Ruske slovo 39

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

РОК LXXIII ЧИСЛО 39 (3752) НОВИ САД, 29. СЕПТЕМБЕР 2017.

У НОВИМ САДЗЕ ПОЧАЛO ДРУЖЕНЄ И НАСТАВА ПО РУСКИ

■ ДИЛЕМИ КОЛО ШКОЛЯРСКИХ УНИФОРМОХ

обєкту „Пальчочока” Предшколскей установи „Радосне дзецинство” у Новим Садзе, почали воспитно-образовни активносци по руски з дзецми од три до шейсц роки, односно по предшколски возрост, а и того школского року з дзецми будзе робиц вихователька Александра Колбас. Активносци буду каждей стреди од 18 до 19 годзин у спомнутим обєкту (ул. Бранимира Чосича 40), у рамикох проєкту „Учме руски язик”.

Sекретарка-заступнїца Дружтва за руски язик, литературу и културу Ирина Папуґа поволує родичох же би у цо векшим чишлє приводзели свойо дзеци на тоти активносци. Затераз єст приявене вецей як двацецеро дзеци. У Технїчней школи „Милева Марич Айнштайн” у Новим Садзе всоботу, 23. септембра, отримана перша годзина по руски на штреднїм ступню образованя у школским 2107/18. року, а тоти годзини буду каждeй соботи на 9 годзин. Зоз штредньошколцами роби професорка руского язика Ванеса Медєши. Медєшова у Новим Садзе предлужи тримац годзини и нашим школяром котри пребуваю у штредньошколским Доме школярох „Бранково коло”, дзе пондзелок, 25. септембра, тиж отримана перша годзина. На годзини можу ходзиц и школяре зоз Штредньошколского дому Нови Сад (познатши як „Николаєвки дом”), алє и шицки заинтересовани. Годзини у „Бранковим колу” буду вечарами, кажди пондзелок од 20 до 21 годзин. Затераз на годзини у Технїчней школи уписани осмеро, а у Доме „Бранково коло” вецей як дзешецеро школяре. С. Ф.

У

Фото: Студио Будински

Фото: С. Фейса

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

■ ЯК (НЄ) СКАПАЛ КЕРЕСТУРСКИ РОКЕНРОЛ

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї нас тали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бру ґошових у Руским Ке рес туре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

ПОМОГНЇЦЕ, РОЗПИТАЙЦЕ ШЕ, ПРЕПОЗНАЙЦЕ!

Фотоґрафия: K006b_0198P

ИНТЕРМЕЦО ЦЕНТЕР МЕСТА И НАЗВИ УЛЇЦОХ

СРИМСКА МИТРОВИЦА Н

Грекокатолїцка церква

Петро Бережни коло Слунковей годзинки зоз статуу

Каплїчка св. Покрова

2 РУСКЕ СЛОВО

а сайту Сримскей Митровици найдземе таки податки же после Сербох, Горватох и Югославянох, Русини на штвартим месце на попису зоз 2002. року кед их було 620, або 1,58 одсто. Найпознатши локациї и институциї то Царска Палата з часу Константина, Музей и Архив Сриму у котрим велї податки о Руснацох итд. Попри Велькей православней церкви св. Димитрия, ту и Мала православна церква св. Стефана, єдна з найстарших, римокатолїцка церква св. Димитрия, а тиж и Русинска церква, як ю у народзе шицки волаю, гоч ше официйно вола Грекокатолїцка церква (збудована 1906. року). Окрем того, Руснаци маю и свой власни теметов, котри ше официйно вола Грекокатолїцки (на табли пише Русинско ґроблє) зоз нашу каплїчку св. Покрова, котру збудовала руска фамелия Ференц. Року 1933. Русини збудовали и свою власну Руску читальню, алє вона после Другей шветовей войни уж на два заводи оцудзена и по нєшка нє врацена. Цо ше дотика улїцох, на сайту мож найсц улїцу под меном Русинска, алє там нєшка на табли пише Стевана Синдєлича и у нєй жию штири українски фамелиї Ґреґусових. Нєшкайша улїца у котрей єст и найвецей Руснацох (Страценски, Хованьски, Фечко, Джмура, Ханчовски, Манько и Роман) то улїца Тараса Шевченка, або дакедишня Русинска. По наших матрикулох, до 1940. року улїца ше волала Вука Караджича, кед остатнї кресцени записани Страценски. Року 1942. постала Русинска по 1949. рок, и теди єй прeменєли назву на Тараса Шевченка, вироятно пре причини тедишнього повязованя Русинох зоз Шевченком. Од познатих особох на сайту, од 29 познатих Митровчанох (после 10 царох) находза ше и два руски презвиска Венчеловски – Татяни, ґлумици и Ґбурчик – Петра, науковца. Цикаве ище єдно же 1980. року бачи Петро Бережни, Русин, кед копал фундаменти за свою хижу, пренашол познату Слункову годзинку з конца другого вику, чежку коло два тони, котра ше и нєшка находзи у Музею Срима. о. В. Варґа

Руска читальня

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Борис ВАРҐА, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4–5. Координация Националних совитох 6–7. Виборна настава руского язика у Шидзе

■ Нашо места 8. Округли стол о заґадзованю у Вербаше 10–11. Нови Сад – вельке будовалїще

■ Економия 12–13. Продукция лїсковцох у Дюрдьове 15. Кушнїр Мирослав Сорочко зоз Беркасова

■ Култура и просвита 16–17. Покраїнска смотра фолклорних традицийох 24–25. За и процив школярских униформох

■ Дом и фамелия 19–21. Дилема школяром и родичом – дом, чи квартель?

22. ЖеноблоґИя

■ Мозаїк 26–27. Розгварка зоз младу малярку Лару Петкович

■ Людзе, роки, живот 28–29. Наш госц – Иван Лїкар з Миклошевцох 30–31. Фельтон – Як (нє) скапал рокенрол (XIV)

■Духовни живот 33. У Сримскей Митровици причасц прияли 29 дзеци

■ Информатор

34–36. Оглашки и In memoriam

■ Спорт 37. Перша „Чукияда” у Вербаше 38–39. Локални фодбалски лиґи На насловним боку – Ґрупа „Ореоли” зоз Руского Керестура Фотоґрафиї – фото студио „Будински”, власнїк знїмку Владимир Горняк (1972.рок)

РОКЕНРОЛ И ШЛЄБОДА Фельтон-репортажа „Як (нє) скапал рокенрол” сцигол по свойо XIV предлуженє. У тим чишлє „Руского слова” починаме зоз керестурску рок сцену, котра коренї початкох цага єднак як и у шицких руски местох, алє у Руским Керестуре вона була розконаренша. У жанру постпанку тота музика ше там затримала по нєшкайши дзень. Серия тих фельтонох зробена на инициятиву наших читачох прейґ Фейсбуку, дзе у идейох, предкладаньох, порученьох и коментарох участвовали вецей дзешатки людзе. То значи же тота тема интересує ширши круг читачох. Медзитим, кед зме почали о тим писац, а повод нам бул 55-рочнїца рокенрола у Вербаше, видзели зме же рок на тих просторох моцно означел младосц цалей єдней ґенерациї и бувша младеж ше го дзечнє здогадує. Субкултури ше нє барз детально провадзело у руских медийох, прето же су з нука заєднїци часто третировани як нє традицийни, нє руски, пребарз общи, младежски або нє важни. Так зме ше одрекли велькей часци творчосци по руски, котра ґравитовала ґу популарней култури, забуваюци же ше до националних корпусох других народох тот скарб давно асимиловал. Року 2012, на означованю 60. рочнїци пребуваня на трону кралїци Елизабети II, у подлоги за приєм госцох грали Битлси... Кед настал, рокенрол бул ношитель идентитета младих и з нього ше розвили рижни файти сучасней култури (литература, филм, стрип) и способи водзеня живота (мода, любов, забава, култура уживаня). Рок култура мотивовала и либерални способ роздумованя. Кед слово о шлєбодох – шлєбода медийох у Сербиї нєшка вельо горша як прешлих рокох. О тим шведоча виглєдованя медзинародних орґанизацийох Репортере без гранїцох и Фридом хаус. Прето ше новини „Руске слово”, вєдно з вецей як 120 медиями (кельо их було до законченя того текста), приключели кампанї „Заєднїцка акция процив медийней цмоти!”. Запаметайце, нєт шлєбоди и демократиї без шлєбодних медийох. Пишце нам – redaktor@ruskeslovo.com

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe Иван Сабадош, Михайло Зазуляк * редакторе/ки рубрикох – Дюра Винаї, Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса, Ясмина Дюранїн, Александра Лендєр * новинарке/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Златко Колєсар, Марина Джуджар * язична редакторка – Блажена Хома-Цветкович * технїчна редакторка – Люпка Цвеїч * редакторки фото и компютерского обробку – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-92324482 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Direktorka MARTICA TAMA[ *** Glavni odvi~atelqni redaktor dr BORIS VAR]A

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК КООРДИНАЦИЯ НАЦИОНАЛНИХ СОВИТОХ

ДО СТРАТЕҐИЇ РОЗВОЮ КУЛТУРИ УБУДОВАЦ И КУЛТУРУ МЕНШИНOХ

Пише: Михайло ЗАЗУЛЯК

ПОТРЕБНИ ЗАКОН О БУДЖЕТНИМ ФОНДУ Под дакус иншаким меном, Буджетни фонд за национални меншини ше перши раз спомина у Закону о защити правох и шлєбодох националних меншинох у Републики Сербиї з 2002. року, а як Буджетни фонд и у Закону о националних совитох з 2009. року. Фонд ище вше нє дїлує по окремним закону, алє на основи Уредби Влади Сербиї о поступку розподзельованя средствох з буджетного фонду за национални меншини од 3. марца 2016. року, тераз при Министерстве державней управи и локалней самоуправи. Одтеди, та дотераз, национални совити, насампредз прейґ Координациї, нєпреривно вимагаю же би Буджетни фонд зажил як правна особа, односно же би ше принєсло Закон о Буджетним фонду за национални меншини у Сербиї.

4 РУСКЕ СЛОВО

Стратеґию розвою култури у Републики Сербиї од 2017. по 2027. рок треба дополнїц и з културу националних меншинох у Сербиї, понеже є цалком вихабена з того документу, заключене на схадзки Координациї националних совитох националних меншинох. У 2018. року информованє на язикох меншинох тиж будзе приоритетна обласц за финансованє з Буджетного фонду за национални меншини

У

присустве представительох ше снац од двацец єдного националного совиту у Беоґрадзе штварток, 21. септембра, отримана порядна схадзка Координациї националних совитох националних меншинох у Сербиї, под предшедованьом мр Єне Гайнала, предсидателя Националного совиту Мадярох, а єдна з главних темох була розправа о Предлогу стратеґиї розвою култури у Републики Сербиї од 2017. по 2027. рок, хтори на явней розправи по 28. септембер. ДОПОЛНЄНЄ, ЛЄБО ОКРЕМНИ ДОКУМЕНТ У мено Националного совиту Руснацох на схадзки присуствовали предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач и секретар Совиту Таня Арва Планчак, та як гварели за „Руске слово”, на схадзки поведзене же Предлог стратеґиї добре виробени – алє за културу векшинского, сербского народу, а нє и за културу националних меншинох у Сербиї. Координа-

ция националних совитох прето виражує нєзадовольство, бо ше културу националних меншинох у тим документу (хтори ма 137 боки) спомина лєм з єдну алинею при початку, дзе поведзене же начала стратеґийного розвою култури засновани и на принципе „защити култури права националних меншинох”, а познєйше, у обласци „Специфични установи култури”, же у Войводини по стоя заводи за културу меншинских заєднїцох, хторим снователє национални совити, цо анї нє цалком точне, бо су со снователє, вєдно з Покраїну. Тиж дата и заувага же нїхто з Министерства култури и информованя нє бул на схадзки Координациї потолковац и обгрунтовац понукнути ришеня з Предлогу стратеґиї. Як за ключе не, Ко орди на ция НС-ох предклада же би ше Предлог стратеґиї у цало сци превипитало и дополнєло и з културу националних меншинох. Кед же то нє будзе прилапене, вец треба виробиц окремну стратеґию култури за национални меншини у Сербиї, а у тим напряме 29. СEПТEMБEР 2017.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

написани и „Нарис коментарох Координациї на Стратеґию розвою култури”, хтори з конкретнєйшима напрямками маю дополнїц шицки совити, же би потим бул по слати до Министерства култури и информованя, як предкладательови Предлогу. КОНКУРС ЗА ИНФОРМОВАНЄ ПО 20. ОКТОБЕР Буджетни фонд за национални меншини тиж бул єдна з темох на схад зки Координациї националних совитох националних меншинох у Републики Сербиї, и одлучене же би и у идуцим, 2018. року, информованє на язикох националних меншинох була приоритетна обласц за финансованє з Буджетного фонду за национални меншини. Таке заключенє буд зе предложене Совиту за национални меншини Влади Републики Сербиї, хтори, як наявене, буд зе 4. октобра. На основи скорейшого предлогу Координациї, на Совиту за национални меншини Влади Сербиї одлучене же у тим року информованє, одно сно медиї на язикох меншинох, буд зе обласц за хтору ше з Буджетного фонду за шицки меншини видвої милион 800 тисячи динари, за цо праве 20. септембра розписани конкурс. Конкурс розписало Министерство державней

управи и локалней самоуправи, при хторим тераз функционує спомнути Фонд и на чию адре су треба по силац прияви, а конкурс отворени по 20. октобер того року. Специфични циль конкурсу отримуюцосц медийох на язикох националних меншинох, а конкуровац можу шицки установи, здруженя, фондациї, привредни дружтва и други орґанизациї хторим снователє национални совити националних меншинох, лєбо орґанизациї з

КОМЕНТАРИ „Стратеґия барз ясно дефинує димензиї сербскей култури, алє источашнє нє бере до огляду найосновнєйшу дефиницию держави з першого члену Уставу Републики Сербиї, же РС держава сербского народу и шицких гражданох котри у нєй жию, нє дефинуюци димензиї култури других гражданох держави. Стратеґия ше намага ґу розвою цалосного дружтва у Републики, но нє дава достаточну увагу на розвой културного живота праве гражданох-припаднїкох националних меншинских ґрупох у РС” – гвари ше у „Нарису коментарох Координациї на Стратеґию розвою култури”.

– Национални меншини визначую же ше од векшинского жительства, вецей лєбо менєй, розликую по своєй култури, язику и писму, та ше прето їх значни характеристики и їх право на розличносц спатра праве у намаганю очувац и розвивац розличносци їх култури, язика и писма. На културу националних меншинох у Сербиї значно уплївує културни живот векшинского жительства, алє и тоти култури збогацую цалосни живот култури у Републики Сербиї и єй културну творчосц – гвари ше, медзи иншим, у „Коментарох” и дополнює же културни вредносци националних меншинох муша постац реални елементи вредносней системи цалого дружтва, дзе ше текст огляда и на културну инфраструктуру меншинох, хторей ше, як поведзене, нє пошвецує достаточно уваги: „Держава за финансованє култури националних меншинских заєднїцох з рока на рок опредзелює вше менєй средства, як номинално, так и срозмирно державному буджету. Финансованє ше вше баржей опредзелює як проєктне, по конкурсох, цо онєможлївює творенє, моцнєнє и очуванє установох у култури меншинох”, поведзене у „Нарису коментарох Координациї на Стратеґию розвою култури”, хтора ма буц дополнєна з предкладанями и самих националних совитох и вец послата предкладательови.

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

цивилного сектору хтори свойо цилї витворюю у обласци защити и унапред зеня правох и положеня националних меншинох у Сербиї, як и фондациї и конференциї универ зи те тох, од но сно ака де миї фа хов них студийох. Мед зитим, як и на скорейших, и на тей схад зки Координациї дата заувага же, практично, тото цо ше тераз вола Буджетни фонд за национални меншини нє фонд у правим смислу, алє є лєм єдна ставка у буджету Министерства державней управи и локалней самоуправи и же ище вше нє виробени параметри и критериї за одред зованє як ше, и кельо средства буд зе зберац до Фонду. Прето совити вимагаю снованє окремного и само стойного Буджетного фонду за национални меншини, як правней особи, з потребнима структурами и вельо векшима средствами, бо терашнї 1,8 милиони динари мало за шицки национални совити, цо буд зе винєшене и на наступней схад зки Совиту за национални меншини Влади Републики Сербиї. Предвид зене и виношенє предкладаня Националного совиту Румунох же би ше на дньови шор будуцей схад зки Совиту за меншини на уровню держави положе ло сно ва нє За ко на о буд жет ним фонду за национални меншини у Сербиї (за цо предложени и Нарис), як и формованє Роботней ґрупи за його виробок.■

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК ПРЕДШКОЛСКА УСТАНОВА „ДЮРДЄВАК” У ДЮРДЬОВЕ

МИШАНУ ҐРУПУ БУДЗЕ ФИНАНСОВАЦ ОПШТИНА Школска управа Нови Сад предложела же би ше у Дюрдьове формовало мишану воспитну ґрупу на руским язику, хтору би ше финансовало з буджету локалней самоуправи, лєбо же би ше формовало двоязичну ґрупу, у складзе зоз Законом о предшколским воспитаню и образованю, у хторей би часц програми була на руским язику. На основи того допису, ПУ „Дзецинство” зоз Жаблю, на чолє з директорку Светлану Бошков, предсидательови Општини Жабель 13. септембра послала Вимогу за финансованє мишаней воспитней ґрупи на руски язику з општинского буджету. Перша Вимога до Школскей управи Нового Саду послата 18. мая, а ришенє пренайдзене концом прешлого тижня кед з општинскей Управи Општини Жабель потвердзене же ше з буджета општини будзе финансовац иснованє Мишаней ґрупи у котре ше будзе учиц по руски.

– Добре же нам општина помогнє же би зме премосцели тот школски рок. З другого боку воопще нє розумим чом Министерсво одбило помогнуц кед иснує право школованя на мацеринским язику,

ВИБОРНА НАСТАВА

ДОБРИ РЕЗУЛТАТИ По резултатох повтореней анкети школярох и родичох, у Шидзе у тим школским року буду шейсц, лєбо и седем ґрупи по руски. На стретнуцу з тей нагоди у шидскей ОШ „Бранко Радичевич” акцентоване же за отриманє и унапредзенє тей форми образованя и виучованя мацеринского язика ключне добре сотруднїцтво школи и Националного совиту

П

редставителє Националного совиту Руснацох – предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач и предсидателька Одбору за образованє Мелания Римар, пондзелок, 25 септембра нащивели ОШ „Бранко Радичевич” у Шидзе, дзе бешедоване о планох и почежко сцох у настави по руски на подручу тей сримскей општини у тим школским року. Нащива хторей домашнї бул директор ОШ „Бранко Радичевич” Далибор Фарбаш орґанизована з нагоди резултатох повтореного анкетованя школских дзецох за виборну наставу на руским язику у тей, и другей шидскей матичней ОШ „Сримски фронт”, як и їх подручних оддзелєньох у Бачинцох, одно сно Беркасове и Бикичу. Як ґварела заменїца директора ОШ „Бранко Радичевич” Вера Дупало, у тей школи ше за наставу по руски приявели 29 дзеци. У нїзших класох, 26 школяре по возро сту буду подзелєни до штирох ґрупох. По плану формованя тих ґрупох хтори приявени до системи „До ситей”, а обчекує ше же го ре сорне Министерство одобри, будзе познате кеди почнє настава. Медзитим, у висших класох оставаю ище тройо школяре чия ґрупа под знаком питаня, понеже законски минимум пецеро школяре. Директор Далибор Фарбаш обецал же ше уж у тим тижню у Школскей

У ґрупи буду дзевецеро дзеци – двойо у старшей и седмеро у младшей

та гоч и було и єдно дзецко у ґрупи. Ище баржей ми нєрозумлїво чом Дюрдьовчанє вше меней даваю дзеци до предшколскей на руским язику, алє и до руского оддзелєня у основней школи – гварела Светлана Бошков, директорка ПУ „Дзецинство” зоз Жаблю. У шицких Вимогох наведзене же нарок у Дюрдьове будзе седмеро дзеци за Предшколску програму по руски, та би, пре терашнє менше число дзецох, нє було добре претарговац ґрупу на руским язику. Министерство просвити, науки и технолоґийного розвою у шлїдуюцим школским року, кед будзе достаточне число дзецох ознова будзе финансовац тоту ґрупу, а по тамаль школски 2017/2018. рок будзе Општина Жабель. У мишаней ґрупи ПУ „Дюрдєвак” у Дюрдьове тераз єст двойо дзеци у старшей, прешколскей пририхтуюцей ґрупи и седмеро у младшей котрих и далєй будзе учиц воспитачка Оля Балїнт. С. Саламун

6 РУСКЕ СЛОВО

управи заложи же би и тоти дзеци до стали ґрупу. як спомнул, и влонї, кед була подобна ситуация з нєподполну ґрупу, по сле особного инсистованя при компетентних, до стате дошлєбодзенє же би ше ю формовало. Як на сходу поинформовала наставнїца Златица Сивч хтора на подручу шидскей општини трима наставу по руски, у ОШ „Сримски фронт” тиж було добре одволанє на повторену анкету. Приявени єст 17 дзеци хтори розпоредзени до двох ґрупох, алє ище єст заинтере сованих. Олєгчанє у роботи, одно сно орґанизованю настави по руски, же ре сорне Министерство од того школского року одобрує 29. СЕПТЕМБЕР 2017.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

РУСКОГО ЯЗИКА У ШИДЗЕ

ПОВТОРЕНЕЙ АНКЕТИ отримованє настави звонка школских обєктох, алє под условийом же ю вод зи наставнїк заняти у школи. Здогаднїме, потераз державна система школства нє припознавала активно сци хтори ше нє отримує у про сторийох образовней установи. Понеже на наставу приявени дзеци з вецей ме стох – Шиду, Бикичу, Беркасова и Бачинцох, дзе возростни ґрупи углавном буду мушиц буц комбиновани же би ше сполнєло условиє по хторим ґрупа муши мац од 5 до 10 школярох, буд зе вецей можлїво сци орґанизовац ефикасну и комфорну наставу. У тим контексту, заменюца директора ОШ „Бранко Радичевич” Вера Дупало окреме визначела же тота школа барз добре сотруд зує з руководством шидского КПД „Дюра Киш”, а тиж акцентоване же велька помоц и ком би-пре воз ка хто ру На ци о нал ни со вит Ру сна цох уступел на хаснованє руским орґанизацийом у тей часци Сриму. ИНТЕҐРАЦИЯ До основних школох у Шиду того септембра почали ходзиц и дзеци з миґрантских фамелийох хтори змесцени у центрох на подручу тей сримскей општини. Як гваря руководзаци у ОШ „Бранко Радичевич”, у тей школи розподзелєни коло 20 школяре, до каждей класи по даскельо. Кед ше зна же тота школа ма скоро 900 школярох, нови дзеци лєм капка у морю, та у шидских школох нє було нєприємни реакциї як у даєдних менших населєньох. Углавним слово о дзецох з Авґанистану и подаєдним зоз Ирану, Сомалиї... Добре ше уклопели, а школяре их крашнє прилапели. Як окреме визначене, настава ше одвива поряднє, а наставнїки нє маю окремни обовязки ґу новим школяром, окрем же ше з нїма баржей роби на годзинох язикох. Главни циль їх уводзеня до школскей системи интеґрация до парняцкого дружтва и анимированє розвойних и интелектуалних капацитетох, понеже дзепоєдни дзеци и длужей як рок пребуваю у миґрантских центрох хтори огранїчуюце окруженє за млади особи.

Як заключене на схадзки, же би убудуце нє було нєпорозуменя коло орґанизованя виборней настави по руски, нєобходна добра комуникация медзи ношителями тей активно сци, а то виключно управа школи и Национални совит, алє же за анимированє дзецох и родичох заш лєм пре судна квалитетна робота наставнїкох на терену. Найлєпше потвердзенє того видно кед ше поровна резултати анкетованя з юния и септембра. На першу, писмену анкету за хтору школяре сами дому ношели лїстки, одволанє пре рижни причини було скромне, а позитивни одвити ище менєй, у мири же под знаком питаня вообще було и отриманє настави по руски у Шидзе. То вшелїяк загрожело и отриманє наставнїцкого роботного ме ста. Медзитим, кед анкета повторєна, з вельо векшим особним анґажованьом, кед наставнїца практично, нащивела кажде руске обисце у хторим єст дзеци школского возро сту, а до анимированя школярох и родичох ше, кажде на свой спо соб, уключели и други руски орґанизациї и поєдинци, указало ше же єст и вецей як до статочно дзеци хтори сцу учиц свой мацерински язик.■ И. Сабадош 29. СЕПТЕМБЕР 2017.

STANOVISKA

Пише: Михал РАМАЧ, новинар и писатель

БАВЕНЄ З МЕНШИНАМИ Парламент Косова вибрал нову владу. На чолє єй Рамуш Харадинай, котрого у Сербиї тримаю за войнового злодїя. За владу гласал 61 ,спомедзи 129 посланїкох. Прецагнул єден, сербски глас. Посланїки сербскей националносци гласали за тоту владу прето же им так розказане з Беоґраду. Сербия нє припознава Косово, котре припознаваю 110 держави. Було би лоґичне же би нє припознавала анї парламент анї владу Косова, алє у политики нє треба глєдац здрави розум: вона их припознава. Понеже Сербия нє сце сотрудзовац з Косовом – сотрудзую Беоґрад и Приштина. Медзинародней заєднїци то нє завадза. Важне же ше предсидателє або премиєре Сербиї и Косова стретаю и подписую документи котри им пририхта Европска уния. Цо думаю док шедза за истим столом и подписую – Европянох нє интересує. Нє интересує их анї цо Вучич и Тачи, або Харадинай приповедаю кед ше враца дому. Важне же су послухни и же нє правя нєшор на Балкану. Косовски Серби у нєподзековней ситуациї: завиша и од Приштини и од Беоґраду и од своїх корумпованих политичарох и бизнисменох. Кед би нє вошли до влади – як прешлей, так и терашнєй – було би им ище горше. У подобней ситуациї и меншини у Сербиї, Горватскей и Чарней Гори: нє можу нє сотрудзовац з власцами, без огляду хто на власци. Судзаци по политичних виявох, у жемох реґиону меншини маю шицки права. Стварносц далєка од политичних виявох. Анї єдна векшина нє люби меншини. Держави их церпя кельо муша и помагаю им кельо муша, на основи обовязкох котри прилапели пред медзинародну явносцу. Кед медзидержавни одношеня добри, меншини нє маю векши проблеми, алє и теди су нєпреривно медзи двома огнями. На єдним боку держава у котрей су меншина, на другим гевта у котрей їх народ векшина. Накеди ше одношеня медзи державами лєм кус погоршаю, меншини то перше почувствую, бо ше им з обидвох бокох дава до знаня же нє мож шедзиц на двох карсцельох. Сербия у остатнїм чаше процентуално дава вельо вецей Сербом у сушедних жемох як Сербом у Сербиї. Кед би ше милиони евра котри Беоґрад видвоює за Сербох на Косове, у Чарней Гори и Босни и Герцеґовини наисце укладало до образованя, култури и информованя – бул би то красни приклад як ше матка стара о своїх розошатих дзецох. Нє тайна же векшину того пенєжу розґрабу тоти цо найблїжей при огню – вождове Сербох у спомнутих жемох. Подобни случай и з мадярску меншину у Сербиї. У дакедишнєй Югославиї меншини були, гоч як обрациш, ровноправни гражданє. У державох цо настали на єй руїнох национални меншини – лєм гражданє. Їх права завиша од добрей (або подлей) дзеки векшинох и матичних жемох. Медзинародна заєднїца формално ґарантує тоти права; у пракси вона лєм пасивни припатрач. Оддавна важи и тото нєписане правило: цо ше даєдна держава вецей стара о своєй меншини у иножемстве, вше менєй дзба о меншинох котри жию у єй гранїцох. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ОКРУГЛИ СТОЛ O ЗАҐАДЗОВАНЬОХ ПРИРОДИ У ВЕРБАШЕ

ЗОЧОВАНЄ ИНСПЕКЦИЙОХ И ЕКОЛОҐОХ Еколоґийни рух Вербас орґанизовал Округли стол на тему „Зоз партнерством ґу лєпшому надпатраню животного стредку” на хтори поволани представнїки цивилного сектору, явних установох и орґанох власци же би ше евидентовдани проблеми конєчно почали ришовац

О

кругли стол на тему „Зоз партнерством ґу лєпшому надпатраню животного стредку”, котри прешлого штвартку орґанизовал Екологийни рух Вербас у Велькей сали општини Вербас, мал циль же би ше злєпшало сотруднїцтво и медзи представнїками инспекцийох и надпатраюцих орґанох, односно активних гражданох хтори приявюю заґадзеня животного стредку. На сход ше одволали представнїки цивилного сектору, нєвладово орґанизациї, гражданє, школярски парламент СФШ „4. юлий” з єдного боку, и представнїки покраїнскей водовей инспекциї, инжинєре зоз ЯП „Води Войводини”, представнїки локалних инспекцийох, полициї и ище даскелї институциї општинскей управи. Нажаль, покраїнска Инспекция за защиту животного стредку, Основни суд у Вербаше и Основне явне тужительство, тоти хтори требали одвитовац на найвецей питаня – нє зявели ше. Так, и главни питаня коло заґадзованя беґелю з боку єдного зоз ґиґантох вербаскей индустриї, остали без одвитох. ГРАЖДАНЄ МУША БУЦ АКТИВНЄЙШИ Орґанизатор сходу, Ратко Дюрдєвац хтори и предсидатель Еколоґийного руху Вербас, гвари же, заш лєм, муша буц задовольни зоз дакеди покус оштру, алє активну и орґанизовану дискусию хтора пановала на схадзки.

– Даєдни питаня зме порушали, гражданє похопели же муша баржей активирац и особнє и писмено приявйовац еколоґийни заґадзованя, алє и сами давац добри приклад. Инспекциї винєсли же прецо су дакеди нє длужни одреаґовац на прияву, а то и потвердзує общи упечаток же им найважнєйше же би ше проблем санировало, яґод же би ше виновнїка чкоди покарало. Раз приявене заґадзованє вецей нїхто нє контролує у судству, нїхто нє ма информациї покля ше сцигло зоз процедуру и то найгорше од шицкого. Покля нє возпоставиме правилну систему за каранє заґадзовачох, по тамаль их будземе мац вше вецей – визначел Дюрдєвац. ПОТРЕБНИ ФАХОВИ И СОВИСНИ ИНСПЕКЦИЇ

Општини Вербас як єдней зоз найзаґадзенших пре иснованє заґадзеного Велького Бачкого Каналу найбаржей потребни фахово и совисни инспекцийни служби и добра комуникация зоз гражданами хтори приявюю чкоди. Общи упечаток после сходу же на локалним уровню тот диялоґ функционує, алє накадзи ше до того умишаю фактори звонка општини, добре сотруднїцтво ше заста-

8 РУСКЕ СЛОВО

ОБЄДИНЄНА ИНСПЕКЦИЙНА КОНТРОЛА Окреме значна информация за шицких гражданох то же од нєдавна иснує обєдинєна инспекцийна контрола цо значи же нє муша знац хто компетентни за одредзени проблем, бо инспекциї и надпатраюци орґани медзи собу подзеля овласценя. Добра комуникация медзи гражданами и инспекцийнима службами перши крочай за удатну роботу.

новює. Тото була єдна зоз нагодох же би ше тоти одношеня злєпшало, алє без векшого успиху. Єдини хто у мено державного апарату сцел дац вияву бул предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац, хтори зоз свойого угла потолковал стан у хторим ше општина тераз находзи.

– Думам же гражданє досц освидомени же як треба третирац заґадзовачох и же су упознати зоз тим як и на хтори способ ше општина може уключиц до ришованя найвекшого еколоґийного проблему у Вербаше. Остатнї рок досц активно робиме на закончованю Централного пречисцовача за одрутни води, а тераз ше, попри линиї води закончує и линия мулю. У городзе Вербас закончене 95 одсто канализацийней мрежи, хибя нам ище коло 40 одсто валалскей мрежи и накадзи тото поробиме, цала мрежа ше приключи на ЦПЗОВ, вєдно зоз канализацийну мрежу зоз Кули. Аж теди, кед зопреме заґадзованє, можеме почац чисциц беґель – гварел Ґлушац. Гоч ситуация за гражданох општини Вербас и далєй барз чежка и нєвигодна, випатра же ше ствари порушали зоз мертвей точки, а уж була остатня хвилька за тото. На драги ґу Европскей униї шлїдза нам поглавя 23 – правосудна система, и поглавє 27 – животни стредок. Праве тоти два ствари точка коло хторей ше круци и найвекша чарна точка Европи – заґадзени Вельки Бачки Канал.■ Александра Лендєр 29. СЕПТЕМБЕР 2017.

mesta@ruskeslovo.com

ПРЕДСТАВНЇКИ АП ВОЙВОДИНИ НАЩИВЕЛИ ВЛА ДИКУ КИР ГЕОРГИЯ ДЖУДЖАРА У НОВИМ САДЗЕ

РОЗВОЙ СОТРУДНЇЦТВА Апостолского еґзарха за грекокатолїкох у Сербиї кир Георгия Джуджара пияток у Новим Садзе нащивели помоцнїк покраїнского секретара у Покраїнским секретарияту за културу, явне информованє и одношеня з вирскима заєднїцами Мирослав Илич и Весна Радоман Рокнич з того Секретарияту у цилю упознаваня и розвою сотруднїцтва. У административним центре Еґзархату на тим стретнуцу були и парох новосадски о. Юлиян Рац и предсидателька Културней ради у парохиї св. апостолох Петра и Павла Гелена Бабич. Владика накратко упознал госцох зоз историю и положеньом грекокатолїкох, зоз констатацию же є за просперитет и сотруднїцтво зоз шицкима добрей дзеки у окруженю.

– Сербски народ як векшински и добри домашнї сце Мирослав Илич информовал присутних o позитивних мац гуману и християнску одвичательносц за шицких намаганьох власци и можлївосцами за материялну и ка- хтори ту жию, а национални себичносци кед єст, треба жду другу помоц вирским заєднїцом. превозисц – гварел Илич. М. Г. К.

ЖИМСКИ ЗАВАРТИ БАЗЕН У ВЕРБАШЕ

НОВА СЕЗОНА КУПАНЯ И ПЛЇВАНЯ У цеку лєтнєй паузи, поробени шицки нєобходни роботи на жимским завартим базену, та є од 20. септембра отворени шицким заинтересованих за купанє у базену у жимским периодзе. Центер за физичну културу „Драґо Йовович” отворел нову сезону хаснованя комплексу завартого базену и сауни. Цена уходнїци у сезони 2017/2018. року остала иста як и претходних рокох, та заинтересовани можу хасновац услуги базену за 200 динари по особи. Центер и того року дава значни попусти. Так за обєдинєну карту хтора кошта 2 000 динари мож обезпечиц 15 уходи на базен. За студентох и пензионерох иснує попуст од 25 одсто, та зоз прика-

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

зом важацого пензийного чеку або студентского индексу, уходнїца кошта 150 динари. Заинтересовани можу уживац у базену и у сауни за окремну уходнїцу од 400 динари. През роботни днї базен за гражданох отворени од 17 по 23 годзин. Соботами исную два термини, од 12 по 16 годзин, и од 17 по 20 годзин. Внєдзелю базен отворени од 11 по 16 годзин, алє и од 17 по 20 годзин. Термин од 16 по 17 годзин кажди дзень, та и през викенд, резервовани лєм за жени. Пред двома роками, подполно реновиране закрице над комплексом жимского базену, а под час лєтнєй паузи того року вичисцени базен и вельки филтер за воду. Купаче тей жими можу обчековац константну температуру води вецей як 26 ступнї, як и максимално чисти и ушорени амбиєнт за жимску рекреацию у води. А. Лендєр

ВАШАРСКА ЧАСЦ КИРБАЮ У ДЮРДЬОВЕ

ДИЖДЖ РОЗОГНАЛ КИРБАЙОШОХ

Дюрдьовчанє на Кирбай мали госцох з рижних местох, та и з иножемства. Вашарска часц орґанизована у Рускей улїци, хтора пре диждж була скромнєйша. Дробнєйши диждж падал цали дзень, та на вашар пошли лєм найупартейши. Дакеди Луна парк бул остворени голєм три днї пред Кирбайом, а того року лєм на тот дзень. Вечар у вецей кафичох за младих орґанизовани друженя, даґдзе була и жива музика, лєбо ди-джейове пущали музику. Вонка нїхто нє шедзел, а було преполне. Старши Дюрдьовчанє нє паметаю таку подлу хвилю на Кирбай. У обисцох було вельо госцох, окреме зоз Руского Керестура, Коцура и Нового Саду. С. Саламун

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА НОВИ САД – ВЕЛЬКЕ БУДОВАЛЇЩЕ

ЖЕЖЕЛЬОВ МОСТ НЄ МОЖ ЛЄМ ДОЧЕКАЦ

Пишe: Дюра ВИНАЇ

Нови Сад вєдно зоз Беоґрадом, Нишом и Суботицу найвекше будовалїще у Сербиї – нє лєм будинкох зоз квартелями, алє и провадзацей инфраструктури. Цале лєто ше меняло циви за далїнске зогриванє, оправя ше драги, а длугорочне жаданє, Жежельов мост, вше блїжей при концу РЕКОРДИ Дакедишнї Жежельов мост ше будовало од 1957. по 1961. рок, и у тим чаше бул по велїм койчим рекордер. Бул драгови и гайзибански, бул длугоки 446 метери, широки 21,50 метери, теди бул други по велькосци у швеце, а найвекши тей файти у Европи. Мал лєм єдну гайзибанску драгу. Нови мост будзе мац два, и нє будзе гамовац гайзибански транспорт.

10 РУСКЕ СЛОВО

У

Новим Садзе мушице ше добре знаходзиц и буц сперпезлїви, бо ше улїци за транспорт нєпреривно завера и розкопує. Пешаком охабени узки преходи, а вожаче на автомобилох часто муша керовац цали часци города же би сцигли на одредзиско. МЕСТО КЕРПЕНЯ НОВИ АСФАЛТ Прешлого викенду У Петроварадину отворена Прерадовичова драга у Варощику, од Варадинского моста по крижну драгу у Рельковичовей улїци. Драга була за транспорт була заварта вецей як мешац и виволовала прави гаос. Гоч є анї нє закончена до конца, пущена є до обтоку и приходзи до вираженя єй функционалносц. Но, исто так, достала и нови випатрунок. Роботи виводзело ЯКП „Пут”.

– Нєпреривно нас критикую же лєм платаме драги и керпиме драги. Ниа, по сле асфалтованя драги на Сайлову коло теметова, тераз зме поробели и драгу у Петроварадину. Прелята є з новим асфалтом, обложена зоз бетонскима рубцами и цегелками. Поробена и одлївна система, котра найопаснєйша за сам ас-

фалт, бо го нагриза и знїщує. Прелївац драги, а нє платац, циль шицким нам и док будзе до статочно средства у каси, ми то дзечнє будземе робиц. Шицким ше пачи и Сайлово и Петроварадин, ровна драга ше пачи и нам. Свидоми зме же кед платаме драги, ми их лєм платаме, и же проблем лєм предлужеєме, алє затераз так мушиц буц – гвари Биляна Чубич, подпаролка ЯКП „Пут”. ПАРТИЗАНСКА ОЗНОВА РОЗКОПАНА После шеснац рокох, Партизанска улїца, єдна зоз найфреквенттнєйших улїцох у Новим Садзе, преширена и виасфалтована, даскельо раз є преправяна, керпена, асфалтована. Пред двома роками поробени єй лїви бок, од Темеринскей ґу Сентандрейскей драги. Пред трома тижнями „Пут инвест” почал фундаментални роботи на єй правим боку, зняти асфалт и подлога груба коло метер и пол, и ознова ше почало навожиц писок и каменьче. Так повесц, роби ше од початку. Фаховци и пред шеснац роками твердзели же драга добре поробена, же витри29. СЕПТЕМБЕР 2017.

mesta@ruskeslovo.com

ма обтерхованя чежких камионих. По ґенералним урбанистичним плану Нового Саду, чежки камиони требали достац нову маршруту, керовац ширши центер Нового Саду. Медзитим, од того плана найвироятнєйше нє будзе нїч, драга препадла же ше ю муши ознова поробиц. Но, фреквентносц камионох така же розбита драга, и далєй буду ходзиц по Партизанскей улїци, понеже заобиходнїца за нїх нє направена. Там дзе требала буц драга за нїх, направени нови хижи и їх одкуп вецей нє приходзи до огляду. ЦИВИ ВЖИМЕ ПУКАЮ Же би цепловодни циви нє пукали вжиме, у штред сезони зогриваня, як цо ше то часто зна случовац, реконструкция ше окончує влєце. Найвекша робота ЯКП „Новосадскей топярнї” бул главни вод през Булевар ошлєбодзедня. Розкопани є ище влєце, у штред найвекших горучавох. Гоч условия були нєвигодни, з тепературу прейґ штерацец ступнї, роботи добре цекли. Цо найважнєйше, були зме шведкове викопаних ардзавих цивох. Кед би остали и тей жими, бул би вельки ризик чи би витримали жиму. Ивана Станимирович, подпаролка ЯКП „Новосадскей топярнї” Нови Сад гвари же гражданох интересує чи циви буду заменєни по нову сезону.

– То добре же ше гражданє Нового Саду интересую о роботох поставяню нового цивоводу, и най такой повем же тоти роботи закончени. Тото же Нови Сад розкопани, то лєм закончуюци роботи. „Топярня” ше добре рихта и за тоту сезону. Поставяме квалилтетнєйше циви як цо були тоти потераз, тиж и технолоґия усовершенша и требали би буц сиґурнєйши и

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

длужей служиц. Окрем главного воду на Булевару ошлєбодзеня, пременєли зме и 10 километри циви у других улїцох, ремонтовали шахти и приключки, насампредз подстанїци у будинкох. Шицко би то требало допринєсц же би зме нову сезону дочекали зоз цо менєй гавариями – гвари Ивана Станимирович. Наша себешеднїца наглашує же, и кед би почала сезона под час роботох, дзекуюци новей технолоґиї, прецек цеплей води би бул нормални и квартелї би ше зогривало. ПОВЯЗОВАНЄ ПОБРЕЖЙОХ Жежельов мост звалєни 1999. року у НАТО бомбардованю, о даскельо мешаци поставени монтажно-демонтажни мост по котрим ше и нєшка зменюю гайзибани и чежки камиони. Нови мост ше почало правиц у януару 2011. року, цена по спрам предрахункох була коло 45,3 милиони евра, Европска уния проєкт финансовала зоз 26,2 милионами еврами, Покраїна Войводина зоз 14,7 милионами и Нови Сад зоз 7,4 милионами евра. У медзичаше, пременяни виводзаче одуставали роботох, напущовали будовалїще, роботи по даскельо мешаци були цалком претаргнути, а того лєта ше анґажовала покраїнска и републична влада и роботи добре напредую. Отверанє моста ше обчекує на концу идуцого, 2018. року. Док ше поставя мост, роби ше и приступни драги ґу мосту, односно ушорює цалу тоту часц. Новосадянє нє можу дочекац свой треци мост. ■

ИНДУСТРИЙНИ БУДОВАЛЇЩА После длугшого периоду Нови Сад уходзи до фази инвестицийох и економского розвою. Зоз заєднїцкима моцами и средствами Войводини и Нового Саду, у городу отворени даскельо вельки индустрийни будовалїща. Намаганє инвеститорох же би нови роботни места були вельо квалификованши, односно лєпше плацени як цо то части случаї у Сербиї.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ПРОДУКЦИЯ ЛЇСКОВЦОХ У ДЮРДЬОВЕ

ПЛАСМАН НАЙВЕКШИ ПРОБЛЕМ

Пише: Сандра САЛАМУН

Польопривредне ґаздовство Боґданов зоз Дюрдьова дзевец роки продукує орґански лїсковци, а попри нїх и орґанску желєняву житарки, пасулю, парадичи, цвиклу, билу кукурицу и сою, та и курчата и вайца. Пейцчлена фамилия за тоту роботу ма дзеки, алє нє и сиґурну цену и тaрґовище за одкуп їх продуктох

С СУБВЕНЦИЇ МОЖ ДОСТАЦ Чисти заробок по гекатре лїсковох може буц медзи 5 000 и 7 000 евра. Министерство польопривреди и Покраїнски секретарият за польопривреду субвенционую пестованє лїсковцох и кед ше добре порихта документацию, велька можлївосц же ше и достанє субвенциї, цо потерашня пракси и указала.

12 РУСКЕ СЛОВО

има и Александар Боґданов, оцец и син, водзаци у фамелийней роботи у продукциї лїсковцох. Уж дзешати рок на єдним гектаре допатраю пейцсто древка лїсковци, односно осем сорти котри ше медзисобно опрашую. Медзи нїма италиянски сорти, наприклад „тонде”, тоти котри хаснує италиянска фирма „Фереро Рошер”, котри ма плод штреднєй велькосци, як и америцки „енис” и „халски джин” котри маю векши плод. Котри сорти лїсковца треба засадзиц, о тим ше Сима совитовал зоз фаховцами з Польопривредного факултету у Новим Садзе и Заґребе. Попри тим, на роботу го стимуловал и державни конкурс за потримовку продукциї.

– Нє маме вельо жеми, та зме ше одлучели на таку продукцию. Пред дзешец роками отворени конкурс за врацанє уложених средствох у продукциї лїсковцох, конкуровали зме и достали дзешец евра по древку. Жадал сом посадзиц векше количество, алє сом нє мал дзе – гварел Сима Боґданов, дипломовани наставнїх физичного воспитаня и биоенерґетичар, алє у тей приповедки продукователь овоцох, а насампредз почитователь здравей жеми и поживи. Пред тим засадом, у загради посадзел пейдзешат древка лїсковца, котри купел од при-

познатого продукователя у Банаце, алє ше нє указали як добри. Вельо древка ше осушели, як и шицки опрашоваче медзи нїма. На консултацийох на Польопривредним факултету у Новим Садзе му гварене же ше 95 одсто лїсковци до нашей дрежави увожи и же їх продукция ма потенциял и перспективу. Обачел и же у векших маркетох у Новим Садзе лїсковец три раз, та и штири раз драгши як домашнї. ПРОДУКОВАТЕЛЄ ПРЕПУЩЕНИ САМИ СЕБЕ Боґданово тото укладанє видза як добру инвестицию, бо древо лїсковца може жиц и вецей як седемдзешат роки. Алє за його продукцию примарне мац средства и сцерпеня. Найвекши проблем пласман, алє тота тема уж позната шицким продуковательом котри препущени сами себе.

– Чкода же тарґовище нє ушорене, препущени зме лєм своїм способносцом, знаходлївосци и тому же кого познаме. Окреме зме охабени на милосц и нємилосц накупцом котри любя спущовац цену. Ширше патрено, чкода же ше у, так повесц, шицких сеґментох нашого дружтва нєпреривно вичерпує 29. СЕПТЕМБЕР 2017.

ekonomija@ruskeslovo.com

енерґию з людзох, окреме тих цо маю дзеку дац ше до дачого. Препущени зме закону моцнєйшого – гварел Сима Боґданов. Його фамелия лїсковци залїва з помоцу тифона, а плоди збераю з руками. Обачели же доставаю розличне количество рода з рока на рок, же сорти розлично подноша климатски пременки, алє и же єст вше вецей плоду.

– Наша домашня сертификацийна хижа дава можлївосц пласовац лїсковец и до иножемства, та найвероватнєйше же док буд земе мац векше количе ство, опробуєме и тото. Єст информациї же ше вонка до става вецей як 20 евра по килограму. Думам же чкода предац наш орґански продукт було котрей фирми котрей тот факт нє важни – наглашел Александар Боґданов. Прешлого року мали коло штиристо килограми плоду на гектару, а того року планую же будзе коло пейцсто, бо сезона збераня роду ище вше тирва. Свойо продукти предаваю очисцени и сирови по тисяч штиристо динари и печени по тисяч шейсто динари по килограму, з дому и на Рибовим пияцу у Новим Садзе у орґанскей часци, як и по фейсбук профилу Bogdanov organic. Одкладанє плодох нє проблем, бо лїсковец за таке подзековни, нє глєда вельо, алє орґанска продукция глєда вельо анґажованя. Векши проблем то наднїчаре, бо треба зберац з руками, алє и крадоше. Сима Боґданов з фамелию порядно нащивює преподаваня о орґанскей продукциї, и виклада свойо продукти на саймох и манифестацийох. У процесу су за доставанє сертификату орґанскей продукциї лїсковцох, а идуцого року, котри у тим шицким треци по шоре, би го требали и достац. Потамаль их поряднє нащивує инспеция зоз сертификацийней хижи OCS зоз Суботици и утвердзує чи жем орґански чиста. ТРЕБА ШЕ ОРИЄНТОВАЦ НА ВИВОЗ Штредком септембра у Велькей сали Општини Жабель италиянска фирма „Фереро Рошер” у Жаблю орґанизовала представянє технолоґиї продукциї лїсковцох, як и можлївосци контраченя лїсковцох за предай прейґ тей фирми. Сход отворел представнїк локалней власци задлужени за промоциї у обласци польопривреди Дарко Радойчин. Потим о продукциї лїсковцох, пририхтованю жеми, о можлївим сотруднїцтве и тарґовищу бешедовал сотруднїк „Фереро Рошера”, аґроном задлужени за Войводину у компаниї „Аґрисера” Слободан Павлович. О продукциї, способе хованя лїсковцох, предносцох лїсковцу у одношеню на други култури, як и о условийох подписованя контракту за одкуп бешедовал и директор розвою „Фереро Рошера” за тот реґион Александар Петрович. Компания „Аґрисера” з Алекса Шантичу ма кооператску мрежу и заплановани циль дзешец тисячи гектари з кооперантами у одредзених реґионох Сербиї. Коло шейсц тисячи гекатри би требали буц посадзени у сотруднїцтве з польопривреднїками котри маю од єдного по дзешец гектари, а штири тисячи гекатри з польопривреднїками котри би на поверхносци вецей як дзешец гектари посадзели лїсковец.

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

– Циль нам розшириц продукцию, а нє лєм сотрудзовац з менєй польопривреднїками котри маю векши поверхносци. По цени и реалних ценох у Сербиї од тей продукциї мож крашнє жиц, єдино же треба чекац же би древко дало полни род. Терґовищу на ґлобалним уровню потребни нови и квалитетни лїсковец, так же „Фереро Рошер” жадаюци же би ше пребил на тим тарґовищу почал тоту кооперантску мрежу – гварел Слободан Павлович. Найвекши продукователь лїсковцох Турска, зоз 6570 одсто (вецей як 650 000 тони) шветовей продукциї, потим Италия зоз 12-15 одсто и други жеми чия продукция нє преходзи понад 5 одсто. Медзитим, сорти-

На преподаваню гварене же треба обезпечиц средства и сцерпенє

мент турскей продукциї нє задоволює з квалитетом „Фереро Рошер”. Цена лїсковца з роками вше векша. Пред петнтац роками просекова цена одкупа була 2,36 евра, пред дзешец роками 2,5 евра, а остатнї три роки 3,6 евра. Як гварене, поглєдованє и цену ше нєпреривно звекшує, цо процивне як при других продукцийох. За сотруднїцтво зоз нїма насампредз треба анализовац жем, после чого ше достава план садзеня, купи ше од нїх древка, цена 2,2 евра, а потребна и документация з котру мож конкуровац за субвенциї. Анализовани тот реґион и заключене же на 9 од 10 овоцнїкох нє посадзена адекватна сорта. За садзенє єдного гектара лїсковцох треба од 5 до 7 000 евра, а до того ураховане услужне гноєнє, подриванє, оранє, фине пририхлтованє, розмерйованє, древка, засадзованє, ограда и система за наводньованє.

– У овоцарстве сущносц вивоз, бо нашо тарґовище засицене и остатнї три роки є у суфициту, алє цена добра. Шветова цена 3,6 евра за килу, а у нас ше нєочисцени предава за максимално 2,2 евра по кили. Треба ше ориєнтовац на сорти котри ше найвецей предава. Лїсковец зоз Сербиї вельо квалитетнєйши як зоз Турскей, чия продукция и учасц на шветовим тарґовищу помали опадує, гварел Александар Петрович котри лїсковец ма уж седемнац роки. Вон пошведочел же значне сотрудзовац зоз фаховцами, бо єдного року лїсковци му орезовали нєфахови особи, цо познейше барз обачиц. Гвари же заш лєм то подзековна овоц, бо лєгко подноши климатски пременки, лєгко ше лїчи и нє ма вельо природних нєприятельох. Полни род ше посцигує зависно од сорти, алє углавним од седмого року. Одкупює ше зоз 18 одсто влаги, а мож го сушиц и вонка на цуку.■

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ПРОДУКЦИЯ ДОМАШНЇХ СОКОХ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПРИРОДНЕ ШВИДКО НАЙДЗЕ ТРОШИТЕЛЬОХ На тогорочней манифестациї Днї керестурскей паприґи, на вистави паприґи и других продуктох замерковане и цошка нове, а то два штанди на хторих виложени домашнї овоцово соки. О тей новей продукцийней идеї бешедовали зме зоз продукователями, Оленку Рац и Югасову фамелию зоз Руского Керестура

О

Югасова фамелиї, родичи и два дзивки. О їх подняцу старша Марина потолковала: – Ми ище прави початнїки, алє добре нам рушело. Затераз зме лєм на кере стурским пияцу, а и на Днї паприґи зме пришли пре промоцию того цо робиме. Потераз зме на й ве цей пра ве ли ово цо во со ки зоз по ступ ком па сте ри за циї, Оленка Рац прави домашнї соки та су без кон зер ван су або даяких адитивох и нє траца витамини, и лєм зоз кус цукру. Сцеме же би були цо природнєйши и здравши. То густи соки хтори пакуєме до литрових склєняних фляшкох, а и то важне, бо ше у такей амбалажи зачува природни смаки. Найвецей маме зоз каАКТУАЛНА йси, вишнї, малини и шлївку и яблукоИ КВАЛИТЕТНА ОВОЦ во. Яблуково цалком без цукру, лєм дакус додати лимун кед ше млєло. Тиж Як гварела, соки прави зоз акмаме и маджуни и дакус компоти, цо туалней овоци углавним зоз свотиж правиме – гварела Марина. єй загради, а кед дацо купує мерЮгасово набавяю овоц и желєняву зоз кує од кого и яки квалитет. преверених местох, так исто и амбала– Правим домашнї варени соки жу, а дацо маю и свойо. Як дознаваме, з кайси, ягоди, брескинї, яблука, затераз су задовольни як им рушела роз актуалней овоци, тото цо найбота хтора помали рошнє, а вше векше баржей преходзи. Мам литрово, и поглєдованє, бо купци задовольни кед а тераз сом почала паковац и пол Югасово на пияцу раз покоштую їх соки. литрово фляшочки, бо су зґоднєЮгасово маю и други плани. йши дзецку вжац, чи до школи, лєбо уж дзе. Нєдавно – Сцели бизме розвиц тоту роботу ище баржей, можесом почала правиц соки и зоз стевию, то природни засладзовач хтори нє ма енерґетску вредносц цо вигодне буц правиц и ликери, а уж починаме и конзервованє жеза тих цо нє сцу з цукром, пре цукрову хороту або други лєняви, та маме огурки у дунцох, а будзе и айвару, турпричини, гоч вони маю кус иншаки смак, алє мож ше шиї, квашеней капусти и другей желєняви. Уж тераз понукаме и домашню „веґету” т. є. сушени присмачки, цо звикнуц – дознаваме од Оленки. По єй словох, опредзелла ше за таку дополнююцу дї- тиж сами правиме на природни способ. Любели бизме ялносц хтору барз люби, а помага и фамелийному буд- напредовац, бо би так шицки мали роботу. Наздаваме ше жету. Тото роби кельо може и сцигнє, бо ше треба наро- же ше робота розвиє, та нарок бизме ю сцели и реґистробиц. Но, одвитує єй, бо є вельо иншаке од єй професиї и вац у рамикох нашого ґаздовства – дознаваме од Марини. Югасово маю потримовку и од своєй баби хтора им, як то єй як розвага и опущованє. гваря, морална потримовка же би ше на оцову инициятиву упущели до шицкого и витирвали. ЮГАСОВИМ ТО ФАМЕЛИЙНА РОБОТА – Баба нам и главни промотер, рекламує нас по пияДо продукциї домашнїх овоцових сокох, та и конзер- цох, а и дома прави мали промоциї того цо понукаме – з вованя желєняви, пред трома мешацами влапела ше и ошмихом гваря Югасово.■ Мария Афич ленка Рацова почала правиц домашнї овоцово соки прешлей єшенї и першираз их викладала и предавала на валалскей манифе стациї „Домашнї шпайз”, хтори орґанизує Здруженє женох „Байка”.

– Указало ше же ше людзе заинтересовали, бо домашньому ше вше дава першенство над индустрийним у велїх сферох. Искуство сом мала ище одкеди мойо унучата були мали, та сом им почала правиц природни домашнї соки хтори сиґурно вельо здравши од индустрийних. Тераз сом надумала обновиц и понукнуц и другим купцом и задовольна сом як то прилапене, бо думам же и цена вигодна. – потолковала Оленка Рацова.

14 РУСКЕ СЛОВО

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

ekonomija@ruskeslovo.com

КУШНЇР МИРОСЛАВ СОРОЧКО ЗОЗ БЕРКАСОВА ШЕ ПРИСПОДОБЮЄ ТАРҐОВИЩНИМ УСЛОВИЙОМ

ПЕРШНЯКИ ПРЕДАВА ПО ШВЕЦЕ Уж даскельо роки Мирослав Сорочко, кушнїр зоз Беркасова, на сучасни способ пласує свойо продукти купцом, бо часи кед ше виробки углавним предавали по вашарох, давно прешли. Вон предава продукти прейґ интернету, углавним до иножемства

К

оло 50 одсто продукциї Беркасовчаня Мирослава Сорочка тераз то першняки зоз ґалєром и без ґалєра, потим зоз цибзаром або ґомбичками, хтори випоручує по системи Пей-Пал по цалим швеце, окрем, як у франти гвари, нє предавал до Африки.

– Мам интернет презентацию моєй продукциї на сербским язику, а тиж и на анґлийским, нємецким, русийским, французким, шпанским и италиянским язику. Вони повязани до линку, так же купец такой вибера хтори язик му одвитує. Ту ше находзи фотоґрафия продукту, основни характеристики и цена. Вец купец вибера цо сце купиц и наручує робу – потолковал нам як функционує його сучасна система тарґовини Мирослав. Кед да податок о велькосци, наприклад, лайбика и чи сце зоз ґалєром або без, купец потим уплацує, а Сорочкови сцигує обвисценє о поконченим плаценю. КУПЕЦ ПРОБУЄ РОБУ 15 ДНЇ Медзитим, система плаценя така же кед купцови сцигнє роба хтору наручел, вон ма 15 днї же би одлучел чи ю затрима и чи то таке як цо вон жадал и наручел. Кед є нєзадовоьни, або пре даяку другу причину, купец може врациц робу, а йому ше вец враци пенєж. Кед купец задовольни и затрима, наприклад, жадани и наручени брушлїк, после 15 днї Сорочко може подзвиг-

нуц пенєж. Система такей тарґовини так обдумана же нїхто нє годзен буц спреведнути.

– Кажди купец ма можлївосц же би на интернету давал оцени, чи є задовольни зоз купену робу и тоти оцени и коментари можу опатриц и шицки други хтори нащивя мой сайт. Оцени и коментари оставаю и нє годно их посцерац, без огляду чи су позитивни, або евентуално и неґативни. Значи, продукователь вше муши тримац високи уровень квалитету и на кажди спсоб випочитовац купца, бо задовольни купец, и кед то ище особнє напише на сайту, найлєпша и найвекша реклама – наглашел Сорочко. Вон гварел и же ше тераз першняки нє предава як дакеди. Наручую их углавним у Горватскей и вец вони по своїм смаку зошиваю мини жвераточка, перли и други апликациї, уж цо им одвитує. Продукує Сорочко и предава и скоряни якни, гоч тиж менєй як дакеди, а глєдани и шубари и шапки. Сезона значнєйшого поглєдованя углавним почина у септембру и тирва по май. ДОСТАЛ СТИМУЛАТИВНИ СРЕДСТВА

НАРУЧУЮ ЗОЗ САЙТУ Мирослав Сорочко гвари же свойо продукти предава и посила до Канади, Норвежскей, Русиї, Австралиї, Нового Зеланду и Малти. Потераз нє предавал лєм до Африки.

– Слово о правих странцох хтори на сайту опатра цо продукуєм и наручую цо им ше пачи. Можебуц на пальци єдней руки мож почитац же купци нашо людзе зоз простору бувшей Югославиї хтори жию у иножемстве – твердзи Мирослав.

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

Того року Сорочко достал и стимулативни средства од держави за стари ремесла, точнєйше од Министерства тарґовини и туризма. Достал у першим полрочю 400 000 динари же би запошлєл ище єдного роботнїка на одредзени час. Тиж, достал и менши суми средствох зоз Автономней покраїни Войводини за набавку репроматериялу, а о конкурсох го обвисцую зоз Општинскей управи у Шидзе хтори задлужени за привреду и сотруднїцтво зоз ремеселнїками.■ Владимир Дїтко

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА МЕДЗИ 98 ҐРУПАМИ ЗОЗ ВОЙВОДИНИ НАСТУПЕЛИ И РУСКИ АНСАМБЛИ

ПОКРАЇНСКA СМОТРA ФОЛКЛОРНИХ ТРА ДИЦИЙОХ

Пише: Александра ЛЕНДЄР

На 39. Фестивалє фолклорних традицийох Войводини наступели 98 ансамбли, односно вецей як 2 000 аматерe зоз цалей Войводини. Указал ше векшински народ Републики Сербиї, aлє и шицки 26 национални меншини хтори жию на тих просторох, медзи хторима були и Руснаци

У

Вербаше, од 22. по 24. септембер отримани 39. Фестивал фолклорних традицийох Войводини, найвекша и наймасовнєйша покраїнска смотра хтора пестує народну писню, танєц и обичаї. После општинских и шейсцох зонских смотрох на Фестивал ше пласовали 98 дзецински и старши ансамбли. Город Вербас по дзевяти раз домашнї того Фестивалу хтори вєдно зоз Союзом аматерох Войводини орґанизовал Културни центер и општина Вербас, а з рока на рок смотра вше масовнєйша, та того року було вецей як два тисячи учашнїкох и коло двасто, тристо нащивительох хтори шицки три днї провадзели манифестацию. Пияток, 22. септембра, у пополадньових годзинох у рамикох покраїнскей смотри отримани дзевяти Фестивал дзецинскей жридловей творчосци, на хторим медзи 23 дзецинскима ансамблами зоз Войводини наступела и Дзецинска фолклорна ґрупа Руского културного центру з Нового Саду. Наймладши аматере зоз РКЦ указали фоклорно-музичну точку „Облїванє” у хторей указали обичаї Руснацох на треци дзень Велькей ноци. Хореоґрафию пририхтал Владимир Иван, а танєчни ансамбл провадзел пейцчлени оркестер Руского Културного Центру, под руководительством Владимира Сивча. ОБИЧАЇ ЗОЗ СРИМУ

Руски старши ансамбли зоз Шиду, Руского Керестура и Бикичу свойо точки указали всоботу, 22. септембра, медзи ище 40 ансамблами хтори того дня наступали. Перша ше представела Старша шпивацка ґрупа Културно-просвитного дружтва „Дюра Киш” зоз Шиду хтора указала обичай „Закончованє жатви при Руснацох у Шидзе”. На бини участвовали вецей як 25 аматере хторих уметнїцка руководителька Снежани Лазич зорґанизовала до зложней композициї, а цали наступ провадзел оркестер под руководительством Драґана Макивича.

КПД „Дюра Киш” ше на покраїнску смотру пласовал и зоз Младшу шпивацку ґрупу хтора виведла народну шпиванку „Кед я на Торише”, а патраче мали нагоду чуц и дует „Фуяра, фуяра”. Шицки точки младих шпивачох пририхтала Наташа Еделински Миколка. Дзивоцка шпивацка ґрупа Дома култури Руски Керестур ше тиж пласовала на войводянску смотру. Ґрупа одшпивала два народни шпиванки „Мамо моя, мамо” и „Там под лєсом калїновим”. Уметнїцки руководитель мр Мирко Преґун скорей самого наступу прекоментаровал акапела форму шпиваня зоз хтору ше пласовали на смотру.

– Кед ше шпива а-капела, вец ту єст вецей шлєбоди за шпивачох же би ше порадзели як буду шпивац. Кед єст добрих шпивачох, вец велька спокуса поробиц динамику, розшпивац мелодию и орґанизовац тоти два гласи. Кед ше пририхтує зоз оркестру, вец часто вона задава форму як ше будзе рефренска часц шпивац, а як строфи. Ту иснує и питанє аранжману, алє и велькосци оркестра, алє гоч як, вона дава огромне доприношенє у музичним смислу. За мнє єднак интересантне и єдна и друга форма шпиваня. Намагам ше вибрац писню хтору народ, алє и шпиваче ище нє чули и углавним ше операм на збирки „Наша писня” Онуфрия Тимка, алє и на други, менєй познати жридла – гвари Мирко Преґун. Всоботу наступели и аматере КПД „Иван Котляревски” з Бикичу, з приказом обичаю „Оберачка грозна при Руснацох у Бикич Долу”, уметнїцкого руководителя Борислава Барни. На смотри, Бикичаньох на гармоники провадзел Мирко Преґун. КРАСА РУСКЕЙ ТРАДИЦИЇ И ФОЛКЛОРУ Як за „Руске слово” после смотри виявела селекторка Слободанка Рац, того року руски ансамбли зоз Сриму

16 РУСКЕ СЛОВО

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

kultura@ruskeslovo.com

КОЦУР НАЩИВЕЛИ ШКОЛЯРЕ ЗОЗ СУБОТИЦИ

ШКОЛЯР ЗБЛЇЖЕЛ ДВА ШКОЛИ

указали шицку красу рускей традициї и фоклору, а обачлїви бул кус менши анґажман аматерох зоз Бачкей.

– Ансамбли зоз Сриму за 50 одсто злєпшали свойо наступи у одношеню на зонску смотру. По моїм предкладаню, поволали фаховца же би шицко цо задумали и по теди виводзели, поскладал и ушорел до єдней зложней, фахово обдуманей хореоґрафиї. Вони поволали Миколу Ґубаша хтори лєм зоз даскельо пробами зоз аматерох вицагнул два раз, та и три раз векши квалитет. Мойо предкладанє шицким аматером же би ше операли на фахових людзох у заєднїци, бо лєм так на прави способ можеме зачувац автентичну традицию и музику. Мушим припознац же того року Сримци отримали лекцию нам, зоз Бачкей, же им ше и на велькей оддалєносци од жридла националней култури и традициї поспишело указац вельки квалитет и професионализем. Ґенерално, шицки ґрупи були добри, алє ми жаль же их маме лєм зоз єдного боку. Можебуц то и пре мойо дакус оштрейше становиско на смотрох, алє думам же нє шмеме буц ансамбли хтори забавяю народ, алє тоти хтори отримую народну традицию, бо єдино так зачуваме руску писню, танєц и обичаї – гварела Слободанка Рац. Уж по традициї, Фестивал фолклорних традицийох Войводини провадзел Панонски вашар, окремна манифестация на отвореним хтора каждого року през културно-уметнїцку програму и штанди представи по єдну националну меншину. Улогу домашнїх, того року мала чарногорска национална меншина, так же ше пияток, на отвераню Фестивала представели вецей чарногорски здруженя зоз Сербиї и Чарней Гори, як и Национални совит чарногорскей националней меншини у Сербиї, хторому шедзиско у Вербаше.■

29. СEПТЕМБЕР 2017.

Школи медзисобни сотруднїцтва витворюю углавним прейґ директорох або наставнїкох, а прешлого тижня праве школяре були иницияторе друженя двох школох – коцурскей и суботицкей. Коцурец, Желько Перенчевич, школяр штвартей класи ОШ „Братство єдинство”, пред двома роками зоз родичами пошол жиц до Суботици и там ходзел до школи ОШ „Кизур Иштван”, а потим ше ознова врацели до Коцура. Желько ше нательо зблїжел зоз школярами у Суботици и нахвалєл им Коцур, же вони пожадали нащивиц и Коцур и Желька. Тото жаданє дало идею Жельковей бувшей учительки же би орґанизовано цала класа пришла до Коцура и нащивела коцурски важни места. Суботицки школяре перше нащивели Школу дзе их сердечно привитали директорка ОШ „Братство єдинство” Славица Байор и Желькова терашня учителька Єлена Русковски. Дзеци котри ше нє познаю ше такой спайташели прейґ спорту, понеже у фискултурней сали орґанизоване спортске друженє. Госци, окрем Школи, нащивели шицки три церкви, грекокатолїцку, православну и римокатолїцку. У нашей грекокатолїцкей и у православней церкви, парохове Владислав Рац и Здравко Бойович Суботичаном бешедовали о историї церквох и парохийох, а од православного пароха достали на дарунок теки и клайбаси. У римокатолїкей церкви наставнїца музичней култури Ґабриєла Ковач, школяром одграла єдну композицию на орґульох. Дзецом найинтересантнєйша була нащива Етно клубу „Одняте од забуца” у котрим им домашня Радойка Лазор бешедовала о историї соживота Руснацох, Сербох и Мадярох у Коцуре и толковала о експонатох Етно клуба. У Етно клубе дзеци на концу и танцовали и шпивали, а спонтано виведли и кратку драмску точку. Красне друженє ше закончело зоз полудзенком у доме Желька Перенчевича котри порихтали Жельково родичи Мирела и Никола Перенчевич. Пестованє мултикултуралносци и розличносци важне пестовац од дзецинства, а Мирела Перенчевич, народзена Стрибер, одросла у тим духу и то жада пренєсц и на свойо дзеци. Златко Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” ОЗНАЧЕНИ ЕВРОПСКИ ДЗЕНЬ ЯЗИКОХ

КОНВЕРЗАЦИЯ ПРЕЙҐ СКАЙПУ У Основней и штреднєй школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре, означени 26. септембер - Еврпски дзень язикох. Тот дзень означени зоз скайп-годзинами прейґ хторих ше Школа повязала зоз школярами и наставнїками у шейсцох державох. На инициятиву професорки математики мр Наталиї Будински, орґанизовани седем полгодзиново скайпсесиї. У нїх ше з керестурскима штредньошколцами и їх професорами повязали два професорки з Италиї, професорка з Русиї, професорка и школяре зоз Шпаниї, з Македониї, професор з Мадярскей, а уключел ше и єден професор зоз Єгипту на анґлийским язику, бо як гварела

Будинскова, нєшка, заш лєм, швет ґлобално повязани, та до тей подїї окрем Европи уключели ше и други континент. Понеже ше у керестурскей Штреднєй школи виучує штири странски язики – анґлийски, русийски, нємецки и италиянски, и професоре тих язикох зоз школярами участвовали на скайп-годзинох. Як виявела професорка Наталия Будински, циль тей подїї бул же би ше означело Европски дзень язикох на способ же би школяре мали нагоди практично применїц знанє тих язикох хтори виучую, а найвецей конверзация була на анґлийским язику.

– Задумали зме же би тема була математика на европских язикох, гоч конверзация идзе у рижних напрямох, бо кед ше так видзиме, та сцеме вельо дознац єдни о других. Упознаваме и себе и язик – визначела Будинскова. Вона як член Майкрософт заєднїци дзе учленєни и професоре з велїх державох, тоту подїю иницирала и на Майкрософт сайту на ґлобалним уровню, а понеже Микрософт потримує таки форми образованя, та ше, як видно, на тоту инициятиву велї одволали. Европски дзень язикох манифестация хтору од 2001. року иницировал Совит Европи зоз Стразбуру. На тот дзень ше по цалей Европи орґанизує активносци за дзеци и зоз дзецми, ТВ и радио емисиї, годзини язика и конференциї. М. Афич

РУСКА МАТКА ОРҐАНИЗОВАЛА СТРЕТНУЦЕ ПОЕТОХ

НАЙ БИ ПОСТАЛО ТРА ДИЦИЙНЕ На Стретнуцу поетох, литературних и музичних творительох, хторе у организациї Месного одбору Рускей матки (РМ) Руски Керестур отримане всоботу, 23. септембра, у просторийох Месней заєднїци Руски Керестур наступели 13 творителє, од 19, кельо були поволани. Свойо твори на руским и сербским язику представели Саня Тиркайло и Петра Бошняк, творителє зоз Шиду, Ясна Арбанас зоз Сримскей Митровици, Боро Латинович, Милан Шуша Бєлински и Живоїн Кулянчич з Кули. Найвецей було домашнїх, та свойо твори презентовали Юлиян Лазор, Михайло Катона, Любица Няради, Владо Владимир Будински, Славко Пап, Мария Ковач Дорошки и Дюра Папуґа. През креативне стретнуце кажди

18 РУСКЕ СЛОВО

учашнїк пречитал свойо стихи у котрих були виражени рижни емоциї уметнїцкого намаганя. Було то приємне стретнуце и цаловечарше друженє з музику. Предсидатель Рускей матки Дюра Папуґа наявел же пречитани роботи буду обявени у глашнїку РМ, а подзекованя за участвованє шицким учашнїком уручела предсидателька Ме-

сного одбору РМ Мария Дорошки. Стретнуце предлужене з нєформалним друженьом на коктелу хтори пририхтали домашнї.

– На тим стретнуцу зишли ше поетове и любителє стихох зоз рижних наших местох и то нє лєм члени Рускей матки алє и єй симпатизерох. Того року, хибели нам млади котрих зме дзечнє поволали, алє пре одредзени причини нє були у можлївосци присуствовац на тим успишним вечаре. На шлїдуюци рок плануєме ознова организовац таке друженє, котре помали преходзи до традицийного, алє тераз уж з ище єдним искуством вецей, и наздавам ше, ище успишнєйше – виявела предсидателька керестурского Месного одбору РМ Мария Дорошки. М. Афич 29. СЕПТЕМБЕР 2017.

ROK XVI ^ISLO 9 Число ушорела: Славица ФЕЙСА

наша тема: ДИЛЕМА ШКОЛЯРОМ

И РОДИЧОМ – ДОМ, ЧИ КВАРТЕЛЬ?

ПЕРШЕ ШЕ ТРЕБА ЗМЕСЦИЦ Початок нового школского року за собу цага и нови бриґи. И попри тим же даєдни школяре муша по першираз висц з „родительского гнїзда”, и старац ше о себе, и вони, и студенти з наших, руских валалох, одход за до стреднїх школох и на факултети до векших городох дзе перше муша найсц дзе буду бивац. То нє так лєгко, бо кажди початок школского рока то значи и нови стан на тарґовищу нєру хомосцох. Мен ши кварте лї и ґар со нє ри, окреме коло школох и факултетох, вше зєшенї драгши, позаберани, и наисце ше треба „наоружац” зоз сцерпеньом, док ше з аґентом нєру хомосцох обиход зи варош, або обраца число познатих чи нє чули за даяки квартель. Нїч то нє нове, и прето ше о змесценю у Новим Сад зе, Зомборе, або аж и Беоґрад зе, штудира накад зи ше закончи школски рок. Нє ридки случай же даєдни родичи плаца пра зни квартель, або ґарсонєру и през лєто

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

же би були на мире, алє же би и своїм дзецом осиґурали мир и цо лєпши условия за ученє. Свидоми су же муша заплациц за тоту услугу, хтора у нєшкайши час нє туня, а знаю же то нє шицко. Велїм родичом то нє одвитує праве пре и так вельки трошки хтори маю през рок дзе муша заплациц нє лєм за квартель, алє и за автобуси, кнїжки, скрипти, облєчиво, а окреме костиранє... Друга вариянта – стредньошколски доми за школярох дзе ше каждого року конкурує, и тот хто вредни нє останє „спод смужки”. Там, правда змесценє туньше, обезпечени кост, на дзеци ше меркує же би мали шицко цо им потребне, нїґда су нє сами, а кед ше сцу учиц, або з дасчим иншим занїмац, и то им оможлївене. Видзели зме як жию нашо дзеци по Домох, вислухали школярох, чули цо гваря воспитаче, и родичи. Тей теми даваме и найвецей простору у нашим Додатку.

РУСКЕ СЛОВО 19

наша тема: ДИЛЕМА ШКОЛЯРОМ И РОДИЧОМ – ДОМ, ЧИ КВАРТЕЛЬ?

Пише: Славица ФЕЙСА

famelija@ruskeslovo.com

ВШАДЗИ ДОБРЕ КЕД ШЕ НА ТО ЗВИКНЄ

И того школского року нє було места за шицких школярох хтори конкуровали за єден з Домох у Новим Садзе дзе плановали пребувац док ше школую. Ридко хто з тих цо нє прияти, векшина школярох, або студентох, змесцена по квартельох

К

ед школяре з Руского Кере стура, Коцура, Дюрдьова або з даєдних других ме стох дзе жию Руснаци, приходза до Нового Саду предлужиц штредньошколске образованє, або на факултет, вше на першим ме сце – зме сценє. Тим цо у варошу рок-два, нє таки проблем знайсц ше, алє гевтим цо першираз приходза, нє Александра Русковски шицко єдно. Пред даскельома роками, док у Новим Садзе у Дому „Бранково коло” ДОМ „БРАНКОВО директор бул др Яков Кишюгас, велїм КОЛО” нашим школяром помогнул уписац По новинскей вистки ше до того Дому, упутиц их, посови1938. року пошвецени бутовац... Родичи були на мире – мали динок интернату за хлапИван Чизмар зме нашого чловека, єднак так як цо цовску младеж у Новим зме мали Миланка Йовичича, диз новима моделами комуника- Садзе, хтори будовани по ректора Штредньошколского дому у Зомборе. Наисце дали циї и ученя – гвари Данкуцо- тедишнїх стандардох, очешицко од себе же би роками нашим дзецом були на помо- ва и додава же школярки анґ- кованьох и предписаньох о конвиктох. Обєкт за исту ци. Тераз, и Кишюгас и Йовичич у пензиї. ажовани до роботи 10 семиНА ШИЦКО ДУМАМЕ Того року у Штредньошколским доме „Нови Сад” єст даскельо школярки з Руского Керестура, док у Доме „Бранково коло” єденацецеро з Керестура, а седмеро з Коцура. До Штредньошколского дому ше на Конкурс приявели 258 кандидатки, прияти 200, а 58 остали спод смужки. Од директорки Дома Светлани Данкуц дознаваме же школярки хтори першираз пришли до Дому (60), преходза през период интензивней адаптациї на високи стандарди новосадских штреднїх школох, нови условия колективного змесценя и орґанизованого ученя у Дому и сепарацию од фамелиї.

– Процес присподобйованя идзе и у процивним напряме – родичи тиж преходза през єден период кед би ше требали звикнуц на одвоєносц од дзецка, пременку животих звикнуцох и уключованя до новей установи – до Дому. Кажда ґенерация школяркох, то и нове виволанє професором и вимага нєпреривне индивидуалне усовершованє и овладованє

20 РУСКЕ СЛОВО

нарох од хторих найнащивенши спортски, музични, драмски, семинар анґлийского и литератури... ИСКУСТВА ШКОЛЯРОХ

наменку зачувани по нєшка, гоч є вецей раз адаптовани. Установа 1954. року пременєла назву до „Дом за младеж”, а 1974. року є уписани до реґистра дїловного суда як Дом школярох „Бранково коло”.

Яки маю условия у Домох, цо им ше пачи, цо шму, а цо нє, цо би пременєли... Иван Чизмар у Доме „Бранково коло” – Други рок сом ту и щиро поведзено, пачи ше ми, гоч мушим припознац же початок барз чежки. Аж кед ше здобудзе пайташох и кед ше звикнє на тото же од тельо до тельо фриштик, полудзенок, вец може буц крашнє. Треба ше поупознавац зоз цо вецей пайташами, уписац ше до даєдней секциї. Я у спортскей секциї, тренирам столни тенис и ходзим на Домияди. Даєдни воспитаче барз строги, и розумим, вони за нас одвитую, алє єст и таких цо строги, а мож ше з нїма порадзиц и попуща нам. Давид Шанта тиж у „Бранковим колу” – Мам велїх приятельох, и углавним сом ше за три роки звикол на шицко. Релативно добри условия, можебуц би лєм єдзенє дакус злєпшац, алє нє можем повесц, трудза ше злєпшац шицко цо мож... Єден час сом ходзел на Спенс плївац з воспитачку, було орґанизоване и нє мушели зме плациц. Маме попусти и на автобус... Даяна Рац у „Бранковим колу” – Єст нас вецей з Керестура, вєдно путуєме, дакеди ше дружиме и добра атмосфера. На каждим по29. СЕПТЕМБЕР 2017.

Даяна Рац

ОД ИДЕЇ ПО РЕАЛИЗАЦИЮ

Давид Шанта

Идею о тим же би ше основало Сербски учительски конвикт, перши мал Ґавра Путник, учитель з Руми. Вон у авґусту 1888. року у педаґоґийних новинох „Нови воспитач” представел чежки материялни стан учительох Сербох, и же нє можу школовац свойо дзеци. По його думаню, учителє з подруча Карловацкей митрополиї би ше требали здружиц и основац Конвикт же би могли школовац дзеци, и дзеци своїх приятельох. Школяре би були задармо змесцени у интернату, мали би обезпечене костиранє, огриву, шветло, надпатрунє у случаю хороти и лїченє. Конвикт перше мал буц отворени у Зомборе, алє Нови Сад теди бул економски и културни центер, та одлука пременєна. У септембру 1896. року отворени Конвикт у будинку Дружтва за снованє Сербского учительского конвикту у Новим Садзе, и приял 24-их хлапцох и 18 дзивчата. Будинок у Николаєвскей улїци закончени 1910. року.

верху єст учальнї дзе мож учиц, бо у хижох то чежше. Маме попусти за представи у театре, и нє можем ше поносовац, добре нам, но мушиме ше учиц. Дзивчата у доме муша буц одлични, а хлапци нє шму мац просек спод 4,30, кед сцу буц у Дому. Александра Русковски у Штредньошколским доме „Нови Сад” – Перши рок сом була у „Бранковим колу”, остатнї два у „Николаєвским”. Ту дакус опущенша атмосфера як цо було у „Бранковим колу”, нє маме час ученя и дошлєбодзене нам виходзиц кеди сцеме, а воспитачки нас нє так часто обиходза. Думала сом же у „Бранковим колу” нє барз добре єдзенє, а тераз видзим же було баржей по моїм смаку як у Доме у хторим сом. Тимеа Будински вєдно зо мну у Доме, вєдно ходзиме до Уметнїцкей школи лєм же зме иншаки напрями, а ту и Ваня Казак и Леонтина Штефанко. Тото цо ше ми пачи то тото же маме хор и етно-шпиванє, на цо и ходзим, маме и вельку терховню и красни двор... Шицки штверо думаю же им лєпше у Доме, гоч би ше дакеди любели од шицкого одпочинуц у даєдним квартелю дзе шлєбода векша, мож учиц кеди сцеш, нєт каждодньово преверйованя, контроли... ЦО ГВАРЯ РОДИЧИ?

– Задовольна сом и з випатрунком, зоз зме сценьом, и з гиґиєну, а по словох моєй дзивки Исидори, и з ко стираньом, у Штредньошколским доме „Нови Сад”, познатим як „Николаєвски дом” – гвари Таня Фейса, хторей дзивка у тим доме уж треци рок. Нїґда ше нє случело же Исидора оста ла гладна, кед пита ла, вше до ста ла, а о воспитачкох мам лєм красни слова. Образовани су, кажда за другу обласц, одно сно науку, и кед Исидора глє29. СЕПТЕМБЕР 2017.

да помоц пред контролним, писменим, або вообще, вше найду год зину, два, помогнуц єй. Мнє то барз вельо значи, бо за год зини нє мушим заплациц приватним профе сором. Тото цо бим наглашиц же сом сиґурна же ше о школяркох хтори там, воспитаче наисце стараю. Нє случи ше же ми дзивка пове же ид зе пре спац до род зни, а же ми того дня нє забренка теле фон з Дому и опитаю ше ми чи то так, чи зме порад зени, гоч ше то ридко случує. Знам же є у добрих рукох и кед є хора, а окреме ше ми пачи же их упутюю на велї активно сци, хтори ше бодує и то им ше ище як зда при упису до нового року. Думам же досц кед повем же и друге мойо дзивче плануєм там уписац нарок – гвари Фейсова. Друга мац, хтора сцела остац анонимна, чийо двойо дзеци у Новим Садзе и биваю у квартелю, гвари же ше єй видзи же лєпше же єй дзеци сами, бо су само стойнєйши, баржей ше стараю о себе, як док були дома, одвичательнєйши су. Гоч гвари, сами себе рихтаю єсц, ма то свойо предно сци, бо су од вчасних рокох порихтанши за живот. Правда, жиц у варошу, у квартелю драгше як у Доме. За Дом треба видвоїц коло 5 000 динари, а за ґарсонєру (завиши у хторим краю Нового Саду,) од 100–150 евра мешачно и ище од 4–5 000 за трошки у квартелю. Од аґента „Солис нєрухомо сцох” дознаваме же ше того року пред початком школи барз мало понукало єднохижово квартелї, а за двохижово требало видвоїц найменєй 180 евра. У таким квартелю можу бивац и три-штири цимерки хтори вец дзеля шицки трошки. На концу, кажде ма свою калкулацию, нє згорше випробовац и єдно и друге.■

РУСКЕ СЛОВО 21

наша тема: ДИЛЕМА ШКОЛЯРОМ И РОДИЧОМ – ДОМ, ЧИ КВАРТЕЛЬ?

Пише: Славица ФЕЙСА

famelija@ruskeslovo.com

ВШАДЗИ ДОБРЕ КЕД ШЕ НА ТО ЗВИКНЄ

И того школского року нє було места за шицких школярох хтори конкуровали за єден з Домох у Новим Садзе дзе плановали пребувац док ше школую. Ридко хто з тих цо нє прияти, векшина школярох, або студентох, змесцена по квартельох

К

ед школяре з Руского Кере стура, Коцура, Дюрдьова або з даєдних других ме стох дзе жию Руснаци, приходза до Нового Саду предлужиц штредньошколске образованє, або на факултет, вше на першим ме сце – зме сценє. Тим цо у варошу рок-два, нє таки проблем знайсц ше, алє гевтим цо першираз приходза, нє Александра Русковски шицко єдно. Пред даскельома роками, док у Новим Садзе у Дому „Бранково коло” ДОМ „БРАНКОВО директор бул др Яков Кишюгас, велїм КОЛО” нашим школяром помогнул уписац По новинскей вистки ше до того Дому, упутиц их, посови1938. року пошвецени бутовац... Родичи були на мире – мали динок интернату за хлапИван Чизмар зме нашого чловека, єднак так як цо цовску младеж у Новим зме мали Миланка Йовичича, диз новима моделами комуника- Садзе, хтори будовани по ректора Штредньошколского дому у Зомборе. Наисце дали циї и ученя – гвари Данкуцо- тедишнїх стандардох, очешицко од себе же би роками нашим дзецом були на помо- ва и додава же школярки анґ- кованьох и предписаньох о конвиктох. Обєкт за исту ци. Тераз, и Кишюгас и Йовичич у пензиї. ажовани до роботи 10 семиНА ШИЦКО ДУМАМЕ Того року у Штредньошколским доме „Нови Сад” єст даскельо школярки з Руского Керестура, док у Доме „Бранково коло” єденацецеро з Керестура, а седмеро з Коцура. До Штредньошколского дому ше на Конкурс приявели 258 кандидатки, прияти 200, а 58 остали спод смужки. Од директорки Дома Светлани Данкуц дознаваме же школярки хтори першираз пришли до Дому (60), преходза през период интензивней адаптациї на високи стандарди новосадских штреднїх школох, нови условия колективного змесценя и орґанизованого ученя у Дому и сепарацию од фамелиї.

– Процес присподобйованя идзе и у процивним напряме – родичи тиж преходза през єден период кед би ше требали звикнуц на одвоєносц од дзецка, пременку животих звикнуцох и уключованя до новей установи – до Дому. Кажда ґенерация школяркох, то и нове виволанє професором и вимага нєпреривне индивидуалне усовершованє и овладованє

20 РУСКЕ СЛОВО

нарох од хторих найнащивенши спортски, музични, драмски, семинар анґлийского и литератури... ИСКУСТВА ШКОЛЯРОХ

наменку зачувани по нєшка, гоч є вецей раз адаптовани. Установа 1954. року пременєла назву до „Дом за младеж”, а 1974. року є уписани до реґистра дїловного суда як Дом школярох „Бранково коло”.

Яки маю условия у Домох, цо им ше пачи, цо шму, а цо нє, цо би пременєли... Иван Чизмар у Доме „Бранково коло” – Други рок сом ту и щиро поведзено, пачи ше ми, гоч мушим припознац же початок барз чежки. Аж кед ше здобудзе пайташох и кед ше звикнє на тото же од тельо до тельо фриштик, полудзенок, вец може буц крашнє. Треба ше поупознавац зоз цо вецей пайташами, уписац ше до даєдней секциї. Я у спортскей секциї, тренирам столни тенис и ходзим на Домияди. Даєдни воспитаче барз строги, и розумим, вони за нас одвитую, алє єст и таких цо строги, а мож ше з нїма порадзиц и попуща нам. Давид Шанта тиж у „Бранковим колу” – Мам велїх приятельох, и углавним сом ше за три роки звикол на шицко. Релативно добри условия, можебуц би лєм єдзенє дакус злєпшац, алє нє можем повесц, трудза ше злєпшац шицко цо мож... Єден час сом ходзел на Спенс плївац з воспитачку, було орґанизоване и нє мушели зме плациц. Маме попусти и на автобус... Даяна Рац у „Бранковим колу” – Єст нас вецей з Керестура, вєдно путуєме, дакеди ше дружиме и добра атмосфера. На каждим по29. СЕПТЕМБЕР 2017.

Даяна Рац

ОД ИДЕЇ ПО РЕАЛИЗАЦИЮ

Давид Шанта

Идею о тим же би ше основало Сербски учительски конвикт, перши мал Ґавра Путник, учитель з Руми. Вон у авґусту 1888. року у педаґоґийних новинох „Нови воспитач” представел чежки материялни стан учительох Сербох, и же нє можу школовац свойо дзеци. По його думаню, учителє з подруча Карловацкей митрополиї би ше требали здружиц и основац Конвикт же би могли школовац дзеци, и дзеци своїх приятельох. Школяре би були задармо змесцени у интернату, мали би обезпечене костиранє, огриву, шветло, надпатрунє у случаю хороти и лїченє. Конвикт перше мал буц отворени у Зомборе, алє Нови Сад теди бул економски и културни центер, та одлука пременєна. У септембру 1896. року отворени Конвикт у будинку Дружтва за снованє Сербского учительского конвикту у Новим Садзе, и приял 24-их хлапцох и 18 дзивчата. Будинок у Николаєвскей улїци закончени 1910. року.

верху єст учальнї дзе мож учиц, бо у хижох то чежше. Маме попусти за представи у театре, и нє можем ше поносовац, добре нам, но мушиме ше учиц. Дзивчата у доме муша буц одлични, а хлапци нє шму мац просек спод 4,30, кед сцу буц у Дому. Александра Русковски у Штредньошколским доме „Нови Сад” – Перши рок сом була у „Бранковим колу”, остатнї два у „Николаєвским”. Ту дакус опущенша атмосфера як цо було у „Бранковим колу”, нє маме час ученя и дошлєбодзене нам виходзиц кеди сцеме, а воспитачки нас нє так часто обиходза. Думала сом же у „Бранковим колу” нє барз добре єдзенє, а тераз видзим же було баржей по моїм смаку як у Доме у хторим сом. Тимеа Будински вєдно зо мну у Доме, вєдно ходзиме до Уметнїцкей школи лєм же зме иншаки напрями, а ту и Ваня Казак и Леонтина Штефанко. Тото цо ше ми пачи то тото же маме хор и етно-шпиванє, на цо и ходзим, маме и вельку терховню и красни двор... Шицки штверо думаю же им лєпше у Доме, гоч би ше дакеди любели од шицкого одпочинуц у даєдним квартелю дзе шлєбода векша, мож учиц кеди сцеш, нєт каждодньово преверйованя, контроли... ЦО ГВАРЯ РОДИЧИ?

– Задовольна сом и з випатрунком, зоз зме сценьом, и з гиґиєну, а по словох моєй дзивки Исидори, и з ко стираньом, у Штредньошколским доме „Нови Сад”, познатим як „Николаєвски дом” – гвари Таня Фейса, хторей дзивка у тим доме уж треци рок. Нїґда ше нє случело же Исидора оста ла гладна, кед пита ла, вше до ста ла, а о воспитачкох мам лєм красни слова. Образовани су, кажда за другу обласц, одно сно науку, и кед Исидора глє29. СЕПТЕМБЕР 2017.

да помоц пред контролним, писменим, або вообще, вше найду год зину, два, помогнуц єй. Мнє то барз вельо значи, бо за год зини нє мушим заплациц приватним профе сором. Тото цо бим наглашиц же сом сиґурна же ше о школяркох хтори там, воспитаче наисце стараю. Нє случи ше же ми дзивка пове же ид зе пре спац до род зни, а же ми того дня нє забренка теле фон з Дому и опитаю ше ми чи то так, чи зме порад зени, гоч ше то ридко случує. Знам же є у добрих рукох и кед є хора, а окреме ше ми пачи же их упутюю на велї активно сци, хтори ше бодує и то им ше ище як зда при упису до нового року. Думам же досц кед повем же и друге мойо дзивче плануєм там уписац нарок – гвари Фейсова. Друга мац, хтора сцела остац анонимна, чийо двойо дзеци у Новим Садзе и биваю у квартелю, гвари же ше єй видзи же лєпше же єй дзеци сами, бо су само стойнєйши, баржей ше стараю о себе, як док були дома, одвичательнєйши су. Гоч гвари, сами себе рихтаю єсц, ма то свойо предно сци, бо су од вчасних рокох порихтанши за живот. Правда, жиц у варошу, у квартелю драгше як у Доме. За Дом треба видвоїц коло 5 000 динари, а за ґарсонєру (завиши у хторим краю Нового Саду,) од 100–150 евра мешачно и ище од 4–5 000 за трошки у квартелю. Од аґента „Солис нєрухомо сцох” дознаваме же ше того року пред початком школи барз мало понукало єднохижово квартелї, а за двохижово требало видвоїц найменєй 180 евра. У таким квартелю можу бивац и три-штири цимерки хтори вец дзеля шицки трошки. На концу, кажде ма свою калкулацию, нє згорше випробовац и єдно и друге.■

РУСКЕ СЛОВО 21

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

я

и

Ц

ошка одразу прешла цепла хвиля, нє? Якошик ми, того року, вчас почало буц жимно. Нєшка сом уж мушела облєчиц и сподню маїцу, а лєм половка септембра. Пише: Ясмина ДЮРАНЇН

ШВИДКО, БЕЖЦЕ З ПЕРИНУ! ЛЯДОВЕЙ КРАЛЇЦИ ЖИМНО!

email: jasmina.djuranin@gmail.com www.zenoblogija.com

22 РУСКЕ СЛОВО

Но, най нє гришим душу (а душа то єдно начудо чувствительне єство, аж ме дакеди секира), мнє углавним вше жимно. И кед влєце уключена клима, та прейґ себе мушим заруциц покровец. Мойо ше шмею зо мнє, чудую, а я цвенкам зоз зубами. Наисце, аж ше їжим! Чим мой видзе вонка, а я климу на off. Вец, кед ше враци, чежко диха и жуброта же як можеме жиц у таким, же ту нєт воздуху, же ше подавиме єдного дня... Можебуц, гварим му я, голєм ше нє задавим наїжена! Лєбо: Удян, яка ши злядзена! Гей, сом! Я лядова кралїца! И знайце же ше ладно прилагодзим лядовому периоду док наступи на нашей планети! Увидзим цо ви будзеце робиц! И так, доокола... Кедиш, правда, уштред лєта, змарзла сом ше як цомпля! Так ми вноци було жимно же сом станула и вицагла груби йорґан (ище вше под нїм шпим

и нє мам пойма з чим ше закриєм док вонка будзе минус). То така хвиля панує же ти вецей нє можеш зоз сиґурносцу знац хтора рочна часц. Лєто уж вецей нє лєто, анї єшень, а жима кеди-яка. Та як най вец ґаздинї знаю цо треба порихтац за спанє? Мам и плахти своєй роботи, одлични су кед вельки горучави, и ценки йорґани, и груби, и покровци вшелїяки, алє хто би тото шицко ускладзел и ище и шицким удоволєл?! Кед хлапцом дам ценки йорґан – питаю покровец преруциц; кед им дам груби йорґан, вец им горуцо и нє сцу у пиджамох спац. Вец ше облєчу до лєтнїх пиджамох и прекрию ше з ценкима йорґанами. И цо шлїдзи – ухпаю ше ґу мнє вноци и шептаю: Мамо, яка ши цепла... Пришла мачичка на дзверочка... Цо най себе робим кед сом така. Могла бим ґуґлац о жимних ногох, слабей циркулациї, слабим зноєню и рижних симптомох, алє нє сцем. Ево – нє сцем, та! Обуц ботоши, зашушкац ше до покровца и стануц коло радиятора, лєбо на слунко вельо туньше, а и раз-два це прейдзе. Ище кед це вноци пребудза жимни талпочки и ушка – душа на мире. При мами ше вше мож ограц ☺

Foto: Stockio

женоблоґ

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ДРУЖЕНЄ У РУСКИМ ДОМЕ У КОЦУРЕ

УПИС НОВИХ ЧЛЕНОХ ДО КУД „ЖАТВИ” У Руским доме у Коцуре всоботу, 23. септембра, орґанизоване уписованє нових членох до секцийох КУД „Жатва“ и уписани 13 нови члени, а потим отримане друженє з назву „Зашпивайме вєдно”

Д

о Културно-уметнїцкого дружтва „Жатва” члени ше можу уписац до фолклорней, шпивацкей, драмско-бабкаркей, ритмичней, литературней, еколоґийней, дебатней, шаховскскей и историйней секциї, а медзи новима уписанима наймладша членїца ма лєм 6 роки. Найвекше интересованє було за ритмичну и фолклорну секцию. Перша почина робиц еколоґийна секция котру будзе водзиц Мелания Мали, ритмична за котру задлужена Силвия Маґоч и фолклорна секция. Обвисценя о початку роботи секцийох и терминох отримованя пробох и стретнуцох буду виложени на облаку „Руского дому“. Заинтересовани ше и надалєй можу уключиц до даєдней зоз секцийох „Жатви“ гварел медзи иншим предсидатель КУД-у Микола Шанта кед привитовал нових членох, алє и шицких присутних.

– План руководства КУД же би ше през жиму у Руским доме зиходзели млади, дзеци и старши, же би ту отримовало проби и дружело ше, як у рамикох секцийох, так и нєформално, же би черали идеї и робели на нових проєктох и програмох хтори ше будзе пририхтовац – визначел Шанта. ОТРИМАНЕ ДРУЖЕНЄ „ЗАШПИВАЙМЕ ВЄДНО” Друженє було обдумане як опущена програма, у хторей участвовали дзеци и старши, котри през програму котру водзела Весна Раґаї-Цап, упознали присутних з нашу музику и секциями котри робя у рамикох „Жатви“. Таке друженє иницировали сами школяре, гварела медзи иншим подпредсидателька КУД „Жатви”, Весна Раґаї-Цап.

– Мило ми же ше школяре интересовали же би ше єден таки вечар отримало. Вони сами ше ми питали на годзинох биолоґиї же кеди уж будзе дацо орґанизоване, та зме ше вец лапели до роботи. Вєдно зоз дзецми сом обдумала програму котра видзим же ше присутним барз попачела. Наздавам ше же ше и родичи уключа до даєд-

29. СEПТЕМБЕР 2017.

ней секциї, бо у богатим понукнуцу КУД-у наисце єст места за шицких, та кед ше буду интересовац, верим же ше пренайду у даєдней секциї, а вец и тото жаданє за участвованьом и твореньом у нашей култури можу пренєсц и на свойо дзеци – гварела Раґаї-Цап. На програми школяре виражели жаданє чуц стари шпиванки хтори ше дакеди шпивало и на Горнїци, та браца Миленко и Владимир Тамашово одграли и одшпивали три таки шпиванки – „Червена курочка, били когут”, „Ей нє плєцце, нє мотайце” и „Желєна ґалатия” З першима записами наших народних шпиванкох и їх авторами присутних упознала Катарина Недич, потим приказани знїмок шпиваня вирних у церкви, хтори знял Славе Шанта, а Марина Медєши пречитала текст о нашому етно-музиколоґови о. Онуфрийови Тимкови, котри цали свой живот пошвецел Богу и музики. ЧАСЦ ПРОГРАМИ БУЛА ПОШВЕЦЕНА ИВАНОВИ КОВАЧОВИ Часц програми була пошвецена и нашому визначному композиторови класичней музики Иванови Ковачови, о чиєй роботи текст пречитал Давид Неделькович, а потим коцурски шпивач Михайло Будински младим у Руским доме поручел най цо вецей творя у рускей музики и сам, з провадзеньом на ґитари, виведол єдну свою шпиванку. Музично-културна дїячка др Єлена Планчак Хома, котра роками шпива у хорох, публики бешедовала о своїм ентузиязму и шпиваню у хорох у наших дружтвох, а потим пущени панк-рок шпиванка ґрупи „Крейзи Казнс” з Руского Керестура и джез-нумера Владимира Малацка, тиж з Керестура. Програма „Зашпивайме вєдно” закончена зоз шпиванку „Вечар майови”, хтору одшпивали члени „Жатви”, а на тим приємним друженю присутни видзели и як випатра перша руска ґрамофонска плоча и рижни компактдиски з руску музику.■ Златко Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 23

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У КЕРЕСТУРСКЕЙ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК”

ЗА И ПРОЦИВ ШКОЛЯРСКИХ УНИФОРМОХ Пишу: Марина ДЖУДЖАР Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

Уводзенє школярских униформох до школох би могло запровадзиц шор и културне одношенє ґу образовней институциї. Школярска униформа би хасновала и у транспорту на драги од дому по школу, бо би школяре були препознатлївши и обачлївши, а тиж так би ше лєгчейше обачовало и у школских дворох хто школяр, а хто нє, та би ше на тот способ допринєсло и безпечносци

Н

дичи буду самостойно финансовац унифорови школски рок за школярох ми. Прето ше Совит родичох опредзелєл за Основней керестурскей шкоскромнєйшу форму униформох – маїчки з ли почал у униформох. Основна краткима рукавами и школским лоґом, а цешкола „Петро Кузмяк” єдна спона єдней маїчки 408 динари – дознаваме од медзи 55 одсто школох котри ше директорки Школи Хелени Пашо Павлович. прешлого року вияшнєли за униМинистер просвити, науки и технолоґийформи, и єдина школа у цалей кулного розвою поволал рижних спонзорох же скей општини котра ше опредзелєби финансовали школярски униформи, пола и запровадзела таку праксу. тим даскельо раз надпомнуте же би и локалУниформи нє надрилєла школа, ни самоуправи требали софинансовац. Затеалє ше вияшньовали родичи караз финансиєре школярских униформох лєм ждого дзецка. З оглядом на тото родичи. же ше вецей од половки вияшнєли за униформи, предкладанє розпаХелена Пашо Павлович ДИСЦИПЛИНА, ЧИ НЄПОЧИТОВАНЄ тране и на Совиту родичох, котри ДЗЕЦИНСКЕЙ ИНДИВИДУАЛНОСЦИ потвердзел тоту одлуку.

– На предкладанє Школи, родичом и школяром понукИдея о врацаню школярских униформох ма и добри бонута можлївосц ношеня униформох. Така одлука то воля родичох и школярох. На Совиту родичох прилапени ки, бо ше жада посцигнуц єдну озбильносц у образовним униформи, а потим дзеци рисовали яки би униформи процесу, як и у самим будинку школи. Униформи ноша жадали ношиц. Спатраюци економски бок, з оглядом же школяре у велїх европских державох, та и у найпрестишкола нє ма власни средства, а єдина зме школа у кул- жнєйших школох у швеце. Цо о школярских униформох скей општини котра ше опредзелєла за таке, тоту потре- думаю фаховци, опитали зме ше Стоянки Яноши Зелькобу нє препознала локална самоуправа, та остало же ро- вич, педаґоґиня у ОШ „Славко Родич” у Бачким Ярку:

24 РУСКЕ СЛОВО

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА Векшина школярох уж виплацели и достали другу ма– Врацанє школярских униформох априори и нє така подла задумка, бо ше жада же би ше школи „заозбилє- їцу, цо олєгчує родичом, но єст и оддзелєня чийо школяли”, а так би ше можебуц ублажели и социялни розлики ре нє достали другу маїцу, та водза бриґу лєм з тоту єдмедзи школярами. Жаданє же би ше фокус помкло на то- ну, котру треба и вирайбац.

– Як родитель сом ше опредзелєла за униформу, думам то же буц у школи то розвива чувство якейшик припадносци, одредзеней социялней ґрупи и институциї. Як и же би крашнє було кед би дзеци були єднак пооблєкани, и тераз позитивно думам о униформох, алє кажда новосц, то порушує числени реакнє у такей форми, думам на маїцу. Же маїциї, як позитивни, так и неґативни. Гевти ца нє практична за цали школски рок, закотри „ЗА”, здогадую ше прешлих часох, ключели зме на родительскей схадзки. З кед школа мала пресудну улогу у формовапочатку, док було цепло, тота маїца з кратню подоби у социялистичним дружтве, на кима рукавами одвитовала, тераз уж дзеци котре ше з носталґию здогадуєме же було ноша маїцу з длугокима рукавами попод, а праведнєйше и же нє було тельо парняцкосиґурно же кед придзе жима и кед дзеци го насилства. буду на грубше пооблєкани, то нє годно – Гевти котри „ПРОЦИВ” думаю же врагварела мац школярки седмей класи Ксецанє униформох то лєм нєуспишне пробония Ходжич. ванє же би ше школом врацело значенє коУ школским дворе векшина дзецох облєтрому ше наздаваю. Найдрастичнєйши чени у белавей маїци з лоґом школи, а єст гевти котри ше закладаю за шлєбодни виСтоянка Яноши и тих котри без нєй. То дзеци котри тот бор, без даякого надрильованя – гвари Зелькович дзень маю физичне воспитанє, та су пооЯноши Зелькович. блєкани до билих маїцох, а єст и дзеци без Найважнєйше же би школи були место дзе ше розвиваю индивидуални схопносци, мотивує лю- маїцох котри ище вше маю лєм єдну, та нє маю можлїбопитлївосц и сцелосц за ученьом, гвари Яноши Зелько- восц преблєчиц ше до другей кед ше забрудза.

– Ище вше зме нє достали другу маїцу, та можем пович.

– Особнє нє мам нїч процив школярских унифор- весц же єдну стално райбеме, уж страцела и фарбу, а думох. Важне лєм же би школа було ме сто дзе ше пе стує мам же ше дакус и зишла. Мила ми одлука о униформох, праведносц, як у оценьованю и прилапйованю успиху а наздавам ше же убудуце будзе лєпши и їх квалитет – у ученю и можлїво сци котри ше школяром отвера. додала Ходжичова. Медзи родичами єст тих котри були за униформи пред Школа треба же би пе стовала социялну преходносц и оможлївела исти шанси за шицких школярох, а тиж тим як цо дознали же то будзе маїца зоз краткима рукаватак и нашо дружтво би требало и мушело обезпечиц ми, а єст и тих котри мали неґативне думанє од початку.

– Маїци, та анї униформи у иншакей форми нє скрию праведнєйше одношенє ґу шицким – гварела Стоянка социялни розлики медзи дзецми, алє сиґурно же иста Яноши Зелькович. шмата каждого школяра означи припадносц єдней школи и почитованє тей установи цо барз добре. Маїци коЧИ МАЇЦА ПРАВЕ РИШЕНЄ три нашо дзеци достали релативно нєквалитетни, уж Реакциї и думаня о униформох подзелєни у зависно- страцели фарбу, а треба ю райбац скоро кажди дзень. сци од оддзелєня оформени позитивни або неґативни Кед же ше под ню ноши ище єдна маїца зоз длугокима становиска о маїцох. Так єст школярох котри дзечнє об- рукавами, вец ше брудза два нараз, та то цалком нє праклєкаю маїцу, а з другого боку єст и тих котри ю скриваю тичне – заключує мац школяра котра жадала остац анонимна.■ попод другу маїцу.

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

РУСКЕ СЛОВО 25

МОЗАЇК ВЕЦЕЙ ЯК ГОБИ

Розгварку водзела‫׃‬ Тамара САЛАҐ

МЛАДА МАЛЯРКА УСОВЕРШУЄ СВОЙ ТАЛАНТ Лара Петкович зоз Нового Саду друга класа у Ґимназиї „Йован Йованович Змай” на природним напряме. Як и кажда млада особа и вона ма гобиї, а кед ше злучи талант и гоби – настава права уметносц. Младей и перспективней уметнїци облюбени рисованє и мальованє, у котрих ше жада витвориц

Л

ара почала рисовац як дзецко и уж теди ше на єй рисункох обачовало же ма таланту и прихильносци ґу рисованю. Жадала ше уписац до уметнїцкей школи, медзитим, кед виросла и роздумала, нє уписла ше до нєй, прето же сцела роздвоїц школу и науку од того цо люби робиц и того цо ю виполнює. У трецей класи основней школи почала ходзиц и на годзини мальованя. Перше ю учела уметнїца Виктория Тамаши Бабич, познєйше уметнїк Велько Ковачевич, а тераз ходзи на годзини и вредно роби зоз уметнїцу Єлену Бєлицу.

ТАЛАНТУ МА НА СВОЙОГО ДЇДА Лара свой талант за рисованє нашлїдзела од дїда. Талант ту, алє його ше муши и допатрац. За початнїкох, Лара препоручує як добру вежбу, рисовац особи зоз рисованих филмох, бо то найлєгчейше и найєдноставнєйше. Кед ше то добре звлада и научи, шлїдуюци крочай то преход на рисованє портретох. Постоя и велї „цаки” у рисованю и мальованю. Наприклад у рисованю то циньованє (сенченє). З нїм ше наглашує даєдни смужки твари на портрету, а найвецей ше зоз сенченьом посцигую цинї. При мальованю – перше найлєпше

26 РУСКЕ СЛОВО

Автопортрет Лара Петкович

почац мальовац зоз обичнима темперами, а вец прейсц, наприклад, на акрилни фарби. Кед ше малює слику у фарбох и кед слика така же доминує лєм єдна фарба, треба направиц контраст и додац и даяку другу фарбу. То нє барз видно, алє ше го чувствує.

– Любим рисовац портрети. Нє кажде ма исту форму глави и исти „смужки” на твари, та ми прето то интересантне. Часто знам и моїм товаришком и товаришом подаровац за родзени дзень їх портрет. Нє можем одредзиц кельо ми треба точно часу нарисовац єден портрет, можебуц мешац, найвецей два. Кед рисуєм, барз обрацам увагу на деталї, а и коло рисованя мам и други обовязки, школу, ученя, та ми можебуц и прето треба тельо часу, алє мож и швидше зробиц єден портрет – гвари Лара Петкович.

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

Модели за портрети нє вибера вельо. Кед дахто ма интересантни смужки твари и можебуц даяки иншаки, т. є. нєзвичайни форми и часци твари як други цо маю, тоти особи єй найинтересантнєйши за рисованє.

ИНСПИРАЦИЮ ГЛЄДА У СВОЇХ ДУМКОХ За рисованє портретох инспирацию находзи при интересантних людзох. Нє вельо глєда инспирацию у природи, лєбо даґдзе индзей, прето же найволї пренєсц на папер ствари котри задума и видума у своєй глави. Рисовац и мальовац мож вше и попри школи ма часу за тото. То ю виполнює и опущує, та прето нє важни анї час, анї простор за роботу того цо барз люби. То єй на даяки способ медитация.

– Уметносц нє важна лєм як идея, алє и як схопносц же биш на папер пренєсол тото цо чувствуєш – поручує Лара.

ТЕХНЇКИ И НАПРЯМИ У УМЕТНОСЦИ Лара и рисує, и малює зоз фарбами. Постоя велї технїки у уметносци, а даєдни зоз нїх вона и випробовала, док даєдни ище жада випробовац и опробовац ше у нїх.

– Технїки у мальованю пастел, колаж, акварел, олєй, темпера, акрил, ґваш и фреска. Пастели здабу на крейди, лєм же су нє направени зоз вапна, алє зоз офарбеного цеста. Колаж подрозумює лїпенє материялох на подлогу, а часто и мишанє зоз фарбами. Акварел технїка з водовима фарбами, роби ше на паперу високей ґрамажи и ридко кеди ше хаснує билу фарбу. Углавним ше били поверхносци охабя нє офарбени. Ґваш технїка з водовима фарбами помишанима зоз подложну билу фарбу, та су нє превидни як кед ше роби акварел. У олєйовей технїки, фарби на олєйовей бази, та ше их миша у олєю. Акрилни фарби здабу на темпери, мишаю ше у води, алє су квалитетнєйши од темперох. Фреска найстарша технїка у мальованю и подрозумює мальованє на швижим малтеру. Я найвецей малюєм зоз акрилнима фарбами, пробовала сом пастели, а любела бим пробовац и ґваш и акварел – толкує млада малярка. У уметносци тиж постоя и велї напрями котри интересую Лару и вона их жада усовершиц.

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

– Напрями уметносци котри ми найпознатши то гиперреализем, надреализем и импресионизем. Гиперреализем напрям котри подрозумює приказованє стварох цо реалнєйше. Перше ме прицаговал гиперреализем, бо то найбаржей указує мою схопносц же бим нарисовала дацо цо исте як у природи. Познєйше ме заинтересовал и надреализем, бо шицко представене як праве, алє приказани нєреални ствари, та є заш нє лєм як фотоґрафия, бо муши мац и даяку идею. У импресионизму важне приказац шветла и рушаня. Хаснує ше комплементарни фарби и нє мишаю ше на палети, алє директно на слики. Малює ше у кратких рухох, котри доприноша ефекту рушаня, а деталї нє треба же би були упечатлїви. Фарби ше нє наноши лазурно, алє у пасмох и наноши ше их скорей як цо ше пасмо попод осуши. На концу, нєт даяки одредзени правила, бо то и свойочасово бул шлєбодни напрям у мальованю. Полюбела сом тот напрям и прицагнул ме прето же ше на интересантни способ приказую даяки ствари котри нє мож приказац так лєгко як у гиперреализме. А же би ше почало занїмац зоз импресионизмом и надреализмом, перше ше муши добре звладац гиперреализем – толкує Лара.

ЯКА СУДЬБА УМЕТНЇКОХ? Ларово думанє же права уметносц, т. є. прави уметнїк, же би ше преславел у нас, муши буц барз добри у тим цо роби и муши робиц тото цо други обчекую и глєдаю од нього, тото цо вони жадаю видзиц, а нє тельо тото цо його, у ствари, инспирує и цо вон сам задума. Без огляду на шицко, Лара вше будзе рисовац и мальовац, прето же то єй перша любов, а и сце ше усовершиц у тим напряме.

– Ище вше сом нє виношела свойо рисунки и малюнки на вистави, прето же нє мам досц материялу. Звичайно свойо роботи кладзем на интернет, а тиж мам и свой Фейсбук бок, под меном Lara Petković, дзе шицки заинтересовани можу поопатрац мойо роботи. Нє предавам свойо роботи, даєдни котри ми окреме мили чувам их, а часто любим и подаровац дакому свой рисунок або малюнок – гвари Лара. Млада аматерска уметнїца свою будучносц задумує так же ше после законченей стредней школи упише на факултет, а коло нього ше предлужи занїмац зоз уметносцу, прето же ю сце цалком упознац и звладац. ■

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: ИВАН ЛЇКАР З МИКЛОШЕВЦОХ

МЛА ДОСЦ И СЦЕЛОСЦ ШИЦКО МОЖУ Пише: Aгнетка БАЛАТИНАЦ

Иван Лїкар єден з ґенерациї младих котра баржей прихильна виртуалному, а вше менєй реалному швету. Народзни є 1998. року, медзитим, єднак добре ше знаходзи и у єдним и у другим швеце. Гоч нєшка велїх младих нє барз цикави национална припадносц и чуванє културного скарбу, Иван вибрал праве тото – почитовац цудзе, а любиц и чувац свойо

И

ван Лїкар вибрал музику, точнєйше, грац на гармоники. Кеди ґод го дахто повола же би пошол помогнуц даєдному оркестру, окреме у наших, руских дружтвох, дзечнє прилапи. Хто зна кадзи би го одведла драга кед би ше його мац Ксения ище як дзивче нє учела грац на тей истей гармоники...

– Роками тот инструмент стал у куце у куфре, та мац и оцец предложели же бим ше на нєй почал учиц грац. Мал сом коло дзешец роки, а сушед нам бул покой ни композитор Юлин Бучко, и була то одлична на года же бим учел од найлєпших. Вон бул мой перши учитель, рок ме учела його дзивка Aна, а 2014. року уписал сом ше до Основней музичней школи у Вуковаре. Так поча ла моя музична „кариєра”– през ошмих приповеда Иван. Попри музики Иван люби путовац, упознавац нови места, дружиц ше з младима. Пред даскельома роками упознал волонтерску дїялносц у кампу у Руским Керестуре, а пред тим путовал до Голандиї, до варощику Ермело, дзе видзел и дакус „иншаки швет”. У трецей класи штреднєй школи мал нагоду пойсц на студийне путованє до Словацкей, до варошу Нїтра. Кед маме на розуме же Миклошевци, дзе Иван бива, мали сримски валалчок котри анї у окруженю нє ма даяке вельке место, вец

28 РУСКЕ СЛОВО

пойсц до Европи, препутовац даскельо жеми, дословно значи отвориц очи. О тим на шведочи и Иван.

– Зоз Голандиї сом принєсол красни дожица, теди сом бул ище дзецко и шицко ми випатрало як даяки сон або сказка, а путованє до Нїтри було цалком иншаке дожице. Там сом упознал систему образованя школярох польопривредного напряму. Були зме у штреднєй школи и на Польопривредним факултету и мушим припознац же там школяром и студентом важна практична часц образованя. У рамикох школи маю хлїви, винїци зоз винарию, польопривредни машини и сучасно опремени учальнї – приповеда Иван о своїх упечаткох. ДОБРА ОСНОВА Як роснул, так доходзел до нових приятельох, а вец ше пренашол у уметнїцким напряме, у Дружтве „Руснак” з Петровцох. Уключел ше и до роботи Форуму младих Русинох, Руснацох и Лемкох котри оформени при Шветовим конґресу РРЛ.

– На тогорочним Конґресу, котрому орґанизатор було Дружтво „Руснак”, я бул єден з пейцох делеґатох СФРМ, спред Форуму младих Дружтва „Руснак”. На 8. СФРМ сом вибрани за його члена з РГ, алє спред Форуму мла29. СЕПТЕМБЕР 2017.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ дих Дружтва „Руснак”, котре його порядни член, а Иван зоз Матейом Бурчаком у Будимпешти нє спред шицких младих Руснацох з РГ. А у роботи спомнутого Дружтва „Руснак”, порушал сом роботу оркестра. Робота активнєйша, наступи квалитетнєйши... Од 2015. по 2017. рок на инициятиву Форума младежи Дружтва „Руснак”, у РГ отримани три зашеданя СФРМ. По тоти роки СФРМ ше стретал лєм на Конґресу, так же наш Форум порушал роботу СФРМ – задовольни Лїкар хтори на шицких трох схадзкох водзел музичну роботню, дзе ше почало учиц народни шпиванки панонских Руснацох. Понеже приходзели и члени котри знаю грац, такой з нїм грали, и так, за два роки створени фундаменти за медзинародни оркестер СФРМ. На зашеданю СФРМ у маю (Стари Янковци), на предклад форумашох зоз других жемох, зложени венчик руских/русинских/лемковских писньох, дзе кажда МУЗИКА И ПОЛЬОПРИВРЕДА писня представя по єдну дерМОЖУ БУЦ ПАРА жаву. Иван розписал аранжмани, а по електронскей пошти Иванов оцец, Желько Лїкар, познати продуковапо слане шицким членом тель заградкарских рошлїнох, алє источанє и длуСФРМ до каждей жеми. горочни културни дїяч а дїдо – Дюра Лїкар, учи– Ивона Гнатко, котра була тель у пензиї и публициста котри обявел значне чипредставитель у СФРМ, оста- сло кнїжкох преважно о историї Миклошевцох и рала ше за тексти писньох. На Миклошевчаньох, о Руснацох у Горватскей... И баКонгресу зме ше шицки зи- ба, Ксения Лїкар, учителька у пензиї, як и мац Ксешли, вецей раз пробовали... Нє ния Лїкар, були активни у културним живоце Рубуло лєгко, алє им ше удало ви- снацох, та мож повесц же Иван ма моцни коренї и твориц задумане. вельку потримовку у витворйованю своїх планох и

– Нє було лєгко праве прето же зме були зоз рижних жемох, алє з оркестром сом барз задовольни, бо зме вєдно нє мали вельо проби, а заш, одграли зме, по моїм думаню – одлично. Нє було лєгко и пре аранжмани. Нє сцел сом од нїкого жичац, алє сом их нароком сцел сам написац же бим ше випробовал и на тим полю музики. Ту ми помогнул Мирко Преґун на тим музичним, алє и на образовним конаре. ОРКЕСТЕР З ЧЛЕНАМИ У з Руского Кере стура и ПЕЙЦОХ ДЕРЖАВОХ барз сом му подзековни на тим. Музичарох сом нє виберал, кажде хто сцел, приПраве на тим Шветовим конґресу котри од 29. юния по шол и бул дзечнє прияти, гоч шицки були музично под2. юлий, отримани у Осєку на културней манифестациї ковани – приповеда Иван о новим искустве у музики. „Кед голубица лєцела” случело ше цошка спектакуларне Так дзеветнацрочни леґинь витворел тото о чим велї за тоту нашу малу руску заєднїцу котра у Горватскей ма Руснаци котри активни у култури роками шнїю. Указало 1 936 души. ше же шицко мож лєм кед єст велькей дзеки, и розуми Иван патрачом представел шветови русински/ру- ше, потримовки хтору мал од родичох, и учительки Наски/лемковски оркестер котрому бул дириґент и напи- талия Гнатко. сал аранжмани за мелодиї котри виводзели. Позберал Иван и далєй останє активни у културним живоце Румузичарох зоз України, Словацкей, Польскей, Сербиї и снацох, а на питанє яки ма плани за будучносц по питаГорватскей. ню музики, гвари: – Мам вельку дзеку остац у музики, алє увидзим же кельо то дошлєбодза обовязки на факултету, гоч думам же за pуску музику вше найдзем часу, бо то любим и то ме виполнює. Основну музичну школу сом позно уписал, та музичну академию нє можем закончиц, алє ше будзем намагац же бим закончел ище три класи основней музичней школи, кельо ми остало. Любел бим буц професор польопривреди, робиц у школи, а у шлєбодним чаше занїмац ше зоз музику – гвари Иван и додава же ше сце уключиц и до роботи РКЦ-а у Новим Садзе, бо як гвари, кед виберал дзе ше упише на факултет, и то бавело важну На Шветовим форуму младежи (Иван шедзи треци з правого боку) улогу. Сцел буц при Руснацох.■ 22. СЕПТЕМБЕР 2017.

РУСКЕ СЛОВО 29

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ЯК (НЄ) СКАПАЛ РОКЕНРОЛ (XIV)

ДАКЕДИШНЇ МУЗИЧНИ ВИРТОУЗ

Пише: Мария АФИЧ

У нашим сериялу читаме же ше рокенрол од початку шейдзешатих рокох „уцаговал” и до шицких наших руских валалох, медзи нашу младеж. Так було и у Руским Керестуре. Информациї зоз сериялу, хтори о тей теми виходзел у часопису МАК 1976/77. року автора Юлияна Надя, хасновали зме як основу наших написох хтори шлїдза

В

ецей як дзешец роки пред тим як сцигнул рокенрол, у Керестуре почало занїманє за тедишню забавну музику, шлаґери, джез и оркестерску музику, хтора була популарна у швеце. Родоначалнїк тей новей габи у валалє бул Владимир Мученски, теди найлєпши инструменталиста у валалє и ширше. Було то 1953. року, а у историї забавней музики у Керестуре зазнечене же Владимир и його товарише ентузиясти-музичаре пробовали „оформиц дацо таке цо у валалє ище нє було”, як шведочели вони сами. Позберали ше до музичого составу и наволали го „Сивґамуриз” по початних буквох їх презвискох. Були то Яким Сивч, Мирко Ґаднянски, Владо Мученски, Павле Ризнич. Сивч грал на гармоники, а познєйше постал и наш познати композитор и зачатнїк рускей забавней музики и єден зоз сновательох „Червеней ружи”. Мирко Ґаднянски на контрабасу, познєйше наш познати новинар и перши редактор у рускей редкациї ТВ Нови Сад. Павле Ризнич грал на кларинету, а бул син славного ґлумца и режисера Петра Ризнича Дядї, (нєшка жиє у Словениї). Владо Мученски грал на клавире и гармоники, грал велї роки и музичну кариєру закончел у Оркестру Дома

30 РУСКЕ СЛОВО

култури, (нєшка жиє у Керестуре). Придружел ше им и Владимир Новта на черкоткох хтори, нажаль, вецей нє медзи живима. МУЗИКА МУ БУЛА „СУДЗЕНА” На тот период з тей нагоди здогадли зме ше з Владом Мученскийом, хтори, як зме видзели, нє мог нє постац музичар. Мученски народзени 1933. року у фамелиї дзе музиканти були и оцец и старши брат Янко, а ободвоме браца з одличним слухом.

– Док ше други дзеци бавели на драже, мой оцец замкнул капурку, а я мушел вежбац. Брат ме перше научел грац на гушлї, а потим и на гармоники, на хторей сом ше найлєпше усовершел. То було док сом ище нє ходзел до школи, а познєйше, уж як школяр, зоз Цицушку, дзивку апатикарки Єлени Солонаровей на бициґлох зме ходзели до Кули, учиц ше грац на клавире на приватни годзини. А научел сом ше грац и на бруґи – здогадує ше наш собешеднїк Мученски. По законченей основней школи Владо у своїм валалє закончел и першу повойнову ґимназию на руским язику.

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

ljudze@ruskeslovo.com

Животна драга го далєй одведла робиц аж до Горватскей до Опатиї на морйо, а як гвари, у тот час велї з Керестура там одходзели робиц. Робел у банки як службенїк, алє и там нє могло прейсц без музики.

– У Опатиї сом закончел солфедьо, а грал сом на гармоники у бару познатого хотелу дзе наступал и Иво Робич. У Горватскей теди виходзела популарна кнїжочка „Метроном” зоз нотами шлаґерох, та сом их громаду принєсол до Керестура. Бул сом пайташ зоз Якимом Сивчом, та зме 1953. року оформели состав „Сивґамуриз” – памета Мученски. БУЛИ „ЗАГРИЖЕНИ” ЗА МУЗИКУ – Мой брат Янко зоз Нємецкей дзе пошол за роботу, дому нє приношел нїч инше лєм гармоники, гушлї, и ноти полни мех. Понеже у валалє нє було вельо анї радия, Павле Ризнич сам справел „радио”. Мал якиш детектор, там положел слухалку, мал и каменчок, та з дроциком глєдал станїци, та и так зме слухали музику. А я, уж кед сом ше оженєл, вноци ставал пре музику, бо лєм теди могло лапиц радио-станїци Вашинґтон и Монте Карло. „Сивґамуриз” на репертоаре мал и народни и забавни композициї, шлаґери, валцери и танґа. Грали найчастейше за свойо дружтво, алє през лєто соботами и младим на „иґранкох” у теди популарней керестурскей Желєней загради, а тиж и на даєдней свадзби. О тим нам шведочи и Владова супруга Ирина.

– Ми, млади, барз любели нову музику, уживали зме, бо нам вони грали и популарни забавни мелодиї. Паметам як зме у Желєней загради шедзели за столами, за єдним школярки и студентки, а за другим парасткинї хтори теди ище були у руских сукньох, а хлапци були и при єдних и при других и брали нас на танєц. Паметам и кед у Ризнича вежбали, вони бивали горе у Старей школи, а ми долу (бо мой оцец бул учитель Дудаш), та я шедзела на ґарадичох и слухала их як до пол ноци вежбали. ШицВладимир бул родоначал- ки вони, а поготов Сивч и нїк новей музичней габи у мой, були окреме „загривалалє

У КИНУ „ЗНЇМАЛИ” НОТИ О тим як доходзели до репертоара, як ше у „Сивґамирузу” знаходзели за ноти, бо були и музично образовани, Мученски гвари.

– Паметам же зме Сивч и я одходзели до биоскопу и по даскельо раз патриц єден исти филм, шедзели у першим шоре и по слуху записовали ноти мелодийох, та вец тоти писнї научели грац – памета Владо Мученски.

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

Мученски: „Сивґамуриз” на репертоаре мал и народни и забавни шпиванки

жени” за музику. Так ше и ми двойо спатрели, бо и я барз любела музику, и шпивац и танцовац, єдино же сом танцоша нє мала свойого, бо вон мушел грац. ГРАЛИ И РИХТАЛИ ШПИВАЧОХ ЗА ПЕРШУ „РУЖУ” Як нам шведочи наш собешеднїк Мученски, „Сивґамуриз” досц длуго грал, алє кед дзепоєдни члени пошли з Керестура, кус була прерва алє нєодлуга оформена Велька оркестра. То було 1962. року кед млади студенти порушали „Червену ружу”. Яким Сивч, иншак єден з єй иницияторох и „кум” мена забавного вечара, вєдно з Мученскийом позберали и за наступ пририхтали шицких шпивачох. Ґу тому их и провадзели з Вельким оркестром, Сивч на гармоники, а Мученски на клавире, у хторей з нїма наступели и Любомир Сопка на ґитари, Владимир Новосад на бас ґитари. То бул перши явни наступ оркестра хтори ше о єден час звекшал и длуго потим „успишно пополньовал музични потреби валала”. Истого року ґу спомнутим членом приходза и Теофил Сабадош зоз кларинетом, Мирон Джуджар з гармонику, Юлиян Венчельовски Чаджо з гушлю, бубняре Михал Чордаш и Владо Паланчаї, басист Владо Надьордя, як и троме млади ґитаристи: Владимслав Надьмитьо, Михал Микита и Янко Гарди Емушков. Поступнє ше, и такволана „Велька орхестра” почала осиповац, бо млади починаю сами вежбац, цо розумлїве же ше сцели и осамостоїц и пробовали сами грац. Як стої у МАК-овим напису, „Квалитет нє опадує, о чим шведочи завжате перше место у емисиї „Село весело” 1965. року, а ище рок пред тим, млади оркестер освоєл перше место на змаганю младежских орхестрох у Бачкей Тополї, дзе представяли младежски оркестер тедишней месней орґанизациї СМ у Руским Керестуре. Цо ше дотика нашого собешеднїка Владимира Мученския, кед уж постал млади бачи, прешол грац до оркестра Дома култури хтору теди творели познати гудаци „Кирданци”, и з нїма вельо наступал. Кед престал грац, музику и далєй слухал и на вецей як 50 ЛП плочох, найвецей странскей популарней музики, хтори и нєшка чува и дзечнє опатра и послуха. Скромни и цихи яки вше бул, анї у нашей явносци нє достал заслужене припознанє за вельке доприношенє нашей музики, бо виховал и велї ґенерациї младих гармоникашох. ■ (Предлужи ше)

РУСКЕ СЛОВО 31

ДУХОВНИ ЖИВОТ РОЖДЕСТВО ПРЕСВЯТЕЙ БОГОРОДИЦИ – КИРБАЙ У ДЮРДЬОВЕ

ВЛАДИКА ПОШВЕЦЕЛ ДАНИЛА ЗАДРЕПКА ЗА СВЯЩЕНЇКА На Малу Матку Божу, 21. септембра, у нашей церкви у Дюрдьове преславени Кирбай котри ше у тим святим храме слави од 1900. року

В

ирни Дюрдьовчанє того Кирбаю мали нагоду участвовац на святочней Архиєрейскей Служби Божей котру предводзел апостолски еґзарх за грекокатолїкох у Сербиї владика кир Георгий Джуджар, котри за священїка пошвецел Данила Задрепка з Дюрдьова. З владиком сослужели штернац священїки з наших парохийох и госци. На Архиєрейскей Служби шпивал домашнї Хор „Розанов”, з котрим шпивал и о. Михали Холошняй, управитель парохиї у Дюрдьове. У своєй казанї пресовящени владика Георгий парохияном пожадал щешлїви Кирбай.

– Нєшка зме вєдно шведкове и народзеня нового священїка. Знаме же Исус Христос, кед сполнєл свою мисию на жеми, кед ше вознєсол на нєбо, жадал же би ше його мисию спашеня людского роду и далєй предлужело на жеми, прето охабел апостолох, ученїкох и нашлїднїкох, же би його дїло учели и преношели аж до конца швета – гварел у казанї владика Георгий. Тиж гварел же священїк сам до нєба нє идзе, за собу водзи тих котрим служел, лєбо нє дай боже, процивно, нє идзе до нєба, а иду за нїм. Прето модлїме за благослов Пречистей Дїви Мариї котра ше о нас стара, котра нам помага як добра мац и провадзи на драги до свойого Сина, же би и ми єдного дня були зоз нїма у вичносци Царства нєбесного. Владика єрейови Задрепкови у казанї надпомнул и слова святого апостола Петра.

– Патьце, поверене вам стадо, допатрайце го, нє примушено алє добродзечнє, зоз любову, велькодушно и будзце приклад повереним. Кед придзе верховни пастир же бисце прияли венєц яки нїґда нє спреє – гварел кир Георгий. Вон бешедовал и о велькей одвичательносци хтору пре-

32 РУСКЕ СЛОВО

ЩЕШЛЇВА ПОДЇЯ ЗА ФАМЕЛИЮ Данил Задрепко народзени 25. януара 1985. року, закончел Бискупийску класичну ґимназию „Паулинум” у Суботици, теолоґию почал студирац у Италиї у Риме на Папским универзитету Урбаниана дзе дипломовал филозофию. Потим студиї предлужел и дипломовал теолоґию на Богословскей академиї мена Теодора Ромжи у Ужгороду. У Риме, на першим року студийох и його власни брат Владимир.

– На початку сом ше обавал, медзитим, з часом сом ше опущел и видзи ми ше же шицко було як треба. Була барз красна Служба. Задовольни сом и щешлїви – виявел наймладши грекокатолїцки священїк о. Данил Задрепко.

– Нє мож потолковац чувство, наисце сом щешлїви, нєшкайши дзень окремни, то барз велька и святочна подїя. Мило ми же Данил витирвал у тим, а коруна того то нєшкайше пошвецанє – гварел Юлин Задрепко, оцец о. Данила.

бера кажди священїк кед достанє рукоположенє и о тим же ше кажди священїк дакус и обава од того цо го чека. Нови паноцец ше винча зоз Церкву, на клєчацо пришага, шицки ше вєдно модля за нього и од владики достава нови ризи и шицко цо треба за священїка. Так и наш наймладши священїк по стажу о. Данил Задрепко зоз шицкима священїками служел свою першу Службу Божу. На концу Архиєрейскей Служби о. Данил присутним подзелєл свой неоєрейски благослов и даровал обращики, як памятку на тоту подїю. Того вечара Службу Божу служел и у грекокатолїцкей церкви Святого Архангела Михаїла у Ґосподїнцох, а з владиковим декретом о. Задрепко постал и капелан ґосподїнски. ■ Сандра Саламун 29. СЕПТЕМБЕР 2017.

duhovni@ruskeslovo.com

У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

ПРИЧАСЦ ПРИЯЛИ АЖ 29 ДЗЕЦИ

Велька радосц була у парохиї у Сримскей Митровици 24. септембра, дзе ше позберали дзеци зоз Беоґраду, Прхова (општина Шимановци), Латярку и Сримскей Митровици, 15 хлапци и 14 дзивчата, хторих першираз причащал парох о. Владислав Варґа. Було руски и українски дзеци. До причасци ше дзеци рихтали цале лєто, а остатнї мешац робели интензивно каждей соботи и нєдзелї же би ше цо лєпше порихтали, у чим им помагали Фечко и Славица Канюґа и Моника Абодї Митрович, учительки у школи. Пред Причасцу, як уж одроснути, сами ше одрекли злого и обецали служиц Христови и вериц до ньго. Тримаюци запалєну швичку, обецали шведочиц зоз шветлом

вири и добрима дїлами, як цо то на кресценю обецали место нїх їх кумово. После заєднїцкей фотоґрафиї, була закуска у сали, а вец ше ище кажде сликовал, хто сцел коло иконох у церкви. Попри родичох, бабох и дїдох, були присутни и їх кумово, родзина и приятелє. Як гварели домашнї вирни, тельо дзеци за Першу Причасц нє паметаю кеди було. Остатнїраз вельо першопричашнїкох було штредком седемдзешатих рокох, кед паноцец Стефан Питка позберал 22 дзеци, цо бул рекорд у тей парохиї за длуги часи. Под час паноца Зиновия Вовка 2010. року було 9 дзеци, а после шмерци о. Питки о. Михайло Малацко запричащал тиж 9 дзеци. В. В.

ПАЛОМНЇЦТВО ДО ГОРВАТСКЕЙ

ЗБОГАЦОВАНЄ ДУХОВНИХ ИСКУСТВОХ Културна рада новосадскей парохиї св. Апостолох Петра и Павла всоботу, 23. септембра, орґанизовала єднодньове паломнїцтво до Дякова, Осиєку и Альмашу у Горватскей, а були вирни зоз Нового Саду, Руского Керестура, Коцура, Вербасу, Дюрдьова и Суботици. Перше нащивена Катедрална церква св. Петра Дяковско-осиєцкого надвладичества, дзе их з историю Дякова и Катедрали упознал проф. Лука Марянович, котри им бул водитель и у Спомин-музею бискупа Йосипа Юрая Штросмаєра. У Дякове паломнїки нащивели и церкву Шицких святих, як и манастир Милосердних шестрох св. Крижа. У Осиєку нащивена Катедрала св. Петра и Павла и манастир шестрох василиянкох, а паломнїцтво закончене зоз Службу Божу у Альмашу. Духовна потримовка на тим паломнїцтве бул новосадски парох о. Юлиян Рац, а паломнїцтво орґанизовала предсидателька Културней ради новосадскей парохиї Гелена Бабич. И. Г.

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

РУСКЕ СЛОВО 33

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. септембра 2017. року занавше нас напущел наш мили супруг, оцец и дїдо

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 15. септембра занавше нас зохабел наш мили и почитовани пайташ

ЮЛИН ГЕРБУТ Випровадзели зме це на остатню драгу. Остали за тобу красни памятки на днї заєднїцкого дзецинства, младосци, та по нєшкайши днї. Будземе их чувац и глїбоко ношиц у наших шерцох. Пайташе: Кимо, Пайо и Владо зоз фамелиями ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Пияток, 22. септембра 2017. року упокоєл ше у Господу и занавше нас зохабел

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. септембра наполнєли ше 40 днї як нас занавше зохабел наш мили братняк

Памятку на його доброту, любов и заєднїцки препровадзени час, у своїх шерцох навики чуваю: супруга Мария, син Дюра ЙОАКИМ САБАДОШ (1939–2017) зоз супругу Марчу, син Славомир, унуки: Наташа зоз супругом Иґором, Михаела зоз супругом Миодраґом и унук Андрей Ожалосцени Мелана и Юлин ФеСпочивай у мире Божим! йдийово зоз дзецми Вичная му памят!

ПАВЛЕ ПАЛАНЧАЇ (1966–2017) з Руского Керестура З любову и почитованьом твойо шестринїци: Геленка, Натка и Марча и братняк Славко зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 30. септембра наполнєли ше шейсц мешаци як ме занавше зохабел мой мили супруг

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. септембра наполнєл ше рок як нас занавше зохабела наша мила мац и баба

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. септембра наполнєл ше рок як нас занавше зохабела наша мила мац и баба

КАТАРИНА ВИСЛАВСКИ (1942–2016) з Руского Керестура Памятку на ню занавше чуваю дзивка Ирина и унуки Душко и Деян Спочивай у мире Божим!

КАТАРИНА ВИСЛАВСКИ (1942–2016) з Руского Керестура Памятку на ню занавше чуваю дзивка Сузана, жец Славко и унуки Мирослав и Дияна Спочивай у мире Божим!

ЙОАКИМ САБАДОШ (1939–2017) з Руского Керестура

МАРИЯН БРУНДЗА (1951–2017) з Вербасу

З любову и почитованьом памятки на тебе будзе у своїм шерцу вично чувац твоя супруга Фемка Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Родичом

ЯКИМ БУДИНСКИ АНА БУДИНСКИ (1927–1996) (1928–2016) з Руского Керестура Господи, подаруй нашим милим мир и спокой!

34 РУСКЕ СЛОВО

НА ЗДОГАДОВАНЄ Любени нє умераю, жию док чуваме памятку на нїх. СЕҐЕДИЙОВО – БАДАРКОВО

ЮСТИНА ВЛАДИМИР нарoдзена Рамач (1926–1993) з Руского Керестура (1929–2010) З любову и почитованьом: Син Ромко, нєвеста Мария, дзивка Мария и унуки Коля и Ана Мария Спочивайце у мире Божим!

29. СEПТEМБEР 2017.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 27. септембра 2017. року занавше нас зохабела наша мила мац и баба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 23. септембра 2017. року занавше ме зохабел мили супруг

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. септембра 2017. року занавше ме зохабела мила супруга

ЯРОСЛАВ САЛАҐ (1967–2017) з Руского Керестура

ИРИНА СКУБАН НАТАЛИЯ БАРНА народзена МИХАЛЬОВСКИ (1948–2017) (1947–2017) з Дюрдьова з Будисави Зохабела ши ме у вельким смутку и Нєсподзивано ши ме зохабел у вельким смутку и вше ми будзеш у Памятку на ню навики буду чувац вше ми будзеш у красних памяткох и дзивка Нена и унук Боґдан, и син молитвох. Супруг Владимир Барна красних памяткох и молитвох. Супруга Славка Спочивай у мире Божим! Влада Спочивай у мире! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 23. септембра 2017. року занавше нас зохабел мили почитовани Дня 23. септембра 2017. року занавше нас зохабел мили син и брат оцец

ЯРОСЛАВ САЛАҐ (Сульо) (1967–2017) з Руского Керестура

ЯРОСЛАВ САЛАҐ (1967–2017) з Руского Керестура Занавше це будземе ношиц у своїх З твоїм одходом настала велька пражнїна. Остали за тобу красни па- шерцох. Навики ожалосцена мац мятки на днї котри зме вєдно препровадзели. Будземе их чувац и глї- Нада, брат Владо и шестра Марча боко ношиц у наших шерцох. Од дзивочкох Милици и Ивани зоз фамелию Спочивай у мире Божим! Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. септембра наполня ше 2 роки як вецей нє з нами наш супруг, оцец и дїдо

ВЛАДИМИР КОЛОШНЯЇ (1930–2015) з Руского Керестура Красни хвильки у живоце препровадзени з тобу занавше буду паметац твойо наймилши Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 23. септембра нєсподзивано нас занавше зохабел и пошол до вичносци наш мили кум

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. септембра 2017. року наполнєли ше мешац днї як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ЯРОСЛАВ САЛАҐ (1967–2017) з Руского Керестура Мили куме, пошол ши нєсподзивано и зохабел нас у вельким смутку. Остали нам красни памятки на час препровадзени зоз тобу. З любову и почитованьом вше ше будземе здогадовац на тебе и вше будзеш у наших думкох. Твойо кумово Янко и Снежана Горняково Спочивай у мире Божим!

ЮЛИЯН ПОЛДРУГИ (1931–2017) з Коцура Днї преходза, а жалосц и смуток оставаю. Твою любов и доброту нїґда нє забудземе. Вично будзеш у наших шерцох.Ожалосцени супруга Цецилия, дзивка Мария, син Юлиян, унука Саня зоз супругом, унука Татяна зоз супругом, унука Мирела зоз супругом, унука Валентина, праунука Валентина и праунук Владимир Спочивай у мире Божим!

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „KODAR INŽENJERING” DOO зоз Беоґраду, по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” д.о.о., Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 21, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС 2360_02 НС_Кать_2” у Улїци Святосавска число 64 а, на катастерскей парцели число 2022 К.О. Кать, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

29. СEПТEМБEР 2017.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок мобилней телефониї „НС-Меркатор” НСУ102, НСЛ102 Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок базней станїци мобилней телефониї „НС-Меркатор” НСУ102, НСЛ102 у Улїци Булевар ошлєбодзеня 102, Нови Сад, на катастерскей парцели число 3922/16, К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. септембра 2017. року занавше нас зохабела мила мац, швекра и баба

НАТАЛИЯ БАРНА (1948–2017) з Дюрдьова Днї преходза, а боль и смуток навики оставаю. З любову и почитованьом памятки на ню чуваю син Владимир, нєвеста Славица, унучата Иґор и Борис Барново Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. септембра 2017. року занавше нас зохабела мила мац, швекра и баба

НАТАЛИЯ БАРНА (1948–2017) з Дюрдьова Час преходзи, а боль и смуток занавше остава у мацеровим боляцим шерцу. Памятку на твою любов, твою доброту, твой мили ошмих вично чува твоя ожалосцена дзивка Златка, жец Златко, унучата Давид и Иван Будинсково Спочивай у мире! После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 25. септембра 2017. року принєсла ришенє число VI-501-435/17 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок стану и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок базней станїци мобилней телефониї. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

РУСКЕ СЛОВО 35

ШК „ОМЛА ДИНЄЦ“

ИНФОРМАТОР * дзе цо будзе * дзе цо будзе *

MALI OGLA[KI

ЗМАГАНЄ РИБАРОХ У ЖАБЛЮ Змаганє будзе на нєдзелю, 1. октобра, на побрежю Єґрички у Жаблю. На 6 годзин рано будзе вицагованє числох за змагательни места, змаганє почнє на 7 и будзе тирвац по 14 годзин. У екипи можу буц два члени, дошлєбодзени найвецей шейсц циґонї по екипи, риба ше годно лапац на живи мамки, на кедер. Бодовац ше будзе влапену рибу хватачку – шуль и чука. Побиднїк тот котри ма найвецей килограми лапеней риби. Котизация по екипи 2 000 динари, наградзує ше перши три места, число екипох огранїчене. Приявиц ше мож на 064/268-67-92, орґанизатор Здруженє спортских рибaрох „Младосц Єґричка”. ***

ПИЯТКОВО ДРУЖЕНЯ ЗА ДЗЕЦИ

Од пиятку, 29. септембра у парохийним Каритасу у Руским Керестуре ознова починаю пиятково друженя за дзеци у чаше од 20 по 21,30 годзин. Друженє, дружтвени бависка и креативни роботнї за дзеци основношколского возросту орґанизую волонтере Каритасу. ***

АКУСТИКА РУТЕНИКА”

„АКУСТИКА РУТЕНИКА“ будзе отримана 29. септембра 2017. на 21 годзин у просторийох новосадского Руского културного центра. У другей чаци музичного вечара „АКУСТИКА РУТЕНИКА“ од 22 годзин, шицких присутних будзе забавяц новосадски Акустични дуо „Буразерс“ – Драґан и Душан Крстич.

DIHTOVANW oblakoh i dzveroh zoz neopren-}umu. Telefon: 060/5088-433.

PRAVIME po meri roletni i garmonikovo dzveri. Tel: 060/5088-433 i (025) 58-27-710. *** ВЛАГА? Изолуєме влажни хижи.

063/440-470; 063/102-41-14. *** ПОНУКАМЕ квалитетни пелет, брикет, углє „бановичи”, древо у палетох од 1 и 2 кубики. Превоз и витоварянє обезпечени. Руски Керестур, 064/268-3862. *** По барз вигодних условийох предавам слунечнїков поґач, екстра квалитету. Руски Керестур 066/937-08-12 и 025/703-226. *** ПРЕДАВАМ резану ядлїну по спецификациї з превоженьом, кубни метер 23 500 динари и лати длужни метер 38 динари. Телефон: 021/6350–088; 060/6350–088. *** НА ПРЕДАЙ хижа з вельку порту у Руским Керестуре, у Улїци В. Назора 107. 064/3222-195; 025/704-647.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок проєкта „Вибудов силоса и сушарнї зоз командну и електророводзуюцу кабину прижемнєй поверхносци (П)” Ношитель проєкта Подприємство за живинарску продукцию и промет ДОО „JAJE PRODUKT” Ченей, Медзинародна драга 138 поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок „Вибудов силоса и сушарнї зоз командну и електророводзуюцу кабину прижемнєй поверхносци (П)”, на катастерскей парцели число 3037, К.О. Ченей, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 26. септембра 2017. року принєсла ришенє число VI-501-548/17 же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок радио базней станїци мобилней телефониї „НС Сави Ковачевича” НСУ149, НСЛ149 Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок радио базней станїци мобилней телефониї „НС Сави Ковачевича” НСУ149, НСЛ149 у Улїци Сави Ковачевича 10, Нови Сад, на катастерскей парцели число 4671, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 25. септембра 2017. року принєсла ришенє число VI-501-434/17 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок стану и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок базней станїци мобилней телефониї. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

ОБВИСЦЕНЄ

36 РУСКЕ СЛОВО

ОБВИСЦЕНЄ

KOЦУРЦИ УСПИШНО ЗАКОНЧЕЛИ СЕЗОНУ Шаховски клуб „Омладинєц“ з Коцура внєдзелю, 24. септембра, у Червинки процив истоменей екипи одбавел остатнє змаганє у тей сезони. У змаганю без резултатского значеня Коцурци були лєпши и победзели зоз 3,5:2,5. Єдину побиду зазначел Стефан Йока, а Янко Бесерминї, Миряна Шолая, Споменко Павичевич, Ґоран Попович и Стеван Перич одбавели реми. Шахисти коцурского Омладинца на змаганє у остатнїм колє, до Червинки пошли розтерховани, понеже им друге место на таблїчки було заґарантоване и пред змаганьом. Така ситуация оможлївела же би ше даєдни бавяче, котри през цалу сезону стандардно бавели, дакус одпочинули. Омладинєц на тото змаганє пошол без Карла Бали, Владимира Лазора и Ґаври Коларича, алє и бавяче котри их заменєли указали же прецо Омладинєц уж даскельо роки у верху Войводянскей лиґи, понеже ше и зоз Червинки врацели без пораженя. Омладинєц сезону закончел на другим месце на таблїчки зоз 22 бодами и мали лєм єден бод менєй як першопласовани Полет зоз Растини котри ше пласовал до Другей лиґи. Трецoпласовани Вербас мал аж 7 боди менєй од Омладинца. Нова шаховска сезона почина на яр. З. К.

29. СEПТEМБEР 2017.

СПОРТ ЗДРУЖЕНЄ „НОВИ БЕҐЕЛЬ” ЗОЗ ВЕРБАСУ УСПИШНО ОРҐАНИЗОВАЛО ПЕРШУ „ЧУКИЯДУ”

ЛЄМ ДА РИБА ЛЄПШЕ ЦВЕНКАЛА Красна хвиля и аж 37 приявених учашнїкох ґарантовали успишне змаганє, лєм хибело дакус вецей щесца зоз рибу

В

нєдзелю, 24. септембра, у дополадньових годзинох отримане перше змаганє у лапаню чуки – „Чукияду“ хторе орґанизовало нове здруженє спортских рибарох „Нови беґель“ зоз Вербасу. Перша чукияда пошвецена Мирославови Нярадийови Нїцови, длугорочному рибарови и познатому рускому активистови. На змаганє ше приявели аж 37 учашнїки, та обидва побрежя Нового беґелю од моста ґу Бачкому Доброму Полю, и ґу Коцуру були полни зоз змагателями и зоз тима хтори пришли давац потримовку. Наймладша учашнїца була седемрочна Желяна Чобански, а медзи найстаршима бул судия змаганя Любомир Новаков. Як оценюю орґанизаторе змаганя, одволанє одличне и шицко цекло по планє, лєм риба нє ишла на циґонь як цо ше наздавали орґанизаторе, алє и рибаре.

– Жаль ми же риба нє ишла лєпше. Єдино то нам хибело. Мило нам же було вельо дзеци, то зме нє обчековали, алє и за нїх порихтаме дацо нарок. Нашо здруженє формоване у януару, ма коло 80 члени и то нам перша подїя хтору зме орґанизовали. Задовольни зме зоз одволаньом и зоз тим же помали популаризуєме Нови беґель як добре место за лапанє риби – гвари Славко Чернюш зоз руководства Здруженя. Штварте место зоз 305 ґрами чуки освоєл Педя Црнчевич хтори як награду достал безплатну котизацию за змаганє шлїдуюцого року. Треце место освоєл Ґолуб Петрович хтори лапел чуку 350 ґрами, а вон достал пенєжну награду 7 тисячи динари и погар. Длугопласовани бул Нико-

ЧУКА ЛАПЕНА З УНУКОВУ ПОМОЦУ Милош Личина чуку лапел зоз помоцу унука Бояна, бо вєдно лапали риби на трох палїчкох. Кед задирґонєл тот хтори заслужни за лапанє побиднїцкей чуки, Боян, заш лєм, замодлєл дїда най винє рибу, бо ше бал же ю вон випущи. Двоме рибаре ше аж познєйше порадзели же пенєж зоз награди подзеля по поли, як прави професионалци.

29. СЕПТЕМБЕР 2017.

Першу награду додзелєла дзивка Мирослава Нярадия Нїци – Еуфемия Няради Вучетич, а перши бул Милош Личина

МИРОСЛАВ НЯРАДИ НЇЦО Мирослава Нярадия Нїцу велї Вербащанє познаю як роботнїка у Общим шпиталю у Вербаше дзе сердечно шицким помагал и попри своєй порядней роботи. Познаю го и як велького активисту и всестрану особу, а у младосци грал и у бенду. Бул член Културно-просвитного дружтва „Карпати“ од самого початку, а терашнї члени дружтва можу и йому буц подзековни на тих просторийох, понеже у чаше кед ше будовало салу, Нїца бул єден зоз найпоряднєйших майстрох за роботи, алє и за варенє котлїка. Остатнї роки найволєй препровадзовац коло беґелю и лапац риби зоз фамелию, та и нєшка вони предлужую тоту рибарску традицию.

ла Поштич хтори лапел чуку од 350 ґрами и до стал награду од 12 тисячи динари. Першу награду на тогорочней „Чукияди” од 18 тисячи динари и погар додзелєла дзивка Мирослава Нярадия Нїци – Еуфемия Няради Вучетич, а перши бул Милош Личина зоз чуку од 655 ґрами.

– Поряднє ходзим на „Чукияди” и потераз ми найвекши успих було треце место. Лапел сом рибу од 665 ґрами и то була найвекша, а то анї нє таки вельки успих, алє, ниа, нєшка було досц за побиду. „Чукияда” була добре орґанизована, окреме прето же є перша, алє нє була така успишна лєм прето же було мало лапеней риби. Чука вона така риба, кед нє дзень за ню, нє идзе и готове – толкує рибар зоз пейдзешатрочним стажом коло беґелю. Ранши сход, а познєйше и додзельованє наградох и друженє попри котлїку було у Културно-просвитним дружтве „Карпати“. Руководство Дружтва и здруженя рибарох пошвидко направи и контракт о сотруднїцтве понеже исную идеї же би ше члени медзисобно повязали и орґанизовали заєднїцки подїї.■ Александра Лендєр

РУСКЕ СЛОВО 37

СПОРТ ПОДРУЧНА ЛИҐА ЗОМБОР

РУСИН РЕМИЗОВАЛ ПРЕД СВОЇМА ПАТРАЧАМИ ФК „Русин“ – ФК „Крила Країне“ 0:0

Стадион: Яраш, патрачох: 200, судия: М. Мартинович (Кляїчево). РУСИН: Ж. Орос, Вуїчич, Голик, Фекете, Малацко, Павлович, Б. Орос, Орсаґ, Дюканович, Бранкович, Чизмар; резерви: А. Кочиш, С. Кочиш, М. Саянкович, Будински, Ф. Рац, Гарди, З. Саянкович Прешлей нєдзелї, фодбалере Фодбалского клубу „Русин“ у рамикох шестого кола Подручней лиґи Зомбор дочекали госцох зоз Бачкей Паланки. Госцуюуца екипа у тей сезони ище нє дожила пораженє, цо указовало на добру форму госцох и добре змаганє зоз Керестурцами. Яраш бул добре нащивени, найбаржей пре добру хвилю и добре бависко русиновцох у остатнїх трох колох. Сам початок змаганя бул моцни, зоз високим темпом и моцним бежаньом. Були нагоди на обидвох бокох, алє без ґолох. На полчас ше пошло зоз резултатом 0:0. Други полчас предлужени у истим ритму, и зоз добрим бависком на обидвох бокох. На концу змаганя, госци понагляли и оганяли ґол, алє Керестурци були на уровню, и на концу освоєли вредни бод, хтори зазначени процив моцней екипи Крила Країне.

Тренер Саянкович виявел же є задовольни зоз закладаньом бавячох, и же є задовольни зоз нєришеним резултатом процив добрей госцинскей екипи, а тиж и подзековал патрачом на велькей нащивеносци и потримовки. После шейсцох одбавених колох, керестурски фодбалере забераю дзевяте место, зоз седем бодами. У идуцим, 7. колу Подручней лиґи Зомбор, хторе ше одбави на стреду фодбалере Русина буду госцовац у Зомборе и буду бавиц процив домашней екипи „ЖАК“, а идуцого викенда Керестурци буду бавиц ознова дома, дзе им як госци буду екипа Будучносци зоз Параґох. Я. Хома

ФОДБАЛСКА ЛИҐА НОВИ САД

ЕФИКАСНИ БАВЯЧЕ БАЧКИ ФК „Бачка 1923” – ФК „Сириґ” (Сириґ) 1:0 (2:0)

Дюрдьов: стадион ФК „Бачка 1923”, патрачох коло сто. Главни судия Йован Чулум зоз Шайкашу, помоцни Милован Чолич зоз Шайкашу и Мирко Радакович зоз Ґосподїнцох. Ґол за Бачку дал: Дарко Матич перши у 33. минути, а други у 60. минути. БАЧКА: Калайджич, Дякович, Данґубич, Курушич, Павлов, Пантич, Цвиїч, Деянович, Матич, Тривумович Д. и Маркович. Вименки: у другим полчасу до бависка вошол Чирин у 60. минути место Цвеїча, а у 72. минути Станков место Матича. У 8. колу єшеньскей часци першенства Фодбалскей лиґи Нови Сад ФК „Бачка 1923” зазначела першу побиду и заслужени три боди. Гоч пред змаганьом почал падац слабши диждж, Бачково фодбалере хасновали кажду нагоду же би после того змаганя мали цо вецей боди. Гоч ше процивнїцка екипа од початку першенства лєпше пласова-

38 РУСКЕ СЛОВО

ла як домашня Бачка, на змаганю доказане же Бачково фодблере можу победзиц лєпше котированих, прето заслужено, гоч кущик спомалшено, важне же крачаю ґу верху лїстини. Їх прихильнїки, страсни навияче Бачки нєсцерпезлїво чекаю кажде змаганє, а по тим змаганю, як гварели наздаваю ше же нашо фодбалере укажу квлитет котри маю и предлужа зазначовац побиди, бо нє заслужую буц на сподку лїстини. После змаганя на таблїчки Новосадскей фодбалскей лиґи ФК „Бачка 1923” ше зоз седемнастого пласовала на шеснасте место з 5 боди. Шлїдуюце змаганє ФК „Бачка 1923” будзе на нєдзелю, 1. октобра, на 15,30 годзин на домашнїм терену кед им як госц придзе ФК „Шайкаш 1908” зоз Ковилю котри у тим колє на 15. месце на таблїчки зоз 6 бодами. С. Саламун 29. СЕПТЕМБЕР 2017.

sport@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ЛИҐА СУБОТИЦА

ИСКРА ПРЕШЛА И ПРЕЙҐ ВИНОҐРА ДАРA Виноґрадар – Искра 1:3

Ґоли за Искру: Зоран Сердар, Дамян Ґубаш и Лука вжала доминацию на терену. Шанси ше шоровали, Перович потрафел ище раз стативу, Сердар и Мароєвич тиж Країнович. Состав: Мирицки, Дрляча, Барович, Юшкович, Да- мал стопроцентни шанси, алє лабда нє сцела до войсц до мир Ґубаш, Ваяґич, Перович (Николич), Малацко (Ма- ґолу. Вельку радосц Коцурцом, котрих було коло 40 и буроєвич), Країнович (Сталевич), Дамян Ґубаш и Сер- ли вельки витор до хрибта Искровим фодбалером, у 62. минути принєсол Дамян Ґубаш котри после єдней красней дар. Искри побида у госцох процив, у тей хвильки, трецо- акциї дал други ґол за Искру. У 73. минути Лука Країнопласованей екипи нє була императив и велї би пред змага- вич ришел хто будзе побиднїк и поставел конєчни резулньом були задовольни и зоз нєришеним резултатом. Мед- тат 3:1. Шлєбодно мож повесц же змаганє процив Виноґрадару бузитим, шмеле и тварде бависко зоз шерцом процив процивнїка котри у даєдиних хвилькох бавел и барз оштро и ло найтвардейше потераз, а фодбалере Искри указали як ше бори за свой клуб и нє було слабе место у екипи. Треба спомнєзлагодно принєсло побиду и нови три боди. Искри дакус на руку ишол и факт же ше пре валалску нуц и судию Давида Дюмича зоз Бачкей Тополї котри нє подславу у Гайдукове и завжати терен, змаганє бавело у Горґ- паднул под прицисок домашнїх и одсудзел без гришки. Искра у перших 6 колох прешвечлїво найлєпша екипа у ошу, алє тот факт нє зманшує успих и побиду на госцованю на котрим ридко хто освої шицки три боди. И пред лиґи и освоєла максимални 18 боди зоз ґол розлику, 28 дати змаганьом ше знало же Виноґрадар на домашнїм терену и лєм 4 прияти ґоли. После 6 колох ище анї нє мож нагаднуц практикує „оштре” бависко котре судийове нєридко под хто єй будзе конкурент за перше место, понеже екипа Байши прициском и дошлєбодзую. Фодбалере Искри були на то- котра другопласована у прешлим колу страцела у Фекетичу то порихтани и од початку домашнїм указали же ше нє од домашнього Ядрану аж зоз 5:1, а трецопласовани Обилич зоз Нового Кнежевцу од Искри страцел аж зоз 8:1. Резултазлєкли. ти зоз котрима даєдна екипа Перши полчас прешол у оштрим и за око нє барз красним бависку. ИСКРОВО ПИОНИРЕ И КОГУЦИКИ страцела нє можу буц жвератко квалитету, алє бависко у кониМед зитим, першу нагоду мала Прешлей нєдзелї и Искрово пионире одбавели нуитету може. Потераз ше Искра. Перович потрафел стативу, лабда ше одбила до ногох Зорана перше змаганє у лиґи Бачка Тополя–Вербас–Бе- Искра и по резултатох и по баСердара, алє ше йому нє удало дац чей и страцели зоз резултатом 5:2 од екипи Едь- виску указала же є найквалитетнєйша екипа у лиґи. На нєдґол. Виноґарадар у 22. минути шеґ зоз Малого Идьошу. Обидва ґоли за Искру дал Ненад Шанта. зелю до Коцура приходзи праве перши дал ґол, медзитим, Искра Младши пионире и когуцики всоботу у Змаєве екипа Ядрану зоз Фекетичу копрейґ Зорана Сердара такой у 23. минути вировнує резултат. Зоз ре- бавели процив Обилича. Младши пионире одба- тра у прешлим колу победзела другопласовану Байшу. Змагазултатом 1:1 ше пошло на одпочи- вели 1:1, а ґол дал Алекса Дорокхази. Когуцики победзели аж зоз 9:0. Ґоли за когу- нє почнє на 15 годзин и 30 мивок. У другим полчаше Искра почала цикох дали Дарко Салонтаї 4, Александар Фей- нути. З. Колєсар бавиц свойо бависко и цалком пре- са 2, Филип Терзич 2 и Андрей Дорокхази 1.

ТРЕЦА РУКОМЕТНА ЛИҐА БАЧКА

ЦЕСНЕ ПОРАЖЕНЄ НА ПОЧАТКУ СЕЗОНИ РК „Борец“ – РК „Русин“ 27:26 (13:15)

Рукометаше Русина, прешлей нєдзелї 24.09. почали нови змагательни рок 2017/2018. у Трецей рукометней лиґи Бачка. За Керестурцох на тим змаганю наступели: Мудри 1, Стойков, Тома 3, Момич 4, Боянович 3, Гербут 7, Югик 1, Виславски, Бабич, Салак 3, Надь, Микита, Варґа 4. Перше змаганє бавели у Бачким Ґрачцу, дзе були госци Борцовей екипи Конєчни резултат бул 27–26 (1315) за домашнїх. Керестурци векшу часц змаганя водзели, медзитим, пред 29. СЕПТЕМБЕР 2017.

НАЯВА ТУРНИРУ ЛИҐИ МЛАДШИХ КАТЕҐОРИЙОХ

концом, домашнї почали бавиц моцнєйше и на самим концу обрацели резултат. Керестурци мали фину нагоду вировнац у остатнїм нападу, медзитим, лабда нє вошла до ґолу. Треба визначиц Гербута и Тому котри поробели вельку роботу як у нападу, так и у одбрани и Варґу котри дал 4 ґоли зоз исто телїх руцаньох. Наиход заци викенд Кере стурци годни дома патриц и младежску екипу Русина и сениорох, док рукометашки свойо змаганє буду бавиц як госци. Дз. Планчак/Я. Хома

РУСКЕ СЛОВО 39

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

РОК LXXIII ЧИСЛО 39 (3752) НОВИ САД, 29. СЕПТЕМБЕР 2017.

У НОВИМ САДЗЕ ПОЧАЛO ДРУЖЕНЄ И НАСТАВА ПО РУСКИ

■ ДИЛЕМИ КОЛО ШКОЛЯРСКИХ УНИФОРМОХ

обєкту „Пальчочока” Предшколскей установи „Радосне дзецинство” у Новим Садзе, почали воспитно-образовни активносци по руски з дзецми од три до шейсц роки, односно по предшколски возрост, а и того школского року з дзецми будзе робиц вихователька Александра Колбас. Активносци буду каждей стреди од 18 до 19 годзин у спомнутим обєкту (ул. Бранимира Чосича 40), у рамикох проєкту „Учме руски язик”.

Sекретарка-заступнїца Дружтва за руски язик, литературу и културу Ирина Папуґа поволує родичох же би у цо векшим чишлє приводзели свойо дзеци на тоти активносци. Затераз єст приявене вецей як двацецеро дзеци. У Технїчней школи „Милева Марич Айнштайн” у Новим Садзе всоботу, 23. септембра, отримана перша годзина по руски на штреднїм ступню образованя у школским 2107/18. року, а тоти годзини буду каждeй соботи на 9 годзин. Зоз штредньошколцами роби професорка руского язика Ванеса Медєши. Медєшова у Новим Садзе предлужи тримац годзини и нашим школяром котри пребуваю у штредньошколским Доме школярох „Бранково коло”, дзе пондзелок, 25. септембра, тиж отримана перша годзина. На годзини можу ходзиц и школяре зоз Штредньошколского дому Нови Сад (познатши як „Николаєвки дом”), алє и шицки заинтересовани. Годзини у „Бранковим колу” буду вечарами, кажди пондзелок од 20 до 21 годзин. Затераз на годзини у Технїчней школи уписани осмеро, а у Доме „Бранково коло” вецей як дзешецеро школяре. С. Ф.

У

Фото: Студио Будински

Фото: С. Фейса

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

■ ЯК (НЄ) СКАПАЛ КЕРЕСТУРСКИ РОКЕНРОЛ

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї нас тали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бру ґошових у Руским Ке рес туре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

ПОМОГНЇЦЕ, РОЗПИТАЙЦЕ ШЕ, ПРЕПОЗНАЙЦЕ!

Фотоґрафия: K006b_0198P