RUSKE SLOVO 32

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ЛЄТНЯ РОЗВАГА У ШИДСКЕЙ ОПШТИНИ П

Желєнїдло коло води прави рай и за птици хтори ту, на побрежйох, правя гнїзда. А ґовля, уж традицийно, шедзи у гнїздзе на вельким коминє у школским дворе. Того лєта, конєчно оправени асфалт на обидвох мостох на Босуту и Студви цо ище баржей обрадовало валалчанох. Вл. Дїтко

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: Владимир Дїтко

Фото: Владимир Дїтко

рез горуци лєтнї днї Шидянє ошвиженє можу поглєдац на базенох СРЦ „Посейдон ин” (дзе треба плациц уходнїцу), або можу пойсц на озеро до Соту, а Ердевичанє маю свойо озера. Моровичанє можу уживац на двох рикох, Босуту и Студви. Праве лєтнї хвильки одпочивку и уживаня призначели зме у Моровичу на Босуту. Хлапцом атракция скаканє зоз слупа на мосце до води, а гевти ище шмелши и „з вецей адреналину” ше одважели скакац до води зоз желєзней конструкциї моста. Старшим ше зда уживанє док ше вожа на чамцу по Босуту, а тому ше нє процивел анї єден пес хтори власнїки вжали зоз собу на чамец.

РОК LXXV ЧИСЛО 32 (3849) НОВИ САД, 9. АВҐУСТ 2019.

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

Фотоґрафия: 0025P

Фотоґрафия: 0046N

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

■ „МЕЛОДИЇ РУСКОГО ДВОРУ” У ШИДЗЕ

ИНТЕРМЕЦО

ДЮРДЬОВ (3)

ДЗЕ ШЕ ПОДЗЕЛИ ВАЛАЛСКИ КАРЧМИ

КАРЧМИ БУЛО И У ХОТАРЕ

П

рейґ драги Чакановей сали и карчми була Копчанскова карчма зоз салу за ґуґланє и билияром у пиньвици. На тим месце познєйше була пицерия, вец биоскоп, а тераз фарбарня. Три обисца далєй ґу центру од Чакановей сали и карчми, дзе Сабадошово обисце, дакеди було Новтово обисце и їх мигель, а пред тим Планчакова

Дакедишня Ґуцуньова карчма, остатнїраз Гороскоп кафич и ресторан

карчма. Обок при грекокатолїцкей парохиї дакеди була Бобальова карчма, познєйше Бобальов дутян, а тераз ту Хромишово обисце. У предлуженю, а просто нашей церкви, дзе тераз пекарня, пейдзешатих рокох прешлого вику була Meсто Семановей карчми, тераз ту пекарня и цукрарня Семанова карчма, по нєй Катончикова месарня, а вец Виславскова пекарня, та и дутян. На истим боку, на углє при будинку Основней школи була Ґуцуньова карчма, сала за свадзби и „иґранки”. Заварта є штредком седемдзешатих рокох. На тим месце пред петнац роками отворени кафич, дутян швидкей поживи и пицерия, а дас пред седем роками шицко згорело и од теди ище вше стої погоренїско. Дакус далєй, преґ драги, на углє дзе вецей як два децениї пицерия, була Аврамова карчма, власнїк бул Ледерер Аврам, а потим державна карчма и Ресторан Европа. Дакеди ше и на салашох понукало пиц. На таких Копчанскова карчма, вец пицерия и биоскоп, местох кед ше ишло з поля, або з драги, могло заа нєшка дутян йсц, охладзиц ше и одпочинуц. Медзи такима местами бул салаш Мирона Кочиша. Там ше могло заєсц, а понукало ше и домашню сланїну и квашну капусту. А так було и на Бабичовим салашу. У шицких потераз спомнутих и нєспомнутих карчмох после Другей шветовей войни пило ше домашню палєнку и вино, рум и шприцер. Напой, як гваря старши, бул чистейши, а у валалє бул и продукователь соку, Миодраґ Керски, и його ше соки предавало и у карчмох■ Шицки ше здогадую Ледереровей карчми, вец ресторана, а тераз Пицерия хтора С. Саламун роби уж вецей як двацец пейц роки

2 РУСКЕ СЛОВО

9. АВҐУСТ 2019.

ЗМИСТ

УВОДНЇК

Пише: Владимир ДЇТКО, дописователь зоз Шиду

■ Тижньовнїк 6–7. Нашо людзе робя на горватским приморю

■ Нашо места 8–10. Волонтере у Керестуре закончели з роботу, у Вербаше и Коцуре ше роби

■ Економия 15. Ґаздовства достали инвестициї за продукцию овоци и желєняви

■ Мозаїк 16–17. Crossfit – вше популарнєйши спорт у нашей жеми

■ Култура и просвита 18–19. Дванасти Фестивал „Мелодиї Руского двору у Шидзе

■ Людзе, роки, живот 22–23. Мария Макаї з Руского Керестура – искуства и поради младей мацери

■ Духовни живот 28. Три шестри служебнїци преславели свой ювилей

■ Информатор

30–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 34. У Дюрдьове предлужени СБ „Яша Баков” у фодбалу

■ Интермецо 38–39. Хладок и горуци тепши Насловни бок: „Мелодиї Руского двору” Автор фотоґрафиї: Владимир Дїтко

СРИМЦИ ЗНАЮ ПРИВИТАЦ, АЛЄ И ЗАГРАЦ И ЗАШПИВАЦ Прешол ище єден, 12. по шоре, Фе стивал тамбурових орке строх „Мелодиї Руского двору” у Шид зе, хтори орґанизовало КПД „Дюра Киш” и хтори цалком сполнєл тото цо ше од нього обчековало. Ознова тамбурки и шпиванки одгуковали з бини у порти Лєтнєй владиче скей резиденциї, там дзе и першираз одгукли пред 12 роками. И того року ше орґанизаторе найвецей обавали пре хвилю, односно пре диждж хтори на вецей заводи остатнї роки нє дошлєбод зовал же би „Мелодиї” були на отвореним, но, гоч падало и прешлей соботи рано, до конца ше вихвилєло и Фе стивал у полним розмаху отримани у порти Резиденциї. И того року було менєй нашо народни орке стри, алє то нє погубело общи упечаток цалого Фе стивалу. И попри тим же лєтушнї час, и же велї на рочних одпочивкох, членом орке строх ше удало зисц и добре порихтац, а так и кед слово о вокалней часци. Домашнї, орке стер КПД „Дюра Киш” того року достал два награди по оцени фахового жирия у катеґориї малих орке строх, алє и по думаню публики хтора найвецей гласи дала праве домашньому орке стру. Як и каждого року и Кере стурци ше указали барз добре, окреме кед искусни Михайло Бодянец одшпивал „Як давно то було”, а вец и преверени интерпретатор Мирослав Малацко хтори одшпивал „Лоше вино” по сербски. Тота шпиванка була ошвиженє того вечара и наисце цошка нове, праве таке як цо публика звикла кед ше прешлих рокох на фе стивалу представели Новосадянє. Общому упечатку як провад заци програми допринєсла и вистава малюнкох Ратка Торми, та и промоция кнїжки „Гласи и часи” з нагоди 70-рочнїци Радио Нового Саду, а нашо жени и того року були вредни и шицко цо напекли, або тото цо вишло спод их рукох, шицко виложели на етноштандох. На кратко повед зене, Фе стивал препознатлїви, ма якиш свой „шмек”, удатни бул и того року, а Сримци ознова ука за ли же окрем добрей орґанизациї, и тото же вше ка ждо го крашнє привитаю и вигосца, ище як знаю и за грац и за шпивац.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe – Славица Фейса, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Олена Планчак-Сакач, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a . d . B e o g r a d 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Д ру ку є Д ру ка р н я graf” П е т р о ва р а д и н * ”Maxima E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

9. АВҐУСТ 2019.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ЦО З ХИЖУ У УЛЇЦИ МАТИЦИ СЕРБСКЕЙ У НОВИМ САДЗЕ?

ДОКУМЕНТИ ТУ, АДАПТОВАНЄ ШЕ ЧЕКА

Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

Концом марца того року конституоване Роботне цело за нєрухомосци НС Руснацох. Мож повесц реални и нєобходни поцаг насампредз пре ефикаснєйше и швидше ришованє проблемох простору за дїялносц наших институцийох – Заводу за културу войводянских Руснацох и НВУ „Руске слово”

П

КЕД БИ ... У цалей приповедки, архитекта хтори виробел проєкт адаптациї хижи у Матици Сербскей, Урош Зорич дал оптимистичне предвидзованє: – Кед би ше виплацело комунални такси Городу Нови Сад автоматски би ше достало и будовательне дошлєбодзенє. Могло би ше почац адаптовац. А кед би бул оптимални прилїв пенєжних средствох за окончованє роботох, за материял и подобне, ваш Завод за културу би ше могол преселїц до хижи о 3–4 мешаци.

4 РУСКЕ СЛОВО

очаток велїх почежко сцох з хторима ше познєйше зочовали члени Цела и Националного совита. Найвекша була найсц пенєжи за виплацованє комуналних таксох, а однєдавна и преглашованє Алмашского краю города до защиценей културно-историйней цало сци. По Дїловнїку о роботи Цело водзи бриґу о маєтно-правним статусу шицких нєрухомо сцох цо у власно сци Националного совиту, о потребней документациї за потреби порядного функционованя, реновираня, адаптациї и други активно сци хтори ше одноша на нєрухомо сци. У тим смислу Цело будзе предкладац Националному совиту купованє, даванє под закуп и оцудзенє нєрухомо сци, адаптацию, як и пременки намени нєрухомо сци хтори власнїцтво Националного совиту. Тиж так Роботне цело ма овласценє предкладац архитектох, идейни ришеня и членох Надпатраюцих орґанох хтори буду провадзиц роботу на нєрухомо сци. КОМУНАЛНИ ТАКСИ Хижа у улїци Матици Сербскей у Новим Садзе купена ище пред трома роками и од теди ше крочай по крочай ришовали,

углавним, катастерски проблеми. Од початку того року до стати, так повесц шицки, нєобходни документи хтори ше одноша на нєрухомосц. Удало ше укнїжиц пиньвицу хтора нє була уписана, а з проєктом предвидзена и єй адаптация. З оглядом на тото же хижа подзелєна на два одвоєни про стори, на початку рока по сцигнута догварка же би тоту другу часц наш Национални совит одкупел. Порадзена и цена и догварене же би хижа у цало сци, вєдно зоз пиньвицу и пойдом, була у власно сци Совиту. Практично то значи же обєкт дзе би ше требал пре селїц Завод за културу войводянских Руснацох буд зе мац коло 240 квадратни метери про стору за хаснованє. Источасно, вельки проблем дїловного про стору би ришела и НВУ „Руске слово”.

– Перши и найвекши проблем бул же Национални совит нашей заєднїци, як инве ститор, по законских предписаньох нє мал жридло средствох з хторих би виплацел такси Городскей управи. Слово о 1 803 496 динари, а то кед слово о буджету з хторим розполага Национални совит, вельо пенєжу. З другого боку буджет хтори наш Совит до става од ре сорних Репуличних министерствох и Покраїнских 9. АВҐУСТ 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

се кре та ри я тох стро го опред зе лє ни и нєт можлї во сци же би ше з тих сред ствох ви пла це ло обо вяз ку ґу Го роду Но ви Сад – гва рел Йовґ ен Мудри, пред си дате ль Ро бот но го це ла за нє ру хомо сци. АЛ МАШ СКИ КРАЙ – ЗА Щ И ЦЕ НА ЦА ЛОСЦ ГО РОДА Ре публич на Вла да на схад зки хто ра отри ма на у юнию то го ро ку Алмаш ску часц го рода Но ви Сад пре гла ше ла за за щ и це ну кул тур но-ис то ри й ну ца лосц. Як по вед зе не у го род ским За воду за за щ и ту па мят нї кох кул ту ри Алм ашски край по стал тре ца ца лосц го рода под за щ и ту дер жа ви вєд но з Пе тро ва ра дин ску тверди ню и цен тром го роду. То подрозумює же биванє у защицених зонох города представя одред зени обовязки жительом. Насампредз то значи же будинки муша затримац потерашнї вонкашнї випатрунок, одно сно адаптациї хтори би власнїки сцели окончиц муша вод зиц рахунка же би нє вименєли терашнї випатрунок обєкта. Защицена ца ло сц облапя улїци: Александра Тишми, Ал маш ску, Ба ра нь ску, Дь ор дя Йовановича, Златне ґреде, Лончарску, Матици Сербскей, Милана Ракича...

– Ро боти на про єктох за адап та цию обєкту у улї ци Мати ци Серб скей чи сло 15 зме поча ли пред ве цей як два ро ки. За даток бул же бизме хи жу, вєд но з пи нь ви цу и по й дом адап то ва ли и пре тво ре ли до ад ми ни стратив но го про сто ру. Но, му шим над пом нуц же тота часц го рода и пред тим була под за щ и ту го рода, од но сно дер жа ви. Ми у про єктох шиц ко ви почи то ва ли, шиц ки тех нїч ни усло вия хто ри пред пи сни, та так зме и напра ве ли про єкт. Тот уро ве нь за щ и ти под ро зумює же би ше зачу ва ло вон ка шнї ви патру нок будин ку, а шиц ко дру ге мож ме няц. Єди на пре мен ка на фа са ди була же зме отво ре ли уход, а за тоту пре мен ку зме до ста ли до шлє бод зе нє. Кед сло во о дру гих ро ботох на вон ка шнь о сци, буд зе ше ме няц и че реп на за кри цу. Мож по весц же и тот, на вола й ме го, про блем ри ше ни – гва рел ар хи текта Урош Зо рич. ОЗНО ВА НА ПОЧАТОК Лєг ко мож за ключиц же, заш лєм, пе нє жни про блем остал на й век ши, так по весц, нє ри ши ви. На схад зки Ро бот но го це ла за нє ру хомо сци, хто ра отри ма на кон цом мая ви нє ше ни и прав ни аспекти ри шеня то го про бле ма.

9. АВҐУСТ 2019.

По Закону о планованю и вибудови, Закону о култури, Закону о Националних совитох, як и Одлуки о утвердзованю доприношеня за ушоренє будовательней жеми, нє по стої нїяке олєгчанє за виплацованє такси Го род скей упра ви. Такса од 1.803.495,51 динари представя суму зменшану за 30%, кед ше тоту суму виплаци у цало сци. Пре ком пли ко ва ну ад ми ни стратив ну про цеду ру и 30% векшу суму средствох, виплацованє у ратох нє приходзи до огляду. Ри ше нє про бле му ви пла цо ва ня кому нал них таксох по глє да не и од ком пе тент них службох у Бе о ґ ра ду. Но, од вит бул не ґ атив ни, од но сно На ци о нал ни со вит их нє може ви пла циц зоз по ряд них сред ствох хто ри до ста ва на свой жи ро ра ху нок. На схад зки за ключе не же Роботне цело за нєрухомо сци предклада же би предсидатель На ци о нал но го со ви ту, Бо ри слав Сакач и предсидатель УО За воду за кул ту ру Ми ломир Шайтош, зоз водзацима людзми Го род скей упра ви за будо вате ль ну жем и инве стициї, розпатрели можлїво сци плаценя таксох. Нажаль, до ришеня ше ище нє дошло пре рочни одпочивки, алє по законских предписаньох пенєжи за такси ше му ши обез пе чиц. По тим, з до статим будо вате ль ним до шлє бод зе нь ом мож по чац адап то вац.■

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК КЕРЕСТУРЦИ ЯК СЕЗОНСКИ РОБОТНЇКИ НА ГОРВАТСКИМ ПРИМОРЮ

НАЙЛЄПШЕ КЕД ШЕ МОЖ ОПРЕЦ НА СВОЇХ

Пише: Андреa МЕДЄШИ

Кед ше лєто почнє приблїжовац, шицки жеми у реґиону трапи иста бриґа – як найсц достаточне число сезонских роботнїкох. Медзи такима и сушедна Горватска у хторей нєдостаток роботнїкох найвецей обачлїви у туризме и погосцительстве. Того року робиц и заробиц на морйо до Горватскей пошли и Керестурци

Влада Републики Горватскей за тот рок предвидзела 65 000 роботни дозволи за странцох, цо за 20 000 вецей як влонї. Уж даскельо роки маю бриґу найсц роботнїкох, а поготов у сезони на приморю, бо велї людзе з Горватскей пошли робиц до жемох Европскей Униї. Добре познате же после уходзеня Горватскей до ЕУ, 2013. року, почала габа висельованя до заходноевропских жемох, а гражданє Горватскей вихасновали можлївосц шлєбодного рушаня и доставаня роботи у богатТам Рускоара ших жемох, цо причина же нєшка нєт вски досц роботней моци у тей держави. По податкох МУП Горватскей, сезонски роботнїки зоз Сербиї найвецей заняти прве у тей жеми, а од роботнїкох хтори нє глєдаю сезонску роботу, алє допущенє за роботу на єден рок, найвецей робя як шлосере, майстрове за оправянє закрицох, або су помоцни роботнїки у будовательстве, та и вожаче автобусох и терховних превозкох. Єден з тих хтори роботу поглєдал за гранїцу, и Керестурец Славко Ройко.

– Роботу у Горватскей, конкретно у Врсару, нашол сом цалком случайно прейґ єдней реклами на Фейсбуку. Розпитал сом ше на тим сайту о доставаню роботи, и послал СV (биоґрафию). О тидзень сом мал заказани интервю за роботу прейґ виберу. Розгварка кратко тирвала, сцели лєм видзиц хто сом и дознац цо знам робиц и чи мам даяке искуство у погосцительстве. У марцу ми явели же сом достал роботу, та такой почало и мойо конченє коло документох. Скенирал сом пасош и дипломи, послал им, а вони ми послали допущеня за пребуванє и роботу у Горватскей, як и потвердзенє о приявйованю роботи. Шицки тоти документи требало видруковац, подписац и послац назад до тей туристичней компаниї. Перши контракт ми сцигнул коло 20. априла, алє понеже ми виза ище нє була одобрена, мой одход преложени за 15. май – толкує наш собешеднїк. И попри тим же нє мал векше искуство у роботи у кухнї, Славко ше приявел за роботи пица майстра, або майстра на роштилю. Нє знал вельо анї коло вислуги и сервираня єдзеня, алє з часом вельо того понаучовал. Познєйше достал роботу заменїка шефа у кухнї. У Врсару у кампу Валканела, робел штири мешаци, а вец прешол робиц до Ровиню, до готелу „Амарин”, дзе робел як помоцнїк, а тераз є, як гвари, дакус унапредзенши у роботи.

– Робим у централней кухнї як помоцнїк кухара, правим пред’єдла, рихтам шицки провадзаци єдла, сервирам, печем пици, рихтам шалати, декорациї итд. Тот готел у хторим робим на початку того рока преглашени за найлєпши фамелийни готел у Горватскей, а тиж є и медзи 15 найлєпшима у

6 РУСКЕ СЛОВО

ич

яч ко Ми

Жель

Европи. Велька ми чесц же мам нагоду робиц у таким луксузним готелу – гвари Славко. ПО ЙОГО ДРАГИ ПОШЛИ И ДРУГИ З ВАЛАЛУ За Врсар, и вообще роботу у Горватскей, вельке интересованє настало медзи Керестурцами такой по Славковим одходу. Млади сцели знац на яки способ пошол, чи слово о даякей аґенциї, о хторей, и чи вона за свойо услуги бере и одвитуюци процент. Єдно з найчастейших питаньох було чи є задовольни зоз змесценьом, костираньом, а кед чули за його позитивни упечатки, велї пожадали рушиц по истей драги.

– Велїм людзом з Керестура сом помогнул коло конченя з документами и коло роботи у Врсару. З Керестура до Горватскей приходзели на пар заводи, єдна ґрупа пришла на морйо у маю, друга початком юния. Шеф ми гварел же ше остара же бизме шицки з валалу були вєдно, и же нас од авґуста преруци робиц до истого готелу, понеже ше кампи теди завера. Хто зосце вироятно же годзен остац и през жиму робиц, бо нам контракти и визи предлужи фирма – толкує Ройко. Туристична компания „Маистра” за хтору Славко роби розполага зоз луксузнима готелами, туристичнима населєнями, кампами, а готели маю и свойо комплекси базенох, луксузни велнес и спа центри, ресторани, апартмани... Найвецей туристох вшелїяк же єст през лєто, кед и потреба за роботнїками найвекша, алє и през жиму фамелиї зоз рижних евроспких жемох нащивюю тот розкошни комплекс.

– Людзом з Горватскей ту мала плаца же би вижили, та вец робя роботнїки углавним зоз Сербиї, алє єст и зоз Босней, и з Македониї. Горвати, углавним, шефове або видаваю апартмани, бо ше им така робота баржей виплаци.

9. АВҐУСТ 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

Вжиме, през викенд сцигую туристи, а готел вельки, єст коло 280 просториї, так же роботи вше єст – гвари Славко и додава же є зоз плацу барз задовольни. ЗАРОБОК НАЙМЕНЄЙ ДВА РАЗ ВЕКШИ ЯК У НАС – У Сербиї бим сиґурно 2,3 мешаци мушел робиц же бим заробел тельо кельо ту за єден мешац, а робота лєгчейша, нє така як на полю. На годзину мож заробиц коло 23 куни (3 евра) дакеди и вецей. Кед державне швето дньовнїца нам 50 одсто векша, кажда нєдзеля плацена 30 одсто вецей, робота у двох сменох ше плаци 10 одсто вецей, а за ноцну роботу ше тиж достава 30 одсто вецей як през дзень. Маме и рижни бонуси з хторима нас фирма наградзує, доставаме єдну плацу вецей, понеже през лєто єст надосц роботи. Єден дзень у тижню зме шлєбодни, а каждей соботи доставаме розпорядок роботох. З оглядом же зме у кухнї досц колеґиялни, нє проблем анї направиц вименки коло розпорядку. После Славка Ройку, до Врсару пошла и Тамара Русковскова тиж з Керестура, и як и Славко и вона нє мала искуства у погосцительстве, нє обчековала вельо, алє на концу випадло барз добре.

– Жиєм зоз трома цимерками, шицки три зоз Керестура и добре ше складаме. Цо ше плаци дотика, нє можем ше поносовац. Правда же цени у предавальньох векши як у Сербиї, алє заш лєм у Горватскей мож вецей заробиц, понеже нам и змесценє и єдзенє плацене. Цо ше самого колективу дотика, анї ту ше нє можем поносовац. И шефове и заняти цалком ґу нам коректни, нє маме нїяки проблеми, кед дацо нє знаме, дзечнє нам укажу, помогню, научиме и вельо того нового, та вшелїяк же плануєм и нарок ту присц – задовольно бешедує Тамара. И Желько Миячич, тиж Керестурец, роби у Врсару три мешаци у погосцительстве, конкретно у кухнї, задовольни є и зоз условиями роботи и зоз заробком.

– Моя робота у кухнї, алє єст ту вецей можлївосци цо шицко мож робиц од роботох у кухнї и индзей – пораєня готелох, роботох на рецепциї и друге. Поправдзе най повем, маме вецей шлєбодного часу як цо робиме. Гваря же и сезона кус слабша як прешлих рокох, та вец можебуц и прето нє робиме нїґда вецей як 9 годзини. Дакеди ше роби и 7 годзини, а то завиши и од хвилї, односно, од того кельо єст роботи. Понеже нам контракти подписани на 6 мешаци, по перши децембер будзем ту, а вироятно же придзем и нарок – гвари Желько. Искуства наших людзох позитивни, нє мали векши бриґи, а попри спомнутих добрих бокох тих роботох, нє згорше надпомнуц же углавним трошки коло визох, змесценя и костираня, як и превоз, шицко на себе пребераю фирми. Искуства заш лєм нє вшадзи исти, а тиж и обчекованя, окреме же ше за таку роботу одлучую и млади людзе хтори уж маю фамелиї. Пред одходом на таку драгу, о шицким ше треба добре попрезнавац. За тераз, єст од кого.■ 9. АВҐУСТ 2019.

STANOVISKA Пише: Mирон ДЖУНЯ, публициста

ПЕКЕЛЬНИ ДРЕС–КОД ,,Ага! – Мирон себе нє подепиловал ноги!” – указує ми кедиш вяри з пальцом (штучну) дзиру на колєнє, при уходу до храму богинї Талиї, колеґиня з обезпеченя. Гунцутски – полужартовлїво, алє и полуавторитативно. Боже, озда нє же поталь дошло... Цо за привит пред роботу? (Так то, даєдни людзе би нє ступели до театру, кед би им то нє було, як у случаю моєй (духовитей) колеґинї напр. – роботне место). Думам себе далєй з бизарну доганячку (звонка контексту полуеротизованого нагадуюци медзисобних ошторпованьох геверного персонала у СНТ) же як сом нє даяки прихильнїк ,,подзиравеней” мовдї – донайпосле надраґи о хторих слово сом дзешка урвал у драже, Цирих якбачу, од пайташа, думам – зда ше, праґматично Руски. Иншак, нїґда сом нє бул (и нє верим же бим) заплацел за таки фармерки, а ношел лєм гибаль кед би ше стари, зношени, и сами пречухали, та би вец так и ,,дзира” у джинсу леґитимно квалификовала ми буц зґодни алиби за – вентилацию. Поготов же сом зоз тих цо ше зяри нє можу дочекац ношеня отвореней обуї напр. Цо ше ногох заш дотика, напевно сом их дараз и бритвел як тинейджер, значи вецей як 30 роки назад – хто би то и полапал. Нє звик сом ше, мушим припознац, на машлю и реклу, гоч то нє значи же бим их нє обдзивал на себе кажди (роботни) дзень – за добри мотив – шорову плацу поведзме – Сербиянски просек, нїч вецей. Но, анї протокол Сербского Народного цо ше дотика нас касирох нє таки строги, анї є нє даяки ,,квиток” за приберанє по пе – ес – у, поготов кед минималєц у питаню; перше гевти гойди у тей мраморовей клїтки направели з роботного места сауну, зоз максималним розжирячованьом греячки, а уж кед ше и лєнїве лєто доцагло ту даґдзе коло Стериї, значи настала природна пекота – и док ше колеґинї, гварим, розгольовали по бретели, на босо, до миничох и под. – Миронь, перши ХЛОП заняти на блаґайни СНТ у єй познєйшей историї – помали ше пущал як маселко на врацей палачинкарнї. З допущеним луксузом одкапчованя ґомбички спод ґаґру и єдну нїжей. (Без ,,тепиху” модлїм!). Врацели ми ше на розум трапези уфарадлованих шуканьох перфорованих/дзиркованих рекельчецох з часох (подобних лєтних) у релни воланей Мултирадио 021. З пайташом филипашом, добре упутеним до инсталациї и проблему, у його мензи ,,Канта” полемизуєм далєй з його суґестию же най на роботу идзем у шосу. Жена ту з кухнї дава потримовку, нє без шмиху – (Премиєрка нам дзешка у тот час ,,поблагословена” з родительством) – донайпосле, допшамаца – то Театер, ґлумец и режисер Золи Пушкаш дзечнє хаснує пригодни ситуациї (Стерийово и под. фестивали, премиєри...) виставиц ше пред явносцу у ФУЛ ТРАНСДЖЕНДЕР АУТЛУК-у. Я би нє ишол баш на таки цинїчни протест, гибаль бим здзал шкотски тартан (килт), та гоч и до пшей! – обритвел лїсти, лєм най ше ментуєм вареня у гандрох, а и странки ми прейґ шалтеру видза лєм торзо. Но, ясне и же бим ше такей демократиї нє дочекал у тей хижи, алє бим скорей прешол як у ґимназиї кед сом пущал и офарбел власи и квачел мендюши... Вократци, заключок: однєс сом ,,дзиру” покерпиц до скравца и цешел ше же нєодлуга почина колективни рочни з власним режимом дома. Аж дотля же ми ше нє идзе нїґдзе. #ґендердискриминатед #couturemovdja #фуцктхефасхион Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ЗАКОНЧЕНИ XIII МЕДЗИНАРОДНИ ВОЛОНТЕРСКИ КАМП

ЗБОГАЦОВАНЄ ЗОЗ ДАВАНЬОМ Тринасти Медзинародни волонтерски камп у Руским Керестуре закончени всоботу, 3. авґуста. Виплановани задатки сполнєти, шлєбодни час препровадзени у едукациї и розваги, а власни упечатки о Керестуру и Руснацох однєшу млади волонтере зоз Словацкей, Русиї, Турскей, Мексика, Белґиї, Данскей и Сербиї

Н

а тогорочним кампу, волонтере сполнєли даскельо задатки хтори допринєсли ушореншому и красшому валалу, та такой другого дня по приходу до Керестура, офарбели и ошмирґлали фосни и трибини на пияцу за наиходзаци турнир у кошарки. На базену ушорйовали одбойкашски терен, поровновали писок, офарбели древка и лавочки, а ушлїдзело и пораєнє двора у найстаршей рускей хижи. ЕДУКАЦИЯ И ДРУЖЕНЄ

У прешлим тижню волонтере зоз вапном обилєли древка на Новим населєнєню, док на стадиону Фодбалского кулубу „Русинˮ , на Ярашу, ошмирґлали и офарбели лавочки, ґоли и капурки. У просторийох Младежского дома хтори припадаю Здруженю младих „Пакт рутенорумˮ волонтере помогли попораїц и повиношиц стари ствари, хтори потим ЯКП „Рускомˮ вивезол на шмециско. Попри каждодньових роботох, волонтером бул виплановани и час за розвагу, едукацию и друженє дзе ше през бависко и рижни активносци мали нагоду медзи собу лєпше упознац. Як награду за уложени труд волонтером орґанизовани и єднодньови одход на вербаски базен, а у шлєбодним чаше мали ше нагоду повожиц през валал на запрагох, хтори обезпечел Конїцки клуб ,,Русинˮ, нащивиц Водицу на бициґлох хтори пооправяли волонтере зоз прешлорочних кампох, та купац ше на керестурским базену. Була предвидзена и едукативна роботня зоз фракталним рисованьом хторе представя форму арт-терапиї, а хторе орґанизовала предсидателька Туристичного здруженя Любица Няради. Волонтере

8 РУСКЕ СЛОВО

нащивели и керестурску катедралу у хторей парох о. Михайло Малацко бешедовал о єй историї, док пияток, предостатнього дня, предсидателька Туристичного здруженя Любица Няради волонтером представела руски, традицийни єдла, капущанїки и пироги. ОПШТИНА ФИНАНСИЙНИ ПАРТНЕР Тогорочни волонтерски камп нащивел и предсидатель Општини Кула Дамян Милянич хтори, медзи иншим, визначел и же локална самоуправа и надалєй будзе потримовац таки акциї и же будзе финансийни партнер орґанизатором волонтерских кампох, нє лєм у Керестуре, алє и по других местох општини Кула. По словох тогорочного лидеру Кампу Йована Живковича и волонтере и колидере задовольни як прешол кампом, заплановани задатки сполнєти, а зоз Керестура однєшу красни памятки на друженє и знанє о єдним народу о хторим дотераз нє знали нїч. Орґанизаторе тогорочного Волонтерского кампу Министерство младежи и спорта прейґ нєвладовей орґанизациї Млади виглєдоваче Сербиї и їх проєкту „Млади законˮ. На локалним уровню то Туристичне здруженє „Руски Керестур”, Национални совит, а того року першираз тоту орґанизацию финансийно потримала и Општина Кула и єй сектор за младих и туризем. Коло орґанизациї помогли и вецейрочни сотруднїки Кампу – Конїцки клуб „Русин”, Фодбалски клуб „Русин”, Здруженє женох „Байка”, Месна заєднїца, Каритас як и орґанизация „Приятелї деце Индїє” хтори реализаторе едукацийней програми. О искуствох волонтерох на спомнутим Кампу, алє и о тим як дожили Руснацох и Керестур, вецей мож дознац и на бокох рубрики „Людзе, роки, живот”■ Ан. Медєши 9. AВҐУСТ 2019.

mesta@ruskeslovo.com

У БЕОҐРАДЗЕ

ПОМАЛИ ШЕ СХОДЗИ ЗАЄДНЇЦА

Вирни парохиї св. славянских учительох Кирила и Методия у Беоґрадзе ше 4. авґуста зишли други раз на новей адреси у конкатедрали Христа Краля у улїци Крунска 23. Помали вирни препознаваю нову локацию у центру Беоґрада, та з тей нагоди першираз пришли на Службу аж седем нови особи, котрим нє було лєгко ше знайсц, а час на 17 годзин велїм права жертва, бо приходза зоз далєких часцох Беоґраду. Дакому треба и по три раз прешедац на автобуски, чи трамвайски превозки и штудирац чи сцигню на час на Службу. Тиж так и тоти нови особи ше упознали зоз краснима просториями котри дал нови парох, дзе ше после Служби дружели, а познєйше ше ґу нїм приключел и Иван Недич зоз Коцура, унук паноца Кирила Мудрого. На Служби Апостол читал Фипип Цветич, студент математики на Сорбони у Паризу, унук нашого парохияна Йосифа Стефанюка. Парох у своєй казанї повязал подїю Текийскей чудотворней Мариї, котру ше тот дзень означело и зоз нашу грекокатолїцку Службу на Текийох, и зоз старорускима мученїками за братску любов, страстотерпцами Борисом и Глїбом, котри ше означую у нашим

каландаре 6. авґуста и заохоцел присутних на вирносц Мариї и своєй церковней прешлосци и традициї. Найстарши парохиян бул 85-рочни Стефанюк, а наймладша парохиянка була штиророчна Ярина Мельничук, котру парох Владислав покресцел у Вишеґрадскей 23, о штири днї потим як є народзена у Беоґрадзе. О. Р. Л.

ПОПОРАЄНА ДЕПОНИЯ ЗА РОШЛЇНСКИ ОДПАД У КОЦУРЕ

ПОСЛЕ РОБОТИ И АПЕЛ ГРАЖДАНОМ Вецейдньова акция розчисцованя депониї у Коцуре закончена прешлого тижня. Екипи ,,Чистоти” санирали шмециско, у сотруднїцтве зоз ЯКП ,,Комуналєц” и ушорели депонию на 13 тисячи квадратних метерох. Робота окончена и на основи ришеня Оддзелєня за инспекцийни роботи Општинскей управи Вербас. Як гварела комунална роботнїца МЗ Коцур Ивана Бесерминї, на депонию котра би требала служиц лєм за одпад рошлїнского походзеня, найвецей ше руца комунални и будовательни одпад. Вона визначела же вельки проблем и тото же и хотарска драга котра водзи по шмециско заруцана зоз одпадом. Депонию ше розчисцовало у двох фазох. У першей фази попораєни и ви-

9. АВҐУСТ 2019.

нивеловани простор и оддрилєни одпад. Друга фаза облапяла роботи на хотарскей драги длугокей 300 метери, котра водзи по депонию, одкаль ше шмеце з машинами и превозками розчисцовало и преруцовало на депонию. У Месней заєднїци Коцур твердза же такволана рошлїнска депония вше вельки проблем, одкеди єй єст. Найвецей там наруцане будовательного одпаду, гоч у Коцуре єст депония за таки одпад котру МЗ порядно розчисцує, два раз, три раз на мешац.

– Конєчно зме ришели проблем, а увидзиме покля то будзе тирвац. Наздавам ше же гражданом прероби совисц и же нє буду руцац одпад котри нє предвидзени за тоту поверхносц. Прето шицких замодлїм най водза рахунку о себе и о животним стредку – визначел предсидатель совиту МЗ Коцур Стеван Самочета. ЯКП ,,Комуналєц”, як и зоз МЗ Коцур, апелую на валалчанох же би шмециско хасновали лєм за рошлїнски одпад, и нє руцали шмеце на места хтори за тото нє предвидзени, прето же на таки способ заґадзую животни стредок и загрожую здравє и людзох и животиньох. О. Р.

СРЕДСТВА НОРВЕЖСКЕЙ ВЛАДИ

ПРЕШИРЙОВАНЄ ДЇЯЛНОСЦИ Приявйованє нєзанятих особох, як и власнїкох подприємствох за преширйованє дїялносци зоз безповратнима средствами Влади Кральовини Норвежскей у рамикох проєкта „Норвежска за вас”, предлужени по 15. авґуст. З проєктом опредзелєни 700 000 еври за хасновательох зоз 91 локалней самоуправи у Сербиї, медзи хторима и општина Шид. За нєзаняти особи за порушованє власного бизниса опредзелєни 350 000 еври и то найвецей по 10 000 еври за поєдинца хтори муши обезпечиц учасц зоз 10 одсто од потребних средствох. Тиж и за власнїкох подприємствох обезпечени 350 000 еври, алє власна учасц виноши 20 одсто од потребних средствох. На терену проєкт запровадзує Канцелария Зєдинєних нацийох за проєктни услуги (УНОПС) и предвидзени явни презентациї условийох у вецей городох у Сербиї, а у Новим Садзе 31. юлия. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 9

НАШО МЕСТА ВОЛОНТЕРЕ ЗОЗ ГОЛАНДИЇ У КОЦУРЕ И ВЕРБАШЕ

ГУМАНОСЦ МЛА ДИХ ГОСЦОХ Млади волонтере уж даскельо роки приходза до Сербиї у орґанизациї Реформатскей церкви зоз голандского городу Миделхарнису и у сотруднїцтве зоз Канцеларию за помоц Восточней Европи. У Сербиї су дзекуюци добрей координациї зоз Євангелску церкву зоз Коцура. Як визначел парох Євангелскей церкви у Коцуре Александар Суботин, було потребне пейц роки же би нашли и одшмелєли єдну ґрупу котра би могла помогнуц, а ґрупа котра тераз у Коцуре и волонтира на роботох у Вербаше треци раз у нашей жеми.

– У цеку роботи на обєкту Здруженя за помоц ментално нєдостаточно розвитим особом ,,Хижка” у Вербаше. Обновени буду просториї и з нука и з вонка дзекуюци локалней самоуправи, алє дзекуюци и младим волонтером котри до проєкту уключени з финансийнима средствами и добродзечну роботу – гварел Суботин. Здруженє за помоц ментално нєдостаточно розвитим особом у Вербаше 1973. року основала ґрупа дефектолоґох. На терашнєй адреси свою дїялносц у ,,Хижки” окончую од 2002. року, а то перша така обсяжна адаптация тих просторийох. Пременєни облаки и дзвери, ушорена и фасада будзе обилєна, як и шицки нукашнї просториї. Цали проєкт реализовани у сотруднїцтве з општину Вербас. До помоци коло билєня ше уключи и ґрупа младих волонтерох зоз городу Гардервайту, котри ту буду од 15. по 24. авґуст.

– Ґрупа волонтерох котра тераз ту, попри ушорйованя ,,Хижки”, роби и на даскелїх других проєктох. Прешли

днї зме орґанизовали кампи у Савиним Селу, на Косанчичу на салашу и вецей як 100 дзеци прешли през тоти кампи за пар днї – потолковал парох Суботин. Як наглашел, волонтере робели и на проєктох за єдзенє, та були порихтани пакети за вецей як 100 социялно загрожени фамелиї, а тиж обезпечени и гиґиєнски пакети за коло 50 таки фамелиї.

– Парох зоз Голандиї з їх Церкви бул у нащиви, вєдно зоз свою супругу и обишли нашо места же би видзели яка ситуация ту и же бизме ше могли догвариц на яких проєктох бизме могли сотрудзовац у будучносци – заключел Суботин. О. Р.

ОТРИМАНА СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ВЕРБАС

ПЛАНИ ДЕТАЛЬНОГО РЕҐУЛОВАНЯ ЧАСЦОХ ГОРОДУ На 21. схадзки Скупштини општини Вербас, 5. авґуста, одборнїки найвецей розправяли о планох детального реґулованя поєдиних часцох Вербасу. Медзи иншим, локални парламент прилапел Предклад одлуки о приношеню вименкох и дополнєньох Просторного плану општини Вербас, Предклад одлуки о приношеню Плану детального реґулованя часци єдней роботней зони, Предклад одлуки о виробку вименкох и долньованьох Плану детального реґулованя блоку число 27 и 36 у Вербаше, як и Предклад одлуки о нє приступаню виробку

10 РУСКЕ СЛОВО

стратеґийного преценьованя вплїву на животни стредок, вименка и дополнєнє Плану детального реґулованя блоку число 27 и 36 у Вербаше. Потим прилапени и Предклад о нє приступаню виробку стратеґийного преценьованя вплїву на животни стредок, вименка и дополнєнє Плану детального реґулованя блоку число 35 у Вербаше и Предклад одлуки о виробку вименкох и дополнєньох Плану детального реґулованя блоку число 35 у Вербаше. Потримовку СО Вербас достал и Предклад одлуки о прилапйованю информацийох о ступню ускладзеносци планованих и реализованих активносцох зоз програми роботи явних подприємствох чий снователь Општина Вербас за период од 1. януара по 30. юний того року, як и Предклад ришеня о способе витворйованя длужносцох. На предклад Комисиї за кадровски, административни питаня и роботни одношеня, Александар Суботин розришени длужносци члена Школского одбору Основней школи ,,Братство єдинство” у Коцуре, як представнїк родичох, а на його место менована Ивана Керкез. О. Р.

9. АВҐУСТ 2019.

mesta@ruskeslovo.com

КОЦУРЦИ НАЩИВЕЛИ ПРОКОСОВИЧИ

ПОБРАТИМЕНИ ВАЛАЛИ ПРЕДЛУЖУЮ ДРУЖЕНЄ Месна заєднїца Коцур концом юлия орґанизовала одход до Прокосовичох, Босни и Герцеґовини, општина Лукавац, до места зоз котрим Коцур мал длугорочне сотруднїцтво и з котрим ше Коцурци давно побратимели. На прешли часи єст велї памятки и у Прокосовичох, и у Коцуре, и прето шицки дзечнє обновели тото сотруднїцтво. У мено МЗ були член Совиту МЗ Мирко Штрбац, секретарка Єлена Бесерминї, комунална роботнїца Ивана Бесерминї, представитель Етно клуба „Одняте од забуца” Моника Гарди, представителє ФК „Искра”, як и обидва коцурски Културно-уметнїцки дружтва – ,,Жатва” и ,,Завичайне врело”. У Прокосовичох ше того дня, 27. юлия, отримовала Медзинародна смотра фолклору ,,Стретнуца младосци 2019” на котрей ше фолклораше з обидвох Дружтвох представели зоз своїма танцами. Того дня источашнє и дзень їх Месней заєднїци.

– Фестивал облапял и спортски змаганя, а вечар була програма на котрей ми участвовали. КУД ,,Жатва” ше представело зоз точку ,,Пратки” котра була барз крашнє прията. Сала була полна з публику котра нашо дзеци наградзела зоз моцним аплаузом – гварел предсидатель того Дружтва Микола Шанта. Вон визначел же ше догварели за да льше сотруднїцтво, та КУД ,,27. юлий” зоз Проко совичох шлїдуюцого року буд зе участвовац на ,,Коцурскей жатви”, а тиж ше предлужа и стретнуца фодба лерох з обидвох ме стох.

Як гварели, шицки котри нащивели Прокосовичи препровадзели красни хвильки, а старших котри там скорей ходзели за тото место вяжу красни памятки.

– Вони маю вельке штучне озеро, маю можлївосци за риболов, за туризем, маю вельо готели и змесценя приватного характера, мож повесц же досц укладаю до туризма. То єден прекрасни амбиєнт котри урбанизовани и гоч ше пременєл, людзе остали исти. То добри людзе, щири людзе, добронамирни и барз сцу з нами сотрудзовац. Дзеци ше крашнє дружа, зявюю ше симпатиї, а Месни заєднїци ше догварели же кед ше даєдна пара побере, и єдна и друга МЗ длужни вєдно направиц свадзбу – з ошмихом закончел приповедку Шанта. О. Р.

ТИРВА АНКЕТА О ТРОШЕНЮ СРЕДСТВОХ ЗОЗ ПОРЦИЇ НА МАЄТОК

МОЖ ПОСИЛАЦ ПРЕДКЛА ДАНЯ На сайту Оштини Кула тирва анкета о зазберованю найлєпших предкладаньох у вязи хаснованя средствох достатих зоз порциї на маєток. Анкета порушана у рамикох проєкту под назву „Реформа порциї на маєток”, а хтора ма за циль пренайсц ришенє як унапредзиц квалитет живота нашого штредку. Предкладаня можу облапиц инфраструктурни укладаня, капитални инве стициї, польопривреду, укладаня до социялней защити як и други проєкти хтори значни за розвой општини Кула.

9. АВҐУСТ 2019.

Проєкт „Реформа порциї на маєток” швайцарски проєкт хтори потримую Влада Швайцарскей и Влада Републики Сербиї. Порция на маєток то особни приход каждей локалней самоуправи, цо значи же вкупна сума хтору гражданє уплаца за тоту порцию остава у општини Кула. Свой предклад гражданє можу охабиц на урядовей интернет презентациї општини Кула на http://kula.rs/reforma-poreza-naimovinu-anketa/ Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ СЕЛЕНЧА – ВИГЛЄДОВАНЯ У ОРҐАНСКЕЙ ПРОДУКЦИЇ

OБЯВЕНА ЯВНА ПОВОЛАНКА Виглєдованя можу облапиц продукцию и преробок орґанскей поживи, а окончую их виглєдоваче и польопривредни продукователє ентер за координацию и трансфер применєних знаньох у еколоґийней польопривреди Селенча – Eко Aґри Центер Селенча, розписал Явну поволанку за подношенє приявох за виглєдовацки роботи у продукциї и прерабяню орґанскей поживи у рамикох проєкта „Innovations in Eco Food Systems for Sustainable Production and Safety Environment” (InoEcoModel), хтори финансує Вишеґрадски фонд зоз средствами ЕУ. Явна поволанка упуцена шицким заинтересованим хтори маю идеї за виглєдованє иновацийох у еколоґийно безпечней продукциї и прерабяню орґанскей поживи.

Ц

ЦИЛЬ – РОЗВОЙ ИНОВАТИВНИХ РИШЕНЬОХ Циль того проєкта розвой иновативних ришеньох хтори мож применїц у орґанскей продукциї, же би ше звекшало продуктивносц и конкурентносц у продукциї и у прерабяню орґанскей поживи. Очекує ше же ше зоз реализацию Явней поволанки оможлїви унапредзенє квалитету орґанскей продукциї, звекша сировинску базу, унапредзи условия за континуоване подмирйованє тарґовища, звекша конкурентносц, окончи промоцию важносци виглєдованьох у обласци орґанскей продукциї, уключи младих фаховцох до виглєдовацких процесох, розвиє нови продукти.

Шицки апликанти треба же би послали прияву у хторей будзе: мено и презвиско, место, контакт телефон, email адреса, кратка биоґрафия (найвецей ½ бока A4 формата) и кратки опис свойого виглєдовацкого предлогу (нє вецей од 2 боки A4 формата у шлєбодней форми). Опис виглєдовацкого проєкту треба же би обєдинєл: основни циль проєкта, опис активносцох на розвою проєкта, очековани резултати и плановани час за реализованє проєкта, релевантносц и отримовносц проєкта, ресурси хтори потребни за реализацию, применьованє резултатох виглєдованя у пракси. Право участвовац на конкурсу маю апликанти зоз Републики Сербиї и Републики Горватскей, хтори маю идеї за иновациї у орґанскей продукциї. ПРИЯВИЦ ШЕ МОЖ ПО ПОШТИ И ЕЛЕКТРОНСКИ Прияви мож подношиц поєдинєчно и тимски, вєдно (виглєдовач + польопривредни продукователь, або тим виглєдовачох + польопривредни продукователь). Виглєдованя можу облапиц шицки сектори примарней орґанскей продукциї, як и преробок орґанскей поживи. Апликанти з Републики Сербиї свойо прияви треба же би послали на адресу: Eко Aґри центер, Маршала Тита, бч, 21425 Селенча, або на мейл адреси: kjelena.bac@gmail.com, facara.libuska@gmail.com и organic.jg@gmail.com. Явна поволанка отворена пo 19. aвґуст 2019. року, а апликанти текст Явней пово-

12 РУСКЕ СЛОВО

9. AВҐУСТ 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

ланки и шицки важни информациї можу пречитац на сайту центра www.ekocrep.eu. Експерти за орґанску поживу виберу 20 роботи (10 зоз Сербиї и 10 зоз Горватскей) и потим Еко Аґри центер з вибранима кандидатами подпише контракти, з хторима будзе реґуловане їх участвованє у проєкту. Резултати конкурса буду обявени на сайту Еко Аґри центра www.eac.rs и Центра за розвой еколоґийней продукциї www.ekocrep.eu, найпознєйше за 30 днї од завераня Явней поволанки и шицки учашнїки конкурса буду обвисцени о резултатох. ВИБРАНИ ИДУ НА ЕДУКАЦИЮ И СТУДИЙНЕ ПУТОВАНЄ Учашнїком, чийо роботи буду вибрани, припада право присуствовац на едукацийох на хторих їх роботи буду детальнєйше анализовани, випитовани и усовершовани и то у присустве експертох зоз Сербиї, Горватскей, Словацкей, Польскей и України. Вони буду мац и право на студийне путованє до Словацкей и Польскей (у зависносци од теми роботи и сектора на хтори ше вона одноши), нащиву релевантним установом и здобуванє нових знаньох з обласци продукциї и прерабяня орґанскей поживи. При реализованю студийного путованя учашнїком обезпечени превоз, змесценє и костиранє. Промоция резултатох источашнє будзе у Сербиї и у Горватскей. У промо брошурох, хтори буду порихтани за тоту нагоду, буду представени шицки виглєдовацки проєкти зоз Сербиї и Горватскей и презентовани їх резултати. Направи ше и єдинствену Е-платформу хтора будзе провадзиц цек проєкта, активносци, виглєдованя и кажде прилапене case study (виглєдованє случая) проєкта. После запровадзених виглєдованьох, платформу годни хасновац и виглєдоваче и польопривреднїки, же би медзи собу черали искуства. Вецей информациї о тей поволанки и формулар за посиланє предкладу проєкта мож найсц на сайту Еко Аґри центра на адреси www.eac.rs.■ М. Тамаш 9. АВҐУСТ 2019.

ИПАРД ФОНДИ У 2019. РОКУ

ВИМЕНЄНИ УСЛОВИЯ ЗА КОНКУРОВАНЄ З цильом же би ше на ИПАРД конкурси оможлївело участвованє векшого числа ґаздовствох, вименєни условия за конкурованє. Концом юния Влада Републики Сербиї прилапела Програми о вименкох и дополнєньох ИПАРД програми за Републику Сербию за период од 2014. по 2020. рок. Дзепоєдни з пременкох ше одноша на сполньованє националних стандардох и условия хтори у вязи зоз поверхносцу жеми на початку и на концу инвестициї. Оможлївени и додатково прилаплїви трошки у ИПАРД проєктох

На польопривредних ґаздовствох до 15 гектари у секторе овоцарство и желєнява буду ше преверйовац чи сполнєти минимални национални стандарди и то лєм у овоцнїкох и на польох под желєняву, а нє на цалим польопривредним ґаздовстве. У других секторох тото условиє нє пременєне – будзе ше провадзиц сполньованє стандардох у цалим ґаздовстве. З другима словами, кед же дахто конкурує за средства за механїзацию, лєбо даєдну другу инвестицию як продукователь житаркох, лєбо олєяркох, а ма и статкарску продукцию, цале ґаздовство будзе мушиц сполньовац предписани стандарди. Польопривредни ґаздовства нє муша мац початни инвестицийни укладаня кед маю минимално 2 гектари посадзени зоз ягодами, односно 5 гектари зоз посадзену другу овоцу. Лєм овоцаре хтори жадаю будовац хладзальнї, тото условиє муша сполнїц такой на початку.

Кед слово о продукциї желєняви потераз условиє за конкурованє було 3 до 50 гектари на отвореним, а по нових условийох то од 3 до 100 гектари. Велька новосц за овоцарох то же уведзене нове инвестицийне олєгчанє купованя древкох. Односно, древка потераз нє були прилаплїви як трошок у тей програми, алє з вименками условийох польопривреднїком оможлївене же би им ше врацело уложени средства за древка. У секторе продукциї меса, за инвестициї до физичного маєтку як цо будованє маґазинох, местох за одкладанє гною, лєбо специфичну механїзацию за манипулацию и хаснованє гною, польопривредни ґаздовства на початку муша мац инвестицийни капацитет обєктох векши од 1 000 гарла рогатого статку, або вецей як 400 прашачки, лєбо кед слово о швиньох, вецей як 10 000 фалати, лєбо 50 000 бройлери по турнусу. А. П.

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ У ВП „ШИДИНА” ЗОЗ ШИДУ, ДИПЛОМОВАНИ ИНЖЕНЄР ПОЛЬОПРИВРЕДИ ВЛА ДАН ДЬОРДЄВИЧ

В

ФАХОВО РОБОТИ НА БЕҐЕЛЬОХ

одо при вред не под при єм ство „Ши ди на” зоз Ши ду де це ни я ми отри мує ка нал ску мре жу на под ру чу оп шти ни Шид. Познате же у шидскей општи ни ско рей було про бле ми зоз атмос ферскима водами, хтори правели чкоди и загрожова ли на селєня и поля, а же би ше то нє случова ло и на да лєй, стара ше ВП „Шидина”. Мед зи 39 заня тима и млади фаховец Владан Дьордє вич (30) зоз Шиду, дипломо ва ни ин же нєр поль о при вреди, напрям: „Ушоренє, хаснованє и защ ита водох”. Вон як мла ди фаховец тераз у спомнутим подприємстве роби як ре ферент и здобути знаня зоз факулте ту тераз у пракси преноши на ушо ре нє беґельох на под ру чу шид скей општини.

– Нашо подприємство ше стара о коло 1 200 километри векших и менших беґельох на подручу општини, як и о двох гацох (бранох) на штучних озерох Мохарач у Ердевику и озеру у Соту. Пририхтуєме елаборати за реконструованє або вибудов каналскей мрежи, а окончуєме и ґеодетски знїманя терену – кратко

представя свою роботу инженєр Владан Дьордєвич. Конкретнєйше, предлужує далєй у розгварки наш собешеднїк, знїма ше и нивелує предлужни профил беґелю, а шицко як пририхтованє же би ше на теренє спрам того и окончело потребни роботи. Вон визначує роботи на каналу Вртич на подручу Ґибарцу и Бачинцох, дзе ушорени нє лєм главни беґель, алє и други менши, хтори ше до ньго улїваю, бо вон ма, такволану, маґистралну функцию. У пририхтуюцих роботох, у нарису проєкту, муши ше одредзиц кельо ше канал викопе и яки будзе його, такволани, пад, же би одцекала вода. Звичайно ше тоти роботи окончую од конца марца по конєц новембра.

– Єдно робота у канцелариї, а друге робота на терену кед ше,

ЗДОБУТЕ ЗНАНЄ ПРИМЕНЮЄ У ПРАКСИ Инженєр Дьордєвич гвари же ше на факултету вельо научи у тим фаху, алє вец то шицко треба применїц и хасновац у пракси. Задовольни є же достал роботу у своїм фаху и гвари же ше швидко присподобел ґу роботи.

– Єдно робота на паперу у канцелариї, дзе ше шицко планує и рахує, а друге вец, кед ше пойдзе на терен, дзе треба поробиц тото цо випроєктованє и написане на паперу, бо баґериста роби по податкох хтори му дати и точно зна кельо и як беґель треба преглїбиц и ушориц – гвари инжєнєр Владан Дьордєвич и гвари же є задовольни кед на концу робота покончена так як и плановане.

без огляду на хвилю, та и по моцним слунку одходзи на терен и надпатра як идзе викопованє и реконструованє каналох. Нє лєгка то робота, алє на концу чловек задовольни кед видзи же робота добре поробена и же канал у функциї же би защицело людзох, їх маєток и поля. Окрем тих роботох од явного значеня, подприємство роби и за треци особи. То значи економске дїлованє кед ше шицко пороби у канцелариї на паперу, а потим и на терену кед дакому як приватней особи або даякому подпшриємстве треба викопац беґель и то вони, вец, заплаца нашому подприємству – гвари Владан Дьордєвич.■ Вл. Дїтко

14 РУСКЕ СЛОВО

9. АВҐУСТ 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

ПОКРАЇНСКА ВЛА ДА ДАЛА СРЕДСТВА ЗА ИНВЕСТИЦИЇ ЗА ПРЕРОБОК ОВОЦИ И ЖЕЛЄНЯВИ

ҐАЗДОВСТВОМ 127 МИЛИОНИ Фото: http://www.vojvodina.gov.rs/

У Покраїнскей влади 30. юлия польопривред ним ґаздовством уру че ни кон тракти за средства за инве стициї за преробок овоци и желєняви. Од Покраїнского секретарияту за польопривреду, водопривреду и лєсарство 142 польопривредни ґаздовства зоз Войводини до ста ли 127 милиони динари, а вредносц ца лей инве стициї до прерабяцких капацитетох 227 милиони динари. При уручованю контрактох о софинансованю тих инве стицийох предсидатель Покраїнскей влади Иґор Мирович гварел же Покраїнска влада за остатнї три роки консолидовала покраїнски явни финансиї, зоз хторих з рока на рок видвоює вше вецей средства за розвой польопривреди и конкретни субвенциї.

– Вєдно з ношителями польопривредних ґаздовствох укладаме до нових технолоґийох, новей опреми и нових машинох за преробок овоци, желєняви и квеца. Очекує нас и набавка опреми за оберанє, сортиранє и калиброванє продуктох, соларних панел системох зоз провадзацу опрему за порушованє пумпох за наводньованє, опреми за чисценє и умиванє продуктох, як и нових линийох за пакованє и означованє продуктох – гварел Мирович.

Покраїнски секретар за польопривреду, водопривреду и лєсарство Вук Радоєвич гварел же тота Покраїнска влада опредзелєла три раз вецей средства як прешла.

– То ясно гутори же нєобходне додатно субвенционовац укладанє до тей файти опреми и же тота конкурсна линия ма вельке значенє – гварел Вук Радоєвич. Вон здогаднул и же Покраїнска влада од 1. юлия 2016. року потераз уложела 19,5 милиярди динари до субвенцийох у аґрару, водопривреди, лєсарства и розвою лова. М. Т.

МИНИСТЕРСТВО ПОЛЬОПРИВРЕДИ ВОДЗИ АКЦИЮ САДЗЕНЯ ЛЄСОХ

MOЖ ДОСТАЦ БЕЗПЛАТНИ САДНЇЦИ Управа за лєси Министерства польопривреди, лєсарства и водопривреди запровадзує акцию дзелєня безплатних саднїцох за садзенє лєсох. Право на безплатни саднїци маю физични особи, власнїки польопривредней жеми хтора добра за садзенє лєса, минималней поверхносци од 5 ари. Лєс мож засадзиц на лєсовей и польопривредней жеми, алє за садзенє лєса на польопривредней жеми треба глєдац согласносц Министерства польопривреди, лєсарства и водопривреди – Управи за польопривредну жем. Вимогу за одоброванє пременеки намени подноши ше на адресу: Министерство польопривреди, лєсарства и водопривреди – Управа за польопривредну жем, Беоґрад, Ґрачаничка 8. Физична особа хтора жада засадзиц лєс на своєй жеми треба же би послала вимоги реґистрованому розсаднїку за саднїци лєсових древкох (привредне дружтво, правна особа, або поднїматель уписани до Реґистра розсаднїкох лєсових древкох Министерства польопривреди, лєсарства и водопривреди – Управа за лєси), за безплатне дзелєнє саднїцох. Список реґистрованих розсаднїкох лєсових древкох находзи ше на сайту Управи за лєси: www.upravazasume.gov.rs. Попри вимоги за додзельованє безплатних саднїцох, физична особа доручує и доказ о власнїцтве жеми на хтору жада засадзиц лєсово древка.

9. АВҐУСТ 2019.

Найлєпше вимогу поднєсц вчас наяр або вчас вєшенї, пред садзеньом древкох, же би ше на час могло обезпечиц потребни млади древка. Кед розсаднїк лєсових древкох ма на розполаганю одвитуюци садни материял, заключи ше контракт зоз физичну особу о медзисобним реґулованю одношєньох, зоз хторим ше обовязує же физичней особи обезпечи безплатни садни материял одвитуюцого квалитета и да упутства за правилне садзенє древкох на полю. Физична особа ше обовязує же превежнє млади древка за садзенє и же ше будзе притримовац фахових совитох, як и же сама засадзи древка. Трошки садного материялу, хторе будзе додзелєне физичним особом, плаци Министерство польопривреди, лєсарства и водопривреди – Управа за лєси, после запровадзеного конкурса за додзельованє средствох Буджетного фонда за лєси Републики Сербиї за чечуци рок, на хтори ше яви привредне дружтво, правна особа, або поднїматель, хтори физичней особи додзелєл безплатни саднїци. Шицки информациї мож достац у Министерству польопривреди, лєсарства и водопривреди – Управа за лєси, Нови Беоґрад, Омладинских бриґадох 1, емаил: office.sume@minpolj.gov.rs. Тераз у Войводини под лєсами єст 145 000 гектари, або менєй як 7 одсто поверхносцох. М. Т.

РУСКЕ СЛОВО 15

МОЗАЇК РОЗГВАРКА ЗОЗ ИВАНОМ ВИСЛАВСКИЙОМ ЗОЗ ДЮРДЬОВА

CROSSFIT – ЗМАГАНЄ З ДРУГИМА И ЗОЗ СОБУ Иван Виславски зоз Дюрдьова танцовал у КУД „Тарас Шевченко” у Дюрдьове, а у штреднєй школи у Новим Садзе почал тренирац у америцки фодбал. Там ше затримал дас пейц-шейсц роки, алє пре покалїченя мушел претаргнуц тренирац. После краткей паузи Иван ше заинтересовал за, тераз уж досц популарни спорт у Сербиї, CrossFit Пише: Тамара САЛАҐ

К

росфит як катеґорию у спорту здумали людзе пред 20 роками у Америки, а у нас, у Сербиї, постал популарни пред штирома-пейцома роками. Кросфит – то микс вецей спортох, як цо то наприклад атлетика, ґимнастика, дзвиганє кульох, плїванє, обегованє, весланє. Иван тренира кросфит у Новим Садзе у клубу ,,Баш челик” и там є уж два роки, або одкеди основани тот клуб.

– Тренирац мож кажди дзень, алє понеже нє мам вельо часу, я ходзим на три-штири тренинґи у тижню. Єден тренинґ тирва два годзини, алє тота главна часц тренинґу тирва 20 минути. Тренинґи барз интензивни, понеже мам одредзени час за котри мушим зробиц полиґон-вежби котри ми задати за тот дзень.

16 РУСКЕ СЛОВО

Тренинґ почина зоз зогриваньом котре тирва 10 минути, потим мам главну часц котра ше вола ,,Work of the day – WOD”. Кажди дзень, т. є. кажди тренинґ, иншак виплановани, єст написана програма за цали рок и по нєй ше роби. Полиґон вежбох ше вше розликує, то може буц дзвиганє кульох, вец даєдни олимпийски дисциплини як цо то ходзенє на рукох, пендранє на штранґ, беганє, єст наисце вельо вариянти – приповеда Иван. Тот спорт можу тренирац и хлопи и жени, и старши и младши, а барз важна кондиция и муши ше буц моцни, упарти и витирвали. Як Иван гвари, кросфит нє так чежко тренирац, алє треба буц порихтани на шицки виволаня яки ту єст, а початнїком треба и три

мешаци же би вошли до технїки и кондициї. У тим спорту шицки мускули уключени и особа нє може мац проблеми зоз похребцину, або з ногами, цо значи же є значни и за здравє.

– Я ше и костирам на иншаки, окремни способ, понеже дакус озбильнєйше вежбам. Хаснуєм рижни витамини, додатки у єдзеню, мушим мерковац кельо уношим угльово гидрати, вельо єм овоци, цукер нє хаснуєм, просто, меркуєм цо, и кеди єм. Же би ше витримало у тим спорту, пре енерґию, наисце ше муши водзиц рахунку и о таких стварох – гвари Иван. Змаганя у кросфиту єст, алє су на европским уровню. У нас нєт державне змаганє, алє змаганя орґанизую клуби. И гоч нєт официйней статистики у Сербиї, Иван участвовал на даєдних таких змаганьох, дзе бул барз успишни.

– Насампредз, на тоти тренинґи ходзим пре друженє. Там ми наисце супер, приходза людзе котри подобни як я, котри любя спорт. Правда же тот спорт индивидуални, алє тренираме у ґрупох, од пейц до двацeц особи, и прето ше ми и пачи. Циль ми же бим бул здрави, же бим бул у кондициї и же бим посцигнул нови рекорди – приповеда Иван. Хто ше сце озбильно занїмац зоз кросфитом, а же би нє пришло до 9. АВҐУСТ 2019.

mozajik@ruskeslovo.com покалїченьох, муши водзиц рахунку и о тим, же треба ходзиц голєм раз тижньово на масажу, до сауни, и треба каждодньово робиц розцагованя.

– Хасную ше рижни справи за вежбанє, наприклад справа за весланє, скиянє, рижни бициґли, кулї за дзвиганє, штранґи, палїци, штранджґи за прескакованє. У кросфиту ше вельо ходзи на рукох, роби ше склеки котри нє класични и ище велї рижни олимпийски дисциплини – толкує Иван. У кросфиту барз важне нє буц найгорши. Нє муши ше вше буц найлєпши, алє голєм у каждей дисциплини треба буц барз добри.

АНКЕТА

ХТОРИ ДЕСТИНАЦИЇ НАШИM МЛАДИM ОКРЕМНЕ ДОЖИЦЕ?

Давид Катона, Руски Керестур:

– Нащивел сом вельо держави и вароши, алє окремну памятку ношим зоз Гавайох. Бул сом у варошу Гонолулу, алє мал сом нагоду обисц и цале острово. Гаваї, окрем прекрасних побрежйох понукаю и путешествия по горох. Найпознатша рута ше вола ,,Ґарадичи до раю”. Урбанизем вше вецей присутни, алє з другого боку и ,,нєдотхнута” природа, хтора на мнє охабела окремни упечатки, та прето ми Гаваї облюбена дестинация хтору сом обишол.

Мелиса Фа, Цирих, Швайцарска:

– Попри велїх варошох хтори сом нащивела, найкрасши дожица паметам зоз Дизниленду у Французкей, дзе ше ми виполнєл и дзецински сон. Париз як варош, кельо сом обчековала од такей репутациї, щиро, нє охабел на мнє окремнє дожице, аж напроцив, варош брудни и полни зоз толваями. Тиж и зоз Милана ношим красни памятки, окреме кед слово о моди и шопинґу. Вельке нєсподзиванє ми була и Горватска хтора ма прекрасне морйо, окреме Опатия мирне и цихе место, а Славонски Брод и Карловци тиж прекрасни.

9. АВҐУСТ 2019.

– Ми у клубу маме єдну вельку таблу на хторей виписани нашо мена и там ше зазначує нашо рекорди у дзвиганю кульох, у куканю, и други вежби. Водзи ше евиденцию и вше ше намагаме посцигнуц нови, лєпши рекорди – закончує Виславски. Иван закончел Правни факултет у Новим Садзе, а тераз роби у єдней русийскей фирми. Понеже роби, а и кросфит вимага досц часу и труду, Иван нє ма вельо часу за ище даєден спорт, або гоби, та прето свой шлєбодни час препровадзує зоз своїма найблїзшима и на путованьох.■

Дарко Заґорац, Нове Орахово:

– Найкрасша дестинация хтору сом нащивел то Ґданьск у Польскей. Там сом ше крашнє чувствовал, людзе ме швидко прилапели и барз сом ше добре адаптовал до штредку, вироятно же нашо култури и менталитет досц подобни. Архитектура у городзе, хтори блїзко при морю, барз красна.

Теодора Вранєш, Руски Керестур:

– Надосц сом путовала, обишла сом скоро цалу Европу, Верону, Венецию, Ницу, Париз, Минхен, була сом и на Криту, а того року сом нащивела Африку. Була сом и у Єгипту и то на мнє зохабело найвекши упечаток цо ше дотика путованя, насампредз пре богату културу и велї историйни знаменїтосци хтори сом нащивела: Ґиза-пирамиди, Сфинґа, Каиро-историйни музей, плїванє на Нилу, упознаванє подводного швета Червеного моря дзе сом ронєла, воженє квада и баґия по сафарох, нащивела сом Райски острова и велї други места.

Иван Молнар, Дюрдьов

– Думам же найлєпша дестинация хтору сом потераз нащивел то Малта. У нас ровнїни, поля, а там бреги, каменє, палми, а и морйо доокола. Мож ю цалу обисц за даскельо днї и видзиц вельо интересантносци. На Малти єст вельо националносци, озда зоз цалого швета. Людзе приємни, розположени и културни. Там мож упознац рижнородни профили людзох, дознац вецей о їх културох и здобуц контакт зоз велїх ,,кутох” нашей планети. Лидия Костелник

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ШИДЗЕ ОТРИМАНИ ФЕСТИВАЛ ТАМБУРОВИХ ОРКЕСТРОХ „МЕЛОДИЇ РУСКОГО ДВОРУ”

ДВОЙНЇСТА КОРУНА ШИДЯНЬОХ На 12. Фестивалу тамбурових оркестрох „Мелодиї Руского двору”, хтори прешлей соботи отримани на лєтнєй бини у порти Лєтнєй владическей резиденциї, змагали ше шейсц оркестри, а по одлуки публики хтора гласала на своїх гласацких лїсткох, найлєпши бул оркестер КПД „Дюра Киш” зоз Шиду

Пише: Владимир ДЇТКО

Н ЕТНО ВИСТАВА Фестивалске дожице прикрашела и етно вистава зоз штандами здруженя женох „Бикичанки” зоз Бикичу, „Радосц” зоз Бачинцох, „Жридло” зоз Беркасова „Илинчанки” зоз Илинцох и домашнї жени Здруженє „Маря”, хторе иснує у рамикох КПД „Дюра Киш”. Виложени стародавни єдла и лакотки, вишивки и рижни прикраски. Жени зоз Здруженя „Маря” окрем традицийних єдлох и вишивкох, виложели и прикраски хтори вирабяю на своїх роботньох.

18 РУСКЕ СЛОВО

а соботовим Фестивалє Шидянє наградзени и по одлуки фахового жирия, у хторим були Агнета Маслар, Татяна Фейди и Верица Югас, у катеґориї малих оркестрох, Оркестер Дома култури зоз Руского Керестура наградзени у катеґориї вельки оркестер, а Керестурци наградзени и за найлєпше вокално-инструменталне виводзенє за шпиванку „Як давно то було” хтору одшпивал Михайло Бодянєц. Награди ноша назву „Еуґен Сабол Ґена”, а слово о малюнкох хтори наградзеним придали о. Михайло Режак, парох у Шидзе и декан сримски, и Златко Манько, предсидатель КПД „Дюра Киш”. Фестивал урядово почал зоз шпиванку „Моя заградка” автора Славка Загорянского, хтору одшпивала мишана шпивацка ґрупа

КПД „Дюра Киш” у провадзеню оркестра Дружтва. У мено Националного совиту Руснацох, подпредсидатель Зденко Лазор гварел же Фестивал „Мелодиї Руского двору” уж постал препознатлїви нє лєм у Войводини, алє и ширше и же НС потримує музично шпивацку творчосц. ПОДЇЯ З НАЦИОНАЛНИМ ЗНАЧЕНЬОМ Фестивал урядово отворел Миломир Шайтош, член Националного совиту Руснацох и предсидатель Управного одбору Заводу за културу войводянских Руснацох. Вон з тей шветочней нагоди визначел же пред 12 роками Ярослав Сабол, по походзеню Шидян мал визию и порушал єден таки фестивал хтори з початку Сримци сами орґанизовали, а вец Фестивал прероснул до подїї з националним значеньом. Фестивал провадзели и Олена Папуґа, народна по сланїца у Скупштини Сербиї и членїца НС Руснацох, Ромко Папуґа, заменїк секретара СО Шид, Бранислав Маукович, одборнїк у СО Шид, паноцове о. Михайло Режак, парох у Шидзе и декан сримски, о. Дарко Рац, парох у Бачинцох и о.

9. АВҐУСТ 2019.

kultura@ruskeslovo.com

Владимир Еделински Миколка, парох у Беркасове и други госци зоз наших местох. Перши на бину вишол оркестер КУД „Карпати” зоз Вербасу хтори ше представел зоз двома вокалнима шпиванками хтори шпивали Дарина Михняк и Настася Сакач, як и з єдним инструменталним виводзеньом, а под руководством Николи Папуґи. Такой за нїма наступел оркестер горватского КУД „Шид” под руководством Павла Скленара з двома вокалнима шпиванками и єдним инструменталом. Домашнї оркестер КПД „Дюра Киш” представел ше зоз шпиванками хтори шпивали Снежана Лазич и

МЕНТАЛНИ КОНСТРУКЦИЇ У пиньвици Лєтнєй владическей резиденциї, як провадзаца програма Фестивала отворена вистава малюкох Ратка Торми, маляра зоз Беркасова под назву „Ментални конструкциї”. У нєзвичайним амбиєнту и зоз швичками хтори горели доокола, Вера Дупало отворела тоту виставу. Як гварела, тема цалей сериї малюнкох то намаганє чловека за шлєбоду и превозиходзенє обаваньох „нєсиґурносцох и наздаваньох хтори Торма преноши на платно. Од 1999. року Торма почал зоз иконописаньом, 2013. року мальовал икони за иконостас церкви у Бикичу и други церкви, а вец настала серия малюнкох хтори наволал „Ментални конструкциї”.

Вистава малюнкох Ратка Торми

ченко, другу одшпивал Михайло Голик, а виведли и єден инструментал. ПУБЛИКА БУЛА ОДУШЕВЕНА

На концу наступел и оркестер Дома култури зоз Руского Керестура под руководством Мирка Преґуна. Михайло Бодянєц одшпивал „Як давно то було”, а Мирослав Малацко познату сербску шпиванку „Лоше вино” и одушевел публику. И Керестурци одграли єден инструментал. Покля гласи здавали члени фахового жирия и читало ше гласи публики зоз гласацких лїсткох, у ревиялней часци наступела словацка женска шпивацка ґрупа СКУС „Єднота” зоз Шиду у провадзеню гудацох Дружтва. Вони одшпивали венчик словацких народних шпиванкох, як и руску шпидует Мила Вученович и Вера Петрович и єд- ванку „Под стреху ше гнїздзи ластовка”. ним инструменталом, а руководитель орке- Окреме их наступ бул замерковани пре наступ и шпиванє двох малих дзивчатох и стра Драґан Макивич. За КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова хлапца хтори ше публики барз пачели. На два шпиванки одшпивала Валентина Салаґ, концу шлїдзело преглашованє побиднїкох виведзени и єден инструментал, а руково- и придаванє наградох, а оркестер КПД дитель оркестра Срдян Цуцич. На Фести- „Дюра Киш” и дует Мила Вученович и Вевалу ше представели и госци зоз Републи- ра Петрович вишли ище раз на бину грац и ки Горватскей зоз Петровцох, оркестер шпивац. Одгуковала музика и писнї у амбиєнту КУД „Яким Гарди” под руководством Регро зна, вина и овоци, по чим Срим познаната Миклоша. Дуетску шпиваку одшпити. КПД „Дюра Киш” бул успишни орґанивали Аня Грищук Гайдук и Карина Шевзатор Фестивала, а слунечна хвиля оможлївела, по сле вецей рокох, же би шицки програми були отримани у Лєтнєй владическей резиденциї. Фестивал помогли Општина Шид, Национални совит Руснацох и Покраїнски секретарият за културу и явПромоция кнїжки „Гласи и часи” не информованє.■ 9. АВҐУСТ 2019.

ГЛАСИ И ЧАСИ У красним амбиєнту малюнкох Ратка Торми у пиньвици Лєтнєй владическей резиденциї отримана и промоция кнїжки з нагоди 70-рочнїци Радио Нового Саду „Гласи и часи”. Уводни напдпомнуца дала Єлена Перкович, членїца НАР, хтора гварела же є задовольна же ше находзи у ушореней пиньвици, дзе под час пароха о. Михайла Малацка, новинаре „Руского слова” орґанизовали акцию виношеня глїни зоз пиньвици и єй ушореня. Тиж гварела же ше кнїжку пририхтовало коло 10 роки и же вона нє лєм приказ розвою рускей редакциї Радио Нового Саду, алє и рускей интелиґенциї вообще. О кнїжки бешедовали и Ирина Гарди Ковачевич, Мария Тот, Агнета Тимко Мудри и Гелена Медєши, як лекторка. Тиж даскельо слова виповед и Венямин Бульчик, сотруднїк РНС зоз Шиду хтори, як гварел, сотрудзовал зоз Радио Новим Садом ище од 1969. року кед почал робиц и Радио Шид.

РУСКЕ СЛОВО 19

КУЛТУРА И ПРОСВИТА

НЄПЛАНОВАНИ, АЛЄ ОДЛИЧНИ ВИБОР У прешлим школским року припознанє школяра ґенерациї у Штреднєй школи „Петро Кузмякˮ у Руским Керестуре достала Даяна Недич, матурантка на напрямe туристични технїчар, а родом зоз Сербского Милетичу. Бешедовали зме з ню з тей нагоди, та на питанє цо єй значела тота чесц, одвитовала же спочатку нє могла вериц, вец була прещешлїва и барз ше цеши зоз саму собу пре таки успих.

– Тото припознанє за мнє випатрало нєдосцигуюце, подумала сом же школяр ґенерациї нє роби нїч инше лєм ше учи. Гоч сом була одлична школярка, нє було так же сом ше лєм учела, алє припознанє сцигло поготов дзекуюци успиху хтори сом посцигла у штвартим року, а то було треце место на Републичнним змаганю зоз аґенцийского и готелиєрского дїлованя, а потим зме и як тим завжали перше место на Медзинародним змаганю зоз школярского поднїмательства, та и перше место на змаганю на факултету Синґидунум – потолковала Даяна. Гвари же єй и док ше школовала наймилши були праве фахово предмети, и же у керестурскей Школи здобула вельке знанє.

– Мойо знанє векше як сом обчековала. Думала сом же воно у штреднєй школи будзе поверхове, алє кед вас дацо заинтересує, а професоре вас потримаю и помогню вам, вашо знанє ше барз преширює. Окреме сцем подзековац моєй класней професорки Бояни Милянич, без котрей бим нє могла шицко тото посцигнуц и вона ми на школованю була єдна з найвекших потримовкох – виволала нам Даяна. Сцели зме знац и як ше винашла праве у керестурскей Школи за хтору, як нам гварела, по теди анї нє чула, алє ю на предкладанє класней наставнїки у основней школи кед требало виполньовац жаданя тиж положела як можлївосц.

– Сцела сом ше на туристични напрям уписац до Суботици, алє праве того року була велька конкуренция, та ми хибели три боди. Но, ушол ше ми прето Керестур, та гварим же гоч то було цалком нєпланована одлука, указала ше така добра, же бим ю ознова повторела – заключела Даяна. Дознаваме и же єй ше було досц чежко прилагодзиц на интернатски живот, алє ту здобула велїх товаришох, интернатски живот єй останє у найкрасших памяткох, а досц розуми и по руски, та научела и даскельо слова. Даяна туризем вибрала и за свойо занїманє, та ше успишнє уписала на Природно-математичним факултету у Новим Садзе и любела би ше у будучносци найсц праве у обласци туризма. М. А.

20 РУСКЕ СЛОВО

МЛА ДИ ВЕРБАСУ И ДОРТМУНДУ

У ПРОЄКТУ КОЦУРСКОГО ЗДРУЖЕНЯ Општину Вербас концом юлия нащивела делеґация зоз Союзней Републики Нємецкей. При предсидательови општини Вербас були представнїки администрациї нємецкого городу Дортмунду, вєдно зоз представнїками протестантскей Церкви котри до Сербиї приведли и младих у рамикох черанкох котри уж роками витворюю зоз младежу зоз Коцурского здруженя младих.

Фото. ТВ Бачка

ДАЯНА НЕДИЧ, ШКОЛЯРКА ҐЕНЕРАЦИЇ У ШТРЕДНЄЙ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯКˮ

Як гварел предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац, у наиходзацим периодзе пробую найсц заєднїцки интереси за локалну самоуправу општини Вербас и делеґацию з Нємецкей. Представнїки городу Дортмунду заинтересовани же би ше медзиопштинске сотруднїцтво з Вербасом розвило у вецей напрямох, прето же побратимени вязи котри маю з Городом Новим Садом жадаю прешириц и на општини у окруженю. Сотруднїцтво младих потераз дало позитивни резултати и допринєсло упознаваню и лєпшому порозуменю медзи младима.

– Шицко тото спада до тогорочного дакус векшого проєкту Коцурского здруженя младих котри ше состої з трох часцох. Перша часц облапя стретнуце младих котре почало 12. юлия под час манифестациї ,,Коцурска жатва”, тераз друга часц з младима з Дортмунду, а треца часц будзе под час Heart rock концерту котри будзе отримани 10. авґуста у Вербаше – визначел предсидатель Коцурского здруженя младих Стеван Самочета. Як наведол Самочета, програму финансує Општина Вербас, Месна заєднїца Коцур, Покраїнски секретарият за образованє, национални меншини –национални заєднїци и Покраїнски секретарият за младих и спорт. Окрем вязох котри возпоставяю млади, постої и историйна повязаносц подруча Бачкей зоз покраїну у котрей змесцени Дортмунд. Так представнїки того нємецкого городу мали нагоду нащивиц виставу фотоґрафийох о Подунайских Нємцох котри дакеди у вельким числу насельовали Войводину. Домашнї их окреме упознали зоз богатством мултиетнїчносци котра характеризує Вербас и Войводину. О. Р.

9. АВҐУСТ 2019.

kultura@ruskeslovo.com

ПОБИДНЇКИ ТОГОРОЧНОГО ВЕЧАРА МЛАДИХ НА ФЕСТИВАЛУ КУЛТУРИ „ЧЕРВЕНА РУЖАˮ

МИРОСЛАВ МАЛАЦКО ПУБЛИКИ ПРЕНЄСОЛ ЕМОЦИЮ

КРИСТИНА АФИЧ КОМПОНУЄ КЕД Є ИНСПИРОВАНА

Награду за комплетни наступ на тогорочним Фестивалу „Червена ружаˮ на вечаре младих, достал Мирослав Малацко зоз Руского Керестура зоз композицию „На концу концаˮ Мирослава Папа. Тоти цо познаю того нашого уж афирмованого интерпретатора зложели ше же то сиґурно бул єден з його найуспишнєйших и найемотивнєйших наступох, а то потвердзел и аплауз публики хтора длуго кляпкала, та ше Мирослав аж два раз мушел висц поклонїц. И сам припознал же му то барз мили упечаток и же и вон бул одушевени зоз шицким, и з тим як публика прилапела його наступ, та и зоз награду.

– Поправдзе най повем, дакус позно ме поволали же бим участвовал, та пририхтованє було досц нагле. Прето сом ше покус и обавал, алє источасно ми шицко ище милше, бо ме нєсподзивало як на концу добре випадло – потолковал Мирослав свой наступ на тогорочней „Ружиˮ. Шпиванка „На концу конца” у ориґиналу виводзена у дуету та Мирослав мал, з тим вецей, чежши задаток. Медзитим, вон до интерпретациї унєсол глїбоку емоцию и його гласовo способносци цалком були виражени. А то нє мог нє почувствовац и кажди патрач.

– Аранжнам бул направени так же би ме провадзел лєм клавир и пищалка, та то вимагало векше мойо анґажованє як шпивача. Бал сом ше чи нє будзе допито звучац одн. худобно, алє випатра же було добре. Шпиванка барз сентиментална як и я сам, та ми вироятнє прето и цалком одвитовала, як то жарґонски гвариме, цалком ми лєгла – задовольни Мирослав. Здогадли зме ше з тей нагоди и його Ружових початкох, односно же першираз шпивал на „Червеним пупчу”, вец на „Ружиˮ пред 11 роками, а на 50. ювилейней, 2008. достал чобольов за найкрасши леґиньски глас.

– Нажаль, потим єден час нє було на „Ружи” забавни композициї, та сом и нє наступал, алє єдино на „Ружовей заградкиˮ. Думам же дас пейц раз сом шпивал на тим фестивалу, раз и у ревиялней часци, а того року зме у дуету з Александру Колбасову достали награду публики цо ми тиж барз мило, поготов пре ню, бо вельо роки шпива – припомина наш собешеднїк хторого зме мали нагоди провадзиц и на Дньовки и як шпивача и як рецитатора. Най припомнєме же Мирослав и у тей сфери влонї досцигнул найвиши резултати, бо достал першу награду на републичним фестивалу з рецитацию на руским язику. М. А.

На тогорочним Фе стивалу рускей кулури „Червена ружа” на вечаре младих, Кристина Афич зоз писню „Драга далєка” до стала награду за найлєпшу забавну композицию. Кристина була и авторка тексту а як и музики, док аранжман за єй писню поробел Миро слав Пап. Кристина у швеце музики одмалючка, кед ше ище на осем роки уписала до основней музичней школи, дзе вибрала грац на тамбурки. У тим возро сту ґлумела и у своєй першей представи у хотрей указала свой талант за шпиваньом, поряднє участвовала на дзецинским, музичним Фе стивалу „Червене пупче”, познєйше на рижних концертох и музичних змаганьох. Попри кере стурскей Ґимназиї Кристина уписа ла и Основну музичну школу у Зомборе, на оддзелєню у Оджаку, напрям соло шпиванє. Ту профе соре препознаваю єй талант и за иншаку файту музики, а зоз свою упарто сцу и витирвалу роботу, Кристина до става свойо перши значни награди и припознаня на рижних музичних змаганьох. На Фестивалу „Червена ружа” першираз участвовала 2015. року зоз композицию „Нє плач виолино”, а такой шлїдуюцого року достала награду за найкрасши дзивоцки глас зоз писню „Чайки”. Истого року у Новим Садзе на музичним вечаре „Акустика Рутеника” першираз є наградзена за авторску композицию „Белавооки”. Влонї, кед ше Фестивалу „Червена ружа” пременєло формат, а млади достали векшу шлєбоду експериментовац зоз музичним жанром, як и зоз сценским наступом, Кристина ознова однєсла побиду зоз свою власну композицию ,,Пойдзем”, а награду достала у катеґориї вкупного наступу. Як дожила кед по треци раз першу награду на „Червеней ружи”, Кристина гварела: – Понеже сом у истим року єдну школу закончела, а другу започала, мала сом барз вельо обовязки пре хтори сом нє могла посцигнуц шицко тото цо сом пожадала, алє мило ми же ше заш лєм нашло часу приявиц ше на „Ружу”. Текст сом написала за барз кратки час, а цо ше музики дотика, я вше мам даяку мелодию у глави хтору реализуєм кеди-теди, окреме кед сом инспирована. Наисце сом нє обчековала же достанєм праве тоту награду, понеже того року було и вецей нови композициї, а и шпиваче ше уж ,,убавели” на прикладу прешлорочней „Ружи”. Думам же наша руска музика ма свою вредносц, та так и тота цо ми твориме нєшка, а чуєм и же ю млади любя по слухац з часу на час, вироятно прето же им таки жанр блїзши. Пачи ше ми тот модернистични приступ ґу музики на „Ружи”, понеже и сама любим експериментовац з музику, любим ю анализовац и глєдац жридло єй наставаня. Було би ище лєпше кед би ше млади кус вецей приявйовали за участвованє на наших фе стивалох – заключела Кристина. Ан. М.

9. АВҐУСТ 2019.

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ З МАРИЮ МАКАЇ З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

КЕД ДЗЕЦКО ЗДРАВЕ У ОБИСЦУ МИР

Пише: Оленка ЖИВКОВИЧ

Мария Макаї закончела медицинску школу, и як козметична технїчарка робела три роки у салону за украшовнє, но, по правдзе, то нє єй занїманє. Од початку помага родичом у їх пекарнї. Та заш лєм, то нє будзе статя анї о козметики, анї о пекарским ремеслу, гоч обидва барз добре звладала. Мария мац двох хлапцох и жадала подзелїц искуства з того часу кед одлучела буц родитель, и кед на початку з дзецком нє пошло так як очековала

М

ария жиє зоз супругом Илийом, з котрим маю двох хлапцох – Луку и Павла. Проблеми настали кед страцела першу бебу. Друга ваготносц зоз Луком була високоризична, зоз велїма компликациями, та прето у шпиталю препровадзела длуги час. НЄ ШИЦКО ТАКЕ ЯК ВИПАТРА Лука народзени у трицец першим тижню, а Марийово здравє ше викомпликовало пре бактерию ешерихия коли, цо барз ослабло єй имунолоґийну систему.

– Цали седем мешаци були стресни, длуго сом лєжала, мировала, а кед ми гварели яки Лука ма симптоми, нє знала сом кадзи зоз собу. Кед го зоз породзилїща на Бетаниї у Новим Садзе ношели на Институт за дзеци и младих, бо з нїм нє було добре, приведли ми го указац на дзвери, и анї сом го добре нє видзела, а уж го однєсли назад. Конєчно пришол час пойсц дому, пошли зме на Институт опатриц го. Паметам же мал жовту штрикану шапочку, а интересантне тото же и нєшка барз люби жовту фарбу. ПОЧАТОК БОРБИ ЗОЗ ХОРОТУ Теди борба започала. Лукови цали метаболизем стал, нє могол ше порушац,

22 РУСКЕ СЛОВО

бул нєрозвити и мал хематом на главки, одно сно на мозґу хтори прицискал нерви. У возо сту кед беби котри ше розвиваю дзвигаю главку, Лука могол дзвигнуц лєм ґузу. Про сто бул у якимшик корчу.

– Потим зме почали ходзиц на вежби на Институт же би ми указали и научели ме як мам вежбац зоз нїм дома. Тот период бул барз чежки. Власи ми повипадовали, алє сом знала же мам кратки час же би тоти вежби указали даяки резултат, бо ше вони робя лєм док дзецко нє наполнї рок. Три раз на дзень сом з нїм робела и гоч то лєм даскельо вежби, то були наисце велька обовязка и прицисок. Барз ми було чежко, бо други мами свойо дзеци положели до кочика и вишли з нїма вонка, а я лєм шедзела дома и чекала кеди ше Лука пребудзи же бим з нїм вежбала. Заш лєм, була сом упарта и витирвала, и удало ше нам полєпшац ситуацию. Имунитет му бул барз слаби, понеже бул длуго у инкубатору, щесце же сом мала млєка дзевец мешаци и за тот час зме вежбали и ришовали тоти проблеми. Кед сом страцела млєко, Лука до стал барз високу горучку и ознова зме мушели буц у шпиталю. Пренашли же Лука ма бактерию ешерихию коли и зоз ню ше нє могол вибориц. Имунитет му бул таки слабучки же зме ше вше становели у шпиталю зоз антибиотску терапию. Горучки бу9. АВҐУСТ 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

ли таки же зме их нє могли збиц и по годзину. Прето зме го окруцали до влажней посцелїни, вец ознова и ознова... Потим му преписали лїки зоз иножемства, цо була превентива з котру звладал ешерихию коли. ГЛЄДАНЄ АЛТЕРНАТИВНИХ МЕТОДОХ У медзичаше Лука бул ровно єднак хори, вше мал даяку инфекцию и лїкаре уж нє знали цо му давац од лїкох. Прето родичи ришели опробовац дацо природне, нє знаюци анї сами цо. Лїкаре старшей ґенерациї на Институту Мариї препоручовали коже млєко, цеснок, сланїну, мед и полен...

– Хтошка ми препоручел инулин, пребиотик за добри бактериї, цо у сущносци свойофайтова покарма добрим бактерийом, помага им же би ше розвивали, же би черева добре робели и имунитет ше окрипел. Инулин ше екстрахує зоз чичовки и синтетизовани є до чоколадових кулькох котри ше дава дзецом. Була сом барз упарта и нє преставала сом му их давац два и пол рока. З оглядом на тото же Лука бул дзецко котрому требала и физична и психична стимулация, и вежби и бешеда, вон мушел буц здрави же би могол напредовац, а то у його случаю нє було можїве. И далєй бул часто хори и барз ше чежко окрипйовал. Кажди мешац родичи з нїм мушели ходзиц на конторолни препатрунки ґу неурогирурґови, неуролоґови, алє и ґу другим лїкаром, а вон нє напредовал. Фаховци им нєпреривно гуторели же би нє опущели вежби и кед на два роки Лука станул на ноги, кед го неурогирурґ видзел, повинчовал мацери на упартосци.

– У медзичаше, кед Лука станул на ноги, ми закончели зоз контролами у Новим Садзе, бо тото лїченє неонатолоґа тирва лєм до рока, остало провадзиц лєм розвой главки. Нєшка є по медицинских дияґнозох здраве дзецко. Лука ма 5 роки, и без антибиотикох є. ПОРАДА МАЦЕРОМ – Барз велька гришка мацерох кед дзеци кладу под „склєняни дзвон”, защицую их, бо ше дзеци муша зочиц зоз бактериями и з людзми. Велї мами виноваца оводу, же овода виновата пре хороту дзецка, а я тримам же добре дзецом дац шлєбоду, же би ше дружели зоз другима, же би ше стретали зоз бактериями. Та и теди кед маю малу горучку коло 37 ступнї, то знак же ше 9. АВҐУСТ 2019.

орґ а ни зем бо ри и нє треба им давац лїки за знїжованє температури, бо орґ а ни зем тре ба звикнуц на нове стретнуце зоз тоту бактерию. Окреме то важне за дзеци котри термин ски здра ви, нормал но напредую и рошню и нє треба реаґовац зоз вельку застарано сцу – толкує Мария и надпомина же з єй власного искуства барз значне у таких ситуацийох роздумац и, як гвари – „зредзиц власну главу”. Окреме мац, алє и шицки коло нєй муша остац позитивни и оптмистични.

– За Луку нам психолоґ ча сто гу то рел же бизме го ґуцкали, и вельо ше шмеяли з нїм. По зи тив на ене рґ ия и нашмеяносц, без огляду на шицки виплакани слизи и чежину ситуациї, наисце значна. Як гварел психолоґ – ґуцкайце го лєм най ше шмеє, одшмелюйце го на каждим крочаю, гоч яки мали ствари дзецко добре зроби, треба го похвалїц, потримац же би видзел потримовку, та ше резултати укажу. Будуцим мамом бим совитовала же би уж при планованю ваготно сци дзвигали имунитет, та и сама ваготносц лєпше прейдзе, швидше ше жена окрипи, а и дзецко будзе здравше. Дзецку треба тиж змоцньовац имунитет. Кед дзецко здраве, теди и у обисцу мир. Тераз зме конєчно шлєбодни од терхи хороти – закочує свою приповедку Мария Макаї.■

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ВОЛОНТЕРE И ЇХ ИСКУСТВА НА МЕДЗИНАРОДНИМ КАМПУ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЧУВАЙЦЕ ПРИРОДУ, ТАК ЯК ТРАДИЦИЮ И КУЛТУРУ После законченого 13. Медзинародного волонтерского кампу, на хторим участвовали млади зоз вецей державох зоз иножемства, указала ше нагода побешедовац з нїма и дознац дацо вецей о волонтеризму, о нїх самих, алє и о тим же як дожили Руснацох и Керестур за тоти дванац днї Пише: Андреа МЕДЄШИ

УПЕЧАТКИ... Белґиянєц Себастиян Хелин як найимпресивнєйши упечаток зоз тогорочного кампу однєше праве тото знанє хторе достал о Руснацох, як гвари, такому, по числу, малому народу, а з таку богату културу и традицию.

24 РУСКЕ СЛОВО

В

елї людзе маю рижни похопеня и прешвеченя прецо треба буц волонтер. Док єдних прицагую рижни екстерни фактори як цо путовац, упознац нових людзох, народи, їх културу и обичаї, научиц або видзиц дацо нове, та и назберац фотоґрафиї зоз рижних еґзотичних местох за свойо профили на дружтвених мрежох, другим цилї вецей алтруистичней природи – помагац другому, и потвердзиц стару присловку же дїла гуторя вецей од самих словох. Наймладши член тогорочного кампу Кевин Хуерта ма 18 роки, допутовал зоз Мексика, и дотераз нє мал нїяке искуство зоз волонтираньом.

– Першираз сом у Европи и першираз же путуєм сам. Скорей як сом пришол до Сербиї, днями сом нє спал, бо сом ше бал же як попутуєм. Нє знам анї сам як сом сцигол, алє важне же сом ту, живи и здрави – франтує Кевин. Себастиян Хелин зоз Белґиї ма 25 роки, прешлого року мастеровал на биохемиї, ма и мастер зоз менаджменту, а у тей хвильки є член волонтерскей орґанизациї „Service civile internationale” у Белґиї, прейґ хторей ше и приявел на волонтиранє до Сербиї. Як гвари, сцел ше кус дистанцовац од роботи и обовязкох.

– Мам искуства з волонтираньом, понеже сом прешлого року бул у Тоґу у Африки и условия хтори зме там мали нє були анї блїзко таки як ту– гвари Себастиян. Двацецдварочни Онурхан Онаран зоз Турскей нє лєм же нє мал нагоду присц до Сербиї, алє нїґда нє мал анї нагоду путовац вонка зоз своєй держави. Искуства зоз волонтираньох нє ма, а на тот камп ше

приявел же би упознал нових людзох, и други народи и обичаї. ЛЮДЗЕ ПРИЄМНИ, А РОБОТИ НЄ БУЛИ ЧЕЖКИ Попри лидера тогорочного кампу Йована Живковича зоз Руского Керестура, колидерки були и Кристина Козелекова зоз Словацкей и Ана Митрович зоз Сербиї. Кристина ма 20 роки, єден рок студирала економию, а од шлїдуюцого року планує студирац маркетинґ. Член є студентскей орґанизациї хтора орґанизує змаганя за школярох основних и штреднїх школох. Попри тим же була лидерка у Словацкей, приявела ше и за камп у Сербиї, понеже пре тото же ма досц искуства з волонтираньом достала нагоду буц колидерка у Сербиї.

– Нє першираз сом у Сербиї. Була сом у месце Саян при Кикинди, медзитим, там зме нє мали тельо интеракциї зоз локалним жительством, та ше ми то нє барз пачело. Ту якош иншак. Интересантни ми людзе у Керестуре, ваш руски язик тиж, хтори таки подобни словацкому, а пачи ше ми и тото же ше людзе медзи собу познаю. Роботи ґенерално нє були чежки. Фарбиц було наисце лєгко, бо кед сом була на єдним кампу у Словацкей, робели зме досц чежки физични роботи. Будовали зме му9. АВҐУСТ 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

ри, премесцали койяки каменя, дзвигали чежки будовательни материяли, керчели зме рижни коровча, штригали черяки, ровнали брещки зоз глїни, так же кед поровнам тоту и гевту роботу, огромна розлика – бешедує Кристина. Наша домашня, колидерка Ана Митрович зоз Беоґраду, дипломовани филолоґ анґлийского язика, першираз ше упущела до волонтеризма пред двома роками, кед нащивела Шпанию. Тот камп бул, як гвари, еколоґийно-археолоґийни, на хторим волонтере вичисцовали национални камп и занїмали ше з викопинами. Окрем у Шпаниї, Ана була и на кампох у Словениї и Польскей, а волонтира и у „Свратилиштуˮ у Беоґрадзе, дзе робя зоз дзецми ромскей популациї.

– Обидва кампи були вязани за образованє, медзитим камп у Польскей на мнє зохабел векши упечаток, бо зме там робели зоз дзецми хтори маю проблематичну фамелийну историю. То було наисце интересантне искуство з хторого сом вельо научела – додава Ана. Волонтере у Керестуре пребували од 22. юлия по 3. авґуст. У тим периодзе ше упознали зоз историю Руснацох, зоз їх вирским и културним животом, обишли цали валал, коштовали традицийни єдла, а удзелєли и даскельо комплименти и критики на рахунок Керестура и звикнуцох його жительох. За обидва треба буц подзековни. ЦО ДОБРЕ, А НА ЧИМ БИ РОБИЦ – Керестур фини валал, мирни є, цихи, пачи ше ми же людзе досц ходза на бициґлох, и же коло хижох маю посадзени вельо овоцово древка медзитим, нє розумим прецо ту людзе нє рециклираю шмеце. Анї ми у Словацкей нє роздзелюєме шмеце так педантно як можебуц людзе у Белґиї, алє ту наисце шицко идзе до єдней канти. Тиж сом обачела же велї нє меркую на трошенє води. Мам три пайташки Сербкинї и анї єдна з нїх нє завре воду кед чуха зуби. Наисце ми нє ясне прецо то робя – чудує ше Кристина. Онурхан Онаран зоз Турскей тиж валалски мир и спомалшеносц живота визначує як вельку привилеґию у нєшкайшим чаше.

– Понеже сом зоз Измиру, городу хтори ма вецей як 3 милиони жительох, мнє барз одвитує тот мир. У Измиру барз вельки гужви у транспорту и барз вельки галайк. Алє, поправдзе поведзено, найвецей ше ми пачи тото же вам ту досц тунє пиво – франтує Онурхан и додава же би любел кед би на мению за волонтерох було кус вецей меса, а менєй хлєба и єдла зоз билей муки, понеже вон як тренер ММА-а (суча9. АВҐУСТ 2019.

сни борительни спорт) муши єсц надосц протеини. Белґиянєц Себастиян Хелин як найимпресивнєйши упечаток зоз тогорочного кампу однєше праве тото знанє хторе достал о Руснацох, як гвари, такому, по числу, малому народу, а з таку богату културу и традицию. Сцел сом дознац кус вецей о историї тей держави, о историї и култури Руснацох. Так же добра ствар у таких орґанизацийох же можеме зєдинїц хасновити активносци, нащиви, и дознац вельо нови и интересантни ствари. Интересантне ми було же ви грекокатолїцкей вири, о тим сом нє знал нїч. Тиж, ше ми барз пачи при Руснацох тото же ше трудзице очувац и зачувац свою традицию, окреме пре тото же вас єст лєм коло 15 000. Интересантне же аж и млади людзе маю звикнуце ходзиц наприклад на фолклор, або пестовац народну музику. Но, тото цо видзим як неґативни бок, то уж спомнути проблем зоз рециклованьом, еколоґию и очуваньом природи толкує Себастиян и додава же природу мушиме чувац, бо вона без нас годна, алє ми без нєй нє. На концу, колидерка Ана Митрович заключела же попри тих еколоґийних проблемох зоз хторима ше зочує цала Сербия, очежуюца ствар и тота же кампи у нашей держави, вироятно пре нєдостаток финансийох, нє маю таку розвиту лоґистику як у иножемстве.

– На кампох у иножемстве постоя вецей локални орґанизаторе, постоя технїчни лидере, цо уж у старту олєгчує роботу. Попри тим, було би добре кед би постояла даяка потреба локалней заєднїци за дачим векшим цо ше роби два тижнї, а хтора треба же би ше витворела з волонтерску роботу, же бизме на концу мали даяки векши финални продукт. Но, свидоми зме же Керестур менши валал, и же то Войводина дзе и так шицко досц ушорене – гвари Ана хтора зоз тогорочного кампу ноши позитивни упечатки. Волонтере за 12 днї през рижни роботи и активносци помогли у ушорйованю Керестура, та гоч стара сербска присловка глаши „Кед робиш добре, нє бий до велького дзвона”, дакеди тим хтори добре робя треба задзвонїц, най ше добри глас и добре дїло чує надалєко. ■

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МИРОН ЖИРОШ: ПРИВРЕДНИ ЖИВОТ РУСНАЦОХ (VI)

УРБАРНИ ОБОВЯЗКИ ПОДАНЇКОХ Пририхтал: Микола ШАНТА

З урбаром реґуловани медзисобни одношеня медзи феудалцами и крипаками, односно обовязки поданїкох ґу Панству. Урбар, на одредзени способ, щицел поданїкох од самоволї панства, бо го приношела держава

П

осле урбарней табели з руку на латинcким язику писани текст хтори обширнєйше описує конкретни обставини коло запровадзованя ypбарa и дзепоєдних обовязкох поданїкох и других цо жию y Керестуре. У 18 точкох наводза одредзени поєдинєчносци o запровадзованю урбара и обовязкох поданїкох. Ми ту винєшеме найважнєйши факти: „1. У обштини Керестур шицка жем оценєна як першоклаcна и прето єдна сесия жеми виноши 32 гольти оpачей жеми (рахуюци кажди гольт з двома пожонскима каблaми – то гольт по 1100 кв. вати) и 22 коси лукох (єднa коса – пoвeрхносц луки хтору кoсач покоши за єден дзень – коло 1100 кв. вати). У тим населєню нєт анї викерченїска, анї пустари, анї цензийней анї алодийней жеми, зоз хторей би ше могол надополнїц нєдостаток сесийней жеми. Обштина хаснує 146 6/8 сесийней жeми.

2. За меранє чечносци и зарна хаснує ше пожунска мера.

3. З обрабяцей жеми, як y месце, так и на пустари Медєш и Мали Брестовец, од житаркох ше дава 1/7, a од других специфичних културох, од хториx шe звичайно

26 РУСКЕ СЛОВО

дава 1/10 будзе шe давaц 1/9, a то шe одноши и на лєн, и на конопу. Од cлaми ше ма дaвац 1/7. Од oвоцох шe нє будзе нїч давац, прето же поданїки нє маю овоцнїки, aлє понеже за овоцнїки нє плаца, анї нє шму оpачу жем претворйовац до овоцнїкох.

4. Понеже єст пасовиско, селянє маю обовязку давац панству предвидзене количество прeпpaжeного масла. Тиж так одредзене же парох, пoнеже хаснує цалу сeсию жеми, може хасновац и општинске пасовиско и може на нїм тримац 7 запpагни воли, 4 конї, 14 кpави и яловки, 78 овци и кози и 7 вепри. Учитель, новтаруш и церковнїк, хтори источаcнo и дзвонар, можу хаcнoвaц oпштинске пасовиско пропорцийно кельo маю сесийней жеми и можу тримац на пасовиску по 4 запрагни воли, 3 конї, 7 крави и яловки, 30 овци и кози и 2 вепри.

5. Понеже нє маю лєcи анї наду, нє маю анї обовязки вязани за нїх.

6. Нє маю винїци, та нє маю анї обовязки вязaни за винїци, a свойого вина нє маю анї тельо же би го могли точиц y карчмох од Михала до Кpачуна. Нє маю aнї право пeчиц палєнку.

7. Орац ше муши зоз 4 запрагнима гла9. АВҐУСТ 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

вами (на панским), a за други роботи зоз запрагним статком досц два глави.

8. Дупло од предвидзеней poботи на панским y єдним тижню шe може вимагац од поданїкох лєм y шатви и жатви.

9. Шицки сeсиї ше преглашую за стабилни же би ше при новим дзелєню нє правело нови нєпорозуменя.

10. У тим месце нєт жeми хтoру би могло викерчовац, або викерченей жeми.

11. Кeд же ше установи же була направена даяка гришка при мepаню сесийох – чкода будзе надополнєна.

12. Валал як бенифиций достал 45 гольти орачей жеми и 30 гольти лукох.

13. Длуги драги превоженя найчастейше иду аж до Бездaну, a то 4 милї. Длуги драги шe окончую так як пpедвидзeне y урбаре.

14. Пoнеже ше годно случиц же селянє буду мaц вeкши хаceн од лукох як од орачей жeми, прето же од лукох нє плаца aнї 1/7 анї 1/9, строго ше забpанює пpетворйовац opачу жем до лyкох.” Подпиcане y Керестуре 30. VII 1772. року. Подписали и зоз своїма восковима печацами оверели A. Ґомбош и Н. Пиукович. (Преклад др Я. Рамач.)

Жем цо ю обрабяли Керестурци гранїчела ше зоз хотарами других населєних местох як Филїпово, Вепровач, Лалить, Кула и нєнаселєних пустарох котри Кулянске паньство давало под аренду страним особом за напасанє статку, як пустари: Перказом, Петї (Пекла пуста), Стуб, Бела Раданова, Бан добра и други СТАН У КОЦУРЕ У ДРУГЕЙ ЧАСЦИ ХVIII ВИКУ Уж у чаше присельованя Руснацох до Коцура можеме повесц як валал випатрал, кадзи ше ширел, односно як ше зблїжели два часци населєня ─ сербска Куцура и руски Коцур. Познате же Руснаци, накадзи приселєли, такой будовали хижи и зоз набиваней глїни ґу катастерней мапи и ушореню населєня. У 1765. року збудовали церкву и школу. Уж од 1765. року у Коцуре у рускей 9. АВҐУСТ 2019.

часци валалу робела школа зоз руским учительом. Руснаци мали и свойого священїка, Осифа Кирду. У сербскей часци валала тиж була церква и школа, дзеци учел сербски учитель, о духовних потребох ше старали штирме, а дзекеди и вецей сербски священїки. И єдни и други жителє жем обрабяли у своїм хотаре, алє понеже Руснаци єден час були ошлєбодзени од порциї по доселєнїцким контракту, а тото право им з боку Кулянского панства було предлужене после двох рокох, сербске жительсгво вимагало же би и Руснаци зношели таки терхи як и вони. Нєзадовольни з триманьом Кулянского панства, гоч сами наглашовали же з Руснацами добре жили и помагали ше, сербски жителє ше 1779. року виселєли до Шови и Деспотова, а у валалє остали сами Руснаци. Тримаме же ше з одходом сербского жительства злєпшало материялне положене руского жительства, же мали вецей жеми за обрабянє, же тоти без хижох уселєли до празних итд... Як валал Коцур випатрал дознали зме зоз карти валала и хотара зоз 1782. року, котру нарисовал ґеометер Ференц Липтаи. Карту оверел судия Бачкого комитату 1783. року. У ствари, 1782. року Коцур и коцурски хотар премерани и утвердзене число поданїкох зоз хижами и зоз жему, жедлярох без хижи, алє зоз жему и число поджедлярох без хижи и без жеми. Хотар подзелєни на часци спрам катеґорийох жеми. Жем ше дзелєла на орачу, на валалску пажицу и на луги. Орача жем и луги були подзелєни по парцелох и на нїх пописани числа. Сиверно од валалу ґу Вербасу и южно ґу Деспотову була орача жем (три табли), коло валала були валалски пасовиска, а ґу Кули и Билей луки. Валал у своїм хотаре мал 13 764 гольти жеми по 1110 кв.в. Єдна сесия мала 32 гольти орачей жеми и 22 гольти луки за шено. По поверхносци жем була подзелєна на шлїдуюци способ: орача жем 5 964 гольти луки за шено 4 146 гольти валалске пасовиско 3 242 гольти драги и улїци вєдно 165 гольти сам валал 201 гольт вербов лєшик 35 гольти гумно за звожене зарна 8 гольти цинтор 1 гольт Вєдно 13 764 гольти■

(Предлужи ше)

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ ТРИ ШЕСТРИ СЛУЖЕБНЇЦИ ОЗНАЧЕЛИ СВОЙО ЮВИЛЕЇ

ПОДЗЕКОВАНЄ ЗА ВИТИРВАЛОСЦ У СЛУЖЕНЮ Три шестри служебнїци – ш. Йосафата Монар, ш. Татяна Воротняк и ш. Славомира Воротняк, 31. юлия, означели 70, 60 и 25 роки свойого монашеского – Богу пошвеценого живота на шветочней Служби Божей на 10 годзин, у Катедралней церкви св. Оца Миколая у Руским Керестуре, дзе и шедзиско провинциї св. Йосифа. Служби Божу предводзел парох керестурски о. Михайло Малацко, а сослужели з нїм домашнї капеланє о. Владимир Медєши и о. Михайло Шанта, нашо свяшенїки – з Кули о. Платон Салак ЧСВВ, з Коцура о. Яков Кулич, исусовец, з України з Києва о. Станислав Нуцковски, францискан, як и о. Роман Кандрач, Вербащань на служби у України у Иванофранкивску як духовнїк, та римокатолїцки отци францисканє з Беоґраду о. Леополд Рохмес и Нового Саду о. Карло Хармат. Ювилей шестром у казанї повинчовал патер Карло з Нового Саду, та визначел смисел монашеского живота хтори значи подполне приданє свойого живота Богу. Чловеков живот вон прировнал зоз паломнїцким путованьом, на хторим, як гварел, єст и радосни и чежки хвильки, дакеди и вистанєме, алє теди сцигує сила од Господа.

– Яки плоди принєше тото нашо паломнїцке путованє, завиши од того у якей мири зме свой живот придали Богу. А пошвецени особи то робя кажди дзень ознова, у довирию и витирвалосци. Винчуєм нашим шестром ювилантком же витирвали на своєй монашескей драги на хторей сце шведкове же ше виплаци придац Богу, та же и попри наших людских слабосцох мож постац Божа служебнїца. За тото нєшка на окремни способ му дзекуєме, вєдно з вами – заключел о. Хармат.

Пред концом Служби Божей ше стри ювилантки гласно обновели свойо вични пришаги за свойо поволанє, а на концу Служби ювилеї им повинчовала и провинцийна ше стра Мартина Кмита. Вона им подзековала за їх служенє Богу там дзе найпотребнєйше, по харизми їх сновательки ш. Йосафати хторей їх заєднїца праве у тим року означує 100. и 150. рочнїцу шмерци и народзеня.

– Дзекуєм Вам же сце зачували вирносц свойому обецаню и дочекали таки ювилеї хтори за приклад витирвало сци и вирно сци за цо насампредз дзекуєме Го споду Богу, як за дар вашого поволаня, так и за шицки роки служеня заєднїци, Церкви и народу. Ше стра Мартина привитала и шицких цо пришли означиц тоти ювилеї, шицких священїкох, ш. Миколаю Степан, ґенералну сотруднїцу з Риму, ше стри служебнїци зоз шицких часцох їх провинциї св. Йосифа, родзину ше строх ювиланткох и других присутних приятельох и почитовательох. Пред означованьом ювилея шицки присутни ше стри у манастире мали осемдньово духовни вежби хтори предводзел о. Станислав з Києва. М. А.

БОГОСЛУЖЕНЄ НА ТЕКИЙОХ

МАЦЕРИНСКА ЛЮБОВ ЗМЕГЧУЄ ШЕРЦА

На Текийох при Петроварадину, у церкви Шнїговей Мариї, 4. авґуста парох новосадски о. Юлиян Рац служел Службу Божу и Молебен, а зоз дзияком Йовґеном Надьом дзияковал и грекокатолїк Филип Суботич зоз Сримскей Митровици, богослов у Риме на Понтификалним греческим колеґию, на другим року мастер студийох моралней

28 РУСКЕ СЛОВО

теолоґиї. Вирних споведал парох индїйски о. Петро Дутка. У своєй казанї, парох о. Рац наглашел же дзекуєме Пречистей Дїви Мариї за покров, бриґу, єй старанє и за шицких хтори, нажаль, нє знаю кого маю за мацер, бо вона мац Божа и шицких нас.

– Вельо може Марийова, мацерова любов и єй шерцо. Здогаднїме ше, св. Моника ше роками модлєла и єй син Авґустин од велького гришнїка постал познати научитель Церкви. Мария зоз своїма молитвами модлї и за твардих гришнїкох. Сотона сцека од єй мена, а вец остава простор за благодати Божо – гварел о. Юлиян. Вирних було найвецей з Нового Саду, а пришли и зоз других местох, та и зоз Канади – дакедишнї професор у Вербаше и Руским Керестуре Михайло Мудри зоз супругу Марию. М. Г. К.

9. АВҐУСТ 2019.

duhovni@ruskeslovo.com

ШВЕТО ПРЕОБРАЖЕНИЄ ГОСПОДНЄ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЗБОГАЦУЙМЕ ШЕ З МИЛОСЕРДИЙОМ

У Водици, зоз Службу Божу, благословом и пошвецаньом овоцох, вовторок 5. авґуста, преславене швето Преображения Господнього. Службу Божу предводзел о. Михайло Симунович зоз Горватскей, а сослужели о. Янко Гербут зоз Канади и о. Владимир Медєши, керестурски капелан. Вирних споведали парох керестурски о. Михайло Малацко и капелан о. Михайло Шанта. Пред вельким числом вирних наказовал керестурски син на служби у Крижевцох, о. Михайло Симунович.

– Исус вжал Петра зоз ище двома апостолами и вишол на гору дзе ше преображел. Свою твар указал як правдива, друга Божа особа, як Син Божи. То було нє лєм одшмелєнє за апостолох, алє и за нас. И ми ше стретаме зоз потребами и нєволями того каждодньового швета,

свидоми же зме ту лєм путнїки. Тото путованє нє за шицких єднак тирва, алє шицки зме свидоми же ше єдного дня треба стретнуц зоз своїм Створительом. Же бизме ше могли насправди стретнуц и попатриц до твари, до очох нашого Господа Исуса Христа, потребно же бизме себе збогацовали зоз добрима дїлами, зоз дїлами милосердия. Нашу виру можеме шведочиц и зисцовац у одношеню до нашого ближнього. Исус указал тоту правдиву твар апостолом, тоту слику Божу на чию подобу и чловек створени – визначел у казанї о. Симунович. После Служби Божей священїки благословели овоц, а уж традицийно, на єдним столє була порихтана пошвецена овоц за тих котри нє могли принєсц свою, та ше и вони послужели зоз пошвецену овоцу. О. Ж.

У ПАРОХИЇ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

НА МАКОВЕЯ ПОШВЕЦЕНА ВОДА У парохиї св. оца Миколая у Руским Керестуре означене нєзаповедане швето старозавитних Макавейских мученїкох – Маковея, а по Служби Божей пошвецена и вода. Службу Божу у катедралней церкви служели домашнї священїки парох о. Михайло Малацко и капеланє о. Владимир Медєши и о. Михайло Шанта, як и госц о. Владимир Мудри зоз Горватскей. По Служби вони окончели и обряд пошвецаня води, а парох з ню потим пошвецел церкву, присутних и воду у канчовох зоз квецом хтору принєсли парохиянки, а хтору потим однєсли до своїх домох. Тота стародавна традиция ше у Керестуре ище вше чува, гоч випатра же канчови з квецом на штред церкви кажди рок єст вше менєй. М. А.

9. АВҐУСТ 2019.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. авґуста 2019. року у своїм 58. року живота занавше нас зохабел наш мили и любени супруг, оцец и дїдо

МИКОЛА КОЛЄСАР з Коцура Занавше будзеш у наших шерцох!!! Ожалосцени: супруга Весна, син Йовґен зоз супругу Штефанию, дзивка Люпка зоз супругом Томиславом, дзивка Маґдалена зоз супругом Александром и унучата Михаел, Мария и Христина Най це ангели чуваю! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Милому оцови, дїдови и швекрови

МИКОЛОВИ КОЛЄСАРОВОМУ Ожалосцени дзивка Маґдалена, унука Христина и жец Александар Шовлянски Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

МИКОЛОВИ КОЛЄСАРОВОМУ Од фамелийох Драґович и Шовлянски СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На своїх милих родичох

МЕЛАНА (1925–2012)

ВЛАДА ТАКАЧ (1923–2000) з Дюрдьова З любову и почитованьом памятку на нїх чуваю дзивка Ната и син Дюра зоз фамелиями Спочивайце у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 31. юлия 2019. року занавше нас зохабел наш мили супруг и оцец

ЙОАКИМ РАҐАЇ (1932–2019) з Дюрдьова

У красних памяткох навики Вас буду чувац ожалосцена супруга Люба, син Яким и дзивки Геленка и Ганча ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 31. юлия 2019. року занавше нас зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 31. юлия 2019. року занавше нас зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ЙОАКИМ РАҐАЇ (1932–2019) з Дюрдьова У своїх шерцох и красних памяткох Вас занавше буду чувац Ваш син Яким зоз супругу Амалку, унука Весна, праунучата Невена и Николина и унук Саша

ЙОАКИМ РАҐАЇ (1932–2019) з Дюрдьова У своїх шерцох и красних памяткох Вас занавше буду чувац Ваша дзивка Геленка зоз супругом, унука Миряна, праунука Лена и унука Йована

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 31. юлия 2019. року занавше нас зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 4. авґуста 2019. року наполнєли ше 40 жалосни днї як нас охабела наша мила мац, баба и прабаба

ЙОАКИМ РАҐАЇ (1932–2019) з Дюрдьова У своїх шерцох и красних памяткох Вас занавше буду чувац Ваша дзивка Ганча зоз супругом, унука Оля, праунучата Уна, Вукашин и Урош и унука Миряна

ЕУФЕМИЯ САБО (1934–2019) Днї преходза, алє Вас ми чуваме у своїх памяткох. Вашо – син Ярослав, нєвеста Славка, унук Желько, унука Нена зоз супругом Деяном и праунуком Урошом Йоличовим Най вас ангели чуваю!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. авґуста 2019. року наполня ше 13 роки як нас зохабел наш оцец, дїдо и прадїдо

Дня 10. авґуста 2019. року наполня ше 5 роки як нє з нами наша мила мац, баба и прабаба

КАТАРИНА ТАКАЧ народзена Хорват (1933–2014) з Руского Керестура Памятку на нїх чуваю їх найблїзши – дзивка, жец, унуки и праунуки Спочивайце у мире Божим! ВЛАДИМИР ТАКАЧ (1935–2006)

9. АВҐУСТ 2019.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. авґуста 2019. року занавше нас зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. авґуста 2019. року наполнєли ше 40 днї як нас зохабела наша мила мац

ЕУФЕМИЯ СИВЧ народзена Няради (1928–2019) з Руского Керестура

З любову и почитованьом памятку на Вас чува дзивка Ксения зоз супругом Янком СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. авґуста 2019. року наполнєли ше 40 днї як нас зохабела наша мила баба и прабаба

ЮЛИЯН МЕДЄШИ (1955–2019) з Руского Керестура Памятку на його любов, доброту и заєднїцки препровадзени живот у своїх шерцох навики буду чувац: супруга Ґенка, син Борис зоз супругу Таню, син Иґор зоз супругу Марияну, дзивка Александра зоз супругом Петром, и унуки: Елеонора, Валентина, Еван и Леана Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. авґуста 2019. року нєсподзивано ше преселєл до вичносци наш мили брат и шовґор

ЕУФЕМИЯ СИВЧ народзена Няради (1928–2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки на Вас чува унук Желько зоз супругу Санелу и дзецми Кристияном и Валентину Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. авґуста 2019. року наполня ше 6 мешаци як вецей нє зо мну моя мила мац

ЮЛИЯН МЕДЄШИ (1955–2019) з Руского Керестура Занавше ше го буду з любову и почитованьом здогадовац шестра Марча и шовґор Дюра Сабадош Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. авґуста 2019. року нєсподзивано нас зохабел наш мили бачи

ЮЛИЯН МЕДЄШИ (1955–2019) з Руского Керестура Занавше нам останє у красних памяткох. Наташа и Иґор Бикийово, Михаела, Миодраґ и Ана Миленковичово и Андрей Сабадош Спочивай у мире Божим!

9. АВҐУСТ 2019.

ЄЛЕНА БЕСЕРМИНЇ народзена Шимко (23. V 1937 – 10. II 2019) з Руского Керестура Мамо, прелєцую рана, днї, мешаци... алє я и далєй стоїм скаменєна од болю и жалосци за тобу. И кед слизи станю, боль вше векша. До конєчного стретнуца – твоя дзивка Снежана Бесерминї и жец Мома Сoтирович Боже, най будзе воля твоя!

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. авґуста 2019. року наполнєли ше 40 днї як ши пошол на далєку драгу зоз хторей нєт врацаня

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. авґуста 2019. року наполнєли ше 40 днї як наш мили оцец пошол на вичну драгу

ЯКИМ ВАРҐА (1952–2019) з Руского Керестура Час преходзи, алє рани нє зарастаю. Будзеш жиц у наших думкох, покля и ми жиєме. Твойо мили дзеци – Мика, Нуно, Дадо и Мая Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. авґуста 2019. року наполнєли ше 40 днї як нас занавше зохабел наш мили оцец и дїдо

ЯКИМ ВАРҐА (1952–2019) з Руского Керестура

Гоч ши вецей нє з нами, ми це вше будземе чувац у наших шерцох. Памятку на заєднїцки живот и на препровадзени час вично буду чувац твойо наймилши – супруга Анка, дзеци и унучата Спочивай у мире Божим!

ЯКИМ ВАРҐА (1952–2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом красну памятку на тебе занавше буду чувац твойо мили – дзивка Мика зоз супругом Жельком и унучата Теодор, София и Тадей Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. авґуста 2019. року наполня ше пейц смутни рок як занавше Дня 24. авґуста 2019. року наполня ше тринац роки и три мешаци престало дуркац шерцо нашей милей як нас занавше зохабел наш мили

ВЕСНИ ВИСЛАВСКИ (1981–2014) з Вербасу

ЛЮБОМИР ВИСЛАВСКИ (1953–2006) з Вербасу

Преходза жалосни днї и длугоки роки, алє памятки на ню вично буду Його милу подобу вично буду чувац супруга Ксения, дзивка чувац мац Ксения, шестра Наташа зоз супругом Ратком и малу Дуню Наташа зоз супругом Ратком и малу Дуню и Милу и Милу Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 5. авґуста наполнєли ше 29 роки як нас зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 13. авґуста наполня ше 10 роки як нас зохабел наш мили супруг, оцец, швекор и дїдо

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

МИРОН КИРДА (1914–1990) з Руского Керестура Памятку на Вас чуваю Вашо найблїзши Спочивайце у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

ЯРОСЛАВ ГАРДИ (1951–2009) з Руского Керестура Памятку на ньго чуваю супруга Веруна, синове Славко и Златко, нєвеста Сандра и унуки Валентина и Николина Спочивай у мире Божим!

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НСУ259/НСЛ259 НС – Сайлово 2” у улїци Руменацка драга число 88, на катастерскей парцели число 4045/4, К.О. Руменка, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

9. АВҐУСТ 2019.

* дзе цо будзе *

СПОРТ/ИНФОРМАТОР

ТУРНИР У КОШАРКИ

ВЕРБАС: МЕДЗИНАРОДНЕ ЗМАГАНЄ ЗА ОСОБИ ЗОЗ ИНВАЛИДИТЕТОМ

У Руским Керестуре тирва приявйованє за Турнир у кошарки „3 на 3”, на хтори ше мож приявиц по 14. авґуст. Змаганя ше буду отримовац на керестурским пияцу, а награда за перше место будзе 50 одсто од уплатох, за друге место 30 одсто, а за треце освоєне место 20 одсто од уплатох. У екипи можу буц приявени найвецей штири особи, старосна гранїца нєодредзена, а котизация за прияву по екипи виноши 2 000 динари. Шицки подробнєйши информациї мож достац од Бориса Югика на телефонске число 061/3681111.

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710 060/5088-433 РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за будовательну жем и инвестициї Улїца Стевана Брановачкоґ ч. 3 21000 Нови Сад Телефон: 021/4889-158

ОБВИСЦЕНЄ

о обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за будовательну жем и инвестициї Городу Нового Саду Роботне место: окончова-

9. АВҐУСТ 2019.

ИЩЕ ЄДЕН ШОЛАЙОВ УСПИХ

МАЛИ ОГЛАШКИ ПРЕДАВА ШЕ ХИЖУ на адреси Маршала Тита 30 у Руским Керестуре, зоз порту велькосци 1 629 метери квадратни и помоцнима обєктами. Обявиц ше на число телефона 064/42-76535. *** ПРЕДАВАМ два кальово пеци и два пластични гордови (200 и 300 литри).

025/703-226 066/937-08-12

тель за роботи сотруднїцтво зоз меснима заєднїцами, хторе розподзелєне до роботного места совитнїк, 1 окончователь на нєодредзени час и окончователь за правни роботи у поступкох явних набавкох хторе розподзелєне до роботного места совотнїк, 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзенoго роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за привреду Городу Нового Саду

На отворених базенох Центра за физкултуру ,,Драґо Йовович” у Вербаше отримане 2. Медзинародне змаганє у статичней апнеи за инвалидох и апнеи за особи з инвалидитетом. Апнеа значи преставанє диханя, а статична апнеа то дисциплина котра указує як длуго особа може затримац диханє з твару и целом под воду. Же би ше под воду витримало цо длужей и же би ше цело звикло без оксиґену, помагаю тренинґи як цо то вежби диханя и аеробни вежби. Тоту дисциплину чежко звладаю и подполно здрави особи, а окреме моцна дзека потребна особом котри маю даяки тїлесни инвалидитет. Медзи тима з инвалидитетом котри маю моцну дзеку и котри успишни у тим спорту и Милан Шолая зоз Коцура. Вон зазначел значни резултати на прешлим змаганю котре отримане у Словениї, кед представял Сербию и постал перши у Европи у тей дисциплини. Так ше му и поспишело тото змаганє привесц до вербаскей општини, на базени спортского центру. Тота єдинствена спортска манифестация на базенох позберала змагательох зоз Сербиї, Босней и Герцеґовини, Републики Сербскей, Словениї и Русиї. Саме змаганє ма и циль же би шицким котри без огранїченьох указало цо можу гевти котри маю огранїченя, а окреме же би стимуловало других. Було и тих котри ше пер-

шираз опробовали у тей дисциплини, алє пред тим робели зоз фаховима инструкторами апнеи – Саґлару Манджиєву зоз Републики Калмикиї у Русийскей Федерациї и Аленку Фидлер зоз Словениї. Перше место у хлопскей конкуренциї припадло домашньому Миланови Шолайови, котри затримал диханє 5 минути и 15 секунди. У женскей конкуренциї найлєпша була Лїля Слишкович зоз Босней и Герцеґовини котра под воду витримала нєполни 2 минути. По законченим змаганю, шицки ше опробовали у рукомету, дзе их и Милан Шолая упознал зоз ище єдну спортску дисциплину котра прилагодзена особом зоз инвалидитетом. На тим спортским стретнуцу було и инвалидни особи котри пришли лєм дац свою потримовку, алє присуствуюци на шицким дружели ше и на концу и уключели до активносцох. Цале змаганє було єдна побида спорта, резултатох, напору, алє насампредз добрей дзеки. Идея же би ше отримовало таку файту змаганя праве зоз тима змагателями настала у Словениї у рамикох манифестациї ,,Дзень без кочика”, чий циль бул указац же ше особи котри маю тїлесни очкодованя барз добре знаходза у води. Пребуванє у води им оможлївює же би унапредзели вкупни стан свойого орґанизма, же би ше чувствовали здравше и виталнєйше у каждодоньових животних активносцох. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ НЕМАНЯ БИРЕШ, МЛАДИ БОКСЕР ЗОЗ ШИДУ

У РЕПРЕЗЕНТАЦИЇ СЕРБИЇ Неманя Биреш, од єшенї школяр седмей класи ОШ „Бранко Радичевич” у Шидзе уж три роки тренира бокс у Боксерским клубу „Пикасо”, а рок и пол ше змага. Його талант препознали и на державним уровню, та го селектор боксерскей репрезентациї Сербиї поволал до репрезентациї же би наступел на европским першенстве хторе ше од 2. по 12. авґуст отримує у Тбилисию у Ґрузиї.

– За мнє велька чесц и радосц же будзем у репрезентациї Сербиї у катеґориї 13 и 14, роки односно по 46 килограми. Окрем мнє ше у репрезентациї буду змагац ище пейцме хлапци и два дзивчата хтори вибрани помедзи нас 18. Каждодньово сом тренирал же бим бул добре порихтани. У ранших годзин бегам, а у вечарших мам тренинґ зоз такволаним спаринґ партнером – скромно приповеда Неманя, хтори источасно и добри школяр. Прешлого року уж мал замерковани резултат кед на першенстве Войводини освоєл друге место, а того року бул треци. Прето Перо Петрашевич, тренер у БК „Пикасо”, клубу хтори иснує од 2017. року и обрацел увагу селекториви репрезентациї Сербиї же би провадзел змаганя малого Неманї.

– Як тренер сом барз задовольни як Неманя напредує, бо на тренинґох дава максимум од себе. Прето сом го и препоручел селекторови. Нашо жаданє же би освоєл медалю, алє у каждим случаю верим же на европским першенстве укаже свой талант и же будзе добре боксовац – гвари Петрашевич и додава же у БК „Пикасо” єст коло

40 члени од пионирского возросту по младежски медзи хторима и шейсц дзивчата. Дзень пред одходом до Тбилисия, Неманю Биреша и його тренера прияли Предраґ Вукович, предсидатель општини Шид, його заменїк Зоран Семенович, як и ґенерални секретар Општинского спортского союзу Бранко Новакович и пожадали му успих у змаганю.

– Уж сама поволанка до репрезентациї вельки успих за Неманю и наздаваме ше же будзе добре боксовац. Локална самоуправа помага младим спортистом и вони указую и замерковани резултати як на домашнїх змаганьох, так и у иножемстве. Насампредз столнотенисере, рукометаше, бициґлисти, каякаше, а тераз и боксере – гварел Новакович. Вл. Дї.

ҐОСПОДЇНЦИ: ТУРНИР УЛЇЦОХ У МАЛИМ ФОДБАЛУ

ПОБИДНЇКИ „ЛОЛЕ ШАМПИОНИ” „ТИТАНИ” И „АЗБУКА” Вовторок, 30. юлия, у Ґосподїнцох закончени „Турнир улїцох 2019” у малим фодбалу. Ноцни турнири ше отримовали кущик менєй як мешац, претаргнути є на три заводи, нє отримани лєм три днї. Перши раз и други раз пре подлу хвилю, односно моцни диждж, а треци раз, прешлого штвартку 25. Юлия, пре означованє Дня жалосци у Општини Жабель. Того лєта на „Турниру улїцох 2019” котри як и вше потераз отримани на валалским спортским полиґону, одбавени коло осемдзешат стретнуца у двацец седем вечарох. Турнири ше бавели у трох катеґорийох, перше од 18,30 бавели юниоре, потим кадети, а на концу сениоре, чийо ше стретнуца закончовали коло 23 годзин. На турнире ше змагали седемнац екипи, пейц у ґрупи юниорох, штири у ґрупи кадетох и осем у ґрупи сениорох. У финалу котри ше отримал того вовтор-

34 РУСКЕ СЛОВО

ку у наймладшей, юнирскей ґрупи победзела екипа „Лоле шамиони”, у кадетох „Титани”, док у сениорох победзела екипа „Азбука”. Побиднїки у шицких трох ґрупох достали по медалю, Подзекованє и заєднїцки погар котри им уручели Дьордє Пантич предсидатель ФК „Єдинство”, Ґоран Миланов, член Совиту МЗ Ґосподнїнци, Драґан Проле, член Орґанизацийного одбору „Турнира улїцох 2019” и Марко Милетич зоз Спортски союзу Општине Жабаль. Исти вечар Припознаня уручени и найлєпшим ґолманом, стрилцом, бавячом и фер плей екипи у шицких трох катеґорийох. Ґосподїнски „Турнир улїцох 2019” и того року орґанизовали Месна заєднїца Ґосподїнци, Општина Жабель и валалски Фодбалски клуб „Єдинство”. С. С.

9. АВҐУСТ 2019.

sport@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СУБОТИЦА

ИСКРА ПОРИХТАНА ДОЧЕКА НОВУ СЕЗОНУ ню одбавела добре и резултат нє прикаПриблїжує ше початок новей фодбал зал правдиви стан на терену. Упечаток скей сезони до котрей ФК „Искра” зоз виправел резултат на турниру, котри у Коцура уходзи без потерашнього предсирамикох СБ „Яша Баков”, отримани предателя управи клуба Радисава Сталевича, шлого викенду у Дюрдьове, на котрим тренера Мирослава Кнежевича и без дасИскра завжала перше место и на котрим келїх бавячох котри були стандардни у прешвечлїво победзела Єдинство зоз прешлей сезони. Ґосподїнцох, а Русин зоз Руского ФК „Искра” потераз одбавела 6 пририхКерестура победзени после пеналох. туюци змаганя, а на основи резултатох Коцурски фодбалере одбавели добри котри зазначела на тих змаганьох, здобул турнир, а даскельо бавяче указали же ше ше упечаток же єст ище вельо роботи же и на нїх може озбильнєйше раховац. би ше екипа убавела. Сезона у Подручней лиґи Суботица за – Видзи ми ше же екипа ище нє дефиноИскру почнє 18. авґуста и по тот датум вана и тренер ище вше комбинує и глєда пред тренером Александром Петровичом найлєпших 11 бавячох котри би могли Капитен Искри Дамян Ґубаш велька робота, а то пренайсц косцанїк витвориц зарисовани цилї. После тей сезокотри будзе ношиц екипу у наступней ни нам пошли Ґаґович, Дурутович и Иван, котри були стандардни бавяче и тераз треба найсц одвитую- сезони, пополнїц места котри у тей хвильки слаба точка и ци замени. Пришли нам даскельо бавяче, медзитим увидзи- цо лєпше убавиц екипу. До конца пририхтованьох остало ме же хто од нїх на концу и останє у клубе. Чека нас напар- одбавиц ище єдно, або два пририхтуюци змаганя, после котта сезона, алє я очекуєм же будземе у верхнєй часци таблїч- рих ше будзе видзиц яки реални досяги екипи у наиходзацей сезони. ки гварел – капитен Искри Дамян Ґубаш. Цо ше дотика самей лиґи, по приповедкох главни кандиПерши 4 пририхтуюци змаганя Искра страцела, медзитим треба повесц же бавели процив добрих екипох, а по бавис- дати за верх буду ФК „Нєґош” зоз Ловченцу, котри приведол ку, даєдни змаганя анї нє заслужели страциц. Два змаганя даскелїх барз добрих бавячох и ФК „Србобран”, котри враИскра страцела од ФК „Славия” зоз Пиньвиц котра ше того цел даскелїх своїх бавячох и котри ше жада цо скорей врароку барз помоцнєла и єден є од главних кандидатох у циц до лиґи зоз котрей виступел. Прешли два сезони за Искру були вецей як успишни, борби за перше место у Подручней лиґи Зомбор. Потим страцела од ФК „Србобран”, котри прешлей сезони бавел у понеже бавела бараж за уход до Войводянскей лиґи, а преСербскей лиґи, алє пре финансийни проблеми виступел зоз шлей сезони єй мало хибело и же би була побиднїк того того ранґу змаганя и тераз преви екипу же би ше цо скорей баражу. Амбициї у наступней сезони нє таки високи, алє врацел до союзного ранґу у котрим и бул. Искра тиж так вшелїяк же ше руководство и бавяче буду намагац буц цо З. К. страцела и од Пролетера зоз Равного села, алє на тим змага- блїжей при верху таблїчки.

ПОЧАЛ ТУРНИР У МАЛИМ ФОДБАЛУ „3 НА 3”

ПРИЯВЕНИ ДВАНАЦ ЕКИПИ Турнир у малим фодбалу „3 на 3” почал внєдзелю, 4. Авґуста, у Старей школи, а приявени дванац екипи, шицки зоз Керестура. Екипи розподзелєни до двох ґрупох – ґрупи А и ґрупи Б, а такой першого дня, одбавени пейц змаганя. Отримани и жреб, а розпорядок змаганьох одредзени по штварток кед ше одбави ґрупна фаза, на пияток будзе штварцина финала, а на соботу будзе отримане полуфиналне и финалне змаганє.

9. АВҐУСТ 2019.

Змаганя тирваю два раз по 10 минути, екипи розпоредзени до двох ґрупох, та ше у каждей ґрупи бави по системи кажде з каждим. До штварцини финала войду штири найлєпши екипи з ґрупи А и з ґрупи Б, а за найлєпши екипи обезпечени побиднїцки погар, як и пенєжни награди. Награда за перше место будзе 100 евра, за друге место 50 евра, а треце освоєне место награда 30 евра. Як гваря орґанизаторе, Янко Хома и Иван Чапко, циль того Турниру же би ше през спорт жителє Керестура зишли, дружели, же би млади през лєтни одпочивок квалитетно препровадзели шлєбодни час. У дванац приявених екипох назаберали ше коло 40 бавячох, а кажди вечар на Турниру зидзЕ ше и красне число нащивительох змаганя. Змаганя починаю од 20 годзин и 30 минути у Старей школи, а тирваю по 23 годзин. Уход за шицких нащивительох шлєбодни. Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ 28. СПОРТСКИ БАВИСКА „ЯША БАКОВ” – ТУРНИР У ФОДБАЛУ ЗА СЕНИОРОХ

ТРОФЕЙ ТУРНИРА ОСВОЄЛА ИСКРА

У рамикох 28. Спортских бавискох „Яша Баков”, всоботу и внєдзелю, 3. и 4. авґуста, Дюрдьов бул домашнї турниру у фодбалу за сениорох. То єден з найзначнєйших турнирох нашей найвекшей спортскей манифестациї, та освойованє трофея вше прицаговал нашо фодбалски клуби

Н

а турниру участвовали штири екипи – ФК „Єдинство” зоз Ґосподїнцох, ФК „Искра” зоз Коцура, ФК „Русин” зоз Руского Керестура и домашнї ФК „Бачка 1923” зоз Дюрдьова. ҐОЛИ И ДИЖДЖ

Першого дня, всоботу, як вицагнути пари, перше стретнуце бавели ФК „Єдинство” и ФК „Искра”. На тим стретнуцу лєпша була Искра, цо ше могло и очековац, бо Ґосподїнчанє бавя у лиґи нїзшого ранґу. Но, то ше у першим полчасу нє так анї обачовало, бо екипа Єдинства, так повесц, цали перши полчас була на Искровей половки терена и пред їх ґолом. Но, заш лєм искусни, Искрово бавяче аж при самим концу першей часци стретнуца дали ґол. У другим полчасу були иншаки обставини на терену. Борба ше пренєсла на процивни бок терена односно, на половку екипи з Ґосподїнцох. Випатра же перши полчас за нїх було вельке напруженє, та страцели моц за напади на ґол Искри. Коцурци по конєц змаганя ґол процивнїкох потрафели ище три раз и победзели зоз резултатом 4:0. Ґоли дали млади, Ненад Шанта два раз, а по єден ґол дали Зоран Сердар и Драґан Комазец. У другим стретнуцу бавели екипи Русина и Бачкей. То було, так повесц перше дерби змаганє на турниру. Насампредз, же ше стретли два нашо екипи. Стретнуце на початку, после даскелїх минутох, було претаргнуте пре диждж. Тирвало дзешец минути, а кед є предлужене, обставини на терену були дакус чежши. Шлїзки терен и

СОСТАВ ЕКИПОХ ФК „Єдинство”: Калайджич, Маринович, Кезия, Зикелич, Драґолєвич, Зорич, М. Тепич, Димич, Ковачевич, Ґолич, Зукич. На лавки були: Перишич, Медич, Б. Тепич, Йойкич, Лукич и Р. Тепич. ФК „Искра”: Калинич, Михняк, Петрович, Дякович, Родич, Баяґич, Ґубаш, Сердар, Дюкич, Пєшивац, Шанта. На лавки були: Филеп, Николич, Комазец и Делич. ФК „Русин”: Надь, Маньош, Веселинович, Голик, Вуйович, Бранкович, Маркович, Дюканович, Давидович, Будински, Катона. На лавки були: Тома, Илич и Д. Надь. ФК „Бачка 1923”: Станкович, Д. Тривунович, Данґубич, Я. Вуйович, С. Вуйович, Маркович, Солдат, Деянович, Роґич, Лю. Тривунович, Янкович, Милич. На лавки були: Мушицки, Марич, Чулибрк, Дюрич, Ґрбич, С. Тривунович и Петрович.

36 РУСКЕ СЛОВО

ФК „Искра”

лабда спричинєли же би бависко з початку було нє таке атрактивне. Но, як ше трава сушела и бависко поставало интересантнєйше. Було вельо нагоди за обидва екипи, а перши ґоли дали Оґнєн Маркович, а потим з пенала ґол дал и Деян Давидович за екипу ФК „Русин”. Резултатску предносц Русина перше зменшал Педя Маркович, а потим и Срдян Тривунович, алє точку побиди на стретнуцу положел ознова русиновец Деян Давидович. Було то добре стретнуце, окреме у другим полчасу, кед Дюрдьовчанє баржей прицискали на ґол Русина. Нажаль, нє було вецей анї часу, а анї моци же би ше резултат пременєло. Русиновци виборели финале зоз резултатом 3:2. ФИНАЛНИ ДЕРБИ ЗМАГАНЯ Понеже ше бавело по системи „побиднїк з побиднїком”, другого дня турнира перше ше бавело за треце и штварте место – ФК „Єдинство” и ФК „Бачка 1923”. Було то напарте стретнуце, прави сушедни дерби. У першим полчасу, екипа Бачкей мала менєй щесца, гоч мали добри нагоди за ґол. При концу першей часци стретнуца фодбалер екипи Єдинства, Сава Ґолич, дал перши ґол. У другим полчасу, такой на початку, добру нагоду до ґола претворел Младен Тепич, та Ґосподїнчанє мали предносц од два ґоли. Тот ґол яґод кед би дакус розгнївал бавячох Бачкей, та почали лєпше бавиц, а процивна екипа кус поцагла и ослаблнул им темпо. Даскельо минути познєйше од другого ґола за Єдинство, бавяч Бачкей, Срдян Милич, зменшал резултат на 2:1, а нєодлуга потим Милан Роґич вировнал резултат. У єдней гужви опрез ґола Бачкей пре оштри старт охрани судия Йован Чулум пискал пенал, та резултат бул 3:2 за Єдинство.

9. АВҐУСТ 2019.

sport@ruskeslovo.com

Два минути познєйше бавяч Єдинства Драґан Драґолєвич звекшал предносц на 4:2. Бачка дала ище два ґоли – перше ґол дал Даниєл Солдат, а потим и Никола Петрович. Но, щесце и надїя Бачкей нє тирвала длуго, бо Ґосподїнчан Давид Лукич зоз своїм ґолом пред тим звекшал резултат, та конєчно треце место на турниру освоєла екипа ФК „Єдинство” з побиду у стретнуцу зоз екипу Бачкей. Резултат бул 5:4. У другим змаганю, нашим вичним фодбалским дербию, бавели екипи ФК „Русин” и ФК „Искра”. Було то одличне стретнуце, вельо добри нагоди мали обидва екипи. У двацетей минути перши ґол за екипу Русина дал Деян Давидович. Шейсц минути познєйше бавяч Искри, млади Ненад Шанта, вировнал

ПЕРШЕНСТВО ПОЧИНА О ТИДЗЕНЬ Нова фодбалска сезона, першенствене змаганє 2019/20. почнє идуцого тижня. Екипи клубох хтори участвовали на турниру у Дюрдьове, при концу з пририхтованьом за нови спокуси. Пред початком тренер ФК „Бачка 1923” Раденко Шарович у вельких бриґох.

– У пририхтуюцей фази пред першенством зме углавним тренирали на нашим терену. Слово о кондицийних и базичних пририхтованьох. Мали зме лєм єдно пририхтуюце стретнуце зоз екипу зоз ФК „Фрушкоґорац” зоз Сримскей Каменїци, а бавели зме на нашим терену и страцели зме зоз резултатом 2:1. Гоч то контролни стретнуца, кед ше випитує бавячох и стратеґию, мушим повесц же нам у тей сезони нє будзе лєгко. Насампредз прето же маме проблеми з бавячами, односно нєпорядним тренираньом, а тиж так з нашого клуба пошли даскельо бавяче, углавни ґолманє, аж троме нашо чуваре ґола, так же предстояца сезона будзе за Бачку чежка – гварел Шарович тренер дюрдьовского тима.

ФК „Русин”

9. АВҐУСТ 2019.

ФК „Єдинство”

резултат. У другим полчасу у 76. минути Русин звекшал резултат на 2:1, а пейц минути познєйше Драґан Комазец резултат вировнал. По конєц реґуларного часу стретнуца резултат бул нєришени и, мож повесц, реални – 2:2. Насампредз прето, же у квалитету и указаним бависку екипи приблїжно исти, а мали розлики мож видзиц лєм у ниянсох. Потим ше по пропозицийох, виводзело пенали у хторим лєпша була екипа Искри. Победзела зоз резултатом 7:6 и освоєла тогорочни найвекши фодбалски трофей наших спортских бавискох. Найзначнєйши турнирски дзень у рамикох Спортских бавискох „Яша Баков” закончени як и вше, з додзельованьом припознаньох учашнїком и найлєпшим екипом. За найлєпшого бавяча на турниру, як оценєл жири, хторим були тренерезоз штирох екипох, вибрани Дражен Веселинович зоз екипи ФК „Русин”, а за найлєпшого ґолмана вибрани Йовица Калинич зоз побиднїцкей екипи ФК „Искра”. На турниру найвецей ґоли дали Ненад Шанта – 3 и Драґан Комазец – 2, зоз екипи ФК „Искра” и Деян Давидович зоз екипи ФК „Русин” – 3 ґоли. ■ А. Паланчанин

ФК „Бачка”

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ХЛАДОК И ГОРУЦИ ТЕПШИ (од Блажени Хома-Цветкович)

Пражени сцегна на сладко-кваскави способ Потребне: ■ 8 цали сцегна (мож и вецей, а и менєй) ■ 1 ложичка сладкей мелкей паприґи ■ 3 ловорово лїсца ■ 3-4 струча цеску ■ 1 главка цибулї ■ 1 горка ценка папричка (або два сухи) ■ 125 мл сухого чарного вина ■ 20 мл винского есенцу ■ 50 мл сладкей шметанки ■ 40 мл меду ■ 1-2 брескинї (або 5-6 кайси) ■ 3-4 ложки сусаму ■ петрушково лїсце ■ маслинов олєй ■ пол шольки таргонї ■ соль, веґету, соя „сос”, табаско Поступок вареня: Сцегна умиц и осушиц, а вец их позарезовац дас на 2-3 местох. Почухац их зоз мелку паприґу, и солю або веґету. У дас 80 мл олєю и векшим палачинкару попражиц сцегна, най буду червенкави зоз шицких бокох. Кед су готови, виняц их и положиц набок. До истого олєю додац пошекану цибулю, цеснок, кус посолїц и пражиц док нє змегча. Вец до того врациц сцегна, додац ловорово лїсце, нарезани папрички, порезани кайси або брескинї, вински есенц, вино и сладку шметанку. Динстовац дас 10-15 минути и кед шицко мегке до того усипац ложичку-два соя „сосу”, мед, табаско и уварену тагоню и премишац. (хто нє люби цесто, нє муши класц таргоню). Охабиц най дакущичко одстої. На другим палачинкару кус препражиц сусам. Шицко положиц на овални танєр, а сцегна посипац зоз сусамом и пошеканим петрушковим лїсцом. Смачного!

38 РУСКЕ СЛОВО

9. АВҐУСТ 2019.

rusmak.ruske@gmail.com ХЛАДОК И ГОРУЦИ ТЕПШИ

преверени

(од Лариси Цвеїч)

Цесто зоз тунєвину Цесто увариц у Потребне: води, прецадзиц и умиц у жимней ■ 300-400 ґрами цесто по ваводи. Цибулю и шим виборе (шрубики, шицеснок пошекац роки, макарони, шпаґети) на дробно и по■ 1 цибуля пражиц на масли■ 1 струче цеску новим олєю (мо■ 1 кон зерва (коло 185 ґрами) жеце похасновац ту нє ви ни и олєй зоз тунє■ 2 дц со ку зоз парадичи, лєвини, алє кед бо 2-3 шви жи парадичи на пражице на мадробно пошекане лїсце слиновим олєю, зоз петрушки, лєбо ориґавец нє кладзце и но олєй зоз тунєви■ швижа горка папричка ни же би нє було ■ солї по смаку барз масне). Кед ■ пармезан, лєбо даяки други ше цибуля попражи додайце (кед сир рихтаце зоз швижу парадичу) на дробно порезани парадичи (або 2 деци парадичанки) и положце вєдно вариц док нє достанєце кашу. Док ше вари, можеце дакус поджамиц и зоз видлїчку. Шицко засмачце зоз солю, посипце по верху пошекане петрушково лїсце лєбо ориґано, по жаданю на дробно порезану швижу горку папричку. Кед мишанїна почнє врец, додайце одцадзену тунєвину, премишайце и знєйце зоз ринґли. Сервирайце такой, а од горе посипце натарти пармезан. (лєбо даяки други сир хтори любице) Поволуєме вас на сотруднїцтво за рубрики Горуци тепши” и Поради обисцу” ” ” и на rusmak.ruske@gmail.com, лєбо посилац на вайбер на число 069 67 33 15. Напишце, висликуйце, пошлїце и порадзце и нас самих!

9. АВҐУСТ 2019.

Поради обисцу

Ринґли и решетка у релни очухайце зоз влажну шпунджию. Положце ю до цеплей води у хторей єст миделко и намакайце 30 минути. Додайце и ложичку амонияку. *** За чуханє микрогабовей релни можеце хасновац розпущенїну з лимунового соку и води. Розпущенїну положце най ше вари у микрогабовей релни 5 минути, причекайце же би ше судзина охладзела, виньце ю, а микрогабову лєм посцерайце зоз суху ренду. *** Предметом зоз бакру годни сце врациц швицацосц и одклонїц цми шпляхи кед их вичухаце зоз пол лимуна Щетки и гребенї лєгко вичисцице кед их зачирице до природного алкоголного есенцу. *** За забрудзени фуґни хаснуйце пращок за печенє хтори розмутькаце у дакус води (за тото найлєпше хасновац даяку малу щеточку. *** Предмети зоз челїку цо нє ардзави (судопера, наприклад), премасцце зоз маслиновим олєйом або дзецинским олєйом за цело. *** Восок зоз швички треба осторожно ошкрабац зоз ножом, алє мерковац же би ше платно нє очкодовало, а вец вичухац з тампоном зоз вати, або чисту рендочку котра намочена у алкоголу. На концу на шплях треба положиц папер цо упива, або даскельо раз зогнуту билу паперову салветку и випейґлац зоз горуцу пейґлу.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ЛЄТНЯ РОЗВАГА У ШИДСКЕЙ ОПШТИНИ П

Желєнїдло коло води прави рай и за птици хтори ту, на побрежйох, правя гнїзда. А ґовля, уж традицийно, шедзи у гнїздзе на вельким коминє у школским дворе. Того лєта, конєчно оправени асфалт на обидвох мостох на Босуту и Студви цо ище баржей обрадовало валалчанох. Вл. Дїтко

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: Владимир Дїтко

Фото: Владимир Дїтко

рез горуци лєтнї днї Шидянє ошвиженє можу поглєдац на базенох СРЦ „Посейдон ин” (дзе треба плациц уходнїцу), або можу пойсц на озеро до Соту, а Ердевичанє маю свойо озера. Моровичанє можу уживац на двох рикох, Босуту и Студви. Праве лєтнї хвильки одпочивку и уживаня призначели зме у Моровичу на Босуту. Хлапцом атракция скаканє зоз слупа на мосце до води, а гевти ище шмелши и „з вецей адреналину” ше одважели скакац до води зоз желєзней конструкциї моста. Старшим ше зда уживанє док ше вожа на чамцу по Босуту, а тому ше нє процивел анї єден пес хтори власнїки вжали зоз собу на чамец.

РОК LXXV ЧИСЛО 32 (3849) НОВИ САД, 9. АВҐУСТ 2019.

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

Фотоґрафия: 0025P

Фотоґрафия: 0046N

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

■ „МЕЛОДИЇ РУСКОГО ДВОРУ” У ШИДЗЕ