Ruske slovo 42

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ВРЕДНИ И АКТИВНИ ЖЕНИ З КЕРЕСТУРСКОГО ЗДРУЖЕНЯ „БАЙКА”

РОК LXXIII ЧИСЛО 42 (3755) НОВИ САД, 20. ОКТОБЕР 2017.

■ МОЗАЇК: ПУТОВАНЄ И

„Домашнї шпайз”

РОБОТА У АМЕРИКИ

Фото: O. Папуґа

На тим Сайме општину Кула представяли Здруженє женох „Байка” з Руского Керестура, „Идеа” з Кули и „Вредни руки” зоз Крущичу, а на Сайме участвовали и жени Рускинї зоз Бикич Долу. Членїци Здруженя „Байка” викладали ручни роботи, рижни сувенири и ткани предмети, як и традицийни колачи. Саям творчосци валалских женох Войводини орґанизовал Завод за ровноправносц полох з потримовку Покраїнского секретарияту за социялну политику, демоґрафию и ровноправносц полох АП Войводини и Општина Бачка Паланка. Медзинародни дзень валалских женох запровадзени з резолуцию Зєдинєних нацийох 2009. року з цильом же би ше указало на вельке доприношенє женох на валалє и їх ключну улогу у унапредзеню польопривреди и руралного розвою.

Фото: Вероника Вуячич

Манифестация „Домашнї шпайз” отримана у центру Руского Керестура, през два викенди за шором, 7. и 14. октобра. На тей Манифестациї члени Здруженя женох „Байка”, „Младежского шпайзу” и числени продукователє жимнїци з валалу и других местох предавали свойо продукти. „Домашнї шпайз” отримує ше уж пияти рок, а орґанизує го Здруженє женох „Байка”, а проєкт потримала Општина Кула. На 9. Сайме творчосци валалских женох Войводини, хтори з нагоди Медзинародного дня валалских женох, у Бачкей Паланки, участвовали здруженя женох зоз 41 општини.

Фото: М. Джуджар

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Саям творчосци валалских женох Войводини

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

■ ЄШЕНЬ НА ПОЛЬОХ И У ЗАГРАДОХ – ХТО ЗАДОВОЛЬНИ, А ХТО НЄ?

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї нас тали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бру ґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

ПОМОГНЇЦЕ, РОЗПИТАЙЦЕ ШЕ, ПРЕПОЗНАЙЦЕ! Фотоґрафия: K001P0002

ДОБРА ИДЕЯ ЛЄМ ПОЧАТОК РОБОТИ та, Общи и специфични цилї проєкта, Активносци и їх часови розпорядок, Обчековани резултати, Плановани буджет. Гоч ше форма предкладу проєкта часто розликує од донатора до донаПише: Анита ҐОВЛЯ, координаторка тора, тоти аспекти вше у його составе. Каритасу Нового Саду Єден зоз найзначнєйших крочайох у писаню проєкта то глєдаСиґурно сце нє раз чули у медийох и у каждодньовим живоце нє донатора хтори би го потримал. Потенцийни донаторе найже ше спомина проєкти. Хто их финансовал, хто их реализо- частейше отвераю конкурс за финансованє проєктох дзе на вал, хто их потримал... А поставя ше питанє, цо то вообще ясни способ дефиновани проблеми зоз хторима ше сцу занїпроєкт? Цо то предклад проєкту? Як го написац? Кому писац, мац и можлїви ришеня, резултати хтори ше обчекує зоз їх финансийну потримовку и обсяг финансийних средствох хтори як пренайсц донаторох? Шицки тоти питаня барз значни за писанє проєктох, алє тиж вони порихтани дац по проєкту. Же бисце нашли потенцийних значне и будзе барз хасновите такой розбиц дзепоєдни пре- донаторох, треба себе дац часу, а найлєпше може послужиц дпрешвеченя коло их писаня и витворйованя. Насампредз: Же интернет. донаторе лєдво чекаю праве нам дац финансийну потримовку Кед зме пренашли донаторох и скорей як почнєме писац пред− то нє так, реалносц цалком иншака, глєданє финансийней клад проєкта, мушиме нашу идею розробиц и дац одвит на пипотримовки представя активни процес, нє можеме пасивно че- танє же цо ми наисце жадаме зоз тоту идею у рамикох прокац же нам дахто лєм так понукнє пенєжи бо „ми маме идею”. єкта? Же би идея постала проєкт добре би було дац одвити на Кед достанєме пенєжи, можеме их трошиц як сцеме – дона- тоти питаня: Цо сцеме злєпшац? – чом думаме же тото поторе нам нє даваю пенєжи на дарунок. Подписує ше контракт требне, цо проблем на хтори сцеме уплївовац, чом тот прозоз орґанизациями хтори витворели критериюми донатора и у блем настал, яка причина. Яки пременки бизме сцели посцигнуц? – цо бизме сцели контракту точно пише на хтори способ ше будзе средства преуКажди проєкт почина зоз идею, або зоз жаданьом же би видзиц як резултат нашей руцовац на ваш рахунок, сред- ше дацо пременєло на лєпше и позитивнєйше. Медзитим, роботи, у хторим периодства мож трошиц лєм у складзе идея нє представя проєкт. Же би постала проєкт, мушиме зе, у яким обсягу. Цо точно будземе робиц? – хтозоз буджетом, проєкта, кеди и мац ясну слику цо жадаме витвориц и як то реализовац ри то активносци буду на як подношице финансийни и проєкту, яки задатки буднаративни звит, яки рахунки ше подноши... Цо вецей пенєжи глєдаме, вецей нам даю – дона- земе витворйовац. Як будземе знац же ше пременки случели? тор прилапює лєм буджети хтори реално поставени у складзе – на хтори способ оценїме чи зме добре витворели проєкт, цо зоз активносцами. Векши финансийни средства, у векшини бизме могли злєпшац. Кельо кошта виводзенє шицких наших случайох, доставаю орґанизациї хтори уж маю за собу вельке активносцох? – чи можлїве пренайсц финансийни средства за искуство у витворйованю проєктох. Менши и нови орґаниза- таки проєкт, дзе бизме могли глєдац средства и як утвердзиц циї би требали почац зоз меншим буджетом и на єдноставнєй- цо нам трошки. ших конкурсох. З часом, кед орґанизация змоцнї, може ше Кед маме пред собу тоти одвити, можеме почац писац предконкуровац и на векши конкурси. Кед раз достанєме финан- клад проєкту. Єст рижни формати, апликациї и напрямки за сийну потримовку од донатора, вше ю будземе доставац – то рижни конкурси, медзитим, шицки предклади проєктох маю ше у пракси барз ридко случує. У проєкту значне донатором одредзени елементи хтори им заєднїцки: Насловни бок, Воуказац же вони нє єдини потримую наш проєкт и же ше на тот краци о проєкту, Место и тирванє, Описованє проблема, Общи способ проєкт годно предлужицц и кед прейдзе їх потримов- и специфични цилї, Индикатори, Цильна ґрупа и хаснователє, ка. Приоритети донаторох ше з часом меняю и нє добре ше Резултати, Партнере, План активносцох, Буджет. Кажди тот опрец лєм на єдного донатора. Кед будземе спреведац же зро- елемент значни и треба го добре обдумац же бизме познєйше биме вецей як цо зме годни витвориц, маме векши шанси при нє мали бриґи. Наприклад, даєдну активносц зме нє положедонаторох – пракса указує же ше на тот способ траци довириє ли до буджету. Ми тоту активносц мушиме витвориц, гоч нє донаторох, годно ше случиц же мушице врациц финансийни маме финансиї у буджету проєкта, бо зме ю наведли як часц средства цо нє добре за репутацию и будуцу роботу вашей орґ- проєкту. Теди мушиме дац свой пенєж. анизациї. Нашо цилї мушиме цалком прилагодзиц донаторови На концу барз значне повесц же: – свойо цилї и интереси найлєпше так прилагодзиц же би и Гоч кельо тренинґи, семинари, обуки и подобне о проєктох сце прешли, найзначнєйша пракса и искуство, як и у каждей нам, алє и донаторови, одвитовали. Кажди проєкт почина зоз идею, або зоз жаданьом, же би ше да- роботи. Найчежше написац перши проєкт, алє после идзе лєгцо пременєло на лєпше и позитивнєйше. Медзитим, идея нє чейше. Нє треба ше бац, кед дацо нє знаце треба ше дакому представя проєкт. Же би постала проєкт, мушиме мац ясну сли- опитац хто вам може помогнуц.Вельо квалитетнєйше ше роби ку цо жадаме витвориц и як то реализовац. Намаганє за даяку у тиму. Єдна особа нє може шицко, алє вєдно у тиму вше мож пременку у самей наменки проєкта, а намира же бизме дацо вецей и лєпше. Треба себе дац часу и престудирац конкурс. Кед ше нашвидко пише, дацо вихабице. Статистики гуторя же поробели по тим питаню ше поставя у форми циля проєкта. Кед бизме сцели буц цалком прецизни, могли бизме повесц же лєм 10 по 30 одсто написаних проєктох преходза при донатопроєкт представя лоґично и хронолоґийно ушорени активно- рови, алє то нє значи же треба одуставац. Треба буц упарти бо сци хтори зоз своїм запоровадзаньом приводза до витворйова- ше лєм так збера праксу и рейтинґ при донаторох. ня циля хтори пред тим дефиновани, у предвидзеним часовим И тото цо найзначнєйше, треба мац дзеку писац и буц позитермину, зоз анґажованьом одредзених людских, материялних тивни, мац на розуме же ми то можеме поробиц. Кед будземе оптимисти и кед себе прешвечиме же „можеме и сцеме”, и дои финансийних ресурсох. Предклад проєкта ше пише при конкурованю же би ше доста- натор будзе баржей вериц до наших схопносцох. ло финансийну потримовку же би ше витворело проєкт и най- Щешлїво!■ частейше подрозюмює: Описованє ситуациї, односно проблеСтановиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє ма хтори потребне ришиц, або злєпшац зоз реализацию проєквше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

2 РУСКЕ СЛОВО

20. ОКТОБЕР 2017.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Борис ВАРҐА, заменїк главного одвичательного редактора

■ Тижньовнїк 4. Округли стол о меншинских заєднїцох

■ Нашо места 11. Донация Дому здравя у Жаблю

■ Економия 14-15. Ґу концу паприґарскей сезони у Керестуре

■ Култура и просвита 17. Керестурски хор госцовал у Снїни 23. Малюнки Владу Нярадия у вербаским Доме здравя

■ Дом и фамелия 19-21. Як оможлївиц достоїнствену старосц 22. ЖеноблогИя

■ Мозаїк 24-25. Студентска програма „Work and Travel”

■ Руске словечко 26-27. Красни рукопис и „страчи ножки”

■ Людзе, роки, живот 28-29. Як (нє) скапал рокенрол (XVII)

■Духовни живот 30. Кирбай у Старим Вербаше

■ Информатор

32-35. Оглашки и In memoriam

■ Спорт 38-39. Портрет: Николина Зорич, рукометашка На насловним боку Єшеньски мотив Авторка фотоґрафиї – Вероника Вуячич

УВОД ДО САМОАСИМИЛАЦИЇ У публикациї „Менєй числени национални меншини”, котру промововал Центер за реґионализем у Новим Садзе (опать на штвартим боку) авторе наводза же „Руснаци нє маю матичну жем”. И то реалносц, голєм у рамикох Националного совиту Руснацох, котри, ище скорей, вироятно ришел нє дзелїц заєднїцу по тим „боляцим” питаню. А тото питанє, у ствари, у каждодньовим живоце найменєй болї и найменєй є важне, голєм кед слово о видаваню документох на мацеринским язику. То видно по резултатох виглєдованя нашого новнара за Шиду (опать на осмим боку), котри дознава же сримски Руснаци у матичара найменєй вибераю документи на мацеринским язику, за розлику од представнїкох словацкей и горватскей националней заєднїци. И то у пракси ище яке вигодне тим цо иду студирац, робиц або витвориц даєдни привилеґиї у матичней жеми – у твоєй општини ци ше вида вивод и нєт прекладательох у Заґребе, або Братислави. И тоти Руснаци цо твердза же маю пейц матични жеми, и тоти цо за нїх Україна єдина матична, нїч би нє посцигли кед би ше Национални совит даяк опредзелєл по питаню матичней жеми. Кед слово о матичней/их жеми/ох, анї потвердзеня, або документи достати у матичара у войводянских општинох би нє мали даяку значносц – анї у єдней жеми на Горнїци бачванско-сримски руски язик нє у службовим хаснованю. Окрем кед же вам нє треба потвердзенє за упис до школох, у найвецей случайох зоз документами видатима по руски, у Сербиї будзеце мац лєм компликациї... Алє, нє хасновац свойо права, та гоч и формално же би стали у витрини, значи пристац на самоасимилацию. После документох и потвердзеньох, исте „прецо” себе можеме поставиц за школованє по руски, медиї, а вец и нач нам вообще бешедовац на тим микро-язику. И нємало людзох маю тоту подозривосц, або дзвигли руки од мацеринского. Медзитим, принципиєлно потримац права своєй заєднїци, та гоч су формални, часто значи дозрец и розумиц же национални идентитет нє найважнєйша ствар у нашим живоце. Пишце нам – tiznjovnjik@ruskeslovo.com

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe Борис Варґа, Михайло Зазуляк * редакторе/ки рубрикох – Дюра Винаї, Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса, Ясмина Дюранїн, Александра Лендєр * новинарке/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Златко Колєсар, Марина Джуджар * язична редакторка – Блажена Хома-Цветкович * технїчна редакторка – Люпка Цвеїч * редакторки фото и компютерского обробку – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-92324482 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директорка МАРТИЦА ТАМАШ *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

20. ОКТОБЕР 2017.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ОКРУГЛИ СТОЛ НА ТЕМУ МЕНШИНОХ У НОВИМ САДЗЕ

НЄ ВШЕ ВИДЛЇВИ Тема проєкта и публикациї „Менєй числени национални меншини-заєднїци, статус и отворени питаня” нє у фокусу виглєдовацких темох и академскей явносци, а менєй числени национални заєднїци анї нє у фокусу медийох и ширшей явносци

У

орґанизациї Центера за реґионализем у Ґалериї Матици сербскей, пондзелок, 16. октобра, отримани Округли стол на тему „Менєй числени национални меншини-заєднїци, статус и отворени питаня”. Покраїнски секретарият за образованє, преписаня, управу и национални меншини, як и Канцелариї за людски и меншински права тоту тему препознали як интерсанту и потримали тот проєкт Центра за реґионализам. Циль проєкту бул презентовац у окремней публикациї стаус и положенє ческей, словенскей, греческей, єврейскей, рускей, українскей и нємецкей заєднїци. Директор Центра за реґионализем Александар Попов окреме привитал Биляну Маркович зоз Министерства за управу и локалну самоуправу, Милинку Хрчан зоз Покраїнского секретарияту за управу за управу, предписаня, образованє и национални меншини-заєднїци, Владимира РадуЄлена Перкович, Александар Попов и Дарко Баштованович ловича зоз Канцелариї за людски и меншински права, як и представнїцу ОЕБС Мисиї у Сербиї Зузану Биляна Маркович зоз Министерства за упраПавликову, представительох амбасади Репуву и локалну самоуправу бешедовала о приблики Ческей и присутних представительох рихтованю законских предписаньох у тей обНационалних совитох. ласци, а як визначела, зоз новим законом о НаДиректор Центра за реґионализем як ционалних совитох жада ше ясно дефиновац уводнїчар до теми визначел же проблеми їх овласценя, зменшац прейґмирну политизазоз котрима ше стретаю менєй числени нацию и ушориц финансованє у тей обласци. ционални меншини-заєднїци нє вше видлїМилинка Хрчан спред Покраїнского секреви и прето їх припаднїки нє вше конзумую тара за управу, предписаня, образованє и насвойо права хтори заґарантовани зоз закоционални меншини-заєднїци визначела же нами. Тото виглєдованє провадзело менєй обим правох нациналних меншинох-заєднїчислени меншини-заєднїци, хтори чишля цох на завидним уровню цо ше законских до 4 500 жительох, (ту винїмок лєм руска предписаньох дотика. Проблеми ше зявюю на национална заєднїца зоз 14 000 жительох, локалу, дакеди пре нє информованосц, а дакехтора приклад доброго орґанизованя) у ди и пре нє заинтересованосц припаднїкох штирох обласцох у хторих заґарантовани їх Публикация „Менєй числени одредзених меншинох-заєднїцох. Вшелїяк национални меншини” права, а то у обласци школства, култури, ище вше потребне робиц на промоциї и ининформованя и службеним хаснованю язика и писма. формованю о правох националних меншинох. Владимир Радулович зоз Канцелариї за людски и менРезултати виглєдованя представели присутним виглєдошински права винєс интересантни податок же як єст мало ваче на проєкту Єлена Перкович и Дарко Баштованович. виглєдованя на тоту тему потераз. Тиж так вон визначел же – Фокус нашого виглєдованя бул унапрямени на отвореКанцелария потримала тот проєкт, бо тот материял озбиль- ни питаня-проблеми зоз котрима ше менєй числени национи и будзе хасновац державним орґаном. Як указую попи- ални заєднїци стретаю у своїм функционованю. Попри си жительства, число меншинох, та и векшинского народу стандардних штирох обласцох у котрим национални менше зменшує, цо пре висельованє, цо пре економску ситуа- шини витворюю свойо права, з нагоди виглєдованя евиденцию хтора нє вигодна нї за кого, алє тото вшелїяк найпора- товани и проблеми у обласци политичного представяня знєйше за меншини. малочислених националних меншинох, проблеми модела и критериюмох финасованя, институционалней вибудованосци, одношеня зоз їх жемами матичного народу, проблеми РУСКА ЗАЄДНЇЦА ЧИСЛЕНША, зоз реституцию. Виглєдовацки тим после оконченого виАЛЄ ПРОБЛЕМИ ИСТИ глєдованя порихтал и публикацию у котрей дати и препоМедзи заєднїцами котри ше виглєдовало була и руска руки державним орґаном о ришованю обачених проблемох заєднїца, гоч у одношеню на други виглєдовани заєднїци – гварела Єлена Перкович. руска заєднїца и три раз численша, алє проблеми котри З оглядом на пионирску роботу котру окончел виглєдоевидентовани подобни як и при тих котри маю лєм два вацки тим Центра за реґионализем, тота тема у явносци одабо штири тисячи припаднїкох, зоз надпомнуцом же ругукла, а виглєдованє з нагоди презентациї публикациї доска заєднїица ма завидну институцийну структуру. Но стало нє лєм похвали, алє и конкретни предкладаня за дапроблем финансованя, асимилациї, политичного предльши виглєдовацки подняца.■ ставяня и заступеносци у державних орґанох исти. Олена Планчак-Сакач

4 РУСКЕ СЛОВО

20. ОКТОБEР 2017.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

КОНСТИТУОВАНЕ РОБОТНЕ ЦЕЛО ЗА РОДНУ РОВНОПРАВНОСЦ

НАТАША МАКАЇ МУДРОХ – ПРЕДСИДАТЕЛЬКА

Идеал Роботного цела же би у явним живоце Руснацох були заступени 50 одсто жени и 50 одсто хлопи

У Руским културним центру у Новим Садзе пияток отримана схадзка на хторей конституоване Роботне цело за родну ровноправносц Националного совиту (НС) Руснацох. Спомедзи дзевец членох того цела вибрана предсидателька Наташа Макаї Мудрох. На схадзки дополнєни Дїловнїк о роботи Роботного цела и розправене о його наступних активносцох. Порадзене же би ше План роботи порихтало по початок новембра, кеди би требало отримац шлїдуюцу схадзку. Под час розправи, Наташа Макаї Мудрох заключела же у рускей заєднїци, Националним совиту, добре заступена родна ровноправносц. Медзитим, представнїци женского полу часто менєй уключени до явних активносцох, та прето треба перше випитац „стан на терену”. „Идеално би було кед би вшадзи були заступени 50 одсто жени и 50 одсто хлопи”, гвари нововибрана предсидателька и додава же би ше то посцигло, потребне уплївовац на свидомосц у заєднїци.

Члени Роботного цела дискутовали як би требала випатрац анкета, з котру би ше по наших местох, у явних целох, здобуло увид о родней заступеносци. У плану на тему родней ровноправносци орґанизовац округли столи и дискусиї, а у случаю потреби обрацац ше ґу уж иснуюцим покраїнским и републичним целом котри водза рахунку о запровадзованю законских предписаньох о родней ровноправносци и других актох забрани дискриминациї. По Закону о ровноправносци полох Републики Сербиї у каждей орґанизацийней єдинки, на руководзацих местох, у орґанох управяня и надпатрунку муши буц заступене найменєй 30 одсто менєй заступеного полу. Тото ше одноши на заступеносц у явних службох, управних и надпатраюцих одборох, синдикатох и у делеґацийох за медзинародни одношеня. На конститутивней схадзки Роботного цела за родну ровноправносц винєшена тиж теза же виберанки за Национални совит Рускей националней менши, котри би ше по закону требали отримац шлїдуюцого року, буду найлєпши приклад того кельо ше у рускей заєднїци почитує роднуровноправносц. У мено Националного совиту на конституованю того цела були предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач и секретар Националного совиту Таня Арва Планчак. Члени Роботного цела родну ровноправносц (НС) Руснацох: Наташа Макаї Мудрох, Ивана Дудаш, Анита Ґовля, Єлена Перкович, Блажена Хома Цветкович, Александра Колбас, Елемир Джуджар, Александар Човс и Борис Фейди. Б. Варґа 20. ОКТОБЕР 2017.

STANOVISKA Пише: Кaролина ПАПУҐА, професорка руского язика

ИНКЛУЗИЯ ВОШЛА ДО ЗАКОНУ, АЛЄ ВИШЛА ПРЕЗ ОБЛАК

Инклузия у першим шоре би требала подрозумйовац даванє єднаких можлївосцох шицким, як и максималну флексибилносц при задовольованю специфичних образовних и ширших потребох шицких дзецох. Требала би. Гей, у теориї. Пракса указує дакус иншак. Сама инклузия ма за циль унапредзиц фахову потримовку дзецом котри маю почежкосци у розвою, же би през звекшану уключеносц дзецох допринєсла социялизациї и же би звекшала свидомосц и розуменє ширшей явносци о принципох социялней инклузиї. У инклузивним дружтве кажда особа почитована и прилапена як людске єство. У першим шоре подрозумює даванє єднаких можлївосцох шицким, а окреме дзецом зоз окремнима потребами же би на цо лєгчейши способ звладали школске ґрадиво, та з тим автоматски подрозумює и уводзенє фахового кадру до настави же би зоз свою роботу олєгчали школованє таким дзецом, алє и же би и цалому колективу у оддзелєню оможлївели лєгчейше отримованє настави. Ґрупа марґинализованих, котрим нєобходне уключованє до рижних сферох живота и дружтва вообще, наисце вше длугша. Ту припадаю дзеци зоз почежкосцами, особи зоз инвалидитетом, чувствительни етнїчни заєднїци, та ЛҐБТ популация. Ту настава проблем у (нє)толеранциї дружтва. Дружтво, у ствари, тото котре ше муши меняц же би вишло вочи специфичним потребом поєдинцох, а то ше обовязно муши зробиц през законодавну политику, нову образовну, як и социялну систему дзе ше будзе одклоньовац бариєри. У порядней настави так приходзи до нєскладаня медзи способносцами таких дзецох и дидактично-методичней форми роботи прето же методи роботи присподобени векшини просекових дзецох. Так ше спомалшує розвой дзецох зоз окремнима потребами. Тиж, як сам нєуспих у ученю, так и неґативна воспитна клима и комуникация у оддзелєню може дїйствовац неґативно. Ище векши проблем настава же наставнїки нє едуковани за таки ситуациї. Наставнїк просто нє ма часу пошвециц ше таким дзецом кельо то нєобходне, а з тим автоматски церпя и други школяре. Так практично наставаю два паралелни програми источашнє, а анї єден анї други нє достаню оптимум од настави. У наших условийох постої проблем едукациї наставнїцкого кадру. Сама инклузия уведзена на нєпририхтани способ, з чим така яка є нєкомплетна и нєдостаточно преглїбена, направела чежку контарпропаґанду, дзе ше ище баржей шири анимозитет ґу инклузиї у настави. Сиґурно же ситацию нє олєгчує анї тото же за таки дзеци ище вше нєт окремни учебнїки, анї средства за роботу, а анї учальнї нє маю нєобходну опрему. Треба прилапиц факт же особи зоз почежкосцами часц нашого дружтва и нєобходна им инклузия, алє насампредз у тим шицким им треба обезпечиц одлични условия – од дефектолоґа, опреми и учебнїкох котри им потребни, та и до додатней едукациї як наставнїкох, так и родичох. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

ГЛАВНИ ОДВИЧАТЕЛЬНИ РЕДАКТОР НОВИНОХ „РУСКЕ СЛОВО” ИВАН САБА ДОШ

ИНТЕРВЮ

ИМПЕРАТИВ НАМ ПРАВИЦ ДОБРИ НОВИНИ Розгварку водзел: Борис ВАРҐА

Приоритет нам муши буц утвердзиц тото цо потераз посцигнуте. Ище зме анї нє цалком капитализовали, вихасновали остатнє преширенє обсягу „Руского слова”, хторе запровадзене у априлу того року. Праве на тим сом и формовал свой план роботи, як лєпше вихасновац простор хтори маме

П

очатком октобра функцию главного одвичательного редактора у новинох „Руске слово” превжал Иван Сабадош. Управни одбор НВУ „Руске слово” Сабадоша на отвореним конкурсу вибрал ище у авґусту. Пред тим вон бул заменїк главного одвичательного редактора и ушорйовал рубрику „Тижньовнїк”, котра у його мандату престала буц аґенцийски сервис дньовей политики. За нє таки длуги час кельо є у фирми „Руске слово”, Иван Сабадош прешол цалу гиєрархию Установи – од младшого новинара по редактора котрому зверена ушорйовацка политика. Плану, програми роботи и концепциї новинох РС У „Руске слово” за главного одвичательного редак-

тора, за период 2017–2021, котру потримал Управни одбор, наведзене же би „Руске слово” требало „далєй еволуовац до модерного дружтвеного и фамелийного маґазина, наменєного широкому пасму читательох по руски”. Як сцигнуц по єден таки маґазин?

– Прешвечени сом же по єден таки маґазин сцигнєме кед як новина и далєй предлужиме исц по истей драги по хторей зме рушели пред штирома роками. Думам же то добри напрям, и прето сом ше и кандидовал за главного одвичательного редактора. Указало ше же нє єдини так думам, алє и добра часц колеґох и читательох, а на концу концох и Управни одбор Установи хтори потримал програму з хтору сом ше кандидовал. Ми уж тераз маме поставени ясни, препознатлїви напрямки, „Руске” ма дефиновани формат и жанрово форми. Тото цо маме треба утвердзиц, а простор за дальше злєпшанє видзим кед фокус редакторскей политики, и цалих новинох и конкретно каждей рубрики будзе на унапредзеню квалитета змистох хтори обявюєме.

6 РУСКЕ СЛОВО

РС У тим Плану детально описана, могло би ше по-

весц, нова ушорйовацка политика новинох, котра унаприямена на злєпошованє квалитета каждей рубрики. Як у Войводини конкуровац з другма медиями и локалнима порталами, котри ше тераз, после приватизациї, зявюю на шлєбодним тарґовищу информацийох?

– Нєшка специфична ситуация на медийней сцени, насампредз тей яка функционує на интернету и на локалу. Лєбо маме безособне, конфекцийне новинарство хторе по правилох ремесла коректне, алє нєшка уж превозидзене и нє прицагує публику, лєбо єднобочну пропаґанду, лєбо, цо можебуц и найопаснєйше, поверхове, фактоидне псевдоновинарство хторе релативизує и правду, и стварносц. Кед кус прелєцице по порталох, нє мож нє замерковац же ше обявює маса информацийох хтори нє маю анї главу анї хвост, пребера их кажде од каждого же ше нє зна хто им наисце автор и одкаль су ту, алє польня медийни простор. З єдного боку, питанє же чи ше вообще треба змагац на такей сцени. Медзитим, єст єдноставни одвит як буц конкурентни –буц лєпши од того. А то анї нє так чежко, лєм треба одвичательно и професийно робиц свою роботу. Компаративна предносц медийох як „Руске слово” же нє абсолутно завиша од тарґовища як велї колеґове. Императив нам вец нє же як заробиц, алє як правиц добри новини. даскельома роками новини „Руске слово” и РС Пред аґенция „Рутенпрес” були у фирми, такповесц,

нукашнї ривалє. Яка тераз ситуация?

– Я у руским новинарстве, так повесц, почал на „Рутенпресу” и требало ми часу похопиц же нє може буц замена за друковане „Руске слово” хторе, заш лєм, наша институция. Свойофайтова аґресивносц з єдного боку, обявиц шицко и такой, 20. ОКТОБЕР 2017.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com алє и пасивносц друкованого виданя на длугши час би нє вишли на добре анї за єден бок, гоч то, у ствари, вше були два, наволайме их форми, истого медия. Удало нам ше, правда ище вше то нє вше идзе гладко, витвориц интерни компромис, хтори на хасен и публики, и Хижи, и занятим. Найєдноставнєйше поведзено, „Рутенпрес” ма приоритет кед слово о вистки, информациї же цо, кеди, дзе и хто, а новина ма остатнє слово же чом и як ше цошка случело. Окрем же то на хасен заєднїци, бо так подїя длужей жиє, таки приступ и олєгчанє у новинарскей роботи, бо вам вец перша информация практично служи як рамик и призначка за ширши текст. Основни податки вше мож дополнїц, прешириц з вияву, замеркованьом, контекстом лєбо коментаром, и то уж нови медийни продукт. Новини „Руске слово” медий котри пласує найвецей информациї з живота заєднїци. Алє, чи „Руске” достаточно покрива шицки места дзе у векшим чишлє жию Руснаци?

– Я би тото питанє преширел и на места дзе нє лєм же нас єст вецей, алє и дзе Руснаци можебуц жию у меншим чишлє, алє маю даяки активни национални живот. Кельо мож, дзекуюци почасовим сотруднїком, а найбаржей людзом добрей дзеки хторим то наисце значи, пробуєме пласовац информациї зоз живота Руснацох у, наприклад, Суботици, Сримскей Митровици лєбо Беоґраду. Медзитим, то нє идеална ситуация, бо найчастейше слово о сотруднїкох хтори нє новинаре, хтори маю наисце щиру дзеку, алє часто лєм поверхови знаня з нашей професиї, нє вше розликую информацию од особней импресиї, бо им то, на концу, анї нє робота. Вец дараз єст нєпорозуменя. Професийна одвичательносц наклада тих сотруднїкох з „дефицитних” теренох хасновац як жридло информацийох, по можлївосци нє єдине, алє сам зложиц вистку. Медзитим, єст ситуациї кед то нє досц. Пред нами Дзень Руснацох у Суботици, цо уж нагадує озбильну теренску роботу редакциї.

РС

Мири шпорованя и рестрикциї буджета НВУ „Руске слово” уплївовали на зменшанє гонорарох и одход младих зоз новинох. У Планох главного одвичательного редактора наведзене же „за амбициознєйши плани нєобходне подмладзованє и преширйованє редакциї з професийно компетентнима и мотивованима новинарами и сотруднїками”. Та гоч компетенциї редактора ту огранїчени, чи ше „Руске” у длугочасових планох може добре розвивац зоз слабо плаценима гонорарнима сторуднїками и дочасово занятима новинарами?

– Так сом и написал, же предложени План настал на основи власного дотерашнього практичного новинарского и редакторского искуства у „Руским слове”, и написани є у одношеню на терашнї кадрово, инфраструктурни и финансийни ресурси „Руского слова”. Терашня редакция и мрежа вонка-

РС

БИОҐРАФИЯ Иван Сабадош народзени у Вербаше 1977. року. Вироснул у Руским Керестуре, дзе закончел основну школу и ґимназию по руски. Дипломовал журналистику на Филозофским факултету у Новим Садзе. По руски почал писац за МАК. У „Руским слове” є заняти од 2012. року. Ушорйовал и писал за Бок за младих, а потим Тижньовнїк, и бул заменїк главного одвичательного редактора „Руского слова”. Жиє и роби у Новим Садзе, а у Керестуре є дома.

20. OКТОБЕР 2017.

шнїх сотруднїкох з нєвелькима пременками у приступе и орґанизациї роботи го можу витвориц и тримам же є реални. З другима словами, у тим моменту тельо можеме. За спомнути амбициознєйши плани нєобходне подмладзованє редакциї. Окреме же лєм за даскельо остатнї роки през „Руске” прешли даскельо млади новинаре/ки за хтори бим такой подписал же им место у Редакциї. Понеже наша Установа, нажаль, облапена з рестриктивнима мирами у обласци числа занятих у явним сектору, анґажованє гонорарних сотруднїкох нє лєм способ як дополнїц нашо преридзени шори, алє и затримац перспективних, школованих людзох у орбити „Руского слова” док така обща ситуация у дружтве. Алє за тото компетенциї редактора наисце огранїчени, и нєобходна будзе потримовка снователя, Управного одбору и руководства Установи. То практично и єдина вимога хтори бим затераз мал ґу нашим висшим инстанцом. У Планох наведзене и „утвердзованє терашнього формату и обсягу на 40 колорних бокох”. Чи єст можлївосци – средства, потримовка Снователя – же би ше число бокох звекшало до 52, як цо то маю войводянски меншински часописи истого ранґу, як словацки „Глас люду”, або горватски „Хрватска риєч”?

– Думам же нам приоритет муши буц утвердзиц тото цо потераз посцигнуте. Ище зме анї нє цалком капитализовали, вихасновали остатнє преширенє обсягу „Руского слова”, хторе запровадзене у априлу того року. Праве на тим сом и формовал свой план роботи як лєпше вихасновац простор хтори маме. Ту перше думам на обдуманшу селекцию обявеного, и видлївши авторски печац ресорних редакторох и новинарох. Нє забудзме же векшина наших редакторох маю богате, 10–15 рочне искуство на чолє своїх ресорох, та розумлїве же читательство, и я як редактор, обчекуєме же свойо обласци тримаю у малим пальцу и сцели бизме най то будзе и видно у новинох. Тематични тексти уж постали препознатлїви. Обчекуєм вецей аналитики и синтези, тексти хтори нє лєм даю алє и арґументовано потолкую информацию, цо єй причина а цо можлїви пошлїдки и чом цошка значне – за заєднїцу, за валал... Особнє сом нє прихильнїк пременкох лєм пре пременки. З другима словами, лєм кед ше добре пририхтаме за шлїдуюци крочай, нє пошпоциме ше. А медзи шлїдуюцима крочаями, дзешка у доглядней будучносци, у моїм лєбо шлїдуюцим мандату, вшелїяк будзе требац роздумац о звекшаню числа бокох.

РС

Нововибрани главни одвичательни редактор до „Руского слова” пред пейц и пол роками пришол зоз дньових новинох „Дневник”. Яки искуства би ше зоз тих новинох могло применїц у тижньовим „Руским слове”?

– У редакциї дньовей новини научел сом тото за цо ше нє можеце пририхтац на факултету. Писац швидко, робиц у цайтноту, прилапиц же новинарски роботни дзень закончени аж кед є закончени. Прето ми нє було чежко прилапиц ше робиц за „Рутенпрес”. У сущносци, у дньовим новинарстве и роботи у тижньовим, лєбо мешачним виданю важа исти правила ремесла. Правда, у тижньовей новини маце вецей часу, алє и одвичательносц векша, бо чежше оправдац евентуални премах. Медзитим, тото цо бим окреме визначел, а думам же ше зложиме шицки цо маме даяке искуство, богатше лєбо скромнєйше, звонка руских медийох, же можебуц баржей почитуєме условия, обставини, амбиєнт у яким робиме, та вец лєгчейше прилапиц обовязку и одвичательносц. Особнє бим повед же ту мам нагоду робиц красну роботу, и наздавам ше хасновиту нє лєм за себе, алє и за свою заєднїцу.■

РС

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА РОБОТА СЛУЖБИ МАТИЧАРА У ШИДЗЕ

ПРАВО ПРЕДПИСАНЕ, НЄДОСТАТОЧНО ШЕ ХАСНУЄ Руснаци нє глєдаю виводи зоз матичних кнїжкох на своїм язику и писму. Найвецей тото право хасную Словаци, а потим Горвати у Соту

С

лужба матичара у рамикох Општинскей управи Шид, поряднє сполнює обовязки спрам важацих законских предписаньох, та так и кед слово о хаснованю язика и писма наци онал них меншинох у шидскей општини чий язик и писмо у Статуту општини одред зени як уря дови. То окрем сербского язика и писма и руски, и словацки, як и горват ски у Соту и Батровцох. Медзитим, кед у питаню витворйованє меншинских правох обачлїве же меншини тоти права углавним нє хасную, а окреме Руснаци. Як нам потолковала Либушка Ґрбатинич, окончователь за особни питаня у Општиснкей управи, виводи зоз матичних кнїжкох народзених, винчаних и умартих видава ше гражданом на сербским язику и писму, алє кед странка вимага и на язику националней меншини чий язик ше урядово хаснує на подручу општини Шид. ХТО ЯК УПИСАНИ, ТАК ШЕ МУ ВИДАВА – Кед подношитель вимоги за доставанє виводу до матичней кнїжки уписани на своїм язику и писму, вец му ше таки вивод и видава. Медзитим, кед є пред тим так нє уписани, перше муши вимагац упис, а вец познєйше по основи того упису може вимагац видаванє виводу и на меншинским язику. Понеже тераз шицки податки у информацийней системи, глєдани виводи ше достава „на клик”. То важи и за уписаних гражданох хтори вецей нє жию на подручу шидскей општини, гоч дакеди жили, бо и вони доставаю виводи, а национални меншини можу достац одвитуюци вивод на своїм язику и писму лєм кед жию на подручу општини Шид – наведла Либушка Ґрбатинич и додала же Матична служба преписала шицки потребни податки зоз церковних матрикулох традицийних Церквох.

ВИВОДИ ЗА СЛОВАЦКУ Обачиц же виводи найвецей глєдаю Словаци. Найвироятнєйше пре одход на роботу до Словацкей Републики. Вони доставаю вивод на словацким язику и писму хтори ше хаснує на подручу Сербиї, алє таки документ припознава и Република Словацка и нє глєда же би вивод бул як медзинародни, цо ше у пракси глєда кед у питаню други держави.

8 РУСКЕ СЛОВО

Либушка Ґрбатинич и Ясмина Єкич

На подручу шидскей општини єст дзевец матични подруча, так же гражданє потребни виводи годни до стац у своїх матичних канцеларийох у валалє, одно сно

МАТИЧНИ ПОДРУЧА Шид шедзиско Општинскей управи и представя єдно самостойне матичне подруче. Бикич припада ґу Матичному подручу Беркасово, а Бачинци Матичному подручу у сушедних Куковцох. Там ше и вибера потребни виводи, так же ше нє муши путовац до Шиду.

найблїзшим валалє хтори центер їх матичного подруча и нє муша путовац до Шиду. Наша собешеднїца наводзи и найновши податки зоз 2016. року у хторим нїхто од Руснацох нє глєдал потребни документи на руским язику и писму. У ПРАКСИ ИНШАК Прешлого року, медзитим у Ердевику видати 17 виводи на словацким язику зоз кнїжки народзених, 13 зоз кнїжки винчаних и два за умартих. У истим периодзе у Шидзе видати 19 виводи по словацки зоз кнїжки народзених, а у Соту видати єден вивод на горватским язику зоз кнїжки народзених, пейц зоз кнїжки винчаних и єден за умартого. Теорийно, национални меншини маю право на своїм язику и винчац ше, алє у пракси то иншак.

– Точно же тото право предписане, алє воно нє витворлїве прето же нє маме особи хтори бешедую по руски, словацки, або горватски хтори би запровадзели по ступок заключованя малженства. А анї зме нє мали вимоги млодятох же би ше винчали на своїм мацеринским язику. Кельо ми познате у општини Стара Пазова маю особу за словацки язик хтора анґажована за таки питаня – гвари Ясмина Єкич, заменїк матичара Матичного подруча Шид.■ Владимир Дїтко 20. OКТOБЕР 2017.

mesta@ruskeslovo.com

НОВИ САД

ПРЕДСИДАТЕЛЬКА СФУЛО НАЩИВЕЛА НАШО ИНСТИТУЦИЇ Предсидателька Шветовоей федерациї українских лемковских орґанизацийох (СФУЛО) Ярослава Галик з України прешлого тижня нащивела вецей руски и українски институциї у Сербиї, а причина єй приходу до нашей жеми були „Днї українскей култури” у Индїї. Медзи иншим, предсидателька СФУЛО нащивела шедзиско НВУ „Руске слово”, дзе ше през бешеду з редакторами виданьох и директорку Установи Мартицу Тамаш интересовала о обставинох у яких ше витворюю меншински права Руснацох у Сербиї. Як окреме визначела Ярослава Галик, хтора на чоло СФУЛО вибрана на Шестим конґресу тей орґанизациї концом авґуста того року у Львове, то єй перша нащива нашим крайом, а значна є понеже ше у орґанизацийох у составе СФУЛО з державох Горнїци, а окреме Сиверней Америки, о нашей заєднїци мало зна. На стретнуцу участвовали и предсидатель и подпредсидатель Союзу Руснацох Українцох Сербиї Боґдан Виславски и Велимир Паплацко, понеже тота орґанизация, як член СФУЛО, домашня нащиви панї Галиковей руским и українским орґанизацийом и институцийом у нашей жеми. З тей нагоди, бешедоване и о интензивнєйшим сотруднїцтве СФУЛО и Союзу.

Ярослава Галик у Новим Садзе нащивела и РТВ, дзе бешедовала о рускей и українскей програми на радию и телевизиї, зоз заменїцу главного и одвичательного редактора меншинских програмох РНС Златицу Няради, заменїком редакторки програми на руским язику Владимиром Римаром и редактором українскей програми Васильом Дацешином. У Заводу за културу войводянских Руснацох привитали ю Дюра Латяк и заменїк предсидателя Националного совиту Руснацох Йовґен Мудри. РТВ / И. С.

СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ВЕРБАС

ВЕКШИ ПРИХОДИ У БУДЖЕТУ У Вербаше пияток, 13. октобра, отримана штварта схадзка Скупштини општини (СО) Вербас, на хторей перше одборнїкови з лїстини „Ошлєбодзме Вербас” Желькови Вуличови потвердзени одборнїцки мандат (виявел же будзе нєзависни одборнїк), понеже Вукашин Вуїчич з истей лїстини задзековал на одборнїцку функцию, а потим прилапени звит о витворйованю буджету за перши тогорочни шейсц мешаци, хтори поднєсол предсидатель Општини Вербас Милан Ґлушац. Як гварел Ґлушац, приходи и приманя до буджета у спомнутим периодзе вецей як 585 и пол милиони динари и у одношеню на исти период влонї, векши су за 18,5 одсто. На розходи за явне длуство потрошени нє цали 8 милиони динари, цо 24,09 одсто рочного плану. Одборнїки СО Вербас прилапели Одлуку о окончованю комуналней дїялно сци, Одлуку о по ставяню менших монтажних и других обєктох дочасового характеру, Одлуку о сновательним акту ЯКП „Стандард”, по хторей ше тото подприємство почнє занїмац и з превозом путнїкох, як Фото: врбас.нет и Одлуку о снованю Явней 20. ОКТОБЕР 2017.

аґенциї за зоогиґиєну и польопривреду хтора єй оможлївює занїманє и з продукцию квеца. Потримовку владаюцей коалициї достала и нова одлука о утвердзованю доприносох за ушорйованє будовательней жеми, Одлука о дочасових монтажних обєктох – билбордох и меґабилбордох, вименєна одлука о хованю и теметовох, о роботним чаше погосцительних обєктох и обєктох за бависка на щесце, о правох на финансийну потримовку фамелийом з дзецми, о купованю нєрухомосци до явней власносци, як и Одлука о защити польопривредней жеми, шацох и засадох, дильовох и каналох од польскей чкоди. Скупштина општини прилапела и дополнєну одлуку о Општинскей управи, Кадрови план Општинскей управи Вербас за 2017. рок, Звит о роботи ПУ „Бошко Буха” за роботни 2016/17. рок и Програму дїлованя ЯКП „Комуналєц” за тот рок. На схадзки розришени дотерашнї и меновани нови команданти и їх заменїки, началнїки и члени Штабу за позарядово ситуациї Општини Вербас, а бешедоване и о дзепоєдних других кадрових питаньох. З. К.

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА OТРИМАНА 34. СХАДЗКА СОВИТУ МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ РУСКИ КЕРЕСТУР

ЗА РОБОТУ КОЛО 4,3 МИЛИОНИ ДИНАРИ Порядна, 34. схадзка Совиту Месней заєднїци (МЗ) Руски Керестур отримана вовторок. По Одлуки о вименкох и дополнєньох Статуту МЗ Руски Керестур, хтора принєшена на уровню цалей кулскей општини, найвекша вименка же з нову одлуку будуци зволаня совитох МЗ буду мац єденац, а нє петнац членох як до тераз. Винєшени и Звит о роботи МЗ за перши шейсц мешаци 2017. року, а представени и Финансийни план за 2018. рок, по хторим за порядне функционованє МЗ предложени 3 милиони 416 000 динари з општинскей каси и 300 000 динари зоз самодоприносу. Заплановане вимагац и дополнююци средства – 300 000 динари за отримованє Кирбаю, 200 000 динари за виберанки за членох Совиту МЗ и 100 000 за софинансованє новорочних пакецикох, як то робя и други МЗ. У звиту о роботи Спортскей гали од септембра прешлого по авґуст того року Драґан Ковачевич на Совиту винєсол же дзекуюци помоци з МЗ, ЯКП ,,Руском”, подприємства ,,Електромонтажа”, керестурскей Школи и гражданом – нє було трошки, окрем тих хтори ше видвоює за занятих. У гали под трибинами оспособени и нови простор, та ше там отримує тренинґи столнотенисерох, а простор оспособени з добродзечнима прилогами и роботу. У предкладаню Финансийного плану МЗ за 2018. рок, предвидзени лєм 300 000 динари зоз самодоприносу, так же попри средствох котри уж утрошени за проєкти котри у фази реализациї, з нїх остава ище – милион 350 000 динари – за котри Совит МЗ од Општини Кула будзе вимагац же би пропорцийно бул розподзелєни як дотациї керестурским здруженьом у 2018. року. Кед же Општина нє прилапи таке предкладанє, Совит МЗ будзе одлучовац о способе трошеня тих средствох.

Медзи инвестициями зоз прешлорочного самодоприносу и асфалтованє улїцох на Новим населєню, понеже су у таким стану же их нє вредзи платац. Явна набавка по одлукох Општини Кула за тото закончена, та ше асфалтованє обчекує тих дньох. Єдна з векших инвестицийох хтора будзе финансована зоз самодоприносу и фабрика води, за хтору заплановане видвоїц 6 милиони 800 000 динари. Затераз то ище у фази проєкту, а фабрику води ше будзе финансовац и будовац вєдно з Крущичом. Предсидатель Совиту МЗ Владимир Олеяр членох поинформовал же того року найвироятнєйше нє буду платани дзири на калдермох по валалє, та анї у цалей општини, понеже понїщена општинска явна набавка, та ше розписованє новей за тоту роботу обчекує на яр. М. Джуджар

МЛА ДИ И ВОЛОНТЕРЕ У КОЦУРЕ

ВЄДНО У АКЦИЙОХ

Того лєта, пре финансийни средства и проєкти котри нє прешли, у Коцуре нє отримана акция „Дай и ти свою руку”, котра зберала младих зоз цалей Сербиї у Коцуре. У Младежским здруженю „КУМ” надумали заш лєм на даяки способ отримац акцию, алє зоз домашнїма волонтерами и у сотруднїцтве зоз коцурским Каритасом.

10 РУСКЕ СЛОВО

Волонтерска акция почала 13. октобра з нагоди Дня борби процив природних катастрофох, кед ше позберали школяре еколоґийней секциї ОШ „Братство єдинство” и волонтере зоз Коцура котри пополадню даскельо годзини зберали шмеце коло беґелю, пририхтовали жем и млади пауловниї садзели на означени места, а потим шицки вєдно пошли на орґанизовани полудзенок и друженє. Акция потим предлужена пондзелок, 16. октобра кед огньогасци у дворе Школи отримали преподаванє школяром пиятей класи о защити. После тей указуюцей вежби Доброд зечного огньогасного дружтва, школяре мали нагоду опатриц опрему котру хасную огньогасци, камион котри идзе на терен и защитни шмати котри маю огньогасци кед гаша огень.

Исти дзень, алє вечар, у коцурским Каритасу отримани округли стол на тему „Зоперанє ризику од природних катастрофох, суши и од поджемних водох”, на котрим Драґана Остоїч отримала преподаванє о превенциї природних катастрофох – о суши, вилївох, огню, трешеня жеми и поджемних водох. На округлим столє участвовали члени Каритасу, Младежского здруженя „КУМ”, члени Здруженя малинарох „Бачки малинаре”, члени Добродзечного огньогасного дружтва, Месней заєднїци Коцур, сектор за позарядово ситуациї Вербас. Акция будзе закончена 21. октобра, кед волонтере буду ушорйовац простор коло Школи и поставяц лавочки у школским дворе. Волонтерску акцию финансийно потримали Општина Вербас, Месна заєднїца Коцур и Национални совит Руснацох. З. Колєсар 20. OКТOБЕР 2017.

mesta@ruskeslovo.com

ДОМ ЗДРАВЯ ЖАБЕЛЬ

ДОНИРОВАНИ ШТИРИ АВТА Дзекуюци донатором зоз општини Жабель, Дом здравя Жабель достал транспортни превозки – три нови авта марки Фиат „панда”. Превозки уж розподзелєни, по єдна Здравственей амбуланти у Ґосподїнцох и Дюрдьове и теренскей служби у жабельским Доме здравя Окончователь длужносци директора Дома здравя Жабель др Никола Дукич, хтори порушал инициятиву за набавку потребних превозкох, гварел же стари авта, котри ше хасновало пред тим як достати нови и хтори нє буду мац намену, буду предати на аукциї.

– Док нє сцигли нови авта возни парк Дома здравя и здравствених амбулантох бул у подлим стану. Служби котри их достали до теди вожели дзешецрочни „юґа”. Видзи ми ше же би було найлєпше и найефикаснєйше

НОВИ ДИРЕКТОР Нововибрани директор Дома здравя Жабель, котри на положеню о. д. директора, др Никола Дукич з Нового Саду, специялиста урґентней медицини, народзени 1976. року у Апатину, дзе закончел ґимназию, а потим Медицински факултет у Новим Садзе, общи напрям. Єден час робел у Швидкей помоци у Новим Садзе, а од 2006. року у истей служби у Жаблю у Доме здравя. Року 2013. закончел специялизацию урґентней медицини. По час кед є вибрани за о. д. директора, концом юния того року робел у Швидкей помоци Дома здравя Жабель. За помоцнїка директора за медицински питаня и за фахового сотруднїка вибрани др Синиша Куруца, специялиста ґинеколоґиї и акушерства, заняти у Доме здравя Жабель.

кед би ше службени превозки обновйовало на кажди пейц роки, бо од нїх завиши ефикасносц и швидкосц даваня помоци – гварел Дукич, о. д. директора Дому здравя. Авта вибрани на тот способ же би були функционални, єдноставни за управянє и же би було цо туньше отримованє. При вибору помогли вожаче и майстор з Дома здравя котри отримує їх возни парк. Донаторе средствох за тоти три авта – „ВОС Системи” Жабель и „Тирки транспорт” зоз Дюрдьова, ООО „Недра орґаник” зоз Жаблю, Землєдїлска задруґа „Ґосподїнци” и поєдинци Лазар Дюкич, Душан Петрович и Ґоран Салонски з фамелию, шицки зоз Ґосподїнцох. Дукич гварел и же тоти донаторе порядно донирую Дом здравя и вше ше одволую за помоц, та им є окреме подзековни же маю порозуменя и жадаю унапредзиц медицинску услугу у општини, та и своїх местох. Початком того мешаца достата ище єдна донация од донатора котри нє жада же би ше знало його мено. Достати нови авто марки Фиат „пунто” котри достанє патронажна служба за нащивйованє бебох и ваготних женох на териториї општини. По конкурсу Покраїнскей влади Дом здравя Жабель достанє и нову санитетску превозку котру прилагодзую за хаснованє, а як наявене, требала би сцигнуц тей жими. С. Саламун

АДАПТУЄ ШЕ БУДИНОК КУЛТУРНО-ОБРАЗОВНОГО ЦЕНТРУ У ШИДЗЕ

САЛА БУДЗЕ ПРИСПОДОБЕНА ҐУ ШИЦКИМ ПОТРЕБОМ У будинку Културно-образовного центра у Шидзе ище влєцe почалa обновa бини и нєдавно тоти роботи закончени, а як бина нєшка випатра, прешвечел ше Предраґ Вукович, предсидатель општини Шид хтори нащивел тоту установу култури. Домашнї му бул директор тей установи Срдян Малешевич. Як з тей нагоди гварене же, бина адаптована так як плановане и будзе на хасен шицким хасновательом, а сред-

20. ОКТОБЕР 2017.

ства 5,6 милиони динари обезпечела Управа за капитални укладаня АП Войводини. Реконструкция бини була перша фаза ушореня сали КОЦ, а нєодлуга почнє и друга фаза обнови у вредносци 19 милиони динари, хтори обезпечело Министерство култури и информованя Републики Сербиї. У сали ше пременї патос, карсцелї, а будзе оможлївене и же би особи зоз окремнима потребами, тоти у кочику, могли войсц до сали и провадзиц одредзену подїю. Тиж будзе оможлївено и же би салу по потреби могло преградзиц, кед то будзе потребне. Директор Малешевич новинаром гварел же КОЦ достал средства од Републики на основи конкурса „Городи у фокусу” на хторим конкуровал. Треба здогаднуц же на будинку КОЦ од скорей пременєни облаки и дзвери, а тиж и изоловани мури у проєкту енерґетскей ефикасносци, так же тот будинок наисце будзе функционални и на хасен, и хасновательом, и занятим. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ У БАЧКЕЙ ПАЛАНКИ ОЗНАЧЕНИ МЕДЗИНАРОДНИ ДЗЕНЬ ВАЛАЛСКИХ ЖЕНОХ

ОРҐАНИЗОВАНО, З ЇХ РОБОТИ МОЖ ЖИЦ На 9. Сайме творчосци валалских женох Войводини, хтори з нагоди Медзинародного дня валалских женох – 15. октобра отримани всоботу, 14. октобра у Бачкей Паланки, участвовали коло 200 здруженя женох зоз 41 општини

З

цильом же би представели винїмково схопносци и богатство творчосци валалских женох Саям орґанизовали Завод за ровноправносц полох з потримовку Покраїнского секретарияту за социялну политику, демоґрафию и ровноправносц полох АП Войводини и Општина Бачка Паланка. Їх представителє и отворели Саям, – предсидатель општини Бачка Паланка Бранислав Шушница, директорка Заводу Диана Милович и покраїнски секретар Предраґ Вулетич. Як наглашела директорка Милович, у своєй скоромносци жени на валалє часто анї нє свидоми же тото цо вони робя барз вредне.

– Ми ту указац им же кед ше добре орґанизую од тей своєй роботи можу и крашнє жиц – поручела директорка Миловичова. Ручни роботи женох викладани у трох цалосцох – тканє и вишиванє, ручни роботи и стародавни и тра-

дицийни колачи, а вельочислени нащивителє могли купиц їх продукти. На Сайме општину Кула представяли Здруженє женох „Байка” з Руского Керестура, „Идеа” з Кули и „Вредни руки” зоз Крущичу. На Са-

Рускинї на Сайме, з Керестура, Бикичу, Ямени и бачи Джуня з Орахова цо викладал предмети з дикиню, зоз народну посланїцу Олену Папуґову

12 РУСКЕ СЛОВО

йме участвовали и жени Рускинї зоз Здруженя „Бикичанки” зоз Бикич Долу, а їх штанди нащивела и народна посланїца Олена Папуґа. Членїци Здруженя „Байка” викладали свойо ручни роботи, односно рижни сувенири и ткани предмети,

а „Бикичанки” традицийни колачи. У провадзацей програми була вистава фоторепортерох валалских женох, видео-презентация Отворених школох едукациї о орґанскей продукциї и културно-уметнїцка програма. Медзинародни дзень валалских женох запровадзени з резолуцию Зєдинєних нацийох 2009. року з цильом же би ше указало на вельке доприношенє женох на валалє и їх ключну улогу у унапредзеню польопривреди и руралного розвою и зменшаню худобства у тих подручох.■ М. Афич 20. ОКТОБЕР 2017.

ekonomija@ruskeslovo.com

ФЕСТИВАЛ МЕДУ У ВЕРБАШЕ

ЗОЗ СЛАДКИМ ПРОДУКТОМ И НАУКА И КУЛТУРА На 6. Фестивалу меду у Вербаше позберали ше пчоларе зоз Войводини котри Вербащаньом, алє и другим нащивительом понукли богату палету своїх продуктох. Промововани и досяги пчоларскей науки и пракси, чуванє и защита животного стредку

Н

а Площи Николи Пашича у Вербаше, 14. октобра, у орґанизациї Пчоларского здруженя „Вербас”, отримани 6. Фестивал меду на котрим ше промовує пчоларство и здрави способ живота. На своїх штандох 12 пчоларе зоз Вербасу и околїска нащивительом понукли баґренов, лїпов, кветови, слунечнїков мед, як и други пчоларски продукти, як цо то прополис, полен, мед у пляйстрох, восок, палєнки медовачу и ореховачу. Пчоларе окрем же медово продукти предавали, купцом и пояшньовали яки лїковити характеристики ма мед и його продукти и совитовали их яки би им мед найбаржей одвитовал, як го треба чувац и конзумовац. Єден зоз пчоларох котри порядни на Фестивалох меду то пчолар Славко Барановски зоз Вербасу, хтори и того року представел свойо продукти.

– Од першого вербаского Фестивалу меду потераз, на каждим сом викладал свой мед и його продукти. Мило ми же Фестивал зажил и же

20. ОКТОБЕР 2017.

Славко Барановски промововал свою робу и на тей, 6. манифестациї

ше, ниа, уж 6 роки отримує. Найзначнєйше людзом дзвигнуц свидомосц же кельо мед ма хасновити прикмети, алє и пояшнїц им розлику медзи правим медом котри мож купиц од даєдного пчолара и штучним котри мож вельо туньше найсц у даякей предавальнї – гварел Славко Барановски.

Окрем предайней часци у рамикох Фестивалу, була и културно-уметнїцка програма на котрей участвовали Городска фолклорна ґрупа, Дзецинска фолклорна ґрупа КПД „Карпати”, дзеци зоз вербаскей Дзецинскей заградки „Бошко Буха” и рецитаторе зоз Културного центру Вербас. Тиж так, за пчоларох було орґанизоване преподаванє и промоция кнїжки. У Народней библиотеки „Данило Киш” прим. др Видоє Кулич отримал преподаванє о лїковитих прикметох меду и продуктох зоз меду, а представел и свою кнїжку „Пчоли нас кармя и лїча”. У рамикох Фе стивалу и преподаваня, промововани досяги пчоларскей науки и пракси, чуванє и защита животного стредку, як и адекватни места у Войводини на котри мож однєсц кошнїци же би ше достало цо здравши и квалитетнєйши мед, а и рижни продукти зоз меду.■ Златко Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ПРЕД ЗАКОНЧЕНЬОМ ПАПРИҐАРСКЕЙ СЕЗОНИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

Пише: Марина ДЖУДЖАР

З

БУДЗЕ ШЕ ДЛУГО ПАМЕТАЦ ПО ДОБРИМ

а паприґарох активна сезона роботох у паприґи почала концом фебруара кед ше пририхтовали пластенїки за пресаду, а уж теди ше знало же паприґи будзе менєй за коло 100 гольти пре нєвигодну прешлорочну се зону. Хвиля указала свой оштри бок кед у априлу спаднул шнїг, а паприґа у пластенїкох праве зишла, шицко то порушовало нови страх на початку же цо принєше паприґарска сезона. Пресадзованє закончене у рекордним термину, шицко у оптималним периодзе пре вельке и до статочне число роботнїкох з других Тогорочна паприґарска сезона у Руским Керестуре при концу, за местох, котри приходзели велїх є и закончена. Гоч за нами остал єден сушни рок, орґанизовано з бриґадираке рестурски паприґаре релативно задовольни зоз хвилю ми. На пресаду керестуртей се зо ни котра була нєвигодна за розвой хоротох, зоз урожайом, скей паприґи була налога з цену и тарґовищом за котре ше глєдало керестурску боку паприґарох з других местох, понеже уж домачервену паприґу шнї искусни продукователє Оберачка червеней паприґи почала ище скорей „Дньох зачували и виховали красну керестурскей паприґи”, по чим ше нагадовало и конєц у пресаду, цо ше того року нє септембру, алє пре красну хвилю паприґа росла и далєй, удало шицким. так же желєну паприґу ше обера и тераз. З другого боку, вельке интере сованє за кере стурски КЕРЕСТУР ЯК ПАПРИҐАРСКИ ЦЕНТЕР бренд настало дзекуюци вецейрочним промоцийом на Концом авґуста пецеро паприґаре з Руского Керестура манифе стациї „Днї кере основали Землєдїлску задруґу „Керестурска паприґа”, стурскей паприґи”. котра уж того року орґанизовала каждодньови одкуп паНа три заводи, два раз у приґи у сотруднїцтве зоз вецей хладзальнями за прероюнию и раз у юлию, керебок и зоз одкупйовачами за дальшу тарґовину. стурски хотар бул потрафе– По сле першей сезони дїлованя Задруґи ми задовоЕуфемия Чизмар ни зоз каменцом, котри за льни зоз резултатом. Главни циль нам бул розтерховац собу охабел нє таки стратарґовище котре прешлого року наишло на вельку кришни пошлїдки, по преценьованю фаховцох зоз осиґуру- зу. Тот рок будземе паметац по високим уровню квалиюцих хижох лєм штири парцели прецерпели чкоду блїз- тету кере стурскей паприґи, та прето и по лєгким плаку катастрофалней. Надополнєнє з осиґураня достаню и сману на тарґовище. Коло 85 одсто тогорочного уродруги парасти чийо парцели прецерпели чкоду од 5 до жаю було першей класи. Закончуєме тоту сезону, за на20 одсто. ми остава цена од 50 до 55 динари за першу класу, и од Нєзвичайне и цалком нове того року було тото же пер- 30 до 33 динари за другу класу з котру ше пишиме, а шираз бул орґнизовани и одкуп желєней паприґи у цалу сезону зме ше намагали по сцигнуц цо векшу, у юлию, скоро пред саму оберачку. Оберанє желєней па- чим нас провадзели и други одкупйоваче – заключує приґи було орґанизоване з намиру же би ше розтерхова- директорка Задруґи и предсидателька Здруженя паприли рошлїни од велького количества плодох. ґарох Душица Орос.

14 РУСКЕ СЛОВО

20. ОКТОБЕР 2017.

ekonomija@ruskeslovo.com

Початна одкупна цена за першу класу червеней роговей паприґи була коло 55 динари, а нагле зменшанє було остатнї два днї у авґусту кед ше ю плацело коло 40 динари. З початком септембра по ступно поро сла цена, на шицких одкупних ме стох, так же про секова одкупна цена була од 45 до 50 динари за килограм, зависно од квалитету и критериюму одкупйовачох. Друга класа червеней роговей паприґи першенствено одкупйована за потреби прерабяцкого сектору, єй цена стабилна кед ше патри вецейрочно, прешлого року була од 25 до 27 динари. Того року одкуп почал зоз 27 динарами, а цена швидко поро сла на 32 динари за килограм.

– Цена другей класи паприґи нє така вариябилна и нє меня ше. Интере сантне же того року ше глєдало вельо вецей другей класи, котрей було менєй у одношеню на прешли рок. То паприґа за прерабяцки сектор и можем повесц же подєднаки количе ства зме пласовали до иножемних и домашнїх хладзальньох – дознаваме од Еуфемиї Чизмар у мено одкупйовача подприємства „Изґлед”. У Кере стуре єст барз вельки потенциял одкупйованя паприґи, понеже ше добри глас о урожаю паприґи чул

надалєко, до валалу приходзели велї нови одкупйоваче, а и домашнї одкупйоваче звекшали свойо капацитети пре потреби на тарґовищу – Того року зме звекшали капацитети одкупу, цо нам оможлївел нови про стор, а и векша заинтере сованосц наших купцох за кере стурски бренд. Сезона уж закончена, и шлєбодно ю можеме видвоїц медзи лєпшима одкеди ше занїмаме з одкупом. Характеризую ю добри и високо квалитетни род и добра цена. Найвекше интере сованє за одкуп паприґи у септембру, а нє у авґусту, док кере стурски паприґаре форсираю цо вчаснєйшу продукцию та и оберачку у предсезони, бо у тим периодзе зна буц почежко сци з одкупом – бешедує Чизмарова. КВАЛИТЕТ И КВАНТИТЕТ ЯКИ МОЖ ПОЖАДАЦ

Як приповедаю паприґаре, про секово урожаї по гольту червеней роговей паприґи були од 30 та до 45 тони. А процент другей класи од 10 до 30 одсто цало сного урожаю. Випатра же нєдо ставал таки рок котри би надополнєл утрати по сле законченей прешлорочней сезони. Концом септембра було зменшане поглєдованє керестурского бренду, НАДЬОВО ЗАДОВОЛЬНИ понеже тиж по– Зоз тогорочним урожайом зме задовольни, цала сезо- знати паприґарна прешла добре. Дзекуюци хвилї котра потримала по ски краї зоз конєц оберачки, пооберали зме шицко, так же зме уж заЮжней Сербиї кончели и зоз обераньом желєней паприґи за преробок. теди почали перПоровнуюци сезону зоз прешлим роком сиґурно же тот рок вельо лєпши, насампредз по квалитету и квантите- ше оберанє своїх ту урожаю, а потим и по векших можлївосцох пласману плодох, а у валалє и цени. Пласман у валалє бул задоволююци, а векшина ше теди закончоодкупйовачох коректни. Уж наступни рок укаже цо нам вало оберанє друпринєше нова сезона – виявели паприґаре Златка и гого роду, котри сиґурно же бул Славко Надьово. слабшого квалитету. Но, велька налога настала кед у тих кра й ох южней Сер биї коло Тр сте ни ку на гло за жим нє ло, та Кере стурци ма ли на году по предац и остатню червену паприґу по цени зоз штредку се зони.■ 20. ОКТОБЕР 2017.

ОДЛОЖЕНА РОЗПРАВА О РЕОРҐАНИЗАЦИЇ „АБЦ ФУД”

ПРЕДЛУЖЕНЄ ГЛЄДАНЯ ПРАВДИ

У Привредним судзе у Зомборе вовторок, 17. октобра, була заказана судска розправа о Напредок пририхтаним планє реорґанизациї „АБЦ ФУД” з Руского Керестура котра одложена, а чийо би прилапйованє за резултат мало понїщованє дотерашнього плану реорґанизациї, хтори тераз дочасово мирує. Поверительох з Керестура, векшином паприґарох, заступала адвокатка Мария Йоксович, котра на нови план реорґанизациї придала 20 зауваги, медзи нїма и вимогу за видзельованє поверительох з „Д-класи” до окремней, прекладанє документох на руски язик и водзенє розправи и по руски. Судска розправа одложена за 1. децембер того року, першенствено пре причину же заступнїки Хладзальнї вимагали єй одкладанє пре процесни пригварки, понеже им єдна банка як поверитель ище вше нє доручела потребну цалосну документацию. У Напредок пририхтаним планє реорґанизациї „АБЦ ФУД” медзи иншим предложене же би ше уж за 40 одсто зменшани остаток длуства паприґаром и малим фирмом зменшало за 60 одсто и виплацовало го пейц роки, з мированьом од дзевец мешаци и рочну камату 1 одсто. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА НА УНИВЕРЗИТЕТУ У НОВИМ САДЗЕ

БОРИС БАРНА МЕДЗИ НАЙЛЄПШИМА СТУДЕНТАМИ Зоз промоцию студентох, котри витворели вершински ре зултати на европских и шветових змаганьох и з додзельованьом наградох найлєпшим студентом Универзитета у Новим Садзе у школским 2016/2017. року, на Ректорату новосадского Универзитета 16. октобра, шветочно означени початок нового школского рока, а медзи найлєпшима наградзенима студентами УНС и Борис Барна з Руского Керестура, зоз Факултету спорта и физичного воспитаня. Борис Барна под час основних студийох мал штредню оцену 9,58, и з тей нагоди гварел же му нє було чежко дойсц до того успиху, гоч було вельо одреканя, алє же шицко робел з вельку любову и уживаньом. Як гварел, награда хтору вчера достал за ньго „витор до хрибта” и порушовач за дальши успихи на Факул-

тету. Барна мед зи 14 найлєпшима студентами УНС. Факултет спорту и физичного воспитаня УНС ше перши раз зявел и на Шанґайскей ранґ–лїстини универзитетох и медзи 300 є найлєпшима у швеце у обласци спорту. На предлог факултетох, Сенат УНС додзелєл 1 225 награди найлєпшим студентом у розличних катеґорийох – найлєпшому студентови цалого УНС, найлєпшим студентом факултетох, позарядово награди за закончени студиї и за успих под час студийох, награди за високи резултати на европских и шветових змаганьох, награди за фахово роботи и награди „Александар Саша Попович” и „Милева Марич Айнштайн”. М. З.

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ ЗНЇМАНЄ ЗА ЕМИСИЮ НА РТС-у, „ОД ЗЛАТА ЯБУКА”

НА ИНТЕРЕСАНТНИ СПОСОБ ПРЕДСТАВЯЮ НАЦИОНАЛНИ ЗАЄДНЇЦИ

У Руским Керестуре 12. октобра, знїманя почала нєзависна продукция „Принцип прес” з Беоґраду, а за потреби емисиї „Од злата ябука” хтора пошвецена и националним меншином у Сербиї, а емитує ше на Явним сервису, РТВ Сербиї. Як за „Руске слово” виявела новинарка и орґанизаторка знїманя Сладяна Новакович, „Принцип прес” уж од скорей видава троязични часопис „Сербия–Национална ревия ”, (на сербским, анґлийским и русийским язику), а пред пар роками почали и єй ТВ виданє. Часопис ше занїма зоз пе стованьом културного скарбу и традициї, насампредз, сербского народу. У ТВ виданю, у рубрики „Идентитети Сербиї” сербску явносц сцу упознац зоз тима правима вредно сцами и других народох цо жию у Сербиї. По словох Новаковичовей, циль им же би на таки способ, през интересантни приповедки прицагли увагу патрачом и ширшей явносци представели национални заєднїци, же би их векшински народ упознал у позитивним шветлу и у їх идентитетох, и так баржей и прилапйовал. За тот ТВ проєкт „Принцип прес” достал потримовку и Канцелариї за людски и меншински права, а на терену им партнере и Национални совити. У Руским Керестуре екипа „Идентитетох Сербиї” ше опредзелєла знїмац цикави обєкти як цо будинок Замок, Церква, Марийово святилїще Водица и други, а у тим хасновали и знїманє зоз специялним дроном у екипи бул знїматель и монтажер Небойша Петрович и познати фотоґраф Драґан Боснич. Знїманє на други национални те-

16 РУСКЕ СЛОВО

ми оконча и у других наших местох як Коцур, Дюрдьов, Нови Сад. За Керестур ше опредзелєли по препорученю др Миряни Дєкич з Покраїнского заводу за защиту памятнїкох и члена Управного одбору Заводу за културу войводянских Руснацох, консултант им бул предсидатель ВО нашого Националного совиту Желько Ковач, а домашнї на терену и историчар Сашо Сабадош. Директор нєзависней продукциї „Принцип прес” и главни и одвичательни редактор Мишо Вуйович, а емисия „Идентитети Сербиї” ше емитує премиєрно вовторками на 14 годзин на першей програми РТС-у, а репризно на другей програми нєдзелями на 10,30 годзин. М. Афич 20. ОКТОБЕР 2017.

kultura@ruskeslovo.com

МИШАНИ ХОР ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА ГОСЦОВАЛ НА ФЕСТИВАЛУ ДУХОВНЕЙ ПИСНЇ У СНЇНИ

ВШЕ КРАШНЄ И ЩИРО ПРИВИТАНИ Мишани хор Дома култури и Катедралней церкви св. о. Миколая з Руского Керестура 14. и 15. октобра госцовал у Снїни, у Словацкей, на XXVII Фестивалу духовней писнї

П

опри тим, цаловечарши концерт керестурски хор отримал у Ублї, и шпивал на Служби Божей у грекокатолїцкей церкви у Пчолинох. Орґанизатор Фестивалу Союз Русинох-Українцох Словацкей, на чолє з предсидательом Петром Соколом. Керестурски хор перши дзень наступел у Ублї, од Снїни 25 километри оддалєним месце, на самей гранїци з Україну, дзе их у грекокатолїцким храму св. о. Миколая дочекали полна церква домашнїх. Там Хор под руководительством дириґентки Лидиї Пашо на цаловечаршим концерту виведол духовни и народни писнї, як цо „Отче наш”, „Нинї одпущаєши”, та „Браца Русини”, „Ишло дзивче по воду” и други. Привитал их домашнї парох о. Мирослав Пружински, и уручел пригодни дарунки, а керестурски парох и член Хору о. Михайло Малацко представел роботу Хору и нашу традицию, та подаровал Водицову кнїжку. Госцох з тей нагоди привитала и старостка Ублї Надєжда Сиркова, а окреме предсидателя Вивершного одбору Националного совиту Руснацох Желька Ковача и члена Вивершного одбору Союзу Руснацох Українцох Сербиї Йоакима Грубеню, хтори бул представитель орґанизатора госцованя, Союзу Руснацох Українцох Сербиї. Ютредзень, 15. октобра, Хор шпивал на Служби Божей у грекокатолїцкей церкви у Пчолинох, месту 10 километри оддалєним од Снїни, у брегох спрам польскей гранїци. Службу з домашнїм парохом о. Мартином Костелником служел и керестурски парох о. Михайло Малацко. Домашнї им приготовели и полудзенок, а Йоаким Грубеня у мено госцох подаровал кнїжки нашого о. Романа Миза. Хористи нащивели и теме-

ПОД ВИГОРЛАТОМ Город Снїна, змесцени у сиверовосточней часци Словацкей, нєдалєко од українскей гранїци, у обласци Карпатох, на сиверу окружени зоз Буковинскима, а з югу зоз Вигорлатскима верхами. Снїна припада ґу Прешовскей административней обласци, ма коло 20 000 жительох, од котрих єдна часц и Русини и Українци грекокатолїки.

20. ОКТОБЕР 2017.

тов, дзе наишли и на руски презвиска як Бучково, Хомово и други. У пополадньових годзинох у Доме култури отримани и сам Фестивал духовней писнї, на хторим наступели даскельо домашнї хори и шпивацки ґрупи, тиж и зоз сушедней України, як и керестурски Хор. Пред тим заєднїцку делеґацию учашнїкох и орґанизатора, дзе спред нашого хору були Грубеня и дириґентка Пашова, у Каштелю шветочно приял городоначальнїк Снїни Штефан Миловчук. Вон з тей нагоди визначел значносц того Фестивалу за тот край. Миловчук потим присуствовал и на самим Фестивалу, хтори привитал и предсидатель Прешовского самоуправного краю Петро Худїк, котри визначел же култура то нє лєм народни обичаї, алє и духовни скарб хтори тиж треба чувац и пестовац. У своїм удатним наступу, керестурски Хор ше под дириґентску палїчку Лидиї Пашо представел з духовнима композициями и бул барз добре прилапени. Под час пребуваня у тей часци Словацкей, члени хору и нашей делеґациї о своїм трошку нащивели и Бардейов и Бардейовски купелї. Госцованє керестурского хору у Словацкей орґанизовал Союз Руснацох Українцох Сербиї, а финансийно го ровноправно реализовали Национални совит Руснацох, прейґ Одбору за службене хаснованє язика и писма, Дом култури Руски Керестур и керестурска парохия св. о. Миколая. Керестурски хор на тим Фестивалу участвовал три раз, од 2007. року, а на нїм участвовали и други нашо руски и сербски хори.■ М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ

ОТВОРЕНИ КОНКУРС ЗА МИТРОВО НАГРАДИ

З нагоди 8. новембра, Дня Општини Жабель, Скупштина општини и того року розписала Конкурс за додзельованє Митрових наградох и припознаньох заслужним поєдинцом и колективом за 2017. рок. За награди мож предложиц подприємства, установи и други орґанизациї зоз шедзиском на териториї жабельскей општини, гражданох и ґрупи гражданох котри робя, лєбо робели на териториї општини, котри походза з општини, лєбо їх творчосц тематски вязана за жабельску општину. Буду додзелєни Митрова награда (Плакета и пенєжна награда), Ми-

трова грамота и Подзекованє (диплома). Предлоги з обгрунтованьом треба по слац найпознєйше по 25. октобер (до 15 годзин), и то Комисиї за награди и припознаня Општини Жабель за 2017. рок, Николи Те сли 45,

Жабель, лєбо их придац на писарнїцу у Општини. Мед зи на град зе ни ма з Ми тро ви ма на гра да ми за 2016. рок були и Дюрдьовчанє. Ана Радишич котра до стала Митрову грамоту за културу и уметносц. Вона вецейрочна активистка у музики у КУД „Тарас Шевчен ко”. Зоз стар шу ор ке стру, у котрей грає флауту и забера ме сто дириґента, до ста ла на вецей заводи Златну и Стриберну плакету на музичних смотрох у Войводини и Републики. Митрову грамоту до стал и Хор „Розанов” з Дюрдьова, за квалитетну длугорочну роботу. С. С.

IN MEMORIAM

АҐАФИЯ АФКА РАМАЧ (17. юний 1931 – 12. октобер 2017)

После длугшей хороти, у зомборским шпиталю штварток, 12. октобра, у своїм 87. року живота умарла Аґафия Рамач з Руского Керестура, у свой час длугорочна активна учашнїца у културним, окреме у театралним живоце Руснацох, односно у нашим Аматерским руским театре/Руским народним театре (АРТ/РНТ) „Дядя”. Аґафия (дзивоцке Рац, Кренїцкого), народзена 17. юния 1931. року и ище у младосци, медзи двома шветовима войнами, як шпивачка у тедишнїх хорох була уключена до културного живота у Керестуре, шпивац предлужела и у КУД по Другей шветовей войни, а була активни член и тедишньго надалєкого познатого масовного и успишного Мишаного хору Дома култури Руски Керестур. Аґафия Рамачова, тета Афка як ю волали и познали и аматере и Керестурци, окреме була активна и зохабела свой паметлїви шлїд у театралним живоце Руснацох и Руского Керестура – як ґлумица, позарядово добра орґанизаторка и руководителька представох, та и як суфлерка. Була єдна зоз сновательох АРТ „Дядя” (з його двома сценами у Руским Керестуре и Новим Садзе), понеже участвовала на главней Сновательней скупштини Театру 1971. року, на хторей була вибрана и до першого Управного одбору АРТ „Дядя”, а член Управного одбору АРТ була ище у єдним мандату, од 1975. року. Од 1973. року Аґафия Рамач була и предсидателька Совиту сцени Руски Керестур АРТ, познєйше на вецей заводи була член спомнутого совиту сцени, як и других орґанох у АРТ, познєйше у РНТ.

18 РУСКЕ СЛОВО

Як ґлумица, тета Афка участвовала у єденац театралних представох керестурскей сцени АРТ/РНТ, праве и у його службено першей представи на керестурскей сцени – „Фараонє” Олексия Коломийца, у режиї Дюру Папгаргая, а як ше познєйше указало, ґлумела праве у тих найвекших, найуспишнєйших и найвецей наградзованих проєктох тедишнього театру, як цо то „Ожалосцена фамелия”, „Остатня станїца”, „Ревизор”, „Опера за три ґроши”, „Подозрива особа”, „Спитованє и свадзба”... За свойо анґажованє, од АРТ/РНТ достала и вецей награди. Окреме була успишна як руководитель, односно орґанизатор-инспициєнт вецей представох АРТ/РНТ, дзе до вираженя приходзели єй орґанизаторски схопносци, а треба мац у оглядзе же у тедишнї час то векшином були вельки театрални подцаги – масовни ансамбл-представи, з обсяжну сценоґрафию, костимами, численима людзми котри участвовали у цалосним витвореню єдней театралней представи. З педантно нєнаруцуюцо одлучним способом, тета Афка вше успишно покончела шицко цо було потребне и єй зверене, як особа од довирия у АРТ/РНТ, а вецей раз ґлумцом у роботи помагала и як суфлер (шептач) споза сцени. Єй активне анґажованє у РНТ „Дядя” тирвало по 2000. рок, а треба визначиц же у свой час, вироятно теди як єдина жена, була активна и у керестурским Ловарским дружтве „Ярабица”. Аґафия Афка Рамач похована 13. октобра на теметове у Руским Керестуре. М. Зазуляк 20. ОКТОБЕР 2017.

ROK XVI ^ISLO 10 Число ушорела: Славица ФЕЙСА

Фотоґрафиї: Лю. Цвеїч

наша тема: ДОСТОЇНСТВЕНА

СТАРОСЦ

НЄ РА ДОСЦ, АЛЄ АНЇ НЄ ТЕРХА

О

старих и хорих на валалє або у варошу звичайно ше стараю їх дзеци, лєбо блїзки особи. Барз ридко ше случує же Руснаци одходза до Дому за старих и пензионерох, то з єдним словом нє у нашим менталитету. Та, заш лєм, кед ше о себе нє можу старац, а дзеци далєко, Дом за старих им єдно з ришеньох. Вибрац Дом, анї кус нє лєгко. У приватних нєт вельо места, капацитет – 5, 10, або 15 особи найвецей, а и цена звичайно векша як у дежавних, окреме за особи хтори чежше хори, або су нєрухоми. Даєдни доми анї нє можу прияц хаснователя, окреме кед є барз чежко хори, бо за то у доме нєт условия. Кед же потомки можу заплациц за Дом, або поєднац жени хтори ше буду старац о їх родичох, бабох, дїдох.., старосц нє муши буц барз чежка. Бриґа о старих у фокусу нашого октоберского Додатку.

20. ОКТОБЕР 2017.

РУСКЕ СЛОВО 19

наша тема: ДОСТОЇНСТВЕНА СТАРОСЦ

Пишу: М. ДЖУДЖАР, З. КОЛЄСАР и С. ФЕЙСА

famelija@ruskeslovo.com

МОЖ ДО КОЛЕКТИВУ, АЛЄ НАЙЛЄПШЕ У ВЛАСНИМ ДОМЕ

Кед чловек остареє, озда найлєпше розуми кед му дахто жичи доброго здравя. Кед го ма, и далєй у живоце може уживац, твориц, робиц дацо и буц задовольни... Вец може виберац дзе старосц препровадзи... Кед нє так, або кед нє ма нїкого свойого, вец ше о нїм дахто муши старац. Велїм нє ясне цо теди маю робиц, кого послухац и дзе ше подзец

У

Руским Керестуре єст Дом за старих и пензионерох котри отворени 1989. року, алє Керестурци барз ридко жителє у нїм. У Доме єст места за 30 хасновательох, алє пополнєти лєм 23. Найменєй их єст зоз Керестура, приходза и з других местох и општинох. Дом у Руским Керестуре руралного випатрунку и присподобени є валалскому животу, то прижемни будинок, КЕЛЬО ЦО КОШТА з вельким двоУ КЕРЕСТУРЕ Змесценє у старецким доме у Кересту- ром, хладком, ре за нєзависних хасновательох кошта п о с а д з е н и м за23 419 динари, за полузависних 25 708, а грозном, за цалком зависних котрим потребне градку зоз квецудзе надпатранє кошта 34 178 динари цом и заграду на мешац. Трошки змесценя плаца най- зоз желєняву.

– Тераз ситублїзши зроднїки, або хаснователє зоз пензиї, лєбо власних ушпорованих сред- ация така же нє ствох. Зависни особи можу витвориц и пополнєти цаправо на надополнєнє за цудзе надпа- ло сни капацитранє, без огляду чи су змесцени у доме, тет, та нєт анї лєбо ше стара фамелия, або дахто треци лїстини чеканя о особи. за зме сценє у Жени хтори ше стараю о старих зви- доме. Процедучайно плацени 1 000 динари на дзень, ра за змесценє гоч и то вше завиши од поради, бо нє єд- хаснователя до нак плацени тоти цо зайду раз, або два нашого Дому раз на дзень ґу старим натопиц им и почина у Ценпринєсц лїки, або гевти цо маю двоїх хотру за социялрих и при котрих треба буц нєпреривно. ну роботу, дзе ше подноши вимогу за змесценє, а по потребох хаснователя понукаме змесценє. Скоро кажде розпоредзованє ше окончує на власне жаданє хаснователя – гварела управнїца Дома у Руским Керестуре дипл. соц. роботнїк Єлена Алексич. Улога социялного роботнїка у колективним змесценю за старих єдна з важнєйших, понеже то фаховец котри балансує атмосферу и олєгчує адаптацию нових хасновательох на штредок и нове дружтво.

– Давам потримовку шицким хасновательом, а окремну повагу обрацам на нових. Кед нова особа придзе до колективу треба ю упознац зоз можлївосцами котри понукаме, треба єй олєгчац одход зоз фамелиї и власного обисца. Маме хасновательох котри жили сами, а и тих котри

20 РУСКЕ СЛОВО

жили у фамелиї. То особи о котрих ше фамелия лєбо блїзши зроднїки нє можу старац – дознаваме од Алексичовей. Шлєбодни час плански орґанизовани, та у роботно-окупацийней терапиї можу участвовац шицки заинтересовани, а нє муша. Орґанизую ше рижни секциї и едукативни роботнї ручних роботох, шицко спрам интересованьох хасновательох у Доме. Єден час у рускокерестурски старецким доме була и столарска роботня, котра тераз нє у функциї, алє сиґурно же би ю по потреби могло активовац. Дом у Керестуре отвореного типу за змесценє одроснутих особох, та так нє постої и старосна гранїца, алє пракса же ше до Дому змесцую пензионере котри ше нє можу старац о себе. У Доме осмеро рухоми, котри шлєбодно виходза з Установи, дзешец особи цалком зависни хаснователє, а тройо полузависни. ВЕЛЬКА УЛОГА ЛОКАЛНОГО КАРИТАСУ Керестурски Каритас активни по питаню волонтеризма, а бриґа о старих особох препозната як єден з приоритетох, з чим ше оможлївує достоїнственшу старосц.

– У Каритасу стари особи нє забути, штвартками у наших просторийох орґанизовани друженя за старших, дзе можу присц шицки заинтересовани, а за чежше рухоми особи котри нє можу присц, орґанизовани превоз – гварела координаторка керестурского Каритасу Ясмина Надь. Попри друженя, розваги у шлєбодним чаше, волонтере Каритасу медзи иншим ше стараю и о старших котрим потребна помоц.

– Кед особи жию сами, кед им потребна помоц, а нє маю блїзких, теди ше активираю волонтере Каритасу. Маме ткв. „список” особох котри обиходзиме, покля ґод наша помоц задоволює пристойну старосц то функционує. То значи же ше ми стараме о людзох котри нєзависни цалком од цудзей помоци. У случаю же особа постанє цалком зависна од цудзого 20. ОКТОБЕР 2017.

надпатраня, теди ше обвисцує Центер за социялну роботу, котри пребера дальши крочаї – дознаваме од Надьовей. Єден зоз способох старосци о старих особох то и дотримованє по контракту, котре вше популарнєйше и медзи особами котри нє зроднїки. Старши себе обезпеча пристойни живот, собешеднїка и особу котра помогнє, и теди кед треба, будзе на помоци. Велї нашо цо ше одселєли до Канади, на валалє маю родичох о хторих ше нє можу старац. Прето даєдни контактую Каритас, котри обиходзи стареньких и помага им. Понеже Каритас орґанизовани на волонтерскей основи, и нє може буц помоц дакому 24 годзини, у Руским Керестуре єст и даскельо жени хтори обиходза старших и помагаю им за наднїцу. То звичайно роботи як цо то пораєнє, одход до предавальнї, до дохтора по лїки, помоц у загради... Кед особи чежше хори, у посцелї, теди наднїца векша, односно завиши од того же як ше обидва боки догваря. Жени ше вше частейше анґажує и у Коцуре, алє и у Новим Садзе. Єст случаї дзе два жени з валалу на змену ходза допатрац старих до варошу, у нїх пребуваю, маю кост и дньовнїцу. Пред даскельома роками по проєкту у општини Кула функционовала и помоц по обисцох ґеронто женох, котри обиходзели старши особи и помагали им у основних роботох, як цо то одход до предавальнї и помоц у обисцу. Так було и у вербаскей општини, ґеронто-ґаздинї ходзели на обуку... Було добре док проєкт тирвал и док було пенєжи, та така помоц нашим старим ище як ше здала. Нєшка за за таке пенєжи нєт анї у кулскей, а анї у вербаскей општини. НА ВАЛАЛЄ И У МЕНШИХ ВАРОШОХ ЄСТ МЕСТА У вербаским Ґеронтолоґийним центру капацитет 125 места, 33 места за хасновательох у Коцуре и 92 у Вербаше, од чого пополнєни 110 места у обидвох домох. У Коцуре змесцени 25 особи, и гоч єст шлєбодни места, праве у тим периодзе єст досц вимоги за змесценє, гвари Бояна Малетин, социялни роботнїк приправнїк.

– Нєт одредзени приоритети, алє накадзи нам сцигнє вимога, звола ше схадзку на котрей ше препатра доку20. ОКТОБЕР 2017.

ментацию и одлучує ше чи тота особа за наш дом, чи нє. Кед слово о старосней гранїци, єй нєт, маме поведзме, двох хасновательох котри маю 34 и 36 роки, алє найвецей єст хасновательох котри маю од 55 до 97 рокох – визначела Малетин. У Центру хаснователє маю цалодньове надпатранє дохтора, физиотерапеута, специялисти приходза раз мешачно, а у Коцуре змесцени нєзависнєйши односно, здравши хаснователє, та ту дежурна медицинска шестра. ВЕКШИНА БИ СЦЕЛА ХИЖУ З ЄДНУ ПОСЦЕЛЮ

Хасновательох найчастейше интересує же чи єст шлєбодни хижи зоз єдним, евентуално двома кавчами, або обиду обидва єдинки и наглаша у прияви же дзе би баржей любели буц змесцени, чи у Коцуре, чи у Вербаше.

– Вербаска єдинка у процесу доставаня лиценци же би Дом постал обєкт завартого типу, а то подрозумює и квалитетнєйшу услугу и же би хаснователє, поведзме, мали лифт и на таки способ лєгчейши и приємнєйши живот у Доме. Наздавам ше же Министерство отрима обецунку, бо нам кажда помоц барз значна. Потераз нам ше удало реализовац даскельо проєкти и так реновирац просториї у Коцуре и Вербаше – гвари Малетин и наглашує же зме як дружтво вше старша популация, та нам у будучносци потреби за услугами Ґеронтолоґийного центру буду вше векши. ЦЕНА ЗАВИШИ ОД КАТЕҐОРИЇ У Доме за старих за хасновательох обдумани рижни активносци як цо то дружтвени бависка, квизи, томболи, преподаваня и активносци. У обидвох єдинкох єст читальня, а жени ше часто занїмаю и зоз ручнима роботами котри одноша и на вистави. Орґанизую ше и преслави родзених дньох, а маю можлївосц хасновац и услуги фризерки, маникира, педикира. Мешачна цена пребуваня у Доме за старих завиши од катеґориї. Особи хтори рухоми и котрим нє потребна нїяка помоц у пребуваню у Доме плаца найнїзшу цену – 23 578 динари мешачно, полузависна катеґория – особи котрим потребна помоц при купаню, отримованю гиґиєни и простору коло

нїх, плаца 25 838 динари, а зависна катеґория, односно особи котри кажди дзень завиша од роботнїкох у Доме котри их преблєкаю, кармя, купаю, водза на препатрунки и друге, плаца найвисшу цену – 34 309 динари мешачно. У Вербаше и у Кули єст и приватни Доми за старих, капацитет вельо менши як у державних, но за новини нє мали дзеку бешедовац, гоч на Сайту ресорного Министерства мож видзиц хто ма лиценцу за роботу, а кому є вжата. У Министерстве за роботу, доставанє роботи, борецки и социялни питаня потвердзене же социялно загрожени старши особи хтори нє маю найблїзших хтори би ше о нїх старали, годни буц змесцени до приватних домох хтори маю лиценцу, а держава би мала софинансовац їх змесценє. То би функционовало так же би розлику у цени медзи державним и приватним доме надополнєла держава. Така идея ше зявела прето же роками нєт досц места у державних домох и рахує ше же ше на тот способ зменша лїстини чеканя на змесценє у державних домох. Гоч наявени новини у тим конаре, прецизно нє поведзене и кеди точно предложене зажиє у пракси.■

РУСКЕ СЛОВО 21

наша тема: ДОСТОЇНСТВЕНА СТАРОСЦ

Пишу: М. ДЖУДЖАР, З. КОЛЄСАР и С. ФЕЙСА

famelija@ruskeslovo.com

МОЖ ДО КОЛЕКТИВУ, АЛЄ НАЙЛЄПШЕ У ВЛАСНИМ ДОМЕ

Кед чловек остареє, озда найлєпше розуми кед му дахто жичи доброго здравя. Кед го ма, и далєй у живоце може уживац, твориц, робиц дацо и буц задовольни... Вец може виберац дзе старосц препровадзи... Кед нє так, або кед нє ма нїкого свойого, вец ше о нїм дахто муши старац. Велїм нє ясне цо теди маю робиц, кого послухац и дзе ше подзец

У

Руским Керестуре єст Дом за старих и пензионерох котри отворени 1989. року, алє Керестурци барз ридко жителє у нїм. У Доме єст места за 30 хасновательох, алє пополнєти лєм 23. Найменєй их єст зоз Керестура, приходза и з других местох и општинох. Дом у Руским Керестуре руралного випатрунку и присподобени є валалскому животу, то прижемни будинок, КЕЛЬО ЦО КОШТА з вельким двоУ КЕРЕСТУРЕ Змесценє у старецким доме у Кересту- ром, хладком, ре за нєзависних хасновательох кошта п о с а д з е н и м за23 419 динари, за полузависних 25 708, а грозном, за цалком зависних котрим потребне градку зоз квецудзе надпатранє кошта 34 178 динари цом и заграду на мешац. Трошки змесценя плаца най- зоз желєняву.

– Тераз ситублїзши зроднїки, або хаснователє зоз пензиї, лєбо власних ушпорованих сред- ация така же нє ствох. Зависни особи можу витвориц и пополнєти цаправо на надополнєнє за цудзе надпа- ло сни капацитранє, без огляду чи су змесцени у доме, тет, та нєт анї лєбо ше стара фамелия, або дахто треци лїстини чеканя о особи. за зме сценє у Жени хтори ше стараю о старих зви- доме. Процедучайно плацени 1 000 динари на дзень, ра за змесценє гоч и то вше завиши од поради, бо нє єд- хаснователя до нак плацени тоти цо зайду раз, або два нашого Дому раз на дзень ґу старим натопиц им и почина у Ценпринєсц лїки, або гевти цо маю двоїх хотру за социялрих и при котрих треба буц нєпреривно. ну роботу, дзе ше подноши вимогу за змесценє, а по потребох хаснователя понукаме змесценє. Скоро кажде розпоредзованє ше окончує на власне жаданє хаснователя – гварела управнїца Дома у Руским Керестуре дипл. соц. роботнїк Єлена Алексич. Улога социялного роботнїка у колективним змесценю за старих єдна з важнєйших, понеже то фаховец котри балансує атмосферу и олєгчує адаптацию нових хасновательох на штредок и нове дружтво.

– Давам потримовку шицким хасновательом, а окремну повагу обрацам на нових. Кед нова особа придзе до колективу треба ю упознац зоз можлївосцами котри понукаме, треба єй олєгчац одход зоз фамелиї и власного обисца. Маме хасновательох котри жили сами, а и тих котри

20 РУСКЕ СЛОВО

жили у фамелиї. То особи о котрих ше фамелия лєбо блїзши зроднїки нє можу старац – дознаваме од Алексичовей. Шлєбодни час плански орґанизовани, та у роботно-окупацийней терапиї можу участвовац шицки заинтересовани, а нє муша. Орґанизую ше рижни секциї и едукативни роботнї ручних роботох, шицко спрам интересованьох хасновательох у Доме. Єден час у рускокерестурски старецким доме була и столарска роботня, котра тераз нє у функциї, алє сиґурно же би ю по потреби могло активовац. Дом у Керестуре отвореного типу за змесценє одроснутих особох, та так нє постої и старосна гранїца, алє пракса же ше до Дому змесцую пензионере котри ше нє можу старац о себе. У Доме осмеро рухоми, котри шлєбодно виходза з Установи, дзешец особи цалком зависни хаснователє, а тройо полузависни. ВЕЛЬКА УЛОГА ЛОКАЛНОГО КАРИТАСУ Керестурски Каритас активни по питаню волонтеризма, а бриґа о старих особох препозната як єден з приоритетох, з чим ше оможлївує достоїнственшу старосц.

– У Каритасу стари особи нє забути, штвартками у наших просторийох орґанизовани друженя за старших, дзе можу присц шицки заинтересовани, а за чежше рухоми особи котри нє можу присц, орґанизовани превоз – гварела координаторка керестурского Каритасу Ясмина Надь. Попри друженя, розваги у шлєбодним чаше, волонтере Каритасу медзи иншим ше стараю и о старших котрим потребна помоц.

– Кед особи жию сами, кед им потребна помоц, а нє маю блїзких, теди ше активираю волонтере Каритасу. Маме ткв. „список” особох котри обиходзиме, покля ґод наша помоц задоволює пристойну старосц то функционує. То значи же ше ми стараме о людзох котри нєзависни цалком од цудзей помоци. У случаю же особа постанє цалком зависна од цудзого 20. ОКТОБЕР 2017.

надпатраня, теди ше обвисцує Центер за социялну роботу, котри пребера дальши крочаї – дознаваме од Надьовей. Єден зоз способох старосци о старих особох то и дотримованє по контракту, котре вше популарнєйше и медзи особами котри нє зроднїки. Старши себе обезпеча пристойни живот, собешеднїка и особу котра помогнє, и теди кед треба, будзе на помоци. Велї нашо цо ше одселєли до Канади, на валалє маю родичох о хторих ше нє можу старац. Прето даєдни контактую Каритас, котри обиходзи стареньких и помага им. Понеже Каритас орґанизовани на волонтерскей основи, и нє може буц помоц дакому 24 годзини, у Руским Керестуре єст и даскельо жени хтори обиходза старших и помагаю им за наднїцу. То звичайно роботи як цо то пораєнє, одход до предавальнї, до дохтора по лїки, помоц у загради... Кед особи чежше хори, у посцелї, теди наднїца векша, односно завиши од того же як ше обидва боки догваря. Жени ше вше частейше анґажує и у Коцуре, алє и у Новим Садзе. Єст случаї дзе два жени з валалу на змену ходза допатрац старих до варошу, у нїх пребуваю, маю кост и дньовнїцу. Пред даскельома роками по проєкту у општини Кула функционовала и помоц по обисцох ґеронто женох, котри обиходзели старши особи и помагали им у основних роботох, як цо то одход до предавальнї и помоц у обисцу. Так було и у вербаскей општини, ґеронто-ґаздинї ходзели на обуку... Було добре док проєкт тирвал и док було пенєжи, та така помоц нашим старим ище як ше здала. Нєшка за за таке пенєжи нєт анї у кулскей, а анї у вербаскей општини. НА ВАЛАЛЄ И У МЕНШИХ ВАРОШОХ ЄСТ МЕСТА У вербаским Ґеронтолоґийним центру капацитет 125 места, 33 места за хасновательох у Коцуре и 92 у Вербаше, од чого пополнєни 110 места у обидвох домох. У Коцуре змесцени 25 особи, и гоч єст шлєбодни места, праве у тим периодзе єст досц вимоги за змесценє, гвари Бояна Малетин, социялни роботнїк приправнїк.

– Нєт одредзени приоритети, алє накадзи нам сцигнє вимога, звола ше схадзку на котрей ше препатра доку20. ОКТОБЕР 2017.

ментацию и одлучує ше чи тота особа за наш дом, чи нє. Кед слово о старосней гранїци, єй нєт, маме поведзме, двох хасновательох котри маю 34 и 36 роки, алє найвецей єст хасновательох котри маю од 55 до 97 рокох – визначела Малетин. У Центру хаснователє маю цалодньове надпатранє дохтора, физиотерапеута, специялисти приходза раз мешачно, а у Коцуре змесцени нєзависнєйши односно, здравши хаснователє, та ту дежурна медицинска шестра. ВЕКШИНА БИ СЦЕЛА ХИЖУ З ЄДНУ ПОСЦЕЛЮ

Хасновательох найчастейше интересує же чи єст шлєбодни хижи зоз єдним, евентуално двома кавчами, або обиду обидва єдинки и наглаша у прияви же дзе би баржей любели буц змесцени, чи у Коцуре, чи у Вербаше.

– Вербаска єдинка у процесу доставаня лиценци же би Дом постал обєкт завартого типу, а то подрозумює и квалитетнєйшу услугу и же би хаснователє, поведзме, мали лифт и на таки способ лєгчейши и приємнєйши живот у Доме. Наздавам ше же Министерство отрима обецунку, бо нам кажда помоц барз значна. Потераз нам ше удало реализовац даскельо проєкти и так реновирац просториї у Коцуре и Вербаше – гвари Малетин и наглашує же зме як дружтво вше старша популация, та нам у будучносци потреби за услугами Ґеронтолоґийного центру буду вше векши. ЦЕНА ЗАВИШИ ОД КАТЕҐОРИЇ У Доме за старих за хасновательох обдумани рижни активносци як цо то дружтвени бависка, квизи, томболи, преподаваня и активносци. У обидвох єдинкох єст читальня, а жени ше часто занїмаю и зоз ручнима роботами котри одноша и на вистави. Орґанизую ше и преслави родзених дньох, а маю можлївосц хасновац и услуги фризерки, маникира, педикира. Мешачна цена пребуваня у Доме за старих завиши од катеґориї. Особи хтори рухоми и котрим нє потребна нїяка помоц у пребуваню у Доме плаца найнїзшу цену – 23 578 динари мешачно, полузависна катеґория – особи котрим потребна помоц при купаню, отримованю гиґиєни и простору коло

нїх, плаца 25 838 динари, а зависна катеґория, односно особи котри кажди дзень завиша од роботнїкох у Доме котри их преблєкаю, кармя, купаю, водза на препатрунки и друге, плаца найвисшу цену – 34 309 динари мешачно. У Вербаше и у Кули єст и приватни Доми за старих, капацитет вельо менши як у державних, но за новини нє мали дзеку бешедовац, гоч на Сайту ресорного Министерства мож видзиц хто ма лиценцу за роботу, а кому є вжата. У Министерстве за роботу, доставанє роботи, борецки и социялни питаня потвердзене же социялно загрожени старши особи хтори нє маю найблїзших хтори би ше о нїх старали, годни буц змесцени до приватних домох хтори маю лиценцу, а держава би мала софинансовац їх змесценє. То би функционовало так же би розлику у цени медзи державним и приватним доме надополнєла держава. Така идея ше зявела прето же роками нєт досц места у державних домох и рахує ше же ше на тот способ зменша лїстини чеканя на змесценє у державних домох. Гоч наявени новини у тим конаре, прецизно нє поведзене и кеди точно предложене зажиє у пракси.■

РУСКЕ СЛОВО 21

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

я

и

Д

Пише: Ясмина ДЮРАНЇН

НАЙДЗЕМ СЕБЕ МЕСТО!

email: jasmina.djuranin@gmail.com www.zenoblogija.com

22 РУСКЕ СЛОВО

обре паметам часи кед ми мой, ище як леґинь, гварел: Идземе! Шедла сом до авта, на преднє шедзиско, з авта ше скурело, и ми – на драгу! Лєто, цепле пред вечаром, заход слунка красни гоч на хтори бок попатриш... Романтична музика грає, виложела сом ноги на гевту пластику дзе контролна табла и думам себе: Як уживам, яки тот живот красни... Шедзим ту, на предку, шицко видзим опрез себе и за собу, яка милина... Муши буц же тот дзень ошвитнул лєм прето же би я тераз уживала. О даскельо роки обставини ше досц пременєли, як и мойо облюбене место у авту. Побрали зме ше, о дватри роки пришло перше дзецко. Я, як и кажда мац з малим дзецком, шедзела на задку. Беба у шедзиску, а я коло нєй. Правда, пробовала сом шедзиц на предку, алє указало ше же то просто нєможлїве, нє мож було на мире дойсц там дзе треба. Раз синчок финка, уж кихнє, а „клайбаси” по браду... Нїч од мойого розкошу! Уживац будзем познєйше... Познєйше пришло друге дзецко, и то таке хторе ше и дзень-нєшка нє люби вожиц. Та нє лєм же сом ше тераз з двоїма дзецми гужвала у „буджаку”, ище сом пана мушела и

забавяц. Кельо раз тото дзецко поставело питанє: За кельо минути сцигнєме? або – уж зме сцигли?, нє мож анї почитац. И я сама закуковала дзе зме. Вшелїяк же сом знала же тоти часи док дзеци мали, и док уж обидвоме годни шедзиц у своїх шедовискох, напевно приду. И теди сом годна буц на своїм месце. Свою сатисфакцию сом находзела у хвилькох кед сом сама даґдзе гонєла. То таке ошлєбодзуюце чувство... Пред даскельома мешацами, кед зме ше вибрали на длугшу драгу, на заднїм шедовиску настала война – обидвоме би лєгнуц, бо гат, треба дас два годзини путовац, а кажди би дримац. Думам себе – треба нам кампприколицу, а нє авто! Чи вони думаю же су у готелу, чи цо? Нормално, мой им гварел бааарз мудро же ше дому враца пешо кед так предлужа... Вони ше анї нє стресли. То було остатнїраз кед сом ше вожела на предку. Нєодлуга старши син наполнєл дванац роки, и зоз озбильним виразом твари ми сообщел же од нєшка вон шедзи у авту на предку. Я най идзем на задок. Вец сом подумала же то и младши нєодлуга будзе сцец свойо права... Випатра же себе будзем мушиц купиц моторочку...☺

Foto: Stockio

женоблоґ

20. OKTOБЕР 2017.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ДАРУНОК ВЕРБАСКОМУ ДОМУ ЗДРАВЯ

ЗБИРКА УМЕТНЇЦКИХ РОБОТОХ ВЛА ДИ НЯРА ДИЯ Малюнки нашого познатого уметнїка Влади Нярадия постали власносц вербаского Дома здравя „Велько Влахович”. Вони краша простор чекальньох швидкей помоци, общей пракси, лабораториї, служби стоматолоґиї, як и служби за администрацию. Як гвари Няради, за тот гумани ґест одлучел ше, бо жадал оплеменїц ентериєр з ориґиналнима и квалитетнима уметнїцкима дїлами хтори прикраша простор пребуваня самих пациєнтох, же би ше чувствовали лєпше и же би бул красши и веселши амбиєнт. Праве прето ту його циклус роботох Записи з Метеорох, а роботи наставали помедзи 2014. и 2017. року, после Нярадийовей длугшей нащиви Метеором у Греческей. Тоти роботи подобово критичаре и историчаре уметносци тримаю за найусписнєйши и вони ше находза у Нярадийовим Леґату у Сербским културним центру „Святи Сава” у Суботици, а и власносц су велїх колекционерох.

– Була сом приємно нєсподзивана кед сом упознала пана Нярадия и кед вон одлучел даровац свойо роботи Дому здравя. То, як вон визначел, єден з його наймилших циклусох. Барз сом ше зрадовала, вон инсистовал же би малюнки були у чекальнї, же би „хаснователє”

Няради з директорку ДЗ др Ясмину Асси

його дїлох могли буц пациєнти. Тераз кед су поставени, малюнки ище красши – визначела директорка Дома здравя др Ясмина Асси з нагоди подписованя контракту и додала же нови випатрунок чекальнї прекрасни, а заняти у установи пишни власнїки єдней красней и вредней колекциї. А. Маркович

НА ПАРОХИЇ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПРЕДЛУЖЕНЕ ДИҐИТАЛИЗОВАНЄ БРУҐОШОВИХ НЕҐАТИВОХ

На парохиї св. оца Миколая у Руским Керестуре од 10. по 13. октобер окончена ище єдна фаза диґитализованя, чисценя и идентифокованя фотоґрафийох на склєняних неґативох зоз фотоґрафскей роботнї оца и сина Осифа и Йовґена Будинскових – Бруґошових. Потераз обробени коло 700 неґативи од скоро 1200, кельо єст у леґату. Найчастейши мотиви на фотоґрафийох то фамелиї, портрети, та значни подїї зоз прешлосци Керестура. Диґитализованє окончене на керестурскей парохиї хтора и власнїк того леґату неґативох, а окончела го стаємна екипа фаховцох. З Покраїнского заводу за защиту

20. ОКТОБЕР 2017.

памятнїкох то етнолоґ-конзерватор др Миряна Дєкич и фотоґраф Неделько Маркович, з Музею Войводини совитнїца историчарка Любица Отич и зоз зомборского Архиву историчар Саша Сабадош. Як за „Руске слово” наглашела Отичова, од 700 обробених неґативох 140 уж и очисцени и пририхтани за друкованє, и по єй словох, наздаваю ше же буду обезпечени средства же би ше нарок видало и моноґрафию вибраних фотоґрафийох. Попри тим же неґативи скенирани, велька часц фотоґрафийох и идентификовани, та и у тей часци роботи помогли коло дзешец информаторе зоз Руского Керестура. Як наглашела Отичова, велька часц скорей обробених фотоґрафийох идентификовани и дзекуюци тому же су стаємно обявйовани у часопису „Руске слово”.

– Барз зме подзековани на тим опредзелєню вашей Редакциї, и наздаваме ше же то и надалєй нє будзе губиц концепцию новинох и предлужи ше обявйовац тоти фотоґрафиї – визначела Отичова. И тота фаза диґитализованя неґативох зоз Бруґошового леґату, окончена дзекуюци потримовки нашого Националного совиту, а ношитель тей роботи Покраїнски завод за защиту памятнїкох. М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 23

МОЗАЇК ВЕЛЇ МОЖЛЇВОСЦИ СТУДЕНТСКЕЙ ПРОГРАМИ „WORK AND TRAVEL”

МЛА ДИХ СТРАХ НЄ ПОЗНА

Програм „Wоrk and Travel” оможлївює студентом же би путовали, робели и заробели. Главни циль тей програми же би студенти зоз цалого швета могли нащивиц Зєдинєни Америцки Держави, усовершиц анґлийски Пише: Лидия КОСТЕЛНИК язик, упознац ше зоз обичаями, културу и животом у Америки

С

тудент у Америки прейґ програми достава роботну визу хтора може важиц найвецей штири мешаци и роботу хтора би покрила шицки трошки на „Work and Travel” програми. По законченю тей програми студент може остац ище єден мешац у Америки, на ткв. „grace period”, дзе векшина учашнїкох вихаснує нагоду пойсц на найатрактивнєйши дестинациї як цо то Голивуд, Ню Йорк, Лас Веґас и други. У Сербиї, условия за прияву шлїдуюци: же бисце мали од 18 до 28 роки, же бисце були порядни студент на єдним од акредитованих факултетох у Сербиї, же бисце бешедовали анґлийски язик, голєм на основним уровню конверзациї и добре би було кед бисце були вредни, одвичательни и комуникативни.

КЕРЕСТУРЦИ ШЕ НЄ ОБАВАЮ ОД НОВИХ АВАНТУРОХ Михаило Арва ище у першим студийним року роздумовал о тей програми, алє чекал же би ше рок

Михаило Арва

24 РУСКЕ СЛОВО

закончел же би видзел чи годзен успишно закончиц и попокладац испити. Понеже му ше поспишело, такой у другим року ше приявел.

– На початку сом бул возбудзени и нє роздумовал сом о даяких пошлїдкох, алє кед пришол час же бим подписал контракт зоз аґенцию „Work and travel group”, теди сом ше опитал же чи то наисце тото цо я сцем и чи то прави крочай за мнє пойсц дзешка далєко, одкаль ше нє мож пешо врациц. Алє нє бануєм, з початку ми було чежко, гоч сом ше привикнул и каждому жадам же би ше опробовал, же би путовал, а попри того и заробел – гвари Михаило. Кед слово о вецей розличних роботох, ту Давид Катона хтори тиж ишол прейґ тей програми

Адриана и Борис

на Аляску дзе першу роботу достал у ресторану – помивац. После пейцох тижньох кед похопел же му ше анґлийски язик полєпшал, жадал пременїц роботу. Преселєл ше до векшого варошу и там кошел траву и робел у ресторану як помоцнїк кухара.

– После штирох роботних мешацох, конєчно сом почал путовац. Перше сом пошол на Гаваї дзе сом наисце дожил вельо нови искуствия хтори бим нїґда нє дожил, кед би нє постояла тота програма. Там сом препровадзел красни шейсц днї и рушел далєй до Южней Каролини, зоз пайташом зоз Канади. На концу того, ище сом препровадзел даскельо днї у нашей познатей ґлумици – 20. ОКТОБЕР 2017.

mozajik@ruskeslovo.com Даниєли Штайнфелд у Ню Йорку. Дефинитивно найинтересантнєйша ствар то можлївосц путовац по цалей Америки – толкує Давид.

МАЛО ШЛЄБОДНОГО ЧАСУ, АЛЄ ВЕЛЬО ДРУЖЕНЯ Родичи вше ту же би свойо дзеци потримовали у приношеню одлукох. Так „витор до хрибта” достали и Адриана Надь и Борис Барна зоз Руского Керестура. Адриана и Борис робели по два роботи, алє то им нє була вигварка же би нє мали часу за друженє. Упознали велїх нових товаришох рижних националносцох и фарбох скори хтори обецали же нащивя Сербию и приду до Керестура.

РИЖНИ ВИВОЛАНЯ У АМЕРИКИ Кажда млада особа ма жаданє випробовац дацо нєкаждодньове, а окреме кед до тей роботи, або активносци уключени адреналин.

– Найвекши упечаток на мнє охабел скок зоз авиона з

ше же будзе успишно витворене як и того року – приповеда Адриана. Як Борис гвари, путовац ше нє муши, алє чкода би була нє вихасновац нагоду. Задовольни є зоз аґенцию и цалу програму, шицко було так як и обецали, та би пристал пойсц и ознова. Вон тиж зоз Адриану скочел зоз авиона, нє обавал ше нї од чого, твардо стал за тим же сце пойсц и опробовац дацо нове.

– Швидко сом ше адаптовал, моя робота нє була физично чежка, алє тирвала длуго. Вецей як петнац годзини дньово сом робел, цо барз напарте за ноги и талпи, алє кед сцигла плаца, та и ноги ме вецей нє так болєли – ошмихує ше Борис.

ЖИВОТ ТУ И ТАМ НЄ МОЖ ПОРОВНАЦ Як студенти гваря, нє могли би поровнац живот у Сербиї зоз

Давид Катона

падобраном, то сом од скорей жадала и мило ми же ми ше тота нагода указала праве у Америки. Наисце бим каждому щиро препоручела вихасновац тоту нагоду – док є студент же би путовал. Мам жаданє ознова пойсц и наздавам 20. ОКТОБЕР 2017.

животом у Америки. Заш лєм иншаки менталитет людзох, иншака култура, иншаке роздумованє и справованє младих. Технолоґия вельо напреднєйша, а з тим и живот вельо лєгчейши и ефикаснєйши, вшелїяк. Док гваря же у Америки цалком нормалне же би дзеци после шеснац рокох жили сами, без родичох, же би ше знаходзели, зарабяли и по можлївосци студирали самостойно, у Сербиї то дакус чежше. ■

ВИХОДЗИ НОВИ

ВИШОЛ ОКТОБЕРСКИ МАК Нове, октоберске число часопису МАК вишло тих дньох, а „У фокусу” му гармоникаш Иван Лїкар з Миклошевцох, як и МАК-ово млади сотруднїки, штредньошколци Йована Ноґавица и Себастиян Надь з Руского Керестура. Ту и вистки о двох нових кнїжкох и о тогорочней мултимедиялней манифестациї младих „Дньовка” У „МАК-овим колажу” мож пречитац интересантносци о пиву, „Упечатки” преноша искуства бувших студентох хтори доставали студентски кредити, а у тей рубрики и звит зоз музичного вечара „Акустика Рутеника”, хтори отримани у Новим Садзе. „Швет науки и технолоґиї”, медзи иншим, пише о проєкту двох керестурских матурантох, „Спорт и рекреация” представя спортисту Деяна Будинския зоз Керестура, а у рубрики „З МАК-овей архиви” интервю зоз фодбалером Любомиром Фейсом, хтори у МАК-у бул обявени 2009. року. У рубрики „Власни печац” мож пречитац прозу Александри Живкович Бучко и упознац Ану Рац з Керестура, хторей фотоґрафия гоби. М. З. Г.

РУСКЕ СЛОВО 25

Число 4 Ушорела: Мелания Римар

НАГРАДЗЕНИ СОТРУДНЇКИ ЗОЗ ДЮРДЬОВА

Михаела

Горняк II I класа, Коцур

Як найвреднє й ши сотруд нї ки „Заградки” у прешлим школским ро ку, наград зени школя ре ру ско го од дзелєня пиятей кла си Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдь о ве, у рамикох Дзе цин ско го ти жня прияли колективну награду – знї ма нє за телевизию. За тоту нагоду во ни зоз свою учи те ль ку Єлену Са лаґ и класним стар ши ном Татя ну Бар на пририхта ли красну програму. Шиц ки вєд но од гра ли на музичнх инструмен тох ру ски на род ни шпиванки, а успишни рецитато ре ше пред ста вели зоз рецитаци я ми. Школяре чи йо пи смени со стави наград зени на Смотри славян скей пи сме но сци у Тителю, пречита ли свойо ро боти, а при по веда ли и о тим цо найволя читац у на шим ча со пи су за дзеци.

26 РУСКЕ СЛОВО

Же наисце були барз вредни, потвердзує податок же од 192 литературних и подобових роботох, кельо влонї сцигли до „Заградки”, наградзене оддзелєнє послало 129 состави, писнї и малюнки. У тей малей, алє зложней заєднїци дзевецерих школярох найвреднєйша була Ксения Верешова. Вона до дзешец числох „Заградки” послала 34 свойо роботи, та поведзце чи за таки труд заслужела специялну награду? Гей, заслужела и достала ю. М. Р.

МЕЛАНИЯ ПАВЛОВИЧ

ЗАГАДКА Мам на себе кожущок, округли є як збущок. На древе я себе жиєм и о красним шнїєм. Вец ме людзе збиваю, кожух ми зоблєчу и смачни колачи вони зо мнє печу. (орех)

20. ОКТОБЕР 2017.

slovecko@ruskeslovo.com

ЕВҐЕНИЙ ЧАКАН Кер ест ур

ЦУНЦА

Вас

или

яП

ап

III к

лас

а, Р

уск и

– Йовґенчу, вежнї голєм ти єдно щенятко, бо нє будзем знац кому их понукнуц кед ше преселїм. Ви маце досц места у дворе и у гумнє, а мнє их жаль лєм так поодруцац – гварел ми мой дакедишнї професор мальованя и русийского язика и стаємни мой режисер Петро Ризнич Дядя кед ше селєл зоз школи до приватного обисца. У Старей школи теди були древени шопки-бараки, та хто сцел, у нїх могол тримац и заячки, и птички, и качки и гуски, та аж и прашатко. Дядю зме преселєли ми, студенти, його познєйше и дзепоєдни колеґове. Вибрал сом себе єдну сучку. Була била, дакус кафовкастей фарби, алє зоз чарнима очками. Була барз малючка. И кед виросла, нє була векша од обичней мачки. Ище була и дакус кратша. Дома зме теди нє мали нїякого пса, та була барз шлєбодна. Окреме ше мнє барз радовала кед сом пришол з Нового Саду як студент на викенд дому. Дому сом приходзел обично каждей другей-трецей соботи и оставал до пондзелку рана. Цунци сом пошвецовал надосц часу. Одношел сом єй єсц. Барз була задовольна кед сом приходзел з єдзеньом. Думам же вона нє така була радосна пре єдзенє як пре нашо стретнуце. Можеце себе задумац кельо могла поєсц кед була менша од мачки. Тота радосц ше предлужовала през полни штири роки. Два роки сом студирал, єден рок сом робел у Коцуре як наставнїк, а тиж єден рок сом служел войско. Е, кед сом робел у Коцуре и кед сом бул вояк, барз ридко зме ше видзели. Зоз Коцура сом пришол дас штири-пейц раз, а з войска лєм два раз дому. Замерковал сом же кед ме збачела, перше була розчарована, як кед би ме нє познала, алє истого дня, кус познєйше, шерцо єй почало моцнєйше дуркац, радосц на єй твари була гет обачлївша. После одслуженого войска почал сом робиц у керестурскей школи. Теди зме установели контакт яки припада найлєпшим приятельом. Кед сом сцигол дому зоз школи, прибегла ґу мнє, станула на два заднї ножки и радосно скинчал и танцовала. Вше ме здогадовала на найкрасшу балерину. Зоз преднїма ножками виводзела як и шицки балерини з руками – и горе, и долу, и набок и напредок. Так исто и зоз своїм хвосциком. Зоз заднїма ножками скакала як по бини. И випнута була. Я нє бул нїяки дресер-хореоґраф, та нє знам як вона шицко тото звладала, и то з якимшик чудним, умилним ошмихом. Таку радосц, вешелє и любов при животиньох ридко сом дожил. Щеня та нє ма ла, бо коло нас нє було „фра є ра” та ко го нїз ко го ро сту.

20. ОКТОБЕР 2017.

КРАСНОПИС И „СТРАЧИ НОЖКИ” Дзеци починаю писац писани букви до текох зоз узкима и широкима шориками. Кед звладаю цалу азбуку и почню складац слова, а вец и виреченя, теди маю найкрасши рукопис. Нєшка ше за писанє частейше хаснує тастатуру на компютеру, як клайбас, та ше рукопис хтори у першей класи бул краснопис, губи, викривя и калїчи. За таки бридки рукопис людзе гваря же то ногопис, шмарбанїни, шмарґанїни лєбо „страчи ножки”. У писнї „Початок чежки” писателя Михайла Ковача єст и така строфа: – Шорики нє прости, а букви до бока, яґда чеперкала по нїх стара квока. Седмеро школяре руского оддзелєня другей класи у Дюрдьове нєдавно послали до „Заградки” свойо состави о єшенї. Писанє – милина єдна! Красше од красшого! Одпочивок за очи, натрапени зоз вшелїякима рукописами своїх вредних сотруднїкох. Лєдво зме вибрали найкрасши рукопис. Ниа, опатьце.

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ЯК (НЄ) СКАПАЛ РОКЕНРОЛ (XVII)

НА ТУРНЕЮ ПО ДИЛЬОВОХ

Пише: Мария АФИЧ

Я

к настали „Шнїгово хлапци”, як правели репертоар, дзе нашли инструменти и дзе наступали, виприповедал нам єден з їх порушовачох – Владимир Дудаш.

– Зазберовали зме ше у младежским клубу, там зме бавели и столни тенис, и понеже теди уж нїхто нє грал на младежских инструментох хтори були зохабени у єдним Потим як престал грац „Младежски состав”, у Руским Керестуре куце, (ґитара без струнох, зламани бубни, „по- наставаю и перши ґрупи хтори ше „лапали” до рок музики. Медзи такима од 1966. року були и „Червени божури” хтори углавним грали ячало”), опитали зме ше на акустичних инструментох, а теди ше зявели и „Канонади”. даскелїм пайташом чи би нє пробовали з нами Року 1967. настала ґрупа „Шнїгово хлапци”, хторей даме кус вецей грац. Бул ту Мирко Венпростору у тим предлуженю чельовски младши БинДознаваме же акорди учели зоз якейшик кнїжочки, цо ди, хтори вжал бас ґитару, а його старши брат уж грал у „Канонадох”. Славко Малацко ше явел же би знал грац нїяким концом нє була лєгка робота, а шпиванки „знїмана бубнох, бо ше вше припатрал як грали старши, и ли” зоз плочох. Вельки фундус плочох теди мал Млакраднул знанє. На соло ґитари ше ґу нам придружел уж дежски дом, а Ириней Джуджар Циндап пущал музику з искусни Владимир Горняк Зезе, а я грал на ритем-ґита- тих плочох, так же млади Керестурци добре познали пори. За шпивача зме вибрали Янка Колбаса хтори мал ве- пуларну и рок музику од Пол Енки та надалєй. Як гвари льо плочи, та нам ше ище як здали, алє вон лєм перши- Дудаш, квалитет їх граня бул яки-таки, помали напредораз з нами наступел, а вец шпиванє превжали я и Зезе – вали, а нє могол буц лєпши анї пре инструменти. Спочатку на бубни розцагли найлонови мех, „поячало” було здогадує ше Дудаш. слабе – 40 вати, а нєшка єден звучнїк тельо ма, та кед одграли три писнї, готове, курело ше з нього. У медзичаше ПЕРШИРАЗ НАСТУПЕЛИ У МЕНЗИ викапчали бас, якош витримали, а вец справели паузу и – Першираз зме грали у Мензи хтора ше теди отворе- гайд далєй... Понеже перши наступ бул успишни и прилапени, ла. Нє знам анї сам як нам дали. З древковима печацами зме виписали плакату, а на репертоару зме мали лєм дас „Шнїгово хлапци” уж мали обовязку далєй наступац, бо 6-7 шпиванки. Теди була барз популарна „Моня” на хто- ше тото од нїх обчековало. Шлїдуюци бул у Желєней зару ше танцовало „стискавац”, а була и „Збоґ єдне дивне гради, а трема пред тим була велька, памета наш собецрне жене”, а як инструментал зоз хторим зме починали шеднїк.

– Трему зме мали док зме рихтали инструменти на бибули „Червени коралї”. Тоти даскельо писнї зме обрацали цали вечар, алє добре прешло, и млади нас прилапе- ни, я ше цали тресол, а бачи Колєсар стал на уходзе и ли. Чудовали ше же як ми то знаме грац кед нас по теди предавал карти. Обавали зме ше чи млади приду. И кус покус, нагарло ше полно младих котри праве зоз кина нїґда нє видзели и нє чули – предлужує Дудаш.

28 РУСКЕ СЛОВО

20. ОКТОБЕР 2017.

ljudze@ruskeslovo.com

виходзели. Шедзели доокола на лавочкох и кед зме заграли, почали танцовац, и ґу бини приходзели и потримовали нас. Зоз картох зме тельо заробели же зме купели лєпшу ґитару и векши звучнїк. ПРЕШИРЙОВАЛИ РЕПЕРТОАР Теди Владимир Дудаш пошол до Кули за шеґерта, автоелектричара. Памета же там бул єден моцни состав, приходзели грац аж и до Керестура.

– Я теди ище нє грал, та ми аж у гарлє ставало кед сом на нїх патрел. Но, у Кули сом вецей раз стретал єдного челєднїка з тей ґрупи хтори ми понукнул кнїжочку зоз текстами шпиванкох, алє по анґлийски, хтори обявени у єдним часопису за младих. А од нас нїхто живи нє знал читац по анґлийски, та зме лапали по слуху и шпивали як зме знали. Шицки гварели же „супер”, бо и сами нїч нє розумели, важни бул галайк – през шмих ше здогадує наш собешеднїк. То бул нови крочай у їх репертоару, так же уж могли шпивац „Жовту подморнїцу”, од Битлсох, од Стонсох „I can’t get no”, велї нумери од Би джизох, спомнутих „Червених коральох”, а з їх инструменталом „Нєбесни шедлач” починали и закончовали свойо наступи. Коло нїх ше ровно круцел Йовґен Преґун Ґечо. Бул младши и лєм ше припатрал як граю, а нєодлуга постал їх „менаджер”. Предложели му най догвари наступ у су-

Дудаш: „Михайло Микита ми предал першу ґитару”

шедним Лалитю, цо вон и зробел, та и там мали свою публику и вецей раз наступали на „иґранкох”, на дочеку Нового року... Лалитянє их препоручели и сонароднїком у Пиньвиц, дзе тиж вецей раз наступали. Но, путованя нє були лєгки.

– Ходзели зме на бициґлох. Опаковали зме ше кажде свой инструмент положел на себе и на бициґлу, поприберани за наступ. До Лалитю зме пошли ище як-так, алє до Пиньвиц, по дильовох полних з прахом... Можеце задумац яки зме сцили! Алє, були то дожица за паметанє, шицки зме мали вельку дзеку – памета Дудаш. ВИТВОРЕЛ СВОЙ СОН

Владимир од давна мал свой сон – стануц з ґитару пред публику. И удало ше му, учел од старших, спатрал ше на нїх, окреме на Михайла Микиту хтори му предал и першу ґитару. Вше мал притоку ґу музики, ґлуми, писал стихи... Од другей класи основней школи почал обявйовац писньочки у „Руским слове”. Гоч ше „Шнїгово хлапци” ризишли кед прешло кус вецей як рок, бо члени почали ВИС „Шнїгово хлапци” 1968. року у ресторану „Червена ружа”. одходзиц до войска, Дудаш свою любов и З лїва на право: Мирко Венчельовски (бас ґитара), Ярослав Малацко прихильносц ґу музики витворел и у узреГруби (бубни), Йовґен Преґун Ґечо (менаджер), Владимир Дудаш тих рокох и зохабел красни шлїд у рускей (ритем ґитара), Владимир Горняк Зезе (соло ґитара) забавней, а поготов у дзецинскей, и народней музики зоз авторскима композициями за хтори пиБАЛ ПОД МАРАДИКАМИ сал и текст и музику. И нєшка популарни и наградзовани дзецинска шпиванка „Ґол”, „У бабовим заднїм дво– Думам же нас людзе любели и прето же зме увере” хтори унєсли нову динамику до тих шпиванкох... дли и цошка нове. Були то и шветлосни ефекти, та на По тераз их було тринац. Зоз „Ружовей заградки” и наступох були раз белави, раз червени вечари. То зме „Червеней ружи” запаметани „Троме браца”, „Зохабим посцигли зоз рижнофарбовима лампами, офарбел ми це я, цудзино”, „Стари рибар” и други, назберало ше их Мане цо райзовал кулиси, а я применєл свойо елетричарске знанє. Обдумали зме и бал под марадиком, осемнац. кед прешла косидба. Опрез бини зме наскладали баВладо ше цеши же його любов ґу музики нащлїдзела ли слами. Видумовали зме награди, а хто вицагнул унука Марина Романова хтору дїдо потримал и у твореглавну, мал шлєбодни уход за шлїдуюци наступ. И то ню дзецинских шпиванкох. Марина и сама грає на ґитабуло уживанє, єдино же зме после мали роботи, бо ри, наступа и як шпивачка на наших фестивалох и млатребало шицку сламу позберац – закончує Владо. дежских програмох.■ (Предлужи ше) 20. ОКТОБЕР 2017.

РУСКЕ СЛОВО 29

ДУХОВНИ ЖИВОТ КИРБАЙ У СТАРИМ ВЕРБАШЕ

МАРИЯ ПОШТРЕДНЇЦА МЕДЗИ БОГОМ И НАМИ У Церкви Покрова Пресвятей Богородици у Старим Вербаше внєдзелю преславени Кирбай. Всоботу у церкви служене кирбайске Всеночне, внєдзелю рано була Служба Божа, а потим и Архиєрейска Служба Божа хтору служел наш апостолски еґзарх, преосвящени владика кир Георгий Джуджар

П

реосвящени владика кир Георгий Джуджар визначел же образ покрова Дїви Мариї знак єй заступнїцтва и єй помоци нам вирним, слабим и гришним людзом.

– И тот покров, тото заступнїцтво, то нє лєм историйна подїя, то реалносц каждого дня, як прейґ єй заступнїцтва ше лїча нашо духовни болї и хороти, и одпущую нашо грихи, бо вона модлї свойого Сина за нас. Бо нашо молитви слаби, и вони подкрипени зоз молитву нашей нєбесней мацери. Ми у живоце нєраз чувствуєме же зме слаби, же нам треба духовна помоц, и Бог нам посила на помоц наших ангелох, хтори нас провадза, котри нас чуваю и совитую нам цо добре, а цо нє. Алє найвекши дар, то заступнїцтво Пречистей Дїви Мариї. Наша духовна мац ше за нас стара, за нас модлї, люби нас и провадзи, прето же во-

на иста нашому людскому єству, и вона була особа и зна нашо потреби, нашо церпеня, нашо слабосци, нашо огранїченя, бо и вона сама церпела, и церпи и з нами. Вона як добра мац вше пребува медзи нами и помага нам – гварел владика и додал же з тима словами жада щешлїви и благословени швета шицким домашнїм и шицким госцом.

ПАНОЦОВЕ На Служби з владиком сослужели паноцове з наших парохийох, коцурски парох о. Владислав Рац, новосадски парох о. Юлиян Рац, беркасовски парох о. Владимир Еделински Миколка, капелан керестурски Владимир Медєши, капелан ґосподїнски Данил Задрепко, нововербаски парох о. Иґор Вовк, хтори споведал парохиянох.

Домашнї, парох о. Алексий Гудак подзековал и привитал владику, паноцох, шестрох монахиньох и шицких присутних.

– Дзекуєм и шицким хтори ше постарали же би тот Кирбай бул торжествени, тиж так дзекуєм и дзиякови новосадскому, и шицким присутним медийом – визначел о. Гудак. По Служби бул обход коло церкви и читанє Євангелийох, под час Служби парохиянох споведал о. Вовк, а по Служби у парохийскей одборнїци було ошвиженє за шицких присутних. У Улїчки Сивч Йовґена, у хторей и старовербаска парохия, була вашарска часц швета, а того року пре красну хвилю нащивеносц була окреме велька.■ Ана Маркович

30 РУСКЕ СЛОВО

20. ОКТОБЕР 2017.

duhovni@ruskeslovo.com

У НОВИМ САДЗЕ

ШИДЯНКИ НАЩИВЕЛИ ВЛА ДИКУ Жени зоз Брацкого шестринства у Шидзе нащивели нашого владику кир Георгия Джуджара у Новим Садзе, з нагоди 10 рокох од їх иснованя, у стретнуцу у приємней атмосфери. После розпатраня резиденциї и чераня дарункох, домашнї и госци ше и фотоґрафовали, на здогадованє. Брацке шестринство у Шидзе од 12 женох превжало длужносци и роботи хтори окончовали дакеди монахинї василиянки у манастире и будинку Лєтнєй владическей резиденциї. Зоз шпиваньом и стараньом о Церкви, вони предлужели мисиї у тей нашей сримскей парохиї. М. Р.

У КОЦУРЕ

У НОВИМ САДЗЕ

СТРЕТНУЦЕ МЛА ДЕЖИ У КАРИТАСУ

ВИРОНАУКА ЗА ШКОЛЯРОХ И СТУДЕНТОХ

Коцурски Каритас того року порушал акцию сходзеня младих през рижни преподаваня и интерактивни стретаня, а придружели ше ґу нїм и Керестурци У коцурским Каритасу всоботу отримана перша схад зка церковней младежи зоз Коцура и Руского Керестура на котрей було коло 20 особи котри ше перше упознавали, а вец бешедовали и о теми „Цо значи буц християн”. Циль сходу же би ше, як и у Руским Кере стуре, так и у Коцуре, младеж стретала и преглїбйовала свою виру. Понеже Коцурци таке дацо нє мали нагоду слухац и нащивиц у своїм ме сце, було им интере сантне и поучно дакус стануц и роздумац о тим прецо ход за до церкви, цо им значи молитва,

20. OKТOБЕР 2017.

як свою виру можу преглїбйовац на каждодньовим уровню и як свойо християнство вид за други млади коло нїх. По сле законченого стретнуца, зоз позитивнима упечатками млади пошли дому и поручели же приду и други раз. На стретнуцу були и Янко Катона и координатор Каритасу у Коцуре ше стра Михаїла Воротняк, котра иницияторка таких стретнуцох. Вона поручела же у наиход зацим период зе млади ознова буду мац на году дружиц ше на та ки спо соб. З. Колєсар

У Новим Садзе почала виронаука за штредньошколцох и студентох, хтору стредами на 20 годзин трима о. Дарко Рац у церковней сали при церкви святих апостолох Петра и Павла.

– На виронауки маме и школярох хтори ше уписали на школску виронауку, наприклад зоз Польопривредней школи у Футоґу, Школи за дизайн „Боґдан Шупут”, Штреднєй медицинскей „7. април” и зоз трох гимназийох – „Йован Йованович Змай”, „Светозар Маркович” и „Исидора Секулич” – гварел о. Дарко Рац. Виронаука отворена за шицких заинтересованих. Теми маме як и прешлих рокох, хтори блїзки и интересантни, зоз теолоґиї моралу, живота по Библиї, о Святих тайнох и зоз Святого писма – потолковал о. Дарко. М. Г. К.

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 14. октобра 2017. року занавше нас зохабел наш мили супруг и оцец

ЮЛИЯН ДУДАШ (1962–2017) з Руского Керестура

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Занавше нас зохабела наша мила

ТАНЯ ЧИЗМАР (1968–2017) з Руского Керестура

Памятки на його доброту, любов и заєднїцки препровадзени час, у своїх шерцох навики буду чувац супруга Олена, дзивка Сая и син Иван Спочивай у мире Божим!

Красни памятки на ню буду чувац Кимо Чизмаров зоз супругу Фемку, їх дзивка Мая зоз супругом Владком, и їх син Владко зоз супругу Катку Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 14. октобра 2017. року занавше нас зохабел наш мили син и брат

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 14. октобра 2017. року занавше нас зохабел наш мили жец и бачи

ЮЛИЯН ДУДАШ (1962–2017) з Руского Керестура

ЮЛИЯН ДУДАШ (1962–2017) з Руского Керестура

З любову и почитованьом памятки на ньго буду чувац оцец Юлиян и шестра Мая зоз супругом Срдяном и хлапцами Сашом и Бранком Спочивай у мире Божим!

З любову и почитованьом памятку на ньго буду чувац родичи Рускайово и бачи Славо зоз супругу Таню и дзивчатми Милицу и Ану Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. октобра наполнєли ше два смутни роки, як ше преселєл до вичносци и зохабел нас занавше наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

НА ЗДОГАДОВАНЄ

ЯНКО МИКИТА майстор лївец (1939–2015) зоз Кули И надалєй ши кажди дзень з нами, бо памятка на твою нєсебичну любов хтору ши нам даровал, на твою доброту и шицки красни хвильки препровадзени з тобу – нє бляднє. Дзекуєме ци на шицким, горди зме же зме жили з тобу нам дава потїху за далєй, вично будзеш у наших шерцох. Твойо наймилши супруга Ирина, дзивка Соня зоз супругом Славком, дзивка Таня зоз супругом Славком з Канади, син Владимир зоз супругу Сладяну, унуки Ваня зоз супругом Йовицом, Даря, Мирослав, Оля, Ана, Иринка и Яна, и праунуки Мираш и Дуня Спочивай у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

Дня 12. юлия наполнєли ше два смутни роки од кеди нас занавше зохабел наш мили

Дня 19. октобра наполнєл ше смутни рок од кеди нас занавше зохабела наша мила

МИРОСЛАВ РАЦ ЄЛА РАЦ (1936–2015) народзена Лерота з Дюрдьова (1931–2016) Мили мойо родичи, роки преходза, а боль и смуток у шерцу остава занавше Ваша дзивка Ана зоз фамелию Спочивайце у мире Божим!

20. OKTOБEР 2017.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 14. октобра 2017. року занавше нас охабела наша мила мац и баба

МАРИЯ ВИСЛАВСКИ народзена Сабадош (1926–2017) з Нового Саду Памятки на єй любов и пожертвовносц вично будземе чувац у своїх шерцох. Син Владимир, нєвеста Мелания и їх дзеци Най спочива у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 14. октобра 2017. року преселєла ше до вичносци наша мила мац, баба и прабаба

МАРИЯ ВИСЛАВСКИ (народзена Сабадош) (1926–2017) з Нового Саду

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. октобра 2017. року занавше нас зохабела

АҐАФИЯ РАМАЧ народзена Рац (1931–2017) з Руского Керестура Красни памятки на ню навики буду чувац син Златимир, дзивка Зденка, нєвеста Мелания, жец Дьордє, унуки Милан, Владислав, Марина и Миряна, праунуки Милена, Кристина, Даниєла и Антония, и шестра Мелана Сабадощикова зоз фамелию Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Занавше нас зохабел

ВЛАДИМИР МАКАЇ (21. IV 1928. – 4. IX 2017) з Коцура

Єй любов и доброту вично будземе чувац у найкрасших памяткох. Син Боґдан, нєвеста Леона и їх дзеци и унучата Най спочива у мире Божим!

Красни памятки на ньго навики буду чувац дзивки Леона и Мелания, жецове Юлин и Златимир, унуки Александар, Звонко, Владислав и Марина, праунуки Александра, Алекса, Андрия, Сара, Лена, Чарна, Милена, Кристина, Даниєла и Антония, и брат Силвестер зоз фамелию Спочивайце у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. октобра 2016. року престало дуркац боляце шерцо моєй милей шестри

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. октобра наполнєли ше пейц роки як вецей нє з нами наша мила мац, баба и прабаба

СЕНА СЕҐЕДИ народзена Будински (1946–2016) з Вербасу

Моя мила шестро, нєсподзивано ши ме зохабела и пошла до вичносци. Стоїм ту при крипти Твоєй, нє чуєм це, нє видзим це, бо Тебе на тим швеце вецей нєт. Квеце у руки, у очох слизи, смуток у шерцу и души. Спочивай у мире Божим! Шестра Леона з дзецми СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. октобра наполня ше шейсц смутни роки як нас зохабел наш мили

ЮЛИН ҐОВЛЯ (18. IV 1943. – 23. X 2011) Преходза роки, алє нє и боль и смуток. У своїх шерцох ношиме твою любов, щиросц и доброту. Памятку на твою подобу чуваю супруга Мелана, дзивка Весна Преґунова, дзивка Таня, жец Дюра, и унучата Теодора и Ґлориян Штранґарово Спочивай у мире Божим!

20. OKTOБEР 2017.

МАҐДАЛЕНА СЕҐЕДИ – Бадаркова (1930–2012) з Руского Керестура Красни памятки на ню чуваю дзивка Маря Бесерминьова, унука Весна з мужом Робертом и праунуки Дуня и Маша зоз Зренянину Най спочива у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На нашу милу мацер, швекру и бабу

МАҐДАЛЕНУ СЕҐЕДИ – Бадаркову з Руского Керестура

Уж пейц смутни роки, найкрасши памятки на ню чуваю дзивка Мелана, жец Йовґен и унука Ясмина з фамелию Най спочива у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 33

IN MEMORIAM

НА ЗДОГАДОВАНЄ Прешли днї, мешаци, наполнєли ше дзевец и три роки як думаме на Вас, мили нашо родичи, бабо и дїду

КСЕНИЯ САЛАМОН (27. Х 1928. – 3. Х 2017)

OGLA[OVANW МИХАЙЛО ПАП ХЕЛЕНА ПАП (1943–2014) (1945–2008) з Руского Керестура Памятки на Вас чуваю дзивка Злата Бучкова зоз фамелию и дзивка Ванеса Спочивайце у мире Божим!

021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com

НА ЗДОГАДОВАНЄ ФАМЕЛИЯ БУДИНСКОВА – БРУҐОШОВА з Руского Керестура

мац ВЕРУНА

оцец МИХАЙЛО

КСЕНИЯ

ЯНКО

ЛЮБОМИР

МАРИЯ

АМАЛИЯ

ЕЛЕМИРКО и ВЛАДКО Мили мойо родичи, браца и шестри, занавше останєце нєзабути у моїм шерцу. Ваша дзивка и шестра Славка зоз супругом Спочивайце у мире Божим!

34 РУСКЕ СЛОВО

Початком того мешаца, 3. октобра, у Шидзе, у 90. року живота умарла учителька у пензиї Ксения Сенка Саламон, дакедишня нє лєм учителька, алє и културни и дружтвени роботнїк Руснацох у Шидзе и Сриме. Ксения Саламон (дзивоцке Югас), народзена 27. октобра 1928. року у Бачинцох, дзе закончела основну школу,а ґимназию и учитель ску школу за конче ла у Осиєку. Як учителька перше робела у Истри и у Петровцох, потим у Шидзе, же би 1952. року, вєдно зоз супругом Янком, тиж познатим учительом и нашим културно-просвитним роботнїком, штири роки робела у Коцуре. До Шиду ше Саламоново врацели 1958. року, дзе у просвити робели по одход до пензиї, и обидвойо були барз анґажовани у КПД „Дюра Киш”. Учи тель ка Ксе ния водзела фолклорну секцию, єй супруг Янко, котри бул и помоц нїк ди рек то ра ОШ „Сримски фронт”, вод зел драмску секцию, так же з дзецми успишно наступали на наших найвекших фестивалох и на других манифестацийох у Сриме и наших местох. Член Дружтва за руски язик, литературу и културу Ксения Са ла мон була од 1975. ро ку и до битнї ца є Припознаня Дружтва за заслуги у образованю и просвити „Осиф Фа учитель”, хторе єй додзелєне 2016. року у Руским Кере стуре, а придате 2017. року у Шидзе. Ксения Сен ка Са ламон похована 4. октобра на греко католїц ким теме тове у Шидзе. Най єй будзе вична памят. И. П. / Вл. Дї

20. OKТOБEР 2017.

ИНФОРМАТОР * дзе цо будзе * дзе цо будзе *

БАЛ МЛА ДИХ У ДЮРДЬОВЕ Млади з КУД „Тарас Шевченко” у Дюрдьове и того року орґанизую Бал младих (од 15 по 35 роки), хтори будзе 18. новембра у просторийох КУД. Уходнїца 1 200 динари, орґанизаторе обезпечую богату вечеру и томболу, а на Балє будзе грац „Пицикато бенд”. Уходнїци мож резервовац и купиц по 11. новембер при Борис Цапови (064/570-83-80) и Тамари Салаґ (064/412-98-85), лєбо прейґ їх Фейсбук-профилох – Борис Цап и Tamara Salag.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС Телеп”-НС48, НСХ48, НСУ48, НСЛ48 Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок базней станїци мобилней телефониї „НС Телеп”-НС48, НСХ48, НСУ48, НСЛ48 у Улїци Ґорана Ковачича 22, Нови Сад, на катастерскей парцели число 5930, К.О.

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НС – Площа нєзнаного юнака”-НС22/НСУ22/НСЛ22 Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок базней станїци мобилней телефониї НС – Площа нєзнаного юнака”НС22/НСУ22/НСЛ22 у Улїци Площа нєзнаного юнака 2, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 139/2, К.О. Нови Сад II,

20. OKTOБEР 2017.

Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 11. октобра 2017. року принєсла ришенє число VI501-336/17 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок стану и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок базней станїци мобилней телефониї. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни спор пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

o явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а. д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС147, НСУ147, НСЛ147 НС-ВОЙВОДИ МИШИЧА” у Улїци Войводи Мишича число 1, у Новим Садзе, на катастерскей парцели 685, К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, роботни днї од 10 по 15 годзин по 30. октобер 2017. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 15. новембра 2017. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110A, Нови Сад, на 12 годзин.

Нови Сад II, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 16. октобра 2017. року принєсла ришенє число VI-501532/17 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок стану и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок базней станїци мобилней телефониї. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же

нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС2360_02 НС_Кать_2” Подприємство „KODAR INŽENJERING” д.о.о зоз Беоґраду, Автодрага за Заґреб 41и по овласценю ношителя проєкта „ VIP MOBILE” д.о.о., Милутина Миланковича 1ж, Нови Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок базней станїци мобилней телефониї „НС2360_02 НС_Кать_2” у Улїци Святосавска число 64а, на катастерскей парцели число 2022, К.О. Кать, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 16. октобра 2017. року принєсла ришенє число VI-501-605/17 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок стану и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок базней станїци мобилней телефониї. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ/ИНФОРМАТОР ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА НОВИ САД

БАЧКА ЗМЕНШУЄ РОЗЛИКУ ФК „Бачка 1923” – ФК „Ветерник” 5:4 (3:0)

Дюрдьов: стадион ФК „Бачка”, патрачох коло сто. Главни судия Филип Сабо з Нового Саду, помоцни Тихомир Миланович з Нового Саду и Петар Калман тиж з Нового Саду. Два ґоли за ФК „Бачку 1923” дал Душан Тривунович, а по єден Новица Цвиїч, Дарко Матич и Любомир Тривунович. БАЧКА: Калайджич, Дякович, Данґу бич, Курушич, Павлов, Пантич, Цвиїч, Деянович, Матич, Тривунович Д. и Маркович. Вименки: лєм у другим полчасу бависка, у 56. минути вошли Тривунович Лю. место Марковича, у 76. минути Яковлєвич место Тривунович Д. и у 85. минути Петрович место Матича. рома ґолами у 47, 65,86. и 90+2 минути, од чого штири ґол дал єден исти бавяч. Тим ґолом ше домашнї бавяче, Надополнєнє часу було 2 минути. У єденастим колє єшеньскей часци першенства Под- випатра, нє наздавали, бо су лєгко дати, так повесц, доручней лиґи Нови Сад, внєдзелю, 15. октобра, дюрдьов- шлєбодзени. Гоч на терен вишла подмладзена екипа Бачкових фодбалерох до першого тиски ФК „Бачка 1923” на домашнїм тему, почали нєпреривно зазначовац порену зоз 5:4 победзел до теди шестоНА ШТРЕДКУ биди и нагло ше „пендрац” на лєпше пласовану ФК „Ветерник” з ВетерниТАБЛЇЧКИ положенє на таблїчки. ку. У 10. колє, 8. октобра, ФК „Бачка У першим пол часу Бачково фодбаОд початку тей сезони Бачка малере офанзивни нападали процивнїц- ла штири побиди, три змаганя з 1923” го сцовала на стадиону ФК ки ґол, цо и резултовало зоз 3:0. Пер- нєришеним резултатом, штири „ТСК” у Темерину котри ше од початши ґол за Бачку дал Душан Тривуно- страцени змаганя, двацец три да- ку сезони находзел вше при верху тавич у 7, а потим и у 41. минути, Нови- ти ґоли и двацец два прияти. Од блїчки. Змаганє закончене з 0:0. После остатнього змаганя Бачка ма ца Цвиїч у 26. минути, Дарко Матич у седмого кола Бачка зазначує до41. минути и Любомир Тривунович у бри резултати, мала лєм єдно зма- 15 боди и з єденастого прешла дзевяганє з нєришеним резултатом и те место на таблїчки Подручней лиґи 75. минути. Нападанє на ґол Бачки з процивнї- штири побиди. Док од початку се- Нови Сад. У шлїдуюцим колє будзе кей екипи з Ветернику обачлїво було зони, од першого по шесте коло за- госцовац у Петроварадину процив исвше ридше як ше блїжел конєц пер- значовала подлєйши резултати, томенней екипи, а змаганє почнє на шого пол часу, алє зато у другим пол- лєм пораженя и нєришени змага- 14.30 годзин. С. Саламун часу швидко и нагло нападали ґол до- ня, мала штри страцени змаганя и два нєришени. машнїх. Їх напади резултовали з штиГородска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьова ню вплї ву на жи вот ни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „KODAR INŽENJERING” д.о.о зоз Беоґраду, по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” д.о.о, Младежских бриґадох 21, Нови Беоґрад, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио

36 РУСКЕ СЛОВО

базней станїци мобилней теле фониї „НС2473_01 НС_Но ви Сад_Ус пен ска_церква” у Улїци Успенска 12, на катастерскей парцели число 10125, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож вид зиц у про сторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 год зин. Шицки заинтере совани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адре су Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

MALI OGLA[KI DIHTOVANW oblakoh i dzveroh zoz neopren-}umu. Telefon: 060/5088-433.

PRAVIME po meri roletni i garmonikovo dzveri. Tel: 060/5088-433 i (025) 58-27-710. *** ВЛАГА? Изолуєме влажни хижи. 063/440-470; 063/102-41-14. *** ПОНУКАМЕ квалитетни пелет, брикет, углє „бановичи”, древо у палетох од 1 и 2 кубики. Превоз и витоварянє обезпечени. Руски Керестур, 064/268-38-62.

20. OKTOБEР 2017.

sport@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ЛИҐА СУБОТИЦА

ВЕЛЬКИФКТРИ БО ДИ У ЛОВ ЧЕН ЦУ „Нєґош” (Ловченац) – ФК „Искра” 2:3 (0:1) бица обезпечел же би Искра на одпочивок поЛовченац: Стадион ФК „Нєґош”, патрашла зоз предносцу од єдного ґолу. чох коло 100. Ґоли за Искру дали Лука У другим полчаше обидва екипи забавели Країнович, Боґдан Сталевич и Зоран кус отворенше, та патраче могли окрем штирох Сердар. ґолох видзиц ище даскельо добри шанси на ИСКРА: Мирицки, Сталевич (Иван), Баобидвох бокох. После 15 минутох бависка у рович, Юшкович, Дрляча, Ваяґич, Никодругим полчаше домашнї виєдначели резултат. лич (Чурґуз), Мароєвич, Країнович, ПеМедзитим, радосц бавячох и навиячох Нєґоша рович и Сердар. нє тирвала длуго, понеже Искра прейґ Боґдана После високого пораженя у Байши преСталевича знова була у предносци. Швидко шлого тижня, Искра у прешлим, 9. колє Подприяти ґол нє злєкол домашнїх фодбалерох и рученй лиґи Суботица госцовала у Ловченцу на терену на котрим чежко вжац шицки три боди. Високе вони предлужели нападац, та 15 минути пред концом змапораженє, вшелїяк охабело шлїд на психолоґийним уров- ганя, Нєґош ознова виєдначел резултат, алє радосц кратко ню на бавячох, а кед ше ґу тому дода и же бавяцки кадер тирвала, понеже Зоран Сердар дал и треци ґол за Искру и досц ослабени, понеже бавели без трох стандардих бавя- поставел конєчни резултат. После трецого, приятого ґолу, домашнї вецей нє мали моци спрочох, векшина Коцурцох була прецивиц ше физично порихтаншеа швечена же Искра на тим госцоваКОГУЦИКИ ЯК ПРИКЛАД екипи Искри, котра после трецого ню чежко победзи. ґола цалком превжала бависко и Змаганє, як ше и очековало, було У рамикох пионирскей фодбалскей ли- витворела ище даскельо вигодни чежке и бавело ше на подлим терену, та ше нє могло патриц красни ґи Бачка Топля–Вербас–Бечей ФК шанси котри остали нєвихасновафодбал. Домашнї мотивовано во- „Искра” всоботу победзела Сутєску зоз ни, а найлєпшу мал Зоран Сердар, шли до бависка и сцели вихасно- Бачкого Доброго Поля зоз 7:0. Ґоли дали алє його бице застановела греда. После дзевец одбавених колох вац факт же Искра на змаганє нє Ненад Шанта 3, Милорад Ваяґич 2, Оґнєн Салонтаї и Данило Мезеї по 1. Искра и далєй на першим месце на пришла комплетна. Бавело ше Процив истого процивнїка змаганє одуглавним на стредку терена, досц бавели и когуцики Искри. Вони тиж по- таблїчки и ма 24 боди. У шлїдуюцим колу до Коцура оштро, та анї єдна екипа нє maла бедзели, а резултат бул 5:0. при ходзи екипа Горґош 1911 зоз озбильнєйши шанси за ґол у перҐоли за когуцикох дали Ален Мученшей часци замаганя. Пред концом ски 2, Александар Фейса 2 и Дарко Са- Горґошу. Змаганє почнє на 14 годзин и 30 минути. першого полчасу, Лука Країнович лонтаї 1 ґол. З. Колєсар зоз красним ґолом зоз шлєбодного

ОПШТИНСКА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ШИД

СРИМЕЦ ШОРУЄ ПОБИДИ У дзе вя тим колє Оп штин скей фодбалскей лиґи Шид, фодбалере Сримцу з Беркасова призначели нову прешвечлїву побиду. Дома победзели Синдєлич з Ґибарцу зоз 5:0. Успишни були и фодбалере ОФК „Бачинци” хтори на го сцованю у Люби победзели Єдинство зоз 3:0, а Єднота у Шидзе страцела од Напредку з Вашици 1:3. Єдинство зоз Моровичу победзело Ердевик 2017 зоз 2:0, Обилич 1993 зоз Куковцох, прешвечлїво, аж зоз 8:0 победзел Ґраничар з Ямени, а Омладинєц победзел ОФК „Бинґула” зоз 1:0. На таблїчки Напредак перши зоз 23 бодами, Обилич 1993 други зоз 22, а треце Єдинство (М) и штварти Ердевик 2017 маю по 19 боди. Пияти ОФК „Бачинци” зоз 16, а Сримец ше сти ма 14 боди. ОФК „Бинґула” седма 20. ОКТОБЕР 2017.

зоз дзевец бодами кельо маю и осми Синдєлич и дзевяти Омладинєц. Єднота дзешата зоз осем бодами, Ґраничар предо статнї, єденасти ма штири боди, а остатнє дванасте Єдинство ( Лю) без бодох. У дзешатим колє на нєдзелю, ОФК „Бачинци” дочекую Омладинєц, а Ердевик 2017 будзе бавиц процив Сримца. Єднота дочекує Єдинство (М), водзаци Напредак дочекує ОФК „Бинґула”, а Ґраничар Єдинство (Лю), док Синдєлич будзе бавиц процив Обилича 1993. У дзевятим колє Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим, фодбалере ОФК „Бикич” у Равню страцели од екипи ФК „Зека Булюбаша” зоз 3:0. Бикичанє ше тераз находза на 13 ме сце на таблїчки (од 16 екипох) зоз осем бодами. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 37

СПОРТ РУКОМЕТАШКА З КЕРЕСТУРА МЕДЗИ НАЙЛЄПШИМА У ПЕРШОЛИҐАШСКИМ ЖРК „ДИРОНЬ”

Пише: Марина ДЖУДЖАР

СПОРТСКИ И ТИМСКИ ДУХ НИКОЛИНИ ЗОРИЧОВЕЙ

За рукомет ше заинтересовала ище у штвартей класи основней школи, з успишним балансом обовязкох интересованє и любов ґу спорту постала вше векша. Дзекуюци єй упартосци, довирия тренерох, фамелиї и пайташком нєшка тренира за Женски клуб (ЖРК) „Диронь”, котри ше по законченю прешлей сезони пласовал до першей лиґи, a у Новим Садзе студира на Правним факултету

П

отераз одбавели даскельо змаганя, а скоро на каждим ше окреме видвоєла Зоричова, котра на позициї правого кридла дава и вецей як половку ґолох за свой тим. Рукомет тимски спорт, та прето важна толерантносц и порозуменє медзи бавячами истей екипи. Наша собешеднїца памета же тот спорт почала тренирац у рамикох спортскей секциї, та потим у Рукометним клубу „Русин”.

– За рукомет сом ше опредзелєла прето же зме лєм тото мали понукнуте, вибору нє було на спортских секцийох, та зме вєдно з пайташками почали тренирац. Здогадуєм ше же нас на упису було вельо, вецей як трицец дзивчата, но пре дзецински розум велї з нас одуставали, а вироятнє же и почали тренирац пре дацо або дакого, а нє пре заинтересованосц за спорт. Остала сом упарта, а поправдзе барз ме зацикавел рукомет, од початку сом любела тренинґи, тимски дух медзи товаришками, а окреме и теди и тераз любим змаганя, дати ґоли и побиди за мой тим – приповеда Николина. Як младша шнїла о ґолманскей позициї же будзе бранїц мрежу, но одустала пре вельке интересованє других. У Русину почала бавиц як праве кридло, а потим як успишни прави бек, гоч тото место резервоване за лїворуких, а вона бави з праву. ВЕЛЬКИ УСПИХИ ТЕДИШНЬОГО СОСТАВУ ЖРК „РУСИН”

– По формованю женскей рукометней екипи, ґенерацийох 1993. и 1994. у Русину настала млада квалитетна екипа, аж зме посциговали и вельки за нас успихи на турнирох, та и треце место на войводянским першенстве. Но кед пришол час же би

38 РУСКЕ СЛОВО

Николина Зорич

МАЛА ШЕ И НА КОГО СПАТРАЦ – Перши тренер котри верел до мнє то бул Янко Хома, котри нас, як екипу, мотивовал, з нїм зме дзечнє тренирали, а за кажду побиду зме були наградзени з даяким вилєтом. Вельку потримовку у новшим периодзе сом достала од тренерох Владимира Планчака и Мирка Папуґу, котри ми роками бул идол на котрого сом ше спатрала и жадала бавиц як вон. Вецей раз праве вони верели до мнє и теди кед я думала же нє можем.

ми младши поґали бавиц за перши тим, случело ше же ше надосц од нас младих розишли, но єдна часц, та и я, заш лєм, ше опробовали и остали у першим тиму Русину – гварела Николина. И попри нєзавидних условийох за трениранє Зоричова нє препущела анї єден тренинґ, а на каждим змаганю з петних жилох давала свой максимум, дзекуюци чому достала рижни припознаня.

– Як вельке потвердзенє мойого труду и успиху 2009. року достала сом погар за науйспишнєйшого спортисту Спортского дружтва „Русин”, за мнє то було вельке, а ище векше ми же после каждого одбавеного змаганя ґу мнє приходзела наша велька Злата Паплацко котра ми давала руку зоз словами „Кажда ци чесц” – гвари Зоричова. У периодзе пред даскельо роками, котри бул досц чежки за ЖРК „Русин”, кед хинбел тренер, а бавячки ше розходзели кажда на свой бок, Николина бавела єдну полсезону за ЖРК „Вербас”.

– Сцела сом бавиц, змагац ше без паузи. После Вербасу сом знова бавела у Русину, та сом була покалїчена и прето сом єден час була на примушуюцим одпочивку. Кед сом оздравела, стало ше тото же треца лиґа Войводини у котрей ше змагал Русин була загашена, тренирали зме, алє зме нє мали дзе и процив кого бавиц. Мнє найвекше задовольство змаганє, та сом на поволанку тренера ЖРК „Диронь” Славка Надя почала бавиц за нови тим. Чежко ми було зохабиц матични клуб, алє сом 20. ОКТОБЕР 2017.

sport@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

ОПШТИНСКИ ДЕРБИ ДОСТАЛИ ДОМАШНЇ ФК „Кула” (Кула) – ФК „Русин” 2:1 (1:0)

сцела ище бавиц и посциговац вецей – з ентузиязмом бешедує Николина.

Кула: стадион домашнїх на Ґедеру, патрачох 100. Судия: Боснич (Бачка Паланка). Стрилєц єдного ґолу за Русин бул Грнчяр у 54. минути. Жовти картони у екипи Русина достали: Бранкович, Грнчяр и Фекете. Червени картон достал бавяч домашнєй екипи Войнович при концу першого полчасу, кед нароком бавел з руку. РУСИН: Ж. Орос, Фекете, Грнчяр, Голик, Малацко, Б. Орос, Орсаґ (Колбас), Будински (Югик), Кочиш (Рац), Бранкович и Фаркаш. Було то интересантне змаганє, прави општински дерби. Були дати три ґоли, єден нєвихасновани пенал и єден червени картон.

АМБИЦИЙНА АТМОСФЕРА НОВОГО КЛУБУ Условия у Дироню нє вельо лєпши як индзей, алє дзивчата тренираю з тренером цо ма високи амбициї. Перша рукометна лиґа у котрей тераз бавя, друга по шоре у держави сиґурно же сон каждого спортисту.

– У новим тиму ми барз важна злога и заєднїцке жаданє за успихом и побидами. Совитуєме ше, указуєме єдна другей на гришки, шицко посцигнєме з догварку, без звади. Шицки ми по перши раз забавели у озбильнєйшей лиґи, та ше ище привикуєме на темпо бависка и оштрейших ривалох – гварела Николина. Же спортски змаганя нє вше прейду у спортским духу шведки и публика, и бавяче, а найчежше дожиц нєправдиве пораженє.

– Думанє велїх же рукомет спорт за хлопох, и за моцних вельких людзох, но нє правда то. З другого боку, на рукометних змаганьох ми, жени, знаме буц оштрейши як велї хлопи. Шведок сом була и биткох медзи процивнїцами, а ми дзивчата знаме буц и префриґани, оґуровац ше, драпац, копац и под. на нє так обачлїви способ. Нє раз сом зоз змаганя пришла белава и подрапана, но зоз часом сом ше научела нє оставац длужна нїкому – надпомла Николина. Тераз на терену нє предствая лєм себе и клуб у котрим бави, алє и клуб у котрим виросла и з котрого пришла. Похвали достава и з процивнїцких екипох.

– Рукомет ми у креви од дзецинства, нє плануєм одуставац, комбинуєм го зоз поряднима обовязками факултету, роботи и фамелиї. Будзем бавиц покля сом годна, т. є. покля будзем успишна на терену, а думам же мож посцигнуц ище вецей. Кажди дати ґол за мнє окремни поен у моєй души. Нє плануєм, алє анї нє виключуєм можлївосц єдного дня опробовац ше у тренерскей роботи, або даякей школи.■ 20. OKТOБЕР 2017.

ФК „Русин”

Домашнїм ше удало посцигнуц перши ґол уж у 30. минути. На самим концу першого полчасу Русин мал нагоду вировнац резултат, кед бавяч домашнїх Войнович з руку застановел лабду хтора ишла до ґолу. Судия Боснич му пре тот каребни поцаг додзелєл червени картон и судзел пенал за Русин. Пенал бил Грнчяр, алє ґолман екипи зоз Кули „пречитал” намиру Грнчяра и одбранєл пенал. То бул и конєц першого полчасу. У другим полчасу екипа Русина вихасновала предносц од єдного бавяча вецей на терену и у 54. минути Грнчяр виправел гришку кед нє дал ґол з пеналу и вировнал резултат. Но, седем минути познєйше, єдну одбиту лабду пред ґолом Русина схопно вихасновали домашнї и дали побиднїцки ґол. После того змаганя ФК „Русин” на осмим месце на таблїчки, а на нєдзелю на своїм терену бавя ознова општински дерби, алє на тот завод зоз екипу ФК „Гайдук юниор” зоз Кули. А. П.

РУСКЕ СЛОВО 39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ВРЕДНИ И АКТИВНИ ЖЕНИ З КЕРЕСТУРСКОГО ЗДРУЖЕНЯ „БАЙКА”

РОК LXXIII ЧИСЛО 42 (3755) НОВИ САД, 20. ОКТОБЕР 2017.

■ МОЗАЇК: ПУТОВАНЄ И

„Домашнї шпайз”

РОБОТА У АМЕРИКИ

Фото: O. Папуґа

На тим Сайме општину Кула представяли Здруженє женох „Байка” з Руского Керестура, „Идеа” з Кули и „Вредни руки” зоз Крущичу, а на Сайме участвовали и жени Рускинї зоз Бикич Долу. Членїци Здруженя „Байка” викладали ручни роботи, рижни сувенири и ткани предмети, як и традицийни колачи. Саям творчосци валалских женох Войводини орґанизовал Завод за ровноправносц полох з потримовку Покраїнского секретарияту за социялну политику, демоґрафию и ровноправносц полох АП Войводини и Општина Бачка Паланка. Медзинародни дзень валалских женох запровадзени з резолуцию Зєдинєних нацийох 2009. року з цильом же би ше указало на вельке доприношенє женох на валалє и їх ключну улогу у унапредзеню польопривреди и руралного розвою.

Фото: Вероника Вуячич

Манифестация „Домашнї шпайз” отримана у центру Руского Керестура, през два викенди за шором, 7. и 14. октобра. На тей Манифестациї члени Здруженя женох „Байка”, „Младежского шпайзу” и числени продукователє жимнїци з валалу и других местох предавали свойо продукти. „Домашнї шпайз” отримує ше уж пияти рок, а орґанизує го Здруженє женох „Байка”, а проєкт потримала Општина Кула. На 9. Сайме творчосци валалских женох Войводини, хтори з нагоди Медзинародного дня валалских женох, у Бачкей Паланки, участвовали здруженя женох зоз 41 општини.

Фото: М. Джуджар

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Саям творчосци валалских женох Войводини

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

■ ЄШЕНЬ НА ПОЛЬОХ И У ЗАГРАДОХ – ХТО ЗАДОВОЛЬНИ, А ХТО НЄ?

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї нас тали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бру ґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

ПОМОГНЇЦЕ, РОЗПИТАЙЦЕ ШЕ, ПРЕПОЗНАЙЦЕ! Фотоґрафия: K001P0002