Ruske slovo 36 3645

НОВИ САД РОК LXXI ЧИСЛО 36 (3645) НОВИ САД, 11. СЕПТЕМБЕР 2015. РОКУ

ФЕСТИВАЛ УЛЇЧНИХ МУЗИЧАРОХ огорочни Фестивал улїчних музичарох 15. по шоре, провадзели велї нащивителє. Вони источашнє участвовали на отвераню у колони хтора ше прешпацирала през центер городу, з провадзеньом италиянского дуйно-буґнарского составу BadaBimBumBand, жонґлерох и буґнарох Драґолюба Дюричича. Исти вечар отримани и street musical clash ґрупох Let 3 и Atheist rap.

Т

■ СЕЗОНА НАДНЇЦОХ

– ДОБРИ РОБОТНЇКИ НА ЦЕНИ

Фото: Вероника Вуячич

Фото: Вероника Вуячич

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Другого вечара була Караоки битка – змаганє новосадских квартох, мултиинструменталистох и велїх концертох. Фестивал закончени з концертами, а окремну атмосферу направела ґрупа Movaizhaleine з Ґабону. Тогорочни Фестивал улїчних музичарох тирвал од 3. по 5. септембер, у орґанизациї Уметнїцкей асоцияциї „Инбокс” з Нового Саду, з потримовку велїх институцийох и установох. Я. Дю.

■ ОСМИ „МЕЛОДИЇ РУСКОГО ДВОРУ”

ИНТЕРМЕЦО ФАСАДИ НА ХИЖОХ

МЕСТО

КУЛА

Фото: Любомир Дудаш

МОЙО

тим бачким варощику, хтори ше опера на возвишенє Телечка, даУ кеди була фабрика при фабрики. Правело ше пиво, мали фабрику плугох, калапох, прерабяло ше конопу, гадвабни тканї, волну, скору, а Кулянци мали и перши млїн на пару у краю. Нєшка на стари фабрики з прешлого вику здогадую мурали, хтори витримали на фасадох и попри тим же мури вельо раз пребилєни. Руснаци ше у Кули сходза у РКУД Др Гавриїли Костелнїк” и вредно ше ”пририхтую за наиходзаце Националне швето Руснацох, хторе будзе у януару. В. В.

2 РУСКЕ СЛОВО

11. СEПТЕМБЕР 2015.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Владимир ДЇТКО, дописователь „Руского слова” зоз Сриму

■ Тижньовнїк 4–5. Сезона наднїцох по наших хотарох 6–7. Приватизовани ИПЦ Кула

■ Нашо места 8–9. „Руска школа” у Дюрдьове 10. Вербаски шпиталь достал нови донациї

■ Економия 12–13. Сезона обераня паприґи у Руским Керестуре

■ Култура и просвита 14–15. Осми Фестивал тамбурових оркестрох у Шидзе 16. У керестурскей школи нєт технолоґийни звишки

■ Людзе, роки, живот 18–19. Животни драги преткани з подобну судьбу 20–21. Малженска пара Бесерменї з Вуковару (1)

■ Простор за кафу 22–23. Медзипростор за Мезейово виключеня

■ Мозаїк 24–25. Декада бенда Крейзи Казинс

■ Духовни живот 26–27. Криза моралу

■ Информатор

28–31. Оглашки и In memoriam

■ Спорт 32–33. Локални фодбалски лиґи 34–35. Боди-билдинґ клуб у Дюрдьове На насловним боку – Фестивал тамбурових оркестрох „Мелодиї Руского двору” у Шидзе. Авторка фотоґрафиї – Вероника Вуячич.

ХВИЛЯ ПРОЦИВ ФЕСТИВАЛА Прешол ище єден Фестивал тамбурових оркестрох ,,Мелодиї Руского двору 2015”, хтори отримани осми раз и, нажаль, нєвигодна хвиля ознова, як и пред роком, була главни проблем орґанизатором КПД ,,Дюра Киш”. Метеоролоґи ,,точно потрафели” же будзе всоботу дижджовно, а моцни диждж падал праве пред початком самого Фестивала. Медзитим, у цеку програми шицко було орґанизацийно порихтане, як и пред роком же би Фестивал бул отримани у сали Културно-образовного центра. Опрез будинку центра були и етно штанди, а вредни жени зоз Бикичу, Беркасова и Шиду були перши на ,,вдереню” дижджу хтори их розплашел. Алє хто од нащивительох попонаглял, мал нагоду видзиц и коштовац тото цо вони порихтали. На Фестивалу наступели дзевец оркестри медзи хторима и госци з Петровцох, позберали ше нашо предняки зоз политичного, културного и дружтвеного животу Руснацох, найвисши представнїки локалней самоуправи, духовенство... И цо найзначнєйше, вирна публика хтора и попри моцного дижджу поприходзела нє лєм зоз Шиду, алє и зоз Бикичу, Беркасова и Бачинцох, алє и од далєй. Вони уживали у шпиванкох и музики наших оркестрох. Того року новосц була и же у ревиялней часци, хтора тирвала годзину, покля ше нє поздавало гласи, наступел сербски тамбурови оркестер ,,Равница” зоз Суботици. Вон зоз своїм репертоаром одушевел публику. Як цо нам Войводина мултикултурална и мултиконфесийна, так тото було пресликоване на Фестивалу, а горватски и словацки оркестри дружтвох зоз Шиду одшпивали и одграли и по єдну руску композицию. Бина окреме була прикрашена нє лєм з рускима партками и ручнїками, алє и зоз ґириздами грозна и конарчками лози. На концу мож повесц же Фестивал бул наисце удатни и же го хвиля ,,нє погубела”, алє же вон победзел хвилю.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: заменїк одвичательного редактора Иван Сабадош – ; редакторе/ки – Дюра Винаї, Мирон Горняк-Кухар, Михайло Зазуляк, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса; новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Мая Зазуляк, Ана Маркович, Иван Сабадош, Танита Ходак * Язична редакторка – Блажена Хома-Цветкович * Лекторка – Ясмина Дюранїн * Технїчна редакторка – Люпка Цвеїч; компютерски обробок – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa 160-923244-82 * Девизни рахунок Raiffeisen BANK a.d. Београд 26 5100000002458904 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Пет роварадин * E-mail: ruske.redakcija@gmail.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 300 *

Direktorka MARTICA TAMA[ *** Odvi~atelqni redaktor dr BORIS VAR]A

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК СЕЗОНА НАДНЇЦОХ ПО НАШИХ ХОТАРОХ

ЧАС КЕД И НА ВАЛАЛЄ ЄСТ РОБОТИ Без огляду же чи ше роби коло паприґи, чи у овоцнїку, чи робя домашнї, чи наднїчаре зоз страни, чи слово о „хлопских” чи „женских” роботох, чи ше роби за лєтованє, чи за живот, заєднїцке же ше на наднїци за „червену” треба наробиц

Фото: С. Надь

Пишу: М. АФИЧ С. БАРАНЬ Вл. ДЇТКО

Т

их дньох Руски Керестур наисце валал паприґи. Пре високи температури, сезона обераня навелько почала скорей як по други роки. З оглядом на тото же плод швидко зреє, а од початку обераня було и периоди кед нє могло до поля, чежко постарчиц шицку роботу хтора представя коруну паприґарскей сезони, та потребна и велька роботна моц понеже ше шицка робота роби ручно. Медзитим, у валалє нєт досц шлєбодней роботней моци – людзе лєбо маю своєй паприґи, лєбо су уж на наднїци, лєбо, хто кельо може, помага родзини и сушедом. Мож повесц же скоро же нєт обисца з котрого дахто нє уключени до тей велькей роботи. Но и то нїяк нє досц, та уж роками на оберанє паприґи до Керестура приходза роботнїки орґанизовани до ґрупох зоз велїх околних, алє и оддалєнших местох. Найвецей наднїчарох єст зоз Кули, Липару, Лалитю, та аж и з Каравукова, Апатину, и инкадз. Анґажман найлєгчейше найду орґанизовани „роботни бриґади” – здружа ше людзе по пецеро – шесцеро, дзешецеро хтори ше познаю и знаю роботу. На єдним полю дзе посадзене вецей гольти паприґи застали зме коло 30 наднїчарох зоз вецей таких ґрупох. СОЛО, ЛЄБО ПРЕЙҐ ЗАДРУҐИ Єст ґрупи наднїчарох хтори приходза у своїм аранжману, прейґ познанствох, по препорученю од скорейших сезонох чи родзинских вязох, алє и прейґ младежских задруґох хтори анґажую роботну моц. Таки и керестурска задруґа „Ми” власнїка Славка Белака, а поготов задруґа „Верба” з Вербасу дзе вєдно зоз Ґордану Саватович совласнїца и Таня Штранґарова з Керестура.

4 РУСКЕ СЛОВО

Як дознаваме од Штранґаровей хтора роби на орґанизованю наднїчарских ґрупох уж седем роки, їх Задруґа обезпечує наднїци скоро през цали рок – з яри кед почню польски роботи, та по шлїдуюци януар або фебруар кед ше роби зоз квашену капусту у Футоґу. Роботи обезпечую по вельких подприємствох, од Темерину прейґ Србобрану, Вербасу, до Бачкей Паланки. Характеристичне за тоти наднїци, же роботнїки робя приявени, а виплацує ше их прейґ рахунку. Вони тиж орґанизую и наднїчарски ґрупи за оберанє паприґи у Кере стуре и ту виплацованє идзе такой директно од власнїкох. Тераз наднїца 170 динари без превозу, або 150 кед задруґа орґанизує и превоженє роботнїкох. Як мож чуц по валалє, приблїжно исти наднїци ше виплаца и у директним анґажману кед паприґаре сами находза роботнїкох.

– Тих дньох маме анґажовано коло 130 людзох на паприґи, а робя у коло 35 ґаздох, нє кажди дзень у шицких, алє ше комбинує хто котри дзень обера. Маме и дас 25 паприґарох у хторих наднїчаре прейґ нас робя од яри, односно од самого початку садзеня паприґи, по оберанє. Тераз барз вельке поглєдованє, же анї нє маме досц людзох, та вец пошлєме кельо шлєбодних роботнїкох маме. Найвецей ше глєда по 15 роботнїкох, а на єдней велькей парцели кажди дзень робя и по 30 наднїчаре – толкує Штранґарова. Наднїчаре найчастейше приходза з околних местох, алє єст и домашнїх. Старосна структура наднїчарох од 16 по 60 роки, з тим же школяре робя през лєтнї одпочивок покля нє почнє школа. Робя и студенти, алє и нєзаняти особи зоз законченим факултетом, роботнїки цо у транзициї 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

ТИЖНЬОВНЇК остали без роботи, та и пензионере. Углавним, затераз шицким актером – паприґаром, наднїчаром и задруґом, одвитує тота симбиоза, та мож повесц же з керестурскей паприґи жиє нє лєм валал, алє хасну маю и околни места. РОБОТИ ЄСТ КЕД ШЕ НЄ ВИБЕРА Кажди рок под час роботох на полю, зменша ше число нєзанятих особох у валалох дзе розвита польопривреда, а така ситуация и у Дюрдьове. Гоч єст маєтки у котрих робота наднїчарох потребна през цали рок, влєце заш лєм час кед су углавним шицки анґажовани. У валалє ше нє пестує вельо желєняви лєбо овоци хтори вимагаю ручну роботу, та затераз єст достаточне число домашнїх наднїчарох. Нє маю нїяку орґанизацию котра би им помогла найсц анґажман, алє и далєй як дакеди о їх роботи бешедую ґаздове и єдни другим их препоручую. Тиж так, и наднїчаре медзи собу хваля доброго, а керую строгого ґазду. Дюрдьовски наднїчаре углавним старши нєзаняти особи, котри маю фамелию и наднїца им єдина можлївосц за заробиц. Младих котри през лєто, под час розпусту жадаю заробиц за себе або помогнуц родичом, на наднїци єст барз мало. Пре таки стан, влєце кед углавним шицки анґажовани на полю, чежко найсц доброго роботнїка, та ґаздове, польопривреднїки, найчастейше маю своїх стаємних наднїчарох. Гевти котри ше прилапя пойсц на наднїцу, добре и совисно окончую свою роботу, маю добру препоруку и ґаздове их теди длугорочно анґажую. Робота ше, у зависносци яка є чежка, виплацує од 120 по 170 динари. Гоч єст стаємна тарифа и розподзельованє роботох на „хлопски” и „женски”, та з тим и цена роботней годзини нє єднака, єст ґаздох котри понукаю вецей або менєй, а на наднїчарови остава чи прилапи таку пораду чи нє. У зависносци од чежини роботи и годзинох, наднїчаре у Дюрдьове на дзень можу заробиц од 600 по 1 400 динари. У штред сезони, найвреднєйши до мешаца можу влапиц и вецей як 30 тисячи динари, алє роботи нєт як дараз.

– Вше єст менєй роботи за наднїчарох з тим же ше з рока на рок зменшую потреби за наднїчарами, бо ше вше частейше хаснує машини, ридко хто окопує поля, бо шицко пирскаю. Влонї було вельо лєчейше найсц роботу, а тераз було мало ґереґи, та и роботи на бостану, Чежки роботи, як цо вируцованє гною, виплацує ше понад просеку, по 200 динари на годзину, алє того єст вше менєй, бо єст менєй и статку у валалє. Мнє нє завадза анї єдна файта роботи, робим шицко – представел нам стан у валалє єден Дюрдьовчань хтори жиє од наднїци. Гардийова фамелия у Дюрдьове пестує вецей сорти желєняви и бостан. Маю 15 до 20 стаємних роботнїкох котри през цали рок у нїх маю роботи. Влєце, кед єст найвецей роботи анґажовани су углавним пейц днї у тижню, а остаток рока роби ше половку днї до тижня, 4 до 8 годзини на дзень. За чежши, хлопски роботи як цо резанє ґереґох у бо11. СЕПТЕМБЕР 2015.

ХЛАДЗАЛЬНЯ ВЕЦЕЙ НЄ ГИТ Позних 80-тих рокох прешлого вику, у керестурскей Хладзальнї „АБЦ” лєгко ше могло анґажовац и як сезонски роботнїк. През 2-3 мешаци масовно з валалу робели штредньошколци и студенти, а од яри до познєй єшенї и шицки други хторим бул потребни пенєж. – У сезони було анґажоване и вецей як 200 роботнїкох, могло себе крашнє заробиц, алє концом 90-тих рокох и ту ишло вше на горше. Тераз у Хладзальнї ситация така же пожня и плаци стаємних роботнїкох и наднїци сезонцом. Прето ше вони нє затримую длуго, вец хладзальня анґажує нових сезонцох, и так идзе до круга. А людзе приходза з Апатину, Дироню, и нє так им идзе робота як нашим, хтори уж маю искуства – гвари нам заняти у Хладзалнї Емил Няради.

стану, наднїчаре доставаю 170 динари, а за лєгчейши заградкарски роботи, наднїца 150 динари на годзину.

– Нє чежко найсц наднїчарох, у валалє ше швидко розглаши хто роби у наднїци, яке ма роботне искуство и звикнуца – гварел Саша Гарди. Окрем коло бостану и желєняви, у Дюрдьове єст наднїци и коло овоци. Кухарово пестую ягоди и малини, за цо потребне вельо роботней моци. Маю 20 стаємно анґажовани жени у обераню ягодох и обераню малинох. През рок єст коло 250 днї кед ше роби. Роботи найвецей єст штредком мая и цали авґуст, теди стаємну екипу треба дополнїц з ище 10 до 15 позарядовима роботнїцами. У тих главних периодох сезони роби ше по 25 днї до мешаца, полни роботни дзень, а наднїца 160 динари.

– Плациц ше наднїчарох муши, бо робота муши буц покончена. За тераз нє мам проблем найсц роботнїкох. У валалє єст достаточне число наднїчарох за потреби домашнїх продуковательох – потолковал Влада Кухар. ОВОЦНЇКИ И ВИНЇЦИ Роботи на наднїцу у шидскей општини можебуц нєшка єст вецей як дакеди. Лєм ше ґаздове пременєли. Дакеди ше ишло робиц до дружтвених подприємствох и задруґох, а нєшка до приватнїка. Заробиц динар иду и млади и старши, окреме гевти хтори остали без роботи у своїх дакедишнїх подприємствох хтори углавним позаверани. Медзи нїма и млади кед су на лєтнїх „ферийох”, и студенти хтори сцу заробиц и пойсц на морє лєбо доложиц ґу школарини за шлїдуюци семестер. Правила нєт, окрем того же ше за єдну ,,червену” треба наробиц та хто вредни и сце робиц, тот и зароби. З другого боку, виберних наднїчарох хтори патра же чи викенд чи швето, ґаздове нє сцу, окреме кед сезона. На наднїцу ше ходзи на польо, або до овоцнїкох чийо ше поверхносци у шидскей општини звекшали остатнї роки, як и до винїцох по хторих тиж познати тот край. Як нам гварел предсидатель Совиту МЗ Бикич Деян Бобаль, у тим валалє ше наднїчаром плаци 120 по 150 динари на годзину. Углавним то млади з валалу, а през сезону кед треба вецей роботней моци, приходза и наднїчаре зоз сушедного валалу Сот. З оглядом на тото же шидска општина на гранїци з Горватску, нє так давно покля тота сушедна жем нє постала членїца Европскей униї, на наднїцу ше ишло и прейґа. Тераз то нє дошлєбодзене, а илеґалним роботнїком и тим хтори беру наднїчарох „на чарно” грожа озбильни кари.■

РУСКЕ СЛОВО

5

ТИЖНЬОВНЇК ПРЕДАТИ ИПЦ „КУЛА”, НОВИ ВЛАСНЇК ОБЕЦА КОНТИНУИТЕТ И ЗЛЄПШАНЄ ПРОГРАМИ

АМБИЦИЯ РОЗВИЦ МОДЕРНИ МЕДИЙ Информативно-пропаґандни центер Кула 31. авґуста купел млади привреднїк з Кули Радован Ковач за 3 500 еври, цо за 226 еври вецей од початней цени. Информованє по руски и надалєй остава у програмней шеми того медия

Я

к єдини учашнїк на лицитациї у Аґенциї за приватизацию, Ковач купел 100 одсто капиталу хтори бул у власносци Аґенциї за приватизацию и Акционерского фонду АД Беоґрад, цо 85,4 одсто цалосного капиталу тей медийней хижи, понеже остаток акцийох у власносци терашнїх и бувших занятих То друга приватизация Информативно-пропаґандного центру Кула, понеже перша, з 2007. року, була нєудатна и Аґенция за приватизацию ю утаргла пре милионски длуства тедишнього власнїка. Як з тей нагоди гварела директорка ИПЦ Миланка Попович, од 2010. року заняти робели за минимални плаци и з помоцу локалней самоуправи ше им удало врациц 90 одсто длуствох, так же тераз витворени добри условия за дальшу роботу. Нови власнїк Радован Ковач з Кули на лицитациї наступел як физична особа, власнїк є фирми „Херреро” д.о.о. хтора реґистрована за тарґовину на велько, а як гварел за „Руске слово”, народзени є 1984. року, по занїманю є машински технїчар, а од своїх двацетих рокох є приватни поднїматель. По спознаньох занятих у ИПЦ, за купованє тей медийней хижи було заинтересоване и єдно подприємство зоз Зомбора, алє ше нє зявело на лицитациї, док початна цена цалосного капиталу виношела 3 274 еври. ИПЦ нє ма свой власни обєкт, алє роками роби у просторийох хтори тераз општински та, практично, купена опрема, радийски фреквенциї, предайнїк, два радио-студия, мож повесц и шицка ушорена документация за єдну таку медийну хижу, алє и иску-

ство терашнїх занятих у обласци каждодньового и цалодньового радио-информованя по сербски, руски и мадярски, раз тижньово и по українски, а раз мешачно по нємецки. Ґу тому, ИПЦ тераз раз на мешац обявює и новини „Кулска комуна”, у хторих и додатки по руски и мадярски. БУДЗЕ РОБОТИ ЗА МЛАДИХ

Информованє на язикох меншинох котри жию у кулскей општини вшелїяк же нас найбаржей интересує, з оглядом на тото же у тей општини и Руски Керестур, центер Руснацох у Сербиї. Перши упечаток позитивни и оптимистични: - У розгварки з новим власнїком зме дознали же нє будзе нїякого одпущованя, же шицки терашнї штверо заняти, кельо нас остало, предлужа робиц. Попри терашнїх гонорарних сотруднїкох, планує примац и нових, младих людзох. Достали зме потвердзенє же радио-програма и новини оставаю як и потераз, значи и на язикох меншинох, а планує порушац и телевизию, дзе би тиж було и информованє на язикох меншинох – гварела директорка Миланка Попович. Тото нам у телефонскей розгварки потвердзел и сам Радован Ковач и, як гварел – кед слово о информованю на язикох меншинох – нїч ше нє будзе меняц, воно остава. И то нє лєм у обсягу пейцрочней законскей обовязки же ма затримац застату роботу, алє, як наглашел – и после того и надалєй. У вияви за портал Здруженя новинарох Сербиї, Ковач гварел же ИПЦ ку пел пре комер ци ял ни причини, бо рахує же ма вельки потенциял за напредованє у буТерашнї заняти и часц гонорарних сотруднїкох у ИПЦ Кула дучно сци.

6 РУСКЕ СЛОВО

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

ТИЖНЬОВНЇК – Плануєм основац и ТВ, за цо у обєкту уж постої студио, а прияц и нових, младих людзох, котри принєшу иновациї. Мило ми же будзем власнїк того медия, думам же будзе добре функционовац, як и же шицки гражданє пошвидко увидза и значни пременки – виявел Ковач, з оцену же, гоч ше нє наздавал же будзе єдини на лицитациї, цена капиталу ИПЦ була реална.

STANOVISKA Пише: Александар САВАНОВИЧ, новинар

У ПРЕХОДЗЕ

ИНФОРМОВАНЄ НА МЕНШИНСКИХ ЯЗИКОХ

Нови власнїк, Радован Ковач (лїво) по купованю ИПЦ Кула у Аґенциї за приватизацию

З гашеньом явного информованя у сушедней вербаскей општини, у хторей подобна национална структура жительства як и кулскей, та з тим и потреба и обовязка локалней самоуправи за єй информованє, ИПЦ Кула ше отвера можлївосц за електронске и друковане информованє на реґионалним, а нє лєм на локалним уровню. Насампредз, прето же ма можлївосци за доставанє и окремних, нєкомерциялних фреквенцийох за информованє на язикох националних меншинох. Здогаднїме, ИПЦ дакеди и мал таки канал, за цо є опремени и з окремним студийом. Тераз, новому власнїкови остава оценїц шицки можлївосци и перспективи як ше тот медий годзен далєй розвивац.■ Михайло Зазуляк 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

Т

ого, 11. септембра 2001. року, кед ше авиони залєцели до будинку Шветового тарґовинского центра, цали швет заслупнул. Коло три тисячи погинути и їх унєщесцени фамелиї пошведочели же то нє фикция и голивудски спектакл, алє реалносц у хторей вецей нїч нє будзе так як було. Напад 11. септембра бул повод же би Зєдинєни Америцки Держави розпочали ґлобалну войну процив тероризма ширцом по швеце. Перши на шор пришол Авґанистан, потим Садам, потим ше случела „Арапска яр” и Ґадафи. Остатнї у шлїду, сирийски предсидатель Башар ел Асад ше ище вше трима, гоч процив себе ма числени фракциї, медзи хторима радикални исламисти найопаснєйши процивнїк. Нє мож нє видзиц же вшадзи дзе Заход воєно интервеновал, нєшка бовчи праве радикални исламизем чий пошлїдок и безконєчна габа вибеженцох. Чом каждодньово стотки и тисячи вибеженцох з хаотичного Блїзкого востоку приходза до нашей жеми и иду ґу Европскей униї. Можебуц найлєпши одвит понукнул єден Сириєц, лїкар хтори зоз свою штирочлену фамелию надїю сце поглєдац у Униї. У медзичаше, стретнул сом го у вибеженским кампу у Канїжи – З єдного боку маце Асада, а з другого Исламску державу, а медзи нїма громада наоружани фракциї, а кажде вам до рук дриля пушку. Я нє сцел виберац бок, бо нє припадам ґу тому швету. Анї сом нє на боку Американцох хтори нас бомбардовали и вец охабели най ше Суботица знаходзиме. Кажди дзень плачеме за свою жему, своїм домом, алє там за нас вецей нєт живота. Наздавам ше же нас Европа притулї – вери тот лїкар и чека ноц и водзача хтори го прейґ дрота одведзе до Мадярскей. Колеґа фоторепортер остал у Канїжи висликовац час молитви, кед ше муслиманє кланяю обрацени ґу Меки цо ше повторює пейц раз на дзень. Остал заслупнути кед нїхто нє клєкнул. Ша вони праве од того и сцекли – заключел колеґа. Алє, нє сцекли шицки, лєм тоти цо мали пенєжи, бо драга зоз жеми у хторей война барз драга. З оглядом на тото же кельо єст вибеженцох, а и през бешеду з нїма, мож заключиц же їх животни стандард пред войну бул вельо лєпши як наш. Прето су ту лєм у преходзе, Сербия им лєм застановка през драгу, а нє конєчни циль. А дзе у тим ми? Випатра у преходзе, як и вони, лєм же вони знаю же пойду далєй а нашим людзом остава лєм надїя же будзе лєпше. Бо, док чекаме початок прегваркох о ступаню до ЕУ, бочни ше оградзує з дротом, а як кандидати за Европу, нє маме право у нєй глєдац азил. Но, як гвари канцеларка Меркел, Европа ше будзе намагац помогнуц и обезпечиц нам лєпши живот ту. Та, хто нє вери премиєрови, ту му канцеларка. Фото: Т. Рац

ИПЦ Кула пред другим предаваньом мал седем стаємно заняти особи и даскельо, углавним младших, гонорарних сотруднїкох. У медзичаше, у юлию двоме заняти вжали понукнуту одпремнїну (медзи нїма и заняти хтори бул ношитель информованя по руски, так же тераз то роби єден гонорарец), а у авґусту вимогу за одпремнїну придал ище єден заняти. Попри пополньованя зоз стаємним местом за информованє по руски, Центру будзе требац и новинарох за информованє по сербски и, по дотерашнїх виявох нового власнїка – вироятно то будзе и пополнєте. Вшелїяк, обчекованє и же им буду звекшани и плаци, понеже уж пейц роки робя за минималєц. Тераз ше перше чека на доставанє позитивного думаня од Управи за умиванє пенєжу Министерства финансийох и Реґулацийного цела за електронски медиї о нєпостояню завадзаньох за заключованє контракту, та контракт о предаваню капитала з Аґенцию за приватизацию годзен буц подписани найвироятнєйше до конца септембра, з чим Радован Ковач и службено постанє власнїк ИПЦ Кула.

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА „РУСКА ШКОЛА” У ДЮРДЬОВЕ

ПАМЯТНЇК НАШЕЙ КУЛТУРИ Пишу: Сандра БАРАНЬ Дюра ВИНАЇ

ПОЧАТОК УШОРЕНЯ ШКОЛИ Кед пред пейцома роками дакедишнї учительски квартелї у старей Рускей школи остал празни, и кед основна школа, вєдно з Фондом за капитални укладаня подписали контракт, почало ше адаптовац и санировац Руску школу.

8 РУСКЕ СЛОВО

Пред преславу Националного швета у Дюрдьове 2012. року ґрупа ентузиястох зоз КУД „Тарас Шевченко” порушала инициятиву же би ше простор „Рускей школи” ушорело и до нїх преселєло часц збирки Рускей одлоги и же би ше ту отримовало вистави, литературни вечари, културни збуваня

К

ед пред пейцома роками дакедишнї учительски квартель у старей Рускей школи остал празни, и кед основна школа, вєдно з Фондом за капитални укладаня подписали контракт, почало ше робиц на адаптованю и санациї „Рускей школи”. Насампредз, „Руска школа” у Дюрдьове од 2005. року под защиту Покраїнского заводу за защиту памятнїкох култури Войводини, а проєкт єй санированю мал три фази. Почало ше робиц 2007. року, заменєна конструкция закрица и облаки, вицагнута влага, идуцого року ушорени санитарни ґузел, инсталациї и оспособени просториї за предлужене пребуванє дзецох. Тераз вона вецей нє премака, алє друга часц будинку, дзе були учительски квартелї, остала нєпошорена. Члени КУД „Тарас Шевченко” и ентузиясти зоз валалу порушали инициятиву же би ше цали будинок пошорело и же би ше му дало нове значенє.

Понеже обєкт под защиту держави, зоз Заводу за защиту памятнїкох култури дате желєне шветло и домашнї Дюрдьовчанє викасали рукави. Вибити дзвери, положени древени патос, обилєни мури и преселєна часц збирки зоз Рускей одлоги. Од теди ше ту починаю одвивац културни активносци, у планє же би цали обєкт постал музей и же би крашел цали валал ПРОБЛЕМИ ЗОЗ ДОКУМЕНТАЦИЮ Архитетка конзерватор др Славица Вуйович, котра задлужена за дюрдьовску Школу, гвари же Завод поробел план за конзервацию, направел фази по котрих би ше робело, так ше и почало, и вец и настали проблеми – Школа нє була укнїжена и нє мала потребну урбанистичну документацию.

– Гоч Школа ма вецей як сто роки, то нє покончене як треба. Цали час ше водзела по планє по котрим є правена, док хтошка нє преверел урбанистични кнїжки. Нє мала подполну документацию. З оглядом на тото же направени план вецей нє важел, 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

НАШО МЕСТА ИСТОРИЯ ШКОЛИ Там дзе нєшка стара Руска школа у Дюрдьове, спочатку була перша народна конфесийна школа дзе ше учели руски дзеци. Була звичайна хижа, подобна тедишнїм хижом у валалє. Хижа у хторей була школа постала цесна, та 1883. року урядово питана дозвола же би ше основало руску школу, цо и дошлєбодзене шлїдуюцого року. Року 1914. ше почало будовац школу з вецей учальнями, а єй вибудов була под вплївом народного смаку. Зявйовали ше велї проблеми, вибила и Перша шветова война, та нова школа цалком закончена аж 1924. року. мушело ше пременїц план, односно зробиц нови. Кед ше шицки тоти проблеми риши, вец ше годно конкуровац до фондох за средства и робиц на єй очуваню. Як нам гварела Вуйовичова, найважнєйше же ше жада очувац школу и охабиц ґенерацийом котри приходза. Школа автентична, знаме же у нєй учителє поучовали дзеци и на тот способ ширели културу, та прето ма и просвитну и етнїчну вредносц, алє и велї други.

У МИКЛОШЕВЦОХ ПРЕСЛАВЕНИ КИРБАЙ – РОЖДЕСТВО БОГОРОДИЦИ

ДУХОВНИ ВРЕДНОСЦИ ШЕ НЄ ПОЧИТУЄ На швето Рождества Богородици, вовторок, 8. септембра, у Миклошевцох шветочно преславени Кирбай, хтори возвелїчал и владика крижевски, кир Никола Кекич. У грекокатолїцкей церкви, хтора ма мено Мацери Божей, отримани два Служби – ранша на осем годзин, а на єденац Архиєрейска Служба Божа, котру предводзел владика Никола Кекич. У казанї по руски владика бешедовал о духовних вредносцох котри ше, нажаль, у нєшкайшим способе живота вше менєй почитує. Прето здогаднул на Марийов приклад пошвеценосци Богу и визначел же би вирни модлєли од нєй помоц, витирвалосц и потїху.

ПОРОБЕНИ ПЛАН ШКОЛИ Директорка Основней школи „Й. Й. Змай” Мария Тртич нам гварела же по сле трох рокох од пре слави Дня Руснацох у Дюрдьове, кед по ставена збирка, конєчно зробени план Школи и завед зени до грунтовних кнїжкох.

Обход коло церкви и Архиєрейску Службу Божу предводзел крижевски владика Никола Кекич

ПАНОЦОВЕ НА СЛУЖБИ

На акциї у школи участвовали члени КУД „Тарас Шевченко”

– Аж тераз, зоз тоту нову документацию зме годни далєй конкуровац за средства и предлужиц єй реновиранє – гвари Тртичова. – Гоч зоз того обєкта вишли ґенерациї и ґенерациї школярох, гоч ту стої вецей як сто роки, вона нє мала потребну документацию и нє була укнїжена. Зоз подполну документацию годни зме конкуровац, насампредз на средства у Фонду за капитални укладаня, а з хторима би ше роботи могло предлужиц. Велї думаю же план обновйованя Школи досц амбицийни, окреме же фаховци вимагаю автентичне обновйованє. За тото потребни вельки средства, котри углавним нєт. Без огляду на шицки терашнї проблеми, „Руска школа” у Дюрдьове озда останє памятнїк култури, у хторим ше годзен цешиц цали валал. ■ 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

З владиком сослужели парох вуковарски и раєвоселски о. Владимир Маґоч, парох петровски о. Владимир Седлак, котри читал Євангелию, о. Стєпан Маросавац з Дякова, та домашнї парох и викар славонско-сримски о. Яким Симунович. На Архиєрейскей Служби сослужели и священїки з Апостолского еґзархату за грекокатолїкох у Сербиї – парох шидски и декан сримски о. Михайло Режак, парох у Беркасове и Бикич Долу о. Владимир Еделински Миколка и декан беоґрадски и парох у Сримскей Митровици о. Владислав Варґа. Вєдно з парохиянами, Службу шпивали шестри Василиянки з Вуковару и Осєку. На концу Служби о. Симунович подзековал владикови, котрому то була треца нащива Миклошевцом з нагоди Кирбаю, як и шицким священїком же пришли преславиц Кирбай з вирнима, як и їх госцами з Петровцох, Вуковару, Осиєку, Раєвого Села, Нового Саду, Беркасова, Шиду. Потим бул одпусни обход коло церкви з читаньом штирох Євангелийох на шицки бокох швета, хторе закончене з Многолїтствийом. Кс. Лїкар

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА ПРЕДШКОЛСКА УСТАНОВА „ЄЛИЦА СТАНИВУКОВИЧ-ШИЛЯ” У ШИДЗЕ

ЦЕНИ ПРЕБУВАНЯ НЄ ПРЕМЕНЄНИ Як и у шицких просвитних установох робота почала 1. септембра и у Предшколскей установи „Єлица Станивукович-Шиля” до хторей у Шидзе и у валалох ходза коло 850 дзеци. Гевто цо найзначнєйше, а цо визначую у тей установи, же цени пребуваня и того року остали Ясмина Варґа нє пременєти и же су медзи найвигоднєйшима у Сриме. Як нам гварела Ясмина Варґа, директорка ПУ „Єлица Станивукович-Шиля” за пребуванє дзецох од єдного по шейсц роки родичи мешачно плаца 3 500 динари. Цена за пририхтуюци ґрупи з цалодньовим пребуваньом 3 000 динари, а полудньове пребуванє пририхтуюцих ґрупох 1 000 динари мешачно.

– Найзначнєйше тото же зме посцигли високе наплацованє пребуваня, цо у прешлих рокох нє було так. Було родичох хтори и даскельо мешаци „забували” заплациц Єдна з дзецинских ґрупох у дзецинскей заградки пребуванє свойого дзецка та зме их мушели „оганяц” и опоминац. На схадзки з родичами, медзи иншим, указа- ло ше у будинкох у Шидзе „Єлица” и „Восток”, а билєне им на обовязку шорового плацаня пребуваня, а и за ни будинки у Ґибарцу и Ямени, а и шицки други обєкти тераз ше вони у найвекшей мири того и притримую, гоч по валалох ушорени и за тоти намени хасновани среди далєй єст и таких родичох хторих треба опоминац и ства установи. Варґова гвари же ше намагало отримац хтори знаю же им иншак дзецко будзе виписане з уста- воспитни ґрупи у шицких местох та и там дзе дзецох єст нови, бо и ми мушиме шорово вимирйовац свойо обо- менєй як у Бикичу, Батровцох и Моловинє. На концу нам вязки як установа – гвари директорка Варґова. директорка гварела и же ше помали пририхтую за „ДзеНаша собешеднїца додава же лєтня пауза вихаснована цински тидзень” хтори будзе означени з численима акже би будинки за пребуванє дзецох були ушорени. Робе- тивносцами. Вл. Дї.

ВЕРБАСКИ ШПИТАЛЬ ДОСТАЛ НОВИ ДОНАЦИЇ

ПАЦИЄНТИ ПОЧУВСТВУЮ ЕФЕКТИ Дзекуюци фаховим семинаром и стретнуцом здравствених роботнїкох, дзе ше окрем чераня знаня витворює и висши уровень сотруднїцтва з другима службами, установами, институциями, Служба радиолоґийней дияґностики Общого шпиталю Вербас достала вредну донацию од Служби радиолоґийней дияґностики Дома здравя Нови Сад.

Касети за розвиванє филмох од Дома здравя Нови Сад

10 РУСКЕ СЛОВО

Главна шестра у тей Служби у Вербаше Даниєла Николич визначела же слово о 14 касетох за розвиванє РТҐ филмох, а ефекти дарунку почувствую шицки гражданє односно пациєнти у шпиталю – Понеже пременєли єдну часц опреми, колеґове и колеґинї з РТҐ служби Дома здравя Нови Сад нам уступели касети за розвиванє. З тей нагоди им дзекуєме, алє и директорови ДЗ Нови Сад др Веселинови Боятови, а и нашому др Миланови Миловичови хтори помогол же би ше контакт медзи нашима службами возпоставел – додала Николичова. Окрем того дарунку, початком авґуста до Шпиталю сцигла и друга донация, клима пошоренє за Интерне оддзелєнє – Ґастроентерохепатолоґию Общого шпиталю. Донатор жадал остац анонимни, алє визначел же важне популаризовац таки акциї и нєпреривно поволовац потенциялних донаторох на партнерство же би ше здравствену услугу и на тот способ дзвигло на висши уровень. Донаторови подзековали директор Шпиталю др Йован Янич и главна медицинска шестра Шпиталю Татяна Сунайко хтора визначела же климатизована простория под час горучавох значна за пациєнтох, апаратуру и занятих, а окреме кед слово о полурухомих пациєнтох як цо то случай на оддзелєню Ґастроентерохепатолоґиї. А. М.

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

NA[O MESTA У ШИДСКЕЙ ОПШТИНИ

СЛУНЕЧНЇК ДОБРЕ ЗРОДЗЕЛ

У ШИДЗЕ

ПАРОХИЯНКА ДАРОВАЛА ДВА ШВИЧНЇКИ

Польо под слунечнїком медзи Ґибарцом и Бачинцами

Слунечнїк у шидскей општини витримал високи температури и длуготирвацу сушу так же парасти обчекую добри урожаї. На подручу општини прешлей яри пошати слунечнїк на 1 232 гектарох – за индустрийни преробок и то на польох парастох. З нашеньским слунечнїком пошато 88 гектари и од того половка поверхносцох на польох польопривредних подприємствох и задруґох, а половка при парастох. Вл. Дї.

Юлка Надь при своїх дарункох

Же би церква Преображеня Господнього у Шидзе була цо ушоренша и випатрала красше, допомагаю и вирнїки хтори дарую своєй церкви. Медзи дарователями и парохиянка Юлка Надь хтора церкви подаровала два красни вельки древени швичнїки. За їх красоту ше остарал майстор тишлїр Янко Романяк з Бикичу, а швичнїки опрез олатара положени на Кирбай, швето Преображения Господнього 19. авґуста кед парохиянки Юлки Надьовей подзековал на дарунку парох о. Михайло Режак. Вл. Дї.

У КОЦУРЕ ПРЕСЛАВЕНА ПЕЙДЗЕШАТА РОЧНЇЦА МАТУРИ

ОЗНОВА У ШКОЛСКИХ ЛАВКОХ У тей ґенерациї, хтора родзена 1950. року, а основну школу закончела 1965. року було вецей як осемдзешат школярох основней школи „Братство-єдинство” у Коцуре. Школяре були подзелєни до трох оддзелєньох од хторих у двох настава була на руским язику, а у єдней на сербским. На пре славу рочнїци матури єдней красней майскей соботи зишли ше коло штерацец бувши школяре, вецей як двацец уж покойни, а остаток ше нє одволали. Школярох позберали їх парняки Силве стер Хромиш и Цецилия Чельовски, а вєдно з нїма тото збуванє возвелїчали и даскельо учителє и наставнїки. Дакедишнї коцурски рапухи нєшка уж жию по Року 1965. було два руски оддзелєня и єдно сербске других местох, державох, та аж и на других кониДзечнє ше здогадую, як гваря, гевтих часох кед вони тинентох, а вельо остали у валалє. Того вечара кед ше зишли пред школу з ошмихами ше стретали зоз, тераз уж ходзели до школи. Окреме ше здогадую же учителє и наставнїки були строги и же ше их баржей почитовало, як зранцавенима тварами дакедишнїх пайташох з лавки. З тей нагоди у голу школи була поставена мала виста- цо ше их нєшка почитує. Медзи школярами пановала ва фотоґрафийох зоз периоду їх школованя, хтору бувши злагода, алє и вони, як и нєшкайши, дзеци були нєсташколяре дзечнє порозпатрали препознаваюци себе и шни, а од предметох найволєли – вельки одпочивок. Понеже им то у тих пейдзешат рокох перше заєднїцке своїх парнякох. Зоз школским бренчком зишли ше до учальнї дзе шлїдзело преволованє, як дакеди на годзини, стретнуце, стари пайташе ше нє могли лєм набешедота спомин на покойних. Школяре уручели дарунки при- вац. Друженє познєйше предлужене на „Пелетовим сасутним учительком, одно сно наставнїком Миколови лашу” дзе их забавял оркестер „Коцурски бетяре”, а воКучмашови, Амалиї Кучмаш, Де санки Миланович, ни у приємней атмосфери оживйовали здогадованя на школски часи. Т. Ходак Ґеорґийови Йоцевови и Силвестерови Макайови.

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ СЕЗОНА ОБЕРАНЯ ПАПРИҐИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

СИҐУРНИ ПЛАСМАН ПРОДУКТОХ

Пишe : Сенка НАДЬ

После окреме успишного 2014. року, паприґаре нє барз задовольни зоз тогорочним квалитетом паприґи. Ище штредком лєта ше нагадовало же род нє будзе таки як влонї, цо насампредз пошлїдок високих температурох яки зме мали скоро мешац

О

беранє паприґи у Руским Керестуре почало ище початком авґуста, та тераз оберачка у полним розмаху, а понеже ше мрежа орґанизованих и нєорґанизованих одкупйовачох розвила, продукователє и того року сиґурни же паприґу попредаю. По нєурядових податкох, влонї було од 400 до 500 гольти поверхносци под паприґу, а того року вона звекшана на 700 до 800 гольти. КВАЛИТЕТ ТОГО РОКУ ПОДРУЦЕЛ Вельки уплїв на род паприґи мала хвиля, та ше так пре горучави и нєдостаток дижджу рошлїна нє могла правилно розвивац. Лєпше прешли гевти котри паприґу пресадзели початком мая, на початку сезони пресадзованя, понеже кед слунко приграло у юлию и авґусту, паприґа уж мала розвиту веґетацию, та на тих парцелох нє було нательо опеченей паприґи. За розлику од лоньского, удатного роду, кед продукователє мали коло 80 одсто паприґи першей класи, тераз ситуция процивна, та єст коло 80 одсто паприґи другей класи, а першей лєм коло 20 одсто. Як гваря, прешлого

12 РУСКЕ СЛОВО

року було чежко назберац шлепер паприґи другей класи, а того року ситуация процивна, та тераз чежко назберац шлепер першей класи. Гоч квалитет подруцел, квантитет подобни як влонї, та так скоро кажди дзень зоз Руского Керестура видзе коло 10 шлепери паприґи, оценюю роботнїки на одкупних местох.

– Наша паприґа така як и векшини паприґарох у Руским Керестуре – гварела Душица Орос. – Нє мож повесц же є подла, алє обачлїво єст вецей другей класи. Ище пред обераньом зме видзели яки пошлїдки на паприґи охабели вельки горучави. Квалитет паприґи завиши и од того дзе ше находзи парцела, та так, наприклад, наша паприґа коло Ярашу горшого квалитету як на Косцелїску. Окрем найзаступеншей, роговей паприґи, маме и парадичовей, алє ю вельо чежше предац, понеже ше рогова и найбаржей глєда. ОДКУПНИ МЕСТА Продукователє и того року посадзели найвецей роговей паприґи, хтору ше и найбаржей глєда. Паприґу мож досц лєгко предац, понеже у валалє єст коло 10 одкупни 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

ЕКОНОМИЯ ТЛАЧИДБА СОЇ У ДЮРДЬОВЕ

ЧЕКAЮ ДОБРУ ЦЕНУ

места, а уж два тижнї по Керестуре ходза и накупци. Зоз початних 65 динарох цена першей класи спадла на 43 до 45 динари за килограм, док друга класа коло 25 динари. Як дознаваме, дзепоєдни одкупйоваче маю аж и катеґорию помедзи першу и другу класу хторей цена 33 динари, а одкупює ше и резану паприґу, дзе цена за червену паприґу 36 динари, а за билу 32 динари. После початного паданя цени, тераз ше почина формовац стабилна цена.

– Понеже оберанє паприґи почало перши тидзень у авґусту, ми почали одкупйовац паприґу од 13. авґуста – здогадла Еуфемия Чизмар зоз подприємства „Изґлед”. Початна цена була досц вигодна, та так паприґа першей класи була 65 динари за килограм, а тераз ше цена стабилизовала на 43 до 45 динари. Паприґу другей класи купуєме за 25 динари. Цо ше дотика количества, видзи ше ми же того року нє велька розлика у одношеню на прешли, медзитим того року єст обачлїво вецей паприґи другей класи. Ми догварели сотруднїцтво зоз 10 одкупйовачами паприґи, то преважно фабрики хтори прерабяю паприґу, алє и домашнї фирми хтори ю дистрибую по Сербиї и до сушедних жемох. Дзнаваме же часц парастох паприґу предава и на пияцох, дзе пакована у мещкох кошта коло 60 динари за килограм, а на меранє ше ю предава за 70 до 80 динари.■ 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

Тлачидба сої у дюрдьовским хотаре почала концом авґуста, а интензивнєйше прешлого тижня. З початку ше векшина парастох барз нєприємно нєсподзивала, бо барз слабо чурело. Дижджи котри падали през лєто уплївовали на урожай, вчасни сорти подруцели, алє на щесце, у дюрдьовским хотаре их ридко садза. Остава надїя же ше познєйши сорти лєпше укажу. Остатнї озбильнєйши диждж у дюрдьовским хотаре спаднул коло 20. авґуста. Пре ньго, пре розлични квалитет жеми, алє и високи температури и сушу котра претаргла веґетацию, урожай ранших сортох зменшани. Диждж помогнул познєйшим сортом и сої котра була у фази розвою. Медзитим, з узретей повибивал зарно. Посла паданьох тлачиц могло, а войсц до поля аж трецого до седмого дня, та теди витлачени и перши урожаї. О тим яка чкода направена, указує урожай, котри з початку бул коло 300 кили по ланцу (ланц у Дюрдьове то 5 755 метери квадратни). З часом ше урожай углавним звекшовал, та було и 1 500 килограми по ланцу. По искуствох парастох, найлєпши урожай потераз зазначени у Ливадох и Детелари. У Риту тиж так добри род, алє пре блїзкосц Тиси и влагу, прешлого тижня ридко хто тлачел.

Вчасни сорти сої подруцели

Влага на векшини польох коло 10 одсто, а урожай найчастейше коло 600 кг по ланцу. Заступеносц векших хоротох нє зазначена. Того року, як и прешлого, найвецей посадзена сорта „балкан”. Прешлого року ше добре указала, алє того подруцела. Парасти нагадую же тлачидба будзе закончена по дюрдьовски Кирбай, 21. септембра. Цена прешлого року була 5 500 динари. Идеална цена сої, по урожаю, требала би буц голєм як 2012. року, кед була 66 динари. У Дюрдьове, сою мож придац на вецей места, а то найчастейше „Дьордє Зличич” ДОО, Землєдїлска задруга „Чуроґ”, млїн „Суботин” и подприємство „Брамар ДОО”. С. Барань

ДАНИЛ НАДЬ З БАЧИНЦОХ ОБЧЕКУЄ ДОБРИ УРОЖАЙ ГРОЗНА

ГОРДОВИ УЖ ПОРИХТАНИ Медзи продукователями грозна и вина у Бачинцох, єден з познатших и Данил Надь, у чиєй винїци на „Бени” 600 чокоти углавним племенки, мадяруши, афусу и ризлинґу. Його винїца ище з 1974 року, а лоза ше пендра на колїки як цо дараз було у шицких винїцох. Наш собешеднїк гвари же грозно добре зродзело и же ше наздава доброму урожаю, а вец будзе и доброго вина.

– Влонї грозно зродзело алє пре вельо дижджу, на концу препадло. Прешлого року сом нє мал вина, алє ми ше удало випечиц казань палєнки. Кед Данил Надь вина нє було влонї, будзе того року – оптимистично гвари бачи Данил и указує порихтани гордови. У надьовей фамелиї оберачку ше орґанизує як дакеди – поприходзи родзина, будзе до 20 особи, а у роботи ше и зашпива. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 13

КУЛТУРА И ПРОСВИТА

,,МЕЛОДИЇ РУСКОГО ДВОРУ”

ОСМИ ФЕСТИВАЛ ТАМБУРОВИХ ОРКЕСТРОХ ,,МЕЛОДИЇ РУСКОГО ДВОРУ” У ШИДЗЕ

КЕРЕСТУРЦИ ПЕРШИ, А КОЦУРЦИ ПО СМАКУ ПУБЛИКИ

Пише: Владимир ДЇТКО

Тамбурови оркестер Дома култури з Руского Керестура, по оцени фахового жирия, освоєл перше место на традицийним Фестивалу тамбурових оркестрох у Шидзе ,,Мелодиї Руского двору”, а по смаку публики найлєпши оркестер бул зоз КУД ,,Жатва,” зоз Коцура

Т

амбурови оркестер Дома култури з Руского Керестура по оцени фахового жирия, хтори робел у составе Дюра Будински, Мирослав Фейди и Саша Тасич, освоєл перше место на традицийним Фестивалу тамбурових орке строх у Шид зе ,,Мелодиї Руского двору”. Кере стурци достали як награду малюнок з подобовей колониї ,,Руски двор” у Шидзе, а награду им уручел о. Михайло Режак, декан сримски и парох у Шидзе.

Друге место, по оцени жирия, до стал орке стер КУД ,,Тарас Шевченко” з Дюрдьова, а малюнок им придал Славко Рац, предсидатель Националного совиту Руснацох, док треце место припадло оркестру КУД ,,Петро Кузмяк,” з Нового Орахова. Им малюнок придал Златко Манько, предсидатель домашнїх и орґанизатор КПД ,,Дюра Киш”. Гласала и публика у сали КултурноФестивал привитал Славко Рац, образовного центру, дзе Фестипредсидатель НСР вал отримани пре нєвигодну дижджовну хвилю, хтора гласала на уходнїцох цо источасно були и гласацки лїстки. По смаку публики найлєпши оркестер бул КУД ,,Жатва,” зоз Коцура. Им награду, тиж малюнок, придал Никола Васич, предсидатель општини Шид. Награди ноша мено визначного просвитного и културного дїяча Еуґена Ґени Сабола зоз Шиду. У ЗМАГАТЕЛЬНЕЙ ЧАСЦИ ДЗЕВЕЦ ОРКЕСТРИ

Оркестер КУД „Жатва” найлєпши по смаку публики

14 РУСКЕ СЛОВО

Окрем наградзених, на Фестивалу ше змагали и оркестри КУД ,,Яким Гарди” зоз Петровцох, КПД ,,Карпати,” з Вербасу, потим Горватске КУД ,,Шид”, Словацке 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ЕТНО СТОЛИ

Друге место, по оцени жирия, освоєли Дюрдьовчанє

КУД ,,Єднота” зоз Шиду, як и домашнї КПД ,,Дюра Киш”. Виводзело ше два вокално-инструментални и єдну инструменталну композицию, а нє руски оркестри як цо оркестер словацкого и горватского дружтва зоз Шиду, виведли и по єдну руску шпиванку. Горвати, односно солистка Славица Живкович, одшпивала писню ,,Чия то заградка”, а дует словацкого дружтва Блаженка Дєрчан и Наташа Колар одшпивали писню,,Капура, капура”. Фестивал почал зоз шпиванку композитора Славка Загорянския зоз Шиду ,,Моя заградка” хтора защитни знак Фестивала, а одшпивала ю Младша мишана шпивацка ґрупа КПД „Дюра Киш”. Фестивал урядово отворел Никола Васич, предсидатель општини Шид, хтори визначел же му чесц буц на єдним таким Фестивалу и у мено локалней самоуправи пожадал успих змагательом и поручел най победзи найлєпши. Славко Рац, предси-

ГОСЦИ НА ФЕСТИВАЛУ Фестивал провадзели Никола Васич, предсидатель општини Шид, др Бранислав Маукович, предсидатель СО Шид, Деян Булатович, заменїк предсидателя СО Шид, Славко Рац, предсидатель Националного совиту Руснацох, Желько Ковач, предсидатель Вивершного одбору НС, як и члени НС, потим Олена Папуґа, народна посланїца у Народней Скупштини Републики Сербиї, Серґей Тамаш, директор Заводу за културу войводянских Руснацох, Мартица Тамаш, директорка НВУ ,,Руске слово”, Ромко Папуґа, началнїк општинскей управи у Шидзе, як и нашо паноцове, о. Михайло Режак зоз Шиду и Владимир Еделински Миколка з Беркасова и други госци.

Треце место припадло Ораховчаньом

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

Анї подла хвиля нє завадзала же би на площи опрез Културно-образовного центру були порихтани богати етно столи на хторих виложени стародавни єдла и ручни роботи и прикраски. Представели ше Здруженя женох „Бикичанки” з Бикичу, „Жридло” з Беркасова, потим Здруженє „Перши жени Шиду” зоз Шиду, штанд мал и Борислав Барна зоз супругу Миряну зоз Шиду, як и жени зоз КПД „Дюра Киш”.

датель Националного совиту Руснацох привитал шицких и визначел же ше Национални совит стара о своїм народзе и о рускей култури и же прето Фестивал у Шидзе и преглашени за фестивал од националного значеня. После виповедзених словох високих госцох, почала змагательна часц. Перше ше публики и жирию представели домашнї, оркестер КПД „Дюра Киш”, а потим оркестри ГКУД ,,ШИД”, КУД „Яким Гарди” зоз Петровцох, КУД „Тарас Шевченко” з Дюрдьова, КУД „Петро Кузмяк” з Нового Орахова, КПД „Карпати” з Вербасу, Дом култури з Руского Керестура, СКУД „Єднота” зоз Шиду и на концу КУД „Жатва” зоз Коцура. РЕВИЯЛНА ЧАСЦ ФЕСТИВАЛА Покля фахови жири здавал свойо гласи, гласала и публика у сали на своїх гласацких лїсткох, у ревиялней часци наступел тамбурови орке стер „Равница” зоз Суботици. У єдногодзиновим наступу, го сци зоз Суботици виведли найпознатши войводянски народни шпиванки, а публика у сали нє сановала дланї, наградзовала их з аплаузами, а тиж и шпивала вєдно з нїма. Представнїк орке стра гварел же велька чесц, им зоз сиверу Войводини, наступац у Сриме, та одшпивали и познату сримску шпиванку „Диван є кичени Срем” и пожадали ознова наступац у Шидзе. По сле ревиялней часци у хторей публика уживала ушлїд зело и преглашованє найуспишнейших орке строх, а на концу ше ознова з єдну шпиванку представели найлєпши орке стри зоз Руского Кере стура и Коцура. Бина на хторей наступали орке стри, окрем з рускима партками и ручнїками була прикрашена и зоз грозном и конарчками виновей лози, а кажди орке стер хтори наступел на дарунок до стал и фляшу сримского вина. Фе стивал финансийно помогли Општина Шид, Национални совит Руснацох, Покраїнски секретарият за културу и информованє АП Войводини як и числени спонзоре. До брому роз по ложе ню нє за вад зал анї моц ни диждж хтори нєпреривно падал, а са ла Културнообразовного центру була полна нє лєм зоз Шидянями, алє и з го сцами зоз Бачинцох, Беркасова, Бикичу и других ме стох. По сле урядовей часци Фе стива ла, друженє учашнїкох предлужене коло вечери у пиньвици Лєтнєй владиче скей ре зиденциї дзе шицких розвешельова ли гудаци з наших дружтвох, а помагал им и Орке стер „Равница”.■

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У КЕРЕСТУРСКЕЙ ШКОЛИ

НЄТ ТЕХНОЛОҐИЙНИ ЗВИШКИ АНЇ НЄРОЗПОРЕДЗЕНИХ НАСТАВНЇКОХ На сайту Министерства просвити и технолоґийного розвою, обявени списки технолоґийних звишкох и потребох за наставнїками у поєдинєчних школох у цалей жеми. У руских школох у Руским Керестуре, Коцуре и Дюрдьове за тераз нєт технолоґийни звишки занятих

Д

о нового школского 2015/16. року, Основна и штредня школа „Петро Кузмяк” з Руского Керестура вошла зоз ришенима кадровима питанями, так же нєт занятих наставнїкох котри би були технолоґийни звишок, aнї нєрозпоредзених – виявела директорка Школи Хелена Пашо Павлович. Як познате, пред початком школского року, на сайту Министерства просвити и технолоґийного розвою, обявени списки технолоґийних звишкох, звишкох и потребох за наставнїками у поєдинєчних школох у цалей жеми. О тим директорка керестурскей Школи гвари: – Ми цале лєто робели, поуношели зме податки до информацийней системи и до єдного ценусу за робенє ценох услугох за цали школски рок. Там зме виказали нашо звишки, цо значи у яким проценту дахто остал без норми, а тиж и потреби, то кельо нам треба у постоткох за даяки предмет (10, 20% одсто.. ) лєбо шлєбодне ро-

У ОШ „ЙОВАН ЙОВАНОВИЧ ЗМАЙ” У Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове нєт звишок наставних кадрох, гварела Мария Тртич, директорка ОШ. Того року формовани три оддзелєня перших класох, та шицки три учительки котри виведли своїх школярох до пиятей класи достали по оддзелєнє. Пременки єст лєм у пиятей класи, дзе ше пре достаточне число школярох, на початку того школского року з двох формовало три оддзелєня. Дзекуюци тому, наставнїки звекшали свой фонд годзинох. С. Б.

16 РУСКЕ СЛОВО

У ОШ „БРАТСТВО-ЄДИНСТВО” З оглядом на тото же у коцурскей Основней школи „Братство-єдинство” и того року подобна ситуация зоз школярами и наставу як и у прешлим школским року, заняти у школи ше нє стретаю зоз поняцом технолоґийного звишку. Шицки кадри маю достаточну норму годзинох, окрем наставнїци музичного, хторей хиби двацец проценти до полней норми, та ю будзе мушиц дополнїц у даєдней другей школи. Т. Х.

ботне место то кед треба полна норма лєбо може буц и менши процент, т. є. полна норма уж нє муши буц 100 одсто. Други школи винєсли и технолоґийни звишки, а ми их нє маме. Мали зме звишки од 10 одсто зоз предметох физики и хемиї, а у фаховей служби педаґоґ нє мал полну норму. Но, вельо зме ше намагали шицко усоглашиц, и такой на початку школского рока на схадзки Наставнїцкей ради утвердзели норми шицким занятим и указало ше же шицки задовольни. Уж вецей роки маме наставнїкох хтори свою норму дополнюю у других школох у нашей општини, та так ше предлужує и того року – гварела Пашо Павлович. На спомнутим сайту Министерства, кажде може опатриц яки звишки и яки потреби и до школох ше можу явяц. Аж и тоти наставнїки цо маю статус же су прияти на роботу на нєодредзени роботни час, вони себе на тих спискох глєдаю найодвитуюцши комбинациї, пре процент норми, фаховосц, чи путованє итд. ■ М. А.

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПЕСТОВАНЄ ХОРСКОГО ШПИВАНЯ У ВЕРБАШЕ

ГОРОДСКИ ХОР „БАЧКИ ШПИВАЧЕ” МА ВШЕ ВЕЦЕЙ ЧЛЕНОХ

Початком прешлого року у Вербаше основани Городски хор „Бачки шпиваче” хтори нєшка ма коло 60 членох, старших 40 и двацецеро дзеци. Пред тим у Вербаше исновали вецей хори, а после вецейрочней паузи нєшкайши Городски хор водзи дириґентка Єлена Алексич

Х

ор функционує у рамикох Културного центру Вербас, а у рамикох цалей музичней роботнї постоя три ґрупи – Городски хор „Бачки шпиваче”, Дзецински хор „Мали бачки шпиваче” и Вокално-инструментални состав „Бачки шницли”. Понеже дириґентку Єлену найбаржей прицагує робота з дзецинским хором, у тей хвильки пише дзецинску оперу и либрето и планує мотивовац ище вецей вербаски дзеци же би шпивали у хору, та почнє и рекламовац, правиц аудициї по школох и подобне. Двацецседемрочна Єлена Алексич по образованю мастер теоретичар уметносци, а на мастеру ше опредзелєла за дзецински хори и медзи першима є у нашей жеми хтора ше озбильнєйше пошвецела дзецинскому хорскому шпиваню.

– Почала сом зазберовац ноти за дзецински хор и за тераз мам штири вельки збирки хтори плануєм обявиц, а тераз пишем и дзецинску оперу – визначела дириґентка и додала же ма у плану основац и меншу музичну библиотеку. Хор за собу ма уж вецей наступи, а значнєйши з нїх бул у маю 2014. року у Биєлїни (БиХ) дзе на Майских музичних святочносцох женски хор освоєл стриберну медалю. Того року тиж наступели, алє як мишани хор и освоєли бронзову медалю. Прешлого року у маю Хор орґанизовал и гуманитарни концерт дзе ше зберало пенєж под час вилївох у Сербиї, як донацию загроженим подручом. Окрем того, прешлого и того року участвова-

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

ли и на Хорским фестивалу у КПД „Карпати”, а наступели вецей днї и у рамикох тогорочней манифестациї Музеї Сербиї – 10 днї од 10 по 10, як и нєдавно з нагоди Дня младих. Дириґентка Алексич водзи и церковни хор Грекокатолїцкей парохиї у Коцуре, як и городски хор за пензионерох у Клубу за старих и одроснути особи при Ґеронтолоґийним центру у Вербаше. У наступним периодзе, односно 4. октобра, вербаски хор будзе орґанизовац цаловечаршу програму у хторей буду участвовац шицки три ґрупи, а програма вироятно будзе отримана у святочней сали Ґимназиї „Жарко Зренянин”. Вокално-инструментални состав „Бачки шницли” 3. октобра будзе наступац у Коктел салону „Шишмиш”, дзе ше члени хору и почали нєформално зазберовац. Окрем того, з нагоди Европского дня язикох, хтори ше означує 26. септембра, Хор у сотруднїцтве з Драмску секцию Културного центру будзе участвовац у манифестациї, односно одшпива композициї на рижних язикох. Члени городского хору однєдавна маю и просториї у хторих ше отримує проби, а хтори сами пошорели. Вежбаю кажди дзень окрем нєдзелї, помедзи 19 и 21 г., а Клуб „Бачких шпивачох” ше находзи у дворе АМК „Будучносц” Вербас, прейґ драги Малого пияцу. Так же тераз кажде хто дума же ма слух и люби шпивац – зна дзе може пойсц по членску карту. ■ А. Маркович

РУСКЕ СЛОВО 17

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ АНА ХОДАК И МАРИЯ НОВАК ЗОЗ КОЦУРА

ЖИВОТНИ ДРАГИ ПРЕТКАНИ З ПОДОБНУ СУДЬБУ Давного авґуста, штерацетого року, двоме власни браца достали два дзивчата. Янкови Бушовому ше народзела Ана, а Мефтодийови Мария. Од першого дня, Ана и Мария як кед би були повязани з нєвидлїву нїтку. Преплєтаюци свойо животни драги, шестринїци наиходзели на подобни препреченя, та и дзень-нєшка, после седемдзешат пейц рокох споминаю як их провадзела иста доля

Пишe: Танита ХОДАК

Д ДВАНАЦ РАЗ КУМА – Кед ше дзецко народзело, кума вше мала обичай младей мацери принєсц єсц. Уварела сом юшку, курче, нацагала рейтеши, покладла до судзинох, закруцела до партка, лєбо до кошарки, та гайд до куми. А кед сом кресцела Юлинка, з церкви сом го принєсла до обисца, та ми кумова швекра гварела най го положим на стол най будзе славни. Тото добре паметам – гвари Ана. Правда, Юлин бул Аново перше кумче, алє после нього Ана покресцела ещи єденацецеро Марийово дзеци.

18 РУСКЕ СЛОВО

зивчата ро сли у войнових часох, но обидва вчасне дзецинство запаметали у бависку, у баби Бушовей хтора вше мала часу и любови за свойо унуки, и за ище даскельо дробни унучата. Мария и Ана ше одмалючка складали, вєдно ро сли, вєдно здобували нови искуства, дакеди дацо и звитяжели.

– Раз зме нашли якуш тинту. Цо же, ми, дзивчата, знали же цо то. Сцели зме ше нафарбиц так як то робели одро снути. Я нафарбела лєм ґамби, яй, так ше белавели, а моя кума тоту тинту вжала до рукох, та ю розмасцела по цалей твари. Знаже же нас гандровали – памета Ана. Кус познєйше, худоба, война и чежки условия за живот, Мариї и Ани на крегки плєца положели ище єдну терху. У дзецинстве остали без мацерох – Ана кед мала два роки, а Мария седем. Безбрижне дзецинство було претаргнуте, и два ше стринїци мушели нагло одро снуц. МАЧОХА НЇҐДА НЄ ЛЮБИ ТАК ЯК МАЦ Кед єй мац умарла, Ана нє розумела цо то значело. Баба ю сановала, та кед ше

питала за мацер, вона єй толковала же пошла на мешачок. Ана теди фурт ноцами патрела на мешачок, бодай би видзела мацерову нашмеяну твар. Оцове, а двоме браца, Янко и Мефтодий, ше ознова поженєли, та дзивчата до стали други мацери, ше стри и братох. Ана ше чежко звикла на нову мацер, на братох и ше стру.

– Паметам же кед ше оцец оженєл, гоч сом була лєм дзецочко, мнє и ше стру сцели одвесц до другей баби, мачоховей мацери, ґу ещи єй двоїм дзецом. Я нє сцела пойсц, притулєла сом ше ґу сушеди, и нє могли ме од нєй роздвоїц. Одведли ме аж теди кед сом єй на рукох зоз слизами у очох заспала – бешедує Ана. Гоч ше мачоха можебуц и намага ла любиц нє свойо власни дзеци, Ани ше вид зело же нє могла любиц так як власна мац. Красне слово и цепла рука вше хибели.

– Мнє моя мачоха вше гуторела же ме люби так як кед бим була єй. Я знала же то нє може так буц, алє ме наисце нїґда нє била, анї нє гандровала, бо сом ю барз слухала. Мачохова мац нас часто совитовала и учела о животу, док мачоха нє була така. Була вредна, алє була „жимна”, 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ видзи ше ми аж и ґу свойому дзецку. Вона анї свою дзивку нїґда нє побочкала, анї нїґда нє гварела „дзецко мойо” док я моїх вше так волам – толкує Мария. Дзецинство у бависку и по праху, пре селєло ше до школских лавкох. Медзитим, два дзивчата ше там нє затримали длуго. Ана закончела лєм штири, а Мария седем класи. Почали помагац у обисце, и поряднє робиц на полю, а потим, як цо ше швечи каждей младей дзивки, роздумовац о одаванки. НА САЛАШУ БУЛО ШИЦКОГО Ана и Мария ше одали у истим року, за двох верних приятельох. Ана за Миколу, а Мария за Юлина. Свадзби, як нам два куми толкую, теди нє були таки розкошни як нєшка, дарунки були скромни, алє ше жило у любови, и медзисобним почитованю. У тим периодзе ше пари нє кумали на винчаню, аж по кре сценю першого дзецка. Марийов перши син Юлин бул Аново перше кумче.

– Жили зме на салашу, при валалу, дзе зме наисце мали шицкого. И статку и желєняви, и овоци и меду, а и дзеци хтори нам вше помагали у шицким. Кед нє инше, та колїсац найменше дзецочко. Нїч зме нє куповали, понеже требало вельо пенєжи до обисца, алє нїґда зме анї нє мали потребу. Мала сом щесца же сом була здрава, та сом могла виховац тельо дзеци – толкує Мария. Кед уж пришли дзеведзешати роки прешлого вику, ознова у истим року, як кед

би то наисце була судьба, Ана и Мария остали ґдовици. Жаль за супругами гашели радо сни ошмихи унучатох хторих з рока на рок було вше вецей. ПИСМА ЛЄЦЕЛИ ПРЕЙҐ ОКЕАНУ За лєпшим животом, Марийово дзеци одходзели до иножемства, аж и прейґ океана. Року 1998. Мария и сама надумала пойсц жиц ґу найстаршому Юлинови. Охабиц свой Коцур и салаш було єй найчежше. Та, заш лєм, гоч була и „споза бари”, вше єй було барз важне дознац цо ше случує у єй валалє, за Риковим брегом. Нє забула анї на свою куму. Часто задумана и любопитлїва виписовала длуги писма хтори потим по силала своєй верней толкуюци єй як то у Америки. На поздрави и поцилунки нє забувала. Кед би ше врацала до родного краю, Мариї би шерцо затрепецело накадзи подумала же кого там ознова увидзи. Так було и того авґуста кед шедла до авиона. Вєдно зоз ше стринїцу, куму и пайташку Ану сцела пре славиц їх седемдзешат пияти родзени дзень. А кед ше зишли дзеци хтори уж и сами маю нє єдну стриберну у власох, а унучата на бависка давно забули, и Марча и Ана почувствовали же тота їх доля хтора их од дзецинства провадзи, ма и свойо красни боки. И єдна и друга добре знаю же шицки тоти роки вредзело жиц. ■

Новакова и Ходакова фамелия на преслави Анового и Марийового родзеного дня

11. СEПТEMБEР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 19

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МАЛЖЕНСКА ПАРА БЕСЕРМЕНЇ З ВУКОВАРУ (1)

ШЕЙДЗЕШАТ РОКИ ЗДЗИВАЛИ ПЕРЛИ НА ПАЦЕРКИ Ана (Ганча) Бесерменї, народзена у Петровцох 1938. року як найстарше дзецко у фамелиї Дудашових. Оцец Данил и мац Ирина, мали ище тройо дзеци, Люпку, Петра и Янка. Кед ше з Боґдановцох фамелия преселєла до Петровцох, Ганчи ше видзело же конєчно почина „прави живот”

Пишe: Агнетка БАЛАТИНАЦ

Д

о школи Ганча ходзела лєм три роки, бо мушела буц дома зоз шестру и братами, а до штвартей класи лєм штвартками. Теди так було при векшини дзецох. Мушели робиц, а до школи ходзели лєм теди, кед було часу. Буц найстарше дзецко теди значело помагац нє лєм у обисцу, алє вшадзи дзе лєм требало, старац ше о младших дзецох, а поверх шицкого, слухац.

– Перше зме жили у Боґдановцох, а кед умарли баба и дїдо, врацели зме ше до Петровцох. Теди ше ми видзело же почал прави живот – памета андя Ана. А „прави жи-

вот”, за Ганчу значело – буц медзи своїма людзми – медзи Руснацами. Кед ше рано поставало, мац звичайно брала драбинку и одходзела до валалу мальовац, а оцец попрагал конї, та пошол на польо. Ганча ше мушела остарац цо ше того дня у обисцу будзе єсц, чи статок и живина маю води, и чи двор позаметани.

– Паметам же мац и оцец по войни ходзели робиц до задруґи, а я рихтала пироги за полудзенок. Теди ми було 10, або 11 роки. Загнєтла сом их без вайцох, бо конї у хлїве вайца розтрепали. Пироги ше полїпели, алє мойо браца их так смачнє єдли, нїч им нє завадзало – памета андя Aна. Шестра Люпка була три роки младша од Ганчи, та ше могла баржей остарац о себе як хлапци хтори були младши. Так преходзело вчасне дзецинство Ганчи Дудашовей, познєйше Бесерменьовей. НАДНЇЦИ И ЗАБАВИ

Данил и Ирина з дзешецмешачну Ганчу

20 РУСКЕ СЛОВО

По словох нашей собешеднїци пред 60 роками тот хто мал 13 роки уж, так повесц, бул вельки. Нєшка цалком иншак. Дзеци на наднїци нє барз ходза, а и кед пойду, то прето же би себе заробели даяки динарчок, а нє же би з тим пенєжом помогли у обисцу.

– Кед сом мала 13 роки, мац ми гварела же жи вот барз чеж ки и же бим тре ба ла 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ пойсц на наднїцу. Вєдно з Юлку Семанову зме пошли на єден салаш, дзе жили бачи Ґабор з Миклошевцох и його андя хторим требало помогнуц. Ходзели зме на польо. Дополадня копали, а кед пришол час за полудзенок, ґаздиня нас поволала нука за стол. По полудзенку, док вонка була горучава, робели зме и други роботи. Юл ка плата ла бачи ко во Ґаборово шмати и пришивала ґомбички, а я муцела масло. Були то барз добри людзе – памета андя Ана. Нє наганяли нас барз вельо робиц, алє нам нє дали анї лєнНа свадзби Ани и Йовґена Бесерменя у Петровцох пред 60 роками ствовац. Кед дакус захладло, Ганча и Юлка пошли ознова копац. У зайдички кажда мала и оцец приповедали у другей хижи о єй свой полудзенок хтори мацери порихта- евентуалней одаванки. ВЄДНО – Мац гуторела же би добре було кед би ли, бо ше нїґда нє знало чи у ґаздових даШЕЙСЦ ДЕЦЕНИЇ ме одали за даякого шорового леґиня. Поцо до станю. А дзеци як дзеци, вше могли єсц, та так но совала ше оцови же приходзи Велька Ганча Дудашова, по назвиску и вони два. Пред тим як рушели дому, по- ноц, и же треба будзе и нови шмати, а пеСеманова, шедали на єден ярок, та поєдли тото цо нєжи нєт, та ознова буду мушиц пожиодала ше кед мала було у зайдички. Ганча вше мала хлєба и чиц... Плакала сом тей ноци до самого ранєполни 17 роки маджуну, а Юлка мала и инше, бо Сема- на. Га, цо сом могла, богати ме нє сцел, а за леґиня хтори ху доб ни анї нє па трел на мнє! А вец нє ново були моґутнєйши. теди праве – Кед сом пришла дому, мушела сом по- прешло тидзень два, кед ме у церкви банаполнєл 23 роки. умивац ноги, алє без мидла, бо ми мац ба поволала до нїх на полудзенок. Провадзела Одказала сом мацери по андї Ґовльовей го цалого живота, гуторела же нє будзем знац танцовац. А та вєдно з нїм то було пре инше, прето же зме як дзеци же пойдзем до баби и дїда, нє знаюци пошла аж и до часто мидло забули одложиц, та би го ку- прецо ме волаю. Дїдо ше ми такой опиАвстралиї уж у ри поджубали, а вец здохли – през шмих тал чи бим ше одала. узретих рокох. А я такой, – алє дїду за кого? Но, вон толкує андя Ана. Ана и Йовґен Тото цо нїґда нє забудзе то тото як лю- такой почал приповедац о єдному леґиньодховали бела ходзиц до баби, а добре памета ище ови, шоровому, хтори вше крашнє облєдва дзивчата. Нєшка маю дзень-нєшка як пред Чордашову хижу чени, ходзи до церкви а майстор є, колєштверо унучата, шедзел бачи Янко и грал на гармоники. сар. Гуторел ми дїдо же би ми лєгчейше алє и єдно праунуче. Теди ше млади там зазберовали и танцо- було при ньому як при мацери и оцови. Того, 2015. року Мой Дїдо Кетелешов бул содар. Правел вали. Було их одвшадзи, и зоз Ґрабику, и преславели 60 роки зоз Шорика, и з валалу (часци Петров- соду и шабе су, и предавал ю по валалаох, у малженстве. цох). Таки прах дзвигали же их од нього по Кирбайох, на фодбалских змаганьох и анї видно нє було. Андя Ана гвари же им кед були даяки векши збуваня. Дїда ше нїч нє завадзало, було вше барз крашнє, слухало. Нє прешло два тижнї, а Ганча була спиокреме соботами, бо ше ютредзень на потана. О мешац ше повинчали. Було то 22. лю нє робело. мая 1955. року. Млода мала нєполни 17 роки, а млоди, Йовґен Бе серменї, бул од ПИТАНКИ нєй 6 роки старши. Алє, приповедка ше ту нє закончує.

– Була сом барз млада, кед сом себе наСвадзба була у Петровцох, було барз шла леґиня. А теди ше иншак виберало ве льо дзеци на нєй, алє и вельо дружки. як нєшка. Мойо „любованє” тирвало єден мешац. Леґинь ме сцел, алє я була худоб- Поволани були шицки и зоз Долу и зоз на, а вон глєдал богатшу. Так ше тота Шорика... Придани були скромни, нє як нєшка. Млодята до стали лавор, жвератперша любов и закончела. А вец приходзела Велька ноц, – предлу- ко, ладу за шмати, ручнїки...■ (Предлужи ше) жує приповедац андя Ана о тим як єй мац 11. СEПТEMБEР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 21

медзи РОК II СЕПТЕМБЕР 2015. число 11

простор за кафу и виключеня

Число ушорел: Ян Мезей

НА ЯКИ СПОСОБИ ШЕ ПЕНЗИОНЕРЕ МОЖУ ВИМСЦИЦ ПРЕМИЄРОВИ ЗА ЗМЕНШАНИ ПЕНЗИЇ

7. ...Округле є, тлусте є, зоз Яґодини є и ма застрашуюцо вельку главу?

– Медведз зоз зоолоґийней загради, а кед нє вон, та Єльцинова воскова фиґура, кед же ю уж направели...

8. ...По професиї гробар, а зоз купену диплому?

– Статистично, идеални кандидат за доставанє канадскей емиґрацийней визи.

9. ...Лєм цо нє главни у каждей власци, а нє знаш хто го вибрал?

– Церква.

10. ...Чарне, горке як сам живот, а нагнати зме то випивац кажде боже рано?

– Ранша кафа, без цукру.

11. ...Превидне, горчейше од живота, а примушени зме то випивац после каждого одробеного роботного дня.

– Гоч котри тварди алкогол, лєм най нас ратує од того швета.

12. ...Оддуркує, виши по мурох, по столох є, витринох, практично вшадзи коло нас и лєм дурка и сензитивних покус иритира?

– Час по шлїдуюцу плацу.

НАША ЕКОЛОҐИЙНА СОВИСЦ

– Кед им придзе на кафу, можу моцно одкруциц верх на солянки, а ище твардейше закруциц верх дунца на „сладким”.

– Кед премиєр будзе дакеди „стопирац”, най му нє станю.

– Можу му каменьчки подруциц до кишенкох капута, та кед же премиєр зосце скочиц банджи, зацагнє го баржей як раховал.

– Тиж, кед нє будзе патриц, можу му ухпац и вихпац заражени USB до лаптопа (ох, яки чежки слова!).

– Можу му, кед уж будзе потреби за праву пакосцу, пренєсц ципели зоз цеплого приклєта до замарзнутого конку, дзе ше нє топи.

– Або здибац му заглавчок зоз гокедли, та най шедзи на жимней еко-скори.

– Кед будзе шлїдуюци раз митинґ його коалициї, най орґанизую на другим концу города концерт Ролинґстонсох, та увидза хто му придзе. ...думам же би требало престац зоз предкладами, пречежки то слова, пречежки, а нє таки то подли чловек наш Алексей, а, ниа, можебуц ше и шахац зосце...

ЗАГАДКИ, АБО ЧИ ЧАСЦ 2 ЗНАШ ЦО ТО...

Я. К.

22 РУСКЕ СЛОВО

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

... за кафу и виключеня СКАНДАЛ У ВЕРХУ РУТЕНСКОГО ДЖЕТ СЕТА

ПРИВАТИЗАЦИЯ

КРАЛЬ РУТЕНСКОГО МЕЛОСУ НАЙДЗЕНИ У НЄШОРЕ У ДЕМОЛИРАНЕЙ ГОТЕЛСКЕЙ ХИЖИ Чи и тераз рутенски джет сет тото о чим млади буду мрийовац!? Всоботу, 1. септембра, наш визначни композитор, текстописач, аранжер и шпивач Я. Ю. приведзени вишлїдним орґаном пре ремеценє мира и шора. Наш познати уметнїк, „младшей явносци” познатши по тим же пред даскельома роками освоєл „Ружов букет” цалком знїщел готелску хижу. По наших жридлох зоз верха милициї, нєурядово дознаваме же Я. Ю. цалком демолирал готелски апартман котри му бул даскельо остатнї мешаци обисце. После годзини лярми, галайку и чежких словох, припаднїком министерства нукашнїх роботох ше поспишело вибиц дзвери и зопрец ище горшу траґедию. У цалим нєшоре Я. Ю. найдзени у полу-нєсвидомим стану, зоз фляшу виския под єдну пазуху, а зоз надзату по локец плакету о освоєним „Ружовим букету” под другим локцом. Плакета, була зарамикована у склу и було очивисно же песц нашого визначного уметнїка пребила исту, цо толкує єдно менше количество креви на тепиху и по мурох апартмана. Зоз орманох повируцоване шицке облєчиво котре Я. Ю. хасновал за перформанси и по нїх попирскана чечносц котра нєзвичайно здогадує на урин. Бифе руйновани, а орманчик у котрим ше исти (бифе) находзел, под час нащиви нашого новинара ище вше плївал по готелским базену. Други ормани повикладани коло облакох же би правели цмоту у хижи, понеже фиронґи, випатра, були єдине облєчиво котре наш композитор, шпивач и аранжер остатнї днї облєкал. Зоз жридла котре блїзке уметнїкови, дознаваме же ше Я. Ю. уж одредзени час нє мог вирвец зоз чортовей руки оганяня алкоголного сна по сподку склєнки.

– Вшелїяк, – додава нашо жридло – Я. Ю, ше чежко мог помириц зоз фактом же попри телїх фестивaлох при Руснацох уж роками нє освоєл нїч инше окрем безплатних „ище” на тих безконєчних фатаморґанских вечарох. Думам, же му єдноставно хибело же би попри триюмфа на „букету” скапчал успих и зоз „Ружовим чобольовом”. Тот факт го забивал. Єден час знал же є за класу спред шицких учашнїкох, алє му ше нє дало, а вец и алкогол почал брац свою порцию и Я. Ю. почал трациц маґийне „тото”, котре му 70-их и 80их положело ореол нєкрунованого краля рутенского мелосу. То приведло до того же єдноставно, остатнї двацец роки походзковал у месце и лєм тот освоєни „Ружов букет” го тримал у живоце – заключел наш собешеднїк. Вшелїяк, таки скандал нє може оправдац нїч, и така ганьба може исц на чесц лєм тому „визначному”, а нам остава лєм же бизме ше опущели и припатрали як ше попробує умиц од того. Агей, таки активносци знаю буц вецей як ґурманство за нас котрим з пальцом указац на другого у бриґи найвекша лакотка цо ю нам космос правел. Славослав Орґона 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

Я. К.

КОСМО ТОР С О Р П И З И МЕД

Даскелї звуки котри ваш партнер на початку вязи би нє шмел чуц споза завартих дзверох клозета, дзе ви одпочиваце читаюци „Медзипростор за кафу и виключеня” по попитей кафи: – Звук паркираня терховного камиона, котри на паркиралїщу верши декомпресию.

– Звук плюсканя цегли руценей з мосцичка до беґельчика.

– Сипанє помийох з кабла до валова котри полни з воду.

– Ламанє вигриски за вигриску на колєнє.

– Звук шлайфованя колєса по конарох у блаце.

– Оправял ше трактор, нє рушал з мертвих єден час и одразу ТРА ТА ТА ТАТА! Кендас Бухерова

РУСКЕ СЛОВО 23

МОЗАЇК ДЗЕШЕЦ РОКИ ҐРУПИ

Пишe: Сенка НАДЬ

Керестурски панк-рок бенд „Crazy Cousins” („Крейзи казанс”) того року означує декаду постояня. Од основношколцох зоз инструментами за одроснутих, у валалє, та и ширше, за тот час постали бенд хтори ище вше ма окремну комуникацию зоз публику. Упарто пестую жанр музики хтори вше менєй заступени медзи младима

БУДУЧНОСЦ „ПАНК РЕВОЛУЦИЇ”

Б

„Казанси” означели декаду постояня

енд творя Дориан Чизмар (соло ґитара и вокал), Иван Симунович − Симо (ритем ґитара), Андрей Симунович (буґни) и Алексей Макаї − Максо (бас ґитара). Перша постава бенда була кус иншака. На початку на бас ґитари грал Желько Планчак − Панчо, а вец о два роки пришол Максо и так остало по нєшка. Од початку на буґнох грал Андрей, хтори теди мал лєм дзевец роки, а „Казанси” ше здогадую першей „свирки” у керестурским кафичу „НС” кед го, як гваря велї, „од буґнох анї нє було видно”. − Буґни сом купел 2005. року, понеже нам требало буґнара, медзитим, нїхто од нас на нїх нє знал грац. Понеже Дорийов оцец дакеди бул у бенду, поуказовал нам основи, а гевто друге зме сами научели. Од нас лєм Максо як мали ходзел до музичней школи, у штреднєй школи и Симо, алє зме шицки почали як самоуки − бешедує Андрей. Бенд „Crazy Cousins” основани як рок бенд и теди им було жаданє грац писнї од ґрупи „АC/DC”, алє з оглядом же су барз чежки за виводзенє, грали обробки писньох

24 РУСКЕ СЛОВО

ґрупох „Black Sabbath”, „Ramones”, „Хладно пиво” и подобне.

„СВИРКИ” У ВАЛАЛЄ И ШИРШЕ „Казанси” вельо раз наступали на рижних локацийох и случованьох у Руским Керестуре, як наприклад дочек Нового року, Дзень залюбених, були предґрупа кед наступала ґрупа „Неверне бебе”, а окреме визначую наступи на фестивалох „Водова фест” и „Дньовка”, на хторей ище вше наступаю зоз интересантнима тематиками и специфичну интеракцию зоз публику. Окрем у Керестуре, грали и у сушедних местох, а були и у Словацкей и Польскей. Нєдавно ше врацели зоз Свиднїку зоз Словацкей, дзе наступали на єдней културней манифестациї. Младежски часопис МАК 2008. року видал и їх цд, на хторим були скромни пейц писнї, медзитим, пошвидко после того зняли ище даскельо. Же би ище єдна писня була обявена остарал ше ище єден маґазин, чия тематика праве урбана музика.

− Любел бим кед би „Панк револуция” постала як „Дньовка”, же би окрем нас наступали и други бенди и поєдинци зоз Керестура. З оглядом на тото же яки тераз стан у держави и же нєт пенєжу, думам же нє ма смисла же би дахто зарабял пенєж так же би наплацовал уходнїци на таки збуваня. Треба шицким дац нагоду же би пришли видзиц и забавиц ше – гвари Дориан Чизмар.

− Кед зме ше пошли школовац до Нового Саду, у єдним студию зме отримовали проби, дзе прейґ „Nocturne” часопису шицким було понукнуте же би зняли по єдну писню, та вони були обєдинєни на єдним демо цд-у. Теди знята наша писня „Валалска бараба”, а потим зняти ище три писнї у Радио Новим Садзе − бешедую „Казанси” и додаваю же после длугшого часу планую зняц ище даскельо писнї. Тексти пише Дориан, а аранжман найчастейше вон, консултуюци ше зоз членами бенда.

„ПАНК РЕВОЛУЦИЯ” На инициятиву „Казансох” и поєдинцох зоз Керестура, на главней автобускей станїци у 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

МОЗАЇК „CRAZY COUSINS”

Керестуре 2013. року, як и того, 2015. року, орґанизовани „свирки” з назву „Панк револуция”. − У маю, пред двома роками зме опрез „Бомбаю” отримали „свирку” и понеже була барз добре прилапена, о даскельо мешаци орґанизовани и официялни наступ, на хторим грали и ґрупа „Atheist rap”. Понеже тота „свирка” була 5. октобра, символично є наволана „Панк револуция”, медзитим, нам тот датум нє представя нїч окремне и нє значи политичну опредзелєносц − толкує Иван. Млади зоз Руского Керестура и „Казанси” на тогорочну „Панк револуцию 2” поволали бенд „Збоґом Брус Ли”. Наступ отримани 29. авґуста, на истим месце як и пред двома роками, а исто як и пред тим, пенєжи обезпечели сами Керестурци, на таки способ же давали добродзечни прилоги. Як гваря, пред двома роками векша часц потребного пенєжу назберана од поєдинцох, а того року було векше одволанє спонзорох. − „Свирку” зме направели же би у Керестуре було даяке збуванє, же би людзе вишли зоз обисцох. Думам же таки збуваня, як нєдавно отримани „Днї керестурскей паприґи” и журка на базену „Пакт он”, барз добри за валал и треба их орґанизовац цо вецей − гвари Андрей. По одволаню поєдинцох и спонзорох хтори финансовали „свирку”, випатра же людзе видза перспективу у таким змисту. На „свирки” були людзе рижних ґенерацийох − од дзецох, по людзох штреднїх рокох. Заш лєм, одволанє публики на „Панк револуцию 2” 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

АНКЕТА

ЦО СЦЕ РОБЕЛИ ВЛЄЦЕ?

Грали и у Словацкей

було барз мале у одношеню на гевту пред двома роками. Було коло 150 нащивительох. Медзитим, факт же „свирка” отримана праве кед и „Великоґоспоїнски дани” у Бечею, та и то барз допринєсло тому же нащивительох було мало.

ПИТАНЄ УРБАНЕЙ МУЗИКИ У КЕРЕСТУРЕ Кед формовали бенд, у Керестуре було наисце вельо младих хтори сновали панк и рок бенди, цо тераз нє часте. „Казанси” у валалє були єдини бенд хтори нє грає „свадзебну” музику, аж од нєдавна ше ганблїво почали зявйовац нови надїї. − Єдна зоз главних причинох же млади нє формую бенди то вшелїяк финансиї. Понеже добри инструменти барз драги, ридко хто може купиц, наприклад, буґни, кед ше зна же и найнєквалитетнєйши коштаю коло 300 еври − заключую „Казанси” и додаваю же єст младих талантованих музичарох, лєм их треба даяк мотивовац. ■

Владимир Венчельовски, 16 роки, Ветерник: – Бул сом на морю у Кумбору, у Чарней Гори. Часто сом ходзел купац ше на базен до Темерину, як и на новосадски Штранд. Кажди вечар сом виходзел и шейтал ше з пайташами. Бул сом на двох фодбалских змаганьох, кед Войводина бавела процив МТК зоз Мадярскей и процив Сампдориї з Италиї. Пречитал сом и два барз интересантни кнїжки о Шерлокови Холмсови, як и лектиру „Ана Каренїна”. Наталия Лазор, 23 роки, Коцур: – Перша половка лєта ми була роботна, чувала сом дзеци, алє сом вше нашла часу за дружтво и одход на Штранд, або базен. Участвовала сом у акциї „Дай и ти свою руку”, а була сом и на лєтованю у Тезеу, у Французкей. На тей драги зме нащивели Равену, Римини, Милано, Монтекарло, Женеву и Копер. Того року сом закончела студиї на Медицинским факултету, та сом нєдавно, як дипломовани физиотерапеут, почала одрабяц приправнїцки стаж на Клинїки за медицинску рехабилитацию у Новим Садзе. Оливера Пап, 15 роки, Дюрдьов: – Активни сом член у Културно-уметнїцким дружтве „Тарас Шевченко”, дзе танцуєм и шпивам. КУД того лєта госцовал у Польскей на єдним фестивалу, та и я була на тей турнеї дзе зме були пейц днї и було барз крашнє. Ходзела сом и на базен и препровадзовала вельо часу зоз своїм дружтвом. Участвовала сом у акциї „Дай и ти свою руку” у Коцуре, а була сом и на „Hawaii party” журки у Дюрдьове. Борис Орос, 22 роки, Руски Керестур: – Того лєта сом нє мал вельо часу за одпочивок. Бул сом у Словацкей, раз бавиц фодбал зоз Русином у Свиднїку, а други раз на тидзень у Братислави. Потим сом дакус робел у кафичу, дакус на полю, а вец сом ше почал пририхтовац за септемберски испитни рок.

РУСКЕ СЛОВО 25

ДУХОВНИ ЖИВОТ МАМЕ ВИКОВНИ ДУХОВНИ ИСКУСТВА, АЛЄ НАМ МОРАЛ НЄ ЗА ДОВОЛЮЮЦИ

КЕЛЬО СЛУХАМЕ ДУХОВНИ ПОУКИ Пишe: Мирон ГОРНЯК КУХАР

Нашо вецейвиковни церкви и вира розвивали духовносц и идентитет, алє источасно нєшка можеме повесц же нам морал нє задоволююци. Причини єст вецей, а наприклад, можеме поставиц питанє же кельо и як слухаме духовни поуки

П

решлого мешаца зме преславели виковни ювилеї нашей Церкви, а пред тим швето Преображенє, хторе нас здогадує же нам шицким треба пременка же бизме були лєпши людзе, як створеня у мире зоз Створительом, другима людзми и самима собу. Медзитим, вообще нє лєгко буц иншаки, лєпши, толерантнєйши, стриманши, мац вецей порозуменя, а дзе ище и любов, молосердиє. Християнски поуки за духовне напредованє зоз церкви и медийох нєшка нам доступнєйши як скорей, алє кельо на нїх обрацаме увагу? Єст виглєдованя на тему о чим ше роздумує и на цо ше обраца увагу з нагоди приманя порученьох. Виглєдоваче гваря же насампредз, патриме на прешвечлївосц комуникатора (прешвечовача). Ефект векши кед є фаховец, кед то роби прешвечлїво и звучи нєпристрасно, а добре и кед прешвечовач прицагуюци, шармантни и подобни тим, хторим бешедує. ЄСТ ПЕРИФЕРНА И ЦЕНТРАЛНА ДРАГА Кед зме вольни и кадри роздумовац о порученю, прешвечованє будзе шлїдзиц централну драгу, зложеншу драгу у мозґу, односно нервней системи, з анализу, рахованьом, поровнованьом итд. Кед нє маме дзеку и нє сце ше нам роздумовац, прешвечованє будзе шлїдзиц периферну драгу хтора ше опера на автоматске и спонтане роздумованє. Людзе найчастейше хасную периферну драгу за роздумованє, бо то лєгчейше, треба ше менєй трудзиц. Алє, кед су особнє заинтересовани, кед маю часу, способносици и прихильносци, будзу провадзиц централну драгу. Змист порученя (наприклад казанї) психолоґийно па-

26 РУСКЕ СЛОВО

трено окреме важни за централну драгу. У периферней драги людзе мало обрацаю увагу на змист, а баржей на вонкашнї характеристики и прешвечлївосц прешвечовача. Папа Франциско влєце толковал як треба прияц Слово Боже: – Нє нательо прето же бизме дацо научели, алє же бизме пренашли Исуса. Кед наисце слухаме Слово, теди ше зисцує правдиве стретнуце з Исусом, а тото стретнуце преображує шерцо, меня живот. Медзитим, треба слухац з отвореним, понїзним шерцом, бо Исус пришол на тот способ, у понїзносци и худобстве – надпомнул папа. По його думаню, Євангелию треба ношиц у ташки, лєбо кишенки и пречитац єден виривок кажди дзень. Кед ши смутни, пречитай Боже слово и воно це поцеши, Исус у шерцу знова запалї цеплоту вири и надїї. ПРОБЛЕМАТИЧНИ УСПИШНЄЙШИ У ПРОМОЦИЇ Парох беркасовски о. Владимир Еделински Миколка обрацел увагу на дружтвени контекст у хторим ше пласую и зочую рижни, та и процивни порученя и идеолоґиї.

– Єст цивилни сектор и одредзени структури у нїм хтори ориєнтовани процив традицийних вредносцох, та и процив Церкви. Треба мац у оглядзе и же телевизор у обисцох уключени, практично, цали дзень, а патра го шицки ґенерациї, од предшколских дзецох по пензионерох. На телевизийних програмох єст надосц лєгки, поверхово и проблематични змисти хтори тиж знєважую традицийни змисти – гварел о. Еделински.

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

ДУХОВНИ ЖИВОТ Вон спомнул приклад кед ше у рекламох, филмох и серийох промовує вонкашньосц, випатрунок и козметику як атрактивносц. Велїча ше култ младосци, а старосц, животна мудросц и духовна димензия поциснути на марґини. Кед таке нєпреривно патриме и слухаме, кед ше по правилох пропаґанди дацо повторює вельо раз, вец ше то и прилапює як правду, без огляду на рационалносц.

– Таки условия и справованє допомогли же проблематични менталитет успишнєйши у промовованю, а то ше вец одражує у каждодньовим живоце – наглашел о. Владимир.

КИРБАЙ У МАНАСТИРЕ ИСУСОВИХ МАЛИХ ШЕСТРОХ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ВИБЕРМЕ МАРИЙОВ СПОСОБ ЖИВОТА

У керестурскей парохиї св. оца Миколая, хтора ше притримує григориянского календара, 8. септембра вирни преславели швето Рождество Богородици – Малу матку Божу. Того дня у каплїци Исусових малих шестрох на Циґлашоре преславени Кирбай. У нєвелькей манастирскей каплїци дзе тераз стаємно жию ш. Кристина и ш. Мартина, служел парох о. Михайло Малацко, а апостол читал Янко Цап. На Служби були и шестри Служебнїци на чолє з провинцийну ш. Веронику Гралюк, и вирни и приятелє малих шестрох. Парох шестром повинчовал Кирбай и у казанї здогаднул же Исус за свою мацер вибрал скромну Марию и прето без нєй, и без єй способу роздумованя и живота нєт анї правдивого християнского живота. На швето Малу матку Божу Служби Божо були и у катедралней церкви на 8 и 19 годзин, а Велька у Водици на 10 годзин, а служел их и наказовал капелан о. Михайло Шанта. М. А.

У ВОДИЦИ СЛУЖБА ЗА ШКОЛЯРОХ ВИРА НА МОЦИ БОЖЕЙ, А НЄ НА ЛЮДСКЕЙ МУДРОСЦИ Папа Франциско спозорел же слово Боже нє треба слухац як „даяку интересантну ствар” и допущиц же би наша вира завишела од доброго наказованя даєдного священїка. Святи Павлo гварел же права вира фундаментована на моци Божей, а нє на людскей мудросци.

– Кед сцеме прияц Слово Боже, вец модлїме Духа Святого же би нам даровал шерцо як цо шерцо з блаженства, хторе нам помогнє же бизме у єдноставносци у гевтим Слове пренашли живого Исуса. Теди добре нашенє принєше плод – наглашел папа.

У сучасних психолоґийних учебнїкох наведзене як виглєдоваче студентом дали задаток преприповедац параболу о Самаритянови и гварене им же тоту казань отримаю у сушедним будинку, та су подзелєни до трох ґрупох. Першей ґрупи гварене же маю досц часу, другей же су точно уклопени до термину, а трецей же уж пожня. Док преходзели по конку, наиходзели на „жертву” (сотруднї ка ви глє до вачох) на пато су, хто ра шедзела, кашляла и йойкала. Перша ґрупа помогла у найвецей случайох, друга ґрупа манєй, а треца помогла лєм у 10 одсто случайох. Тото прекоментароване же „єст Самаритянох, алє нєт часу”. ■ 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

БЛАГОСЛОВ ЗА НОВИ ШКОЛСКИ РОК У Марийовим святилїщу Водици внєдзелю була Служба Божа за шицких школярох, а з нагоди початку нового школского року. Попри тим отримане и цал од н ь о ве стретнуце за младши дзеци на тему ЕвхаВирски теми дзецом презентовани ристиї. на розумлїви способ Службу слуПопри Служби Божей, источажел парох керестурски о. Михайшнє було пририхтане и стретнуце ло Малацко, а капелан о. Михайло за младши дзеци и школярох, хтоШанта споведал. Парох привитал ри реализовала заєднїца Марийоколо 150 присутних школярох и їх вого дїла. Тема була „Найвекши родичох з наших парохийох з Кедар” – хтора ше одношела на Еврестура, Коцура, Кули, Вербасу, харистию, як найвекши Исусов алє и з вецей войводянских местох дарунок хтори нам зохабел за – Бечею, Суботици, Сенти, Молу, шицки часи. Тема була преглїбйоКанїжи, Ґорнього Бреґу, Вершцу, вана починаюци од стваряня швеНового Саду, та и з Беоґраду. Прета та през євангелску подїю Тайто богослуженє з часци було и по ней вечери, по шведоченє перших горватски, а по ґрупох ше преклахристиянох. Шицко було презендало и на мадярски язик. товане на дзецом прилаплїви споНа концу Служби парох зоз швесоб, през презентациї, драмски цену воду поблагословел шицких слички, и розлични роботнї. школярох, як и школски прибор М. Афич хтори принєсли у своїх ташкох.

РУСКЕ СЛОВО 27

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. септембра 2015. року занавше нас зохабела наша мила дзивочка

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015)

Щира и весела, вше нашмеяна, така була наша Моника. Твоя доброта и твой мили глас занавше останє у наших шерцох. Памятку на тебе, мила моя шестричко, будзе чувац брацик Мижо зоз супругу Санелу Ангелку наш, спочивай у мире!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. септембра охабела нас наша мила и добра

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015) з Руского Керестура Мила нашо Монико, останєш нам у красних памяткох, вше нашмеяна, радосна и умилна. Твоя доброту нїґда нє забудземе. З любову и почитованьом, твойо Адрияна, Теодор, Таня и Деян Штранґарово Спочивай у мире Божим!

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015) з Руского Керестура Красни памятки на твой благи ошмих и доброту буду чувац нина Иринка и шовґор Елемир Джуджарово зоз дзецми и унуками Най це ангели чуваю!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015) з Руского Керестура Наша мила Мони, охабела ши нас занавше з больом у шерцох и слизами у очох и пошла по драги вичносци. Вше будзеш у наших шерцох и думкох. Твоя тета Весна и шовґор Дюра Сабадощиково Спочивай у мире Божим!

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015) з Руского Керестура Пошла ши по драги до вичносци так поцихи, а нам ши, Мони, охабела вельки боль и слизи. Вично це будземе чувац у шерцох. Твойо шестринїци Ясмина, Наташа и братняк Деян зоз дзивку Андрею Спочивай у мире Божим!

28 РУСКЕ СЛОВО

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015)

Мила наша Монико, чежко найсц слова зоз хторима би ше виражел наш боль и жалосц. Останєш навики у наших шерцох така мила, нашмеяна, сцерпена. Твойо мама Сенка и тато Михал Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. септембра 2015. року занавше ше преселєла до вичносци моя мила шестринїца

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. септембра занавше нас зохабела наша мила

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015) Мони, твою любов, доброту и красни памятки вше будземе чувац у своїх шерцох. Ожалосцени: шестринїца Мая зоз супругом Борисом и дзецми Дарком и Андрейом Провчийово Спочивай у мире Божим!

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015) Вично будземе паметац єй мили ошмих и доброту. Най ю ангелки чуваю! Ожалосцени: тета Меланка, шовґор Янко и братняк Славко Семаново Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. септембра упокоєла ше наша

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. септембра занавше нас зохабела наша мила

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015) з Руского Керестура Мила Монико, вше це будзем споминац и чувац памятку на це зоз любову и почитованьом Тихомир Спочивай у мире Божим!

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015) Памятку на ню навики буду чувац тета Натка, шовґор Мирко Гардийово и братняк Мики зоз Кристину Спочивай у мире Божим!

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 31. авґуста преселєл ше до вичносци

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015) з Руского Керестура Була вше весела, нашмеяна. Спочивай у мире Божим! Памятку на це чува твоя баба Веруна Дротарова

МОНИКА ФАРКАШ (1998–2015) з Руского Керестура Мони, твою доброту, ошмих, радосц и час препровадзени зоз тобу будзем вично паметац и чувац у шерцу. Вично будзе ожалосцени твой дїдо Фаркашов Спочивай у мире Божим!

ВЛАДО БАЛЇНТ (1933–2015) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ньго навики буду чувац син Владимир, нєвеста Катица, унука Таня зоз супругом Александром, унук Иґор и праунуки Доротея и Ела Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. септембра наполнєл ше рок як нас занавше зохабела наша мила и весела супруга и мац

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. септембра наполнєл ше рок як нас занавше зохабела наша мила мац и баба

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. септембра 2015. року наполня ше шейсц мешаци як нас занавше зохабела наша мила дзивка и мац

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. септембра 2015. року занавше ме зохабела наша мила унучка

ҐЕНА ТИРКАЙЛА (1953–2014) з Руского Керестура Зоз любову и почитованьом памятку на ню чуваю ожалосцени супруг Янко и син Мирослав Спочивай и мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. септембра наполнєл ше 21 рок як нас зохабел наш мили

ЮЛИЯН БУЧКО (1964–1994) з Руского Керестура Памятку на ньго навики чуваю мац, оцец и брат зоз супругу и дзецми Спочивай у мире Божим!

ҐЕНА ТИРКАЙЛА (1953–2014) з Руского Керестура Зоз любову и почитованьом памятку на ню чуваю дзивка Таня зоз супругом Борисом и унука Алися Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 12. септембра наполня ше три жалосни роки як вецей нє з нами наш мили супруг и оцец

СЛАВКО НАДЬ (1960–2012) з Суботици Занавше останєш у наших шерцох и думкох. Дзекуєме ци за твою любов и доброту. Супруга Фемка и синове Коля и Славко Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. мая 2015. року наДня 14. септембра 2015. року полнєли ше дзешец смутни наполня ше два смутни роки роки як вецей нє з нами як вецей нє з нами

АМАЛИЯ МАЛАЦКО ЛЮБОМИР МАЛАЦКО (1931–2013) з Руского Керестура (1930–2005) Мили нашо, ваша любов, вашо старанє о шицких нас и шицко вашо занавше останє у наших шерцох Вашо наймилши Спочивайце у мире Божим!

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

ИНФОРМАТОР

OGLA[OVANW 021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com

ЗДЕНКА ЧОЛАКОВ народзена Турински (1965–2015) з Нового Саду

З любову и памятку на ню занавше буду чувац брат Звонко зоз нєвесту Инму, дзивка Катарина, син Мирослав, мац Меланка и оцец Мирослав NA ZDOGADOVANW Dny 9. septembra 2015. roku, napolnwli {e dze{ec roki yk nas u `alx zohabel na{ mili suprug, ocec i d>do

MITRO VINA< (1927–2005) z Novogo Sadu

Vi~no ce budzeme ~uvac u na{ih {ercoh. Supruga Xstina, sin Miroslav i unuki Tatyna i Branimir Spo~ivaj u mire Bo`im! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. септембра наполнєли ше дзешец роки як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

ИРИНА ПАПУҐА (1920–2005) з Руского Керестура

Памятку на ню буду чувац єй наймилши цо ю любели Спочивай у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 29

ИНФОРМАТОР

* дзе цо будзе *

У НОВИМ САДЗЕ НА НЄДЗЕЛЮ БЛАГОСЛОВ ШКОЛЯРОХ На нєдзелю, 13. септембра, на вечаршей Служби Божей на 18 годзин, будзе благослов школярох, прибору и мированє з нагоди початку школского рока. Як гварел парох новосадски о. Юлиян Рац, апелує ше на родичох и дзеци же би ше на уписали на нашу грекокатолїцку виронауку и пестовали свою виру. За тото єст добри условия, компетентни кадри, вироучительох и одвитуюци просториї. Як и потераз, школска и парохиялна виронаука буду на парохиї. ***

ФОЛКЛОРНА СЕКЦИЯ У РКЦ

На пияток, 11. септембра 2015. року на 20 годзин у просторийох Руского културного центру у Новим Садзе будзе схадзка зоз родичами и дзецми (од пейц по петнац рочни) хтори би ше сцели уключиц до фолклорней секциї. Поволуєме шицких заинтересованих же би пришли вєдно ше порадзиц о отримованю пробох.

MALI OGLA[KI DIHTOVANW oblakoh i dzveroh zoz neopren-}umu.

Telefon: 063/8238-767.

PRAVIME po meri roletni i garmonikovo dzveri.

Tel: 063/8238-767 i (025) 58-27-710. *** ВЛАГА? Изолуєме влажни хижи. 063/440-470; 063/10241-14. *** ОДКУПЮЄМ лїсковци нєочисцени и очисцени на велько и мало. Виплацованє такой. Робиме услужно машинске чисценє лїсковцох 25 – 40 дин/кг. Одкупюєме очисцени орехи. Тел.: 064/175 90 0 *** ПРЕДАВАМ тракторски прикоч хтори може ношиц и 4 тони. Ма древени патос и „страници”. Предавам и 2 менши плуги. Телефон: 025/703-481 *** NA PREDAJ hi`a u centru Ruskogo Kerestura u ul>ci M. Tita ~islo 57. Vigodna za vecejnamenske hasnovanw, lwbo za dva fameli>. Telefon: 064/26-36-460 i 064/258-0741.

BUDZEME PATRIC NA TV VOJVODINA 2 ТВ МАҐАЗИН, нєдзеля, 13. септембер на 20 годзин – Зоз схадзки Националного совиту Руснацох; – Пририхтуєме и прилог о младих поднїмательох и субвенцийох за самостойни бизнис; – О актуалних подїйох вязаних за вельке число вибеженцох хтори през нашу жем преходза до Заходней Европи; – Актуалносци зоз польопривреди як и други актуалносци зоз наших местох, а дознаце и хто предлужи тренирац атлетичарох у Руским Керестуре. ** Na{o visti zoz foto}rafiymi i zn<mkami, mo`ece najsc na adresi www. rtv.rs/rsn.

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu na osnovi ~lena 10. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<”, ~islo 135/04 i 36/09) obyvxw

OBVISCENW o podnw{enej vimogi za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl>vu na `ivotni {tredok Prowkta Podpriwmstvo “Telenor Common Operation” Konar Beo}rad–Novi Beo}rad, po ovlascenx no{itely prowkta “Telenor” d.o.o. Mlade`skih bri}adoh 90, Novi Beo}rad, podnwsol Vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta radio bazna stan<ca za mobilnu telefonix “NS ]rbavica 2”, u ul<ci Pu{kinovej 1, na katasterskej parceli ~islo 1373/5, K. O. Novi Sad II, Gorod Novi Sad. Podatki i dokumentacix zoz Vimogi no{itely Prowkta mo` vidzic u prostorijoh Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu, Ul<ca Rumenacka 110, Novi Sad, robotni dn< od 10 do 15 godzin. [icki zainteresovani, za 10 dn< od dny obyvjovany togo obvisceny, mo`u dac svojo dumanw u pisanej formi na adresu Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu.

30 РУСКЕ СЛОВО

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта, Индустрия меса „SANI-HEM” д.о.о. Нови Бечей, Йосифа Маринковича число 76, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта „Продукцийни комплекс за продукцию медицинских средствох, средствох за дезинфекцию и средствох за хижову гемию поверхносци прижемє (П) и часци прижемє и поверх (П+1)” у Новим Садзе, у улїци Привреднїкова, на катастерскей парцели число 2260/7, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

ИНФОРМАТОР Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта Ношитель проєкта, Индустрия меса „Матиєвич” ДОО, Нови Сад, Руменацка драга 86, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта „Закрице и пречисцовач одрутних водох” у привредним комплексу Индустриї меса „Матиєвич” на катастерскей парцели число 2397/3, К.О. Нови Сад IV, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основу члена 20. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о явним увиду, явней презентациї и явней розправи Студиї о преценьованю вплїву проєкта на животни штредок Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС24/НСХ24/НСУ24/НСЛ24 НС – ЕЛЕКТРОВОЙВОДИНА”, у улїци Булевар ошлєбодзеня 100, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 1233/8, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, под час роботних дньох од 10 до 15 годзин по 5. октобер 2015. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увида, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увида можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей упрви за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 6. октобер 2015. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110, Нови Сад, на 11 годзин.

CENOVN>K MALIH I POSMERTNIH OGLA[KOH – mala ogla{ka do 20 slova ko{ta 200 dinari – mala ogla{ka vecej yk 20 slova ko{ta 300 dinari – uramikovani tekst ogla{ki, abo vin~ovanki ko{ta 500 dinari – posmertna ogla{ka na wdno polqo ko{ta 600 dinari – posmertna ogla{ka na dva poly ko{ta 1 200 dinari.

Cenovn<k va`i od 1. av}usta 2011. roku Ogla{ki mo` poslac na mejl office@ruskeslovo.com лєбо ruske.redakcija@gmail i uplacic na rahunok Novinsko-vidavatelqnej ustanovi “Ruske slovo” u banki Inteza ~islo 160-923244-82. do-

stac na telefon 021/ 6613-697.

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

На основи члена 3. Правилнїка o додзельованю буджетних средствох Покраїнского секретарияту за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци за финансованє и софинансованє активносцох, програмох и проєктох националних совитох националних меншинох у обласци основного и штреднього образованя („Службени новини АПВ”, число 36/15), а у вязи зоз Покраїнску скупштинску одлуку о буджету Автономней Покраїни Войводини за 2015. рок („Службени новини АПВ”, число 53/14, 54/14 – випр. и 29/15-ребаланс), Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци (у дальшим тексту: Секретарият), розписує КОНКУРС ЗА ФИНАНСОВАНЄ И СОФИНАНСОВАНЄ АКТИВНОСЦОХ, ПРОГРАМОХ И ПРОЄКТОХ НАЦИОНАЛНИХ СОВИТОХ НАЦИОНАЛНИХ МЕНШИНОХ У ОБЛАСЦИ ОСНОВНОГО И ШТРЕДНЬОГО ОБРАЗОВАНЯ НА ТЕРИТОРИЇ АВТОНОМНЕЙ ПОКРАЇНИ ВОЙВОДИНИ ЗА 2015. РОК Конкурс ше розписує на суму 1.615.000,00 динари хтори обезпечени зоз Покраїнску скупштинску одлуку о буджету Автономней Покраїни Войводини за 2015. рок („Службени новини АПВ”, число 53/14, 54/14 – випр. и 29/15-ребаланс) за финансованє и софинансованє активносцох, програмох и проєктох националних совитох националних меншинох у обласци розвою и дзвиганя квалитету основного и штреднього образованя на язикох/бешеди националних меншинох – националних заєднїцох у Автономней Покраїни Войводини за 2015. рок. Средства опредзелєни: за основне образованє 950.000,00 динари и за штреднє образованє 665.000,00 динари. Финансийни обовязки ше будзе реализовац у складзе зоз ликвиднима можлївосцами буджета Автономней Покраїни Войводини за 2015. рок. УСЛОВИЯ КОНКУРСА 1. Подношителє вимаганя Хаснователє хтори маю право участвовац у розподзельованю средствох то реґистровани национални совити националних меншинох зоз шедзиском на териториї АП Войводини.

2. Критериюми за розподзельованє средствох Критериюми за розподзельованє средствох по Правилнїку o додзельованю буджетних средствох Покраїнского секретарияту за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци за финансованє и софинансованє активносцох, програмох и проєктох националних совитох националних меншинох у обласци основного и штреднього образованя тоти: чи ше язик/бешеду националней меншини – националней заєднїци хтору национални совит представя службено хаснує на териториї АП Войводини, односно чи ше на тим язику/бешеди реализує образовно-воспитну роботу у основних и штреднїх школох; значносц активносцох, програмох и проєктох за розвой и дзвиганє квалитету основного и штреднього образованя на териториї АП Войводини на язикох/бешеди националних меншинох – националних заєднїцох; файта и висина трошкох яки потребни за образовно-воспитни активносци, програми або проєкти хтори ше реализує под час чечуцого буджетного року; чи активносц, програму або проєкт мож преважно реализовац у чечуцим буджетним року. СПОСОБ ПОДНОШЕНЯ ВИМАГАНЯ Вимаганя за додзельованє средствох ше подноши на єдинственим конкурсним формуларе Секретарияту. Комплетну конкурсну документацию мож превжац од 2. септембра 2015. року на web адре си Секретарияту www.puma.vojvodina.gov.rs Вимаганя ше доручує по пошти на адресу: Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци з назначеньом „За конкурс – за финансованє и софинансованє активносцох и програмох националних совитох националних меншинох”, Булевар Михайла Пупина 16, 21000 Нови Сад або ше подноши особнє з придаваньом на писарнїци покраїнских орґанох управи у Новим Садзе (у прижемю будинку Покраїнскей влади). Ґу прияви на конкурс ше подноши тоту обовязну документацию: поєдинєчни звити о пририхтованю тестох за каждого автора и собирни звит на уровню националного совиту, окреме за основни школи и окреме за штреднї школи. Термин за подношенє приявох на Конкурс то 16. септембер 2015. року. Секретарият затримує право од подношителя вимаганя, по потреби, питац додатну документацию и информациї, односно за додзельованє средствох одредзиц виполньованє потребних условийох. Нє будзе ше розпатрац нєблагочасови, або нєподполни прияви. Резултати Конкурса буду обявени на интернет презентациї Секретарияту. Заинтересовани особи можу достац додатни информациї у вязи зоз реализацию Конкурса у Секретарияту на телефон 021/487-41 83. Покраїнски секретар, Михаль Нїлаш, с.р.

РУСКЕ СЛОВО 31

СПОРТ МЕДЗИОПШТИНСКА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ВЕРБАС–ТИТЕЛЬ–ЖАБЕЛЬ

ОДЛИЧНИ СТАРТ ФК „Бачка 1923” – ФК „Злога” 5:0

ИСКРА ПРЕШВЕЧЛЇВО ПОБЕДЗЕЛА ФК „Искра” – ФК „Єдинство” (Бачке Петрово Село) 5:0 (2:0)

БАЧКА: Калайджич, Янкович, Маркович, Тривунович, Павлов, Пантич, Летич, Рац, Круль, Данґубич, Чирин. У другим полчасу до бависка вошли Шанта, Матич и Єлич, а вишли Чирин, Летич и Круль. У першим колу Медзиопштинскей лиґи Вербас–Титель–Жабель, Бачка прешвечлїво победзела Злогу з Локу зоз аж 5:0. Од самого початку домашнї тим бул фаворит, алє по бависку обидвох екипох було видно же першенство праве почало. Домашнїм нє було потребнe вельо часу же би озбильно нападли процивнїцки ґол, та уж у 13. минути после фаулу у каребним просторе Злоги, Маркович дал ґол з пеналу. После першого ґолу Злога пробовала орґанизовац озбильнєйши акциї, алє Бачкова охрана ше добре указала. Резултат звекшани у 38. минути з ґолом Тривуновича, та Бачка пошла на одпочивок з двома ґолами предносци. У другим полчасу фодбалере Бачкей кус спомалшели темпо бависка, алє и далєй мали вельо шанси за ґол. У 75. минути лабда ше одбила од Злоговей охрани и пришла ґу Марковичови хтори ище раз бул прецизни. У финишу змаганя числени шанси домашнїм принєсли ище два ґоли. Рац посцигнул ґол у 88. минути, а Данґубич у 90. минути. З початком новей сезони Бачка достала нового тренера – Ґорана Андєлковича, а векшина бавячох и тей сезони буду з Дюрдьова. З Бачкей пошли двоме бавяче хтори ше добре указали прешлей сезони, а то Ерделян и Боґданов хтори ше одлучели опробовац у подобних фодбалских клубох у иножемстве. Шлїдуюце змаганє Бачка бави на нєдзелю у Србобрану процив екипи Младосц–Радосц. М. Рамач

32 РУСКЕ СЛОВО

Коцур: стадион ФК „Искра”, патрачох коло 100. Ґоли за Искру: Зоран Сердар и Дамян Ґубаш по 2, Златко Колєсар 1 ґол. ИСКРА: Филеп, Зарин, Живкович, Юшкович, Дамир Ґубаш, Ваяґич, Живкович, Малацко, Колєсар, Дамян Ґубаш и Сердар. Нова сезона у Медзи- олєгчало шицким фодбаопштинскей фодбалскей лером Искри. После ґола‚ лиґи Вербас–Жабель–Ти- Искра предлужела зоз тель за Коцурцох почала красним бависком, а нєовнєдзелю 6. септембра, а длуга Колєсар дал и друфодбалере амбицийно и ги ґол за Искру и оможлїмотивовано бавели пер- вел же би коцурски бавяше змаганє и победзели че до конца бавели без страху од пораженя. Зоз зоз аж 5:0. У першим колу Искра у резултатом 2:0 за Искру Коцуре привитала екипу ше и пошло на одпочиЄдинства зоз Бачкого Пе- вок. Други полчас почал так трового Села. Бавяче и тренер Здравко Бабич як ше закончел и перши очековали побиду, алє полчас‚ Искра доминоваосторожно приступели ґу ла на терену, предлужела змаганю понеже то пер- шоровац нагоди, а єдну ше змаганє у сезони и во- барз красну акцию вихано вше чежке, без огляду сновал Дамян Ґубаш, копроцив кого ше бави. три зоз добрим бицом з Єдинство зоз Бачкого Пе- главу звекшал резултат трового Села єдна зоз на 3:0. Треци ґол дотлуекипох котра Искри одви- кол госцох котри ше потує и у тих змаганьох сле того ґолу намагали Искра, мож повесц, по- прияц цо менєй ґоли до ряднє победзує, алє вше своєй мрежи. Медзитим‚ найчежше тото перше до конца змаганя Єдинзмаганє. Коцурци ше того ство прияло ище два лєта вельо пририхтовали ґоли. Перше Сердар, а и тренирали, так же на потим и Дамян Ґубаш даяки способ очековали принєсли Искри прешвеже укажу свой потенциял лїву побиду од 5:0 на старту новей сезони. и победза процивнїка. Искра у тей сезони ма Од початку змаганя ше видзело же коцурски ба- вельки амбициї, та так и вяче озбильно похопели дочекала початкок новей тото змаганє и же нє до- сезони, а после першого шлєбодза нєсподзиванє. змаганя тренер и публика Бавело ше од ноги до но- задовольни зоз резултаги та и публика уживала, том и зоз тим цо бавяче а таке бависко принєсло и указали на терену. На нєдзелю Коцурци у резултат. После даскелїх нєвихаснованих нагодох другим колу буду госцоСедар вибил сам опрез вац у Радичевичеве дзе ґолмана и рутински го буду бавиц процив екипи З. Колєсар звладал и од тей хвильки Младосци.

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

СПОРТ ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

ЧЕЖКО ПРОЦИВ „КАТЕНАЧА” ФК „Станишич” – ФК „Русин” 1:0 (1:0)

Станишич: стадион ФК „Станишич”, патрачох коло 150. Судия: Мерданович (Сербски Милетич). Жовти картон при Русиновцох достал Грнчяр. РУСИН: Павлинї, Чапко (Б. Орос), Голик, Барна, Й. Гарди, Павлович, Грнчяр, Я. Кулич, Дюрич, Бранкович (Д. Гарди), Рац. У штвартим колу Подручней фодбалскей лиґи Зомбор, Русин страцел у Станишичу. Ґол одлуки посцигнути ище у седмей минути першого полчасу, зоз пенала. После того ше на стадиону у Станишичу бавело „виктория” на ґол домашнїх. Русин мал вельо нагоди, алє опрез ґолу домашнїх як кед би бул поставени мурик. У дванастей минути Грнчяр поцильовал стативу. У петнастей минути понїщени ґол хтори посцигнул Йоаким Гарди, нїби, пре офсайд. У двацетей минути Русин мал аж два вельки нагоди хтори єдна за другу нє вихасновани. У другим полчасу Русин предлужує з офанзивним бависком, медзитим як кед би нє було правого ришеня же би лабда вошла до ґолу. Но, треба припознац же ше и домашнї бранєли, як кед би учели тактику охрани, познату под меном „катеначо” (клатка).

Русин добре бавел, алє без ґолох

Найлєпшу нагоду за Русин мал Янко Кулич, хтори потераз бавел за екипу ФК „Раднички” зоз Зомбору. Петнац минути пред концом змаганя, за Русин нє пискани пенал, хтори бул подобни гевтому зоз хторого домашнї посцигли ґол за побиду. Русин у Станишичу добре бавел и нєзаслужено страцел. Свойо квалитети идуцого тижня будзе мац нагоду указац на своїм терену процив екипи Тереквеша. В. Сеґеди

ОПШТИНСКА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ШИД

ШАХОВСКИ КЛУБ „ОМЛАДИНЄЦ”

НЄРИШЕНЕ У БАЧИНЦОХ

ВАЖНА ПОБИДА КОЦУРЦОХ

У трецим колу Општинскей фодбалскей лиґи Шид на дербию у Бачинцох ОФК „Бачинци” и ОФК „Бикич” бавели нєришено 2:2. Беркасовски Сримец дома старцел процив Ґраничара з Ямени 2:4, шидска Єднота дома победзела Братство зоз Соту 2:0, Єдинство (Лю) и Гайдук з Вишнїчева бавели 1:1, ОФК „Бинґула” победзела Борец (И) 2:0, а Синдєлич з Ґибарцу победзел екипу Омладинцa (Б) 3:0. На таблїчки пришло до пременки и тераз на першим месце ОФК „Бинґула” з 9 бодами, други ОФК „Бикич”, треци Гайдук и штварти ОФК „Бачинци” ма седем боди, пияти Ґраничар, шеста Єднота и седме Єдинство хтори маю по штири боди, осми Омладинєц, дзевяти Синдєлич и дзешати Борец маю три боди, а без бодох єденасти Сримец и дванасте Братство. У штвартим колУ на нєдзелю 13. септембра, ОФК „Бикич” дочекує Сримец, ОФК „Бачинци” буду госцовац у Соту процив Братства, Єдинство дочекує Єдноту, Гайдук будзе бавиц процив Омладинца, Борец процив Синдєлича и Ґраничар процив ОФК „Бинґули”. Вл. Дї.

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

Друга часц сезони у шаховскей Войводянскей лиґи – ґрупа Бачкa почала внєдзелю, 6. септембра. Шаховски клуб „Омладинєц” на домашнїм терену дочекал екипу зоз Червинки и победзел зоз резултатом 6:3 Побида шахистох барз значна за Коцурцох понеже зоз тоту побиду Омладинєц уж тераз обезпечел оставанє у лиґи и попри чежких обставинох у клубу. Побиди зазначели Миряна Шолая и Стефан Йока. Реми одбавели Карло Бала, Ґавра Коларич, Владимир Лазор, Ґоран Попович, Никола Тадич и Споменко Павичевич. После 6. кола Омладинєц на 6. месце зоз 24 бодами. На нєдзелю Омладинєц госцує у Кули дзе будзе бавиц процив екипи Гайдука. З. Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ БОДИ-БИЛДИНҐ КЛУБ „МАКСИМУС”

ОАЗА ЗА ДЮРДЬОВСКИХ СПОРТИСТОХ

Пише: Сандра БАРАНЬ

Дюрдьовска физкултурна и спортска сала у основней школи сучасно опремена, a таки и спортски терени на отвореним у центру валала. Так повесц, идеални условия за орґанизованє и отримованє спортских манифестацийох. Нажаль, упрекосц добрим условийом спортски манифестациї за младих и других людзох у валалє, так повесц, замарли. Єдини змаганя хтори ше под час рока орґанизує на спомнутих местох то турнири у рамикох Спортских бавискох „Яша Баков”

Л

юбителє спортa, окреме фодбалу, дакеди на спомнутим терену, влєце роками орґанизовали турнири у малим фодбалу на котрих участвовали и аматере и професионалци, представяюци свою улїчку, валал, або свой тим. Медзитим, як тей орґанизациї роками нєт, любительом фодбалу и спорту остава чекац же би ше припатрали як за лабду бегаю фодбалере дюрдьовского ФК „Бачкa”. Лєбо же би чекали кед по розпорядку час за отримованє даєдного турнира Спортских бавискох „Яша Баков”. Иншаки стан лєм у єдней дюрдьовскей терховнї, хтору мож прировнац Синиша Рац

34 РУСКЕ СЛОВО

зоз оазу Баковогово спортского духу хтори народзени праве у Дюрдьове. Дзекуюци младому ентузиястови котрого потримує старши спортиста, колеґа шицких котри жадаю буц активни у спорту, маю нагоду то витвориц у боди-билдинґу клубу – терховнї у Дюрдьове.

– Терховня, спортски клуб за боди-билдинґ „Максимус” отворена 2001. року як перша терховня у валалє и то остала по нєшка. Терховня добре опремена, єст вельо реквизити хтори ше хаснує за зацагованє мускулох, a ту и други спортски реквизити. По моїм думаню найважнєйше мац мотив за спортску активносц. Окреме кед слово о тренираню у терховнї, бо вежбанє у терховньох нє прицагуюце як тренинґи зоз лабду лєбо иншим. Мушим надпомнуц же класични вежби зоз терху у рукох, викроки, воженє бициґли и други подобни 11. СЕПТЕМБЕР 2015.

СПОРТ вежби на перши попатрунок єдноставни, алє су и найлєпши за дефиницию мускулох – гварел Синиша Рац зоз Дюрдьова, власнїк, фахови асистент и тренер у терховнї. ЗМАГАНЯ ЗА УГЛЯД МЕДЗИ КОЛЕҐАМИ Синиша уж даскельо роки орґанизує змаганя у тих просторийох у рижних дисциплинох. Звичайно то були змаганя у повтойованю вежбох, лєбо дзвиганю терхи. Победзовали гевти котри найвецей раз повторели даяку вежбу, односно подзвигли найвекшу чежину.

– Змагали ше члени Клуба и то у дзвиганю терхи на рижни способи и рижних положайох цела, раховалo ше хто пороби найвецей зґиби, „трбушняки”, дзвиганє своєй чежини на рукох, куканє зоз терху и други рижни вежби. Найвитирвалши були вше наградзени зоз безплатним хаснованьом терховнї єден мешац, a як награди зме дзелєли рижну опрему за дзвиганє терхи и рижни додатки за поживу и другe. Окрем того побиднїк, достава и припознанє од колеґох

ЗДРАВА ПОЖИВА – ФАКТОР УСПИХУ – Шицким котри жадаю схуднуц препоручуєм жє би нє гладовали, а диєта цошка цо наисце нє добре и нє здраве. Треба єсц поряднє, звикнуц орґанизем на вецей порциї єдзеня на дзень. Найидеалнєйша комбинация три плус єден. Треба мац три главни порциї, а фриштик би требал буц найважнєйши. Нє гуторя задармо, фриштик поєдз сам, полудзенок подзель з даским, а вечеру дай нєприятельови – през ошмих толкує Синиша. Окрем того, як надпомнул Синиша важне єсц вецей овоци и желєняви и то пред и по полудзенку. У сущносци, найважнєйше же би ше єдло на кажди три годзини покус.

– Особи котри жадаю звекшац мускули маю дакус компликованши способ костираня. Важне количество протеинох, односно меса. Треба го єсц баренe и нїяк масне. Тиж так, вельо бареней або вареней желєняви и цеста як цо шпаґети и сухе цесто, макарони, бо кажде хто сце звекшац мускули муши єсц угльово гидрати – надпомнул Синиша. Найгорше за чловеков орґанизем то цукер котри ше найчастейше находзи у овоцових сокох. Буц одмерaни и мерковац на поживу, найлєпши рецепт за здрави живот и орґанизем.

11. СЕПТЕМБЕР 2015.

у терховнї, бо ше о успиху бешедує ище длуго после змаганя – надпомнул Синиша. Поровнуюци з гевтим часом кед отворена терховня пред штернац роками и нєшкайшим, гвари же вше було заинтересованих зa тот спорт, алє тераз єст барз мало гевтих котри упарти и поряднє вежбаю.

– Углавним приходза пред початком лєтa же би зредзели форму, зацагли мускули, або схудли. Билдерох, гевтих котри сцу очувац вельку масу мускулох през цали рок и поряднє вежбаю єст лєм даскельо у валалє, а пред дзешец роками их було було коло петнац, a можебуц и вецей – гварел Синиша. Синиша дакеди и сам любел дзвигац вельку терху, любел ше змагац, алє ше покалїчел, та вецей нє шмел дзвигац вельку терху. У своєй терховнї є нєшка асистент, а орґанизацию змаганьох препущел длугорочному спортистови Иванови Виславсковому зоз Дюрдьова хтори и порушал идею о змаганьох. МОТИВ – ПОСТАЦ ЛЄПШИ

Иван Виславски

Иван у терховнї тренира коло седем роки, цали живот є пошвецени спорту, тренирал атлетику, америцки фодбал, длуго бул єден од визначнєйших фолклорашох у КУД „Тарас Шевченко” у Дюрдьове, люби бавиц фодбал и столни тенис, а добре ше знаходзи у шицких спортох. Пожадал орґанизовац змаганє у котрим би ше мералo способносц и моц хлапцох у рижних дисциплинох котри ше тераз поряднє отримую, так повесц, каждого мешаца. У рижних дисциплинох змагаю ше шицки котри ше приявя, як и члени и хаснователє Клуба „Максимус”. Як надпомнул, Иван жадал пребудзиц дзеку же би ше змагателє намагaли буц цо лєпши.

– На тот способ, през змаганє, интересантнєйше и шицки маю мотив буц вше лєпши. Потераз зме мали змаганя у широких зґибох, дзвиганю терхи пол чежини змагателя з бенчу (лавки), склеки за єден минут и велї други вежби. Намагам ше прицагнуц цо вецей учашнїкох же би ше активовали и участвовали у тим змаганю котре би ше єдного дня могло прешириц зоз вецей дисциплинами, a тиж так и прешириц на учашнїкох зоз других местох – гварел Иван. Окрем того змаганя, Иван орґанизовал и змаганє у столним тенису. Як надпомнул, и надалєй ше будзе намагац орґанизовац таки змаганя, бо заинтересованосц вше векша. ■

РУСКЕ СЛОВО 35

НОВИ САД РОК LXXI ЧИСЛО 36 (3645) НОВИ САД, 11. СЕПТЕМБЕР 2015. РОКУ

ФЕСТИВАЛ УЛЇЧНИХ МУЗИЧАРОХ огорочни Фестивал улїчних музичарох 15. по шоре, провадзели велї нащивителє. Вони источашнє участвовали на отвераню у колони хтора ше прешпацирала през центер городу, з провадзеньом италиянского дуйно-буґнарского составу BadaBimBumBand, жонґлерох и буґнарох Драґолюба Дюричича. Исти вечар отримани и street musical clash ґрупох Let 3 и Atheist rap.

Т

■ СЕЗОНА НАДНЇЦОХ

– ДОБРИ РОБОТНЇКИ НА ЦЕНИ

Фото: Вероника Вуячич

Фото: Вероника Вуячич

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Другого вечара була Караоки битка – змаганє новосадских квартох, мултиинструменталистох и велїх концертох. Фестивал закончени з концертами, а окремну атмосферу направела ґрупа Movaizhaleine з Ґабону. Тогорочни Фестивал улїчних музичарох тирвал од 3. по 5. септембер, у орґанизациї Уметнїцкей асоцияциї „Инбокс” з Нового Саду, з потримовку велїх институцийох и установох. Я. Дю.

■ ОСМИ „МЕЛОДИЇ РУСКОГО ДВОРУ”