Ruske slovo 26

Г /1 1 п

Ж V

Лиі

р и

Фото: Владимир Дїтко

п°ІГГгІТ іТіЇї

ГЛАСНІК ПО РУСКИ РОК ЬХХУІІ ЧИСЛО 26 (3947) НОВИ САД, 25. ЮНИЙ 2021.

' ф ДОКУМЕНТАЦИЙНИ ЦЕНТЕР Д Г Г | „СЕДМА ДЇЯЛНОСЦ” НВУ „РУСКЕ С Л О В О ” Пише: др Борис ВАРҐА, директор НВУ „Руске слово”

У правни одбор НВУ „Руске слово” прилапел Правилнїк

4. Диґитална архива шицких виданьох и пририхтованьох о Документацийним центре НВУ „Руске слово”, зоз НВУ „Руске слово”, то компютерске пририхтованє шицкотрим основани комплексни нукашнї архив НВУ „Руске ких новинох, часописох и кнїжкох, так же би ше тоти вислово”, котрого годни хасновац заняти у Установи и даня могло нє лєм ознова друковац, алє и виберац зоз нїх гражданє. Фактично, Документацийни центер НВУ „Руске дзепоєдни елементи (тексти и фотоґрафиї). слово” то „седма дїялносц” Установи, после новинох 5. Збирка наградох и припознаньох НВУ „Руске слово”, „Руске слово”, часописох „Заградка”, „Ш ветлосц” и то дипломи, припознаня, награди и одликованя Устано­ МАК, як и видавательства кнїжкох и сайту. ви, од котрих найважнєйши Титов „Братства и єдинства” Д окум ентацийни центер НВУ „Руске слово” єдна зоз 1970. року. зоз ключних активносцох повязаних зоз прешлосцу, Д окум ентацийни центер НВУ „Руске слово” ма свой скарбованьом и архивованьом материялох и памяткох лоґо и печац. Медзитим, Правилнїк то лєм фундамент, у наш ей У станови, а п оруш ан и х з нагоди ю вилея а Документацийни центер ше будзе роками стваряц и 75-рочнїци фирми. М едзи тима активносцами було будовац. Тераз явносци доступни лєм рочнїки друкова­ видаванє к ап и тал н о го зб о р н їк а п у б л и ц и сти ч н и х них виданьох и часц диґитализованей архиви на сайту, роботох „Руске слово 1945 - 2020” , чий ушорйовач а заинтересовани, котри сцу опатриц архиву, треба же Дюра Латяк и порушованє поетапного процесу диґита- би н ап и сал и м олбу котру поднош а директорови лизациї шицких виданьох НВУ „Руске слово” . НВУ „Руске слово” (ЬогІ8.уаг§а.йігекїог@§таі1.сош). Д окум ентацийни центер НВУ З нагоди н єдавней 76-рочнїци „Руске слово” составени зоз двох Новинско-видавательна установа Документацийни центер корпусох - у Н овим Садзе и у „Руске слово” своїм читачом подаРуским Керестуре. Векша часц тей НВУ „Руске слово ” ровала онлайн д и ґи тал и зо ван и архиви будзе у Новим Садзе, док виданя, порихтани специялно за єдна зоз ключних активносцох у Руским Керестуре буду рочнїки тоту нагоду. У окремней секциї порушаних з нагоди ювилея шицких опубликованих периодич„Диґитализация” на сайту Установи 75-рочнїци Установи них виданьох. по ро кох по шо ро ва ни ча со пис за дзеци „Заградка” од 2013. по У Д о ку м ен тац и й н и м цен тре 2020. рок, часопис МАК од 2012. по 2020. рок, часопис НВУ „Руске слово” у Новим Садзе будзе пейц секциї: 1. Архива шицких друкованих виданьох НВУ „Руске „Ш ветлосц” од 2013. по 2020. рок, як и новини „Руске слово” од 1945. року, а то значи зарамиковани шицки слово” од 2017. по 2020. рок. рочнїки новинох „Руске слово” од 1945. року, часопи­ У „Ди ґ и та ли за циї” мож на йсц пер ши ви да ня у ПДФ си за дзеци „Заградка” од 1947. рок, рочнїки Часопису за формату часописох „Заградка”, МАК, „Ш ветлосц”, науку, литературу, културу и уметносц „Ш ветлосц” од новини „Руске слово” и перши кнїжки. Ту и диґитални 1952. року и рочнїки младежского часопису МАК од кнїжки, котри розпредати у друкованим виданю и мож их безплатно зняц зоз сайту.

1972. року.

2. Библиотека Видавательней дїялносци НВУ „Руске слово”, а то шицки кнїжки котри обявени у Установи.

3. Архива фотоґрафийох НВУ „Руске слово”, а то диґитална архива шицких фотоґрафийох, друковани фотоґрафиї и филми за розвиване.

2 РУСКЕ СЛОВО

Д иґитализация то длугорочни процес у НВУ „Руске слово”, дзе у плану же би ше шицки виданя положело на сайт, зоз опцию препатраня и знїманя.

Тиж так, диґитализованє перших виданьох НВУ „Руске слово”, часописох и кнїжкох, у ПДФ формату обявене на сайту Установи у провадзеню колумнох одвичательних редакторох наволане - „Жива библиотека ‘Руского слова’”. То вистава пририхтана за Националне швето Дзень Руснацох у Републики Сербиї, на котрей у януару того року плановане же би одвичательни редакторе публики и медийом представели перши архивни виданя котри ушорю, як цо то „Руске слово”, „Заградка”, „Ш ветлосц”, М АК, кнїжки и сайт, и виприповедали присутним о историї тих виданьох и платф ормох. З оглядом на тото же Дзень Руснацох одложени за термин док ше здобуду одвитуюци епидемийни условия, теди ше отрима и Интерактивна вистава „Ж ива библиотека ‘Руского слова’” .и 25. ЮНИИ 2021.

ЗМИСТ

УВОДНЇК

РУСКЕ ■ Тиж ньовнїк 4. Схадзка Одбору за културу НСР

■ Н аш о места 6. Пририхтує ше план розвою у Општини Кула

■ Економия 12-13. О продукциї меду зоз Фаркашову фамелию з Руского Керестура

■ Д уховни живот 14-15. Преславене швето Русадля

■ Култура и просвита 17. Двацети, ювилейни Фестивал дзецинскей творчосци „Веселинка”

■ Лю дзе, роки, живот 24-25. Наш госц: Владимир Новта з Нового Саду

■ Информатор 30-33. Мали оглашки и Іп тетогіат

■ Спорт 37. Базени у Вербаше порихтани за купачох

■ Интермецо 38-39. Горуци тепши

Насловни бок: Културна манифестация „Пришли нам Русадля” у Бикичу Автор фотоґрафиї: Владимир Дїтко

Пише: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ, заменїца главного одвичательного редактора

КУЛТУРНИ зм и с ти ВРАЦАМЕ ДО НОРМАЛИ У Бикичу, еденим зоз найменших руских валалох, после рочней павзи, внедзелю, на вельке християнске швето Русадля, отримана Културна манифестация „Пришли нам Русадля”, на котрей, окрем културноуметнїцкей програми, хтора отримана у КПД „Иван Котляревски” и етно столох, Бикичанє зрубали и майово древко. Зрубованє майового древка стари обичай, дакеди ше го закоповало опрез обисца дзивкох у валалє, а нєшка ше го закопує опрез етно хижи у центру валала. Гоч у Бикичу нєт вельо Руснацох, велькосц, або численосц нє вше пресудна, важне же ше Бикичанє позберали и змогли моци отримац свою манифестацию так як народни обичай вимага. До помоци им пришли перши сушедово КПД „Дюра Киш” зоз Шиду, як и сербске КУД „Младосц 2016” зоз Бачинцох, та отримана заєднїцка програма и на руским и на сербским язику, так як живот наклада, так як су помишани уж виками, та кажде свойо люби, а цудзе ше учи почитовац. И, кед у валалє и нєт вельо дзеци, заш лєм за програму порихтани дзивчацки трио, хтори у прекрасним народним облєчиве одшпивали два шпиванки и достали найвекши аплауз, бо на младих шицко остава. Нєдалєко од Бикичу, глїбше у Сриме за гранїцу, у Петровцох отри­ мана 48. Културна манифестация „Петровски дзвон”, та гоч и зоз нєвельким числом патрачох и без дзецинского „Дзвончка”, пре епидемийни причини, континуитет зачувани, а то тераз, у иснуюцих условийох, можебуц и найважнєйше. У Новим Садзе, у Руским културним центру отримана ювилейна, 20. „Веселинка”, фестивал дзецинскей творчосци Руснацох Войводини, хтори но ши ме но по збир ки пи снь ох по е те си Ме ла ниї Па влович. И так помали културни змисти врацаме до наших животох, а поведла бим, длуго зме их чекали, алє зме их дочекали. У тим року НВУ „Руске слово” означело 100-рочнїцу од виходзеня першого Календара, означи ше и ювилейна, 60. „Червена ружа”, як и 40-рочнїца Оддзелєня за русинистику. У Петровцох означена 50-рочнїца двох часописох „Новей думки” и „Венчика”, а новосадски Фестивал „Веселинка” того року ше отримал по двацети раз. Зоз шицких тих начишлєних рочнїцох видно же нашо предки поставели моцни фундаменти у култури и так зачували наш руски идентитет, а чи ми, нєшкайши будземе тота моцна карика хтора тот фундамент охранї и пренєше младшим ґенерацийом, укаже час. Традицию треба любиц, почитовац и пестовац, алє и надбудовйовац, бо лєм так ю годни прилапиц и тоти ґенерациї хтори приходза после нас.

РУСКЕ СЛОВО

* ”РУСКЕ СЛОВО” - гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ „Руске слово”, Футожска 2/ІІІ, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторе/ки - Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох - Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки - Мария Афич, Влада Дїтко, Лидия Кухар, Андреа Медєши, Оля Русковски, Сандра Саламун * лекторка - Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка - Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки - Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефон: 021/6613-697 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Вапса Іпіеза а.гї. Веодгагї 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”М ахіта §гаГ’ Петроварадин * Е-шаіІ: гегїаксі|а@ги8ке8Іоуо.сош * ^ е Ь 8ІІе: тетете.ги8ке8Іоуо.сош * УГ I88N 0350-4603 * СОВІ88 8К-ГО 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Д иректор др БО РИ С ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

25. ЮНИИ 2021.

Новини „Руске слово” одликовани зоз Орденом братства и єдинства зоз стриберним венцом 1970. року.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК СХАДЗКА ОДБОРУ ЗА КУЛТУРУ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

РОЗПИСАНИ ПРЕШИРЕНИ КОНКУРС ЗА МАНИФЕСТАЦИЇ Одбор за културу Националного совиту Руснацох на своєй другей порядней схадзки котра отримана 16. юния прейґ Зум платфор ми, розписал преширени Конкурс у обласци защити нєматериялного културного нашлїдства и уметнїцкей творчосци Руснацох у 2021. року оз гласами шицких присутних принєшена одлука о розподзельованю средствох Одбору за културу у 2021. року, а пред тим прилапени и записнїки зоз прешлих схадзкох. Традицийно, предмет того конкурсу було софинансованє проєктох з обласци защити нєматериялного културного нашлїдства вязаних за орґанизованє и пририхтованє манифестацийох котри у Календаре репрезентативних манифестацийох Руснацох. Медзитим, на своєй схадзки члени Одбору ше опредзелєли же би ше предмет конкурсу преширело и на други обласци, а насампредз пре нєсиґурносц зоз епидемийну ситуацию пре корону, хтора по конєц рока годна условиц отримованє наших манифестацийох од на­ ционалного значеня. Так Одбор одлучел же би Конкурс облапял и купованє народного облєчива и инструментох, анґажованє фахових руководительох и купованє опреми. Конкурс отворени од 17. юния и будзе тирвац по 17. юлий, и на ньго годни конкуровац шицки здруженя гражданох дзе спадаю и нашо културно-уметнїцки дружтва, установи и други орґанизаторе наших манифестацийох котри ше находза у Календаре манифестацийох Националного совиту. Важне наглашиц же подношитель може конкуровац лєм зоз єдним проєктом, а цали текст Конкурсу мож опатриц на сайту нашого Националного совиту на адреси те^тоизіпі.гз а у Служби Совиту мож достац и шицки подробнєйши информациї.

З

ПОТРИМАНИ И ПОЄДИНЄЧНИ ПРЕДСТАВЯНЯ Н АШИХ УМЕТНЇКОХ На Конкурсу на розполаганю средства у суми милион 220 тисячи динари, од милион 250 тисячох. Понеже обгрунтоване же ше одходи наших Дружтвох на госцованя до иножемства найскорей нє годни реализовац пре компликовану процедуру котра условена з епидемийнима пошлїдками, а тото ше у тим случаю одношело на одход на фестивали Руснацох у Петровцох и Миклошевцох. Так предложене же би ше з тих средствох часц пренаменєла и на тот завод же би ше финансийно потримало поєдинєчну особу, та члени Одбору,

ОБЛАСЦИ КОНКУРОВАНЯ З Конкурсом предвидзени штири обласци за софинан­ сованє: перше то, манифестациї - орґанизованє и поряд­ не отримованє манифестацийох хтори у Календаре ре­ презентативних манифестацийох Руснацох, отримованє манифестацийох прейґ онлайн платформох и електронских видох презентованя. Друге то купованє народного облєчива и инструментох - обезпечованє народного облєчива и обуї, инструментох, сталкох за ноти и подобне. Треце то анґажованє руководительох секцийох - надополнєня за роботу руководительом секцийох, анґажо­ ванє фаховцох за унапредзенє роботи секцийох и подобне. И штварте то купованє опреми - обезпечованє технїчней опреми хтора олєгча роботу секцийом и орґани­ зованє манифестациї: рахункар, друковач, скенер...

4 РУСКЕ СЛОВО

з єдним гласом процив, прилапели предкладанє же би ше зоз 30 000 потримало одход нашого писателя Миколу Шанту на промоцию його романа Панонски потвори до України, дзе роман преложени и обявени наукраїнским язику, и дзе виволал вельке интересованє як литературне дїло зоз свою тему, алє и за цалу нашу заєднїцу, о чим шведоча вецей рецензиї и прикази. После дискусиї у хторей векшина членох Одбору мали порозуменє за тот викрок, предкладанє прилапене зоз принципиєлним опредзелєньом же би НС и у будуце потримовал нє лєм нашо КУД-и, алє и поєдинцох, уметнїкох,

н

' <*у

ч |

С І лг

рижних профилох як цо то писателє, музичаре, подобово уметнїки, котри и у других штредкох промовую нашу културу и нашу руску заєднїцу. ПРЕДЛОЖЕНИ ЧЛЕНИ ДО НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ ЗА КУЛТУРУ НА РЕПУБЛИЧНИМ УРОВНЮ На допис котри у медзичаше сцигол до нашого НС, зоз Координациї националних совитох, и на схадзки Одбору є положени под точку рижне, Одбор предложел и два особи спред нашей заєднїци. Вони буду предложени до Координациї националних совитох котра ма вибрац два особи, як представительох шицких националних меншинох, за членох Националного совиту за културу на републичним уровню. За кандидатах до того цела члени нашого Одбору за културу предложели новинарку Марию Тот з Нового Саду и Деяна Загорянския зоз Вербасу. Формованє нового Националного совиту за културу ма буц окончене на основи вименкох и дополнєньох Закона о култури цо прилапела Народна скупштина РС, а з хторима предвидзени нови способ вибору членох за тото цело на державним уровню. На схадзки хтору водзел предсидатель Одбору Микола Шанта, од дзешец присутних були осем члени, алє ше у медзичаше даєдни виключели зоз схадзки. Присутни були, попри предсидателя Шанту, и Аранка Медєши, Мария Тот, Деян Загорянски, Сашо Палєнкаш, Ґабриєла Саянкович, Кристина Афич и Ирина Гарди Ковачевич. Присутни бул и пред­ сидатель Националного совиту Борислав Сакач и секретар Националного совиту Таня Арва Планчак.^ М. Афич 25. ЮНИИ 2021.

ІІ2піоупіік@ги5кезІоуо.сот

ПОКРАЇНСКИ ЗАЩИТНЇК ГРАЖДАНОХ ОМБУДСМАН

СХОД О ВИЗНАЧНИХ ЖЕНОХ НАЦИОНАЛНИХ МЕНШИНОХ Покраїнски защитнїк гражданох - омбудсман орґанизовал сход зоз назву „Визначни жени националних менши­ нох” з цильом же би ше промововало културни розличносци и родни ровноправносци. Сход отримани 17. юния, у сали ЯВП „Води Войводини” у Новим Садзе. Модераторе на сходу були заменїца покраїнского омбудсмана за ровноправносц полох Снежана Кнежевич и заменїк покраїнского омбудсмана за защиту правох национал­ них меншинох Янош Орос. Вони и привитали присутних зоз словами же циль того сходу же би ше звекшало видлївосц женох и їх змоцньованє и дїлованє на родней ровноправносци и розбиванє родних улогох и стереотипох. Сход резултат нашого сотруднїцтва зоз националнима совитами хтори зме замодлєли же би одредзели єдну ви­ значну особу - жену, припаднїцу националней меншини хтора зоз свою роботу охабела шлїд и означела єдну епоху, хтора зоз своїма активносцами допринєсла афирмациї националней заєднїци - гварел заменїк покраїнского омбуд­ смана за защиту правох националних меншинох Янош Орос. Вон ище додал же нє одредзовали нїяки критериюми окрем часового рамика од 10-15 минути, та ше чуло вецей о живоце и роботи скулпторки, писательки, линґвисткинї, ґлумици алє и о успишних женох у других професийох. О ґлумици Ирени Колесар бешедовала Ирина Г арди Ковачевич, а спред Националного совиту Руснацох присутни бул предсидатель Борислав Сакач. Гарди Ковачевичова, медзи иншим, гварела же вихасновала нагоду, та презентовала роботу и виглєдованє биоґрафиї Ирени Колесар, славней югославянскей ґлумици, хтора у першим югославянским филму „Славица” ґлумела Славицу.

Вихасновала сом нагоду презентовац роботу цо зме робели коло зазберованя биоґрафиї Ирени Колесар, югославянскей ґлумици на хтору млади нєшка уж забули, а заслу­ жує же би ше о нєй писала история, бо є важне мено у историї югославянского филма. После першого филма „Славица” Ирена зняла ище шейсц филми, алє єй ориєнтация була театер - гварела Ирина Г ади Ковачевич. И ище додала же Ирену Колесар до Югославянского театра приведол ре­ жисер Боян Ступица кед сновал тот театер и же вона жила робела у тим театре у Беоґрадзе 27 роки. На сходзе ище було слова о женох хтори значни за национални совити бунєвацкей мадярскей, ромскей, румунскей и В. В. словацкей националней меншини.

25. ЮНИИ 2021.

СТАНОВИСКА Пише: Мирон ДЖУНЯ, публициста

СТЕРИЙОВО И КОЛО НЬОГО Понеже у цеку рихтаня тексту праве започала главна театрална републична/державна смотра, пригодно предлужим тему як сом ю започал остатнїраз; беш еда була о контаминациї културних центрох, як о ридких оазох шлєбодного думаня ТУ и ТЕРАЗ. През приклад М оста на Дрини од пред даскелїма роками, як и аферу цо ше збула коло нього на тим истим новосадским Стерийовим позорю, сцел сом н ап равиц уверти ру за актуални текст, а вочи чечуцим драмским збуваньом. На остатнїм Стерийовим, влонї, найвецей уваги прицагнул фалат нашого (донєдавна) Зомборчаня Дьордя Лебовича, маратонски, вецейгодзинови „Семпер идем ” , спрам власней автобиоґраф иї чий преход з дзецинства до младосци ше збува у конц-лаґре Аушвиц (Скорейше познатше драмске дїло му „Нєбесни одряд”, тиж спрам искуствох з лаґру). Медзитим, кнїжка видата дас децению и пол назад, анї приблїжно нє дожила таки публицитет. Нє сумням до квалитету представи, алє ме думки цагаю на дириґовани, при год ни „драм ски про гра ми”, як цо кедиш, нєдавно була „Дара з Ясеновцу”. Кла­ сичне скруцованє уваги у актуалней дньово политичней схеми. З другого боку єш еньска „С ребреница; кед ми позабивани поставаме” (ЦзКД, режия Златко Пакович), була палєц до ока националистичним интелектуалцом пристолного вароша - на комплетни ансамбл рушела обща малогражданска гаранґа, а фалат п р аґм ати ч н о зао б и д зе н и у гоч хторей дальшей селекциї за домашнї смотри, цо уж вецейрочна пракса за „очарнєтого” резидента ЦзКД Па ко ви ча. Же чорт однєс франту, мож було видзиц и за (РК) Кирбай - Дзень побиди над фашизмом на пригодней манифестациї з тей нагоди у беоґрадским Народним театре; попри патриотичних стандардох на яки зме зви кли - Де сан ко ва „Кир ва ва сказ ка”, ви мен ко во ше уруцовали стихи з арсеналу Льотичовцох, чи Недичовцох, фашистичних колаборационистох. На обтужбу ше з орґанизациї правдали же то авторство Момчила На ста си є ви ча. Мед зи тим, и по при „гре ба ня” за доказом, лаицки ясне хто зна дїло того автора же таке правданє нонсенс. Увага удатно обрацена нїкому нїч, знова фаркаш жедол осла. Єст ище. Причекаме най видзиме цо ше тих дньох збува у Новим Садзе, та приявиме. Будзе досц тельо и затер аз.

8епї &ош УаЬоо Маіі оп Апйго Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА ЗОЗ ЛОКАЛНЕЙ САМОУПРАВИ ОПШТИНИ КУЛА

ПРИРИХТУЄ ШЕ ПЛАН РОЗВОЮ На заєднїцкей схадзки Совитох за занятосц и привреду котри творя локалне партнерство за занятосц, догварени будуци крочаї котри ше одноша на запровадзованє Локалного акцийного плану занятосци у 2021. року, як и участвованє представительох локалней заєднїци у виробку „Плану розвою Општини Кула 2022-2028”. Як стої на сайту Општини Кула (ОК), предсидатель Оп­ штини Дамян Милянич поволал шицки заинтересовани субєкти котри буду робиц на вирабяню стратеґийного доку­ менту же би дали свойо предкладаня, же би ше план цо квалитетнєйше виробело, понеже добре поставени цилї и активносци у значней мири буду вплївовац на розвой привреди и локалней заєднїци. Ми ля нич тиж на я вел же Оп шти на Кула нє одлу га поч нє робиц на вименки урбанистичних планох, же би ше прилагодзели ґу новим околносцом и нєшкайшому часу. Шеф Канцелариї за локални економски розвой (КЛЕР) ОК Милош Данилов представел потерашнї мири котри успишно запровадзени у рамикох локалного акцийного плану за занятосц, та додал же почал виробок найзначнєйшого страте ґийно го до кумен ту.

Вон тиж поволал же свойо суґестиї, предкладаня и коментари гражданє можу послац на електронску адресу , контакт телефон 025751-189, або особнє у КЛЕР-у. Средства за виборок Плану розвою општини достати на основи конкурсу Покраїнского секретарияту за реґионални розвой, медзинародне сотруднїцтво и локалну самоуправу. Окрем представительох локалней самоуправи на схадзки були присутни и представителє дзепоєдних привредних субєктох, институцийох, а тиж и Здуженя ремеселнїкох з Руского Керестура. М. А.

У КУЛИ

ШВЕТОЧНИ ПРИЄМ ЗА ТИХ ХТОРИ ВЕЦЕЙ ЯК 100 РАЗ ДАЛИ КРЕВ Предсидатель општини Кула Дамян Милянич вовторок, 14. юния, у Шветочней сали Општини Кула привитал давательох креви хтори вецей як 100 раз зробели тото гумане дїло, и з тей нагоди им повинчовал Шветови дзень добродзечних давательох креви. Предсидатель подзековал гражданом хтори на таки гумани способ ратую людски животи и з тей нагоди им придал символични дарунки. Символични дарунки достали пензионовани давателє креви - Драґутин Олуїч, Ивица Голик, Милорад Крмар, Ириней Семан, Милорад Варґа, Дюра Орос, Драґутин Хрняк, а дарунки достаню и давателє хтори нє присуствовали на шветочносци. Предсидатель Милянич з тей наго­ ди поволал шицких же би ше уключели до акциї добродзечного даваня креви, понеже, як гварел, здравствена система без добродзечних давательох креви нє може функционовац.

6 РУСКЕ СЛОВО

Присутним бешедовала и секре­ тарка Червеного крижа у Кули, Нада Раячич, хтора визначела же пензионовани добродзечни давателє креви зоз своїм дїлом спашели коло 300 животи, а потим подзековала и трансфузийом Вербас и Зомбор, як и За­ воду за трансфузию Войводини на успишним и длугорочним сотруднїцтве. Даванє креви може буц добри при­ клад и драгоказ и другим же би ше приключели ґу гуманим активносцом, гоч даватель креви найчастейше анї нє позна особу хтора достанє його крев. У општини Кула єст вецей як 700 добродзечних давательох креви. Ан. М.

НА ПОДРУЧУ ОПШТИНИ ШИД

РЕВАКЦИНОВАНИ

ВЕЦЕЙ ЯК 10 000 ЖИТЕЛЄ Спрам найновших урядових податкох, хтори нам пондзелок сообщел др Крсто Куреш, директор Дома здравя у Шидзе, потераз на подручу општини Шид пер­ шу дозу вакцини достали 12 140 жителє, а другу дозу, односно ревакцину 10 654 особи. То значи же патраци вєдно, 22 794 особи достали голєм першу вак­ цину. Др Куреш нам ище гварел же, напри­ клад, пондзелок на розпорядку було ревакцинованє зоз синофармову вакцину 64 особи и 42 зоз Файзерову вакцину, а за такволане шлєбодне вакциноване (без заказованя) на розполаганю були 51 синофармова и 126 Файзерово вакцини. Тиж дознаваме и же епидемийни стан на подручу општини досц вигодни. Тераз єст лєм пейц активни случаї вируса корона, а остатнї днї нє призначени анї єден нови случай. Др Куреш и главни координатор здравствених службох за миґрантох на подручу општини и гварел нам же у трох прилапююцих центрох єст 966 миґрантох. У меншим чишлє и вони достали першу, або и другу дозу вакцини. Вл. Дї.

25. ЮНИЙ 2021.

те5Іа@ гизке5Іоуо.сот

ЗОЗ СХАДЗКИ УПРАВНОГО ОДБОРУ РУСКЕЙ МАТКИ

УТВЕРДЗЕНИ ВЕЦЕЙ АКТИВНОСЦИ На схадзки Управного одбору Рускей матки (РМ) котра отрима­ на пияток, 19. юния, розпатрани вецей питаня, утвердзени реагованя до Националного совиту Ру­ снацох (НСР) пре два питаня, прилапени План роботи Месного одбору у Коцуре, и будзе ше глєдац пенєж за друкованє Глашнїка РМ „Руснак”. Як потолковал предсидатель РМ Дюра Папуґа, седем присут­ ни члени УО принєсли одлуку же би Матка урядово реаґовала до Националного совоту Руснацох пре нєодобрени средства за даєдни єй проєкти, а насампредз за друкованє єдного, лєбо двох число Глашнїка „Руснак”. Матка будзе урядово реаґовац на нєурядово одлуки и опредзелєня НСР и нєорядово одлуки Роботного цела за младих НСР по питаню даваня потримовки проєктом РМ и одобреня средствох по проєктох РМ и Союзу Русинох Українцох у Сербиї. Як потолковал Папуга: - Опредзелєнє НСР же РМ можу одобриц тельо проєкти у такей суми кельо будзе одобрене и Союзу Русинох Українцох и вони маю причини прецо то так, бо думаю же на тот способ змирюю даяки активносци. Я у нєформалней розгварки зоз предсидательом УО НСР гуторел же вони нас, поправдзе, зоз тим гамую, бо ми, як Матка, маме вельо вецей проєкти, каждого року маме 9-10, а Союз 2-3 рочнє.

По одлуки УО Матка будзе ре а го вац и на актив носц Про єкт но го би роа НС дзе понукнуте глєданє финансованя з України и наших здруженьох, як гражданох тей держави у дияспори зоз чим ше РМ нє склада. Место прилапйованя програмох роботи двох одборох Матки пре оправданє нєприсуства їх предсидательох, розпатрало ше послати План ро боти Ме сно го одбору РМ Коцур дзе вибрана нова предсидателька Славица Чельовски. Вона презентовала План на схадзки УО и вон по дискусиї и зоз дробнима вименками и прилапени. На схадзки УО догварене, понеже за тото нє прешол анї єден Матков проєкт, же ше будзе глєдац средства и за дру­ кованє Глашнїка „Руснак”, прейг спознорства, як и з вимо­ гами до покраїнских орґанох и локалних самоуправох дзе єст Матково одбори. На схадзки догварени и дальши крочаї коло друкованя кнїжки „Мала история Русинох”, и презентациї новей кнїжки нашого познатого шахисти Владимира Лазора „Путованє през шаховске кральовство” котра тих дньох видрукована на сербским язику, и хтору ше у наступних мешацох будзе презентовац у местох дзе активни Матково одбори. М. А.

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

СТРЕТНУ ЦЕ ЗА МЛАДИХ У КАРИТАСУ У просторийох Каритасу всоботу вечар, 19. юния, отримане стретнуце Слово живота за младих, на котрим ше през євангелске виреченє за тот мешац бешедовало о тим як млади доживюю Бога, виру и Церкву. Виреченє з Євангелиї було Нє кажде хто ми гутори Госпо­ ди, Господи войдзе до Царства нєбесного, алє тот хто сполнює волю Оца мойого котри на нєбе! (Мт 7,21), чий коментар пречитала Павлина Шепински. Як госц стретнуца ше представел Деян Павлович, мастер инжинєр електротехніки и рахункарства, предсидатель Пакт Рутеноруму и длугорочни фодбалер, а у музичней часци зоз

трома нумерами наступела Александра Русковски, обидвойо зоз Руского Керестура. Розгварку водзел Янко Катона, а присутне було красне число младих. Павлович бешедовал о своїх виборох у школованю, у роботи, анґажованю у ширшей рускей заєднїци, понеже ше нєдавно прилапел буц предсидатель младежского здруженя Пакт Рутенорум. Бешедовал тиж и о своїм дожицу Бога и вири, хтору приял у дзецинстве и як ше вона розвила у младших рокох, та по свойо вирски опредзелєня по нєшкайши днї, инспированого и зоз євангелским виреченьом зоз актуалного Слова живота. До розгварки на тоти теми уключели ше и дзепоєдни при­ сутни зоз питанями, та вечар швидко прешол у черанки думаньох и видзеня тих значних и глїбоких питаньох, алє о хторих млади, голєм у тим штредку, нє маю часто нагоди явно роздумовац, анї бешедовац. Стретнуце Слово живота за младих уж ма длугшу традицию як ше отримує у парохийним Каритасу, скорей було у мешачней динамики, а тераз ше отримує з часу на час. На тих стретнуцох вше було и интересантних госцох, нє лєм з младших ґенерацийох и нє лєм з нашого руского штредку, алє и ширше. Циль им же би младих понукли упознавац Євангелию и понукнуц им як по нєй мож жиц у каждодньовим живоце. М. А.

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА У ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ „БРАТСТВО ЄДИНСТВО” У КОЦУРЕ

ШКОЛЯРОМ ДОДЗЕЛЄНИ НАГРАДИ У Основней школи „Братство єдинство” у Коцуре пондзелок, 21. юния, Дружтво за ру­ ски язик, литературу и културу додзелєло награди школяром чийо литературни и подобово роботи оценєни як найлєпши на розписа­ ним Конкурсу у рамикох 28. дньох Миколи М. Кочиша, котри орґанизовани у рамикох 90 рокох од його народзеня и 45 рокох од шмерци. На Конкурс вкупно сцигли 177 роботи, од того 66 литературни роботи и 111 подобово роботи школярох зоз руских дзецинских заградкох, основних и стреднїх школох у ко­ трих ше виучує руски язик. Од того числа, зоз коцурскей Основней школи наградзени 30 литературни и 25 подобово роботи школярох нїзших класох, и пейц литературни роботи школярох висших класох, вкупно 21 школяр. Тиж, тром школярком додзелєне и Припознанє з меном Славки Сабадош. Наградзени Тамара Салонтаї, Матия Макша, Мария Сакач, Дамян Радванї, Мая Ґайдош, Алексей Медєши, Сара Горняк, Лука Дорокгази, Филип Хромиш, Теодора Ґайдош, Борис Чордаш, Синиша Буила, Весна Бильня, Юлияна Бесерминї, Павле Штефанко, Михаел Дротар, Катарина Штефанко, Филип Бесерминї, Томислав Бесерми­ нї, Лео Бесерминї, Марина Медєши, а Припознанє з ме­ ном Славки Сабадош достали Катарина Недич, Сара Гар­ ди и Марина Медєши. Школяре як награду достали „Зборнїк дзецинских и школярских роботох зоз литературно-подобового конкур­ су Миколи М. Кочиша”, а кнїжки подаровани и учительком Лидиї Будински, Славици Чельовски, Валериї Папуґа и Славки Хромиш, и наставнїци Снежани Шанта котри зоз школярами посилали роботи. З тей нагоди у мено Дружтва за руски язик, литературу и културу Ирина Папуґа, вєдно зоз директорку Основней школи у Коцуре Сенку Мученски, похвалєла школярох,

учительки и наставнїци котри участвовали на Конкурсу. По словох Папуґовей, дзеци буду паметац же, окрем то­ го же у школи учели, вони и цошка позарядово обдумали, писали, мальовали, а хтошка то почитовал, Комисия оценєла и за свой труд достали награди и видруковани робо­ ти у „Зборнїку”.

- Конкурс бул розписани насампредз у обласци литератури, алє зме го преширели и на подобову творчосц. Кон­ курс бул барз успишни, а Комисия у составе др Юлиян Рамач, Блаженка Хома-Цветкович и Соня Папуґа вибрали найлєпши роботи, котри обявени у окремним Зборнїку. Найобсяжнєйши прилог у нїм праве прилог литературних роботох дзецох зоз Коцура, а ту и їх подобово роботи котри зме мали нагоду видзиц и на нєшкайшей вистави гварела Ирина Папуґа. Друкованє „Зборнїка дзецинских и школярских роботох зоз литературно-подобового конкурсу Миколи М. Кочи­ ша” потримали Национални совит рускей националней меншини Републики Сербиї и Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншининационални заєднїци. О. Р.

ЗДРУЖЕНЄ МНРО „БЕЛАВА ПТИЦА” ВИВЕДЛО ПРЕДСТАВУ „УСПАНИ КРАСАВЕЦ”

ПОТРИМОВКА НАИСЦЕ ЗНАЧИ Здруженє за ментално нєдостаточно розвити особи (МНРО) „Белава птица” зоз Кули пияток, 18. юния, у Велькей сали Дома култури виведли музично-драмску представу „Успани красавец” за хтору текст и режию поробела Єлена Фачол. Представа „Успани красавец”, у хторей ґлумели дзеци, алє и одроснути зоз Здруженя „Белава птица”, вєдно зоз своїма виховательками, приказала обробки найпознатших дзецинских баснох, злучених до єдней, а през музику, танєц и сучасни и комични диялоґи. Задовольна публика учашнїкох у представи наградзела зоз моцним аплаузом, а як за „Руске слово” виявела вихо­

8 РУСКЕ СЛОВО

вателька Єлена Фачол, таки способ виражованя барз уплївує на самодовириє и спознаюци фукнциї їх хасновательох.

- Барз любя таки способ виходзеня до явносци, алє их то и вичерпа. До представи зме уключели и музичну терапию, терапию зоз танцом и ґлуму, и у нєй можу войсц до швета мрийох, можу буц цо сцу, и през подоби виражиц свою индивидуалносц. През уметносц и бависко вони збогацую словнїк, ошлєбодзую ше од стресу и напартосци, а окреме им значи увага и потримовка других людзох - гварела воспитачка Єлена Фачол. Ан. М.

25. ЮНИЙ 2021.

те5Іа@ гизке5Іоуо.сот

ОТРИМАНА СХАДЗКА ОДБОРУ СКГО ЗА ЖИВОТНИ ШТРЕДОК

ЗАЩИТА ПРИРОДИ У ФОКУСУ Прешлого тижня, 16. юния, пред­ сидатель општини Вербас Предраґ Роєвич руководзел зоз другу схадзку Одбору Стаємней конференциї городох и општинох (СКГО) за животни штредок и позарядово ситуациї котра орґанизована у двойнїстей форми наживо за шицких присутних и пре­ йґ Зум платформи, пренєсол општински сайт. Сход бул пошвецени представяню Закона о климатских пременкох и Програми защити природи за период од 2021. по 2023. рок, алє и розгварки и напрямкох за уводзенє родней перспективи у защити животного штредку на локалним уровню. У програмскей часци дискутовало ше о французких искуствох коло локалних стратеґийох и акцийних планох за зоперанє заґадзованя воздуху, як и о искуствох Шведскей, у обласци защити воздуху на локал­ ним уровню. Тиж так, бешедовало ше и о планох управяня зоз одпадом у позарядових ситуацийох. Предсидатель општини Вербас и предсидатель Одбору за животни штредок и позарядово ситуациї СКГО Пред­

раґ Роєвич здогаднул шицких присутних на значносц защи­ ти животного стредку у ло­ калних самоуправох.

- У 2021. року, кед почина применьованє Паризкого спорозуменя котре подписали шицки держави швета, защита природи през зменшанє емисиї ґазох котри продукую ефект склєняней загради по­ става наш ключни задаток. Сербия нєшка жем з найвекшим числом странских инвестицийох у Европи. То нашей жеми оможлївює же би стари, брудни технолоґиї заменєла зоз новима пошоренями ко­ три задоволюю условия еколоґийного отримуюцого дїлованя. Розвой технолоґиї створел можлївосц же би ше звекшало економски бенефити, а вплїв на животни стредок зведол на минимум. То добре за шицких, як за державу, так и за локални самоуправи. Општина Вербас може буц приклад добрей пракси, понеже ше нам поспишело, през конкурсни активносци, комплетне подмирйованє гражда­ нох зоз цеплотну енерґию зоз мазуту, цалком преруциц на ґаз. Зоз тим зме витворели енормни шпорованя у буджету, а тиж и барз зменшали емисию С 02 и заґадзенє воздуху гварел Роєвич. З тей нагоди додал же би ше локални самоуправи у креированю стратеґиї за защиту животного штредку требали опрец и на искуства розвитих европских жемох, як цо Французка и Шведска.

- Кажде напруженє котре уложиме будзе мац вецейнїсти хасен за квалитет воздуху, здравє людзох, економски и социялни розвой. Здраве животне окруженє и континуовани розвой локалней заєднїци, лєпши условия живота за локалне жительство императивни задаток шицких нас - визначел на концу Предраґ Роєвич. О. Р.

ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ

УТАРГНУТА ПОЗАРЯДОВА СИТУАЦИЯ Предсидатель општини Жабель Урош Раданович вєдно зоз членами Штабу за позарядово ситуациї, прешлого ти­ жня принєсол ришенє о утаргованю позарядовей ситуациї на териториї цалей општини Жабель. Ришенє принєшене на основи звита Института за явне здравє Войводини од 15. юния, бо реґистроване опадаюце число новоинфицированих, а у општини Жабель у остат­ ніх даскельо дньох число нових хорих пациєнтох ше зменшало, гваря зоз Дома здравя.

- Можем повесц же тераз епидемийна ситуация стабилна, кажди дзень маме вше менше число перших препатрункох и контролох, алє ше поєдинєчни случаї случую, 25. ЮНИИ 2021.

нє так же их вообще нєт, алє су у вельо меншим чишлє. Ми, у догварки зоз другима факторами и институциями зоз нашого окруженя, принєсли ришенє о утаргованю позарядового стану, бо число новоохорених пациєнтох спадло на число котре то допущує. Гевто цо важне повесц то же ше Доми здравя у општини Жабель врацели до старей системи и же зме почали зоз препатрунками, интервенциями котри чекали конєц пандемиї - гвари директор Дома здравя Жабель, Никола Якшич. Зоз тей институциї заш лєм поволую людзох на одвичательносц и почитованє мирох котри ище вше на моци. Л. Кх.

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ З ПОЛЬОПРИВРЕДНЕЙ ФАХОВЕЙ СЛУЖБИ ВЕРБАС

БЕЗПЛАТНА АНАЛИЗА ЖЕМИ

Пише: Оля РУСКОВСКИ

Польопривредна фахова служба Вербас у сотруднїцтве зоз Општинску управу Вербас, Оддзелєньом за польопривреду, окончує безплатну контролу плодносци обрабяцей жеми, як єдну з мирох Програми потримовки руралного розвою на териториї општини Вербас. Жем на анализу можу принєсц шицки заинтересовани польопривреднїки котри маю реґистроване ґаздовство на териториї општини Вербас нализа жеми и нашеня барз значна за успишне занїманє зоз польопривредну продукцию. У Польопривредней фаховей служби у Вербаше запровадзує ше розлични файти анализи, за котри Служба опремена зоз адекватнима лабораторийнима инструментами и опрему. Медзи иншим, ту ше окончує пририхтованє прикладнїкох, випитованє здравственого стану нашеня, одчитованє ключканя нашеня, а єст и комора за нашлїдзованє природних условийох же би ше посцигло цо ефикаснєйше тестиранє.

А

БЕЗ ЗДРАВОГО Н АШЕНЯ НЄ БУДЗЕ АНЇ ДОБРОГО УРОЖАЮ У нашеньскей лабораториї у Польопри­ вредней фаховей служби Вербас окончую контролу нашеня, гварела совитнїца у вербаскей ПФС Ливиа Боґанч Андрияшевич.

По єй словох, без здравого нашеня, нє було би анї доброго урожаю. Найчастейше до вербаскей ПФС польопривреднїки одноша нашенє сої, пред шацом, праве прето же би преверели енерґию ключкацосци. Понеже, як додала, кед енерґия ключкацосци менша як цо допущене, вец би требало звекшац тоту дозу за саме шаце, и прето тоти информациї значни польопривреднїком. За доставанє здравствено безпечного нашеня перше з условийох то квалитетни нашеньски материял, без присуства хоротох и чкодлївцох. Фахова служба у Вербаше покрива штири општини - Вербас, Кула, Србобран и Бечей, то вельке польопривредне подруче, та числени польодїлски култури сцигую до нїх на анализу.

- Найчастейше анализуєме - сою, кукурицу, жито, тритикале, ярец, алє дараз ма­ ме и даєдни заградкарски клултури. Часто нам приноша и паприґу, понеже ми покриваме Руски Керестур и тоту часц дзе єст досц польопривреднїкох котри ше занїмаю зоз продукцию паприґи - визначела Ливиа Боґанч Андрияшевич.

ЗНАЧНЕ ВИПИТАЦ И ПЛО ДН ОСЦ

- Нашо польопривреднїки котри до нас приноша нашенє, найчастейше контролую енерґию ключкацосци и саму ключкацосц. Ту ше окончує подполне випитованє, котре подрозумює и випитованє здравственого стану, енерґиї ключкацосци и ключкацосц, рижних примишкох, инертней материї, як и самей чистоти нашеня. Шицко тото барз значне праве за здравствени стан и безпечносц нашеня.

10 РУСКЕ СЛОВО

У сотруднїцтве зоз Оддзелєньом за по­ льопривреду Општинскей управи Вербас, реґистровани ґаздовства з вербаскей општини можу у Польопривредней фаховей служби безплатно анализовац жем у своєй власносци. По словох руководителя лабораториї ПФС Вербас, Наташи Дундєрски, лаборатория за жем окончує ана­ лизи контроли плодносци жеми.

- Робиме одредзованє змисту гумусу, вкупних карбонатох виражених як калциюм-карбонат, одредзованє рН вредносци жеми у єдним молу калиюм-хлориду и у води, як и одредзованє змисту лєгко до­ ступного фосфору и змисту лєгко доступ­ ного калиюму. То анализа котра нам шлїдзи тераз. Перши польопривреднїки котри приду, як додала, то продукователє котри на своїх польох мали ярец и тераз маю жито.

25. ЮНИЙ 2021.

ЛГ їй.

екопотуа@ ш5ке5Іоуо.сот

- Найлєпше брац прикладнїки за анализу после знїманя урожаю. Прикладнїки котри приноша до нашей лабо­ раториї иду перше на сушенє, а потим ше окончує анализи. Колеґове аґрономи, лєбо овоцаре, у зависносци од того котра култура у питаню, даваю препоруки за евентуални количества и файту штучного гною котри потребне додац, шицко у зависносци од того цо найдзене же уж присутне у жеми.

Я К ПРАВИЛНО БРАЦ ПРИКЛАДНЇКИ ЗА ВИПИТОВАНЄ По словох фаховцох зоз вербаскей Польопривредней фаховей служби, прикладнїки жеми за анализу ше бере на концу, лєбо на початку веґетациї, нє препоручує ше брац прикладнїки за анализу после уношеня штучного гною. Глїбина браня прикладнїкох зоз жеми за землєдїлску и заградкарску продукцию виноши од 0 по 30 центиметери, а за овоцарско-винїцарску продукцию то од 0 по 30, и од 30 по 60 центиметри. Зоз парцели до 5 гектари потребне вжац од 15 до 25 просеково прикладнїки котри ше помиша и з того ше вежнє єден прикладнїк за анализу. Прикладнїки мож викопац зоз ашовом лєбо зоз сонду. Кед слово о самим поступку браня прикладнїкох, потребне очисциц поверхносц жеми од остаткох предходного шаца по глїбину од 1,5 до 2 центиметри. З ашовом треба викопац жем по 30 центиметри и чолни бок виров-

нац, зарезац пасмо жеми през цалу глїбину, осторожно виняц ашов зоз жему так же би жем остала на ашову кед ше положи долу. Ш ицки 15-20 прикладнїки з єдней пар­ цели потребне вимишац у єдним каблє и з того направиц єден прикладнїк, котри потим треба положиц до платнового лєбо пластичного мещка, означеного зоз цидулку. На цидулку треба назначиц податки о власнїкови прикладнїка, число парцели, општину катастру, число прикладнїка, поверхносц табли, способ хаснованя, предшаце и тип жеми.

- Поволуєме шицких индивидуалних продуковательох же би вихасновали тоту нагоду и зробели безплатну анализу контроли плодносци жеми. Анализа им важи штири роки, так же шлїдуюци штири роки годни применьовац препорученя котри достаню од наших совитнїкох. Тиж сиґурно же тоти продукователє буду мац бенефициї за доставанє субвенцийох котри додзелює держава, покраїна лєбо компетентне министерство - визначела Наташа Дундєрски. Увид до стану жеми доприноши значней рационализациї у хаснованю штучного гною. Анализа жеми вецейнїсто хасновита, з оглядом на тото же ше з адекватним применьованьом штучного гною може зашпоровац пенєж, звекшац урожай, а зоз тим будзе и векши профит. Шицки заинтересовани польоприреднїки ше можу явиц до Польопривредней фаховей служби Вербас, Майора Милорада Радєновича 55, лєбо ше явиц на число телефона 021/ 705 421, як и на Оддзелєнє за польопривреду Општинскей управи Вербас на число телефона 064/ 805 31 15. ■

У ОРҐАНИЗАЦИЇ ПОЛЬОПРИВРЕДНЕЙ ФАХОВЕЙ СЛУЖБИ ЗОМБОР

ОТРИМАНИ ДЗЕНЬ ПОЛЯ ЧЕРЕШНІ У КАРАВУКОВУ У орґанизациї Польопривредней фаховей служби Зомбор, на оглядним полю тей служби у Каравукову, 10. юния отримани Дзень поля черешнї. Як у привитним слове визначел директор Владимир Сабадош, перши гектар того овоцнїка з черешнями засадзени у априлу 2012. року, зоз средствами Покраїнского секретарияту за польопривреду, а наиходзацого року посадзени ище три гектари.

. \ - ■25. ЮНИИ 2021.

1

т \ _

ПФС Зомбор почала з черешня­ ми и ягодами и пред приходом „Ферера” засадзени и поля з лїсковцом, за полни потенциял того оглядного поля, гварел Сабадош. Професор др Зоран Кесерович з Польопривредного факултета Универзитета у Новим Садзе и наш найвекши фаховец за овоцарство гварел же тото цо поезия у литератури, то овоцарство у польопривреди. Вон гварел же после продукциї яблукох у Сербиї, у хторей ше применює єдна зоз найсучаснєйших технолоґийох, черешня овоц у хторей ше у остатнїх даскельо рокох напредує з технолоґию. Вон обчекує же того року зродзи коло 25 000 тони овоци и же ше вивеже за коло 10 милиони долари. Учашнїки Дня поля черешнї обишли огляди черешнї, лїсковцох и других оглядох ПФС Зомбор, а потим нащивели и Землєдїлску задруґу „Аґродунав” зоз Каравукова. М. Т.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ О ПРОДУКОВАНЮ МЕДУ ЗОЗ ФАРКАШОВУ ФАМЕЛИЮ З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

НАЙУДАТНЄЙШИ РОК ПОТЕРАЗ Свойо кошнїци нє селя, алє их вше тримаю у загради, на окраїску валала, на мирней локациї дзе єст вельо желєнїдла Пише: Андреа МЕДЄШИ

асто мож чуц же ше зоз пчоларством найвецей занїмаю старши людзе, чийо знанє после їх „пензионованя” нє ма хто нашлїдзиц, понеже млади за тоту роботу нє заинтересовани. Медзитим, малженска пара Дюла и К ристина Фаркашово з

Ч

теди похопел же муши вельо учиц понеже, як гвари, пчоларство то єдна озбильна наука. Но, ученє и робота му нє проблем, бо и сам припознава, же би о пчоларстве могол бешедовац гоч кельо.

- О идеї же бим ше занїмал зоз пчоларством, роздумовал сом ище од давна, медзитим, требало назберац пенєжи за перши укладаня. Нє таке то тунє як цо сом думал. Перше требало купиц дружтва, цо коштало коло 100, 150 евра, по нєшкайшей вредносци, потим требало видвоїц пенєж за основну опрему як цо - пчоларски нож, калап, димилка, дрот, рами, фурканїца, сатни основи... - приповеда Дюла Фаркаш о своїх початкох, а окрем пенєжу, було ше потребне и едуковац.

ПОМ АГА ИНТЕРНЕТ, А Л Є И БЕШ ЕД А ЗОЗ И СКУ С Н ЄЙ Ш И М А

Руского Керестура, демантую тото твердзенє и ґу пчоларстве ище як приступаю осторожно и з любову. Жию у мирним краю валала у хторим єст вельо желєнїдла, дзе на даскельо метери од хижи тримаю свойо 20 кошнїци, и наздаваю ше же у пчоларстве буду напредовац. Шицко почало пред трома роками, кед вчас наяр, одлучели купиц два дружтва. Зоз нїх познєйше направели штири, а потим их вше вецей звекшовали. Же би ше занїмал зоз пчоларством, Дюла

- Найвецей сом ше едуковал прейґ интернету, алє ми и дзепоєдни старши, искуснєйши пчоларе з валалу досц помог­ ли зоз совитами. Но, на концу, найважнєйша пракса, бо кельо пчоларох, тельо филозофиї... - гвари вон. Велї пчоларе, пре пременку клими, твердза же кошнїци нєобходне селїц, алє Фаркашово свойо кошнїци вше тримаю у загради, на окраїску валала, на мирней локациї дзе єст вельо желєнїдла - там прави рай за пчоли. Маю 20 кошнїци, алє зоз 10 вибераю мед. Маю и 8 млади дружтва хтори ище у розвою, та чи и од нїх буду брац мед, ище увидза. И док ше велї пчоларе зоз Сербиї поносую на мале количество баґренового меду хторе того року годни вифуркац, понеже баґрен у дзепоєдних крайох вимарзнул, Фаркашово зоз баґреном того року нє мали бриґи.

КУПЕЦ ШЕ МУШИ САМ ИНФОРМОВАЦ Предсидатель Союзу пчоларских орґанизацийох Сербиї, Родолюб Живанович, за медиї на початку тогорочней пчоларскей сезони виявел же Сербия прешлого року вивезла 2 700 тони меду, а увезла 600 тони меду вельо слабшого квалитету. Вон додал же тарґовище подполно шлебодне и же увоз слабого квалитету меду цалком леґални, але же купци тоти хтори би ше требали информовац о тим яки мед купую, окреме кед знаме же купци зоз Европи за наш домашнї мед плаца 7,4 еври за килу, а нашо увознїки плаца мед по цени од 1,7 еври за килу.

12 РУСКЕ СЛОВО

25. ЮНИЙ 2021.

екопотуа@ ш5ке5Іоуо.сот

нє лучи нектар. Прешлого року нє лучел нектар остатні три днї пред тим як преквитнул, та лєм древа старши од 20, 30 роки замедзели - приповеда наш собешеднїк.

БАҐРЕН ОВ М ЕД Ш Е НАЙ БАРЖ ЕЙ ГЛЄДА

- Тот рок найлєпши одкеди ше ми занїмаме зоз пчоларством. Потераз нам баґрен, наприклад, анї нє медзел. Того року, по даєдних крайох вироятнє же баґрен вимарзнул, алє ту нє. Но, клима ше наисце барз пременєла. Поведзме, жима була нє моцна, алє длугока. Вчас почал розвой пчолох, вец пришли дижджи, и вец почало роєнє, а кед ше дружтво вирої, чежко же будзе меду. Того року ше нам, наприклад, першираз случело же нам пчоли сцекли. То була моя гришка, понеже сом их огранїчел зоз матичним решетком скорей як цо требало. Гоч, поправдзе, вше сом то робел и нїґда нє було проблеми, алє того року ше и хвиля у тим периодзе така потрафела. Длуго нє могли виходзиц зоз кошнїци и вец ше зароєли. Влапели зме их, алє понеже уж було пред вечаром, єден рой зме положели до векшей кошнїци, и тот рой нам остал, а други, з меншого нуклеусу, над раном сцекол - приповеда Дюла и толкує же пчола функционална аж на темпе­ ратури понад 12 ступнї, и теди виходзи зоз кошнїци. З другого боку, векшина рошлїнох на хтори пчоли злєтую активни аж кед температура прейдзе 20 ступнї.

- За пчоли баґрен найлєпши на 25 ступнї, кед спройно и без витра. Теди лучи нектар, бо вон вше розквитнє, алє

Баґренов мед найглєданши и лєгко го попредац. Прешлого року тот мед досцигнул историйну цену од 6,7 евра по кили, або коло 790 динари. Того року, по податкох Союзу пчоларох Сербиї (СПОС) цена баґренового меду ше руша од коло 1 000 динари за килу, а брегови, пажицови и лїпов мед аж по цени од 1 300 и 1 500 динари за килу. Баґренов мед предаваме за 700 динари за килу, а пажицови за 600 динари. Мед затераз предаваме лєм дома, и оглашуєме ше прейґ Фейсбуку. Учленєли зме ше до СПОС-у, медзитим, ище вше нє маме вельо меду же бизме го предавали на велько. Баґренового треба мац найменєй 300 кили и вец вони орґанизовано приходза по ньго. Тото цо ми маме, можеме и дома попредац нашим людзом - приповеда Кристина хтора задлужена за тарґовину з медом и додава же потераз прополис правели лєм за себе, а того року го планую и предавац. Того року, по першираз, Фаркашово конкуровали и за субвенциї, хтори виноша 800 динари по кошнїци, а достава ше и попуст коло 50 одсто на рижни пчоларски материяли. Фаркашово роздумую и о доставаню РС числа хтори представя реґистровани обєкт пчолара, а зоз хторим ше наступа на тарґовищу. Медзитим, понеже за та­ ки поцаг потребне мац вецей як три тони меду, и окремни санитарни просториї зоз рижнима стандардами, тота одлука кус почека. ■

ОТРИМАНИ ДЗЕНЬ ПОЛЯ СЦЕРНЯНКОВИХ ЖИТАРКОХ, ПОКАРМОВИХ РОШЛЇНОХ И ОЛЄИОВОГО РЕПЧЕНЮ ч/

Традицийни Днї поля сцернянкових житаркох, покармових рошлїнох и олєйового репченю Института за землєдїлство и заградарство, хтори од националного значеня за Републику Сербию, отримани 17. юния на Римских шанцох при Новим Садзе. Була то нагода же би ше на єдним месце позберали продукователє и фаховци и же би ше прешвечели до вредносци новосадских сортох. Проф. др Єґор Миладинович о.д. директора новосадского Института за землєдїлство и заградарство гва25. ЮНИЙ 2021.

рел же тот Дзень поля ма окремне значенє, бо ше отримує после рока павзи, пре пандемию вируса корона. Анализуюци продукцийни рок, наукови сотруднїк у обласци оплеменьованя сцернянкови житох др Милан Миросавлєвич, визначел же хвиля углавним ишла на руку польопривредним продуковательом и же обчекує же того року буду витворени барз добри и одлични резултати. Вон визначел же за високи урожай нє досц лєм добра хвиля, алє и аґротехнїка у правим моменту и вибор одви-

туюцого сортимента. Вон визначел же Дзень поля нагода же би ше на полю видзело водзаци сорти новосадских сцернянкових житох, хтори маю одлични технолоґийни квалитет и добри потенциял за урожай. До того ше прешвечели нащивителє того традицийного сходу, хтори мали нагоду видзиц макроогляди зоз коло штерацец сортох жита, ярцу, овсу, ражу и тритикала, як и огляди зоз покармовима рошлїнами и олєйовим репченьом. М.Т.

РУСКЕ СЛОВО 13

ДУХОВНИ ЖИВОТ І

ПРЕСЛАВЕНЕ ШВЕТО СОШЕСТВИЄ СВ. ДУХА ДЮРДЬОВ

ПОВОЛАНКА НА ВИРСКУ ИНСПИРАЦИЮ У Дюрдьове 20. юния преславене швето Русадля, Службу Божу служел о. Михаил Холошняй на 10 годзин, пополадню на 15 годзин на грекокатолїцким теметове була панахида за шицких покойних, а потим и пошвецени гроби.

- Сошествиє Св. Духа то швето вирскей инспирациї. Исусово апостоли доставаюци Св. Духа достали вирску инспирацию зоз котру пременєли цали швет. Тото швето поволує шицких нас же би и ми достали тоту вирску инспирацию, ин­ спирацию за Исуса, за його живот, дїла и шицко цо за собу зохабел. Особнє ду­ мам же зоз нїм буц лєгко инспировани уж кед ше пречита даскельо слова котри вон гварел, а спатраюци ше на ньго и на його ученїкох можеме пременїц наш попатрунок на швет - гварел о. Михаил у своєй казанї. На Служби Божей було вельо вирних, як и дзеци, першопричашнїки, школяре другей и трецей класи котри ше пририхтую за Першу причасц котра будзе отри­ Л. Кх. мана шлїдуюцей нєдзелї, 27. юния, на 10 годзин.

НОВИ САД

СРИМСКА МИТРОВИЦА

СВЯТОСЦ ЗЄДИНЮЄ ЗАЄДНЇЦУ

РОДЗЕНИ ДЗЕНЬ ЦЕРКВИ

На Перши дзень Русадля, у Новим Садзе у прикрашеней зоз желєним церкви Св. апостолох Петра и Павла, Служби Божо служел парох о. Юлиян Рац. У своєй казанї, о. Рац гварел же славиме Сошествиє Святого Духа, швето хторе означує початок но­ вого часу дїйствованя Св. Духа.

Церква то заєднїца хтору зєдинює Дух Святи у Христови и шведочи Євангелию на спашенє. Нєшка швет зочени зоз проблемами, насам предз нєєдинства, у чловекови, и медзи людзми. Часто чловек доживює другого як конкурента и нєприятеля. Грих розєдинює людзох, алє их Исус Христос зєдинює, а вон дал и власц апостолом и ученїком пребачовац. Кед би було вецей пребачованя, нє було би войни - наглаш ел о. Рац. М. Г. К.

14 РУСКЕ СЛОВО

На швето Сошествия Святого Духа народзела ше Церква, кед злєкнути апо­ столи вєдно зоз Марию дожили сходзенє Духа Святого на першу заєднїцу у Єруса­ лиме. После того, апостоли, без страху, вишли и почали нависцовац Царство Боже. Так и у Сримскей Митровици того дня, у прикрашеней церкви, числени вирни, а окреме дзеци, шведочели зоз своїм присусувом народзенє новей заєднїци у тей сримскей парохиї. Окрем домашнїх, приключели ше ґу нїм и двойо дзеци зоз нашей парохиї Кирила и Методия зоз Беоґраду котри першираз нащивели тоту парохию. Апостол читал богослов Филип Суботич, котри на студийох у Риме у Греческим колеґию, бул присутни и православни бого слов котри помагал у богослуженю, а вец госцох зоз Беоґраду поводзел по цикавих местох у Митровици, дзе нащивели церкву Св. Димитрия зоз 4. вику и Царску палату, як и мощи св. Анастасиї, мученїци митровицкей зоз 4. вику. Други дзень Русадльох, на швето Святей Тройци, тиж була церква полна, а вирни ше застановели над поволаньом и задатком жиц на слику Святей Тройци на цо поволани шицки кресцени, у медзисобней любови, заєднїцтве и конкретней помоци, як цо то жила и перша християнска заєднїца у Єрусалиме. В. В.

У БАЧИНЦОХ

ЗДОГАДОВАНЄ НА ПОКОЙНИХ У церкви Святого апостола и євангелисти Луки у Бачинцох, з нагоди швета Русадля, парох о. Дарко Рац всоботу служел Саночне. Внєдзелю служел Службу Божу у прикрашеней церкви, а потим було и мированє вирних. И у бачинскей парохиї традиция же ше на Перши дзень швета у пополадньових годзинох одходзи на теметов дзе служени парастос при крижу за покойних. После богослуженя о. Рац благословел гроби. На Други дзень швета тиж служена Служба Божа. Вл. Дї.

25. ЮНИИ 2021.

сІиИоупі@ги5ке5Іоуо.сот

ПРЕСЛАВЕНЕ ШВЕТО СОШЕСТВИЄ СВ. ДУХА

У ШИДЗЕ

КОЦУР

ОТРИМАНИ ДУХОВНИ ВЕЖБИ

МОЛИТВИ ЗА НАЙБЛЇЗШИХ У Коцуре внєдзелю преславене швето Русадля, а то­ го дня вирни на своїх обисцох оквицели свойо облаки зоз желєнима конарчками и квицом, як то и звичай. Служени Служби Божо, а пополадню на римокатолїцким теметове парох о. Владислав Рац и капелан о. Данил Задрепко служели панахиду за шицких покойних. О. Рац випомнул же ше зоз пияту Задушну соботу заокружел период церковного толкованя, розуменя и м о­ литви здогадуюци ше шицких наших покойних.

- Ш вето Русадля, медзи иншим, здогадує на виполнєнє обецаньох Божих, же пошлє Духа Святого. Модлїме Господа Бога же би шицким подаровал мир и розуменє таїнства ж ивота - гварел парох о. Рац. Велї

Од 14. по 17. юний у Лєтней владическей резиденциї у Шидзе отримани 11. по шоре духовни вежби за священїкох зоз нашей Епархиї, на чолє зоз преосвященим владиком кир Георгийом Джуджаром. Як нам гварел о. Михай­ ло Режак, парох у Шидзе и декан сримски, на духовних вежбох духовни теми викладал Мартин Дретвич, францискан зоз Винковцох.

Служело ше и ранши Служби Божо, як и вечарши вовторок и стреду, на хторих були присутни и домашнї вирни з парохиї Преображеня Господнього, як и панахиди за упокоєних владикох и священїкох. Вл. Дї.

У ВОДИЦИ

ШКОЛЯРСКЕ ПАЛОМНЇЦТВО

вир ни при шли на те ме тов по модлїц ше и здо гад нуц ше своїх наймилших. Другого дня Русадльох було и мированє, а з нагоди того швета, коцурски вирни були и у Водици. О. Р.

БЕОҐРАД

ТРЕБА СЛУХАЦ ЦИХИ БОЖИ ГЛАС У Беоґрадзе, 20. юния, одслужена святочна Служба Божа з нагоди швета Сошествия Св. Духа. Парох о. Владислав Варґа своїх вирних Беоґрадянох поволал жиц по надихнуцу Св. Духа, а на нас стої же бизме знали слухац тот цихи глас Святого Духа котри нас водзи, як обецал Исус пред своїм одходом, до каждей правди. Вирни ше потрудзели оквициц по нашим обичаю цер­ кву и штири икони, а даєдни принєсли и мали виплєцени венчики котри однєсли до свойого дому после молитвох до Св. Духа, котри парох читал на колєнох зоз вирнима. Апостол читал Алекса Стаменич, а цалу Службу Божу на тот завод шпивал православни богослов зоз Сримскей Митровици. Ґу тей нєвелькей заєднїци на тот завод ше ґу присутним приключела нова парохиянка, ко­ тра припада нашей Грекокатолїцкей Церкви. О. Р. Л.

25. ЮНИИ 2021.

Традицийне школярске паломнїцтво Школярски дзень у Марийовим святилїщу Водици, отримане внєдзелю, 20 юния, як подзекованє Богу за праве закончени школски рок и прияти благослови у нїм. Служба Божа була на 11,30 годзин, а служели ю коцурски па­ рох о. Владислав Рац и домашнї капелан Владимир Медєши, док домашнї парох о. Михайло Малацко споведал и наказовал, а апостол читал школяр Иван Фейди. Парох окреме привитал дзеци з Коцура котрим того дня було и вельке швето Русадля. Отец Малацко потим у казанї, на основи євангелского виривку о велькей, єдинственей вири до Исуса яку указал римски стотнїк, и яку Исус нє нашол анї у своїм израїлским народзе, вицагнул порученє за нас нєшка. Вон гварел, же и ми, гоч зме пришли до Водици, гоч тримаме же зме церковни, а велї нєдавно прияли и першу св. Причасц, часто знаме забуц же як треба наисце вериц и любиц Бога и ближнього. Окрем школярох з Керестура були и зоз Коцура, насампредз першопричашнїки зоз своїм парохом и вироучительку, родичи, а поєдинцох було и зоз Суботици, Кули. По Служби Божей за шицких була пририхтана закуска хтору обезпечели и домашнї, и Коцурци, а послужели ю Каритасово волонтере. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У БИКИЧУ ОТРИМАНА ТРАДИЦИЙНА МАНИФЕСТАЦИЯ „ПРИШЛИ НАМ РУСАДЛЯ”

ВЕСЕЛО ПРЕД ЗРУБОВАНЬОМ ДРЕВКА На швето Русадля у Бикичу внєдзелю, 20. юния, после єднорочней павзи пре пандемию вируса корона, ознова отримана традицийна Културна манифестация „Пришли нам Русадля” у орґанизациї КПД „Иван Котляревски” к и предходни роки у центру валала були отворени етно штанди здруженя женох зоз шидскей општини хтори представели стародавни єдла и ручни роботи. Участвовали здруженя женох „М аря” зоз Ш иду, „Ж р и д л о ” з Беркасова, „Мо ро ви чанки” з Мо ро ви чу, „Ма слачак” зоз Ґибарцу, „Илинчанки” зоз Илинцох, и здруженє „Филип В иш нїч” з В иш нїчева. Домаш нї жени „Бикичанки” з тей нагоди виложели ручни роботи. Концерт у Доме култури отворела Ж ридлова женска шпивацка ґрупа КПД „Иван Котляревски” „Бикичанки” зоз традицийну шветочну шпиванку „П риш ли нам Р усад л я” . П осле привитних словох Деян Бобаль, предсидатель КПД „Иван Котляревски” визначел же обичай такволаного садзеня майового древка 30. априла, а потим зрубованє на швето Русадля, при Бикичаньох иснує коло 160 роки. У уметнїцкей програми „Бикичанки” одшпивали венчик руских народних шпиванкох под руководзеньом Драґани Ґлувня Бабич и музичним провадзеньом на гармоники Бояна Бабича. За добру народну руску шпиванку були за длуже ни и го сци зоз Ши ду, Мишана шпивацка ґрупа КПД „Дюра Киш”, хтора представела часточку з

Я

16 РУСКЕ СЛОВО

бо гато го шпи вац ко го ре перто ара ру ских на родних шпиванкох. Уметнїцка руководителька Снежана Лазич, а музични руководитель Драґан Ма ки вич. Би ки ча нє як госцох поволали и чле­ нох КУД „М ладосц 2016” зоз Б ач и н ц ох хтори ше представели

МАНИФЕ СТАЦИЮ ПРОВАДЗЕЛИ

зоз сербскима народнима танцами. Перше одтанцовали „Танци зоз Сриму”, а потим ище на два заводи мали наступ и то виведли танци „А ]'а брдом” (танци зоз Ш умадиї) як и танєц ,АІд поведи весело”. Хореограф за спомнути танци Дьордє Лазич, а танєчнїки достали и гласни аплаузи за свойо наступи.

Манифестацию „Пришли нам Русадля” провадзели Борислав Сакач, предсидатель Националного совиту Руснацох, Зденко Лазор, подпредсидатель НС, Миленка Субич, народна посланїца у Скупштии Сербиї, Деяна Крсманович, посланїца у Скупштини АП Войводни, Ромко Папуґа, секретар СО Шид, о. Владимир Еделински Миколка, парох у Бер ка сове и Би ки чу и дру ги. Познате же ше гвари же на младих швет остава, та ше и домашнї Бикича нє на тото опарли и пре ми єр но наступел дзецинки трио зоз двома дзецинскима шпиванками. Дзивчата А ня Гнатко, Л ар а Сивч и С ара Бабич, хтори були у нашим народним облєчиве одшпивали „Дунє ранке” и „Наша курка” и достали найвекши аплаузи. А после концерту як традиция наклада, шлїдзело зрубованє майового древ ка хто ре було за ко па не опрез етно хижи и високе коло 30 метери. Пер ше ше да кус коло древ ка тан цо вало и шпивало, а потим шекеру до рукох вжал Деян Бобаль и почало зрубованє. Прилапели ше шекери ище даскельо младши людзе и о даскельо минути древко зрубане, после чого предлуж ене друженє го сцох и до ма шнїх на тей ма ни фе стациї.^ Вл. Дїтко 25. ЮНИЙ 2021.

киІІига@гизке5Іоуо.сот

ОТРИМАНА ЮВИЛЕЙНА 20. „ВЕСЕЛИНКА”

ДЗЕЦИ БУЛИ ВРЕДНИ И КРЕАТИВНИ Тогорочни 20. Фестивал дзецинскей творчосци Руснацох Войводини „Весе­ линка” отримани всоботу, 19. юния, у Руским културним центре у Новим Садзе. Пополадню од 17 годзин дзеци участвовали у виробку муралох и ґрафитох на дворе Руского културного цен­ тра, а през тоту роботню их водз ел уметнїк Силвестер Макаї. Зоз крей­ дами ше мальовало по мурох, а нови мурал на дворе намальовал Станислав Мудрох. Учительки Оля Яковлєв и Ана Мария Рац зоз дзецми тримали роботнї, на хторих ше прикрашовало маски за твар. Тиж отримана и роботня на хторей ше вирабяло плакати, а тема була 20 роки Веселинки. У сали дзе отри­ мани роботнї на мурох була поставена вистава плакатох зоз дотерашнїх Фестивалох дзецинскей творчосци Ру­ снацох Войводини „Веселинка”. На роботньох аниматором помагали Лара Петкович и Тимеа Будински. Музично-сценска програма почала на 19 годзин, зоз шпиванку, танцом и писньочками, хтори виведли госци

зоз КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдь о ва. Шпи вац ка дзе цин ска ґру па под руководством Сенки Станкович одшпивала шпиванку „Мам я прияте­ ля”, вец наступели рецитаторе, Мария Рамач зоз писньочку,Чудна свадзба”, Владимир Молнар одрецитовал писню „Шмела миша” и Иван Мол нар писню „Учитель” . Госци зоз Дюрдьова свой наступ закончели зоз танцом „Буковински свадзебни танєц”, а дзе цин ску фол клор ну ґру пу пририхтала Тамара Салаґ. Потим наступели и домашнї, дзеци з Нового Саду, зоз рецитованьом и шпи­ ванку. Оґнєн Пушара одшпивал „Муки любови”, а Уна Пушара одрецитовола пиню „Дзецко”. Вредни школяре Иґор Загорянски и Тара Корпаш одрецитовали писнї „Клайбас” и „Шицких лю­ бим”, а Кристина Ковач одшпивала шпиванку „Дзива дзивка”. Уж традицийно на Веселинки участвую члени зоз Танєчней школи Пар­ тизан 2, та и того року виведли два танєчни точки, хтори порихтала уметнїцка руководителька Ясна Єловац.

През програму присутних водзели Ребека Планчак и Марина Хома, а хто жадал могол ше предплациц и на дзецински часопис „Заградка”. Фестивал помогли Министерство за културу Републики Сербиї и Город Но­ ви Сад-Городска управа за културу. В. В.

У ШТРЕДНЄЙ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ВИПРОВАДЗЕНИ МАТУРАНТИ ШТРЕДНЬОШКОЛЦИ Штредня школа зоз домом школярох „Петро Кузмяк” зоз пригодну програму у своїм дворе вчера вечар шветочно випровадзела 64 матурантох зоз трох оддзелєньох, ґенерациї 2021. и уручела им дипломи. Анастазиї Козар уручене припознанє Школяр ґенерациї.

Дипломи достали 12 школяре зоз оддзелєня ґимназиї на руским наставним язику, 26-еро ґимназиялци з оддзелєня на сербским язику и 26-еро матуранти туристично-готелиєрского напряму. Од шицких ше на початку одпитала о. д. директорка Шко­ ли Наталия Будински, подзековала им же вибрали учиц ше у тей Школи и пожадала им успишне дальше школованє.

25. ЮНИЙ 2021.

Од матурантох ше потим одпитали и їх оддзелєнски стар­ шини и придали им дипломи, а школярка ґимназиї ІУ2 од­ дзелєня на сербским язику Анастазия Козар зоз Кули, доста­ ла припознанє Школяра ґенерациї. Вона з тей нагоди представела свойо потерашнї успихи и подзековала шицким цо єй помогли посцигнуц и у штреднєй, и у основней школи тот винїмкови успих. Шветочносц пре безпечносци мири отримана у приєм­ ним амбиєнту школского парку, и зоз красну сценоґрафию, а за програму ше остарали младши штредньошколци зоз своїма наставнїками. Цо ше дотика успиху на матурским испиту, покладали го вєдно 60 школяре, од 64-их понеже тройо зоз сербского оддзелєня нє здобули условия за матуру, а єден школяр з туристичного нє вишол на матурски испит. З руского оддзелєня шицки 12 школяре положели матурски испит, шесцеро з одличним, двойо з барз добрим и штверо з добрим успихом. У сербским оддзелєню ґимназиї з одличним положели 13 школяре, з барз добрим 9 и з добрим 1 школяр, док у туристичним 10 школяре з одличним, 12 з барз добрим и штверо з добрим успихом зложели матурски испит. Цо ше дотика успиху на концу штвартей класи, од 64-их матурантох, позитивно одценєти 61 школяр, а тройо неґативно. З одличним успихом класу закончели 29 школяре, 23-йо з барз добрим, а дзевецеро з добрим. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА

48. КУЛТУРНА МАНИФЕСТАЦИЯ „ПЕТРОВСКИ ДЗВОН” У РЕПУБЛИКИ ГОРВАТСКЕЙ

И ТОГО РОКУ БЕЗ „ДЗВОНЧКА” Манифестация култури Русинох Републики Горватскей и того року отримана под окремнима епидемийнима мирами. Наступ фолклорних дружтвох хтори маю нєпреривни нєпостредни контакт нє бул дошлєбодзени, а и число нащивительох було препоручене лєм на 100 особи орґанизациї Союзу Ру­ синох РГ и КУД „Яким Гарди” Петровци, а под покровительством Совиту за национални меншини РГ, та финансийну потримовку општини Боґдановци, 18. и 19. юния, у Петровцох отримани 48. „Петровски дзвон” . Тогорочни, 48. „Петров­ ски дзвон” , означел два значни ювилеї, 50. рочнїцу часописох „Нова думка” и „Венчик”, а анї того року, пре епидемийни мири нє бу­ ло дошлєбодзене отримова­ нє дзецинскей манифеста­ циї „Петровски дзвончок”, анї наступи фолклорних дружтвох. Пияток вечар, нащивителє мали нагоду видзиц виставу фотоґрафийох насловних бокох „Нових думкох” през 50 роки, а потим була промоция кнїжкох и Союзових виданьох од прешлого року. Главна и одвичательна редакторка видавательства Союзу Русинох РГ, Вера Павлович промововала кнїжку приповедкох за дзеци Агнетки Костелник Балатинац, „Агнетка”, та збирку поезиї Томислава Мишира „Швет хтори нєстава”. Обидва кнїжки двоязични цо постава позитивна пракса пре приблїжованє наших писательох ширшей публики. Промововани и „Думки з Дунаю” хтори би требали буц прегляд збуваньох у прешлим року. Надпомнуте тиж же Владимир Провчи обявел ище єдну збирку поезиї, алє понеже є у його приватним аранжману и без финансийней потримовки Совиту за национални меншини РГ, Союз лєм зазначел же тота збирка вишла. По законченей промоциї, предлужело ше з литературно-музичним вечаром. Того року одволали ше лєм пецеро писателє медзи котрима були: Любица Гаргай, Агнетка Костелник Балатинац, Томислав Кетелеш, Владимир Провчи и Звонимир Барна. Кажде з нїх пречитало даскельо свойо твори, а женска шпивацка ґрупа КУД „Яким Ґовля” з Миклошевцох и КД Русинох Цвелфериї з Райового Села пополнєли музичну часц того вечара. Треба ище надпомнуц же на самим початку, главна и одвичательна редакторка видавательства Созюу Русинох РГ, Вера Павлович, поднєсла вичерпни звит о 50. рокох „Новей думки” и „Венчику”. Ц ен тр алн а м ан и ф естац и я култури Русинох РГ, „Петровски дзвон” отримала ше всоботу вечар у амфи-

У

18 РУСКЕ СЛОВО

театру, простору за Домом култури. Епидемийни мири и тоту часц манифестациї очкодовали, бо ше нє могло отримац шицко як скорейших рокох, алє видно було векше число патрачох як влонї, а анї квалитет наступох наших дружтвох нє спаднул, могло би повесц же ше при дзепоєдних дружтвох аж и злєпшал. Так зме мали нагоду видзиц же КУД „Яким Ґовля” з Миклошевцох, у своєй женскей шпивацкей ґрупи ма звекшане число шпивачкох, алє нажаль, векшина маю зменшане. На самим початку, гимну Републики Горватскей и шветочну писню Русинох РГ одшпивала хлопска шпивацка ґрупа КУД „Яким Гарди” зоз Петровцох, а писню Петровски дзвон, уж звичайно Михал Голик зоз провадзеньом членох КУД „Яким Г арди” и КУД „Осиф Костелник”. Госцох привитала предсидателька Союзу Русинх РГ, Дубравка Рашлянин, а манифестацию отворел началнїк општини Боґдановци, Марко Барун. Наступели седем нашо руски ансамбли медзи хторима були: КУД Руснацох Осиєк, женска шпивацка ґрупа КУД „Яким Ґовля” з М иклошевцох, „Руснак” Дружтво Руснацох у РГ з Петровцох, КД Руснацох з Винковцох, КД „Рушняк” з Риє ки, КУД „Осиф Ко стел ник” з Ву ко ва ру и шти ри госцуюци дружтва: Здруженє Мадярох городу Вуковару, БКУД „Лїлян” Раєво село, КУД Весела Шокадия ХШҐ „Зуце” з Ґундинцох, и КУД „Лєсаре” з Винковцох. Манифестацию заварла домашня хлопска шпивацка ґрупа КУД „Яким Гарди”, а конферансу водзел Томислав Рац. Шицки шпиванки можеце опатриц на Ф. б. боку гизіпі.Ьг, а як дознаваме зоз жридлох Союзу, рихта ше знїмок цалей манифестациї хтори тиж будзе обявени на интернетуш А. Балатинац 25. ЮНИИ 2021.

ЮНИЙ

Л

и

ш

іи

ш

щ

202 1 . рок ЧИСЛО 6

Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

р

н

е

СЛОВО

БАЛАДА О Ш АХУ Швидко складаме шаховски фиґури и починаме длуге возбудлїве бависко, бо кед ше раз тоти древени фиґури поруша з нашу мрию, шицко нараз ожиє. Яґод же зме наисце на боїску розгнївани нєприятелє єден ґу другому обдумуєме без милосердия драматику воєних крикох, одходох и плєна. Мойо фиґури били дамски и я мам першенство и починам партию рушам зоз штредку, до нападу зоз пионом, два поля напредок. Твойо чарни, хлопски, цми як ноц помали, предумано, без понагляня премесцаш свойо дзела, док пробуєш обдумац свойо супериорне рушанє. После каждого мойого руху патриме длуго док обдумуєме тактику освойованя фиґури яґод живи у наших рукох и поставаю индивидуи, персони. И шицок тот їх живот у тим рушаню на шаховскей табли, горе, долу, лїво, право... у даскелїх крочайох, з нашу волю и нашим сценьом, и креацию руха, и з моцну емоцию. Памятнїк заслужней птици

Жажда за побиду рошнє, и постава можлїва и реална, и завиши лєм од нашей имаґинациї хтора ше злїва з музику Дебисия хтори дзвонї у густих тонох. Приповедаш ми о Сусови и рахунку Н на 16 я тебе о Ленки Дундєрскей и о найкрасшей Лазовей писнї „Запіа Магіа гіеііа Заіиіе” док фиґури нєставаю у моєй и твоєй руки. Бависко полне страсци и нїхто ше нє придава зоз єдну фиґуру краля бежиш схопно по цалей шаховскей табли, я зоз двома сцерпезлїво помали матирам це.

25. ЮНИИ 2021

Опущованє

РУСКЕ СЛОВО 19

Л и т е їи м щ іш е

------ -СЛОВО

З О З О Ж

І

Є Й ш

ш

Силвестер САЛАМУН (1912-1988)

Нєдобре, гваря, жиц лєм у прешлосци И сцекац, сцекац од дїйсносци чежкей Єднак я жиєм у памяткох швеце И з каждим єдним приятельом теди Я обновюєм младосц прелєцену. То уж так старосц на дзвери приходзи А за ню шмерц пред котру ше я трешем Як осикови прут при рики мирней. То так лєм вечар кед цихота ноци И ясне нєбо душу отвераю И вона блука, блука у просторох И сце гоч мало одкриц тоту тайну Цо нас провадзи як власна цинь цела. Прето пребачце на вистатосци руки И празносци шерца часами отварту. Я ше однїмам як риба з циґоня Або як муха з густого пауциня Од смутку вику, витру теметова. Я шпивам знова як кедиш по лєсох И слухам писню птахох, цверчкох, пчолох З надїю празну же рой може найдзем И почнєм хасен за живот будовац З їх нєпрестаней дзень и ноц роботи. Я заш з жвирятами длуго бешедуєм. И кед мешачок шепта о прешлосци Кед вєдно в двойо нєраз ше ходзело И облапени шпивали о шицким. Щешлїви ши кед жиєш в терашньосци И з ню ше бориш и робиш на хасен Себе и другим зоз ласкавим словом. Та мало таких, бо ше завше найдзе И тота чарна страна души нашей. Та зато кед ме злоба уквилює, Сцекам далєко и глїбоко з борби И глєдам мира у церпеню цихим, В хмарох далєких и далєким горизонту.

15 .10 .1970 .

20 РУСКЕ СЛОВО

Я знам же нови бразди орани на полю Дзе и я дараз свойо доложиц ше старал. И знак же нове шаце за щешлївшу долю Руцане до нїх щедро з нового олтара. Та я нє можем забуц свою давну драгу И идзем далєй з дня в дзень по нєй тераз И чекам одвит на шицки питаня з спрагу За щесцом сталим, полним цо го шмерц нє сцера.

29 .01 .1968 .

Будзенє

Обявене у машинопису хтори настал под час пребуваня Силвестера Саламуна у ЗАД, дзе и закончел свою животну драгу. Машинопис ше находзел у архиви о. Романа Миза.

25. ЮНИИ 2021.

Іііегаіигпе@гизкезІоуо.сот

Златка ЧИЗМАР

ЧОМ ПТИЦИ Нє ШПИВАЮ ВЄШЕНЇ ке то красне кед у преходзе почувствуєш красни предїл коло себе. Дробни любичици розшати по пажици, нїжни мотильки цо обиходза коло нїх, пчоли цо вибераю найкрасши квет. Шицко красне на яр, же и кед нє шпива, пажица може постац фаховец ярнєй мелодиї.

Я

Од видуму швета так було. Яр будзела шицко живе, а жима исте тото гашела. Каждого рана, кед роботни дзень, Янко преходзел коло тей пажици. Понаглял, бо вично пожнєл, гоч нїґда нє запожнєл на автобус. Робел у сушедним валалє. Драга нє була далєка, а анї длугока. Шедал вше на исте место, и так роками. Кед ишол на роботу, ище було цма, а кед ше врацал уж було горуцо, и вше до слунка, та зацаговал фиронґи на облаку автобуса. У Янковим живоце ше тиж нїч нє меняло. Ровно єднак. Од роботи по дом и од дому по роботу. Кед ше оберало вишнї, оберал вишнї, кед ше щикало гращок, щикал гращок... пил кафу кед ше му пило, а кед ше му нє пило, нє попил. Нє мал вельо познатих, анї пайташох. Ґу сушедом ше крашнє озвал. Мал приємни глас. „Здраво сушед, як же сце? Нє сце нам падац.” Або: „Цошка лєє як зоз кабла” нашмеял ше и ґу своєй капурки. Була сом ище дзецко, можебуц першокласнїк, кед ше вон ту приселєл. То була хижа його родичох, вони помарли, та ю нашлїдзел. Нє паметам дзе бивал скорей. Нас, дзецох, було вельо на улїчки. Росли зме з лабду. Кед зме були гласни, вше дачия мац на нас подудрала. Були зме и нєдобри. Нїґда ше Яни з нами нє вадзел. Можебуц зме го зато и любели. Нє паметам яки бул теди. Анї бим го нє запаметала кед би ше ґу мнє раз нє озвал, зоз словами хтори сом од нього нє обчековала. Процивно од яри, златна єшень принєсла плоди. Людзе збегани на валалє пре роботи на полю, шицко требало закончиц. Яни на роботу, та з роботи. Як и вше. Падали дижджи. Пажица коло хторей преходзел мокла, праве, озда, треци дзень. Видзело ше ми же наисце умера. Трава пременєла фарбу, лїсца на осамених древох пожовкли, починали огольовац, птици нє лєм же нє шпивали, алє их анї нє було. Скапали. Шицко скапало, лєм тот допити диждж. И ми дзеци, до школи под амрелами. А знало ше случиц же и под амрелом змокнєме, та зме ше поносовали єдни другим же як нам єй уж поверх глави, а тераз лєм почала така жимна, влажна єшень. Чул нас Яни, та ше нам питал же чи зме чули 25. ЮНИИ 2021.

Глад

птици як чвиринкаю. Ми, таки, збунєти гварели же нє, же то вєшенї птици нє шпиваю, даєдни ше одселя до цеплих крайох а даєдни ту, алє нє шпиваю. Сиґурно же нє. Як можу шпивац по такей глупей хвилї. Янко ше ошмихнул, кус причекал, та гварел же и вон так думал дакеди давно. Алє ше вец сам прешвечел иншак. И обецал нам же и ми иншак будземе думац. На яр, кед ше шицко будзи, и ми, людзе иншаку писню шпиваме. Видзиме красни ствари и красне коло себе обачуєме. И вяри єст бритка хвиля, и вяри єст подли вистки, та и вєшенї красни. Лєм ше тоти, якош, розлєю до шивей хмари, або до цеплей зарї слунка на яр. Так ми, людзе, нє обачиме же то и птици шпиваю вєшенї, лєм их вєшенї нїхто нє чує, бо кажде ма свойо бриґи. ■

РУСКЕ СЛОВО 21

Саша Сабадош

ЧИ И Т О Р У С К А К У Л Т У Р А ? (Кратке огляднуце на фанзин Махітиз Меіаііиз) статні роки, а окреме после вибиваня ище вше актуелней пандемиї, интернет-купованє вше баржей постава способ живота. Вше єст менше число кнїжкарньох-антиквариятох з урядову адресу и до хторих мож физично пойсц и купиц кнїжку, стрип, лєбо ношач звука за хтори сце зацикавени приведло до того же тарґовина з виданями старшого датуму скоро цалком прешла на интернет. Ствар у тим же слово о дїялносци хтора углавним нє може поднєсц шицки даваня держави хтори подрозумює єдно подприємство тей файти и онлайн-шопинґ просто вигоднєйши предавачови, а и купци вше звикнутши на таку файту тарґовини.

О

Досц нєсподзиваюцо звучи же на сербским интернет-тарґовищу хаснованих кнїжкох и ношачох звука, виданя по руски цалком коректно заступени. Окреме присутни виданя хтори уж роками нє доступни за купованє и наисце иснує можлївосц дойсц до даєдних виданьох хтори ше уж роками нє находза у каталоґох нашого видавателя. Медзитим, найцикавши тоти виданя хтори нєурядово, цо ше их видавало самостойно и плод су нєвироятного ентузиязму поєдинцох. За фанзин Махітиз Меіаііиз сом дознал вельо познєйше у одношеню на час кед виходзели, читаюци часопис МАК хтори ше штредком и концом першей децениї того столїтия занїмал з документованьом и однїманьом од забуца творох и публикацийох хтори настали у проблематичних часох дзеведзешатих без даякого сотруднїцтва з тедишнїм руским естаблишментом. Длуго оддалєни од двох главних епицентрох збуваня (Руски Керестур '■" і ' '' ; и Дюрдьов), Нєзвичаини квитки

а у тот час винїмково зацикавени за металну субкултуру, бул сом нєприємно зацикавени же у єдним културним милєу хтори сом вше доживйовал як екстремно традицийни годни исновац и бенди як цо то ШМЗ лєбо Парадокс (у своєй вчасней фази), а вєдно зоз тим ишла и цала єдна алтернативна сцена хтора ше манифестовала и през литературу, подобову уметносц и други форми. Махітиз Меіаііиз настал як идея (а и потреба, предпоставям) Ванї Дули зоз Дюрдьова и Янка Шомодїя зоз Руского Керестура же би у ери пред доминантним присуством интернету позберали доступни податки о виводзачох и виданьох музики хтору теди слухали (а то бул преважно блек метал - поджанр геви металу нє баш розумлїви векшинскей публики и хтори ше часто занїма зоз поетику хтора би лаїкови могла буц найлєгчейше потолкована як горор), обявйовали наисце илустративни и розумлїви критики албумох до хторих доходзели на рижни леґални, илеґални и полулеґални способи, алє и розгварки з актерами блек метал сцени, аж и зоз Летониї. У тим фанзину ше, поведзме, находзи вироятнє перши интервю зоз Сашом Палєнкашом, напевно нє и остатнї. Фасциную и велїчезни рисунки Биляни Роман (хтору на тот способ поволуєме на подобове сотруднїцтво з Литературним словом) у дзепоєдних числох. Вишли лєм шейсц числа того часопису од децембра 1997. по септембер 1999. року. Єст лєм єдна дробнїца хтора би поєдинцом могла буц проблем - шицки шейсц фанзини були обявени по сербски. Идея, вшелїяк, була умрежованє поклонїкох їх облюбеней файти музики голєм на просторе Войводини, а медзи Руснацами их, зложиме ше, заш лєм було нєдостаточно же би ше го могло, аж и у хижних условийох, публиковац по руски. То нас приводзи по главне питанє - чи єдна публикация на сербским язику, хтору правели Руснаци и аж промововали дзепоєдних Руснацох у єдним наисце иншаким шветлу, годна буц припозната як часц рускей култури? Га, кед нам уж роками нє проблем нєкритично и часто без елементарного познаваня його естетики и вкупней творчосци присвойовац Ендия Воргола, чом би нам вецка бул проблем одруциц конзервативносц и стереотипи без фундаментох и прилапиц єден фалаток аванґарди и автентичного бунту з тей нашей панонскей ровнїни? Одвит на тото да якишик нови руски културни естаблишмент, цо аж у будучносци будзе формований

Число ушорел Саша Сабадош, Илустрациї: Силвестер Макаї

22 РУСКЕ СЛОВО

25. ЮНИИ 2021.

киІІига@гизке5Іоуо.сот

У ШКОЛИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ВШЕ ВЕКША ЕКОЛОҐИЙНА СВИДОМОСЦ У основней школи „Петро Кузмяк” 17. юния виведзена представа на те­ му еколоґиї „Виволам ци тайну” хтору пририхтали школяре штвартей класи за своїх товаришох зоз нїзших класох. Представу реализовали вєдно шицки учительки, текст од автора Беноа Копеа вибрала, прилагодзела и режирала учителька Ксения Бодянец, хтора обдумала и сценоґрафию, текст драматизовал и преложел на руски язик Владимир Бодянец, а у реализованю помогнул и наставнїк Музичней школи Мирко Преґун. Школярох привитала о. д. дирек­ торка Наталия Будински хтора наглашела же з представу жадаю розвивац еколоґийну свидомосц при школярох, а уходнїца були затички зоз пластичних фляшох. По єй сло вох, и на таки дзецом прилаплїви

способ указує ше на еколоґийни проблеми и значенє чуваня животного штредку, на чим школа вельо анґажована. Як потолковала режисерка Бодянцова, тота представа мала буц вивед­ зена влонї на Драмским мемориялу, цо нє витворене пре познату ситуацию, а того року ше добре зложела до того проєкту Школи. Тема представи мала два слички.

- У першей слички указали зме валал як було у прешлосци, яки бул чи­ сти, кед ше баржей мерковало на околїско, нє було анї тельо одрутки, ту зме уклопели и стару шпиванку „Дротар”, а дзе цом було потол ко ва не цо дротар робел и яке було його занїманє. Друга часц, т. є. сличка представя шмециско и терашньосц, цала наша планета заґадзена нє лєм

зоз шмецом, алє и зоз рижнима ґазами. На таки способ зме сцели пренєсц же мушиме чувац природу, бо кед ю нє будземе чувац, анї вона нє будзе чувац нас. На концу зме виложели пароли зоз еколоґийнима порученями и укомпоновали зме зоз дзецинску руску писню Еколоґия - заключела Бодянцова. Представа „Виволам ци тайну” реализована у рамкох еколоґийних проєктох котри витворює керестурска Школа, то проєкт Желєни школи и проєкт Еразмус плус цо реализую вєдно зоз партнерами зоз Ческей и Словацкей. А у рамикох того проєк­ ту цала Школа уж витворела рижни активносци, од одходу школярох до Петници по акциї збераня старого па пе ру, сад зе ня кве ца, подо бо ви конкурс и друге. М. А.

СЕНКА БЕНЧИК (1973 - 2021 ) После кратшей и чежкей хороти, упокоєла ше наставнїца Сенка Бенчик зоз Нового Орахова. Мср Сенка Бенчик, дзивоцке Папуґа, народзена 28. децембра 1973. року у Бачкей Тополї, дзе закончела и основну школу. Штреднє образованє педаґоґийного напряму закончела у Образовним центре „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре 1992. Педаґоґийну академию у Суботици 1998., а Учительски факултет у Зомборе 2002. Два мастерски роботи на Филозофским факултету у Новим Садзе одбранєла 2012. и 2017. року. На виучованю руского язика як виборного предмету зоз елементами националней култури зоз новоораховскима школярами, зоз потримовку Дружтва за руски язик, литературу и културу, почала робиц ище як студент-абсолвент Педаґоґийней академиї 1993. року у Основней школи „Чаки Лайош” у Бачкей Тополї и „18. октобер” у Новим Орахове. Зоз новоораховскима школярами участвовала на медзиокружним и републичним змаганю зоз руского язика и на нїх єй школяре зазначовали резултати. Школяре зоз наставнїцу Сенку участвовали на стретнуцох руских школох, а були и домашнї трох ювилейних стретнуцох: 5. (1998), 15. (2009) и 25. (2019) року у Бачкей Тополї и Новим Орахове. Мср Сенка Бенчик була порядна учашнїца семинарох з руского язика и член Активу наставнїкох руского язика. Потримала и орґанизовала семинар о басни як литературним жанру у руским язику у Новим Орахове 2006. року. Тиж потримала и отримованє 25. ЮНИИ 2021.

штирох округлих столох зоз прешлосци Руснацох у Новим Орахове (2003-2006). Резултат тих сходох було виходзенє двох кнїжкох о Руснацох у Новим Орахове хтори видало Дружтво за руски язик, литературу и културу, Нови Сад. Сенка ушорйовала и водзела радио-емисию на руским язику на Радио реґиї од початку єй снованя. Попри радио емисиї од децембра 2012. року на локалней бачкотопольскей телевизиї ушорйовала и водзела информативну ТВ емисию на руски язику. Була и дописователька РТВ - Рускей редакциї Радио Нового Саду. Була предсидатель Секциї Дружтва за руски язик, литературу и културу у Новим Орахове у рамикох хторей роби Литературна секция „Штефан Чакан”, активни член КУД „Петро Кузмяк” у Новим Орахове. Добитнїца є припознаня-плакети зоз меном проф. Гаврила Г. Надя за 2006. рок и припознаня Општини Бачка Тополя за 2020. рок. Мср Сенка Бенчик окончовала и длужносц директора Основней школи „18 октобер”, тиж у Новим Орахове од 2006. року у хторей ше настава отримує по мадярски. Була и член Националного совиту Руснацох у скорейшим зволаню. Автор є двох кнїжкох „Гунґаризми у руским язик” (2014) и „Лексични паралелизми” (2020) хтори видало Дружтво за руски язик, литературу и културу. Сенка Бенчик похована, 19. юния, на Заходним теметове у Бачкей Тополї. Вична єй памят! И. П.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: ВЛАДИМИР НОВТА З НОВОГО САДУ

У ГЛАВИ КОНСТРУОВАЛ, А У ДУШИ ЛЄЦЕЛ Пише: Славица ФЕЙСА

Права ридкосц, а вельке задовольство бешедовац з даским хто ма таки бистри розум, хто таки учени, а заш скромни у тим цо досягнул, як кед би то нє було нїч. Владимир Новта, дзеведзешатрочни Новосадян, дипломовани машински инжинєр у пензиї, припознал же му попри роботи, воздухоплївне моделарство означело живот. А початок тей приповедки настал на керестурскей пажици к и велї хлапци з валалу, и Владимир на свойо дзешец роки на лукох чувал крави, нєдалєко од обисца у хторим його оцец правел бочкори. У їх дворе було штири долїни дзе ше намакало и рихтало ско­ ру за других бочкорашох. Мал оцец и шеґертох и калфох, алє сцел сина вишколо вац. Нє знал теди Владимир цо раз будзе, о тим анї нє штудирал док ше припатрал на авиони хтори лєцели з Филїпова аж по тамаль, док нє скапали на нєбе. Почала Дру­ га шветова война...

Я

У Керестуре Новта закончел пейц класи, а пре оцово познанство з єдним Швабом у Кули, до Гражданскей школи ше там уписал. И бивал у спомнутого Шваба, ша оцец Михал од нього ремесло виучел, та Влади­ мир лєм соботами пешо приходзел до вала­ лу, и теди єдол з танєра мацери Мелани. Шпотал ше уж теди по обисцу и його власни брат Янко, младши дзешец роки. А по войни требало закончиц малу матуру, на щесце, у керестурскей Ґимназиї, а вец ше уписац до Стреднєй технїчно-машинскей школи у Новим Садзе. Шицко ишло як по лою, а радосц школованя була ище векша теди кед наш собешеднїк до шнїл свой сон.

- Шк°л а ми була на футожскей, а Д° м у Николаєвскей улїци. Кажди дзень сом ходзел пешо и барз сом ше зрадовал кед сом видзел же праве на ф уш жскей ул'їци була Моделарска школа аеро клуба. Уписал сом ше до нєй, и вше кед сом ше врацал зоз шко­ ли, зашол сом. Часто требало дацо справиц, но мнє интересовали и вельо зложенши ро­ боти од тих, обичних, майсторских. Пошвидко сом одходзел и на змаганя - приповеда наш собешеднїк, хтори знал же накадзи ше враци з войска, пойдзе ше уписац на студиї там дзе годзен раховац и на воздухоплївни напрям. Свидоми бул же пре слабши вид на єдним оку, пилот нє годзен буц.

П О СЛУХ А Л ОЦА Троме зме пошли уписац ше на М а­ шински факултет до Беоґраду, и гоч сом знал же тот треци, Луцич, мал родзини „там дзе требало”, нє знал математику, а бул и член партиї, нє дал сом ше. Матема­ тику сом мал у малим пальцу, а и оцец ми

24 РУСКЕ СЛОВО

25. ЮНИЙ 2021.

УисІ2е@ги5ке5Іоуо.сот

вше надпоминал же ми зоз знаньом будзе лєпше як з политику, а и я якошик верел же кнїжочка нє ма таку моц. Спреведол сом ше. Ми двоме нє прияти, а Луцич бул на списку, та сом мушел буц задоволь­ ни з тим цо можем, а то Природно-математични факултет на хторим було механїки - памета Новта, хтори ше на Факултет уписал позарядово, а гоно­ рарно запошлєл у Воздухоплївним институту. Кед о два роки видзел же нє требало покладац испити на Машинским факултету ознова пошол на шалтер и конєчно ше уписал там дзе го одпочатку цагало. У моделарстве уж теди мал значни успихи.

- Теди сом ше навелько занїмал з конструкцию моделох и мал найвецей успиху. У Австриї, у Бечу, було змаганє єдрилицох и моторних моделох. Я мал и моторни модел и „пеняч”, алє сом ше обавал пре моцни екипи з цалей Европи. Та заш лєм, удало ше ми освоїц перши два места у обидвох катеґорийох. Обидва плани за спомнути модели друковани у єдним анґлийским часопису - поцешено приповеда Новта, хтори познати и по тим же у Войводини справел перши теледириґовани модел, од но сно модел з ра дио упра вя нь ом.

буц директор, та заш лєм им ше удало два раз ме з тей фирми виплашиц. Людзе ше понамесцали до фотельох, алє требало робиц, та ме вец и першираз и друг ираз БЕЗ П А РТИ Ї Н А ВЕРХ Н Є МОГЛО волали най ше врацим. Дакус сом их уценьовал, першираз нє так барз, алє другираз досц. Дали ми шицко цо сцем. После факултету конкуровал до, теди лєм цо нє осноДобре сом зарабял, нє можем ше поносовац - з ошмихом ваней, фабрики у хторей ше оправяло трактори, правело приповеда Новта, одмахуюци з руку же то и нєшка так. клипи за мотори... Пошвидко фабрика достала назву „27. Оженєл ше з Ану, Мадярку, хтора робела як висша мемарец”, а Новта бул на чолє розвойного сектору, познєйдицинска шестра, а пошвидко ше народзели и два їх дзивше и у надпатраюцим, док го, гвари, партия нє вигнала... ки, двойнята, Иринка и Маґдалена. Було то давно, обидва - Поведзене ми до оч же директор нє можем буц, бо давно и факултети позакончовали, робя, жию кажда свой сом нє у партиї, гоч ме тота функция нє интересовала. Я живот, а Владимир надпомина же є уж и прадїдо. Ана ше, лю бел ро биц на усо вер шо ва ню ма ши нох, а нє сцел сом нажаль, похорела и пред двома децениями упокоєла.

- Мотори були моя любов и мой фах - гвари наш собешеднїк котри ше занїмал и з електронїку, а модели з Кед сом ходзел до другей класи, сцел сом научиц грац хторима участвовал на змаганьох у Анґлиї подаровал кена гармоники. У Руским Керестуре теди бул Мученски дзирестурскей школи. Добре памета же як наставнїк теди як, мал клавир и учел нас грац. Мой оцец ше з нїм порадробел Мирон Жирош, же ше моделарство розвивало, а зел, та Яким Сивч, Витомир Бодянец и я були перши хтори керестурска секция селенитох була замеркована. Прето нотално грали на тим инструменту. У кнїжки о Сивчови нє раз зашол до Керестура, та на лукох дзецом указовал ест и една фотоґрафия дзе зме висликовани у Ризничовим квартелю, а я у рукох тримам черкотки. як мож тримац управяч и поцаговац з руку лїво-право, а модел лєтачки лєци лєм там дзе ше сце... Я ше познєйше нє занїмал з музику, бо ме интересовала

ПЕРШИ НОТНИ ГАРМОНИКАШЕ

технїка, але ми анї не требало, бо сом ше дружел зоз Сивчом, а вон без гармоники нїґдзе не ишол - гвари Новта.

Моделарство ше нєшка пременєло. Нє прави ше з руку часц по часц, сцигую нови модели, вельо векши, совершени, виходза у серийох просто з фабрики, а тоти цо ше розумя твердза же лєца лєпше яґод птици... План и упутство як треба зложиц часци даєдного модела авиона або лєтачки барз важни, а кед плану нєт, Владимир гвари же за добри успих, закони аеродинамики ше муша знац як Оченаш. Роки прелєтли, як и модели о хторих Новта приповеда, алє нє дармо. У воздухоплївним моделарстве вон посцигнул резултати пре хтори му треба шапку зняц, и йому и шицким тим цо у тим спорту допринєсли же би зажил и розвивал ше. Воздухоплївни союз Сербиї додзелєл Владимирови припознанє - Златну плакету за унапредзенє моделарства Сербиї. Ми­ ло му, гоч поправдзе, у тей обласци заслужел кажду значку хтору мож на ґалєр припнуц. Зна то и вон сам, шмишка ше, бо шицко поспоминане, та и гевто цо нє, вредзело. ■

25. ЮНИИ 2021.

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАША ГОСЦИНСКА: ВЕРИЦА ВАРҐА ЗОЗ ЛОКУ V

V

І

ВОИВОДИНА ЄИ ҐУ ШЕРЦУ ПРИРОСЛА Пише: Лидия КУХАР

Любов ґу ровнїни, ґу желєним пространством котрим конца нє видно, Верица нє криє. Свой мир пренашла у малим Войводянским месце по мену Лок, котри ю инспирує на тото цо найволї, а то писанє а родне место Дюрдьов, Верицу вяжу барз красни памятки, бо у нїм препровадзела безбрижне дзецинство и кра­ сну младосц о котрей дзечнє бешедує и спомина у своїх писньох. У думкох ше часто враца праве на салаш на концу вала­ ла, на котрим одросла зоз свою фамелию. Мойо родичи мали салаш котри и нєшка стої на штредку Андьовей долїни и Мутнячи. Раз у року обовязно пойдзем обисц тот салаш и теди ше у думкох врацам до, можем повесц, найкрасшого периоду у моїм живоце. Здогадуєм ше, озда, каждого деталя зоз того часу. И як зме зоз оцом чували овци, ходзели на польо, и як нам то теди вообще нє було чежко. И тераз кед заврем очи видзим тото пространство з ко­ трим зме були окружени, и як на концу ганьблїво викуковали верхи Фрушкей гори котри мо­ гло видзиц з нашого салашу. Тот мир, цихосц, воздух и гласи з природи нє мал кажде, окреме нє дзеци у валалє и на тим сом дарунку барз подзековна. Тоти рана и вечари яки ми, док зме були дзеци, могли дожиц, велї нє могли. Вироятно тоти дожица зоз дзецинства на мнє вплївовали и зохабели у моїм шерцу глїбоки шлїди, та ище и нєшка уживам у каждим попатрунку на природу, котра пре­ красна коло нас.

З

КРАШНЄ ВИХАСНОВАНИ ЧАС Верица ма двойо дзеци, сина Деяна и дзивку Марику, а и двойо унучата: Єлену и Николу, у котрих ше окреме цеши и ужива у нїх.

- Кажду свою шлєбодну хвильку препровадзуєм зоз унучатми, любиме пойсц до природи, шейтац, приповедац и дружиц ше - гвари Верица.

Ми мали тото щесце же зме нє були цал­ ком сами. Коло нашого салашу було ище даскельо салаши, та зме мали и сушедох за котрих ме тиж вяжу лєм красни памятки. Понеже Мутняча була нєдалєко, паметам же на нєй влєце було вельо купачох - здогадує ше Верица. Понеже Верица зоз парасткей фамелиї, здогадує ше же нєраз и по цали дзень робела на полю, помагала родичом, алє, як гвари, таки живот теди бул на салашу, жи-

26 РУСКЕ СЛОВО

вот за котри велї терашнї ґенерациї дзецох нє можу себе анї задумац же бул можлїви.

- Окреме було чежко кед ше други дзеци зоз валалу приходзели купац на Мутнячу, а я зоз мотику у рукох мушела робиц. Алє, тото сом прилапела як свою обовязку и за­ даток хтори мушим сполнїц - приповеда Верица.

КРАСНА М ЛАДОСЦ У ДЮ РДЬОВЕ Верица основну школу закончела у Дюрдьове, два унапрямени роки у Жаблю, а потим и штредню Погосцительну школу у Новим Садзе. Тото цо окреме интересантне то же руски язик научела у бешеди и на улїци од товаришох.

- Мой оцец Руснак, алє зме дома нє бешедовали по руски, з найвекшей часци пре мацер котра го нє знала. Тот язик ме вше 25. ЮНИЙ 2021.

УисІ2е@ги5ке5Іоуо.сот

цикавел, сцела сом го научиц, та так и бу­ ло. Бавяци ше зоз товаришами Руснацами, лєгко сом го звладала, та и нєшка бешедуєм по руски кед пойдзем до мойого Дюрдьова и барз ше цешим зоз тим. Окрем на улїци, по руски сом бешедовала и у Културно-уметнїцким дружтве „Тарас Шев­ ченко”, чий сом була член. Барз сом любела ходзиц до Матки пре товаришох, друженя, пре наступи котри зме мали. У Матки сом шпивала у дзивоцкей ґрупи и була солистка. Добре паметам и наступи на ,Червеней ружи” у Руским Керестуре, алє и велїх других фестивалох на котрих зме участвовали - з ошмихом приповеда Верица.

СЛОВА ПРИХОДЗА ЗОЗ Ш ЕРЦ А Жадаюци свойо дзецинство и час препровадзени у Дюрдьове на даяки способ ожиц и зачувац од забуца, Верица почала писац писнї. Гвари же була з велїм инспирована, а слова сами приходзели и злївали ше до прекрасних стихох котри у чловекови будза лєм красни чувства. Верица любов ґу писаню ноши ище з дзецинства, у котрим часто пайташком писала писма и красни стихи. Окрем писаня и шпиваня, друженя и путованя нєзаобиходни, а стрета ше и зоз людзми, ужива у природи, ровнїни.

Верица з найблїзшу фамелию

наслов писнї, такой бим записала. Мойо писнї углавним писнї о Войводини, о салашох, о Дюрдьове, Локу, о околїску з котрим сом окружена, о тим як то дакеди випатрало садзиц кукурицу и робиц на полю. Наздавам ше же тот хто пречита мойо писнї, годзен почувствовац любов котру я чуствуєм ґу тим ровним пространством. То ми нїхто нє може вжац и барз ше у тим цешим - приповеда Верица.

Барз любим Войводину и мой Дюрдьов, та сом дзешка глїбоко у себе почувЗа тераз, свойо писнї наша собешеднїца запи­ ствовала же ше им на даяки окремни спо­ сує до теки, а вшелїяк же планує єдного дня злособ мушим оддлужиц. Свойо думки сом жиц их до своєй кнїжки и на таки способ полопочала записовац на папер, а вец наишла жиц коруну на свою роботу. А док кнїжка нє видзе, инспирация и за риму, и на таки способ шицки котри жадаю пречитац єй писнї можу почала моя творчосц. През писнї жадам и их пренайсц на єй Фейсбук боку Верица Варґа. другим людзом указац як то дакеди випатрал живот, жадам же би ше то нє забуло. РОБОТА Ю ОДВЕДЛА ДО ПОЛЬСКЕЙ Хторишик дзень на драги по роботу Дакед и у Матки... сом ше припатрала на прекрасни предїли коло ТительВерица роками занята у фабрики „Аптив”, а нєдавно ского брегу... Вжала сом до рукох папер и клайбас и мала нагоду одпутовац до Польскей на три мешаци на такой записала думки котри ше роєли у моєй глави. У усовершованє. каждей хвильки, гоч дзень, або ноц, кед би ше ми зявел - Слово о єдним проєкту котри наша фирма подписала зоз польску фирму, з часцами за авта, марки фият. Були зме змецени у месту Щирк, а кажди дзень зме путовали до другого места до фабрики робиц и учиц ше. Мали зме обучованє, пошвидко зме научели шицко цо треба и ро­ бота нам лєгко ишла. Подзековна сом на тим искустве, бо сом вельо нового научела цо ми будзе на хасен у дальшей роботи. Видз ела сом як ше тоту роботу роби у швеце, упознала сом нових людзох, и то наисце було єдно кра­ сне искуство. Окреме ми мило же сом ше на моїм руским язику могла згвариц зоз Поляками, розумела сом цо ми гуторя и то ми ище єдно потвердзенє же сом богата прето же знам бешедовац по руски - гвари вона. Верица у Польскей вихасновала час и за красни фотоґрафиї у природи, пейзажи, заходзела до каждого куцика у городзе и на кратко могла почувствовац як людзе жию у тей часци швета. До куфра покладла наисце кра­ сни памятки. ■ 25. ЮНИИ 2021.

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ 25-РОЧНЇЦА ЗДРУЖЕНЯ „БЕЛАВА ПТИЦА”

Д О Б Р Е КЕД ЧЛО ВЕК У Б РИ ҐО Х НЄ САМ

Пише: Андреа МЕДЄШИ

Здруженє за ментално нєдостаточно розвити особи (МНРО) „Белава птица” того року преслави ювилейни 25 роки як ше нєсебично стара о людзох хторим помоц найпотребнєйша. За тоти два и пол децениї Здруженє росло, розвивало ше и каждодньово робело на даваню потримовки и социялней интеґрациї. О важносци „Белавей птици”, алє и искуству през хторе прешла, бешедовали зме з Йозефину Регак з Руского Керестура, чий син Желько уж 13 роки хаснователь услугох того Здруженя ружтво МНРО основане перше лєм як здруженє гражданох хторе зазберовало родичох, дзеци и фаховцох, а свойо на­ й век ше напредо ва нє ви тво ре ло по сле 2006. року кед отворени дньови центер за членох Дружтва. Орґанизовани превоз за особи з инвалидитетом, адаптовани и пре­ ширени простор Здруженя, а уж идуцого року Дружтво достало назву Здруженє за помоц МНРО „Бе­ лава птица” Кула, хторе и нєшка у своїм составе ма даскельо услуги со­ циялней защити дньове пребуванє, биванє зоз потримовку, совитовалїще за вчасни розвой, услугу персоналного асистента, стационар и услугу помоци и допатраня у обисцу. У Здруженю єст даскельо хаснователє услугох и з Руского Керестура, як и заняти фаховци, медзи хторима и дефектолог Ивана Зазуляк Папуга хтора през седемрочне искуство у тей обласци пошведочела о тим же кельо ше за тот час пременєло и Здруженє, алє и саме дружтво у хторим жиєме. За остатнї 10 роки Здруженє барз напредовало. Почало од услуги дньового пребуваня зоз малим числом хасновательох, а преширело ше на ище шейсц услуги и на вецей як 150 хасновательох у нашей општини. Инклузия важна нє лєм у школи, та барз ро-

Д

28 РУСКЕ СЛОВО

биме на тим же бизме освидомели людзох же и особи з почежкосцами у розвою можу створиц цошка красне и буц ровноправни члени того дружтва. Сцеме указац же кажде може цошка посцигнуц кед ше му обезпечи условия. Думам же зме як дружтво зазначели помкнуце напредок кед слово о помоци и потримовки найчувствительнєйшим категорийом нашого дружтва, гоч ше таки людзе ище вше зочую зоз численима виволанями - гвари дефектолог Ивана Зазуляк Папуга.

ПОЧАТОК НЄ БУЛ ЛЄГКИ На спомнуту тему, алє як мац дзецка з инвалидитетом, бешедовала нам Йозефина Регак з Руского Керестура, хтора давного 1970. року народзела сина Желька. Аж шейсц мешаци по народзеню хлапца, дохторе сообщели же дзецко ма Даунов син­ дром. О тим як ше роками ношела з тим проблемом, цо єй завадзало у каждодньовей интеракциї з людзми, як и о тим кельо єй Здруженє „Белава птица” помогло, Йозефина гвари: Кед ше Желько народзел, нє исновал ултразвук, лєм анализа плодовей води, а

УисІ2е@ги5ке5Іоуо.сот

детальнєйшого препатрунку нє було. Ходзели зме зоз хлапцом на рижни випитованя до Нового Саду, а дохторе нам гварели же най престанєме, понеже за Даунов синдром лїка нєт, и най сина прилапиме таки яки є приповеда наша собешеднїца.

- Пред 13 роками, тедишнї дирек­ тор Марко Кошутич чул же у Керестуре єст дзеци зоз Дауновим син­ дромом, та нас поволал до „Белавей птици” на друженє. Теди тото Здруженє нє було вельке. Окрем мойого хлапца, зоз истим синдромом бул ище єден хлапец з валалу, Мирослав Виславски, та вони двоме спочатку путовали на автобусу до Здруженя. Рано бизме их випровадзели на автобуску станїцу а пополадню зме их чекали - приповеда Йозефина. По єй словох, теди ше иншак патрело на людзох з гоч котру файту инвалидитета. Место потримовки, наиходзела на стиґму, любопитлїви погляди и нєприкладни коментари, а дзепоєдни и нєшка памета.

- Кед сом сина водзела на авто­ бус, кажду стреду зме преходзели през пияц, а людзе ше барз огляда­ ли. Було нєприємно, алє од першого дня сом себе гварела же лєм главу горе и нє обрацац увагу нї на кого. О єден час зоз „Белавей птици” бул обезпечени превоз, та кажди дзень на 7 годзин рано по Желька приходзел комби. Зоз шофером було порадзене же кед сцигнє опрез обисца най записка, же бизме го нє мушели чекац вонка, дакеди по горучави, а окреме кед було жимно. Барз добре паметам кед ми єдна сушеда гварела же най повем шоферови най нє писка кед сцигнє, бо єй зобудзи дзецко. Мнє то барз заболєло, та сом єй гварела же бим була барз щешлїва мац кед би ми комби нє мушел пискац, бо ме тоти єй слова наисце дотхли - здогадує ше вона.

Пред велькима шветами у „Белавей птици” вше весело

ОД ТЕРАЗ О ТИМ РОЗДУМУЄ Кед пред даскельома роками оперовала колена, а понеже супруг умар, Йозефина роздумовала о тим же хто ше о Желькови будзе старац док єй нє будзе. Стационар у „Белавей птици” ше єй видзел як найлєпше ришенє, дзе синови буду обезпечени шицки условия. Два мешаци по операциї сом була у банї на регабилитациї, и теди Желько бул у Здруженю. Кед сом ше уж врацела дому, ище єден час путовал до Здруженя, а вец одлучел же прейдзе там жиц. Перше през викенд приходзел до Керестура, медзитим, йому то було барз длуго. Случовало ше же по цалу ноц нє спал анї вон, анї я, и нє могол дочекац 7 годзин рано же би пришол, а познате же особи зоз Дауновим синдромом кед дацо надумаю, тото муши буц витворене. Прето од теди функционуєме так же раз тижньово приходзи дому, алє остава лєм од рана до вечара - гвари Регакова.

потримовку, и барз ми помагал же бим остала психично моцна. Кед зме ходзели на рижни сходи зоз другима ро­ П О ТРИ М О В К А БАРЗ ВАЖ НА дичами хтори мали исти проблем, случовало ше же муЙозефина совитує шицким родичом чийо дзеци маю жове зохабяли свойо жени и оженєли ше зоз другу жену, даяки здравствени проблеми, же би ше цо вецей друже- а то наисце страшне - гвари Йозефина. Окрем Желька, хтори того року наполнєл 51 рок, Йозе­ ли, черали искуства, совитовали єдни других и потримофина ма и младшого сина Любана хтори зоз свою супрували. Славка, М ирославова мац, и я ше вєдно барз борели, гу и штверима дзецми уж даскельо роки жиє у Словацбули зме упарти и вельо зме єдна другу „подзвиговали”. кей. Без огляду на шицки почежкосци, страхи и препреКажди дзень зме ше дружели, и барз нам значело же мо- ченя на хтори у живоце наиходзела, Йозефина животну жеме подзелїц бриґу хтору маме. Ходзели зме вєдно до радосц нїґда нє трацела, а щесце глєдала у малих стваКули на преподаваня хтори отримовали фаховци, потим рох. Як гвари, нє зна анї сама одкадз єй було тельо мона рижни друженя за дзеци... Наисце барз значи кед чло- ци. Зна лєм тото же моц мацеровей любови моцнєйша и век у бриґох нє сам. Од супруга сом тиж мала вельку од найчежших хоротох. ■ 25. ЮНИИ 2021.

РУСКЕ СЛОВО 29

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашому милому синови и братови

ИВАН СОПКА (1980-2021) з Руского Керестура

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 14. юния 2021. року занавше нас зохабел наш найлюбенши тато и супруг, и охабел огромни боль и пражнїну у наших шерцох

ИВАН СОПКА (1980-2021)

Навики ожалосцени родичи, и шестра Тат’яна зоз супругом Владаном и дзивочку Зою Вичная памят!

Будземе паметац лем красни памятки и твой прекрасни ошмих. Занавше будзеш жиц у наших шерцох. Любя це барз, твойо - син Павел, дзивочка Ива и супруга Наташа Мили наш, спочивай у мире и най це ангели чуваю!

ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Дня 14. юния 2021. року занавше нас зохабел наш мили

ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Дня 14. юния 2021. року занавше нас зохабел наш мили

ИВАН СОПКА (1980-2021) з Руского Керестура

ИВАН СОПКА (1980-2021) з Руского Керестура Красни хвильки котри зме ведно препровадзели навики останю у наших шерцох и думкох. Твойо: тета Фемка и шовґор Яким Жирошово зоз дзецми Най це ангели чуваю и спочивай у мире Божим! ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Нашому Иванови

ОСТАТНІ ПОЗДРАВ Дня 14. юния 2021. року занавше нас зохабел наш мили

ИВАН СОПКА (1980-2021) з Руского Керестура

ИВАН СОПКА (1980-2021)

Од кумових Виславскових зоз фамелию Най спочива у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

Красни хвильки котри зме ведно препровадзели навики останю у наших шерцох и думкох. Твойо: тета Златка и шовґор Янко Ґалусково зоз дзецми Най це ангели чуваю и спочивай у мире Божим!

Красни хвильки котри зме ведно препровадзели навики останю у наших шерцох и думкох. Твойо: тета Єлена Чурчич зоз дзивку Ивану и жецом Николом Най це ангели чуваю и спочивай у мире Божим!

25. ЮНИИ 2021.

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ИВАН СОПКА (1980-2021) Чежко найсц слова з котрима би поцешиц и ублагац боль твоїх наймилших. Фамелия Хаврилчак зоз Земуну Спочивай у мире Божим и най це ангели чуваю!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. юния 2021. року наполнєл ше рок як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. юния 2021. року наполнєли ше пейц смутни роки як од нас занавше пошол до вичносци наш мили супруг, оцец, швекор и дїдо

МЕЛАНИЯ НАДЬ (1933-2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ню чуваю єй наймилши Вичная памят!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Уж шейсц роки у цихосци вичного мира пребува наш мили супруг, оцец и дїдо ЮЛИЯН РАМАЧ - Чамо (1963-2016) з Руского Керестура Час преходзи, алє наш вельки боль нїч нє може загоїц. Жиєш у наших шерцох, думкох и молитвох. Найкрасши памятки на щешлїви роки препровадзени з Тобу даваю нам моци исц напредок и шлїдзиц твою пожертвовносц, доброту и щиру любов. Твойо наймилши: супруга Тат’яна, дзивки Оксана и Олеся, жецове Мирослав и Драґан, унуки: Юлияна, София, Стефана и Ленка Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. юния наполнєли ше 5 роки як нєсподзивано пошол до вичного спокою наш мили брат

ВЛАДИМИР ПАЛАНЧАІ (7. V 1944-20. V I2015) з Руского Керестура Час котри преходзи не зменшує боль и смуток за тобу. Дзекуєме ци за щешлїви роки котри зме препровадзели вєдно и за шицко цо ши зробел за нас. Твойо: супруга Фемка и дзеци Владко и Терезка зоз своїма фамелиями Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. юния 2021. року наполнюю ше тринац роки як нас занавше зохабел наш мили

ЮЛИЯН РАМАЧ ЧАМО (1963-2016) з Руского Керестура Мили наш, барз нам хибиш зоз свою веселу природу, радосним здравканьом и зоз шпиванками хтори ши писал зоз шерца и хтори остали жиц зоз нами. З вельку любову и почитованьом вично це будземе чувац у найкрасших памяткох. Шестри и браца з фамелиями Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На моїх наймилших родичох, братох, шестри, блїзшу и дальшу фамелию Ви вецей нє з нами, алє сце вше у моїх думкох.

ЯКОВ ГАРДИ - ВОИВОДОВ (1930-2008) з Дюрдьова

Ваш син и брат, Янко Дудаш зоз Марию зоз Шведскей Спочивайце у мире Божим!

З любову и почитованьом памятку на ньго чуваю його наймилши Спочивай у мире Божим!

25. ЮНИИ 2021.

РУСКЕ СЛОВО 31

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот СМУТНЕ Дня 10. юния наполнєли ше 19 роки як ше преселєла до вичносци наша мила мац и баба

ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. юния наполня ше 40 жалосни днї як ше преселєл до вичносци наш мили оцец и дїдо

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. юния наполня ше два роки як нє з нами наша мила мац, баба и прабаба

РУСКЕ ни/ш.гизкезіоуо.сот

АНА САБО ЮЛИЯН САБО народзена Дудаш (1941-2021) (1947-2002) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятки на нїх чува дзивка Тереза зоз фамелию Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ Дня 10. юния наполнєли ше 19 роки як ше преселєла до вич­ носци наша мила мац и баба

ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. юния наполня ше 40 жалосни днї як ше преселєл до вичносци наш мили оцец и дїдо

ЮЛИЯН САБО АНА САБО (1941-2021) народзена Дудаш (1947-2002) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятки на нїх чува дзивка Таня зоз фамелию Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. новембра 2014. року занавше нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба

АМАЛИЯ КОЛОШНЯЇ

Дня 2. марца 1994. року занавше нас зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ЕУФЕМИЯ САБО народзена Сопка (1934-2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом памят­ ки на ню чуваю наймилши - син Злато зоз фамелию Спочивайце у мире Божим!

0ГЛАШ0ВАН€ е-маил: іпіогтаІог@шке5Іоуохот роботни дзень од 9-14 годзин число телефона 021/6613-697 069/673328

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. юния наполнєли ше 5 смутни роки як нас занавше зохабела наша мила и добра мац, швекра, баба и прабаба

ЕУФЕМИЯ РАЦ народзена Надь (1923-2016) з Руского Керестура, а жила у Сримскей Каменїци Памятку на єй доброту и пожертвовносц буду чувац дзивка Наталия, нєвеста Ганча, унука Татяна, унуки Владимир, Владислав и Мирослав зоз фамелими як и праунучата Исидора, Милица, Лука, Александар, Мартин, Влатко и Ана-Мария Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. юния наполнєли ше шейсц роки як нас занав­ ше зохабел наш мили супруг, оцец, швекор и дїдо

ИОАКИМ КОЛОШНЯІ

(1930- 2014) зруского Керестура (1929-1994) Вични памятки на вас чуваю вашо наймилши: дзивка Мелана зоз супругом Янком, дзецми Наташу и Жельком, жецом Иованом и уну­ ком Луком; син Михал зоз супругу Наду и дзецми Бояном и Марияну Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. децембра 2007. року занавше нас зохабел наш мили оцец и дїдо

Дня 11. юния 2020. року занавше нас зохабела наша мила мац и баба

МИХАИЛО РАЦ (1948-2015) з Руского Керестура СИЛВИ ЧАКАН (1925-2007)

ЛЕОНА ЧАКАН (1931-2020)

Зоз любову и жалосцу у шерцох вично вас будземе чувац у красних памяткох. Дзивка Нада, жец Михал и унуки Боян и Марияна Спочивайце у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

Красни памятки на твою любов, доброту и пожер­ твовносц навики останю у наших шерцох Твойо наймилши Спочивай у мире Божим!

25. ЮНИЙ 2021.

іггїогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот На основи члена 113 пасус 2 точка 1 Закона о националних совитох националних менши­ нох и Одлуки Одбору за култу­ ру число К -11-03/21 од 16.06.2021. року, Одбор за кул туру Националного совиту Руснацох розписує

КОНКУРС за орґанизованє манифестацийох у обласци защи­ ти нематериялного културного нашлїдства и уметнїцкей творчосци Руснацох у 2021. року Предмет конкурсу - софинансованє проєктох з об­ ласци защити нєматериялного културного нашлїдства вязаних за орґанизованє и пририхтованє манифестаци­ йох котри у Календаре репрезентативних манифестаци­ йох Руснацох. Обласци конкурсу - кажди подношитель муши вибрац єдну зоз понукнутих обласцох: 1. Манифестациї - орґанизованє и порядне отримо­ ванє манифестациї хтора у Календаре репрезентатив­ них манифестацийох Руснацох, отримованє манифе­ стациї прейґ онлайн платформох и електронских видох пре зен то ва ня 2. Купованє народного облєчива и инструментох обезпечованє народного облєчива и обуї, инструментох, сталкох за ноти и подобне 3. Анґажованє руководительох секцийох - надполнєня за роботу руководительох секцийох, анґажованє фаховцох за унапредзенє роботи секцийох и подобне 4. Купованє опреми - обезпечованє технїчней опре­ ми хтора олєгча роботу секцийох и орґанизованє мани­ фестациї: рахункар, друковач, скенер, фотокопир, проєктор, опрема за ошвиценє и озвученє и подобне. Роз под зе ль ова нє сред ствох - За проєкти хтори виполнюю условия конкурсу опредзелєни 1.220.000 дина­ ри. Условия конкурсу 1. На Конкурсу можу участвовац здруженя гражданох, уста но ви и дру ги орґ а ни зато ре ма ни фе ста ци й ох котри у Календаре репрезентативних манифестацийох Руснацох. Кажди подношитель може конкуровац лєм зоз єдним проєктом.

2. Прияви на Конкурс ше подноша виключно на формулару хтори мож достац у просторийох Националного совиту, Фрушкогорска 64, Руски Керестур, або на интернет боку ЗДЗДЖШ5ІПІ.Г5.

3. Прияви ше у єдним прикладнїку подноша особнє або ше посилаю по пошти на адресу Национални совит Руснацох, Фрушкогорска 64, Руски Керестур, зоз надпомнуцом: Конкурс за организованє манифестацийох у обласци защити нєматериялного културного нашлїдства и уметнїцкей творчосци Руснацох у 2021. року Прикладнїк прияви обовязно послац и у електронскей форми на адресу Ш50уії@тї5.г8 4. Прияви мож посилац по 17. юлия 2021. року.

5. Подполна приява на конкурс муши мац: - пополнєни и оверени формулар прияви - детальни опис програми/проєкту детально розробени финансийни план програми/проєкту - вияву хтору оверює и подписує овласцена особа - доказ о отвореним рахунку у банки (фотокопия депо картону, контракту о отвераню рахунку...)

6. О виборе проєктох з Конкурсу хтори буду софинансовани одлучує Одбор за културу 7. Одбор нє будзе финансовац и софинансовац порядни трошки (струя, телефон, зогриванє, провизиї банкох и подобне), анї купованє опреми, окрем у винїмкових случайох кед програма/проєкт таки же вимага и тоти елементи, о чим Одбор будзе окреме одлучовац.

8. За шицки питаня и нєясносци наволац на числа телефонох 025/705-222 и 025/705-333.

25. ЮНИИ 2021.

Ьуе цо буд^е* Ьуе ц о будуе*

^

ПРОМОЦИЯ КНЇЖКОХ У РКЦ На соботу, 26. юния у просторийох Руского културного центру у Новим Садзе будзе отримана промоция кнїжкох „Розваляни салаш” Янка Сабадоша и „Перли шветовей поезиї” Михала Рамача. Промоция хтору орґанизує Союз Руснацох Українцох почнє на 19 годзин. Кнїжки хтори буду представнени обявела НВУ „Руске слово” з финансийну потримовку М инистерства вонкаш нїх дїлох України, т. є. Амбасади України у Републики Сербиї (Рамач), односно приватней донациї (Сабадош). Руски културни центер находзи ше у Улїци Йована Суботича 8 у Новим Садзе.

Городска управа за защиту живот­ ного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплї­ ву на животни штредок Ношитель проєкта „КОМА СОМРАОТ РМ УКЕБТО БКШ ТУ О 2А ТКООУШ ^ РК О ^О БК ^ I Ж № О Е ” гї.о.о. Земун, Милана Решетара число 11, хторого по ополномоцнєню заступа „ОМР ОКАМ ООТ-Ж ” БО О Нови Сад, Тихомира Остоїча число 2, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Вибудов роботного комплекса - дистрибутивного центра зоз интерну драгу, хидротехнїчнима инсталациями, водовод-хидрантску мрежу вкупней длужини 71,00 т , водовод-хидрантску мрежу вкупней длжини 312,50 т , фекалну канализацию вкупней длужини 65,00 т , атмосферску канализацию вкупней длужини 140,50 т и оґраду вкупней длужини 213,00 т ”, у роботней зони „Сивер IV” на катастарскей парцели число 1570/3 и часцох парцелох 1570/2, 1571/5 и 3231/5 К.О. Нови Сад III, Город Нови Сад. Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок Ношитель проєкта „ЕМЕКАЬБ ШЬЬ” БОО Нови Сад, Булевар войводи Степи число 52, хторого по ополномоцнєню заступа Проєктни биро „ЕКО ЬООГС” ІА8МША 8АКА Ш С РК NОVI 8АБ Шумадийска число 21,, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Вибудов продукцийного обєкта - роботнї за продукцию меблю поверхносци прижемє (П) и наджемного резервоара за

Зоз предметним проєктом предвидзене маґазинованє запалююцих и чечносцох хтори горя у одвитуюцей амбалажи реґално поскладаних (олєйово и нитро фарби, олєйово и нитро розредзовачи, лаки, лєново фирнайзи, праймери, маси за фуґованє и байци) у обєкту число 5 вкупного капацитета 108.000 1односно 108 т 3 и маґазинованє других хемикалийох (нєзапалююци чечносци и черстви материї: лїпкача за керамику и фасаду, ґлет и фуґ маси, полудисперзиї и дисперзиї, фасадни малтери и подлоги за малтери на водовей бази, емайли на водовей бази, креп пантлїки, фолиї, алати и машини за мальованє) вкупного капацитета 1597 ї у обєктох число 1, 3 и 4 покля обєкт число 2 представя управни будинок поверхносци П+1 зоз административну часцу, местом за викладанє продуктох компаниї и часци за роботнїкох. Податки и документацию зоз вимо­ ги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

ТНҐ капацитета 3 м3” у улїци Долнї Жеми бб, на катастерскей парцели число 8919/5 К.О. Футоґ, Город Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 18. юния 2021. року принєсла ришенє число ^-501-375/21 же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту животного штредку "№№№. ЄПУІГ0П0УІ5а^.0Г§.Г5. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

РУСКЕ СЛОВО 33

іпТогтаІог@ги5ке5Іоуо.сот

5рогІ@ги5ке5Іоуо.сот

МАЛИ ОГЛАШКИ

РОЗВОЙНА ЛИҐА МЛАДШИХ ПИОНИРОХ

ВИДАВАМ квартель на Детелинари у Новим Садзе. Єдно и пол хижови, два одвоени просто­ ри!'. Вигодни за студентох. Цалком опремени. Контакт телефон: 064/1629-512.

НАПАРТИ СТРЕТНУЦА НА КОНЦУ СЕЗОНИ

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, инсектох. МОНТИРАМЕ: ■ РОЛЕТНИ ■ ГАРМОНИКОВОДЗВЕРИ

■ ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ ■ МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ ■ ВЕНЕЦИЯНЕРИ ■ ОПРАВКИ Телефон: 025/5827-710, 060/5088-433

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. Закона о преценьованю вплїву на животни ш тредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ о явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Ношитель проєкта „ЦЕНТЕР ЗА РЕЦИКЛАЖУ” Д.О.О. Беоґрад, Томе Буше 14 - Оддїл „Реґионални центер Нови Сад” Привреднїкова 3, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Звекшанє капацитета иснуюцого пошореня за третман маґазионованє и знова хаснованє нєопасних одруткох” хтори ше находзи и улїци Привреднїкова 3, катастерска парцела 480/1 К.О. Нови Сад IV, Город Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 по 15 годзин по 19. юлий 2021. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку Явну розправу и презентацию ше отрима 20. юлия 2021. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110 а, Нови Сад, на 12 годзин.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок Ношитель проєкта „ЕКО - 8АШТ” д.о.о. Ченей, Салаш 101 В, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Уводзенє нових катеґорийох нєопасних одруткох у иснуюцим пошореню за третман неопасних орґанских биорозкладаюцих одруткох зоз методу унапряменого компостованя - маґазинованя и ознова вихасновйованє неопасних одруткох, зоз операциями К3 и К.13, на катастарскей парцели число 2935/1 К.О. Ченей, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

34 РУСКЕ СЛОВО

Пионире Русина наступе­ ли у составе - Провчи, Гарди, Колошняї, Настасич, Гайдук, Вуйович, Виславски, Будинскова, Стойков, Фа, Штранґар, Чизмар, Джуня, Кочишова, Малацко, Надь, Плавшич и Планчак. Ґоли за Русин дали: Иван Планчак, Валентина Кочиш, Хана Будински Тренере: Зденко Шомодї и Деян Йолич. Фодбалске стретнуце Розвойней лиґи младших пионирох отримане всоботу, 19. юния у Раткове, на хторим русиновци одбавели два змаганя процив своїх парнякох. И попри тим же старши возрост, односно дзеци 5. класи основней школи, страцели з резултатом 6:3 (3:1), побиду домашнїх мож приписац дзекуюци двом моцним бавячом хтори фодбал тренираю у пер­ шим тиму новосадксей Войводини и ФК „Бачка” у Бачкей Паланки, а хтори на тото шицко и рок старши. Домашнї з Раткова о кратки час почали водзиц з резултатом 2:0, а перши ґол за Русин дал Иван Планчак. Нєодлуга домашнї дали ище єден ґол, и бул то конєчни резултат у пер­ шим полчаше. Двоме старши и искуснєйши першотимци константно правели предносц у резултату, а зоз свою схопносцу и швидкосцу, млади русиновци чежко могли и дойсц до лабди. Кед у другим полчасу, тренер домашнєй екипи кус вименєл состав, та з екипи

вишли двоме найлєпши бавяче, такой ше и резултат пременєл на хасен русиновцох. За 5 минути зоз 3:1, на 3:2 резултат звекш ала Валентина Кошич, а потим ище єден ґол дал Иван Планчак. У страху же русиновци однєшу побиду, тренер Ратковчаньох ознова до бависка уводзи двох першотимцох, хтори по конєц змаганю даваю ище 3 ґоли, та конєчни резултат бул 6:3 за домашнїх. Треба визначиц же на змаганю домашнї бавели досц оштро, зоз надосц фаулами, єден бавяч достал аж и червени картон, а Иван Планчак, як єден од найлєпших, окреме бул на мети процивнїком. Кус мадши русиновци, односно дзеци 5. класи, истого дня одбавели вельо ровноправнєйш е, алє напарте змаганє процив своїх парнякох. Перши ґол за Русин дала Хана Будински, а 5 минути при концу процивнїки вировнали на 1:1. На самим концу змаганя, двоме бавяче Русина, остатнї у охрани, збили ше єден до другого, и страцели лабду. У тей хвильки прибегнул бавяч зоз процивнїцкей екипи, и у остатнєй секунди, кед уж судия запискал конєц змаганя, дал и други ґол за свой тим, та побиду однєсли домашнї. Русиновим пиониром остало ище єдно змаганє, найвироятнєйше процив екипи зоз Каравукова, а потим ушлїдзи заслужени предих и лєтни одпочивок. Ан. М.

25. ЮНИИ 2021.

5рогІ@гизке5Іоуо.сот

РЕЗУЛТАТИ НА КОНЦУ ТЕЙ ФОДБАЛСКЕЙ СЕЗОНИ

ОФК „БИКИЧ” И ФК „СРИМЕЦ” МОГЛИ МАЦ ЛЄПШИ ПЛАСМАН На концу першенственей сезони у Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим, ґрупа Заход, фодбалере ОФК „Бикич” завжали штварте место зоз 57 бодами, 13 менєй од першопласованого Фрушкогорца, а Сримец з Беркасова завжал седме место зоз 47 бодами од 16 екипох, кельо ше змагали у лиґи езона закончена, упечатки дли и двох нових бавячох, Б л аґоєви ча и Д ьордєвича. ше злєгли, та зме ше представнїком спом нутих клубох Початком юлия почню приопитали чи су задовольни зоз рихтованя за нову сезону, м а­ посцигнутим пласманом. ме и добри условия за трениСлавко Дупаль, тренер ОФК нґи, а наздаваме ше же до єш енї на терену будземе мац „Бикич” гвари же штварте м е­ сто добри пласман, гоч могли аж и ош виценє, односно р е ­ посцигнуц и лєпши. флектори. Ентузиясти клуба - У єдней хвильки випатрало нам вельо помагаю, та ш ицки яґод же би могли достац и дру­ вєдно витвориме ище лєпши ге место, та би вец бавели ба­ резултат - гварел на концу раж стретнуце з другопласоваСлавко Д упаль, хтори тренину екипу у М едзиопш тинскей ра Бикичаньох осем роки. фодбалскей лиґи Срим, група ПАВЗА ЗА СПАТРАНЄ И Восток, за пласман до Срим­ скей лиґи. То ше, нажаль, нє зиВИПРАВЯНЄ ГРИШКОХ Славко Дупаль сцело. М али зме досц виєдначени резултати, а у значних стретнуцох нашо фодбалере И у ФК „С римец” з Беркасова су и задовольни и, як були покалїчени, або пре картони нє могли бавиц. До- гваря, нєзадовольни з посцигнутим седмим местом. статочно повесц же зме на госцованю у М андєлосу Зоран Видович, подпредсидатель Управи клуба, гва­ победзели водзаци Фрушкогори же хибело бавячох, дзерец зоз 2:0, а у даєдних стрет поєдни були покалїчени, а нуцох, дзе ше вецей обчекова було и таких цо нє бавели ло, зме подруцели - гвари тре так, як ше од нїх обчековало. нер Славко Дупаль. КРАТКА ЛАВКА часци таблїчки, цо добре, И ТЕНДЕНЦИОЗНЕ СУДЗЕНЄ м едзи ти м кед ше шицко спатри, могли зме достац Наш собеш еднїк далєй предище даєден бод вецей, бо зме на концу єш еньскей чалужує же у сезони могол раховац на 15 фодбалерох, и же сци були на другим месце. проблем бул у тим же на лавки, У м оц н єй ш и х стретнуцох у резерви, нє було одвитуюцих зме указали лєпш е бависко бавячох хтори би заменєли геви победзовали, а случовало тих хтори пре калїченя, або ше и же зме зоз слабш има Зоран Видович картони нє могли бавиц. Тиж процивнїками бавели подлєйше. П авзу вихаснуєме же вше „боляце питанє” и як судийове судза, та Дупаль наводзи приклад єдного стретну- бизме спатрели ш ицки гришки, и од новей сезони руца на госцованю дзе, по його думаню, судия очкодо- шели вельо лєпш е - гварел Зоран Видович. вал Бикичаньох, бо им дал аж седем жовти картони и В он додава и же до клубу планую привесц ище шеєден червени. У 88. минути стретнуца, судия им понї- сцерих або осм ерих нових фодбалерох, та прегварки щел ґол, у предлуженю у 93. минути пискал пенал за у цеку. Тиж визначує же у цеку прегварки и за н ово­ домаш нїх хтори так победзели зоз 1:0, та вец у оста- го тренера, и же затераз рахую на двох тренерох. нїм колє бавели без штирох стандардних бавячох. Н а концу виберу найлєпш ого, хтори вєдно з бавяча- Видзиме же можеме добре бавиц и же можеме мац ми принєш е и лєпш и резултати. ■ и лєпш и резултати и лєпши пласман, а уж зме привеВл. Дїтко

С

25. ЮНИИ 2021.

РУСКЕ СЛОВО 35

Находз

СПОРТ ЗМАГАНЄ У ЛАПАНЮ РИБИ НА ДУҐОВ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

РИБАРЕ УЖИВАЛИ У КРАСНЕЙ ХВИЛЇ И БОГАТИМ УЛОВУ радицийне змаганє лапаня риби на дуґов, хторе уж 66 роки орґанизує Здруженє спортских рибарох „Коляк” зоз Руского Керестура, отримане и того року, алє по першираз на новей локациї, на рибалове „Еделински” . Змаганє отримане внєдзелю, 20. юния, а место дотераш нєй локациї на Лалицкей писти, на беґелю Д унай-Т иса-Д ун ай , того року 33 циґонї цвенкали на рибалове „Еделински” , понеже як гварели рибаре, требало би вельо часу вичисциц места зароснутих зоз траву на беґелю. На змаганю участвовали 33-оме змагателє, од хторих пецерме були пионире, а того току, у катеґориї стар­ ших рибарох, найлєпше ше указал Божидар Хрнчар чия риба мала аж 12 050 ґрами. Друге место завжал Мирко Фекете з рибу од 3 960 ґрами, а треце место припадло Златимирови Рамачови, чия риба мала 3 885 ґрами, и шицки троме зоз Керестура. Награди були предвидзени за найлєпших трох змагательох, а понеже пиони-

Т

Фото: М. Пашо

рох того року нє було вельо, шицки пейцме достали награди, рибарски прибор. Лапанє риби надпатрали судийове хтори такой як циґонь зацвенкал, рибу вимерали, а потим ю врацали назад до води. Як у франти гварели искусни рибаре, риби на рибалове нєт тельо же их мож налапац з лопату, гоч так думаю велї людзе.

- И на рибалове, же биш мал озбильни улов, треба буц схопни и искусни гварели рибаре и додали же су барз задовольни зоз нову локацию, а любели би кед би ше лапанє риби и надалєй отримовало на рибалове власнїка Мирка Еделинския. Ш ицки предвидзени пропозициї док ше лапало риби були випочитовани, а после трох годзинох змаганя, за шицких учашнїкох бул орґанизовани и полудзенок. Ан. М.

„Аи. /Лі і/ І

36 РУСКЕ СЛОВО

25. ЮНИЙ 2021.

5рогІ@гизке5Іоуо.сот

АТЛЕТСКЕ ВОЙВОДЯНСКЕ И ДЕРЖАВНЕ ПЕРШЕНСТВО ЗА МЛАДШИХ ПИОНИРОХ

ОДЛИЧНИ УСПИХИ АТЛЕТИЧАРОХ У Сримскей Митровици, початком юния, отримане Войводянске, а потим и Державне першенство за младших пионирох атлетики, на хторим атлетичаре Атлетского клубу „Русин” освоєли високи пласмани. На Войводянским першенстве, на Атлетским стадиону у Сримскей Митровици, од 15 учашнїкох АК „Ру­ син”, Вукашин Вуйович освоєл бронзову медалю, од­ носно 3. место, у дисциплини скаканю до висока, а такой шлїдуюцого викенду, тиж на Атлетским стадиону, алє на Державним першенстве за младших пионирох, участвовали двойо змагателє клубу Русин - Ивона Рац хтора завжала 4. место и Теодор Штранґар, хтори осво­ єл 5. место, обидвойо у дисциплини скаканя до висока. На Державним першенстве, на хторим ше могли змагац лєм атлетичаре хтори потеди мали посцигнути одредзени високи резултати на урядових змаганьох, Ивона Рац звалєла особни рекорд, зоз скоком од 1,35 метери, а Теодор Штрангар, тиж досцигнул свой власни рекорд зоз резултатом 1,25 метери. Барз сом задовольна зоз посцигнутима резултатами, окреме зоз Держав­ ного першенства, бо то наисце високи досцигнуца буц 4. або 5. у Сербиї. Окреме, кед маме у оглядзе же нам условия нє даяки, нє маме квадратни метер тартану, дзеци научени скакац без шпринтеркох, и вец зме пошли на змаганє дзе шицки атлетичаре мали и опрему, и шпринтерки, и тартан... - гварела тренер Саня Еделински, хтора и водзела младих атлетичаох на змаганє, и додала же и попри слаб­ ших условийох од других, добри резултати мож посцигнуц

кед ше вибере праву дисциплину. Операм ше на тоти дисцип ри нам на розполаганю, а то - скаканє до далєка, до висока, руцанє кулї и вортексу. Евентуално шпринт, понеже маме стартни блоки, алє нє маме тартан на дражки за бежанє. Вельо и провадзим дзеци, хто ше як справує, гу чому маю афинитети, вельо з нїма приповедам. Даєдни дзеци, поведзме, любя скакац до далєка, алє нє любя писок, та вец, през розгварку, вєдно пробуєме пренайсц ди­ сциплину хтора им одвитує. Думам же найважнєйше же би дзецко любело свою дисциплину, та вец укаже и свой максимум, и теди резултат заґарантовани - заключує Саня. Младих атлетичарох Русина у юлию чека кратки оддих, та зоз тренинґами, змаганями и валяньом особних рекордох, предлужа у авґусту. Ан. М.

ЦЕНТЕР ЗА ФИЗИЧНУ КУЛТУРУ „ДРАҐО ЙОВОВИЧ” ВЕРБАС

БАЗЕНИ ПОРИХТАНИ ЗА КУПАЧОХ Лєтни базени у вербаским Центру за физкултуру „Драго Йовович” традицийне место на котрим ше през лєто одбува значна часц манифестацийох и случованьох у тим варошу. Заняти у Центру за физкултуру остараю ше же би так було и того лєта. Так пияток, 18. юния, базени порихтано дочекали перших купачох котри отворели тогорочну сезону купаня. Прешлого року нашо базени нє були отворени и нє робели, пре епидемийну ситуацию. Випочитовали зме препорученя Кризного штабу Влади Републики Сербиї и нє мали

Ч* Ж 25. ЮНИИ 2021.

зме сезону купаня. Того року, пре вигоднєйшу епидемийну ситуацию принєсли зме одлуку отвориц базени, дзекуюци дружтвено-одвичательному справованю шицких гражданох општини Вербас, о чим шведочи и вельке число вакцинова­ них жительох - гварела о.д. директора Центра за физкулту­ ру „Драго Йовович” Вербас Миляна Штулич. Першого дня шицки нащивителє ше могли купац задармо, а як и предходни роки, цена тогорочней уходнїци будзе 150 динари. Дзецом по седем роки старосци уход ше нє буд­ зе наплацовац, а и тей сезони гражданє годни купиц и мешачну карту. За 15 уходи на базен заинтересовани буду мушиц видвоїц суму од 1 800 динари, а за пензионерох, студентох и войнових инвалидох цена карти будзе 130 динари. Роботни час базенох Центра за физкултуру „Драго Йово­ вич” роботни днї од 9 по 18 годзин, а през викенд од 9 по 19 годзин. Кед же ше период зоз вигодну хвилю предлужи, у Центру за физкултуру ше наздавю успишней купалїщней сезони на їх базенох и обчекую вельке число нащивительох и купачох. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

Бундавки зоз окуреним месом (пршуту, шунку и печеницу) Потребне: ■ 4 бундавки ■ 3 вайца ■ 150 ґрами фета сира шолька млєка ■ ложка муки ■ 150 ґрами окуреного меса ■ 100 ґрами траписту ■ солї, попер, цеснок, ■ вашилєц (босиляк)

Лєгки лєтні полудзенок, хтори и крашнє випатра, а и смачни є. Пририхтоване: Очисциц бундавку и зоз ножиком за кромплї ценко воздлуж бундавку порезац на лїсточка. Єдну на дру­ гу (слика 1) наскла­ дай, 4 лїстки и до од­ ного кута положиц

11 ,* Л і -

пршуту и фета сир. Полєгко круциц же би ше достали ружички и складац до помасценей тепши. Таки ру­ жички правиц док ше нє похаснує шицко порихтане. Положиц до релни на 200 ступнї и печиц дас 20 ми­ нути. За тот час порихтац мишанїну. Витрепац зоз видлїчку вайца, кед вам остало сира можеце и його додац, усипце млєко, муку, солї, попер, цеснок, пошекани вашилєц и потарти трапист. Виняц зоз релни и преляц, а вец врациц же би ше запекло до конца ище дас 20 минути. і Ііі

.

»Ч.

ч

’ \

1

............... У сезони овоцох, добре мац записани основни рецепт за цесто. Бо цесто правице исте, а овоц може буц по ва­ шим жаданю. Часто ше хасную вишнї, ягоди, малини, може и мишанїна бобкових овоцох. Тото цесто предвидзене за меншу тепшу, достанє ше векши шейсц фалати колача, а кед жадаце печиц вецей, вец дуплирайце количество шицких соПотребне за цесто: стойкох. Жовчки вимишайце ■ 3 вайца зоз цукром, и дода­ ■ 100 ґрами муки вай це ґриз, олєй, ■ пол пращка за печенє йоґурт, муку и праїд­ ■ 50 ґрами ґризу ок за печенє, а окре­ ■ 50 милилитри олєю ме у другей судзини ■ 100 милилитри йоґурту зоз миксером витрепце бильчки. Сциха щицко зєдинїц зоз варе■ 100 ґрами цукру шку. До тепши найлєпше положиц папер за печенє и висипац це­ ■ потарта скорка зоз лимуна сто и накласц овоц. Печиц на 200 ступнї док нє почервенї, дас ■ 200 ґрами овоци хтори зме пол годзини. Кед колач готови од горе можеце посипац зоз мелпорезали на коцки ким цукром.

N

38 РУСКЕ СЛОВО

25. ЮНИИ 2021.

»і'

гизтак.гизке@ дтаіІ.сотг

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонта'

і

Мария Вауцал, Вербас

Прелїв вариц 10 минути на цихим огню, а кед ше д аку с б а кл ав а охлад зи п р ел я ц ю зоз горуцим прелївом.

Милана Младеновски (инстаґрам соокіпд.\л/ііІі.^е_тт)

У пал ачинкарнї подинстовац на д робно пореза ни цеснок, додац мархву хтора порезана на ко цочки и кратко вєд щ.. А. %■ но п о п р аж и ц . П о­ тим додац биле ме­ Потребне: со, хто р е ти ж та к порезане на коцоч■ 500 ґрами макарони ки, пол ож и ц при(чипковани) смачки по смаку и ■ 500 ґрами билого меса тельо ул яц води зоз курчеца же би прекрило ме­ ■ 4 мархви со и желєняву. Кед ■ 3 струча цеску месо омегча и вода ■ 400 ґрами шметанки випари, додац шме■ 80 ґрами тр ап ист сира та н к у и натарти ■ дакус олєю трапист сир и ва­ ■ соль, попер, веґета риц ище д аскельо минути. У м едзичаш е увариц макарони або даяке друге цесто у сланей води. Кед су уварени прецадзиц и зм иш ац их зоз прелївом.

25. ЮНИИ 2021.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

20. ФЄЧТИСАЛ дзецинскей ТВОРЧОСЦИ РУСНАЦОХ РОСсодиси „ресес ИНСА"

фотоґрлфі>ия.

ф от оґраф и я. 0537Р

ф о т о ґр а ф и я 0543Р

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґ­ рафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл 2ауогі.ги5Іпі@атаіІ.сот.

П