отворел и присутних привитал др Муамер Зукорлич, предсидатель Одбору за образованє, науку, технолоґийни розвой и информатичне дружтво и з тей нагоди гварел же на тим Явним слуханю задаток шицких присутних же би констатовали цо то тото цо потераз було добре, зочели ше з тим цо нєдобре и далєй го виправяли. Бо, лєм так шицки буду мац заєднїцкого хасну. Потим слово вжала Анамария Вичек, державна секретарка, визначуюци же єст мало держави дзе ше настава одвива 8 националних язикох и настава на ище 8 мацеринских язикох зоз елементами националней култури, и додала же Правилнїк хтори принєшени 2016. року о препознаваню дискриминациї шицких файтох дискриминациї у образовних институцийох, як и правилнїк як ше поступа у случаю дискриминациї хтори принєшени 2018. року, тиж барз значни. ЗАЄДНЇЦКИ ЗАДАТОК – Министерство образованя дава єднаку потримовку и инструкциї шицким националним совитом кед слово о образованю, алє нє треба забуц же положенє национал-

ФАКУЛТАТИВНЕ УЧЕНЄ ЯЗИКА – ОЦЕНА ЛЄМ ОПИСНА? Кед слово о школярох цо факултативно уча руски язик Римарова поставела питанє: – Прецо ше вецей школярох нє оценює зоз оцену, алє лєм описно (визначує ше, або нє визначує) и цо з тим достава цала наша заєднїца? Додаток о рускей меншини єст лєм у руских учебнїкох, а у кнїжкох на других язикох го нєт, цо значи же школяре зоз других заєднїцох нїч нє можу дознац о нас, а анї ми о нїх, лєм дацо зоз фолклору. Треба подзвигнуц свидомосц и векшинох и меншинох же би ше приблїжели єдни ґу другим, а то праве мож у образованю.

4 РУСКЕ СЛОВО

них совитох розличне, бо даєдни совити маю свою матичну жем од хторей доставаю додатну потримовку, а даєдни ю нє маю – гварела Вичекова и додала же Министерство образованя добре сотрудзує зоз совитами и потримує думаня хтори вони даваю кед слово о формованю оддзелєньох зоз меншим числом школярох, же би ше таки оддзелєня затримало, а потримує и думаня совитох

хтори маю право виберац видавательох учебнїкох за їх школярох. По єй думаню, значне и же Министерство у остатнїх рокох роби на вкупней реформи образованя, а окреме же ше роби на повязованю истих змистох у рижних предметох. Заєднїцки задаток, за хтори ше тиж указала велька потреба, то же треба вельо вецей прекладац, як скорей. Єден од започатих проєктох зоз ЕУ то же би ше указало кельо и як национални меншини представени у сербских учебнїкох, та ше дошло до податкох же вони углавним представени през фолклор. Тиж, закончена и перша фаза проєкта зоз Совитом Европи о потримовки демократскей култури школох. КОНКРЕТНИ ПРОБЛЕМИ На Слуханю були представнїки 18 националних совитох, хтори бешедовали о добрим сотруднїцтве зоз Министерством образованя, алє и о проблемох зоз хторима ше стретаю и хтори треба цо скорей ришиц у образованю – од предшколских установох по найвисши ступень образованя. Найвецей було слова о учебнїкох хтори нє одобрени на час и нє сцигли до школох, о прекладаню учебнїкох и електронских дньовнїкох и у якей мири плани и програми представени у учебнїкох. У мено Националного совиту рускей националней меншини бешедовала Мелания Римар. Вона информовала о настави хтора ше отримує на руским язику у школох, алє визначела же число дзецох при уписованю до першей класи вше менше. Як проблем хтори ище вше нє ришени, Римарова визначела же у єдней новосадскей 29. НОВЕМБЕР 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

предшколскей установи нє мож ришиц питанє занятосци особи, гоч єст достаточно дзеци хтори ходза на пестованє руского язика.

– Людски ресурси за отримованє настави на мадярским язику єст, алє за нїх нє маме финансийни можлївосци и, поправдзе, проблем же векшина националних совитох препущена сама себе. Векшину учебнїкох видаваю приватни видавательни хижи, окрем авторских, и то наисце зложени процес. За прекладанє учебнїкох хтори Министерство одобри, єст кратки час за прекладанє, та вони нє квалитетно преложени и нє адекватно вилекторовани. Авторски учебнїки пожня, окремни учебнїки за покладанє матури анї нєт, а наставна материя зоз хторей школяре уча, стара и по 30 роки, та треба друковац нови, сучасни – гварела представителька Мадярского националного совиту, и додала же ше зявюю и тести зоз змаганьох хтори нє составя Министерство просвити, а хтори нєквалитетно преложени, та треба анализовац як ше их преклада, як и приручнїкох за матурски испит у фахових школох, хтори мож найсц и на сайту за образованє. И вони тиж, нє комплетно преложени на мадярски, преложени су нєфахово, нє зна ше хто за тото плацени и чом то нє идзе прейґ иституцийох.

НАШ СОВИТ ПОРОБЕЛ СВОЙО, ГЕВТО ДРУГЕ МА МИНИСТЕРСТВО – Република Сербия треба же би ше баржей старала о мацеринских язикох. И без огляду же ше гутори же постоя вельки и мали национални совити, проблеми у образованю маме исти. Национални совит Руснацох ше стара о добрим образованю по руски, кельо му то держава и Министерство образованя оможлївює, алє треба обрациц увагу на главни проблем, а то же спомнуте Министерство нє одобрело на час и нє провадзело роботу видавательох учебнїкох. Министерство муши баржей обрациц увагу на образованє при националних заєднїцох и нє звальовац вину на национални совити хтори на час поробели шицко же би учебнїки сцигли на час до школох – гварела народна посланїца Олена Папуґа.

После викладаньох була дискусия у хторей учасц вжала и посланїца у Народней скупштини Олена Папуґа хтора гварела же нє може прилапиц же ше национални язики и далєй вола меншински язики, кед то мацерински язики националних заєднїцох, а Министерство образованя треба же би вецей сотрудзовало з националнима совитами кед слово о образованю. На Явним слуханю бешедовал и др Александар Паїч, окремни совитнїк министра за штреднє образованє и воспитанє и образованє одроснутих, як представителє САНУ, а од присутних були и представителє школох, школских одборох, Заводу за видаванє учебнїкох, Педаґоґийного заводу Войводини, Покраїнского секретарияту за образованє, предписаня, управу и национални меншини-заєднїци, представнїки ОЕБС-а, поверенїк за защиту ровноправносци.■ Б. Хома-Цветкович 29. НOВЕМБЕР 2019.

STANOVISKA Пише: Александар САВАНОВИЧ, новинар

КАДЗИ ДАЛЄЙ?

По новинарским задатку сом прешлого викенду мал нагоду провадзиц Реґионални форум младих лидерох у Новим Садзе, на хторим, попри вецей як 200 младих лидерох зоз жемох Заходного Балкану, одно сно тих хтори по поход зеню зоз наших просторох, о заєднїцких перспективох бешедовали и предсидателє Сербиї, Сиверней Македониї и Словениї, премиєрка и премиєр Сербиї и Сиверней Македониї, городоначалнїкове Любляни, Тирани и Нового Саду, як и даскельо амбасадоре державох Европскей униї. Гоч теми углавним були унапрямени на будучносц реґиону Заходного Балкану, хтори облапя Албанию, Сиверну Македонию, Сербию з Косовом, Чарну Гору и Босну и Герцеґовину, насампредз у шветлє (нє)преширйованя ЕУ и идейох як зопрец масовну миґрацию младих хтори ше оталь нєзастановлїво одлїваю на Заход, обачлїве було же ше о будуцим членстве державох реґиону у ЕУ бешедовало осторожно, як о мисиї хтора нє будзе анї пошвидко, анї лєгко витворена. Поправдзе, од наших сиверномакедонских сушедох аж зме чули же ше чувствую знєверени после шицкого цо поробели, рахуюци ту и компромис о мену своєй держави, у надїї же почню прегварки о їх членстве у Униї, алє им зоз Бриселу заш лєм поручене же най и надалєй буду сцерпезлїви. Подобно бешедовали и представителє Албаниї, дзе аж 95 одсто младих сце же би держава вошла до ЕУ, алє и вони на длуготирвацим стенд-баю. Цали реґион, без огляду кельо дахто ма отворени прегваряцки поглавя и кельо роки дава енерґию и ресурси на тот процес, ище вше далєко од Европи. Єдноставно, ЕУ нєшка ма досц свойо бриґи, же би ше попри нїх трапела ище и з нашима. Предсидатель Сиверней Македониї Стево Пендаровски ситуацию аж илустровал з вияву же, кед би нє бул предсидатель, и вон би ше оталь одселєл... Ту конєчно доходзиме на уровень реалней политики и реалного живота, уровня хтори ше нє дотика лєм младих, алє и шицких нас хтори децениями жиєме у наздаваню же будзе лєпше. Очиглядне же ше реґион обраца сам ґу себе, же зме ше з насушней потреби почали повязовац медзи собу, омегчовац гранїци и так формовац нову реґионалну кооперацию комплементарну ґу ЕУ. Визия же би ше на Заходним Балканє путовало, робело и тарґовало шлєбодно, же би ше взаємно припознавало дипломи, компетенциї и здобути званя вшелїяк добра и представя модел отримуюцого розвою цалого реґиону. То би за резултат могло мац, як гваря Европянє, стабилнєйши политични амбиєнт, вецей инвестициї и швидши привредни рост. Медзитим, чи ше шицки тоти добри намири нє роздую уж пред першима виберанками у даєдней з балканских державкох, кед найлєгчейше плювнуц прейґ плота за ище даєднен процент лєбо мандат? Далєй, як оможлївиц же бизме робели и зарабяли до стоїнствено шицки, а нє лєм тоти цо маю щесца, лєбо привилеґию робиц у ИТ лєбо явним секторе? Як зопрец праксу же европски инве ститоре домашнього роботнїка плаца триштири раз менєй як цо европски просек? Як пременїц актуалну реалносц же членска карточка важнєйша од дипломи? На барз вельо таки питаня Реґионални форум ище нє дал одвити. Можебуц и прето на нїм участвовало нємале число младих лидерох хтори оталь, алє жию вонка. Сцу помогнуц, алє ше нє жадаю врациц. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

ОЗНАЧЕНИ ТРИ РОЧНЇЦИ У преполней церкви Вознесения Господнього, внєдзелю 24 новембра, святочно означени три значни рочнїци, або здогадованє на три вельки траґедиї на териториї бувшого Совєтского Союзу, а дзепоєдни и узко повязани зоз нами и нашу Церкву. Насампредз означена 396-рочнїца од траґичней шмерци святого священомученїка Йосафата, грекокатолїцкого владики котри дал живот за єдинство Христовей Церкви, а нєшка є єдини як владика поховани у церкви святого Петра у Риме. У тей церкви поховани лєм римски папове. Його велька слика була виложена у церкви на здогадованє вирним, котри ше му пришли помодлїц. Окрем того, означена 87-рочнїца велькей траґедиї гладомору на України, а тиж и 71-рочнїца од траґичней шмерци др Гавриїла Костельника у Львове 1948. року. З оглядом на тото же ше тей нєдзелї у наших церквох котри ше тримаю Юлиянского календара читало з Євангелиї о обшеднутому зоз дияволом, парох о. Владислав Варґа наглашел важносц и потребу на вельку

осторожносц од зла котре и нєшка присутне, гоч нє на класични способ як за часох Исуса. Тото зло нєшка барз перфидне и спреведаце, и на перши випатрунок цалком позитивне, як цо то було и спокуса диявола Еви котрей вон обецал – отворя ше вам очи, и будзеце як богове, котри знаю добре и зле, а на концу ше зведло на вельки неґативни пошлїдки котри тирваю по нєшка. о. В. В.

ВИСТИ З ОСНОВНЕЙ И ШТРЕДНЄЙ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯКˮ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

УПОЗНАВАНЄ З ВОЙСКОМ На поволанку Штреднєй школи „Петро Кузмякˮ у сотруднїцтве зоз Центром министерства одбрани Зомбор, школяром штвартей класи Ґимназиї и напряму тиристични технїчар нєдавно презентована тема о войску як державней институциї. Презентацию отримал Милинко Дювер зоз спомнутого Министерства, а

тота нова активносц – обучованє гражданох, односно школярох закончуюцих класох штреднїх школох, реализує ше у сотруднїцтве Министерства просвити, науки и технолоґийного розвою и Министерства одбрани Републики Сербиї. На преподаваню матуранти могли чуц общи информациї о тим цо то войско,

яка його улога у дружтве, цо ше планує у случаю войни и яке теди сотруднїцтво шицких институцийох, як мож постац професийни вояк, официр, о наоружаню и опреми и подобне. Тоту презентацию у мено керестурскей Штреднєй школи орґанизовала професорка Леона Сабо, котра задлужена за сотруднїцтво зоз Центром зоз Зомбора.

M. A.

***

ШКОЛЯРЕ НАЩИВЕЛИ „БЕЛАВУ ПТИЦУˮ Школяре рускокерестурскей Штреднєй школи „Петро Кузмякˮ 21. новембра у рамикох гуманитарней акциї нащивели Здруженє МНРО „Белава птицаˮ зоз Кули. У нащиви були школяре ґимназиї III – 2 оддзелєня з оддзелєньским старшином Татяну Колесар и школяре зоз Дому школярох зоз педаґоґиню Любицу Няради. Вони однєсли дарунки за ансамбл „Белавей птициˮ,

понеже були публика на представи и краткей музичней програми хтору пририхтали члени того Здруженя. Медзи ґлумцами бул и Мирослав Виславски зоз Руского Керестура. Керестурска Школа и Здруженє „Белава птицаˮ уж вецей роки барз активно сотрудзую и медзисобно ше нащивюю у рижних нагодох.

M. A.

***

ДАРУНКИ ПЕРШОКЛАСНЇКОМ ОД „УНИВЕРЕКСПОРТУˮ Трицец пецерим школяром першей класи у двох оддзелєньох Основней школи „Петро Кузмякˮ, 20. новембра подзелєни символични дарунки од Фондациї „Универекспортˮ зоз Нового Саду. Фондация хтору основал тарґовински ланєц „Универекспортˮ акцию дарункох першокласнїком витворює у

6

РУСКЕ СЛОВО

сотруднїцтве з Министерством просвити, науки и технолоґийного розвою. Дарунки хтори запаковани до торбичкох за физичне воспитанє, у керестурскей Школи школяром подзелєли директорка Школи Хелена Пашо Павлович и єй помоцнїк Лїляна Фина. М. А.

29. НОВЕМБЕР 2019.

nasomesta@ruskeslovo.com

КИРБАЙ У ҐОСПОДЇНЦОХ

БУЛИ И КРЕСЦИНИ

Фото: Драґана Иванов

На швето Собор Архангела Михаила, 21. новембра у грекокатолїцкей церкви у Ґосподїнцох преславене храмове швето – Кирбай. Кирбайска Служба Божа була на 11 годзин, служели о. Владислав Рац и о. Юлиян Рац, а шпивали члени дюрдьовского Хора „Розанов”, з нїма и домашнї священїк о. Михаил Холошняй. Под час Служби покресцена єднорочна Андєлия Хромиш, од мацери Єлени и оца Бранислава Хромишових зоз Ґосподїнцох. Церква була полна з вирнима, домашнїма и госцами, медзи хторима були и члени Церковного одбору дюрдьовскей грекокатолїцкей церкви и єй вирни, котри традицийно зоз Ґосподїнчанами преславюю їх храмове швето. После святочного обходу коло церкви преслава Кирбаю предлужена у обисцох зоз найблїзшима госцами и приятелями.

Стреду, 20. новембра, вечар пред Кирбайом, на 18 годзин, у церкви у Ґосподїнцох було бдиниє котре служел вербаски священїк о. Алексий Гудак. Шпивали члени фамелиї Холошняй зоз Дюрдьова, з нїма вєдно и о. Михаил Холошняй. После бдиния було мированє. Потим, у парохиялней сали отримана програма пошвецена Павлови Жилникови, архитектови котри проєктовал ґосподїнску грекокатолїцку церкву. Шицких присутних привитал домашнї о. Михаил Холошняй, а о роботи и живоце Павла Жилника бешедовал Дюра Жилник зоз Нового Саду, хторому архитекта Павле бачи, и Владимир Салонски зоз Ґосподїнцох. Отворена и вистава портретох нарисованих зоз клайбасом и тушом и акварели спомнутого архитекти. С. С.

ЗОЗ РОБОТИ ЦЕНТРА ЗА СОЦИЯЛНУ РОБОТУ У ШИДЗЕ

И ПОМОЦ И АНҐАЖОВАНЄ

У Центре за социялну роботу у Шидзе успишно запровадзена програма материялней помоци социялно загроженим гражданом през роботне анґажованє. Кратко поведзене, роботно способни особи хтори питали єднократну помоц за рижни потреби, мушели ю пред тим заробиц. У тих активносцох була анґажована Канцелария за зменшованє худобства при спомнутей установи социялней защити, а вецей податки зме дознали од Недельки Тадич, дипломованей правнїци.

– Мали зме 104 вимоги за набавку основней поживи, а 121 вимогу за огриву. Слово о хасновательох хтори доставю и социялну помоц. Тиж зме мали и вимоги гражданох хтори нє хаснователє социялней помоци, и то дзевец вимоги за набавку поживи и лїкох, и седем вимоги за огриву. То 29. НOВЕМБЕР 2019.

особи хтори маю барз мало пенєжи, алє маю дакус жеми и вец вони нє хаснователє стаємней социялней помоци, алє маю право на єднократну помоц – гварела Неделька Тадич. Спомнути проєкт тирвал шейсц мешаци у сотруднїцтве зоз Здуженьом „Ада” зоз Ади, а под покровительством амбасади Швайцарскей у Беоґрадзе. З тим проєктом у Войводини були облапени дзевец локални самоуправи. У Центру за социялну роботу анализовали спомнути проєкт и його резултати и заключели же су позитивни, бо ше особи хтори питаю помоц чувствую дружтвено хасновити, бо тоту помоц и заробели. Робели у ЯКП „Стандард”, потим у месних заєднїцих кошели траву и отримовали гиґиєну валалох. Годзина роботи коштала 143 динари, а пенєжи ше нє уплацовало особом на

рахунок, алє ше им куповало поживу, огрив, або лїки. Прето ше планує предлужиц таки активносци, а локална самоуправа формовала Канцеларию хтора одлучовала о вимогох. Од активно сцох ище призначуєме же Центер участвовал и на конкурсох за вецей други проєкти, насампред ИПА програми прейґгранїчного сотруднїцтва. Деян Лоґарушич, директор Центра за социялну роботу гвари же ше участвовало у проєкту „Гранїци без гранїцох” за помоц инвалидом кед були елементарни нєпогоди до стати єден чамец як и комби превозка, а локална самоуправа финансує трошки горива за комби превозку (хтора ма специялну платформу) за транспорт инвалидох до здравствених установох, або до установох социялней защити. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ЧЕРВЕНИ КРИЖ У КУЛИ

ЗАНЯТИ И ВОЛОНТЕРЕ ВШЕ У АКЦИЇ У Червеним крижу гваря же анґажованосц Руского Керестура треба похвалїц, як штредок у котрим видно солидарносц, гуманосц, добродзечносц и принципи Червеного крижа. Медзи волонтерками тераз активни Сара Планчак и Марина Надь Пише: Оленка ЖИВКОВИЧ

У

КОМЕРЦИЯЛНЕ ОБУЧОВАНЄ У Червеним крижу єст и комерциялне обучованє за даванє першей помоци за роботодавцох, котри муша мац 2 одсто занятих обучених за даванє першей помоци и у каждей змени муши робиц дахто хто оспособени за першу помоц. За роботи котри менєй ризични обучованє тирва шейсц годзини, а за векши ступень ризику тирва 12 годзини. З тей нагоди кажди роботодавец ше може явиц на телефон 025 722 125.

8 РУСКЕ СЛОВО

кулскей орґанизациї Червеного крижа заняти два особи: секретар Неда Раячич и фахова сотруднїца Бранислава Булут. На проєкту зоз социялно загроженима дзецми анґажовани и Саша Ґолочорбин. У рижних акцийох и проєктох анґажовани и велї волонтере, а медзи нїма и волонтерки зоз Руского Керестура Сара Планчак и Марина Надь.

– Планчакова и Надьова прешли рижни едукациї и помагаю у добродзечним даваню креви и тримаю преподавня у школи у Руским Керестуре. Зоз Керестура вше маме волонтерох котри одвичательни и активни. Парняцки преподаваня єдни зоз значнєйших и на нїх анґажуєме младих волонтерох, як и на других гуманитарних акцийох. Парняцки преподаваня важни, а пракса Чевеного крижа же би обучела младих волонтерох котри буду робиц парняцки едукациї, бо дзеци иншак прилапюю преподаваня котри отримую їх парняки. Нєдавно ше им двом як волонтер придружела и Соня Сабадош – гварела Раячичова. Заняти у Червеним крижу Керестур як штредок можу лєм похвалїц и з нїм маю окремне сотруднїцтво – зоз Основну и Штредню школу, дзе окреме визначую сотруднїцтво зоз педаґоґами. Ту и Месна заєднїца и Дом култури, котри кеди ґод требало помогли, дали просториї и потребни ствари. Нє треба забуц добродзечних давательох и волонтерох. Оценює ше же анґа-

жованосц Керестура треба похвалїц, як штредок у котрим видно солидарносц, гуманосц, добродзечносц и шицки принципи Червеного крижа. АНҐАЖОВАНЯ ОД СЕПТЕМБРА У септембу и окторбу Червени криж Кула бул фокусовани на роботу у основих и штреднїх школох. Септембер почал зоз акцию „Безпечносц дзецох у транспортуˮ, котра и иншак актуална у школох у тим мешацу, кед першокласнїки починаю до школи. З тоту акцию ше намагаю научиц школярох о правилох участвованя у транспорту, же би водзели рахунку о своєй безпечносци. През роботнї дзеци унапрямую и обрацаю увагу яке значне же би почитовали транспортни знаки и же би ше правилно справали у транспорту. Того року акция була зоз школярами од першей по штварту класу, у складзе зоз їх возростом. Мешац солидарносци, октобер, то програмска активносц Червеного крижа у котрей найвецей участвовали школяре школи „Иса Баїчˮ и у котрей дзеци збераю школски прибор за социялно загрожену ґрупу дзецох. Червени криж окреме визначел активносц учительки Єлени Салонтаї и єй оддзелєня. У октобре орґанизована и акция „Обегованє за щешлїве дзецинствоˮ, до котрого були уключени и основни и штреднї школи. То акция гуманитарного характеру, кед 29. НОВЕМБЕР 2019.

mesta@ruskeslovo.com

дзеци купую стартни числа за 50 динари и обегую ше. Приход од того унапрямени на унапредзенє про сторийох Червеного крижа у котрих пребуваю дзеци зоз социялно загрожених фамелийох. З оглядом на тото же ше 18. октобра означує Шветови дзень тарґовини з людзми, з тей нагоди отримани преподаваня и роботнї у основних и штреднїх школох. Волонтере и активисти Червеного крижа означели 1. октобер, Дзень старих, и того дня им госци були хаснователє Ґеронто-

лоґийного центра у Кули, кед им мерали кревов прицисок, уровень цукру у креви, чежину, давали напрямки за квалитетнєйши живот. Саям пенизонерох ше отримує уж други рок, а на штанду Червеного крижа мераю основни параметри и дзеля промотивни материял. Новембер мешац борби процив зависносцох, и активисти и волонтере уж отримали преподаванє у єдней школи, а планую их отримац и у других местох. ДНЬОВО АКТИВНОСЦИ У Червеним крижу єст и простория за половни шмати, хтори гражданє каждодньово приноша, алє ю каждодньово и беру на хаснованє. О тим фахови сотруднїк Бранислава Булут гвари: – Прецо каждодньово? Прето же кед дахто придзе до дохтора, лєбо до Центра за социялну роботу, та гоч и дацо друге покончиц, теди може вжац шмати та29. НОВЕМБЕР 2019.

кой. Хаснователє найчастейше нє маю средства же би приходзели вецей раз до тижня, та зме прето кажди дзень на розполаганю. Наисце, вельо особи ше облєкаю у нас. Ту маме єдну просторию и кухньочку котру зме з часци ушорели зоз проєкта котри финансовала швайцарска Аґенция за розвой – „Инклузия за ромски социялно загрожени дзециˮ, а з часци зоз сотруднїцтвом з локалну власцу. З помоцу того проєкта зме унапредзели нашо просториї. Маме райбачку и сушачку, та особи котри нє маю дзе дома вирайбац шмати

можу присц до нас. Маме ту и купатило, дзе ше дзеци можу присц окупац, поробиц домашнї задатки. Часто маю вигодносци лєпши як дома, а ту ше и чувствую як дома – потолковала Булут. Тераз Червени криж ма 25 хасновательох и нє приходза шицки кажди дзень, и нє источашнє, алє по потреби. Шицко унапрямене за їх социялизацию, же би дзеци були ровноправнєйши зоз своїма парняками. Дзекуюци локалней потримовки, тот проєкт швайцарскей Аґенциї за розвой, гоч нє у такей мири, предлужени и далєй. Жалосне, алє число социялно загрожених ше звекшує. Єст вше вецей заняти особи котри нє спадаю до социялно загорженей катеґориї, алє нє маю достаточни средства же би ше старали о своєй фамелиї. Вони нє можу витвориц свойо права на социялну помоц и прето дзвери Червеного крижа отворени шицким. Кому ґод потребна помоц, кажде може присц и заняти им поможу, або их посовитую. ■

У НОВИМ САДЗЕ

ПАНАХИДА ЗА ЖЕРТВИ ГЛАДОМОРУ У УКРАЇНИ

У Церкви св. Апостолох Петра и Павла у Новом Садзе, 23. новембра, парох о. Юлиян Рац служел Службу Божу и панахиду за жертви гладомору у України 1932–1933. року, кед умарли можебуц и 10 милиони гражданох, а потим шеф Оддзелєня за русинистику на Филозофским факултету у Новим Садзе историчар др Янко Рамач отримал преподаванє на тоту тему. У церкви и на преподаваню були амбасадор України у Сербиї Олександр Александрович зоз супругу, треци секретар у амбасади України Дарина Гариб, предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач, представителє Националного совиту Українцох и предсидатель Союзу Руснацох Українцох Сербиї Боґдан Виславски, хтори и орґанизатор тей подїї. Амбасадор Александрович гварел же о гладомору єст рижни толкованя и пропаґанди, алє єст и факти и документи же бул виволани.

– Од людзох брата кажда пожива, а нє лєм жито. Попри тим, Сталїн систематично депортовал Українцох до Сибиру 1930-их рокох и знїщована интелиґенция. Комунизем ше тераз третира у України як нацизем и предлужиме з декомунизацию у України – наглашел амбасадор Александрович. Историчар др Янко Рамач потолковал же теди совєтским власцом требали послушни людзе.

– Требало викоренїц самосвидомосц и самостойносц, окреме приватнїкох селянох, а источасно и знїщиц релиґию у дружтве и у фамелиї и то ше запровадзовало насилно. Дюра Биндас о тим писал у Календаре. Совєтским власцом нє були важни обични людзе, та жертви були милионски, од 7 до 10 милиони, зависно од проценох и примени статистики – гварел др Янко Рамач. М. Г. К.

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ НА НОВОСАДСКИМ САЙМЕ „МЛИНПЕК ЕКСПО”

ПРОДУКТИ И УСЛУГИ ЗА МЛЇНАРОХ И ПЕКАРОХ

Саям продуктох и услугох за пекарох, млїнарох, кондиторох, цукрарох, маґазинарох, 24. „Млїнарско-пекарски днї” и „Млинпек експо”, отримани од 21. по 23. новембер на Новосадским сайме, а отворел го помоцнїк министра польопривреди Ненад Катанич. На манифестациї участвовали вецей як 40 иножемни и домашнї викладаче зоз осем жемох: Турскей, Италиї, Польскей, Мадярскей, Словениї, Нємецкей, Шведскей, Зєдинєних Америцких Державох и Сербиї.

отвераню Сайма же Сербия вельо зробела у процесу прегваркох зоз Европску унию и же ше Прегваряцки тим, на чолє зоз министерку Ядранку Йоксимович, намага отверац дзвери там дзе ше достава нєврацаюцу помоц, а нє пожички.

– Кед тот процес закончиме швидше и успишнєйше, за нас будзе отворене тарґовище зоз 500 милиони жителями и будземе на нїм конкурентни. Польопривредна и поживова индустрия у Сербиї уж у значней мири дося-

Циль орґанизованя тей манифестациї же би ше почерало искуства и знаня, алє и достало одвити на найактуалнєйши питаня зоз обласци преробйованя жита и муки.

– Тот Саям красна нагода же би шицки заинтере совани видзели найсучаснєйшу опрему у Европи и у швеце. За нас важна и примарна продукция и можеме ме цешиц же того року натлачене коло 2,5 милиони тони жита, зоз 577 000 гектарох, а тей єшенї зашате коло 550 000 гектари и наздавам ше же и надалєй будземе мац добри урожай и вигодну климу. Гевто цо жадаме и на чим наш ресорни министер инсистує, то же бизме унапредзели продукцию и же бизме окремни акцент положели на преробок – гварел на отвераню Сайма помоцнїк министра польопривреди Ненад Катанич. Совитнїк министра за европски интеґрациї Данило Ґолубович, хтори задлужени за три поглавя з обласци польопривреди, гварел на

гла квалитет, конкурентносц и стандард у продукциї, хтори оможлївя же би нашо млїнарски и пекарски подприємства ровноправно наступели на ЕУ тарґовищу – гварел Ґолубович. Вон гварел же ше Прегваряцки тим Сербиї намага мудро зробиц.

– У структуралних фондох вельо векши пенєжи потримовки, слово о милиярдох еврох и, затераз, тот процес идзе у правим напряме. ИПАРД рушел у Сербиї, уж розписани штварта и пията поволанка за миру єден и прейґ ИПАРД-у у тим року маме значне обезпечованє польопривредней опреми и механїзациї – гваре Ґолубович. Помоцнїк министра польопривреди Ненад Катанич гварел же Сербия лидер у реґиону у продукциї житаркох и же ше можеме пишиц зоз примарну продукцию, гектарох и количеством роби у силосох. Орґанизатор манифе стациї „Млинпек завод”, а соорґанизатор Новосадски саям. М.Т.

10 РУСКЕ СЛОВО

ШАТВА У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЖИТО ДОБРЕ СХОДЗИ Шатва жита у керестурским хотаре почала у оптималним аґро року, 5. октобра, а ище вше єст тих цо го планую пошац. На уровню Сербиї, обчекує ше же тото „златнеˮ зарно будзе пошате на коло 500 000 гектари, а медзи керестурскима парастами з рока на рок вше менєй єст тих цо ше опредзелюю за тоту културу. Єдна од причинох то гевто цо и найважнєйше, цена, хтора ше нє меня уж три роки. З другого боку, же би параст дошол до високого урожаю, та з тим мал и даяки заробок, муши уложиц до аґротехнїки хтора подрозумює хемийни средства, квалитетни штучни гной, як и квалитетне шаце, хторе кошта коло 65 динари по кили. За добри урожай потребни прикарми, ту и трошки за гориво и аренду, а з оглядом же финална цена жита нєпозната, нє чежко заключиц прецо у керестурским хотаре зменшани поверхносци зоз житом у одношеню на прешли рок.

– Пририхтованє за шатву жита кус чежше, понеже диждж длуго нє падал, а тоти мали количества хтори спадли, житу нє знача вельо. Жем за шатву жита углавним ше рихтало зоз тарчованьом, такволане редуковане пририхтованє, мало хто зорал жем за жито.

29. НОВЕМБЕР 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

Цепла хвиля, з єдного боку, одвитує житу бо жита хтори на час пошати достали потребне количество влаги и швидко зишли. Медзитим, з другого боку, праве пре таку хвилю зявело ше вельке количество цикадох и ушох на житу хтори преноша вирусни хороти, а хтори можу охабиц пошлїдок на урожай и шлїдуюцого року. То значи же кажде хто на своєй парцели обачи вельке присуство тих чкодлївцох требал би зробиц одвитуюци хемийни третман. Там дзе робене з наше-

ньом хторе пред шатву запрашковане з фунґицидом и инсектицидом, ткв. „Юнта кватро”, ту сиґурно же нє будзе проблеми бо тот инсектицид щици од ушох и нашенє, и жито хторе зишло – толкує аґроном Славко Малацко спред подприємства „Аґрохома” у Руским Керестуре. Жито то роба хтора ма свойо и понуканє и поглєдованє, но затераз ше жито вецей глєда як цо ше го понука. Як додава Малацко, тото цо того року интересантне, то же окрем иножемних сортох почало интересованє и за домашнїм нашеньом зоз новосадского Института за польодїлство и заградкарство.

– У нашим подприємстве зме того року окреме мали вельке поглєдованє домашнього нашеня. Цена того нашеня жита на поли туньша у одношеню на цену нашеня жита иножемних сортох, а зоз добру аґротехнїку и воно може дац добри урожаї – закончує Малацко. У валалє жито мож предац по цени од 18 – 18,5 динари за килограм, а фаховци визначую же у юлию и авґусту того року вивежене 61 000 тони жита по цени од коло 18 динари, а прешлого року вивежене аж 405 000 тони. Так барз зменшани вивоз, а з тим и нїзша цена, єдни з причинох пре хторих ше продукователє оддумую од садзеня жита и опредзелюю за други, профитабилнєши польопривредни култури. Ан. М.

29. НОВЕМБЕР 2019.

ИВАН ШАНДОР ЗОЗ ШИДУ НА ДОЧАСОВЕЙ РОБОТИ У СЛОВАЦКЕЙ РЕПУБЛИКИ

ЗОЗ ПАПЕРАМИ СИҐУРНЄЙША РОБОТА Як и велї млади людзе, нє лєм зоз шидскей општини, алє и зоз цалей Сербиї, Иван Шандор зоз Шиду поглєдал роботне место у иножемстве. Правда, нє же нє було роботи ту, дома, алє приповедка о вельо векших плацох и лєпших условийох роботи и його мотивовали же би пошол до Словацкей Републики. Першираз ше на тот крочай одлучел у авґусту 2016. року.

– Пошол сом до Ґаланти и робел у „Самсунґовей” фабрики телевизорох. Моя робота же бим на концу рухомей траки кладол стиропор на телевизори. Чловек ше през одредзени час звикнє на роботу, алє сом ше после трох мешацох врацел дому. Потим сом 2017. року пошол до варошу Сеница, до фабрики за авто клими, дзе сом тиж робел три мешаци, потим сом направел паузу, врацел

ЛЕҐАЛНА ДОКУМЕНТАЦИЯ Иван Шандор гвари же хто ше одлучи пойсц до иножемства, найлєпше же би себе пред тим обезпечел шицки документи, на основи хторих достанє леґалне пребуванє и роботу. На таки способ ше достава сиґурносц як у пребуваню, так и на роботи и нє муши ше правиц прерви у роботи кажди три мешаци.

сом ше дому и вец назад пошол до Сеници, а потим заш дому пред новим роком – бешедує Иван Шандор о перших искуствох на роботи у иножемстве. Кед после того пришол до Шиду, затримал ше даскельо мешаци же би до Словацкей пошол у маю 2018. року. Нєодлуга, кед му умар оцец, ознова пришол дому. Потрафени зоз оцову шмерцу, концом авґуста 2018. року одходзи ознова до Словацкей до

Иван Шандор

„ДХЛ“ (швидка пошта) медзитим, ту нє прилапел роботу, бо кед видзел яки условия змесценя, одустал од роботи и пришол назад до Шиду. Медзитим, бул упарти кед слово о роботи у Словацкей, алє тиж и свидоми же дацо муши пременїц и же би на роботу пошол зоз шицкима потребнима паперами. Зяри того року пошол ознова до Сеници и поднєсол вимогу за леґалне пребуванє и роботу з поштредованьом єдней аґенциї, а вец ше врацел дому чекац же би папери були покончени, цо ше и случело през лєто.

– Робим ознова у Сеници, у фабрики авто климох, и моя робота же бим приношел часци роботнїком хтори робя на траки. Маме добре змесценє на можебуц 10 минути од фабрики, роби ше осем годзини, а хто сце, може робиц ище додатно штири годзини и вецей заробиц. У фабрики нас єст нє лєм зоз Шиду и шидскей општини, алє и зоз других местох Сербиї, та и України. У хижох нас єст троме, штирме, купатило ма кажда хижа, а кухню вєдно хаснуєме. Доставаме и бони за костиранє, цо нам барз олєгчує пребуванє и трошки, так же мож заробиц, а и пришпоровац пенєж – гвари на концу Иван Шандор. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ВОЧИ ПОСТУ – ХРОМИШOВА ФАМЕЛИЯ ЗОЗ ДЮРДЬОВА

УЖ ДВАЦЕЦ РОКИ РИХТАЮ ЄДЛА З РИБИ

Пише: Сандра САЛАМУН

Побешедовали зме зоз уж познатима и припознатима дюрдьовскима кухарами котри маю длугу традицию рихтаня посних єдлох. Слово о Хромишовей фамелиї. Вони двацец три роки у погосцительстве, а уж двацец роки каждей стреди за свойо муштериї пририхтую єдла зоз швижей риби, пража ю и варя рибову юшку

К

ухаре по фаху, з богатим професийним искуством, син Мирко и мац Леона Хромиш з Дюрдьова, у своїм валалє синоним и асоцияция за стреду, дзень – кед ше у дюрдьовских фамелийох часто посци, то так бо каждей стреди рихтаю єдла з риби. О тим, хтори єдла рихтаю, гражданох информую зоз виписаним понукнуцом на огласней древеней табли опрез погосцительного обєкта. Окрем єдлох з риби, кеди-нєкеди и кед им час дошлєбодзи, варя и шкембичи. Понеже квалитетна и швижа риба драга, а ґу тому ю треба знац порихтац, анї нє чудне же шицко цо уваря вше и попредаю. Виходзи же малочисленим фамелийом и самим особом туньше, алє и вельо єдноставнєйше купиц уж порихтане єдло од нїх. Праве вони и найчастейша муштерия. Єдла з риби поручую и купую и ґаздинї котри нє вични пририхтованю риби, або ше жадаю одпочинуц од вареня и кухнї. Прето стреду вчас рано, уж на петнац до шейсц, у кухнї їх погосцительного обєкта у Ловарским доме Ловарского дружтва „Дюрдьов” опасую фартухи и закасую ру-

12 РУСКЕ СЛОВО

кави. Пририхтую присмачки, желєняву, чисца и режу рибу. Намагаю ше добре балансовац, та їх порциї нє драги гоч хасную квалитетну и швижу рибу.

– Думам же ме отримала цена и квалитет, а видзи ми ше же у остатнї час постало популарнєйше поручовац єдла з погосцительних обєктох, або ресторанох. Ми уж вельо роки вариме и до валалу, пририхтуєме кетеринґ и можем повесц же то вше популарнєйше. Окреме вецей роботи маме кед период Славох, а на Святого Миколая, маме вше поручене порихтац єдла зоз двасто кили риби. Велька то робота и чежка и „напорна”, алє на концу вше добре, окреме же тоти цо поручели задовольни зоз єдлом – гварел кухар Мирко, котри за тоти роки здобул красне число стаємних муштерийох. Праве за нїх стреда асоцияция за смачну пражену рибу и рибову юшку, а то так дзекуюци кухаром Миркови и Леони Хромишовим. За таких ше каждей стреди подрозумює охабиц порцию и з єдного и з другого єдла. Потераз, каждей стреди рихтали двацец килограми риби. Пража ю и вше уваря полни котел 29. НОВЕМБЕР 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

рибовей юшки, а то коло штерацец пейц порциї. И вше шицко попредаю. ВАЖНЕ ПОРИХТАЦ ЄДЛА ЗОЗ ШВИЖЕЙ РИБИ Гоч добру рибу чежко мож купиц, окреме у Дюрдьове, кухар Мирко гвари же у тим периодзе рока, заш лєм ю лєгчейше мож найсц и купиц як влєце, бо влєце треба знац дзе ю мож купиц.

– За тоти роки сом упознал велїх людзох, так же рибу мам од кого купиц у каждим периодзе рока. Познам и велїх рибарох так же мам вибор. Важне ми же би риба була швижа и красна, велька. Нє вредзи кед є дробна, а кед є векша, такой квалитет єдлох з нєй лєпши. Юшка з векшей риби вельо смачнєйша. Нє хаснуєме билу рибу и бастаки. Лєм потьку з котрей рибова юшка барз добра, так же нє мушим докладац и други файти же би смак бул лєпши, з тим же дакеди хаснуєме и харчу. Так и зоз пражену рибу, преважно пражиме потьку, а дакеди и харчу – гварел кухар Мирко Хромиш.

жни два єдноставни факти – же би була швижа, же би док ше пражи нє загорела и же би ше ю пражело у чистим олєю.

– Шицко ми ше сце, и шечкац, и печиц, и вариц. Знам цо ше муши поробиц, та нєт места за тото цо ше люби, а цо нє. Нїч ми нє проблем, лєм тельо же починам забувац, та ту син Мирко же би ме здогаднул, або преверел. Прето важне же ше крашнє ИСКУСТВО И ДЗЕКА – РЕЗУЛТАТ радзиме и вше порадзиме. Любим вариц, а ДОБРЕ ЄДЛО кед єст длугорочна пракса у тей роботи, вец шицко лєгчейше идзе – гварела куЛеона Хромиш зоз Дюрдьова ма седемдзе- харка Леона Хромиш. шат дзевец роки, нарок наполнї пейдзешат Вона тиж гвари и же ше скорейших рокох роки роботного искуства у кухнї и ище вше нє куповало тельо по ресторанох и нє однодзечнє рихта шицки єдла. Синови Миркови шело єдла дому, як у остатанїх рокох. Єдла вше помага, припознава же стреду вше єст з риби од нїх поручую и старши и младши, полно роботи, бо рихтаю єдла зоз швижей вецейчислени и малочислени фамилиї и риби. Син Мирко вше вари рибову юшку, а людзе хтори жию сами, а заєднїцке им же мац Леона ю пражи и рихта додатно цо по- любя рибу и способ на котри ю Хромишово требне. Же би пражена риба була смачна ва- пририхтую, алє и же до Хромишового погосцительного обєкту ґу кухнї приходза з празну, а одходза з ПРОДУКЦИЯ РИБИ ПРОФИТАБИЛНА полну кантичку єдла з риби.

– Пачи нам ше и варена и Продукция риби у рибнякох у Сербиї закрива трецину наших потребох, а други два трецини риби ше увожи. пражена риба, так же уж Под рибняками зоз потьку єст коло 11 000 гектари, а под длуго у нїх поручуєме и купастрмку коло 14 гектари, або тисяч раз менєй. Вкупна пуєме єдзенє, бо смачне продукция риби виноши коло 5 000 тони риби потьки и шицко. Одходзиме до ресто2 000 тони пастрмки, а поє ше вецей як 32 000 тони риби. ранох и на чарди, алє кед У Сербиї шє найвецей троши морску рибу, од сладкей Хромишово порихтаю, воно риби найвецей ше є потьку, а на другим месце калифор- окреме смачне. Поручиме нийска и целова пастрмка. По жительови ше троши ко- вше порциї за два обисца, за ло 2,4 кили риби, цо вельо менєй од розвитих жемох, дзе нашо и за дїда – гварел Иґор ше троши коло 14,5 килограми по жительови рочнє. Барна зоз Дюрдьова. Новинар и публициста Бранислав Ґулан, хтори член – Одвитує ми же рихтаю и Наукового дружтва економистох Сербиї и Национал- же єст купиц готове, та кед ше ного тима за препород Сербиї гвари же продукция ри- зажаднїм риби, найволїм од би у рибаловох остатнїх рокох найпрофитабилнєйша нїх поручиц. Смачне шицко! робота, дзе ша на єден уложени динар зарабя ище єден Вше ше напредок порадзиме, динар и же мож очековац експанзию тей роботи. наволам, та чуєм чи буду ваЗ другого боку, нашо людзе би требали вецей конзумовац риби, як превенцию од хоротох шерца и крево- риц и пражиц, так ми одвитує, вих судзинох, бо зме тераз треци на швеце по шмерци бо вец нє мушим самей себе од кардиоваскуларних хоротох. М.Т. вариц – гварела Златка Колбас зоз Дюрдьова.■ 29. НОВЕМБЕР 2019.

ВШЕ ШИЦКО ПОПРЕДАЮ Кажде хто сце поручиц єдло у Хормишових муши резервовац порцию тот дзень кед ше ю рихта, односно каждей стреди до дзешец, або пол єденастей, при кухарови Миркови на 065/44-161-44. На основи того кельо поручене юшки, а кельо праженей риби, правя план вареня. Єдла готови медзи пол годзини и годзину. Порция рибовей юшки коло пол литри – двасто пейдзешат динари, порция праженей риби зоз двома або трома подковками”, ” зависно од велькосци риби – тристо пейдзешат динари и з ню ше достава и прилог, кромльову шалату зоз цибульку. Того дня велї приду полудньовац до їх погосцительного обєкта у Ловарским дружтве „Дюрдьов”, дзе понукаю комплетну услугу.

РУСКЕ СЛОВО 13

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПРОМОЦИЯ СВЯТОГО ПИСМА У НОВИМ САДЗЕ

БОГ НАМ ПРЕГВАРЕЛ НА НАШИМ ВЛАСНИМ ЯЗИКУ

Н

а промоциї и конференциї за новинарох шицких привитал наш епарх кир др Георгий Джуджар.

– Святе писмо то Боже слово, слово живота, написане под водзеньом Святого Духа. З тим прекладом, Бог нам прегварел на нашим власним язику. Библия нам драгоказ кадзи исц, то правило моралного справованя. Дзекуєм братом др Янкови и Михалови Рамачовим за преклад зоз жридлового старогрече ского язика, членом Библийней комисиї, Славкови Сабови за ґрафични дизайн, Ярославови Папови за друкованє и шицким хтори участвовали у твореню того капиталного дїла. Би блия тре ба же би була у ка ждим оби сцу, нє лєм на полїчки, та прето отворме за ню нашо шерца и души, за нєвичерпне жридло одвитох на шицки найважнєйши питаня у живоце – гварел владика кир Георгий Джуджар. ШОРИК ПО ШОРИК Прекладатель др Янко Рамач надпомнул же робота почала зоз суґестию и помоцу тераз покойного францискана о. др Тадея Войновича.

– Робело ше шорик по шорик, зоз консултованьом велїх помоцних жридлох и совитами наших священїкох. Же би робота ишла, одредзели зме же би кажди дзень требало преложиц голєм по єден бок, без огляду на други обовязки – виприповедал Янко Рамач. Його брат Михал кратко прекоментаровал же то дїло велїх ґенерацийох, а вшелїяк треба мац у оглядзе доприношенє Гавриїла Ко стельника и велїх творительох Руснацох по нєшка, так же руски язик заокружени и розвити, а зоз прекладаньом Святого писма по стал и шветови язик. Парох у Руским Керестуре о. мр Михайло Малацко наглашел же главна робота поробена зоз прекладом Нового завиту, а вєдно зоз Старим завитом, требало и треба барз мерковац же би ше нє викривело виру у хаснованю и толкованю. Прето, барз важна мотивация у хаснованю народного язика, а традиция муши мац одгук Библиї.

14 РУСКЕ СЛОВО

Фото: В. Вуячич

У шедзиску Епархиї св. Миколая у Новим Садзе, 25. новембра, як историйна подїя промововане цале Святе писмо на руским язику. Видруковани 1 000 прикладнїки, а годно их купиц у парохийох, по 3 500 динари, лєбо за 30 еври за иножемство

– Цешим ше же сом учашнїк у тим капиталним дїлу. Видзел сом Божу искру на початку пре кла да ня, а Боже про ви ди ниє при ведло задумку ґу концу. Барз почитуєм и упартосц пре кла дате ль ох – гва рел па рох но во сад ски о. Юлиян Рац, хтори член Библийней комисиї, попри владики др Джуджара, о. мр Михайла Малацка и о. Владислава Раца. Парох о. Владислав Рац з тей нагоди гварел же од дзецинства ро снул з рижнима прекладами церковних кнїжкох, а тераз, зоз тим Святим писмом маме нагоду буц добри дзеци Божо, у правим смислу. ВЕЛЬКИ ТРУД ЗА НАЙВАЖНЄЙШУ КНЇЖКУ Одвичательни за рамики и ґрафични дизайн Славко Сабо, вєдно зоз Татяну Пиксиадес, виприповедал же Святе писмо за друкованє преламовал уж як пензионер, по поради зоз владиком кир Георгийом, на 1 700 бокох, цо вельо, алє труд вредзел за кнїжку як цо Библия. На концу, друкар Яро слав Пап зоз „Maximа graf” зоз Петроварадину наглашел же є тераз барз щешлїви и зоз полним шерцом.

– Було вельо роботи и вельо фази, а на мнє остало финализованє, цо барз велька одвичательносц. Заш лєм, чувствуєм же сом до стал енерґию од других, предходно анґажованих на тим вельким дїлу. Кажди видруковани прикладнїк свойофайтови уникат, бо є робени на стари класични спо соб – заключел Пап. Тираж Святого писма 1 000 прикладнїки, цена 3 500 динари, лєбо 30 еври за иножемство, а купиц их годно на парохийох. Як гварене, интере сованє за Святе писмо по руски уж вельке, окреме у Руским Кере стуре, алє и у иножемстве. ■ М. Горняк Кухар 29. НОВЕМБЕР 2019.

duhovni@ruskeslovo.com

КИРБАЙ У БЕРКАСОВЕ

ПРЕСЛАВЕНА 100-РОЧНЇЦА ПАРОХИЇ На швето Собор Святого Архангела Михаила, у народзе познатше як Михала, 21. новембра вирни у Беркасове преславели храмове швето Кирбай и 100 роки од снованя парохиї 25. мая 1919. року. Архиєрейску Службу Божу предводзел владика кир Георгий Джуджар, а сослужели священїки з нашей Епархиї и зоз Крижевского владичества. У казанї владика визначел же преслава родзеного дня парохиї у Беркасове и 100 роки иснованя вельки дзень и же кажди вирни годзен достац полни одпуст за свойо грихи през молитви, споведз и причасц, бо ше на тот способ сцера шицко цо чловек нєдобре зробел.

– Модлїме ше и за наших предкох хтори нам зохабели тото цо нєшка маме, за нашо духовни и национални коренї, же бизме вєдно крачали под покровительством Архангела Михаила хтори нас провадзи – гварел кир Георгий Джуджар и начишлєл шицких 10 парохох хтори службовали у беркасовскей парохиї од сновяня по нєшка. Домашнї парох о. Владимир Еделински Миколка подзековал владикови же пришол возвелїчац Кирбай и ювилей, а тиж и шицким священїком и вирним. Тоти цо заслужни за розвой и духовни живот беркасовескей парохиї достали грамоти. Отец Еделински придал грамоти Иринки Лазор, Олґици Лука, дзиячки, потим грамоту достала и церковнїчка Драґана Горняк, церковни одборнїк Осиф Ванко, як и Далибор Болдиш зоз Шиду хтори помага беркасовскей парохиї.

Шветочносц була нагода и же би преосвящени владика о. Еделинскийови придал цале Святе писмо по руски хторе вишло зоз друку, и як наглашел, тото капиталне дїло ше пририхтовало 10 роки. Святе писмо достали и штирме парохове зоз Крижевского владичества, хтори були на Кирбаю. На концу епарх мировал вирних хтори достали и обращик як памятку на тот значни дзень. На Богослуженю Апостол читала Николина Горняк, а Євангелию о. Роман Ступяк. Шпиванє предводзели Любица Роман, дзиячка зоз Бикичу и Олґица Лукач зоз Беркасова. У церкви було надосц вирних зоз наших местох хтори предлужели означовац Кирбай у своїх обисцох. Вл. Дї.

КИРБАЙ У КУЛИ

ВЄДНО НА ШВЕТО СВ. ЙОСАФАТА Грекокатолїцка парохия св. Йосафата внєдзелю, 24. новембра, шветочно преславела храмове швето – Кирбай, у присустве єденац священїкох и полней церкви вирних домашнїх и їх госцох. Кирбайску Литурґию на 10 годзин предводзел о. Янко Колошняї зоз Канади, наказовал о. Яков Кулич зоз Коцура, а сослужели парохове зоз наших парохийох зоз Шиду, Коцура, Нового Саду, Руского Керестура и Старого Вербасу, и двоме госци. Домашнї парох о. Дамян Кича ЧСВВ шицких привитал, споведал капелан о. Платон Салак ЧСВВ, а познєйше пришол и римокатолїцки парох зоз Кули. Шпиванє предводзел новосадски дзияк Йовґен Надь и шестри служебнїци. Отец Кулич у казанї по руски и українски здогаднул на живот апостола єдинства св. Йосафата хтори бул монах Василиян и хтори свою мисию заплацел зоз мученїческу шмерцу.

29. НОВЕМБЕР 2019.

– У першим столїтию христова ше Церква седем раз подзелєла, алє ше тото и превозиходзело, а кед ше 1054. року подзелєла на Восточну и Заходну, православну и католїцку, нажаль, нє помирела ше по нєшка. – почал казань о. Кулич, хтори ясно и на розумлїви способ прецагнул нїтку тих давних подїйох хтори и нєшка маю свойо пошлїдки, та вицагнул порученє и за нєшкайших вирних, и у кулянскей парохиї. Вон здогаднул и на пробованя знова ше злучиц, та так настали униї, Брестовскей униї 1556. року потомки и векшина вирних тей парохиї.

– Тоту жажду за єдинством Церкви, та и за єдинством знука Церкви, барз моцно чувствовал св. Йосафат, кед ступел до василиянского чину у чаше кед и у нїм було вельки нєзлагоди. Модлєл ше дзень а ноц за тото намиренє, а и кед, познєйше, постал священїк, та з молитву и прикладом опоминал других, и прето здобул и велїх нєприятельох – гварел о. Кулич винчуюци домашнїм и госцом кирбайске швето.

M. A.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА 26. КУЛТУРНА МАНИФЕСТАЦИЯ ” КОСТЕЛЬНИКОВА ЄШЕНЬ”

ВЕЦЕЙ УЧАШНЇКОХ, ЛЄМ ЗОЗ КЕРЕСТУРА

Мултимедиялна манифестация младих „Дньовка”, отримана всоботу, 23. новембра, у Велькей сали Дома култури у Руским Керестуре, а медзи красним числом учашнїкох, наступели лєм Керестурци огорочну 22. „Дньовку” отворел дует талантованих шпивачкох Кристини Афич и Марини Роман, хтори ше присутним представели зоз писнями „Jolene” (Dolly Parton) и „Do I wanna know” (Arctic monkeys). Потим Ивана Планчак пречитала два писнï автора Томия Раца под назву „Чекай ме” и „Нє гнïвай ше”, а прозни текст Кристияна Сопку „Чловек и паткань” публики интерпретовала Павлина Шепински. Тимеа Будински и Александра Русковски у дуету на акустичних ґитарох одшпивали писнї „I want to break free” (Queen) и „More than words” (Extreme), а Дарян Костич попри даскельо jazz metal инструменталних нумерох, хтори виведол на електричней ґитари, винєсол и власне огляднуце на актуалну политичну ситуацию. Талантовани шпивач Мирослав Малацко хторого публика вше, та и тераз, на-

Т

медзи точками, през кратки, комични диялоґи присутним виволовали ошмихи. Текст написали Андрей Орос и Иван Емейди, а як гварели, за „Дньовку” ше пририхтовали два вечари. Єден вечар писали текст, шлїдуюцого була проба, а на самей „Дньовки”, вельо того и импровизовали.

– Барз зме шицки задовольни як публика реаґовала на наш наступ, и барз нам мило же зме достали комплименти и потримовку и од младших и од старших нащивите-

ВИСТАВА И ФИЛМ

градзує зоз моцним аплаузом, одшпивал писню „Skin” (Rag’n’Bone man), а Борис Югик, под псеудонимом Ватроґасац Мирко, зоз комичним сценским наступом публики пречитал даскельо авторски писнï. На концу керестурски бенд „Дахто, даґдзе, дацо” хтори творя Желько Сопка на тарабуки, Деян Гарди на бас ґитари, Павле Новта на акустричней ґитари и Виктор Хрин вокал и на електричней ґитари одграли обробок писнї „Knocking on heaven’s door”. Цаловечаршу програму водзели члени гумористичней ґрупи „Сту(пи)денти” у кус вименєним составе: Адрияна Надь, Андрей Орос и Иван Емейди, а хтори на паузох

16 РУСКЕ СЛОВО

Мултимедиялна манифестация за младих „Дньовкаˮ отворена 22. новембра на 20 годзин у сали Клуба 10 зоз литературно-визуелну виставу Емилиї Чизмар „Twitterатура з мура”. Виставу орґанизовала НВУ „Руске словоˮ /МАК и Завод за културу войводянских Руснацох. З уводним словом на вистави присутних привитала редаторка МАК-у Рената Джуджар, а авторку и о єй творох бешедовала рецензентка Александра Бучко, наглашуюци же твори провадза младих и їх интересованя. Емилия Чизмар керестурскей публики, котра ище нє мала нагоду видзиц тоту виставу, представела себе и свойо твори, визначуюци же є задовольна зоз реализацию проєкту. После вистави бул приказани познати документарни филм „Дереґляˮ у режиї Маркуса Линдина. Присутни мали нагоду видзиц интересантни филм о социялно-антрополиґийним експерименту. Филм бул приказани як часц фестивалу документарного филма „Beldocs” у рамикох турнеї по Сербиї. Ол. Ж.

29. НОВЕМБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

26. КУЛТУРНА МАНИФЕСТАЦИЯ КОСТЕЛЬНИКОВА ЄШЕНЬ” ” льох. Потрудзели зме ше обдумац кратши текст же би присутним нє було длуге и напарте за провадзенє, та медзи кажду точку виведли зме даяки гумористични реплики. Цо ше самей тогорочней „Дньовки” дотика, задовольна сом як прешла. Пачи ше ми же на „Дньовку” ходза и старши людзе, бо младим вшелїяк потримовка важна, лєм ми жаль же нє було вецей учашнїкох зоз других руских местох. „Дньовка” так и задумана же би млади хтори през рок дацо творя, мали нагоду тото и презентовац, а гевти хтори нє жадаю директно участвовац у „Дньовки”, добре би було кед би пришли гоч лєм як публика, понеже того року було обачлїво менєй нащивительох – приповеда Адрияна Надь, хтора зоз своїм

ФОТО–КОНКУРС „РУЇНИ” У рамикох 22. „Дньовки” отримани и фото-конкурс на тему „Руїни”, а истого вечара у голу Дома култури поставена и вистава даскельо найкрасших фотоґрафийох. На спомнутим фото-конкурсу додзелєни пенєжни награди за перши три места, та так перше ме сто достала авторка фотоґрафиї Кристина Медєши, друге место Кристина Шепински, треце место припадло Тат’яни Буила, а селекцию фотоґрафийох хтори сцигли на Конкурс направела Марияна Павлович.

талантом за ґлуму охабела окремни упечаток того вечара. И тогорочну „Дньовку” орґанизовало младежске Здруженє „Pact Ruthenorum”, на чолє зоз предсидательку Ясну Медєши, а хтора за „Руске слово” гварела же того року нє бул проблем орґанизовац „Дньовку” и позберац учашнїкох, бо ше млади Керестурци у векшим чишлє самоинициятивно приявйовали. Того вечара за озвученє одвичательни бул Златко Русковски, а ошвиценє и сценоґрафию пририхтал Желько Пашо. Як и каждого року, нащивителє на уходзе до сали могли вжац и безплатни прикладнїк часопису МАК. „Дньовку” финансийно потримало Роботне цело за младеж Националного совиту рускей националней меншини, а друженє после „Дньовки” було предлужене у керестурским диску, дзе шицки средства назберани зоз уходнїцох буду донирани Чапковей фамелиї з Руского Керестура. Зоз „Дньовку” закончена тогорочна 26. Културна манифе стация „Костельникова єшень”.■ Ан. Медєши 29. НОВЕМБЕР 2019.

БОГАТА ПРОГРАМА У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ У рамикох Културней манифестациї „Ко стелникова єшень”, у Сримскей Митровици, у полней сали Покрова всоботу, 23. новембра отримани вечар пошвецени др Гавриїлови Костельникови. У програми наступел хор „Руски зарї” зоз штирома рускима писнями под дириґентску палїчку Даниєли Горняк, а поетове Душка Костич, народзена Чордаш, Ясна Арбанас зоз роду Димитришин, Божица Станоєвич народзена Цундра и Злата Загорянски одрецитовали свойо писнї по руски и по сербски, а як рецитатор наступел и ґлумец Звонко Беднар. Пецеро Страценсково дзеци, котри ходза на годзини руского язика одрецитовали Костельниково писнї и одшивали єдну руску писню котру их научела Нада Колесар Адамович. Вона тиж научела свойого унука Страхиню Милошевич котри одрецитовал и одшивал два шпивани по руски. Окрем того була и єдна красна класична нумера котру на флаути одграла Леа Недимович. Тиж так була поставена и перша вистава руского уметнїка зоз Митровици

Слободана Венчеловского котри жиє на Малти, а малюнки були на тему церковних иконох, руских мотивох и на тему природи. О нїм бешедовал домашнї парох о. Варґа котри представел и малу виставу тканих ручнїкох Даници Страценски, а тиж представел и перши преклад Библиї по руски котра праве тих дньох вишла зоз друку. Медзи численима старшима и младшима бул и директор Архиву Срим Деян Уметич, а цалу програму знїмала городска ТВ „М”, а провадзела ю Анита Абодї. После програми учашнїки и госци ше остали дружиц на заєднїцким аґапеу котри пририхтали парохиянє и домашнї члени подручней канцелариї Руснацох у Митровици. о. В. В.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА 26. КУЛТУРНА МАНИФЕСТАЦИЯ КОСТЕЛЬНИКОВА ЄШЕНЬ” ”

ПРЕШЛИ ДРАГУ АЖ ПО САМ ВЕРХ Округли стол – Стретнуце рецитаторох рижних ґенерацийох з нагоди 50-рочнїци од рецитаторского руху на руским язику у Руским Керестуре, односно першей месней смотри рецитаторох у тим месце, отримани 23. новембра, у Доме култури, у рамикох Културней манифестациї „Костельникова єшень”

У

приємней атмосфери зишли ше коло 15 рецитаторе, з найвекшого тото цо посциговали найлєпши резултати на републичних и покраїнских смотрох, од найстаршого Юлияна Арву, котри перши наступел и на Републичней смотри, по лоньского найлєпшого рецитатора у Сербиї Мирослава Малацка. Вони подзелєли свойо памятки и барз красни искуства и значни успихи у тей файти уметнїцкого висловйованя. Учашнїк першей смотри, Арва, з тей нагоди здогаднул же инициятор першей смотри бул Дюра Папгаргаї, наш визначни писатель и културни роботнїк, а рецитаторох пририхтовал Яков Салак и сам рецитатор, а познєйше и професийни ґлумец. На свойо рецитованє и успихи потим ше здогадли коло петнац рецитаторе хтори посциговали и найвекши успихи. Цикаве же медзи нїма були и даскельо фамелиї успишних рецитаторох рижних ґенерацийох. Дзепоєдни з нїх и того вечара рецитовали писнї хтори им були наймилши. Вельких резултатох у рецитованю би нє було анї без одличних инструкторох, од учителя Михайла Варґу, Владимира Бесерминя, и Михайла Зазуляка, хтори обидвоме були и консултанти за руски язик, Зазуляк и винїмкови рецитатор и фахови сотруднїк, як и Габриєла Гудак, а нєшка и Ивани Дудаш хтора була менторка Мирославови Малацкови. У младшим возросту рецитато-

НАЙУСПИШНЄЙШИ РЕЦИТАТОРЕ У рецитаторским руху у Керестуре участвовало вельке число рецитаторох, перших рокох рецитовали и Марица Маркович, Йозефина Планчак, Славка Микита, Мария Палїнкаш а медзи найуспишнєйшима цо були спомнути и Юлиян Надь, Еуфемия Рац Ґшвенґ, Ксения Макаї Орос, Мария Медєши. Кус младши Єлена Фа (Надь), єй шестра Оленка Рацпети, и Єленова дзивка Марияна Фа. З лєпших були и Светлана Стойков, Ґабриєла Гудак, Ясмина Дудаш, Терезка Виславски, Даниєла Штайфелд, Славко Винаї, Славко Еделински, Таня Бодянец Колбас. На Округлим столє були присутни Мария Дорошки, Славко Орос, Мирослава Даждиу, Снежана Малацко, Ясмина Дюранїн, Владимир Надь Ачим, Ивана Дудаш, Ивана и Мая Зазуляк, Андреа Колєсар, Александра Бучко, Адрияна Надь, Павлина Шепински, Андрей Орос.

18 РУСКЕ СЛОВО

НАГРАДА ТАКОЙ НА РЕПУБЛИЧНИМ Же рецитаторски рух од самого початку бул успишни и же пред нїм була шветла будучносц потвердзує и факт же першого року з Републичней смотри у Велькей Плани, Юлиян Арва такой принєсол награду – визначела на початку Стретнуца Живковичова.

рох роками успишнє пририхтую учительки Мелания Рамач и Наталия Зазуляк хтора о тим бешедовала и на стретнуцу. Свойо видзенє и оцени рецитаторского руху у Керестуре винєсла и Слободанка Настасич, длугорочна селекторка месних смотрох и професорка у керестурскей школи: – За 30 роки кельо сом була селекторка упознала сом велїх рецитаторох, та окрем тих найлєпших, думам же треба визначиц и шицких других, бо сом сиґурна же при

МОТИВОВАЦ МЛАДИХ Учашнїки сходу пожадали длуге тирванє рецитаторского руху, а селекторка Настасичова предложела же би попри смотрох могло орґанизовац наступи рецитаторох и у других нагодох як цо Шветови дзень поезиї, и подобне, та и у других просторох як цо будинки школох, Водици итд.

шицких витворена єдна зоз значних мисийох рецитованя, а то же допринєсли всеобщому цилю формованя и подзвигованю уровня вредносней системи. А од велїх дакедишнїх рецитаторох достали зме вредних и креативних и пошвецених актерох у рижних обласцох култури и уметносци, спикерох, водительох, новинарох, ґлумцох, музичарох – оценєла професорка Настасичова. Стретнуце креативно обдумала и успишно, з одличнима питанями, водзела тиж дакедишня рецитаторка, а однєдавна и инструкторка Оленка Живкович. Бул то вечар полни приємних емоцийох, дзе заблїсла краса и моц крашнє виповедзеного слова.■ М. Афич 29. НОВЕМБЕР 2019.

НОВЕМБЕР 2019. рок

ЧИСЛО 11

Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

НАЙМЛАДШИ ҐЕНЕРАЦИЇ РУСКИХ ТВОРИТЕЛЬОХ

У

тим чишлє „Литературного слова” промовуєме наймладши ґенерациї руских творительох, хтори свою поезию и прозу обявели у Зборнїку литератури младих „Гумно 2: Дзеци з дружтвених мрежох”. Понеже Зборнїк облапя 21 автора, шицки нє могли войсц на боки того литературного додатку, та першенство мали гевти млади творителє хтори ше виражую у кратших формох, як у поезиї, так и у кратших прозних текстох, есейох. Дияпазон темох и интересованьох наших младих писательох рижнородни, мож повесц же то нє лєм любов, цо окреме радує, бо ше живот конари у велїх напрямох, та творчосц треба же би облапела тото конаренє швета. И радує податок же єст досц тих хтори пишу прозу, цо указує на єдну узретосц у творчим процесу, бо твориц прозу вимага вельку енерґию, гоч нє мож повесц же поезию лєгчейше написац. Добру литературу вше чежко винєсц и записац на папер, вона вимага як инспирацию, так и енерґию, и творчи корч, и ерудицию, и глїбше роздумованє о швету и смислу иснованя, ту, нєшка и тераз, на тей Планети, на мацеринским язику. Прави творитель ма моцни нукашнї порив записац и обявиц тото цо вимага час у котрим жиє и тото цо вон у тим чаше обачує, та чи ґлорификує чи опомина на тото цо ше нам случує. А и будуци часи цо приходза буду судзиц о тим о чим пишеме нєшка. Вшелїяк же важне записац, важне охабиц свой шплїд, свой код, свойо роздумованє на руским язику, док нас ту ище єст, бо як гварели давно стари Латинє: „Слова лєца, записане остава”. А, вельки сербски писатель, нобеловец, Иво Андрич гварел же тото цо у литератури прежиє перши пейдзешат роки – ма свою будучносц! Най би твори наших младих писательох прежили и, най би вони ище вельо того витворели цо будземе дзечнє обявйовац у рокох пред нами.

29. НОВЕМБЕР 2019.

Саманта Рац Стоїлькович

ПИЯТА ЧАСЦ Я нє жима... Гоч така билючка, жимна и нєлюбена, я просто нє жима. Я нє яр... Можем преквитнуц, можем запахнуц, алє я, єдноставно, нє яр. Я... анї сом нє лєто... Гоч ми душа цепла, гоч сом у фарбох, нїяк лєто нє можем буц. Я нє єшень... Лєгко постанєм златна, виплачем морйо слизи, алє, я анї кус нє єшень. Я цошка таке, цо приходзи после шицкого...

Цецилия Надь

РОВНОДУШНОСЦ Кажде твойо нєдоповедзене слово знам як закончиц. Кажди твой страцени попатрунок знам як врациц. Кажди твой возбудзени рух знам як ублагац. Лєм нє знам як розбудзиц ровнодушносц. И кед ме видзиш, як кед биш патрел през мнє... Збачуєш шицко цо ше находзи за мну и коло мнє. Док краднєм тото остатнє заренко твоєй уваги, ошмиху и поцулунку... Знам же оставам сама. И вец ше питам, роздумуєм наглас. Цо баржей болї? Моя безусловна и нєврацена любов? Твойо загашени чувства? Чи жимна ровнодушносц?

РУСКЕ СЛОВО 19

literaturne@ruskeslovo.com

Иґор Горняк

ОСОБИ ЄДНИНИ И МНОЖИНИ Я Мирна вода виновата з того погляду, хто ти да ми сереш? сам ши себе зламал, загадки сна це зламали, боїш се сна пре уплїв стварносци на подсвидомосц. Подсвидомо ше боїш стварносци пре уплїв сна, зламали ци сон одвити на твойо Я. Сереш ми, а хто ти? Тот погляд виновати же вода мирна. Безсмертни и док верим до це. Док мнє нє будзе шмерц облєче биле. Або найдзеш нове ребро або умреш.

Ти

Вон Шведок є же сом шлєбодного крочаю и думки. Знам же го болї шиве та го поґуцкам зоз спрейом пред швитаньом и идзем далєй, ноц хтора ше швици у моїм попатрунку є. Моя колїбка, при води, под древом банани. таки цихи, празни, нєогранїчени. Найдалєй горизонт медзи нєпознатима, ту нє оградзую попатрунки суєти. Мир.

Николина Бабич Вона О нєй шорики пишем, при швички з пирком, полна пиксла ґаравих приповедкох и здогадованя на ню. Спалїм папер полни з ню, та пах гевтей майскей ноци... Чекам витор най ме однєше, чекам диждж най ме умиє.

Шедла сом до трави, Полней роси. Нє сама сом под раншим нєбом, Алє нїжно провадзим Як голуби подскакую, Тиж, як и я боси...

Слова моцни, алє нєсиґурни, слова глїбоки, давим ше. Слова нїч док су нє вигварени, писмо лєм писня кед є без адреси. Воно Воно нє я я нє воно я око хторе патри до ока окового ока я безконєчносц кед воно ту воно полне розпуки и празне без мнє. Ми/Ви Ми абсорб заходней радияциї ви єй процент ми апсурд терашньосци ви пошлїдок будучносци ми копилчата романтики и страсци ви шмелосц кича и блудносци ми дзеци вредни материї ви дзеци материялних вредносцох.

Попирскує диждж, Ма пах самоти, швижого гриху. Отворим амрел, Поґажим му пиху.

БРАЦИКОВИ Брацику мой, штиророчни чловек зна буц червоточни я це чувам ти таки нє будзеш будзе з тебе чловек вельки нє годни ци нїч, маленки кед свою доброту нє забудзеш. Я ту стоїм коло тебе мнє ше тримай, вер до себе шицка подлосц слаба за це будзе укажем ци же цо твойо цудзе чувай, пестуй свойо хто ши цо ши так ше нє забудзе.

Остала сом сама, Спущує ше цмота, облапела ме самота, А дзень ми пред очми скапал.

Будзеш вредни, вредно робиц креативне дацо твориц дацо за цо розум твой одлучи будзеш чловек ти роботни оцец, пайташ доживотни черстви кед ше дацо подле случи.

Останєм, рано чекаюци, У трави кучаци и тайну шептаюци Най ю нє забудзем, док ище ту до рана побудзем... И пошептам ю першей капки котра наидзе, Першому голубу котри ми ґу талпи придзе..

Брацику мой, чувай младших слухай и почитуй старших будз дошлїдни и на себе нє дай люб будзеш любени зна ше добре з добрим вше враца ше за це ту сом шлєбодно ме глєдай.

Познєйше му пошептам тайну, Хтору нїхто ище нє чул....

Вони

Андрий Рац

Вони тельо понад же би им умил ноги зоз слизами подшмиху.

ЄДЕН ПО ЄДЕН

Михаела Еделински

СЛОВА Слова найопаснєйше оружиє котре кажди чловек ноши зоз собу. Шерцо аж и барз лєгко можу зламац, глїбоки животни рани урезац и чувство смутку створиц. З єдним виреченьом, слова можу знїщиц чловека. Алє тиж так го можу и освидомиц. Вилїчиц глїбоки рани, збогациц душу, подаровац вельку моц и врациц надїю. Вони тоти котри указую правдиву слику о нас. Нїхто нас нє може нагвариц цо най повеме, виповедзене будзе лєм тото цо ми одлучиме. Ми вибераме кого знїщиме и кого вилїчиме. Нашо слова то нашо оружиє, алє дакеди – зоз нїма и другим даваме можлївосц же би тоти нашо слова вихасновали як оружиє процив нас самих.

20 РУСКЕ СЛОВО

ПОШЕПТАМ ИМ ТАЙНУ

Михаил Рамач

29. НОВЕМБЕР 2019.

Єден по єден почало як и шицко друге, нїґда нє знали же будзе таке длуге. Єден по єден ше знїщовали, єден по єден патрели як пайташе умерали. Єден по єден ше почали вадзиц, вецей ше нє могли нї о чим порадзиц. Док було пенєжу, та шицким ошмихи на твари, а кед нє було, порихтани ше поламац з палїцу. Нєшка без емоцийох, без совисци, з часу на час и шерцо здихци. Почало ше предавац ствари, почали им чарнїц твари, почали думки буц уж страшни и опасни. Нормалним людзом нїґда нє буду ясни, же на цо чловек порихтани – Кед є отровани...

29. НОВЕМБЕР 2019.

Жарко Остоїч

ТВОЙ ПРИХОД Красши од шветла цеплого слунка, красши як тота думка, пре хтору облапиш розум мой, то приход твой. Найкрасши є пре искру у оку хтору ношиш каждого дня у року, и тоту искру лєм мнє указуєш, аж и теди кед о мнє нє роздумуєш. А кед це видзим цепло ми коло души, и шицко цо робим лєпше ми руши. Аж ми шерцо почнє прескаковац прето же ше тебе почнєм радовац. Того дня цепло було, и витор дул, у парку сом бависко дзецох чул. И нїґда ми з розума думка нє зишла, же твой приход найкрасши, гоч ши анї нє пришла.

РУСКЕ СЛОВО 21

literaturne@ruskeslovo.com

Иґор Горняк

ОСОБИ ЄДНИНИ И МНОЖИНИ Я Мирна вода виновата з того погляду, хто ти да ми сереш? сам ши себе зламал, загадки сна це зламали, боїш се сна пре уплїв стварносци на подсвидомосц. Подсвидомо ше боїш стварносци пре уплїв сна, зламали ци сон одвити на твойо Я. Сереш ми, а хто ти? Тот погляд виновати же вода мирна. Безсмертни и док верим до це. Док мнє нє будзе шмерц облєче биле. Або найдзеш нове ребро або умреш.

Ти

Вон Шведок є же сом шлєбодного крочаю и думки. Знам же го болї шиве та го поґуцкам зоз спрейом пред швитаньом и идзем далєй, ноц хтора ше швици у моїм попатрунку є. Моя колїбка, при води, под древом банани. таки цихи, празни, нєогранїчени. Найдалєй горизонт медзи нєпознатима, ту нє оградзую попатрунки суєти. Мир.

Николина Бабич Вона О нєй шорики пишем, при швички з пирком, полна пиксла ґаравих приповедкох и здогадованя на ню. Спалїм папер полни з ню, та пах гевтей майскей ноци... Чекам витор най ме однєше, чекам диждж най ме умиє.

Шедла сом до трави, Полней роси. Нє сама сом под раншим нєбом, Алє нїжно провадзим Як голуби подскакую, Тиж, як и я боси...

Слова моцни, алє нєсиґурни, слова глїбоки, давим ше. Слова нїч док су нє вигварени, писмо лєм писня кед є без адреси. Воно Воно нє я я нє воно я око хторе патри до ока окового ока я безконєчносц кед воно ту воно полне розпуки и празне без мнє. Ми/Ви Ми абсорб заходней радияциї ви єй процент ми апсурд терашньосци ви пошлїдок будучносци ми копилчата романтики и страсци ви шмелосц кича и блудносци ми дзеци вредни материї ви дзеци материялних вредносцох.

Попирскує диждж, Ма пах самоти, швижого гриху. Отворим амрел, Поґажим му пиху.

БРАЦИКОВИ Брацику мой, штиророчни чловек зна буц червоточни я це чувам ти таки нє будзеш будзе з тебе чловек вельки нє годни ци нїч, маленки кед свою доброту нє забудзеш. Я ту стоїм коло тебе мнє ше тримай, вер до себе шицка подлосц слаба за це будзе укажем ци же цо твойо цудзе чувай, пестуй свойо хто ши цо ши так ше нє забудзе.

Остала сом сама, Спущує ше цмота, облапела ме самота, А дзень ми пред очми скапал.

Будзеш вредни, вредно робиц креативне дацо твориц дацо за цо розум твой одлучи будзеш чловек ти роботни оцец, пайташ доживотни черстви кед ше дацо подле случи.

Останєм, рано чекаюци, У трави кучаци и тайну шептаюци Най ю нє забудзем, док ище ту до рана побудзем... И пошептам ю першей капки котра наидзе, Першому голубу котри ми ґу талпи придзе..

Брацику мой, чувай младших слухай и почитуй старших будз дошлїдни и на себе нє дай люб будзеш любени зна ше добре з добрим вше враца ше за це ту сом шлєбодно ме глєдай.

Познєйше му пошептам тайну, Хтору нїхто ище нє чул....

Вони

Андрий Рац

Вони тельо понад же би им умил ноги зоз слизами подшмиху.

ЄДЕН ПО ЄДЕН

Михаела Еделински

СЛОВА Слова найопаснєйше оружиє котре кажди чловек ноши зоз собу. Шерцо аж и барз лєгко можу зламац, глїбоки животни рани урезац и чувство смутку створиц. З єдним виреченьом, слова можу знїщиц чловека. Алє тиж так го можу и освидомиц. Вилїчиц глїбоки рани, збогациц душу, подаровац вельку моц и врациц надїю. Вони тоти котри указую правдиву слику о нас. Нїхто нас нє може нагвариц цо най повеме, виповедзене будзе лєм тото цо ми одлучиме. Ми вибераме кого знїщиме и кого вилїчиме. Нашо слова то нашо оружиє, алє дакеди – зоз нїма и другим даваме можлївосц же би тоти нашо слова вихасновали як оружиє процив нас самих.

20 РУСКЕ СЛОВО

ПОШЕПТАМ ИМ ТАЙНУ

Михаил Рамач

29. НОВЕМБЕР 2019.

Єден по єден почало як и шицко друге, нїґда нє знали же будзе таке длуге. Єден по єден ше знїщовали, єден по єден патрели як пайташе умерали. Єден по єден ше почали вадзиц, вецей ше нє могли нї о чим порадзиц. Док було пенєжу, та шицким ошмихи на твари, а кед нє було, порихтани ше поламац з палїцу. Нєшка без емоцийох, без совисци, з часу на час и шерцо здихци. Почало ше предавац ствари, почали им чарнїц твари, почали думки буц уж страшни и опасни. Нормалним людзом нїґда нє буду ясни, же на цо чловек порихтани – Кед є отровани...

29. НОВЕМБЕР 2019.

Жарко Остоїч

ТВОЙ ПРИХОД Красши од шветла цеплого слунка, красши як тота думка, пре хтору облапиш розум мой, то приход твой. Найкрасши є пре искру у оку хтору ношиш каждого дня у року, и тоту искру лєм мнє указуєш, аж и теди кед о мнє нє роздумуєш. А кед це видзим цепло ми коло души, и шицко цо робим лєпше ми руши. Аж ми шерцо почнє прескаковац прето же ше тебе почнєм радовац. Того дня цепло було, и витор дул, у парку сом бависко дзецох чул. И нїґда ми з розума думка нє зишла, же твой приход найкрасши, гоч ши анї нє пришла.

РУСКЕ СЛОВО 21

Деян Павлович

НЇ О ЧИМ

Дзень 5. септембер. Кед ше нє спреведам, ровно 35. дзень як пожнїм зоз текстом за МАК. Точнєйше, уж пожнїм и за шлїдуюце число. Людзе писали романи за даскельо днї. Мнє ше за цали мешац нє удало здумац тему. Причина? Праве тераз роздумуєм о тим. Начас... Єст их вецей, та може шором. На першим месце, вшелїяк то муши буц лєнївосц як препознатлїва прикмета котра ме краши. Тиж так, добра стара „Нє мож нєшка, анї ютре, напишеме напоютре” котрей ше вирно притримуєм, унєсла спомалшеносц до роботи моїх двох малих мозґох. Єден з нїх пре димензиї достал назву. Константна илузия, такволана „Єст ище вше часу”, дала свойо доприношенє и уплїв на тото же ше будзем ганьбиц вообще и послац тот текст редакторки часопису. Другу часц бим подаровал моєй нєвичерпней волї за „нє робиц нїч” и импозантно нєинтересантному периоду хтори за мну. Задумуєм себе як шедзим у основней/штреднєй школи и на писменим зоз руского/сербского язика пробуєм одвитовац на, насампредз, ориґиналну и интересантну тему „Цо сом робел през лєто?”. Вироятнє бим скорей вибрал писац о Ани Каренїни. Живот у комфор зони, у своїх штирох мурох скоро без облакох (похвала за архитекту), без значнєйших пиянкох, нє барз инспиративни за писанє на таку тему. Як и писанє на гоч хтору другу тему. Ценїм же сом єден з найдопитших 24-рочних людзох, без даякей окремней намири за пременку. Поправдзе, у векшини случайох ми и одвитує таки живот. Нє и кед треба написац дацо за МАК. Теди раз мешачне случованє и вецей як добродзечне. Заш лєм, за другу половку авґуста мам алиби. Теди сом уж пожнєл вецей як 15 днї, но, нє поента у тим. Универзум ми наплацел 24-рочни нєанґажман на роботним и животним плану и подаровал ми обовязки. За просекового чловека каждодньови живот, за просекового паразита Танталово муки. Шицко тото уплївовало же би ми кажда тема у остатнїх двох мешацох випатрала нєинтересантно и прекомплексно за мойо потерашнї нєсхопносци у писаню. Фини увод за остатнє число МАК-у у 2018. року.

Томи Рац

Катарина Фейди

НАШО СТВАРИ

*** Слунко круг, чия нас запалєна поверхносц будзи рано док виходзи споза координатней системи древох и горизонту. Птички, составени зоз рижних ґеометрийних формох, лєтаю од точки А ґу точки Б. Глєдаю хладок викривених древох котри ше воздзвигую ґу блядобелавому полукругу. А паралелно зоз конарами, любовна пара вишпивює безконєчну єдначину залюбеносци, док ше можлїви конєц животней функциї анализує у блїзшей, або дальшей будучносци. И цала природа ґеометрия котру нє обачуєме, а на концу ше шицко зведзе на правоугельнїк од котрого нє можеце сцекнуц.

Видзел сом красни ствари, Видзел сом живот, Видзел сом мир, Видзел сом. Видзел сом, нашмеяни людзе, Видзел сом, весели людзе, Видзел сом, на силу ошмих, Видзел сом, слизи у очох. Видзел сом, шмелни людзе, Видзел сом, любя людзе, Видзел сом, боя ше шицкого, Видзел сом, мержа каждого. Видзел сом, захвални людзе, Видзел сом, вирни людзе, Видзел сом, завидза каждому, Видзел сом, плюваю каждого. Видзел сом страшни ствари, Видзел сом шмерц, Видзел сом биду, Видзел сом шицко.

Число ушорела Олена Планчак-Сакач

22 РУСКЕ СЛОВО

29. НОВЕМБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

26. КУЛТУРНА МАНИФЕСТАЦИЯ КОСТЕЛЬНИКОВА ЄШЕНЬ” ”

ДЗЕНЬ ПРЕТКАНИ З НЇТКАМИ ЛИТЕРАТУРИ

У рамикох Културней манифестациї „Костельникова єшень” прешлого штвартку, 21. новембра, у Коцуре отримани два програми пошвецени литератури по руски. Перше отримана програма у Основней школи „Брат ство єдинство” дзе предствени нови кнїжки за дзеци, котри видала НВУ „Руске слово”. Шицким школяром о кнїжкох бешедовали редактор Видавательней дїялносци НВУ „Руске слово” Микола Шанта и писатель Силвестер Д. Макаї чия кнїжочка поезиї „Боси по праху” обявена нєдавно, а представела ше и поетеса Серафина Макаї. Друга програма котра була порихтана у рамикох тей Културней манифестациї бул Поетски маратон отримани у коцурским Руским доме, новина на „Костельниковей єшенї”. На маратону, хтори тирвал до позних годзинох, участвовали Юлиян Тамаш, Михал Рамач, Микола Шанта,

29. НОВЕМБЕР 2019.

Славомир Шанта, Саша Сабадош, Иґор Горняк, Силвестер Д. Макаї, Серафина Макаї и госцинска писателька Зденка Валент Белич. Того вечара поетове розличних ґенерацийох и розличних висловох коцурскей публики читали свою творчосц. У музичней часци наступела Младежска мишана шпивацка група КУД „Жатва” и соло шпиваче, а Мария Горняк рецитовала вибрани писнї Юлияна Тамаша и Михала Рамача.

– Задовольни сом же ше то отримало, же зме ше дружели. Було нам приємно, чуло ше добру поезию, бешедовало ше и о литератури, и о живоце. А гевто цо моя интенция вше була, приблїжиц старшу и младшу ґенерацию, пробовали зме и того вечара, и нєпреривно пробуєме. Думам же треба же би ше млади писателє дружели зоз старшима, прето же маю єдни другим цо повесц – заключел Шанта. О. Р.

СЕМИНАР ФОРУМА ЖЕНОХ ПРИЄПОЛЯ

КЕРОВАЦ РОДНИ СТЕРЕОТИПИ У Новей Вароши на Златару, всоботу, 23. новембра, закончени дводньови семинар у рамикох проєкта „Унапредзованє профе сийних и етичних стандардох за родно чувствительне информованє – без родних стереотипох и сензационализмох у медийних змистох” Женскей нєвладовей орґанизациї Форум женох Приєполя. На нїм участвовали представителє и представительки вецей медийох з подруча Сербиї, а медзи нїма и два представительки наших новинох. На Семинару за два днї отримани вецей интерактивни роботнї дзекуюци котрим присутни могли лєпше розумиц проблематику зложених темох котри виведзени зоз мена проєкта. Перши дзень по официйним упознаваню гуторене, а потим и дискутоване на тему женох и медийох, а на прикладох даскелїх друкованих новинох на сербским язику. Заключене тото цо шветове виглєдованє доказало, же заступеносц женох у медийних мала, и же су теди, заступени у темох насилства над женами. Прето глїбше анализовани тоти медийни змисти цо законска реґулатива у одношеню на медийне виглєдованє и ровноправносц полох, алє и яке ше порученє по сила читачом о жени кед ше нє почитує Кодекс новинарох Сербиї. Другого дня семинара дискутоване о стратеґийох медийних хижох за унапред зованє информованя о родней ровноправно сци, о можлївих темох, цильох, активно сцох по крочайох и можлївих собешеднїкох. Заключене же по сле вецей як децению, та и два, по подписованю вецей мед зинародних и державних документох и законох, нєнапредоване у смислу родно чувствительного информованя и нєдискриминаторского приказованя женох у явних глашнїкох. Прето исти дзень бешедоване о медийох и женских ґрупох, та вивед зене заключенє же улога медийох у будованю родно ровноправого дружтва велька. Проєкт потримало Министерство култури и информованя Републики Сербиї. С. С.

РУСКЕ СЛОВО 23

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПРЕМИЄРА РНТ „ПЕТРО РИЗНИЧ ДЯДЯˮ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

КОМЕДИЯ ЗОЗ ТРАҐИЧНУ ОСНОВУ

Ансамбл РНТ „Петро Ризнич Дядя” у полней Велькей сали Дома култури 24. новембра премиєрно виведол представу Милоша Николича „Случай нєвиней ґдовициˮ. Владимир Надь Ачим подписує режию, адаптацию, сценоґрафию и вибор музики, а текст на руски язик преложела Оленка Живкович

Н

айновши текст Милоша Николича чесц премиєрно першираз вивесц мали праве ґлумци нашого Театра, а у ансамблу два ґлумици паралелно рихтали главну улогу. Tо Ивана Дудаш, хтора бавела на премиєри и Оленка Живкович, хтора наступи репризно. У хлопских улогох бавели Владимир Варґа, Емил Няради, Александeр Мудри, Яким Винаї и Мирко Преґун. Текст представи бешедує о случаю нєвиней старей дзивки Моники Пузич хтора пораї и отримує обисце пана Валентина Стоїча. После єдней криминалней дїї вон од нєй вимага же би му дала алиби. Моника пристава, алє ма свойо условия, же би ше з ню повинчал, и пренєсол ю прейґ прагу, алє и же би єй як залог дал ключи од двох своїх сефох. Пан Валентин пристава и виполнює шицки Мониково условия. Єдино же ю пияни нє мог пренєсц прейґ прагу и пре свойо хоре шерцо хторе го у тей хвильки зрадзело. Подобнє прешли и Валентинов власни брат Ґлиґор Ґица, дакус, нїби, наївни, алє хтори сцел од Моники видайкац ключи, а потим и Валентинов особни лїкар др Крачун подплацовани и як ше указало тиж уплєцени до його мутних роботох. На коцну „спадлаˮ и Моника кед пробовала условиц и подзвигнуц инспектора Видича хтори вишлїдзовал єй ґазду, алє ше и вон полакомел на ключи. Представу сам автор Николич дефинована як народзованє комедиї зоз траґедиї. Попри комичних сценох представа зоз глїбшим пасмом акцентує оцудзеносц, та неґативни дружтвени зявеня як гамишносц и корумпованосц хтори спричинюю и сам криминал. Тото присутне у шицких дружтвених пасмох, а на концу и у самей держави цо ефектно зоз особу у циню, нагадує остатня сцена у представи, хтора як дознаваме додумaна з боку нашого Театра. Автор Николич познати по тим же є майстор у бависку зоз словами и виразами, упознали зме го и по представи „Ковалєˮ, люби жонґлирац зоз текстом, цо по словох режисера Ачима вельке виволанє за ґлумцох, а зоз

24 РУСКЕ СЛОВО

повторйованьом и диялоґох и сценох доводзи дїю до кулминациї. Но, як було видно на премиєри, ґлумци нашого Театра ше одлично знашли у тим тексту, гоч ше у самим процесу твореня представи, та и пре скорейши одходи наших найлєпших ґлумцох, случела єдна файта змена ґенерацийох. Одлична була Ивана Дудаш у улоги Моники хтора цали час була на сцени як повязуюци елемент медзи ґлумецкима миниятурами єй колеґох. Дудашова ше окреме добре указала и зоз ґестами, и сценским рухом и достала и аплаузи на отвореней сцени од керестурскей публики, хтора з увагу провадзела представу и цали час реаґовала, а на концу з моцним аплаузом наградзела и цали наисце барз добри ансамбл. Суфлер у представи була Таня Арва Планчак, костимоґраф Таня Орос, майстор шветла Владимир Бесерминї, майстор звука Желько Пашо, а бински роботнїк Дюра Хома. Гоч минималистична, ошвижена и осучаснєна була сценоґрафия за цо заслужна помоц керестурских подприємствох – спонзорох, СТР „Клуб 10ˮ и ПН ТҐР „Изґледˮ. У реализациї представи помогол и Покраїнски секретарият за културу, явне информованє и одношеня з вирскима заєднїцами, Завод за културу войводянских Руснацох и Национални совит Руснацох. Премиєру провадзел и директор РНТ „Петро Ризнич Дядяˮ Славко Орос. Як наявел, у децембру будзе и репризне виводзенє представи, алє зоз другу ґлумицу, Оленку Живкович, та мож предпоставиц же вона да подоби Моники и иншаки, власни печац. ■ М. Афич 29. НОВЕМБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

РЕПРЕЗЕНТАТИВНИ КОНЦЕРТ РУСКОГО КУЛТУРНОГО ЦЕНТРУ У НОВИМ САДЗЕ

У новосадскей Ґимназиї „Лаза Костич” внєдзелю вечар, 24. новембра, пред полну салу публики Руски културни центер отримал свой рочни концерт на котрим ше представели шицки секциї Дружтва. Перша наступела Дзецинска шпивацка ґрупа у хторей шпиваю школяре цо у новосадских школох уча руски язик и пестую руску културу, а як солисти наступели Уна и Оґнєн Пушара и Кристина Ковач. За наступ их пририхтали наставнїци руского язика Оля Яковлєв и Ана-Мария Рац, як и музични руководителє Владимир Сивч и Иван Лїкар. Хор „Гармония” одшпивал три шветово познати композициї „Дурме, дурме”, „Адиемус” и „Хава Наґила” зоз свойого богатого репертоару, хтори руска публика ище нє мала нагоду чуц, под дириґенством Сузани Ґрос Маркович, а на клавиру их провадзел млади и уж успишни пияниста Михайло Рацпети. Публика одушевено кляпкала у ритме на композицию „Хава Наґила”, та Хор шпивал и на бис. Потим наступела Виводзацка фолклорна ґрупа зоз „Стародавнима танцами зоз Шаришу”, младого и талантованого хореоґрафа Михаїла Римара, дзе доминую хлапци у динамичним танцу, та достали громки аплауз. Дзивоцка шпивацка ґрупа под уметнїцким руководительством Борута Павлича одшпивала три руски народни композициї. Фолклорна ґрупа ветеранох одтанцовала Бунєвацки танци у хореоґрафиї Миодраґа ЦветковичаБаньца. Хлопска шпивацка ґрупа под руководством Борута Павлича ше на концерту представела зоз двома рускима народнима композициями и єдну сербску, а Фолклорна ґрупа ветеранох одтанцовала и хореоґрафию Миломира

Фото: Л. Вуячич

ОД НАРОДНИХ РУСКИХ ПО КЛАСИЧНИ КОМПОЗИЦИЇ

Шайтоша „По земплински”. Представел ше и рецитатор Йован Живкович зоз писню „После войни”, а за наступ го пририхтала Оленка Живкович. На концу одтанцована хореоґрафия Михаїла Римара „Прадки” у котрей танцую танцоше зоз вецей наших културно-уметнїцких дружтвох и на репрезентативни способ заокружени концерт, а танцоше достали длугоки аплауз. Фолклорна ґрупа ветеранох, после урядовей часци концерта, публики одтанцовала и гречески „Сиртаки” хореоґрафа Миломира Шайтоша. Публика им одушевено кляпкала у ритму. Концерт бул барз крашнє нащивени, през програму нас водзел Иван Канюх. Репертоар хтори указани внєдзелю вечар у новосадскей Ґимназиї бул скоро цалком нови и велї точки першираз виведзени праве на тим концерту, та публика учашнїкох наградзовала зоз моцнима и частима аплаузами. О. П-С.

ОСНОВНА ШКОЛА „ЙОВАН ЙОВАНОВИЧ ЗМАЙ” У ДЮРДЬОВЕ

ОТРИМАНИ ВЕЦЕЙ ЯК ДВАЦЕЦ АКТИВНОСЦИ У Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове, штредком прешлого тижня, стреду, 20. новембра, у вецейгодзиновей програми школяре шицких возростох и цали школски колектив означели Дзень демократскей култури, Дзень дзецинских правох и Дзень школи. Програма була зложена, отримани вецей як двацец активносци, а у нїх обдумани рижни креативни и интереаснтни роботнї роздзелєни по класох, учальньох и секцийох, а так же би у нїх були заступени шицки школски предмети, значносц демократскей култури и дзецкових правох. Роботнї були интерактвни, а робело ше и бешедова29. НОВЕМБЕР 2019.

ли на теми о праву на нєдискриминацию, на думанє, приватносц, здравствену защиту, образованє, шлєбодни час, бависко, одпочивок, право на информованосц, на здрави живот, шлєбоду виражованя и друге. Медзи активносцами були и Квиз Права дзецка у котрим ше школяре змагали у знаню о своїх правох. Од осем по дзешец годзин активносци мал младши возрост, а од дзешец по дванац старши. У програми окремна повага пошвецена поетови Йованови Йовановичови Змайови чийо мено ноши дюрдьовска школа. Прето школяре виписовали його стихи, лїпкали их и складали на рижнофарбови папери, з насловох

Змайових писньох виписовали нови стихи и писнї, и ище вельо того. У тим шицким участвовал Парняцки тим, Школски хор и оркестер и подобова секция. Дзеци були барз заинтересовани участвовац у каждим сеґменту роботньох, цо обачел и школски колектив котри ше остарал за идеї и реализацию шицкого цо ше случовало того дня. Дзень демократскей култури ше поряднє означує у Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове, а як водзаца идея того же би ше дзеци одмалючка учело о равноправносци шицких живих єствох и то без предрозсудкох. С. С.

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ З НИКОЛИНУ ДУДАШ

ПАНОНСКЕ МОРЙО ЗАМЕНЄЛИ З ЯДРАНСКИМ Пише: Агнетка БАЛАТИНАЦ

Одхована у Вуковаре, з моцнима коренями у Петровцох, Николина Нина Дудаш, ище як дзецко мала нагоду упознац руску културу и руски язик. По законченим школованю, одшмелєла ше пойсц робиц на морйо, а там упознала и свойого Антуна

З

апаметали зме ю як нашмеяне дзецко, а вец и дзивку хтора вше коло себе ширела добре розположенє и оптимизем. Танцовала у фолклору по наших руских дружтвох, а найчастейше у КУД „Осиф Костелник” з Вуковару.

– Барз добре буц член даякого дружтва одмалючка, бо приятельства и дожица наисце каждого збогаца, вельо раз и за цали живот – гвари вона. Жаль єй лєм же одкеди умарла єй баба Ганча, нє ма з ким бешедовац по руски. СЕЗОНСКА РОБОТА Николина Нина Дудаш народзена 1995. року, а по законченей основней школи у Вуковаре, уписала ше до фаховей школи за козметичарку. Уж на 18 роки закончела школу, и як сезонска роботнїца пошла робиц до Малого Лошиню як келнерка. Пред 15 роками то бул якишик нормални способ започац свой роботни вик.

– Сезонски роботи нє були подли, а и зарабяло ше досц – толкує Нина початки свойого роботного вику. – Медзитим, кед ши сезонєц, швидко ци тота робота допиє та идзеш далєй, глєдаш даяку другу дести-

26 РУСКЕ СЛОВО

нацию. Так я пошла до Умаґу, алє анї там сом ше нє затримала длуго. Цошка ме цагало до Дубровнику. Барз сом там жадала пойсц, гоч лєм як туриста, лєбо робиц. Мац Александра, оцец Дюра и шестра Наташа жили у Вуковаре, а Нина була далєко, на морю. Мушела ше операц на саму себе у каждей ситуациї, алє нє одступала од свойого жаданя пойсц на юг.

– Єден приятель ми нашол роботу у Дубровнику, и гоч сом нє була задовольна з ню, и то бул якиш початок. Була сом на дестинациї на хторей сом жадала, а вец сом сама „викасала” рукави и поглєдала роботу и то у готелу Шератон. Готел ма 251 хижу, луксузни є и було ми праве задовольство там достац роботу – приповеда Нина. Там робела рок у своїм фаху, як козметичарка. Пачело ше єй, упознала велїх людзох, здобула нови приятельства алє, цошка ю цагало далєй, та можебуц и робиц цалком инше. ВИБРАЛА ТАРҐОВИНУ Нє мир ни дух од ве дол Ни ну до та рґо вец ких водох. До ста ла ро бо ту у фирми „Jysk”.

29. НOВЕМБЕР 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

– Затераз ме тота робота виполнює. Любим робиц з людзми, буц им на услуги, посовитовац их кед дацо купую. Кажди дзень ше цошка нове случує. Стретам людзох розличних ґенерацийох, алє вше влада якешик добре розположенє. Моя мисия буц на услуги купцом и кед видзим же сом им помогла, барз сом щешлїва – приповеда Нина и предлужує же живот на морских дестинацийох под час туристичней сезони зна буц права „ноцна мора”, алє будзиц ше нєдалєко од Дубровнику, наисце вредзи – приповеда Нина о своїм пребуваню у Жупи Дубровацкей, у месце Чибача, дзе вєдно жиє з будуцим супругом Антуном Вуличом. ТО ВОН ТОТ ПРАВИ – Антуна сом упознала 2016. року и од теди зме вєдно. Вон народзени у Нємецкей, алє є родом зоз Далю, з „нашого краю”, през шмих толкує Нина и надпомина же роби у Шератону праве там дзе и вона робела.

– Часто мож чуц фразу: „Любов мойого живота”, алє кед сом упознала Антуна, прешвечела сом ше же то нє фраза, алє же то насправди може буц так. Антун насправди любов мойого живота, тераз уж цалком озбильна, прешвечує нас Нина.

– Буц блїзко при Дубровнику и робиц там, то насправди витворенє мойого сна, гоч найсц квартель, то цошка цо чежше як найсц роботу, приповеда Нина. – Задумай-

НЄ ВЕРЕЛИ ЖЕ СУ АМАТЕРЕ Док танцовала у вуковарским КУД, єдна з найупечатлївших фолклорних точкох з Ниновей кариєри то танєц „Увиванєц” дзе осем дзивчата, приблїжних рокох и возросту, так увежбали крочаї и рухи, и так го складно виводзели же нє мож було повесц же су аматере. Научели и шицки „финеси” професийних танцошох, та на сцени насправди випатрали импресивно.

це, анї случайно нє сцу вжац пару на квартель хтора ма дзеци. Ми их затераз нє маме, алє нєшка-ютре плануєме, и цо вец будземе? Нє можем себе анї подумац же дахто нє сце до квартелю вжац дзеци! А о паркинґ местох най нє споминам. Ми маме два авта, бо нам тельо треба пре роботу, алє места анї за лїк – гвари Нина.

Николина и єй леґинь зоз шестровима дзецми

СЕЛЇЦ ШЕ, ЧИ ОСТАЦ Понеже Николина ма старшу шестру хтора нєдавно з мужом и дзецми пошла жиц до Нємецкей, опитали зме ше яки єй плани, чи ше и вона „селї”, а чи остава?

– Щешлїви зме ту. Маме рижни понукнуца и солуциї, алє зме задовольни ту дзе зме. Гоч вельки почежкосци у сезони у транспорту, подквартельошки живот тиж драги, алє маме добрих приятельох, ту зме ше звикли и як би ше поведло, „одомашнєли”, та затераз оставаме – гвари Николина. Вуковар баржей хиби Николини як Антунови, бо виволала же вона баржей мамова и татова, а вон самостойнєйши и далєко од своїх родичох. Прето ше операю єдно на друге, єдно другому су потримовка и любов, а вец и шицко цо живот ноши, лєгчейше. ■

Дубровчанє найпознатшу главну улїцу волаю Страдун

29. НOВЕМБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МИРОН ЖИРОШ: ПРИВРЕДНИ ЖИВОТ РУСНАЦОХ (XXІІ)

ПУСТАРА ПОСТАВА КЕРЕСТУРСКА Пририхтал: Микола ШАНТА

При „дзелєню” Керестурци Билу нє достали, гоч вони були найчисленша роботна моц на державним маєтку. По тих пременкох (пременєл ше лєм ґаздa), а худобни тераз робели нє на хасен єднoгo власнїка – дeржави (спахийства-паньства), алє на хасен вецей маєтнїкох. Керестурцом нє оставaло нїч инше лєм робиц и за заробени пенєж тераз драгшу жем кyповац од нових власнїкох

С

патриме власнїцтво, односно чийо ше мена зявюю на перших ґеодетских картох по реамбулациї од 1883. року. Пре лєгчейше знаходзенє, будземе ше слyжиц зоз парцелами жеми и потезами як су наволани на перших картох. По числох парцелох праве будзе обачлїве познєйше преходзенє тей жеми до рyских рyкох. ЯК ОДКУПЙОВАНА ЖЕМ На II вельким закупе: Парцели 22, 25, 26 повeрхносци од 60 гольти. Власнїк Хан. Парцела 27 (114, 117) поверхносци од 50 гольти. Власнїк Бланц Йожеф. Парцела 23 поверхносци 25 гольти, власнїк Секула. Парцела 24 поверхносци од 50 гольти, власнїк Динер.

Ha III вельким закупе: Парцелa 38 поверхносци од 24 гольти, власнїк Веґел Дьордь. Парцела 39 повеpхносци од 25 гольти, власнїк Ґербер Ана народзена Ленц. (Зоз тей жеми предавано 1909, 1923 и 1925. ро-

28 РУСКЕ СЛОВО

ку, а як купци ше зявюю тоти особи: Семан Янко, Джуня Дюри Ана наpодзена Сеґеди и Янко Джуня). Парцелa 40 поверхносци од 50 гольти, власнїк Ґербеp Йожеф. Тота жем пременєла власнїкох (попредата є 1927, 1930 и 1931. року.

Ha IV вельким закупе: Парцела 45 пoвеpхносци од 99 гольти, власнїк Бланц Mиклош. Парцела 46/1 и 46І 2 y поверхносци од 63 гольти, власнїк Бланц Мигаль.

Ha V вельким закупе: Парцела 58 y поверхносци од 100 гольти, власнїк Тренд Генрих и синове (гражданска правна особа з Будапешту). Жем перши купел Рац Дьордь, велькомаєтнїк зоз Кули, и подзелєл ю на парцели од 1-21 и розпредал Ковачевичови, Сабадошови, Рацовим и другим 1910. и 1912. року. Тота жeм пре дальше щипанє, пре дзелєнє на вельочислених нашлїднїкох, була медзи двома войнами подзелєна на найменши поверхносци од шицкeй жеми на Билeй. Дзепоєдни парцели бyли менши и од гольта.

29. НОВЕМБЕР 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

На VI вельким закупе: Парцела 55 поверхносци од 70 гольти, власнїк Державни жемски кредитни уряд малих маєтнїкох. На тей уж пощипаней парцели по реамбулациї y пoпису парцелох як власнїковe ше зявюю: Парцела 55/3 поверхносци од 37 гольти власнїк Джуня Дюра и Михал Провчи як власнїк парцели 55/4 y поверхносци од 10 гольти.

Ha VII вельким закvпе: Пapцела 61/1, 2, 3 y поверхносци 100 гольти, власнїк Деркович Иштвaн. Познєйше зоз тей жеми настали парцели: 125, 126, 127 и 128. Парцела 62/1, 2 y поверхносци од 118 гольти, власнїк Дудаш Мартон. На VIII вельким закупе: Парцели 64, 65, 66 и 67 y повеpхносци од 320 гольти, власнїкове Шибл Саламон, Шафер Адолф и Шафер Мор. Тота жем предавана 1917, 1926, 1927, 1930. и 1943. року. НАШО СТАРИ НЄ ЛЮБЕЛИ МАЦ ДЛУСТВА Шмелши ґаздове куповали жеми на кредит од, як вони гварели, Пештанскей банки, жем им була интабулована, по їx словох, односно кладзена им гипотека до конєчного одплацованя длуства. Случовало ше же жем з рук до рук преходзела и медзи Керестурцами, вельо раз и зоз вельку гипотеку. Дзепоєдни цо ю купели на кредит, а нє могли сполнїц свойо обовязки, та були примушени попредац ю. Дзепоєдни аж и препадли. До пошвидшаного предаваня Билей, маєткох мадярских и нємецких власнїкох, пришло y чaшe пpeд, a окреме по законченю Першей шветовей войни и приключеню Войводини ґу Кральовини Сербох,

Горватох и Словенцох. Предаванє ше предлужело и далєй, a нашо людзе дотедишнї обтерхованя патрели же би такой по Першей шветовей войни зняли зоз жеми, односно розтерховали ю. По словох Дюри Джунї, народзеного 1904. року, дознаваме же його оцец од Пештанскей банки, котра мала свойо филияли у Кули и Керестуре, купел 1895. року 40 ланци (єден ланц 2 000 квхв). Длуство банки виплацели 1915. року. Прето же их було вецей братох и шестри, Дюров оцец зоз тей жеми мал 7 ланци. Пред Другу шветову войну у сербским дньовнїку „Дан” у Новим Садзе y напису „Українци y Войводини” а котри у подполносци пренєсли „Руски новини” число 7 од 17. фебрyара 1939. року, записане: „Била з векшей часци була у рукох Керестурцох. 3а шором одкупели скоро цалу „Билу пустару”, а було там и сербски салаши. Нєшка нєт анї єдного. Тримаю шe ище торжански Нємци, a керестyрcки Українци маю уж у рyкoх коло 5 000 гольта од тей „Билей пустари”. Од вишлєбодзеня до нєшкa прекупели коло 1 500 гольти жеми од Нємцох з Филїпова, Брестовцу, Вепровачу, Tоpжи”. БИЛА ПОСЛЕ ДРУГЕЙ ШВЕТОВЕЙ ВОЙНИ

На Билей медзи войнами бyло коло сто руски вельки ґаздовства. На тих ґаздовствох жили найчастейше 2, 3, a дзекеди и вецей фамелиї. Оцец з двома, зоз трома синами, зоз жецом и так далєй. Кед ше уж створел векши капитал, нагромадзело вецей жеми, a дзеци поодрастали и створели свою фамелию, приходзело до щипаня фамилийoх, правеня нових салашох и дзелєня жеми. Пре таки поступок (дзелєнє вельких ґаздовствох на менши, pелативно мале число руских фамелийох на Билей подпадло под Закон o аґрарней реформи 1946. року – лєм 12 до 14 фамилиї. To, попри других, шлїдуюци фамелиї: Надь Владимир 13 гольти и 1 259 квхв, Джуня Mихал 27 гольти и 733 квхв, Рац Янко 28 гольти 683 квхв, Паплацко Михайло 30 гольти 1 079 квхв, Колєсар Дюра 23 гольти 1 371 квхв, Сабадош Матия 58 гольти квхв, Папуґа Штефан 7 гольти 83 квхв, Барна Дюра 16 гольти 1 042 квхв, Сабадош Василь 72 гольти 1 413 квхв, Уд. Сабо Стевана 2 кю 460 квхв, и Гудак Михайло 11 гольти и 926 квхв. Дзепоєдним ґаздовством жем на Билей остала, a вжата од нїх жем y других хотарох, наприклад y Гедєшy, за Берчку. Велькей часци од тих ґаздовствох охабени максимум од 35 гольти. Зоз купованьом жеми на Билей купени и велї салаши (окреме тоти старши од 70 до 80 рокох), a векшину збудовали нашо людзе. O салашох ше, медзитим, нє водзело окремну евиденцию у катастре и суду. Keд ше окончовало дaяке премерйованє жеми, oдносно єй щипанє, салаши ше могло уношиц до ґеодетских картох. Пре таки тедишнї третмaн салашох, вони нє шицки означени на картох. Їx детальна евиденция окончена аж по войни Мапа Билей у чаше розпредаваня 80-тих рокох ХIХ стороча 1948. року. ■ (Предлужи ше)

29. НОВЕМБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 21. новембра нас занавше зохабела наша мила нина

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 24. новембра преселєла ше до вичносци наша наймилша

ЕВА СИМЯНОВ ЕВИЦА народзена Хрин (29. IV 1933 – 21. XI 2019) зоз Кули З любову и почитованьом останєце вше у наших шерцох. Дзекуєме Вам за шицку любов и доброту цо сце нам ю за живота дали. Натка Васичова з мужом Славком, дзецми и унуками, Єлена Новтова з мужом Мижом, дзецми и унуком Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 24. новембра упокоєла ше моя мила шестра

МАРИЯ МАКАЇ народзена Рац (1933–2019) з Руского Керестура

МАРИЯ МАКАЇ народзена Рац (1933–2019) з Руского Керестура

З любову и жалосцу у шерцох занавше останєце у наших красних памяткох Ожалосцена шестра Мелана Коцурского и єй дзеци Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. новембра 2019. року Дня 22. децембра 2019. року наполня ше 2 роки як нас зохабел наполня ше 3 роки як нас зоханаш мили оцец и дїдо бела наша мила мац и баба

У молитвох и шерцох наших навики будзеце з нами. Вашо мили дзивчата – Марча, Сенка и Геленка, жец Мирко, унуки Желько, Ясна з Деяном, унук Славко, Никола и Николина, як и праунучата Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. децембра наполнї ше рок як нас зохабела наша мац, баба и прабаба

Дня 5. марца 2020. року наполня ше 4 роки як нас зохабел наш оцец, дїдо и прадїдо

МЕЛАНИЯ РАЦ МИРОН РАЦ народзена Шпрох (1940–2016) СЛАВКА МЕДЄШИ (1944-2018) з Руского Керестура ЕЛЕМИР МЕДЄШИ народзена Будински Вашу любов и доброту занавше будземе чувац у своїх шерцох. Вше (1940–2017) (1941–2016) будзеце з нами у наших думкох и здогадованьох. З любову и почитованьом памятку на Вас чуваю – син Кимо зоз супру- Вашо наймилши – син Владо, нєвеста Славка, унукове Иґор и Дарко гу, унук Борис и унук Иван зоз фамелию зоз супругу Оксану и праунука Тара – Рацово Спочивайце у мире Божим! Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. новембра наполнєл ше рок як нас занавше зохабела мац, баба и прабаба

Наполнєло ше 22 роки як нас занавше зохабел оцец, дїдо и прадїдо

ГАНЯ ЧАКАН ПЕТРО ЧАКАН народзена Баран (1926–1997) з Дюрдьова (1932–2018) Вични памятки на вас чуваю вашо наймилши син Силвестер, син Мирослав зоз супругу Геленку, унук Мирко зоз супругу Биляну и праунуками Марию и Ану, унука Сенка зоз супругом Сретком и праунуками Арсеном и Марком Спочивайце у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

CENOVN>K MALIH I POSMERTNIH OGLA[KOH – mala ogla{ka do 20 slova ko{ta 200 dinari – mala ogla{ka vecej yk 20 slova ko{ta 300 dinari – uramikovani tekst ogla{ki, abo vin~ovanki ko{ta 500 dinari – posmertna ogla{ka na wdno polqo ko{ta 600 dinari – posmertna ogla{ka na dva poly ko{ta 1 200 dinari.

Cenovn<k va`i od 1. мая 2015. roku Ogla{ki mo` poslac na mejl office@ruskeslovo.com лєбо ruske.redakcija@gmail i uplacic na rahunok Novinsko-vidavatelqnej ustanovi “Ruske slovo” u banki Inteza ~islo 160-923244-82. Informaci< mo` dostac na telefon 021/ 6613-697.

29. НОВЕМБЕР 2019.

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. новембра наполнєли ше штерацец днї як нас занавше зохабела моя мила и добра шестра и кума

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Умарла моя пайташка ИРИНА ФЕЙСА, апатикарка народзена Сеґеди (1931–2019) У Руским Керестуре вєдно зме ходзели до оводи, учели ше 1938–1941. року у основней школи, 1944– 46. у нїзшей рускей Ґимназиї два класи, трецу и штварту, и у Вербаше 1946–50. у висших класох Ґимназиї. Крашнє було мац таку пайташку яка була Иринка, Мария Чурчич, народзена Арт

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. новембра наполнєли ше 40 днї як вецей нє з нами наша мила мац

АФИЯ МЕЛИХОВА народзена Стрибер (1943–2019) з Бачкого Петровцу З любову и почитованьом красни памятки на ню навики буду чувац Семаново, шестра и кума Маря, Владо и Емина, Сашо зоз супругу Весну и їх дзивчата Ребека и Хана Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. новембра наполнєли ше штерацец днї як нас занавше зохабела моя мила и добра шестра

АФИЯ МЕЛИХ АФКА народзена Стрибер (1943–2019) з Бачкого Петровцу АНА ВАРҐА народзена Будински (1935–2019) З любову и почитованьом памятку на це чува син Славо Варґа Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. новембра наполнєли ше 40 днї як вецей нє з нами наша мила мац, баба и прабаба

У красних памяткох це будзем чувац и вше у молитви споминац. Шестра Терезия зоз супругом Янком и сином Жельком, як и Бучкова и Будинскова фамелия зоз Нємецкей Спочивай у мире Божим! Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

АНА ВАРҐА народзена Будински (1935–2019) Памятку на ню буду чувац єй дзивка Ирина, жец Владо, унук Ваньо и унука Соня зоз фамелиями и праунук Кристиян Спочивай у мире Божим!

МАЛИ ОГЛАШКИ

OGLA[OVANW

021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com informator@ruskeslovo.com 29. НОВЕМБЕР 2019.

ПРЕДАВА ШЕ хижа на адреси М.Тита 30 у Руским Керестуре. Велька порта, помоцни обєкти, цена вигодна Контакт телефон: 064/42765-35

о явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву проєкта на животни штредок Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НСУ181/НСO181 Долнї Ковиль” у Улїци Лази Костича число 16, на катастерскей парцели число 2513, К.О. Ковиль, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 по 15 годзин по 23. децембер 2019. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 24. децембра 2019. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110 а, Нови Сад, на 11,30 годзин.

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ

– ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433

РУСКЕ СЛОВО 31

ИНФОРМАТОР

ВИШОЛ РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР ЗА 2020. РОК

ОД ДЕЦЕМБРА АКЦИЯ: ПОПУСТ 30 ОДСТО НА ШИЦКИ КНЇЖКИ „РУСКОГО СЛОВА”

Найпопуларнєйша руска кнїжка – РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР 2020 видрукована и тих дньох будзе до ступна читачом. И того року, Календар ше зявює як заєднїцке виданє НВУ „Руске слово” и Християнского часопису „Дзвони”. Обсяг му 264 боки. Змистово є богати, зоз фотоґрафиями и шицок є у фарбох. Понука репрезентативни вибор авторох и темох зоз рижних обласцох нашого духовного, културного и дружтвеного живота, як и красней литератури, социолоґиї, психолоґиї, историї, животу младих, спорту и гумору. Календар по цени од 500 динари мож купиц у НВУ „Руске слово” у Новим Садзе, як и при заступнїкох „Руского слова”. У Руским Кере стуре у дописовательстве и при Ксениї Ма каї Орос (Иву Лоли Ри ба ра 148/а, 025/703-757 и 064 0666 884); у Коцуре при Милки Фейсовей, (062 8510341), у кнїжкарнї; у Дюрдьове при Звонкови Салаґови (Светозара Милетича 25, 021 838 055); у Вербаше при Ми ро нови Ня ра ди й ови (Сивч Йовґена 86, 064/120-2607); у Кули при Еле ми рови Мудро го (Блок 6/а, 025/721-404); у Шид зе (Беркасово, Бачинци, Бикич Дол) при Владимирови Гарвильчакови (Сави Шумановича 129/а, 062/440974) у Петровцох, при Желькови Гаргайови (Матиї Ґубца 1, 9938532-554-152).

32 РУСКЕ СЛОВО

17. РУСКИ ФЕСТИВАЛ МАЛИХ СЦЕНСКИХ ФОРМОХ „ ДЮРА ПАПГАРГАЇ” 17. Руски фестивал малих сценских формох „Дюра Папгаргаї” будзе отримани од 5. по 7. децембер 2019. року у просторийох Руского културного центру у Новим Садзе (Новосадска матка). Штварток, 5. децембра, – на 19 годзин – отверанє вистави фотоґрафийох „Шлїд єдного часу”, автора др Михайла Лїкара – отверанє фестивала – представа „Потвори”, Звонимира Павловича Пияток, 6. децембра, – на 19,30 дуодрама „Обсесия”, Звонимира Павловича – монодрама „Удян, нє гвар ми”, Мариї Сеґеди зоз Дюрдьова На соботу, 7. децембра, – на 19,30 годзин, „Белава принцеза” зоз Кули, Саши Палєнкаша Уходнїца за єден вечар 150 динари, а за три вечари 300 динари.

И ДАЛЄЙ ВАРИМЕ ВЄДНО Понеже сце рубрику „Горуци тепши” крашнє прилапели, вона будзе и надалєй состойна часц наших новинох. Поволуєме вас же бисце и далєй зоз читачами „Руского слова” подзелєли рецепти, дали поради коло вареня, як лєгчейше и швидше увариц полудзенок, упечиц колачи и справиц даяки интересантни єдла. Пишце нам на адресу – РУСКЕ СЛОВО (ЗА РУСМАК), Булевар ошлєбодзеня 81, Нови Сад 21000, лєбо на емаил rusmak.ruske@gmail.com. Можеме сотрудзовац и пейґ Вайнай це нам и ш беру 069 67 33 15. Пошлїце и п , е м зуй уцих сотруд р нам идеї и випахнє! Ище раз, о нам з го н м є и р урт п сликуйце свой тепшох ф стол, окреме кед є креативни, бо зоз тим, єдни другим даме дзеку и вариц, и аранжирац.

29. НОВЕМБЕР 2019.

* дзе цо будзе * дзе цо будзе *

ПРЕМИЄРА ПРЕДСТАВИ „OБСЕСИЯ” Премиєра представи „Обсесия” у драматизациї и режиї Звонимира Павловича ше отрима на пияток 6. децембра 2019. року на камерней сцени Руского културного центра, Йована Суботича 8 на 19 годзин. Представа у продукциї Руского културного центру и Драмского студия РКЦ будзе виведзена у рамикох 17. Руского фестивалу малих сценских формох „Дюра Папгаргаї”. Представа хтору режисер пошвецел Богумилови Грабалови „з нагоди лапаня соловея на тераси свойоґо квартеля на пиятим поверху”, горкаво-саркастична и емотивно-мелодрамска приповедка о осамених и забутих малих людзох, одруцених на животни марґини як дружтва у Грабаловей Чехословацкей зоз часох вибудови нового модела социялизма, алє так исто и нєшка у сучасних дружтвених заєднїцох ткв. зєдинєней европскей провиниєнциї. Главни улоги бавя Иван Лїкар и Марина Хома, а як госц зявює ше Владимир Сивч. ***

ИНФОРМАТОР/СПОРТ СХОПНОСЦ ШКОЛЯРОХ ТЕХНЇЧНЕЙ ШКОЛИ У ШИДЗЕ

НАПРАВЕЛИ СЕМАФОР ЗА СТАДИОН

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ И ДЮРДЬОВЕ БУДУ УСНИ НОВИНИ

На соботу 30. новембра у Доме култури, у Червеней сали, на 18 годзин Новинско-видавательна установа „Руске слово” отрима други Усни новини. Зоз читателями Руского Керестура буду бешедовац редакторе, новинаре и директор НВУ„Руске слово”, а гражданє годни висловиц свою думку о новинох и опитац ше цо их интересує у вязи Установи. Усни новини „Руского слова” буду отримани и у Дюрдьове, на стреду, 4. децембра 2019. року у просторийох КУД „Тарас Швеченко” од 19 годзин. Перши Усни новини у чечуцим циклусу були успишно отримани у Коцуре 26. октобра, а у плану же би НВУ„Руске слово” у 2020/21. року зоз Уснима новинами обишла векшину местох дзе жию Руснаци. ***

ВИТЯЗКЕ ПОПОЛАДНЄ У РКЦ

На соботу, 30. новембра 2019. року на 13 годзин, у просторийох Руского културного центру Йована Суботича 8, водзиме вас през стреднї вик. Нашо госци буду члени: „Червених гавранох” котри нам през розлични стредньовиковни змисти пренєшу дух давних часох. Уходнїца 100 динари (донация РКЦ). ***

НА СОБОТУ СТРЕТНУЦЕ ПАРОХИЯЛНИХ КАРИТАСОХ СРИМСКОГО ДЕКАНАТУ

На соботу, 30. новембра у Лєтнєй владическей резиденциї будзе отримане стретнуце парохиялних Каритасох Сримского деканату. Стретнуце почнє на 10 годзин, а о централней теми стретнуца под назву „Розвой парохилялних Каритасох” будзе приповедац Кристина Шнайдер зоз Националного Каритасу Сербиї зоз Беоґраду. ***

НА НЄДЗЕЛЮ РОБОТНЯ У ЗАВОДЗЕ

На нєдзелю 1. децембра на 12 годзин, у Заводу за културу войводянских Руснацох орґанизуєме роботню „ Забава зоз математику” за старши дзеци (од 4. класи ОШ, та векши ) зоз ориґами математики зоз Наталию Будински и Таню Бучко Рац. Прияви обовязни пре огранїчене число местох (дзецох зоз хторима мож поробиц роботню) на мейл zavod.rusini@gmail.com. Роботня будзе виведзена у форми парняцкей едукациї дзе дзеци през бависко лєгчейше и швидше уча вєдно. Наставнїци ту як координаторе и порушоваче процесу пестованя взаємней потримовки медзи школярами.

29. НОВЕМБЕР 2019.

Часто у явносци мож чуц же школяре у штреднїх школох вецей знаю теорию, а менєй як – здобуте знанє вихасновац у пракси. Но, то нє вше так, а добри приклад як то випатра, нєдавно указали школяре Технїчней школи „Никола Тесла” у Шидзе, хтори на годзинох практичней настави направели сучасни семафор за стадион Фодбалского клуба „Раднички” у Шидзе. На подручу општини Шид, дознаваме од Йови Дрезґи, директора спомнутей школи, єст ище лєм єден подобни семафор – димензийох пейц зоз три метери на управянє з далєка на стадиону ФК „Слоґа“ у Ердевику.

– Школяре дзечнє робели на тим проєкту и то школяре напряму шлосере, як и школяре напряму електротехнїчарох рахункарох. Требало ту вельо роботи, бо слово о сучасним семафоре. Семафор ма можлївосц означовац ґоли по число 19. На семафору єст и годзинка хтора указує точни час у желєнєй фарби, а резултат видно у билей фарби – гвари директор Йово Дрезґа. Школяре зашпоровали управи ФК „Раднички” достаточно, прето же за потребни материял требало коло 150 000 динари, а робота школярох на практичней настави була безплатна. Медзитим, як дознаваме, требало обезпечиц средства хтори ше похасновано за потребни материял. За тото ше остарали почитователє ФК „Раднички“, медзи хторима и Александар Чаїч, хтори конкуровали при Фондациї „Ана и Владе Дивац” и достали потребни средства.

– Ми барз задовольни же зме достали семафор на стадионє. Указало ше добре же зме конкуровали за средства и же Фондация „Ана и Владе Дивац” препознала потреби прихильнїкох фодбалу, а тиж и же препознали же у тим буду на практичней настави участвовац школяре нашей технїчней школи – гварел Чаїч. Зоз школярами задовольни и директор Дрезґа и нависцує же би у новим школским року школяре могли направиц и єден менши семафор за Установу за физичну културу и спортску рекреацию „Партизан” у Шидзе. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ МИНИСТЕР СПОРТА И МЛА ДЕЖИ ВАНЯ УДОВИЧИЧ У ДЮДЬОВЕ И ЖАБЛЮ

ПРИОРИТЕТ – РОЗВОЙ СПОРТА На стадиону дюрдьовского Фодбалского клуба „Бачка 1923”, прешлого тижня, домашнї, велї валалчанє, алє и представителє локалней самоуправи и других фодбалских клубох зоз териториї општини Жабель, привитали министра спорта и младежи Републики Сербиї Ваню Удовичича

М

и ни стер Удо ви чич по сле ро згварки зоз представи те ля ми дюрдь овского Клуба о роботи, членстве и успихох, бешедовал зоз їх наймлад ши ма фод ба ле рами, як и наймладшима фобалерами ФК „Гайдук” зоз Чуроґу, а потим и зоз фодбалерами першого тима ФК „ЖСК” зоз Жаблю. Дюрдь овски Клуб з тей нагоди до стал як донацию спортску опрему, пейц лабди од чого єдну подаровали валскей основней школи и ґарнитури дре сох, двацец комплети. По сле нащиви Дюрдьову министер Удовичич зоз представителями локалней самоуправи нащивел и спортску галу у Жаблю дзе их дочекали тамтейши спортисти у вецей дисциплинох.

– Дзекуєм предсидательови Општини Жабель, Чедомирови Божичови же ми указал же у першим плану ма младже ску политику и розвой спорта, и же ше з рока на рок у буджету општини звекшую укладаня до спорту. На тот завод зме младим спортистом у Жаблю донировали два ґоли, два кошаркашки табли зоз обручами, мрежу за одбойку и штерацец лабди. Дарунок наменєни з цильом розвиваня спорта у општини. Будземе ше намагац предлужиц зоз таким трендом же би у будуцим период зе ма ли нагоду мац профе сийних спортистох – гварел министер Удовичич. Теди предси-

34 РУСКЕ СЛОВО

ЗА СПОРТ ВЕЦЕЙ ЯК ПРОСЕК У ЕВРОПИ Општина Жабель рочно видвої вецей як 15 милиони динари за розвой спорта, за спортски клуби, за школски спорт и орґанизацию спортских манифестацийох. Кед ше прировна буджети за прешли и тот рок очиглядне же ше уложело 10 одсто вецей до спорту, спортских орґанизацийох, алє до роботи младежских локалних здруженьох. Окрем того, спортистом обезпечени безплатни тремини у спортских обєктох. Кед ше шицко зда, виходзи же ше зоз локалного буджета за спортски здруженя уклада вецей як проск у Европи.

датель Божич гварел же ше з општинского буджета на рочним уровню за спорт, спортски манифе стациї и клуби видвоює понад петнац милиони динари. Тиж так, же ше локална самоуправа заклада за лєпши условия у спорту и спортску инфраструктуру, алє и же ше ма закончиц робота на спортскей гали у Чуроґу и теди у шицких ме стох општини буду исновац заварти спортски терени. Ґу тому винїмково похвалєл Ве слацки клуб зоз Чуроґ за окреме успишни резултати на републичним и шветовим уровню. По сле нащиви тим двом спортским обєктом и спортским установом министер Удовичич и чолнїки Општини Жабель бешедовали о планох и проєктох у обласци спорта, котри ше реализую на териториї општини.■ С. Саламун 29. НОВЕМБЕР 2019.

sport@ruskeslovo.com

ОКРУЖНА КА ДЕТСКА ЛИҐА

КОНЄЦ ЄШЕНЬСКЕЙ ЧАСЦИ СЕЗОНИ

Ґ

У єденастим колє Першенства кадетскей лиґи, всоботу 16. новембра, на домашнїм терену, ФК „Русин” одбавел нєришено зоз ФК „Будучносц” зоз Младенова зоз резултатом 3:3 (2:2)

оли за Русин дали Неманя Ковачевич, а два ґоли дал Александар Тома. Русин наступел у составе: Чордаш, Максимович, М. Надь, Бодянец, Попов, Джуджар, Чонка, Ковачевич, Тома, Иличич, Д. Надь, Югик и Бики. Уж у першим полчаше, кед Русин процивнїком дал перши ґол, тренер ФК „Будучносц” почал кончиц прицисок на судию. Кажду гришку своїх бавячох пробовал зоз аґре сивним приступом оправдац судийови, та ше так на терену медзи бавячами створела велька тензия. Вироятно же тренер почувствовал борбеносц младих русиновцох и же екипа з Младенова нє однєше побиду так лєгко, та на таки примитивни способ ремецел цек змаганя. Но, кадети Русина, гоч нє однєсли побиду, ище раз потвердзели свою борбеносц и витирвалосц на терену процив старших бавячох.

29. НОВЕМБЕР 2019.

Початок єшеньскей часци сезони 2019/2020. почал зоз пораженями, алє уж од половки сезони, млади фодбалере зазначовали вше вецей побиди, а вше менши розлики у ґолох на концу змаганьох. По словох їх тренера Зденка Шомодїя, перши штири кола бавячом Русину були чежки и напорни, медзитим од половки сезони екипа ше увежбала, стабилизовала, резултати були вше лєпши, а анї єдна процивнїцка екипа до ґолох нє доходзела так лєгко. Як гвари тренер Шомодї, по другу часц сезони екипа будзе ище напредовац, та нє виостаню анї добри резултати, а нарок з оглядом на тото же фодбалере Русина у просеку за єден рок младши од бавячох з других екипох, вони и останю у истим составе, за розлику од других екипох чийо бавяче поодходза зоз тей кадетскей лиґи.

– Цалу полусезону мали вельку потримовку од фамелиї, пайташох, пайташкох, а и сами резултати указую же барз напредовали. Мушим их похвалїц же су барз совисни и вше порядни на тренинґох. Шицки су и приватно барз добри приятелє, познаю ше одмалючка, а тоту зложносц и розуменє мож обачиц и на терену. На каждим змаганю потримую єден другого, и верим же зоз таким добрим составом, нє виостаню анї добри резултати – визначує тренер кадетох Шомодї. Кадети Русина з тренинґами предлужую и далєй, а шлїдуюце коло их чека концом марца 2020. року.■ Ан. Мeдєши

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

РУСИНОВА ПОБИДА ЗА КОНЄЦ ФК „Кулпин” (Кулпин) – ФК „Русин” 2:7 (1:4)

Кулпин: стадион ФК „Кулпин”, патрачох 40. Стретнуце судзел судия: Боян Махотка (Зомбор), ґоли за Русин дали Деян Давидович (15. 22. 29. 56. 58. минута), Срдян Дюканович (30. минут) и Кристиян Боднар (50. минут). Русин: М. Надь, Д. Веселинович, Б. Голик, Б. Надь, О. Маркович, Д. Будински, С. Дюканович, Д. Давидович, Ф. Вуйович, В. Вуйович, Б. Бранкович, а на замени К. Боднар, Р. Ланчу жанин, Й. Гарди. У остатнїм, петнастим колє Подручней фодбалскей лиґи Зомбор, внєдзелю, 24. новембра, ФК „Русин” кед госцовал победзел екипу ФК „Кулпин” з резултатом 2:7 (1:4). Пред початком стретнуца могло ше нагаднуц резултат насампредз прето же на стадион вибегли лєм дзешец донашнї бавяче. Но, русиновци оправдали улогу фаворита. Розлика у квалитету екипох була обачлїва од самого початку змаганя. Фодбалере Русина вельо убавенши, з озбильнєйшим бависком, екипа хтора од самого початку превжала доминацию на терену. Так, у першим полчаше, у 15. минути досудзени пенал за Русин, хтори реализовал Деян Давидович. Давидович ше ознова указал як найефикаснєйши бавяч хтори зна препознац добру нагоду дац ґол. Так у 22, а потим и у 29. минути Давидович уж по трецираз затресол процивнїцку мрежу. Лєм минуту познєйше, у 30. минути тиж єден

од удатнєйших бавячох Русина, Срдян Дюканович, процивнїком дал штварти ґол, та на перши одпочивок русиновци пошли з трома ґолами предносци. У другим полчаше Боднар и Давидович дали удзелєли ище три ґоли, та тоту єшеньску часц першенства закончели з прешвечлїву побиду над домашнїма. По конєц стретнуца, важне надпомнуц же домашня екипа бавела лєм зоз седем бавячамио, односно без трох бавячох хтори напущели бависко скорей як судия запискал конєц. Тиж так и Русин бавел зоз бавячом менєй, бо Б. Надь покалїчени, а тренер Ранко Делич вихасновал право заменїц бавячох. Як ше конєц єшеньскей часци Першенства приблїжовал, охрана русиновцох була вше сиґурнєйша, а напад вше ефикаснєйши. Русиновци на тим змаганю зазначели побиду дзекуюци уж добре увежбаней екипи, алє вшелїяк треба визначиц найзаслужнєйшого Давидовича зоз аж пейц датима ґолами. На концу єшеньскей часци першенства oд 15 одбавених змаганьох русиновци зазначели дзевец побиди, штири страцени змаганя, а два змаганя з нєришеним резултатом, як и 48 дати и 26 прияти ґоли. Так зоз 29 освоєнима бодами, а после пейц побидох зашором, Русин тоту часц сезони закончел на штвартим месце на таблїчки. Ан. М.

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СУБОТИЦА

ПОДЛИ ФИНИШ ПОЛУСЕЗОНИ ФК „Ядран” (Фекетич) – ФК „Искра” 3:0 (1:0)

Фекетич: стадион ФК „Ядран”, патрачох 100. ИСКРА: Калинич, Пєшивац, Петрович, Сталевич, Ери (Дакич), Дякович, Ваяґич, Комазец (Юрчук), Малацко, Дюкич, Ґубаш и Сердар. У остатнїм колу єшєньскей часци першенства, фодбалере Искри подло одбавели и страцели од ФК „Ядран” зоз Фекетичу зоз резултатом 3:0. У першим полчаше велї навияче очековали же напад Искри руши и же даю голєм єден ґол. Медзитим, остало лєм нагадованя, бо перши полчас закончени зоз єдним ґолом предносци за домашнїх. У другим полчасу була иста слика и наздаванє. Процивне тому, домашнїм ше удало ище два раз звладац одбрану Искри и ґолмана Калинича, та стретнуце закончене зоз резултатом 3:0.

36 РУСКЕ СЛОВО

Предстояци мешаци и павзу, управа Клуба би требала озбильно анализовац (нє)успих коцурских фодбалерох и до початку ярнєй часци винайсц ришенє за подли бависка. У Клубе уж наявени пременки, односно зоз Искри пойду даскелї бавяче – Дякович одходзи бавиц до Деспотова, а ище вше нє мож потвердзиц чи у Клубе останю найлєпши бавяче, Ґубаш и Малацко. Но, за потїху наявене же ше до Клубу враци Тони Иван, а тиж так глєда ше и нових бавячох. После того остатнього стретнуца у тей часци змаганя Искра на дванастим месце на таблїчки зоз осемнац бодами. Од петнац стретнуцох на шейсцох победзела, нє мала анї єдно нєришене, а страцела дзевец стретнуца. На стретнуцох дали 28, а прияла 30 ґоли и неґативни скор два ґоли. А. П.

29. НОВЕМБЕР 2019.

sport@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА НОВИ САД

БАЧКА ЗАКОНЧЕЛА ЯК ДВАНАСТОПЛАСОВАНА ФК „Бачка 1923” – ФК „Сириґ” (Сириґ) - 0:2 (0:1)

Дюрдьов: Стадион ФК „Бачка 1923” у Дюрдьове, патрачох коло сто. Главни судия Єлена Трнинич (Нови Сад), помоцни Тихомир Миланович (Нови Сад) и Урош Радинович (Петроварадин). БАЧКА: Смолян, Драґан Тривунович, Ґрбич, Деянович, Калайджич, Иґнїч, Станкович, Солдат, Дюрич, Душан Тривунович и Роґич. Було три замени, шицки у другим полчасу. У 46. минути вишол Ґрбич вошол Лю. Тривунович, у 63. минути вишол Тривунович Лю. вошол Петрович, док у 67. минути вишол Станкович вошол Летич. У 77. минути за дюрдьовски Клуб ґол дал Иґнїч. Жовти картони у екипи Бачкей достали: Деянович, Летич и Калайджич. У 17., остатнїм колу єшеньскей часци першенства Подручней фодбалскей лиґи Нови Сад, внєдзелю 24. новембра на фодбалским стадиону у Дюрдьове домашнї єденастопласовани Фодбалски клуб „Бачка 1923” вигосцел и страцел од дзешатопласованого Фодбалского клуб „Сириґ” зоз Сириґу. Змаганє отримане у барз напартей атмосфери, бо и домашнї и госци бавели твардо и борели ше за лєпши резултат. Медзитим, таке ше удало лєм госцинским. На змаганю додзелєни пейц опомнуца, три дома-

СТАТИСТИКА После одбавених седемнац колох, Бачка на шейсцох стретнуцох була побиднїк, єдно стретнуце одбавел нєришено, а дзешец страцела. Екипа дала двацец три ґоли, а мрежа Бачки ше затресла аж трицец три раз. Пре таки резултати призначели неґативни скор од минус дзешец ґолох.

шнїм бавячом – Деяновичови, Летичови и Калайджичови котри у дзеведзешатим миниту бависка достал ище єдно опомнуце за нєспортске справавонє, та автоматски достал червени картон и бул виключени зоз бависка. Як гвари делеґат Ґоран Накомчич (Кать) после того пресудзеня бавяч мирно напущел терен, алє по законченю змаганя вошол на терен зоз намиру обраховац ше зоз даєдинима бавячами зоз процивнїцкей екипи, у чим є, як гварел делеґат Накомчич, на час застановени. Окрем того делеґат зауважел же през цали други полчас комесар за безпечносц, хторого вибрали домашнї Любоє Тривунович зоз оградзеней часци терена доруцовал, докричовал главному судийови, з часом на час хасновал и бридки слова. З таким справованьом предлужел и после законченого стретнуца и по виходу судийох зоз фодбалского терену. З тей нагоди домашнї того стретнуца, Управа Фодбалского клуба „Бачка 1923”, нє скривали вельке нєзадовольство судзеня судийох и гришки котри, по їх думаню, ишли на чкоду їх екипи. Таке вошло до записнїка, алє очиглядне же нє уплївовало на цек стретнуца, окреме на конєчни резултат. После того стретнуца ФК „Бачка 1923” на таблїчки Подручней фодбалскей лиґи ознова забера место нїжей, односно дванасту позицию од осемнац клубох, зоз вкупно дзеветнац бодох кельо ма од штернастого кола. По законченю остатнього стретнуца дюрдьовски Клуб ма розришиц цо будзе далєй кончиц, бо би перши тим, цо обачую и вирни патраче, требало додатно мотивовац, стимуловац, розбудзиц же би були активнєйши, алє и приходзели поряднєйше на тренинґи. На тим стретнуцу було очиглядне же су пре нєприходзенє физично ослабени, цо видно и по бависку на терену. У остатнїх даскелїх стретнуцох того кола, котри ше по правдзе, могли закончиц на їх хасен, страцели раз-два. С. С.

НОВИ УСПИХ КАРАТИСТИ ҐЛОРИЯНА ШТРАНҐАРА

ИЩЕ ДВА МЕДАЛЇ НА ДЕРЖАВНИМ ЗМАГАНЮ После змаганя у Индїї у орґанизациї Карате союзу Войводини на хторим Ґлориян Штранґар зоз Руского Керестура освоєл бронзову и стриберну медалю, внєдзелю, 10. Новембра, у Смедереве, млади каратиста на Купу Сербиї за пионирох и надїї у орґанизациї Карате федерациї Сербиї освоєл ище два медалї.

www. nasemesto.rs

29. НОВЕМБЕР 2019.

Ґлориян на тим змаганю, у поєдинєчней катеґориї освоєл бронзу, а у екипней катеґориї вєдно зоз Марком Пуцаровим, Растком Батурановим и Милошом Вуковичовим, освоєл тиж бронзову медалю. Карате клуб „Гайдук” наступел зоз петнац змагателями поєдинєчно и трома екипнима ґрупами, дзе освоєли визначни резултати – вкупно шейсц медалї од хторих пейц бронзово и єдна златна. У Карате клубу „Гайдук” визначую же су презадовольни зоз резултатами и зоз змаганьом на хторим освоєли аж шейсц медалї, а як додава тренер „Гайдуку” Никола Ґребер, у наиходзацим периодзе каратистох обчекую вецей турнири у Сербиї, медзинародни турнир у Словацкей, як и Балкански шампионат за кадетох, юниорох и младших сениорох, а хтори будзе отримани на початку децембра у Словениї. Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ (од Ани Варґовей зоз Вербасу)

Квашена капуста Квашиц капусту мож на рижни способи, чи ю наскладаме до грубого пластичного меха, чи до пластичного гордова, гоч найлєпше як робели дакеди нашо баби и мацери – кладли до древеного гордова.

Потребне: ■ капусти ■ солї ■ ловорово лїсце ■ попер у зарну

НА САМИМ ПОЧАТКУ ТРЕБА ЗНАЦ 1. Вибрац нє гибридну капусту. А як будзеце знац хтора добра капуста. Тота капуста хтора лєгка у руки и хторей можеце круциц лїсца як циґаретлу.

2. же килу солї потребне на 30 кили капусти, лєбо 1,6 кили солї на 40 литри води ПОСТУПОК КВАШЕНЯ КАПУСТИ 1. Добре очисцце главки капусти и зоз ножом вирежце грублє до хторого усипеце солї 2. Наскладайце крижалки до гордова, а помедзи добре поприцискайце натарту капусту. После положеней єдней ванґли натартей капусти положиц єдну гарсц солї, значи на єдну ванґлу солї – єдна гарсц солї (указане на фотоґрафиї) 3. По верх гордова шоровац крижалки, дакус положиц ловорового лїсца, попер у зарну и заш натартей капусти. Так добре поприцискац же би сама капуста пущела свою юшку. На концу сциснуц зоз шрубом. * Хто ма пластични гордов, а сце нашвидко наскладац лєм сами крижалки, кажду най посолї знука и прелєє зоз уж посолєну воду, по сам верх так же би анї єдна крижалка нє викуковала. На верх положиц ґазу, лєбо ренду и прициснуц зоз дасчим чежшим же би нє виплївали. Надпатрац капусту и кед потребне, треба з часу на час вирайбац ґазу и врациц назад. Гордов тримац на цеплим, найлєпше коло пеца, дас 10-14 днї же би скисла, и кед капуста достанє красну жовту фарбу, винєсц ю на жимне место. Кед же маце у обисцу квашеней капусти нє лєм же маце здраву шалату, алє можеце правиц рижни єдла, як цо то сарма, капуста зоз месом, капущанїки...

38 РУСКЕ СЛОВО

29. НОВЕМБЕР 2019.

rusmak.ruske@gmail.com ГОРУЦИ ТЕПШИ

преверени

(од Михайла Катони)

Медована мачанка

Поради обисцу

Часто после Потребне: нєдзельовей юшки останє ■ варене месо дакус вареного ■ лимунов сок меса. З того мож ■ сенф направиц крас■ мед ни полудзенок ■ маслинов олєй за перши робот■ уварени резанки ни дзень у ■ швижа шалата тижню. Направи ше мачанку з лимунового соку, маслинового олєю, сенфу и меду. За єдну порцию положиц вельку ложку лимунового соку и олєю, два ложички сенфу и єдну ложичку меду. Пропорциї и количество мож прилагодзиц ґу вашому смаку. Мачанку помишац зоз месом и послужиц зоз уваренима резанками и швижу шалату. Поволуєме вас на сотруднїцтво за рубрики Горуци тепши” ” обисцу”и на и Поради ” rusmak.ruske@gmail.com, лєбо посилац на вайбер на число 069 67 33 15. Напишце, висликуйце, пошлїце и порадзце и нас самих!

Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

29. НОВЕМБЕР 2019.

Пририхтали зме вам даскельо совити за розпущованє чоколади. Кед сцеце розпущиц чоколаду мушице то поробиц на одвитуюцей температури, а тиж так завиши и о якей файти чоколади слово. Чоколади за варенє, як и шицки чоколади хтори маю досц какава у себе, починаю ше пущац на 35 ступнї, и нє одвитує им темепратура векша як 50 ступнї. Зоз млєчну и билу чоколаду треба буц осторожнєйши и нє шме ше ю викладац температуром векшим як 45 ступнї. *** Кед ше чоколада прегреє вона ше згрудкави и нє годни сце ю хасновац. Найлєпше чоколаду розпущовац на пари. На шерпенку зоз врацу воду положце огньоодпорну судзину, поламце чоколаду на єднаки фалати, та ю мишайце чоколаду зоз варешку лєбо силиконску лопатку же би ше ровномирно розпущела. *** Нє шмеце положиц покривку на судзину у хторей розпущуєце чоколаду, бо ше на покривки пре кондензацию направя капки води и попадаю нука и годни вам упрепасциц чоколаду. *** Чоколаду мож розпущиц у микрогабовей релни, лєбо обичней. Кед сцеце розпущиц чоколаду у микрогабовей релни почнїце на меншей температури и кратшима часовима интервалами же би нє пригорела. Чоколаду поламце на єднаки фалатки и положце до склєняней судзини же бисце добре видзели цо ше з ню случує.. Окрем того, склєняна судзина єднак препущує цеплоту, цо важне за кед ше чоколаду розпущує. *** Кед розпущуєце чоколаду у обичней релни вец ю зогрейце, а потим ю загашце и положце до нєй судзину зоз поламану чоколаду. Причекайце даскельо минути и ваша чоколада будзе розпущена.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ВИШОЛ РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР ЗА 2020. РОК

РОК LXXV ЧИСЛО 48 (3865) НОВИ САД, 29. НОВЕМБЕР 2019.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Тогорочни Руски християнски Календар мож купиц за 500 динари у просторийох „Руского слова” у Новим Садзе, у нашей онлайн кнїжкарнї и при заступнїкох „Руского слова” (информациї на 32. боку)

НВУ „РУСКЕ СЛОВО”

Фото: Вероника Вуячич

УСНИ НОВИНИ

РУ С К И К Е Р Е СТ У Р:

ЧЕРВЕНА САЛА у Доме култури СОБОТА, 30. новембра, на 18 годзин Д Ю РД Ь О В :

КУД „Тарас Шевченко” СТРЕДА, 4. децембра, на 19 годзин

Премиєра представи будзе одбавена 6. децембра 2019. року, у Руским културним центру у Новим Садзе (Йована Суботича 8), у рамикох Руского фестивала малих сценских формох „Дюра Папгаргаї”

■ „СВЯТЕ ПИСМО” НА РУСКИМ ЯЗИКУ, БЛАГОСЛОВ ДО КАЖДОГО ОБИСЦА