RUSKE SLOVO 48

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ОД 25. НОВЕМБРА ПОПУСТ НА КНЇЖКИ „РУСКОГО СЛОВА”

РОК LXXVI ЧИСЛО 48 (3917) НОВИ САД, 27. НОВЕМБЕР 2020.

Друга сезона попусту -30% на шицки кнїжки у НВУ „Руске слово” за Миколайово-крачунско-новорочни швета будзе тирвац од 25. новембра по 24. децембер 2020. року

■ ЛИТЕРАТУРНЕ СЛОВО: НОВА ТВОРЧОСЦ ПО РУСКИ

Кнїжки по барз вигодней цени годно купиц – при колпортерох по наших местох, – у Новим Садзе у НВУ „Руске слово”, на новей адреси – Футожска 2, ІІІ поверх (од 9 по 14 годзин), лєбо мож наручиц на нове дочасове число телефона 021/3020-167, алє и на старе число 021/6613-697; – у Руским Керестуре у будинку дакедишнєй Друкарнї на ІІ поверху и на телефон число 025/703-311 (од 9 по 13 годзин). Початком децембра НВУ „Руске слово” обяви дзевец публикациї, медзи котрима пейц за дзеци (два розкошни сликовнїци). Християнски календар за 2021. рок нє будзе на попусту. Друга сезона уж традицийни попуст за Миколайово-крачунско-новорочни швета уведзена же би ше у пакецику зоз кнїжку нєсподзивало наймладших. Прешлого року НВУ „Руске слово” зменшало цени кнїжкох же би були доступнєйши нашим читачом, а так и тераз векшина виданьох, як и луксузни сликовнїци котри коштаю 300 дин, на попусту буду коштац лєм 210 дин. Кнїж ки „Ру ско го сло ва” мож на ру чиц и на сайту http://www.ruskeslovo.com/shop/. Б. Варґа

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фотоґрафия: 0725P

Фотоґрафия: 0574P-B1518

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей П роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34

Фото: Андреа Медєши

#останьмеодвичательни

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ АКЦИЯ У КЕРЕСТУРЕ: ПОСАДЗЕНИ 600 ДРЕВКА

KРАЧАМЕ ПО ШЛЇДОХ ВЕЛЇКАНОХ Пише꞉ Блажена ХОМА ЦВЕТКОВИЧ, предсидателька УО Дружтва за руски язик, литературу и културу

Пейдзешат роки иснованя, хтору Дружтво за руски язик, духовней култури. У рамикох Дружтва почало ше видавац и

литературу и културу означує, нє мала рочнїца. Требало гласнїк Творчосц, од 1975. року, хтори познєше пременовани витирвац, прежиц рижни пременки у дружтве и на концу – до часопису Studia Ruthenica. По нєшка вишли 13 числа отримац ше. Алє кед ше почина озбильно, и з вельку дзеку и Творчосци и 25 часопису Рутеники. ентузиязмом людзох хтори були актере його снованя, а вец Зоз снованьом Дружтва за руски язик и литературу у тедишнїм ше роботу з таким предлужує з рока на рок, цалком лоґичне чаше були створени перши прикладнєйши роботни условия же таке дружтво дожиє и свою пияту децению. малому числу фаховцох, прето же дїялносц була финансована Од самого початку, 4. децембра 1970. року одкеди є основане, з боку ширшей дружтвеней заєднїци, писал у статї о дзешецчлени його Редакциї були людзе, науково потенцияли хтори рочнїци Дружтва Дюра Варґа. систематично обєктивно и компетентно провадзели розвой и Перши предсидатель Дружтва и Инициятивного одбору за конституованє руского язика, снованє, вєдно зоз Руску редакцию литературу и єй место, єй природу Завода за видаванє учебнїкох, Верим же ґенерация хтора дочекала и одношеня спрам теди, югослаНВП „Руске слово” и Руску тоту вельку рочнїцу Дружтва, ма цо вянских, и други славянских литередакцию Радио Нового Саду, ратурох, алє и литератури вообще, зохабиц младшим. Так як цо ми уж вельо бул Микола М. Кочиш. як и фолклор и културу рускей нашлїдзели од гевтих творительох пред На його чесц, каждого року початнародносци. Робота Дружтва далєй нами, и на нас ше стої, можебуц и вецей, ком децембра Дружтво ма манифеше одвивала у активох, комисийох зохабиц драгоцини скарб тим цо приду стацию „Днї Миколи Кочиша”, и секцийох и була поставена на после нас. А найважнєйше, нє допущиц бо вон наисце найвецей допринєсол нови, ясни основи и зоз викриста- же би Дружтво було инше, окрем того науковому обробку руского язика, лизовану програму роботи. Уж у цо було и найзначнєйше, понеже цо вше и було – орґанизация хтора, перших штирох рокох члени УО теди хибели ище вельо учебнїки єдноставно поведзено, була вше на того Дружтва були унапрямени на по руски. А знаме же вельке утвердзованє формох активносци, хасен и добро рускому народу доприношенє то його Правопис плану видаваня капиталних дїлох. руского язика и Правописни Шицко тото посцигнуте дзекуюци активносцом тедишнїх 40 членох словнїк з 1971. року, єдного и єдиного од теди та по нєшка. цо робели у комисийох и секцийох Дружтва. Була ЛинґвиО активносцох и заслугох Дружтва за руски язик, литературу стична секция у чиїх рамикох робела Комисия за словнїк и и културу у нашей рускей заєднїци могло би писац на вельо Комисия за правопис, Секция за литературу, Секция за виувецей бокох як цо написане на тих даскелїх. Воно було вше чованє и пестованє руского язика, Секция лекторох и прекла- на високим уровню нє лєм у рускей заєднїци, алє и у Покраїни дательох, Секция за науково-виглєдовацку дїялносц и Секция и ширше, у ровнї зоз найвисшима институциями. За свойо за зазберованє и виучованє народного скарбу материялней и позарядово резултати у науковим обробку и розвою руского духовней култури. Кажда секция мала свойо виплановани литературного язика, 1980. року Дружтво од КПЗ Войводини задатки и проєкти хтори мушела сполнїц, алє праве дзекуюци достало високу награду „Искри култури”. тому ми достали множество словнїкох, публикацийох, библиоґрафиї... Спомнєм лєм даєдни꞉ проєкт виробку двоя- През пейц децениї меняли ше його предсидателє, уключовали зичного Сербскогорватско-руского словнїка, проєкт Виробку ше до ньго нови младши и старши особи хтори сцели у даєдней лексиколоґийней картотеки руского язика, проєкт Ретроспек- обласци дацо допринєсц у своєй заєднїци. Прето нєшка воно тивней библиоґрафиї Руснацох у Югославиї, проєкт Онома- ма аж 1 266 членох꞉ професорох, писательох, учительох, стично-лексикоґрафских виглєдованьох. У рамикох Секциї линґвистох, публицистох, уметнїкох, науковцох зоз нашей за литературу Дружтво окреме давало потримовку и фахову жеми и швета. И векшина з нїх на свой способ сотрудзує з помоц младежским литературним секцийом по наших местох Дружтвом, члени су секцийох, хтори, таки яки були теди, и и спонукане младежи же би ше приявйовала на конкурс за нєшка исную. Лєм ше пременєли члени. Дзепоєдни давни ище вше ту, а велїх уж заменєли нови, младши людзе полни тедишнї популарни Митинґ поезиї. нових сознаньох прейґ сучасней технїки, жадни виглєдованьох, Окрем того, Дружтво сотрудзовало зоз Войводянским музейом, гоч прешлосци, гоч будучносци. Верим же ґенерациї хтори Дружтвом историчарох, Лекторатом/Катедру за руски язик и дочекали тоту вельку рочнїцу Дружтва маю цо зохабиц литературу и зоз Педаґоґийним институтом САП Войводини з младшим ґенерацийом, бо знали як то керчиц драгу у хторим вєдно ришовали проблеми у образованю и виховйованю шицких сферох нашого явного живота... Ми тераз уж ходзиме руских дзецох, анализовало ше учебнїки з язика и литератури, по виґаженей дражки. Та так, як цо ми уж вельо нашлїдзели провадзело усне и писмене висловйованє школярох и давало од гевтих творительох пред нами, и на нас ше стої, можебуц помоц фаховим активом за руски язик у школох. и вецей, зохабиц драгоцини скарб тим цо приду после нас. Секция лекторох и прекладательох найвецей робела на А найважнєйше, нє допущиц же би Дружтво було терминолоґийним ускладзованю язика средствох информованя инше, окрем того цо вше и було – орґанизация хтора, и розришовала шицки други проблеми зоз линґвистики. єдноставно поведзено, була вше на хасен и добро рускому Публикация Наша писня IV то публикация на хторей робела народу у шицких обласцох хтори були значни за Руснацох. Секция за зазберованє и обробок скарбу материялней и Та най так и останє.■ духовней култури, помагала и школом при видаваню Ката- Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє лоґох виставох и зазберовала предмети материялней и вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

2 РУСКЕ СЛОВО

27. НОВЕМБЕР 2020.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ, заменїца главного одвичательного редактора

■ Тижньовнїк 4. Сход у Министерстве за людски и меншински права у Беоґрадзе

■ Нашо места 9. Явна розправа о нарису буджета Општини Шид

■ Економия 10–11. Продукция лїсковцох у Коцуре

■ Духовни живот 14–15. Кирбай у Беркасове и Ґосподїнцох

■ Култура и просвита 23. Проєкт „Петро Кузмяк АЛУМНИˮ дакедишнїх керестурских Ґимназиялцох

■ Литературне слово 19–22. Поезия, становиска, прикази и подобово прилоги

■ Людзе, роки, живот 26–27. Наш госц: Керестурец Дюра Штранґар, єден и єдини

■ Информатор 28–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 36–37. Биланс наших фодбалских клубох у єшеньскей полусезони

Интермецо 38–39. Горуци тепши Насловни бок꞉ Ожелєньованє Руского Керестура Авторка фотоґрафиї꞉ Андреа Медєши

ОХРАНЇЦ ЗДРАВЄ, ИМПЕРАТИВ НЄШКА Пандемия вируса корона драматич но пре ме нє ла наш ка ждод нь ови живот, як одроснутим особом, так и дзецом и шкояром ширцом планети. Социялизация нових ґенерацийох пре нєпреривне повторйованє о потреби дистанцованя ше зменшала, бо и наймладши муша буц одвичательни за здравє у своїх фамелийох. Найновши виглєдованя указую же дзеци нє преноша вирус у такей мири як ше то предпоставяло, та обачене же частейши случаї же родичи пренєсли вирус своїм дзецом. Прето ше школи ище вше нє селя до он-лайн простору, т. є. по тамаль доґод то будзе можлїве, порядна настава ше будзе одвивац у школи. Окреме ше вимага же би школяре нїзших класох остали у учальньох, нє лєм пре ученє, алє и пре социялизацию, та же би їх родичи могли пойсц на роботу. Школяре висших класох основней школи, штредньошколци и студенти могли би провадзиц наставни процес и он-лайн. Просвитни роботнїки барз нєзадовольни зоз тим як ше до того школского року вошло и твердза же ше вошло нє порихтано. Перше же им, як занятим, нє оможлївене швидке и сиґурне тестованє на вирус кед обача перши симптоми хороти, та ше так вирус у колективу шири, потим иснує проблем зоз заменами кед ше наставнїцки кадер похори. Окрем тих, ту и проблеми коло школского ґрадива, хторе ше мушело пре пандемию редуковац по обсягу, лєпше обдумац, прилагодзиц, визначиц цо найважнєйше, а без чого мож. Проблеми ту и коло школского календара итд... З найновших информацийох мож нагаднуц же Министерство просвити почало слухац фах, та ше уж наявює длугши жимски розпуст, хтори би мал тирвац за шицких школярох у истим предлуженим термину, од конца децембра, та даґдзе до конца януара. Вшелїяк же ше ситуацию коло пандемиї провадзи, та окрем найновших мирох, скраценого роботного часу, роздумує ше и о он-лайн настави за старших школярох. Кеди тота мира будзе уведзена, укаже час пред нами, бо нови мири ше уж наявює, а пандемия ше розбовчує. Капацитети у шпитальох пополнєти, а и вельке число медицинского кадра ознова заражене. Пре таки стан просвитни роботнїки упуцели родичом апел най нє посилаю дзеци на рижни звонканаставни активносци и рижни приватни преслави, же би зачували як свойо, так и здравє наставнїцкого кадра, бо школска система кус-покус пука. У дзепоєдних городох настава ше уж преселєла до он-лайн простору пре пандемию, питанє лєм дня кеди ше то случи и у других городских штредкох. А знаме же у велїх городох преглашена позарядова ситуация. Окрем препоручених мирох, маски и дистанци, одвичательносц и наша, индивидуална. Ситуация постава пребарз озбильна же бизме ше нєодвичательно справовали ґу свойому здравю. Охранїц здравє, императив нєшка, бо живот наш єдини ресурс.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Олена Папуґа, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Лидия Кухар, Андреа Медєши, Оля Русковски, Сандра Саламун * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

27. НОВЕМБЕР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК МИНИСТЕРСТВО ЗА ЛЮДСКИ И МЕНШИНСКИ ПРАВА И ДРУЖТВЕНИ ДИЯЛОҐ, И НАЦИОНАЛНИ СОВИТИ

ПЕРШИ СИҐНАЛИ НАГА ДУЮ ДОБРЕ СОТРУДНЇЦТВО Хтора будзе драга по хторей ше предлужи сотруднїцтво на унапредзеню права националних меншинох у Републики Сербиї, була тема першей схадзки хтора отримана у новим Министерстве за людски права, права меншинох и дружтвени диялоґ у Беоґрадзе. Перши сиґнали добри, понеже наявене же у тим року нє будзе зменшани буджет за меншински заєднїци Пише꞉ Александар ПАЛАНЧАНИН

С

хад зка отримана вовторок, 24. новембра, а домашня єй була министерка Ґордана Чомич. На перше стретнуце зоз министерку ре сора хтори обновени у актуал ним ман дату Вла ди Сер биї по вола ни були предсидателє шицких 23-ох меншинских националних совитох хтори исную у Републики Сербиї. Спред Националного совиту Руснацох, на схад зки участвовал предсидатель Борислав Сакач. У фокусу дїлованя нового министерства, як у своєй уводней бешеди обгрунтовала министерка Ґордана Чомич, буду вецей обласци, а найзначнєйши унапред зенє и почитованє людских правох у политичних критериюмох правней держави, отримуюци розвой у найширшим значеню и вибудов политичней култури диялоґу и компромису. Кед слово о правох меншинох, министерка Чомич надпомла же ше окремну увагу унапрями на репре зентативносц и партиципацию припаднїкох шицких националних меншинох на роботох у державней управи, як и у других секторох. Же би ше план Министертства витворел, нєобходна барз значна ствар – пременка справованя, заключела министерка Ґордана Чомич. СТАНОВИСКО КООРДИНАЦИЇ Сход зоз министерку Чомич пришол у правим чаше, пре деликатну ситуацию у хторей ше застали национални совити як ношителє културней автономиї меншинских заєднїцох з наяву „ретроактивного” зменшаня буджетох за чечуци рок. Прето, як толкує предсидатель националного совиту Руснацох Борислав Сакач, дзень скорей отримана он-лайн схад зка Координациї националних совитох националних меншинох. Од 23 предсидательох националних совитох на схад зку ше одволали 18, а вєдно формуловане заєднїцке становиско членох Координациї о тим горуцим проблему хторе як урядови допис прешлїд зене до Министерства. Становиско руша з позициї же национални совити меншинох по ставени на фундаментох уставних и законских предписаньох як орґани меншинскей самоуправи и найвисши су представнїцки цела меншинох. Далєй, Координация националних совитох националних меншинох представнїцке цело 23-ох националних совитох у Републики Сербиї хтори заступаю коло 1,3 милиони припаднїкох националних заєднїцох, гражданох Републики Сербиї.

4 РУСКЕ СЛОВО

У допису, мед зи иншим, навед зене же гоч пандемия вируса корона ище вше одноши животи у нас и у швеце, живот нє станул. Задаток пре хтори оформени на-

ционални совити – а то обезпечованє условийох за витворйованє правох шицких националних меншинох, и у таких очежаних условийох, муши буц сполнєни. У таких обставинох Совити помагали кельо були у можлїво сци културним, медийним и образовним институцийом, як и шицким припаднїком националних меншинох чийо ше потреби нє зменшали, алє лєм вименєли. Пре хороту вименєли режим дїлованя и роботи, велї програми були вименєни лєбо утаргнути з цильом же би ше шицка усиловносц унапрямела на преживйованє. Координация националних совитох оценєла як проблематичне плановане зменшанє буджетних средствох хтори ше додзелює националним совитом за їх роботу и реализацию порядних програмох и зоз Уставом заґарантованих людских и меншинских правох, а пре пандемию за 20 одсто од планованей, першобутней суми. Средства хтори ше додзелює националним совитом и тераз исти як и 2014. року, а пре инфлацию у реалней суми, вони зменшани. Прето зменшанє рочного буджета од 20 одсто превельке. Насампредз прето же велька часц средствох потрошена на защиту тїле сного и душевного здравя жительства и таке зменшанє би загрожело обстоянє векшини националних совитох. Прето, Координация националних совитох националних меншинох од Министерства вимага же би ше поробело шицко же би ше у тим року нє зменшовало средства. У процивним би ше дошло до опасних обставинох за дальшу роботу националних совитох.

27. НОВЕМБЕР 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

А кед слово о наступним року, Координация на ци о нал них со ви тох ви ма га звек ша нє буджетних средствох од 100 одсто, бо би таке звекшанє було адекватне спрам числа нових националних совитох, як и вше векших трошкох. НЄ БУДЗЕ ЗМЕНШАНЄ БУДЖЕТУ У ТИМ РОКУ – Министерка Чомич отримала бешеду котра була пол на по зи тив ней ен ерґ иї, цо замерковали шицки присутни. У тей бешеди мед зи иншим спомнуте и же ше средства котри НС очекую, виплаци у ца ло сци за октобер, новембер и децембер, як цо то и було предвидзене пред зменшаньом за 20 одсто, а ко тре На род на скуп шти на Ре пу бли ки Сербиї уж вигласала у ребалансу буджету за тот рок. Чека ше ище урядови одвит зоз компетентного Министерства за реализацию тих виплацованьох – дознаваме од предсидателя Националного совиту Руснацох.

– Кед сом до стал слово, винчовал сом министерки на менованю и пожадал же би єй мандат тирвал цо длужей и бул успишни, а тиж и же би Министерство исновало ище вельо роки, бо ше конєчно указало же держава дзба о своїх своїх гражданох зоз шорох меншинских заєднїцох котри творя 1/7 вкупней по пула циї Ре пу бли ки Сер биї, на пра ви спо соб. У пракси зме вид зели же звод зенє того ре сору на ранґ Канцелариї при Министер стве за дер жав ну упра ву и ло кал ну самоуправу, як було остатнї 10 роки, нє давало до статочни ре зултати – толкує Борислав Сакач. Як гварел, понеже пре вельке число уча шнї кох по є ди нєч ни ви кла да ня були часово лимитовани, лєм у главних рисох пред ста вел ру ску за єд нї цу, структу ру и орґанизацию Националного совиту Руснацох, а же ше о конкретних проблемох вецей будзе бешедовац, док нас министерка нащиви у шед зи ску Со ви ту, у Ру ским Ке ре сту ре – заключел предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач. Попри спом ну тих те мох, ми ни стер ка Чомич ище обецала же ше буд зе старац о тим же би ше оформело окремни буджет ски фонд за меншински национални заєднїци, насампредз тоти котри нє маю свою матичну державу. Министерка Чомич тиж дала термин по 15. децембер же би совити дали свойо думаня, вид зеня, предклади и подобне, на други значни теми хтори пошвидко приходза на „дньови шор” – попис жительства котри ма буц идуцого року; виберанкови процес за на ци о нал ни со ви ти котри ма буц отримани 2022 року; о пошлїдкох пандемиї у конкретних заєднїцох; ситуациї и приступе явним сер ви сом и хро нїч но го про бле ма депопулациї.■ 27. НОВЕМБЕР 2020.

STANOVISKA Пише: Мирослав ЗАДРЕПКО, новинар

БЕС У ЧАШЕ КОРОНИ Нє знам як ви, алє я остатнї час барз бесни. За початок, бесни сом на Кризни штаб хтори прешлей стреди, значи ище 18. новембра, пре нагли, скоро експлозивни рост числа хорих од вирусу корона, заказал урґентну схадзку о три днї, за пияток, на хторей прилапел нови урґентни мири. Алє, понеже Штаб одказал порядну конференцию за медиї, хтору скорей мали кажди пияток, яки то мири, дознавали зме през цали викенд, од койкадзи, кус по кус. Кед су конєчно урядово обявени, гварене же починаю важиц од вовторку, того остатнього, 24. новембра. Клинци би поведли – невера. Маш нїґда векше число новозаражених, кажди дзень ше отвераю нови ковид-шпиталї, и треба ци тидзень, ей, цали тидзень за приношенє „хитних” мирох!!! Док ше тото шицко случовало, прешлого пиятку обявене же умар поглавар Сербскей православней церкви патриярх Ириней, и то од пошлїдкох инфекциї з корону. А то нєдлуга после хованя митрополита Амфилохия хтори тиж так умар од корони, тиж нєдлуга после масовних сходох и процесийох хтори, процивно одлуки цивилних и здравствених власцох у держави у хторей столовал, водзел. Як обявена (односно, потвердзена) смутна вистка же патриярх умар, Кризни штаб и державна власц нашли ше у деликатней, и, за нїх, барз нєзґодней позициї: de jure, правна зме и секуларна держава, закони ше муши применьовац без винїмку и почитовац их муша шицки. Медзитим, умар патриярх, треба го достойно поховац и випровадзиц на остатню драгу. Гоч явне, державне церемониялне хованє у присустве маси по шицких критериюмох сход зоз огромним епидемиолоґийним ризиком, як познате, анї ше нє розпатрало опцию же би ше отримало приватни обряд пре шицки спомнути причини. Правда, шицки шором, и поволани и нєповолани, апеловали на вирних же ше муша притримовац превентивних епидемиолоґийних мирох, дистанци, ношиц маски... Нє першираз ше спозорйовало на обряд колективного причашчаня у терашнєй епидемиолоґийней ситуациї. Чи ше то и почитовало, видзели зме уж всоботу кед ше ишло ґу умартому, у директним преношеню на телевизиї... И ту сом ше, поправдзе, збешнєл на людзох. Перша реакция ми була нєчловеколюбиве „Ма, цо ми бриґа, позаражуйце ше”. Алє ситуация вообще нє така єдноставна: Kaжде хто ше евентуално заражел прешлого викенду, пойдзе до дохтора и будзе єднаки зоз даским хто ше притримовал шицких мирох, алє ше заражел, наприклад, на роботним месце з хторого нє шме одсуствовац. Кажда особа хтора ше заражела за викенд, може после заражиц ище голєм єдну особу. Здравство нам и пред корону було на склєняних ногох, а тота ситуация му цадзи остатнї физични и психични моци. Хто нас ютре, нєдайбоже, будзе лїчиц? Прето ствари постали особни. Нє любел бим буц у ситуациї у хторей дохтор муши одлучовац чи важнєйши мой живот, чи дачий други. Попри того, глїбокого бесу, бесни сом и на систему хтора тото оможлївела, бесни сом же нє можем пойсц на концерт бо то ризичне, а кафичи полни... Гваря же бес часто пошлїдок чувства нємоци. Повод може буц гоч цо, алє углавним, то лєм повод, корень беса даґдзе глїбоко нука. Треба го одгарнуц, „пречитац” и вец ришуєце проблем. Я, медзитим, тераз нє мам капацитету за тоту роботу. Можебуц би после цалей тей уйдурми ковид-шпиталї премундуриц до психиятрийних. И така помоц нам шицким будзе потребна, то сом сиґурни... Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПОСАДЗЕНИ ВЕЦЕЙ ЯК 600 ДРЕВКА У Руским Керестуре, 21. новембра, успишно отримана акция садзеня древкох яку валалчанє нє паметаю вецей роки, у хторей посадзене коло 600 древка, 18 розличних файтох, на коло 10 локацийох у валалє. Акция почала тидзень скорей, кед о. д. секретара МЗ Михайло Пашо, директор ЯКП „Рускомˮ Иґор Фейди, Мирко Фекете и Йоаким Джуджар, одредзовали локациї за садзенє садного материялу, а потим зоз помоцу механїзациї викоповали 600 дзири за древка. Роботи тирвали по пияток, а всоботу, кед ше на акцию ожелєньованя Керестура одволали вецей як 60 особи, од дзецох по пензионерох, посадзене вецей як 500 витрозащитни файти древкох як цо то – тополя, ясен и лїпа, а хтори посадзени коло лєшика, Озерка и на драги ґу Водици. Древка, як Юдово древо, ґинко, дзива ґестиня, дуб, бук, верба, бреза и под. посадзени на вецей локацийох коло центру валала – у парку, коло Дома здравя, опрез школского будинку Замок, Спортскей гали, Старецкого и Огньогасного дому и индзей. Главни орґанизатор тей акциї була Месна заєднїца, хтора найвекше число древкох достала од Каритасу зоз Нового Саду прейґ Анити Ґовльовей, а у ожелєньованю Керестура помогло и ЯКП „Рускомˮ, ДОД Руски Керестур, члени Церковного одбору, Здруженє спортских рибарох „Колякˮ, члени ФК „Русинˮ, школяре школи „Петро Кузмякˮ, члени Дома култури и МО Сербскей напредней странки. У акциї участвовали и фирми „Рен дооˮ, Транспортни центер „Ковачˮ и „Вортекс Колорˮ хтори и донирал єдну часц древкох. Михайло Пашо з тей нагоди подзековал шицким хтори участвовали у акциї садзеня древкох, и наявел же подоб-

на, алє векша акция будзе орґанизована и нарок, у хторей заплановане посадзиц коло 3 000 древка.

– Сцел бим перше барз подзековац шицким здруженьом, институцийом и шицким людзом хтори пришли помогнуц. Одволанє людзох було барз добре, и думам же кед бизме мали и 1 000 древка, тельо бизме и посадзели. Шицко тото була лєм „ґенерална пробаˮ векшей такей акциї хтору плануєме нарок, а за хтору уж написани проєкт. Прейґ нього будземе поглєдовац коло 3 000 древка, хтори обчекуєме же достанєме од Покраїни, прейґ нашей Општини, а плануєме их посадзиц на драги ґу Крущичу, коло нашого шмециска, потим до Роботнїцкей улїци на Буячу долїну, дзе уж єст гектар жеми хтора порихтана за садзенє. Тота поверхносц будзе и векша док ше навеже и роздриля будовательни материял. Мали зме у планє посадзиц древка и на драги од Керестура ґу Кули, медзитим, достал сом информациї же коло державних драгох садзиц древка нє дошлєбодзене – гварел о. д. секретара Михайло Пашо и додал же без огляду на таки закон, Керестурци треба же би очували тото цо можу, окреме лєшик, хтори ше водзи як витрозащитни, а хтори представя плюцово кридла валалу. Ан. М.

У ОПШТИНИ КУЛА

НАЛОҐА ОПРЕЗ АМБУЛАНТИ У прешлим тижню, епидемиолоґийна ситуация зоз Ковидом-19, и у општини Кула була досц нєвигодна, як и у цалим заходнобачким округу, по звитох Заводу за явне здравє Зомбор. По їх податкох у цалим округу на дзень, 20. новембра, було 595 ПЦР позитивни особи. По нєурядових податкох хтори ше сумирує на концу тижня, у општини Кула прешлого пиятку було вецей як 80 позитивни случаї, а на основи тестованьох у ковид амбуланти у Доме здравя Кула. И у Руским Керестуре ше число инфицированих з вирусом корона звекшало на вецей як 10 особи, котри углавним маю лєгчейшу клинїчну слику симптомох. Опрез кулскей ковид амбуланти тих дньох налоґи, понеже ше на дзень явя и до 50-60 пациєнти хтори маю да-

6 РУСКЕ СЛОВО

яки симптоми. Од того числа на тесту прейґ креви, позитивни од 15-16 особи. Муши ше повесц же при чишлєню позитивних на вирус єст досц замишательства, понеже нє ясни критериюми по хторих ше вони рахую, а єст рижни думаня и о валидносци двояких тестох. Зна ше же ше тестованє окончує уж нє лєм у державних, алє и у приватних амбулантох, тиж ше даєдни особи тестую и на вецей местох, а нє водзи ше статистично история особи, алє лєм число тестованих. У каждим случаю, ситуация оценєта як нєвигодна, вирус барз активни, прецо ше треба чувац и робиц на тим же би нам имунитет бул цо лєпши. М. А.

27. НОВЕМБЕР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

ТРЕЦА СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ВЕРБАС

НОВИ РУКОВОДСТВА У ПОДПРИЄМСТВОХ И УСТАНОВОХ Треца схадзка Скупштини општини Вербас отримана 24. новембра, а пре почитованє предписаних мирох защити од Kовиду-19, одборнїки ше зишли у биоскопу „Югославия”. СО прилапела нову одлуку о Општинскей ради, одлуку о прилапйованю информацийох о ступню ускладзеносци планованих и реализованих активносцох з програми роботи явних подприємствох чий снователь општина Вербас, одлуку о вименкох и дополнєньох одлуки о правох на финансийну потримовку фамелийох з дзецми, одлуку о вименкох и дополнєньох одлуки о условийох и мирох за скланянє обєктох котри представяю нєпостредну опасносц, як и одлуку о вименкох и дополнєньох одлуки о унапредзенє енерґетскей ефикасносци на териториї општини Вербас. Зоз вименками и дополнєнями одлуки о снованю Народней библиотеки „Данило Киш”, пре ускладзованє зоз зако-

нодавством з обласци култури, установа убудуце будзе ношиц назву Явна библиотека. Потим, меновани нови о. д. директора у ЯКП „Комуналєц”, у ЯКП „Стандард” и у ЯП „Вербас-ґаз”. СО меновала и Локални совит родичох општини Вербас за чечуци школски рок, а пришло и до пременкох у составу Надпатраюцого одбору ЯП „Вербас-ґаз”, у Совиту за урбанизем, квартельно-комунални роботи и защиту животного стредку, як и у составу Управного и Надпатраюцого одбору Центра за физкултуру „Драґо Йовович”, Школского одбору Основней музичней школи и Комисиї за плани општини Вербас. На тей схадзки формована и нова одборнїцка ґрупа „Сербска радикална странка”, у котрей тройо одборнїки. О. Р.

НОВИ САД – КОВИД 19

ЕДУКАЦИЯ МЛА ДИХ У НОВИМ САДЗЕ

СИТУАЦИЯ ОЗБИЛЬНА

ПРОЄКТНЕ ФИНАНСОВАНЄ И УМРЕЖОВАНЄ

Городски штаб за позарядово ситуациї Нового Саду зашедал на початку тижня и принєсол нови одлуки, розкази пре барз озбильну епидемиолоґийну ситуацию у городу. Забранєни орґанизовани сходи вецей як пейц особох на явних завартих и отворених просторох, з обовязну физичну дистанцу од найменєй 1,5 метери. Обовязни защитни маски у шицких завартих просторох. У шицких явних завартих обєктох на кажди 4 квадратни метери може буц єдна особа. До 7. децембра забранєни святочносци, спортски и други манифестациї, окрем змаганьох без публики. ЯГСП „Нови Сад” услуги явного превоза орґанизує так же пополнєносц места за станє нє будзе векше од 50 одсто у одношеню на дошлєбодзене число места за станє у превозки. Обовязни защитни маски и дистанца найменєй 2 метери, док ше чека на уходзе до превозки. Звекша ше число превоженя у „транспортних шпицох”, а редукує звонка „транспортних шпицох”. На початку тижня у Новим Садзе було коло 230 новоинфицированих, у Клинїчним центре Войводини було 320 пациєнти, 22 на респираторох, а у Воєним шпиталю у Петроварадину коло 30 пациєнтох. М. Г. К.

27. НОВЕМБЕР 2020.

У Новим Садзе, всоботу, 21. новембра, почала реализация проєкта под назву „Едукация младих – проєктне финансованє – умрежованє”. Едукатор Анита Ґовля гварела же у рамикох того проєкта заплановане же би ше поинформовало особи хтори зацикавени за писанє проєктох о проєктних активносцох и активним уключованю младих до имплементациї проєктних активносцох, пририхтовало едукативни материяли, а тиж так плановане и практичне применьованє наученого, през писанє конкретних проєктох, виполньованє апликацийного формулару за конкретни конкурс хтори розписани, а дотика ше младих. Перши два роботнї, у двох ґрупох, реализовани 21. новембра, на хторих присутни достали информациї о проєктних активносцох. Теми були: пририхтованє проєкту, як ше роби анализи – анализа заинтересованих бокох, анализа проблему; координация зоз проєктним циклусом, як ше планує активносци, координує зоз часом и ресурсами; на хтори ше способ анализує предпоставки, предусловия, ризики, индикатори и средства верификациї. Потим, як ше посцигує ефикасносц проєкту, як ше планує и координує зоз

буджетом, як ше информує о реализациї и резултатох проєкту... Роботнї реализовани у двох ґрупох хтори водзели предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач (увод о проєктним финансованю, о можлїво сцох апликованя на шицких уровньох – локални, покраїнски, державни), Елемир Джуджар, член Проєктного бироу (конкретно о ИПА проєктох и ЕУ проєктох) и Анита Ґовля (Еразмус плус, проєкти Дунайского реґиона, АДРИОН проєкти, Европа за гражданох и гражданки, Културна Европа...). Роботнї реализовани зоз почитованьом шицких мирох хтори предписани пре епидемию вируса корона. Треца роботня будзе пошвидко реализована и на нєй ше будзе практично применьовац научене през писанє конкретних проєктох, виполньованє апликацийного формулара за конкретни конкурс хтори будзе розписани, а дотика ше младих. М. Г. К.

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ

Того мешаца отворени веб сайт „Е-култ” општини Жабель на котрим представени културни и историйни сеґменти општини, а даєдни часци у тродимензийним формату. Сайт ма вецей оддзелєня, у єдним представене нашо и єдине руске дружтво зоз шедзиском у тей општини, а то Културно-уметнїцке дружтво „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова. Презентация веб сайту „Е-култ” отримана пред двома тижнями у сали Дома култури у Жаблю. Вон часц проєкта „Виртуални Жабель” и представя интернет презентацию културно-историйного нашлїдства општини. Його циль представянє културних памятнїкох, церквох, културно-уметнїцких дружтвох и здруженьох котри пестую народну културу, традицию и обичаї. На презентациї, попри представнїкох локалней власци, була и покраїнска секретарка за културу, явне информованє и одношеня з вирскима заєднїцами Драґана Милошевич.

– Зоз тим сайтом Општина Жабель ище раз указала, алє и доказала же водзи рахунка о културних змистох у општини. Пандемия, нажаль, вплївовала же би велї културни установи були заварти, публика нє ма приступ ґу културним змистом, а тот сайт єден од способох же би ше их презентовало, и розвивало и туризем – гварела секретарка Драґана Милошевич. После того, предсидатель Општини Жабель Урош Раданович гварел же на тим сайту годно провадзиц и актуални конкурси за културу, та тот сайт будзе на хасен роботнїком у културних установох, здруженьох и дружтвох. Веб сайт „Е-култ” www.e-kultzabalj.rs ма вецей оддзелєня. Перши Историоґрафия, дзе мож пречитац податки о

Фото: www.zabelj.rs

„Е-КУЛТ” О КУЛТУРНО-ИСТОРИЙНИМ НАШЛЇДСТВЕ

познатих особох з општинского подручя и о дружтвеней, економскей и културней историї општинских населєньох. Потим у оддзелєню Нашлїдство, мож пречитац податки о музейох, сакралних обєктох и фолклорним нашлїдству. У оддзелєню Традиция мож пречитац податки о шейсцох културних дружтвох и здруженьох на териториї општини. Медзи нїма представене и Културно-уметнїцке дружтво „Тарас Шевченко” з Дюрдьова. У предостатнїм оддзелєню Манифестациї мож опатриц слики и пречитац звити зоз манифестацийох котри у општинских местох финансийно помага општина. У остатнїм оддзелєню Памятнїки находза ше податки о историйних памятнїкох на териториї општини, дзе су и кеди су поставени. Медзи нїма и памятнїк, биста Яши Бакова котра ше находзи опрез Рускей школи у Дюрдьове. С. С.

ЕПИДЕМИОЛОҐИЙНА СИТУАЦИЯ У ЖАБЛЮ

ВШЕ ВЕЦЕЙ НОВИХ ИНФИЦИРОВАНИХ У Дому здравя Жабель у Жаблю у амбуланти за респираторни инфекциї, у прешлим тижню швидко поросло число пациєнтох. До Ковид амбуланти ше може явиц кажде хто чувствує же ма симптоми хороти Ковид-19 же би достал совит. Кнїжочка нє потребна, на тим месце ше окончує и безплатне тестиранє на вирус кед же дохтор дума же вам го треба поробиц. Ковид амбуланта ше находзи у дворе Дома здравя у импровизованей амбуланти, у вельким контейнеру котри пририхтани за тоту намену. Дохтор котри роби у змени длужен давац совити на телефон. Тота амбуланта роби од седем рано по петнац годзин пополадню роботни дзень, всоботу и внєдзелю од седем годзин рано до тринац годзин пополадню. Контакт телефон ище вше исти, 064/805-72-36. Процедура така, же вас перше препатри дохтор, заключи чи маце симптоми, кед же их маце, ютредзень вам будзе заказане тестованє на истим месце. Дохтор вам вежнє брис зоз носа, кед же сце позитивни и кед єст потреби, чекаце терапию. Тот резултат готови о пол годзини як ше закончи тестиранє шицких котри пришли того дня. Кед же сце неґативни, ознова вам вежню брис зоз носа, алє и зоз гарла. Тот тест готови о єден, або два днї. Же бисце швидше дознали резултат, уж ютредзень можеце опатриц на державним порталу Мини-

8 РУСКЕ СЛОВО

стерства здравя E-zdravlje, найдзеце рубрику дзе можеце уписац вашо ЛБО число зоз здравственей кнїжочки и єй число котре ше находзи под бар кодом. Кед же тест готови, такой вам ше укаже, а кед же є нє готови, автоматски вам ше понукнє же бисце пополнєли анкету. У жабельскей општини просекова старосц инфицированих спод штерацец роки, а найвецей и далєй, як цо було и вяри, особи медзи двацец пейц и штерацец роки. Директор Дома задравя Жабель др Никола Якиш апелує же бизме були одвичательни, бо єст досц приклади дзе шицки члени фамелиї инфицировани.

– У фамилийох дзе даєден член инфицировани, вон ше муши изоловац. Здравствена система преобтерхована, даєдни здравствени роботнїки инфицировани. Младеж и роботно активни особи муша буц дисциплиновани и муша почитовац шицки мири защити. Препоручує ше комуникация на телефон и интернет, маска у превозкох обовязна, а нє треба бешедовац, анї хасновац мобилни телефон – гварел директор Дома задравя Жабель др Никола Якиш. Препорученє же би ше инфицорована особа изоловала на седемнац днї од дня кед достала тест же є позитивна на вирус. У жабельскей општини єст инфицировани особи котри госпитализовани. С. С.

27. НОВЕМБЕР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

ЯВНА РОЗПРАВА О НАРИСУ БУДЖЕТА ОПШТИНИ ШИД ЗА 2021. РОК

ГРАЖДАНЄ „СКРАВАЮ” КАСУ З одлуку Општинскей ради од 18. зме плановали за 7. децембер на 13 годновембра, почала явна розправа о Назин. На тот способ даваме можлївосц же рису одлуки о буджету општини Шид би шицки хаснователє буджетних средза 2021. рок, а закончуюца усна явна ствох участвовали у креїрованю буджету розправа хтору будзе водзиц предси– гвари предсидатель Зоран Семенович. датель Општини и Општинскей ради После тей тей явней розправи, будзе Зоран Семенович, будзе отримана 7. написани Звит о предлогох и суґестийох, децембра на 13 годзин у сали Скупяк и думанє орґана хтори задлужени за штини општини Шид. Документ о буфинансиї, односно хтори порихтал Нарис дуцим буджету виложени, односно и хтори обгрунтує прецо даєден предлог Зоран Семенович доступни явносци на огласней табли прилапени, або нє прилапени. То вец општини и у Месних заєднїцох по вашицко ознова будзе доступне явносци на лалох општини, а тиж и на урядовим општинским интернет огласних таблох и општинским сайту. После того ше предсайту. лог придава Општинскей ради на одлучованє, хтора Спрам Нарису, плановани средства 1 158 000 000 динари, утвердзи Предлог одлуки о буджету зоз хторим ше пойдзе 20 милиони динари предвидзени за чечуцу буджетну резер- пред одборнїкох СО Шид хтори даю остатнє слово. ву, а три милиони динари за стаємну резерву. Як на нєдавУ тим року єден ребаланс буджета бул у маю, други тераз но отриманей схадзки СО Шид нависцел предсидатель Се- у новембру, а по конєц рока нависцени ище єден ребаланс. менович, будзе то єден шпоровни, алє и реални буджет. На Як гварене, ребаланси звичайно средство хторе ше запроперши попатрунок проєкция менша за аж коло 600 милио- вадзує кед нєровновага буджету, кед слово о приходох и ни динари у одношеню на 2020. рок. розходох. Вяри локална самоуправа вжала и краткотирваци – Поволуєм гражданох, представнїкох здруженьох гра- кредит при єдней дїловней банки од 50 милиони динари за жданох, фахову и другу явносц же би дали свойо думанє, отримованє чечуцей ликвидносци општинскей каси и тот предлоги и суґестиї. Вони то годни зробиц у писаней фор- кредит треба виплациц по конєц того рока. ми. Тиж то годни зробиц и на усней явней розправи хтору Вл. Дї.

У СРИМЕ

ЗОЗ ЦЕНТРА ЗА СОЦИЯЛНУ РОБОТУ У ШИДЗЕ

ЗВЕКШАНЕ ЧИСЛО ПОЗИТИВНИХ НА ВИРУС

ҐЕРОНТОҐАЗДИНЇ ЗНОВА ПОМАГАЮ

Од 19. новембра Општински штаб за позарядово ситуациї преглашел позарядову ситуцию на подручу цалей општини Шид, з оглядом же виполнєти епидемиолоґийни условия за таку одлуку(єдна позитивна особа на 1 000 жительох). З преглашованьом позарядовей ситуациї каждодньови живот гражданох ше нє пременєл значно. Школи и дзецинска заградка поряднє робя, а Зоран Семенович, предсидатель општини и спомнутого Штабу поволал гражданох же би ше притримовали мирох ношеня защитних маскох, тримали дистанцу и зменшали контакти. Тиж у правних субєктох муша буц одредзени особи хтори контролую почитованє спомнутих мирох. И попри апелох число позитивних особох на вирус на подручу општини Шид ше звекшало, так же зоз 23. новембром були призначени 85 активни случаї. Источасно у Общим шпиталю у Сримскей Митровици 153 особи хтори позитивни на вирус, а 20 ше находза на респираторох. Медзи хорима єст старших, алє и младших особох. Вл. Дї.

27. НОВЕМБЕР 2020.

Чежки економски стан на подручу општини Шид, одражує ше и на социялно загрожени особи хтори глєдаю помоц од Центра за социялну роботу. У тим року, 320 особи маю право на стаємну пенєжну социялну помоц хтора за єдну особу 8 626 динари. Як нам гвари Деян Лоґарушич, директор Центра за социялну роботу, кед слово о пенєжней помоци, хтору достава фамелия, то завиши од числа членох, а иснує и катеґория звекшаней социялней помоци кед слово о роботно нєспособних особох, або кед фамелия ма єдного родителя.

– Од початку рока потераз зме мали и 364 ришеня о припознаваню єднократней пенєжней помоци за ришованє питаня основних животних потребох, здравствену защиту, або трошки хованя. Раз рочно, у маю ше превипитує право хаснованя стаємней пенєжней помоци и кед ше пременєли условия у позитивним напряме, особа хаснователь вец траци тоту помоц. У єдним перидодзе зме мали и роботне анґа-

жованє особох хтори доставали помоц и то ше указало як барз добре – гвари директор Лоґарушич. Од початку октобра ознова зажил проєкт ґеронтоґаздиньох, односно помоц старим и хорим особом у їх обисцох. Наш собешеднїк гвари же ше вимоги за тоту помоц подноши у Центру за социялну роботу. Услуги безплатни, а можу их хасновац старши, хори и материялно загрожени особи. Хасную их Шидянє и людзе у потреби у валалох у шидскей општини. Тот проєкт ше прешлих рокох указал як барз добри. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ МИХАЙЛО БУША, ПРОДУКОВАТЕЛЬ ЛЇСКОВЦОХ З КОЦУРА

ПЛОД КОТРИ ВРЕДЗИ ЧЕКАЦ Пише: Оля РУСКОВСКИ

Лїсковец єден зоз найздравших oрехастих плодох. Продукция лїсковцох ма велї предносци, бо є єдноставна, условия за їх пестованє скромни, рошлїну нє нападаю вельо хороти, а поглєдованє за лїсковцами вельке и добру маю цену. Алє, треба буц сцерпезлїви и по перши урожай чекац и даскельо роки

М

ихайло Буша зоз Коцура ше до тей роботи упущел пред 12 роками и, як гвари, його лїсковци тераз у полним розмаху. Перши у Коцуре котри продуковали лїсковци була Маґочова фамелия. У розгварки з нїма, продукция тей култури зацикавела нашого собешеднїка, та ше сцел и сам опробовац у тей роботи.

– Мал сом гольт жеми блїзко при валалє, та сом сцел на тоту поверхносц посадзиц лїсковци. Понеже єст два файти лїсковцох, черякасти и каламени котри рошню як древа, сцел сом посадзиц черякасти, алє до нїх сом нє могол дойсц. Пошол сом до Нового Саду, до Институту за овоцарство и заградкарство у „Римских шанцох” и там нашол каламени лїсковци. Догварели зме ше же би ми порихтали саднїци, и кед пришла єшень и час за садзенє, 220 младнїки лїсковцох ме чекали на Институту – гвари Михайло. КУЛТУРА ЗОЗ ДЛУГИМ ВИКОМ Гоч лїсковци култура котра, за розлику од других овоцох, ма длуги вик, як толкує наш Коцурец, людзе ше чежко одлучую садзиц тоту културу прето же найменєй пейц роки треба робиц, а без хасну.

10 РУСКЕ СЛОВО

– Лїсковцом треба пейц роки же биш их отримовал, водзел рахунку о нїх, допатрал их, укладал, а без заробку. Пейц роки треба буц сцерпезлїви, жем мелчиц зоз шатвопририхтовачом, фрезирац, копац, залївац... Мам там систему за залїванє „капка по капка” и з тим сом себе олєгчал роботу. При мнє аж у шестим року почали давац плоди, алє лїсковци кед руша, вец нєт проблеми, понеже вони родза и до 70 рокох – гутори Буша. Лїсковец полудзива рошлїна, алє як гвари Буша, муши ше ю пирскац, бо кед ше нє третира, вец єст инсекти, чкодлївци, печарково хороти. Хемийне третированє ше окончує штири раз, пейц раз до рока, алє, як потолковал, и то вельо менєй як наприклад при яблукох, котри ше за исти час пирскаю и двацец раз. За розлику од других културох, як цо яблука, шлївки, котри мож на густейше садзиц, як толкує наш собешеднїк, лїсковци муша мац одредзени розмак медзи младнїками. Медзи шорами муши буц розмак пейц метери, а медзи стеблами у єдним шоре розмак штири метери. Прето, гвари Михайло, перши роки польо випатрало як кед би було на ридко посадзене.

27. НОВЕМБЕР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

– Конари ше ширя и прето ше охабя таки вельки простор медзи стеблами. Вони ше розконарели и тераз ше конари дорушую и у шоре, и медзи шорами. У сезони, през лєто, польо випатра як прави лєс. Оградзели зме шицко такой першого року, нє тельо пре крадошох, кельо пре дзиви животинї, лїшки, пси, же би ше тадзи нє шейтали. НА ЄДНЕЙ ПАРЦЕЛИ ВЕЦЕЙ СОРТИ По словох коцурского продукователя, кед ше садзи лїсковци, нє садзи ше лєм єдну файту, алє на єдну парцелу найменєй три, штири розлични сорти, пре лєпше опращковйованє. Кед ше посадзи лєм єдну файту, вец опращковйованє може буц и нєуспишне. Прето Михайло на своїм полю ма три розлични сорти лїсковцох.

– Лїсковци вчас починаю зоз веґетацию, у фебруару мешацу, а кед красна хвиля, опращковйованє може почац и у децембру. Хлопски квитки, ройти (реси), ше ширя, ошлєбодзую полен и окончує ше опращковйованє. Кед хвиля у децембру нєвигодна, тото ше окончи у фебруару. Чи будзе скорей, чи познєйше, то нє вплївує на урожай. Тото поднєбє, клима, як и подлога цалком одвитую лїсковцом, прето их тельо ту и єст, окреме у Сриме. През рок нєт вельо роботи коло лїсковцох, бешедує Михайло, найвекша робота кед ше збера плоди и кед ше их чисци.

– Того року так було же зме єден тидзень зберали и єден тидзень чисцели. Плоди збераме ручно, а за чисценє маме машину. На збераню було и младежи, и дзеци, понеже им то интересантне, та збераю покля им нє допиє, а вец ше бавя. Так нас єден дзень на полю було 22йо – гвари наш Коцурец през ошмих. ЗАДОВОЛЬНИ З УРОЖАЙОМ И ЗОЗ ЦЕНУ Кед слово о урожаю, як гвари Буша, урожай добри, алє нє исти каждого року. Дакеди кед зродзи вецей, и вец ше шлїдуюцого року може случиц и полу менши урожай.

– Урожай на гольту може буц од 1 500 до 2 000 килограми лїсковци. Понеже ше лїсковци предава очисцени, нє у лупох, од вкупного урожаю коло 42-43 одсто ядро, а остаток лупа. Так, кед єст два тони лїсковци у лупи, то будзе коло 800 килограми ядра за предай.

У КОЦУРЕ ЄСТ 35 ГОЛЬТИ ПОД ЛЇСКОВЦАМИ По словох нашого собешеднїка, велька поверхносц коцурского хотара прекрита зоз тоту овоцарску културу.

– Я бул други у валалє котри посадзел лїсковци, а нєшка у коцурским хотаре єст коло 35 гольти посадзено з тоту културу. Думам же то наисце поверхносц котра заслужує увагу. Анї у єдним околним валалє, анї околней општини, нєт тельо лїсковци як у Коцуре. А велї людзе то анї нє знаю – щиро гвари Михайло Буша.

27. НОВЕМБЕР 2020.

Михайло Буша

Кед ше предава на велько вец цена менша, толкує наш собешеднїк, а кед ше предава на килу, вец цена векша. Алє, зоз цену, як и зоз предаваньом є задовольни.

– Коло 70 одсто лїсковцох каждого року предаме на велько. Маме стаємного купца зоз Нового Саду и ту нєт нїяки проблеми. Остаток, 30 одсто, охабям за купцох зоз Вербасу, бувших колеґох зоз школи у котрей сом робел и других заинтересованих. Того року наисце добри урожай, та зме коментаровали зоз сином же нїґда векши урожай, а нїґда швидше зме нє попредали. Остало нам пар кили – з ошмихом гвари Михайло. Кед посадзел лїсковци, Михайло ище пар роки робел, а вец пошол до пензиї. А младим поручел же кед вон мал шмелосци у тих рокох уходзиц до продукциї лїсковцох, вони би окреме требали мац шмелосци, бо цали живот пред нїма.

– Урожай и кед зменшани, лєпши є як гоч при хторей другей єднорочней польопривредней култури. Ми так рахуєме, же з єдного гольта урожай лїсковцох таки яки зоз 6-7 гольтох кукурици або жита. То уносна култура, а за младих барз добра рошлїна, бо нєт вельо роботи, а по конєц живота маю обезпечени приход. Мой син тиж вошол до тей продукциї, а тото цо я посадзел дочека и моїх унукох же би предлужели пестовац – визначел на концу продукователь лїсковцох зоз Коцура Михайло Буша. ■

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ У БЕОҐРАДЗЕ БУЛ ОНЛАЙН САЯМ ВИСОКОКВАЛИТЕТНЕЙ ПОЖИВИ

И ПРОДУКОВАТЕЛЄ ЄДЗЕНЯ ГЕРОЄ У ТЕЙ КРИЗИ Медзинародни саям висококвалитетней поживи Belgrade Food Show, треци по шоре, отримани у Беоґрадзе од пондзелку, 23. по стреду, 25. новембра ре епидемиолоґийну ситуацию саям Belgrade Food Show першираз отримани онлайн, так же и панел дискусиї, и преподаваня, и интервюи зоз представнїками ключних институцийох и водзацима експертами поживовей индустриї були онлайн. Продукователє висококвалитетного єдзеня и напою зоз Сербиї и реґиону мали нагоду у трох дньох сайма, од пондзелкув, 23. новембра, заключно зоз стреду, 25. новембром, представиц свойо дїлованє и продукти у онлайн Експо зони сайма, як и зисц ше зоз купцами и дистрибутерами виртуално, прейґ Б2Б платформи.

Фото: Aсоцияция за промоцию сербскей поживи

П

ЕКСПАНЗИЯ КУПОВАНЯ ПРЕЙҐ ИНТЕРНЕТУ – Епидемиолоґийна ситуация нас примушела же бизме тогорочни саям орґанизовали на таки способ, виртуално и без можлївосци на єдним месце пробовац вершински смаки и иновативни продукти. Прилагодзели зме ше ґу ситуациї, так як цо то зробели и продукователє поживи у периодзе кед зме мали наймоцнєйшу пандемию, так же продукователє єдзеня прави героє терашнєй епидемиолоґийней кризи. Наздаваме ше же ше уж идуцого року будземе дружиц у формату на хтори зме звикли – гварел Милош Пейчинович спред Асоцияциї за промоцию сербскей поживи при отвераню сайма. Перши дзень конференциї означели теми о онлайн предаваню єдзеня и як ше на таки способ предаваня прилагодзели продукователє. Тема були и „retail” системи, хтори оможлївюю у каждим моменту, прейґ мобилного телефона, приступ ґу податком як идзе предаванє, кельо єст роби у резервох и шицки други податки хтори тарґовцови барз важне знац, а тема були и способи дистрибуциї и дистрибутере. Шицки ше зложели же онлайн купованє пре кризу дожило експанзию. Звикнуца трошительох ше пременєли,

Представели ше и Вртлари”, хтори маю ” продукцийни погон у Коцуре

12 РУСКЕ СЛОВО

Милош Пейчинович

рошнє число людзох хтори поручую и плаца онлайн, алє и онлайн системи потребне унапредзенє же би функционовали як одвоєни системи, же би сам процес купованя бул ефикаснєйши. КРАТКИ ЛИНИЇ ПРЕДАВАНЯ ВАЖНИ ЗА ЛОКАЛ Учашнїки мали нагоду упознац ше и зоз винску сцену Сербиї и реґиона и як ше тота обласц прилагодзела ґу терашнєй ситуациї, а на преподаваню пана Чарлса Бенкса, соснователя компаниї Thefoodpeople учашнїки мали нагоду чуц о найвекших пременкох на тарґовищу поживи и напою у чаше ковид периоду, як цо пременка трошительних звикнуцох, краткорочни способ планованя купованя, прилагодзованє ґу окруженю у хторим купуєме, зменшанє контактох на минимум же би ше обкеровало ризик од обераня з вирусом Ковид -19. Други дзень конференциї отворела панел дискусия на хторей ше бешедовало о кратких ланцох за предаванє поживи и їх значеню за локални штредок, и як резултати SMARTCHAIN проєкта можу помогнуц тей обласци. Дискутовало ше и о єдинственим печацу квалитета домашнїх продуктох, алє и индустриї ХоРеКа сектору. Учашнїки мали нагоду чуц панел дискусиї реномованей британскей консалтинґ компаниї за поживови сектор Fresh Montgomery на тему значеня бренд идентитета. Конференцию могло провадзиц прейґ линка https://belgradefoodshow.studio20.rs/register.php. Саям Belgrade Food Show 2020 орґанизовала Асоцияция за промоцию сербскей поживи зоз потримовку Министерства польопривреди, водопривреди и лєсарства Републики Сербиї и Привредней комори Сербиї, з тенденцию же би Сербия постала лидер у индустриї висококвалитетней поживи у Юговосточней Европи. ■ М. Тaмаш 27. НОВЕМБЕР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

ПРОГРАМА „МОЯ ПЕРША ПЛАЦАˮ НЄДАЛЄКО ОД РЕАЛИЗАЦИЇ

МЛА ДИ БАРЗ ЗАИНТЕРЕСОВАНИ Програма „Моя перша плацаˮ хтору 17. авґуста 2020. року розписала Национална служба за обезпечованє роботи, у своєй другей фази реализациї

Д

ойсц до своєй першей роботи на таки способ приявел ше 17 081 кандидат хтори конкуровали за даєдну зоз 12 559 позицийох при 7 524 роботодавательох. Конєчна лїстина подприємствох зоз числом одобрених окончовательох будзе обявена 27. новембра, а од 28. новембра по 14. децембер будзе подписованє контрактох и початок роботного анґажованя приявених. Програма „Моя перша плацаˮ ма циль подпомогнуц дойсц до роботи и наменєна є младим до 30 рокох без роботного искуства, цо здобули найменєй штредню, лєбо високу фахову приготовку. Програма подрозумює оспо собйованє нєзанятого за само стойну роботу у фирмох, же би так здобули знаня, схопно сци и компетенциї за роботу. Тирванє програми 9 мешаци, а анґажованим

ИСКУСТВО НАТАШИ ГАЙДУК ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА – Гоч сом чула за тот конкурс, з початку сом нє була заинтересована, бо сом уж прейґ конкурсу фаховей пракси пробовала дойсц до роботи и була сом одбита. Закончела сом мастер студиї (дизайнер медийох у образованю). Могла бим робиц як наставнїца информатики у школи, медзитим, роботи у фаху нєт. Потим сом плановала же пойдзем робиц до иножемства, медзитим, Ковид-19 зопар и тоти мойо плани. Так же то ми бул и найвекши мотив приявйовиц ше на тоту Програму. Же бим нє шедзела дома и чекала най робота сама придзе. Кед вишол конкурс, контактовали ме з Бироа же конкурс нє вязани лєм за фах и же бим себе нашла фирму котра би ме сцела вжац. Нашла сом 2 фирми котри були ше сцели приявиц, а за нїх було ище заинтересованих. Потим сом була и на розгварки у фирми до котрей сом ше приявела и вибрали ме. Медзитим, ище вше нє сиґурне же достанєм роботу, бо тераз держава будзе пополньовац места спрам розвитосци округох и подобне. Фирми, до котрей сом ше приявела, основна дїялносц кнїжководительни услуги. Гоч нє ма вельо вязи з тим за цо ше я школовала, мам добру дзеку научиц робиц и таке и наздавам ше же ми ше уда и после тей пракси предлужиц робиц.

27. НОВЕМБЕР 2020.

особом ше мешачно будзе виплацовац 20 000 динари зоз штредню и 24 000 з високу фахову при готовку. Тоти средства обезпечує держава, а окончує и обрахунок и уплату доприно сох кед же ше покалїчи на роботи, док роботодаватель анґажованим особом може виплациц и додатни пенєж за їх роботу. З тоту програму ше младим дава можлївосц же би здобули праксу на конкретних роботох и вец познєйше звекшали шанси дойсц и до тирвацшого анґажованя. Програму ше запровадзує у подприємствох хтори припадаю приватному лєбо явному сектору, а приоритет уключиц малих приватних роботодавательох. Кандидати хтори ше приявйовали нє вязани строго

ЗАИНТЕРЕСОВАНИХ ЄСТ И У ФИЛИЯЛИ ЗОМБОР У Филияли НСЗ Зомбор за Програму ше приявели 159 роботодавателє хтори понукли 246 позициї за 362 особи. Найвекше число позицийох за штредню фахову приготовку, аж коло 70%. У општини Кула 39 роботодавателє розписали потребу за 52 роботни позициї на котри ше приявел 71 кандидат. Найглєданши позициї тарґовца, административних роботнїкох, кнїжководительох, кухарох, фризерох, поживових технїчарох, службенїкох обезпеченя итд – дознаваме у зомборскей Филияли.

лєм за свой фах, алє ше могли приявиц на гоч хтору позицию одвитуюцого ступня своєй фаховей приготовки. Же интере сованє младих за таку файту першого роботного анґажованя вельке, шведочи и предлуженє термину за приявйованє, а налог на порталу „Моя перша плацаˮ отворели скоро 23 000 особи. Тиж так у Националней служби, хтора уж нє першираз витворює тоту програму, задовольни и зоз одволованьом роботодавательох, бо єден з цильох програми то и дац потримовку привреди же би лєгчейше дошла до кадрох хтори єй потребни.■ М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 13

ДУХОВНИ ЖИВОТ КИРБАЙ У БЕРКАСОВЕ

ТРЕБА ЛЮБИЦ КАЖДОГО ЧЛОВЕКА

Церква и вирни у Беркасове на швето Собор святого Архангела Михаила, 21. новембра преславели храмове швето Кирбай. Шветочну кирбайску Службу Божу предводзел о. мр Дарко Рац, протоєрей ставрофор и парох у Бачинцох у сослуженю з домашнїм парохом о. Владимиром Еделинскийом Миколком. Отец Рац и наказовал и визначел хто були ангели Божо и же иснує нєбесни швет хтори створел Господь. Їх створел скорей як людзох и швет же би му служели, а ангелох хтори согришели вигнал до пекла. Предводнїк добрих ангелох хтори служели Господу праве бул Архангел Михаил.

– Кажди ма свойого ангела хранителя хтори нас заступа и водзи до Царства Нєбесного. Вон гутори цо треба же бизме зробели же бизме нє согришели процив Бога, алє зробели дїла за нашо спасенє. Кед же любиме Бога мушиме любиц и каждого чловека, а кед любиме каждого чловека, вец любиме и Бога. Аж треба любиц и свойого нєприятеля, цо нє лєгко, алє у тим сушносц християнскей любови. Прето зме длужни модлїц ше свойому ангелови защитнїкови – гварел у казанї о. Дарко. Апостол читала Николина Горняк, Євангелию читал о. Еделински Миколка, а церковне шпиванє вирних пред-

водзела Любица Роман, дзиячка зоз Бикичу. Домашнї парох о. Владимир подзековал о. Даркови Рацови же пришол возвелїчац Кирбай, а потим повинчовал щешлїви Кирбай шицким вирним и же би их Архангел Михаил чувал, як и беркасовску парохию. На Богослуженю, хторе закончене зоз шпиваньом Многолїтствия, були и млади и дзеци. Вл. Дї.

У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

У ХРАМE СВЯТОГО САВИ У БЕОҐРАДЗЕ

МОЛИТВА ЗА ЖЕРТВИ ГЛАДОМОРУ

ПОХОВАНИ ПАТРИЯРХ СЕРБСКИ ИРИНЕЙ

Уж роками нашо парохиї, дзе єст вецей припаднїкох українского народу, у новембру означую спомин на милионски жертви котри спричинєл Йосиф Висарионович Сталїн зоз свою социялистичну (атеїстичну) аґрарну политику, беруци од людзох остатнє зарно жита, спричинююци так глад вельких розмирох у України и на других територийох СССР. Прето и парохия у Сримскей Митровици 22. новембра ше модлєла за шицких котри умарли у „штучним” гладу 1932—1933. року у Совєтским Союзу, алє ше споминало и шицки жертви кед насилно исти режим утаргнул и нашу Грекокатолїцку Церкву, насампредз у України 1946. року, а вец у Словацкей, Румуниї... Тиж так ше споминало и вельки жертви такволаней „Операциї Висли”, кед нашо Лемки-Русини у Польскей прецерпели вельке розсельованє у своїм лемковским краю, та мож и то наволац як прави ґеноцид над нашима Лемками, чиїх потомкох єст надосц и у митровицкей парохиї, котри ту приселєли после 1850.-тих рокох зоз околїни Ґорлици, такволаней Лемковини. Вирни ше здогадли и наших чежких часох „обавезох” у бувшей Югославиї, у котрих тиж настрадали нашо валали и нашо людзе, а велї закончели у гарештох, тиж и у познатим митровицким, нєшка КПД-ому. По сле Служби Божей парох митровицки одслужел панахиду за шицки жертви спомнутого атеїстичного режиму спомнутих подїйох, а вирни, гоч у огранїченим чишлє пре корона вирус, пришли до церкви и тримаюци у рукох запалєни швички, и модлєли ше же би ше таки злодїйства вецей нїґда и нїґдзе на швеце нє повторело. о. В. В.

14 РУСКЕ СЛОВО

Патриярх сербски Ириней (90), 45. по шоре, ше упокоєл 20. новембра у воєним ковид шпиталю у Беоґрадзе, после чого преглашена тродньова жалосц у Сербиї, а поховани є внєдзелю, 22. новембра, у крипти Храма Святого Сави. Заупокойну Литурґию служел митрополит дабробосански Хризостом, а сослужели архиєреє и священство СПЦ. Медзи присутнима, од патриярха ше одпитали и предсидатель Сербиї Александар Вучич и член предсидательства БиГ Милорад Додик. Тиж, всоботу заґребски архиепископ, кардинал Йосип Бозанич послал сочувствує Святому архиєрейскому синоду СПЦ. Патриярх Ириней дзешец роки предводзел Церкву, як гварене, мудро и сцерпезлїво, а пред тим и 36 роки як викар и епископ нишки. Митрополит Хризостом, хтори меновани за чувара патрияршского трона до вибора нового поглавара Церкви, гварел же патриярх Ириней бул и остал моцни слуп Церкви святосавскей. Патрияршийски длужносци превжал Святи синод СПЦ, зоз хторим предшеда митрополит Хризостом. М. Г. К.

27. НОВЕМБЕР 2020.

duhovni@ruskeslovo.com

НА КИРБАЙ У ҐОСПОДЇНЦОХ

ПОКРЕСЦЕНИ МИХАИЛ ХРОМИШ

зело красне число вирнїкох зоз велїх наших местох и иножемства. На тим профилу мож опатриц знїмок. Дзень пред Кирбайом, пияток 20. новембра, було всеночне котре служел о. мр Дарко Рац, протоєрей ставрофор, парох у Бачинцох. С. С.

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ШВЕТО МИХАЛА У КОЦУРЕ

ПОШВЕЦЕНИ ЦЕНТЕР БЛАЖЕНЕЙ ЙОСАФАТИ

ШВЕТКУЙМЕ ЗОЗ ЧИСТИМ ШЕРЦОМ

После Служби Божей и Молебену до блаженей Йосафати, 21. новембра парох керестурски о. Михайло Малацко пошвецел просториї Центра Блаженей Йосафати у присустве дзецох, волонтерох и вирних котри участвую у його роботи. Як визначела одвичательна Центра, ш. Авґустина Илюк, велька символика же пошвецанє просторийох було праве на швето Воведения Пречистей Дїви Мариї. И як цо ше з ню отворели дзвери приблїжованя ґу Богу, так ше и шицким вирним отвера дзвери Центра. Дзеци и їх фамелиї уж участвую у проєкту „Нїтка любови”, дзе родичи вєдно зоз дзецми вишиваю вельконоцни салветки з перлочками и на таки способ преноша традицию, културу и виру на шлїдуюци поколєня. Центер потераз бул отворени вовторок и штварток од 9 по 11,30 годзин, а пополадню од 15 по 18,30 годзин. Як далєй будзе робиц, увидзи ше после принєшених нових мирох за борбу процив вируса корона. Ол. Ж.

27. НОВЕМБЕР 2020.

Фото: Д. Иванов

На швето Собор архистратиґа Михаила, 21. новембра у грекокатолїцкей церкви св. Архангела Михаїла у Ґосподїнцох вирни преславели храмове швето – Кирбай. Кирбайску Службу Божу служел о. Платон Салак ЧСВВ, капелан у Кули, котри у казанї гуторел о тим яку моц маме у духу кед зме з Богом, о пеклу и ангелох. Теди бешедовал и о архангелови Михаилови, чийо мено ноши наша церква у Ґосподїнцох.

– Ангели чисти духи котри маю шлєбодну волю, алє нє маю цело, як цо го ми маме. Тоти цо ришели остац з Господом Богом оставаю на вики, а котри ше Бога одрекли, одрекли ше го на вики. После святого кресценя и покаяня, можеме ше врациц ґу Господу Богу кед зме од нього одступели – гварел о. Платон Салак. На Служби було кресценє єднорочного Михаила Хромиша, од мацери Єлени и оца Бранислава котри жию у Ґосподїнцох. Тоти кресцини други по шоре у тим року. Окончел их о. Михаил Холошняй, ґосподїнски парох. Служба уживо преношена на Фейсбук профилу домашнього священїка о. Михаила Холошняя, котру провад-

У церкви Успения Пресвятей Богородици у Коцуре, 21. новембра, означене швето Архангела Михаила – Михала. Шпивану Службу Божу на 10 годзин служел парох коцурски о. Владислав Рац. Молитва и участвованє на Богослуженьох помагаю же би чловек духовно роснул, визначел у казанї парох о. Рац, и парохиянох здогаднул на Архангела Михаила як приклад вирносци Господу Богу.

– Шветкуйме з чистим шерцом и з радосцу, же можеме славиц и нєшка Господа Бога, гоч таки часи. И праве, же бизме були послушни Божому слову, як людзе добрей дзеки котри веря Господу Богу и тим котрих вон посила, ангелом хранительом, як постреднїком, котри потримую чловека през цали живот. Ангел Божи тот котри ангел мира – гварел у казанї парох о. Владислав Рац. Пре епидемиолоґийну ситуацию зоз корона вирусом, шицки вирни ше притримовали предписаних мирох защити. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ИНТЕРВЮ

ЮЛИЯН ПАП, ПЕРШИ ДОБИТНЇК НАГРА ДИ „МИХАЙЛО КОВАЧ” ЧАСОПИСА „ЗАГРАДКА”

Пише: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

ГЛАСАМ ЗА КНЇЖКУ

Дакедишнї дружтвени и просвитни роботнїк, польопривредни фаховец, новинар, редактор, прекладатель и публициста Юлиян Пап од дзецинства сцел буц учитель. То ше му и витворело, понеже перша и остатня робота у роботним вику була му праве у школи, у Руским Керестуре, дзе остал запаметани як „инґлиш тичер”

Н

аш собешеднїк гвари же до „Заградки” почал писац пред вецей як 50 роками, у Руским Керестуре 60тих рокох. Теди робел у школи, преподавал познаванє природи и анґлийски язик, а потим прешол на роботу до НВУ „Руске слово”. „Заградка” ше волала „Пионирска”, а єй длугорочни редактор бул Янко Рац. шо сотруднїцтво зоз „Заградку” вецейдецеРС Ва нийне. У тим часопису сце ушорйовали и да-

– Були зме млади и мали нови идеї. Медзи иншим, обявели зме змаганє за найкрасше ушорену заградку у валалє. Писали зме о тим и наградзели побиднїкох. Були то два дзивчата, Марча Надь и Нада Виславски. Идуци два децениї у „Пионирскей заградки”, бо од 1991. року пременєла мено на „Заградка”, мал сом стаємни рубрики: „Наука и технїка”, „Швет коло нас”, „Природа-Здравє-Красота”, „Наш животни штредок”. Тиж зберал сом рижни интересантносци, мудросци, стари руски загадки, колїсанки. Прекладал сом и дзецински твори з анґлийского язика. Преложел сом школску лектиру Кнїжка о джунґли, познєйше и кнїжку з науки за младих Природа бешедує о Богу. Написал сом приручнїк за ученє анґли-

– Ридко хто дацо чита. А я гласам за кнїжку! Кнїжка нас отримала виками, од Буквара по Библию. У кнїжкох позберани вершински литературни твори того швета, силни науково сознаня, енциклопедиї. И думам же диґитална технїка нє може подполно заменїц кнїжку... йского язика за дзеци и початнїкох Good morning/Добре рано. Участвовал сом у виробку даєдних словнїкох. Обявени ми два кнїжки гуморескох з валалского живота и кнїжка есейох Стретнуца з прешлосци, а мам и числени прилоги з рижних обласцох у велїх виданьох – здогадує ше дакедишнїх часох Юлиян Пап. Дзеведзешатих рокох прешлого вику вше ча-

РС стейше подписуєце свою творчосц. Цо сце

шицко писали за дзеци и у яких жанрох?

– У периодзе 90-тих рокох и познєйше знова сом робел у Руским Керестуре, преподавал сом анґлийски

16 РУСКЕ СЛОВО

Фото: В. Вуячич

скельо рубрики. Як патрице на свойо редакторство нєшка? Чи ше нєшкайши дзецински швет розликує од гевтого у прешлосци?

язик у школи и оводи. Праве робота з найменшима дзецми опредзелєла ме же бим писал кратки, лєгки приповедки и писньочки, черпаюци инспирациї зоз їх дзецинского швета. Тому допринєсли и мойо унуки, хтори дорастали. Так настали приповедки Тапши, Вовчица, Орещок, Страцене каче, На яви сон; та писньочки Шмела миша, Цица Маца у Лондону, Наша Наташа, Марча и баранче и други. Тоти прилоги обявени у „Заградки”, а потим обєдинєни у кнїжочки з насловом Чом ше качка з воду мачка, хтору видало „Руске слово” 2013. року. Награду „Заградки” за приповедку достал сом 2011. року. Николета Недич зоз Коцура рецитовала мою писню Шмела миша и пласовала ше по републични уровень – визначує Пап. У своїх творох автор углавним описує животинї, цо дзеци барз любя. Шицки прилоги маю голєм часточку подїї з правдивого живота. Даєдни, як и писньочка зоз наслова кнїжки, маю вязу з анґлийским язиком. Пише єдноставно, розумлїво, люби преткац тексти з благим гумором. Хаснує нашо стародавни слова и дава за нїх толкованя. Вельо сце прекладали, участвовали у вельких

РС проєктох коло формованя руских словнїкох.

Як ше котира наш руски язик у одношеню на други, векши и лексично богатши язики?

27. НОВЕМБЕР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

– Сцел сом зачувац нашо стародавни слова, як напри- тель, учел каждого коло себе и теди кед нє бул у класи. клад: курнява, вимкнуц ше, кромка, заблукац, зуновац, Хто сцел, могол од нього вельо того научиц. Цо ми значи кощак, гумно, лєйба, неплеха, мерва, мотога, наєсток, тота награда? Щиро, нє очековал сом ю, та з тим и мойо самошейка, гнєтка, бидло... Дзеци окреме любели кед нєсподзиванє векше. У нєй ми облапена 50-рочна активзме шоровали стародавни фарби, ниа: каменкова, печин- носц у „Заградки”, хтора нє забута. И окреме ми мило же кова, мескова, доганова, медова, винова, желєнкава, жа- то перша награда з меном нашого познатого учителя и буркова, жандаркова, ґестиньова, олєйова, кайсова, ви- доаєна нашей литератури Михайла Ковача, хторого сом шньова, паклочкова... Яка то паклочкова фарба, гварели, особнє познал и велї його твори пречитал – гвари Пап. анї баба нє знала. Такей фарби нєт анї у анґлийским язиЄдну часц свойого роботного вику препровадку. То богатсво и красота руского язика. Нєшка ше таРС зели сце и у школи як наставнїк анґлийского ки слова ридко хаснує. Най би ше их нє забуло! Зоз даєдних приповедкох ми виходзи поука о мацери. язика. Як випатраю нови ґенерациї школярох хтори Наприклад, кандурик гвари же „найлєпше ми у мацеро- сце учели? вим гнїздзе”, каче же „найцеплєйше ми под мацеровим – Як становиц тото справованє чи обичай дзецох и млакридлом” а дзивче же „найвекши Ангел хранитель то моя мац”. Кед пишем, вше мам пред собу того хто будзе дих, цо принєсла сучасна технїка? Страцели друженє читац тото цо сом написал, як вон то приме. Як гвари ре- медзи собу. Траца и бешеду, виражованє. И кед ше зиду, дакторка „Заградки” и писателька Мелания Римар, „кед кажде лєм длобе до свойого телефона. Ридко хто дацо чита. А я гласам за кнїжше пише за дзеци, треба ше дзвигнуц, а нє спущиц – Праве робота з найменшима дзецми опредзелєла ку! Кнїжка нас отримала ґу дзецом”. Мам ище да- ме же бим писал кратки, лєгки приповедки и писньочки, виками, од Буквара по Библию. У кнїжкох позбераєдни нєобявени прилоги черпаюци инспирациї зоз їх дзецинского швета. ни вершински литературза дзеци. Назберал бим Тому допринєсли и мойо унуки, хтори дорастали... ни твори того швета, силколо 20 наслови, можебуц ни науково сознаня, енции вецей. Була би то ище єдна скромна кнїжочка. Алє, подзелєл бим то з вами – клопедиї. И думам же диґитална технїка нє може подполно заменїц кнїжку. Можеце задумац же дахто пречита гвари Пап. „Войну и мир” на екрану? Дожице то кед вежнєш кнїжку до рукох, почувствуєш єй пах. Задумайце лєм цо би Цо ду ма це о пла сма ну ру ских кнїж кох? Чи РС треба поробиц дацо вецей коло промоциї и ре- ше случело на швеце, кед би нараз нєстало струї. Алє, хто зна? Пред 50 роками зме анї нє знали цо то комппюклами? тер або мобилни телефон. А нєшка у секунди можеце по– Остатнїх рокох у виданю „Руского слова” вишли ко- слац писмо або слику на конєц швета, можеце ше и видло 10 кнїжки за дзеци и даєдна сликовнїца, зоз мотива- зиц. Дзеци од оводи уж сурфую по интернету, знаю цо то Фейсбук, Твитер, Юцию же нам то дефицит’юб. Сцем повесц же нє тарна литература. И да– Сцем повесц же нє знам яки нас швет чека уж знам яки нас швет чека лєй ше рихта нови виданаютре. Як ше шицко швидко меня, можебуц нам уж наютре. Як ше шицко ня. Пред двома-трома роенерґия Слунка, або дацо инше, цалком пременї швидко меня, можебуц ками Дружтво за руски живот. Барз сом любел робиц у школи, дзецински нам енерґия Слунка, або язик, литературу и култугалайк и школски бренчок. Дзеци и давно и нєшка дацо инше, цалком преру тиж видало даскельо щири, любопитлїви, любя буц вельки и важни.. менї живот. Барз сом люкнїжки наменєни дзецом. бел робиц у школи, дзеТо шумни фонд виданьох цински галайк и школски и намира добра. Алє, питанє пласмана виданьох до читачох заслужує окремну бренчок. Дзеци и давно и нєшка щири, любопитлїви, люувагу и другу нагоду. Кельо ше у пракси хаснує тоти бя буц вельки и важни. Лєм тоти нєшкайши вельо вецей кнїжки? У остатнїм чаше „Руске слово” дарує свойо ви- технїчно образовани – заключел Пап. даня школом и библиотеком по наших местох. Дружтво за руски язик то роби поряднє. То пракса за похвалу. РаРС Як нєшка препровадзуєце свой пензионерски час? Цо ище пишеце? дуєме ше промоциї каждей новей кнїжки. А найгорша вариянта то кнїжки у маґазину. Прето, винаходзиц би и – Пишем и пишем. Випатра же нє можем без писаня. други драги ґу читачом. Анї автором нє шицко єдно чи Робим тото цо можем на свойо роки и здравє. Вше коло їх твори буду читани, чи нє – так дума Пап. мнє кнїжки, папери, клайбаси, компютер. Пишем прилоги за скоро шицки руски виданя. Окрем до виданьох На гра ду хто ру сце до ста ли но ши ме но Ми ха й РС ла Ковача, учителя и редактора першого дзе- „Руского слова”, стаємно рихтам прилоги за „Дзвони”, цинского часопису при Руснацох, доаєна рускей ли- дзе углавним прекладам тексти з анґлийского язика, тератури, хторого сце и особнє познали. Яки памят- прозу и поезию. Виберам таки твори цо су нє преложени на сербски, же бим мал директни преклад з анґлийки маце на Михайла Ковача? ского на руски язик. Даєдни прилоги ми обявени и у – Михайло Ковач бул учитель и мойому оцови, пред ко- „Рутеники”, як и у емисийох Радио Нового Саду – пояло сто роками. Учитель Ковач бул и остал народни учи- шнює Пап.■ 27. НОВЕМБЕР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯКˮ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ОБУКА ЗА УЧИТЕЛЬОХ О ПРИМЕНЬОВАНЮ СТАНДАРДОХ Школа „Петро Кузмякˮ 18. новембра була домашня Обуки за учительох о Общих стандардох посцигнуцох за мацерински язик за конєц першого циклусу основного образованя и воспитаня за предмет руски язик. О стандардох за перши образовни циклус за руски язик виробени Приручнїк за учительох хтори пририхтани у диґиталней форми. На обуки го представела єдна з авторкох Стандардох, професорка класней настави, учителька Наталия Зазуляк, а Стандарди виробели вєдно зоз професорку на Одсеку за русинистику Ана Марию Рамач Фурман. На обуки були присутни коло 15 учительки зоз домашнєй керестурскей Школи и зоз коцурскей „Братство-єдинствоˮ, а на самим початку привитала их и потримала їх роботу о. д. директора домашнєй Школи мр Наталия Будински. Виробок и тих Стандардох витворени з инициятиву и потримовку Заводу за вреднованє квалитету образованя и воспитаня Републики Сербиї, и Националного совиту Руснацох, односно його Одбору за образованє. Най здогаднєме, Стандарди прешлого року прешли и явну розправу, прилапени су и обявени як службени документ. Потим виробени и приручнїк у електронскей форми, а треца часц то тота Обука. О тим цо бул єй циль учителька Зазулякова гвари: – Обука комбинация теориї же бизме ше упознали зоз основами, структуру тих стандардох, задаткох и тим цо єст у приручнїку, алє и же бизме ище баржей практично випробовали на даяких задаткох, же на яки способ фомуловац питаня за преверйованя стандардох, лєбо як их мож вихасновац у планованю, дзе їх место вообще у образовним процесу и друге. Най здогаднєме, образовни стандарди нови термин у тим процесу, гоч воно, як гвари наша собешеднїца, лєм преформуловани и конкретизовани дакедишнї функционални и воспитно-образовни задатки. Виробок стандар-

дох за шицки ступнї образованя робени пре реформу хтора тераз обрацена на виходи образованя, а виходи виходза зоз стандардох. Виход то резултат ученя, односно тото цо школяре треба же би знали на концу каждого школского року, а стандарди то знаня, способносци и становиска хтори треба же би мали после законченя, напр. 4. класи.

– За нашу роботу стандарди знача єден ориєнтир з оглядом на тото же сами стандарди ше нє оценює, алє лєм служа як ориєнтация же бизме лєгчейше зведли наставу, же бизме знали на цо ше фокусировац, лєбо кед правиме даяку файту преверйованя же бизме знали цо превериме, на хторим уровню, то нас дзешка упуцує и олєгчує же бизме ше лєгчейше знашли и у самей реализациї ґрадива и у самим преверйованю, односно вреднованю посцигнуцох – заключела професорка класней настави и єдна з авторкох Стандардох Наталия Зазуляк. М. А.

КОНКУРС НАРОДНЕЙ БИБЛИОТЕКИ У ВЕРБАШЕ

НАГРАДЗЕНА И ШКОЛЯРКА КОЦУРСКЕЙ ШКОЛИ И того року Оддзелєнє за дзеци и младих Народней библиотеки ,,Данило Киш” у Вербаше розписало Єшеньски литературни и подобови конкурс за шицких школярох основних и стреднїх школох вербаскей општини, а найуспишнєйшим школяром подзелєни и награди. Жири, у котрим були Милияна Радованович за подобове творительство и Бранислав Зубович за литаретурне тво-

18 РУСКЕ СЛОВО

рительство, мали задаток вибрац найлєпши роботи медзи численима котри сцигли на конкурс. Награди, уж традицийно, були кнїжки, а достали их штверо школяре за подобово роботи и штверо за литературни роботи, возросту од другей класи основней школи по штварту класу стреднєй школи. Медзи наградзенима школярами зоз Вербасу и Бачкого Доброго Поля була и школярка штвартей класи Основней школи ,,Братство єдинство” зоз Коцура Сташа Буила. По словох членох жирия, понеже роботи писани и мальовани у розличних катеґорийох, шицки роботи ровноправни, односно кажди школяр котри достал награду найлєпши у своїм возросту. Як наведзене, шицки учашнїки на конкурсу указали же одлично розумели задату тему ,,Днями провадзим птици. Од нїх учим лєциц.” (Мирослав Антич, ,,Совершенство огня”) и одвитовали на ню на ориґинални способ. О. Р.

27. НОВЕМБЕР 2020.

НОВЕМБЕР 2020. рок

ЧИСЛО 11

Славко АФИЧ

КАРТАНЄ Мой процивнїк тей ноци на стол престар наймоцнєйших картох фул а мойо карти були як рижнофарбови пирскани вул. Победзел ме, лєм нє знам на хтору то спреводзку картаюци ше з нїм яґод кед бим, ришовал Рубикову коцку. Алє и нє барз бануєм и нїч ше нє поносуєм и часто ше здогадуєм тей ноци, нєспаня у хторей сом прекартал превельки наздаваня чудна то якаш була, чудна якаш подїя тей ноци ше у мнє народзела витворлїва якаш прекрасна надїя.

ПРАВДИВА ПИСНЯ (АНГЕЛ)

Грал сом теди и шпивал у якимшик зацменим бару, вше ознова од шерца писню нову и стару. И збачел сом, нука вошла єдна прекрасна панї. Зохабел сом ґитару, же би ми нє пошла, та поволал сом ю на пице, то скоро нїч нє кошта.

У очох нє була искра твар єй обнял смуток, я щиро пожадал одогнац тот зармуток. И после пар моцних пицох розомкла цми шерца куток. Надїї ми шицки скапали... На хвильку ту сом вошла нє знам прецо, чом, а вец, пошла бим зробиц цошка страшне, бо тот швет, то нє мой дом. И цекла приповедка хтора ше одлужела, а я лєм нємо слухал, прето же вона так сцела. А вец сциха: Мушим пойсц. Нє ту сцела сом дойсц. Хто ми вше пошлє ангела кед ми живота досц?!

27. НОВЕМБЕР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 19

literaturne@ruskeslovo.com

ЗОЗ ОСТАТНЄЙ ФИЙОВКИ

РОЗГВАРКА: МИРОН ДЖУНЯ, ТОГОРОЧНИ ЛАУРЕАТ НАГРА ДИ ЛИТЕРАТУРНОГО СЛОВА „МИРОСЛАВ СТРИБЕР“

●

ЕНТУЗИЯСТ МАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА

Владимир Пап (1912–1991)

обитнїк тогорочней награди ЛитеД ратурного слова „Мирослав Стрибер” руски поет, критичар, есеїст и

РОЗИШЛИ ШЕ МИ

„добри дух” сучасней рускей литератури Мирон Джуня. Уж длугши час Мирон ма за тих цо млади уходза до швета рускей литератури улогу нє якогошик оддалєного авторитета, алє єдного щирого приятеля, совитнїка и защитнїка. З нагоди доставаня уж спомнутей награди, читачом „Литературного” даруєме розгварку з нашим лауреатом.

После длугих, длугих рокох ми ше розишли. Драги нас нашо одведли у розличних напрямох. А и души нашо нє єднаки були… Кого у тим обвиньовац? Долю? То пренаївне. Нас самих? Може и то нє. Глєдац причину у злоби людскей, у интриґох злих язикох? Чи ше да погубене оправиц? Погубену годзинку оправя годзинкар, хороту цела лїчи лїкар, а з ранєту душу ше треба врациц до Бога. Розишли ше ми.

ЛС: Як особа хтора провадзи розвой рускей литератури през вецей децениї, можеш нам повесц чи ше и у якей мири пременєла позиция литературних наградох у руских културних кругох од розпаду Югославиї по нєшка? М. Дж: У масовнєйших и активнєйших продукцийних часох паметам кулоарску фаму наградзеней „Над розпяцом нагнутей” Мариї Яким. Попри того, и нє даяки специфики режиму наградох. Замерковюєм такв. праґматичну уравниловку, поготов як ше вше менєй пише, а ище менєй чита. Сам квалитет ше нєридко як сам феномен живота зна вишлїснуц звонка уваги лимиту перцепциї заєднїци. Иван Медєши Шукс напр, лєбо Андрий Гуздер Билянски, длуго роки анонимни за Руснацох.

БУЛО НАС ШТВЕРО То було теди, кед я ище часто шедал на приклєтни праг и щиро плакал, кед ми шестра гварела, же у нас на Вельку ноц нє будзе писанки и же я нє пойдзем на пошвецанє пасхи. Я плакал… Бо, як ту нє плакац? Радосц будзе бегац по валалє, а у нас нє будзе анї писанки и я нє пойдзем на пошвецанє пасхи. Нє будзем чуц шпиванє нашого паноца, видзиц побожне жегнанє женох, крашнє вишити ручнїки… И я плакал… А кед пришол час, ми ше зберали. Мац рихтала швеценїну, а шестра приберала нас. Ми ше шицки штверо полапали за руки и ишли з мацеру до церкви. Паноцец шпивал, жени ше побожно жегнали, а вишивани ручнїки блїщали ше на слунку. Ми ше штверо тримали за руки и цешели ше, же и наша мац помедзи женами, цо швеца пасху… А було видно як радосц зоз людских очох виходзи и уходзи до каждей хижи, зацагує ше до каждого куцика, наполнює цали валал… То була Велька ноц… Велька ноц знова. Дакеди були зме вше штверо, а тераз я сам… Обявене у часопису „Думка” 1937. року.

20 РУСКЕ СЛОВО

ЛС: Понеже ши ше у нашей заєднїци витворел и як поет и як критичар, хтора перспектива блїзша твойому попатрунку на литературу: поетска, чи критичарска? М. Дж: Профиловал ме нєдостаток рецепциї, та сом ту остал, покля поезия при мнє поведла цо мала, односно нє пишем модели яки замерковюєм же актуални – дацо як афористични фурми писаня, кельо сом провадзел по поетариюмох. И нє хиби ми, алє читам и обашка од наручених приказох, рецензийох, критикох.. Рихтам прозу, дацо кратке, есеї своєй файти... ЛС: Можеме шлєбодно повесц же остатнї два децениї, та и длужей, тримаш позицию єдного з главних познавательох, заступнїкох и защитнїкох рускей литератури младшей ґенерациї. Чи їх творчосц, хтора ше у значней часци розликує у одношеню на руски „писательски мейнстрим” ма потенциял постац „ношаци слуп” рускей култури у деценийох пред нами? М. Дж: Парадигма архаїчно поставена, алє креативни квалитет обстанє, усприч квантитету, бо ми поставаме фиктивни ентитет. Лєм цо нас нєт. Я верим до моци лоґоса, пасионовани сом ентузияста мацеринского язика. Бродски о тим бешедовал, а Зинґер упарто остал пишуци на їдишу, язику фактично розсадзеним з европскей твари. Важнєй27. НОВЕМБЕР 2020.

27. НОВЕМБЕР 2020.

ша рецепция дїла, а нє отримованє якогош нарцисоидного квазипариотичного Здруженя усопших поетох. ЛС: Чи „нова” руска литература нательо оддалєна од своїх предходнїкох, а чи заш лєм мож найсц якушик заєднїцку нїтку? М. Дж: Питанє топосу и полуклаустрофобична перспектива нас меншини „з ґету” гнєтка по Шуксово Шпацири класични модел. Видзиме вязи медзи старим и новим кед зме писмени за литературознавство. И Андруховичова Перверзия еволуовала як постмодерна фурма наспрам Шевченка, та чом би ми були винїмок. (Кед же зме нє ґето) ЛС: Чи руска литературна критика „умарла”? Кед так, чи можлїве и чи вообще потребне „воскреснуц” ю? М. Дж: Замарла, кед сцеш приблїжне дїєслово з мойого угла патреня. Мнє нїхто нє ховал за тото, а єст плацених же би дзбали (и) о тим. Робота за ентузиястох, як цо напр. и медзи иншим ушорйованє, як цо знаме, ЛС. Алє то чесна мисия, праве бо є волонтерска. ЛС: Читательом „Литературного слова” ши ше нєдавно представел зоз єдним огляднуцом на творчосц драмского писателя Звонимира Павловича. Чи драма як жанр рускей литератури у тим моменту завиши лєм од єдного мена и чи видно дакадзи Павловичового нашлїднїка, аж и звонка того жанру? М. Дж: Кед ше нє профилує кадер за тото, превежнєм я на себе тот Хрест. Препознал сом го у Атини, Прешове и Львове. Културни зме восток и там нашо историйни ґужлїки, знаки и об’яви. Театер нам слаби слуп и ту, и на Горнїци. Прето и безрезервно потримуєм Павловича. Доказал ше. Гендикеп нам и у театре, и литератури идеолоґийна прирва ґу Виходняром. А язична и фахова ґу Українцом, других нач вец и споминац. ЛС: На концу єдно баржей особне питанє: чи ище вше при це иснує порив за твореньом поезиї и чи у наступним периодзе можеме од це обчековац и уметнїцки литературни твори? М. Дж: Прихильник сом дачому як напр. гибридни форми; гоблюєм вираз котри бим пласирац до етру, тип баржей прози, даяки герметични реализем. Понеже у остатнї час сом инструовани на наручени вираз през анализу дїла, феномена, пре дефицит кадрох за то. Хтошка лєм муши запровадзиц и тоту роботу, гоч нє вше з єднаку дзеку. Саша Сабадош

РУСКЕ СЛОВО 21

literaturne@ruskeslovo.com

ЗОЗ ОСТАТНЄЙ ФИЙОВКИ

РОЗГВАРКА: МИРОН ДЖУНЯ, ТОГОРОЧНИ ЛАУРЕАТ НАГРА ДИ ЛИТЕРАТУРНОГО СЛОВА „МИРОСЛАВ СТРИБЕР“

●

ЕНТУЗИЯСТ МАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА

Владимир Пап (1912–1991)

обитнїк тогорочней награди ЛитеД ратурного слова „Мирослав Стрибер” руски поет, критичар, есеїст и

РОЗИШЛИ ШЕ МИ

„добри дух” сучасней рускей литератури Мирон Джуня. Уж длугши час Мирон ма за тих цо млади уходза до швета рускей литератури улогу нє якогошик оддалєного авторитета, алє єдного щирого приятеля, совитнїка и защитнїка. З нагоди доставаня уж спомнутей награди, читачом „Литературного” даруєме розгварку з нашим лауреатом.

После длугих, длугих рокох ми ше розишли. Драги нас нашо одведли у розличних напрямох. А и души нашо нє єднаки були… Кого у тим обвиньовац? Долю? То пренаївне. Нас самих? Може и то нє. Глєдац причину у злоби людскей, у интриґох злих язикох? Чи ше да погубене оправиц? Погубену годзинку оправя годзинкар, хороту цела лїчи лїкар, а з ранєту душу ше треба врациц до Бога. Розишли ше ми.

ЛС: Як особа хтора провадзи розвой рускей литератури през вецей децениї, можеш нам повесц чи ше и у якей мири пременєла позиция литературних наградох у руских културних кругох од розпаду Югославиї по нєшка? М. Дж: У масовнєйших и активнєйших продукцийних часох паметам кулоарску фаму наградзеней „Над розпяцом нагнутей” Мариї Яким. Попри того, и нє даяки специфики режиму наградох. Замерковюєм такв. праґматичну уравниловку, поготов як ше вше менєй пише, а ище менєй чита. Сам квалитет ше нєридко як сам феномен живота зна вишлїснуц звонка уваги лимиту перцепциї заєднїци. Иван Медєши Шукс напр, лєбо Андрий Гуздер Билянски, длуго роки анонимни за Руснацох.

БУЛО НАС ШТВЕРО То було теди, кед я ище часто шедал на приклєтни праг и щиро плакал, кед ми шестра гварела, же у нас на Вельку ноц нє будзе писанки и же я нє пойдзем на пошвецанє пасхи. Я плакал… Бо, як ту нє плакац? Радосц будзе бегац по валалє, а у нас нє будзе анї писанки и я нє пойдзем на пошвецанє пасхи. Нє будзем чуц шпиванє нашого паноца, видзиц побожне жегнанє женох, крашнє вишити ручнїки… И я плакал… А кед пришол час, ми ше зберали. Мац рихтала швеценїну, а шестра приберала нас. Ми ше шицки штверо полапали за руки и ишли з мацеру до церкви. Паноцец шпивал, жени ше побожно жегнали, а вишивани ручнїки блїщали ше на слунку. Ми ше штверо тримали за руки и цешели ше, же и наша мац помедзи женами, цо швеца пасху… А було видно як радосц зоз людских очох виходзи и уходзи до каждей хижи, зацагує ше до каждого куцика, наполнює цали валал… То була Велька ноц… Велька ноц знова. Дакеди були зме вше штверо, а тераз я сам… Обявене у часопису „Думка” 1937. року.

20 РУСКЕ СЛОВО

ЛС: Понеже ши ше у нашей заєднїци витворел и як поет и як критичар, хтора перспектива блїзша твойому попатрунку на литературу: поетска, чи критичарска? М. Дж: Профиловал ме нєдостаток рецепциї, та сом ту остал, покля поезия при мнє поведла цо мала, односно нє пишем модели яки замерковюєм же актуални – дацо як афористични фурми писаня, кельо сом провадзел по поетариюмох. И нє хиби ми, алє читам и обашка од наручених приказох, рецензийох, критикох.. Рихтам прозу, дацо кратке, есеї своєй файти... ЛС: Можеме шлєбодно повесц же остатнї два децениї, та и длужей, тримаш позицию єдного з главних познавательох, заступнїкох и защитнїкох рускей литератури младшей ґенерациї. Чи їх творчосц, хтора ше у значней часци розликує у одношеню на руски „писательски мейнстрим” ма потенциял постац „ношаци слуп” рускей култури у деценийох пред нами? М. Дж: Парадигма архаїчно поставена, алє креативни квалитет обстанє, усприч квантитету, бо ми поставаме фиктивни ентитет. Лєм цо нас нєт. Я верим до моци лоґоса, пасионовани сом ентузияста мацеринского язика. Бродски о тим бешедовал, а Зинґер упарто остал пишуци на їдишу, язику фактично розсадзеним з европскей твари. Важнєй27. НОВЕМБЕР 2020.

27. НОВЕМБЕР 2020.

ша рецепция дїла, а нє отримованє якогош нарцисоидного квазипариотичного Здруженя усопших поетох. ЛС: Чи „нова” руска литература нательо оддалєна од своїх предходнїкох, а чи заш лєм мож найсц якушик заєднїцку нїтку? М. Дж: Питанє топосу и полуклаустрофобична перспектива нас меншини „з ґету” гнєтка по Шуксово Шпацири класични модел. Видзиме вязи медзи старим и новим кед зме писмени за литературознавство. И Андруховичова Перверзия еволуовала як постмодерна фурма наспрам Шевченка, та чом би ми були винїмок. (Кед же зме нє ґето) ЛС: Чи руска литературна критика „умарла”? Кед так, чи можлїве и чи вообще потребне „воскреснуц” ю? М. Дж: Замарла, кед сцеш приблїжне дїєслово з мойого угла патреня. Мнє нїхто нє ховал за тото, а єст плацених же би дзбали (и) о тим. Робота за ентузиястох, як цо напр. и медзи иншим ушорйованє, як цо знаме, ЛС. Алє то чесна мисия, праве бо є волонтерска. ЛС: Читательом „Литературного слова” ши ше нєдавно представел зоз єдним огляднуцом на творчосц драмского писателя Звонимира Павловича. Чи драма як жанр рускей литератури у тим моменту завиши лєм од єдного мена и чи видно дакадзи Павловичового нашлїднїка, аж и звонка того жанру? М. Дж: Кед ше нє профилує кадер за тото, превежнєм я на себе тот Хрест. Препознал сом го у Атини, Прешове и Львове. Културни зме восток и там нашо историйни ґужлїки, знаки и об’яви. Театер нам слаби слуп и ту, и на Горнїци. Прето и безрезервно потримуєм Павловича. Доказал ше. Гендикеп нам и у театре, и литератури идеолоґийна прирва ґу Виходняром. А язична и фахова ґу Українцом, других нач вец и споминац. ЛС: На концу єдно баржей особне питанє: чи ище вше при це иснує порив за твореньом поезиї и чи у наступним периодзе можеме од це обчековац и уметнїцки литературни твори? М. Дж: Прихильник сом дачому як напр. гибридни форми; гоблюєм вираз котри бим пласирац до етру, тип баржей прози, даяки герметични реализем. Понеже у остатнї час сом инструовани на наручени вираз през анализу дїла, феномена, пре дефицит кадрох за то. Хтошка лєм муши запровадзиц и тоту роботу, гоч нє вше з єднаку дзеку. Саша Сабадош

РУСКЕ СЛОВО 21

КРИТИКИ, РЕЦЕНЗИЇ, ОГЛЯДНУЦА

Иван САБА ДОШ

ОПАТРАНЄ У ВИКРИВЕНИМ ЖВЕРАТКУ (Звонимир Павлович, „Чарни лебед”, драми, Free press doo, Нови Сад, 2020) ше кед придзе час пречитац лєбо випаВ триц нови авторски театрални фалат Звонимира Павловича, то єдинствене иску-

ство. Кед потим треба цошка написац лєбо висловиц о тим искуству, то поглєдовна робота и вельке виволанє, и праве прето окремна чесц и задовольство. Кед таке задлуженє припаднє мнє, вше рушим од того цо о творчосци Звонимира Павловича гварел вельки Мирон Канюх (Михеон Хун-Кан). Парафразуєм по здогадованю, алє, бешедуюци на промоциї єдней з предходних Звонетових кнїжкох, Канюх сообщел публики же ше йому Павловичово драми нє пача, же би у нїх нє любел бавиц, анї их режирац. Алє су добри. Наисце, може ше дакому нє пачиц тото цо и як Павлович пише, же його инспирация нє вше приходзи з души, шерца и других возвишених предїлох уметнїковей анатомиї, алє часто и зоз жалудка, лєбо ище нїжей змесцених орґанох, алє нє мож оспориц факт же є з тим и таким опусом найпродуктивнєйши, а вироятнє и найлєпши драмски писатель по руски у перших декадох XXI столїтия. Правда, скоро же є и єдини, цо поряднє и активно твори у тим синерґичним конару троєднїстого стебла рускей литератури. Алє покля то так, вежнїме ствари таки яки су. Конкуренцийо, най ше пачи пременїц их. Найновша кнїжка драмских текстох Звонимира Павловича „Чарни лебед”, приноши нам три його нови драми. Отвера ю єднодїйка „Обсесия”, централне место забера насловни „Чарни лебед”, а завера „Хто забил мертви угел”. „Обсесию”, пошвецену Богумилови Храбалови и у режиї автора, уж зме мали нагоду патриц поставену на сцени новосадского РКЦ у прешлей театралней сезони (чи першей половки чечуцей, чежко полапац конци хтори пандемия помервела у културним календаре). Понеже тот фалат уж познати нашей читательней и театралней явносци, остало лєм виражиц жаль же го нагоду патриц гинто нє достала и публика тогорочного єшеньского Мемориялу (вериме, пре уж спомнуту причину – епидемию и шицко цо зоз ню идзе). Централни образ того Павловичового истоменого триптиху представя „Чарни лебед”. Як и сам автор гвари, то його можебуц и найдозретше и найкомплетнєйше дїло. Мотиви класични, протаґонисти архетипски, структура прецизна и зжата, атмосфера драми скоро академска. Нїч нове, поведло би ше, алє заш лєм ориґиналне и автентичне, цо заправо и сущносц уметнїцкей творчосци – иншаке читанє и толкованє одвше познатих феноменох и митох. Сам Чарни лебед, моцни символ и часто експлоатовани мотив у уметнїцкей творчосци – таїнствени, нєпредвидлїви, знємирююци и грожаци, ту лєм дотхнути, дати у крокию. Прави павловичовски авторски подпис вшелїяк у анти-климаксу у штвартей сцени. Кед, дай Боже здравя, тота представа дожиє инсценацию, будзе вам

ясне на цо думам. „Чарни лебед” нє дїло з хторим ше автор зоз статусу шеґерта лєбо калфи иницирує на висши уровень театралного ремесла, бо вон тоту драгу давно прешол. Баржей то, з нєшкайшим словнїком поведзено, лиценца лєбо сертификат з хторим му майсторске писмо потвердзене за шицки часи. Ствари вельо компликованщи зоз заключну драму у тей кнїжки, „Хто забил мертви угел”. То по шицким найкомплекснєйше и источашнє найособнєйше Павловичово драмске дїло, и треба през нього преходзиц осторожно и помали же би ше нє заблукало лєбо остало без уходнїци. Автор ту ознова и далєй розчленює и шпорта по мотивох хтори го нєпреривно порушую и фасциную, лєм же тераз идзе глїбше и далєй як цо вообще дакеди скорей ишол. Пиґмалионски и фаустовски слики, валянє идолох и смертельне бависко артисти и модела, шицко ту, алє препущене през якишик постмодерни, аж надреалистични жервень после хторого нїч нє таке наисце, як цо випатра на перши попатрунок. То драма о драми и знука драми, фикция у стварносци и реалносц у видуманим, диялоґ автора нє зоз собу пред жвератком, алє у калеїдоскопу, хижи викривених жвераткох. Нїґда нам потераз автор нє дошлєбодзел таки директни, скоро воаєристични приступ до своєй интими, а у исти час таки ясни, скоро епистоларни увид до власних инспирацийох, мотивацийох и детальох свойого творчого процесу. А можебуц то у случаю Звонимира Павловича иста ствар. За дизайн и ефектну насловну фотоґрафию на рамикох „Чарного лебеда” „виновати” Ненад Илич, длугорочни сотруднїк и визуални толмач Павловичовей поетики. У кнїжки друковани и рецензиї двох можебуц найкомпетентнєйших познавательох Звонетовей творчосци, Славка Виная и Мирона Джуню, як и послеслово автора, информативне и нєобходне читанє же бизме похопели контекст того виданя. Як з нього дознаваме, „Чарни лебед” заправо дарунок за одход до пензиї хтори Павловичови пририхтали видавательне подприємство и колектив у хторим робел – Free press doo, (односно Граждански оглашнїк), з малу, алє щиру, асистенцию нашей Установи. Звичайно чловек на концу роботного вику од колеґох до станє годзинку, лєбо циґонї. Звонетови годзинка, та анї позлацена, анї з уґравирану по святу, нє потребна – лєм би го здогадовала же час одцека и вше го менєй єст. И циґоньчки би му були нїнач, бо Матка нє на води. Наме сто тих протоколарних (лєбо тривиялних) дарункох, вон до стал кнїжку. Свою, авторску, по руски. Нє мала то ствар кед це людзе з хторима ши дзелєл реме сло и профе сийни хлєб наисце познаю, кед знаю цо любиш, цо це интере сує и за цо жиєш и по сле роботного часу. Ище векша же од того особного плезиру хтори направени Павловичови, доброго ужиє и руска литература, и єй публика.■

Число ушорел Сашa Сабадош, илустрациї Ивана Медєши

22 РУСКЕ СЛОВО

27. НОВЕМБЕР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

ПЕРШИ ПРОЄКТ ЗДРУЖЕНЯ „руСТЕМˮ, ДАКЕДИШНЇХ ҐИМНАЗИЯЛЦОХ ШТРЕДНЄЙ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯКˮ

ВИРТУАЛНИ СХОДИ ПОШВЕЦЕНИ ОБРАЗОВАНЮ ПО РУСКИ У рамикох проєкта „Петро Кузмяк АЛУМНИˮ Здруженє гражданох „руСТЕМˮ, 21. новембра, прейґ плаформи Zoom орґанизoвало перши виртуални сход дакедишнїх школярох Ґимназиї „Петро Кузмякˮ з Руского Керестура. Проєкт потримує Покраїнски секретарият за образованє предписаня, управу и национални меншининационални заєднїци. Циль сходу же бул ше зишли дакедишнї школяре и вичерали становиска о образованю у Руским Керестуре зоз своїх перспективох. Идея же би ше мотивовали алумнисти у розпатраню образованя у Руским Керестуре хторе ше находзи пред велїма виволанями ґлобалного и локалного характеру. Уключели ше коло 30 алумнисти хтори жию у Руским Керестуре, алє и у других местох, та аж у других державох. У приємнєй атмосфери найвецей ше дискутовало о подзвигованю свидомосци о значеню Школи як за Руски Керестур, так и ґенерално за локалну и руску заєднїцу. Спатрени и проблеми наставного кадру на руским язику, можлївосци промоциї и векшого уключованя алумнистох до активносцох Школи. Понеже то перше стретнуце, порадзене же би таки стретнуца требали буц частейши, чи виртуално, чи наживо, док ше витворя условия. Сход бул отворени и могол ше кажде уключиц, а так ше планує же би було и надалєй.

Здруженє гражданох „руСТЕМˮ, реґистроване початком яри того року, а на инициятиву дакедишнїх ґимназиялцох Терези и Ярослава Катонових и Наталиї Будински и Мирослава Новту. Вони иницировали и обдумали и проєкт „Петро Кузмяк АЛУМНИˮ з хторим конкуровали и достали потримовку од Покраїнского секретарияту. Очиглядне же проєкт прицагнул велїх заинтересованих, та треба похвалїц таку инициятиву понеже образованє на руским язику барз важна карика у пестованю свидомосци и цалосним отримованю рускей заєднїци. Добре би було кед би з нього вишли и конкретни активносци хтори буду на хасен спомнутому цилю. М. А.

ЗАВОД ЗА КУЛТУРУ ВОЙВОДЯНСКИХ РУСНАЦОХ У НОВИМ САДЗЕ

ОПУБЛИКОВАНА ИЩЕ ЄДНА МАСТЕР РОБОТА У Заводзе за културу войводянских Руснацох прешлого тижня була промоция мастер роботи авторки Марини Шлемендер на тему „Дїєсловни префикси у анґлийским и руским язику” у едициї Владимир Ґарянски. Промоция отримана без публики, зоз он-лайн преношеньом прейґ Фейсбуку. О своєй мастер роботи бешедовала авторка Марина Шлемендер, як и проф. др Михайло Фейса, хтори єй бул и ментор.

27. НОВЕМБЕР 2020.

– Мило ми же зме того року могли предлужиц длугорочну праксу потримовки и афирмованя високообразованих руских кадрох и науково-виглєдовацкей роботи през видаванє 8. по шоре кнїжки у едициї „Владимир Ґарянски”. То програма у рамикох хторей Завод потримує публикованє мастер роботох од общого интересу у култури за руску заєднїцу у Войводини, зоз фокусом на даєден сеґмент рускей култури, историї, нашлїдства, язика и тому подобне. Того року слово о роботи „Дїєсловни префикси у анґлийским и руским язику (семантична и аспектуална анализа)” авторки Марини Шлемендер, чийо менторе були проф. др Предраґ Новаков и проф. др Михайло Фейса – гварела Анамария Рнакович, директорка Заводу за културу войводянских Руснацох.. Тота публикация будзе окреме интересантна линґвистом пре поровнованє єдного язика хтори превозиходзи гранїци жеми у хторей ше бешедує на язику войводянских Руснацох. Дїла хтори хасновани за анализу у роботи то литературни текст „Алиса у Жеми чудох” (1865) Луиса Керола хтори на руски язик преложел Михайло Фейса и тиж кнїжка Михайла Фейси „Нова Сербия и єй руска меншина” (2010), написана на анґлийским и преложена по руски. О. П-С.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ,РОКИ,ЖИВОТ ПУТОВАНЯ ПРЕЙҐ АПЛИКАЦИЇ „BLABLACARˮ

СУЧАСНЕ И БЕЗПEЧНЄЙШЕ СТОПИРАНЄ Пише: Андреа МЕДЄШИ

Керестурцом добре познате же медзигородски превоз у тим валалє роками слабше функционує, та превозни услуги людзе вше менєй хасную. Автобуси з валалу редуковани, нє єднак их єст през цали рок, цо окреме очежує путовац тим хтори нє иду лєм до сушедней Кули, алє и младим, штредньошколцом и студентом цо путую далєй. През швета и лєтни одпочивки, одпутовац зоз Керестура вимага вельки пририхтованя и добру орґанизацию, а праве теди найвецей людзе глєдаю цо швидши и цо туньши превоз по одредзену дестинацию

ВЕЛЇ О ТИМ ИЩЕ НЄ ЗНАЮ Кристина после искуства з Италиї предлужела хасновац тоту апликацию и у Сербиї, а понеже є на школованю у Зомборе, тот способ путованя ше єй указал як цалком ефикасни.

– Зоз Керестура до Зомбора путуєм поряднє за 200, 300 динари, з тим же ме за тот пенєж вельо раз вожач охаби и пред квартельом, цо ми барз значи. Єдини проблем тот же тоту апликацию можем хасновац лєм зоз Кули, понеже наших Керестурцох на тим сайту нєт. Вироятнє же людзе ище нє информовани же таке дацо постої, алє ше щиро наздавам же тота апликация постанє популарнєйша и у нас, и же ю людзе буду активно хасновац, так як цо ше ю поряднє хаснує и у Европи – гвари Кристина.

24 РУСКЕ СЛОВО

Р

бан, а путованє нє ишло ишенє того проблему так гладко, та кед сом пренашли два дзивки ше по сле одред зеного зоз Руского Кере стура, часу мала врациц до Кристина и Михаела, Сербиї, сцела сом прехтори уж длугши час ханайсц туньши, безпечнєсную сучасну апликацию йши и єдно ставнєйши за дзелєнє превозки „Blaспособ путованя – почиblacar”. Blablacar то сайт на приповедку Кристина хтори повязує путнїкох Афичова зоз Руского Кезоз вожачами хтори маю рестура. шлєбодни места у авту, – Фамелия у хторей цо значи же кед вам тресом пребувала у Италиї ба одпутовац, а нє маце ми предложела спомнупревоз по свою дестинату апликацию прейґ хтоцию, на „BlaBlaCar” сайрей бим ше могла врату можеце видзиц чи дахциц до Сербиї, и прето идзе у вашим напряме швечела ме же є цалком и кеди ше ґу ньому можеКристина Афич безпечна и же ю Италице придружиц. З другого янє барз часто хасную. боку, кед сце вожач, а любице дружтво, або бисце жадали змен- Спочатку сом нє була сиґурна, понеже заш шац трошки путованя, тиж ше можеце реґ- лєм, першираз видзиш людзох зоз хторима истровац на сайту и понукнуц свой превоз. путуєш, алє ме вони прешвечовали же на – Зоз тоту апликацию сом ше першираз заходзе тота апликация барз позната, и там стретла прешлого року кед сом ше як тури- ридко хто хаснує автобуси – приповеда ста врацала зоз Италиї. До Италиї сом пу- Кристина хтора прейґ тей апликациї нашла товала на автобусу з єдну туристичну ґру- людзох, младу пару, хтори зоз Французкей пу, и там сом мушела прешедац на гайзи- путовали тиж за Сербию.

27. НОВЕМБЕР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

– На своїм профилу мали свою слику, мали добри оцени и позитивни коментари, та сом ше на концу одважела путовац з нїма. Тиж, охабели и слику и марку авта, же бим их могла препознац док их будзем чекац на догвареним месце, а назначели и же зоз нами у авту будзе путовац и їх пес, нємецки овчар, хтори, мушим повесц, цалу драгу по Сербию бул барз мирни. На концу сом зоз Италиї, цалком безпечно допутовала по Беоґрад за 60 евра – приповеда Кристина, чийо искуство потвердзує же дзекеди путованє нє ствар пенєжу, алє шмелосци. У ДРАЖЕ ЛЄПШЕ БУЦ У ДРУЖТВЕ На Кристинову приповедку надовязує ше и Михаела, тиж з Руского Керестура, и вона упозната зоз правилами тей апликациї, а першираз ю похасновала на початку прешлого року, та одтеди прейґ нєй путовала штернац раз. Як гвари, причина прецо ю хаснує то „ефикасно орґанизовани способ путованяˮ, а вше єй мило и упознавац нових людзох.

– Понеже ми частейше потребне путовац на релациї Беоґрад – Керестур, тота апликация ше ми указала як найефикаснєйши способ путованя, и часово, и економски. Поведзме, цена путованя вельо нїзша як цена автобускей або гайзибанскей карти, а формує ю сам вожач. Но, понеже превоз звичайно понукаю людзе хтори заняти, им тот финансийни хасен нє таки важни. На путованьох сом упознала людзох рижних профилох, занїманьох, од новинарох по занятих у ИТ сектору, и велї з нїх гварели же нє любя путовац сами, а понеже кажди дзень путую на релациї Нови Сад – Беоґрад, им ше ище як зда добре дружтво – гвари Михаела. МОДЕРНИ АВТО-СТОП Велї ше опитаю чи безпечно дзелїц превоз зоз нєпознатима людзми, медзитим, гоч на перши погляд тота апликация здабе на сучасни авто-стоп, кажди член ма оцени, коментари предходних путнїкох, гвиздочки хтори означую яки длуги час дахто член заєднїци. Вше треба пречитац кратку биоґрафию, опатриц референци, а мож и побешедовац у Инбоксу кед єст дакому дацо нєясне. Кед ше вам дахто нє пачи през тоту першу ко-

27. НОВЕМБЕР 2020.

мункацию, мож найсц дакого другого. На сайту „Blablacar” иснує и опция „Лєм дамиˮ („Само дамеˮ) за шицки жени хтори воженє жадаю подзелїц виключно лєм зоз другима женми.

– Думам же одредзена доза скептицизма потребна у каждодньовим живоце, алє мойо искуство у тим случаю таке же людзе нє треба же би сумняли. Ту нєт простору за даяки злохаснованя, бо шицко повязане и умрежене. Пред воженьом вше преверим шицки податки и нїґда сом потераз нє мала нєприємни ситуациї, а вожела сом ше вельо раз. Углавним сом наиходзела на кулурних, образованих людзох, дзе було приємно путовац и нє було проблеми – прешвечує нас Михаела и предлужує: – Шофер муши мерковац на безпечносц док гонї, же би достал цо лєпшу оцену, алє тиж и путнїк ше нє може гоч як справовац, понеже ше и його оценює. Так же, шицким на хасен же би були цо вецей коректни и випочитовали другого. ОСТАВА ВЕЦЕЙ ЧАСУ, АЛЄ И У КИШЕНКИ Же ше нєпредвидлїви ситуациї на путованьох, окреме до иножемства, можу случиц каждому, гоч яки зме осторожни, потвердзує и Кристинова мац, Мария, хтора и сама спочатку була скептична кед слово о путованью прейґ тей апликациї. Медзитим, Кристиново искуство путованя до Италиї на „сиґурнєйшиˮ способ, тот скептицизем одогнало.

– Кед ми дзивка путовала до Италиї мала нєполни 19 роки. Теди, до пол драги по Италию мала сиґурни превоз на автобусу зоз єдну ґрупу познатих людзох зоз Сербиї, медзитим, кед сцигла до тей держави, мушела прешедац до гайзибану. У медзичаше спадла ноц, гайзибан ше доконца погубел, и теди сом прежила вельку бриґу. Прето, кед ше тераз здогаднєм Кристинового путованя зоз єдней часовей дистанци, анї гевтот „сиґурнєйшиˮ способ путованя, на концу то нє бул – приповеда Кристинова мац. И попри тим же ю, як мацер, нова идея путованя барз знємирела, бо такой подумала шицко найгорше, з оглядом на нєшкайши швет и на шицки опасносци хтори можлїви у таких ситуацийох. Та заш лєм, фамелия у хторей Кристина пребувала була озбильна фамелия, и мала довирия до нїх, а то єй и помогло же би прилапела тоту вариянту. Людзе хтори єй були домашнї у Италиї, одвезли ю и причекали з ню людзох хтори ше зоз Французкей врацали до Сербиї.

– И теди сом поцерпала, алє кед ми познєйше Кристина потолковала як то функционує, и же то вельо раз аж и безпечнєйше як порядни превоз, на основи нашого искуства, до конца ше тото и потвердзело – заключує Мария. З искуствох наших собешеднїцох мож заключиц же дзелєнє превозу економичне за шицких, ушпорує ше и на часу, а обкерує и длуги чеканя автобусох и гайзибанох у рижних хвильових обставинох. Тото цо у тей приповедки добре то же мож упознац барз интересантних людзох, од хторих, як твердза нашо собешеднїци, вельо раз койцо мож и научиц. Нашим валалчаном би ше тота апликация ище як здала, понеже би нє було ризично путовац з Керестура, праве прето же ше людзе з валалу и так уж медзисобно добре познаю. ■

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ,РОКИ,ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: ДЮРА ШТРАНҐАР З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ЖИВОТ ЗДРАВШИ КЕД ШЕ ОБРАЦИ НА ФРАНТУ

Пише: Любомир ДУДАШ

ТЕРАЗ НА НЇХ ШВЕТ Зоз супругу Амалу подзвигли тройо дзеци, Дюру младшого, Деяна и Миряну. Дюра тиж електричар, роби у Електровойводини, Деян тиж коло струї, роби у Виклера Ковача, а Миряна, после преквалификованя на медицински фах, тераз роби у Нємецкей. Обидвоме синове були и добри бавяче у Фодбалским клубу „Русин”. Унучата иду по добрей драги, винїмково су добри у тим, алє цо и як далєй, укаже им и сам живот.

26 РУСКЕ СЛОВО

Кед уж роки преходза вше швидше, застанє це, нє раз. Бо, факт же одходза нє лєм тоти котрих ши добре анї нє познал, алє и блїзки, и вше менєй маш зоз ким подзелїц приповедки. Кед ше добре пооглядаш, одразу ци ясне же уж анї сушедство нє исте, же виросли якиш нови хлопи и жени, же дзеци котри стреташ нє здравкаю и нє знаш чийо су...

Д

обре же єст и други бок того – приятелє, прави, цо вше були и оставаю занавше, лєбо док тирваме. Зоз Дюром Штранґаром, на щесце, ище ше стретаме. А виросли зме у истей улїци, у сушедстве, на Збегньове, правим керестурским. Уж кед зме пошедали, прегварел Дюра, же ми ше муши попоносовац...

– Видзиш ти же нас од улїчки по улїчку, у даскелїх лєм рокох, седемцох менєй, блїзких, з блїзких ґенерацийох, праве тих зоз котрима зме ше у истим праху на драже, бавели, у Цегляри купали, по шицких яркох лапали риби, а домашнї ше лєм вадзели з нами... Алє, добре же єст цо єсц, гоч масц давно пошла, та бриґа на чим рибу попражиц... – памета Дюра, у пензиї уж пар роки, а видзи ше му же лєм нєдавно зоз струю почал робиц у Кули, у валалє, та по цалим околїску, блїзким и нє.

– Трох ґаздох, приватнїкох, Йоцу, Петеля и Папа сом поховал, два подприємства ше розпадли у транзициї, а я, слава Богу, роботни вик закончел у керестурскей Електромонтажи, у фаху. Котулям тот живот и далєй. Правда, вше помалши, алє ище вше русиновцох мушим патриц, и рукометашох, и фодбалерох. Анї єдно змаганє сом нє препущел кед ше бавело у Керестуре. И сам сом рукомет давно бавел, штири чи пейц роки, а хто би то уж и зраховал – водзи Дюра приповедку, а було и припознаня за спортски активносци.

– И мнє, и велїх зоз блїзких ґенерацийох, наисце було вшадзи, дзе лєм требало, а можебуц анї нє. Паметам так раз, судия на фодбалу судзел шицко на нашу чкоду. Правел ше шалєни, а мнє пукнул филм, а живци зоварли. Достал и судия, достал и я. Я достал кару плациц, а други ше якош баржей шора тримали. Чи пре мнє, чи пре ин-

ше, алє нє жаль ми було виплациц тото цо сом мал – памета Дюра. ТОТО СТО РАЗ СПОМИНАЛИ – Дурноти вше було, а я озда у каждей. Ми виросли у дружтве без телевизиї, компютерох и мобилних, алє вше у громади, та гоч цо уж требало поробиц, красне, лєбо менєй красне, нїкому ше нє пакосцело, приповеда вон.

– Паметам, дзешка зме у Футоґу робели, я мал стару „Шкоду 1000 МБ”, патос дзирави, заднї дзвери знука завязани з дротом да ше нє отвераю кед круциме, а полицай ми гвари же мам дуц до балона... Гварим, културно и крашнє же нє пиєм, а пре ставянку, обичну, сом вецей як пол рока анї капку нє попил, а вон свойо. Балон наисце остал нормални, а я ше му питам же прецо сом вецка мушел дуц кед зме нїч нє звинєли? Добри човек бул, та лєм прегварел же би до такого авта трезби нїхто нє шеднул, и пущел нас. За младих рокох сом пейц раз туристично робел у Нємецкей, алє то друга приповедка. Пришло ми на розум же раз у Фрацу, на Чарди у Лалитю мой пайташ Кимо и я у штред жими пец набиваци вируцели вонка, бо нє зограл як ми сцели. Пошол Циґаном, теди и гармоника. Кимо цагал на єден, я на други, бок та зме вец обидвоме мали по пол инструмента...

– Нє було ту нїч злого, нїкого ми нє увредзели, а кед чкоди и було, була лєм наша – приповеда Дюра, здогадуюци ше на роки котри прешли и преходза. ПОМОЦ И СЕБЕ И ДРУГИМ Од Дюру нє мож дойсц до слова, а корцело ме чи памета кед його оцец Йовґен и 27. НОВЕМБЕР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

Ґабор Джуня, обидвоме у задруґи робели при кравох, доєли, и по чим их обидвох познали?

– Дабоме же паметам, зашмеял ше Дюра – то були єдини двоме задруґаре у валалє цо краву з песцу на жем могли звалїц, верел ти, лєбо нє... Иншак ше жило, но анї то нє було од розкошу лєбо пакосци. Даєдна крава так вирґала, лєбо била з хвостом же просто упрекосцела, та ше раховало же то заслужене було... Нє сцел сом споминац, алє ми през главу прешло и кед сушед, дутяндїйош Михал Катончик порвал Дюру, а пред полним дутяном, же чи би за єдно пиво нє жедол марґарин, цали, дабоме... Знал и мой собешеднїк же цо з того будзе, алє даскельо жени пошли до другого дутяну, Дюра оцови на рукох, зоз старим сушедством на збегньовских бо на таке патриц нє могли. праткох, крайнї зоз правого боку Заш лєм, найлєпша илустрация зоз тих часох, а по валалє ше и нєшка приповеда гоч уж забуте и хто, и дзе и кеди и цо значи „Лєм просто...”

– Було то давно, на салашу под Кулу, а такой коло гайзибанскей драги зме розцаговали дроти за нову инсталацию. Робота поґано чежка, алє мушело буц поробене. Трапели зме ше так як зме знали и, уж кед зме добру часц одробели, а и пива було вше менєй, ми праве на гайзибанскей драги, кед раз – а шинобус на нас почал пискац, озда же бизме ше склонєли.

– Досц ми уж було шицкого, станул сом медзи шини и зоз обидвома руками швидко почал ма-

Пред єденац роками кед ше квецело центер у Керестуре. Дюра у штредку, у червеней маїци

ФК „Русин” вошол до висшей лиґи. Дюра водзи трубачох на вешелє

27. НОВЕМБЕР 2020.

хац... Спищали колєса, руцало искри, и шинобус станул.

– До Червинки? Опитал сом ше найшалєнше цо ми могло присц на розум, а и вожач шинобуса, думам себе, нє бул зоз найбистрейших, та лєм прегварел таки збляднути же „Гей”.

– Вец лєм просто – такой сом одповед. Думам же мал дзеку висц вонка, алє кед нас шицких ошацовал, а кили зме мали надосц, предлужел, просто до Червинки...

– Лєгко то тераз зоз шмишного боку шицко спатрац, алє, добре ше пооглядай, келїх цо з нами росли, одросли и робели, вецей нєт? Озда и добре кед на живот патриш зоз красшого и веселшого боку, иншак би велї нє витримали. А поведз ми, гвари вон, хтора нєволя и бида нас заобишла у рокох и деценийох за нами – анї єдна єдина. Шицко дубонєло над нами и коло нас, та вец ше анї нє барз виплаци пре менталне здравє роздумовац лєм о страхотох и почежкосцох – гвари Дюра и, поправдзе, ма право. Зачувац себе и наймилших, озда и найвецей цо мож зробиц за добро шицких, и блїзких и дальших – закончує Дюра.■

РУСКЕ СЛОВО 27

informator@ruskeslovo.com

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. новембра 2020. року наполнєли ше 40 днї як ше до вичносци преселєла моя мила супруга

ГЕЛЕНКА РАМАЧ народзена Тиркайла (1965–2020) з Руского Керестура Пошла ши нєсподзивано. З любову и почитованьом памятку на тебе чувам у своїм шерцу. Твой супруг Елемир СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. новембра наполнєли ше 40 днї як нє з нами наша мила

Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. новембра наполнєли ше 40 днї як ше преселєла до вичносци моя нєвеста

ГЕЛЕНКА РАМАЧ народзена Тиркайла (1965–2020) з Руского Керестура

Красни памятки на ню вично будзе чувац оцец Янко Рамачов Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. новембра наполнєли ше 40 днї як ше преселєла до вичносци наша мила

ГЕЛЕНКА РАМАЧ народзена Тиркайла (1965–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом, памятку на твою доброту будзе чувац шестра Таня зоз супругом Янком и дзецми: Терезку, Давидом, Андрейом и Кристинку Спочивай у мире Божим!

28 РУСКЕ СЛОВО

ГЕЛЕНКА РАМАЧ народзена Тиркайла (1965–2020) з Руского Керестура Остали и тирваю красни памятки на Геленку, велька подзековносц и молитви за спокой у мире Божим. Михайло, Анкица и Доротеа Рамач Вичная памят!

27. НОВЕМБЕР 2020.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. новембар зохабел нас наш мили оцец и дїдо

МИРОСЛАВ ЦИРБА (1946–2020) зоз Шиду

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 18. новембра 2020. року у 93. року живота до вичносци ше преселєл мой мили оцец

ЮЛИЯН ВАРҐА (1928–2020) з Руского Керестура

Красни памятки на ньго вично буду чувац син Мирослав, дзивка Наташа, нєвеста Єлена, жец Владимир и унучата Лука, Елена, Маруся, Ана и Надя Спочивай у мире Божим!

За тобу остала празна хижа, нє чуц твойо крочаї. У души остала пражнїна котру нїхто нє може виполнїц. Твой син Юлиян Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. новембра наполнєли ше 40 жалосни днї як нас нєсподзивано зохабела у велькей жалосци наша мила дзивка

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 18. новебра престало дуркац благородне шерцо нашого оца, дїда и прадїда

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 18. новембра преселєл ше до вичносци наш мили дїдо и прадїдо

ЮЛИЯН ВАРҐА (1928–2020) з Руского Керестура Мили оцец вично будзеце у наших шерцох, думкох и молитвох у хторих вас зачуваме од забуца. Твоя дзивка Фемка, жец Владо, унук Сашо и унука Весна зоз супругом Зораном и дзецми Филипом и Марком Спочивайце у мире Божим! Вичная памят, блажени покой!

ЮЛИЯН ВАРҐА (1928–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом у найкрасших памяткох навики вас буду чувац Иличово – унука Весна зоз супругом Зораном и дзецми Филипом и Марком Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Прешли 40 жалосни днї як нас занавше зохабела наша мила

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 18. новембра преселєл ше до вичносци наш мили

ГЕЛЕНКА РАМАЧ народзена Тиркайла (1965–2020) Навики останєш у наших шерцох. Фамелиї: Шимково, Сератличово, Михала Тиркайлу, Пашово, Медєшово и Пашово Спочивай у мире Божим!

ЮЛИЯН ВАРҐА (1928–2020) з Руского Керестура Препровадзели сце красни и длуги роки з нами. Красни памятки на вас навики буду чувац – нєвеста Анка Варґова, унуки Мика зоз фамелию, Нуно, Владко и Мая Спочивайце у мире Божим!

ГЕЛЕНКА РАМАЧ народзена Тиркайла (1965–2020) з Руского Керестура Геленко, час преходзи, а ти нам вше баржей хибиш, алє смуток и боль занавше останю у наших думкох, молитвох и красних памяткох. Навики ожалосцени твойо родичи Тиркайлово Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. новембра наполнєли ше 40 жалосни днї як нас занавше зохабела наша мила кума

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. новембра наполнєли ше 25 роки як нас зохабел наш мили оцец, швекор, дїдо и прадїдо

Дня 19. децембра наполнї ше 21 рок як нас зохабела наша мила мац, швекра, баба и прабаба

ГЕЛЕНКА РАМАЧ (1965–2020) Час преходзи, а нам ище вше чежко прилапиц же шицки будуци хвильки и памятки буду без тебе... Вично ши у наших думкох и шерцох. Кумово Миґо и Натка, як и кумчата Алексей, Андрей и Адриана зоз Борисом Вичная памят!

27. НОВЕМБЕР 2020.

НАДА БУЧКО ЮЛИЯН БУЧКО (1922–1995) з Руского Керестура (1931–1999) Вше будзеце у наших молитвох и шерцох. Красни памятки на вас чуваю вашо наймилши Спочивайце у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com

Прешли 40 днї як нас занавше зохабел

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Прешли 8 роки як нас занавше зохабели

ЮЛИЯН ПАШО (1952–2020) з Руского Керестура Вше останє у думкох своїх наймиших, супруга Еуфемия, син Яким и нєвеста Александра, син Михайло и нєвеста Моника, та унуки Мартин, Лена, Хана и Тони Спочивай у мире Божим!

МАРИЯ ПАШО (1928–2012)

ЮЛИН ПАШО (1929–2012)

з Руского Керестура Останю у красних памяткох своїх наймилших: нєвеста Еуфемия, унук Яким зоз фамелию и унук Михайло зоз фамелию Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. новембра 2020. року наполнєли ше 40 днї як ше до вичносци преселєл

ЛЮБОМИР САБАДОШ (1950–2019) з Нового Саду

Красни памятки на ньго будзе чувац Елемир Рамач Най спочива у мире Божим!

Час преходзи, алє ти з нами и далєй у шерцох и думкох. Твойо наймилши супруга Веруна, дзивки Мая Сикимич зоз супругом Ґораном и Оля Якич зоз супругом Мишом, унука Єлена и унукове Лука и Милан Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ У вичносци пребуваю нашо мили родичи и брат

МИХАЙЛО СТРИБЕР (1962–2012)

У молитвох и здогадованьох памятку на вас чуваю вашо наймилши СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. новембра 2020. року напол- Дня 1. септембра наполнєли ше нєли ше дзешец роки як нас занав- дзевец роки як нас занавше зохабел ше зохабела наша мац, швекра и наш оцец, швекор и дїдо баба

ВЕРУНА ХРОМИШ з Дюрдьова (1948–2010)

ВЕЛЕМИР ХРОМИШ (1947–2011)

Час преходзи, а любов и красни памятки на вас чуваю вашо наймилши синове Влада и Микола, нєвести Меланка и Саня и унуки: Марча, Иван, Петро, Даря, Олеся и Мижо Хромишово зоз Дюрдьова и Наташа зоз фамелию

30 РУСКЕ СЛОВО

ЮЛИЯН ПАШО (1952–2020) з Руского Керестура Красни памятки на ньго навики буду чувац Тиркайлово – Янко, Весна и Мижо зоз своїма фамелиями, як и Варґово зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. новембра 2020. року наполнює ше рок як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ЮЛИН ПАШО (1952–2020) з Руского Керестура

МАРИЯ СТРИБЕР народзена Пастернак (1939–2016)

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. новембра наполнєли ше 40 днї як нас занавше зохабел

NA ZDOGADOVANW Dny 18. novembra 2020. roku napolnєли ше дванац roki yk nas zanav{e zohabela na{a mila {estra i teta

ЙОАКИМ СТРИБЕР (1939–2000)

Спочивайце у мире Божим!

IRINA D@UD@AR (1953–2008) narodzena u Ba~incoh z Novogo Sadu Pamytku na wj lxbov i dobrotu zanav{e ~uvax brat Miron zoz suprugu Sonx i dzecmi Vladislavom i Miroslavom zoz fameliymi Spo~ivaj u mire Bo`im!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 30. новембра наполня ше 15 роки як нас занавше зохабел наш мили

ЯНКО ВИСЛАВСКИ (1948–2005) з Руского Керестура

Гоч ши нє з нами, ти вше будзеш у наших шерцох и молитвох. Красни памятки навики на це чуваю супруга, дзеци и унуки Спочивай у мире Божим!

27. НОВЕМБЕР 2020.

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. новембра перша рочнїца шмерци як нас занавше зохабел

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. новембра 2020. року наполнєли ше 2 роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ВЛАДО ХАРДИ, пекар (1939–2019) з Вербасу Здогадуємєше и нє забуваме його поради, доброту и любов. Ожалосцени супруга Меланка, синове Владко и Оля як и унук Саша Най спочива у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. новембра наполня ше 4 роки як ше преселєл до вичносци наш визначни просвитни роботнїк, новинар, публициста и наукови виглєдовач при Руснацох

ДЮРА МУЧЕНСКИ (1940-2018) з Руского Керестура МИРОН ЖИРОШ (1936–2016) Казинбарцик, Мадярска Його почитователє

Спочивай у мире Божим!

З любову и подзековносцу, памятки на Вас навики чуваю вашо наймилши – супруга Еуфемия, син Дюра и нєвеста Марча, дзивка Оленка и жец Янко, та унуки – Иван, Соня, Александра и Теодора Спочивайце у мире Божим!

ЗДОГАДОВАНЄ НА НАШИХ МИЛИХ

ЛИДИЯ КОЛЄСАР (1956–2011)

ДЮРА (1911–1996)

ГОРНЯКОВО

ВЕРУНА (1911–2003)

МАРИЯ ГОРНЯК ПУШКАШ (1931–2017)

З любову и почитованьом чуваме памятки у наших шерцох: Маґдалена Горняк, Цецилия Радишич зоз фамелию, Олена Пушкаш и Владимир Пушкаш зоз фамелиями Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На наших наймилших Оца и дїда

МИКОЛУ РАЦА (1933–2009)

Мацер и бабу

ЗДЕНКУ РАЦ народзена Надьпопов з Дюрдьова (1938–2015)

Памятку на вас чуваю син Микола зоз супругу Зденку и унучата Хеленка, Борис и Владимир зоз фамелию

27. НОВЕМБЕР 2020.

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. новембра 2020. року наполня ше 3 роки як нє з нами наш оцец, дїдо и прадїдо

Дня 22. децембра 2020. року наполня ше 4 роки як нє з нами наша мац, баба и прабаба

СЛАВКА МЕДЄШИ ЕЛЕМИР МЕДЄШИ народзена Будински (1940–2017) зоз Руского Керестура (1941–2016) Памятку на нїх навики чува син Кимо зоз супругу, унук Иван зоз фамелию и унук Борис Спочивайце у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. новембра 2020. року наполня ше 20 роки як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

sport@ruskeslovo.com РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за будовательну жем и инвестициї Стевана Брановачкоґ 3 21000 Нови Сад Телефон: 021/4889-100

ОБВИСЦЕНЄ

ЛЮБИЦА МОЛНАР (1933–2000) з Руского Керестура Красни памятки на це навики чуваю твойо наймилши Спочивай у мире Божим! Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку, на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС” чс.

135/04) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

О поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби виробку студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Ношитель проєкта НИС а.д. Нови Сад, Блок Промет, улїца Народного фронта чс. 12, зоз Нового Саду поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Санаци резервоара S-5 на катастерскей парцели чс. 2498/18 КО Нови Сад III. Податки и документация зоз вимоги ношителя проєкта мож достац на увид у просторийох Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку Булевар Михайла Пупина 16 (прижемє канцелария чс. 39), лєбо на телефон 021/4874690 лєбо на упит на адресу olivera.vucinic@vojvodina.gov.rs и natasa.knezevic@vojvodina.gov.rs Шицки заинтересовани у чаше од 10 днї од дня оявйованя того обвисценя, можу доручиц свойо думанє у писаней форми на адресу Секретарияту.

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433

32 РУСКЕ СЛОВО

О обвйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за будовательну жем и инвестициї Городу Нового Саду Роботне место: окончователь за проєктованє и вибудов обєкту водоводу и канализациї, роботне место совитнїк1 окончователь на нєодредзени час Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/ . Городска управа за будовательну жем и инестициї Городу Нового Саду

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „KTM Trans” DOO Нови Сад, Темеринска драга 164,, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок „Пошоренє за маґазионованє нєопасних одруткох на катастерскей парцели число 2/2 К.О. Нови Сад III, Город Нови Сад. У пошореню планованє маґазионованє металних и будовательних нєопасних одруткох хтори розпоредзени до 4 боксох и максимални капацитет маґазинованя до 370 t и максимални дньови приєм до 45 t. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

* дзе цо будзе * дзе цо будзе *

МОЖ ПРИЯВИЦ ДЗЕЦИ ЗА ПАКЕЦИКИ ОД МИКОЛАЯ У парохиї св. оца Миколая у Руским Керестуре, мож приявиц дзеци за пакецики котри 5. децембра будзе дзелїц св. Миколай. Пакецик кошта 500 дин. приявиц ше мож по 2. децембер. Дзелєнє пакецикох будзе зоз защитнима мирами, а точни способ будзе познєйше оглашени.

ТРЕЦА РУКОМЕТНА ЛИҐА СИВЕР „СИВЕР”

„СИМУЛТАНКА” ДВОХ ФИЛИПОХ РК „Русин” – РК „Кляїчево” 29:26 (11:13)

У 7. колу Трецей рукометней лиґи сивер „Сивер” хторе одбавене всоботу, 21. новембра, рукометаше Русина победзели на домашнїм терену екипу РК „Кляїчево” з резултатом 29:26 (11:13). Пред стретнуцом обидва екипи мали лєм по 2 побиди, а три змаганя страцени. Бул то „дерби” екипох у долнєй часци таблїчки. Перши полчас лєпше започали госци. Були орґанизованши, сцерпенши у нападу, конкретнєйши и ефикаснєйши. Охрана Русина лєгко примала ґоли, док ше нападаче трапели дац ґол. Но, нє була то велька розлика у резултату, так пофришко сцигли, а на концу и пресцигли госцох зоз Кляїчева. У другей часци другого полчасу, приказана права слика бавячох Русина – швидке, ефикасне бависко, и закладанє шицких на терену. На пар заводи одбавени и „цепелини” кед єден бавяч зоз лабду ускакує до шейсцох метерох, провадзи го други бавяч, у воздуху му додава лабду, и на нєбранєну часц капури дава ґол. Так бавя лєм поєдинци и убавени екипи, зоз чим русиновци лєм потвердзели свою перспективу у наиходзацих стретнуцох. Обчековану побиду, принєсла и тактика домашнїх кед почали бавиц „фластер” на двох найлєпших бавячох госцуюцей екипи, а после того поцагу, госци ше єдноставно „страцели” у нападу. Сам конєц стретнуца, припаднул младому Филипови Оросови хтори одбавел „симултанку” зоз охрану госцох, кед вжал одвичательносц на себе руцац и зоз 9, 10 метерох, нащесце без гришки. Найефикаснєйши поєдинєц бул Филип Тома хтори давал ґоли як зоз кридла так и як штреднї бавяч. На соботовим стретнуцу за Русин наступели: Михайло Мудри (1), Виктор Микита (1), Неманя Стойков (2), Иван Рац (3), Давор Хома, Славко Гербут (4), Мирослав Виславски, Владимир Мудри, Владислав Салаґ (3), Петар Пирожек, Филип Орос (5), Филип Тома (9), Борис Югик (1). У шлїдуюцим 8. колу рукометаше Русина стретнуце ознова одбавя на домашнїм терену, у керестурскей Спортскей гали, а процив РК „Борац” зоз Бачкого Ґрачцу. Будзе то сушедни дерби. Ан. М.

27. НОВЕМБЕР 2020.

informator@ruskeslovo.com На основи члена 37. пасус 11. Покраїнскей скупштинскей одлуки о покраїнскей управи („Службени новини АПВ”, число 34/2014, 54/2014 ‒ друге предписанє, 37/2016, 29/2017 и 24/2019), у складзе зоз членом 79. Закона о утвердзованю компетенцийох Автономней Покраїни Войводини „Службени глашнїк РС”, число 99/2009, 67/2012 – Одлука УС РС и 18/2020 – други закон) и члена 2. пасус 2. Правилнїка о стаємних судских толмачох („Службени глашнїк РС”, число 35/2010, 80/2016 и 7/2017), покраїнски секретар за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци, розписує

ОГЛАШКУ

ЗА ПОСТАВЕНЄ СТАЄМНИХ СУДСКИХ ПРЕКЛАДАТЕЛЬОХ И СТАЄМНИХ СУДСКИХ ТОЛМАЧОХ ЗНАКОХ ЦЕМНИХ, ГЛУХИХ АБО НЄМИХ ОСОБОХ ЗА ПОДРУЧЕ ВИСШИХ СУДОХ НА ТЕРИТОРИЇ АВТОНОМНЕЙ ПОКРАЇНИ ВОЙВОДИНИ I Розписує ше оглашку за поставенє стаємних судских прекладательох и стаємних судских толмачох знакох цемних, глухих або нємих особох за подруча: 1. Висшого суду у Новим Садзе, за: албански язик - 1; турски язик - 1; арабски язик - 1; нємецки язик - 2; анґлийски язик - 1 и словенски язик - 1.

2. Висшого суду у Зренянину, за: анґлийски язик - 1; нємецки язик - 1; италиянски язик - 3; мадярски язик - 1; ромски язик - 2; арабски язик - 1; румунски язик - 2; словацки язик - 1; словенски язик - 2; русийски язик - 3, македонски язик - 1; гречески язик - 1; шпански язик - 1; французки язик - 1; болгарски язик 1 и знаковни язик - 1.

3. Висшого суду у Суботици, за: китайски язик - 1; албански язик - 2; турски язик - 1; арабски язик - 1; фарси язик - 1; урду язик - 1; пашту язик - 1; македонски язик - 1; румунски язик - 1; французки язик - 1; италиянски язик - 1; шпански язик - 1; шведски язик - 1; голандски язик - 1 и знаковни язик - 1.

4. Висшого суду у Сримскей Митровици, за: словенски язик - 1; нємецки язик - 1; французки язик - 1; урду язик - 1; арабски язик - 1; персийски язик - 1; пашту язик 1; анґлийски язик - 1 и горватски язик - 1.

5. Висшого суду у Панчеве, за: анґлийски язик - 1; нємецки язик - 1; мадярски язик - 1, горватски язик - 1 и македонски язик - 1.

6. Висшого суду у Зомборе, за: мадярски язик - 2; руски язик - 1; анґлийски язик - 2; нємецки язик - 2; горватски язик - 1; италиянски язик - 1; китайски язик - 1; шпански язик - 1; французки язик - 1; словацки язик - 1; чески язик - 1; ромски язик - 1; арабски язик - 1; албански язик - 1; словенски язик - 1 и знаковни язик 2.

II Кандидат за стаємного судского прекладателя або стаємного судского толмача знакох цемних, глухих або нємих осо-

27. НОВЕМБЕР 2020.

бох (у дальшим тексту: кандидат) може буц особа хтора виполнює шлїдуюци общи и окремни условия, хтори доказує на способ яки утвердзени у оглашки. Общи условия за кандидатох: 1. же є полнолїтна особа и же ма место биваня на териториї АП Войводини – виполньованє условийох ше доказує з особну леґитимацию (чипована особна леґитимация муши буц одчитана) 2. же є державян Републики Сербиї – виполньованє условийох ше доказує з увереньом о державянстве хторе нє шме буц старше як шейсц мешаци 3. же ма закончене найменєй високе образованє (за стаємних судских прекладательох) – виполньованє условийох ше доказує з диплому о здобутим високим образованю 4. же ма закончене найменєй штреднє образованє у тирваню штири роки – штварти ступень (за стаємних судских толмачох знакох цемних, глухих або нємих особох) – виполньованє условийох ше доказує з диплому о здобутим штреднїм образованю 5. же му/єй скорей нє престало роботне одношенє у державним орґану пре чежше потупенє длужносцох зоз роботного одношеня – виполньованє условийох важи лєм за гевтих кандидатох хтори були односно за тих хтори ище вше у роботним одношеню у державним орґану. виполньованє условийох ше доказує на основи вияви кандидата у писаней форми же му/єй нє престало роботне одношенє у державним орґану пре вирекнуту дисциплинску миру. Кандидат сам составя и подписує вияву.

6. же є нє осудзовани на кару гарешту од найменєй шейсцох мешацох – виполньованє условийох ше доказує на основи увереня зоз каребней евиденциї компетентней Полицийней управи МУП РС, хторе нє шме буц старше як шейсц мешаци. Окремни условия за кандидатох: 1. же ма одвитуюце високе образованє за одредзени странски язик або же у подполносци зна язик зоз хторого преклада и на хтори преклада усну бешеду або писани текст, виполньованє условийох ше доказує: • з диплому о здобутим високим образованю хторе одвитуюце за одредзени странски язик (за стаємних судских прекладательох) и • зоз проверйованьом знаня язика хторе запровадзує комисия.

2. же зна правну терминолоґию хтору ше хаснує у язику зоз хторого ше преклада и на хтори ше преклада виполньованє условийох ше доказує: • з проверйованьом знаня правней терминолоґиї хтору запровадзує комисия 3. же ма найменєй пейц роки искуства на прекладательних роботох односно искуства як толмач знакох цемних, глухих або нємих особох; – виполньованє условийох ше доказує на основи потврдзеньох о искустве на прекладательних роботох.

III Кандидат ґу прияви на оглашку доручує ориґинали або овeрeни фотокопиї вимаганих доказох, хтори оверел явни новтаруш або хтори оверени у општинских управох у хторих нє меновани явни новтарушове. Докази о виполнєносци условийох зоз члена II пасус 1. точки 2. и 6, у складзе зоз членом 103. пасус 2. Закона о общим управним поступку („Службени глашнїк РС”, число 18/2016 и 95/2018 – ), по службеней длужносци обезпечує Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и наци онални меншини – национални заєднїци.

IV Комисия – хтору формує покраїнски сeкрeтар – розпатра прияви кандидатох и поднєшени докази и, пре доказованє виполньованя окремних условийох запровадзує преверйованє знаня язика и правней терминолоґиї. Трошки преверйованя зноши кандидат.

V Прияви на оглашку зоз доказами о виполньованю условийох зоз точки II тeй оглашки шe доручує у чашe 30 дньох по обявйованю оглашки на адресу: Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци, Булевар Михайла Пупина число 16, 21000 Нови Сад, зоз назначеньом Приява на оглашку за поставенє стаємних судских прекладательох и стаємних судских толмачох знакох цемних, глухих або нємих особох за подруче висших судох на териториї АПВ. Прияви ше подноши на формуларе хтори мож превжац на интернет-боку Покраїнского секретарияту за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци: www.puma.vojvodina.gov.rs у часци „Сервиси” – рубрика „Судски толмаче”. Нєблагочасни, нєдошлєбодзени, нєрозумлїви и нєподполни прияви ше нє будзе розпатрац. Преверйованє знаня язика ше запровадзи найскорей у чаше 30 дньох по остатнїм дню термину за подношенє приявох.

VI У складзе зоз Законом о републичних административних таксох, тарифне число 1, кандидат длужен при подношеню прияви уплациц 870,00 динари на мено подношеня прияви и видаваня ришеня, на жиро рахунок число 840-742221843-57, поволанка на число 97 11-223, наменка уплацованя – Републична административна такса, приматель: Буджет Републики Сербиї. ПОКРАЇНСКИ СЕКРЕТАРИЯТ ЗА ОБРАЗОВАНЄ, ПРЕДПИСАНЯ, УПРАВУ И НАЦИОНАЛНИ МЕНШИНИ – НАЦИОНАЛНИ ЗАЄДНЇЦИ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНИ РЕПУБЛИКА СEРБИЯ число: 128-74-25/2020-02, од 25. новембра 2020. року ПОКРАЇНСКИ СЕКРЕТАР, Жолт Сакалаш

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СУБОТИЦА

ИСКРА СПА ДЛА НА ПРЕДОСТАТНЄ МЕСТО ФК „Искра” – ФК „Сутєска” (Бачке Добре Польо) 2:2 (1:1)

Коцур: стадион ФК „Искра”. Ґоли за Искру дали Иван у трецей минути и у осемдзешат шестей минути Дакич ИСКРА: Вучинич, Ваяґич Лазар, Барович, Човс (Чурґуз), Ваяґич Душан, Жи ва но вич, Ни колич (Петро вич), Иван, Янкович (Дакич), Бокан, Тешанович. Червени картон Чурґуз Наздавали ше у ФК „Искра” же клуб полусезону закончи зоз побиду и на тот спо соб голєм дакус бавяче подзвигню самодовириє пред жимску павзу, по сле подлей и чежкей єшеньскей часци. Змаганє почало зоз Искрову инциятиву и добрим бависком домашнїх фодбалерох. По сле лєм трох минутох бависка Тони Иван вихасновал шансу, вибил сам опрез ґолмана Сутєски и дал ґол на вельку радосц. Як бависко цекло, так и го сци почали вше лєпше бавиц и вше частейше грожели ґолу Искри. Найлєпшу шансу мали у 17. минути кед за го сцох до судзени пенал, котри, на Искрово щесце, центарфор Сутєски нє вихасновал. Гоч на око го сци мали инциятиву, прави шански творели фодбалере Искри, а найлєпшу у першим полчаше мал Дарко Николич, котри вибил сам опрез ґолмана, заобишол го и потим премахнул празни ґол. Окрем тей шанси Искрово фодбалере мали ище даскельо добри шанси, котри остали нєвихасновани. Муши ше спомнуц же у тим периодзе судия нє пискал чисти пенал за Искру. Кара пре препущени шанси сцигла у остатнєй минути першого полчасу, кед го сци по сле єдней слабей интервенциї Искровей охрани виєдначели резултат. Интере сантне було и у другим полчаше. Знова го сци були тоти котри мали вецей лабду медзи ногами, а до-

машнї тоти котри мали лєпши шанси за ґол. Николич премахнул ище єдну добру шансу, а 5. минути при концу, шанси за Искрову побиду були ище менши, понеже Милош Чурґуз до стал други жовти, та и червени картон. Медзитим, такой у шлїдуюцей акциї, млади Искров центарфор Давид Дакич вихасновал єдину свою шансу и у 86. минути принєсол Искри вельку радосц и, як шицки подумали, побиду. Го сци ше нє придавали до самого конца, та ше им упартосц виплацела у судийским надополнєню, кед пришли до вировнаня резултату и освоєного єдного бода. Искра полусезону закончела на 12. ме сце на таблїчки, а освоєла 13 боди. Искрово фодбалере победзели на 3. змаганьох, 4 одбавели нєришено и прецерпели 8 пораженя. Пред руководством Искри тераз вельки задаток, а то до статочно помоцнїц екипу же би сезону закончели голєм у стредку таблїчки и остали у Подручней лиґи Суботица. З. К.

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА НОВИ САД

ПОЛУСЕЗОНА УСПИШНО ЗАКОНЧЕНА ФК „Бачка 1923” – ФК „Партизан” (Буковац) 2:0 (1:0)

Дюрдьов: Стадион ФК „Бачка 1923” у Дюрдьове. Стретнуце судзел судия Деян Чобанов зоз Руменки. Ґоли дали Душан Тривунович у 31. минути и Деян Тривунович у 89. минути. БАЧКА: Златан Смолян, Милан Станкович, Любомир Тривунович, Драґан Тривунович, Ратко Чирин, Стефан Деянович, Илия Данґубич, Желько Тривунович, Небойша Баґич, Душан Тривунович, Милан Роґич, Деян Тривунович У 17. колу єшеньскей часци першенства Подручней фодбалскей лиґи Нови Сад, внєдзелю 22. новембра, екипа ФК „Бачка 1923” дома победзела екипу ФК „Фрушкоґорски партизан” з Буковцу зоз резултатом 2:0 (1:0). После даскелїх предходних чежких дербийох зоз ко-

34 РУСКЕ СЛОВО

трима ше Бачка нє може похвалїц и пре котри спадла даскельо места нїжей на таблїчки, викенд за нами бул успишни за домашню екипу. Змаганє було напарте по сам конєц зоз велїма опомнуцами пре нєспортске справованє бавячох на терену. Опомнути пейцме бавяче зоз екипи Партизан. У першим полчасу у 31. минути ґол дал Душан Тривунович. Резултат ше длугши час нє менял аж при самим концу змаганя кед у 89. минути Деян Тривунович дал ище єден ґол за домашню екипу. Зоз седемнастим колом закончена єшеньска часц сезони Новосадскей лиґи. На концу тей часци змаганя Бачка ше находзи на седмим месце на таблїчки и ма вкупно 31 бод. Л. Кх.

27. НОВЕМБЕР 2020.

sport@ruskeslovo.com

ФОДБАЛСКА ПАНОРАМА ОПШТИНИ ШИД

ФРУШКОГОРЕЦ ПОБИДНЇК ЄШЕНЬСКЕЙ ЧАСЦИ

зоз 3:0, у Шидзе Єднота страцела од ФК „Ердевик 2017” зоз 6:0, у Кузмуну Ґраничар з того места и Ґраничар з Адашевцох бавели 2:2, Змай победзел Слоґу зоз 8:2, ФК „Зека Булюбаша” бул лєпши од Обилича зоз 3:2, а у Ярку домашнї Сримец страцел од Фрушкей Гори 3:0. На таблїчки Фрушкогорец перши зоз 36 бодами, Ґраничар(К) други ма 31 бод, а беркасовски Сримец треци зоз 30 бодами.У верху таблїчки и Фрушка Гора на штвартим месце тиж зоз 30 бодами, ОФК „Бикич” пияти зоз 28 бодами кельо ма и ФК „Обилич 1993” на шестим и Єдинство на седмим месце. У штредку таблїчки Змай на осмим месце зоз 22 бодами кельо ма и ФК „Зека Булюбаша” на дзевятим месце, а Ґраничар(А) на дзешатим месце зоз 20 бодами. Трґовачки єденасти зоз 15 бодами кельо ма и Шлєбода на дванастим месце, Слоґа тринаста зоз 11 бодами, ФК „Ердевик 2017” штернасти зоз дзешец, Єднота предостатня петнаста зоз трома бодами, а остатнї шеснасти Сримец з Ярку, хтори ма лєм два боди. Вл. Дї. Фото: Вл. Дїтко

Зoз стретнуцами 15. кола хтори бавени внєдзелю, закончена єшеньска часц першенства у Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим, ґрупа Заход. Фодбалере Фрушкогорцу з Мандєлосу завжали перше место. Вони дома у остатнїм колу победзели Шлєбоду зоз 5:0. У Руми Єдинство и ОФК „Бикич” бавели без ґолох 0:0, Сримец у Беркасове победзел Трґовачки

ИЩЕ ТРИ БОДИ ЗА СРИМЕЦ По нєурядових информацийох, а по словох Зорана Видовича, заменїка предсидателя ФК „Сримец”, орґани МОЛ Срим реґистровали стретнуце 13. кола медзи ФК „Сримец” и ФК „Слоґа” з Чалми, хторе ше нє бавело, бо на стретнуце нє пришли госци, а то по спортских правилох 3:0 за Сримец. Зоз ище трома бодами ФК „Сримец” вец забера друге место на таблїчки зоз 33 бодами, лєм три менєй од першого ФК „Фрушкоґорац”.

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

ДАКЕДИШНЇ РУСИНОВЕЦ НАЙЛЄПШИ ПРОЦИВ „СВОЇХ” ФК „Славия” (Пиньвиц) – ФК „Русин” 4:2 (2:1)

Русин: Калинич, Саянкович, Голик, Кочиш, В. Вуйович, Бранкович (Будински), Ф. Вуйович, Даноєвич, Дюканович, Кулич (Ковачевич), Рац, Будински (Виславски). У остатнїм, 17. колу Подручней фодбалскей лиґи Зомбор, фодбалере Русина внєдзелю 22. новембра, кед госцовали одбавели стретнуце зоз ФК „Славия” зоз Пиньвиц. Початок стретнуца почал у знаку чарно-билих дресох Русина. Уж у другим озбильнєйшим нападу Срдян Дюканович дава ґол за Русин, та найстарши бавяч на терену, нагоду хтора ше му указала, нє препущує так лєгко. Без огляду на швидке водзенє госцуюцих, за домашнїх то бул лєм знак же би направели ище векши прицисок на ґол русиновцох. Нєписане правило у колективних спортох хторе гвари же бавяч хтори зоз своєй екипи прешол до другого тиму, найлєпше бави праве процив бувших собавячох, потвердзело ше и на нєдзельовим стретнуцу, кед Деян Давидович, дакедишнї Русинов центерфор, а тераз „защитнїк” белавих фарбох Славиї, дава два ґоли, зоз чим ше резултат швидко пременєл на хасен домашнїх. Други ґол за Русин зоз пеналу дал Филип Вуйович, кед направени 27. НОВЕМБЕР 2020.

фаул над младим Русиновим кадетом, Неманьом Ковачевичом. По конєц стретнуца, домашнї вихасновали ище два нагоди и на тим стретнуцу победзели зоз 4:2. Домашня екипа Славиї на початку Першенства почала барз добре у борби за боди. Вироятно мали вельо озбильнєйши амбициї, но з оглядом на тото же их у остатнїх колох и досц страцели, праве Русин бул остатня нагода злєпшац бодовне салдо. На нєдзельним змаганю домашнї бавяче достали 3 жовти картони пре оштри, часто нєспортски поцаги, гоч то за нїх нє було таке важне. Окем фодбалерох Станишича, хтори шицких процивнїкох победзую и дома и кед су госци, а маю и найефикаснєйших нападачох, фодбалере Русина такой после нїх други по датих ґолох у єшеньскей часци першенства. То лєм указує же 4. освоєне место нїяки нє нєуспих, напроцив, од 1. та по 17, тераз закончене коло, Русин нєпреривно заберал лєм перши штири места през цалу єшеньску часц Першенства, а бизовне и тото же то була єдна од лєпших полусезонох остатнїх рокох. Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ КОНЄЦ ПОЛУСЕЗОНИ У У ПОДРУЧНИХ ФОДБАЛСКИХ ЛИҐОХ

ЄШЕНЬСКА ЧАСЦ ОДБАВЕНА ПРЕД НАМИ НЄИЗВЕСНА ЯР Закончена єшеньска часц фодбалского першенства у Подручних лиґох у хторих бавя нашо Клуби. У условийох у яких є одбавена, мож повесц же було и щесца у тим нєщесцу, у тей пандемиї вируса корона. Резултати хтори посцигли два нашо екипи добри, алє треца ма проблеми зоз бавячами

Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

Д

юрдьовска Бачка и Русин зоз Руского Керестура сполнєли плановани цилї, алє за Искру зоз Коцура то нє мож повесц. Насампредз прето же то екипа хтора мала шанси у баражних стретнуцох войсц до ранґу висше. Можебуц же окрем шицких почежкосцох єдна з векших була и тота же шицки стретнуца були одбавени без потримовки вирних навиячох зоз трибинох, бо навияче дванасти бавяч на стадиону. Хорота вируса корона ище вше диктує условия живота и нашого справованя и питанє докля то так будзе. Наздавайме ше же ше нє повтори початок ярнєй часци кед у марцу, после лєм даскельо одбавених колох, першенство було претаргнуте. СТАТИСТИКА ПРЕТАРГНУТОГО ПЕРШЕНСТВА

Иґор Няради – Ґойо, вирни навияч ФК „Русин”

36 РУСКЕ СЛОВО

ФК „Бачка 1923” зоз Дюрдьова у прешлей сезони (2019–2020), нову сезону, после одбавених 19 колох у єшеньскей часци, рушел зоз 13. места. Мал лєм шейсц побиди, єдно стретнуце бавел нєришено, а аж дванац стретнуца страцел. На стретнуцох бавяче дали 23 ґоли, а процивнїки їх мрежу затресли 38 раз. Призначена неґативна ґол розлика од 15 ґоли. Бачка освоєла 19 боди. ФК „Русин” зоз Руского Керстура после єшеньскей часци и претрагнутей ярнєй часци першенства, бул на солидним 5. месце. После одбавених 17 колох у єшеньскей часци першенства Русин освоєл 30 боди. На дзевец стретнуцох славел побиду, три мали нєришени резултат, а пейц страцел. На

стретнуцох фодбалере Русина дали 49 ґоли, а одбрана затаєла 28 раз, цо твори позитивни скор од 21 ґолу. Коцурски ФК „Искра” прешлу сезону бавела подобни як и дюрдьовска Бачка. После одбавених 17 колох мала шейсц побиди, анї єдно стретнуце нє мало нєришени резултат, а страцела єденац стретнуца. На стретнуцох бавяче Искри дали 33 ґоли, а свой ґол нє зачували 37 раз, цо твори неґативни скор од 4 ґоли. Искра була на 14. месце зоз 18 бодами. БАЧКА И РУСИН ТРИМАЮ КРОЧАЙ На концу першенства тей єшенї Бачка и Русин можу буц задовольни. Кед слово о Искри то нє мож повесц, гоч зме уж покус и звикли на добри успих екипи зоз Коцура. После одбавених 17 колох дюрдьовска Бачка на седмим месце зоз 31 бодом. Дзевец стретнуца победзели, штири бавели нєришено, а тельо стретнуца и страцели. Остатнє стретнуце у тей часци першенства зоз екипу ФК „Фрушкогорски партизан” зоз Буковцу победзели зоз 2:0.

– Задовольни зме зоз посцигнутим резултатом на концу єшеньскей часци першенства. Освоєли зме досц боди. На домашнїм терену у Дюрдьове зме нє страцели анї єдно стретнуце. Як капитен екипи задовольни сом зоз закладаньом шицких бавячох. З початку зме мали проблеми зоз ґолманом, алє Управа Клуба нашла ришенє и приведли ґолмана зоз Жаблю. Добре ше указал и добре бранєл на стретнуцох. Таке бависко и закладанє шицких у екипи, думам же нє 27. НОВЕМБЕР 2020.

sport@ruskeslovo.com

квалитетнєйшей лиґи. Медпризначене у историї Клуба. зитим, нє поспишело ше. Дума же зме витворели У тей часци змаганя, порезлтатски рекорд. Шлїдзи сле 15 одбавених колох, одпочивок, а потим пририхИскра на дванастим месце тованя. Наяр, у першим на таблїчки зоз 13 бодами. стретнуцу бавиме процив Од 15 стретнуцох на торх екипи ФК „Петроварадин” славела побиду, штири базоз Петроварадину. То екипа вела нєришено, а страцела хтора на дзешатим месце на осем. Бавяче Искри тринац таблїчки, односно даскельо раз звладали ґолманох проместа под нашу екипу. Алє цивнїцких екипох, алє штемушим повесц же то будзе рацец раз процивнїки зачежке стретнуце гоч будземе тресли Искрову мрежу, а то бавиц на нашим терену – твори неґативну ґол розлигварел Душан Тривунович, капитен ФК „Бачка 1923” зоз Капитен ФК „Бачка 1923” ку од 27 ґоли. Душан Тривунович – Нє задовольни сом зоз Дюрдьова. ФК „Русин” зоз Руского Керестура по- посцигнутим резултатом! Думал сом же сле 17 колох на штвартим месце на та- зме зоз таку екипу могли буц голєм на блїчки зоз 32 бодами. Мал дзешец поби- осмим месце на таблїчки. Подли пласман ди, два нєришени и єдно страцене стрет- хтори посцигла Искра, резултат того же нуце. Бавяче дали 44 ґоли, а Русинов ґол- после баражних стретнуцох за уход до ман бул звладани 28 раз цо твори позитив- висшого ранґу змаганьох, екипу напущели дванац стандардни першотимци. Було ну ґол-розлику од 16 ґоли. Остатнє стретнуце у єшеньскей часци питанє чи зме годни участвовац у предлупершенства Русин страцел. Бул то сушед- женю першенствених змаганьох. Но, якони дерби зоз екипу ФК „Славия” зоз Пи- шик зме назберали бавячох, лєм же бизме ньвиц, хтори традицийно прицагує вельку остали и предлужели змаганє. Претаргнуувагу шицких навиячох. Гоч пре хороту це першенства пре хороту вируса корона, забранєне присуство патарчох на стадио- пре нєпририхтаносц бавячох, нам дакус олєгчало. Подумали зме же зме годни „винох, якошик ше подаєден прецагнє.

– Як вирни навияч Русина зоз посциг- шулькац” тим. Пред початком новей сезонутима резултатами Клуба сом задоволь- ни, тей єшенї, пририхтованя були подли, ни кеди-як. На стретнуцох хтори бавели бавяче нє приходзели на тренинґи и шицна Ярашу були добри, алє зоз тим остат- ко то уплївовало на бависко. Окрем того, нїм хторе страцели... Нє бул сом задоволь- после чежкого стретнуца процив екипи ни. Тиж так, мушим надпомнуц же на ке- зоз Сенти, зменєни дотедишнї тренер, а рестурским Ярашу Русин нє страцел анї на його место ознова поставели мнє. Таєдно стретнуце. У єдним стретнуцу на кой ми було ясне же зоз тим квалитетом „страни” були лєпши и победзели. Розу- бавячох чежко же будземе мац задоволюмлїве же кед би мали вецей побиди як го- юци резултати. Од двацец бавячох, лєм сцински же бим бул задовольнєйши. Тото пейц задоволюю критериюми и вимоги цо ми ше нє пачи кед слово о Клубу, то же бавеня у тей лиґи. Но, и далєй сом оптиу екипи єст вельо бавячох хтори нє зоз Ру- миста. Шицко мож виправиц. Пласман ского Керестура и дакус су страши. Лю- яки посцигнути на концу єшеньскей чабел бим кед би у Клубе було вецей наших сци першенства, нє траґични. Важне же би хлапцох зоз валалу. По бависку и красних баяче у екипи були щири спрам себе, а напосцигнутих ґолох видвоєл бим Дюкано- сампредз же би були дисциплинованши вича. Вон, правда, старши и зоз страни, кед слово о тернинґох – гварел тренер ФК алє за Русин бави вецей роки, так же є уж „Искра” Здравко Бабич. Фодбалером наших клубох предстої даяк наш. Кед бим требал оценїц бависко Русина у тей єшеньскей часци першен- скельо мешаци одпочивку, алє и за пририхства, нє мож повесц же бавели одлично, тованя и виправянє гришкох у потерашнєй алє у каждим поглядзе фино – гварел часци змаганя. Вироятнє же то будзе час Иґор Няради Ґойо, вирни навияч ФК „Ру- же би ше озбильнєйше подацгло смужку, направели анализи и утвердзели препущасин”. ня хтори обачени у бависку. Дзепоєдни клуби можебуц буду змоцнєни зоз новима КОЦУРЦИ МАЮ ПРОБЛЕМ бавячами з цильом же би ше посцигло лєпФК „Искра” зоз Коцура ма проблеми, ши успих. Така проєкция будучносци би так повесц, од остатнього велького успи- могла буц прилаплїва кед би нє було хороху кед бавела баражни стретнуца за уход ти хтора грожи ище баржей як вяри. З друдо висшого ранґу змаганя. Клуб, най здо- гима словами, предлуженє першенствених гаднєме, на два заводи мал шансу бавиц у змаганьох ище вше нєизвесне.■ 27. НОВЕМБЕР 2020.

ИСКРА У ШЕРЦУ Здравко Бабич того року означел вельки и значни ювилей. Пред пейдзешат роками, вєшенї 1970 року, бул реґистровани як член ФК „Искра”. Од теди по нєшка бранєл фарби Искри. Док бавел бул на позициї ґолмана, а кед престал бавиц вше бул член Управи клуба, алє ше указал и як успишни тренер.

– Пре здравствени причини сом гинто задзековал на тренерску функцию. Алє вше сом ту у Клубе кед треба помогнуц, бо ми фодбал и Искра у шерцу. Так було и тей єшенї кед ме ознова замодлєли же бим бул тренер екипи. Як видно, екипа нє була успишна, насампредз пре физичну нєпорихтаносц. З оглядом на тото же кажде стретнуце анализуєме, пришли зме до заключеня же Искра шейдзешат одсто стретнуцох страцела у остатнїх минутох. То указує же бавяче нє порихтани анї физично, а анї психично – гварел тренер Здравко Бабич.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ Гелена Скубан

Колачи зоз плазми

За цесто потребне꞉ 8 вайца вимиксовац зоз 8 ложками цукру, поступнє додавац 8 ложки муки и пол пращку за печенє. Окреме витрепац бильчки и сциха вимишац обидва мишанїни. На тепшу положиц папер и печиц на 200 ступньох док нє почервенї. Кед ше охладзи, премасциц зоз шлїдуюцим филом꞉ розпущиц пол марґарину, додац 200 ґрами мелкого цукру, 150 ґрами зомлєти плазма кекси, 100 ґрами нашекани орехи, 100 ґрами сухого грозна и 4 деци квалитетнєйшого соку з помаранчеца (хасновала сом Некст сок). Од горе украшиц зоз шлаґом.

Лариса Цвеїч

Лазанї на Амалков способ Лазанї ше правя зоз двох файтох мачанки. ПЕРША ЧЕРВЕНА МАЧАНКА Прави ше исто так як мачанка за шпаґети, видинстує ше цибульку зоз дакус цеском, дода ше 500 ґрами млєтого меса и положи присмачки ориґано, попер, мелку паприґу, дакус солї, веґети и нашекане петрушково лїсце. ДРУГА БИЛА МАЧАНКА Увариц бешамел мачанку. До жимного млєка, 8 деци, розмишац 4 варешки муки и сциха вариц, док нє згушнє. По смаку положиц солї, лєбо веґети, а хто сце може положиц и 2-3 ложки шметанки. За дальше правенє потребни вам лазанї, мож их купиц у дутяну, лєбо сами направиц. Ми з тей нагоди правели домашнї лазанї. До пол кили муки положиц 3 цали вайца, пол ложички солї и 2 деци води. Подзелїц цесто на штири часци и розогнац, лєбо у нашим случаю, зме цеста препущели през машинку за галушки. Нє муши ше чекац да ше осуша, алє такой их треба складац. Шоровац так же на помасцену тепшу положиц: лазанї (цесто)/ червена мачанка / трапист сир / лазанї / била мачанка / трапист сир / лазанї ....и так док нє похаснуєце цали порихтани материял. Кед зме шицко пошоровали на верху останю лазанї, а их можеце премасциц зоз вайцом и положиц натарти трапист сир. Печиц на цихим огню. Надпомнуце꞉ Ми кед правели лазанї, нє мали зме точни рецепт хтори зме у медзичаше достали од Амалиї Бики Киш, та нашо лазанї направени лєм зоз єдну мачанку, но то нїч нє завадзало, було и так смачне. Так же можеце правиц и кухарски импровизациї, бо хаснуєме тото цо маме у фрижидеру, а вшелїяк є смачне и тепша раз-два будзе празна.

38 РУСКЕ СЛОВО

27. НОВЕМБЕР 2020.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

Даниєла Рац

Жимски колач Поступок: Вайца витрепац зоз цукром. Додац 150 мл ■ 5 вайца соку зоз помаранчеца, ■ 200 ґрами цукру олєй и кратко вими■ 210 ґрами млєти лїсковци шац зоз миксером.

■ 210 ґрами муки Помишац лїсковци, ■ пращок за печенє муку, пращок за пече■ скорка зоз 2 помаранчатох нє, какао и натарту ■ 75 ґрами какаа скорку помаранчеца и ■ 250 милилитри олєю шицко додац до зми■ 150 милилитри + 7 ложки шанїни з вайцами. соку зоз помаранчеца Висипац до плеху за печенє и печиц пол За прелїв: годзини на 180 ступнї. Кед колач упечени, ■ 110 милилитри соку преляц го зоз 7 ложказоз помаранчеца ми соку зоз помаран■ 150 ґрами чарней чеца. чоколади За прелїв потребне превариц сок зоз помаранчеца, зняц зоз ринґли и до такого врацого положиц коцки чоколади. Помишац же би ше зєдинєло и потим преляц по колачу.

Потребне нам:

Милана Младеновски (инстаґрам cooking.with.love_mm)

Пита зоз старого хлєба Порезац хлєб на коцочки. У хлїбшей судзини витрепац вайца, вец додац шметанку, йоґурт, млєко, олєй и соль, а потим до того Потребне нам: ■ векна старого хлєба ■ 180 ґрами шметанки ■ 4 децилитри йоґурту ■ 2 децилитри млєка ■ децилитер олєю ■ 4 вайца ■ ложичка и пол солї 27. НОВЕМБЕР 2020.

додац порезани хлєб и шицко зоз руками добре зєдинїц же би хлєб упил чечни состойки. Мишанїну розпоредзиц до подмасценей тепши и печиц у релни на 220 ступнї док нє почервенї.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ОД 25. НОВЕМБРА ПОПУСТ НА КНЇЖКИ „РУСКОГО СЛОВА”

РОК LXXVI ЧИСЛО 48 (3917) НОВИ САД, 27. НОВЕМБЕР 2020.

Друга сезона попусту -30% на шицки кнїжки у НВУ „Руске слово” за Миколайово-крачунско-новорочни швета будзе тирвац од 25. новембра по 24. децембер 2020. року

■ ЛИТЕРАТУРНЕ СЛОВО: НОВА ТВОРЧОСЦ ПО РУСКИ

Кнїжки по барз вигодней цени годно купиц – при колпортерох по наших местох, – у Новим Садзе у НВУ „Руске слово”, на новей адреси – Футожска 2, ІІІ поверх (од 9 по 14 годзин), лєбо мож наручиц на нове дочасове число телефона 021/3020-167, алє и на старе число 021/6613-697; – у Руским Керестуре у будинку дакедишнєй Друкарнї на ІІ поверху и на телефон число 025/703-311 (од 9 по 13 годзин). Початком децембра НВУ „Руске слово” обяви дзевец публикациї, медзи котрима пейц за дзеци (два розкошни сликовнїци). Християнски календар за 2021. рок нє будзе на попусту. Друга сезона уж традицийни попуст за Миколайово-крачунско-новорочни швета уведзена же би ше у пакецику зоз кнїжку нєсподзивало наймладших. Прешлого року НВУ „Руске слово” зменшало цени кнїжкох же би були доступнєйши нашим читачом, а так и тераз векшина виданьох, як и луксузни сликовнїци котри коштаю 300 дин, на попусту буду коштац лєм 210 дин. Кнїж ки „Ру ско го сло ва” мож на ру чиц и на сайту http://www.ruskeslovo.com/shop/. Б. Варґа

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фотоґрафия: 0725P

Фотоґрафия: 0574P-B1518

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей П роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34

Фото: Андреа Медєши

#останьмеодвичательни

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ АКЦИЯ У КЕРЕСТУРЕ: ПОСАДЗЕНИ 600 ДРЕВКА