RUSKE SLOVO 31

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

НАЙКРАСШИ ЗАГРАДКИ

ÆÅ˪ÍÀ ÎÀÇÀ Ó ÖÅÍTÐÅ ÃÎÐÎÄÀ

РОК LXXVI ЧИСЛО 31 (3900) НОВИ САД, 31. ЮЛИЙ 2020.

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фотоґрафия: 0622P

■ЛИТЕРАТУРНЕ СЛОВО: ПОЕЗИЯ И ПРОЗА

■НА СХАДЗКИ ЗАВОДУ ПОДЗЕЛЄНИ СРЕДСТВА ЗА ПРОЄКТИ

дин.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

500 К: 2 И А Н З Ь ТЕ Л ЛЕТ КОС КОМП И ЦАЛ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: Лидия Кухар

Вецей роки, сцерпезлїво настава заградка у центре Нового Саду, о хторей ше стара Оля Яковлєв вєдно зоз супругом Александром. Тота заградка нє на вельким просторе, алє обдумано посадзени рошлїни правя приємни хладок. Наставнїци руского язика з елементами националней култури у новосадских школох Олї Яковлєв сушеда предложела же би тот їх приємни куцик приявела на конкурс „Найкрасша заградка у Новим Садзе”, хтори реализую новини „Дневник”, Новосадска телевизия и компания Color Media Communications.

– Док зме бивали у квартелю нє мали зме вельо простору за заградку. И супруг и я ше любиме старац о квецу и рошлїнох у нашей заградки. Лєдво зме чекали дацо свойо ушориц – цеши ше зоз заградку наставнїца Оля. Дворик зоз шицких бокох окружени зоз городским бетоном, високима будинками и улїцами зоз мало желєнїдла, а кед ше войдзе зоз розпеченого асфалту до тей малей желєней оази такой мож почувствовац витрик и приємни хладок.

– У дворе нєт вельо рошлїни хтори през жиму треба уношиц нука. Кед маме нове квеце, хиби нам череп. Любим кед череп векши и кед ше квеце шлєбодно розвива и квитнє, а любим и кед єсц вецей файти у єдним черепу. Кед вибереме череп яки нам одвитує, вец нам хиби глїна за квеце, а вец ознова кед нам останє жеми, треба посадзиц нове квеце... И вше так до круга, та так наставал и тот дворик – гвари Оля. У заградки єст вецей файти божиковини, тиж ше цагаю и вецей файти бршляну, а лоза ше цага над уходнима дзверми. Пахнє и стародавна ружа коло капурки, хтора була ту и кед ше вони доселєли, а з черепох ше випихаю скимия, ехинацея, аукуба, гвоздзик, лаванда... И ище велї вшелїяки и наисце креативно уклопени файти квеца и желєнїдла. В. Вуячич

Фотоґрафия: 0627P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох П на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

ИНТЕРМЕЦО ДОБРОДЗЕЧНИ ОГНЬОГАСНИ ДРУЖТВА

ШИД

Д

обродзечне огньогаство у форми орґанизованей роботи на подручу општини Шид ма длугорочну традицию, бо огньогасне дружтво основане далєкого 1924. року. Вецей податки зме дознали од висшого огньгасного официра Небойши Су ботича, секретара Општинского огньогасного союзу. Вон гварел же порушовач орґанизованей активносци добродзечних огньогасцох бул Йосип Йоя Шуманович, єден з богатших гражданох Шиду у тедишнїх часох, кед спатрел чкоди на маєткох хтори спричиньовали огнї. Його намаганє потримали и други жителє и потим з пенєжну помоцу и у добродзечней ро боти по ма га ли ви будов Огнь о га сно го дому хтори закончени 1936. року. Наш собешеднїк далєй гвари же после Другей шветовей войни, точнєйше 50. и 60. рокох прешлого вику, окрем у Шидзе и у валалох шидскей општини були формовани добродзечни огньогасни дружтва. Познєйше у даєдних валалох їх активносц скапала, а вец 80. рокох на оп штин ским уров ню огнь о га ство достало професийну форму по 1991. рок, кед прешло под компетентносц Министерства нукашнїх дїлох. Медзитим, и попри тих значних пременкох, до брод зеч носц и на да лєй зачу ва на. Небойша Суботич, хтори у огньогастве три децениї, гвари же окрем у Шидзе, у тей хвильки активни и добродзечни огньогасни дружтва у Ердевику, Люби, Ямени, а од пред двома роками и у Соту. Наш собешеднїк на кон цу до дал же нє шка єст ме нєй добродзечних огньогасцох як дакеди и же интересованє медзи младима векше на валалох як у Шидзе. Вл. Дїтко

2 РУСКЕ СЛОВО

31. ЮЛИЙ 2020.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ, заменїца главного одвичательного редактора

■ Тижньовнїк 4. На схадзки Заводу за културу войводянских Руснацох подзелєни средства за проєкти

■ Нашо места 9. Важна превентива, беґельчик покошени

■ Економия 12–13. Велї предносци Бибаум системи

■ Култура и просвита 16–17. Знїманє настави дополнююца, нєплацена робота

■ Литературне слово 19–22. Поезия и проза

■ Людзе, роки, живот 24–25. Фельтон: Як нашо новини достали назву

■ Духовни живот 27. Донация Каритасу шпиталю у Вербаше

■ Информатор 28–35. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 36–37. Желько Чапко, рибар зоз Руского Керестура

■ Интермецо 38–39. Хладок и горуци тепши Насловни бок: Дюрдьовски ґереґи Авторка фотоґрафиї: Лидия Кухар

ЛЄТО БЕЗ КУЛТУРНИХ ПОДЇЙОХ Лєто ше приблїжує ґу половки, а анї єден наш руски фестивал нє отримани ище од штредку марца, кед була преглашена пандемия и уведзени позарядови стан. Шицки зме ше наздавали же ше до лєта ситуация злєпша, та же ше фестивали отримаю зоз дакус помкнутима терминами, алє пандемия ше нє змирює, та питанє и цо ше будзе случовац на єшень. Перши фестивал хтори нє бул отримани, а уж бул наявени и пририхтани то бул Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї, потим у маю нє отримани Фестивал хорского шпиваня, а вец нє ушлїдзели нашо лєтнї фестивали, „Червена ружа”, „Коцурска жатва”, „Мелодиї Руского двору”, хторим предвидзени резервни термини отримованя даґдзе на єшень. З оглядом на терашню ситуацию зоз вирусом корона, лєто вшелїяк прейдзе без културних подїйох и то нє лєм през фестивалох, алє и означованя рочнїцох, промоциї кнїжкох, виставох, колониї малярох... Як ше треба привикнуц на таки ощербени живот без културних змистох, чежко повесц, а з оглядом же у нашей култури у велькей часци участвую и аматере зоз културно-уметнїцких дружтвох, питанє як ше вони позбераю и як предлужа далєй зоз роботу кед раз тота пандемия прейдзе. Аматере добродзечно ходза на секциї по дружтвох, свой шлєбодни час дарую нашей култури. Дружтва зоз членством з рока на рок вше маю проблеми, пре рижни причини, окреме чежко заинтересовац младших же би ше уключели до роботи дружтвох. Даєдни дружтва мали лєм старших членох, даєдни мали вецей, даєдни менєй членох, алє якошик ше робело, а континуитет у такей роботи барз важни. Даґдзе було вецей ентузиязму, даґдзе дацо ожило, даґдзе ше позберали и млади. Алє цо и як будзе далєй, як нам прежиє култура а без пробох, смотрох, фестивалох, госцованьох... Шицко цо ше плановало отримац на єшень остава под знаком питаня, нє лєм прето же вєшенї исную чечуци, заплановани културни подїї, алє и пре час котри потребни за пририхтованє. Затераз нє мож анї проби отримац, бо принєшени мири пре пандемию тото нє оможлївюю. Проґнози за єшень нє цалком оптимистични, велї предвидзую же тота ситуация зоз пандемию потирва длугши час. Остава и питанє як ше буду правдац достати средства, кед нє исную можлївосци отримованя фестивалох. Можебуц тераз нагода обезпечиц тото цо дружтвом хибело у роботи, од инструментох по народне облєчиво, алє лєм кед ше достанє можлївосц пренаменки достатих средствох. О тим би требало роздумац и направиц даяку стратеґию, бо час преходзи, проґнози нє оптимистични, а пандемия ище вше тирва.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Лидия Кухар, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-92324482 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

31. ЮЛИЙ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК СХАДЗКА УПРАВНОГО ОДБОРУ ЗАВОДУ ЗА КУЛТУРУ ВОЙВОДЯНСКИХ РУСНАЦОХ

ТРИНАЦ ПРОЄКТИ ДОСТАЛИ ПЕНЄЖИ ЗА РЕАЛИЗАЦИЮ Члени Управного одбору Заводу за културу войводянских Руснацох принєсли одлуку о софинансованю проєктох хтори сцигли на Конкурс у вредносци од милион динари. Як и потераз проєкти ше одношели на два програми – очуванє и пестованє нєматериялного културного скарбу и сучасну уметнїцку творчосц. На схадзки поведзене и же зме блїжей ґу ришеню просторного проблему Заводу и НВУ „Руске слово” Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

Н

а схдзки Управного одбору Заводу за културу войводянских Руснацох, хтора отримана вовторок 28. юлия у Новим Садзе, принєшена одлука о розподзельованю средствох нашим институцийом хтори ше приявели на Конкурс. Схадзку водзел предсидатель Управного одбору Миломир Шайтош. ПОЧИТОВАНЄ ПРИНЦИПОХ

Як и по тераз, на Конкурс ше могло апликовац зоз проєктами у двох програмних обласцох – очуванє и пестованє нєматериялного скарбу (700 000 динари) и обласц сучасней уметнїцкей творчосци (300 000 динари). За першу обласц були приявени 11 проєкти, а за другу осем. Фахова комисия у составе: Таня Арва Планчак, Мирослав Чакан, Иван Сабадош и Анамария Ранкович, з тей нагоди ше принципиєлно тримали одряднїцох и критериюмох Правилнїка о способе, критериюмох и мерадлох за софинасованє проєктох. Комисия, розпатраюци проєктну документацию котра сцигла, констатовала же од 11 проєктох у обласци очуваня и пестованя нєматериялного културного скарбу, три проєкти, оценєла фахова комисия, же нє сполнюю критериюми, а єден проєкт нє сцигол благочасово. У тей обласци средства за софинансованє достали: КУД „Петро Кузмяк” зоз Нового Орахова за проєкт „Двацецрочнїци тамбуровей оркестри” – 50 000 динари, КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова за проєкт „Робота фолклорней и музичней секциї” – 147 137, 50 динари, КПД „Дюра Киш” зоз Шиду за проєкт „Робота оркестра и шивацкей секциї” – 131 595,50 динари, РКЦ зоз Нового Саду за проєкт „Очуванє култури и традициї Руснацох у Новим Садзе” – 149 080,25 динари, КПД „Иван Котляревски” зоз Бикич Долу за проєкт „Робота дружтва у 2020. року” – 60 000 динари, Здруженє „Руснаци” зоз Сримскей Митровици за проєкт „Мацери Рускинї” – 50 000 динари и КУД „Жатва” зоз Коцура за проєкт „Пририхтованє програми за руски манифестациї” – 112 168 динари. Проєкти Союзу Руснацох Українцох Сербиї, Матки дружтва Руснацох Нови Сад и КПД „Карпати” нє сполнєли критериюми у Правилнїку, а проєкт РКУД „Гавриїл Костельник” зоз Кули нє сцигол благочасово на Конкурс. У обласци сучасней уметнїцкей творчосци на конкурс були приявени осем проєкти. Медзитим, проєкт РКУД „Гавриїл Костельник” зоз Кули нє сцигол благочасово, а други, РНТ „Петро Ризнич Дядя” зоз Руского Керестура после дискусиї одбити, бо бул приявени зоз формуларами од прешлого року. По Правилнїку и критериюмох о софинансованю проєктох у обласци сучасней уметнїц-

4 РУСКЕ СЛОВО

кей творчосци средства достали проєкти: Туристичного здруженя Руски Керестур за проєкт „Руски дзивки” – 50 219 динари, Рускей Матки зоз Руского Керестура за проєкт „Друга подобова колония Еуфемиї Гарди” – 45 020 динари, КПД „Дюра Киш” зоз Шиду за проєкт „Сценски приказ руских представох” – 59 862 динари, РКЦ зоз Нового Саду за проєкт „Представа „Забава” – 54 670, НАР зоз Нового Саду за проєкт „Шлїди и документи о Ирини Колесар” – 40 000 динари и КУД „Жатва” зоз Коцура за проєкт „Дзецинска драмска представа” – 50 219 динари. ПРОСТОРНИ ПРОБЛЕМИ ЗАВОДУ И „РУСКОГО СЛОВА” На схадзки директорка Заводу за културу войводянских Руснацох Анамария Ранкович винєсла информацию же конєчно мож очековац ришенє просторних проблемох наших двох инститицийох – Заводу за културу войводянских Руснацох и НВУ „Руске слово”. Як пояшнєла членом Управного одбору, зоз Секретарияту за културу АП Войводини уплацени 1,6 милиони динари за преселєнє НВУ „Руске слово” до просторийох дзе бул Завод. То, як пояшнєла директорка Анамария Ранкович, длуство НВУ „Руске слово” спрам Заводу за културу войводянских Руснацох. Тот пенєж, односно єдна трецина уплаценого пенєжу, будзе вихаснована за плаценє нєобходних таксох же би ше конєчно одпочало адаптацию просторийох у Улїци Матици сербскей у Новим Садзе дзе ше ма преселїц наш Завод за културу. Но, по витворенє жаданих планох ище будзе требац вельо того поробиц. Насампредз, ту будзе вельо администартивни роботи, а тиж так будзе требац ище найменєй дзешец раз тельо пенєжу же би кажда институция була у своїм „обисцу”. Пре пандемию вируса корони, лєм єдна часц – административна „Руского слова” по септембер прейдзе до просторийох, дзе у тей хвильки Завод и буду их вєдно хасновац. Конєчне преселєнє институцийох у найлєпшим случаю мож очековац кед ше законча роботи на адаптациї и кед прейдзе пандемия.■ 31. ЮЛИЙ 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ И АП ВОЙВОДИНА КОВИД-19

НАЙВЕЦЕЙ ХОРИХ У БЕОҐРАДЗЕ По податкох хтори внєдзелю винєсол Министер здравя, Златибор Лончар, найвецей хорих од вирусу корона було у Беоґрадзе – 42,81 одсто од вкупно заражених у цалей Републики. Истого дня за 24 годзини випитана 10 381 особа, од хторих позитивни на вирус були 467, а умарли ище 8 особи (вєдно од початку пандемиї 534 особи умарли од вирусу корона). Но, як надпомнуте на конференциї за пресу, други релевантни податки указую же заш лєм можеме буц оптимистични насампредз прето же ше зменшує число перших препатрункох. У тей хвильки призначує ше звекшанє числа контролних препатрункох. Други город по числу хорих од вирусу корона Краґуєвац, а треци Нови Сад. Нова стратеґия у зопераню ширеня хороти затераз нє наявена и ище вше найважнєйше притримовац ше мирох хтори на моци, а то: ношенє защитней маски, отримованє физичней дистанци и порядне и частейше умиванє рукох. Таки мири ше применює у цалим швеце.

Кед слово о здравствених роботнїкох, на конференциї за пресу винєшени податок же од вирусу корони хори 690 здравствени роботнїки од хторих 72 на лїченю у шпиталю. По податкох хтори винєшени у Себиї у домох за одроснутих и стари особи заражени 253 особи од хторих 94 особи заняти у тих институцийох. Кед слово о АП Войводини, найкритичнєйше, як спомнуте, у Новим Саду. У хвильки кед писани текст у Клинїчним центру Войводини на лїченю од вирусу корона було 310 особи за хтори потвердзене же су хори. У сообщеню войводянского шпиталю наведзени и податки же за двацец хорих, з оглядом на симптоми и здравствени стан, одредзена терапия з механїчну вентилацию. У Воєним шпиталю у Петроварадину у тей хвильки ше лїча 24 пациєнти при хторих после препатрункох потвердзена хорота Ковид-19. У сообщеню ше наводзи же векшина пациєнтох хтори ше лїча у Воєним шпиталю у Петроварадину, пре чежину хороти, окрем других нєобходних терапийох, применює ше и интензивну помоц зоз кисеоником. Фаховци апеловали на компетентни орґани же би поча ли контроловац чи ше притримує мирох защити. Здогаднїме же кара за потупйованє мири самоизолованя од 50 до 150 тисячи динари. Я. Дю./А. П.

31. ЮЛИЙ 2020.

STANOVISKA Пише: Mирон ДЖУНЯ, публициста

ЦАР ГОЛИ, Я БИ ДОМУ

(ЗДОБУТКИ, ПРОПАҐАНДИ И ИЛУЗИЇ) Дало би ше ту койцо погуториц актуалне, нє лєм ламентирац. А знам, верим же нє будзе анї кеди, анї дзе ше правиц мудри пост фестум. Як цо ше то през праксу звичайно указовало. Клишеи вецей нє бавя. Постої лєм тераз. И постої, цо вше очигляднєйше, паралелна стварносц, як поведзме салонска простория споза дзверох моєй хижи у обисцу предкох дзе сквотирам, на хтору ФБ публика так люби „одлїпйовац”. Сама божа „сталкеровштина”. Як и паралелна дїйсносц у хторей ше будзи „ґазда” и його свита, цо за ганьбу нє зна. Вилїзало ше; сити гладному нє вери. Прирва цо пригадує пременки епохалних зрозмирох. Гей, дотля дошло. Нє знам уж цо вецей людзох радзиц, кед ме єднаю най им шкулїм до гороскопу. Обскурне, алє нже. Як пренєсц ґлобалне до индивидуалного симулакруму. Сфинґа стреже, як чувар часу, и бере свойо жертви. Поведзме же сом сам зоз собу на мире и же дзелїм тоту свою перспективу зоз узшим кругом „коло огня”. Цешиме ше, по принципе – сцерпени, виратовани. Дас по Крачун, гайд – най виволам голєм дацо. На розуме ми остатнї (политични) герой з тих просторох – гаризматични и покус призабути Анте Маркович и його пророцки слова о худобстве, менталней биди и европскей глїбокей перифериї. Фаховец котри задзековал на премиєрскей функциї, одбиваюци подписац Милошевичови воєни буджет. У хвильки кед зровнал вонкашнє длуство Югославиї на нулу – жем (котру мож було наволац оцовщина) виходзела з длужнїцкей кризи и уходзела до войни. Старши ше здогадую. Гороскоп теди и тераз подобни; Сатурнов трицецрочни циклус. Цо би мой цимбора мудро констатовал; нє постоя „теориї завери” – ми ЖИЄМЕ теорию завери. О колективним заложнїцтве и стокголмским синдроме уж було бешеди. Матрикс як осучаснєта лектира кафкиянско орвеловскей парадиґми. Гришки за повторйованє историї нєт анї кеди, анї з чим сплацац. Голи живот у питаню. Нє спозорюєм, лєм „виношим становиско”. Тераз уж и я цинїк. Модлїм Вас, найозбильнєйше – „пребудзце ше”! Нє поумерайце од глупосци. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА НОВИ САД ПО ЧИСЛУ ХОРИХ ОД ВИРУСА КОРОНА БУЛ НА ТРЕЦИМ МЕСЦЕ У СЕРБИЇ

У ШПИТАЛЬОХ ВЕЦЕЙ ЯК 300 ОСОБИ По податкох од прешлей нєдзелї (26. юлия), у новосадских шпитальох ше лїчи 334 особи хтори позитивни на вирус корона, за дзевец вецей як пред тим. У Клинїчним центру Войводини 310 пациєнти, а у Воєним шпиталю у Петроварадину єст 24 хорих од вируса корона. Двацец пациєнтом, з оглядом на здравствени стан, одредзена терапия зоз механїчну вентилацию, односно штучни плюца. При векшини пациєнтох симптоми таки же ше у терапиї применює интензивну помоц зоз кисеоником.

Як на конференциї за пресу виявела др Дария Кисич Тепавчевич, Нови Сад по числу хорих на трецим месце у Републики Сербиї по числу нових заражених особох. Праве прето, а з цильом зопераня ширеня хороти, апеловане гражданом же би ше притримовали мирох защити – ношенє маскох, отримованє физичней дистанци, поряднє умиванє рукох и притримованє мирох самоизолованя. У Новим Садзе у самоизолациї у хвильки кед писани текст єст 219 особи, цо вельо менєй у одношеню на 646, кельо було пред тижньом.

То би требало значиц же ше зменшує число хорих, бо ше у изолациї находза особи зоз благу клинїчну слику, лєбо їх контакти. Городски штаб за позарядово ситуациї Города Нови Сад, одлучел же шицки мири котри принєшени пре зоперанє ширеня вируса корона важа и шлїдуюцого тижня, од 25–31. юлий. Зоз Штабу поручели же ситуация у Новим Садзе и далєй нєстабилна, а кед же тоти мири нє буду досц ефикасни, буду принєшени нови одлуки. Я. Дю./А. П.

ДОМ ЗДРАВЯ ЖАБЕЛЬ

ПОЧИТОВАЦ МИРИ И БУЦ ОДВИЧАТЕЛЬНИ У општини Жабель преглашена позарядова ситуация, цо значи же число хорих вше векше, а мири за шицких гражданох пооштрени. Обовязне ношенє маскох у завартим, алє и на отвореним кед нє можлїве отримац достаточну дистанцу. Зоз Дома здравя у Жаблю нам гварене же єст шицки условия за роботу котри у тей ситуациї нєобходни, єст достаточне число опреми, як за занятих так и за пациєнтох. Лабаратория и рентґен у тей здравственей установи робя 24 годзини, а ковид амбуланта роби седем днї у тижню од 7 по 17 годзин. Кед будзе потреби, єй роботни час будзе предлужени по 19 годзин.

– Як и у цалей держави, так и у нашей општини число хорих вельо векше як вяри. Потераз коло дзешец пациєнтох на шпитальским лїченю, а други пациєнти послати дому до самоизолациї. По 20. юлий, по остатнїх тестираньох, у нашей општини було коло 40 заражених пациєнтох. Наздаваме ше же у шлїдуюцих двох тижньох число вилїчених пациєнтох будзе векше од числа новозаражених и же мири годни пошвидко утаргнуц – гварел директор Дома здравя Жабель Никола Якшич.

Лаборатория у Жаблю

6 РУСКЕ СЛОВО

У Дому здравя Жабель єст достаточне число писиар (ПЦР) тестох зоз котрима ше доказує присуство вируса так же ше бере прикладнїк бриса зоз горнїх дихацих драгох и маю швидки серолошки тести з помоцу котрих ше доказує число антицелох котри ше зявюю у орґанизму.

– Тераз ковид амбуланта ше находзи у дворе Дома здравя у просторийох дакедишнєй Швидкей помоци, тераз тот простор обезпечени за таку файту лїченя и помоци. Нове нам и тото же зме од Општини Жабель достали, так волани, контейнери тиж за препатрунок пациєнтох котри чуствую даєден зоз симптомох котри характеристични за тот вирус. На таки способ зопераме уход заражених пациєнтох до Дому здравя и дальше ширенє вируса – потолковал Якшич. Заняти у Дому здравя Жабель модля гражданох за сцерпезлївосц и упартосц. Попри каждодньовей борби процив того вируса, до шпиталю приходзи и вше векше число людзох зоз рижнима хоротами и покалїченями. Заняти ше намагаю каждому пациєнтови обезпечиц єднаку увагу, алє модля шицких пациєнтох за сцерпезлївосц пре цалу ситуацию у котрей зме ше нашли. Л. Кх.

У Дюрдьове

31. ЮЛИЙ 2020.

mesta@ruskeslovo.com

ОПШТИНА ВЕРБАС

КОЛО 40 ПАЦИЄНТИ НА КОВИД ОДДЗЕЛЄНЮ Ситуация у општини Вербас у прешлим тижню, кед слово о числу инфицированих и пациєнтох под дохторским надпатраньом, була стабилна, гварели компетентни зоз Общого шпиталю Вербас и локалней самоуправи. Як пренєсол општински сайт, по словох директора Общого шпиталю Вербас др Милана Попова, дня 24. юлия на ковид оддзелєню у вербаским шпиталю було 46 пациєнти. При 36 пациєнтох була потвердзена инфицированосц зоз вирусом корона, а за 10 пациєнтох ше чекало резултати.

– Пейц случаї оценюєме як чежки, а други стреднє чежки. Ситуация под контролу, а у случаю кед би пришло до даяких компликацийох, ту и Клинїчни центер Нови Сад же би нам помогнул – визначел др Попов. Як поручел шицким гражданом директор ОШВ, барз значне чувац себе и других коло себе, ношиц защитни маски и притримовац ше одредзеней оддалєносци.

– Обовязно треба ношиц маски, притримовац ше дистанци и нє ґлумиц героя без потреби. Тото геройство

Др Милан Попов

звичайно може привесц до того же охоря 10 лєбо 15 особи, без потреби. Хто шмели и герой, тот най войдзе на ковид оддзелєнє и най видзи як то випатра на фронту – гварел на концу др Попов. О. Р.

НА ПОДРУЧУ ОПШТИНИ ШИД

У ОПШТИНИ КУЛА

СТАБИЛНИ ЕПИДЕМИОЛОҐИЙНИ СТАН БУДЗЕ РЕБАЛАНС БУДЖЕТУ сампредз, як гварел, обачиц же дзепоєдни особи нє ноша защитни маски кед шедза у кафичох и же ше нє почитує дистанацу медзи особами, так же контролни орґани буду мушиц реаґовац.

– Таки особи хтори нє почитую епидемиолоґийни правила перше буду опомнути, а кед и то нє да резултат, вец буду достаню санкциї. Як зме обачели, мири найчастейше потупюю особи од 30 по 50 роки живота. Мирох ше шицки муша притримовац же би ше зопарло ширенє вируса – гварел Зоран Семенович. Вон ше огляднул и на актуални стан кед слово о миґрантох, хторих тераз у трох прилапююцих центрох на подручу општини єст менєй як 1 000, а у єдней хвильки, нє так давно, було их и вецей як 2 000 особи. Визначел и вельку улогу припаднїкох Войска Сербиї, точнєйше Воєней полициї хтора меркує опрез прилапююцих центрох же би миґранти нє виходзели вонка кеду сцу и шейтали ше по Шидзе, або валалох и знємирйовали жительох. Зоран Семенович Вл. Дї.

По урядових податкох Заводу за явне здравє Сримска Митровица, хтори пренєсол Општински штаб за позарядово ситуациї у Шидзе, на подручу општини Шид дзевец особи позитивни на вирус корона, два вилїчени, а 13 особи у изолациї. Тоти податки сообщел на конференциї за новинарох Зоран Семенович, командант Општинского штабу за позарядово ситуациї и заменїк предсидателя општини. Вон з тей нагоди гварел же епидемиолоґийни стан на подручу општини стабилни. Семенович додал и же ше 90 одсто гражданох притримує мирох превенциї, алє же єст и тих хтори потупюю розкази Републичного кризного штабу. На-

31. ЮЛИЙ 2020.

У велькей сали СО Кула, 24. юлия отримана схадзка Совиту за привреду, на хторей предсидатель Општини Кула Дамян Милянич винєсол яка ситуация у општини зоз епидемию вирусу корона и яка ситуация у општинским буджету – обвявене на општинским порталу. Пре нову ситуацию, як наявел предсидатель, на наступней схадзки СО Кула будзе прилапени ребаланс буджету, по його словох нє будзе ше починац плановани инфраструктурни проєкти, а предлужи ше започати, як и тоти цо ше роби у сотруднїцтве зоз державу. Предсидатель поинформовал присутних же општина и далєй кончи цо потребне одвитовац на терашню ситуацию, наявена порада зоз Цукровню у Червинки о транспортованю цвикли пре роботи на драги Вербас–Червинка, а тиж и роботни схадзки зоз Локалну акцийну ґрупу (ЛАҐ) „Шерцо Бачки” и Здруженьом поднїмательох општини Кула, а з нагоди нових мирох и активносцох. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА РЕГАБИЛИТАЦИЯ ДРАГИ ВЕРБАС–КУЛА

РОБОТИ У ПОЛНИМ РОЗМАХУ На державней драги першого Б шора медзи Вербасом и Кулу, на длужини од 10 и пол километери, на вецей часцох ше драгу обнавя и оправя. Роботи облапяю подполне заменьованє и преширйованє драги у одредзених часцох. Попри тим, буду реконструовани постояци и вибудовани нови пешацко-бициґлистични дражки, ушорена атмосферска канализация, обновене ошвиценє, а планує ше поставиц и нову транспортну сиґнализацию. На часцох драги дзе ше роби зоз звекшаним интензитетом, транспорт ше запровадзує зоз препущованьом превозкох на вименку, а то и означене зоз шветлосну и другу вертикалну сиґнализацию. У Вербаше ше тераз роби на двох локацийох, та у тих часцох з часу на час застановени транспорт. Як сообщене, транспорт нє будзе цалком претаргнути. За жительох Вербасу чийо хижи коло тей часци маґистралней драги, окреме значна вибудов новей системи за одводньованє. У цеку роботи на драги нєдалєко од Инду-

ПРЕТАРГНУТИ ТРАНСПОРТ НА МОСЦЕ Як сообщело ЯП „Драги Сербиї”, на часци державней драги IB 15 Вербас–Кула, на мосце прейґ Велького бачкого каналу на км 67+422, будзе цалком претаргнути транспорт од 27. юлия по 10. септембер пре санацию спомнутого моста. Роботи буду обезпечени з одвитуюцу транспортну сиґнализацию и опрему. З того подприємства апелую на шицких учашнїкох у транспорту же би ше притримовали поставеней дочасовей сиґнализациї и же би хасновали алтернативни драгово напрями Улїчка Индустрийна зона – Улїчка Петра Драпшина – Улїчка Велька Влаховича (Кула). Роботи окончує конзорциюм „Войпут – Юґокоп”.

стриї „Тривит”, дзе ше копе канали и поставя циви за одводньованє атмосферских водох. Система дижджовей канализациї оможлїви конроловане одцеканє водох з поверхносци и їх транспорт по постояци одводни канали. Слово о часци драги дзе дньово прейдзе и до 10 тисячи превозки, та асфалт у барз подлим стану. Драга обтерхована зоз численима чежкима превозками прето же то найшвидша вяза привреди Заходнобачкого округу зоз Коридором 10 и остатком держави. Тоту драгу би могла розтерховац вибудов швидкей транспортнїци од Бачкого Бреґу и Зомбора по Кикинду и Наково, котра наявена. Инвеститор проєкту регабилитациї маґистралней драги медзи Вербасом и Кулу „Драги Сербиї”, а вкупна вредносц роботох скоро 5 милиони еври. Виводзач роботох конзорциюм „Войпут – Юґокоп Подринє”, а до даєдних роботох уключени и числени подвиводзаче. Роботи почали у половки априла, а плановане же би були закончени по конєц рока. О. Р.

ВШЕ БАРЖЕЙ ЗМЕ ЧУВСТВИТЕЛЬНИ

КАЖДОМУ ДАКЕДИ ТРЕБА ФАХОВА ПОМОЦ Тема о котрей ше вельо бешедує и слово котре часто можеме чуц у розгваркох одкеди вирус корона запановал медзи людзми, то страх. Вошол цалком нєобчековано и нагло, так же го людзе почню буц свидоми, аж кед постанє барз обтерхуюци. Психолоґове гваря же таке зявенє цалком нормалне за часи у котрих жиєме и же поглєдац помоц и потримовку од людзох котри фахови за таке, цалком нормалне и нє ганьба. Звикли зме жиц у єдним швеце у котрим було релативно „лагодно” жиц. Могли зме ше рушац кадзи зме жадали, кеди зме сцели, без огранї-

8 РУСКЕ СЛОВО

ченьох, а тераз зме ше нашли у новим и нєзвичайним швеце у котрим нови правила, нам нєпозати. Писхолоґ Мария Латинкич нам пояшнєла кеди треба поглєдац помоц и прецо.

– Жиєме у дружтве у котрим одход до психолоґа або психотерапеута ище вше табу тема и ганьба, алє нашли зме ше у чежкей ситуациї у котрей ше така файта помоци зда каждому. Найчастейши проблеми зоз котрима людзе приходза на терапию то страх, депресия, анксиозносц и велї други котри зоз розгварку пробуєме ришиц, або голєм ублажиц.

Кед така файта емоцийох длужей тирва, кед людзе видза же су менєй продуктивни дома, на роботи, теди прави час явиц ше фаховей особи. Можем повесц же фахову потримовку глєдаю и адолесценти од 16 по 20 роки, алє и популация по 40 роки – приповеда мастер психолоґ, психотерапеут Миряна Латинкич. Обчекує ше же 20 одсто людзох после тей кризи будзе чувствовац одредзени психолоґийни пошлїдки, кед механїзми одбрани попуща и настава проблем котри зоз психотерапию и потримовку мож превозисц. Л. Кх.

31. ЮЛИЙ 2020.

mesta@ruskeslovo.com

ЗОЗ АКТИВНОСЦОХ МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПОКОШЕНИ БЕҐЕЛЬЧИК, РИХТА ШЕ ОРЕЗОВАЦ У часци улїчкох Салонтаї Якима и Орос Ґабра у Руским Керестуре, 22. юлия покошени беґельчик КЦ-3 у длужини коло 500 метери, а тродньову роботу поробели подприємство „Води Войводиниˮ, у чиєй компетенциї отримованє беґельчика, одн. їх сотруднїцке подприємство „Бачкаˮ з Вербасу

Б

еґельчик у Керестуре покошени на инициятиву о. д. секретара Месней заєднїци Михайла Пашу хтори реаґовал на поносованє жительох тей часци валала, дзе беґельчик бул цалком зароснути зоз надом. Нєпокошена остала и далєй часц од угла улїци Салонтаї Якима ґу Русинскей, дзе улїца барз зужена, та там прето вельки машини нє можу дойсц. По словох секретара Пашу, и за тот проблем ше пририхтує проєкт у „Водох Войводини”, же би ше там зужело беґельчик, а улїцу преширело, алє ше ище нє зна чи ше то уж того року и витвори. ПОБРЕЖЄ ШЕ ОСИПУЄ У бешеди зоз дзепоєднима жителями коло тей часци, видно же вони тиж нєзадовольни зоз зароснутим беґельчиком. Дознаваме од нїх и же ше вон з часом и преширює, бо ше осипує побрежє, та ше за остатнї 35 роки беґельчик преширел за вецей як 2 метери. Тому шведочи и єден з перших направених мосцикох на тей часци, бо видно дзе му фундаменти хтори доґмало „останю у воздухуˮ. По їх думаню, можебуц би за тоту часц була лєпша опция положиц пайпи и загарнуц беґельчик, як го зужовац. Но, о тим, заш лєм, одлучую у „Водох Войводиниˮ. АКЦИЯ ОРЕЗОВАНЯ КОНАРОХ Секретар Месней заєднїци Пашо прешлого тижня послал допис до Општини Кула у хторим ше глєда одобренє акциї орезованя конарох хтори уходза до електричних дротох.

– Послали зме у допису точни адреси проблематичних локацийох на хторих конари барз завадзаю електричним

ВАЖНА ПРЕВЕНТИВА Нашо собешеднїки, Пашо и Фейди, окреме наглашели и замодлєли гражданох най меркую кед садза древка, на характеристики древа и локацию дзе ше го посадзи. Кед ше купує древка, треба ше розпитац о його характеристикох, кельо високе нарошнє, як ше шири и яки ма корень. Тиж треба мерковац и нє посадзиц го под дроти, бо проблеми наставаю о 10 роки, кед древо вирошнє. Древа хтори уж под дротами, власнїки би требали орезовац кажди рок, бо кед ше то запущи, вец ше муши правиц таки акциї.

31. ЮЛИЙ 2020.

дротом. У тим нам потребна помоц ЯКП „Комуналєцˮ зоз Кули, понеже вони маю одвитуюцу механїзацию и окремну ґрупу роботнїкох за таке. Одкеди я на месце секретара, за тот кратки час були ше тиж гражданє поносовац на тот евидентни проблем у валалє. Зоз директором нашого ЯКП „Рускомˮ Иґором Фейдийом, обишли зме у валалє тоти проблематични места дзе дроти заплєцени до конарох, цо опасне и нєбезпечне, и прето часто нєт струї кед придзе даяка буря. Вона спричинї кратки спой на дротох, такой вируци осиґурач (безпечнїк), та струї нєт по годзину-два у цалей улїци. То и добре, бо так нє настрадаю апарати у обисцох, алє кед нєт струї, волаю нас подприємства хторим ше застанови робота за 30, та и 50 людзох – потолковал Пашо. По його словох, прето Месна заєднїца планує заєднїцку акцию зоз „Комуналцомˮ и нашим „Руском”-ом и дакус радикалнєйше поорезовац древа же би тот проблем бул ришени на длугши час. Дознаваме же подобни проблем пре конари єст на даскелїх местох и на крижних драгох за цо задлужени „Рускомˮ, и по словох директора Фейдия, вони робя тоту роботу кажди рок, вельо поробене прешлей жими, а буду и того року.

– Ми ше тиж уключиме и до роботней акциї орезованя, найбаржей у одвоженю орезаних конарох. Гражданє опрез чиїх обисцох будзе поорезоване длужни то и одложиц, алє кед явя же им древо нє потребне, ми го розвежеме до фамелийох цо им потребна помоц у огриви – гварел Фейди. Обидвоме, модля жительох за порозуменє же то муши буц радикалнєйше, нє прето же ше нє дзба о желєнїдлу хторе плюца валала, алє ше муши усоглашиц зоз фактором електричних слупох. Вони тиж за єшень наявели ожелєньованє вецей локацийох у валалє, и за тото пририхтую шицко цо потребне.■ М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 9

ЕКОНОМИЯ ШТЕФАНЧИКОВА ФАМЕЛИЯ ЗОЗ БИКИЧУ ПРОДУКУЄ БРЕСКИНЇ

НЕКТАРИНИ ПРИНОША ЗАРОБОК У продукованю брескиньох на дзевец гольтох роби цала фамелия, а по потреби анґажую и наднїчарох. Гоч з початку випатрало же тот рок будзе чежки и у економским смислу, предаванє брескиньох идзе добре и мож заробиц

К

ажди продукователь перше ма найвекшу бриґу як випродуковац одредзени продукт и вифинансовац продукцию, а потим и як го предац и заробиц. Праве тих лєтних дньох главна бриґа фамелиї Данила Штефанчика, познатого продукователя брескиньох нектаринох зоз Бикичу, же би було попредате тото цо зродзело у овоцнїку. И так уж 15 роки, бо Штефанчиково маю дзевец гольти под брескинями, на хторих продукую даскельо файти нектарини.

– Продукователь нїґда нє задовольни цалком. Чи слово о хвилї хтора зна буц нєвигодна, чи слово о пласману и цени продукта, кажди рок єст дацо цо онєможлївює же би ше поведло „е тот рок наисце бул лєгки и шицко пошло єдноставно и добре”. У овоцнїку хтори ше находзи на дакус нїзшим терену, на коло трох гольтох, мраз направел чкоди и преридзел плоди. Медзитим, на концу то ище и випадло добре, бо брескинї ту були лєпши, а плоди баржей наросли. У овоцнїку хтори ше находзи на висшей часци нє було мразу, мушело ше преридзовац плоди, та их було на жеми як кед попадаю шлївки – толкує Данил Штефанчик. До продукциї уключена цала фамелия. Данилова супруга Добрила, потим син Янко и нєвеста Биляна, други син Даниєл и унучата, Янково дзеци Ема и Данило. Без такей добрей роботней моци нє могло би постарчиц шицки роботи у овоцнїку. Кажде з нїх ма свойо задлуженє цо будзе робиц. У найвекшей сезони Штефанчиково анґажую и надїчарох, дакеди аж и осмерих, завиши од потреби. Алє и ту єст проблеми.

– Нєшка чежко найсц доброго надїчара, бо людзе, випатра, нє сцу робиц и заробиц. Приходза ми наднїчаре зоз Привиней Ґлави, Беркасова и Шиду. За годзину роботи су плацени 250 динари. Випатра же анї то нє достаточно

10 РУСКЕ СЛОВО

ВЕЦЕЙ ПИРСКАНЯ ПРЕ БЛАГУ ЖИМУ Данил Штефанчик нам гвари же нєт продукция брескиньох без хемийного третираня, а того року требало дакус вецей пирскац як звичайно, бо жима була благша и од яри було вецей чкодлївцох и условия за розвой хоротох. Концом мая у бикичским хотаре було и каменцу, хтори у єдней часци овоцнїка очкодовал плоди.

прицагуюце. Оберанє брескиньох нє лєгка, алє анї нє така барз чежка робота, и мож заробиц – гвари Штефанчик. Кед слово о предаваню брескиньох, значна часц ше попреда у Шабцу и Сримскей Митровици на кванташу, по цени од 80 динари по килограму а дараз и вецей, кеди як одредзи тарґовище. Значна часц ше попреда и на пияцу у Шидзе, дзе Данила уж шицки добре познаю як „бачика з калапом”, хтори любезно понука брескинї. На початку сезони цена була медзи 100 и 120 динари, а тераз є 80 динари.

– Людзе перше патра яки квалитет, а вец и на цену. Роками уж предавам брескинї на пияцу у Шидзе и купци ме добре познаю, та мам стаємних купцох хтори купую. Єдна часц ше попреда и до иножемства бо приходза людзе зоз Горватскей. Тераз пре пандемию вируса корона чежше, алє приходза и им предам и по 300 килограми, бо вони кед приду нє купую килу-два, алє на ґайбочки и то барз значи – задовольно гвари Данил Штефанчик. ■ Вл. Дїтко 31. ЮЛИЙ 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

ЗЛАТКО КАНЮХ, ПРОДУКОВАТЕЛЬ ҐЕРЕҐОХ ЗОЗ ДЮРДЬОВА

УРОЖАЙ МЕНШИ ЯК ВЛОНЇ Надалєко познати по добрим бостану, смачней и сладкей ґереґи, Дюрдьов и нєшка место у котрим жию и робя продукователє тей овоци. Єден з нїх и Златко Канюх котри тоту роботу научел од своїх предкох, предлужел традицию и продукує рижни файти тей лакотки

С

тарши людзе паметаю и лєпши часи кед слово о ґереґох. Гваря же, кажде друге обисце мало ґереґи, предавало ше на каждим углє у валалє и опрез обисцох, а нєшка ситуация кус иншака. Найвекша причина прецо ше людзе вше менєй опредзелюю за продукцию ґереґох тота же єст вше менєй купцох, нєт вивозу до околних державох як дакеди, алє и пре нєвигодни хвильово обставини, котри у даскелїх рокох за нами нє були добри за ґереґи, та вец и урожай бул подли. Златко вецей як дзешец роки садзи бостан и, як гвари, предлужи и далєй садзиц.

– У моєй фамелиї и дїдо и оцец садзели бостан, а я предлужел тоту традицию и затераз ю нє думам претарговац. Кажди рок, приповедка за себе, цо ше дотка квалитету самей ґериґи, алє и цени. Того року цена одлична, лєпша є як влонї. Од початку сезони потераз виноши 50 динари на мало и 25-30 динари на велько. Продукуєме и динї, їх цена тераз 100 динари на мало, а на велько ю предаваме по 70 динари. Цена ґереґи така прето же єй того року єст наисце вельо менєй, и урожай подли пре нєвигодну хвилю. Було вельо сушни днї, а то барз вплївовало на квалитет и количество ґереґох, котре тераз маме на полю. Сезона того року пожнєла коло дзешец днї и будзе кратше тирвац як прешлого року – гвари Златко Канюх.

КАЖДЕ МА СВОЙ ВИБОР Канюхово садза вецей файти ґереґи, а кажде ю вибера по своїм смаку.

– Маме Ромерию, такволану чарну ґереґу, котра ше по смаку нє вельо розликує од обичней, писаней ґереґи, розлика праве у випатрунку и кус ма ценшу скорку од тей стандардней ґереґи. Тиж маме и Топ ґан (Top Gun) то найвчаснєйша ґереґа, а цо є вчаснєйша то є и менша. Таки файти ґереґи перши дозреваю и маю од 5 до 7 кили, а познєйши файти маю коло 10 кили. Мам засадзени и Каристан (Karistan) и Колосео (Colosseo) котру сом того року першираз засадзел – приповеда Златко.

31. ЮЛИЙ 2020.

Златко Канюх зоз дзивчами Марию и Ану

Канюхово дотераз нє мали проблем зоз предаваньом ґереґох, їх продукти вше пренаходзели драгу по купцох котри приходза зоз шицких странох, алє єст и домашнїх людзох, зоз валалу, котри стаємни муштериї у Канюхових.

– Нашо продукти предаваме углавном дома, опрез обисца и уж роками приходза накупци котри купую на велько. Нашо продукти иду до Бечею, Петрового села, Темерину, Нового Саду и околних местох.

ЗА ДОБРИ КВАЛИТЕТ ТРЕБА ДОБРА ЖЕМ И ЗАЩИТА – Як и за кажду културу так и за ґереґи, важне добре пририхтац жем пред шацом. Вєшенї ше руца хлївски и штучни гной, то основа и перши крочай у отримованю квалитетней жеми, а потим ше наяр розсадзує. У тей роботи вельо завишиме од дижджу и хвилї, та ше вше наздаваме добрим хвильовим обставином. Як и каждого року, так и тераз маме чкоди котри направя шпаки и заяци, алє ше намагаме зопрец их, так же польо оградзуєме зоз мрежу, кладземе шарканї до поля котри их розплаша и „топи” – толкує Златко. Златкови у роботи помага супруга Весна и дзивчата Мария и Ана котри дзечнє предаваю ґереґи и динї опрез обисца. Кед фамелия зложно роби роботу, и кед кажде ма свой задаток, вец добри резултати заґарантовани. ■ Л. Кухар

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ПОЛЬОПРИВРЕДНА ФАХОВА СЛУЖБА ВЕРБАС

Пише: Оля РУСКОВСКИ

ПЕРШИ ЯБЛУКА ПО БИБАУМ ТЕХНОЛОҐИЇ

Яблуко ма скоро шицко цо потребне людскому орґанизму – овоцово цукри и овоцово квашнїни, витамини, минерали, пектини и воду. Плоди дозреваю од барз вчас влєце по жиму, а жимски файти яблукох маю найлєпши квалитет, та ше их найбаржей и ценї. У овоцарскей продукциї заробок од яблукох основа за поровнованє хтори ше овоци виплаци посадзиц

Б

ибаум технолоґия ше уж єден час применює на плантажох у Европи, а постава вше заступенша и у нашей жеми. Слово о продукту з Италиї, котри уведзени до продукциї 2005. року, а у нашей жеми ше першираз зявел у овоцнїку у Вербаше 2015. року. У Польопривредней фаховей служби у Вербаше посадзени перши овоцнїк з яблуками у котрим хаснована Бибаум технолоґия саднїцох, младих древкох, у Сербиї. Овоцнїк посадзени пред пейцома роками з помоцу Покраїнского секретарияту за польопривреду, водопривреду и лєсарство. Тот овоцнїк вербаскей ПФС, дзе на єдним гектаре засадзени 1 280 стебла у Бибаум системи, цо ше хаснує як оглядни. ВЕЛЇ ПРЕДНОСЦИ БИБАУМ СИСТЕМИ Бибаум саднїца котра ма два водзачки (водзаци конари), хтори каламени на єдней подлоги. Тота єдинствена технолоґия оможлївює же би ше посцигло урожай и до 80-90 тони по гектаре. Попри тим, 95 одсто плодох першей класи. Достава ше виєдначени квалитет плодох на верху и на сподку коруни древа, прето же рошлїна достава вецей шветлосци понеже розконареносц зменшана.

12 РУСКЕ СЛОВО

Фаховци визначую же тота система пестованя яблукох ма и други предносци – єдноставнєйше орезованє, хемийни третман, преридзованє плодох и оберанє. Бибаум система прилагодзена механїзованому орезованю и обераню, а кед ше ручно обера ефикасносц роботней моци за 20 одсто векша. Саднїци ше хаснує у системи хованя двоосовинского вреценка, же би ше посцигло вельке число конарох по єдним гектаре. Так плоди рошню коло главней оси, дзе вельки процент количества води и нїзша температура, та плод векши и ма подполнєйшу фарбу, у одношеню на други системи дзе ше плоди находа у лїсцу, у коруни и центрипетално (ґу вонкашньосци) од главней оси. Бибаум саднїци найлєпши резултати даваю на квалитетней жеми, а одвитує им умерено влажна клима. На подлей жеми може ше случиц же будзе слабше напредовац. Саднїци ше найчастейше садзи на одстояню од 2,8 м x 1 м по 3,3 м x 1,2 м. На тот способ ше посцигує же би ше на кажди 50 до 60 цм у шоре находзела єдна водзачка, на котрей ше находза родни конари. З таку густосцу ше обезпечує константни урожай од 80-90 тони по гектаре.

31. ЮЛИЙ 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

Руководителька польопривредней совитодавней служби ПФС Вербас дипл. инж. Катарина Радонич гварела же ше зоз хаснованьом Бибаум технолоґиї у овоцнїку посцигує же би плоди мали цо красшу фарбу и цо виєдначенши.

– Тота система ма за циль же би плоди мали фарбу таку яки им ґенетски потенциял, а думаме же на тот способ то и посцигуєме. У нашим овоцнїку маме засадзени 6 розлични сорти яблукох, од барз червених, целових, жовтих, желєних, а циль нам же би плоди були подєднаки, и цо виєдначеншей фарби – толкує Радоничова. По єй словох, предходних рокох вербаска Служба у своїм овоцнїку орґанизовала Дзень поля кед приходзели їх колеґове котри ше занїмаю з овоцарством, а тиж и продукователє. Нащивеносц була добра, заинтересовани були шицки видзиц як функционує така система продукциї овоцох. Так, овоцаре зоз тих крайох могли на практичним прикладу найлєпше видзиц предносци нових технолоґийох.

– На даяки способ зме их упознавали зоз технолоґию комплетного продукованя и зоз способом защити у овоцнїкох, окреме у овоцнїкох з яблуками. Ту защита примарна и муши буц поробена без гришки и препущеня, прето же кажде препущенє познєйше видно на плодох. Тиж ше водзи рахунку же би шицки аґротехнїчни мири були випочитовани. Колеґинї котри задлужени лєм за тот овоцнїк одредзую кеди, цо и як потребне третирац – бешедує Катарина. ТРЕТИРАНЄ ЗОЗ ЗМЕНШАНИМ КОЛИЧЕСТВОМ ПЕСТИЦИДОХ У овоцнїку положени и замки за чкодлївцох, по котрих фаховци у Польопривредней служби одредзую кеди праг чкодлївосци таки же нєобходне войсц до овоцнїку и окончиц третман. Як потолковала Радоничова, принцип пестованя овоци таки же би то було интеґрална продукция и же би ше овоц третирало лєм теди кед ше муши, а нє по кажду цену и кеди ше сцигнє.

– Ми провадзиме шицки параметри, маме ту и метеоролоґийну мини-станїцу котра нам, окрем температури и влажносци паданьох, мера и влажносц лїсца рошлїни. Так же, на одредзени способ ше третираня програмирує

31. ЮЛИЙ 2020.

же би були окончени теди кеди треба, кед средства даваю найефикаснєйши резултати и у хвильки кед то биолоґийно найпотребнєйше. Овоцнїк функционує на таким принципу защити же ше хаснує зменшане количество пестицидох, контролує ше патоґени котри каждого року єст у овоцнїкох. Як гваря компетентни зоз вербаскей Служби, зоз 16-17 третманами им ше поспиши защициц яблука, же би плоди були подполно здрави и без остаткох пестицидох. Хасную лєм тоти пестициди котри реґистровани, а тиж их и препоручую другим продуковательом. Оглядни овоцнїк у Вербаше опремени зоз процивкаменцову защитну мрежу, а залїванє ше одвива по системи капка по капка. Тот овоцнїк и приклад як ше таки способ пестованя яблукох може засновац на цо векших поверхносцох у шицких штирох општинох котри зоз свою дїялносцу закрива Польопривредна фахова служба Вербас – у општинох Вербас, Кула, Србобран и Бечей. Фаховци у тей Служби веря же ше за тот нови способ садзеня яблукох заинтересує цо векше число овоцарох зоз того поднєбя. КАЖДОДНЬОВИ МОНИТОРИНҐ НАД ЧКОДЛЇВЦАМИ Проґнозно-звитодавна служба защити рошлїнох облапя методи и алати за провадзенє и проґнозу зявйованя чкодлївих орґанизмох. Каждодньово ше окочує мониторинґ на терену над 39 файтами чкодлївих орґанизмох прейґ феромонских замкох и шветлосних ловних лампох, а 58 чкодлїви орґанизми под нєпреривним визуелним надпатраньом. Тей сезони принцип роботи таки же преверйовани шицки биолоґийни точки у системи мониторинґу. Реґиструє ше условия потребни за инфекцию, латентни периоди, як и епидемийни периоди. Предлужи ше з виробком математичних моделох за фенолоґию (зявенє и розвой) чкодлївих орґанизмох. Польопривредни продукователє каждодньово можу достац информациї прейґ порталу Проґнозно-звитодавней служби www.pisvojvodina.com, прейґ СМС обвисценя, як и прейґ медийох о зявеню, рушаню и других биолоґийних точкох у розвою чкодлївих орґанизмох, а тиж и о мирох контроли, односно защити рошлїнох. ■

РУСКЕ СЛОВО 13

Число 31 Ушорела: Славица Фейса

ЗДОГАДОВАНЄ НА ПИЛОТА И ПИСАТЕЛЯ

ДОШНЇЛ СВОЙ СОН Антоан де Сент Еґзипери (Antoine de Saint-Exupery, 1900-1944) французки пилот и писатель хтори написал велї приповедки, а медзи нїма найпознатша „Мали принц”. Бул пилот и борец, хтори на авантуру и опасносц патрел з очми поети. Його шмерц остала мистерия, нєстал 1944. року, док на авиону вишлїдзовал. Кед би нєшка жил, мал би 120 роки Антоан де Сент Еґзипери шме- пери бул упарти и сцел постац ли французки пилот и автор пилот. Служел у французких „Малого принца”. Antoine Marie воздушних моцох, и помагал Jean-Baptiste Roger, ґроф de возпоставиц перши рути воздуSaint-Exupery, народзени 29. шней пошти прейґ сиверней юния 1900. року у Лиону, у фран- Африки и Южней Америки. Прецузкей аристократскей фамелиї, жил велї нєщесца док лєцел на алє кед му оцец умар, (Антоан примитивних лєтачкох без раище нє мал штири роки), фаме- дия, раз над пустиню Сахару, а лия нє мала з чого жиц. Та, заш вец и над горами Анди. Року лєм, одроснул у идиличним 1929. пошол до Буенос Аиресу дворцу, п писнї о своїм до- дзе постал директор фирми ме, о братох, шестрох и мацери. „Аеропоста Арґентина”. ИнспиСент Еґзипери бул нєзвичайне ровани зоз своїм пилотским исдзецко, любел експерименто- куством, 1029. року написал ровац, кладол кридла на свою би- ман „Южна пошта”, и так почациґлу... Першираз лєцел на ави- ла його успишна литературна ону кед мал лєм 12 роки и пре кариєра. Дожица з Южней Аметото искуство по конєц живота рики описал у своєй другей любел авиони и авантури. кнїжки „Ноцни лєт”, хтора поОкрем оцовей шмерци, барз чеж- стала медзинародни бестселер. ко дожил кед му 1917. року умар младши брат зоз хторим бул ПРИПОВЕДКА О РУЖИ барз блїзки. Сент Еґзипери ше 1931. року оженєл з ґлумицу и уметнїцу КАРИЄРА ПИЛОТА Consuelo, хтору спитал истого После того як одустал од сту- вечара кед ше и упознали. Їх дийох архитектури, Сент Еґзи- малженство було бурйовите и

14 РУСКЕ СЛОВО

31. ЮЛИЙ 2020.

slovecko@ruskeslovo.com

ИНТЕРЕСАНТНОСЦИ О ПОЗНАТИХ

БИЛИ АЙЛИШ

часто нє жили вєдно, алє панї остала його муза и предпоставя ше же го инспировала за ружу з „Малого принца”. У ВОЙНИ Сент-Еґзипери предлужел лєциц и попри тим же даскельо раз спаднул. Придружел ше ґу французким воздушним моцом, а 1940. року є одликовани за шмелосц. После французкей капитулациї пошол до Америки дзе написал кнїжку „Воєни пилот”, у хторей описал вивидзовачку мисию под час нємецкей инвазиї на Французку. Пред тим як ознова пошол до Французкого воєного воздухоплївства, Сент Еґзипери дал своєй приятельки згужвани паперови мещок у хторим бул ориґинални рукопис „Малого принца”, а папери були од шпляхох кафи и циґаретлох, як и з руку нарисованима илустрациями. СКАПАЛ Сент Еґзипери надумал предлужиц лєциц на шпиюнских лєтачкох. Дня 31. юлия 1944. року вилєцел з воздушней бази на Корзики у мисиї над окупировану Французку. До бази ше нїґда вецей нє врацел. Велї нагадовали же цо ше з нїм случело, и прешли даскельо децениї док ше у Стредожемним морю на побрежю Марселя у рибарскей мрежи нє зявела стриберна наруквица з уґравированим меном Saint Exupery. Муряки пренашли и фалатки авиона на хторим лєцел.

31. ЮЛИЙ 2020.

МАЛИ ПРИНЦ То кнїжка о приятельстве, любови, самоти и утрати. З часци мож повесц же то кнїжка нє лєм за дзеци, алє и за одроснутих же би ше здогадли як ше чувствовали док були дзеци. Главни юнак Мали принц, хтори ма златножовти власи, а пришол з малого астероида на хторим жиє з ружу. Мали блукач ше нашол у пустинї и сприятелєл з пилотом хтори дожил нєщесце. Барз важни слова крию ше у тайни хтору лїшка одкрива Малому принцови: Лєм ше з шерцом добре видзи тото цо важне, то очом нєвидлїве. Приповедка инспирована зоз Сент Еґзиперового живота кед авион на хторим раз лєцел зоз своїм механїчаром, спаднул у Сахари. Штири днї блукали по писковитих динох, мали при себе лєм кафи у термос фляши, кус чоколади и дакус кекси. Кед ше уж лєдво рушали, наишол бедуин и виратовал их. „Мали принц” и нєшка єдна од найчитанших кнїжкох, преложена на вецей як сто язики. ЧИ СЦЕ ЗНАЛИ? У Французкей нє мож було друковац кнїжку „Мали принц” аж док ше нє закончела Друга шветова война пре авторово становиска и критики нацизма. Прето копиї тей кнїжки тайно друковани. Сент Еґзипери бул покус розшати пилот. У його пилотскей кабини було громаду папери, а приповедало ше же одбил розказ же муши злєциц док нє закончел роман хтори читал.■

Цо думаце, то єй праве мено и презвиско? И гей и нє. Пре музичну кариєру Били Айлиш хаснує лєм часц свойого полного мена котре глаши Били Айлиш Пайрет Байрд о Конел. Народзена є 18. децембра 2001. року у Лос Андєлесу, городу познатим по тим же праве там свойо место под слунком нашли велї уметнїки. Мац и оцец єй ґлумци, алє ше занїмаю и з музику, пишу писнї, компоную, а интересантне и тото же кажде у їх фамелиї грає на даєдним инструменту. И єй старши брат Финияс о Конел, музичар, хтори єй и найблїзши сотруднїк, алє и потрмовка.

Били нє ходзела до школи, а свойо образованє здобувала дома. Праве прето же нє мушела ходзиц до порядней школи на наставу, мала надосц часу учиц ше и робиц тото цо люби. Мала 8 роки кед почала ходзиц на хор, а на 11 уж почала компоновац и писац свойо писнї. Од вчасного дзецинства ходзела до школи танцу и праве там почала єй кариєра. Учителька ю замолєла же би написала и викомпоновала шпиванку, алє и обдумала ґрупну кореоґрафию. Брат єй у тим помогол и так настал єй перши синґл хтори пущани лєм на годзинох танцу. И братови, а и єй ше видзело же писня барз добра же би остала нєпозната. Обявели писню Оцеан еяес и нє могли вериц же през ноц мали на милиони препатрунки. Тот хто голєм дакус зна о Били Айлиш, зна же ше вона ридко кеди шмеє на фоторафийох. Гвари же кед є нашмеяна, видзи ше єй же є вец слаба и чувствительна. Нє бриґа єй же цо други о тим думаю, та и о тим як ше облєка. Люби мац на себе ширши шмати, и люби фарбиц власи.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПРИРИХТУЄ ШЕ НАСТАВУ НА ДАЛЄКОСЦ И ЗА НАЦИОНАЛНИ МЕНШИНИ

КОНЄЧНУ ОДЛУКУ ПРИНЄШЕ МИНИСТЕРСТВО Як тих дньох мож чуц у медийох з Министерства просвити, науки и технолоґийного розвою, т. є. од самого министра Младена Шарчевича, пре епидемиолоґийну ситуацию зоз вирусом корона хтора ше розбовчала и нєизвесни єй конєц, за нови школски рок ше пририхтує и наставу на далєкосц, та ше нєформално дознава же ше за наставу на сербским язику таки знїманя уж и окончую Пише: Мария АФИЧ

О

сновано мож повесц же и за национални меншини знїманє настави на далєкосц годно буц обовязне, гоч за тото нєт вельке розположенє, насампредз при главних реализаторох тей настави, т. є. при просвитних роботнїкох, наставнїкох. Цо будзе зоз порядну наставу на язикох националних меншинох, як зме писали и у прешлим чишлє, прелиминарни пририхтованя и поради зоз консултациями, представителє Министерства окончели на он-лайн схадзки, 16. юлия, зоз представителями националних совитох. Секретар Националного совиту Руснацох Таня Арва Планчак, котра и координатор за знїманє настави на далєкосц за руски язик, участвовала на тей схадзки и о нєй поинформовала и членох Одбору за образованє, на схадзки прешлого тижня. Записнїк зоз тей схадзки до Совиту ище вше нє сцигол, а у нїм ше обчекує и конкретни упутства о тей важней, а деликатней теми. Деликатней насампредз прето же вона попри порядней, и додатна робота наставнїком котри ю маю робиц, а нї на яки способ є нє стимулована.

Тема он-лайн схадзки була же би ше з єдного боку сумирало искуства знїманя у прешлим школским року,

ЗНЇМАНЄ ДОПОЛНЮЮЦА НЄПЛАЦЕНА РОБОТА Указало ше же наставнїком знїманє годзинох вельке обтерхованє и дополнююца робота звонка порядней роботи, а хтора нї на яки способ нє була стимулована. Барз вельки проблем було и потребне технїчне знанє за самостойни видео-годзини прейґ лиценцох Министерства, хторе векшина нє ма.

хторе було вяри у першей габи епидемиї Ковиду-19, и же би ше видзело цо нас чека од септембра.

– Кажди НС винєсол свойо искуства. Нажаль, нашо наставнїци релативно швидко престали знїмац, нєодлуга то зробели и Румунє. Други национални заєднїци предлужели и у єдней хвильки було претаргнуте знїманє зоз помоцу ТВ екипох, а предлужене є зоз програму за хтору лиценцу обезпечело Министерство просвити – дознаваме од Арва Планчаковей. НАЙЧЕЖШЕ БУЛО МОТИВОВАЦ НАСТАВНЇКОХ

Секретар Националного совиту Руснацох Таня Арва Планчак, котра и координатор за знїманє настави на далєкосц за руски язик

16 РУСКЕ СЛОВО

Як на он-лайн схадзки винєсли шицки НС, найвекши проблем було мотивовац наставнїкох и учительки же би ше уключели до процесу знїманя, понеже, як визначели и представителє Министерства, шицки цо участвовали у тим процесу то робели добродзечнє: и представителє Министерства, представителє шицких ТВ хижох (за нас Руснацох, а и других знїманє окончела РТ Войводини, за дзепоєдни були анґажовани и локални ТВ хижи як напр. за Словацох и Мадярох) добродзечнє робели и наставнїки и учителє, та и координаторе зоз НС.

31. ЮЛИЙ 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

Фото: Й. Живкович

По словох Арва Планчаковей так як нашому НС бул проблем за тото мотивовац просвитних роботнїкох, так исто бул проблем и другим националним заєднїцом. Єдина розлика у численосци дзепоєдних заєднїцох, та тоти цо маю вецей наставнїкох лєгчейше нашли заинтересованих за таку роботу, а тоти цо малочисленши, им ше то нє на так удало.

– Як пририхтованє за тоту схадзку зоз Министерством, я отримала схадзку зоз нашима наставнїками хтори участвовали у знїманю годзинох у априлу же бим чула їх видзенє прешлого и евентуалного нового знїманя и їх дзеку и порихтаносц за тото. Вони ше шицки поносовали же им тото одберало вельо часу, бо требало порихтац кажду годзину, вец и знїмац, и то було вельо попри порядней роботи цо мали у своїх оддзелєньох под час настави на далєкосц. Таке искуство,

як було поведзене на он-лайн схадзки, мали и други наставнїки меншинских заєднїцох. Значи то им вельке обтерхованє и дополнююца робота звонка порядней роботи, а хтора нї на яки способ нє була стимулована – сумировала заключеня просвитних роботнїкох Арва Планчакова. Цо ше дотика искуствох зоз самого знїманя, констатоване же знїманє за ТВ було чежке шицким, алє го релативно добре прилапели, док знїманє прейґ тих лиценцох хтори Министерство обезпечело, направело вельки проблем велькей векшини. Понеже то програма хтора вимага вельке технїчне знанє, вимага од того хто знїма, пририхтац материял, вец го зняц и на концу

НАДОПОЛНЄНЄ НАСТАВНЇКОМ – Предкладанє, же би Министерство просвити тим наставнїком обезпечело боди як кед би були на акредитованих семинарох, нє прилапене, и затераз ище вше нє можу найсц способ як би им то надополнєли. Єдину информацию цо зме достали на тей схадзки же Министерство розказало же би школи у хторих робя наставнїки хтори знїмали годзини, а заняти су на одредзени час, же би ше им роботне одношенє засновало на нєодредзени час. Нїхто зоз присутних представительох НС нє мал информацию чи дахто то наисце и поробел.

31. ЮЛИЙ 2020.

монтирац, и попри тим же ше роби у обисцу, дома, и хто кеди сце.

– То, так повесц, бул найвекши проблем шицким и напр. мадярска национална заєднїца хторей у прешлим школским року знїмали екипи ТВ Панон ше вияшнєла же вжали лиценци, алє кед же будзе знїманє, вони их нє думаю хасновац, алє и надалєй буду знїмац зоз телевизию, бо маю добре сотруднїцтво – дознаваме од нашей координаторки. ПЛАНУЄ ШЕ ЗНЯЦ ЦАЛИ ШКОЛСКИ РОК Цо ше дотика планох за будуце ище нїч нє сиґурне и нїч нє виглядне. Главни напрям у хторим Министерство будзе робиц тот же сцу направиц „систему пририхтаносциˮ же би були зняти шицки наставни єдинки за шицки предмети на шицких язикох и же би вони були положени на єдну платформу хтору Завод за унапредзенє образованя и воспитаня рихта, же би там були шицки наставни єдинки порихтани. О тим наша координаторка гвари: – У случаю же би знова змоцнєла епидемия, а наздавайме ше же тота епидемия престанє, кажди рок маме ситуациї лєбо нєвигодну хвилю, лєбо епидемиї сезонскей ґрипи, кед дзепоєдни школи пре мале число дзецох примушени претаргнуц наставу. Так було и того року кед жимски розпуст бул пре таке предлужени, вец би у таких ситуацийох кажда школа могла самостойно одлучиц же у єдним периодзе нє будзе робиц, алє ма зняти наставни єдинки. З того боку таке роздумованє оправдане. Єдине цо проблем же вони сцу же би ше то уж такой знїмало. Наставнїки хтори були одразу положени до ситуациї им нєпознатей системи, та з єдней системи роботи прейґ ноци преходзели на другу систему роботи, а велї з нїх технїчно нєподковани. То було вельке виволанє за нїх, алє го звладали. Алє попри тим же ше нє зна як ище будзе, нє дзечни су знова прилапйовац знїманє, окреме же нагаднуце з Министерства же би по конєц авґуста требало зняц комплетни септембер, по конєц септембра зняц октобер итд. же би бул цали школски рок зняти. Тиж поведзене на тей схадзки же просвитни инспекторе, совитнїки, уж хто задлужени за таку файту роботи, препатраю шицки видео годзини хтори потераз зняти и хтори задоволюю принципи методолоґиї преподаваня и наставного плану, и тоти годзини останю, а хтори нє задоволюю будзе ше их ознова знїмац. Алє углавним, будзе цали школски рок зняти.

– Шицки НС дожили почежкосци при самим виборе наставнїкох и нагварянє наставнїкох на саме знїманє и понеже ше шицки вияшнєли, идея Министерства на тот завод послац до школи єден допис до шицких школох же би ше на даяки способ обовязало директорох и наставнїкох же ше наставу муши знїмац. Остава нам чекац цо Министерство конєчно одлучи – заключела координаторка Арва Планчакова.■

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ДЮРДЬОВСКИ МАЛИ МАТУРАНТИ

УПИСАЛИ ШЕ ДО ТИХ ШКОЛОХ ЦО ЖАДАЛИ После закончуюцого испита и пополньованя лїстинох жаданя, школяре осмих класох нєсцерпезлїво чекали резултати на котрих було видно хто ше до котрей школи уписал. У Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове осму класу успишно закончели 63 школяре, и шицки ше уписали до жаданих школох.

Школяре ше найвецей опредзельовали за Електротехнїчну школу „Михайло Пупин” у Новим Садзе, за Медицинску школу „7. април” и за Штредню школу „22 октобер” у Жаблю. На лїстини жаданьох хлапци ше найвецей опредзельовали за електротехнїчну школу, польопривредну, за кухара и автомеханїчара, а дзивчата мали жаданє уписац ше до медицинскей школи и то найвецей за медицинску шестру-технїчара и педиятрийну шестру. До ґимназиї „Исидора Секулич” у Новим Садзе опредзелєли ше двойо школяре. Школярох, котри ше уписали до Штреднєй школи „22. октобер” у Жаблю, и котри свойо школованє предлужа у сушедним месце єст 23, а найвецей их було заинтересованих за напрями꞉ кухар, автомеханїчар и машински технїчар за компютерске конструованє. Єдна школярка ше уписала до Штреднєй школи за дизайн „Боґдан Шупут” напрям подобови технїчар, а маме школярку котра уписана до Карловацкей ґимназиї и то напрям китайски язик. Шицки школяре розпоредзни и уписани до школох котри вибрали, а пред нїма нови драги по котрих буду шмело крачац. Л. Кх.

ЗАКОНЧЕНИ УПИС ДО СТРЕДНЇХ ШКОЛОХ У ВЕРБАШЕ

ЗА БУДУЦИХ СТРЕДНЬОШКОЛЦОХ 414 МЕСТА По обявйованю резултатох закончуюцого испиту за малих матурантох основних школох, шлїдзело пополньованє лїстини жаданьох и обявйованє розпорядку, а потим будуци стредньошколци придавали и документацию до школох за котри ше одлучели и до котрих були прияти. Того року, пре актуалну ситуацию зоз вирусом корона, попри тим же ше школяре могли уписац у каждей образовней установи, тиж то могли зробиц и електронски. У Вербаше робя два стреднї школи и єдна ґимназия. Школяром котри закончели основношколске образованє було на розполаганю 414 шлєбодни места, од котрих 180 у вербаскей Ґимназиї „Жарко Зренянин”.

18 РУСКЕ СЛОВО

У Стреднєй фаховей школи „4. юлий” у Вербаше, котра образує школярох у штирох подручох дїялносци и уписує вецей тророчни и штиророчни образовни профили, було вкупно 234 шлєбодни места. Найвецей заинтересованих будуцих стредньошколцох було за транспортни напрями – технїчар драгового

транспорту и вожач моторних превозкох. После першого уписного кругу шлєбодни места було на образовних профилох поживови технїчар, пекар, месар, машински технїчар за компютерске конструованє, як и на напрямох технїчар за хемийну и фармацетску технолоґию. У Вербаше ше закончени основци можу уписац и до приватней Стреднєй медицинскей школи „Козма и Дамян”. Часц школярох зоз вербаскей општини ше заш лєм опредзелює за школи у околних општинох. Найвекше число з нїх свойо стредньошколске образованє здобуду у Стреднєй школи у Кули на машинских и економских напрямох, лєбо на розличних образовних профилох у стреднїх школох у Новим Садзе. О. Р.

31. ЮЛИЙ 2020.

ЮЛИЙ

2020. рок ЧИСЛО 7

Ася ПАПУҐА

***

После сна, пред будзеньом крочаї по нєпостояцих дражкох Безпростор и Безчас постава реални єдини прави обецаня и дарунки насилно нагромадзени тераз попадани лїсца на дражкох после сна жвир зоз утроби скорчена и змарзнута вода у потоку пред будзеньом владар кладзе коруну наказує и доволує познати глас зоз гроба. Престань, вецей сом нє твоя. Димензия болю превозиходзи шалєнство рошнє док нє постанє особа панує и руйнує без спозореня капки зною як отрушини драпу и джобу нохци босоркох зоз вичного сна. Гарешт без можлївосци виходу пред будзеньом дурканє шерца и гласни крик. Рано остава замкнуте чекаюци идуци портал окрипеня зоз пахом кафи кладзе маску щешлївей особи.

31. ЮЛИЙ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 19

literaturne@ruskeslovo.com

ЗОЗ ОСТАТНЄЙ ФИЙОВКИ

●

Кирил Сидор (1920–2008)

Як Ти жиєш Мало хто зна Твой ше живот Слабо позна.

ПАРАСТ

Витрапени Руки Ци жуляви, Чоло Твойо Краплї облївали. Вчас з рана А вечар нєскоро Так то було Каждого дня скоро. Алє чекай Ша то нєдосц Ти ище вецей вредзиш Бо людски род кармиш. Та вельо раз празна глава Поспердне Ци пове слово Ша нє чудо, та то „параст” И далєй уж кончи свойо. Нїч то, Ти нє сумуй зато Лєм и далєй будз як треба, Шерцо Твойо праве злато, Котре шицким дава хлєба. Привина Ґлава, 10.06.1938. Обявене у часопису за младих „Думка“ октобра 1938. року

Д.Е.

Янко Висалавски (1913–1942)

ДЕЦЕМБЕРСКЕЙ НОЦИ Ясно – гвиздана децемберска ноц… Мирно, цихо… Над нашим валалом наднєс ше красни мешачок, а и гвиздочки були швицаци… и блїзки – нам… гей, лєм нам и швицели… Бо нам ше так видзело. Нам, школяром, котри зме стали и розгваряли длуго на углє – по звичаю – як и влонї… А чи шицким? Нє. Чи нам нє було цо вибиц зос глави, сни о красним? Ох, як зме то дакеди задумовали младосц! Очековали красну младосц и вельо тримали До людскей доброти, а шицко – по причтох дзецинских рокох. А тераз… Як зме ше спреведли у своїх снох и мрийох! Слизи налїваю, а треба буц весели! Та чом сцеце, же бим ше шмеял, мило розгварял, кед волїм буц цихо и роздумовац… Ми ше розходзели ширцом – ґу домом …бо було жимно. А ноц була прекрасна… яка дисгармония! И вшадзи бул мир – ноцни мир. Лєм ше сциха чуло млїнске лупканє …Ту-у…Ту-у… Патрел сом до гвиздочкох и думал, вельо думал… Лакомосц? Лукавосц? Нєвирство? Чом? …. ? .... А дзе Идеали? Дзе причти дзецинских рокох?! З далєка ше чуло: ту-у… ту-у…

ПАЗДО(виривок) У КАЛИФА

Б

уло то єдного дня пред вечаром. Слунко уж зашло, алє ище ше добре видзело. Около були бреги и ядлово древа, а у долїни хижа и поток. Горуци камень цо ше пекол през дзень ище трима цеплоту, а у потоку вода жуборела. Шестра по мену Анка була сама на салашу на фарми. Ту у Америки барз опасно так охабяц саму фарму през наоружаного чловека. Баш ше Анка рушела же накарми свойого брацика малкого Мижа, кед лєм залупню коньски копита по дворе. На двох коньох, до зубох наоружани людзе вошли до хижя и почали такой ормани отверац и глєдац пенєжи. Анка зґрабела малого. Мижа и почала зос найвекшу силу сцекац. Прешла вона уж поток и почала бежац горе на брег и була циґурна же ю тоти нє влапя. Алє вешти шедлаче американски

Обявене у новемберско-децемберским чишлє часопису „Думка” 1940. року. Мено автора, окрем инициялох, нє познате.

20 РУСКЕ СЛОВО

31. ЮЛИЙ 2020.

31. ЮЛИЙ 2020.

шедлї на конї и почали ше гнац за Анку да ю влапя. Бежали конї през лєс и преплївали поток, а шедлаче ше моцно тримали за дєплови. Анка бежала як лєм могла, алє оганяче жадни злата од турского калифа, гонєли конї без милосердия. Вони мали таки заробок же били жени Европянки лиферовали турским калифом, а гевти им добре плацели. Така им робота нє була чежка кед ше дознали же на даєдней фарми остала жена сама дома. После того, кед жену однєю та однєшу до своєй збойнїцкей хижи, там ю крашнє облєчу и положа до чамца и вожа през морйо до арабских калифох. Там ше приведзе жену и комисия од того калифа одредзує же кельо даю за дотичну жену, а то одредзую по єй старосци и красоти, Анка исто так настрадала бо допадла тим збойнїком до рукох. Алє на щесце нє одвоєли од Анки Мижа, алє їх вєдно надумали предац. Анка як християнка мала у шерцу вше надію же ю сам Бог вишлєбодзи зос тих мукох гоч зна же ма вельо прецерпиц у тим рабстве. Алє за чудо, тоти збойнїци Анки и Мижови дали єсц и крашнє їх облєкли, положели на конї и ношели длуго и длуго заш през лєси и бреги. На концу вишли на чисцину а пред очами ше показало морйо и вельке и белаве. Слунко баш виходзело и було червене як жирячка, а з лєса цошка пахло. На обали стал прикапчани чамец. Преложели Анку и малого Мижа до чамца и завязали єй руки и ноги да ше нє руци до води. А сами станули на брег и розпатровали ше, як да дакого чекаю. Нєзадлуго ше появел вельки дим зос води, а вец и ладя паровала. Збойнїци почали махац зос широкима капами а ладя ше приблїжовала.■ Роман у предлуженьох обявйовани у новинох „Заря”, а тота часц обявена 17. фебруара 1935. року. Текст обявени на язику на хторим є ориґинално друковани у складзе зоз язичну политику новинох ”Заря”.

РУСКЕ СЛОВО 21

literaturne@ruskeslovo.com

ЗОЗ ОСТАТНЄЙ ФИЙОВКИ

●

Кирил Сидор (1920–2008)

Як Ти жиєш Мало хто зна Твой ше живот Слабо позна.

ПАРАСТ

Витрапени Руки Ци жуляви, Чоло Твойо Краплї облївали. Вчас з рана А вечар нєскоро Так то було Каждого дня скоро. Алє чекай Ша то нєдосц Ти ище вецей вредзиш Бо людски род кармиш. Та вельо раз празна глава Поспердне Ци пове слово Ша нє чудо, та то „параст” И далєй уж кончи свойо. Нїч то, Ти нє сумуй зато Лєм и далєй будз як треба, Шерцо Твойо праве злато, Котре шицким дава хлєба. Привина Ґлава, 10.06.1938. Обявене у часопису за младих „Думка“ октобра 1938. року

Д.Е.

Янко Висалавски (1913–1942)

ДЕЦЕМБЕРСКЕЙ НОЦИ Ясно – гвиздана децемберска ноц… Мирно, цихо… Над нашим валалом наднєс ше красни мешачок, а и гвиздочки були швицаци… и блїзки – нам… гей, лєм нам и швицели… Бо нам ше так видзело. Нам, школяром, котри зме стали и розгваряли длуго на углє – по звичаю – як и влонї… А чи шицким? Нє. Чи нам нє було цо вибиц зос глави, сни о красним? Ох, як зме то дакеди задумовали младосц! Очековали красну младосц и вельо тримали До людскей доброти, а шицко – по причтох дзецинских рокох. А тераз… Як зме ше спреведли у своїх снох и мрийох! Слизи налїваю, а треба буц весели! Та чом сцеце, же бим ше шмеял, мило розгварял, кед волїм буц цихо и роздумовац… Ми ше розходзели ширцом – ґу домом …бо було жимно. А ноц була прекрасна… яка дисгармония! И вшадзи бул мир – ноцни мир. Лєм ше сциха чуло млїнске лупканє …Ту-у…Ту-у… Патрел сом до гвиздочкох и думал, вельо думал… Лакомосц? Лукавосц? Нєвирство? Чом? …. ? .... А дзе Идеали? Дзе причти дзецинских рокох?! З далєка ше чуло: ту-у… ту-у…

ПАЗДО(виривок) У КАЛИФА

Б

уло то єдного дня пред вечаром. Слунко уж зашло, алє ище ше добре видзело. Около були бреги и ядлово древа, а у долїни хижа и поток. Горуци камень цо ше пекол през дзень ище трима цеплоту, а у потоку вода жуборела. Шестра по мену Анка була сама на салашу на фарми. Ту у Америки барз опасно так охабяц саму фарму през наоружаного чловека. Баш ше Анка рушела же накарми свойого брацика малкого Мижа, кед лєм залупню коньски копита по дворе. На двох коньох, до зубох наоружани людзе вошли до хижя и почали такой ормани отверац и глєдац пенєжи. Анка зґрабела малого. Мижа и почала зос найвекшу силу сцекац. Прешла вона уж поток и почала бежац горе на брег и була циґурна же ю тоти нє влапя. Алє вешти шедлаче американски

Обявене у новемберско-децемберским чишлє часопису „Думка” 1940. року. Мено автора, окрем инициялох, нє познате.

20 РУСКЕ СЛОВО

31. ЮЛИЙ 2020.

31. ЮЛИЙ 2020.

шедлї на конї и почали ше гнац за Анку да ю влапя. Бежали конї през лєс и преплївали поток, а шедлаче ше моцно тримали за дєплови. Анка бежала як лєм могла, алє оганяче жадни злата од турского калифа, гонєли конї без милосердия. Вони мали таки заробок же били жени Европянки лиферовали турским калифом, а гевти им добре плацели. Така им робота нє була чежка кед ше дознали же на даєдней фарми остала жена сама дома. После того, кед жену однєю та однєшу до своєй збойнїцкей хижи, там ю крашнє облєчу и положа до чамца и вожа през морйо до арабских калифох. Там ше приведзе жену и комисия од того калифа одредзує же кельо даю за дотичну жену, а то одредзую по єй старосци и красоти, Анка исто так настрадала бо допадла тим збойнїком до рукох. Алє на щесце нє одвоєли од Анки Мижа, алє їх вєдно надумали предац. Анка як християнка мала у шерцу вше надію же ю сам Бог вишлєбодзи зос тих мукох гоч зна же ма вельо прецерпиц у тим рабстве. Алє за чудо, тоти збойнїци Анки и Мижови дали єсц и крашнє їх облєкли, положели на конї и ношели длуго и длуго заш през лєси и бреги. На концу вишли на чисцину а пред очами ше показало морйо и вельке и белаве. Слунко баш виходзело и було червене як жирячка, а з лєса цошка пахло. На обали стал прикапчани чамец. Преложели Анку и малого Мижа до чамца и завязали єй руки и ноги да ше нє руци до води. А сами станули на брег и розпатровали ше, як да дакого чекаю. Нєзадлуго ше появел вельки дим зос води, а вец и ладя паровала. Збойнїци почали махац зос широкима капами а ладя ше приблїжовала.■ Роман у предлуженьох обявйовани у новинох „Заря”, а тота часц обявена 17. фебруара 1935. року. Текст обявени на язику на хторим є ориґинално друковани у складзе зоз язичну политику новинох ”Заря”.

РУСКЕ СЛОВО 21

Кристина АФИЧ

*** Чом сон нє доволує мойо думки на ноцну молитву? Чом нє сце заблукац по моєй мриї и рики думкох, та вец почац здумовац даяку приповедку, та гоч и рано видзе зоз палети фарбох? Пре цо ме трапиш, ти, злодїю, цадзиш зо мнє и тоту остатню капку живота?! Чом ми нє даш мир, алє ме пущаш най сама блукам по запущених улїцох, полних цудзих приповедкох и осамених душох?! Мушим понїзно глєдац одвит у витру, oд страху скричац, а нїхто ме нє учує. Дзе тота шветлосц, заря, Слунко, дуга? Дзе тоти обецани райски плоди? дзе ше страцела младосц и живосц? Чом нє чуц дзецински галайк? У тих безпомоцних хвилькох, зоз наруцанима питанями хтори жадни одвиту, у воздуху чуц лєм дробни капочки оштрого дижджу, хтори сну дзвери нє отвераю.

***

Живот ми чече як пискова годзина. Препада и обнавя ше. Застанови ше и одразу руши. Чежка думка ме облапя як жима и нє пуща зоз своїх рукох. Опечем язик на своїх словох и плювам их зоз себе лєм най вецей горке нє будзе у устох. И живот ми ше опита: „‘дзе сцеш, цо з тебе будзе?”, а я за собу охабим лєм сни хтори єдного дня раз хтошка долапи. Дзешка у нїх увидзи револуционерни дух. Теди сни постаню ява. Раз док живот вичече, задзвоня дзвони и застановя ше хмари. Док ме єдна гвизда на нєбе притулї ґу себе.

***

Паметам хвильку кед сом ше першираз одушевено, з очми малого дзивчеца страцела у виходу єдного слунка. Коло мнє було чуц мелодию хтору нїґда нє будзем знац одшпивац же би ю дахто дожил голєм з поли. Теди сом спознала красоту єдного рана и кажди раз обчековала най ми кажде рано укаже исту таку чаривносц, а нє лєм єдну имитацию хтора розчарує. Паметам коло мнє лєм пах роси и безконєчни поля, и тота опиплїва мелодия, така опиваюца, блїзка... Того рана – постала сом чловек. У целу нєвиного дзецка. У колїски дозретосци.

Число ушорел Сашa Сабадош, подобово прилоги Лара Петкович

22 РУСКЕ СЛОВО

31. ЮЛИЙ 2020.

kultura@ruskeslovo.com

ТЕРЕЗА БУДИНСКИ, ШКОЛЯРКА ҐЕНЕРАЦИЇ У КЕРЕСТУРСКЕЙ ҐИМНАЗИЇ „ПЕТРО КУЗМЯКˮ

НАЙЛЄПША ПО ДРУГИ РАЗ

У

Штреднєй школи „Петро Кузмякˮ з Руского Кере стура за то го роч не при по зна нє Школяр ґенерациї вибрана Тере за Будински, школярка IV-1 руского оддзелєня Ґимназиї. На сам предз, тре ба на гла шиц же зме подобни напис о тей школярки писа ли и пред штирома роками, кед таке припознанє Тере за до ста ла и на концу основней школи, та тераз лєм предлужела по своєй драги вредней, одвичательней школярки хтора мотивована бориц ше за свойо цилї. Тол ку ю ци ви бор пра ве тей школярки, єй класна Люпка Ма лацко, начишлєла Тере зово активно сци и успихи, та на кратко повед зено, лєм у виглєдовацкей станїци Петница була штири раз. Три раз на семинару математично-тех нїч них нау кох, а раз на Турниру младих физичарох. Участвова ла у волонтерским кампу у Нємецкей, а була и на семинару у Школи за людски права за младих у Беоґрад зе. Була успишна и на змаганьох, та по сцигла успихи зоз историї и то у двох рокох, з физики и з биолоґиї ше пласова ла на републични уровень. Нє заобишли ю анї литературни конкурси, а и у атлетики по сцигла добри ре зултати. Треба визначиц же на шицких спом ну тих зма га нь ох, од школских по републични уровень, Тере за завжа ла перше лєбо друге ме сто. Школски активно сци нє занєд збова ла, та кажди рок участвова ла у правеню и ре а лизациї математичного квизу. Участвова ла у квизу знаня ,,Катапулт” кед кере стурска школа завжа ла друге ме сто, а поряднє писа ла и свойо прилоги до младежского часопису МАК. Попри шицкого, на перше ме сто о Тере зових прикметох єй оддзелєнски старшина Люпка Ма лацко визначела: 31. ЮЛИЙ 2020.

На приєму у општини Кула Тереза Будински достала и вредну награду лап-топ

– Товарише за ню вше маю красне слово и гуторя же вше сце помогнуц, же є скромна, мудра, одвичательна, дисциплинована, алє и упарта и кре ативна особа. Вона вше ту кед треба дакого порад зиц, ришиц проблем, а волаю ю и ,,матка оддзелєня” прето же ше стара ла о шицким – гвари Ма лацкова. А о тим як дожила тоту часц образованя Тере за гвари:

– У Ґим на зиї нє мам цо окре ме ви дво їц, яко шик ми шиц ко було су пер. По при уче ня, старче ла сом мац и ве лї актив но сци звон ка школи, як цо тре ни ра нє, буц член мла дих у Ка ри та су, ход зиц на зма га ня, се ми на ри, пи сац за ча со пис МАК, уча ство вац на ро бот нь ох 3Д моде ло ва ня, хто ри орґ а ни зо вал Фа кул тет тех нїч них нау кох и на кон цу нє за нєд збац анї свой со ци ял ни жи вот, цо на й ва жнє й ше – поя шнює Будин ско ва. И Тере за ше баржей пренашла у природних наукох, алє єй нє чежко було потруд зиц ше єднак у шицких.

– Вецей мотиви за ученьом були присутни, од того же сом зна ла же ше сцем уписац на факултет, та же ми за ньго треба знаня и добри оцени, до того же сом ше борела мац цо лєпши про сек и мац цо вецей дипломи зоз змаганьох же бим була и пенєжно наград зена на концу каждого року. Нормално, вше було и почежко сци, алє зато тото припознанє же сом по други раз ма ла чесц буц школярка ґенерациї ми указа ло же кед наисце сцем, же можем гвари Тере за. И пред Тере зу нови вельки крочай, уписа ла ше на Факултет технїчних наукох у Новим Сад зе, напрям Енерґетика и проце сна технїка.

– Од початку 2020. року, кед ше ми поменяли плани за лєто, пре ста ла сом да лєй плановац, бо пре позарядову ситуацию нє знам цо ме убудуце чека. Вод зим ше зоз тим же лєпше нє плановац най ше нє розчаруєм. Алє ид зем да лєй, крочай по крочай – заключела Тере за. Наздаваме ше же и нада лєй останє така вредна и сцела и же о єй успихох и особних ква литетох ище нєраз буд земе писац.■ М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ 75 РОКИ „РУСКОГО СЛОВА” 1945–2020 (VI)

НОВИ ПЕРИОД НАШЕЙ НОВИНКИ У перших дньох по ошлєбодзеню Бачкей живот ше почало орґанизовац на нових дружтвених основох. Тот процес ше одвивал и по местох населєних з Руснацами, а єден з перших крочайох на културно-просвитним плану бул обнова настави у школох. Акция за отверанє рускей ґимназиї почала нараз зоз акцию за видаванє новинох Пише: Дюра ЛATЯК

П

опри основней школи уж 25. фебруара 1945. року у Руским Керестуре почала з роботу ґимназия з руским наставним язиком, перша у историї южнославянских Руснацох. У тей ґимназиї бул позберани наставни кадер углавним зоз припаднїкох рускей националней заєднїци, а роботни ентузиязем и шлєбодарске розположенє при тих людзох було огромне. Праве медзи нїма ше народзела инициятива за предлужованє информованя бачванско-сримских Руснацох прейґ новинох на власним язику. Попри тим, инициятива наших просвитних роботнїкох з новоотвореней ґимназиї була цалком у складзе зоз намаганьом покраїнских орґанох же би цо скорей на дїлу витворели одлуки Другого зашеданя АВНОЮ, окреме гевти котри ше одноша на родну ровноправносц народох и народносцох. У другей половки мая 1945. року Аґитпроп Єдинственого народноошлєбодительного фронта Войводини послал до Руского Керестура своїх членох Милоша Хаджича, Радомира Рашу Радуйкова и Милутина Райковича (котри ше 1948. року розишол зоз политику КПЮ) же би „орґанизовали” видаванє новинох и на руским язику, подобнє як цо то було при Мадярох, Словакох и Румунох. И ҐИМНАЗИЯ И ВИДАВАТЕЛЬСТВО У ПЕРШИМ ПЛАНУ Документи о пририхтуюцим периодзе за видаванє новинох на руским язику у нам по тераз доступних жридлох нє зачувани, алє остали шведоченя значного числа керестурских политичних активистох з гевтого часу. Медзи нїма були учитель Евґений Планчак, аґроном и просвитни роботнїк инж. Штефан Чакан, теди учитель-наставнїк (познєйше дипломовани правнїк) Евґений Джуня, професор Яша Баков, професор Гавриїл Г. Надь и друкар Дюра Биндас, котри потвердзели же акция за видаванє новинох почала нараз зоз акцию за отверанє рускей ґимназиї. Єден

24 РУСКЕ СЛОВО

таки сход отримани у Шидзе зоз представнїками зоз Шиду, Миклошевцох, Петровцох, Сримскей Митровици, Вербасу, Коцура и Руского Керестура. Ґрафични роботнїк Дюра Биндас у своїх здогадованьох спомина же подобни сход отримани нєодлуга и у Новим Садзе, дзе окончена остатня догварка и консултациї о початку видаваня новинох. Вон спомина же аж после того сходу до Керестура пришли представителє Аґитпропа з Нового Саду. На схадзки у Керестуре подзелєни рижни задлуженя. Друкарня припадла под компетецию Месного одбору Єдинственого народноошлєбодительного фронта у Руским Керестуре, а Редакцийни колеґиюм у составе Евґений Планчак, Штефан Чакан, Евґений Джуня, Яша Баков и Гавриїл Г. Надь тиж так. За формалного видавателя бул меновани Културно-про свитни совит, котрому у тим чаше на чолє бул Яким Бесерминї, котри ше мал остарац за реґистрацию новинох при покраїнских власцох и набавиц потребни новински папер и друкарску фарбу. Конєчно, на 31. ЮЛИЙ 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

початку юния 1945. року закончени шицки пририхтованя и обезпечене допущенє од покраїнских власцох, та ше перше число „Руского слова” на керестурских улїцох нашло 15. юния спомнутого року. О даскельо днї го по пошти достали и Руснаци у других местох. ЦЕСНА ВЯЗА З РУСКУ МАТКУ Уж од першого числа „Руске слово” постало явна трибина на котрей ше виношели рижни думаня о будуцей националней орґанизованосци Руснацох у новей Югославиї. Од самого початку було ясне же наш народ нє сце остац лєм на средствох явного информованя (на политично-информативним гласнїку и на часопису за дзеци) на своїм язику, алє сце розвивац и литературну творчосц и други институциї у обласци култури. За тото було потребне мац єдну общу руску културну асоцияцию, котра би ше старала о шицких националних потребох нашей националней заєднїци на тих просторох, подобней, алє и розличней, як цо то медзивойнове Руске народне просвитне дружтво. Уж у другим чишлє „Руского слова” визначує ше потреба твардейшого повязованя Руснацох у Бачкей и Сриме, та ше предклада „обновйованє” роботи РНПД-а, алє „на цалком иншаких идейних и орґанизацийних принципох”. Автор статї спомина же „РНПД постало власносц даскелїх людзох, котри найважнєйши проблеми руского народу ришовали през призму своїх власних узких интере сох”. Прето ше предклада нова физиономия будуцей културней орґанизациї, котру автор статї условно наволує „реорґанизоване РНПД”. После схадзкох Акцийного одбору, отриманих у Шидзе (19. авґуста) и у Дюрдьове (23. септембра), сновательна схадзка новей рускей културней асоцияциї отримана 21.октобра 1945. року у Руским Керестуре, и на нєй тота асоцияция достала мено Руска матка. Гоч теди „Руске слово”

ЯК НОВИНИ ДОСТАЛИ НАЗВУ На основи першей поради новини ма ли ношиц мено „Глас Руснацох”. Видно то зоз допису, котри у мено МНО, Секциї за нукашнї дїла у Руским Кере стуре под числом 1886/45, од 4. юния 1945. року подписа ли: секретар Велимир Рац и предсидатель Йовґен Надьлукач. Мед зитим, зоз таким меном ше нє шицки зложели, та ше глєда ло адекватнєйше. Углавним, шицки були согласни у тим же нови новини нє шму зоз свою на зву асо ци ровац анї на медзивойново „Руски новини”, анї на „Русску зарю”. Конєчно прилапена назва „Руске слово”, яку предложел тедишнї член Редакцийного ко ле ґ и ю ма и ди рек тор ґим на зиї профе сор Гавриїл Г. Надь. уж було орґан Покраїнского одбору ЄНОФ за Русинох у Войводини, вяза медзи його редакцийним колеґиюмом и Руску матку була барз цесна. Ище под час пририхтованя Сновательней схадзки Акцийни одбор меновал Редакцийни одбор за пририхтованє Календара за 1946. рок, до котрого вибрани скоро шицки члени колеґиюма „Руского слова”. Нєт сумнїву же ше ту думало и на видаванє других публикацийох. Тиж так, за першого секретара Рускей матки вибрани инж. Штефан Чакан, котри бул и главни и одвичательни редактор „Руского слова”. И вообще: члени Редакцийного колеґиюма „Руского слова” були тота главна моторна сила нє лєм у видавнїцтве, алє и у другей дїялносци Рускей матки. Прето мож повесц же вяза медзи „Руским словом” и Руску матку у перших повойнових рокох була така цесна же анї резултати у їх роботи нє мож окреме розпатрац.■ (Предлужи ше)

Евґений Планчак

Евґений Джуня

Яша Баков

Гавриїл Г. Надь

31. ЮЛИЙ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 25

ДУХОВНИ ЖИВОТ КИРБАЙ У НОВИМ ВЕРБАШЕ

ХВИЛЬКИ У КОТРИХ БАРЗ ВАЖНА ВИРА

У грекокатолїцкей парохиї у Новим Вербаше, внєд зелю, 26. юлия, пре славене швето святого Владимира Велького. По ка лендаре ше швето св. Владими ра означує 28. юлия, а грекокатолїцка церква у Новим Вербаше и ноши мено то го святителя. Нєд зеля котра найблїжей тому швету каждого року у нововербаскей парохиї прейд зе у знаку хра мового швета – Кирбая. Пре запровадзени позарядови стан у вербаскей општини и актуалну ситуацию вязану за зоперанє и гашенє епидемиї вирусу корона, храмове швето у церкви Святого Владимира того року означене лєм на уровню парохиї. Кирбайску Службу Божу служел парох нововербаски о. Иґор Вовк, а присуствовало красне число вирних, коло 20-30 парохиянох котри и з тей нагоди випочитовали шицки предписани мири защити. По словох пароха о. Вовка, то першираз же ше Кирбай означує на таки способ, без присуства преосвященого владики кир Георгия Джуджара, священїкох, монахиньох и госцох зоз других парохийох.

– Ми, як християнє, мушиме вериц и модлїц ше. Гоч епидемия и вирус присутни коло нас, мушиме и помагац тим котри хори. Нє шмеме спаднуц духовно и мушиме мац виру – визначел у казанї о. Вовк. Парох шицким присутним вирнїком наглашел яка значна вира у тих хвилькох, и як нє охабиц Бога и буц прави християн. Оглядаюци ше на актуалну ситуацию и епидемию у котрей ше находзиме, о. Иґор Вовк поволал шицких же би нє обрацали главу од тих котрим помоц найпотребнєйша, алє же би помогли тельо кельо можу, шицким старим и хорим людзом. О. Р.

ЗАКОНЧУЄ ШЕ РОБОТИ НА ЗАКРИЦУ КАТЕДРАЛИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПОТРЕБНА ДОДАТНА ФИНАНСИЙНА ПОМОЦ

Концом юлия предлужени закончуюци роботи на закрицу Катедрали св. оца Миколая у Руским Керестуре, за хтору ище потребна значна финансийна помоц. Меняц закрице на катедралней церкви ше почало 2018. року, понеже пред тим поробена и комплетна вонкашня обнова мурох, так же зоз комплетним заменьованьом закрица була би докончена тота капитална робота на найстаршей, найвекшей и найкрасшей церкви нашого владичества. Так на закрицу заменєни дотирвали азбестни плочи хтори уж давно и забранєни материял, кладло ше нову подлогу зоз де скох, потим одвитуюцу изолацию, лати, и на концу прекрило зоз бакарним плехом. Остало закончиц часц закрица зоз чолного боку церкви, над

26 РУСКЕ СЛОВО

криптами, а прецо роботи чечу досц длуго и зоз векши ма прер ва ми, потол ко вал па рох ке ре стур ски о. Ми ха й ло Ма лац ко.

– До тей велькей роботи ше рушело зоз вельким намаганьом и трудом нашого владики Георгия Джуджара же би обезпечел помоц од донаторох, та ше ту одволала Владическа конференция зоз Америки (ЗАД) хтори помогли зоз 80 000 еврами. Но, як ше познєйше указало, пре нєточни предрахунок тот пенєж бул достаточни за роботу 400 квадратох закрица, цо лєм дакус вецей як половку. У тей бриґи владика нашол порозуменє при америцких донаторох, та вони ище дацо помогли кельо могли, бо гоч ми думаме же у Америки єст вельо пенєжи, и вони маю свойо потреби и проблеми, тиж помагаю и другим худобнєйшим Церквом, а потреби вельки. Же бизме виплацели и другу половку роботох на 370 квадратох, потребни ище 20 000 еври, та рахуєме на средства хтори достанєме як врацанє ПДВ, дацо годна видвоїц и наша парохия, а воламе ше ознова и на вирних, кед дахто може и жада помогнуц зоз своїм прилогом – заключел о. Малацко. Вон здогаднул же робота хтору ше тераз роби будзе на шлїдуюци сто роки, кельо и окончователь роботох „Пекмонтˮ Славка Пекеза з Нового Саду, дава ґаранцию. Парох тиж наглашел нашу подзековносц пре порозуменє тей фирми хтора пре проблем з пенєжом, нє одступела од тей роботи, дзечни су ю докончиц, та гоч и зоз прервами, т. є. комбинованьом зоз другима своїма проєктами, чекаюци на свой заробок. М. А.

31. ЮЛИЙ 2020.

duhovni@ruskeslovo.com

ДОНАЦИЇ КАРИТАСУ СЕРБИЇ ОБЩОМУ ШПИТАЛЮ ВЕРБАС

ПОТРИМОВКА ЗДРАВСТВУ Мисия Каритасу Сербиї донирала Общому шпиталю Вербас (ОШВ) средства и медицинску опрему у вредносци векшей як 3,5 милиони динари, у рамикох акциї даваня потримовки здравственим установом и шпитальом у борби процив вируса корона

Д

онацию, котра облапяла безконтактни термометри, пулсни оксиметри, защитни маски, облєчива и средства за дезинфекцию, приял директор Общого шпиталю др Милан Попов.

– Дзекуєм Каритасу на вредней гуманитарней помоци. Визначел бим же зме дзекуюци Министерству здравя и Републичному Фонду за здравствене осиґуранє, од початку борби з вирусом, мали достаточно опреми. На тот способ Каритас нам обезпечел же бизме ше ище безпечнєйше и лєгчейше виборели з тим цо нам ше случує. ОШВ дава здравствени услуги велькому числу жительох, то мултинационални и мултиетнїчни стредок зоз 26 нациями, а така помоц нас додатно стимулує же бизме ше ище баржей намагали и жертвовали за шицких наших гражданох. Достали зме опрему за отримованє гиґиєни и защити – маски, рукавици, єднократни облєчива, алкоголни и хлорово розпущенїни, термометери и апарати за меранє оксиґенациї, так же шицки оддзелєня додатно опремени – визначел др Милан Попов. СОТРУДНЇЦТВО И СОЛИДАРНОСЦ Як гварел директор Епархийного Каритасу о. Владислав Варґа, радує ше же Общи шпиталь Вербас часц того проєкту.

– Чесц ми же у мено нашей Церкви и епарха Георгия Джуджара, алє и у мено Каритасу и донаторох, можеме мац таке сотруднїцтво зоз шпитальом у Вербаше. Папа Франциско, бешедуюци о пандемиї у котрей ше находзиме, гварел же зме шицки у єдним чамцу, вєдно у чежкей ситуациї. Знаме цо прецепрела Италия и солидарносц Европи нє була найлєпша, алє праве вони, видзели гришку и одлучели робиц процивно, помагац шпитальом дзе можу. Поука Католїцкей Церкви о общей помоци, о добрим як принципу, о принципу солидарносци, була мотив же би ше помогло шпитальом у Сербиї, Войводини, Вербаше – гварел о. Варґа. Сотруднїцтво явного и цивилного сектору з тей нагоди похвалєл и предсидатель Дочасового орґану општини Вербас Милан Ґлушац, и по його словох, донация ище єден крочай у длугим сотруднїцтве локалней самоуправи и Каритасу.

– Донация нам барз значна прето же у ОШВ здравствену защиту маю вецей як 220 тисячи жителє тей часци Войводини. Потримовку доставаме и од Министер31. ЮЛИЙ 2020.

ства здравя и Покраїнского секретарияту за здравство, а наш задаток же бизме у сотруднїцтве зоз Общим шптальом и Домом здравя зробели шицко же бизме защицели здравє наших гражданох – гварел Ґлушац. УДАТНИ ПРОЄКТИ О донациї Каритасу Общому шпиталю Вербас бешедовал и координатор Епархийного Каритасу Елемир Джуджар.

– У априлу Владическа конференция Италиї розписала конкурс за урґентни проєкти за набавку средствох за роботу у ковид амбулантох и ковид шпитальох. Ми конкуровали, у сотруднїцтве зоз општину Вербас, Общим шпитальом Вербас и дзепоєднима членами Проєктного бироа котри нам помогли коло писаня и рихтаня конкурсней документациї донатором. Проєктни биро при Националному совиту Руснацох дал максимум од себе и на час зме шицко послали. Средства були барз швидко обезпечени и уплацени. Почали зме набавяц материял и шицко то ОШВ доставене. Италия нам помогла и визначела значносц превентиви, же бизме нє дожили їх сценарио. Ковид-19 треба похопиц озбильно, а вони на початку направели гришку и познєйше, гоч їх здравствена система вельо моцнєйша як наша, нє могла прилапиц и остарац ше за шицких хорих – здогаднул Джуджар. Кед слово о нових проєктох, вон гварел же у наиходзацих дньох треба же би поприповедали зоз предсидательом Дочасового орґану ОВ Миланом Ґлушцом о дальшим сотруднїцтве и о тим цо найпотребнєйше вербаскому Общому шпиталю.

– Наздавам ше же уж тих дньох обдумаме єден нови проєкт и нове предкладанє донатором. Цо з того будзе одобрене и у якей мири, то уж увидзиме по конєц рока – визначел Елемир Джуджар.■ О. Русковски

РУСКЕ СЛОВО 27

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. юлия нєсподзивано нас занавше зохабела наша мила супруга и мац

СНЕЖАНА НАДЬ народзена Кошарка (1969–2020) з Руского Керестура Красни памятки на ню навики буду чувац у своїх шерцох супруг Дюра и дзеци Желько и Сандра Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. юлия нєсподзивано нас занавше зохабела наша мила дзивка

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. юлия нєсподзивано нас занавше зохабела наша мила

СНЕЖАНА НАДЬ народзена Кошарка (1969–2020) з Руского Керестура Красни памятки на ню навики буду чувац Оленка и Таня з фамелиями Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. юлия нєсподзивано нас занавше зохабела наша мила Снежанка

СНЕЖАНА НАДЬ народзена Кошарка (1969–2020) з Руского Керестура Красни памятки на ню навики буду чувац у своїх шерцох родичи Яким и Анґела Кошарково Спочивай у мире Божим!

28 РУСКЕ СЛОВО

СНЕЖАНКА НАДЬ (1969–2020) з Руского Керестура Мила наша Снежанко, глїбоко у шерцу урезана нам Твоя доброта и любов. Крашело це вельке шерцо у хторим було места за шицких нас. Цали свой живот подаровала ши фамелиї зоз свою любову, ошмихом и шерцом. Дзекуєме ци на шицким цо ши нам помагала. Боль за Тобу нє у слизох и словох, алє у души и у шерцу. Най Твоя душа и шерцо спочиваю у цихосци вичного мира. Памятки на Тебе чувю – Твоя тета Олеярова зоз унуками и праунуками, Владко и Маринка з дзецми и Наташка и Зоран з дзецми Спочивай у мире Божим!

31. ЮЛИЙ 2020.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. юлия занавше нас зохабела наша мила

СНЕЖАНА НАДЬ (1969–2020) з Руского Керестура Мила наша Снежанко, навики це будземе ношиц у красних думкох – Звонко, Нада и Майкл Гайдуково Шпи у мире! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. юлия занавше нас зохабела наша мила

СНЕЖАНА НАДЬ (1969–2020) з Руского Керестура Твою щиросц, любов и сердечносц занавше будземе ношиц у своїх шерцох – тета Мелана Шлївичова зоз синами Сашом и Бобаном зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ И ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. юлия занавше нас зохаПрешли штерацец роки як нє бела наша мац з нами наш оцец

ЯНКО (1924–1980)

ЛЕОНА (1927–2020) САЛАМУНОВО з Дюрдьова

Памятку на нїх вично чуваю син Янко и дзивка Ирина. ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. юлия преселєла ше до вичносци наша баба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. юлия преселєла ше до вичносци наша баба

ЛЕОНА САЛАМУН (1927–2020) з Дюрдьова Памятку на ню вично буду чувац унуки Владимир и Весна Саламуново.

ЛЕОНА САЛАМУН (1927–2020) з Дюрдьова Памятку на ню вично буду чувац унукове Саша и Мирослав Джуджарово зоз супругами и дзецми.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. юлия занавше нас зохабела моя мила шестринїца

СНЕЖАНА НАДЬ (1969–2020) з Руского Керестура Мила шестричко, твоя доброта, любов и милосердносц навики буду жиц у наших думкох, шерцох и молитвох. Вично ожалосцени – шестринїца Наташа зоз супругом Дюром и сином Дзвонком – Русковсково Вичная памят! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. юлия 2020. року зохабела нас наша мила

СНЕЖАНА НАДЬ (1969–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки на ню навики буду чувац: бачи и кум Янко, кума Мелания Семаново. Шестринїци: Мая Провчийова зоз фамелию, Таня Штранґарова зоз фамелию и братняк Томислав зоз фамелию. Спочивай у мире Божим!

31. ЮЛИЙ 2020.

ВЛАДОВИ ОЛЕЯРОВИ Од Качмарчикових ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 25. юлия нас занавше зохабела наша мила

СНЕЖАНА НАДЬ (1969–2020) з Руского Керестура Дзекуєм ци на помоци и щирей доброти хтору ши нам нєсебично давала. З питаньом же чом так мушело буц, нїґда це нє забудземе – Снежана Бесерминї зоз супругом Момом Най це ангели чуваю!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ВЛАДОВИ ОЛЕЯРОВИ Од Амалки Планчаковей з фамелию Спочивай у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Занавше нас зохабел наш мили оцец и дїдо

ВЛАДА ОЛЕЯР (1959–2020)

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Преселєл ше до вичносци мой мили тато

ВЛАДА ОЛЕЯР (1959–2020)

З любову и почитованьом на твою доброту, нєсебичну помоц, потримовку и любов вично буду чувац твоя дзивка Ивана, унук Мики и жец Мирослав Спочивай у мире Божим!

З любову и почитованьом на твою доброту, ошмих, любов и пожертвованосц навики будзе ношиц у шерцу твоя дзивка Марина з Иґором Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. юлия занавше ме зохабел у смутку и болю мой мили супруг

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Охабяюци вельку пражнїну и жалосц у шерцох, зохабел нас найлєпши тато и дїдо

ВЛАДА ОЛЕЯР (1959–2020) з Нового Саду

ВЛАДА ОЛЕЯР (1959–2020)

Народзени є и поховани у Дюрдьове. Чежка хорота це одняла од твоїх наймилших. Красни памятки на нашо 44 роки вично останю у шерцу и думкох твоєй супруги Славици Спочивай у мире Божим!

Дзекуєме ци на шицким цо ши нас научел, як ши нас допатрал, вше помагал и так барз любел. Занавше будзеш у наших шерцох и думкох. Любя це твойо дзеци Ивана и Марина и унук Мики Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашому милому братнякови

Нашому шовґрови

ВЛАДОВИ ОЛЕЯРОВИ (1959–2020) з Нового Саду Од Ганчи Кишовей и Люпки Ґниповей зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ВЛАДИ ОЛЕЯР (1959–2020) з Нового Саду Од Орзовей фамелиї: Левонки, Мирчи, Дениса и Лидиї зоз фамелию

31. ЮЛИЙ 2020.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Мойому милому супругови Дня 20. юлия 2020. року занавше ме зохабел мой мили и добри супруг

ЯКИМ ХОМА (1937–2020) з Руского Керестура

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 2. авґуста 2020. року наполнює ше рок як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ЮЛИЯН МЕДЄШИ (1955–2019) з Руского Керестура

Охабел ши мойо боляце шерцо, алє ше благам з твою нєсебичну любову, доброту и потримовку – твоя ожалосцена супруга Йозефина Спочивай у мире Божим!

Памятку на його любов, доброту и заєднїцки препровадзени живот у своїх шерцох навики буду чувац – супруга Ґенка, син Борис зоз супругу Таню, син Иґор зоз супругу Марияну, дзивка Александра зоз супругом Петром и унуки – Елеонора, Валентина, Еван и Леана Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашому милому бачикови Дня 20. юлия 2020. року занавше нас зохабел наш мили и добри бачи

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 2. авґуста 2020. року наполнї ше рок як нас занавше зохабел наш мили брат и шовґор

ЯКИМ ХОМА (1937–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом навики будземе чувац памятки на Вас. Ожалосцени Юлин и Марча Хомово з дзецми Ванесу и Валентину и їх фамелиями Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. юлия занавше ше преселєл до вичносци наш бачи

ЯКИМ ХОМА (1937–2020) з Руского Керестура Красни памятки на ньго у своїх шерцох навики буду чувац Ґабка и Дарка Хомово Спочивай у мире Божим!

31. ЮЛИЙ 2020.

ЮЛИЯН МЕДЄШИ (1955–2019) з Руского Керестура Занавше ше го буду з любову и почитованьом здогадовац шестра Марча и шовґор Дюра Сабадошово Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 2. авґуста 2020. року наполнї ше рок як вецей нє з нами наш мили бачи

ЮЛИЯН МЕДЄШИ (1955–2019) з Руского Керестура Занавше го у красних памяткох буду ношиц – Наташа и Иґор Бикийово, Михаела, Миодраґ и Ана Миленковичово и Андрей Сабадош Спочивай у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. юлия занавше нас зохабела наша мила супруга, мац и баба

КСЕНИЯ ДЖУДЖАР (11. VI 1940 – 22. VII 2020) з Руского Керестура Сциха и благо ше загашел твой живот. Ище вше нє вериме же це вецей нєт з нами. Дзекуєме за твою любов, доброту и пошвеценосц. Кажди дзень ши у наших думкох, нїґда це нє забудземе – супруг Йовґен, син Славко, дзивка Терезка, унук Иґор зоз супругу Бояну Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 31. юлия ше наполнєл рок як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ЯКИМ РАҐАЇ (1932–2019) з Дюрдьова

НА ЗДОГАДОВАНЄ НАШЕЙ КУМИ

ЛЕОНА ГОРНЯК (27. III 1937 – 21. VII 2020) Єй доброта и ошмих вше буду у нашим паметаню. Иринка и Владо Жирошово з фамелию, Геленка и Мики Иличово з фамелию Най спочива у мире Божим! Вична єй памят!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. авґуста наполня ше 40 днї як нас зохабела наша мила мац, швекра, баба и прабаба

МЕЛАНИЯ НАДЬ (1933–2020) У наших думкох и наших шерцох, вше з Вами Вашо наймилши Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. юлия наполнєли ше штири жалосни роки як нас занавше зохабел наш мили оцец

СТАНИСЛАВ ДЖУДЖАР (1935–2016) з Руского Керестура

Занавше Вас будземе чувац у наших шерцох и красних памяткох. Супруга Люба, син Яким и дзивки Геленка и Ганча зоз фамелиями

Памятку на ньго навики будзе чувац дзивка Вирка и жец Душко

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 30. юлия 2020. року наполнєли ше пейц смутни роки як ше упокоєл наш мили оцец и супруг

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Остатнього юлийского дня наполнюю ше 14 роки як нє з нами наш мили син, брат и унук

ЮЛИЯН ДЖУНЯ (1944–2015) з Руского Керестура

Час преходзи, а смуток за тобу у шерцу тирва. Хибиш и занавше будзеш хибиц, пре шлїди любови и доброти хтори ши за собу у памяткох зохабел. Занавше смутни твойо дзеци, супруга и твойо найблїзши Спочивай у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

ҐОРАН ФРАНИЧ – ҐОҐИ (1987–2006) з Кули Найкрасше збуванє на тим швеце то живот. Вон лєм єден, кратко тирва и нараз препаднє. Ти бул квеце у нашей заградки зоз хторей це нам старгли, а праве розквитнуте. Таке квеце квитнє лєм раз и було цошка окремне за шицких нас. Цихосц чежка, а чеканє даремне, алє у думкох вше з тобу твойо наймилши – мац Марча, оцец Пишта, брат Стево зоз супругу Сашку, баба Юлишка, як и баба Амалка Планчакова и нина Марча Пристойкова з фамелию Най це ангели чуваю!

31. ЮЛИЙ 2020.

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. юлия наполнєли ше пейц роки як нас нєсподзивано зохабел наш мили супруг и оцец

МИХАЙЛО КИШ (1964–2015) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на твою доброту буду чувац супруга Татяна и син Михайло Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Наполнєли ше тринац роки як нє з нами наш мили супруг, оцец и дїдо

Дня 29. юлия наполнєли ше пейц роки як нас нєсподзивано зохабел наш син, брат и бачи

МИХАЙЛО КИШ (1964–2015) Днї преходза, а жалосц и смуток оставаю навики. Мац Мария, брат Юлин зоз супругу Амалию и дзивку Вирку, брат Янко зоз супругу Таню и дзецми Антонийом и Александром

Оставаю лєм памятки на живот препровадзени з Вами и вельки боль з Вашим одходом до вичносци. Супруга Мария, синове Юлин и Янко, нєвести у унучата Спочивайце у мире Божим!

Дня 7. авґуста наполня ше 10 жалосни роки як нас занавше зохабел наш мили

ЮЛИН БУЧКО (1953–2009)

ДАНИЛ БУЧКО (1953–2010) з Руского Керестура З вельку любову и почитованьом у своїх шерцох памятки на нїх чуваю їх наймилши Спочивайце у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ НАШИХ БРАТОХ

ЮЛИН БУЧКО (11. XII 1953 – 22. VII 2009)

ДАНИЛ БУЧКО (11. XII 1953– 7. VIII 2010)

з Руского Керестура Памятку на нїх чуваю – брат Янко Бучков з фамелию и шестра Сенка зоз супругом ‒ Чапково Спочивайце у мире Божим!

31. ЮЛИЙ 2020.

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 30. юлия 2020. року наполнєли ше 10 жалосни роки як нас занавше зохабел наш супруг, оцец и дїдо

МИХАЙЛО КИШ (1964–2015) з Руского Керестура Памятку на ньго будзе чувац Борис Козаров зоз супругу Ану, Тамару зоз супругом Мирославом, Миу и Ену и Александру Спочивай у мире Божим!

ЯНКО РАМАЧ (1938–2010) з Руского Керестура У наших думкох и наших шерцох вше з тобу твойо найблїзши и наймилши Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Мила наша, тринасти раз як Дня 3. авґуста 2020. року наши зоз нами нє преславела рополня ше штернац роки як нє з дзени дзень нами наш мили

МИХАЙЛО КИШ (1935–2007)

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. юлия наполнєли ше 11 жалосни роки як нас зохабел наш мили

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. юлия наполнєли ше пейц смутни роки як нас занавше зохабел наш шовґор

ТАМАРА ПАП (1979–2008)

МИХАЙЛО ПАП (1949–2006)

Кажди дзень сце у шерцох и думкох Ваших наймилших: мами и супруги Мариї, шестри и дзивки Наташи зоз фамелию СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На рочнїци наших наймилших НАДЛУКАЧ

МИХАЙЛО (1925–2010)

АМАЛИЯ народзена Орос (1925–1998)

з Руского Керестура З любову и почитованьом памятки на нїх чуваю їх наймилши – син Михайло, нєвеста Мария, унука Соня и унук Синиша Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На рочнїци наших наймилших НАДЛУКАЧ

АМАЛИЯ народзена Орос (1925–1998) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятки на нїх чуваю їх наймилши – син Владимир и унук Борис Спочивайце у мире Божим! МИХАЙЛО (1925–2010)

РУСКЕ СЛОВО 33

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 30. юлия 2020. року наполнєли ше дзевец роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, син, брат и унук

На основи члена 113 пасус 2 точка 1 Закона о националних совитох националних меншинох и Одлуки Одбору за културу число К-07-01/20 од 28.07.2020. року, Одбор за културу Националного совиту Руснацох

розписує

OGLA[OVANW

ЖЕЛЬКО НАДЬ (1982–2011) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ньго чуваю його наймилши Спочивай у мире Божим!

021/6613-697,066/202-414 e-mail: informator@ruskeslovo.com роботни дзень од 9-14 годзин

КОНКУРС за орґанизованє манифестацийох у обласци защити нєматериялного културного нашлїдства и уметнїцкей творчосци Руснацох у 2020. року Предмет конкурсу – софинансованє проєктох з обласци защити нєматериялного културного нашлїдства вязаних за орґанизованє и пририхтованє манифестацийох котри у Календаре репрезентативних манифестацийох Руснацох. Обласци конкурсу – кажди подношитель муши вибрац єдну зоз понукнутих обласцох:

Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04) обявює

1. Манифестациї – орґанизованє и порядне отримованє манифестациї хтора у Календаре репрезентативних манифестацийох Руснацох, отримованє манифестациї прейґ онлайн платформох и електронских видох презентованя

ОБВИСЦЕНЄ

2. Купованє народного облєчива и инструментох – обезпечованє народного облєчива и обуї, инструментох, сталкох за ноти и подобне

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта Рапид ЯП „Сербияґас”, Улїца Народного фронта 12, Нови Сад, поднєсол вимогу за одлучовaнє о потреби преценьованю вплїву на животни штредок проєкта „Ґасовод МС4 – ҐРЧ Ґосподїнци. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц умпросторийох Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку, Булевар Михайла Пупина 16 (прижемє, канцелария чс. 39), а шицки информациї о поднєшеней вимоги мож достац на телефон +381 21 487 46 90, лєбо з електронску пошту з посиланьом питаня на адресу: olivera.vucinic@vojvodina.gov.rs и natasa.knezevic@vojvodina.gov.rs . Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Секретарияту.

Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Рапид” д.о.о., зоз Руми, Улїца Велька Дуґошевича 90, поднєсол вимогу за одлучовaнє о потреби преценьованю вплїву на животни штредок проєкта „Баґерованє ричного жґриґу зоз корита рики Дунай од км 1247+700 до км 1248+200”, на катастерскей парцели число 6610/2 К.О. Петроварадин СО Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц умпросторийох Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку, Булевар Михайла Пупина 16 (прижемє, канцелария чс. 39), а шицки информациї о поднєшеней вимоги мож достац на телефон +381 21 487 46 90, лєбо з електронску пошту з посиланьом питаня на адресу: olivera.vucinic@vojvodina.gov.rs и natasa.knezevic@vojvodina.gov.rs . Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Секретарияту.

CENOVN>K MALIH I POSMERTNIH OGLA[KOH – mala ogla{ka do 20 slova ko{ta 200 dinari – mala ogla{ka vecej yk 20 slova ko{ta 300 dinari – uramikovani tekst ogla{ki, abo vin~ovanki ko{ta 500 dinari – posmertna ogla{ka na wdno polqo ko{ta 600 dinari – posmertna ogla{ka na dva poly ko{ta 1 200 dinari.

Cenovn<k va`i od 1. мая 2015. roku Ogla{ki mo` poslac na mejl office@ruskeslovo.com лєбо informator@ruskeslovo.com i uplacic na rahunok Novinsko-vidavatelqnej ustanovi “Ruske slovo” u banki Inteza ~islo 160-923244-82. Informaci< mo` dostac na telefon 021/ 6613-697 и 066/202-414 роботни дзень од 9-15 годзин.

34 РУСКЕ СЛОВО

3. Анґажованє руководительох секцийох – надполнєня за роботу руководительох секцийох, анґажованє фаховцох за унапредзенє роботи секцийох и подобне 4. Купованє опреми – обезпечованє технїчней опреми хтора олєгча роботу секцийох и орґанизованє манифестациї: рахункар, друковач, скенер, фотокопир, проєктор, опрема за ошвиценє и озвученє и подобне. Розподзельованє средствох – За проєкти хтори виполнюю условия конкурсу опредзелєни 1.000.000 динари. Условия конкурсу 1. На Конкурсу можу участвовац здруженя гражданох, установи и други орґанизаторе манифестацийох котри у Календаре репрезентативних манифестацийох Руснацох. Кажди подношитель може конкуровац лєм зоз єдним проєктом.

2. Прияви на Конкурс ше подноши виключно на формулару хтори мож достац у просторийох Националного совиту, Фрушкогорска 64, Руски Керестур, або на интернет боку www.rusini.rs.

3. Прияви ше у єдним прикладнїку подноши особнє або ше их посила по пошти на адресу Национални совит Руснацох, Фрушкогорска 64, Руски Керестур, зоз надпомнуцом: Конкурс за орґанизованє манифестацийох у обласци защити нєматериялного културного нашлїдства и уметнїцкей творчосци Руснацох у 2020. року Прикладнїк прияви обовязно послац и у електронскей форми на адресу rusovit@mts.rs 4. Прияви мож посилац по 20. авґуст 2020. року.

5. Подполна приява на конкурс муши мац: – пополнєни и оверени формулар прияви – детальни опис програми/проєкту – детально розробени финансийни план програми/проєкту – вияву хтору оверює и подписує овласцена особа – доказ о отвореним рахунку у банки (фотокопия депо картону, контракту о отвераню рахунку...)

6. О виборе проєктох з Конкурсу хтори буду софинансовани одлучує Одбор за културу 7. Одбор нє будзе финансовац и софинансовац порядни трошки (струя, телефон, зогриванє, провизиї банкох и подобне), анї купованє опреми, окрем у винїмкових случайох кед програма/проєкт таки же вимага и тоти елементи, о чим Одбор будзе окреме одлучовац.

8. За шицки питаня и нєясносци наволац на числа телефонох 025/705-222 и 025/705-333.

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ

– ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433 31. ЮЛИЙ 2020.

informator@ruskeslovo.com

31. ЮЛИЙ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ЖЕЛЬКО ЧАПКО – РИБАР ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

РИБОЛОВ ЯК СПОСОБ ОПУЩОВАНЯ И РЕЛАКСАЦИЇ Пише: Андреа МЕДЄШИ

Рибаре часто гуторя же риболов вельо вецей од самого лапаня риби. Рибарство за нїх способ опущованя и одпочивку, можлївосц „зачириц” ше до природи и голєм на хвильку забуц на бриґи каждодньового живота. Виволаня хторе лапанє риби понука, рибаром охабя нагоду усовершиц тото ремесло – унапредзовац технїку и тактику лапаня риби

ден з таких рибарох и Желько Чапко зоз Руского Керестура, хтори уж 23 роки у тим спорту. Перши контакт з риболовом витворел кед мал лєм 7 роки, теди розвил и любов ґу природи, а шицку заслугу придава свойому оцови.

– Кед сом мал седем роки, оцец ме часто водзел на беґель лапац риби, та сом ту и лапел першу свою рибу. Теди сом ше упознал з тим спортом и полюбел го. Верим же при векшини рибарох любов ґу риболову на першим месце, а потим и любов ґу природи. Тоти два ствари нє мож розлучиц – започина приповедку Желько.

Є

КОНТАКТ ЗОЗ ПРИРОДУ Желько совитує будуцим початнїком же од сучасного и драгого прибору, заш лєм важнєйше основне предзнанє, хторе мож здобуц зоз чатаньом литератури, патреньом рижних видеох и емисийох, и на концу, од самих колеґох рибарох.

– За 23 роки рибарского „стажуˮ хасновал сом рижни технїки за лапанє риби, рижни прибори, и рижни тактики, алє тото цо ше нїґда нє меняло то чувство мира хтори тот гоби и спорт приноши, як и вяза зоз природу, на хтору сучасни чловек вше вецей забува – гварел Желько.

36 РУСКЕ СЛОВО

РИБОЛОВ 21. СТОЛЇТИЯ Спортски риболов ше у остатнїх 20 рокох драстично пременєл – було вельо вецей риби, води були менєй заґадзени, прибор за лапанє риби бул вельо єдноставнєйши. З часом ше и технїка лапаня риби усовершела, та риболов постал файта „науки”, а шицко у служби профиту продуковательох рижней рибарскей опреми.

– У одношеню як ше нєшка лапа риба, спочатку то бул, мож повесц, досц прими-

тивни способ. Бул потребни обични циґонь зоз дуґовом, а нєшка то уж еволуовало до таких гранїцох же хтошка хто нє у тим, и хто ше нє розуми, нє може анї приблїжно задумац як ше шицко пременєло. Мойо лапанє риби єден длугши час було лєм рекреативне, а познєйше поставало вше озбильнєйше и на технїчним, и на тактичним уровню. До тераз, хасновал сом рижнородни и прилагодзени технїки хтори ше применює у зависносци од файти риби хтору лапам, а основни два би були тоти прилагодзени „мирним рибом” и такволане статичне лапанє, дзе ше шедзи и лапа на дуґов, або зоз глїбинску методу. Друга технїка прилагодзена рибом месоєдом кед ше хаснує штучни мамки хтори имитираю рибки, а хтори векши риби месоєди єдза. З помоцу тей технїки ше нє шедзи, алє идзе з места до места и системски зоз заруцованьом на рижни боки ше глєда рибу-предатора. Тераз хаснуєм технїку хтора ше вола „feeder”, а з ню лапам риби кус вецей як рок. Сама технїка походзи зоз Анґлиї и там ше ю хаснує уж вецей як 20 роки. Даяки основни елементи хтори ше хаснує то окремни „feeder” циґонь хтори идзе до води, а на хторим главна часц такволана 31. ЮЛИЙ 2020.

sport@ruskeslovo.com

кармячка до хторей идзе покарма и хтора прицагує рибу на одредзене место, а на концу ше находзи фалат найлонки зоз квачку на хторей наш мамок. Циґонь муши стац на окремним месце, на такволаним „арму” (анґ. аrm – рука ), самостойно, без нашого дотику же би ше нє преношели вибрациї цела на сам циґонь, односно верх, и же би индикация пипаня риби була максимална можлїва. На каждей машинки єст такволани „line clip”, дзе ше найлонку фиксує и з каждим нашим заруцованьом покарма ше пласує на исту точку та ше на таки способ формує зона хтора риби барз интересантна праве пре пах покарми и додатни мамки хтори зоз кармячку ту пласуєме. Лапа ше на природни и штучни мамки, тиж на природних и штучних ревирох – толкує Желько и додава же на природних ревирох рочна дозвола за спортски риболов кошта 7 000 динари, з ню мож лапац на векшини наших беґельох и рикох, а за защицени резервати природи потребна окремна дозвола. Риба хтору ше лапа на таких водох барз рижнородна, найпопуларнєйши файти деверика, златица, плотица, скобаль, мрена, потька, амур, житарка и други файти.

„ЛАП РИБУ И ПУЩ Ю НАЗАД” – Лапанє на природних водох динамичне и контакт зоз природу вельо блїзши, за розлику од штучних ревирох. Рибови фонд рижнородни и екосистема дзе лапаме цалком самостойна и нєзависна од чловека. З другого боку, комерциялни ревири приповедка за себе. То углавним озера, штучно направени, або природни, алє у приватним власнїцтве дзе ше наплацує дньову дозволу хтора просеково кошта од 400 по 700 динари за цали дзень. На таких водох чловек пуща одредзену файту риби хтора найатрактивнєйша рибаром за лапанє, углавним то потька и амур – гварел Желько. На векшини таких ревирох ше лапа на штучни мамки, а шицку рибу цо ше лапи, после сликованя за памятку, такой ше пуща назад до води. Вшадзи панує такволани рух „лап и пущ” шицко на технїчно висшим уровню и абсолутно спортски приступ муши буц заступени, дзе здравє риби на першим месце. Окрем розвою технїки лапаня риби, и прибор за лапанє риби еволуовал и прероснул до окремного индустрийного конара вязаного за риболов и риболовни туризем. Продукователє представяю свойо продукти на рижних саймох, прейґ сайтох, промотерох...

НА ЕКОЛОҐИЙНИМ СПОДКУ – Єден циґонь нєшка може коштац од 1500 до 240 000 динари. Попри основного „алату” за спортски риболов ту спада циґонь, 31. ЮЛИЙ 2020.

машинка, карсцель, мередов и так далєй. Продукователє понукаю и рижни мамки, найлонки, квачки, камп опрему, шмати, чамци, сонари, обуй и ище барз вельо продукти. По моїм особним думаню сучасни риболов пошол до єдного напряму хтори старши рибаре пред 20–30 роками нє могли анї задумац. Нєшка сучасним рибаром потребни вельо вецей пенєжи за прибор, а з другого боку, то идзе шицко на хасен продуковательох того прибору – гвари Желько. Парадоксални факт же и сами рибаре маю нїзку еколоґийну свидомосц.

– Нажаль, нашо природни води у барз подлим стану и абсолутно єдини и главни виновнїк то чловек, хтори на даскельо способи знїщує и так худобни рибови фонд у наших водох. На першим месце проблем криволов хтори барз у нас роширени. Держава або нє ма закони хтори би то реґуловали, а и тоти закони цо исную, або их нєт хто применїц у пракси. Други фактор то еколоґийна свидомосц просекового рибара, хтора на барз нїзким уровню. Людзе охабяю вельо шмеца за собу, лапаю и беру дому риби у количествох хтори далєко понад допущених и нє почитую забрани лапаня одредзених файтох хтори у фази икреня. Теди ше праве направи и найвекша чкода, бо матични риби закончую у чуваркох рибарох, риби хтори би лєм за даскельо роки на швет принєсли на тисячи нови єдинки у наших водох. Тераз, у одношеню на вельки жеми у Европи и швеце зме на самим сподку кед у питаню еколоґийна свидомосц и риболовни бонтон – приповеда наш собешеднїк.

ЗМАГАТЕЛЬНИ РИБОЛОВ Желько ше на риболовни змаганя почал приявйовац од прешлого року, та од штирох змаганьох освоєл єдну златну и єдну стриберну медалю.

– У Силбашу сом освоєл перше место у своїм сектору, понеже озеро подзелєне на сектори. Кед єст 30 места, дзелї ше на 3 сектори по 10 рибарох, понеже нє шицки позициї исти. Бул сом и у Тополї дзе ше лапало на „клїткову кармячку” и ту сом освоєл друге место у своїм сектору, а тиж сом и зоз пайташом Стефаном Бранковичом у Бачким Ярку, од вкупних 17 екипох освоєл 5. место, з тим же у каждей екипи були по двоме рибаре. Ище нє мам даяку длугшу змагательну кариєру за собу, алє вшелїяк ми и то у плану – гварел Желько. Змагательни риболов, надпомнул на концу нас собешеднїк, за ище єден уровень висши од напредного рекреативного риболова и праве ту видно слику нєшкайшого сучасного рибара хтори технїчно и зоз знаньом, концентрацию, упартосцу муши буц у наисце добрей „кондициї”. ■

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ХЛАДОК И ГОРУЦИ ТЕПШИ Павлина Сабадош

Чизкейк на яфа способ (Jaffa style cheesecake)

Потребне за цесто хторе ше пече: (За велькосц фурми од 19 центи) ■ 3-4 вельки помаранчата (же би ше достало 480 ґрами пиреа), остаток мож змарзнуц ■ вельке вайцо ■ пол Трувиї (засладзовач) ■ 110 ґрами зомлєти мандулї ■ пол пращка за печенє ■ 50 ґрами чарней чоколади (70%-80%) ■ 5 ґрами масла

Поступок правеня꞉ Перше ше прави базу, перше пасмо хторе ше пече. Поумивац помаранчата. Положиц до жимней води и кед зовре вариц ище 15 минути. Висипац воду, усипац жимну и вариц на цихим огню ище 30 минути. Виняц маґочки зоз помаранчатох и виблендовац же би ше достало пире. Зограц рерну на 170 ступнї, намасциц фурмочку з боку и обложиц зоз масним папером.

38 РУСКЕ СЛОВО

За помаранчецово и чоколадово пасмо потребне꞉

Витрепац вайцо зоз пол ложички Тривиї (засладзовач). Олєгко умишац 200 ґрами пиреа зоз помаранчатох, пол ложички пращка за печенє и 110 ґрами зомлєти мандулї. Печиц 30-35 минути. Охабиц най ше охладзи 10-15 минути у фурмочки и вец преруциц на дрот же би ше база цалком охладзела.Кед база охладзена, премасциц ю зоз чоколаду хтору зме розпущели на пари и додали масло. (Же би ше чоколада швидше ствардла треба положиц базу до фрижидера.) Базу врациц назад до фурмочки. Помаранчецово и чоколадово пасмо꞉ Добре розмишац 300 ґрами крем сира зоз ложичку Тривиї же би сир бул гладки. Розмишац 10 ґрами желатину до 50 милилитри жимного млєка у

■ 200 ґрами пиреа зоз уварених помаранчатох ■ 300 ґрами крем сира ■ Ложичка Трувиї (засладзовач) ■ єдна и пол ложичка лимунового соку ■ 50 милилитри жимного млєка ■ 10 ґрами желатину у праху ■ 300 милилитри шметанки ■ 30 ґрами чарней чоколади, натартей ■ натарта скорка зоз єдного помаранчеца

За желе на верху꞉

■ 150 милилитри соку зоз помаранчатох (зоз 1-2 помаранчата) ■ пол ложички лимунового соку ■ ликер зоз лимуна або помаранчеца (нє обовязне, алє виоштрує смак) ■ 8 ґрами желатину у праху

31. ЮЛИЙ 2020.

rusmak.ruske@gmail.com

ХЛАДОК И ГОРУЦИ ТЕПШИ

Пририхтали: Лю. Цвеїч,Т. Салонтаї

Соня Будински

Лєтна мусака

мисочки, а вец над горуцу воду мишац най ше желатин розпущи же би нє було видно грудки и умишац желатин до сира. Витрепац шметанку на мегчейше и полєгко умишац до сира. Одвоїц трецину мишанїни, а до остатку умишац 280 ґрами пиреа зоз помаранчатох. Умишац пол ложички лимунового соку (по жаданю ложичку ликеру зоз лимуну або помаранчеца). Усипац мишанїну до фурми по верху бази, закриц зоз фолию и охладзиц у фрижидеру 20-30 минути (док ше желатин нє стиднє). До трецини одвоєней мишанїни умишац натарту чоколаду и скорку зоз помаранчеца и ложичку лимунового соку и усипац поверх помаранчецового пасма, закриц и хладзиц у фрижидеру 20-30 минути. Желе пасмо꞉ Помишац 50 милилитри соку зоз помаранчатох зоз 8 ґрамами желатину и мишац над горуцу воду покля ше желатин нє розпуши. Умишац до остатку соку (200 милилитри), додац пол ложички лимунового соку и ложичку лимунового або помаранчецового ликеру по жаданю. Усипац по верху остатнього пасма, закриц зоз фолию и хладзиц у фрижидеру 3-4 годзини.

Торту виняц зоз фурми так же ше положи на кратко горуци мокри ручнїк коло фурми же би ше ю лєгчейше могло виняц. Смачного!

31. ЮЛИЙ 2020.

Потребне:

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

векша бундавка червена швижа паприґа 200 ґр сладкей кукурици главка цибулї 3 струча цеску 150 ґр фета сира 3 вайца 4 ложки маслинового олєю 2 ложки (презли ) хлєбово, сухи отрушини ■ присмачки попер, кари, ориґано

Поступок: Цибулю и цеснок подинстуєме. На попражену цибулю додаваме, на коцки порезану, бундавку и паприґу. Пражиц 15 минути. Кукурицу вариме окреме. До попраженей паприґи и бундавки, кус охладзеней, додаваме жовчки, сир, кукурицу, присмачки (попер, кари, ориґано...), маслинов олєй. Бильчки витрепеме и додаме их до порихтаней мусаки. Премишац з варешку. Тепшичку помасциме з олєйом, и посипеме отрушини и усипеме мусаку. Печиц на 200 °, 30 – 40 минути. Предклад: ґу єдлу як шалату порихтац парадичи. Смачного� !

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

НАЙКРАСШИ ЗАГРАДКИ

ÆÅ˪ÍÀ ÎÀÇÀ Ó ÖÅÍTÐÅ ÃÎÐÎÄÀ

РОК LXXVI ЧИСЛО 31 (3900) НОВИ САД, 31. ЮЛИЙ 2020.

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фотоґрафия: 0622P

■ЛИТЕРАТУРНЕ СЛОВО: ПОЕЗИЯ И ПРОЗА

■НА СХАДЗКИ ЗАВОДУ ПОДЗЕЛЄНИ СРЕДСТВА ЗА ПРОЄКТИ

дин.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

500 К: 2 И А Н З Ь ТЕ Л ЛЕТ КОС КОМП И ЦАЛ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: Лидия Кухар

Вецей роки, сцерпезлїво настава заградка у центре Нового Саду, о хторей ше стара Оля Яковлєв вєдно зоз супругом Александром. Тота заградка нє на вельким просторе, алє обдумано посадзени рошлїни правя приємни хладок. Наставнїци руского язика з елементами националней култури у новосадских школох Олї Яковлєв сушеда предложела же би тот їх приємни куцик приявела на конкурс „Найкрасша заградка у Новим Садзе”, хтори реализую новини „Дневник”, Новосадска телевизия и компания Color Media Communications.

– Док зме бивали у квартелю нє мали зме вельо простору за заградку. И супруг и я ше любиме старац о квецу и рошлїнох у нашей заградки. Лєдво зме чекали дацо свойо ушориц – цеши ше зоз заградку наставнїца Оля. Дворик зоз шицких бокох окружени зоз городским бетоном, високима будинками и улїцами зоз мало желєнїдла, а кед ше войдзе зоз розпеченого асфалту до тей малей желєней оази такой мож почувствовац витрик и приємни хладок.

– У дворе нєт вельо рошлїни хтори през жиму треба уношиц нука. Кед маме нове квеце, хиби нам череп. Любим кед череп векши и кед ше квеце шлєбодно розвива и квитнє, а любим и кед єсц вецей файти у єдним черепу. Кед вибереме череп яки нам одвитує, вец нам хиби глїна за квеце, а вец ознова кед нам останє жеми, треба посадзиц нове квеце... И вше так до круга, та так наставал и тот дворик – гвари Оля. У заградки єст вецей файти божиковини, тиж ше цагаю и вецей файти бршляну, а лоза ше цага над уходнима дзверми. Пахнє и стародавна ружа коло капурки, хтора була ту и кед ше вони доселєли, а з черепох ше випихаю скимия, ехинацея, аукуба, гвоздзик, лаванда... И ище велї вшелїяки и наисце креативно уклопени файти квеца и желєнїдла. В. Вуячич

Фотоґрафия: 0627P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох П на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.