RUSKE SLOVO 41

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ НА НОВОСАДСКИМ САЙМЕ

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

РОК LXXIV ЧИСЛО 41 (3806) НОВИ САД, 12. ОКТОБЕР 2018.

П

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

„БАЙКА” ПРЕДСТАВЕЛА СВОЙО ПРОДУКТИ На Новосадским сайме, на медзинародней манифестациї „Лорист” и Сайме туризма, прешлого тижня свойо продукти представело и Здруженє женох „Байка” з Руского Керестура. У мено Здруженя, Наталия Емейди гварела же презентовали керпарки у нашим народним духу, фляшки, керамику з рускима мотивами, миделка, промотивни материяли и инше. На Сайме у Новим Садзе, „Байка” була присутна у рамикох Туристичней орґанизациї општини Кула. М. Г. К.

Фотоґрафия: 0711P

■ СЕРДЇ СТЕВИЧ ЗЛАТО

НА ТУРНИРЕ У РИҐИ

Фотоґрафия: 0717P

ЦО ОБЧЕКОВAЦ У ОБЛАСЦИ КУЛТУРИ У НОВИМ ЗВОЛАНЮ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ Пише: Йоаким РАЦ, директор Дома култури Руски Керестур, кандидат лїстини число 1 „Руснаци вєдно”

П ред на ми ви бе ран ки за но ве зво ла нє На ци о нал -

то ту фа й ту умет но сци, ко тра при Ру сна цох ма длу но го со ви ту на шей на ци о нал ней за єд нї ци. Уча - го ку тра ди цию. Мед зи тим, та кой на почат ку но во ство вац у ро бо ти На ци о нал но го со ви ту и його ко - о сно ва ни Те атер ше зочел зоз про бле ма ми, на сам ми си й ох и це лох, чесц алє и ве ль ка обо вяз ка. Ве - предз зоз стату сни ма ко три у ве ль кей ми ри од ред ль ка обо вяз ка пре то же тре ба за шти ри ро ки при - зую и мате ри ял ни стан, а то – Те атер осно ва ни як но шиц да ке ди и ис то ри й ни од лу ки у тих обла сцох ин сти ту ция, а фи нан сує ше як здру же нє гра жда нох за ко три На ци о нал ни со вит за длу же ни, по ми риц без пра ва мац про фе си й но за ня тих, без сред ствох су є ти, ро злич ни ду ма ня и вид зе ня, и про бо вац у за мате ри ял ни тро шки... П о до бо ва и при ме нє на датим мо мен ту по сциг умет носц у ве ль кей ми ри нуц єдин ство при при Кед же лїстина на котрей ше находзим, достанє но ше ню од лу кох ко три потримовку гласачох будзем ше трудзиц же би ше за ви ши од ам би цй ох и ро бо ти че сних ен ту зи я знач ни за Ру сна цох. у обласци култури випочитовало основни стох, а тиж так и за щ и та Є д на од шти рох обла стратеґийни цилї зоз Националней стратеґиї, и ха сно ва нє кул тур но го сцох за ко три за длу же затримало мрежу професийних институцийох, на шлїд ства. Оби два се ґ ни На ци о нал ни со вит то розришовало актуални проблеми, затримало мен ти кул ту ри як и ве лї и об ласц кул ту ри. Об найзначнєйши културни манифестациї и прейґ ласц ко тра спе ци фич на векшей помоци аматеризму, пестовало национални дру ги, звон ка зоз ру скей кул тур ней за єд нї ци и ин за на шу на род носц, з идентитет Руснацох сти ту ци й ох. ко тру ше ви дво ю є ме алє П о доб на си ту а ция и у ис то ча шнє збо га цу є ме ав дио – ви зу ел них се ґ мен тох умет но сци, окрем шир шу дру жтве ну за єд нї цу у ко трей жи є ме. М ед зи тим од ред зиц оп ти мум вред но сцох, кри те - тво ре ня и за пи со ва ня но вей му зич ней творчо сци ри ю ми, страте ґ и й ни ци лї и при о ри те ти у обла сци ко тра дзе лї судь бу ли те рату ри. Од знї ма ня и за пи со ва ня на но шачи зву кох по за нєд зба носц. кул ту ри анї кус нє под зе ков на ро бо та. К ед же ше ма у огляд зе же кул ту ру тво ря ве цей Ч ле ни пре шло го зво ла ня На ци о нал но го со ви ту об ла сци як цо то: ли те ра ту ра, му зич на и сцен ска при ла пе ли На ци о нал ну стра те ґ ию Ру сна цох як твор чосц и ин тер пре та ция, по до бо ва и при ме нє на осно ву за спатра нє ста ну, про бле мох, ко тра тиж умет носц и ди за йн, ки не ма то ґ ра фия и ав дио – ви - так да ва и основ ни страте ґ и й ни ци лї и опред зе лє ня зу ал ни умет но сци, би бли о теч но-ин фор ма ци й на у ри шо ва ню ста ну и про бле мох у тих обла сцох за дї ял носц, за щ и та ру хо мо го, нє ру хо мо го и нє ма те - ко три ком пе тент ни На ци о нал ни со вит. ри ял но го на шлїд ста, нау ко во – ви глє до вац ки и К ед же лї сти на на ко трей ше на ход зим, до ста нє еду ка тив ни дї ял но сци у кул ту ри, ди ґ и тал на твор - по три мов ку гла сачох буд зем ше труд зиц же би чосц и мул ти ме диї... вец ше мо же по ста виц пи та - ше у об ла сци кул ту ри ви по чи то ва ло основ ни нє дзе ше у тих об ла сцох, од но сно ґене рал но у стра те ґ и й ни ци лї зоз На ци о нал ней стра те ґ иї, за три ма ло мре жу про фе си й них ин сти ту ци й ох, ро обла ци кул ту ри, на ход зи ру ска кул ту ра. З а Ли те рату ру и ли те ратур ни жи вот при Ру сна цох зри шо ва ло ак ту ал ни про бле ми, за три ма ло на й би ше мо гло по весц же пре жи ла, од плод них ро кох знач нє й ши кул тур ни ма ни фе ста циї и пре йґ век у остат нїх де це ни й ох пре шло го ви ку по ста ґ на цию шей по мо ци ама те ри зму, пе сто ва ло на ци о нал ни иден ти тет Ру сна цох. у остат нїх двох де це ни й ох. М у зич на и сцен ска умет носц ко тра ак тив но при - Н а пев но же ше у тей ро бо ти зочи ме и зоз про цив сут на у ско ро шиц ких ме стох дзе жию Ру сна ци, за - нї ка ми. Алє як гва рел єден мудри чло век: сво їх ви ши у ве ль кей ми ри од по ли ти ки ло кал них са мо- про цив нї кох тре ба почи то вац, бо нам пра ве во ни у пра вох дзе жию Ру сна ци, а тиж так од ред зе ни ука жу на на шо гри шки, а ста ри бе тяр Чарлс Бу ков про блем у са мим фи нан со ва ню пра ви и но ви модел ски би на то то додал же „люд зе ко трих шиц ки лю фи нан со ва ня у ко трим ше по мо їм ду ма ню Ру сна - бя нє ме няю швет”.■ ци нє зна шли, а то про грам не буд же то ва нє. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє З оз фор мо ва нь ом про фе си й но го Те атра тре ба ло вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово” ство риц пред у сло вия за про фе си й не за нї ма нє зоз

2 РУСКЕ СЛОВО

12. ОКТОБЕР 2018.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБА ДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4. Зоз зашеданя Шветовей ради Русинох/Руснацох/Лемкох

■ Нашо места 8. Розписани конкурс за Митрово награди Општини Жабель

■ Економия 10-11. Оптимални час за єшеньску шатву

■ Мозаїк 16–17. Нови албум „Ознова” Сашу Палєнкаша

■ Култура и просвита 21. Треци „Русин филм фест” у Шидзе

■ Дикица 22–23. Гумор з наших местох и споза Дунаю

■ Людзе, роки, живот 24–25. Нашо госци: Кашайово зоз Керестура

■ Духовни живот 31. Млади Керестурци у Руху фоколарох

■ Информатор

30–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 38–39. Утвердзованє турнирских терминох СБ „Яша Баков”

Насловни бок: Сердя Стевич на теквондо турниру у Риґи Фотоґрафия зоз приватней архиви

ЕНТУЗИЯЗЕМ ЗОЗ ПЛАНОМ После нашого напису у прешлим чишлє „Руского слова” о блїзким законченю роботох коло обнови найстаршей хижи у Руским Керестуре, у хторим тиж и поволанка читачом, насампредз Керестурцом, же би за єй опреманє по своїх пойдох и куньговикох поглєдали, стародавни, автентични предмети, нєшка нєпотребни и давно заруцени, читаче ше одволали. Вецей особи ше у нашей редакциї пробовали презнац же як и дзе мож придац дацо з домашнєй старини. Одвит зме достали од компетентних з Националного совиту Руснацох и Покраїнского заводу за защиту памятнїкох култури, институцийох хтори и ношителє обнови нашей найстаршей хижи. Гваря, затераз досц лєм приявиц ше до Совиту (на телефони 025/705-222, 025/705-333, лєбо на мейли rusovit@mts.rs, www.rusini.rs), охабиц контакт и повесц же яки то предмети, алати чи мебель, а потим их буду контактовац фаховци з Покраїнского заводу и Музею Войводини за конкретну пораду и нащиву. Понеже ше опреманє ентериєру обновеней хижи планує на яр, на тот способ ше сце обкеровац же би ше предмети громадзели, нє лєм прето бо нєт адекватни простор за їх дочасове чуванє, алє и же би ше нє приношело дацо цо амбиєнтално нєуклоплїве, лєбо нєавтентичне за одредзени период. Нє треба ше увредзиц, лєбо погнївац, кед фаховци дацо нє зосцу. Єдноставно, нє шицко цо думаме же „старе”, наисце и автентичне и припада часом „од приселєня”. Наприклад, перша ґаздиня хижи на Вельким шоре, сиґурно нє шила на „Синґеровей” машини, анї по воду нє ишла з плехову „бобату” канту, гоч яки да су стари и отлучени... Случело ше же сом през викенд на РТВ одпатрел два репортажи о етно-хижох у нашим окруженю. На „5казаню” Бори Отича бул прилог о младому чловекови у єдним банатским „солунским” валалє хтори за свою душу прадїдовске обисце оправя и опрема най будзе таке як є збудоване у колонизациї. З почитованя, а жаль би му було пущиц най хижа спаднє. Уж дома и по сушедстве назберал громаду старини. Медзитим, у тим обисцу ше донєдавна жило. Кажда ґенерация цошка оправяла, доправяла, докупйовала, олєгчовала себе живот у и нєшка скромним обисцу, та досц чежко врациц хижу до автентичного стану. Ютредзень, на словацкей „Дуговки” представена етно-жижа у Селенчи. Обисце будоване у скоро истим периодзе, алє цалком иншаке. Видно же було богате, ґаздашске. Так є тераз и обновене, и опремене, уживанє видзиц. И ту почало од приватней инициятиви, алє потримовку дали и институциї, здруженя, власци, робело ше по плану и етноґрафских стандардох... з єдним словом, национални проєкт. Медзитим, тото цо могло видзиц у обидвох приповедкох, то иста щира радосц у очох кед домашнї указовали резултат своєй роботи. Резултату нє будзе без ентузиязму, алє нєобходни и план.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe – Славица Фейса, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Олена Планчак-Сакач, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Ана Маркович, Сандра Саламун, Златко Колєсар, Марина Джуджар * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Д ру ку є Д ру ка р н я graf” П е т р о ва р а д и н * ”Maxima E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

12. ОКТОБЕР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ЗАШЕДАЛА ШВЕТОВА РА ДА РУСИНОХ/РУСНАЦОХ/ЛЕМКОХ

ПРИРИХТОВАНЯ ЗА КОНҐРЕС И ЗНАЧНИ ПРОЄКТИ Прешлого викенду у Вуковаре, у Горватскей зашедала Шветова ради Русинох/Руснацох/Лемкох и Шветови форум рускей младежи. Шицко отримане у рамикох културней манифестациї „Кед голубица лєцела” домашнього Дружтва Руснацох у Републики Горватскей „Руснак”

В

соботу, 29. септембра, у Вуковаре отримане пияте зашеданє Шветовей ради Русинох/Руснацох/Лемкох з котрим предшедовал Штефан Лявинєц, а спомедзи дзешец членских орґанизацийох одсутни були три, представителє зоз Америки и Канади, Ческей и предсидателька Шветового форуму рускей младежи. На Ради були предсидатель Штефан Лявинєц зоз Словацкей, Мийо Шайтош з Републики Горватскей, Дюра Папуґа зоз Сербиї, Ґеорґий Фирцах з Румуниї, Микола Бобинец з Подкарпат’я з України, Андрей Копча зоз Польскей и Владимир Противняк зоз Словацкей котри присуствовал по овласценю, понеже вон тайомнїк Шветового Конґресу, а на тот завод менял Мартина Караша. НАРОК КОНҐРЕС РРЛ БУДЗЕ ОД 5. ПО 7. ЮЛИЙ Єдна спомедзи найзначнєйших одлукох котра принєшена, то же Петнасти Конґрес РРЛ будзе отримани идуцого року од 5. по 7. юлий, у Старей Любовнї у Словацкей Републики. Змисти на Конґресу буду преширени, толковал нам предсидатель Рускей матки Дюра Папуґа.

– На зашеданю потримана инициятиву котру зме винєсли як членска орґанизация, а то же под час наступного Конґресу будзе отримани и Саям руских кнїжкох, односно кнїжкох РРЛ. Инициятива за тото порушана после розгваркох Рускей матки и нововибраного директора НВУ „Руске слово” Бориса Варґу, а я тото презентовал на Шветовей ради. Перши таки саям будзе отримани на наступним конґресу, пробованя за подобни саям уж було и скорейших рокох, алє ше потераз указали як удатни, понеже викладаче були досц скромни – гвари Папуґа. Посцигнута и догварка о проєктох котри Шветова рада треба же би пририхтала за наиходзаци Конґрес, як ше наводзи з єдним проєктом плановане финансовац отримованє Конґресу, потим други проєкт за отримoванє Мултижанрового фестивалу русинскей култури и треци проєкт котри би мал обезпечиц средства за видаванє публикациї котра облапи звити з роботи периодзе двох рокох медзи Конґресами и план за наступни период, алє як надпомнуте то нє глашнїк котри дакеди бул обявйовани. На дньовим шоре Шветовей ради РРЛ було дзешец точки, а медзи иншим, прилапена одлука же шедзиско Шветового конґресу РРЛ ище єден рок будзе на старей адреси на Главней 50 у Прешове, а од идуцого року будзе у Музею русинскей култури у Прешове. Ище на єден завод бешедоване о можлївих способох за ришованє проблему пре нє припознаванє Русинох на Подкарпатю у України, як и о наиходзацим попису жительства у України 2020. року алє, як поведзене, важне причекац пробни попис идуцого року.

– Два точки були о обставинох на Подкарпатю, догварене же би зоорґанизовац русински орґанизациї за участвованє у попису, алє затераз ище нєт ширши толкованя як то ма випатрац. Но, зна ше же гражданє буду сами уписовац свою националну припадносц – толковал Папуґа.

4 РУСКЕ СЛОВО

На Ради тиж поведзене же ище три орґанизациї з Подкарпат’я поднєсли вимогу за приєм до Шветовей ради РРЛ, алє треба же би ше зєдинєли, та и наступели як асоцияция на наступним Конґресу. Делеґация Шветовей ради у составе предсидатель Лявинєц и двоме подпредсидателє Караш и Шайтош, 18. октобра нащивя Любоша Благу, котри предсидатель загранїчного вибору народней ради Словацкей, а котри их приме место Мирослава Лайчака. Медзи планованима нащивами, по конєц рока би представнїки горватского Дружтва „Руснак” требали нащивиц предсидательку Колинду Ґрабар Китарович, а то нащива котра планована такой после Шветового Конґресу РРЛ котри бул у Горватскей 2017. року. Представителька зоз Польскей Олена Дуц Файфер предложела же би ше потримало пририхтованє на прикладни способ означиц 5. децембер, цо, так повесц, означованє и 100. рочнїца снованя Лемковскей Републики, а котра познєйше вошла до составу Польскей. З тей нагоди будзе подзвигнути памятнїк, а плановане отримац наукови сход, понеже то подїя важна за тамтейших Руснацох. ЗНАЧНИ ПРОЄКТ МЛАДИХ ЗОЗ ГОРВАТСКЕЙ Источашнє зашедал и Шветови форум рускей младежи, дзе розправяне о активносцох и предкладох же на наступим Конґресу и вони буду мац обовяку же би дали по єдного представнїка до шицких Конґресних комисийох, цо уж потвердзене з одлуку зашеданя Шветовей ради у Румуниї. Як найзначнєйше, представнїк зоз Сербиї Борис Фейди, визначел то проєкт котри реализовали млади зоз Горватскей Републики.

– На тим зашеданю потримани значни проєкт младих зоз Дружтва Руснацох „Руснак”, а то Авдио визуални словнїк по руски за дзеци, на сримско-бачванскей вариянти язика. Одлучене же на тим проєкту шицки будземе робиц и надалєй, будземе промововац, а источашнє плановане преширйованє словнїка. Вимоги до Европского парламенту пре нєпочитованє меншинских правох рускей националней меншини у України пошлє и Шветова рада РРЛ и представнїки ШФРМ.■ М. Джуджар 12. ОКТОБЕР 2018.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

STANOVISKA РЕПУБЛИЧНА ВИБЕРАНКОВА КОМИСИЯ

ИЩЕ ТИДЗЕНЬ ЗА ПРИДАВАНЄ ЛЇСТИНОХ Термин за придаванє виберанкових лїстинох хтори предписани по закону, закончує ше о тидзень, 19. октобра, на пол ноци По доступних податкох Републичней виберанковей комисиї, за директни виберанки за национални совити националних меншинох у Сербиї, котри буду отримани 4. новембра, по стреду, 10. септембра, придати трицец лїстини. Термин за придаванє виберанкових лїстинох хтори предписани по закону, закончує ше о тидзень, 19. октобра на пол ноци. Од 18 националних заєднїцох хтори свойо совити буду виберац на тот способ, лїстини придали 15 заєднїци, медзи нїма и Руснаци. Потераз по єдну лїстину придали мадярска, нємецка и румунска национална заєднїца, як и Поляки и Ашкалиї. За виберанки националних совитох Албанцох, Болгарох, Бунєвцох, Влахох, Словакох и Чехох потераз приеглашени по два лїстини. Бошняцка, ромска и єгипетска национална заєднїца маю по три преглашени лїстини, а по заключенє того числа „Руского слова”, греческа, словенацка и українска национална заєднїца ище нє мали урядово преглашени виберанково лїстини. Потераз, лєм Руснаци маю штири преглашени лїстини. То 1. „Руснаци вєдно”, 2. „Буц и остац РУСНАК – ОЛЕНА ПАПУҐА”, 3. „За Руснацох – Желько Ковач” и 4. „Руска будучносц”. Таки биланс актуални уж цали мешац, алє искуство зоз предходних виберанкох нас учи же найвецей руски лїстини преглашени такой потим як розписани виберанки, як цо и тераз случай, алє и у самим финишу законского термина за їх ЕЛЕКТОРСКИ придаванє, односно у його ВИБЕРАНКИ остатнїм тижню. По нєурядових наявох и информаПопри директних меншин- цийох, попри спомнутих ских виберанкох на хторих штирох уж преглашених буду вибрани нови зволаня 18 националних совитох на- лїстинох, на виберанкох за ционалних меншинох у Репу- нове зволанє Националноблики Сербиї, ище штири го совиту Руснацох годни меншински заєднїци свойо зме мац аж седем лїстини нови совити достаню на на гласацким лїстку, понеелекторских виберанкох, од- же пририхтованє ище трох носно електорских скупшти- лїстинох у закончуюцей нох. То Чарногорци, Маке- фази. донци, Горвати, и першираз, За лїстину на виберанРусиянє. Єврейска нацио- кох за Национални совит нална заєднїца нє вибера Руснацох хтори ма 19 члесвой национални совит як нох, потребне придац найдруги меншини, понеже тоту менєй 80 полноважни вияфункцию окончує єй Союз ви виберачох. єврейских општинох. Найвецей полноважни, подписани и оверени вияви виберачох – 1 298, треба придац за кандидованє лїстини на виберанкох за Национални совит Мадярох хтори ма 35 членох, а за лїстину на виберанкох за 15-члени совити ткв. „малих” меншинских заєднїцох, хтори єст найвецей – осем, достаточно придац 50 оверени вияви виберачох. И. С.

12. OKTOБЕР 2018.

Пише: Александар САВАНОВИЧ, новинар

КОНСУЛТАЦИЇ З НАРОДОМ

Даскельо остатнї тижнї у реґиону прешли у знаку гласаньох и виберанкох. Македонци, насампредз на гласацких местох през референдум одлучовали як ше им убудуце ма волац держава у хторей жию, понеже їх южни сушедово, Греки, потераз нє були щешлїви з меном сиверного сушеда, до тей мири же роками гамовали бувшу югославянску републику на курсу евро-атланских интеґрацийох. Бул то значи, референдум, алє нє класични референдум. За розлику од референдумох на хторих народ ма остатнє слово, у Македониї отримани консултативни референдум. З другима словами, народу ше опитало, алє остатнє слово пове политика. Так ше актуална македонска власц консултовала зоз своїм народом, през референдумске питанє у хторим ше опитало о шицким, лєм нє о сущним – як ше на концу убудуце ма службено волац держава у хторей жию. Македонски социялдемократи, у партнерстве з политичнима партиями етнїчних Албанцох з хторима формую векшинску коалицию у скопским Собраню, одлучели вихасновац статистики по хторих прешвечлїва векшина македонских гражданох свою державу жада у Европскей униї и НАТО. Препреченя на тей драги твардо трима Греческа, и, як член обидвох союзох, нє дошлєбодзує же би Македония до нїх ступела под тим меном. Так же до референдумского питаня положена и Европа и НАТО, а Преспанске спорозуменє лєм спомнуте. Здогаднїме, слово о документу хтори гинто подписали премиєре двох державох Ципрас и Заев, а по хторим будуце мено БЮР Македониї дефиноване як Република Сиверна Македония. На таке референдумске питанє вецей як 90 одсто тих цо гласали одвитовало „за”, алє на референдум вишло менєй як 40 одсто реґистрованих гласачох. После преглашеня резултатох, славели шицки. Власц, бо гражданє прешвечлїво гласали за єй политику евроинтеґрацийох. Опозиция, бо гражданє прешвечлїво бойкотовали референдум на хторим ше тарґує з меном держави... У общим славю, шицким премкло же народ консултовани, алє власц пороби так як политична анализа укаже же найлєпше. Алє, то нє шицко у сушедстве. У Босни и Герцеґовини отримани виберанки. У держави дзе гражданска странка може еґзистовац лєм кед ше реґиструє як странка гражданох бошняцкого, сербского лєбо горватского националного корпусу, нє чудне же национал(истич)ни партиї предлужа доминовац у политичним живоце. Та, заш лєм, у державним парламенту БиГ, як найвекша ґрупация у горватскей „квоти” буду шедзиц посланїки гражданско ориєнтованей странки Желька Комшича... за хторих, насампредз, гласали Бошняки, пре специфичне БиГ законодавство и виберанкову ґеометрию. Побиду Додикових социялдемократох у ентитету Републики Сербскей и СДА у Федерациї БиГ, ше обчековало. Медзитим, кед видзиме и знаме як функционую институциї у тей держави, а на концу и у (скоро) шицких других ексюгославянских републикох, могло би повесц же и тоти виберанки були лєм консултативни. Народ вери, слуха и гласа, а виберанкови побиднїк роби по своїм. И так по шлїдуюци виберанки. И шлїдуюци консултациї з народом. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА

У КОЦУРЕ

„КУМ” ПОЧИНА РОБОТУ НА НОВИМ ПРОЄКТУ Kоцурске здруженє младих КУМ роками зазберує вельке число младих од котрих Коцур потераз мал вельо хасну, а у наиходзацим периодзе випатра же будзе ище вецей, понеже у цеку розгварки о сотруднїцтве зоз Румунию. У рамикох нового проєкту под назву „Пионире у пракси”, 5. октобра до Коцура зоз румунского городу Тарґу пришол Ионел Циока, фаховец за лєсарство котри у Коцуре пребувал штири днї. Вон обишол нашо руски места, здруженя и институциї значни за Руснацох. Всоботу, 6. октобра, Циока и предсидатель КУМ-а Стеван Самочета подписали протокол о сотруднїцтве на уровню култури, промоциї мултикултуралносци и сотруднїцтве кед слово о очуваню природи.

– Першираз сом у Сербиї, а за Коцур сом чул прейґ програми проєкту „Пионире у пракси”, а вибрал сом го прето же ми ше пачи ваша мала заєднїца у котрей жию вецей народи и ваш способ живота. Циль того проєкту було подисованє протоколу о сотруднїцтве котри перши крочай при зблїжованю и нагода же би ше лєпше упознало традициї обидвох наро-

Ионел Циока, Елемир Джуджар и Стеван Самочета

дох. Кельо сом мал нагоди видзиц у Етно клубе, ваш способ живота барз здабе на способ живота у Румуниї – визначел Ионел Циока. КУМ вибрани же би у мено Сербиї бул домашнї фаховцови за лєсарство, а котри, медзи иншим, и директор єдного националного парку у Румуниї. Члени КУМ поволани же би на яр обишли национални парк у Румуниї дзе би тиж так требал буц подписани протокол о предлуженю сотруднїцтва. З. К.

ТВ „ПИНК” НАЩИВЕЛА КОЦУР

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

УПОЗНАВАНЄ МУЛТИКУЛТУРАЛНОСЦИ

У ОВОДИ РИШЕНИ ОДРУТНИ ВОДИ

Нєдавно о Коцуре, o Руснацох и других националних заєднїцох котри жию у тим валалє, могло дознац у дньових новинох „Блиц”. Промовованє мултикултуралносци и Коцура ше прешлого тижня предлужело, понеже єдна зоз найпатренших телевизийох, ТВ „Пинк” пришла зняц прилог о Коцуре. Екипа новинарох зоз тей телевизийней хижи на тот завод обишла шицки значнєйши институциї у валалє, обишли центер Коцура, Етно клуб „Одняте од забуца”, церкви, Дом култури и Руски дом. Мали нагоду побешедовац зоз жителями, а подпредсидатель коцурскей Месней заєднїци Стеван Самочета приповедал им о суживоце рижних народох у Коцуре.

6 РУСКЕ СЛОВО

Коцурски матичар Дюра Макаї новинарох упознал зоз историю приселєня Руснацох и других народох до Коцура, подпредсидателька КУД „Жатви” Весна Раґаї Цап бешедовала о Руским културно уметнїцким дружтве „Жатва”, подпредсидатель КУД „Завичайно врело” Славко Вулин о роботи и секцийох того Дружтва, а лаїцки пастор Євангелскей Церкви о гуманитарней роботи котру запровадзує тота Церква у Коцуре и околїску. Новинарох найбаржей интересовало на котри способ функционує заєднїца зоз телїма националнима заєднїцами, а медзи котрима нєт звади и злей креви и нєцерпеня. През приповедку о народох котри ту зложно жию, могли дознац у чим тайна. З. К.

У керестурскей дзецинскей заградки „Цицибан” хторе оддзелєнє ПУ „Бамби” з Кули, тих дньох викопана нова септична долїна за одрутни води, а роботи окончело и финансовало ЯКП „Руском”. Як за „Руске слово” виявел директор „Рускому” Иґор Фейди, їх подприємство у поради з директорку Установи Весну Йовович, одлучело ришиц тот длугорочни проблем у дзецинскей заградки. Стара септична долїна ше вилївала, та ше дзеци нє шмели бавиц у тей часци двора, а праве там у своїм парку маю векшину бависка, як цо мали коши, колїмбачки и спущовалки. Нова септична ма димензиї 2,7 метери пречнїка з нукашнєй часци, а 2,5 метера є глїбока. Як преценюю у „Рускому”, робота и материял будзе коштац коло 40 000 динари. Робота швидко поробена, а тирвала до тижня. М. А.

12. ОКТОБЕР 2018.

mesta@ruskeslovo.com

У НОВИМ САДЗЕ

РУСКА ПИСНЯ НА ОГНЬОГАСНИМ КОНҐРЕСУ На першим Огньогасним конґресу котри отримани у Новим Садзе концом септембра и котри тирвал три днї, участвовало и ДОД Коцур, зоз котрого на Конґрес пошол 21 огньогашец зоз Коцура. Коцурски огньогасци активно участвовали у орґанизациї першого Огньогасного конґресу огньогасцох, а участвовали и у знїманю спота за тоту манифестацию. Висши огньогасни официр коцурского ДОД Янош Надьфеї на Огньогасним балу достал и припознанє „Златни орден” за помоц у орґанизациї Конґресу.

– Мушим припознац же гоч я достал тото припознанє, воно заслуга цалого Огньогасного дружтва, бо зме шицки на даяки способ участвовали у орґанизациї Конґресу. Мило ми же и мойо огньогасци зоз Першого оддзелєня огньогасней єдники прешли шицки обуки зоз изолацийнима апаратами – визначел Янош Надьфеї. Окрем того, огньогасци на Конґресу мали обуку и за хаснованє найновших алатох за розвальованє превозкох после транспортних нєщесцох.

На отвераню першого Огньогасного конґресу участвовали шицки национални меншини котри жию на тих просторох, та медзи нїма и Руснаци. Секретарка КУД „Жатва” Мария Дудаш Фейса на Конґрес одведла Катарину Кулич и Алена Мученского, котри облєчени до руского народного облєчива за тоту нагоду присутним одшпивали писню на руским язику „Чия то заградка нєорана” и на своєродни способ прикрашели тот Конґрес. З. К.

ПОДЗЕКОВАНЄ СЛУЖБЕНЇКОМ ВЕРБАСКЕЙ ПОЛИЦИЙНЕЙ СТАНЇЦИ

ПРЕНАШЛИ 12 КИЛОГРАМИ НАРКОТИКОХ

У Општини Вербас прешлого тижня бул приєм за службенїкох Полицийней станїци Вербас, хтори нєдавно у єдней акциї запленєли 12 килограми марихуани. То найвекше количество опойних дроґох хтора найдзена и запленєна у општини Вербас, та предсидатель општини Милан Ґлушац окреме сцел подзековац службенїком Полицийней станїци.

– Таке количество дроґи нє зазначене у Вербаше коло двацец роки, а наздавам ше же у наступним периодзе вєдно змоцнїме борбу процив ширеня наркотикох у општини Вербас – визначел Ґлушац. Началнїк Полицийней станїци Вербас Владо Ґлодьович гварел же то резултат яки потераз нє мали и хтори завредзує увагу. Вон з тей нагоди подзековал полицийним службенїком хтори зоз свою систематичну роботу витворели таки резултати, алє и локалней самоуправи хтора препознава значносц тей акциї. А. М.

12. ОКТОБЕР 2018.

У СТАРИМ ВЕРБАШЕ

ПОШВЕЦЕНИ ШКОЛЯРСКИ ТАШКИ У старовербаскей парохиї Покрова Пресвятей Богородици, концом септембра пошвецени школярски ташки. До церкви пришло векше число дзецох, скоро 30, а медзи нїма було найвецей основношколского возросту, алє и стредньошколци, та и єден студент. Парох о. Алексий Гудак школярски ташки пошвецел после Служби Божей, и з тей нагоди гварел дзецом же би ше крашнє справовали, були добри школяре, и же би слухали своїх родичох и учительох. А. М.

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ

КОНКУРС ЗА МИТРОВО НАГРАДИ Општина Жабель и того року за означованє Дня општини на Митра, 8. новембра, додзелї награди, грамоти и припознаня назаслужнєйшим гражданом зоз Општини. Прето и того року мож предложиц успишних поєдинцох и колективи. За награди мож предложиц подприємства, установи и други орґанизациї чийо шедзиско на териториї Општини Жабель, гражданох и ґрупи гражданох котри робя, лєбо робели на териториї општини, котри походза з општини, або їх дїлованє вязане за општину, або даєдно место у општини. Буду додзелєни Митрова награда (плакета и пенєжна награда), Митрова грамота и Подзекованє (диплома). Скупштина Општини Жабель поволує институциї, ґрупи гражданох и поєдинцох, же би свойо предлоги з обгрунтованьом послали найпознєйше по пондзелок, 15. октобер до 15 годзин на писарнїцу у општини, або на адресу Николи Тесли 45, Жабель, зоз назначеньом – Комисиї за награди и припознаня Општини Жабель за 2018. рок. Остатнї пейц роки з наградами за Митра найнаградзованши Чурожанє и Жабельчанє, а вельо менєй Ґосподїнчанє и Дюрдьовчанє. Тоти два валали менши, алє и предклади за особи за награди з Ґосподїнцох и Дюрдьова сцигую у барз малим чишлє.

У прешлим року з Митрову плакету наградзени иСлавомир Тиркайла з Дюрдьова за посцигнути окремни резултати у обласци привреди, а Митрову грамоту за винїмково резултати у обласци уметносци Владимир Салонски зоз Ґосподїнцох. У 2016. року з Митрову грамоту у обласци уметносци наградзена членїца оркестри КУД „Тарас Шевченко”, солисткиня и дириґентка Ана Радишич з Дюрдьова, а у спортскей обласци з Подзекованьом наградзени Дюрдьовчань Стеван Сич. Пред трома роками з Подзекованьом наградзени Ґоран Салонски з Ґосподїнцох за добри резултати у польопривредней продукциї. С. С.

МЕДЗИНАРОДНИ ДЗЕНЬ СТАРИХ ОЗНАЧЕНИ И У ВЕРБАШЕ

15-РОЧНИ ЮВИЛЕЙ ҐЕРОНТОЛОҐИЙНОГО ЦЕНТРУ

У вербаским Ґеронтолоґийним центру на початку октобра преславени Медзинародни дзень старих и 15 роки од снованя тей установи. Значни ювилей означени з традицийно културно-уметнїцку програму у хторей участвовали хаснователє цо су там змесцени и талантовани госци. Того року хаснователє Иван Ґреґович и Миливоє Петрович присутних одведли до прешлосци и подзелєли з нїма горки и красни деталї свойого дзецинства. Креативни бок указали през рецитованє и шпиванє писньох хтори ище

Фото: Михаило Симич

8 РУСКЕ СЛОВО

як дзеци и леґинє давно научели. Школяре Основней школи „Петар Петрович Нєґош” рецитовали писнї хтори сами написали, а членїци вокално-инструменталней ґрупи под руководством учительки Радмили Сапун шпивали. Директорка Ґеронтолоґийного центру Вербас Радмила Мусич привитала учашнїкох програми и визначела главни плани дальшого розвою установи у предстояцим периодзе. Вона подзековала госцом Здруженя пензионерох општини Вербас и членїцом Општинскей ради Даниєли Илич и Йовани Вуйтович. Окрем того, у просторийох Клубу за стари и одроснути особи у Вербаше орґанизована нащива дзецох предшколского возросту у рамикох Дзецинского тижня. А. М.

У КОЦУРЕ

СЛУЖБА ЗА СТАРИХ И ХОРИХ

У коцурскей грекокатолїкей церкви Успения Пресвятей Богородици всоботу, 6. октобра, була Служба Божа за шицких старих и хорих. Служели капелан о. Данил Задрепко и о. Яков Кулич, а парохиянє приведли своїх ближнїх котри нє можу сами приходзиц до церкви. Пред Службу було споведанє и модлєнє пацеркох, а под час Служби парох о. Владислав Рац споведал шицких парохиянох котри чувствовали же за тим маю потребу. По законченю Служби Божей у церковней сали було духовне друженє за старих котре орґанизовала шестра Михаїла Воротняк. З оглдом же октобер урядово Медзинародни мешац старих и хорих, коцурски парохийни Каритас у сотруднїцтве зоз парохийним Каритасом Руского Керестура концом мешаца у своїх просторийох орґанизує друженє за старих. З. К.

12. ОКТОБЕР 2018.

mesta@ruskeslovo.com

У ДЮРДЬОВЕ

СПОЗА БЕЗПЛАТНИХ УСЛУГОХ – КРАДЗА Вше частейше мож чуц же ше окрада квартелї и обисца, як тоти цо у нїх нїхто нє жиє, так и тоти у котрих биваю старши. Окреме на валалох часто мож стретнуц особи котри предаваю рижни продукти, а медзи нїма и тоти цо сцу войсц нука, наприклад, указац вам цо маю на предай

З

кадзи пошла – гварела Ганча Ковач. Пошвидко поволала сушеду до котрей пошла тота, нїби медицинска ше стра, та єй сушеда гварела же ю нє прияла, алє же видзела же ю вонка, у напряме ґу Шайкашу, причекла єдна особа.

– Анї сом нє подумала же ше враца до моєй мацери, алє сом ю пошла обисц и мала сом цо видзиц. Поволали зме полицию и вони направели записнїк – гварела Ганча.

оз Полицийней установи Нови Сад надпоминаю же треба буц барз осторожни зоз нєпознатима людзми у блїзших контактох, а то пошведочели и Мария Балїнт и єй дзвивка Ганча Ковач зоз Дюрдьова. Концом септембра, на главней улїци у Дюрдьове, єдна женска особа, коло трицец рокох, з чарнима длугшима власами, понукала безплатни медицински услуги. Представела ше як медицинска ше стра котру по слали з ново садского шпиталю до жабелькей општини, котра нїби худобна, и нє може шицким пациєнтом дац найпотребнєйпи медицински услуги. МАЮ ДОБРИ МАРКЕТИНҐ КЕД ШЕ ПРЕДСТАВЯЮ

УПАРТИ СУ, ЛЮБЕЗНИ, АЛЄ И СТРАШA

– Вше сом замкнута, нє отверам нєпознатим и осторожна сом ґу шицким котрих нє познам, алє того дня ше случело цошка цо сом нє могла анї подумац – виприповедала Мария Балїнт. – З дзивку Ганчу сом шедзела у кухнї. У єдней хвильки наишла млада особа, потолковала нам же хто ю по слал и же понука основни медицински услуги. И нательо була упарта и допита же сом єй дала же би ми вимерала прицисок и вимасирала шию и плєца – гварела Мария котра ма 88 роки, алє цали час нє мала довириє до тей особи. Таку пребарз упарту вец до свойого обисца одведла и Ганча Ковачова.

– Вимерала ми прицисок и вимасирала ме. Нє верела сом єй, а окреме, кельо ше розумим до основних медицинских апаратох, чудне ми було же масажер хрибта мера и прицисок, алє твердзела же так роби. Випитовала велї приватни ствари котри би ю нє требали интере совац, як и з ким жиєм, кого єст дома. Вец ми шицко було ясне, швидко сом ю випровадзела и мерковала

Треба мерковац кед дахто ходзи по валалє и обисцох и понука свойо услуги

12. ОКТОБЕР 2018.

Тота, цо ше представела як меди-

Док андю Марию масирала єдна особа цинска ше стра, врацела ше до андї друга вошла до хижи и крадла

Балїнтовей и начишльовала велї вигодно сци, медицински услуги и третмани котри дава єй установа и же би ю могли так нащивйовац поряднє. Часто хасновала мена хоротох и чежки здравствени ситуациї од котрих ше боя шицки, та так страшела и андю Балїнтову.

– Гварела вона мнє же ше враци, алє то дзивка Ганча нє чула, а я нє знала же нє чула. Кед ше врацела, ознова ме масирала же би установела и потвредзела якиш резултати котри „видзела” з першу масажу. Док ме масирала гварела ми лєм най бешедуєм. Здогадуєм ше же мала длуги нохци. У єдней хвильки сом чула дзвери, алє ми гварела же ше нїч нє чуло. Алє, кед сом станула, видзела сом отворени дзвери и попреврацане, а док сом ше обрацела, анї тей цо ме масирала нє було – виприповедала Мария Балїнтова. Тоти цо сцу дакого покраднуц, добре убавени и намагаю ше роздвоїц людзох же би остали сами дома. З допису з Министерства нукашнїх дїлох дирекциї полициї, Полицийней управи Нови Сад нам гварене же робя на розшвицованю шицких околно сцох и пренаходзеню осумнїченого за виновне дїло чежкей крадзи од 25. септембра. Наведзене же су упознати зоз приповедку и же полиция совитує гражданом же би ше були барз осторожни у ситуацийох кед нєпозната особа жада войсц до їх обисца, дацо предац або дац даяку услугу. Алє и же, кед мож, треба превериц чи их наисце по слала институция, або подпиємство на котре ше поволую, або глєдац идентификацийну документацию котра то потвердзує. Иншак их нє треба пущац до обисца, а о тим треба обвисциц найблїшу полицийну станїцу.■ С. Саламун

РУСКЕ СЛОВО 9

ЕКОНОМИЯ ЗОЗ ПОЛЬОПРИВРЕДНЕЙ ФАХОВЕЙ СЛУЖБИ НОВИ САД

ЖИТО БИ ЗАШАЦ ЦО СКОРЕЙ

Пише: Мартица ТАМАШ

Жито треба зашац у оптималним периодзе, по 25. октобер. Пред шатву треба поробиц анализу жеми, хтора укаже кельо гною треба унєсц до жеми под жито

БЕЗПЛАТНА АНАЛИЗА И У ОПШТИНИ ВЕРБАС Польопривредна фахова служба (ПФС) Вербас, у сотруднїцтве з Оддзелєньом за польопривреду Општинскей управи Вербас безплатно контролує плодносц обрабяцей польопривредней жеми, як єдну з мирох Програми потримовки руралного розвою на териториї општини Вербас. Жем на анализу можу принєсц шицки польопривреднїки хтори маю реґистроване польопривредне ґаздовство на териториї општини Вербас. Информациї мож достац на телефон ПФС Вербас 021/705-421, або у Оддзелєню за польопривреду Општинскей управи Вербас 064/8053115.

П

ольопривредна фахова служба (ПФС) Нови Сад закрива територию дзевец општинох Южнобачкого округу, од Тителю на Востоку по општину Бач на Заходу и два општини на сримским боку: Сримски Карловци и Беочин. Закрива поверхносц од 205 000 гектари польопривредней жеми, на хторих звичайно землєдїлска и заградкарска продукция. Попри совитодавней служби, ПФС Нови Сад ма и лабораторию, хтора окончує хемийни анализи жеми. Совитодавец за землєдїлство и заградкарство, дипл. инґ. Татомир Срдянов, гвари же на польопривредних поверхносцох доминую кукурица и соя, а жито, цукрова цвикла и слунечнїк заступени у меншей мири. Остатнїх рокох звекшани поверхносци под овоцнїками, а у прешлим року звекшани поверхносци под олєйову цвиклочку. ТОГО РОКУ ШИЦКО ДОБРЕ ЗРОДЗЕЛО

– У одношеню на прешли рок, у тим 2018. року урожаї шицких польопривредних културох вельо векши. Урожай жита бул коло 5 тони, слунечнїку коло 2,9 тони, сої коло 3,5 тони по гектаре. Кукурица знята зоз 90 одсто поверхносцох и по информацийох зоз хторима розполагаме, штреднї урожай кукурици у околїску Нового Саду коло 9 тони по гектаре, а то винїмково резултати. Татомир Срдянов

10 РУСКЕ СЛОВО

Тераз маме ситуацию же пре векши урожай менша одкупна цена тогорочней сухей кукурици и вона ше руша коло 13,8 по 14 динари. Найвекше число продуковательох маю проблеми зоз прешлого 2017. року, кед ше пре укладанє до польопривреди задлужели. Вони ше прейґ роби „закрию”, бо того року шицко добре зродзело, алє чежко станю на ноги пре длуства хтори им остали пре прешлорочну сушу. Шицко то вплївує и на тераз актуалну шатву жита – гутори Татомир Срдянов. Одкупна цена жита под час жатви була 16,5 динари и продукователє нє були з ню задовольни. Заш лєм, и тей єшенї ше жито зашеє приблїжно на истих поверхно сцох, як и предходних рокох, а нагадує ше же го будзе и до 10 одсто вецей. Зоз продукцию жита ришує ше вецей значни фактори у польопривреди: плодоряд (зменьованє польопривредних културох на истей поверхно сци), очисци ше жем од коровча, а окреме од дзивого цирку, продукователє так начас обезпеча пенєжи за аренду. Срдянов толкує же вигодна хвиля допринєсла же того року жатва, и знїманє шицких урожайох, почала два тижнї скорей як прешлиих рокох. Практично, слунечнїк з польох зняти по конєц септембра, соя знята початком октобра, цаганє цвикли у цеку, так же до половки оптималного термина буду ошлєбодзени поверхно сци за шатву жита.

– Очежуюца околносц же од конца авґуста почал єден длуги сушни период хтори тирва, и прето буду чежши условия за рихтанє жеми за єшеньску шатву. То ше уж 12. ОКТОБЕР 2018.

ekonomija@ruskeslovo.com

указало на шатви олєйовей цвикочки, хтора пожнї, а и тота цо зашата чежко и нєвиєдначено сходзи. Красна єшень того року олєгчала знїманє урожаю, алє очежала пририхтовнє жеми за шатву жита и ярцу. Найчежше за жито порихтац жем на хторей була кукурица, пре барз моцну кукуричанку, прето ше годно случиц же ю даєдни польопривреднїки буду палїц, гоч палєнє сцернянки и копачох забранєнє. ЖЕМ ПОГНОЇЦ И ВИБРАЦ ДОБРЕ ШАЦЕ – Оптимални период за шатву жита почал 5. октобра и тирва по 25. октобер. Совит же би ше жито зашало цо скорей, бо ше годно случиц же ше попада и вец лєпше же би зарно було у жеми, як у меху. Жем за жито треба погноїц на основи резултатох аґротехнїчней НПК анализи жеми за применьованє основного гною. Анализа жеми у польопривреди, як и анализа креви при чловекови. Нє треба гноїц напамят, гноєнє напамят, то руцанє пенєжу! НПК анализа жеми обовязна и по Закону, и то од Титового часу. И тераз у закону пише же ґаздовства хтори нє оконча НПК анализу достаню пасивни статус, алє то ше нє применює. Циль тей мири очувац жем, економично хасновац ресурси и плановац продукцию минералного гною. Кед продукователь сце мац добри урожай жита, жем треба погноїц зоз 20 килами чистого азоту на тону урожаю. То значи же кед сцеме урожай од 7,8 або 9 тони, яки зме мали тих рокох, треба 200 кили чистого азоту по гектаре. Кельо ше то финансийно виплаци, о тим буду штудирац продукователє. Тогорочна шатва, рахуюци тогорочну цену дизелу и гною, у старту будзе драгша за 15 до 20 одсто. Цена горива у одношеню на прешли рок векша вецей як 20 одсто, а гной од 15 по 20 одсто драгши у одношеню на исти период прешлого року. На тарґовищу у нашей жеми єст велї домашнї и иножемни сорти жита и продукователє можу сами виберац цо буду шац. Преверени домашнї сорти продукователя Института „НС семе”: старши „Звездана”, „Симонида”, „Победа” и новши „Ирина”, „Мила” и вельке число нових шацох иножемних продуковательох як цо „КWS”, „Limagrain” и „Caussade” и други. Як и при шицких других рошїнох, и при житу квалитет и урожай у процивним одношеню. Кед урожай векши, вец квалитет подлєйши. Треба ше намагац продуковац висококвалитетни сорти за пекарску индустрию. Алє, покля ше нє уведзе одкуп и виплацовенє жита по квалитетних ґрупох, людзе буду шац гевти сорти хтори найвецей зродза. Кед 12. ОКТОБЕР 2018.

би була розлика у одкупней цени, мушело би ше зарно окреме маґазиновац, алє нє маю шицки таку можлївосц. Того року, медзитим, актуална приповедка о квалитету жита и вимаганю увожнїкох од Министерства польопривреди най допущи увоз жита, зоз хторим ше злєпша квалитет муки за пекарЄлена Кнежевич Томич ску индустрию, прето же пре длуги период жатви и части дижджи, зарно жита намокло и почало ключкац – толкує Срдянов. АНАЛИЗА ЖЕМИ ПРОДУКОВАТЕЛЄ НАЙ ЗРОБЯ ТОТО ЦО ОД НЇХ ЗАВИШИ Польопривредни продукователє ище вше завжати зоз знїманьом єшеньских урожайох, а по наявох тарґовцох и компанийох хтори продукую шаца, вихози же ше зоз житом зашеє вельки поверхносци. Треба очековац же у Сербиї зоз житом будзе зашате медзи 500 000 и 600 000 гектари, а на подручу Польопривредней фаховей служби Нови Сад, жито будзе зашате на 30 000 до 50 000 гектари.

– Єдно мале число продуковательох ма механїзацию за директну шатву жита. З таку машину ше жито може шац на поверхносци зоз хторей знята соя. Машина лєм попаре шорик и до ньго пуща шаце. Алє ше нє може шац там дзе предурожай була кукурица, бо того року копачи моцни. Мож применїц и редукованї шатву, тарчованє, бо жем барз суха, а оранє будзе барз чежко исц. Даєдни чекаю же би спаднул дуждж. У шицких случайох, после шатви обовязно зашату поверхносц пороляц (пошулькац). Так ше посцигнє лєпши контакт зарна зоз жему и швидше и виєдначене сходзенє. На продуковательох же би направели оптимални условия за продукованє жита, погноя же виберу деклароване шаце жита и на час зашею, а на хвилю нє годни вплївовац. Ярец ше шеє лєм за познатих купцох, пиварски за пиварнї и сладарнї, зоз задатим сортиментом и продукция реґулована з контрактами. На подручу ПФС Нови Сад 3 до 3,5 тисячи гектари. После шатви, кед жито зидзе, провадзи ше чи го нє нападнул шулькар (bauljar) и чи єст глодари. Потим у фебруару, у зависносци чи єст шнїгу, окончи ше анализа жеми по Нмин методи и вона укаже з кельо азотного гною треба прикармиц жито. Кед єшень будзе барз цепла, єст можлївосц же ше на рошлїнох цо зишли зявя уши и вец тоти парцели треба попирскац з инсектицидом.■

БЕЗПЛАТНА ЗА ПОДРУЧЕ НОВОГО САДУ Контрола плодносци жеми основа польопривредней продукциї. У Лабораториї за хемийни випитованя ПФС Нови Сад анализує ше жем на присуство калциюм карбонату, орґанскей материї гумусу и лєгко доступних фосфору и калиюму. Анализа ше роби за глїбину до 30 цм, людзе углавним приноша жем за анализу. Резултати готови за 5 днї, а попри резултатох анализи жеми, достава ше и препорученє за гноєнє жеми за наиходзци 4 роки. Лаборатория ПФС Нови Сад окончує безплатни анализи жеми за продуковательох на подручу городу Нового Саду и то за катастерски општини: Будисаву, Ветерник, Руменка, Ченей, Кач, Беґеч, Ковиль, Буковац, Сримска Каменїца и Петроварадин.

– Анализи безплатни по 15. децембер, а плаценє реґуловане прейґ проєкта хтори финансує Город Нови Сад – гутори Мр Єлена Кнежевич Томич, руководителька Лабораториї ПФС Нови Сад. Заинтересовани за анализу жеми можу ше явиц на телефонске число Польопривредней фаховей служби Нови Сад 021 4780-220.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ МАНИФЕСТАЦИЯ „ДОМАШНЇ ШПАЙЗ” У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ДОМАШНЄ, ЗАШ ЛЄМ И НАЙЛЄПШЕ „Домашнї шпайз” манифестация зоз седемрочну традицию у Руским Керестуре з рока на рок вше баржей препозната, орґанизаторе нє фокусирани на масовносц, алє на квалитет и на очуванє першобутней идеї з котру є розпочата − понукнуц праву домашню жимнїцу

У

модерних, новших часох кед превозид зени стереотип же жени нє ме сто лєм при шпоргету, потребу за предаваньом домашнєй жимнїци препознали жени зоз Здруженя женох „Байка” котри уж седми рок за шором орґанизую спомнуту манифе стацию у центру валала, а було роки кед ю орґанизовали и по даскельо соботи єдну за другу, праве прето же людзе заинтере совани за таки продукти. ПОНУКНУЦЕ ЗДРАВЕЙ ПОЖИВИ Жимнїца котру вони пририхтаю за предай наисце така квалитетна як дома, шицко пририхтую по рецептох як цо рихтали од вше у своїх обисцох, та так мож потвердзиц же вшелїяк квалитет нє мож поровнац з продуктами котри ше находза у предавальньох. З того мож заключиц же и цени вигодни. Мотивовани зоз любову ґу ручним роботом, членїцом „Байки” и тота активносц представя вельке задовольство. − То цошка цо жени наших ґенерацийох и члени нашого Здруженя робя дома, та чом и нє предац дацо кед мож. Муштериї рижнородни, алє заш лєм мож видвоїц одредзени ґенерациї, то найчастейше млади и праве побрани, и тоти найстарши котрим уж чежко рихтац жимнїцу, лєбо ше им нє сце бо су сами, а зажадали ше домашнього продукту − гварела предсидателька „Байки” Славица Катона. По єй словох, цени нє вельки, з оглядом на тото же продукти чий квалитет виєдначени зоз здравима продуктами. ГОСЦИ И ЗОЗ РУМЕНКИ Нащивителє манифе стациї мали нагоду обисц штанд „Байки”, штанди зоз кашастима и природнима соками фамелийох Рац и Югас, Михайло Фейди зоз своїм айваром, як и го сцуюци штанди двох женох зоз Руменки котри уж були присутни на „Кере стурским сайме” и на „Дньох кере стурскей паприґи”, а чийо понуканє одступа од класичней жимнїци. Продукти котри вони понукали на скорейших манифе стацийох у валалє були релативно швидко розпредати, а то причина прецо виражели жаданє участвовац и на тим збуваню.

12 РУСКЕ СЛОВО

− Були зме и на „Паприґарияди”, обидва зме з Руменки и вше дзечнє приходзиме до Руского Керестура. Понукаме маджуни, дунчики рижнородного сладкого з еґзотичнима смаками, ликери, домашнї груби колачи и други дробни колачи. Найвекше интересованє купцох за колачи, а зависно од места и манифестациї предава ше и други продукти. Можебуц же 500 динари за айвар випатра купцом вельо, алє ми котри го направиме знаме же то цалком реалне. Так мож препознац купца котри го дакеди правел дома, тот котри ше нє поносує на цену и котри ше аж и озве же то мало − потолковала Даворка Вулетич з Руменки. Як визначела Катонова, циль тей манифестациї же би затримала свою початну форму, понукац квалитетни домашнї продукти, без потреби преширйованя и омасовйованя, понеже понуканє препознате з боку нащивительох. Кед будзе нагоди, „Домашнї шпайз” будзе орґанизовани ище раз того року, алє вшелїяк же то обовязка котра нє мала за жени зоз спомнутей орґанизациї.■ М. Джуджар 12. ОКТОБЕР 2018.

ekonomija@ruskeslovo.com

НАШО ПРИВРЕДНЇКИ НА „ЛОРИСТУ”

ПРОДУКТИ ПРАВЕНИ ПО СТАРИХ РЕЦЕПТОХ На 51. Медзинародним сайме лова и риболова ЛОРИСТ у Мастер гали на Новосадским сайме медзи викладачами хтори афирмую Ґастро и етно туризем участвовала и СМКЗР „Дачо” зоз Коцура, Сакачовей фамелиї

У

рамикох 51. Медзинародного сайму лова и риболова ЛОРИСТ, хтори бул отримани од 4. по 7. октобер у Новим Садзе, отримани и сайми туризма, еколоґиї и спорта. Акцент Медзинародного сайма туризма бул на Дунайским реґиону, хтори характеризує рижнородна и комплексна култура, релиґия, историйне нашлїдство, и тарґовище заєднїцох и державох. Концепт Сайма рецептивного туризма ма у центре уваги туристу за хторого ше креирує понуканє хторе ма сучасни мотиви, очекованя и искуства. На тогорочним сайме у Мастер хали на Новосадским сайме медзи викладачами хтори афирмую Ґастро и етно туризем участвовала и СМКЗР „Дачо” зоз Коцура, Сакачовей фамелиї Сакач. О продуктох хтори понукаю у месарнї Драґана и Данил Сакач гваря же шицки продукти маю длугу традицию и же шицко правя по старих рецептох, хтори нашлїдзели од дїда. Мали и вецей рижни понукнуца за векшу продукцию, алє вони нє сцу трациц квалитет своїх продуктох.

– Тото цо направиме муши одстац же би дозрело, и же би ше го могло положиц на стол. Муши прейсц єден одредзени час. Пре таки процес продукованя нашо продукти нє мож правиц на швидко и на велько. У наших єдлох нєт адитиви, сої, конзерванси и рижни други додатки яки ше хаснує у индустриї. Ми нє критикуєме индустрийни продукти, алє ми затримали продукцию на стари, традицийни способ, так як ше то робело дакеди, кед ище дїдо робел, прето анї нє можеме барз вельо випродуковац – гвари Драґана. И гоч Сакачова месарня у Коцуре позната уж вецей ґенерациї, нє лєм Коцурцом, алє и на ширшим просторе, тераз першираз викладали на сайме.

12. ОКТОБЕР 2018.

– На ЛОРИСТУ зме тераз першираз. Нє участвовали зме потераз. Дотераз зме нашо продукти викладали на Польопривреним сайме у маю у Новим Садзе, вец зме влєце участвовали на „Ноцним базару” на Рибовим пияцу у Новим Садзе, у септембре зме були на Туристично-ґастрономскей манифестациї „Ґастро Срим” у Старей Пазови, а одволали зме ше и на поволанку беоґрадского городоначалнїка, та зме участвовали и на Фестивалу сербскей кухнї на Калемеґдану у Беоґрадзе – гвари Драґана. Сакачово ше цеша зоз саламу, яку Данил научел правиц по рецепту хтори му остал од дїда.

– Маме єдну саламу, скорей ю у валалє волали коцурска, а ми ю воламе краковска салама, прето же ю правиме по дїдовим рецепту, хтори вон раз давно принєсол зоз Кракова. Здабе кус на новосадску саламу, алє ма смак як нашо продукти. Єст у нєй и кус цеску, и друге цо ше кладзе до салами и курена є, алє тото цо важне же є з меса – цеши ше Драґана. Данил нє жадал вельо бешедовац, тоту часц препущел Драґани, хтора ше нє однїма од анї єдней роботи и гоч робота у месарнї нє лєгка.

– Кельо анґажовани Данил, тельо и я. Обидвойо вєдно робиме. Нам то фамелийна робота. Дзивка нам помага кельо може, бо вона ма и други обовязки, а син ше, боме, лапа до роботи и вериме же предлужи тото цо и ми нашлїдзели и предлужели – закончує Драґана. Сакачово тримаю дутян у Коцуре, а продукти зоз їх месарнї єст и на Лиманским пияцу у Новим Садзе, дзе маю и порядних купцох. Гваря же их нєсподзивало як ше людзом за кратки чац попачели їх продукти. ■ В. Вуячич

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ПРОДУКЦИЯ ПАПРИҐИ И ЦИБУЛЇ У ҐОСПОДЇНЦОХ

ЦЕНА НАДОПОЛНЄЛА НЄДОСТАТОК

Пише: Сандра САЛАМУН

НАДНЇЧАРОХ НЄТ ДОСЦ У Ґосподїнцох, валалу котри познати по продукциї желєняви, у сезони треба вельо наднїчарох, а капцитети задоволюю наднїчаре зоз Банату. Пред сезону до валалу кажди дзень приду голєм пейц автобуси, а у сезони их єст и вецей як петнац, котри розподзелєни по вецей ґаздовствох. Оберанє паприґи и зберанє цибулї плацене по 200 динари, а кладзенє до мехох, гонєнє трактора и други одвичательнєйши роботи ше плаци коло 250 динари на годзину.

14 РУСКЕ СЛОВО

У Ґосподїнцох єст три ґаздовства котри на велько садза желєняву и коло двацец ґаздовства котри ю маю на поверхносци до дзешец ланци. Медзи нїма и Бранислав Хромиш котри пред пейцома роками звекшал свойо обoвязки у хотаре, та попри житаркох почал садзиц цибулю и паприґу, а пред трома роками и пасулю. Тогорочни урожай зменшани, алє Бранислав зоз цену задовольни

Л

юбов ґу роботи на полю Бранислав нашлїдзел од дїда и одлучел рушиц по його крочайох, гоч ма свою стаємну роботу. Пред даскельома роками ше оженєл, так же ма мотив робиц два роботи, а у шицким му найвецей помагаю оцец и мац.

– Пасуля добре зродзела, обидва роки, алє з нєй нє було економского хасну. Мали зме два и пол тони на кущик вецей од гектара, односно двох ланцох. Предавал сом ю по дзеведзешат динари, а у дутянох була тристо. Гоч пасуля може стац два роки, купцох чежко найсц, так же ше муши чекац на заробок. Найчастейше зме предавали до дутяну по двацец-трицец кили, алє то нє робота – гварел Бранислав. Од оца ма найвекшу потримовку, алє и вон заняти, та им одвитова ло ховац пасулю коло котрей нє треба вельо робиц, алє, нажа ль, з нєй нє могло вицагнуц даяки заробок. Прето ме сто пасулї поча ли сад зиц паприґу коло котрей було вецей роботи, алє нє побановал. З продукцию цибулї су задовольни од першого року, маю добри урожай, гоч цена варира з рока на рок. До нїх приходза велї стаємни купци з Войводини и Сербиї, як и з Нового Пазару котри понукаю найлєпшу цену.

– Тот рок барз добри, купци нам нєпреривно глєдаю паприґу, а цена добра проблем же єй нєт вельо. Того року желєнява ґенерално подруцела, гоч на щесце, цени углавним добри, окреме цибулї и паприґи. Од початку садзим два файти цибулї, чарну и лилову. Того року зме мали трицец тони по ланцу, а просеково, потераз вше було коло штерацец тони. Прешлого року була 15 динари, а того є 30 динари з тим же лилова драгша од 5 до 7 динари, та и вецей, та ше нєдостаток надополнї – гварел Бранислав.

Цибулю винял пред мешацом, спаковал и одложел, а векшину предал. Хороти на нєй нє було, бо ю поряднє защицовал. ШИЦОК УРОЖАЙ ШЕ ПРЕДА Хромишово мали и червеней паприґи „Слонове ухо”, а того року першираз и пол ланца жовтей бабури. Прешлого року предавали по 40-45 динари, а того року по 70 - 80 за першу класу. Медзитим, прешлого року було 20 тони по ланцу, а того року будзе коло 5-6 тони. У Ґосподїнцох ше тим котри мали вельку паприґу удало попредац по 80 та и 100 динари.

– Хвиля нє була вигодна за тогорочни урожай, бо кед нє требало падало вельо дижджу, а кед го требало, вец було барз цепло. Єдноствно, нє мала условия же би ше розвивала. Цибулю найлєпше посадзиц цо скорей, аж и концом фебруара, теди є одпорнєйша и вецей зродзи. Ми ю посадзели штредком априла, алє нам ше удало мац и 12. ОКТОБЕР 2018.

ekonomija@ruskeslovo.com

ЗА ДРУҐА ПОМАГА СВОЇМ ПОЛЬОПРИВРЕДНЇКОМ

квалитет, и квантитет – гварел Бранислав. Паприґа мала хороти бактериозу и вирозу, а гевти котри були баржей залапени ше сушели, требало поряднє допатрац и було чежко застановиц шицких чкодлївцох, гоч ше, заш лєм, могло ублажиц їх розвиванє. Концом юния и початком юлия у їх хотаре за кратки час спадло коло шейдзешат-седемд зешат литри дижджу и шицки продукователє паприґи мали проблем. Бранислав нашенє червеней паприґи купел у Руским Керестуре, а жовту посадзел гибрид и вона ма вельо вецей роду. Ище вше єст тей цо дозрева та ю годзен оберац до векшого мразу. Концом прешлого тижня закончели оберанє червеней, а того тижня планує закончиц оберанє другей и трецей класи желєней паприґи котру предава до фабрики у Бачким Ґрадишту за индустрийни преробок. За ню до става 29 динари, док прешлого року була 27 динари. НЄТ ВЕЛЬО ПАПРИҐИ ПОД ФОЛИЮ Як и векшина Ґосподїнчанох и Хромишово ше опредзелєли посадзиц цибулю и паприґу на класични способ.

– Так єдноставнєйше, єст менєй роботи, алє вельки проблем може буц кед ше посадзи на брудну жем, бо зоз константним залїваньом паприґи рошнє и трава. Вец вельки трошок наднїчаре, бо ше помали 12. ОКТОБЕР 2018.

плєє, а єден дзень искусни наднїчар може виплєц углавним єден або два шори по длужини, коло штиристо метери. Вельо менєй людзе ше одлучую садзиц под фолию, гоч така паприґа квалитетнєша, єст вецей роботи, та з тим драгша и продукция, а указало ше же у директней шатви єст вецей урожаю – толкує Бранислав. Того року под паприґу и цибулю мал по три ланци, а продукция желєняви вимага вельки укладаня од коло два-три тисячи евра по ланцу, а же би мал цо уложиц муши продуковац и житарки. Наш собешеднїк планує и далєй садзиц желєняву, а найволєл би звекшац продукцию бо му ше пачи робиц на полю и ма стаємних купцох з довирийом. Но, свидоми же у Сербиї нє мож швидко напредовац и жиц з єдней плаци.

– Сцел бим помали, алє сиґурно напредовац, а найволєл бим кед би ми робота зоз желєняву була основна и єдина робота. Алє, то час укаже, а я ше будзем трудзиц же би було так – гварел Бранислав.■

Бранислав Хромишов член Землєдїлскей задруґи Ґосподїнци. Вони сотрудзую у шицкей його продукциї, а на шицок репроматериял котри од нїх достава гвари же барз мала камата. После придаваня продуктох з поля одбиваю му пожичене и вше су коректни, а цени вше тарґовищни. Интересантне же о одлукох у Задруґи одлучує Скупштина у котрей польопривреднїки з валалу, вони вибераю и членох Управного одбору и Надпатраюци орґани. У Задруґи маю заняту защитарку, котра членом дава безплатни совити.

– Гоч продуковательом желяняви лєпше кед сушни рок, бо туньше гориво як пестициди, влонї ше желєняву мушело барз часто допатрац и зоз барз драгима препаратами же би ше отримала. Медзитим, цена була барз подла. Таки стан зме финансийно лєгчєйше поднєсли нашей Здаруґи котра нам пролонґовала длуство за репроматериял.

РУСКЕ СЛОВО 15

МОЗАЇК РОЗГВАРКА ЗОЗ САШОМ ПАЛЄНКАШОМ О НОВИМ АЛБУМЕ „ОЗНОВА”

ТРАДИЦИЙНИ ШПИВАНКИ ЗА НОВУ ПУБЛИКУ „Червена ружа трояка”, „Фуяра, фуяра”, „Ишло дзивче по воду” и „Кед голубица лєцела” лєм даєдни з руских народних шпиванкох хтори ше нашли на новим музичним албуме „Ознова” Сашу Палєнкаша з Руского Керестура, хтори обявени на интернету штредком септембра. Пише: Мая ЗАЗУЛЯК ГАРДИ

О

д дзешец шпиванкох на албуме „Ознова”, седем то познати руски народни композициї, обробени на сучасни способ, а други, як Сашо толкує, шпиванки хтори зажили у народзе, лєбо тераз зажию.

– Нє паметам як сом пришол на идею же бим направел таки албум, алє вшелїяк же ше то уж роками дзешка „круцело”, з оглядом же зме ище ’97-ого року обробели „Керестурски штири дзвони”. Вироятнє то було дзешка у подсвидомосци, а вец ше репертоар викристализовал кед нас волали грац до Шиду. Теди зме зоз Николину Шаричову порихтали шпиванки, хтори виберани буквално так же шицко цо нам природно, з першого пошло, тото було на репертоару. До конца випадло же скоро исти тоти шпиванки хтори зме там грали, закончели и на тим албуме – толкує Сашо.

ПЛАНИ ВЕЛЬО, А ЧАСУ МАЛО Тот, пияти по шоре самостойни Палєнкашов албум, наставал коло два роки, а при виборе шпиванкох Сашо ишол по лоґики же би то були композициї хтори вон позна и хтори ше му пача.

– На таки способ ше на списку нашли вецей як 20 шпиванки, алє мал сом часу за тоти дзешец шпиванки хтори на албуме и хтори ми и найшвидше пошли. Нє шицки су

16 РУСКЕ СЛОВО

народни, та кед сцем буц прецизнєйши, толкуєм же на албуме народни шпиванки и шпиванки хтори зажили у народзе, лєбо зажию тераз, после обявйованя албума. Єст шпиванки хтори у ориґиналу забавного духу, а єдна и метал. Пробовал сом затримац ориґиналну вокалну мелодию, а инструментално зняте так як ми природно звучало, най повем, „у моїм фазону” – гвари вон и додава же раз планує зняц и остаток шпиванкох хтори ше нашли на його списку.

– Увидзим кеди то будзе, чи такой, чи о рок–два, бо сом и тот албум длугши час пририхтовал. З другого боку, мам досц знято, з ґитарским жарґоном поведзено, рифи за нови авторски шпиванки, алє тиж так и шпиванки хтори постоя оддавна, грало ше их на перших „Дньовкох”, „ФАМУС”-ох, а нїґда су нє зняти. Векшина су по анґлийски и любел бим раз шеднуц, зняц их, мац документовано у архиви. Увидзим

цо перше придзе на шор, бо плани вельо, а часу мало – припознава наш кантавтор.

ВИГЛЄДОВАЛ З РИЖНИХ ЖРИДЛОХ О народних шпиванкох хтори обробел, Сашо перше виглєдовал у даскелїх кнїжкох, од старших и на интернету, а тоти толкованя тераз обявює на своїм Фейсбук боку – „Saša Paljenkaš – music”.

– Найвецей сом понаходзел у кнїжки „Наша писня” и найбаржей ше поволуєм на ню, прето же вона найпознатша на тих просторох. Тиж так, до мнє дошла єдна кнїжка зоз южного Земплину, дзе сом нашол коло сто и дацо писнї, лєбо стихи хтори подобни шпиванком хтори ми ту шпиваме. Дацо сом чул и од старших. О каждей шпиванки пробуєм дац на Фейсбук даяки цитат з кнїжкох и подобне – гвари Сашо.

12. ОКТОБЕР 2018.

mozajik@ruskeslovo.com

sasapaljenkas.bandcamp.com/album/oznova

ДИҐИТАЛНО И НА ЖИВО Албум „Ознова” мож послухац на сайту sasapaljenkas.bandcamp.com/album/oznova, як и други Палєнкашово албуми и синґли, а годно их чуц и у Заводзе за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе 28. октобра, дзе попри нових композицийох Сашо представи и инструмент фуяру. СОЛО ДИСКОҐРАФИЯ • Страсци (2009. рок) • „B4BILON” (2014. рок) • „Метрополис” (2015. рок) • „Looped” (2016. рок) • „Ознова” (2018. рок)

Шпиванку „Керестурски штири дзвони” Палєнкаш уж треци раз обробел, а гвари же приповедка тей, пиятей писнї з албума „Ознова”, найлєпше описана у кнїжки Ирини Гарди Ковачевич „Нєбо над Керестуром”, у приповедки „Дзвонїца”. На своїм Фейсбуку, Сашо наводзи и же то приповедка хтора асоцирує на судьбу Ромеа и Юлиї, алє зоз нагадованьом щешлївого законченя. У кнїжки „Наша писня” потолковане же вона припада сримско-бачким ориґиналом, односно писньом хтори настали по приселєню до Руского Керестура, а мелодию записал М. Ковач.

– Инструменти хтори хасновани на албуме то буґни, бас-ґитара, ґитара, фуяра и даєдни удерни инструменти. Знїмани є у хижних условийох и можебуц и у найхудобнєйших яки сом потераз мал. Шицко сом робел сам, бо ше ми пре одредзени приватни обставини нє удало иншак, а були иншаки плани коло провадзацих вокалох и коло даєдних инструментох – визначує тот музичар, 12. ОКТОБЕР 2018.

хтори ма за собу уж барз вельо наступи, албуми и синґли.

ОД „ЗГНЇТИХ БОБАЛЬКОХ” ПО КАНТАВТОРСТВО Нєзаобиходни Сашов „реквизит” на наступох то ґитара, по хторей є и препознатлїви, а почал на нєй грац ище як дзецко. Свою музичну „кариєру” започал зоз бендом „Згнїти бобальки”, бул член и даскелїх бендох хтори грали народну музику, у ґимназиялских ґрупох, а пред тим як почал твориц як кантавтор, длугши час бул член и бенду „Paradox”.

– Перши албум на хторим сом грал, а бул сом и коавтор даскелїх шпиванкох, зняти зоз бендом „Згнїти бобальки”, даґдзе ’95-ого року, кед зме були основна школа. Розлики у моїх самостойних албумох єст, бо сом з каждим научел дацо нове, перше зоз власного искуства, алє и од других, наприклад, у даскелїх студийох дзе зме скорей знїмали, зоз даяких документарцох познатих бендох, а и на Ютюбу єст барз вельо туторияли о авдио продукциї, дзе сом преглїбел свойо знанє – толкує Сашо и визначує же ше од албума до албума меняли и технїчни условия, алє и його смаки.

– Нє можем видвоїц анї єдну шпиванку з нового албума, бо ми якошик кажда з нїх у єдней хвильки була, най повем, гит. Цо ше дотика моїх албумох, пре цошка бим видвоєл албум „Страсци” а, наприклад, и на турнейох на тоти шпиванки публика найбаржей реаґує – додава на концу Сашо, найпродуктивнєйши руски музичар остатнї роки. ■

НА СОБОТУ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПАКТ РУТЕНОРУМ ОРҐАНИЗУЄ „РУСКА ПО ЖУРКИ”

Н

а соботу, 13. октобра, будзе отримана журка по руски „Руска по журки” котру орґанизую млади спред Здруженя „Pact Ruthenorum”. Журка будзе у „Мензи”, а почина на 20 годзин. Перше планована проєкция штирох часцох документарного филму Славка Виная „Rock n roll у Керестуре” котре почнє на 20 годзин, а потим од 22 почнє журка дзе наступя лєм руски виводзаче. Музична часц почнє з наступом Александри Русковски, потим „Crazy Cousins”, a после нїх бенд без мена у составе − Кристина Афич, Павле Рац, Жарко Остоїч и Михаїл Римар. Уход на журку безплатни, а поволни шицки млади котри розположени за друженє з модерну руску музику.

M. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОЗНАЧЕНИ ДЗЕЦИНСКИ ТИДЗЕНЬ У ВЕРБАШЕ,

РОБОТНЇ, НАЩИВИ, ЗМАГАНЯ И у Вербаше прешлого тижня отримана манифестация Дзецински тидзень, чий тогорочни мото „Мойо право же бим жил щешлїво и здраво – роснуц без насилства”. Манифестацию ше отримує пре обрацаня уваги явносци на дзеци и младих, на потреби и права дзецох и младих у фамелиї, дружтву и локалней заєднїци, на єднаки шанси за розвой и витворйованє шицких своїх потенциялох У рамикох Дзецинского тижня отворени подобово и литературни конкурси з тему „Мойо право же бим жил щешлїво и здраво”, Народна библиотека „Данило Киш” окончовала и безплатни упис дзецох до Библиотеки, а Центер за физичну културу „Драґо Йовович” оможлївел дзецом безплатни уход на жимски базен през тидзень. Пондзелок, 1. октобра, на централней Площи „Никола Пашич”, ЯКП „Комуналєц” отримало еколоґийну роботню за предшколцох, у биоскопе того дня отримана дзецинска представа, алє и аудиция з назву „Сцем повесц” за дзеци основних школох у рамикох проєкту Здруженя гражданох „Горизонт”. Манифестацию ше означело у шицких дзевец основних школох у општини, як и шицких обєктох Предшколскей установи „Бошко Буха”. Штварток у сали Скупштини општини Вербас дзеци зоз шицких образовних установох у општини приял предсидатель Општини Вербас Милан Ґлушац зоз сотруднїками. Таке стретнуце у рамикох тей манифестациї уж традицийне, а дзеци и їх виховательки, учительки, наставнїки и професоре привитала помоцнїца предсидателя Општини задлужена за образованє Даница Парошки. Вона присутних здогадла на поєдинєчни успихи каждей школи и Предшколскей установи „Бошко Буха” и єй оддзелєньох на подручу општини Вербас, а дзеци на тот завод рецитовали свойо писнї, шпивали, грали и принєсли символични дарунки як подзековносц локалней самоуправи.

18 РУСКЕ СЛОВО

Як визначел Ґлушац, таки стретнуца з дзецми и їх наставнїками служа же бизме ослухли цо им хиби, як им можеме помогнуц, а сполнююци свою обовязку, у предходним периодзе Општина Вербас ушорела и опремела даскельо оводи и школи за цо мала потримовку покраїнских и републичних орґанох власци. Истого дня пополадню, на централней площи у Вербаше, у рамикох Дзецинского тижня отримани и спортски дзень под назву „Я, мама и тато”, а у хторим участвовали вецей як 300 заинтересовани дзеци. Дзеци ше змагали у пейц дисциплинох – атлетики, кошарки, одбойки, фодбалу и рукомету, а презентовани и карате и джудо. Дзекуюци велїм спонзором, шицки дзеци хтори участвовали достали рижни награди, дипломи лєбо маїци. Идею же би ше отримало таку дзецинску манифестацию здумал професор физичного воспитаня хтори водзи школу спорту „Джампер” Данило Няради, а потримали ю локална самоуправа, Одбор за спорт и Спортски союз општини Вербас. Перши тидзень октобра наисце прешол з велїма манифестациями, активносцами, отримани числени роботнї, журки, спортски змаганя, маскенбали... На централней площи у городзе було весело, чуц було музику, дзецински шмих, а дзеци зоз каждей образовней установи у дзецинским тижню нащивели и установи, подприємства, институциї и упознавали ше зоз їх роботу. А. Маркович 12. ОКТОБЕР 2018.

kultura@ruskeslovo.com

КОЦУРЕ И ШИДЗЕ

РИЖНОРОДНИ АКТИВНОСЦИ

Прешлого тижня у Коцуре дзеци и школяре означовали Дзецински тидзень. Активносци у Дзецинским тижню у коцурскей Основней школи „Братство єдинство” и Оддзелєню „Герлїчка” ПУ „Бошко Буха” з Вербасу були числени. Дзецински тидзень у коцурскей школи почал з креативну роботню за наймладших – рисованє по асфалту, опрез Дома култури, а за старших тиж зоз рисованьом по бетону у дворе ОШ „Братство єдинство” и зоз анонимним писаньом порученьох товаришом котрих дакеди покалїчени або увредзели. Окрем того, школяре висших класох першого дня Дзецинского тижня мали и подобово-литературни конкурс на тему „Потримовка товаришови”. Вовторок младши школяре мали роботню под назву „Добре бавско” у котрей правели бависка зоз природних и еко материялох, а дзивчата седмей и осмей класи мали и турнир у одбойки. Стреда бул спортски дзень, у рамикох хторого було медзиоддзелєнске змаганє у „Бавискох без гранїцох” за

нїзши класи, а школяре од пиятей по осму класу стреду ше змагали у рижних квизох. Штварток бу резервовани за роботню „Слика зоз зарнох” у котрей школяре правели слику так же лїпкали рижни зарна на папер. Штварток у Етно клубе „Одняте од забуца” була отримана и школска подобова колония, а хлапци пошли до Вербасу дзе у Центру за физичну културу „Драґо Йовович” бул турнир у фодбалу. Пияток, остатнї дзень означованя Дзецинского тижня, бул резервовани за нащиву коцурских установох, та з тей нагоди нїзши класи обишли библиотеку, Добродзечне огньогасне дружтво, Етно клуб „Одняте од забуца”, Дом за старих и коцурску Месну заєднїцу. Школяре котри члени Дзецинского парламенту у школи исти дзень нащивели предсидателя општини Вербас, а школяре од пиятей по осму класу пияток вечар у физкултурней сали мали журку. Дзеци у дзецинскей заградки „Герлїчка” у рамикох Дзецинского тижня обишли библиотеку, коцурски ДОД и Етно клуб, а штварток бул спортски дзень. З. К.

ДРУЖЕНЄ ЗОЗ ПОЕЗИЮ И тогорочна традицийна манифестация Дзецински тидзень у Шидзе була богата. У ОШ „Бранко Радичевич” у Шидзе, госцовала поетеса за дзеци Мелания Римар зоз Нового Саду хтора представела свою кнїжку „Кец из удвараня“ у трецей класи дзе єст школярох хтори уча руски язик як виборни предмет. На Стретнуцу була и Милица Дондур Мишков у мено Змайових дзецинских бавискох, хтори и орґанизовали програму як часц свойого проєкту „Добри товариш”. У витвореню програми помогли и наставнїца руского язика Златица Сивч Здравич, як и заменїца директора тей школи, Вера Дупало. Дзецински тидзень бул нагода уручиц награди вредним сотруднїком Александрови Девичови и Миланови Гарвилчакови за литературни и подобово роботи обявени у часопису „Заградка”. Подобна програма потим отримана и у ОШ „Сримски фронт” дзе стихи зоз двоязичней кнїжки „Чи ми верице – Да ли ми верујете” по руски рецитовали 12. ОКТОБЕР 2018.

школяре Давид Гирйоватий, Уна Шеремет и Александар Девич. Док тирвал Дзецински тидзень отримани и театрални представи за дзеци, вистави малюнкох, роботнї и концерти, а школяре мали и приєм у општини Шид. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 19

КУЛТУРА И ПРОСВИТА КЕРЕСТУРСКА ҐИМНАЗИЯ У ЗАЄДНЇЦКИМ ПРОЄКТУ

ДРУЖЕНЄ ПРЕЗ КРЕАТИВНОСЦ

Пецеро Школяре з Ґимназиї „Петро Кузмяк” з Руского Керестура, 6. октобра участвовали у проєкту „Креативни млади” хторому була домашня Штредня економска школа и ґимназия у Србобрану. Участвовали и ґимназиялци зоз вербаскей Ґимназиї, а на стретнуцу були отримани роботня виробку сувенирох и о креативно препровадзеним шлєбодним чаше. У першей роботнї шицки школяре вєдно з технїку декупаж прикрашовали склєняни дунци и так наставали уникатни предмети. Роботню водзела директорка србобранскей Школи Мария Туторов, а помагали єй ище два професорки, док з керестурскей Ґимназиї школярох водзела педаґоґ Любица Няради. Друга роботня була пошвецена теми як квалитетно хасновац шлєбодни час и активизем младих, и по словох Нярадийовей, и тота роботнябула тиж успишна. Млади мали велї интересантни идеї о хторих ше квалитетно дискутовало. Проєкт „Креативни млади” иницировала србобранска Школа за хтори достала потримовку з Покраїнского секретарияту за образованє. Друге стретнуце у рамикох проєкту будзе у новембру у Вербаше, а треце стретнуце будзе у децембру, под час Новорочного вашару, хтори орґанизує керестурска Школа.

Тогорочни проєкт „Креативни млади” ма циль же би ше упознали и дружели млади з вецей ґимназийох з рижних местох, а на тот завод у креативносци. Тераз ше на ньго одволали ґимназиялци з вербаскей и керестурскей Ґимназиї, а у прешлорочним проєкту на тему мултикултуралносци участвовали и ґимназиялци з Вершцу и Ковачици. Обидва проєкти настали як предлуженє обсяжнєйшого проєкту „Карпатски паралели”. М. А.

У ВЕРБАСКИМ КПД „КАРПАТИ”

ПРИРИХТОВАНЯ ЗА ЄШЕНЬСКИ НАСТУПИ У вербаским Културно-просвитним дружтве „Карпати” секциї робя у полним капацитету, а дзепоєдни ше и рихтаю за наступни госцованя. Хорска секция под руководством дириґентки Надїї Воротняк ище у септембру почала зоз порядну роботу, тиж так и млада Дзивоцка шпивацка ґрупа хтору водзи Славка Тамаш. Тота Ґрупа формована прешлого року, мали уж даскельо наступи, а того року є преширена з новима членїцами. Славка Тамаш водзи и цалу ґрупу, и солистох зоз тей ґрупи. Помали ше пририхтую за манифестациї

20 РУСКЕ СЛОВО

хтори од значносци за руску националну заєднїцу, а буду отримани штредком идуцого року. Окрем того, у просторийох Дружтва почали зоз пробами и фолклор, з хторим роби хореоґраф Славко Микитишин, а задаток за тот рок поставиц два нови хореоґрафиї, єдну руску и єдну українску. И у тей секциї єст вельо початнїкох. Оркестер тиж так присутни, а у наступним периодзе „Карпати” буду мац два наступи. Перши будзе 13. октобра на Дньох українскей култури у Индїї, а 20. октобра буду участвовац на означованю Дня општини у Вербаше. Одроснути буду наступац у Индїї, а дзеци у Вербаше. У будинку Дружтва почала и перша фаза роботи санированя влажних мурох у сутеренскей просториї дзе иншак проби ма Хорска секция, за цо достати средства по конкурсу Покраїнского секретарияту. Окрем того запровадзеного проєкту, „Карпати” прешли тих дньох на ище єдним проєкту. У Покраїнским секретарияту за културу, прешол проєкт Дружтва же би за кнїжку академика Юлияна Тамаша було софинансоване видаванє. Софинансує Покраїнски секретарият, видаватель буду „Карпати”, а слово о новей кнїжки „Тисов квет”, по руски. А. М.

12. ОКТОБЕР 2018.

kultura@ruskeslovo.com

У ШИДЗЕ ОТРИМАНИ МЕДЗИНАРОДНИ ФИЛМСКИ ФЕСТИВАЛ „РУСИН ФИЛМ ФЕСТ”

ЛЄПШЕ УПОЗНАЦ НАШ СТАРИ КРАЙ Треци по шоре Медзинародни мултижанрови фестивал руского филму Русин филм фест” ” у Шидзе отримани прешлей соботи у сали Културно-образовного центру

Т

ема тогорочного фестивала була „Подкарпатє вчера и нєшка” и з тей нагоди приказани два филми. Фестивал отворела Саня Тиркайло, хтора була иницияторка отримованя такого єдного фестивала за хтори гварела же його циль же би приказал як жию Руснаци у швеце. Же би була приказана их култура, обичаї и традиция у державох откаль пришли и дзе нєшка жию. После привитних словох приказани перше документарни филм хтори зробел Микола Бобинац, а хтори приказує Подкарпатє през прешлосц и терашньосц. Приказани Ужгород, Мукачево и други места дзе жию Руснаци, история, значни будинки вязани за Руснацох, памятнїки и церкви. И сам автор давал толкованя о тим цо ше на платну видзи же би патраче лєпше знали о чим слово. И други филм хтори потим шлїдзел порихтал тиж Микола Бобинац по тексту писателя Михаила Чухрана. Слово о бавеним франтовлївим приказу о єдней тамтейшей врачарки и людзох точнєйше женох хтори приходза до нєй глєдац помоци за ришованє одредзених животних проблемох, насампредз зоз хлопами. Медзи двома проєкциями була кратша пауза, а вредни жени зоз КПД „Дюра Киш” публику почасцели зоз капущанїками и кромплянїками. Мита Аврамов, член Општинскей ради задлужени за културу нам гварел же у општини Шид шицки национални меншини пестую свою културу и традицию, та так и Руснаци. Гварел же Русин филм фест цошка нове и нєзвичайне у фестивалским понукнуцу, алє же го добре прияла публика и зажил кед ше уж треци рок отримує, а локална самоуправа потримує таки проєкти як цо спомнути Фестивал. Фестивал провадзели госци зоз Подкарпатя, хтори булу змесцени у будинку Лєтнєй владическей резиденциї потим представнїки Рускей матки на чолє зоз предсидательом Дюром Папуґом, локалней самоуправи, як и госци зоз Сримскей Митровици. Як нам гварела Саня Тиркайло, госци мали нагоду упознац Шид и околїско. Нащивели манастир Привина Ґлава, як и Ґалерию малюнкох Сава Шуманович и Музей наївней уметносци Илиянум. На самим концу Фестивала Саня Тиркайло поволала нащивительох же би и шлїдуюцого року провадзели Русин филм фест, а потим було друженє учашнїкох и госцох на коктелу у Лєтнєй владическей резиденциї. Орґанизатор фестивала Руска матка, Реґионални одбор за Срим, зоз потримовку Шветового конґрса РРЛ.■ Вл. Дїтко 12. ОКТОБЕР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 21

РОК XXXVIII ОКТОБЕР 2018. число 464

ЗНОВА ВИБЕРАНКИ

Число ушорел: Михал Симунович Як час швидко лєци, знова виберанки за Национални совит. Видзи ше ми же зме лєм гинто гласали за тот состав Со‐ виту, а уж му вишол мандат. Жиєм у месце дзе скоро же нєт Руснацох, окрем моїх сушедох, векшина за нас анї нє зна, та кед сом остатнї раз гласал за Национални со‐ вит, настала права баламута. Пришол сом на гласацке место медзи перши‐ ма, га реку най сполнїм гражданску длужносц. Якиш челєднїк цо озда надпатра виберанки пра‐ ве фриштиковал. Гвари ми же цо я так вчас при‐ шол, на сабайле”, ша ище ше анї нє порихтали. Дал ми лї‐ стину“за Словацох, а я му на то же сом Руснак, та най ми да нашу лїстину.

– А, Мали Рус – гвари ми вон, рахуюци же є добре инфор‐ мовани.

– Та нє такой таки сом мали, кед сом у шапки мам скоро два метери. Мали городоначалнїк – гварим му рахуюци же зна цо то франта, та сом лєм заокружел цо сом надумал и

АНЕҐДОТА

БАЛАМУТА З БАЮСАМИ

Накадзи сом ступел до войска одслужиц воєну обовязку, я – по угляду на векшину реґрутох – такой пущел баюси! О даскельо мешаци я ше – з баюсами и пайташами – дал вис‐ ликовац! Шицко було у шоре: рано менєй бритвеня, а баюс рошнє и на закруцанє! Єдного дня до касарнї пришол ґенерал, командант нашей воєней обласци, на партийну конференцию нашей бриґади. Забул сом спомнуц же мнє даскельо тижнї пред тим вибрали за секретара партийней орґанизациї рочного составу, та ме тераз вибрали и до роботного предсида‐ тельства тей конференциї. И – послали ме шеднуц обок ґу ґенералови, котри и предшедовал. Кед сом шеднул, ґене‐ рал ше ми опитал: – Кельо маш роки?

– Двацец два – одвитовал сом.

– Випатраш вельо старши. Нач ци тоти баюси?

– Га, так... менєй мам рано бритвиц...

– Обритви ти то!

– Розумим, товаришу ґенерале! – одвитовал сом по вояцки. Розуми ше: я то зробел такой по законченю конферен‐ циї, у кругу касарнї, на валове дзе зме ше кажде рано умивали. Док сом ше бритвел, задула труба на официр‐ ски збор! Першираз од кеди сом вояк! Чудне! Официре ше збегли пред штабним будинком и построєли ше! Смотру окончовал – а хто би други – ґенерал! Зачул сом його глас:

22 РУСКЕ СЛОВО

просто дому. А добре сом зробел, з власцу нє треба мерац язики, бо ши годзен достац по дромбульох. Нєшка нє знац цо лєпше буц: чи мали, чи вельки. Палє до‐ тични Мали доґурал до министра, а док будземе знова вибе‐ рац Национални совит годзен будз и предсидатель держави. А и нам Руснацом, як малей меншини, ведзе ше як тому цо мидло жедол: цо нас єст менєй, на виберанкох маме вше вецей лїстини. М. Симунович

ДЮРА ЛАТЯК

– Обаюсали сце ше як даяки дїдове! Нє чудо вец же ше странски воєни делеґациї питаю же кельо ше то роки служи войско у нас! О пол годзини нє сцем видзиц анї єдного официра з баюсами! Вольно! Официре ше розлєтали по кругу касарнї, побрали од воя‐ кох апарати за бритвенє и жвераточка, та, без мидлїни, нашвидко бритвели баюси. О пол годзини сом знова зачул трубу за официрски збор. Официре ше знова построєли по велькосци и старешинстве. При висших официрох по теди лєм єден майор мал баюси, а тераз у строю бул без нїх! При официрох у строю лєм єден свойо баюси нє обритвел. Бул то капитан першей класи, Чарногорец по националнос‐ ци. Кед дошол по ньго, ґенерал на ньго строго попатрел и прегварел: – А ти?

– Товаришу ґенерале, тоти баюси витримали борбу на Сут`єски, участвовали у закончуюцих борбох за ошлєбодзе‐ нє нашей жеми и заслужели пойсц зо мну и до гроба! Ґенерал го вислухал и у цихосци предлужел смотру. Кед вечар труба зволала воякох на збор за вечеру, наш коман‐ дант бриґади видал розказ же би шицки вояки рано були у строю без баюсох! Я нє шмел нїкому повесц же ше то слу‐ чує пре мойо баюси! Нє знам чи капитан першей класи, Чарногорец, мал даяки пошлїдки, алє сом запаметал же баюси нє обритвел. А гевти цо их обритвели – знова их пущели кед ґенерал одпутовал зоз касарнї. Алє нє и вояки!

12. ОКТОБЕР 2018.

ВИЦИ

Пририхтал Дюра Латяк

СПЕРА ШЕ

БУЯК, А НА БИЦИҐЛИ

‐ Мила, поєдз тот фалаток торти! ‐ Дзекуєм, нє мо‐ жем! ‐ Алє, голєм раз за‐ куш! ‐ Дармо! Я после шейсцох нє єм! ‐ Жри, дурбаку, там персцень! Сцем ше оженїц з тобу!

Водзи баба краву под буяка. Стретнул ю ветеринар на бициґли з куфриком, та гва‐ ри: ‐ Бабо, нє трапце ше, анї краву нє мучце. Я ю такой штучно оплодзим. Опар би‐ циґлу ґу стеблу, винял з куфрика тото цо треба и оплодзел краву. Вец шеднул на би‐ циґлу и пошол. А баба ше чудує: ‐ Господи! Першираз видзим буяка на би‐ циґли, а же „гевту ствар“ у куфре ноши!

ГУМОР СПОЗА ДУНАЮ

ЩЕШЛЇВЕЦ Же би на тарґовиско цо успишнєйше пла‐ совали свойо продукти, домашнї и ино‐ жемни компаниї найчастейше хасную рекламу, як и наградни бависка. О рек‐ ламних кампаньох на тот завод нє буд‐ зем вельо бешедовац, повем лєм тельо же су (пре)аґресивни, до чого ше кажди з нас може прешвечиц патраци ТВ, слухаюци радио и читаюци дньовни нови‐ ни и рижни часописи. Наградни бависка прицагую увагу або з атрактивнима наградами (пенєж, авта, путова‐ ня по швеце...), або з їх численосцу. Наградни бависка ме вообще нє прицаговали покля авто и технїка у хижи були нови. Алє, з роками ше шицко почало губиц, за нове у остатнї час нєт пенєжи, а добри майстрове драги, та сом рише‐ нє тих проблемох видзел у наградних бавискох. И так, кед би фабрика юшки у праху орґанизовала наградне бависко, дома бизме пейц раз на дзень єдли куповну юшку, а празни мещки поси‐ лали на назначену адресу! Кед же требало зазберовац мещки од кафи, вец бизме кафу пили од вчасного рана до позней ноци! Знали бизме днями єсц лєм чоколаду, прето же у цеку було наградне бависко фабри‐ ки чоколади! Кед за награду требало послац шкатулки од пасти за зуби, вец зме чухали зуби шейсц раз на дзень! Вирезовали зме и купони з дньовних новинох и ениґматских часописох и участовали на телефонских наградних бавискох... Медзитим, авта, пенєж, путованє по швеце и други награди нє достал я и моя фамелия, алє якишик други, мнє цалком нєпознати людзе! Поправдзе поведзено, достали и ми два награди: жовту маїчку и червену шапку з видрукованима менами компанийох котри их даровали! И так, кед идзем по даякей роботи до варошу, вец обовязно облєчем тоту „наградну“ маїчку, а на главу кладзем червену шапку! А людзе вец указую зоз пальцом на мнє и гваря: ‐ Палє, идзе гевтот щешлївец! Яким Пушкаш 12. ОКТОБЕР 2018.

БАЧИ ДЮРА З КЕРЕСТУРА Пише: Юлиян Пап

ДЗИРАВА ПОРАДА Накадзи на економиї под валалом пречурела цистерна з нафту, цали колектив бул порихтани ришиц тот проблем. Такой зволани управни одбор, формована фахова комисия же би випитала цали случай, а менована и роботна ґрупа за реализацию заклю‐ ченьох. По обичаю, поинформовани о тим и релевантни фактори у општини и ширше. У розправи о тим питаню єдни одра‐ зу предкладали же треба цо скорей зашвайзовац дзиру на цистерни. Алє ше даєдни тому такой спроцивели же то опасне, бо ше нафта може запалїц. Прето други гуторели же дзиру треба заткац „на жимно“, поведзме зоз чутку, та то будзе и найтуньґе ришенє. Треци ше заложели же треба прето‐ чиц нафту до другей цистерни, або пресипац до кантох, алє упутени такой наглашели же то нє можлїве, бо пумпа за тоту роботу погубена, а майстор ма шлєбодни дзень. Штварти гуторели же би требало волац огньогасцох, а добре би було кед би пришли и фаховци за защиту животного штредку, можебуц вони даю даяке мудре ришенє. Хтошка спомнул же би вшелїяк требало о шицким тим упознац и директора. Алє секретарка, хтора водзела записнїк, гварела же директор праве тераз на службеней драги, а вона нє зна точно дзе и нє ма його мобилни телефон. По вичерпней розправи – у хторей кажде мал свойо думанє, а дахто и два – заключене же треба гоч як и гоч зоз чим заткац дзиру, док ше нє най‐ дзе адекватне тирваце ришенє. Дзешка уж при змерку, ноцни чувар подуркал по празней цистерни, а вец задуркал до сали дзе ище тирвала порада, вошол нука и сообщел: – Вецей нє чури... Хлапци з економиї лапали нафту до каблох, гарчкох и купачкох... и посипали ю до гордовох. Ту є шицка, заткана!

– Видзице же ше вредзело радзиц! – задовольно заключел предсидатель хтори водзел схадзку.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШО ГОСЦИ˸ КАШАЙОВО ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

КЕД ЖИВОТ ВИПОЛНЄТИ, И У ПЕНЗИЇ НЄ ДОПИТО Пише: Марина ДЖУДЖАР

Янко и Зора Кашайово жителє Руского Керестура котрих кажде позна дзекуюци їх фамелийней месарнї котра робела по Янков одход до пензиї. У малженстве жию полни 53 роки, през живот крачали вєдно, вше мали порозуменя за идеї и плани и єдногого, и другого

Н

ашо собешеднїки тераз уж пензионере, и праве тот период живота препровадзую цалком нєзвичайно, робя тото цо любя, а дзечнє ше здогадую як то було на початку їх ґаздованя. Янко ше осамостоєл у своєй месарскей роботи ище на двацец роки, теди отворел месарню у Лалитю, и робел два роки.

– Задовольни сом бул з роботу и добре ми ишло. Праве там сом и упознал мою супругу, була млада, красна дзивка, з длугокима чарнима варґочами котру нє могло нє замерковац. Побрали зме ше и предлужели вєдно – толкує Янко. Зоз Лалитю ше по роботи преселєли до Раткова, власну месарню отворели там, медзитим, пред Янком було служенє воєного рока, а по врацаню з войска роздумовал цо далєй. ДО ШВЕТА ЗА НОВИМ ЗНАНЬОМ Одлучели же пойду даґдзе до иножемства, жадали упознац дацо нове, нови технолоґиї, нови машини и др.

– Док сом як леґинь робел у Керестуре у Комбинату „Перши май” як шеґерт, там бул и єден майстор Канюх котри правел рижни месарски специялитети чийо рецепти принєсол з Австриї. Видзел сом же тот майстор бул у швеце, научел цошка нове, а можем повесц же гонєл авто и моторку и по тим було видно же и заробел. Вон ми

24 РУСКЕ СЛОВО

гварел же кед сцем напредовац най идзем до иножемства – приповеда наш собешеднїк. У тедишнї час було вельо младих котри ше висельовали до Австралиї, а котри нє могли найсц роботни места ту у фабрикох. Єден час о тим роздумовал и Янко, алє ше предумал, же заш лєм нє пойдзе так далєко. Скоро источашнє достал одвит на писмо од пайташа з Нємецкей у котрого перше достала роботу супруга Зора, а вон себе там пошвидко нашол роботу у фаху.

– Перши два тижнї сом робел зоз мулярами, а раз сом гварел моєй Зори же пойдзем дому кед нє найдзем месарску роботу. Ютре рано сом нє пошол на роботу, алє сом предлужел до валалу. У єдней предавальнї сом розпатрал месарски продукти, и ту зме ше згварели, та ме тарґовкиня упутела най причекам ґазду док принєше швижи продукти. Такой сом достал роботу у їх месарнї, була то мала фамелийна месарня, подобне яку я, познєйше, дома отворел. После трох рокох, вони заварли месарню пре векшу конкуренцию, а я прешол робиц до ґазду котри мал ресторан и клальню, медзитим и отамаль сом пошол, нє прето же сом бул нєзадовольни, напроцив, алє сом сцел видзиц шицки крочаї роботи. Запошлєл сом ше у єдней предавальнї дзе директор бул зо мну задовольни, та сом швидко напредовал од роботнїка по того 12. ОКТОБЕР 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

цо руководзел з роботу. На тим роботним месце, у истого ґазду, бул сом длуго и як замена у шицких месарских предавальньох – гвари Янко. ОД РОБОТНЇКА ПО ШЕФА Раз ришел опитац ше директорови же би любел буц руководитель у єдней предавальнї у своїм месце, обчековал же тото заслужел. Так и було. Медзитим, кед ґазда раз пришол на дзвери квартелю дзе бивали, Янко ше поганьбел. Ґазда принєсол ключи од предавальнї за котру бул задлужени.

– Було ми барз нєприємно кед директор видзел же дзе жиєме, наисце скромно, прето же зме зоз супругу зарабяли добре, алє зме шпоровали. Так директор сиґурно заключел же нашо дальши плани нє вязани за Нємецку, а я питал най шефуєм Нємцом. То було найвисше роботне место котре сом могол досцигнуц, робел сом добре, предавальня напредовала, директор бул задовольни. Плановал сом дому, алє нє такой, куповал сом машини за свою месарню, правели зме хижу и власну месарню у Керестуре – здогадує ше майстор Кашаї. Прешол час, прешол тот рок-два же приду дому, було то после штернац рокох роботи у Нємецкей кед Янко сообщел директорови же иду дому. Источашнє його супруга Зора робела як шивачка, а през шлєбодни час ишла помагац Янкови до месарнї. Шивацке ремесло нє забула, кеди ґод ма часу, нагоду або потребу, вона шиє.

– И нєшка мам шивацу машину, шиєм шицко, тераз сом нєдавно ушила фартухи зоз свадзебних ручнїкох, котри сом посилала аж и до Канади як сувенири. Роботу у Нємецкей сом сциговала без бриґи, а робела сом на двох машинох, єдна опрезо мнє, а друга за хрибтом, лєм ше требало обрациц – толкує Зора Кашайова. ЦАГАЛО ИХ НА ВАЛАЛ Дзивка Биляна одрастала у Керестуре, у баби, цо було наисце боляце за нїх, алє вше думали на тото прецо там пошли. З нїма була у Нємецкей покля нє требало рушиц до школи. Янко бул ришени же заробя, и враца ше дому ґаздовац, медзитим, кед дзивка мала шеснац роки, вони ришели присц назад. Зора сцела же би там купели хижу и там предлужели живот зоз фамелию, алє Янка цагало до родзеного валалу. Отворел власну месарню, перше у Руским Керестуре, там була и клальня, а месарски предавальнї потим отворел у Кули, Червинки, та у Врнячкей Банї и Крушевцу.

– Кед сом почал робиц, понукнул сом велї нови продукти, на котри требало звикнуц муштериї. Перши дзень на отвераню сом понукнул коктел, традицийни нємецки леберкис, у лепиньох сом дзелєл шицким ко12. ОКТОБЕР 2018.

три теди пришли, потим ютредзень кажде питал тото. Так сом єден рок место рекламних календарох дзелєл паштети, подзелєл сом коло 700 килограми паштети. Паметам же ше дзешка на початку пришли муштериї з Вербасу котри питали 250 тацни нарезаного, нє знали зме як сцигнєме, алє зме порихтали, бо сом знал же то будзе добра реклама. Требало ше вибориц за мено.

– Робота у месарнї була фамелийна, робели шицки, нїґда нє бул проблем же би ґаздиня превожела финални продукти, вона була задлужена за рахунководство, та и за предавальню у Руским Керестуре. Одлуку за заверанє месарнї принєсли после того як им дзивка зоз фамелию пошла до Канади, уж мали роки за пензию, та ришели уживац у тим периодзе живота. Тераз вєдно ходза на беґель лапац риби, маю пшичка котри ровноправни член їх фамелиї и котри их будзи кажде рано после 7 годзин, а успишно звладали и модерну технолоґию : хасную рахункар, телефони и интернет. Каждодньово ше чую зоз своїма у Канади, а баби и дїдови наймилши розгварки и дописованя з унуками. Найстарша Мануела и наймладши Давид у Канади, а штреднї Стефан на студийох у Нємецкей. Иножемство им нє стране, як нам толковали, анї их нїхто нє тримал кед одходзели до Нємецкей. Дзеци приходза, а и вони двойо уж були даскельо раз у Канади. Зора позната як права ґаздиня, у валалє гваря же нєт колачи котри вона нє зна упечиц, док зме бешедовали за нашо новини єй на столє уж були порихтани рецепти, на интернету виглєдовала о нових модлох за палачинки. Янко вше бул полни з идеями, та давних рокох предкладал же би ше оформела индустрийна зона, праве дзе ше тих дньох планує вибудов новей хладзальнї. Гвари нам же теди було велїх заинтересованих за будованє звонка валалу. Бул єден з тих котри вше патрел и на хасен валалу, так бул и орґанизатор кед ше за преславу 1. мая штредком дзеведзешатих у лєшику пекло два буяци, а вєдно зоз супругу були орґанизаторе Кашайового балу.■

Кашайово з наймилшима

НА ВИКЕНД ДОМУ Боляци хвильки за домом и дзивку у Югославиї було вельо. Раз пришол дому з роботи и видзел жену як плаче и опатра слики. Уж станули на ноги, мали нови авто, та єй гварел же най ше збера, иду до Керестура. Обидвойо гонєли авто, та анї нє ставали же би цо скорей сцигли. Янкови ше удало пойсц ґу пайташом до „Паличу”, препровадзели дзень з дзивчецом, а внєдзелю ше врацели до Нємецкей. Зора плакала аж по Боґоєво.

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ВЛА ДИМИР И КАТИЦА СИВЧОВО З ВЕРБАСУ

ШЕЙСЦ ДЕЦЕНИЇ МАЛЖЕНСТВА, ЗАЄДНЇЦТВА И ТОЛЕРАНЦИЇ Пише: Ана МАРКОВИЧ

Кед роздумую о прешлосци, Сивчово гваря же их отримало малженство, алє и дзеци, унучата. Праунука им нєшка найвекша радосц. А зоз вельку носталґию паметаю и красних хвильки препровадзени вєдно, окреме на Дунаю ФАМЕЛИЯ Дзивка Таня закончела висшу школу за воспитачох у Новим Садзе, одата є у Шидзе и ма два дзивки. Син Александер закончел електротехнїку на Факултету технїчних наукох, жиє и роби у Беоґрадзе, оженєти є и ма двойо дзеци. Од влонї Сивчово маю и праунуку Уну, хтора концом октобра наполнї рок. Вона и найвекша радосц у фамелиї

26 РУСКЕ СЛОВО

В

ладимир народзени 1935. року у Руским Керестуре, а Катица, дзивоцки Пал, у Вербаше о два роки. Кед Владимир мал лєм два роки, його фамелия ше приселєла до Вербасу, так же ше вон ту и вишколєл и предлужел свою младосц.

– Я 1957. року закончел стредню електротехнїчну школу у Панчеве. Понеже сом под час школованя бул стипендиста Електро во й води ни, по сле за кон че ней школи сом почал ро би цу спом ну тей фирми. Катица теди уж була занята у Електровойводини, та зме ше там и упознали. Вона закончела вербаску Ґимназию, алє пре финансиї нє могла студирац – памета Владимир тоти роки кед упознал свою супругу. Катица робела у кнїжководительстве, а Владимир у тей фирми бул перши електротехнїчар. Понеже бул їх стипендиста, два роки там мушел робиц.

– Кед прешли два роки, прешол сом робиц до вербаскей цукровнї, хтора почала робиц 1959. року, и од теди, та по пензию, до хторей сом пошол 1991. року, робел сом у Цукровнї. И моя Катица нєодлуга пришла за мну – приповеда Владимир, хтори ше зоз ню упознал на першомайскей преслави. Попачела ше му, упознали

ше, а о даскельо мешаци, точнєйше 27. септембра, ше повинчали. НА ПРИЯТЕЛЬОХ ШЕ ВШЕ МОГЛО ОПРЕЦ – Понеже сом бул кус слабшого здравя, достал сом цали мешац лїченя у банї у Герцеґ Новим, та ми спадло на розум же бизме могли пойсц вєдно, и то би могло буц нашо малженске путованє. Катици ше ишло, алє ше бала цо на то поведза родичи. А вони нам гварели най ше перше реґиструєме... Прето зме швидко орґанизовали винчанє з кумовима, и уж 28. септембра 1958. року, пошли на морє. А кед зме ше врацели з одпочивку, аж вец зме справели вешелє и поволали блїзшу родзину. А вец рушели од нули. Понеже анї єдно анї друге нє мали нашлїдства, перши рок жили у його родичох, а другого року пошли жиц до Катицових. У Цукровнї поднєсли молбу за квартель, та го 1961. року по конкурсу и достали. У тим квартелю, у околїску цукровнї, жили седем роки. Року 1960. достали дзивку Татяну, хтору чували Катицова мац и Владимирова баба. Простор у хторим жили бул вше цеснєйши, та сцели зачерац квартель. Поне12. OKTOБЕР 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

же теди Цукровня вибудовала и нови будинки у центре Вербасу, ознова бул конкурс, и Сивчово ознова конкуровали, а 1968. року ше им удало – достали нови квартель у центре, дзе су и нєшка. Истого року народзел ше и син Александер.

– Живот нам на початку заєднїцкого живота бул интересантнєйши як цо є тераз, були зме млади, сцело ше нам... Сходзели зме ше з приятелями, варели паприґаши, я любел лапац риби, а з часом зме надумали купиц викендицу. Перше зме мали викендицу у Апатину, а потим зме купели у Нештину, тиж на Дунаю, хтору маме и нєшка – приповеда Владимир, и гвари же тоту у Нештину справели 1983. року. Там уж мали сушедових, та длуго нє роздумовали, зоз своїма, и моцами своїх приятельох и родзину, за три роки ю „дзвигли”, а вец у нєй уживали трицец. ВИКЕНДИЦА ИМ ПРЕДЛУЖЕЛА ЖИВОТ До Нештину, ище док робели, ходзели лєм през викенд, а кед пошли до пензиї, вец вельо частейше.

– Там нам було барз крашнє, швижи воздух, вода, риби, друженє зоз сушедовима... Викендица красна, а окрем нєй, мали зме и овоцнїк. Там зме були мирни и спокойни и шлєбодно можем повесц же нам Нештин предлужел живот – приповеда Владимир и додава же за добри живот треба мац добре дружтво, а вони, гваря, вше мали добрих приятельох. Цукровня у хторей робели була вельки колектив, у хторим були добри одношеня з колеґами, робело ше досц, алє були и шумни плаци, та ше лагодно жило. Прето Сивчово обишли Ядранске морйо од Опатиї по Улцинь, гваря, нєт дзе нє були... Катица вше любела штрикац, а Владимир найволєл лапац риби.

– Вона ношела векшу терху як мац, бо ше баржей старала коло дзецох и квартелю. А я уж вецей раз дожил шлоґ, та ше старала и о мнє. Барз ми помогла и на себе превжала шицко цо лєм могла – приповеда Владимир хтори пре здравствени проблеми ознова учел читац и писац... Праве пре тото пошол до инвалидскей пензиї. Пред двома роками го хорота сцагла до посцелї, так же чежко, алє з помоцу физиотерапеута, почал ходзиц и врацел ше на старе. Було, гвари и таке, же думали же то кончина... алє, ше обрацело, и нєшка є добре.

– Нєшка, у пензиї, найчастейше патриме телевизию, читаме новини, а я барз любим „Руске слово”. И мой оцец бул предплатнїк, а скоро штерацец роки уж и я. Сивчово Златну свадзбу преславели зоз фамелию у хотелу „Бачка” пред дзешец роками, а тераз су слабшого здравя, окреме Катица хтора уж вше чежше може на ноги, та тот датум вихасновали за здогадованя на красни хвильки заєднїцкого живота. Носталґични су за прешлосцу, алє роздумую и оптимистично: добре, гваря, док су обидвойо ту, и вєдно.■

Видзи ше им же роки барз швидко прелєцели

НЇЧ БЕЗ „РУЖИ” У Нештину Сивчово мали овоцнїк, та часто сами пекли свою палєнку.

– Зоз сушедством зме вше були барз добре, нательо же зме на друженьох любели и зашпивац, а я их шицких научел и тоту нашу „Червена ружа трояка” – шмеє ше Владимир и ровно єднак спомина як живот крашнє випатрал и як го крашнє препровадзели

Так то кед ше зидзе Сивчова фамелия

12. ОКТОБЕР 2018.

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ ЗОЗ САВЕТУ ГНАТКО ЗОЗ ШИДУ

РОБОТНИ ВИК ПРЕПРОВАДЗЕЛА У ТУЖИТЕЛЬСТВЕ

Пише: Владимир ДЇТКО

Часто слухаме од рижних аналитичарох же можебуц о 10 роки нє будземе мац велї занїманя хтори нєшка актуални, же людзе под час роботного вику пременя и по даскельо роботни места, и же ше нє будзе цалого живота исте робиц. Савета Гнатко зоз Шиду скоро 38 роки робела єдну роботу, у Општинским явним тужительстве у Шидзе. Прешлого року пошла до заслуженей пензиї ПРЕМЕНЄЛА ШЕСЦЕРИХ ТУЖИТЕЛЬОХ Од початку роботи Савета пременєла штирох явних тужительох у Шидзе и двох у Сримскей Митровици. На хорованю була два раз, теди кед пошла на положнїцке и кед зламала ногу, та одсуствовала з роботи даскельо мешаци. Кед ше у априлу 1983. року одала до Гнатковей фамелиї до Бикичу, наступни 10 роки по авґуст 1993. року на роботу путовала зоз Бикичу, а потим ше цала фамелия преселєла до Шиду.

28 РУСКЕ СЛОВО

И

нєшка добре памета же єй перши роботни дзень бул 10. априла 1980. року. Теди ище була Субичова и нєодата.

– Достала сом роботне место як уписнїчарка, була сом млада, шицко ми було нове и нєзвичайне, а требало такой учиц цо шицко предо мну – приповеда Савета о перших дньох робоней кариєри.

– Мала сом щесца же ме од самого початку до роботи уводзела и учела Мария Попович хтора робела як дактилоґрафуписнїчар. Кед требало, вона була тота хтора заменьовала уписнїчара и добре знала свою роботу. А мнє требало коло два мешаци же бим шицко добре звладала. Моя робота випатрала так же накадзи сцигла виновна приява до тужительства, уписовала сом ю до уписнїка и евидентовала шицки пременки хтори потим шлїдзели од порушованя вишлїдного поступку и отримованя судзеня по сам конєц, односно, по приношенє пресуди. Теди робел

општински явни тужитель, його заменїк и ми два. РОБОТУ И ДОМА ЗАКОНЧОВАЛА Уж у юнию 1980. року требало робиц полрочни звит, а то була досц обсяжна робота и нашей собешеднїци цалком нова. Щиро припознава же єй велька помоц бул Милан Войводич, тедишнї заменїк явного тужителя хтори єй указовал як треба робиц же би шицко добре звладала и на концу рока самостойно могла поробиц рочни звит. Було надосц роботи, и по 600 каребни предмети рочнє и ище коло 100 предмети углавним за малолїтни особи требало ришиц. Добри уписнїчар у каждей хвильки мушел знац у якей фази поступок за одредзени предмет, дзе ше находзи, чи є у вишлїдней фази, чи у фази обтужби, лєбо почали судски претреси... Наша собешеднїца гвари же ше окреме старала и водзе12. ОКТОБЕР 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

ла кнїжку предметох хтора вязана за каребни дїла як цо то наприклад оружиє, пенєж або даяки други предмет хтори були вше под ключом. Кед поступок пришол по фазу обтужованя и заказованя судзеня, тоти предмети ше придавало суду.

– Евидентовала сом прилоги хтори провадзели виновну прияву як цо наприклад фото-документация, а старала сом ше и о окремним такволаним КТР уписнїку дзе ше евидентовало самозабойства, або дацо инше цо нє уходзело до виновного поступку. Моя обовязка була порихтац предмети кед уж були заказани судзеня и кладла сом их на такволани „календар”, давала тужительови и заменїкови же би ше порихтали за судзенє – приповеда Гнаткова. Од нашей собешеднїци дознаваме же було вецей каребни дїла зоз талволаного пивредного криминалу и транспортних нєщесцох. Кед було шицко шорово през рок водзене у уписнїку, вец на концу рока лєгчейше могло зробиц рочни звит. Савета гвари же ше у тужительстве предмети водза по обвинєних особох, а у суду по предметох односно каребних дїлох, так же ше и у звиту шицко мушело зложиц цо у уписнїкох а цо у предметох. Перше ше обрябял актуални рок хтори прешол, а вец и роки назадок покля єст предмети хтори як то у правосудстве гвара „живи”, хтори нє пресудзени. Понеже слово о обсяжней роботи, у нєй участвовали и шицки други заняти у тужительстве, а вец Савета шицко тото однєсла дому же би з ище векшу концентрацию и на мире докончела такволани статистични звит, бо текстуалну часц звиту окончовал явни тужитель. ПРЕШЛА ПРЕЗ ОБУКУ, А ВЕЦ НАДУМАЛА ДО ПЕНЗИЇ Од 2010. року з реформу правосудства загашене тужительство у Шидзе и заняти

Тераз ма вецей часу за роботи у овоцнїку

12. ОКТОБЕР 2018.

пошли робиц до тужительства у Сримскей Митровици. Були то чежки роки за роботу, бо требало кажди дзень путовац. Тирвало то по початок 2014. року кед тужительство ознова врацене до Шиду, алє як оддзелєнє митровацкого тужительства. Гнатковей була велька спокуса у роботи з єшенї 2013. року кед тужительство у Сримскей Митровици було облапене зоз експерименталну програму уводзеня компютерох у роботи. Мушела пойсц на информатичну едукацию до Беоґраду, а потим фаховци приходзели и до Митровици. Податки ше уписовало до компютера, алє и водзело на класични способ, так же то була дупла робота. З врацаньом тужительста до Шиду робело ше як и скорей лєм до уписнїка, а информатична помоц з компютером запровадзена лєм кед слово о виробку потребних звитох о роботи.

– Було нам то вельке преобтерхованє, а нє були зме вецей таки млади... Кед сом влонї сполнєла условиє же можем пойсц до скорейчасовей пензиї ( 37,5 роки роботного стажу и 58 роки живота), нє роздумоваласом и такой сом одлучела. Гоч сом з роботи могла пойсц штредком октобра, остала сом робиц по конєц децембра же бим могла помогнуц новей уписнїчарки у роботи и поробиц мой остатнї рочни звит о роботи тужительства. Одкеди сом у пензиї, дакеди пойдзем до нащиви до тужительства, чуєм ше з нїма и на телефон, а найвецей часу препровадзуєм з унучатми од дзивки Марини – Оґнєном и Надю. Дзивки Дунї помагам коло квеца, и у тим уживам. Помогнєм кед треба у пластенїку, або дома, и на пияцу предавам квеце. Првада, любела бим пречитац и даєдну добру кнїжку, и ту мам менєй часу, алє ше наздавам же будзем упартейша и конєчно найдзем вецей часу и за кнїжки – гварела на концу Савета Гнатко.■

З колеґами на роботи уживала НЄ БУЛО КАФИ, А КАФА У ОРМАНЄ Савета Гнатко нам виприповедла и єдну анеґдоту вязану за часи кед кафа на тарґовищу Югославиї була дефицитарни продукт.

– Бул то час кед кафи нє було купиц у предавальньох, та зме ю у тужительстве нє так часто пили . А з оглядом на тото же полиция одбера предмети каребного дїла. А теди була актуална нєдошлєбодзена тарґовина з кафу, або „на чарно”. Даскельо стотки килограми були заплєнєни и принєшени до тужительства. Кафа нам пахла з ормана, а ми го нє шмели отвориц, бо при нас була лєм дочасово – гвари Гнаткова.

РУСКЕ СЛОВО 29

ДУХОВНИ ЖИВОТ ВЛА ДИКОВЕ ПОТРИМАЛИ КАМПАНЮ МЕНТАЛНОГО ЗДРАВЯ

МОЖЕ ШЕ СЛУЧИЦ КАЖДОМУ

На своїм порядним зашеданю у шедзиску Медзинародней владическей конференциї св. Кирила и Методия у Новим Садзе, католїцки владикове у Сербиї 2. октобра потримали кампаню Каритасу з нагоди Шветового дня менталного здравя, котра ше кажди рок означує 10. октобра. Владикове з надписом „Може ше случиц каждому” послали порученє шицким волонтером и активистом цалого националного и владических Каритасох у Сербиї, же би потримали тогорочну кампаню процив стиґматизациї особох зоз менталнима почежкосцами и же би кажде поробел голєм дацо на защити и охрани особох котри маю таки почежкосци. Коло 450 милиони людзох у швеце ма даяке менталне поремеценє, а аж два трецини ше нє усудзую поглєдац помоц пре ганьбу и страх од стиґматизациї. В. В.

У ВОДИЦИ БУЛО СТРЕТНУЦЕ ЗА ДЗЕЦИ

КИРБАЙ У ПЕТРОВЦОХ

ДОЖИЦЕ ВЕЛЬКЕЙ РАДОСЦИ

ВЄДНО З ВЛАДИКОМ

У Марийовим святилїщу – Водици, 7. октобра було духовне стретнуце за дзеци од 4 до 10 рокох, на хторим було коло 100 учашнїкох з рижних местох. Стретнуце орґанизовал Рух фоколарох – Марийово дїло. На стретнуце припутовали дзеци з рижних местох, зоз Суботици, Ґорнього Бреґу, Сенти, Кули, Коцура, Беоґраду, а аж по трицецеро з Бечею и домашнї з Керестура зоз своїма асистентами. Стретнуце було на тему як любиц ближнього, о чим було пречитане Слово живота, коментар на виреченє з Євангелиї, потим ше и у менших ґрупох бешедовало о тим як тото виреченє мож жиц практично. Шицки тоти принципи ше потим пробовало применьовац и у рижних роботньох и дружтвених бавискох хтори дзецом

30 РУСКЕ СЛОВО

пририхтали керестурски млади волонтере. Дзеци у шицким участвовали, и як чуєме од асистентки з Керестура Ясмини Надь, барз уживали.

– По приємней цеплей хвилї, у нашей Водици, коло нашей нєбесней мацери Мариї, розвила ше наисце красна духовна атмосфера полна медзисобней любови и прилапйованя. По стретнуцу ше явели дзепоєдни родичи и шведочели же у дзецох аж черчало од радосци хтору принєсли зоз стретнуца. Стретнуце у Водици було орґанизоване на рочним уровню вєдно за дзеци з вецей местох, а вони ше иншак и у своїх штредкох стретаю частейше. У Керестуре то и кажди пияток кед ше дзеци сходза на друженьох у просторийох Каритасу од 20 до 21,30 годзин. М. А.

На швето Покрова Пресвятей Богородици, 7. октобра Петровчанє преславели свой Кирбай з Архиєрейску Службу Божу, хтору предводзел крижевски владика Никола Кекич, хтори и наказовал по руски. Апостол читал петровски дзияк Петро Федоран, були шестри василиянки зоз Вуковару и Осєку, як и красне число вирнїкох. На концу Служби Божей и по обходу коло церкви присутне священство прешло прейґ драги од церкви до нововибудованого парохиялного будинку, же би го пошвецел владика крижевски, гоч у нїм петровски парох зоз фамелию бива уж два-три роки. За будованє того будинку найвецей средства дал крижевски владика Никола Кекич. На кирбайскей Служби Божей були домашнї о. Владимир Седлак, парох петровски, а пензионовани о. Яким Симунович споведал. Сослужовали о. Роман Ступяк, парох миклошевски, о. Владимир Маґоч, парох вуковарски, о. Михайло Режак парох шидянски, о. Владислав Варґа, парох сримскомитровацки и беоґрадски, о. Яков Кулич зоз Коцура, о. Владислав Рац, парох коцурски и о. Дарко Рац парох бачински. Ж. Г.

12. ОКТОБЕР 2018.

duhovni@ruskeslovo.com

ТРОЙО КЕРЕСТУРЦИ О ИСКУСТВОХ З ИТАЛИЇ И ШВАЙЦАРСКЕЙ

ШКОЛА ЖИВОТА, ДЗЕ ЄДИНИ УЧИТЕЛЬ ИСУС Ана Рац, Ивона Будински и Дане Макаї з Керестура влєце ше врацели зоз єдней нєкаждодньовей животней школи, ткв. Школи „Джен” дзе препровадзели цали рок

А

на Рац була у Италиї у варощику Лопяно, док Ивона и Дане, а з нїма ище и Никола Копилович з Беоґраду, були у школи у Монтеу у Швайцарскей. Школа „Джен” у Лопяну перши интернационалн центер Руху фоколарох – Марийово дїло, находзи ше нєдалєко од Фиренци у Италиї, а иснує уж пейдзешат роки як школа за формацию младих у євангелским духу гаризми єдинства сновательки Кяри Лубик, хтора специфичносц Марийового дїла. Подобни варощик и центер од 1982. року и у Монтеу, а таки варощики, векши и менши єст на шицких континентох. БОЖИ СЛОВА У КАЖДОДНЬОВИМ ЖИВОЦЕ Основа його жительох то намагац ше слова Божи з Євангелиї применьовац у каждодньовим живоце и у медзисобних одношеньох. Праве прето, як визначел и папа Франциско, кед у маю того року нащивел Лопяно, то „Школа живота дзе єдини учитель Исус”.

ПРЕЗ МАЛИ СТВАРИ УЧИШ О ВЕЛЬКИХ – Жила сом з дзивками з цалого континенту. З початку було барз чежко, секира це шицко, од малих до вельких стварох. Кед ше зна як у власним доме, же нє раз нє можеме прилапиц єдни других, як вец аж там, дзе особи цалком иншакей култури. Алє, сущне тото же ше муши пробовац. Дакеди ци ше нє сце озвец и поробиц место другого, дакого маш вислухац го гоч ци нє до того, мушиш жертвовац свой час за друженє, гоч биш бешедовал з фамелию... Раз було так же сом даскельо мешаци кажди вечар бавела кошарку з єдну дзивку, а хто ме позна зна же я и спорт нє идземе вєдно – виволала нам Ана.

– През таки мали искуства научиш и упознаш особу чом є така и цо прежила, вец ю любиш, та друженє з ню постава уживанє, а приятельство остава за цали живот.

Млади з одвичательнима Руху фоколарох

12. OKTOБЕР 2018.

Дане стої у штредку, Никола и Ивона долу куча

Яки искуства зоз тей школи принєсли млади Керестурци, пошведочели нам сами. Як гварели, у тей школи дзе основни закон медзисобна любов по Исусовим прикладу, були особи з рижних бокох швета, рижних културох и менталитету, так же жиц вєдно дзень и ноц, з даким цо ци є и нє барз симпатични, нє вше лєгко. Алє, як у єдней велькей фамелиї, шицки порихтани прилапйовац єдни других таки яки су, з ошмихом на твари, цо приноши вельке особне преглїбенє и збогаценє. Кажде ма даяки свой проблем, гришку, почежкосци у живоце. Но тот ошмих, гоч нє исти кореански, бразилски або африцки, кажде исте жада. Искуствия, животни приповедки з цалого швета, помагаю похопиц особи и їх роздумованя. ПО ДРАГИ МЕДЗИСОБНЕЙ ЛЮБОВИ У Школи „Джен” младим дзень виполнєти так же дополадня нащивюю преподаваня з духовносци, екуменизму, вири и науки, еколоґиї и дружтва. Пополадню час за роботу. У даскелїх подприємствох хтори робя у рамикох варощикох Лопяна и Монтеа, як цо наприклад у фабрики посцелїни и кофморт заглавкох за шпиталї, ерґономских карсцельох, древених крижикох... Шлєбодни час млади препровадзовали у спортских активносцох, рижних друженьох, як и вилєтох по Швайцарскей и Италиї. Як виприповедали Керестурци, отамаль принєсли драгоцини искутва и научели патриц на другого з „новима” очми, пременїц думанє, ошлєбодзиц ше од осудзовня и спознац свойо гришки.

– То було єдно з найчежших, алє и найлєпших животних искуствох. И тераз як зме ше врацели дому, кажди дзень ше намагаме применїц шицко и ту, цо тиж нє лєгко, алє шицко цо зме у Школи прежили мотивує нас и дава моци починац вше ознова жиц по закону медзисобней любови – заключую Ивона и Дане.■ М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. октобра 2018. року зохабела нас наша мила мац, баба и прабаба

НАТАЛИЯ РАЦ народзена Надь (1927–2018) з Руского Керестура

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. октобра 2018. року зохабела нас наша мила мац, баба и прабаба

НАТАЛИЯ РАЦ народзена Надь (1927–2018) з Руского Керестура

З любову и почитованьом памятку на Вас буду чувац дзивка Меланка, унук Ярослав, унук Олеґ зоз супругу Таню и праунуки Леила и Яни Спочивайце у мире Божим!

З любову и почитованьом памятку на Вас буду чувац дзивка Марча, жец Драґослав, унук Борис зоз супругу Наташу, праунукове Теодор и Константин и унук Бранко Спочивайце у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. октобра 2018. року зохабела нас наша мила мац, баба и прабаба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. октобра 2018. року зохабела нас наша мила мац, баба и прабаба

НАТАЛИЯ РАЦ народзена Надь (1927–2018) з Руского Керестура

НАТАЛИЯ РАЦ народзена Надь (1927–2018) з Руского Керестура

Красни памятки на Вашу любов и доброту у своїх шерцох буду чувац син Дюра, нєвеста Блаженка, унуки Ана и Микола зоз супругу Алину, и праунучата Тайлер, София и Серина Спочивайце у мире Божим!

Дзекуєме ци за твою любов и доброту. Памятку на це занавше буду чувац син Янко зоз супругу Славку, и унуки Андрея, Питер и Катарина зоз супругом Майком и праунука Мила Спочивайце у миру мила Мамо!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. октобра наполнєли ше шейсц мешаци як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 12. октобра 2018. року наполнює ше рок як нє з нами наша мила мац, баба, прабаба и шестра

АҐАФИЯ РАМАЧ нарoдзена Рац (1931–2017) з Руского Керестура Красни памятки на ню навики буду чувац син Златимир зоз фамелию, дзивка Зденка зоз фамелию и шестра Мелана Сабадощикова зоз фамелию Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

ВЛАДИМИР ЕРДЕЛЇ (1935–2018) з Руского Керестура Його доброту нїґда нє забуду и навики буду ношиц памятки на ню у своїх шерцох ожалосцени супруга Наталия зоз дзецми: дзивку Веру зоз супругом Пером, унуками Дюрдїцу, Єлицу и Миланом, з дзивку Нату зоз супругом Витомиром, унуками Николаю и Мирославом, як и праунуками Анастасию, Емину и Александром, и син Владимир зоз супругу Ґизу Спочивай у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

НАТАЛИЯ ДОРОҐХАЗИ народзена Паланчан (10. XII 1934 – 15. X 2011)

ДАНИЛ ДОРОҐХАЗИ (19. IX 1930 – 2. XII 2013)

з Дюрдьова Памятку на їх любов и доброту чуваю дзивка Меланка, жец Йоаким и унуки Наталия и Таня Спочивайце у мире Божим!

12. ОКТОБЕР 2018.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. октобра 2018. року зохабела нас наша мила мац, баба и прабаба

НАТАЛИЯ РАЦ народзена Надь (1927–2018) з Руского Керестура Спочивай у мирe мила Мамо! Дзекуєме ци за твою любов и доброту, памятку на це з любову и почитованьом занавше будземе чувац. Син Юлин зоз супругу Оленку, унука Геленка зоз супругом Дерилом и праунуки Кейла и Лиа, унука Ана зоз супругом Славком и праунуки Матей, Миа и Николаи, и унука Сенка зоз Орлином и праунука Тиа Вичная памят! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. октобра наполнї ше рок як нас зохабел наш мили супруг и оцец

ЮЛИЯН ДУДАШ (1962–2017) з Руского Керестура

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. октобра наполнї ше рок як нас зохабел наш мили жец и бачи

ЮЛИЯН ДУДАШ (1962–2017) з Руского Керестура Красни памятки на ньго чуваю родичи Рускайово и бачи Славо зоз супругу Таню и дзивчатми Милицу и Ану Спочивай у мире Божим!

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на ажуровану Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта „Вибудов обєкта станїци за обезпечованє зоз горивом ” Нови Сад11”поверхносци П”, у Новим Садзе, Булевар цара Лазара число 25а, на катастерских парцелох чс. 3922/15 и 3922/20. К. О. Нови Сад II, Город Нови Сад, ношителя проєкта АД „Нафтна индустрия Сербиї” Нови Сад, улїца Народного фронта 12 Ношитель проєкта АД „Нафтна индустрия Сербиї”, улїца Народного фронта 12 поднєсол вимогу за даванє согласносци на ажуровану Студию о преценьованю

12. ОКТОБЕР 2018.

НАТАЛИЯ РАЦ народзена Надь (1927–2018) з Руского Керестура Красни памятки на Вас будзе чувац жец Янко Колбас и унук Владко зоз супругу Стефани и праунуки Нейтон, Джейсон, Никол и Наташа, и унук Мирослав зоз Мелису Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. октобра наполнї ше рок як нас зохабел наш мили син и брат

ЮЛИЯН ДУДАШ (1962–2017) з Руского Керестура

Час преходзи, а боль и смуток и далєй оставаю. Занавше останєш зоз нами у наших шерцох и думкох. Твойо наймилши, супруга Олена, дзивка Сая и син Иван Спочивай у мире Божим!

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. октобра 2018. року зохабела нас наша мила мац, баба и прабаба

Памятку на його доброту и любов навики будзе чувац оцец Юлин и шестра Мая зоз супругом Срдяном и синами Сашом и Бранком Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 13. октобра наполня ше 4 роки як ше упокоєлa наша мила мац и баба

МЕЛАНИЯ НАДЬ народзена ДЖУДЖАР (1943–2014) з Руского Керестура Красни памятки на ню чуваю синове Любомир и Владимир и унука Катарина Спочивай у мире Божим!

вплїву на животни штредок проєкта „Вибудов обєкта станїци за обезпечованє зоз горивом ” Нови Сад11”поверхносци П”, у Новим Садзе, Булевар цара Лазара число 25а, на катастерских парцелох чс. 3922/15 и 3922/20. К. О. Нови Сад II, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 2. октобра 2018. року принєсла ришенє число VI-501-515/18 же потребне преценьованє вплїву застатого стану на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org.rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

РУСКЕ СЛОВО 33

informator@ruskeslovo.com * дзе цо будзе *

У КОЦУРЕ НА СОБОТУ УПИСОВАНЄ ДО ОКРЕМНОГО ВИБЕРАЦКОГО СПИСКУ У Коцуре на соботу, 13. октобра у Месней заєднїци будзе орґанзоване уписованє до Окремного виберацкого списку за шицких котри нє уписани, а маю 18 и вецей роки. Уписованє будзе тирвац од 13 по 19 годзин зоз паузу од 15 и 30 по 17 годзин.

МАЛИ ОГЛАШКИ ПРЕДАВАМ линию або часц линиї за прeробок зарна сої и слунечнїку. Руски Керестур, тел. 025/703-226 и 066/937-08-12. *** ПРЕДАВАМ два гольти жеми у керестурским хотаре. Телефон: 064/18-99-392. Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НС Клиса 3” Подприємство „Telenor Common Operation”, Оддїл Беоґрад – Нови Беоґрад по овласценю ношителя проєкта „TELENOR” д.о.о. Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок базней станци мобилнйе телефониї „НС Клиса 3” у Улїци Сентандрейска драга 147б, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 84/1 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Техничней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 3. октобра 2018. року принєсла ришенє число VI-501-523/18 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок стану и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок базней станїци мобилней телефониї. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни спор пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку, на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни шредок („Службени новини РС” чс. 135/04) обявює

OБВИСЦЕНЄ

o поднєшеним ришеню о нєприступаню виробку студиї о преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку, дня 25.09. 2018. року, принєсло ришенє о приступаню виробку студиї о преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок ПРОЄКТА Дистрибутивни центер чечних горивох (евродизел) ад Ирмово за власни потреби, на к.п. чс. 3306 КО Степановичево СО Нови Сад, ношителя проєкта Ирмово а.д. зоз Степановичева, улїца Атар чс. 25. Зоз истим ришеньом одлучене о обсягу и змисту предметней студиї. Ришенє о одлучованю о потреби виробку Студиї о преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок за предметни проєкт мож достац на увид каждого роботного дня од 10 г до 14 г у просторийох Покраїнского секретарияту за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку, Булевар Михайла Пупина 16, Нови Сад (прижемє, канцелария ч. 39). Заинтересована явносц може виявиц жалбу на принєшене ришенє у чаше од 15 днї од дня обявйованя того обвисценя.

34 РУСКЕ СЛОВО

УПИС ДО ОКРЕМНОГО ВИБЕРАЦКОГО СПИСКУ Виберанки за национални совити националних меншинох, та и Национални совит Руснацох, буду отримани на нєдзелю, 4. новембра. На виберанкох участвовац – гласац и кандидовац ше, можу лєм особи уписани до Окремного виберацкого списку. Уписованє до Окремного виберацкого списку єдноставна и швидка процедура. Припаднїки националних меншинох до Окремного виберацкого списку ше уписую лєм и по шлєбодней власней дзеки и на особну вимогу хтору ше придава орґану управи локалней самоуправи спрам места биваня. Вона муши буц у писаней форми, на окремним формулару хтори муши буц своєручно подписани, а достац го мож на месту уписованя. Зоз собу треба мац и важацу особну карточку. Упис до Окремного виберацкого списку гражданє можу окончиц: – у Руским Керестуре у канцелариї матичара на адре си Маршала Тита 80, кажди роботни дзень. У канцелариї матичара нє мож приявиц пременки у податкох (адреса биваня и подобне), то мож зробиц лєм у Општинскей управи у Кули на шалтеру число 2, дзе ше гражданє Кули тиж можу и поряднє уписац до списку.

– у Вербаше ше уписованє мож окончиц у Општинскей управи у улїчки Маршала Тита число 89, канцелария 9, од 7 по 15 годзин.

– у Коцуре ше до Окремного виберацкого списку мож уписац при матичарови у коцурскей Ме сней заєднїци кажди роботни дзень од 7 по 15 годзин. Општинска управа Вербас и соботами орґанизує дежурства од 10 до 15 годзин. Дежурства у валалских месних канцеларийох, всоботу од 10 по 12 годзин.

– у Општини Жабель гражданє тото можу окончиц у Општинскей управи, у будинку

Општини Жабель у улїци Николи Тесли 41 у Жаблю кажди роботни дзень од 7 по 15 годзин.

– Уписац ше мож и у Месней канцелариї у Дюрдьове, а кед будзе потреби, годно и у Ґосподїнцох.

– у Новим Садзе, упис лєбо вименки особних податкох гласача, конча ше у Городскей управи за общи роботи на Площи млодятох 7. Канцелария у дворе, прейґа шалтер сали, а робота зоз странками од 8 до 15 годзин.

– у Шидзе гражданє ше можу уписац у шедзиску Општинскей управи Шид, улїца Карадьордєва число 2, канцелария число 1, кажди роботни дзень од 7 до 15 годзин.

– у Општини Сримска Митровица у просторийох Городскей управи за общи и заєднїцки роботи и маєток Сримска Митровица, у улїци Святого Димитрия, число 13, канцелария 11.

– у Општини Бачка Тополя у шедзиску Општинскей управи Бачка Тополя, у улїци Маршала Тита число 30, кажди роботни дзень и соботу од 7 до 14 годзин.

– у Суботици уписац ше мож у Городскей хижи на Площи шлєбоди 1, у канцелариї 215 на другим поверху. Чи особа уписана до ОВС, лєбо чи шицки податки точни, мож превериц и на https://upit.posebanbirackispisak. gov.rs/. По 19. октобер, уписац до Окремного виберацкого списку мож ше у службох локалней управи, хтори видаваю и ришенє о тим. Од того датума, у локалней служби ше придава вимога, а ришенє видава служба компетентного Министерства державней управи и локалней самоуправи у Беоґраду, а уписаним ше доручує по пошти. Остатнї термин за упис до Окремного виберацкого списку 1. новембер, кед ше го заключує.

12. OKТОБЕР 2018.

ДОСТАЛИ ЗМЕ ШАМПИОНКУ

СЕРДЯ НАЙЛЄПШИ БОРЕЦ У РИҐИ Пред саме друкованє того числа новинох „Руске слово”, приємно нас нєсподзивала єдна спортска вистка. На Змаганю у теквондоу, хторе ше отримує у главним городу Летониї, Риґи, у катеґориї юниоркох до 63 килограми Сердя Стевич освоєла златну медалю. Сердя по мацери Рускиня, бо єй мац Ксения дзивоцке Корпашова. Сердьово баба и дїдо Корпашово жию у Новим Садзе. Сердя теквондо тренира у Клубу „Ґалеб” у Беоґрадзе хтори основани 1991. року. Члени Клуба потераз призначел вельо красни успихи на домашнїх и иножемних змаганьох. По числу добрих резултатох найлєпши є клуб у Сербиї. Сердя ше вельо раз випендрала на найвисшу ґарадичу на числених змаганьох у нас и у швеце. Окрем того успиху у Риґи, Сердя у априлу освоєла шветову шампионску титулу у городзе Хамамет у Тунису. А. П. Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НС Народного фронта” Подприємство „Telenor Common Operation”, Оддїл Беоґрад – Нови Беоґрад по овласценю ношителя проєкта „TELENOR” д.о.о. Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок базней станци мобилнйе телефониї „НС Народного фронта” у Улїци Народного фронта 23д, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 3928/43 К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Техничней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 3. октобра 2018. року принєсла ришенє число VI-501-524/18 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок стану и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок базней станїци мобилней телефониї. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни спор пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

12. ОКТОБЕР 2018.

СПОРТ/ИНФОРМАТОР ТРЕЦА РУКОМЕТНА ЛИҐА СИВЕР „СИВЕР”

ПОБИДА ЗА ПОБИДУ ЧУВА ПЕРШЕ МЕСТО РК „Русин” – РК „Сивец 69/2” 30:19 (15:8) РК „Борец” (Бачки Ґрачац) – РК „Русин” 21:27 (13:11) После двох змаганьох, другого и трецого кола, рукометаше з Рукометного клубу „Русин” и далєй на першим месце на таблїчки. За собу зазначели два ясни побиди, єдну на домашнїм терену и другу кед госцовали у Бачким Ґрачцу Руски Керестур: Спортска гала, патрачох коло 100. Судийове на змаганю були Слива и Вукчевич, а делеґат Давор Хорват. РУСИН: Мудри М. (11), Гербут (8), Салак (5), Варґа (2), Дудаш (1), Микита (1), Боянович (1), Тома (1), Стойков, Накич, Югик, Виславски, Пирожек и Ґовля, а на ґолу були Мудри В. и Милинкович. Всоботу, 29. септембра, бавяче Рукометного клубу „Русин” у другим колє Трецей рукометней лиґи сивер „Сивер” дочекали екипу РК „Сивец 69/2” зоз Сивцу чийо бависко було слабше од домашнїх. Русин знова указал резултати своїх тренинґох и факт же екипа роби на квалитету, а треба наглашиц же терашня постава рукометашох релативно и подмладзена, понеже ту и даскельо млади бавяче од котрих треба обчековац вельо у наступним периодзе. Вшелїяк же и млади бавяче можебуц резултую з таким квалитетним бависком дзекуюци праве тим старшим од котрих можу учиц, цо мож спатриц през число ґолох котри дали Мудри и Гербут. Мож повесц же векшу часц змаганя у Спортскей гали домашнї бавяче мали лабду у своїх рукох, и часто були опрез процивнїцкого ґолу, дзекуюци чому и посцигли таке високе число поенох. З другого боку, треба похвалїц и Русиново бависко у одбрани котре наисце добре, а

заш лєм и велї препущеня удатно зоперали ґолманє. После того змаганя, РК „Русин” завжал перше место на таблїчки зоз штирома бодами и позитивну ґол розлику од 23 ґоли. У идуцим, 3. Колє, внєдзелю, 7. октобра Русин госцовал у Бачким Ґрачцу дзе домашнї бул РК „Борец”, а праве там зазначели ище єдну побиду з котру зачували свой пласман на таблїчки. Бачки Ґрачац: патрачох коло 20, судийове змаганя Барзут и Пена зоз Червинки, а делеґат Дамир Милєвич зоз Зомбора. РУСИН: Гербут (11), Тома (5), Мудри М. (3), Салак (3), Югик (2), Микита (1), Варґа (1), Боянович (1) и Накич, а на ґолу були Милинкович и Мудри В. Без огляду на тото як бавели госци, Русиново рукометаше нє страцели и предлужели з добрим бависком. Процивнїцка екипа Борцу ище вше нє зазначела анї єдну побиду, а резултат на полчасу лєм указовал же и процивнїки нє таки подли. Од початку змаганя резултат бул з малу розлику, побида ше викристализовала уж ґу самому концу, односно кед од половки другого полчасу домашнї нє могли одвитовац з исту миру. После того кола Русин и далєй на першим месце на таблїчки, зазначел шицки три побиди, односно ма шейсц боди и позитивну ґол розлику зоз 29 ґолами, а у идуцим колє госцує у Ґакову домашнєй екипи РК „Ґраничар” М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

ПОРАЖЕНИ КЕД БУЛИ ГОСЦИ ОФК „Стари ґрад” (Бачка Паланка) − ФК „Русин” 3:0 (2:0) БАЧКА ПАЛАНКА : Стадион ФК „Стари ґрад”, судия змаганя бул Ґоран Янкович з Оджаку, а делеґат Милан Крчмар з Бачу. Ґоли за ОФК „Стари ґрад” посцигли Ґайдобрански у 12. минути и Зелько у 44. и 55. Жовти картони у екипи Русина достали Ланчужанин и Маркович, а Малацко покарани зоз червеним. РУСИН: Надь, Ланчужанин, Голик, Малацко, Катона (Саюнкович), Веселинович, Орос, Маркович (Будински), Дюканович, Чизмар, Кочиш (Гарди) У осмим колє Подручней фодбалскей лиґи Зомбор, ФК Русин поражени у госцох зоз резултатом 3:0 (2:0) од моцней екипи ОФК „Стари ґрад” з Бачкей Паланки. Гоч Русин на тим госцованю провадзело красне число патрачох з Керестура, то сиґурно же нє було досц же би победзел процивнїка чийо бависко и орґанизованосц наисце добри. Було то змаганє, так повесц, дерби верхнєй часци таблїчки, дзе ше було чежко вибориц з домашнїма. Перши ґол процивнїки дали на самим початку, кед судия досудзел пенал, а з червеним картоном покарал штопера Малацка котрому ше видзело же то нєсправедлїво. Предлужуюци бависко з обачлїву нервозу, уж у першим полчаше з жовтима картонами опомнути Ланчужанин и Маркович. Русин бавел зоз ослабену екипу котра мала бавяча менєй скоро од початку, та други ґол домашнї дали пред конєц першого полчасу. И попри тим, фодбалере Русину нє знїжовали уровень бависка, медзитим упе-

чаток зоз змаганє же кажди їх напад судия претарговал на хасен домашнїх. Дало ше нагаднуц нєвигодни резултат за Русин, и предносц домашнїх же су на своїм терену. На початку другого полчасу Русинова мрежа ше затресла по треци раз, а дзекуюци їх упартосци и бависку тот резултат отримали по конєц. После того змаганя Русин ше находзи на пиятим месце на таблїчки. Одбавел осем змаганя, ма штири побиди, два пораженя и два нєришени резултати, алє ище вше ту позитивна ґол розлика 10 ґоли. На першим месце на таблїчки тераз ше находзи процивнїцка екипа ОФК „Стари ґрад”. У идуцим колє, „Русин” на домашнїм терену дочека екипу ФК „Оджак”. М. Дж.

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА НОВИ САД

ЧЕЖКО ОСВОЄНИ БОД

ФК „Бачка 1923” – ФК „ТСК” (Темерин) – 1:1 (0:1) ДЮРДЬОВ: Стадион ФК „Бачка 1923” патрачох коло сто. Главни судия Боян Накомчич (Руменка), по моц ни Ду шан Зо рич (Но ви Сад) и Предраґ Радєн (Будисава). Ґол за Бачку дал Д. Тривунович. Жовти картон у екипи Бачкей достал Лю. Тривунович. БАЧКА: Иґнїч (нови ґолман), Ерделян, Лю. Тривунович (Дякович), Деянович, Павлов (Т. Тривунович), Павлов, Роґич (Дюрич), Петрович, Маркович, Данґу бич, Солдат и Ґелич. Внєдзелю, 7. октобра у дзевятим колє Подручней лиґи Нови Сад Фодбалски клуб „Бачка 1923” зоз Дюрдьова на домашнїм терену дочекала ФК „ТСК” и дали єден ґол и освоєли значни єден бод, бо бавел з другопласовану екипу котра у тей лиґи уж

36 РУСКЕ СЛОВО

традицийнo при верху. У першим полчасу обидва екипи бавели осторожно. Чекало ше праву нагоду, а перши ю вихасновали госци зоз Темерину у 34. минути. Лабда була одлично наруцена до каребного простора домашнєй екипи, ґолман Бачкей, Иґнїч, слабо интервеновал, випущел лабду, и то вихасновали госци и претворели до ґолу. То бул резултат з хторим ше пошло на одпочивок. У другим полчасу екипа Бачкей нападала на ґол и пробовала з далєка нєсподзивац ґолмана госцинскей екипи. Ґолман госцох одлично бранєл свой ґол. Но, у 75. минути лабду до каребного простору госцох наруцел Ґелич, а Душан Тривунович з ефектним бицом дал ґол и вировнал резултат. По конєц стретнуца Бачка напа-

дала на ґол Темеринцох, алє нєудало им ше освоїц три боди. После того змаганя дюрдьовски клуб пада три места нїжей, на седме место зоз 17 бодами, як три клуби од штвартого по седме место. Бачка у тим колє указала свойо схопносци, и по тераз зазначела побиди и над моцнєйшима екипами, за тераз ма пейц побиди, два нєришени и два пораженя. По конєц остало ище шейсц змаганя, а шлїдуюце будзе ище чежше як тото зоз екипу ФК „ТСК”. Шлїдуюце коло ФК „Бачка 1923” з Дюрдьова бави на соботу 20. октобра, на 15 годзин, кед будзе госцовац у Новим Садзе на стадиону ОФК „Младосц” котра перша на таблїчки зоз 25 бодами, зоз осем побидами и лєм єдним страценим змаганьом С. С.

12. ОКТОБЕР 2018.

sport@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ЛИҐА СУБОТИЦА

ЗНАЧНА ПОБИДА ИСКРИ ФК „Искра” – ФК „Раднички” (Баймок) 2:0

Коцур: стадион ФК „Искра”, патрачох 250. Судия на стретнуцу бул Н. Чорокало (Суботица). Ґоли за Искру дали Янкович и Сталевич. Жовти картони у екипи Искри достали: Янкович, Ґубаш и Дрляча. Судия дал и єден червени картон бавячови з госцинскей екипи. ИСКРА: Калинич, Дрляча, Иван, Пєшевац (Живкович), Дякович, Родич, Ґаґович, Малацко (Дукич), Янкович (Сталевич), Дамян Ґубаш и Сердар. Искра у тей, єшеньскей часци сезони у Подручнeй лиґи Суботица на домашнїм терену бави по системи цепле – жимне. Прешлей нєдзелї до Коцура пришла бавиц, по тото коло, другопласована екипа ФК „Раднички” зоз Баймоку, та патраче нє знали цо очековац од змаганя. Од початку змаганя ше видзело же Искрово бависко на тим змаганю будзе на високим уровню. Шоровали ше красни акциї и добри шанси, алє лабда на початку змаганя нє сцела войсц до ґолу. Медзитим, госцинска охрана витримала 20 минути, кельо требало Искровим бавячом же би дали перши ґол. После єдного претаргнуца и велькей гужви у каребниим просторе найлєпше ше знашол Искров центарфор Янкович и принєсол вельку радосц навиячом Искри. Госци на тим змаганю нє були на уровню екипи котра на концу жада буц перша и пласовац ше до Войводянскей лиґи. Госци у першим полчаше лєм кеди нєкеди здабали на озбильну екипу. Перши полчас закончени зоз минималну предносц Искри.

У другим полчаше бависко було як и у першим. Искра у векшей часци була лєпша, нападала, а госци окрем даскелїх полушансох нє зробели нїч окремне. Точку на тото змаганє положел Сталевич, котри после єдней красней акциї зоз рубца каребного простора крашнє пласовал лабду до нєбранєней часци ґолу. После другого ґола фодбалере Искри рутински приведли змаганє ґу концу и заслужено победзели. После 8 одбавених колох Искра пията на таблїчки зоз 16 бодами, кельо маю и трецопласована Сутєска зоз Бачкого Доброго Поля и штвартопласовани Раднички зоз Баймоку. У шлїдуюцим колу Искру чека општински дерби у Равним Селу процив Пролетеру, котри после 8 одбавених колох на першим месце на таблїчки. З. К.

ОПШТИНСКА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ШИД

СРИМЕЦ У ВЕРХУ У седмим колє Општинскей фодбалскей лиґи Шид фодбалере були розположени и на шейсцох стретнуцох дали 23 ґоли. Найвецей ґоли, аж седем, було у Батровцох дзе Ґраничар з Ямени побед зел домашнї Омладинєц зоз 4:3. ОФК „Бачинци” дома побед зели Синдєлич з Ґибарцу зоз 3:1, а у Илинцох ОФК „Бинґула” побед зела домашнї Борец зоз 3:2. Єдинство у Моровичу побед зело Напредак з Вашици 2:1, а Сримец з Беркасова на го сцованю у Ердевику вицагнул бод процив ФК „Ердевик 2017” зоз ре зултатом 1:1. Исти ре зултат призначени и у стретнуцу у Шид зе мед зи Єдноту и Єдинством з Люби. На таблїчки Єднота перша зоз 19 бодами, Сримец други зоз 16, кельо 12. ОКТОБЕР 2018.

НОВА ПОБИДА ОФК „БИКИЧ” У осмим колє Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим, ОФК „Бикич” на госцованю у Сримскей Митровици победзел ФК „Митрос” зоз 3:1. Гайдук з Вишнїчева тиж на госцованю у Равню победзел ФК „Зека Булюбаша” зоз 3:0, а Обилич 1993 дома у Куковцох победзел Фрушку гору з Руми 3 : 1. На таблїчки Обилич 1993 други зоз 17 бодами, Гайдук треци зоз 16 бодами кельо ма и ОФК „Бикич” на пиятим месце. У дзевятим колє на нєдзелю ОФК „Бикич” дочекує Фрушкогорец, а Гайдук фодбалерох екипи ФК „Ґраничар” (О), а Шумар будзе домашнї Обиличови 1993.

ма и Ердевик 2017 на трецим ме сце. Тоти три екипи ше видвоєли на верху та блїч ки. На штвартим ме сце Єдинство ( Лю) зоз 11 бодами, пияти ОФК „Бачинци” хтори ма 10 боди. Ше сти Ґраничар и седме Єдинство (М) маю осем боди, осми Напредак, дзевяти Синдєлич. Дзешати Омладинєц (Б) и єденаста ОФК „Бинґула” хтори маю по седем боди. Без бодох на остатнїм дванастим ме сце Борец з Илинцох. У осмим колє на нєд зелю буду бавиц ОФК „Бинґула” процив ОФК „Бачинци”, Напредак дочекує Синдєлич, а Сримец дочекує Омладинєц (Б). Ґраничар буд зе бавиц процив Борца, а Єдинство (М) процив Єдноти и Єдинство (Лю) процив Ердевика 2017. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 37

СПОРТ СПОРТСКИ БАВИСКА „ЯША БАКОВ” – ТЕРМИНИ ЗМАГАНЬОХ

ПОРА ДА ЗА ВЕЦЕЙ УЧАШНЇКОХ Пишу: Александар ПАЛАНЧАНИН Мария АФИЧ

Перши Спортски бависка под меном нашого славного спортского учителя Яши Бакова, отримани 1. авґуста 1992. року у Коцуре. Одбавени були турнири у малим фодбалу и шаху. До того часу то були спортски бависка НВУ „Руске слово”. Инициятива же би ше бависка отримовало зоз новим меном рушела зоз Руского Керестура. Од теди по нєшка отримани 26, а тераз тирваю 27. спортски стретнуца

П

ТЕРМИНИ ШЕ УТВЕРДЗУЄ НА СКУПШТИНИ Концом каждого року, лєбо на початку нового, поряднє ше отримує схадзка Скупштини Спортских бавискох „Яша Баков”. На схадзку ше поволує шицки члени, зоз шицких местох хтори активни у отримованю и участвованю на Бавискох. То углавним особи хтори компетентни. Значи предсидателє су спортских секцийох при културно-уметнїцких дружтвох, лєбо су члени клубох и спортских здруженьох. Окрем порядних звитох хтори ше одноша на дїялносц Спортских бавискох, на схадзки ше утвердзує рамиково термини кеди и дзе даєден од турнирох будзе отримани.

38 РУСКЕ СЛОВО

осле гашеня бавискох хтори пред тим орґанизовал НВУ „Руске слово”, инициятиву порушали ентузиясти повязани зоз Спортским дружтвом „Русин” зоз Руского Керестура. Перши Спортски бависка були у Коцуре. Отримани два турнири – у шаху и малим фодбалу. Идея, хтора иницировала отримованє бавискох, як и по обновйованю, була же би ше шицки Руснаци хтори прихильни ґу спорту и виказованю своїх схопносцох и на тот способ зблїжели, упознали и дружели. Резултати були важни, алє нє найважнєйши. Главне було друженє, а часто ше случовало, як и тераз, же на турнирох участвую и други народи и народносци. Од теди по нєшка вельо того ше пременєло. Спрам податкох отримує ше исте число змаганьох, бависка дакеди були худобнєйши зоз екипами, алє було вецей змагательох. До бавискох найвецей були уключени змагателє зоз Коцура, Вербасу, Дюрдьова и Руского Кере стура. У орґ а ни за циї, найчастейше участвовали екипи СД „Русин” зоз Руского Кере стура – мали аж 14 екипи хтори участвовали на турнирох. Потим шлїдзи Дюрдьов хтори мал 10, а по седем екипи мали РКЦ Нови Сад и ДОО „Папивинґ” зоз Вербасу. Каждого року планує ше отримац шицки турнири, а члени Скупштини бавискох ше намагаю до змаганьох врациц и други бависка и турнири. Вкупни фонд хтори на розполаганю за нашо спортски стретнуца коло 200 000 динари. ПРОБЛЕМИ З ФИНАНСИЯМИ Важне надпомнуц же тот пенєж досц лєм за материялни трошки хтори маю Спортски бависка и трошки нєобходни и за репрезентацию. Ту ше подрозумюю трошки за полудзенок учашнїкох на змаганьох. За трошки приходу на Бависка, кажда екипа ше сама стара.

То єден з проблемох з хторим ше уж роками зочую. Други проблем нєдавно винєсли шахисти зоз Руского Керестура. Предсидатель Шаховского клубу „Русин” з Руского Керестура Михайло Венчельовски визначел же проблем и термини отримованя турнирох хтори часто нєприлаплїви пре числени обовязки потенциялних учашнїкох на турнирох Спортских бавискох.

– Нам, керестурским шахистом, жаль же Шаховски турнир у рамикох СБ „Яши Бакова” у термину хтори нам нє одвитує. Влонї ше, поведзме, случело же то було исту нєдзелю кед нам починало и першенпочал фахове усовершованє, та после здобство, та зме нє могли пойсц на тот турнир. А дакус шмишне кед ше зна же наша шаховска першенствена сезона тирва лєм мешац, т.є. же маме два три змаганя на яр и вєшенї, а праве у тим чаше и тот турнир – гвари Венчельовски.

12. ОКТОБЕР 2018.

sport@ruskeslovo.com

Вон додава и же кед шаховски турнир „Яша Баков” у маю, тот мешац нє барз одвитує людзом на валалє понеже теди починаю и польски и други роботи (нє одвитує им анї у самим першенстве котре у маю и септембре). Прето предкладаю чи би ше Турнир „Яша Баков” нє могло преложиц до жимских мешацох кед єст вецей шлєбодного часу и кед би вироятнє було и вецей заинтересованих пойсц на турнир. ОТРИМОВАНЄ ТУРНИРОХ – Нашо опредзелєнє, кед слово о терминох то же би ше вони отримовали през цали рок. Голєм єден турнир мешачно, а вше у другим месце. На нашей Скупштини утвердзуєме термини отримованя турнирох як и то хто будзе домашнї. Нормално же домашнї вибера термин, насампредз же нєшка анї кус нє лєгко орґанизовац таки стертнуца. Окреме кед су у других державох, як на приклад у Републики Горватскей. Порадзиц ше дакеди мож и найсц компромисне ришенє, а дакеди нє – гварел Звонко Салак, член Скупштини Спортских бавискох „Яша Баков”. Кед слово о Руским Керестуре задлужени координатор спортских активносцох Янко Хома. Тиж так окончує значни функциї у спорту у Руским Керестуре, а тиж так и у Бавискох.

– Мушим повесц же виява шахистох дакус контрадикторна. Насампредз, же сом уключени до спорту у валалє. Мушим визначиц же су нє управу. Пре вецей причини, а я спомнєм даскельо. Як перше, на початку рока на схадзки ше радзиме хто будзе орґанизатор турнирох. Домашнї ма полне право одредзиц термин отримованя, хтори углавни рамикови, односно нє строго прецизовани. Точни датум ше познєйше одредзи. Мушим надпомнуц же чежко орґанизовац змаганє прето же маме огранїчени средства. У тим смислу барз значне випочитовац жаданє домашнїх, бо лєм вони можу повесц кеди шицки обовязки годни випочитовац же би учашнїки мали яки-таки олєгчаня – гварел Янко Хома. Влонї и залоньским турнир у шаху бул отримани у Петровцох у Републики Горватскей.

– За турнир у шаху хтори отримани у Петровцох, домашнї жадал отримац истого дня кед ше означує Дзень Руснацох У Републики Горватскей. То розумлїве опредзелєнє, насампредз же Руснаци у Горватскей лєм на тот дзень можу раховац на финансийну потримовку держави. Звонко Ерделї хтори задлужени за спорт у рамикох СБ „Яша Баков”, пре державни и законски препреченя од Бавискох нє достава анї динара за орґанизацию змаганя. Лоґичне ришенє же би вихасновал таку нагоду кед ма финансийну помоц. З другого боку да нє було мнє, хто зна чи би шахисти зоз Руского Ке12. ОКТОБЕР 2018.

рестура участвовали на тих турнирох. Я их одвезол на турнир и привезол на моїм авту до хторого сом и гориво усипал. Того року турнир у шаху бул отримани у маю мешацу у Шиду. Пре особни причини сом нє могол одвесц екипу на змаганє, алє сом нашол друге ришенє и особу хтора их одвеже до Шиду и враци до Руского Керестура. И на змаганьох у Петровцох того року у Шиду були шаховски лиґашски змаганя. Сцем повесц же вони нє препреченє же би ше назберало трох шахистох и пошло. Цо ше случело того року и цо главна причина же шахисти зоз Руского Керестура нє пошли до Шиду на змаганє, нє знам – гварел Янко Хома. На концу подцагнул смужку. За три роки за анґажованє у орґанизациї и участвованю на змаганьох на Бавискох, нє достал анї єден динар.

– Каждого року у рамикох СБ „Яша Баков” ше отрима дванац и вецей турнири. Екипи зоз Руского Керестура участвую голєм на 8-9. Мой трошок за гориво хторе потрошим на одход и приход на змаганя вецей як 200 евра. Єдину помоц хтору сом достал була за тогорочни турнир у малим фодбалу „три на три”. Достал сом єдну ґайбу пива и єдно пакованє соку од СД „Русин” – гварел Янко Хома. З єдного боку треба припознац же вельо ствари у живоце вимагаю компромис и одреканє. Спорт єдна з нїх. То найлєпше знаю спортисти-профе сионалци. Од вчасней младосци упарто ходза на тренинґи, змаганя, преверйованя. Очиглядне же слово о любови хтора нєма цену. Окреме кед ше после рокох и рокох тренираня посцигню вельки резултати. Кед ше спущиме вельо ґарадичи долу, на уровень аматерского спорту, вец ту обставини ище чежши. Велї нашо клуби нє маю анї основни условия за трениранє, часто су зочени зоз нєдостатком пенєжу, опреми... У тим ранґу, лєм ище нїжше, нашо аматере хтори упарто ходза на змаганя и турнири Спортских бавискох „Яша Баков”. Тот мали проблем кед слово о термину отримованя даєдних од турнирох нашей найзначнєйшей спортскей манифестациї мож лєгко ришиц. Важне лєм буц порихтани на догварку.■

БАВИСКА ПРЕЗ СТАТИСТИКУ Каждого року ше отрима од дзешец до петнац екипни турнири и пейц поєдинєчни змаганя. По тераз на турнирох участвую коло 400 змагателє зоз 10 местох Сербиї и 4 местох зоз иножемства (два зоз Републики Горватскей и по єдна зоз України, лєбо Словацкей). Просеково, на турнирох було од штири до шейсц екипи хтори мали вецей як 25 змагательох. Рочни фонд хтори на розполаганю СБ „Яша Баков” коло 200 000 динари. То сума хтора лєдво закрива материялни трошки и трошок за „треци полчас”.

РУСКЕ СЛОВО 39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ НА НОВОСАДСКИМ САЙМЕ

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

РОК LXXIV ЧИСЛО 41 (3806) НОВИ САД, 12. ОКТОБЕР 2018.

П

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

„БАЙКА” ПРЕДСТАВЕЛА СВОЙО ПРОДУКТИ На Новосадским сайме, на медзинародней манифестациї „Лорист” и Сайме туризма, прешлого тижня свойо продукти представело и Здруженє женох „Байка” з Руского Керестура. У мено Здруженя, Наталия Емейди гварела же презентовали керпарки у нашим народним духу, фляшки, керамику з рускима мотивами, миделка, промотивни материяли и инше. На Сайме у Новим Садзе, „Байка” була присутна у рамикох Туристичней орґанизациї општини Кула. М. Г. К.

Фотоґрафия: 0711P

■ СЕРДЇ СТЕВИЧ ЗЛАТО

НА ТУРНИРЕ У РИҐИ

Фотоґрафия: 0717P