RUSKE SLOVO 40

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ЯМ А С И АН ОХ М Н И Е Р Т Ж ИХ ЕО К З Д С Л И А УШ АЛ В И Ц ОС ТВОРЧ

РОК LXXV ЧИСЛО 40 (3857) НОВИ САД, 4. ОКТОБЕР 2019.

■ ПРЕЙҐГРАНЇЧНЕ СОТРУДНЇЦТВО

ПЕРСПЕКТИВА И ПРЕПРЕЧЕНЯ ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Коцурски и домашнї ґаздинї на Сайме

Здруженє женох „Байкаˮ и Туристичне здруженє „Руски Керестур”

На єденастим Саймe творчосци валалских женох Войводини хтори того року отримани у Шидзе, всоботу 28. септембра участвовали Здруженє женох „Байкаˮ и Туристичне здруженє „Руски Керестур” з Руского Керестура и Актив женох КУД „Жатва” зоз Коцура. Продукти, хтори понукли нашо жени на своїх штандох прицагли вельку заинтересованосц нащивительох на площи опрез Културно-образовного центру Шид. Тоту ше манифестацию отримує каждого року у другим городзе Войводини, а з нагоди Медзинародного дня валалских женох, хтори ше означує 15. октобра. Зоз тим Саймом жада ше указац на окремне доприношенє женох на валалє, на їх значну улогу у унапредзованю польопривреди и руралного розвою. Манифестацию орґанизовала Општина Шид под покровительством Заводу за родну ровноправносц и Покраїнску владу.

■ СТРЕТНУЦЕ МЛАДИХ У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

Фотоґрафия: 0721P

Фотоґрафия: 0738P

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

Фото: Оленка Живкович

Актив женох КУД „Жатва” зоз Коцура

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

СТАНОВИСКА ЧЛЕНОХ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

ПРЕЦО МИНИСТЕР АФИРМУЄ АСИМИЛАЦИЮ Пише: Олена ПАПУҐА, член Националного совиту Руснацох и народна посланїца у Народней скупштини Републики Сербиї

Тот текст пишем пре нєодвичательну и знємирююцу вияву тельни, а мож го толковац и як мишанє до нукашнєй полиминистра просвити, науки и технолоґийного розвою Младе- тики другей держави. Анї по єдним нашим закону ше нє на Шарчевича, хтори виявел же дзепоєдни Национални со- бранї нашей жеми же би у даєдней жеми зберала дзеци и вити одвичательни за тото же школяре хтори ходза до шко- обезпечовала им годзини мацеринского язика. Нїхто нє бралох на язикох националних меншинох нє маю учебнїки. Ту нї министрови, хтори ма ексклузивне право на тото же би очиглядно думал на шицки национални меншини, бо визна- орґанизовал наставу дзе дума же то треба. Знаме же єст прочел же лєм Мадярски национални совит добре орґанизова- блем образованя на Косове и настави на тей териториї, зоз чим ми, национални меншини у Сербиї, нє маме нїч. То дерни и нє ма проблеми зоз учебнїками на своїм язику. Наш Национални совит положени до кошарки найгорших, жавна ствар, и нє треба мишац нашо уж здобути права зоз тих цо ше нє стараю о школох на своїм язику, гоч зме по тим за цо ше даґдзе треба вибориц. Ґу тому ше надрилює зашицких нормох и почитуюци час хтори даваю закони, а то ключенє хторе поручує нашим националним меншином же бул 5. юлий, шицки свойо обовязки сполнєли. Учебнїки з док Серби у реґионє нє буду мац сполнєти права на образокаталоґа вибрани ище вяри, давно найдзени прекладателє, ванє на сербским язику, до теди анї представителє националлекторе и шицко цо требало поробене ище влєце, а ниа, них заєднїцох у Републики Сербиї нє маю права бунїц ше прешло мешац як почал школски рок, а учебнїкох нєт. Цо превельо за ситуацию у хторей ше находза їх дзеци. ше нас дотика, учебнїки були за друкованє порихтани ище Як народна посланїца у Народней скупштини Републики початком авґуста. Кед же тот податок нє сцигол до мини- Сербиї сом ище 2009. року почала спозорйовац же нацистра, ми нє виновати, алє заш лєм церпиме пошлїдки. онални меншини нє маю учебнїки. Од теди, та по нєшка По новей реформи образованя, того школского року друга ше вельо того пременєло лєм на паперу, односно у закои шеста класа маю нову програму, а по дзень-нєшка нє маю нох, а у пракси нїч. Процедури, хтори провадза видаванє анї єден нови учебнїк. Правда, вони ше док нє сцигню нови учебнїкох таки компликовани же кед бизме нє мали доучебнїки можу учиц и зоз старих, цо значи же родичи муша бру и ажурну службу у Националним совиту и одвичатекупиц стари кнїжки, а док виду нови, та и их. Два компле- льни Одбор за образованє, могли бизме положиц ключ на ти у єдним школским року финансийно нє можу поднєсц и дзвери наших руских школох. У держави би ше нїхто нє богати жеми, а нє ми хтори керпиме конєц з концом. О тим таргнул же нас после 275. рокох нєт. министер Шарчевич нє роздумує, як и о тим же вон тот хто- Совит Европи и Европска уния визначую же буду давац пори ма перше и найвекше право, а и тримовку защити и промоциї правох обовязку обезпечиц шицким исти националних меншинох, бо то нє Учебнїки з каталоґа вибрани ище условия за основне образованє хто- вяри, давно найдзени прекладателє, лєм же хасновите за промоцию праре по Уставе Републики Сербиї заґавох националних меншинох, алє є лекторе и шицко цо требало рантоване. Руснаци у Сербиї маю поробене ище влєце, а ниа, прешло хасновите и за цале дружтво и доздобути права, и нє важне чи нас єст приноши процесу европских интемешац як почал школски рок, 100 чи 14 500. Школи би мали буц ґрацийох Сербиї. Як даваю тоту поа учебнїкох нєт гласнєйши, а окреме наставнїки тримовку, щиро поведзено, нє знам и хтори нє шму виявйовац же то „нє нє видзим ю. У своєй дзешецрочней проблем” и же мож учебнїки и фотокопирац, та нє проблем борби за учебнїки на язикох националних меншинох сом, и кед у класи 20 школяре достаню учебнїки, а тройо нє, бо анї раз на дїлу нє видзела же представнїки европских иннє видрукованe достаточно. Чежка ситуация и у мишаних ституцийох помагаю у ришованю того проблема. школох у Коцуре и у Дюрдьове, дзе школяре векшинского Та, на концу по моїм виходзи, же надалєй будзме мац тенароду почню нови школски рок зоз новима учебнїками, а льо права, кельо ше за нїх будземе бориц. Лєм, чи ми манашо руски дзеци их чекаю до децембра, априла. То при- ме кадри за тото и чи маме чувство за рускосц, то вельо водзи до роздумованя родичох, чи треба дзеци уписовац до чежше питанє. Патрим, у Републики Горватскей нациошколох з мацеринским наставним язиком. Нє сцем анї по- нални меншини скоро цалком асимиловани, дзеци ше у думац же ше то роби нароком, алє кед чуєм таку вияву ми- Петровцох и Миклошевцох вецей нє бавя по руски, медзи нистра, можем ше лєм бац же то нє случайно, алє з намиру собу бешедую по горватски. То ше случує кед ше бриґа же би меншински права представели як нєпотребни, а ин- о правох националних меншинох водзи на силу, без ституциї хтори их чуваю нєспособни, як да зме проблем и щирей дзеки. Европска уния таки стан лєм констатує, як терха у тей држави. То перши крочай ґу асимилациї. да нашлїдзени права, мултикултуралносц и национални Тиж так, министер би мушел водзиц рахунку кед подцагує меншини нєпотребна компликация, а нє богатство. паралелу медзи образованьом у Сербиї и у реґионє. Наступ Ефекти такей политики ше укажу аж кед уж позно.■ у хторим ше пита чи Серби у реґионє маю исти права як и Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє представителє националних меншинох у Сербиї нєодвичавше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

2 РУСКЕ СЛОВО

4. OКТОБЕР 2019.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ, заменїца главного одвичательного редактора

■ Тижньовнїк 4–5. Сход о прейґгранїчним сотруднїцтве у Вуковаре

■ Нашо места 9. Плани за реконструкцию драги Керестур – Крущич

■ Економия 15. Kукурицa: солидни урожай, цена би могла буц лєпша

■ Култура и просвита 20–21. Конкурс НВУ „Руске слово” – видавательни план по ясних критериюмох

■ Мозаїк 22–23. Ютюбере Филип Будински и Адриан Русковски

■ Людзе, роки, живот 24–25. Наш госц: Янко Кирда Байо, керестурски майстормесар

■ Духовни живот 28–29. Стретнуце младих у Сримскей Митровици

■ Информатор 30–34. Мали In memoriam

оглашки

и

■ Спорт 35. СБ „Яша Баков” – Турнир у одбойки у Дюрдьове

■ Интермецо 38. Горуци тепши Насловни бок: Нашо млади на стретнуцу у Сримскей Митровици Авторка фотоґрафиї: Оленка Живкович

ВИЗУАЛНИ ИДЕНТИТЕТ ЛИТЕРАТУРИ У Заводзе за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе прешлого тижня отворена интересантна литературно-визуална вистава Емилиї Чизмар „Twitterатура з мура” пред красним числом, углавном, младшей публики. Слово о кратких онлайн сообщеньох Чизмаровей котри до визуалней форми присподобел дизайнер младежского часописа МАК Златко Емейди. Вистава проєкт НВУ „Руске слово”, а реализована є зоз финансийну потримовку Заводу за културу войводянских Руснацох. У вше швидшим темпу живота кратки форми у литератури вше баржей популарни. Твити Чизмаровей у визуалним смислу здабу на кратки СМС порученя, а записани су так як нєшка бешедую и роздумую млади. Приповедка виприповедана лапидарно у лєм даскелїх шорикох, а єй циль, углавним, прицагнуц и затримац увагу публики, нашмеяц и поентовац, на швидко и на кратко. През гумор и сатиру Чизмарова благо критикує одредзени дружтвени норми и розбива стереотипи указуюци на одредзени збуваня у нашей заєднїци, а источашнє тоти твити илустративно указую цо нєшка интересує младеж, нови ґенерациї. Кратки литературни форми у историї литератури познати од давна, як цо то присловки, загадки, афоризми и вици... и тоти форми у ширших дружтвених пасмох вше були популарни пре швидке сцигованє до поенти. Нєшка тому вшелїяк доприноша и нови медиї як цо то социялни мрежи, а єдна з нїх праве и Твитер. „Twitterатура з мура” Чизмаровей як „Литература з мура” виходзи зоз твардих рамикох институцийох як цо то видавательни хижи и виходзи зоз стандардизованих литературних жанрох. То єден цалком нови приступ у писаню у хторим авторка сце буц цо блїїзша зоз публику, сце буц у контакту и сце мац повторну информацию такой о тим цо пише. Час єдини судия хтори укаже кельо таки приступ ґу литератури ма будучносц, бо думаня, вшелїяк, подзелєни. Нє треба ту забуц же през историю литератури и таки помодни пробованя лєм ридки прежили час, як Петрарка и сонет, Сервантес и пикарски роман. Форма прежила лєм пре змист, цо значи же змист заш лєм найважнєйши. Визуализация литератури нєшка лапа крочаї зоз часом у хторим жиєме дзе шицко подредзене симболу, знаку и слики. Ґу новим способом ше треба прилагодзиц на час же би нас час нє преґажел. А упечаток зоз вистави Чизмаровей и тот же вельке число младих хтори ю пришли потримац указує на два ствари. Перша, же нашо млади конєчно знаю дзе ше находзи Завод за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе, и друга, же их „Twitterатура з мура” интересує, же за ню знаю и же ю читаю. Публики єст, треба ю лєм заинтересовац.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски, Лидия Кухар * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

4. ОКТОБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК СХОД О СОТРУДНЇЦТВЕ МЕДЗИ ВУКОВАРСКО-СРИМСКУ ЖУПАНИЮ И АП ВОЙВОДИНУ У ВУКОВАРЕ

МЕНШИНСКИ ЗАЄДНЇЦИ ЯК АКТЕРЕ У ПРЕЙҐГРАНЇЧНИХ ПРОЄКТОХ Пише: Мария АФИЧ

Циль заєднїцки проєкти з обласци чуваня националних идентитетох повязуюци културу и туризем, образованє и спорт, як и институционалне повязованє националних меншинох у погранїчним подручу

У

Вуковаре, у просторийох Вуковарскосримскей жупаниї 27. септембра отримани сход хторому була тема можлїве сотруднїцтво у пририхтованю и запровадзованю проєктох у рамикох европских програмох софинансованя унапрямених на дїялносц националних меншинох. На сотруднїцтво поволани тота жупания и АП Войводина и национални меншини хтори жию на тих просторох. Прилапена инициятива же би ше почало заєднїцки активносци на пририхтованю проєктох з обласци чуваня националних идентитетох повязуюци културу и туризем, образованє и спорт, як и институционалне повязованє националних меншинох у погранїчним подручу. Иницияторе сходу були заменїк Вуковарско-сримского жупана Дьордє Чурчич хтори представитель сербскей националней меншини у тей територялней єдинки, и народна посланїца у Народней скупштини Републики Сербиї Олена Папуґа. Вона потолковала як пришло до тей заєднїцкей идеї: – Я вообще уж давно роздумуєм о медзинародних проєктох цо ше дотикаю Войводини бо тримам же треба унапредзиц тот край дзе жиєме, и на локалним и на реґионалним уровню. Окреме значне видзиц як ту може буц уключена наша национална заєднїца. Конкретна идея настала кед сом була на Дню Руснацох Горватскей у Вуковаре у маю. Там сом упознала заменїка жупана Дьордя Чурчича, хтори тиж представитель меншинскей заєднїци, та зме ше нашли коло заєднїцких темох. Вон понукнул же бизме то порушали вєдно бо векшински державнотворни народи за нас нє заинтересовани у тим поглядзе, та то будземе мушиц ми сами порушац, а держава ма права и можлївосци

ДУНАЙ ЯК ИНСПИРАЦИЯ На сходзе бул презентовани приклад єдней проєктней идеї под назву „Дунай нас злучує”, чия тема праве уж спомнути култура и туризем, образованє и спорт, и институционалне повязованє националних меншинох у погранїчним подручу. Вредносц проєкту преценєна на 500 000 еври як софинансованє прейґ ЕУ-фондох, а учашнїки у проєкту би мали обезпечиц софинансованє од 15 проценти. Ношитель проєкту би була Вуковарско-сримска жупания, партнере з одвитуюцих орґанох АП Войводини и Национални совити, док би сотруднїки у проєктох могли буц єдинки локалних самоуправох, општини и городи зоз Сербиї, образовни установи, рижни КУД-и, туристични орґанизациї зоз погранїчного подруча.

4 РУСКЕ СЛОВО

же би нам у тим далєй помогла. Вец вон бул на Червеней ружи, теди зме одредзели датум, яки би инициятиви могло порушац и кого будземе волац на тот сход. На початку зме ше огранїчели лєм на меншински заєднїци хтори жию у Вуковарско-срємскей жупаниї и у Войводини, так же затераз повязани найвекши, цо нє значи же ше до проєктох нє годни приключиц и шицки други заинтересовани. – толкує Олена Папуґа и надпомина же значна предносц заєднїцки конкуровац за прейґгранїчне сотруднїцтво тих двох реґийох на ЕУ проєктох то уж давно подписане сотруднїцтво помедзи Вуковарско-сримску жупанию и АП Войводину. То правни рамик хтори оможлївює такой рушиц до заєднїцких проєктох хтори треба барз добре обдумац, пририхтац и вец цо скорей конкуровац за шлїдуюци програмски период ЕУ хтори будзе од 2021–2027. рок. УЧАШНЇКИ На сход були поволани и урядови представителє обидвох реґионох, од державних орґанох по представительох вецей националних заєднїцох. Спред державних орґанох Републики Сербиї присутни були представителє Министерства державней управи и локалней самоуправи РС, представителє покраїнского Фонда „Европски роботи” АП Войводини, спред Народней скупштини народна посланїца и члениїца Одбору за людски и меншински права и ровноправносц полох Олена Папуґа, як и ґенерални конзул Републики Сербиї у Вуковаре Милан Шапич. Присутни були и представителє пейц наших националних совитох: горватского, українского, мадярского, словацкого и Националного совиту Руснацох хтори представяли предсидатель Борислав Сакач и предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач. Републику Горватску представяли жупан Вуковарскосримскей жупаниї Божо Ґалич, предсидатель Соборского совиту за национални меншини РГ Александар Толнауер, Розвойней аґенциї В-С жупаниї як и представителє националних меншинох з подруча тей жупаниї – сербскей, 4. ОКТОБЕР 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

мадярскей, словацкей и рускей хтору представял предсидатель Совиту рускей националней меншини Йоаким Ерделї. НАГОДА И ЗА НАШУ ЗАЄДНЇЦУ Предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач хтори активно участвовал у дискусиї на сходзе у Вуковару, за Руске слово гвари же там представени идеї прилапююци: – Значенє цалого того концепту придружованя Европи и можлївосци хтори нам вон понука, а то интер-реґионални прейґгранїчни проєкти рошнє од 2008. року одкеди зме подписали перши приступни документи спрам Европскей униї. Значенє того за руски народ, а и за розвой цалей реґиї як и цалей Сербиї вельки бо нам то оможлївює приступ фондом прейґ хторих зме годни реализовац нашо потреби зоз рижних обласцох култури, информованя и образованя.

НА ПОЦАГУ НАЦИОНАЛНИ СОВИТИ На сходзе принєшени конкретни заключеня же по 1. децембер представителє заинтересованих националних совитох маю принєсц одлуку чи жадаю участвовац у таких прейґгранїчних проєктох. Такой по тим би бул орґанизовани подобни сход у Новим Садзе котрому би домашнї бул НС Словацох вєдно зоз АП Войводину, же би ше видзело як далєй конкретизовац и реализовац тоти идеї.

То даяки концепти хтори сом спатрал ище у скорейших периодох док сом нє бул на позициї предсидателя Националного совиту, а як сом на тей позициї, на мою инициятиву уж маме оформене Роботне цело за проєкти, Проєктни биро, чий основни задаток провадзенє конкурсох, насампредз локалних, алє и ткв. бриселских програмох за софинансованє, односно прейґгранїчне сотруднїцтво хторе по характеру инвестицийне, як и транснационални програми сотруднїцтва. То два главни обласци у хторих можеме участвовац, дзе маме можлївосц апликовац и як Национални совит, и як нашо роботни цела и одбори, и як шицки други нашо правни субєкти. На сходзе сом виявел же ми уж порихтни, маме тото роботне цело цо нам олєгча участвованє у партнерствох – заключел Сакач. Як визначела Олена Папуґа, искуства учашнїкох схода у Вуковаре указую же шицки национални заєднїци и у Горватскей и у Сербиї маю исти проблеми, а найвекши то асимилация зоз оцудзованьом националних идентитетох. По єй думаню, заєднїцки проєкти можу змоцнїц и национални заєднїци, алє и унапредзиц локални штредки у хторих жию, а то источашнє и нагода же би Европа вецей уваги пошвецела меншинским темом и проблемом.

– Цо ше Руснацох дотика, ми за конкурованє маме рижнородни обласци. Дахто роздумує о лєтнїх школох... и то мож, алє прейґ тих проєктох насампредз треба унапредзиц и нашу локалну заєднїцу з тим же можеме даяки наш продукт, лєбо дацо цо маме специфичне у туристичним змислу як цо то, наприклад наша Водица, же би зме то даяк брендирали и у Европским просторе тє. зоз брендом защицели нашо место. Кед слово о перспективох рускей заєднїци у єдней такей инициятиви пред европскима фондами, попри спомнутого реґионалного Спорозуменя медзи АП Войводину и В-С жупанию, од 2013. року маме подписане сотруднїцтво Наяционалного совиту Руснацох зоз Координацию рускей националей меншини Републики Горватскей, цо сиґурно може помогнуц.■ 4. ОКТОБЕР 2019.

СХАДЗКА ШВЕТОВЕЙ РАДИ Р/Р/Л У ВИНКОВЦОХ

ПЕРШЕ ЗАШЕДАНЄ У НОВИМ ЗВОЛАНЮ Перше зашеданє Шветовей ради Русинох/Руснацох/Лемкох у новим зволаню од XV Шветового конґресу РРЛ, отримане 27. септембра у Винковцох у Републики Горватскей. Прилапени вецей процедурални одлуки, прилапена и резолуция ШК о положеню Русинох у жемох дзе жию, а тиж потримана и Руска матка у своїм протесту процив гамованя єй роботи. Источашнє зашедала и Комисия за културу ШК. На зашеданю участвовали представителє зоз шейсц од дзевец членских орґанизацийох, зоз Сербиї, Словацкей, Польскей, Румуниї, Мадярскей, и домашнї з Горватскей, а на поволанку орґанизатора, у роботи ШР участвовала и народна посланїца у Народней скупштини Сербиї Олена Папуґа. На схадзки прилапени нови протокол, заключеня, яки дальши активносци шицких орґанох Шветового конґресу, а тиж и записнїк и вименки статута. На ради прилапени и нарис Резолуциї делеґатох ШК. Резолуция ше одноши на положенє и проблеми Руснацох у европских державох у хторих жию. Шветова Рада задлужела Олену Папуґа же би текст резолуциї преложела и послала компетентним институцийом у Републики Сербиї, як и представительом европских институцийох у Сербиї. На зашеданю ШР прилапена и инициятива же би од перших дньох у октобру почал робиц сайт ШК цо и Руска матка уж длугши час вимага Сайт будзе робиц ЛемФМ радио з Польскей, а за початок на їх линку будзе и сайт ШК. На дньовим шоре зашеданя була и точка о причинох нє отримованя 4. Русин Филм Фесту 27. септембра у Шидзе и других активносцох котри унапрямени на гамованє активносцох Рускей матки. Єй предсидатель и член ШК и ШР Дюра Папуґа виложел тоту проблематику.

– Ту маме найвекши проблем же нас гамую у витворйованю финансийох, понеже нас Национални совит Руснацох нє потримує на конкурсох, насампредз покраїнских, иґнорує и нашо реаґованя на други теми, а найвекше було нєсподзиванє же уж одобрени средства за Русин Филм Фест општина Шид пренаменєла за Националне швето. Шветова рада єдногласно принєсла одлуку же єй предсидатель Штефан Лявинєц пошлє вимогу предсидательови Влади АП Войводини Иґорови Мировичови, же би приял представительох Рускей матки. Тото Лявинцово писмо будзе послате и до Европскей ради. Источашнє зашедала и Конґресна комисия за културу. Понеже єй предсидателька Саня Тиркайло зоз Шиду оправдано нє була присутна, нашо представителє були Мария Дорошки и Славко Пап. На зашеданю принєшени три заключеня. Єдно же потримане обновйонє сайта ШК, потим потримана идея за видаванє ЦД старих руских шпиванкох зоз нотнима записами у шицких державох, як и видаванє кнїжочки старих облєчивох тиж обєдинєних зоз шицких державох дзе жию Руснаци. Утвердзене же треба найсц фаховцох з хторима ше розроби тоти идеї. М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК ПРЕДСТАВЕНИ НАРИС ЕТИЧНОГО КОДЕКСУ НВУ „РУСКЕ СЛОВО” И НАЦИОНАЛНОГО СОВ ИТУ РУСНАЦОХ

КВАЛИТЕТНЕ ИНФОРМОВАНЄ ЗАЄДНЇЦКА ОДВИЧАТЕЛЬНОСЦ Пише: Иван САБАДОШ

Кодекс по принципох самореґулативи утвердзує ясни механїзми, процедури и правила хтори оможлївя лєпши квалитет информованя у явним интересу и додатно обезпеча медийни шлєбоди

У

Фото: В. Вуячич

просторийох Нєзависного дружтва новинарох Войводини (НДНВ) у Новим Садзе пияток, 27. септембра отримани консултацийни округли стол „Интерни етични кодекс медийох хторим снователє (поштредни) национални совити националних меншинох” на хторим дискутоване о роботней верзиї интерного етичного кодекса Националного совиту (НС) Руснацох и НВУ „Руске слово”. Кодекс по принципох самореґулативи утвердзує ясни механїзми, процедури и правила хтори оможлївя лєпши квалитет информованя у явним интересу и додатно обезпеча медийни шлєбоди. Нарис кодекса опера ше на медийну законску реґулативу, професийни и етични стандарди у новинарстве а настал у партнерстве НВУ „Руске слово”, Националного совиту Руснацох хтори ношитель сновательних правох у тей медийней хижи и експертами НДНВ, а з потримовку Мисиї ОЕБС-у у Сербиї. Округли стол орґанизовало Медийне оддзелєнє Мисиї ОЕБС-у у Сербиї, а бешедоване о цильох, процесу наставаня и перспективи Кодексу, як и о ширшим значеню документа, хтори, кед же будзе потримани, може послужиц як модел и другим националним заєднїцом. ПИОНИРСКЕ ПОДНЯЦЕ У МЕНШИНСКИМ КОРПУСУ Представителька Мисиї ОЕБС-у у Сербиї Лїляна Бреберина у уводней бешеди привитала тоту инициятиву хтора потераз єдинствене и пионирске подняце кед слово о информованю на меншинских язикох. Маюци на розуме специфичносц того сеґмента медийней сцени, дзе затримани дзепоєдни елементи (ин)директного участвованя державних структурох у власнїцтве, вона визначела же таке спорозумне и свойодзечне партнерство двох институцийох по началох самореґулациї и прихильносци ґу вредносцом демократского дружтва, хторе нє можлїве без шлєбодного и професийного информованя, представя ясни виказ одвичательносци и озбильносци обидвох учашнїкох. Прето би, як гварела, тота инициятива зоз рускей националней заєднїци могла буц приклад и за други меншински заєднїци у Сербиї, та и за цалу медийну сцену у держави. Представителє НДНВ – предсидатель НДНВ Норберт Шинкович, медийна експертка за обласц информованя на меншинских язикох Жужана Серенчеш и Недим Сейдинович хтори бул модератор дискусиї, розпатрели вецей розлични феномени и проблеми кед слово о меншинским информованю, дзе

6 РУСКЕ СЛОВО

як неґативни тренд акцентована „феудализация” тих медийох, односно їх контрола од политичних актерох, т. є. националних совитох хтори тримаю сновательни права. Як гварене, то барз присутне зявенє, медзитим руска заєднїца и єй институциї остатнї роки нє препознавани у тим неґативним контексту, а Кодекс, хтори нє надрилєни з висших инстанцох алє є резултат спорозумней догварки актерох знука заєднїци, потвердзенє єй демократского капацитету и свидомосци о явним интересу. ОСНОВНИ НАЧАЛА Директор НВУ „Руске слово” др Борис Варґа, єден з иницияторох формулованя документа, на його представяню визначел же Кодекс анї нє може, анї нє пробує буц

КОНФУЗНИ РЕФОРМИ Процес реформох у медийней сфери, од трансферу сновательних правох над медийнима хижами меншинских заєднїцох з Покраїни на национални совити 2004, по приватизацию локалних електронских медийох 2015. року, учашнїки дискусиї углавним оценєли як конфузни, и з проблематичнима ефектами, насампредз на информованє чувствительних заєднїцох дзе и национални меншини. Виход держави з власнїцтва, т. є. деетатизация ше нє указала як сама по себе достаточни циль. З єдного боку, приватизовани медиї страцели буджетску стабилносц а политични уплїв нє зменшани, а з другого, медиї дзе держава остала индиректни финансиєр у вигоднєйшей материялней ситуациї, а явни интерес у обласци информованя, професионализем и обєктивносц хтори накладаю и закони и правила роботи, можу бранїц и з етичнима новинарскима кодексами и другима инструментами самореґулациї.

4. ОКТОБЕР 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

замена за законски предписаня и фахово професийни и етични стандарди, алє є праве потвердзенє же их и медий и снователь розумя, почитую и по нїх ше ровнаю у роботи. Документ концизни и нє формализовани прейґ нєобходней мири, алє одредзує основни принципи и одношеня медзи медийну хижу и сновательом. У першим поглавю прецизує обовязки НВУ „Руске слово” як свойофайтового явного медийного сервиса и Националного совиту Руснацох як снователя, у другим начала управяцких механїзмох кед слово о кадровей политики и елиминованя зраженя интересох, а у трецим, одношенє медия и снователя у периодзе виберанкох. Тото поглавє заправо ше опера на самореґулацийни документ хтори „Руске слово” применьовало у виберанкох 2014. и 2018. року, и хтори ше указал як функционални у пракси и ґу тому є добре привитани и у рускей заєднїци и у фаховей медийней явносци. У закончуюцим, штвартим поглавю предвидзене заєднїцке цело представительох Совиту, „Руского слова” и новинарских здруженьох (НДНВ и НАР) як инструмент надпатрунку и охрани Кодексу. Секретар Националного совиту Руснацох Таня Арва Планчак у кратких рисох учашнїкох трибини здогадла на цек медийних реформох кед слово о меншинских медийох, Гоч оценєла же, после периоду „дзецинских хоротох” на релациї Совит – „Руске слово”, кед после преносу сновательних правох анї єден бок нє цалком знал и розумел цо му компетенциї, нєшка тото партнерство коректне и стабилне, заключела же Кодекс у конєчней форми оможлїви же би ше таки одношеня и зачували у будуцим чаше. На подобним становиску и предсидатель Одбору за информованє Националного совиту Руснацох Яким Винаї, хтори акцентовал же понукнуце сотруднїцтва на тим проєкту под патронатом ОЕБС-а єдногласно потримане и на ресорним одборе, и на остатнєй схадзки Националного совиту.

У дискусиї у хторей участвовали компетентни особи з рускей заєднїци, алє и представителє других националних совитох и меншинских медийох начално привитане тото подняце, а понеже слово о роботней верзиї документа, суґестиї и предклади як го мож злєпшац, годно у писаней форми доручиц авторскому тиму хтори их розпатри. Понеже нєт преседан за таки процедури, мож лєм предпоставиц же Кодекс постанє оперативни кед го формално прилапя Национални совит Руснацох и Управни одбор НВУ „Руске слово”.■ 4. OКTOБЕР 2019.

STANOVISKA Пише: Мирослав ЗАДРЕПКО, новинар

ЗЛАТНИ „МАЛИ” СПОРТИ Сербия за остатнї мешац днї освоєла титулу европского шампиона у одбойки и у хлопскей, и у женскей конкуренциї. Остатнїраз, нє так давного 2011. року, нам ше то удало. Попри одбойки, шампионє зме континента и у ватерполу, респектую нас у кошарки, без огляду на остатнє пошлїснуце, вец у рукомету, маме Дьоковича, Шпановичову, каякашох, теквандистох... Углавним, добри зме там дзе ше нє уклада бог зна кельо вельо, голєм кед ше зровна кельо даваме на фодбал. Лоґичне питанє, як спорти до хторих ше мало уклада можу мац таки добри резутати, а у фодбалу, дзе ше сипе тельо пенєжу, маме нєславни резултати? Га, релативно єдноставни одвит и шицким є, вироятно, познати: фодбал давно постал бизнис, и то вельки бизнис. Вельки пенєж у питаню, важне ше добре предац, важне добре предац, провадзи го скоро половка шветовей популациї, а така огромна публика, заправо цильна ґрупа прицагує и вельке число найрижнороднєйших индустрийних конарох хтори ше каламя на найважнєйшу побочну ствар на швеце. З другого боку, одбойка, рукомет, карате, раґби и други, у одношеню на фодбал „мали“ спорти нє нательо популарни, та и пенєж хтори держава лєбо спонзоре укладаю менши. Интереси и бизнис ту ище нє видрилєли спортски дух, хтори приноши злато. Медзитим, то за пошлїдок ма нове питанє: кельо єст смисла у тим же би ше сипало до дзиравого меха, кельо єст смисла будовац нови стадиони кед нам и тоти полупразни, окрем кед даяки „озбильни” дербиї лєбо приходза атрактивни квалификацийни ривалє, кед ше добра часц людзох, условно поведзено, бої пойсц на стадион пре, нїби, навиячох и цалу атмосферу и иконоґрафию на трибинох. Держава хтора ма даяку визию, односно, кед ю маю людзе хтори водза державу, вец ше спрам нєй, а и спрам реалних можлївосцох планує: дзе укладац, кельо, чи до инфраструктури, чи до туризма, чи до спорта. Вец ше правя анализи: чи укладац до авто-драгох, чи до желєзнїци, чи до баньского, чи до салашского туризма и подобне, алє якош ше на концу вше зведзе на питанє: дзе найлєпши однос уложеного и враценого пенєжу, плус яки хасен за обичного чловека. Е, у нашим спорту то, випатра, нє важи. Правда, у фодбалу ше обраца вельки пенєж, держава индиректно може пристойно заробиц, алє правиц нови стадиони, по цени од 1 500 евра по месту, кед дзепоєдни вароши лєдво же маю безпечну воду за пице, а дзе ище пристойни базен, спортску галу лєбо атлетску стазу, дакус нєлоґичне по моїм думаню. Нє думам же фодбал треба зняц зоз лїстини спортох хтори доставаю помоц од держави, алє знам же и дзепоєдни други спорти заслужую лєпши третман як цо го тераз маю. З окремним акцентом на тим „заслужую“. Кед би дотерашнї заслуги, односно резултати були адекватно наградзени, сигурно би и успих бул тирвацши, а то би надалєй прицагло ещи патрачох и будуцих младих спортистох. То би вец значело менєй дзеци на улїци, а вецей на тренинґох и... розумице поенту: дакус вецей укладаня, а вельки хасен, и у перспективи, омасовйованє рижних файтох спорту, а нє лєм фодбалу хтори, гоч яки популарни, нє єден зоз гевтих дзе можеме дацо посцигнуц. Єдноставно за таке зме худобни и чежко же ше то пременї зоз даскелїма стадионами и буджетним допинґом. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА У КОЦУРЕ БУЛА ПРЕДСТАВА ЗА МАТЕЯ ДУДАША

„ШВЕТ МАЛИ, АЛЄ ЖИВОТ ВЕЛЬКИ”

У Велькей сали Дома култури у Коцуре внєдзелю, 29. септембра, одбавена представа за одроснутих под назву ,,Швет мали, а живот вельки”, у режиї Иґора Пушкаша. Числени Коцурци пришли того вечара потримац Иґора и провадзиц представу за котру сам написал сценарио, а бул и єдини ґлумец. Як гварел Иґор, през тоту представу и поезию у представи, жадал представиц даяки свойо идеї и думаня на рижни теми и проблеми котри нас окружую, алє насампредз жадал позберац Коцурцох же би шицки вєдно помогли Матейови у його борби за виздравенє. Як визначел уметнїк, понеже Велька сала Дома култури нє була пополнєта до остатнього места, мож заключиц же, заш лєм, гуманосц при Коцурцох того вечара дакус заказала. Шицок назберани пенєж од предатих уходнїцох бул прешлїдзени Матейови Дудашови. Най здогаднєме, Матей Дудаш охорел од дистрофиї мускулох и потребне же би пошол на лїченє до иножем-

ства. За нєобходни терапиї у Словацкей потребне назберац 400 тисячи динари. Хто жада помогнуц може уплациц средства и на жирорахунок його оца: Никола Дудаш, 160-5800101579012-86, Банка Интеза. О. Р.

ЗООГИҐИЄНСКА СЛУЖБА „ШАПИЦА” НА ТЕРЕНУ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ОХАБЕНИ ПСИ ПРОБЛЕМ ЦАЛОГО ДРУЖТВА

Зоогиґиєнска служба „Шапица” зоз Кули у порядним виходу на терен штредком септембра обишла Руски Керестур, дзе запровадзели акцию лапаня псох блукачох котрих у остатнї час було обачлїво вецей, а зоз осторожносцу же почал нови школски рок и же на улїцох єст дзеци. На терену влапени пси углавним блукаче, алє и пси котри власнїцки, а служба Зоогиґиєни их нашла на явней поверхносци. У случайох же влапени пес власнїцки, а ма чип, вец власнїк будзе контактовани. Кед же влапени пес власнїцки, а нє чиповани є, вец власнїки нє буду контактовани, алє вшелїяк зоз одредзеним надополнєньом можу, односно треба же би превжали свойо пси зоз азилу у Кули. Треба надпомнуц же попри тим же власнїк виплаци надополнєнє за преберанє свойого пса зоз азилу котре символичне, по закону процив нього ше порушує и виновни поступок, за цо ше плаци и кару пред державу. У складзе з тим, то би требало буц опомнуце шицким власнїком же пси муша буц у обисцу, бо триманє пса то нє лєм розвага, алє и обовязка. Зоогиґиєнска служба у Кули єдна з найвекших на териториї цалей Войводини,

8 РУСКЕ СЛОВО

ОБОВЯЗКИ КОЛО ЛЮБИМЦОХ У складзе зоз Законом о ветеринастве, обовязне означиц хижних любимцох зоз микрочипом и каждого року их вакциновац процив збешнєтосци. Способ виводзеня пса подрозумює же ше животиню нє шме шейтац по улїчкох и паркох без надпатраня. По правилнїку о способу триманя пса хтори може буц опасни за околїско, предписане же таких псох шму шейтац лєм полнолїтни особи и то на ременьчку и зоз защитну кошарку. Тиж, власнїк хтори трима опасного пса, вєдно зоз псом, муши прейсц обуку социялизациї пса хтори видава Кинолоґийни союз Сербиї.

компетентна є за 20 населєни места у Заходнобачким округу. Рочнє у їх азилу змесценє достаню коло 500 пси, а у каждей хвильки их єст и до 150. Гоч би по закону, влапених псох после стерилизациї и чипованя, вакцинованя и третмана од паразитох, тих котри нє опасни, мали право врациц на исту локацию, вони то нє робя, алє шицки пси доставаю змесценє у їх азилу. З другого боку, робота Зоогиґиєнскей служби унапрямена на удомйованє псох котри нє маю власнїкох, и рочнє удомя значне число псох, векшину до околних местох, а даскельо и до иножемства. Зоогиґиєнска служба поряднє обиходзи терен населєних местох за котри є компетентна, а лєм у позарядових ситуацийох, кед же пес нападнє дакого, вец дежурна служба виходзи на терен и по прияви. Спомнута служба у юнию мала почежкосци у своїм дїлованю, пре нєможлївосц реґистрованя теренскей превозки, односно атестованя приключка за прикочик, пре нови законски предписаня, прецо длугши час виход на терен за нїх бул очежани и нєможлїви. Ан. М.

4. ОКТОБЕР 2019.

mesta@ruskeslovo.com

ПЕРША РОБОТНА СХАДЗКА МЕСНИХ ЗАЄДНЇЦОХ ЗОЗ ЗАХОДНОБАЧКОГО ОКРУГУ И ОПШТИНИ БАЧ

На инициятиву предсидателя Совиту месних заєднїцох општини Кула Бобана Дамяновича, прешлого тижня, у Малим Стапару отримана роботна схадзка секретарох месних заєднїцох зоз Кули, Зомбора, Апатину, Оджаку и Бачу. На схадзки окреме було бешеди о буджету за 2020. рок, як и о приоритетох и проєктох хтори треба реализовац у наиходзацим периодзе. По словох Бобана Дамяновича, циль тих схадзкох унапредзиц роботу месних заєднїцох, о питаньох хтори ше дотикаю конкретних потребох гражданох на локалним уровню. Дамянович, медзи иншим, визначел и значносц вибудови фабрики води у Крущичу и Руским Керестуре, як и преширйованє драги Руски Керестур – Крущич. О проєкту преширйованя драги Керестур – Крущич представнїк оддзелєня за инвестициї и защиту животного штредку и енерґетски менаджмент Деян Алексич за „Руске слово” виявел: – Вирабя ше проєктно-технїчну документацию за реконструкцию локалней драги Руски Керестур – Крущич. З оглядом же тота драга нє ма достаточну ширину за преходзенє превозкох у обидвох напрямох, плануєме ю прешириц на минимум пейц метери, а будзе ше вилївац пейц километри длужини. Од вецей факторох завиши кеди почнє вибудов, а найвецей од финансийох, на хтори ше чека же би були обезпечени, но ми обчекуєме же у наиходзацих двох-трох мешацох почнє вибудов тей драги – потолковал Алексич.

Фото: kula.rs

У ПЛАНЄ РЕКОНСТРУКЦИЯ ДРАГИ КЕРЕСТУР – КРУЩИЧ

По словох секретара Месней заєднїци Руски Керестур Михайла Сабадоша, хтори присуствовал на спомнутей схадзки, найвецей слова було о комуналних проблемох хтори нє дїялносц Месних заєднїцох, о проєктох хтори ше нє сцигнє витвориц, рижних конкурсох, трошеню средствох, як и о проблемох з хторима ше зочую Месни заєднїци. На концу, Дамянович подзековал секретаром месних заєднїцох, як и предсидательови општини Кула Дамянови Миляничови, народному посланїкови Ґоранови Николичови и одборнїкови у Скупштини городу Зомбора, Зоранови Русови, же дали потримовку и доприношенє цо лєпшому повязованю локалних штредкох и упознаваню зоз актуалнима проблемами. Ан. М.

ЕКОЛОҐИЙНИ РУХ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

НАЙМЛАДШИ ЧУВАЮ ОКОЛЇСКО Орґанизация за очуванє животного штредку „Треш героєˮ („Тrash hiroˮ) у Руским Керестуре ознова орґанизовала ище єдну успишну акцию. Трицецеро млади „героєˮ и млади зоз орґанизациї за очуванє животного штредку, внєдзелю пополадню, 25. септембра, од базену по мост на єден бок и по брану на други бок назберали 120 кили шмеца. Красна хвиля и вредни млади героє з основней школи, як и даскельо млади члени орґанизациї, оможлївели же

4. ОКТОБЕР 2019.

би „єшеньска чаривносцˮ ожила, и шмеце котре нєсовисни гражданє поохабяли коло базену и на побережю беґеля позберане. Акция задумана як приємне шейтанє по природи. Шмеце котре нашли на тей драги героє одруцели до мехох. Поента же би дзеци научели же шмеце нє треба розруцовац, же би попораєли простор у котрим жию, дружели ше и уживали. Бул то красни дзень препоровадзени у природи, гварела Мартина Шепински зоз „Геройохˮ. После акциї було орґанизоване ошвиженє, алє и бависка, а єдно з найинтересантнєйших було обегованє у скаканю у мехох. „Героєˮ нє мали вельо роботи, бо було очиглядно же шмеца на базену и побережю коло беґеля нє було вельо. Керестурци ше, озда и през предходни акциї освидомели о чуваню свойого животного окруженя. Очиглядне и тото же на беґелю єст вельо нєпокошеней амброзиї, котра завадза алерґичним на тото коровче, котри ше вец нє можу шпацирац коло керестурского беґелю. Ол. Ж.

РУСКЕ СЛОВО 9

НАШО МЕСТА ДРУЖЕНЄ У КОЦУРЕ

СТАРОСЦ МОЖЕ БУЦ И КРАСНА Коцурски парохийни Каритас 1. октобра орґанизовал друженє за старих, з нагоди Мешаца старих особох. Було вецей як трицец старши особи, а з нїма и ш. Михаїла Воротняк, як и волонтере Каритасу. Учашнїки ше дружели, мали рекреативни бависка, з музику дакус и затанцовали и зашпивали. Найвеселши и найсхопнєйши у бавискох достали скромни награди, а єдна волонтерка шицких почасцела и зоз торту. На стретнуцу була и 97-рочна, Мария Олеяр.

– Єст єдно красне виреченє, а воно гвари ,,Крашнє буц стари”. Старосц може буц и красна и шицки бизме требали буц подзековни же зме нєшка сцели и могли присц – гварела ш. Михаїла. Вона здогадла шицких присутних на значенє мешаца октобра, як и на волонтерох котри шицко потримую и укладаю свой труд и час. Як гварела, Каритас того року слави и рочнїцу, 25 роки одкеди є у нашей Епархиї. З тей нагоди, будзе пригодне означованє, на котре поволала шицких тих котри були на тим друженю. Думало ше и на гуманосц, та ше позберало пенєжи як помоц за Матея Дудаша котрому потребне пойсц на терапиї до иножемства.

– То и єдна з мисийох Каритасу, помогнуц шицким тим котри у потреби – визначела на концу монахиня Михаїла Воротняк. О. Р.

УМЕТНЇЦКЕ ВИРЕЗОВАНЄ БУНДАВИ НА „ДНЬОХ ЛУДАЇ” У КИКИНДИ

ГЛАВНА НАГРАДА ПОШЛА ДО ҐОСПОДЇНЦОХ

На тогорочней манифестациї „Днї лудаї” у Кикинди першираз отримане змаганє у карвинґу, односно уметнїцким вирезованю бундави. Пейцме змагателє пришли зоз Вершцу, Обреновцу, Ковилю, Индїї и Ґосподїнцох. По оценох фахового жирия, найлєпше ю вирезал Саша МаСаша Малеш зоз Ґосподїнцох достал леш зоз Ґосподїннову награду зоз карвинґу цох. Вон ше зоз карвинґом занїма седем роки, а вирезує Його сом составел зоз вецей вирескоро шицку овоц и желєняву. Тота заних бундавох – гварел Саша Манаграда му нє перша и потераз бул леш, карвинґ майстор. Друге место завжала змагателька на вецей заводи наградзовани, та и зоз барз значнима припознанями у зоз Ковилю, а треце змагатель зоз Обреновцу. швеце карвинґа. Карвинґ то технїка резбареня, ви– Достали зме задаток вирезовац квеце, хасновали зме тайландску резованя овоцох и желєняви, походтехнїку. Мам искуство у вирезова- зи зоз Тайланду и Япону, а припада ню бундави, з нєй сом правел и ґастрономиї и уметносци у котрей С. С. скулпутури медзи котрима и павур. ше прави декорациї.

10 РУСКЕ СЛОВО

ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ

ВИЛЄТ ЗА ДАВАТЕЛЬОХ КРЕВИ Концом септембра Општина Жабель у сотруднїцтве зоз Червеним крижом Жабель орґанизовала и финасовала традицийни єднодньови вилєт за добродзечнх давательох креви, котри крев дали пейдзешат, седемдзешат пейц раз и сто раз. И тогорочни вилєт бул орґанизовани за нащиву пейцох манастирох на Фрушкей гори, зоз фриштиком и полудзенком за добродзечних давательох креви и гевтих котри помагаю у роботи Червеного крижа у местох Општини Жабель.

– Општина поряднє наградзує добродзечних давательох креви котри крев дали пейдзешат раз и вецей, по тим як предписане. И прешлого року зме нащивели фрушкогорски манастири, як и твердиню у Новим Садзе и Сримски Карловици. Зоз Дюрдьова того року на вилєту були Єуґениє Барна котри крев дал сто раз и Ґоран Берич котри крев дал пейдзешат раз – гварела Драґица Стойшин, секретарка Червеного крижа Жабель. С. С.

4. ОКТОБЕР 2019.

mesta@ruskeslovo.com

СХАДЗКА СОBИТУ МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ ДЮРДЬОВ

МАШИНИ НИС ПОРОВНАЮ ДИЛЬОВИ

У просторийох Месней заєднїци Дюрдьов, штварток, 26. септембра, отримана схадзка Совиту Месней заєднїци, на хторей розпатрени и прилапени Правилнїк Месней заєднїци Дюрдьов, а друга точка ше одношела на рижне. Схадзку водзела предсидателька Душанка Джамбас. Члени Совиту пред схадзку Правилнїк достали у електронскей форми, так же кажде з нїх мал нагоду зоз нїм ше упознац. После кратшей дискусиї, прилапени є єдногласно. Под точку рижне було слово о понукнуцу НИС же би їх чежки машини, котри ше тераз находза у дюрдьовским хотаре и у закончуюцей су фази поставяня цивох за ґазовод, дочасово були на розполаганю гражданом Дюрдьова. На схадзки догварене же би тоти машини мали вировнац дильови по дюрдьовским хотаре, котри найвецей очкодовани и по котрих ше чежко преходзи.

Попри тим, члени Совиту достали информацию же закочена Проєктна документация за дражку за бициґли котра повязовала Дюрдьов и Жабель, а початок роботох плановани за яр 2020. року. Л. Кх.

У БАЧИНЦОХ

Фото: М. Рац

ЛИТЕРАТУРНЕ СТРЕТНУЦЕ

Секция Дружтва за руски язик, литературу и културу у Бачинцох 27. септембра орґанизовала Литературне стретнуце у просторийох Парохийного дому нашей Церкви у Бачинцох. У програми участвовали парох бачински о. Дарко Рац, секретар Дружтва за руски язик, литературу и културу Ирина Папуґа, учителька Златица Сивч Здравич и дзеци хтори ходза на виронауку и хтори учa руски язик у школи у Бачинцох. З тей нагоди школяром подзелєни кнїжки „Бешедуйме по руски” др Михайла Фейси. Литературне стретнуце у Календаре рочнїцох за 2019. рок, та так на прикладни способ означе4. ОКТОБЕР 2019.

ни 90 роки од народзеня Драґена Колєсара, ґлумца, режисера и театрaлного творителя, 110 роки од народзеня Михайла Ковача, учителя, писателя и култуpнoгo творителя и 170 роки од народзеня Янка Скубана, дописователя „Недилї” зоз Бачинцох. Як гварел о. Дарко Рац, тото стретнуце источасно на одредзени способ и промовованє ученя руского язика и виронауки у нашим народзе. Потримовку отримованю Литературного стретнуца у Бачинцох дал Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални зaєднїци. М. Г. К.

ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ

ПИТАЛЬНЇК ЗА КРЕЇРОВАНЄ БУДЖЕТУ Општина Жабель и локална самоуправа ше активно намагаю чуц шицких гражданох тей општини, и дознац яки проблеми актуални, а котри у наиходзацим периодзе мож ришиц. Та так, пришли на идею направиц анонимни питальнїк, чий резултат укаже на роздумованя и проблеми котри людзе маю. Зоз пополньованьом питальнїка гражданє општини Жабель можу участвовац у креїрованю буджета општини Жабель за 2020. рок. Зоз своїма суґестиями, предкладанями, оценами явних подприємствох гражданє можу помогнуц локалней самоуправи у унапредзованю роботи явного сервиса. У питальнїку гражданє можу предложиц даяки свойо идеї за проєкти, котри би ше реализовало у периодзе од 2020. по 2023. рок, маю можлївосц оценїц роботу даєдних подприємствох и роботу Општини Жабель. Питальнїк мож превжац зоз официйного интернет боку Општини Жабель, a пополнєти анкетни лїстки можу послац на мейл адресу: finansije.zabalj@gmail.com, або придац у канцелариї Општинскей управи Жабель и у месних канцеларийох по 7. октобер 2019. року. Л. Кх.

РУСКЕ СЛОВО 11

НАШО МЕСТА ШЛЇДОМ НАЯВЕНОГО ЗВЕКШАНЯ ПЕНЗИЙОХ

ШВАЙЦАРСКИ МОДЕЛ ИЩЕ ЛЄМ НА ПАПЕРУ

Пише: Славица ФЕЙСА

Октобер мешац у хторим ше вельку увагу придава старшим. З велїма манифестациями и активносцами явносци ше ище раз пробує приблїжиц як у нашей жеми жиє найстарша популация. А чи и як явносц реаґує, и чи проблеми и порученя пензионерох у нашей жеми сцигую на прави адреси?

П

таки же би були правдиви ґу ензионере обтерховани з пензионером. Слово о швавелїма проблемами барйцарским моделу, а у опциї жей як други гражданє хтори и кус злєпшани швайцарски младши, здравши и аґилнєйши модел, а як треци то тот дзе ришовац шицко цо каждодньоби при обраховйованю учавосц ноши зоз собу. Сиґурно ствовало рушанє БДП-а же им чежше як другим, медзи (бруто домашнього продукиншим и пре пензиї хтори ту). То тоти три модели, и скромни, и то окреме проблем, можебуц найприцагуюцши бо у нашей жеми 450 000 пеншвайцарски модел тот кус зионере маю пензию по 14 300 злєпшани, хтори ше ускладдинари, а вецей як милион мезує зоз 60 одсто заробку и шачно просеково жиє з 26 300 Милан Ненадич 40 одсто рушанє трошитединарами. Велї з нїх у цихольних ценох. Кед слово о сци жию од мешаца по мешац, першим моделу, одношенє параметрох и нє дзечнє бешедую о своїх проблемох. Пред мешацом з Влади Републики Сер- 50:50, можем повесц же ше Влада и ресорбиї наявене звекшанє пензийох од идуцо- ни министерства опредзеля праве за тот го року, так же окрем єднократней помоци модел. Ми маме уж єден материял хори на од 5 000 динари по конєц рока, увагу при- явней розправи з одредзенима дополнєняцагли бешеди на яки способ ше формулую ми и вименками Пензийского закона, дзе одредзени способи виплацованя пензийох. уткана вименка члена 80, а тот член реґуМилан Ненадич, спред Союзу пензионе- лує ускладзованє пензийох. Значи, найскорей же будзе прилапени тот модел дзе марох Войводини, толкує: – За тото послужел єден материял Фи- ме 50 одсто рушанє трошительних ценох и скалного совиту Сербиї хтори порихтани, 50 заробку. З другима словами, ту ше зародзе презентоване даскельо можлїви спосо- бок бере у номиналней суми, нє у реалней, би ускладзованя пензийох. То способи зоз гвари Ненадич, толкуюци же Словения становиска отримовносци, а заш намаганя применює злєпшану швайцарску формулу

12 РУСКЕ СЛОВО

4. ОКТОБЕР 2019.

mesta@ruskeslovo.com

60 одсто – заробок, 40 одсто – инфлация, цо кус лєпше, алє вельке питанє чи би тот модел у нашей жеми могол обстац. З ресорного министерства поведзене же ше шицко ма покончиц по идуци рок, а кед же ше наявене даяким концом нє зисци, з боку компетентних орґанох заш лєм пензиї буду звекшани коло 5 одсто, цо би найвироятнєйше було на уровню спомнутей швайцарскей формули. З вистку о звекшаню пензийох од 5 одсто велї нєзадовольни, гваря же то нє досц и нє справедлїво ґу тим чия пензия барз скромна, та би требало роздумац же би звекшанє було пропорцийне, а нє линеарне. Окремне обтерхованє пензионере почувствовали ище теди кед ступел на моц Закон о дочасовим способе виплацованя пензийох 2014. року, без явней розправи з розказом же так муши буц, бо Сербия у чежких финансийних проблемох. Закон влонї утаргнути, алє пензионере и далєй нє доставаю одвит на питанє кеди им будзе врацени тот пенєж хтори под час роботного вику заробели. РОБЕЛИ И ОЗНОВА РОБЯ Познате же уж єден длугши час наша держава константно у дефициту роботней моци. Велї млади одходза до иножемства за лєпше плацену роботу, бо з диплому нє сцу робиц за трицец або штерацец тисячи динари мешачно. Ту ше отворел простор за роботи пензионерох и после здобутей пензиї. Тарґовински ланєц „Универекспорт” роби на тим уж даскельо мешаци.

– У швеце велї жеми одлучели дац роботу пензионером, и ми одлучели зробиц исте. Реакциї хтори настали нєпоштредно потим як зме оглашку пущели до явно сци, лєм нас прешвечели же зме на добрей драги – гвари Милица Иванкович, фахови сотруднїк за корпоративни коМилица Иванкович муникациї.

– Перши зме пензионером понукли роботу на штири годзини, без соботи и нєдзелї, и то на оддзелєньох ґрил, деликатес и пекарнї. Нароком

НАШО – СПОЗОРИЦ НА ПРОБЛЕМИ – Союз пензионерох Войводини ма 52 Здруженя, општински, городски и секторни орґанизациї. Добре функционуєме, маме єдинство у Союзу и у найвекшим чишлє наших Здруженьох. Дакеди виплїва даяки проблем, ми го пробуєме ришиц, а шицко ше роби у складзе зоз законскима предписанями и Статутами тих орґанизацийох. Як таки члени зме Союзу пензионерох Сербиї, и вєдно з нїма зме репрезентативни Союз пензинерох у одношеню на державни орґани. Наша политика – указац на проблеми, предкладац Влади, министерством и другим орґаном кед маме питаня. Наша активносц значна и спрам локалних орґанох власци, а барз важне и тото же нашо Здруженя добре сотрудзую – гвари Милан Ненадич.

4. ОКТОБЕР 2019.

так вибране, бо праве там робота нє чежка. Тераз чекаме же би ше конкурс закончел же бизме видзели кельо будземе мац пензионерох, а интересованє вельке. Прето зме преширели таку задумку и на други штредки о хторих зме спочатку нє роздумовали. Интересантне и тото же маме и тих пензионерох хтори сами иницировали понукнуце роботи на полни роботни час, поготов же су свидоми же попри пензиї доставаю порядну плацу, на хтору плацени шицки доприноси – гвари Иванковичова, наглашуюци же достата робота у складзе зоз Законом, приява на ПИО осиґуранє, з чим ше витворює додатни стаж и звекшує пензию. Старосней гранїци нєт, и шицко завиши од їх добрей дзеки и порихтаносци за роботу. ШИЦКО ДО ЗАКОНСКИХ РАМИКОХ Милан Ненадич упознати з таку ситуацию, бо и до Союзу приходзели з велького тарґовинского центру „Идеї” заинтересовани за пензионерох. Глєдани су як партнере и роботнїки, бо добре робя, одвичательни су, совисни, алє наш собешеднїк гвари же би ше и ту мушело справиц модел по хторим треба класификовац роботи хтори ше понука пензионером. И нє лєм тото...

– Требало би зєпшац дзепоєдни законски предписаня, бо тераз можу робиц лєм старосни пензионере. А цо вец з инвалиднима? Сиґурни сом же и ту мож найсц ришенє хторе би одвитовало и держави и пензионером. Значне место можу пополнїц фаховци пензионере на других местох: лїкаре, инжинєре, а можу буц и совитодавни орґани. Тото би держава мушела цо скорей ришиц, же би нє пришло до такей ситуациї же нє будзе фаховцох – застарани Ненадич. Кед ше нєшка опитаце пензионером о роботи, о пензиї, о самим живоце, слика нє оптимистична. Велї з нїх витримую цали фамелиї, бо им дзеци нє робя, а нє мале число ходзи на наднїци. Ґаздове цихо, бо и так лєдво „награбкаю” роботнїкох. Цихо и пензионере хторим нє ясне як пришло до того же нєшка и вони и їх парняки седемдзешатрочни людзе муша робиц. Як то же после штерацец рокох роботи нє можу вижиц, же єст вше лєм тельо – палєц попри пальцу. Одход на морйо або до банї, вше частейше памятка на щешлїви роки. Старосц нє муши и нє треба же би була терха, алє живот тот цо исте з рока на рок демантує. ■

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ПАПРИҐАРСКА СЕЗОНА У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ОДКУПЮЄ ШЕ ИЩЕ И ПЕРШУ КЛАСУ Гоч по датуму мож обчековац же конєц паприґарскей сезони у Руским Керестуре уж ту, сам цек сезони и терашня ситуация на тарґовищу то озбильно демантую. Паприґа ище вше на цени, одкуп тирва на шицких одкупних местох, а число накупцох у валалє анї кус нє менше яке було штредком септембра

Т

ого року Кере стурци указали же знаю випродуковац паприґу яка ше глєда на тарґовищу. Єст вельки процент першей класи и то по сам конєц сезони, цо потвердзує же сезона паприґи цалком задоволююца. Парцели засадзени зоз здраву паприґу резултова ли преважно зоз високим процентом першей класи у цалим валалє, дзекуюци чому Кере стур тей сезони остал на добрим гласу и купци ю ище вше нє пошли куповац до ме стох дзе паприґа сцигує познєйше як цо то Ґосподїнци, Силбаш и други ме ста, лєбо ме ста у Южней Сербиї коло Трстенику. Скорейших рокох, под конєц сезони, купци одходзели по паприґу там дзе ше ю садзи познєйше и дзе у тим периодзе сциговал перши род, чий квалитет бул лєпши од другого обераня у Кере стуре. Тераз у валалє ище вше мож найсц красней паприґи, а скорейших рокох, як ше закончело перше оберанє штредком септембра, так престал одкуп першей класи и на векшини одкупних местох и векши одкупйоваче зоз других местох тиж престали куповац паприґу у валалє. Урядови одкуп паприґи першей класи ище вше тирва на одкупних ме стох подприємствох „Изґлед” и „Тпам”,

14 РУСКЕ СЛОВО

потим у задруґи „Кере стурска паприґа” и одкупйовача „Маньо”. Одкеди тарґую у валалє, одкупйоваче ново садски „Дарком” и петроварадински „Жуте дунє” ище нїґда нє одкупйовали так длуго. Най здогаднєме, першу паприґу ше у валалє одкупйовало штредком авґуста по цени од коло 90 динари, потим швидко уж початком септембра цена спадла на 45 динари, же би нєодлуга поро сла на коло 60 динари, цо и цена по якей ше про секово тарґує и тих дньох, аж треба надпомнуц же мож тарґовац и драгше, аж до 70 динари, шицко зависно од квалитету. У складзе зоз високима укладанями, цену наднїци котра поро сла за коло 25 одсто у одношеню на прешли рок, тогорочна цена финалного продукту, паприґи, праве така яка би задоволєла и подмирела тоти даваня. Попри тим, тирва и одкуп паприґи квалитету другей класи и класираней паприґи до такв, микс класи котру преважно одкупюю хладзальнї за дальши индустрийни преробок. Цена другей класи тераз медзи 30 и 34 динари, зависно од одкупйовача, а микс ше тарґує про секово за коло 40 динари. Обчекує ше, як уж наявене, же нєодлуга почнє одкуп желєней паприґи, и же зоз тим будзе и закончена сезона паприґи, а по сле хторей ушлїдзи подцагованє смужки и сумированє упечаткох.■ Ан. Медєши 4. ОКТОБЕР 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

ЛАМАЧКА У КОЦУРСКИМ И ВЕРБАСКИМ ХОТАРЕ

УРОЖАЙ ШТРЕДНЇ, А ЦЕНА НЇЗКА Тот рок нє бул вигодни за продукцию кукурици пре вельки суши у юлию и авґусту. Но, урожай заш лєм добри, просекови, алє одкупна цена од 14 динари за килограм нового зарна – нїзка

У

одношеню на прешли рок, у хотаре у вербаскей општини род кукурици зменшани за коло 20 одсто, гваря зоз Польопривредней фаховей служби Вербас, насампредз прето же бул сушни период кед ше кукурицу садзело, та з тим и подли условия за ключканє, Познєйше, през лєто, були длугши периоди без дижджу и то нєвигодно вплївовало на урожай.

– Тераз маме и комбайнованє кукурици, при тих ґаздовствох цо сцу предац, або чувац зарно, а маме и ламачку кукурици при ґаздовствох хтори у чардакох чуваю кукурицу у чуткох. Нєдавни дижджовни днї кус спомалшели ламачку кукурици, понеже влага зарна хвильково велька. Гоч тота влага добра за садзенє олєйового репченю и здала ше, продуковательох кукурици то нє барз розвешелює. На потераз викомбайнованих и виламаних польох штреднє по гектаре зродзело 8–9 тони, вироятно же на дзепоєдних парцелох будзе и вецей кукурици, алє думам же того року будзе таки просек – гварел Владимир Ранков, совитнїк за землєдїлство у Польопривредней фаховей служби Вербас. Як гвари тот фаховец, добри урожай може буц лєм там дзе польо добре загноєне и чисте, без коровча. Вчасни сорти дали 4–5 по 7 тони по гектаре, а познєйши сорти ещи вше маю вельку влагу котра идзе и прейґ 20, та землєдїлци тераз чекаю лєпшу хвилю же би ше зарно пресушело. Продукователє того року барз нєзадовольни зоз нїзку одкупну цену од 14 динари за килограм кукурици нового роду, бо продукция кукурици глєда значни укладаня. У Землєдїлскей задруґи „Либела продукт” у Коцуре почал одкуп тогорочней кукурици, гвари Юлин Фейса, представнїк тей задруґи спред.

– Одкупйовац зме почали пред 10 днями по цени од 14 динари за кукурицу у зарну котра ма 15 одсто влаги, алє од 1. октобра пришло до пременка, та так цена тераз 14,5 динари, алє за влагу од 14, 5. Провадзиме як идзе на других одкупних местох, же би нє було розлики – толкує Фейса. Як гвари тот фаховец, єст сухей кукурици, а єст и тей зоз 18,7, та 4. ОКТОБЕР 2019.

ЯК ДАКЕДИ БУЛО Дакеди ше у тот час могло видзиц людзох у хотаре котри ручно ламу кукурицу, а нєшка людзох скоро цалком заменєли машини. На комбайну за ламанє кукурици робота идзе вельо швидше, вон пошека кукуричанку и так ше и жем загної и останє лєм чутки кукурици з прикочох уруциц до чардакох. Таки прикоч дочекали Саболово, нашмеяни и порихтани зруцовац виламану кукурицу и наполнїц чардак. Як нам гварел Любомир, окружени зоз своїма дзецми, унучатми, родзину – гоч нєт вельо кукурици, єст вельо вредни руки хтори тоти златни заренка уруцаю до чардаку.

аж и тей з понад 20 одсто влаги, а яка влага завиши од гибрида, од часци хотара дзе ше засадзело кукурицу, кельо є нагноєна, кельо дижджу достала, итд. Цо векша влага, векши и одбиваня, а вец заробок вше менши.

– Маме можлївосц чуваня кукурици на лаґеру. Виплацованє идзе порядно, гибаль же дахто ма даяки задлуженя, вец после одбиваня пенєжи такой лєгню на рахунок – визначел Фейса. По його словох, тот рок нє баш найлєпши за кукурицу и затераз виходзи же штреднї урожай будзе 4,5–5 до 6–6,5 тони по гольту.

– Очековали зме вецей и лєпши рок, алє думам же тота суша у авґусту, котра длуго тирвала, уварела кукуруцу. Понеже кукурица скоро як спрета, зарно нє ма гектолитерску чежину, а и чутки мали, так же тот рок нє бул удатни за кукурицу – щиро за конєц гварел Юлин.■ О. Русковски

РУСКЕ СЛОВО 15

ЕКОНОМИЯ РЕЗУЛТАТИ ПРЕШЛОРОЧНОГО АНКЕТОВАНЯ ПОЛЬОПРИВРЕДНИХ ҐАЗДОВСТВОХ

СТАН У ПОЛЬОПРИВРЕДИ НЄ ОБЕЦУЄ ВЕЛЬО

Пише: Рената ДЖУДЖАР

Резултати анкетованя обявени нєдавно и указали праве тото цо ше и обчековало, польопривреда нам озбильно шкинта – польопривредни ґаздовства старею, мало єст жени котри їх ношителє. Статкартво драстично зменшане, залївни системи права ридкосц, а о механїзациї нє треба анї бешедовац, з єдним словом релативно є стара, ґу тому и структура рошлїнскей продукциї нєвигодна

Р

епублични завод за статистику у рамикох своєй порядней дїялносци, прешлого року у периодзе од 1. октобра по 30. новембер запровадзел анкетованє польопривредних ґаздовствох котре ше роби каждого трецого року, а медзи двома пописами польопривреди. Идуци попис польопривреди плановани за 2021. рок и теди бизме требали дознац цалосну слику польопривреди у нашей держави. Прешлого року, под час анкетованя, анкетаре нащивели 120 000 польопривредни ґаздовства, цо цалком достаточне число же би податки були релевантни. Циль анкетованя бул же би ше зазначело податки о польопривредних поверхно сцох котри ше обрабя, структури рошлїнскей продукциї, о статковим фонду, о механїзациї з котру ше роби у нашим аґрару, о анґажованей роботней моци, о запровадзованю модернєйших технолоґийох, та о залївних системох и велїх других податкох. ЗМЕНШАНЕ ЧИСЛО РЕҐИСТРОВАНИХ ПОЛЬОПРИВРЕДНИХ ҐАЗДОВСТВОХ Роками ше бешедовало же на териториї цалей держави маме дацо понад 600 000

16 РУСКЕ СЛОВО

реґистровани польопривренди ґаздовства, медзитим, тото число константно зменшоване, та прешлого року було лєм 564 541 ґаздовство, з котрих 562 896 фамелийни ґаздовства. Найвецей ґаздовства реґистровани у Заходней Сербиї и у Шумадиї, дацо вецей як 240 000, потим у Южней и Восточней Сербиї коло 160 000, у Войводини скромни 127 000, а 30 000 у Беоґрадским округу. Треба наглашиц же польопривредни ґаздовства у Войводини по своєй структури маю, у просеку, реґистровану векшу поверхносц як гевти други. Правни особи и поднїмателє вкупно маю 1 654 ґаздовства, а то преважно ґаздовства котри забераю вельки поверхносци жеми. Польопривредни ґаздовства на териториї нашей держави вкупно розполагаю зоз 5 милионами 178 тисячи 692 гектари жеми з котрих ше у польопривреди хаснує 3 милиони 475 тисячи 894 гектари. Зоз спомнутих поверхносцох аж 84 одсто хасную фамелийни польопривредни ґаздовства, цо релативно добри указатель, алє дискутабилне покля ше то так отрима. Под лєсами маме реґистровано коло 19 одсто поверхносцох, а ту и 8 одсто других поверхносцох, предпоставяме пажици и 4. OKTOБЕР 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

луги, та и 6 одсто нєвихасновани поверхносци, преважно у брещковитих и горских крайох и у барз малих парцелох. Войводина упечатлїво розполага зоз найвекшима и найплоднєйшима поверхносцами, вкупно зоз милион 574 тисячи 366 гектари, цо у просеку по єдним ґаздовстве виноши скоро 13 гектари. ЦО МОЖ ДОЗНАЦ З РОШЛЇНСКЕЙ СТРУКТУРИ? За розвой польопривреди значни указатель же у наших крайох нє така вигодна анї слика рошлїнскей структури, найвецей ше шеє житарки, мало єст индустрийни рошлїни и рошлїни за покарму статку. Обачлїви розвой заградкарства и овоцарства и винїцарства, алє далєко од норматива якому ше чежи и яки би бул оптимални. У структури обрабяцих поверхно сцох орача жем и загради забераю 74 одсто, овоцнїки лєм 5 одсто, а винїци праве же 1 одсто. Од спомнутих 74 одсто орачих поверхносцох, 66 одсто ше садзи житарки, а 19 индустрийни рошлїни, док рошлїни за покарму статку 9 одсто, а друге коло 6 одсто поверхносцох. При житаркох найзаступенша кукурица, потим жито, слунечнїк и соя, та олєйов репчень и друге. У склєняних заградох и пластенїкох ше пестує рижни култури, а вкупно забераю 8 одсто од поверхносцох котри опредзелєни за заградкарство, цо релативно добре и задоволююце. У овоцнїкох найвецей єст по садзено шлївки, аж 40 одсто, коло 15 одсто яблука, малини 14, вишнї 11, а брескинї, чарнїци (купини) и грушки забераю по коло 3 одсто од цалосней поверхносци под овоцнїками. Скоро половка винїцох посадзена зоз чарним грозном, а лєм єдна дзешатина винїцох продукує грозно зоз защиценим ґеоґрафским походзеньом, цо значи же и вино випродуковане достава тоту етикету. СТАТКАРСТВО ПРЕПАДА Остатнї роки статкартво озбильно загрожене, якошик остало занєдзбане, та анї субвенциї и потримовка од держави потераз нє дала задоволююци резултати. Єдноставно, кажда потримовка цо дава держава пожнї, ту и право першенства закупу державней жеми, потим субвенциї за уматичованє и др. Медзитим, як гваря статкаре, єден з прикладох же млєкарнї преважно позаверани, а статок нє на цени пре увозне месо. По резултатох анкетованя, у нашей держави єст 881 152 гарла рогатого статку, 3 милиони 266 тисячи 102 швинї, милион 799 814 овци, 218 397 кози и 23 милони 184 тисячи 387 глави живини. Статок ховаю коло 4. OKTOБЕР 2019.

77 одсто польопривредних ґаздовствох, алє ше преважно вяже за реґион Шумадиї, Заходней Сербиї и Сримскей Митровици, док статкарство у Войводини минимализоване. Пчоларство тиж у нє такей завидней ситуациї, по анкетованю єст вкупно 914 134 кошнїци, найрозвитше є у Восточней Сербиї, дзе скоро кажди треци граждан ма свойо пчоли. Вшелїяк же треба спомнуц же Сербия и при верху продукциї меду по жительови, алє ту и пчоларски проблеми котри нє таки мали. ТРАКТОРИ ПОЛНОЛЇТНИ, А ЗАЛЇВАМЕ МЕНЄЙ ЯК 5 ОДСТО ПОВЕРХНОСЦИ Аж 90 одсто трактори, котри ше активно хансує у польопривреди, старши як осемнац роки, а часто ше случує же парасти активно хасную трактори котри за собу маю и пензионерски стаж”, т. є. коло 40 до 45 ” роки. З єдним словом нєт за нови, а нїч старе ше нє розходує. У Сербиї єст 451 983 двоосовински трактори, 170 518 єдноосовински и 62 925 комбайни. Єден трактор просеково обрабя нєполни 8 гектари жеми. Кед слово о залїваню, и ту пожнїме. Под залївнима системами у нашей держави єст вкупно 4,6 одсто поверхно сцох. Найвецей ше залїва заградкарски култури, потим велька часц землєдїлских културох, дацо на вельких поверхно сцох як друга култура у се зони то вкупно 69,5 одсто залїваних поверхно сцох, 20 одсто ше залїва овоцнїки, а винїци анї пол одсто. Найзаступенше залїванє од горе, аж 66 одсто, потим зоз систему капка по капку, а зоз орошованьом 6 одсто. Стари трактори, а парасти ище старши, дацо вецей од 40 одсто польопривреднїкох маю вецей як 65 роки живота, коло 30 одсто медзи 55 и 64 роки, од 45 до 54 роки 18 одсто, 9 одсто то парасти од 35 до 44 роки, а лєм 3 одсто парастох младши од 35 роки.■

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ВИСТАВА ЕМИЛИЇ ЧИЗМАР У ЗАВОДЗЕ ЗА КУЛТУРУ ВОЙВОДЯНСКИХ РУСНАЦОХ

КРАТКИ ОНЛАЙН СООБЩЕНЯ У ВИЗУАЛНЕЙ ФОРМИ

У Заводзе за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе, штварток вечар, 26. септембра, була отворена литературно-визуална вистава Емилиї Чизмар „Twitterатура з мура”. Слово о кратких онлайн сообщеньох Чизмаровей котри до визуалней форми присподобел дизайнер младежского часописа МАК Златко Емейди. Виставу вєдно отворели директорка Заводу за културу войводянских Руснацох Анамария Ранкович, директор НВУ „Руске слово” др Борис Варґа, рецензентка Александра Живкович Бучко, як и сама авторка Емилия Чизмар, после уводней композициї котру одшпивал Дзивоцки трио. Як гварел директор Варґа, идея була же би литература вишла зоз моцних и твардих институцийох, же би ше єй дало визуални идентитет, як тота „литература з мура”, и же би ше и на тот способ промововало младих авторох. З тоту виставу ше доприноши новому способу представяня литератури, а Варґа наявел и кнїжку Чизмаровей зоз подобну тематику. Публики свойо видзенє вистави и творчосци Емилиї Чизмар дала и рецензентка Александра Живкович Бучко. Вона з тей нагоди гварела же: – „Twitterатура з мура” Емилиї Чизмар писанє нєшкайшого часу, писанє и записованє думкох як млади бешедую и роздумую. Швидко, инстант, „до глави”. Виприповедац приповедку, прицагнуц и затримац увагу, нашмеяц и по можлїво сци поентовац, а то циль каждого хто пише и твори. Млади маю право повесц тото цо сцу и на спо соб хтори им блїзки и тото нє треба иґноровац прето же то нє глїбоке штиво на 500 боки, або нє ма у себе досц руски слова. Алє, можебуц праве так и треба же би ше почало – визначела Живкович Бучко. Директорка Заводу за културу войводянских Руснацох Анамария Ранкович гварела же єй окреме мило кед видзи

тельо младей публики у Заводзе, а тота институция вшелїяк будзе и надалєй потримовац змисти интересантни младшим ґенерацийом. Твитер нєшка популарна и кредибилна шветова социялна мрежа на котрей ше зоз своїма сообщенями и становисками зявюю популарни особи зоз швета култури, политики, та и науки, а коло тей мрежи ше зазберує и публика зоз уж розвитим критичним думаньом. Пре швидку доступносц и можлївосц реаґованя на поставени твит, така файта писаня прицагує младих , як тих цо пишу, так и тих цо читаю. Вистава проєкт НВУ „Руске слово”, а ре а лизована є зоз финансийну потримовку Заводу за културу войводян ских Ру сна цох. Ли те ратур но-ви зу ал на ви ста ва „Twitterатура з мура” буд зе представена у октобре у Коцуре, и у новембру у Руским Кере стуре на Мултимедиялним фе стива лу „Дньовка”. О. П-С.

ЯВНА РОЗПРАВА О СТАНДАРДОХ ЗА РУСКИ ЯЗИК И ЛИТЕРАТУРУ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ДЕФИНОВАНЕ ЦО ШКОЛЯРЕ МУША НАУЧИЦ Основна школа „Петро Кузмяк” з Руского Керестура, 25. септембра була домашня явней розправи о Нарису стандардох за руски язик и литературу на концу першого обовязного образовного циклусу. Нарис зоз дробнима виправками прилапени. Стандарди подрозумюю цо школяр з того предмету муши знац на концу першого циклусу, т. є. штвартей класи основней школи. Виробела их роботна ґрупа за руски язик Наталия Зазуляк и Анамария Рамач Фурман хтори присутних и упознали зоз роботу на тим документу. Рамач Фирманова

18 РУСКЕ СЛОВО

визначела же го сами составели, алє упознати як на тим робя припаднїки других националних меншинох. У явней розправи участвовали наставнїки класней настави зоз керестурскей школи „Петро Кузмяк” и коцурскей „Братство єдинство” дзе порядна настава на руским язику, и представителє Оддзелєня за русинистику Филозофского факултету у Новим Садзе, а нє було представительох зоз Школи у Дюрдьове. Присутних на явней розправи привитала предсидателька Одбору за образованє Националного совиту Руснацох Мелания Римар, понеже НС и орґанизовал тоту явну розправу. Як законска процедура вимага, после явней розправи, готова верзия Стандардох по 21. октобер ма буц прешлїдзена до Заводу за вреднованє квалитета образованя и воспитаня, Беоґрад. Най здогаднєме, нови стандарди ше уводзи як законску обовязку потим як принєшени нови Закон о образованю, та Закон о Националних совитох. Наша заєднїца уж поробела стандарди за руски язик у штреднєй школи т. є. у Ґимназиї на руским язику, а ище маю буц виробени стандарди у другим образовним циклусу т. є. за висши класи основней школи. М. А.

4. ОКТОБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

У КУЛТУРНО-ПРОСВИТНИМ ДРУЖТВЕ „КАРПАТИ” У ВЕРБАШЕ

ВЕЧАР ПОШВЕЦЕНИ ТВОРЧОСЦИ ЮЛИЯНА ТАМАША У просторийох КПД „Карпати” у Вербаше, 26. септембра, отримана промоция сербскей и рускей верзиї романа „Тиски квет” академика Юлияна Тамаша, у виданю новосадского „Прометея” и КПД „Карпати” у 2018. року. Промоцию отворел предсидатель КПД „Карпати” Славко Барановски, а потим Ярослав Комбиль превжал улогу медиятора и числену публику водзел през тот вечар пошвецени Юлиянови Тамашови и насампредз роману ,,Тиски квет”. О сербскей и рускей верзиї того романа бешедовали писателє др Радмила Ґикич-Петрович, Стеван Тонтич и сам автор. Присутни могли чуц и виривки зоз романа на сербским, руским и українским язику.

– Перши упечаток, кед ше читаю записи о жени, о доме, о паорови/парастови, о молитви, итд. у тих кратких есеїстичних записох, поставице себе питанє чи су можебуц нє звишок у тей кнїжки. Драгоцини записи, з котрих би могло направиц и окремну кнїжку, богатство замеркованьох. Же би ше провадзело цек случованьох у роману, було би добре перше пречитац ,,Река Мономах, мерач посмртног времена”, як и ,,Десет љубавних заповести”. Думам же Тамаш найвецей бешедує о любови котра йому хиби, алє як кед би анї нє глєдал же би му любов була врацена, вон ше карми зоз свою любову – гварела Радмила Ґикич-Петрович. Шицким нащивительом академик Юлиян Тамаш представел и други свойо кнїжки обявени прешлого року – кнїжку есейох и студийох „Складанє идентитетох” (НВУ „Руске слово”), збирку поезиї „Испред смртног таласа” („Прометей”) и зборнїк „Рецепциjа дела Jулиjана Тамаша” (Филозофски факултет Нови Сад). Автор потолковал прецо сербска верзия романа тельо грубша як руска верзия ,,Тиского квета”.

– Ту слово о даякей файти моралней гипокризиї. То мож потолковац як даяки обичай же би людзе єдно думали, друге бешедеовали, а треце робели. Тото цо вихабене у рускей вериї романа, вихабене прето же осудзує справованє и церкви, монахох и самих женох. Жени Рускинї углавним, гоч лєм з поверхносци, патриярхално воспитани и осудзую тоту файту зводзеня нєсо-

вершеносци того швета на женску виноватосц. Медзитим, тот котри пречита роман, на вецей места увидзи же тото то у ствари єдна похвала женом - щири бул академик Юлиян Тамаш. На концу промоциї шицки присутни любителє литератури достали по прикладнїк сербскей и рускей верзиї романа „Тиски квет” хтори им автор подписал. Єден з орґанизаторох тей промоциї, Ярослав Комбиль, визначел же є задовольни зоз одволаньом публики.

– Тото цо академик Тамаш потераз написал, вшелїяк же почитую шицки любителє литератури, алє и фаховци, як и тоти котри на тей промоциї бешедовали о роману и самей авторовей творчосци. Гоч вельо людзох и поодходзело до швета, велї и нє медзи нами, нас гарсточка котри зме остали тримаме ше вєдно, чуваме и почитуєме свойо, потримуєме чловека Руснака котри успишни у своєй роботи. Шицки присутни з увагу провадзели кажди сеґмент промоциї, були заинтересовани, було розгварки з писательом, поставяни питаня и упечаток ми же людзе були задовольни з вечаром. Так же, заключок же промоция була цалком успишна – гварел Комбиль. Министерство култури Републики Сербиї у цалє одкупело тираж роману за шицки библиотеки у Сербиї, а „Складанє идентитетох” було у найузшим виборе за державну награду України „Иван Франко”. О. Р.

ОТРИМАНА РУСКА МАНИФЕСТАЦИЯ У ГОРВАТСКЕЙ

„КЕД ГОЛУБИЦА ЛЄЦЕЛА” У Републики Горватскей (РГ), у Винковцох, Старих Янковцох и у Петровцох прешлого викенду отримана Културна манифестация „Кед голубица лєцела”. Програма почала пияток, соботу у рамикох манифестациї отримане зашеданє Шветовей ради Русинох/Руснацох/Лемкох у Винковцох, а потим у Петровцох после Служби Божей и панахиди за упокоєну Любку Фалц у церкви Покрову Пресвятей Богородици и вистави Марти Баданяк

4. ОКТОБЕР 2019.

и Антониї Полян „Руснаков мозаїк”, у Доме култури отримана удатна културно-уметнїцка програма „Кед голубица лєцела” у хторей наступели члени културно-уметнїцких дружтвох зоз вецей местох. Манифестацию отворел Мийо Шайтош, а после ше на бини зменьовали шпиванка и танєц домашнїх членох Дружтва „Руснак”, Руснацох зоз Осєку, и госцох зоз ческого и мадярского културно-уметнїцкого дружтва. Найвекше нєсподзиванє принєсли госци з Лемковини з Польскей, односно ґрупа „Терочка” зоз Ґорлицох. Публика була одушевена же розуми бешеду и же шпив исти як и наш. Тогорочну Културну манифестацию „Кед голубица лєцела” орґанизовали Дружтво Руснацох „Руснак” под покровительством Совиту за национални меншини Републики Горватскей. Сопокровителє манифестациї општини Стари Янковци и Боґдановци, Рада рускей националней меншини Городу Вуковар и Представнїк рускей националней меншини Городу Заґреб, а соорґанизаторе Месни одбор Петровци и ДОД Петровци. О. П.

РУСКЕ СЛОВО 19

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПО ЗАКОНЧЕНИМ КОНКУРСУ ЗА ВИДАВАТЕЛЬНИ 2020. РОК

Фото: В. Вуячич

ТРАНСПАРЕНТНОСЦ У ПРОЦЕДУРИ ОДЛУЧОВАНЯ

Пише: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

На явни конкурс за видавательни 2020. рок, котри розписала НВУ „Руске слово”, приявели ше осем авторе, а найвецей сцигли рукописи за дзеци. Од идуцого року Установа „Руске слово” будзе отворена ґу шицким автором цо пишу на руским язику под єднакима условиями

К ШИРОКИ СПЕКТЕР ПУБЛИКАЦИЙОХ – Циль нам же бизме видавали найширши спектер публикацийох – од народней кухарки по капитални Костельниково дїла и о тим цо ше будзе видавац будземе одлучовац вєдно – видавательна редакция и менаджмент Установи, а по правилнїку котри ше пририхтує – Борис Варґа

20 РУСКЕ СЛОВО

он курс, од но сно яв на по волан ка, була роз пи са на од 1. януа ра по 1. сеп тем бер 2019. ро ку за при да ва нє ру ко пи сох за обя вй о ва нє кнїж кох на ру ским язи ку у ви да вате ль ним 2020. ро ку з обла сци по е зиї, про зи, нау ко вих и есе ї стич них жан рох, ли те рату ри за дзе ци, мла дих и за стар ших. Про бле ми у ру ским ви да вате ль стве еви дент ни уж да ске льо ро ки, та о нїх бе шеду є ме зоз ди ректо ром НВУ „Ру ске сло во” др Бо ри сом Ва рґ ом и од ви чате ль ним редакто ром Ви да вате ль но го од дзе лє ня „Ру ско го сло ва” Ми колом Шан том. О идеї роз пи со ва ня кон кур са ди ректор Ва рґа гва ри: – НВУ „Руске слово” по першираз розписала єдну таку явну поволанку, з цильом же би ше наша Установа под єднаким правилами отворела ґу шицким автором цо пишу по руски, тих за котрих можебуц нє знаме, а окреме за авторох младшей ґенерациї. Так буд зе кажди рок. У цилю нам тиж же бизме процедуру одлу-

СЦИГЛИ ОСЕМ РУКОПИСИ Сво йо ру ко пи си по сла ли: Жель ко Гар гаї („Да кеди було”, про за); Дание ла Та маш („Стра ши дла”, едукатив на про за за дзе ци); Оле на Жив кович („Та ньов швет”, при повед ки за дзеци); Слав ко Ви наї („Уров нї свидомосци”, по е зия); Юли ян Та маш („Триски з ве лькей ду ши Юли яна Тамаша”, апо кри фи Бач ки и Снинскей долї ни); Са шо Па лєн каш („Вселенски ко ра бе ль”, про за за дзе ци); Ясмина Дю ра нїн („Же но бло ґ ия”, збир ка новин ских текстох) и Ме ла ния Римар („Хто як сце”, пи снї за на ймлад ши дзе ци).

чованя о тим цо ше буд зе видавац направели цо транспарентнєйше, алє по фахових критериюмох и у интере су фирми. То часц и моєй директорскей штиророчней програми вод зеня Установи. Значи, 4. ОКТОБЕР 2019.

kultura@ruskeslovo.com

шицким автором цо придали свой рукопис видавательна редакция НВУ „Руске слово” длужна одвитовац и благочасовоих обвисциц о тим яки плани з їх рукописами – визначел Варґа. Резултати конкурса буду познати по сле того як фахово цела пречитаю рукописи, а нє познєйше од 31. децембра 2019. року. НВУ „Руске слово” нє будзе друковац кажди рукопис котри сцигнул на адре су, а о по ступку з рукописом Установа будзе благочасово информовац авторох. ГЛЄДАМЕ РИШЕНЄ ЗА СИСТЕМСКИ ПРОБЛЕМ О чечуцих проблемох видавательства на руским язику директор Варґа окреме подцагнул:

курс за 2020. видавательни рок найвецей сцигли рукописи за дзеци – пояшнєл проблематику видавательства на руским язику Варґа. СРЕДСТВА ЗОЗ ВЕЦЕЙ ЖРИДЛОХ О проблематики видавательства одвичательни редактор Видавательного оддзелєня „Руского слова” Микола Шанта гвари: – Средства за нашо кнїжки обезпечуєме зоз вецей жридлох, вшадзи покус и то по строго дефинованей конкурсней процедури. Резултати такого моделу финансованя – велька администрацийна процедура у хторей шицко важне, кажди датум, число бокох и кажда дробнїца, окрем самей кнїжки и писателя. На конкурсох ше ридко кеди достанє досц пенєжи же би ше могло закон-

– Мушим ище раз наглашиц же НВУ „Руске слово” нє будзе обявйовац шицки рукописи котри сцигню на нашу адресу, алє можем ґарантовац же ше ґу авторскому дїлу-рукопису каждого хто послал, або придал будземе з почитованьом одношиц и тоти твори котри нє обявиме можеме, у поради з автором, унапрямиц за други наменки, поведзме до Календара, литературних виданьох, або послац на адресу других видавательствох, котрих уж єст деценийски и при Руснацох – Борис Варґа – Главни системски проблем НВУ „Руске слово” и його видавательней дїялно сци то нєдо статок средствох за публикованє кнїжкох, котри од держави децениями нє до ставаме у порядней субвенциї. Средства котри углавним скорей були пристойни, од 2015. року 13 раз зменшани, цо угрожело цалу видавательну дїялносц. Прето зме примушени глєдац потримовку и кон-

чиц проєкт на достоїнствени способ, почитуюци насампредз, автора и його труд и других сотруднїкох цо робя на кнїжки. Углавним ше покрию лєм друкарски трошки. З другого боку, кед превипитаме и себе як заєднїцу, придземе до заключеня же зоз власних жридлох наша заєднїца у тим року, як и влонї, нє финансовала анї єден видавательни проєкт. На конкурсох цо их розписує Од-

– За кнїжку вше пенєжи попри нохца. Кед пробуєме одвитовац же чом то так, придземе до заключеня же о кнїжки найчастейше одлучую особи хтори нє з тей бранши и анї су нє конзументи тих кнїжкох, та им вельо дац и тото кус цо ше дава – Микола Шанта куровац за средства. Дзепоєдни авторе сами обезпечели спонзорох и у поради зоз одвичательним редактором Миколом Шантом кнїжку ше им вида з вонка конкурса, а маме и средства котри до стати на одредзених конкурсох, як цо то пияти том капиталних творох Гавриїла Ко стельника, або зборнїк роботох пошвецени 75-рочнїци нашей Установи. Циль нам же бизме видавали найширши спектер публикацийох – од народней кухарки по капитални Ко стельниково дїла и о тим цо ше будзе видавац будземе одлучовац вєдно – видавательна редакция и менаджмент Установи, а по правилнїку котри у пририхтованю. По моїм штиророчним плану Установи приоритет буду мац виданя за дзеци, котрих у 2019. року будзе рекордно – 5 од 9. И на кон4. ОКТОБЕР 2019.

бор за културу Националного совиту и Завод за културу войводянских Руснацох, нажаль, нєт модела достац средства за друкованє кнїжки, цо нонсенс и то би виправиц. Ми, як заєднїца, мушиме указац же нам руска кнїжка важна, як и часопис по руски тиж. А то укажеме теди кед видвоїме средства за тото. Но, и попри нєвигодней ситуациї за видавнїцтво, ми функционуєме у рамикох яки нам держава предписала и намагаме ше обявиц од 5 до 10 кнїжки рочнє – гварел Шанта. Окрем тих рукописох цо по слати на конкурс, у 2020. року буду обявени виданя котри часц проєктного финансованя, самофинансованя, або окремних проєктох Установи. Явна поволанка за видавательни 2021. рок будзе розписана 1. януара 2020. року.■

РУСКЕ СЛОВО 21

МОЗАЇК РОЗГВАРКА ЗОЗ ФИЛИПОМ И АДРИАНОМ, ЮТЮБЕРАМИ ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

Остатнї даскельо роки, YouTube, познати сайт за вельочислени видео-знїмки розличного змисту постал каждодньова оаза инспирациї за милионску публику ширцом швета. Филип Будински и Адриан Русковски зоз Руского Керестура ше опробовали у тей файти креативного вислову прешлого року и жадаю предлужиц власну кариєру у тим напряме Пишe: Лидия КОСТЕЛНИК

Х

лапцох зоз Керестура мотивовали други ткв. познати ютюбере хтори зоз своїма видео-знїмками и зацикавели младих знїмательох Филипа и Адриана же би почали знїмац свой материял и квачиц го на сайт. Филип Будински першираз почал знїмац 2014. року кед мал лєм дзевец роки, алє нєодлуга престал, бо ше товарише з нього видрижньовали. Його любов ґу монтираню и ушорйованю видеа нє могол нїхто загашиц, бо Филип предлужел знїмац клипи упрекосц шицким хтори ше з нього вишмейовали.

ЗАПРОВАДЗИЦ БИ КАНАЛ ФИЛИП БУДИНСКИ Донєдавна Филип кладол видео-знїмки кажди дзень, алє як гвари, престал, прето же дума же нє були барз квалитетни. Почал вецей робиц на своїх клипох дакус иншак же би квалитетни видео „вируцовал” на сайт голєм раз до тижня.

22 РУСКЕ СЛОВО

– Знїмам тото цо ше ми знїма. Дотераз то були бависка на рахункару, а тераз ше ми знїма баржей влоґи. Наприклад, тераз сом знял влоґ як идзем сликовац. Потримую ме и товарише и родичи, а брат ми давал суґестиї и критики як позитивни так и неґативни – гвари Филип. Будински през розгварку спомина же ше упатра на Стуберох и Дариа Кеседи хтори тиж знїма влоґи. Барз му ше пача його видеа и вельо научел зоз клипох спомнутого ютюбера. Любел би ше зоз тим занїмац и у будучносци кед будзе мац можлївосц, а кед нє, вшелїяк би робел дацо подобне як наприклад монтирац видеа. Процес знїманя и кваченя видео-знїмка випатра так же пред тим як цо почнє знїмац, обдума цали клип як би любел най випатра, гоч му вше дацо ище придзе на розум цо збогацує його мрию. Зняти материял преруци зоз камери на рахункар и почина монтирац видео. Монтиранє тирва годзину лєбо два, завиши од материяла, 4. ОКТОБЕР 2019.

mozajik@ruskeslovo.com

алє як гвари, то му найменши проблем з оглядом же тото люби робиц. Кед видео змонтирани, обявює го на сайт Youtube и теди є положени.

– Шицко цо сом научел коло тих стварох, научел сом праве прейґ того сайта. Єст вельо туторияли и вше мож найсц тото цо ци у тей хвильки потребне. Познєйше сом научел шицки основни ствари, похопел сом цалу процедуру – закончує Филип. https://www.youtube.com/results?search_ query=filip+budinski

НАЙНОВШЕ ЗОЗ „Chobi” Адриан Русковски почал знїмац видеа так же патрел вельо видеа

4. ОКТОБЕР 2019.

як ше бави бависка на рахункару, та ше и сам сцел опробовац у тим. У октобру прешлого року першираз уключел камеру на телефону и знїмал як руцал петарди хтори и були на його першим видео-клипу. Тераз нє знїма часто, алє як гвари, док почнє жимски розпуст, вецей часу будзе пошвецовац знїманю бавискох на рахункару. Циль му же би назберал 100.000 субскрайберох на спомнутим сайту.

– Нє упатрам ше нї на кого, а идоли ми Стубере и анґлийски ютюбер Даґервин. Мам вельку потримовки з боку фамелиї и товаришох. Знанє хторе ми пренєсол Филип Будински за монтиранє видеох бим любел прешириц и плануєм и далєй ше зоз тим занїмац. Жадам ше уписац до IT школи и усовершиц тото цо сом уж научел – толкує Адриан. https://www.youtube.com/results?search_ query=adrian+ruskovski

Шведкове зме же таки гоби окрем же є добра забава, може принєсц и заробок. Кариєра на Youtube при младих вше популарнєйша, а постоя и особи хторим то нє гоби, алє робота од хторей мож крашнє жиц и буц популарни при младих. ■

НАШО МАСТЕРАНТИ

Мено и презвиско: Доротеа Будински Датум народзеня и место одрастаня: 25. 06. 1995, Коцур Здобути ступень, напрям, обласц: Мастер педаґоґ Тема мастер роботи: „Информованє родичох о стратеґийох розвою двоязичносци на предшколским и младшим школским возросту” („Информисаност родитеља о стратегијама развоја двојезичности деце на предшколском и млађем школском узрасту”), Датум мастерованя: 25. 09. 2019. року Основни студиї: Филозофски факултет, оддзелєнє за педаґоґию, Универзитет у Новим Садзе Штредня школа: Ґимназия „Жарко Зренянин”, Вербас Роботне место: Новинар у РТВ-у и Braionobrain едукатор Специялизациї: Braionobrain едукатор – ментална аритметика и НЛП (неуро-линґвистичне програмованє) за дзеци Язики: Бешедуєм по руски, сербски, анґлийски и учим нємецки и русийски язик. Интересованя и гобиї: – Интересую ме рецепти здравих єдлох и здрави способ живота – Любим читац кнїжки окреме з популарней психолоґиї – Любим природу и животинї – Занїмам ше зоз спортом Контакт: doroteabudinski@gmail.com Плани за будучносц: Жадам напредовац у роботи котру робим и кажди дзень научиц дацо нове. Плануєм и далєй виучовац педаґоґийну науку, дзелїц свойо знанє о двоязичносци и на тот способ помагац у очуваню руского язика.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ: ЯНКО КИРДА З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

БАЙО, ЄДЕН И ЄДИНИ...

Пише: Любомир ДУДАШ

У часох кед ше росло лєм на хлєбу з масцу, мелку паприґу и солю, алє и риби налапаней у долїнох и числених яркох коло Руского Керестура, роснул и Янко Кирда, волани Байо, роками єден з найпознатших месарох нє лєм у валалє...

Р

БЕНДОВ Приповедаю Керестурци же раз так наишол до його мигелю познати месар и з дзверох, пред шицкима, почал доганяц же му бендов драги... Янко вше мал порихтани одвит: „Док ти бендову даш шицко цо му припада, и твой будзе по истей цени”, у истей хвильки му одвитовал Байо...

осло ше хто як знал, алє вше у дружтве, и то вельким. Од вше познате же ши сам свой аж кед найдзеш драгу котра лєм твоя, кед свой хлєб заробиш сам и кед и одвитуєш за шицко цо ши зробел, лєбо нє зробел. Дакому то идзе од рук, дахто тоту драгу найдзе скорей, дахто познєйше, алє, нажаль велї ю, за живота анї нє найду. И так, доокола за шицких нас. Янко, Байо, теди ище лєм Яни, бул преполни енерґиї за шицко, од лапаня голубох, до корчоляня, од обегованя зоз шицким и шицкима, по безчислени нєсташносци котри лєм дзецинство и младосц можу здумац...

– Так як думаш и гвариш, повердзує Янко у бешеди, попретаргованей лєм зоз услужованьом подаєдней муштериї внєдзелю вчас пред поладньом. Я роснул, як и мой власни, тераз уж покойни, брат Миронь, як то нашо людзе гваря, и на Ґоловичовей долїни и на Ярашу. Долїна од обисца була лєм пар дзешатки метери, Яраш лєм пар метери далєй. Док ше могло, могло ше и виберац дзе ше бавиц. Так вєдно, думам себе после телїх рокох, дакеди нас було и пейдзешат, а кед менєй, нє менєй од штерацец. Богатство нашого одрастаня – памета Янко.

– Брат и я мали строгих родичох, алє я вше „витарґовал”, а озда сом и заслужел. Було ме вшадзи, и дзе требало, а ище вецей дзе нє. Паметам, раз вжиме, а жими були моцни, умивал сом ше на драже, на артейскей студнї опрез Грубенї, лєбо точно просто нас, кед ми ше, так у ходу, опитал єден зоз сушедох чи мам розум же ше ту умивам, по тей жими.... „И ви би ше, гварел сом, так умивали да вам мац Борка”. Цо знал, змахнул зоз главу, та предлужел по своєй роботи. ЛЄТА ПОЗБИВАНИХ НОХЦОХ Ґенерация пейдзешат седмого прешлого вику була числена як и шицки и пред ню,

24 РУСКЕ СЛОВО

и после нєй. Три класи преполни дзецох у одрастаню, а Байо у каждей пакосци.

– Нє бул сом нєдобри, гвари Янко, була то файта самодоказованя, одрастаня, глєданя власней драги... Тирвало то роками, алє ме и коштало, и вредзело... По нєсташносцох, алє нїґда нє зоз злу намиру, познали ме шицки. Бул сом бити дома, у школи, познєйше и од полицайцох, алє цо то вредзело, я им вше могол доказац же шицко можем и шицко сцем и знам. Вериш, нє вериш, а паметанє ме и тераз служи, и у познєйших рокох сом напамят знал одрецитовац голєм по єдну писньочку зоз каждей класи основней школи – гвари вон, а верим му, бо го паметам як без гришки, рецитовал „Тутуноберачите”.

– Лєта нам були, преполни дожицох и шицкого иншого. Нє паметам чи було дакеди же сом нохци нє позбивал, ногу нє пребил на гвоздзе, колєна нє постлукал... Места за бависко було вшадзи, алє и дзеки. Нова часц Янкового сушедства на Вашарищу збудована познєйше, кед Вашарище и щезло як таке, по теди там була лєм „Буяча”.

– Паметам и жими, приповеда – мало, мало, а ми ше завалєли, чижми полни з воду, дому зме ишли аж збелавени и праве прето зме и були бити. Тельо лєм же мушиш одроснуц и то похопиц. Ґоловичова долїна и так була найкрасша за бависка на ляду, а влєце за шицко друге.

4. OKTOБЕР 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

– Интересантне, предлужує, же сом школу любел як-так, то уж инше, алє сом научел же читац добре та и тераз, после телїх рокох, читам шицко цо ми придзе под рук и вельо, и часто. Читац, просто, любим одвше. Попри тим Янко ходзел єден рок до нїзшей музичней школи, далєй нє витримал, а бул и винїмково добри гокеяш. Такого го препознал наставнїк Яким Сивч, а лєм текем-текем му вимкла нагода гокей бавиц и у суботицким „Спартаку”.

– Велька часц з нас после осмей класи пошли за месарох до Вербасу. Шеґертовал сом и робел у Карнексу, а там сом и шицко знанє позберал. На мойо щесце, робел сом и и у скоро шицких фазох кланя и обробку меса у тей фабрики. Теди зоз валалу полнючки полни автобус одходзел до Карнексу лєм у єдней змени, а було их три – памета наш собешеднїк. Уж як майстор, Янко Кирда у Карнексу робел пейц роки, а потим го напущел и почал робиц зоз майстром Джуджаром у Комбинату, у ва ла лє. Роботи тих рокох було вельо, а шицко зробене и добре, и на час.

вал квиз и журку, шицким на радосц, и нїкому нє завадзало.

– Барз сом любел буц и швидки и моцни, дурни сом бул и так, та сом перше „паратовал” на мини бициґли, потим на моторки, а вец сом нїґда нє бул без авта, та анї тераз, алє то уж баржей пре роботу. И вельо раз ми дахто препомнє чи паметам кед сом по верху мурика на Ярашу гонєл мини бициґлу... Дабоме же паметам. Од теди ше памета и же сом часто на глави стал на верх комина у школским дворе. Паметам и БРИҐИ ЗОЗ СОБУ И З МИЛИЦИЮ кед сом у Старей школи на поверху на облаку, а на школскей годзини, пре ставян– Озда у тих, найшалєнших рокох одра- ку на глави стал. После того цо було, нє станя, я вше мушел дацо доказовац, себе и повем. Углавним – бити у школи, а ище шицким другим. Найнормалнєйше ми ше баржей дома. було поспричкац и зоз полицайцами, а воДо „приватнїкох” Янко пошол дзеведзени то нє церпели, голєм нє шицки. Сприч- шат трецого року, перше зоз услужним кал сом ше кед сом мал право, а дакеди бу- кланьом, а после то уж ишло своїм цеком. ло и доказованя. Кед ми нїч нє могли, пла- Месара, така яка є нєшка на автобускей, цел сом кару пре дацо попите, дакеди и два односно у тарґовищним центру, роби од раз до тижня, а так сом заробел и по два- 2005. року по нєшка. цец днї гарешту. Насанкал сом єдного по– Задовольни сом же зоз супругу Ирину лицайца, та лєм мерковал за цо ме покаре. котра ми у шицким помага напредуєме, лєДо гарешту сом пошол нєвиновати. Швед- бо голєм нє преставаме менєй робиц. Же кох нє було, а цо писало у прияви, за нїх познам смак мушетерийом указує и факт вредзело двацец днї. Шицко єдно, требало же ми до месарнї нє уходза лєм Керестури то дожиц, а я там уж першого од дзешец ци алє и други, зоз блїзших и дальших медньох, тельо сом лєм „служел”, орґанизо- стох. Меням ше так як и муштериї, алє и тераз сом порихтани посовитовац муштерию же до котрого єдла котре месо найлєпше... Думам же ми и то лєм часц роботи як и каждей другей.

– Кед би ми нє хибели роки стажу кед сом правел клальню, давно бим бул у скорейчасовей пензиї. Тераз уж причекам тоти пар роки – гвари наш собешеднїк Янко, Байо, Пре Байово дурноти, Кирда, єден зоз остатнїх мини бициґла вецей „правих майстрох” месарох у раз ”фасовала” Руским Керестуре.■ 4. OKTOБЕР 2019.

ЗНАХОДЛЇВИ КУХАР Янко у тедишнєй ЮНА войско служел на гранїци у Словениї. Мало людзох, вше скоро шицки на терену, а вон служел як кухар у тей гранїчней єдинки.

– Добре то було док сом нє здурел... вше сом бул сам док нє поприходзели. Так раз уж добре посолєне єдло достало ище гарсц солї и я мушел буц покарани.... на рапорт, а за кару сом мушел з патролу пойсц на рейон. Прешло пар днї, войско нє могло єсц тото цо им уварел дахто други и мушел сом ше врациц до кухнї. Официре до конца нє одкрили тото замишательство, а я ше пар днї набул на швижим воздуху зоз дружтвом.

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МИРОН ЖИРОШ: ПРИВРЕДНИ ЖИВОТ РУСНАЦОХ (XIV)

КОЦУРСКИ И КЕРЕСТУРСКИ КОЛЕРИ Пририхтал: Микола ШАНТА

Три шветово епидемиї (пандемиї) колери залапели и Руснацох у Керестуре и Коцуре и од нїх поумерало вельке число тедишнього малочисленого руского жительства. Зоз тим барз застановени розвой и звекшанє числа наших людзох у Бачкей и Сриме, и подшвидшане висельованє до Сриму и Славониї

С

прам шематизма Крижевацкей епархиї за 1836. рок у Осєцким викарияту, котри облапял Руснацох у Бачкей и Сриме, у штирох парохийох (Керестуре, Коцуре, Варадину и Шидзе) и векшим чишлє филиялох жило 8 281 Руснацох. Од того числа у парохиї Керестур було 4 557 жительох, а у самим Керестуре 4 550 жительох. Жительох Коцура друга шветова епидемия колери залапела першого року єй зявйованя у Бачкей – 1831. року. У тот час у Коцуре жили Руснаци, Нємци и Мадяре. Руснацох по Шематизму Крижевского владичества за 1831. рок у Коцуре було 3 017 особи, а спрам звиту котри 31. октобра 1831. року коцурски парох Янко Радванї послал до Владичества – 2 317 особи лєбо 700 менєй як було скорей починаня хороти. Найвироятнєйше же ше податки у Шематизму одноша на початок рока, бо ше число коцурского руского жительства склада зоз числом Руснацох у Коцуре за 1832. рок. Спрам того, 1831. року од колери поумерали, або виселєли з валалу коло 700 особи. Перша коцурска епидемия колери тирвала од 18. авґуста по 9. октобер – 53 днї. У нєй умарли 219 Руснаци и вецей як 100 Нємци и Мадяре. ЗА ЄДЕН ДЗЕНЬ УМАРЛИ 40 ОСОБИ Перша кере стурска колера почала 16. юлия 1836. року, а пре стала 24. авґуста истого року. Од першого дня епидемия ше нє барз ширела, алє уж 12. дня дньово умерали вецей як 10 особи, а 15. дня уж вецей як 40. Найвецей умерали перших дньох авґуста, а 2. авґуста – 59 особи.

26 РУСКЕ СЛОВО

Од колери у Кере стуре умарли 562 особи, а ведно у юлию и авґусту од колери и других хоротох 609 особи. Найвецей умарли дзеци до 10 рокох живота – 130, такой за нїма хлопи и жени од 31 до 40 рокох живота – 99 особи, а на трецим ме сце тиж хлопи и жени од 21 до 30 рокох живота – 81 особа. Вельке щесце за кере стурских жительох же на яр и на початку лєта, пред тим як почала епидемия, вельке число Кере стурцох виселєло до Сриму. Кед би нє було так – умартих би сиґурно було ище вецей. Лєм най надпомнєме, же по Шематизму Крижевацкого владиче ства за 1838. рок у Кере стуре було 3 555 жительох – 995 особи менєй як пред початком колери. ЕПИДЕМИЯ ТИРВАЛА 69 ДНЇ Друга коцурска колера почала 1848. року и предлужела ше и 1849. року. Консултуюци матичну кнїжку умартих руского жительства дознаваме же колера почала 5. новембра и тирвала лєм 17 днї, по 21. новембер. Од колери умарли 13 особи, од котрих шесцеро дзеци по 12 роки живота. Идуцого 1849. року колера почина уж 22. юния, а закончує ше 29. авґуста – епидемия тирвала 69 днї.

4. ОКТОБЕР 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

Од колери 1849. року умарли 142 особи, а понеже вона тирвала и 1848. року, вєдно у обидвох рокох умарли 155 Руснаци. По других жридлох у другей коцурскей колери у обидвох рокох умарли 173 жителє грекокатолїцкей вири. У другей коцурскей колери найвецей умарли дзеци до 10 рокох живота – 57 особи. На другим месце леґинє и дзивки од 11 до 20 рокох живота, а на трецим месце млади особи од 21 по 30 роки живота. Тоти три старосни групи (155 особи), були скоро два трецини умартих. У колери умарли и 60 особи нємецкей народносци и коло 80 особи мадярскей народносци (у матрикули за римокатолїцке жительство причина шмерци нє уписована, алє умарло векше число людзох як звичайно). Трима ше же и у тей епидемиї умарли тельо коцурски жителє як и у першей – 319 особи.

И у трецей колери найвецей умарли дзеци до 10 рокох живота – 74 особи, док на другим месце млади хлопи и жени од 21 до 30 роки живота – 46 особи, а на трецим месце старши дзеци и леґинє и дзивки од 11 до 20 рокох живота – 69 особи. Пошлїдки и тей колери барз траґични за дальши рост руского жительства, бо помарла младосц и прервани єй порядни розвиток. Треца коцурска колера почала 29. юлия, а престала 5. октобра 1873. року. Од колери умарли 111 Руснаци, 11 Нємци и 24 Мадяре – вєдно 146 особи.

Смертельносц при Руснацох по дньох у ІІІ колери

Друга коцурска колера 1849. року

Друга керестурска колера

Друга керестурска колера почала 9. юния 1849. року, а престала 15. септембра истого року. За 99 днї умарли 277 особи. И у нєй найвецей умарли дзеци до 10 рокох живота – 135 особи. Такой на другим месце старши дзеци, леґинє и дзивки од 11 до 20 рокох живота – 30 особи. У тим року, од колери и других хоротох, у валалє умарла 451 особа. У поровнаню з першу колеру обачуєме же друга була менєй катастрофална, алє и єй пошлїдки були барз нєвигодни, бо спомалшели рост и розвой жительства. ПОМАРЛА МЛАДОСЦ Треца керестурска колера почала 20. юлия 1873. року, а закончела ше 24. септембра. Вона за 54 днї однєсла 281 живот. У истим, 1873. року умарли 478 особи – 296 особи вецей як цо ше народзели. Уж и два роки пред тим, 1871. и 1872. року, пре вельки води (дижджовни роки), у Керестуре вецей особи умарли як цо ше народзели, а вєдно з колеру за три роки (1871, 1872, и 1873) – 449 особи умарли вецей як цо ше народзели.

4. ОКТОБЕР 2019.

Треца керестурска колера 1873. року

Року 1873. у Коцуре пановали и други хороти, так же у цалим валалє умарли 258 особи, а лєм од других хоротох 139 особи. При Руснацох маме вельку смертельносц и 1871. и 1872. року, так же у Коцуре за три роки умарли 424 особи, лєбо 179 вецей як ше за три роки народзели. И при тей, трецей колери, при Руснацох найвецей помарли дзеци до 10 рокох живота – 30 особи, а такой на другим месце дзеци, леґинє и дзивки до 20 рокох живота – 21 особа. Умеранє младих у епидемийох колери наша найвекша утрата и траґичносц.

Смертельносц при Руснацох по дньох у ІІІ колери

Мушиме знац же колера на три заводи за лапели велї ва ла ли у Бачкей, же смертельносц була барз велька, а тиж же процент умартих при Руснацох (Кере стурцох и Коцурцох) бул мед зи найвисшима у Бачкей. Вшелїяк же тому була причина и велька ви гладнєтосц и витрапеносц наших люд зох пре роботу, жи вот и биванє у подводним предїлу, як и нїзки уро вень здравственей култури. Патраци у цалосци, а маюци у оглядзе же у трох колерох при Руснацох, насампредз у Керестуре и Коцуре, умерали дзеци, леґинє и дзивки, як и млади особи до 30 рокох – тото вельке число умартих мало барз вельки вплїв на застановйованє природного порядного обновйованя руского жительства и його економски розвой, так же пошлїдки тих трох епидемийох колери за нашо жительство барз катастрофални и чежко их спатриц.■ (Предлужи ше)

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ МЛА ДИХ СЕРБИЇ У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

„ОБРАЦАМ ШЕ ҐУ ТЕБЕ” Пише: Оленка ЖИВКОВИЧ

УКЛЮЧОВАНЄ ДО ПАРОХИЙНОГО ЖИВОТА – Млади нєшка иду опрез паноцох. Ми дакеди зберали младих, а тераз млади ходза и стретаю ше, а паноцом нє лєгко провадзиц их. На преглашеню нашей Епархиї у бешедох зме чули, же зме тераз як покресцени и треба почац робиц, твориц. Ми нє маме моцни институциї, указує ше потреба и за нову Синоду котра нє будзе тирвац лєм дзень. Як дате предкладанє на тим стретнуцу, младих котри пре школованє одходза до вельких местох би требало дочекац у парохийох до котрих приходза и там их уключиц до парохийного живота, бо ше иншак страца. Треба орґанизовац єдну мрежу младих и то треба озбильно похопиц и витвориц – винєсол свойо упечатки о. Владислав Варґа.

28 РУСКЕ СЛОВО

Вецей як двасто младих зоз пейц владичествох, медзи котрима и коло шейдзешат младих зоз Епархиї Святого оца Миколая, стретли ше под мотом „Обрацам ше ґу Тебеˮ, 28. септембра у Сримскей Миторовици

С

третнуце младих у Сримскей Митровици орґанизовал Уряд за младих Владическей конференциї Кирила и Методия и Каритасу Сербиї, котри бул партнер стретнуца. Координатор Уряду за младих, а источасно и директор Каритасу, бул Ивица Дамянович котри успишно координовал з тим стретнуцом. Младих з нашей Епархиї предводзели парох нашей парохиїВознесения Господнього у Сримскей Митровици о. Владислав Варґа, одвичательни за пасторалну роботу з младима нашей Епархиї о. Владимир

Еделински Миколка, и вироучителька и координатор Каритасу у Коцуре ш. Михаїла Воротняк, котрей помагал Янош Иґрачки. СРИМСКА МИТРОВИЦА – ГОРОД ВЕЛЇХ МУЧЕНЇКОХ ЗА ВИРУ Млади ше перше стретли у порти церкви Святого Димитрия, а после привиту були на Архиєрейскей Служби Божей котру предводзел и служел беоґрадски архиепископ и митрополит монс. Станислав Хочевар, вєдно зоз сримским владиком монс. Дюром Ґашпаровичом и владиком суботицкого владичества монс. Иваном Пензешом и велїма священїками. Службу возвелїчал и хор парохиї Мученїцтва Святого Йоана Хрестителя зоз Жупанї, з Горватскей. На Служби присутних привитали монс. Дюро Ґашпарович и митрополит Станислав Хочевар. После Служби и фотоґрафованя, млади вєдно розпатрели Сримску Митровицу, дзе мали нагоду видзиц велї знаменїтосци города котри богати з археолоґийнима локалитетами и, як вельо раз визначели орґанизаторе, заляти з креву велїх мученїкох.

4. ОКТОБЕР 2019.

duhovni@ruskeslovo.com

У пополадньовим стретнуцу младих зоз владиками у церкви Святого Димитрия, слухало ше шведоченя представнїкох зоз шицких владичествох Сербиї, алє и Заґребу, зоз сушедней Горватскей. Нашу Епархию представели Михаела Еделински и Дане Макаї. Дане накратко представел керестурску заєднїцу младих котра повязана зоз Рухом фоколарох. Михаела представела и активносци заєднїци. Єдна з интересантнєйших то орґанска продукция есенцу, котри предаваю, а од заробку єдну часц охабяю за материялну помоц другим, за свойо стретнуца и будуцу продукцию есенцу. ИСКУСТВА ХРИСТИЯНСКОГО ЖИВОТА

Як заключели, то практично чежко, бо вонкашнї швет цага на свой, а любов ґу Богу и ближньому на свой бок. Можлїве, по приМлади зоз рижних местох пейцох владиче- кладзе даєдних, и споїц тоти два швети през ствох и госци зоз Заґребу щиро и отворено служенє ближньоому, та и тому котри нє ма бешедовали о своїх искуствох християнского позитивне думанє о младих вирних. Часто живота, котри часто нє лєгки. Винєсли и по- ше тото неґативне видзенє зна и пременїц и з зитивни и неґативни искуства, свойо власни таких младих поставаю вирни котри як швенукашнї борби котри их муча и у котрих про- тло прицагую и других. бую помириц виру зоз вонкашнїм шветом. Млади котри виношели свойо искуства були зоз рижних церковУПОЗНАЦ БОГА И ШЛЇДЗИЦ ГО них заєднїцох котри дїйствую на тих просторох, цо допринєсло ро– Треба цо скорей з младима з наших парохийох зличносци искуствох и прилапйопреглїбиц мото стретнуца, цо то значи исц за Богом, ваня християнского живота тих упознац го перше, а кед го упознаме будземе го и младих людзох. То и богатство у шлїдзиц. Могло би отримовац мешачни стретнуца розличносци, алє и у єдинстве, зоз нїма, вредзи их потримац и робиц з нїма, мац чакед шицки обрацени ґу Господу, су за нїх. Тиж думам же би було добре кед би на уровню Епархиї було єдно цело у хторим би бул духовни ґу Исусови, ґу шветлу вири котре оцец – паноцец, представнїки и лаїки активни у Цер- их видзелює зоз цмоти. Нє було вельо часу, бо упознакви, а окреме представнїки младих. Така комисия би ва ли знаменїтосци Сримскей Миправела рочни плани о периодичних стретнуцох, тро вици, єдни других, и през друпреподаваньох и думам же би млади приходзели. До того цела, або комисиї, требало би позберац младих женє, шпиванку и енерґию котра зоз Руского Керестура, Коцура, Нового Саду, Суботи- характеристична лєм за нїх, обраци, Вербасу, зоз Сриму. Вони би ше стретали и дава- цали ше ґу Господу, алє и єдни ґу ли предкладаня о змистох котри би понукли младим другим, шлїдзаци мото „Обрацам у своїх парохийох, або на заєднїцких стретнуцох – за- ше ґу Тебеˮ, поволанку же би ше ключела ш. Михаїла Воротняк. обрацели ґу Исусови и Мацери Божей.■

4. ОКТОБЕР 2019.

ПАРОХОВЕ – ЛИДЕРЕ НА „ДОМАШНЇМ ТЕРЕНУ” – Замеркуєм же може буц би таки стретнуца требало орґанизовац и на уровню нашей Епархиї, же би и нашо млади з наших парохийох пробовали орґанизовац стретнуца. Подобни модел повязованя випатра потребни и нам, бо видзим же ше нашо млади медзи собу нє барз познаю, а добре би було кед би ше на таки способ упознали. Добра оґанизация би була кед би парохове були лидере на „домашнїм теренуˮ и водзели орґанизацию. Живот Церкви то нє лєм живот священїка, алє и вирних хтори жию и шведоча свою виру так же помагаю живот Церкви, живот заєднїци, а млади будучносц нашей заєднїци. Прето добре же би ше кажде хто ма добру дзеку уключел и нашол як будзе помагац – потолковал о. Владимир Еделински Миколка.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. септембра преселєла ше до вичносци наша мила мац, баба и прабаба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. септембра преселєла ше до вичносци наша мила мац, баба и прабаба

МАРИЯ ПАПУҐА народзена Еделински (1932–2019) з Руского Керестура Твоя доброта останє вше зоз нами. Ожалосцена дзивка Славка зоз супругом Славом, унука Любка зоз фамелию и унук Владимир зоз супругу Ренату Най спочива у мире Божим!

МАРИЯ ПАПУҐА народзена Еделински (1932–2019) з Руского Керестура Навики це будземе чувац у наших шерцох. Ожалосцени син Дюра зоз супругу Весну, унук Славомир зоз фамелию, и унука Ася зоз Бояном Вичная памят!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. септембра преселєла ше до вичносци наша мила шестра

МАРИЯ ПАПУҐА народзена Еделински (1932–2019) з Руского Керестура Красни памятки на ню навики буду чувац єй шестри: Гелена Медєшова зоз своїма дзецми и Наталия Боршошова зоз своїма дзецми Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 2. октобра наполнєли ше два роки як нас зохабела наша мила супруга, мама и баба

ТАТЯНА ЧИЗМАР (1968–2017) з Руского Керестура

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 30. септембра занавше ме зохабела моя мила супруга

МАРИЯ ФА народзена Катона (30. IV 1933 – 30. IX 2019) з Руского Керестура

З любову и почитованьом красни памятки на ню вично у своїм шерцу будзе чувац супруг Яким Ґалусков Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 30. септембра занавше нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба

МАРИЯ ФА народзена Катона (30. IV 1933 – 30. IX 2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом у красних памяткох у своїх шерцох навики вас буду чувац дзивка Марча и жец Славо Папуґово зоз дзецми, унуками и праунуками Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 30. септембра занавше нас зохабела наша мила мац и баба

МАРИЯ ФА народзена Катона (30. IV 1933 – 30. IX 2019) з Руского Керестура

И после двох рокох, каждого дня ши нам у думкох. Наш боль за тобу вше останє исти. Мила наша, нїґда це нє забудземе и будземе занавше паметац красни хвильки з тобу. Спочивай у мире Божим, най це ангели чуваю!

З любову и почитованьом у красних памяткох у своїх шерцох навики буду чувац син Янко и нєвеста Златка Ґалусково зоз дзецми Валентину и Александром Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. септембра наполнєли ше 15 роки як вецей нє з нами наш мили брат

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 2. октобра наполнєли ше 10 роки як нас зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ВЛАДИМИР МАКАЇ (1960–2004) з Руского Керестура Навики це чуваме у наших думкох и молитвох. Твойо браца: Михал, Юлин, Янко и шестри: Сенка и Славка зоз своїма фамелиями Спочивай у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

ЯКИМ ЮГИК (1935–2009) з Руского Керестура

Красни памятки на ньго чуваю його наймилши Спочивайце у мире Божим!

4. ОКТОБЕР 2019.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. септембра 2019. року занавше нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба

АНҐЕЛА БУДИНСКИ народзена Канюх (1928–2019) з Вербасу

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. септембра 2019. року наполнєли ше смутни 40 днї як ше преселєл до вичносци наш мили

ЯКИМ ПАПУҐА (1955–2019) з Руского Керестура

Красни памятки на ню навики буду чувац син Владимир зоз супругу Наталию, дзивка Мария зоз супругом Петром, унуки Тамара, Тияна и Ксения и праунуки Сара, Мартин и Даниел Спочивай у мире Божим!

З любову и почитованьом останєш нам навики у красних памяткох. Шветлосц ши бул, до шветлосци ши пошол. Вично ожалосцени мац Мелана, шестра Вирка зоз супругом Рудийом и дзивку Лидию Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. октобра наполня ше 6 мешаци як нє з нами наш мили супруг и оцец

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. септембра 2019. року наполнєли ше 40 смутни днї як у вичносци пребува наш мили

ЙОАКИМ НАДЬ (1961–2019) з Руского Керестура

ЯКИМ ПАПУҐА (1955–2019) з Руского Керестура

Час преходзи, алє ти з нами у думкох и шерцох. З вельку любову, почитованьом и глїбоким смутком, вично чуваме памятку на тебе. Твойо наймилши: супруга Весна и дзеци Цецилия и Давид Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. октобра наполня ше шейсц жалосни мешаци як нас зохабел наш мили Кимо

ЙОАКИМ НАДЬ (1961–2019) з Руского Керестура Мили наш Киме, так ши нас вчас зохабел, алє ми ше модлїме за тебе и вше це споминаме. Ожалосцени бачикове: Михал, Славо и Дюра, андї: Мария и Славица, братняци: Любомир, Владимир, Златко, Зоран, Саша и Мирослав, як и шестринїци: Таня, Оля и Наташа Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. октобра наполня ше 6 жалосни мешаци як нє з нами наш мили

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. октобра наполня ше 6 жалосни мешаци од твойого одходу

Час преходзи, алє ти з нами у шерцох и думкох. Нїґда це нє забудземе, навики нам будзеш хибиц. Памятку, з вельку любову и почитованьом, на це будзе чувац вично ожалосцена шестра Геленка зоз фамелию Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. октобра наполня ше 6 жалосни мешаци як ши нє з нами

ЙОАКИМ НАДЬ (1961–2019) з Руского Керестура Дуркнє наша капурка, буду ше чуц дачийо крочаї, алє то нїґда вецей нє будзеш Ти, мили мой брату. Вше останєш у моїх думкох и шерцу! Шестра Натка, Дюра и Мижо Колєсарово Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

ЙОАКИМ НАДЬ (1961–2019) ЙОАКИМ НАДЬ з Руского Керестура (1961–2019) Пошол ши без слова, нєнаявено, а з Руского Керестура ми остали у вичним смутку. Навики це чуваме у памяткох и Мили Киме, ище вше нє можем молитвох. Родичи Еделинсково, вериц же ши нє з нами! Остало лєм Саня зоз дзивчатми Валентину и здогадованє помишане зоз слизами Спочивай у мире! Антонию, и баба Феброна Натала Надьова Спочивай у мире Божим!

4. ОКТОБЕР 2019.

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НСУ273/НСО273 НС – Сайлово 3”, Долнє Сайлово 140, на катастерскей парцели число 9223/67, К.О. Нови Сад IV, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

РУСКЕ СЛОВО 31

ИНФОРМАТОР МАЛИ ОГЛАШКИ

МАЛИ ОГЛАШКИ

МАЛИ ОГЛАШКИ

ПРЕДАВА ШЕ хижу у Руским Керестуре на адреси Фрушкогорска 103. Такой ше мож уселїц Обявиц ше на число телефона: 062/826-71-09 *** ЖЕМ НА ПРЕДАЙ I класа, поверхносц 57 ари и 55м² потес за ДУНАЙОМ. Явиц ше на телефон: 064/8-703-933

НА ПРЕДАЙ хижа у Руским Керестуре, Маршала Тита 30. Велька порта и помоцни обєкти. Заинтересован и ше можу явиц на телефонске число 064/42-765-35.

ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку, на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни шредок („Службени новини РС” чс. 135/04) обявює

о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок проєкта „Вибудов обєкта Лоґистично-роботного комплекса” у улїци Драга Новосадского партизанского одряду 3, на катастерскей парцели 3364/1 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад Ношитель проєкта SAVACOOP DOO, Теодора Мандича 9, Нови Сад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Вибудов обєкта Лоґистично-роботного комплекса” у улїци Драга Новосадского партизанского одряду 3, на катастерскей парцели 3364/1 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку Городска управа за защиту животного штредку дня 27. септембра 2019. року принєсла ришенє число VI-501-612/19 з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

o приношеню ришеня о приступаню виробку студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку дня 17. 09 2019. року принєсол ришенє о приступаню виробку Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок ПРОЄКТА Баґерованє ричного наношеня зоз корита рики Дунай од км 1249+000 до км 1249+500 на к.п. чс. 6610/2 КО Петроварадин, ношитела проєкта „DMB SHIPPING” д.о.о., Рума, улїца Авґуста Цесарца бб. З истим ришеньом одлучене и о обсягу и змисту предметней студиї. Ришенє о одлучованю о потреби виробку студиї о преценьованю вплїву на животни штредок за предметни проєкт мож достац на увид роботни дзень од 10 до 14 г у просторийох Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку, Булевар Михайла Пупина 16, Нови Сад (прижемє, канцелария ч.

39). Заинтересована явносц може виявиц жалбу на принєшенє ришенє у чаше од 15 дньох од дня обявйованя того обвисценя.

ОБВИСЦЕНЄ

OБВИСЦЕНЄ

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплївузастатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Булевар ошлєбодзеня 2” Подприємство „Telenor Common Operation” Оддїл Беоґрад – Нови Беоґрад по овласценю ношителя Проєкта TELENOR d.o.o. Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Булевар ошлєбодзеня 2” у улїци Булевар ошлєбодзеня 33, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 4717, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 1. октобра 2019. року принєсла ришенє число VI-501564/19 з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни спор пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

Покраїнски секретарият за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку, на основи члена 25. Закона о преценьованю вплїву на животни шредок („Службени новини РС” чс. 135/04) обявює

о явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву проєкта на животни штредок Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НС – Новосадска драга III” НС171/НСУ171/НСЛ171, у улїци Новосадска драга число 162, на катастерскей парцели число 3750/2, К.О. Ветерник, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 по 15 годзин по 28. октобер 2019. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 29. октобра 2019. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110 а, Нови Сад, на 12 годзин.

o приношеню ришеня о даваню согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок Надпатруюци орґан обвисцує явносц же 18. 09. 2019. року принєсло Ришенє о даваню согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок ПРОЄКТА Вибудов транспортного ґазоводу РҐ-0417/I од Сримскей Митровици до Шиду, ношителя проєкта „ЯП Сербияґаз” зоз Нового Саду, улїца Народного фронта чс. 12. Ришенє о даваню согласносци принєшенe на основи предкладу одлуки хтори состойна часц Звиту Технїчней комисиї як и зоз увидом дорученей документациї, зоз хтору констатоване же предметни проєкт зоз свою реализацию нє будзе мац неґативни вплїв на животни штредок кед ше випочитує предписани мири защити. Пре защиту животного штредку, ношитель проєкта муши обезпечиц условия и запровадзиц мири дефиновани з поглавйом 8.0 Студию о преценьованю вплїву на животни штредок, обезпечи`c окончованє програми провадзеня вплївох на животни штредок, хтори предвидзени зоз поглавйом 9.0 Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Ришенє о даваню согласносци на студию о преценьованю вплїву на животни штредок конєчно у управним поступку. Процив того ришеня мож порушац управни спор пред Управним судом у Беоґрадзе у чаше од 30 дньох од дня обявйованя того обвисценя.

ОБВИСЦЕНЄ

32 РУСКЕ СЛОВО

ОБВИСЦЕНЄ

4. ОКТОБЕР 2019.

informator@ruskeslovo.com

ВИШЛО ДВОЧИСЛО МАК Видруковане и друге лєтнє двочисло младежского часопису МАК котре читачом приноши з векшого прегляд лєтнїх подїйох и збуваньох, як у нашей рускей заєднїци, так и ширше. На бокох рубрики „У фокусу” пред читачами интересантни текст о виборе котри ше находзи пред будуцима студентами, док рубрика „Маков колаж” понука звит о резултатох Конкурсу Роботного цела за младих, ту и напис о дзеветнастим Еґзиту, як и интервю зоз фотоґрафом Жельком Данґубичом. Як наклада змист, у тим чишлє вишли и „Квитки мудросци у МАК-у”. Ту и текст о Медзинародним волонтерским кампу у Руским Керестуре през попатрунок лидера Йована

КОНЦЕРТ ЕТНО ҐРУПИ „ВАСИЛИС” И ГОСЦОХ У ДЮРДЬОВЕ

Живковича. У рубрики „Спорт и рекреация” читачом представяме историю Ноцного турнира у Керестуре, од самого початку, та по нєшка. Рубрика „Упознай себе” приноши общи Сиґмундов тест. Найновша „Кинотека” пише о сериї „Чернобиль”, а у „Власним печацу” проза младей авторки Марини Хома и фотоґрафиї Кристини Медєши. Р. Дж.

И ДАЛЄЙ ВАРИМЕ ВЄДНО Понеже сце рубрику „Горуци тепши” крашнє прилапели, вона будзе и надалєй состойна часц наших новинох. Поволуєме вас же бисце и далєй зоз читачами „Руского слова” подзелєли рецепти, дали поради коло вареня, як лєгчейше и швидше увариц полудзенок, упечиц колачи и справиц даяки интересантни єдла. Пишце нам на адресу – РУСКЕ СЛОВО (ЗА РУСМАК), Булевар ошлєбодзеня 81, Нови Сад 21000, лєбо на емаил rusmak.ruske@gmail.com. Можеме сотрудзовац и пейґ Вайберу 069 67 33 15. Пошлїце нам идеї и висликуйце свой стол, окреме кед є креативни, бо зоз тим, єдни другим даме дзеку и вариц, и аранжирац.

це йме, пиихш у з д у р т о ц у ,с Ище раиз най нам з мгонро пахнє! нам фурт приє тепшох

4. OKTOБЕР 2019.

* дзе цо будзе *

На соботу, 5. октобра, у спортскей сали Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове Етно ґрупа „Василис” орґанизує свой перши Рочни концерт. На нїм буду учaствовац и Хор просвитних роботнїкох „Просветителї” зоз Нового Саду, Шестри Сочин зоз Сенти, Шпивацка ґрупа ДОНКТ „Прело” зоз Чуроґу и Женска шпивацка ґрупа КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова. Концерт почнє на 19 годзин. Уход шлєбодни. *** ПАЛОМНЇЦТВО ДО СУБОТИЦИ На соботу, 12. октобра 2019. року, Културно-просвитна рада Новосадскей парохиї св. апостолох Петра и Павла орґанизує паломнїцтво до Суботици. Руша ше на 8 годзин зоз Нового Саду, през Коцур и Вербас. У Францисканскей церкви будзе Служба Божа, а после ше идзе зоз туристичним водичом до Православней церкви, Катедрали, Синаґоґи, Джамиї, Городскей хижи и на Палич, дзе будзе и полудзенок. Цена по особи 2 000 дин. Приявиц ше може Геленки Бабичовей на тел.

064/6521262. ***

У „ПАЛЧОЧКИ” ПОЧИНАЮ ВОСПИТНО-ОБРАЗОВНИ АКТИВНОСЦИ

У октобру у обєкту „Палчочка”, у Улїци Бранимира Чосича ч. 40 починаю воспитно-образовни активносци за наймладши дзеци у Новим Садзе. И того року з дзецми будзе робиц вихователька Александра Колбас, а спред Дружтва за руски язик, литературу и културу тром предшколским дзецом буду додзелєни подзекованя за порядне нащивйованє годзинох руского язика у прешлим школским року дзекуюци чийому закладаню ше тоти активносци и отримує. Годзини буду тирвац од 18 до 19 годзин.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ ТРЕЦА РУКОМЕТНА ЛИҐА СИВЕР „СИВЕР”

НАПАРТЕ ЗМАГАНЄ ПО САМ КОНЄЦ У другим колє єшеньскей часци у Трецей рукометней лиґи сивер „Сиверˮ, Рукометни клуб (РК) „Русинˮ всоботу, 28. септембра, поражени од госцох, екипи РК „Ґрафичарˮ зоз Бездану з резултатом 29:30 (15:15). У Керестурскей гали пред коло 70 патрачами, за „Русинˮ бавели Мудри М. (3), Рац И.

(4), Тома Ф, Гербут С. (7), Виславски М, Салак В. (8), Пирожек П, Варґа И. (2), Микита В. (1), Дудаш Й, Мудри В, Югик Б. (4) У першим полчасу, го сци водзели зоз ґолом розлики, же би на концу домашнї виєдначели резултат на 15꞉15. Други полчас цекол вельо напартейше зоз вименковим шорованьом ґола розлики по 45. минут, кед Русиново рукометаше посцигли предносц зоз трома ґолами, медзитим, дакус пре свойо гришки, дакус пре гришки судийох, госци нєодлуга обрацели резултат. Як гваря, вистатосц и обовязки уплївую и на зменшане число тренинґох, та з тим и на конєчни резултат у змаганьох.

Судийове на змаганю були Александар Дьорович и Душан Деспотович, а делеґат Ваня Стоянович. Тераз ше „Русинˮ находзи на шестим месце на таблїчки, а у идуцим колє будзе бавиц як госц процив першопласованого РК „Обиличˮ зоз Нового Кнежевцу. Ан. М.

ЛОВАРСКЕ ДРУЖТВО ДЮРДЬОВ

ДОПАТРА И КАРМИ ФАЗАНИ

Кажде ловарске дружтво на наших просторох ма обовязку старац ше о фазанох, накармиц их и пущиц до природи, та так роби и Ловарске дружтво „Дюрдьов”, так же у своєй фазанериї уж шести рок орґанизує дочасове змесценє фазанох. Член ловарского дружтва Деян Андрич гвари же ше о каждим фазану водзи рахунка, кеди вошол до фазанериї, кельо длуго ше го карми и кеди ше може врациц до свойого природного околїска. Тераз у фазанериї у Дюрдьове єст 200 фазани.

– Прешлого року зме мали 300 фазани, а того року 100 менєй. Причина такого зменшаня фазанох то вше векше нєпримеране одношенє люд зох ґу природи. Людзе вше вецей паля свойо поля, нєт вецей природного скровища дзе би ше вони могли защициц и скриц од даякей опасносци. Єст вельо животинї котри ше кар-

34 РУСКЕ СЛОВО

мя зоз фазанами, та им ше и на таки способ число зменшує. Кед ше так предлужи и кед людзе нє пременя свойо одношенє ґу природному штредку у котрим жию, о даскельо роки тоти животинї зме годни видзиц лєм у даєдней зоолоґийней загради – гварел член ловарского дружтва Деян Андрич. Вон апелує на польопривредних продуковательох же би на своїх польох нє палєли жатвово остатки, бо так можу помогнуц у очуваню популациї фазанох у дюрдьовским хотаре. Л. Кх.

ШК „ОМЛАДИНЄЦ” ЗОЗ КОЦУРА

КОЦУРСКИ ШАХИСТИ ЗАКОНЧЕЛИ СЕЗОНУ Се зона у Войводянскей шаховскей лиґи, ґрупа Суботица, закончена прешлого викенду, а ШК „Омладинєц” того року нє бул на уровню зоз прешлих рокох. Причину дакус подлєйших бавискох треба глєдац у тим же Омладинєц у наймоцнєйшим со ставе одбавел лєм єдно змаганє. Пре оправдани причини бавяче нє могли у каждим колє помогнуц екипи, алє заш лєм, примарни циль виполнєни, а то остац у тим ранґу змаганя. Шаховски клуб „Омладинєц” зоз Коцура внєдзелю, 29. септембра, у Коцуре обавел змаганє остатнього кола тей сезони процив ШК „Пензионер” Суботица и прецерпел пораженє од 4,5:1,5. Анї на тим змаганю Омладинєц нє могол раховац на наймоцнєйши со став и то ше такой одражело на резултат. Владимир Лазор, Ґавра Коларич и Ґоран Попович одбавели реми, а Стеван Перич, Споменко Павичевич и Любомир Турович свойо змаганя страцели. Омладинєц сезону закончел на 7. ме сце, а освоєл 9 боди. З. К.

4. ОКТОБЕР 2019.

sport@ruskeslovo.com

У ДЮРДЬОBЕ БУЛИ 28. СПОРТСКИ БАBИСКА „ЯШA БАКОB”

ЗМАГАНЄ У ПРИЯТЕЛЬСКЕЙ АТМОСФЕРИ

В

нєдзелю, 29. септембра, Дюрдьов бул домашнї 28. Спортских бавискох „Яша Баков” у орґанизациї того спортского здруженя. Бависка були отримани у ОШ „Йован Йованович Змай” у спортскей гали, а бавело ше турнир у одбойки. Екипи ше зишли на 8.30 годзин, а турнир почал на 9 годзин. Одволало ше красне число екипох котри жадали участвовац и на таки способ потримац Спортски бависка „Яша Баков”. По словох бавячох, орґанизация турнира була на висок уровню, шицки екипи бавели фер и коректно и судийове добре судзели. Атмосфера у гали була права спортска, под час тирваня цалого турнира.

– Каждого року дзечнє участвуєме на бавискох, найвецей пре друженє, нови познанства, искуства, а кед и победзиме, то вец велька радосц за цалу екипу – гварели члени екипи КУД „Тарас Шевченко”. На бавискох у Дюрдьове змагали ше пейц екипи: ФК „Искра” Коцур, СД „Русин” Руски Керестур, „РКЦ” Нови Сад и КУД „Тарас Шевченко“ Дюрдьов, котри мали два екипи. На тогорочних бавискох посцигнути шлїдуюци пласмани: перше место завжала екипа СД „Русин” зоз Руского Керестура, друге место „РКЦ” зоз Нового Саду,

4. ОКТОБЕР 2019.

Перше место СД „Русин” Руски Керестур

треце место припадло ФК „Искра” зоз Коцура, а штварте и пияте место припадло домашнєй екипи КУД „Тарас Шевченко”. ЧЛЕНИ ЕКИПОХ Члени побиднїцкей екипи СД „Русин” були: Деян Чернок, Дамир Рац, Стефан Дюрко, Дарко Маньош, Янко Хома. Члени екипи ФК „Искра”: Златко Колєсар, Марко Буила, Микола Тимко, Марян Киш, Михаило Чордаш. За екипу „РКЦ” бавели: Владимир Иван, Александер Исаков, Желько Венчельовски, Иван Горняк, Иван Колбас, Мирослав Загорянски, Саша Загорянски. Члени першей екипи КУД „Тарас Шевченко” були: Марияна Самарджич, Кристина Горняк, Тамара Калайджич, Давид Салаґ, Деян Штетин, Оливера Пап, Драґана Ковачевич, а у другей екипи бавели: Теодора Маркович, Тияна Маркович, Теодора Ґерич, Милица Милин, Любица Илиїн, Николина Миланович и Оливера Бакурски. По законченю змаганя, за шицких учашнїкох бул орґанизовани полудзенок у просторийох КУД „Тарас Шевченко” и додзельованє дипломох и медальох ■ Л. Кухар

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

РУСИН ОДНЄСОЛ ПОБИДУ ФК „Русинˮ – ФК „Славия” 2꞉1 (0꞉1).

Руски Керестур꞉ Стадион ФК „Русинˮ, патрачох 300, судия Н. Малбашич (Зомбор). Ґоли за Русин дали꞉ Д. Давидович у 46. и Б. Бранкович у 55. минути. Русин: М. Надь, Д. Веселинович, Б. Надь, Р. Ланчужанин, И. Маньош, Ф. Вуйович, В. Вуйович, С. Дюканович, Б. Бранкович, Д. Будински, Д. Давидович, на замени були К. Боднар, Б. Голик. У седмим колє Подручней фодбалскей лиґи Зомбор, внєдзелю 29. септембра, пред числену публику ФК „Русинˮ победзел ФК „Славия” зоз Пиньвиц з резултатом 2꞉1

(0꞉1), а ґоли за Русин з тей нагоди дали Бранкович и Давидович. У першим полчаше госци бавели кус оштрейше цо резултовало зоз ґолом предносци, док у другим полчаше процивнїцки бавяче як кед би подценєли домашнїх, цо русиновци вихасновали и зоз даскельома нагодами за ґол и однєсли побиду. ФК „Русин” тераз на осмим месце на таблїчки, а шлїдуюце, 8. коло, одбавя на нєдзелю, 6. октобра, у Раткове, процив ФК „Раднички 1918” . Ан. М.

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА НОВИ САД

ПОБЕДЗЕЛА ДOМАШНЯ ЕКИПА ОФК „Славия” – ФК „Бачка 1923” 2:0 (1:0)

Нови Сад: Стадион ФК „Славия”, патрачох коло 50, стретнуце судзел судия Драґолєвич Зоран (Бачки Ярок). Ґоли за Славию дали: Ґрубович Милан у 43. минути и Остоїч Срдян у 50. минути. БАЧКА: Смолян З, Тривунович Д, Вуйович Й, Деянович С, Пантелич М, Тривунович Лю, Роґич М, Маркович П, Иґнїч Н, Дюрич М. и Петрович Н. У дзевятим колє Новосадскей лиґи, внєдзелю, 29. септембра, з початком на 15,30 годзин, ФК „Бачка 1923“ поражена з резултатом 2:1 (1:0) од ОФК „Славия”. Аж под конєц першого получасу ОФК „Славия” дала перши ґол на тим змаганю, а дал го Ґрубович Милан у 43. минути. На други

36 РУСКЕ СЛОВО

ґол ше нє чекало длуго. Уж у 50. минути, домашня екипа дала ище єден ґол, а ФК „Бачка 1923” дому ше врацела без ґолох. На тим стретнуцу було даскельо опомнуца, алє ше бавяче обидвох клубох намагали бавиц фер и коректне бависко. Були опомнути Ґалич Д. и Йордановски С. пре оштри старт зоз домашнєй екипи, а госци тиж так, були опомнути пре оштри старт и то Пантелич М, Тривунович Лю. и Вуйович Й. Шлїдуюце 10. коло будзе отримане на нєдзелю, 6. октобра, на главним терену Бачка у Дюрдьове, на хторим ше ФК „Бачка 1923” стретнє зоз ФК „Шайкаш 1908”. Змаганє почнє на 15,30 годзин. Л. Кх.

БАЧКА ПРЕШВЕЧЛЇВО ЛЄПША ФК „Бачка 1923” – ФК „Хайдук” 7:0 ( 3:0 )

Дюрдьов: стадион ФК „Бачка”, патрачох коло 100, стретнуце судзел судия Добриєвич Бранко (Нови Сад). Ґоли за ФК „Бачка 1923” дали: Дюрич М. у 1. и 41. минути, Тривунович Д. у 28. минути, Станкович Р. у 49. минути, Дюрич Ґ. у 60. минути и Петрович Н. посцигнул два ґоли єден у 73. минути, а други у 85. минути. БАЧКА: Смолян З, Тривунович Д, Вуйович Й, Деянович С, Пантелич М, Тривунович Лю, Станкович Р, Солдат Д, Дюрич М, Тривунович Д. и Петрович Н. На главним терену ФК „Бачка”, стреду 25. септембра, з початком на 16 годзин, отримане змаганє осмого кола першенства у котрим ше стретли екипа ФК „Бачка 1923” и ФК „Хайдук” з Чуроґу. Домашня екипа успишно стартовала, бо уж у 1. минути, Дюрич Мирко, дал перши ґол, на радосц шицких присутних. Бависко домашнї предлужели енерґично, а так було по сам конєц змаганя. Перши получас закончени з резултатом 3:0 за домашню екипу. На тим стретнуцу нє було опомнуца, бавяче обидвох екипох бавали фер и коректно. Змаганє закончене зоз прешвечлїву побиду домашнєй екипи з резултатом 7:0. Тото сретнуце судийове и тренере оценєли як фер змаганє, пре коректне бависко, а домашня екипа посцигла заслужену побиду. Л. Кх.

4. ОКТОБЕР 2019.

sport@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ЛИҐА СУБОТИЦА

ИСКРА ПОБЕДЗЕЛА ЛИДЕРА ФК „Искра” – ФК „Србобран” (Србобран) 4:2 (4:0)

Коцур: Стадион ФК „Искра”, патрачох 250, судия Д. Врана (Суботица). Ґоли за Искру дали: Комазец у 5. и 33 минути, Ґубаш у 11 и Седар у 17 ИСКРА: Калинич, Лазар Ваяґич (Дакич), Плєшевац, Юрчук, Дякович, Сталевич, Комазец (Душан Ваяґич), Малацко, М. Петрович (Ери), Дамян Ґубаш и Сердар. ФК „Србобран” у тей сезони слови за главного кандидата за пласман до Войводянскей лиґи и тот епитет потераз то и потвердзує, понеже є лидер на таблїчки. За розлику од ФК „Србобран”, Искра на початку тей сезони нє на уровню як прешлих двох рокох и пред тим змаганьом три раз була поражена за шором, та госци зоз Србобрану до Коцура пришли як фаворити за побиду. Фодбалере Искри добре вошли до бависка и од початку госцом дали на знанє же нє думаю випущиц три боди, гоч им як госц пришла першопласована екипа, и сцу доказац же можу победзиц и найлєпших. Публика на Искровим стадионє на перши ґол чекала лєм 5 минути, кед Комазец „начал” госцох, а у 15. минути уж було 3:0 за Искру. Ґубаш и Сердар Искри обезпечели красну предносц. Госци, котри вироятно до змаганя вошли опущено и зоз напредок уписанима трома бодами, нє могли присц ґу себе и Искра у тих хвилькох була екипа котра диктує бависко. После 20 минутох бависка Комазец дал и 4. ґол за Искру и наявел катастрофу першопласованей екипи на таблїчки. У першим

полчаше госци лєм кеди-нєкеди дошли до Искрового ґолу, алє ше резултат нє пременєл. У другим полчаше на терену була цалком процивна ситуация. Госци мали вецей лабду у ногох и випатрали як физично порихтанша екипа, и почали вше моцнєйше прицискац на ґол Искри. Нєодлуга як почал други полчас Србобран зменшал на 4:1, а после 15 минутох бависка у другим полчаше було 4:2, та госци почувствовали же можу обрациц резултат и остац голєм нєпоражени. У єдней хвильки були барз блїзко при другому ґолу, медзитим, лабда место мрежи потрафела греду. У другим полчаше ше бавело углавним пред Искровим ґолом, алє резултат ше по конєц нє пременєл. После седем колох Искра на 11. месце на таблїчки и освоєла 9 боди. у шлїдуюцим колє ю очекує општински дерби, понеже будзе госцовац у Змаєве, дзе будзе бавиц процив Обилича. З. К.

ФОДБАЛСКА ПАНОРАМА ОПШТИНИ ШИД

ОФК „БИКИЧ” ТРИМА КРОЧАЙ У пиятим колє Општинскей фодбалскей лиґи Шид одбавеним внєдзелю, 29. септембра, ОФК „Бачинци” на госцованю у Батровцох з ФК „Омладинєц” одбавели нєришено 1:1. Добри резултати конкурентских екипох и лєм бод з того кола нє було досц же би Бачинчанє зачували верх таблїчки, та су после пиятого кола на штвартим месце у лиґи. Ґраничар дома бавел з ОФК „Бинґула” и прешвечлїво победзел з резултатом 7:1, Напредак на госцованю лєгко звладал Борца з резултатом 1:4. Тоти два екипи забераю перши два позициї на таблїчки зоз по 12 бодами, а на трецим Ердевик 2017 хтори як госц Єдинству у Люби победзел з резултатом 1:2, та ма 11 боди. Тельо маю и ОФК „Бачинци”, а на пиятей позициї, и попри пораженя, Єдинство (Лю) зоз шейсц бодами. Тельо боди на шестим месце таблїчки ма и Синдєлич хтори дочекал Єдинство (М), и одбавел стретнуце з найвецей ґолами у тим колє, понеже победзел 7:4. У долнєй часци таблїчки, на седмей позициї Омладинєц зоз пей4. ОКТОБЕР 2019.

цома бодами, а од осмей по дзешату позицию ОФК „Бинґула”, Борац и Єдинство (М), хтори маю по три боди. Шесте коло Општинскей фодбалскей лиґи Шид будзе ше бавиц на нєдзелю, 6. октобра од 16 годзин, а розпорядок шлїдуюци: Єдинство (М) дома дочекує фаворизовани Напредак, Ердевик 2017 дома бави з Борцом, Єдинство (Лю) госцує у Бинґули, а Синдєлич дома дочека Омладинца. Дерби кола будзе ше бавиц у Ямени, дзе домашнї Ґраничар з лидерскей позициї дочека ОФК „Бачинци”. У Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим – ґрупа Заход у шестим колє хторе тиж одбавене внєдзелю, 29. септембра, клуби з подруча шидскей општини лєм часточно були успишни: ОФК „Бикич” дома надбавел Тарґовецки зоз Сримскей Митровици з резултатом 5:3 , а у Беркасове Сримец прешвечлїво звладал Слободу зоз 4:0. Єднота чежко поражена кед була госц Фрушкогорцови 7:0, Обилич 1993 у Руми страцел од Словена зоз 2:1, а

Ґраничар дома страцел од БСК з резултатом 0:2 На таблїчки Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим – ґрупа Заход после шестого кола ОФК „Бикич” ше з 11 бодами випендрал на пияту позицию, а Сримец зоз дзевец бодами на седме место. Бикичанє затераз тримаю крочай з лидерами на таблїчки, екипами Фрушкогорца и ОФК „Зека Булюбаша” хтори маю по 13 боди, односно БСК и Словеном хтори маю по 12 боди. З другого боку, Сримец у тим колу найвецей напредовал, аж за штири места на таблїчки лиґи. Єднота з дзевец бодами спадла на осме место, а Ґраничар з бодом менєй на дзевяте. Обилич 1993 ма шейсц боди и забера 11. место на таблїчки. У седмим колу, на нєдзелю, 6. октобра, ОФК „Бикич” будзе госц БСК-у у Бешенове, а Сримец тарґовецкому у Митровици. Єднота дома дочека Словена, а у општинским дербию штредка таблїчки, Обилич 1993 дочека Ґраничара. Шицки стретнуца почню на 16 годзин. И. С.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ (од Тат’яни Горняк, Koцур)

Мусака зоз паприґу и сиром

Поступок рихтаня: Огньоодпорну судзину поолєйовац и посипац зоз нарезаним празилуком. Поскладац 4 печени паприґи очисцени од маґочкох. Намасциц зоз половку замишанїни сира, дробно нарезаного цеску и веґ ети. Потрец єд ну кромплю и посипац зоз пра зи лу ком. Знова поскладац 4 паприґи и кус посолїц. Потрец другу кромплю и премасциц зоз сиром. Закриц судзину и печиц до 30 минути на 220 ступнї. Потим отвориц и ище дакус запечиц. Смачного!

(од Михайла Катони)

Состойки за 4 особи ■ 8 печени паприґи ■ 2 кромплї ■ 250 ґр дробного сира ■ ложка крем сира ■ 50 ґр трапист сира ■ празилук ■ струче цеску, ■ ложичка веґети ■ олєй, соль

Шалата зоз житарками

За 4 особи треба увариц Потребне: 200g спелти и 150g белуґи чарней лєнчи (сочива). Ви■ 200 ґр спелти мерац и умиц па положиц ■ 150 ґр белуґи до окремних мисочкох за (чарней лєнчи) варенє. Насипац три раз ■ огурка, вецей води до каждей мипарадича, сочки и положиц по пол ретхвочка, коцки за юшку. Кед зовре, келераба, спелту вариц 15 минути на желєна шалата штреднєй температури и ■ кожи сир охабиц у горуцей води ище ■ сушена колбаса 15 минути на виключеней ■ соль, попер, ринґли. Лєнчи треба менєй маслинов олєй, часу за варенє, та кед золимунов сок вре зменшайце температуру и док омегча такой зняц зоз ринґли же би ше нє розпадло. Нарезац желєняву и сир и помишац зоз охладзенима житарками. Засмачиц зоз солю, попром, маслиновим олєйом и лимуновим соком. За тоту шалату вихасновани огурки, парадичи, ретхвочки, келераба, желєна шалата, кожи сир и фалатки сушеней колбаси. Мож направиц и иншаки комбинациї желєняви и протеїнох. Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

38 РУСКЕ СЛОВО

4. ОКТОБЕР 2019.

ИНТЕРМЕЦО

КОЦУР (5)

ДЗЕ ШЕ ПОДЗЕЛИ ВАЛАЛСКИ КАРЧМИ

НЇҐДА ТАК НЄ БУДЗЕ ЯК ДАРАЗ БУЛО

К

арч ми у Сил ви Ка ню ха и Петра Колє са ра були у цен тру ва ла ла, пре йґ дра ги те ра шнєй Основ ней школи. Як ше здо га дую на шо ба би и дї до ве, у Ка ню ха, у дво ре була и вель ка над кри та те ра са на котрей були дре ве ни столи и кар сцелї. На месце дзе була Колєсарова карчма концом 80-тих рокох бул отворени теди перши кафич у валалє CD, а отворел го Вербащань Драґан Цуцич. Людзе були зацикавени а червену грушочку котра швицела нука, зоз облаками през котри з вонка нє барз могло видзиц хто шедзи у сепареох и за шанком, алє омладина з Коцура швидко полюбела тот кафич котри єден час бул барз популарни. По завераню кафича, тото место длугши час було запущене и р озваляне, покля го нє закупел Национални совит Руснацох и пооправял, та тераз на тим месце Руски дом у хторим ше дзечнє сходза и дру жа руски людзе. Тих рокох ше у валалє могло найсц ище подаєдну карчму, алє роки зробели свойо и велї з тих карчмох и салох котри дакеди були виполнєти зоз приповедку, шмихом, танцом, нєшка присутни лєм у здогадованьох и приповедкох старших жительох Коцура.

У бувшим дутяну, нєшка отворени локал Оаза

У нов ших ча сох ка фи чи за ме нє ли да кеди шнї карч ми. Ве цей ро ки ше мла ди сход зели у Фе никсу, котри ро бел на Улїч ки Иви Лоли Ри ба ра, алє нє шка то ме сто дзе мож опра виц мо бил ни теле фон. Тиж дакеди бул популарни кафич Harley на улїчки Ошлєбодзеня у котрим ше зберали углавним моторкаше зоз Коцура, алє и околїска. На тим месце нєшка анї шлїди нє остали... Познати бул и кафич Ная на другим концу Улїци ошлєбодзеня, у долїни, алє з роками скла на його замк ну тих дзве рох, за ро штеля ми, пре кри ти зоз прахом и павучину. Нє шка мла ди сво йо шлєбодни вечари през ви кенд на й ча сте й ше препровадза у Оази, у центре валала на главней улїчки. Час ноши свойо, час охабя шлїди... Зявюю ше и нови кафичи, приходза и преходза, зменюю ше места на котрих ше млади можу дружиц, побешедовац и у добрим розположеню крашнє препровадзиц час. Алє можеме заключиц єдно – таки друженя и таки карчми яки було дакеди, вецей нєт. У Колєсаровей хижи, 2017. року отворени Руски дом, а скорей того О. Русковски роками ше на исти дзвери уходзело до кафичу CD

4. ОКТОБЕР 2019.

РУСКЕ СЛОВО 39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ЯМ А С И АН ОХ М Н И Е Р Т Ж ИХ ЕО К З Д С Л И А УШ АЛ В И Ц ОС ТВОРЧ

РОК LXXV ЧИСЛО 40 (3857) НОВИ САД, 4. ОКТОБЕР 2019.

■ ПРЕЙҐГРАНЇЧНЕ СОТРУДНЇЦТВО

ПЕРСПЕКТИВА И ПРЕПРЕЧЕНЯ ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Коцурски и домашнї ґаздинї на Сайме

Здруженє женох „Байкаˮ и Туристичне здруженє „Руски Керестур”

На єденастим Саймe творчосци валалских женох Войводини хтори того року отримани у Шидзе, всоботу 28. септембра участвовали Здруженє женох „Байкаˮ и Туристичне здруженє „Руски Керестур” з Руского Керестура и Актив женох КУД „Жатва” зоз Коцура. Продукти, хтори понукли нашо жени на своїх штандох прицагли вельку заинтересованосц нащивительох на площи опрез Културно-образовного центру Шид. Тоту ше манифестацию отримує каждого року у другим городзе Войводини, а з нагоди Медзинародного дня валалских женох, хтори ше означує 15. октобра. Зоз тим Саймом жада ше указац на окремне доприношенє женох на валалє, на їх значну улогу у унапредзованю польопривреди и руралного розвою. Манифестацию орґанизовала Општина Шид под покровительством Заводу за родну ровноправносц и Покраїнску владу.

■ СТРЕТНУЦЕ МЛАДИХ У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

Фотоґрафия: 0721P

Фотоґрафия: 0738P

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

Фото: Оленка Живкович

Актив женох КУД „Жатва” зоз Коцура

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.