Ruske slovo 25

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXII ЧИСЛО 25 (3686) НОВИ САД, 24. ЮНИЙ 2016.

■ ФОРМОВАНА НОВА ПОКРАЇНСКА ВЛАДА

Фото: Владимир Дїтко

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ У ДЮРДЬОВЕ БУДЗЕ РУСКЕ ОДДЗЕЛЄНЄ

ИНТЕРМЕЦО БУДИНКИ РУСКИХ ШКОЛОХ ПРЕЗ ИСТОРИЮ

РУСКИ КЕРЕСТУР О

бразованє у Руским Керестуре на початку було вязане за грекокатолїцку Церкву, хтора збудовала школу у порти и там орґанизовала наставу. У тей школи 1854. року почал робиц и перши школоУ порти грекокатолїцкей Церкви бул школски будинок вани учитель Петро Кузмяк, чийо мено нєшка ноши Школа у Руским Керестуре. Будинок хтори воламе „Стара школа” збудовани 1905. року на Вельким шоре. Школа мала шейсц учальнї, єдну просторию за учительски схадзки, єдну канцеларию и квартель за управителя. Познєйше є реконструована, та ше тераз ту находза месна канцелария – матичар, полиция, просториї Спортского дружтва „Русин”, а однєдавна и канцелария месного одбору єдней политичней странки. До тей школи ше вецей нє ходзи шедац до школсих лавкох, алє на спортски терени дзе керестурски спортисти отримую тренинґи и змаганя. Терен у „Старей школи” спортисти и нєшка хасную

Фото: Сенка Надь

(Податки превжати зоз моноґрафиї „Двасто пейдзешат роки образованя на руским язику у Руским Керестуре” 2003. рок)

2 РУСКЕ СЛОВО

24. ЮНИЙ 2016.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБА ДОШ, заменїк одвичательного редактора

■ Тижньовнїк 4–5. Формована нова покраїнска Влада 6–7. Координация националних совитох

■ Нашо места 9. Проблеми з одцеканьом води у Керестуре 10. У Керестуре матурантом шветочно додзелєни дипломи

■ Економия 13. Косидба ярцу у наших местох

■ Култура и просвита 15. „Пришли нам Русадля” у Бикичу 22–23. У фокусу – Плаґият як дружтвене зявенє

■ Дом и фамелия 17–19. Уплїв и улога ручних роботох на розвой дзецка 20. ЖеноблоґИя

■ Людзе, роки, живот 24–25. Стретнуце – Саня Адамович, козметичарка з Вербасу

■ Духовни живот 27. Перша причасц у Новим Сазде

■ Информатор

28–31. Оглашки и In memoriam

■ Спорт 32–33. Треци полчас – Маринко Фекете, стрилєц зоз Коцура 35. СБ „Яша Баков” – Турнир у фодбалу за пионирох На насловним боку – „Пришли нам Русадля” у Бикичу Автор фотоґрафиї – Владимир Дїтко

ПОМОЖ СЕБЕ... Одкеди функционую национални совити як ношитель културней автономиї меншинских националних заєднїцох, а окреме остатнї рок –два як на дньови шор почало сциговац Поглавє 23 у хторим, медзи иншим, буду дефиновани и утвердзени обовязуюци стандарди у обласци сполньованя меншинских правох хтори Сербия унєше як свой тал до Европскей униї, заправо нє можеме утвердзиц одвити на основни питаня. Цо то, наисце национална меншина/меншинска национална заєднїца? Цо то национални совит? На якей „коти” утвердзени уровень здобутих меншинских правох? Кед же перши два питаня формални, треце сущне и насушно важне. Чи держава длужна лєм припознац „голе право” у смислу же цошка можеш и шмеш, чи часц тей антидискриминативней обовязки и обезпечиц условия и инструменти же биш то наисце и могол витвориц? Одвит, затераз, дзешка помедзи, голєм кед ше ситуация спатра през призму финансованя културней автономиї. Значи, и далєй буду буджетски даваня за ткв. „основну дїялносц” – чи то друкованє новинох, чи отримованє фестивалох, чи школярски стипендиї, алє обачлїви тренд же держава помали умива руки од обовязки обезпечиц и други условия же би ше тоти права сполньовали. У тим контексту рошнє значенє даскелїх далєкосяжих поцагох Националного совиту Руснацох на полю звекшованя „руского ґрунту”, односно нєрухомого маєтку чий є власнїк. Ту намира же би ше зменшали, лєбо цалком утаргли трошки „жедлярского статусу” руских институцийох чий Совит снователь, лєбо соснователь. Далєй, скоро през цале тирванє чловечества, и по нормох и по обичаю, преноши ше правило же маєток то дзевец дзешатини права – кед маш, та и можеш. У конкретним случаю, факт же єст дзе отримовац активносци и дїялносц, годно хасновац як компаративну предносц у проєктох на конкурсох за їх розвой и унапредзенє. На концу, а можебуц найважнєйше, концепт отримованя културней автономиї през национални совити нє кладзе ше под знак питаня анї у єдней з безчислених платформох з хторима рижни актере сцу злєпшац тоту обласц. То найскорей значи же совити буду найбизовнєйши титулар „националного” маєтку, голєм док нє постанєме часц Униї дзе моц инструментох наднационалней правней держави нєоспорна. Кед ше провадзи судьбу дакедишнього дружтвеного, та маєтку месних заєднїцох и локалних самоуправох, то вообще нє нєважне.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: заменїк одвичательного редактора Иван Сабадош – редакторе/ки – Дюра Винаї, Мирон Горняк-Кухар, Михайло Зазуляк, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса, Ясмина Дюранїн; новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сенка Надь, Сандра Саламун, Ана Маркович, Танита Ходак * Язична редакторка – Блажена Хома-Цветкович * Технїчна редакторка – Люпка Цвеїч; компютерски обробок – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Пет роварадин * E-mail: ruske.redakcija@gmail.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 100 *

Direktorka MARTICA TAMA[ *** Odvi~atelqni redaktor dr BORIS VAR]A

24. ЮНИЙ 2016.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ФОРМОВАНА НОВА ПОКРАЇНСКА ВЛА ДА

ВЕЛЬКИ ПЛАНИ З ОПЕРАНЬОМ НА ДЕРЖАВУ После 16 рокох як власц у Войводини предводзела Демократска странка, дотерашнї покраїнски премиєр Боян Пайтич вовторок придал длужносц новому предсидательови Покраїнскей влади Иґорови Мировичови зоз Сербскей напредней странки. Дзень пред тим, Скупштина АП Войводини вибрала нову Покраїнску владу, хтору водзи СНС

З

а вибор нового составу Покраїнскей влади хтори предложел мандатар Иґор Мирович гласал 81 покраїнски посланїк, 29 були процив, два остали стримани, а єден нє гласал. У новей Покраїнскей влади окрем кадрох СНС и єй предвиберанкових коалицийних партнерох – Руху социялистох и Социялдемократскей партиї Сербиї, тиж и представителє Социялистичней партиї Сербиї и Союзу войводянских Мадярох. Верховни вивершни орґан Войводини будзе мац 12 секретарияти, єден вецей як потераз, од чого Сербскей напредней странки у новей Покраїнскей влади припадли осем ресори, а по єден буду водзиц СПС, СВМ, РС и СДПС. Шицки три партиї – членїци новей покраїнскей векшини буду мац подпредсидательох Покраїнскей влади, понеже вибрани Дьордє Миличевич (СНС), Иван Дьокович (СПС) и Михаль Нїлаш (СВМ). Затримана пракса же подпредсидателє источашнє можу водзиц и поєдинєчни покраїнски секретарияти. ОД 12 СЕКРЕТАРОХ – ЄДНА ЖЕНА Секретарияти маю нових руководзацих, окрем обласци образованя, предписаньох, управи и националних

Пришага новей Покраїнскей влади

меншинох – националних заєднїцох, хтору предлужи водзиц Михаль Нїлаш (СВМ). На чолє Покраїнского секретарияту за привреду и туризем Иван Дьокович (СПС), ресор польопривреди, водопривреди и лєсарства будзе водзиц Вук Радоєвич (СНС), а Ненад Ґрбич (СДПС) нови покраїнски секретар за енерґетику, будовательство и транспорт. На чолє Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку Владимир

З БИОҐРАФИЇ ИҐОРА МИРОВИЧА Нови покраїнски премиєр Иґор Мирович єден з подпредсидательох СНС, странки до хторей 2008. року прешол зоз Сербскей радикалней странки. Дипломовал на Економским факултету у Новим Садзе, алє кариєру вибудовал у политичним живоце, дзе по тераз бул на рижних позицийох. Ма 14 роки стажу як предсидатель новосадского одбору СРС, у вецей мандатох бул одборнїк Скупштини Городу Нови Сад, покраїнски и народни посланїк, а од 1998. по 2000. рок заменїк министра финансийох. После покраїнских виберанкох 2008. року вошол до Скупштини Войводини, а на конститутивней схадзки є вибрани и за подпредсидателя того орґану. Истого року прешол до СНС, а штири роки познєйше постал подпредсидатель странки. По републични виберанки 2014. року, пол рока окончовал длужносц министра реґионалного розвою и локалней самоуправи.

4 РУСКЕ СЛОВО

Придаванє длужносци: Бувши покраїнски премиєр Боян Пайтич и нови предсидатель Покраїнскей влади Иґор Мирович

24. ЮНИЙ 2016.

ТИЖНЬОВНЇК Ґалич (СНС), а Оґнєн Бєлич (СНС) будзе секретар за реґионални розвой, медзиреґионалне сотруднїцтво и локалну самоуправу. За обласц кул ту ри, яв не ин формо ва нє и од но ше нє з вир ски ма за єд нї ца ми за длуже ни Ми ро слав Штат кич (СНС), а на чолє Се кре та ри я ту за со ци ял ну поли ти ку, де мо ґ ра фию и ров но прав носц полох Пред раґ Вуле тич (ПС). Но ви По кра їн ски се кре тар за здравство доц. др Зо ран Ґойко вич (СНС), за спорт и мла деж Вла ди мир Батез (СНС), а за ви со ке обра зо ва нє и нау ко во ви глє до вац ку дї ял носц проф. др Зо ран Ми ло ше вич (СНС). Єди на же на у По кра їн скей вла ди Сми ль ка Йова но вич (СНС), котра буд зе вод зиц По кра їн ски се кре та ри ят за фи нан сиї. У скуп штин скей ро зпра ви коло формо ва ня По кра їн скей вла ди ви тво ре на со гла сносц о знач но сци ак цен то ва ня од но ше нь ох з вир ски ма за єд нї ца ми, алє кри ти ко ва не же формо ва ни но ви се кре та ри ят за со ци ял ну поли ти ку, на сам предз бо чи сло за ня тих у Ба но ви ни ма остац огра нї че не. ПРИОРИТЕТ ИНВЕСТИЦИЇ И ИНФРАСТУКТУРА По пришаги членох Влади у Скупштини АПВ, покраїнски премиєр Иґор Мирович по сланїком з експозеом представел обсяжну програму Покраїнскей влади и гварел же главни циль нового со ставу будзе прицагованє наших и иножемних инве ститорох, а резултати новей Влади ше буду мерац зоз числом отворених фабрикох и числом нових роботних ме стох. Но ва По кра їн ска вла да буд зе ро биц на цо швид шим при лапй о ва ню За ко на о фи нан со ва ню и од ви чате ль но сцох АПВ, цо уж длу го єден з ключ них про бле мох По кра ї ни, а ифра структу ра тиж буд зе єден з при о ри те тох у буду цей шти ро роч ней про гра ми, гва рел Ми ро вич.

– Приоритет буду мац и вельки державни инве стициї на териториї Войводини: гайзибанска драга Беоґрад – Будапешт, вибудов автодраги Нови Сад – Рума, Беоґрад – Зренянин, Беоґрад – Вершец – Темишвар. Окремну увагу пошвециме питаню вибудови нового будинку Радио – телевизиї Войводини, прето же то найвекши и найзначнєйши дружтвени обєкт хтори нє обновени по сле бомбардованя нашей жеми 1999. року – гварел нови покраїнски премиєр. Спомедзи велїх будинкох хтори настрадали у бомбардованю и стари Жежельов мост, цо значи же ше вибудов нового чека уж 17 роки. У звереним мандату, нова Покраїнска влада планує закончиц тот длугорочни проєкт, гварел Мирович на викладаню програми, а намира и закончиц тиж длуготирвацу вибудов Народного театру у Суботици. Як пренєсли медиї, пред схадзку Скупштини Иґор Мирович гварел же нова Покраїнска влада будзе инсистовац и на интензивованю сотруднїцтва з националнима заєднїцами и їх совитами.

– Жадаме злєпшац стан у обласци їх образовних и културних дїялно сцох и жадаме участвовац у финансованю шицких їх активно сцох и проєктох – наглашел предсидатель Покраїнскей влади Иґор Мирович.■ Сенка Надь ФОТО: АПВ 24. ЮНИЙ 2016.

РУСКИ КУЛТУРНИ ЦЕНТЕР

ЗОЗ ПРОБОХ ДОМУ НА КОМБИЮ У Руским културним центре у Новим Садзе уж два тижнї комби розвожи дзеци дому зоз пробох фолклору. Комби за тоту намену виєднани, а трошки зноши Национални совит Руснацох. Фолклорни проби дзецинскей секциї отримує ше вовторок и пияток од 19.30 до 21 годзин, а дому дзеци одходза на комби превозки. Директорка РКЦ Наташа Макаї Мудрох з тей нагоди гварела: – Дзекуюци потримовки Националного совиту Руснацох реализовали зме идею же би дзеци после пробох одходзели дому орґанизовано на комбию. Таке ришенє ше указало як барз добре, а родичи задовольни и потримую го. Думам же им то и вельке олєгчанє, бо нє муша чекац дзеци после пробох, хтори безпечно сцигую дому. Рахуєм же нас Национални совит потрима и од септембра, бо маме наисце вше вецей заинтересовани дзеци за тоту фолклорну секцию.

Чловек цо вожи комби сотрудзує зоз РКЦ уж роками и нє раз вожел членох на велї наступи.

– Першираз и я бул у комбию кед требало одпровадзиц дзеци, же би вожач знал кадзи ма вожиц. З Матки ше перше розвожи дзеци до Петроварадину, вец на Лиман, Саймиште, Детелинару, а на концу на Салайку. Нови Сад нє мали город и нє биваю шицки блїзко при РКЦ, та воженє тирва и длужей як 40 минути – гварел Владимира Иван Вева, руководитель дзецинскей фолклорней секциї. Тераз, после ”Пупча” закончує ше сезона пробох у тим школским року. Планує ше ище єдну пробу, хтора будзе баржей приємне друженє, а вец од септембра знова почню нови проби. У РКЦ очекую же и од єшенї комби будзе розвожиц дзеци, та ше наздаваю же будзе и вецей дзеци на пробох. В. Вуячич

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК КООРДИНАЦИЯ НАЦИОНАЛНИХ СОВИТОХ

ПОРЯДНА ЗМЕНА НА ЧОЛЄ

П

Схадзка Координациї националних совитох националних меншинох у Сербиї отримана пондзелок у Новим Садзе, а медзи найважнєйшима темами на сходу хтори бул у шедзиску Националного совиту Словацох бул вибор нового предсидательства, и проблеми у витворйованю права на школованє на мацеринским язику

редсидатель Координациї националних совитох шлїдуюци рок днї будзе др Сулейман Уґлянин, предсидатель Бошняцкого националного совиту, а заменїк предсидателя Єне Гайнал, предсидатель Националного совиту Мадярох. Понеже єднорочни мандат дотерашнєй предсидательки Координациї, Ани Томанопвей Макановей закончени медзи двома зашеданями, по дотерашнєй пракси, предсидательство припада националному совиту хтори потераз мал заменїка предсидателя, а то Национални совит Бошнякох. На тот способ, предсидатель совиту источашнє окончує и чолну функцию у Координациї. ЗАКОНСКИ РАМИК На зашеданю дзе Национални совит Руснацох представял предсидатель Славко Рац, оценєне же дотерашня предсидателька Координациї Ана Томанова Маканова хтора и предсидателька Националного совиту Словакох у шицких обласцох унапредзела роботу Координациї, цо тераз вшелїяк треба предлужиц, а по можлївосци и далєй розвивац. Векшина представительох националних совитох хтори були на схадзки у Новим Садзе потримали предклад же би после Бошнякох, заменїцке место припадло Националному совиту Мадярох, цо значи же шлїдуюци предсидатель Координациї будзе зоз тей заєднїци.

6 РУСКЕ СЛОВО

През дискусию визначене же два Совити хтори заступаю найчисленши меншински заєднїци у Републики Сербиї маю найвекши капацитети и найвецей практичного искуства же би у комуникациї з державнима орґанами

РОБОТНЯ О ДИСКРИМИНАЦИЇ Вєдно з представителями словацкого, бунєвского, румунского, єгипетского националного совиту и єврейских општинох, члени Националного совиту Руснацох Наташа Макаї Мудрих и Желько Ковач 16. юния у Беоґрадзе присуствовали на єднодньовей обуки о защити и борби процив дискриминациї, а у рамикох компетенцийох НС-ох. Обуку за представительох НС-ох орґанизовали Канцелария за людски и меншински права и имплементацийни тим „ЕУ твининґ”, у рамикох проєкту „Потримовка унапредзованю людских правох и нулта толеранция за дискриминацию”. На практичних роботньох винєшене цо ше подрозумуює под термином дискриминациї на рижних основох, та и на основи националней припадносци, як ше НС-ти маю справовац и поставиц у случаю приявйованя дискриминациї, а наглашене и же би члени НСох одшмельовали припаднїкох своїх меншинох же би приявйовали случаї дискриминациї.

24. ЮНИЙ 2016.

ТИЖНЬОВНЇК заступали заєднїцки интереси шицких членїцох Координациї. Насампредз то важне у контексту отвераня Поглавя 23. Координация и у Новим Садзе розправяла и о вецей питаньох з обласци законскей реґулативи у обласци меншинских правох, як и о перспективох за їх унапредзованє, насампредз у рамикох розправи о Поглавю 23 хтора найскорей почнє на єшень, а полни интензитет достанє у 2017. року. Координация ма представительох у роботних ґрупох за виробок нарисох Закона о вименкох и дополнєньох закона о защити правох и шлєбодох националних меншинох и подобного нарису Закона о националних совитох, хтори бешедовали о дотерашнїх резултатох и уочених проблемох. Вшелїяк найвекша заувага на тот процес же идзе барз помали. Предложене же би ше у медзичаше, на єшень през явни сходи ище раз потвердзели главни опредзелєня меншинских заєднїцох у тей обласци, а то, як нє раз визначене, анї вецей анї менєй од того цо наклада домашнє законодавство и медзинародни документи хтори Република Сербия подписала. ОБРАЗОВАНЄ Як окреме актуална тема, надрилєл ше проблем анкетованя школярох и родичох коло вибору ученя мацеринского язика, понеже ше указало же тот поступок анї з другого разу нє окончени на правилни

Схадзку Координациї водзел предсидатель Националного совиту Мадярох Єне Гайнал (перши з правого боку)

способ, цо барз очежша сполньованє того права у наступним школским року. Главна заувага, цо замерковане у велїх школох, же анкета и за школярох, и за родичох, и за наставнїкох „дестимулуюца” кед ше треба опредзелїц за мацерински язик и модалитети його ученя, а фаворизовани алтернативни предмети хтори му конкурую. То би требала буц главна тема шлїдуюцей схадзки Координациї хтора будзе отримана медзи 10. и 15. юлийом, вироятно у Новим Пазару. ■ И. Сабадош 24. ЮНИЙ 2016.

STANOVISKA

Пише: Мария ПЕРКОВИЧ, новинарка и активистка

НЇЧИЙ ТАЛ Медзи главнима арґументами хтори инициятива „потримай РТВ” цалком оправдано наводзи як причини протесту, же „Радио-телевизия Войводини нє чийшик тал, алє явни медийни сервис шицких гражданох Войводини”. Тиж оправдано, гражданє и гражданки на вецей заводи протестовали процив зменох у РТВ и так потримали роботнїкох и роботнїци тей медийней хижи. Роботнїкох и роботнїци? Гей, роботнїкох и роботнїци. Чом роботнїкох и роботнїци локалних медийох хтори влонї погашени, явносц нє потримала? Чом роботнїкох и роботнїци зренянинскей „Юґоремедиї”, Вершецких винїцох, суботицкого „Северу”, сербобранского „Елану”, керестурского „АБЦ” ... и шлєбодно допишце безконєчну лїстину упрепасцених подприємствох, чом их нїхто нє потримал, анї их нєшка нє потримує? Чом лєм тота медийна хижа и єй роботнїци нє дачий „тал”, а ферталь милиона гектари обрабяцей жеми у Войводини постал тал тайкунох, без одупераня? Чи енерґетика лєбо вода за пице (коло 80 одсто жридлох води у Сербиї нєшка у приватних рукох) менши явни интерес як информованє? Чи польопривреда, друкованє учебнїкох, лєбо будовательство, нє явни интерес? Як кед би нє шицки мушели єсц, пиц и мац закрице над главу. Чом зме пристали же би скоро шицка привреда постала чийшик тал? Же лїченє, образованє, култура тиж чийшик тал? Зужованю поняца явного интересу, виключованя економиї, а потим и других явних дїялносцох з обласци политичней борби, у велькей мири допринєсли и сами медиї. Приватизация нє ма алтернативу. Економия питанє за експертох, бо ми сами нє знаме, док нам вони нє поведза, же нам потребни и хлєб, и струя, и лап-топ. Же би тоти цо нїч нє продукую постали експерти, тоти цо цошка наисце робя, односно роботнїцка класа, мушели щезнуц. Вокраци. Значи, роботнїцкей класи ем вецей нєт, ем єй остатки медийно нє интересантни. Єдноставно, то нєвидлїва „сеґинь–худоба” за хтору нєт места у актуалним концепту „реформох”. Кед цошка „явне”, значи же нас ше шицких дотика. Понеже РТВ медзи ридкима институциями у чиїм мену ше „явне” зачувало, його загрожованє виволало протест, а видлївосц роботнїкох и роботнїцох у конкретним случаю можебуц и їх главна предносц. Нєобходне, медзитим, похопиц же исто так муша постац видлїви и други роботнїцки бунти ширцом Сербиї, а одуперанє спрам концепту „талу”, муши залапиц шицки сеґменти живота. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ПЕРША СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ШИД У НОВИМ ЗВОЛАНЮ

ВИБРАНЕ РУКОВОДСТВО, МЕНОВАНИ ДИРЕКТОРЕ На Конститутивней схадзки за предсидателя Општини Шид вибрани Предраґ Вукович, за його заменїка Зоран Семенович, тройо одборнїки задзековали и место нїх вибрани тройо нови

П

ерша схадзка Скупштини општини Шид у новим зволаню отримана прешлей стреди, а на дньовим шоре углавним були кадрово питаня. Схадзка почала з потвердзованьм мандатох новим одборнїком, з оглядом же Предраґ Вукович и Зоран Семенович з лїстини „Сербия победзує – Александар Вучич” задзековали на одборнїцки места пре преход до вивершней власци, Вукович вибрани за предсидателя Општини, а Семенович за його заменїка. На конститутивней схадзки задзекованє на место одборнїка дал Вуядин Васич тиж зоз спомнутей коалициї. На их места пришли шлїдуюци на лїстини и то Драґан Савич (1960), машински технїчар зоз Шиду, Ґоран Ковачевич (1979), економски технїчар зоз Шиду и Миряна Маркович (1980), поднїматель тиж зоз Шиду. После потвердзованя мандатох нови одборнїки дали шветочну пришагу. На дньовим шоре було и розришованє потерашнїх и менованє нових роботних целох, одно сно скупштинских одборох. СО вибрала 12 одбори и то за нормативни предписаня, потим за привреду и защиту животного штредку, за польопривреду и валал, за буджет и финансиї, за планованє и вибудов, за комунални и дїялно сци од общого значеня, за социялну политику, за здравство, за образованє и информованє, за културу,

ЗАДЗЕКОВАНЯ ОДБОРНЇКОХ На концу скупштинского зашеданя задзекованя на одборнїцки места дали др Крсто Куреш и Срдян Малешевич з лїстини „Сербия победзує – Александар Вучич”, пре зраженє интересох. Др Куреш директор Дома здравя, а Малешевич директор Културно-образовного центру так же на идуцей схадзки їх места пополня нови одборнїки зоз спомнутей лїстини. Одборнїцка ґрупа „Час за шорових людзох” место шейсцох, од тераз будзе мац пейцох одборнїкох прето же одборнїк Деян Булатович виступел з тей ґрупи и обвисцел СО же будзе виступац як самостойни одборнїк „Желєней еколоґийней партиї-Желєни”.

8

РУСКЕ СЛОВО

После потвердзованяє мандатох нови одборнїки дали шветочну пришагу

спорт и младеж, за представки и жалби, як и Одбор за транспорт. После вибору ушлїдзела єдно и пол годзинова пауза у скупштинскей роботи же би ше спомнути одбори конституовало. У предлуженю зашеданя одборнїки прилапели Програму защити, унапредзованя и хаснованя польопривредней жеми. Як визначела Милица Ґеґич як уводнїчар зоз општинскей Канцелариї за польопривреду, програма присподобена вименком Закона о польопривредней жеми, програма обсяжнєйша як потераз. Дати приказ хасновательох хтори жем вжали под аренду, структура поверхносцох по класи, як и средства хтори достати од закупу. Милица Ґеґич наглашела и же дати приказ плана даваня жеми под аренду за 2016. рок и же по першираз под аренду будзе дата и жем хтору хасную месни заєднїци и општина цо вимагало досц роботи коло утвердзованя спомнутей жеми и же чи ю мож хасновац, а тиж ше водзело рахунка и о врацаню одредзених поверхносцох у поступку реституциї. СО тиж прилапела и Програму хаснованя средствох буджетного фонда за защиту и унапредзованє животного штредку, як и одлуку о консолидованим закончуюцим рахунку буджета за 2015. рок и кадрово вименки у општинским Штабу за позарядово ситуациї. До кадрових пременкох пришло и у трох явних подприємствох хторим локална самоуправа снователь. У ЯКП „Стандард” потерашнього директора Предраґа Вуковича, заменєла його заменїца Славица Сремац, дипломована инженєрка аґроекономиї, а Александра Йовановича у ЯКП „Водовод”, з одлуку СО заменєл Марко Баїч, його заменїк, дипломовани инженєр аґрономиї. Александар Йованович, дипломовани менаджер од тераз будзе директор ЯП за квартельни услуги и будовательну жем. Шицки тройо директоре буду у стану окончовац длужносц директора найдлужей єден рок.■ Вл. Дїтко 24. ЮНИЙ 2016.

НАШО МЕСТА КОНСТИТУТИВНА СХАДЗКА СКУПШТИНИ ГОРОДУ НОВОГО СА ДУ

У ДРУГЕЙ МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ У ВЕРБАШЕ

ПРЕДСИДАТЕЛЬ ЗДРАВКО ЄЛУШИЧ

ДВАЦЕЦ КАНТИ ЗА ЧИСТЕЙШИ ГОРОД

Конститутивна схадзка Скупштини городу Нового Саду прешла як ше и обчековало – досц напарто, оштрима розправми и павзами за змирйованє напарто-

сци. После прилапйованя дньового шора на Конститутивней схадзки Скупштини городу Нового Саду и верификованя мандатох, за предсидателя вибрали Здравка Єлушича, члена СНС. За його заменїка вибрана Бранка Бежанов, членїца СРО, а за секретара Марко Радин зоз СНС.

Формовани и одборнїцки ґрупи – СНС, „Єдинствена Сербия”, СРС, ДС, ЛСВ, СПС и Рух „Досц було”. На схадзки бул присутни и Ненад Чанак, котри такой задзековал на тото одборнїцке место. Вон бул и єдини одборнїк котри нє присутвовал на схадзки. Одборнїца „Руху досц було” Даниєла Костич напущела Сашу Радуловича и прешла до „Єдинственей Сербиї”. Городоначалнїк Нового Саду Милош Вучевич виявел же ше после формованя власци у Новим Садзе випита дїлованє дзепоєдних дружтвених подприємствох и наявел змену одредзених директорох, без огляду на їх политичну припадносц. Дю. В.

На подручу Другей Месней заєднїци у Вербаше роботнїки ЯКП „Комуналєц” поставели 20 канти за шмеце, а инициятиву порушал Совит Другей МЗ, хтора за тото обезпечела и средства, преноши портал Општини Вербас. Як визначел секретар Месней заєднїци Милош Килибарда, приоритет були места дзе ше зазберує векше число гражданох, як цо то дзецински бавилїща, автобуски станїци и зони коло школох – Ґимназиї „Жарко Зренянин” и основних школох „Братствоєдинство” и „Петар Петрович Нєґош”.

Роботнїки „Комуналцу” ремонтовали тринац стари канти за одпад, док сама Месна заєднїца обезпечела седем нови канти. А. М.

РУСКИ КЕРЕСТУР

И НАДАЛЄЙ ПРОБЛЕМИ З ОДЦЕКАНЬОМ ВОДИ Вельки дижджи початком прешлого тижня указали же, и попри дотерашнїх роботох коло ушорйованю яркох, у Керестуре и далєй єст надосц проблеми з одводзеньом атмосферских водох. Бо, после дижджох хтори пондзелок падал вноци и вчас рано, а потим исти дзень барз моцни пополадню, пре вельке количество, атмосферска вода стала на вецей местох у валалє. Як вимеране, вноци теди спадло коло 30 литри води по квадратним метеру, а вец пополадню и до 60, так же яр-

24. ЮНИЙ 2016.

ки нє лєм же були преполнєти, алє попрелївали на дражки и калдерми, под воду були и загради. Того дня до Месней заєднїци нєпреривно волали Керестурци опрез котрих преляла вода хтора нє могла одходзиц пре загарнути ярки, позавальовали пайпи и подобни причини. Медзитим, МЗ вецей нє компетентна за комунални проблеми, та ше людзох упутйовало на општинского комуналного инспектора. З буджета МЗ и того року опредзелєни пенєж за оправянє яркох и других поверхносцох пре цо лєпше одводзенє атмосферских водох, но кеди тоти роботи почню завиши од кулского ЯП „Завод за вибудов”, гварене нам у МЗ. Спомнуте ЯП перше ма розписац явну набавку за тоту роботу, после хторей би ше предлужело ушорйовац проблематични места, алє ище нє познате кеди вона будзе розписана. Затераз у МЗ могли лєм констатовац приявени проблеми, зазначиц их и ришовац док буду поконечни спомнути процедурални активносци. Но, у велїх случайох причина нєодходзеня води и саме нєодвичательне справованє Керестурцох, бо єст вельо места дзе ярки, запущени опрез обисцох. М. Зазуляк

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА ЗОЗ ШТРЕДНЄЙ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

МАТУРАНТОМ ШВЕТОЧНО ДОДЗЕЛЄНИ ДИПЛОМИ Матурантом Штреднєй школи „Петро Кузмяк”, з котрих 61 успишно положел матурски испит, 20. юния шветочно уручени дипломи о законченим штредньошколским школованю Уж традицийна пригодна програма у полней Велькей сали Дома култури, дзе попри матурантох и професорох присутни були и родичи и родзина, почала з традицийну латинску штредньошколску гимну „Ґаудеамус иґитур”. Директорка Школи Хелена Пашо Павлович з доберанима

Зоз здобутим знаньом на праксу, або на нове школованє

словами випровадзела матурантох, наглашуюци же ше Школа, одн. єй професоре, намагали пренєсц им знанє хтори годни применїц у пракси односно, у дальшим школованю, як поведзене єдней з найуспишнєйших ґенерацийох трох оддзелєньох Школи – Ґимназиї з руским и сербским наставним язиком и напряму Туристични технїчар. Пригодни слова своїм школяром висловели и оддзелєнски старшини Любка Малацко, Леона Сабо и Драґана Ґачеша, а потим, од 64-ох школярох, уручели 61 диплому – од седемнац – петнац у оддзелєню Ґимназиї на руским и 17 у сербским оддзелєню, та 29 дипломи, од 30 школярох у напряме Туристични технїчар. Иншак, матурски испит з одличним успихом положели 36-еро школяре, 22-ойо з барз добрим и тройо з добрим успихом. На програми уручене и припознанє за школяра ґенерациї, хторе того року достала школярка IV-2 оддзелєня Ґимназиї (на сербским язику) Соня Кнежевич з Кули, котра ше поетски надихнуто одпитала од своєй школи и товаришох и подзековала професором. Матурантом уметнїцку програму пририхтали їх младши товарише, а найуспишнєйши у писаню, рецитованю, шпиваню и граню, пречитали литературни роботи о законченю школованя у керестурскей Школи. Матуранти напряму Туристични технїчар свою „класну” професорку нєсподзивали з торту за єй родзени дзень. М. Афич

КОЦУР

РУСКИ КЕРЕСТУР

ТРИ ДНЇ ШВЕТКОВАНЯ СВЯТОГО ДУХА У Коцуре Служби Божо на Русадля служели парох о. Владислав Рац, о. Яков Кулич и о. Владимир Мудри зоз Канади. Дзень кед ше слави родзени дзень Церкви – як у єдней зоз Службох гварел о. Мудри, кед Святи дух зишол на апостолох пейдзешатого дня после Христового воскресеня, бул нагода же би церква була оквицена зоз желєнима конарами, а паноцове у желєних ризох. Людзе у валалє през днї швета оквицели свойо капури и облаки зоз квецом и желєнима конарчками. Внєдзелю пополадню ше служело парастос за шицких покойних на новим руским теметове, а пондзелок, 20. юния, у шицких Службох було мированє. Вовторок, 21. юния Коцурци пошли до Водици на Завитни дзень. Т. Х.

10

РУСКЕ СЛОВО

ДРАЖКА ПРЕЗ ЦАЛИ ТЕМЕТОВ З добродзечну роботну акцию члени Церковного одбору рускокерестурскей церкви и други Керестурци всоботу, 18. юния, на теметове виляли ище коло 20 метери бетонскей дражки, так же тераз през цали теметов, од главного уходу по конєц (за каплїчку) єст бетонска дражка, широка 2 метери. На роботней акциї участвовали коло 20 Керестурци, а будовательни материял за терашню роботу подаровали Паплацково з Руского Керестура, котри роки препровадзели на роботи у Швайцарскей. М. З.

24. ЮНИЙ 2016.

НАШО МЕСТА У КУЛИ РЕПУБЛИЧНИ ФЕСТИВАЛ АМАТЕРСКИХ ТЕАТРОХ СЕРБИЇ

У КОНКУРЕНЦИЇ ОСЕМ ПРЕДСТАВИ цови Милорадови МандиУ Кули пияток, 17. юния, почови Мандови. Як гварела чал тогорочни, уж 58. РепуЛїляна Стєпанович, и блични фестивал аматерских Манда и вона свойо ґлуметеатрох Сербиї, хтори тирва по ци кариєри почали як ама25. юний, а Фестивал шеточно тере, визначуюци же би отворела позната ґлумица Лїбез тей любови ґу аматериляна Стєпанович з Беоґраду. зму нє було анї вельких Пред тим, фестивалски факлї ґлумцох. Пред кулску пуопрез Културного центру Кула блику на отвераню Фестизапалєл млади ґлумец-аматер вала виведла и виривок з зоз Кули Страхиня Щекич, а єй монодрами „Панї минифестивалску заставу подзвигстерка”. нул Радован Зубац, визначни Ґлумица Лїляна Стєпанович пред публику у Кули Фестивал на соботу будґлумец-аматер зоз Сенти. Присутних на шветочним отвера- зе заварти з преглашеньом побиднїУ змагательней конкуренциї участвую осем представи – з Червинки ню привитал директор КЦ Каменко кох и госцуюцу представу „Лизи(чия представа „Чудо у Шарґанє” од- Бертич, а на поволанку госцинскей страта” Театру „Пременка” з Нового бавена перша), Рачи, Враня, Костол- Стєпановичовей, публика з моцним Саду, у хторей ґлуми и нашей публицу, Боґатичу/Прнявору, Беоґраду, аплаузом, на стояцо, дала почесц нє- ки познати Иґор Ґрекса. давно упокоєному познатому ґлумМ. Зазуляк Сенти и Старей Пазови.

ВИСТАВА МАЛЮНКОХ И ВИШИВКОХ У КОЦУРЕ

КОРУНА РОБОТИ НА СЕКЦИЙОХ З виставу ручних роботох и малюнкох Коцурске здруженє младих указує резултат креативней роботи секцийох того здруженя, односно законченого курса вишиваня и мальованя Вистава Коцурского здруженя младих була приказ резултатох креативней и удатней роботи на секцийох вишиваня и мальованя хтори исную у рамикох того здруженя. Виставу могло нащивиц пондзелок, 21. юния, предвечаром у прео сторийох, котри дзеля вєдно зоз пензионерами а на нєй були виложени вишивки и малюнки членох секцийох, як и малюнки руководительки секциї мальованя Александри Самочета.

„ДАЙ И ТИ СВОЮ РУКУ” ОД 24. ПО 25. ЮЛИЙ Попри того же маю часу за други активносци, члени Коцурского здруженя младих уж на велько планую конєчну програму тогорочней акциї младих „Дай и ти свою руку” хтора будзе шеста по шоре, и будзе отримана од 22. по 24. юлий. Прияви за акцию, хтора ше и того року будзе состояц зоз роботней акциї, духовного преглїбйованя и забавних активносцох, почали 1. юния и буду тирвац по 1. юлий. На акцию ше можу приявиц млади од 14 по 30 роки, прейґ официйного сайту КУМ-а, http://kumkucura.wix.com/official дзе мож найсц приявни формулар.

24. ЮНИЙ 2016.

Як потолковала руководителька секциї вишиваня Єлена Дудаш, тота секция почала робиц ище фебруара, кус познєйше почала и секция мальованя хтору порушала Самочетова. Обидва секциї маю коло дзешец членох основношколского возросту, бо су праве пре нїх и порушани.

– Секциї порушани же би ше дацо случовало у валалє, и же бизме школяром попри настави у школи понукли и даяки змисти з хторима ше можу занїмац у своїм шлєбодним чаше. Ту ше можу креативно виражиц, научиц дацо нове, дружиц ше и забавиц – гварела Дудашова. Виставу отворела членїца секцийох Катарина Ґайдош, а Єлена Дудаш потим шицким членом уручела подзекованє за успишно закончени курс вишиваня односно мальованя, а потим публика мала нагоду розпатриц ручни роботи и малнюнки членох, як и малюнки їх „наставнїци” мальованя, младей малярки Александри Самочета, чийо седем малюнки були виложени на вистави. Т. Ходак

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПАПРИҐАРЕ ЗОЗ СОТРУДНЇКАМИ Здруженє паприґарох Руского Керестура пияток, 17. юния, на Лонґове орґанизовало окремни приєм за своїх сотруднїкох – представительох хемийних, осиґуруюцих и других подприємствох, як и фахових польопривредних службох котри паприґаром, заградкаром и других польопривреднїком вжиме у Керестуре тримали фахово преподаваня и презентациї. Попри сотруднїцтва на фаховим планє, шицки и порядни спонзоре манифестациї Днї керестурскей паприґи. На стретнуцу на Лонґове присуствовали коло 30 представителє тиж тельо подприємствох з рижних крайох Сербиї и Войводини, а домашнї им були члени Управного одбору и дзепоєдни активнєйши члени Здруженя паприґарох. Присутних привитал и на дотерашнїм и будуцим сотруднїцтве подзековал предсидатель Здруженя Владимир Варґа, и визначел же того року коло 250 Керестурци (алє и члени Здруженя з других местох), под паприґу маю коло 500 гольти и поволал их на Днї керестурскей паприґи у авґусту. Прейґ видео-биму Здруженє представело дотерашнї роботи з паприґу у керестурским хотаре, як и спомнуту манифестацию.

Попри розгваркох о дальшим сотруднїцтве, стретнуце була нагода и за подписованє контрактох о спонзорстве за тогорочни Днї керестурскей паприґи. М. Зазуляк

НА ЮГУ СЕРБИЇ ШЕ ЗЯВЕЛА ХОРОТА РОГАТОГО СТАТКУ, „ХРАСТОВА СКОРА”

МЕРКОВАЦ НА МОЖЛЇВЕ ЗАРАЖЕНЄ Зараженє, фахово наволане нодуларни дерматитис, лєбо храстава скора при рогатому статку, хтора залапела юг нашей держави, окреме опасна, а на ню спозорело и Министерство польопривреди и защити животного штредку Републики Сербиї. У Войводини, у нашим околїску нє зазначени анї єден случай тей хороти, алє ше вона лєгко преноши и потребна велька острожносц. Хорота „храстава скора” залапює лєм рогати статок. Животиня з початку ма вельку горучку, чуренє з носа и слизави очи. Характеристични и ґужлїки по скори хтори лєгко мож обачиц. Тота хорота виволує худнуце статку, бо гарла нє сцу єсц – наводзи ше у сообщеню хторе мож пренайсц на официйним сайту Министерства польопривреди.

12 РУСКЕ СЛОВО

На сайту тиж визначене же тота хорота окреме опасна и же ю потребно такой приявиц, цо потвердзує и директор Ветеринарскей станїци у Коцуре, Воїслав Димитриєвич.

– Вироятносц вше постої же ше зараженє ту принєше, понеже го преноша суньоґи, клїщи, мушки и други инсекти хторих тераз єст надосц. Совитуєм людзом най такой, як обача даєден зоз симптомох, гоч яку пременку на животиньох, обовязно поволаю ветеринара хтори придзе випитац ситуацию и утвердзи чи то тото, чи даяка друга хорота. Важне най нє чекаю, же би ше то нє ширело – апелує Димитриєвич. Вон гварел же прейґ контактох у южней Сербиї ма податки же там ситуация досц алармантна, алє же ю його колеґове тримаю под контролу и же ше озда на тим и застанови.

– Затераз потрафени про стор коло Буяновцу и Трґовишту, на югу и югово стоку Сербиї, наспрам Болгарскей. Ветеринаре робя дзень и ноц, ниа, требала уж сцигнуц и вакцина зоз Европскей униї, понеже ми нашу нє маме. Тераз ше клинїчно хори гарла забива, а други ше третирує, алє лєм на тим про сторе хтори залапени зоз зараженьом. Нє мож анї вакциновац гарла у цалей держави, бо вец на длугши период будзе забранєне вивоженє ме са, та ше прето третира лєм хори гарла – гвари коцурски ветеринар. Важнє провадзиц ситуацию у хлївох и, за тераз, ше наздавац же суньоґи нє принєшу зараженє до нашого краю. Т. Ходак 24. ЮНИЙ 2016.

ЕКОНОМИЯ КОСИДБА ЯРЦУ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЧУРИ КОЛО 4 ТОНИ ПО ГЕКТАРЕ Косидба ярцу у керестурским хотаре почала прешлого тижня, а попри обчекованьох же будзе закончена за викенд, роботу ше предлужело ище того тижня. Як дознаваме у валалє, пре вигодни температури тогорочни урожай досц добри, од 3,5 тони по 4 тони по гольту, а влага тиж одвитуюца – коло 13,5 одсто. У одношеню на други житарки мало хто у Керестуре ма вельки поверхносци под статковим и пивским ярцом. Валалчанє го углавним хасную за по-

треби ґаздовста, а малочислени продукователє на велько ярец можу предац до трох подприємствох – „Аґрохома”, „Юарбис” и „Аґрокерестур”. На тарґовищу житаркох, та и у наших подприємствох ище нє позната цена тей култури, а у валалє, за тераз, у „Аґрохому” и „Юарбису” даваю аконтну цену 16 динари. После косидби ярцу у хотаре шлїдзи велька робота, жатва жита. Кед будзе вигодно – комбайни до поля войду концом юния. С. Н.

У КОЦУРЕ

У НОВИМ ОРАХОВЕ

ПОПУЛАРНЄЙШИ ЯК ЖИТО

ХВИЛЯ ДИКТУЄ РОБОТИ Дзекуюци даскельо слунєчним дньом, прешлого тижня у Коцуре почала жатва ярцу, єдней з перших културох хтори дозреваю на польох. У коцурским хотаре єст надосц ярцу, хтори ше того року продуковало без векших проблемох, понеже нє церпел анї хороти, а нє було анї вельо чкодлївцох. На час защицени ярец мал предиспозициї же би добре зродзел тей сезони. И того року у коцурским хотаре заступени покармови и пивски ярец. Покармови ярец одкупює коцурска роботна єдинка подприємства „Либела продукт” зоз Змаєва, а мож го предац и до маґацину подприємства „Фарм кооп” зоз Србобрану. У „Либели” за килу ярцу мож достац 17 динари на основи 13 одсто влаги, док у „Фарм коопу” цена ище нє була позната. Пивски ярец, як и влонї, одкупює землєдїлска задруґа „Класка”, хтора ище нє ма формовану цену за тоту културу. Без огляду же з польох зняти лєм мали поверхносци под ярцом, з „Класки” дознаваме же просеково урожаї, на основи скошеного пивского ярцу коло 40 метери по гольту, док покармови ма дакус менши просекови урожай – коло 36 метери по гольту. Кед би хвиля була красна, дзекуюци сучасней механїзациї, жатва ярцу би могла буц швидко закончена, алє понеже хвиля пременлїва, нє мож проґнозовац кельо вона будзе тирвац. Т. Х.

24. ЮНИЙ 2016.

У новоораховским хотаре жатва ярцу почала прешлого тижня, а за тоту културу єст два одкупни станїци, у хторих гварели же су задовольни зоз контрактами хтори заключели вєшенї зоз продукователями. Штреднї урожай коло 70 метери по гектаре, и то на парцелох хтори на час пошати, штредком септембра. У одношеню на жито, ярец популарнєйши пре одкупну Ґабор Шлаєр цену, зоз коло 18 дизадовольни з урожайом нари за килу, а за жито гваря же будзе менєй. Новоораховчань Ґабор Шлаєр мал ярцу на пейцох гольтох, зоз штреднїм урожайом коло 40 метери по гольту. З тим є барз задовольни, бо по його думаню, ярец менєй вимага укладаня як жито. Алє, заш лєм, пред мешацом и вон свой ярец прикармйовал. Нарок Шлаєр планує продуковац пивски ярец, з оцену же ше найвецей плаци и з нього найлєпши урожаї. Од заувагох гварене же би одкуп могол буц лєпше орґанизовани, бо ше длуго чека на одкупних станїцох. Лю. Рац

РУСКЕ СЛОВО 13

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ҐАЛЕРИЇ ПОДОБОВИХ УМЕТНОСЦОХ ЛЕҐАТУ РАЙКА МАМУЗИЧА У НОВИМ САДЗЕ

Прешлого викенду, пияток, 17. юния, студенти зоз новосадскей Академиї уметносцох мали заєднїцку дипломску виставу у Ґалериї подобових уметносцох Леґату Райка Мамузича. Медзи студентами свойо роботи викладал и наш млади, талантовани уметнїк Иван Киш зоз Дюрдьова, котри и добитнїк рочней награди за найуспишнєйшу уметнїцку роботу зоз уметнїцкей дисциплини скулпторства, а кандидат є и за награду Фондациї „Мали принц”. З тей нагоди Иван Киш за нашо новини гварел: – Часто пребувам у природи, та оталь и мойо инспирациї, гоч их витворим як скулптури, гоч як рисунок, або у гоч хторей форми уметносци. Конкретно, цо ше дотика моєй дипломскей вистави, роботи базовани на, я гварим лїсцу, як приклад єдней стаємней пременлївей форми у природи, алє вше охабям простор своєй публики же би вони сами видзели цо жадаю и як вони сцу дожиц мою роботу. Мойо скулптури у нєпреривним циклусу живота, гоч их указуєм на половки згнїти, найчастейше флоралних мотивох, а сама тота шлєбодна маса постава найбогатши гумус моєй будуцей уметнїцкей творчосци – гварел Киш.

Фото: В. Вуячич

ИВАН КИШ ДОБИТНЇК РОЧНЕЙ НАГРАДИ

Припатраюци ше на Иванову дипломску роботу, мнє особнє випатрала як криделко, криделко шитара, зоз асоцияцию на ладю плахтарку, а чи лїсце, чи кридло, то символи вичного рушаня и вичней пременки, бо рушанє то живот... Пред Иваном Кишом ше отвера єдна успишна уметнїцка кариєра, а як нам гварел, у планє му ше уписац на мастер або у Новим Садзе, або у Беоґрадзе. О. П-С.

КУД „ЖАТВА” ГОСЦОВАЛА У СЛОВАЦКЕЙ

КОЦУРЦИ ПО ДРУГИ РАЗ У СВИДНЇКУ

Коцурске Културно-уметнїцке дружтво „Жатва” свою творчосц уж по други раз представело публики у Свиднїку, у Словацкей, госцуюци од 17. по 19. юний на 62. Швету култури Русинох-Українцох Словацкей. Под уметнїцким руководительством Миколи Ґубаша, коцурски ансамбл пред Свиднїчанами виведол сценски приказ „Свадзба”. „Жатва” на Свиднїцким фестивалу наступела всоботу, 18. юния, попри ище даскелїх госцуюцих ансамблох зоз України, як и вельким числом ансамблох зоз Словацкей.

– „Свадзба” виведзена зоз шицкима реквизитами и етнолоґийнима дробнїцами, од дружбох, прейґ старости, свашкох, кухаркох, чопнарох, жвератка до хторого ше млода опатрала, по свадзебну торту хтору зме понукали публики – прекоментаровал Ґубаш. У виведзеним сценским приказу участвовали члени танєчней секциї у вецей возростох, шпивацка ґрупа и

14 РУСКЕ СЛОВО

оркестер. Ґубаш гварел же „Свадзбу” добре привитала публика, а орґанизаторе ю оценєли як наступ високей етнолоґийней вредносци. „Жатвово” ше аматере зоз Свиднїку врацели окреме задовольни зоз наступом, як и з госцопримством и змесценьом, за цо окреме заслужни орґанизатор фестивала Союз Русинох-Українцох Словацкей и його главни режисер Петро Беґенї. Путуюци до Свиднїку, аматере КУД „Жатва” ше пияток, 17. юния, застановели у ме сце Сабинов, нєдалєко од Пряшова, дзе мали нагоду участвовац на їх локалним фе стивалу, и представиц ше зоз вецей точками у хторих тиж участвовал цали ансамбл. Як и у Свиднїку, так и у Сабинове наступи провадзела числена публика. Госцованє КУД „Жатва” на 62. Швету култури у Свиднїку орґанизовал Союз Руснацох Українцох Сербиї, чия делеґация тиж провадзела фестивал, а превоз до Словацкей обезпечела Општина Вербас, з окремним закладаньом заменїка предсидателя општини Ксениї Бенце. Фестивал през три днї провадзел и Йовґен Мудри, заменїк предсидателя Националного совиту Руснацох, як и етнолоґ др Миряна Дєкич, котри там пошли пре заверанє вистави о Руснацох Сербиї Заводу за културу войводянских Руснацох, котра була отворена у свиднїцким Доме култури од 27. мая по 17. юний. Як и прешлих рокох, Швето култури у Свиднїку заєднїцки орґанизовали Союз Русинох-Українцох Словацкей, Пряшовски самоуправни край, Место Свиднїк и Музей українскей култури у Свиднїку. Т. Ходак 24. ЮНИЙ 2016.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У БИКИЧУ ОТРИМАНА ТРА ДИЦИЙНА МАНИФЕСТАЦИЯ ,,ПРИШЛИ НАМ РУСА ДЛЯ”

ГОСЦИ И ЗОЗ СТЕБНИКУ На швето Сошествиє Святого Духа, у народзе познатше як Русадля, у Бикичу внєдзелю отримана традицийна културно-туристична манифестация под назву „Пришли нам Русадля”

В

редни Бикичанє ше и того року остарали порихтац етно виставу у Етно-хижи. Того року опрез хижи бул порихтани стародавни коч, а у етно-хижи кратка история Бикичу през фотоґрафиї хтори свидосцтво о прешлих часох, алє и мебель и рижни други предмети хтори ше хасновало у прешлосци у каждим руским обисцу, окреме на валалє. У дворе майске древо високе коло 30 метери хтори хлопи ту закопали ище 30. априла. Бикичанє обичай вязани за майске древо пестую ище од 1950. року у своїм валалє. Шицкому допомогли и здруженя женох зоз Бачинцох, Беркасова, Латярку, Вишнїчева, Соту, Моровичу, як и домашнї жени, хтори по-

ЗРУБОВАНЄ ДРЕВА После концерту, а после моцного дижджу, шицки пошли опрез Етно-хижи дзе ше перше шпивало, грало и танцовало, а потим хлопи єден по єден влапели шекеру до руки и помали почали зрубовац майске древо. После даскелїх минутох древо зрубане. Друженє ше предлужело на вечери хтору порихтали Бикичанє.

Потим наступели наймладши члени КПД „Иван Котляревски”, танєчнїки хтори одтанцовали „Решето” хореоґрафа Борислава Барни. Чесц наступиц после наймладших мали госци зоз Словацкей Републики зоз Стебнику, шпивацка ґрупа „Стебничанки” хтори одшпивали венчик шпиванкох зоз свойого краю. Венчик руских шпиванкох одшпивала и мишана шпивацка ґрупа КПД „Дюра Киш” зоз Шиду хтору провадзел оркестер Дружтва. У школи у Бикичу пестує ше годзини руского язика з елементами националней култури як виборного предмету, а тройо дзивчата одшивали єдну шпиванку, а порих-

рихтали ручни роботи, вишивки и стародавни єдла и лакотки. Нажаль, нєвигодна хвиля дакус погубела упечаток, понеже єдна часц столох була у сали Дома култури, а єдна опрез будинку, алє нащивителє заш лєм опатрали штанди и коштовали єдла. МАНИФЕСТАЦИЮ ПРОВАДЗЕЛИ Шветочни концерт отримани у Доме култури, а отворели го домашнї, шпивацка жридлова ґрупа „БикичанНа манифестациї були Наташа Еделински Миколки” зоз шпиванку „Русадля, Русадля” за хтору слова нака, подпредсидателька Националного совиту Руснаписала Невенка Бобаль, а музично ю ушорели Драґана цох, о. Владимир Еделински Миколка, парох у БерҐлувня Бабич и Боян Бабич. Госцох и нащивительох у касове и Бикичу, Велимир Ранисавлєвич, предсидасали привитал Деян Бобаль, предсидатель КПД „Иван тель СО Шид, Штефан Кучечка, староста зоз СтебКотляревски” хторе вєдно зоз Здруженьом женох „Бикинику, Ромко Папуґа, началнїк општинскей управи у чанки” и Месну заєднїцу орґанизаторе манифестациї. З Шидзе, Кристина Радосавлєвич, директорка Туриминуту цихосци, Бикичанє дали почесц Петрови Гарвистичней орґанизациї Шиду. льчакови, длугорочному членови зоз Беркасова хтори бул член шпивацкей ґрупи, а поховани є у Беркасове дзетала их наставнїца Златка Сивч Здравич. Домашнї ше, нь пред отримованьом манифестациї. потим, представели з новим венчиком руских шпиванкох, алє тераз як мишана шпивацка ґрупа у провадзеню Бояна Бабича на гармоники. Наймладши танєчнїки указали и „Чобански танци”, а потим Бикичанки вєдно зоз Стебничанками одшпивали даскельо шпиванки зоз старого краю, як и шветочну писню Бикичаньох „Як вода в поточку”, же би концерт закончели „На многая лїта”. Манифестацию помогли општина Шид, Национални совит Руснацох и Туристична орґанизация Шиду.■ Вл. Дїтко 24. ЮНИЙ 2016.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПРОМОЦИЯ КНЇЖКИ „ВСЕЛЕНСКА ЧЕРКОТКА” У ДЮРДЬОВЕ

ПОЕЗИЯ ДУХОВНА АКТИВНОСЦ Прешлорочна збирки поезиї „Вселенска черкотка” Миколи Шанти прешлого тижня представена и у Дюрдьове, одкаль писатель и родом. Окрем автора, на промоциї у Рускей школи бешедовали и Дюрдьовчанє – писатель Владимир Кочиш и рецензент кнїжки Ваня Дула. Програма на вецей заводи була преткана з музику Димитрия Цапа на ґитари. Попри тим же пречитал даскельо писнї зоз своєй збирки, Шанта потолковал и цо за ньго значи поезия, як и хтору писню кому пошвецел. Вецей о становискох, роздумованьох, порученьох у стихох и цалосного упечатку

пречитаней збирки поезиї бешедовали Кочиш и Дула, котри тоту творчосц спатрали цалком з иншакого угла. Кочиш спатрал з вонкашнього угла, о тим як Шанта описує поєдиносци и котри епитети хаснує же би описал подїю и чи то наисце так у стварним живоце, а єдно з нїх було питанє и чи наисце значне дзе ше пише поезию, чи у квартелю у варошу, чи у дворе на валалє. Бешедуюци о авторови и його дїлу, Владимир Кочиш черкотку цали часц споминал як нїтку хтора медзисобно повязує шицки писнї и дацо цо нас провадзи цали живот – од черкотки за бавенє у дзецинстве по конєц живота – черкотанє, дзвонєнє дзвонох на церкви. Док Дула дати, або общи моменти у писньох, анализовал з филизофских и социялних становискох, його поезию описал як способ любопитлївого припатраня з микро-перспективи нєба, або вселенских нєбесох, споминаюци же ше у каждей з писньох обявених у тей збирки поставя даяке питанє о смислу живота. На промоциї порушани питаня о живоце, та и того чи щесце креируєме сами, чи воно саме по себе постої. О тим присутни предлужели бешедовац на коктелу у Рускей школи котри им пририхтали домашнї з КУД „Тарас Шевченко”. С. Саламун

ДЮРДЬОВСКА ОСНОВНА ШКОЛА „ЙОВАН ЙОВАНОВИЧ ЗМАЙ”

У РУСКИМ ОДДЗЕЛЄНЮ СЕДМЕРО ШКОЛЯРЕ Гоч остатнїх двох рокох нє було провадзела штверих школярох котри цинскей заградки „Дюрдєвак” вируского оддзелєня школярох першо- ше тиж школовали на руским язику. провадзени до першей класи ОсновУ Дюрдьове у новим школским ней школи „Йован Йованович класнїкох у дюрдьовскей ОШ „Йован Йованович Змай” одкеди року будзе 43 першокласнїкох, та бу- Змай”. У програми участвовали исную оддзелєня на мацеринским ду формовани два оддзелєня на шицки дзеци зоз шейсцох оддзелєязику, у идуцим школским року сербским и єдно на руским язику. У ньох заградки, з котрима воспитачки Задружним доме у Дюрдьове стреду, пририхтали рижни танци, шпиванки ознова будзе формоване. З Покраїнского секретарияту за 15. юния вечар, отримана програма и рецитациї на сербским и руским образованє, предписаня, управу и на хторей предшколски дзеци з Дзе- язику. Мишану ґрупу оддзелєня у хторим дзеци учели на рунационални меншини-заским язику за програму єднїци концом прешлого пририхтала воспитачки Матижня сцигол допис о дорина Сабадош и Оля Балїнт. шлєбодзеню же би ше у У оддзелєню дюрдьовшколским 2016/17. року скей Дзецинскей заградки формовало менше оддзе„Дюрдєвак” на предшколлєнє. У нїм буду седмеро ску наставу ходзели осмеро школяре, чийо ше родичи дзеци, з котрих седмеро буопредзелєли же би ше їх ду ходзиц до руского оддзедзеци образовали на рулєня першей класи ОШ, а ским язику. Школярох будєдено до сербского. зе учиц Мелания Саламун, С. Саламун котра до пиятей класи виМедзи нїма и будуци школяре руского оддзелєня

16 РУСКЕ СЛОВО

24. ЮНИЙ 2016.

НАША ТЕМА: УПЛЇВ И УЛОГА РУЧНИХ РОБОТОХ НА РОЗВОЙ ДЗЕЦКА ROK XV ^ISLO 6 Число ушорела: Славица ФЕЙСА Фотоґрафиї: Вероника ВУЯЧИЧ

ЗА ЖИВОТ ШЕ НЄ РИХТА ЛЄМ ЗОЗ КНЇЖКОХ

В

ше швидши розвой науки, технїки и комуникацийних технолоґийох, подшвидшали и наш живот. Школи и образовни системи таки пременки, нажаль, нє можу так швидко провадзиц и вше векши вакуум настава медзи тим цо дзеци доставаю у школи, и гевтим цо од нїх живот очекує. Нєшка мож до знаня лєгко дойсц прейґ интернета, а императив школох би мал буц же би дзеци знали анализовац, критично роздумовац, же би були креативни, ришовали проблеми... Велї педаґоґиї у швеце провадза розвойни потреби дзецка у шицких його фазох, котрим основне тото же ше учителє з вельким почитованьом намагаю цо лєпше зрозумиц дзецинску, людску природу. Дзецом ше понука активносци хтори повязани з їх каждодньовим искуством, цалком релевантни за їх живот. Тоти активносци у розвитих жемох обовязно часц воспитно-образовней системи. И у нас хтошка о тим дума. По дзепоєдних новосадских школох ше, попри настави, дзецом понука спомнути активносци прейґ велїх роботньох (заградкарство, здрава пожива, рециклажа, вишивки...) хтори би и у нас єдного дня могли буц инфилтрирани до настави, и нє тирвали лєм даскельо мешаци. На єдней зме були шведкове и пробовали дознац яка улога тих роботньох и цо ше з нїх може „народзиц”.

24. ЮНИЙ 2016.

РУСКЕ СЛОВО 17

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

НАША ТЕМА: УПЛЇВ И УЛОГА РУЧНИХ РОБОТОХ НА РОЗВОЙ ДЗЕЦКА

КРЕАТИВНЕ, КРАСНЕ И ХАСНОВИТЕ НА ЄДНИМ МЕСЦЕ Єст велї позитивни приклади и тих цо у нас наисце зрозумели свою улогу у образованю нових ґенерацийох же до настави нє мож прейґ ноци „вохпац” и якуш файту практичней настави хтора дзеци порихта за живот, та школом понукли роботнї з вонка настави. Циль и хасен вецейнїсти. Єден з нїх то же би наймладши нє були вше под прициском и у корчу пре нєуспих

Р

– Ручни роботи,гоч хторей файти, вимагаю сцерпезлїучни роботи як цо вишиванє, штриканє и тканє, од давна популарни у велїх школох по цалим швеце, а дзепо- восц, а то праве тото цо нєшкайшим дзецом хиби. Якош як єдни виглєдованя указали же вони при дзецох подпомагаю цивилизация поставаме вше нєсцерпенши и сцеме лєгко и розвой интелиґенциї, алє и самодовирия. Чи так, чи нє, нє швидко ришиц дацо, а то тото цо дзеци видза од нас самих. мож сиґурно твердзиц, но познате же концепт холистично- Источасно, тоти швидки и лєгки ришеня барз часто нє тирго образованя, дзе припада и Валдорфска педаґоґия, роками ваю длуго, и нє маю тирвацшу вредносц. То мож видзиц и слуп школскей програми у велїх розвитих жемох, окреме у музики и у других конарох уметносци, алє шицким друскандинавских. А цо сущносц? Учителє помагаю дзецом гим цо коло нас. Шицко ма кратки вик тирваня. максимално вихасновац шицки потенцияли при каждому з НА ФЕЙСБУК ШЕ ЄДЕН ЧАС НЄ ДУМАЛО нїх. Школяре у менших ґрупох, нє кричи ше на нїх и нє лапа на контролних задаткох тото цо нє знаю, алє патри же би – Традицийни схопносци як цо вишиванє, тканє, штрикадзеци зрозумели, видзели, дотхли тото о чим ше бешедує, з полним почитованьом и уважованьом, и як би др Яков Ки- нє, алє и гоч хтори подобни роботи з руками, вимагаю час и сцерпенє, а з другого боку су и тирвацши. Думам же шюгас гварел, нєпреривним потримонєшкайши дзеци нє маю праве тоту димензию, тото ваньом („браво, ти фантастични!”). Доискуство же муша до чогошик уложиц себе, власну казане же таки приступ змоцнює самосхопносц, вецей часу и подобне, та вец и резултат довириє, а чувство успиху пре цошка будзе квалитетнєйши, длугорочни. А кед ше за дач посцигнуте барз важне у будучносци уложи вецей труду, теди и задовольство векше – гванаймладшей популациї. И цо ище варела Стефановичова. жне – родичи тих дзецох маю подполДзепоєдни сучасни неуролоґийни виглєдованя поне довириє до институциї. твердзую же рухомосц и схопносц финих моторичВелї такой пригваря: „Лєгко им, вони них мускулох, окреме дланї, можу стимуловац клїодишли од нас гет, ми, нажаль, цошка тинкови розвой мозґу, т. є. стимуловац интелектуалцалком инше” и з єдней часци маю ни розвой при дзецох. Стефановичова трима же вяправо, бо зме децениями заглобени за медзи схопносцу рукох и интелиґенциї ище вше медзи образовнима реформами рефорнє досц випитана, но тото цо доказане то же розвой мох, настава така яка є – набубац за бешеди повязани з розвойом финей моторики и же оцену, (список длугши...), и чежко мож би ше бешеда цо лєпше розвила, препоручує ше вевериц же уж ютре, поютре, будзе инЕлвира Стефанович жби финей моторики дланї. шак.

– Нєшкайши дзеци вше менєй рисую з клайбасом Алє, нє шицко и у нас найгорше. Медзи иншим, вше частейше на теми – роботнї. Єдна медзи и печацами, нє штригаю и евидентне же су у тим нє схопдаскелїма нєдавно орґанизована и у новосадскей ОШ „Пете- ни. Постоя педаґоґийни школи хтори инсистую на такей фи Шандор”, и на нєй ше вишивало. Окрем особох хтори ро- роботи дзе ше з рижнима предметами и материялами роботнї орґанизовали прейґ проєкту, на годзини була и наша звива коґнитивни схопносци. Думам же нєшка занєдзбуєме писателька и поетеса Агнета Бучко Папгаргаї, хтора позната тоти животни схопносци хтори можу подпомогнуц общи по тим же єдна з єй любовох то вишивки, та тоту свою лю- розвой дзецка – гвари Елвира. Врацаме ше на роботню, вишивки и дзеци хтори першираз бов дзечнє подзелєла з наймладшима. З оглядом на тото же познате цо дзеци нєшка прицагує, бул то своєродни експери- тримали иглу у рукох. Агнета нє крила власне задовольство. мент. Елвира Стефанович, педаґоґиня то так потолковала:

18 РУСКЕ СЛОВО

24. ЮНИЙ 2016.

–Давно сом нє була при дзецох, та сом ше обавала же чи то вони приляпя и як то шицко будзе випатрац. Нєсподзивала сом ше же дзеци без павзи з полну концентрацию вишивали полни три годзини. Нє хибели им Фейсбуки инстаґрами и други сучасни можлївосци, були заинтересовани за роботу цо и саме потвердзенє же чловек ма потребу креативно ше виражиц. Дзеци ше нательо ужили до роботи, же им на тварох було видно яки су змирени, а кед сциха и музику пущели, то наисце було дожице. Щиро, нє очековала сом таку заинтересованосц двацецерих школярох, и барз ми мило же так – гвари Агнета, док и педаґоґиня з искуства надпомина же атмосфера хтора настава на роботньох, як тота на вишиваню, може допринєсц же ше дзецко змири, же нї у чим нє наглї, но кед у самей активносци дзецко хторе ма проблем наприклад з увагу, нє ужива, тото го може ище баржей знємириц. ДЗЕКА НАУЧИ ДУМАЦ А цо ше случує кед дзецко почнє штрикац? Иглїци трима у обидвох рукох и кажда рука достава окремни задаток. Такой ше ускладзує робота правого и лївого боку, як и контрола очох над руками. Од самого початку дзецко ма одредзену контролу над власну дзеку. Права иглїца муши прейсц през досц цесну обмотану волну на лївей иглїци, и прецагнуц волну як кед ше зацагує ґузел. Лєм контолована рука може тото зробиц, та ше при наймладших пребудзи и моц концентрациї. Фаховци твердза же нєт анї єна друга активносц седемрочного, або осемрочного дзецка хтора у нїм пребудзи таку увагу як штриканє (гекланє), таписерия, вишиванє... Тоти „вежби концен-

24. ЮНИЙ 2016.

трациї” помагаю, як твердзел учитель Денис Клоцек, же би „дзека научела думац”. Вона дзецку познєйше поможе же би ришовао проблеми док будзе старше. Дзеци хтори нє маю нагоду „шлїдзиц линию” попреплєтаней нїтки, а чежко им ше сконцентровац, годни мац проблем кед познєйше буд зе требац шлїдзиц линию думки. Наставнїк психолоґиї на Флориди, Джейн Хили, обачел же студенти барз нє знаю повязац идеї, же нє можу лоґично надовязац єдну идею на другу и о тим роками бешедовал. Елвира гвари же лоґичне повязованє завиши од спо собно сцох дзецка, алє исто так ше у велькей мири може виАгнета Бучко Папгаргаї тренирац. Кед ше дзецку нє поставя питаня и задатки у хторих воно ма повязац два, або три факти, воно нє будзе мац тото искуство. Же би лоґично повязовало, мушиши мац цо повязовац –прешвечена Стефановичова хтора здогада же ше з фаховей литератури почина зявйовац синдром дзецох дватисячитих.

– То дзеци хтори маю широко розшату увагу, алє ше нї до чого нє углїбюю. Було того и скорей, нормално, алє нє у такей мири як нєшка. Праве тото нє углїбйованє их з добрей часци зопера же би нє досц повязовали ствари. Чи тому доприноша роботи з руками чи нє, то зохабям фаховцом же би утвердзели. Та, заш лєм, думам же би дзеци требали добре овладац з дзепоєднима основнима животнима схопносцами пре нїх самих, а розвой лоґики и думаня нєможлїви без роздумованя. Же би ше дзецко розвило як особа потребни розвой и лоґики, алє и моторики. Лєм так можеме мац опрез себе особу за хтору зме годни повесц же є комплетна – гвари педаґоґиня Елвира. Роботнї вишиваня ше предлужи и на єшень. Пробує ше ознова на єдним месце скапчац тото цо хасновите, з тим цо красне. И цо остава, дакеди и за цали живот. ■

РУСКЕ СЛОВО 19

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

НАША ТЕМА: УПЛЇВ И УЛОГА РУЧНИХ РОБОТОХ НА РОЗВОЙ ДЗЕЦКА

КРЕАТИВНЕ, КРАСНЕ И ХАСНОВИТЕ НА ЄДНИМ МЕСЦЕ Єст велї позитивни приклади и тих цо у нас наисце зрозумели свою улогу у образованю нових ґенерацийох же до настави нє мож прейґ ноци „вохпац” и якуш файту практичней настави хтора дзеци порихта за живот, та школом понукли роботнї з вонка настави. Циль и хасен вецейнїсти. Єден з нїх то же би наймладши нє були вше под прициском и у корчу пре нєуспих

Р

– Ручни роботи,гоч хторей файти, вимагаю сцерпезлїучни роботи як цо вишиванє, штриканє и тканє, од давна популарни у велїх школох по цалим швеце, а дзепо- восц, а то праве тото цо нєшкайшим дзецом хиби. Якош як єдни виглєдованя указали же вони при дзецох подпомагаю цивилизация поставаме вше нєсцерпенши и сцеме лєгко и розвой интелиґенциї, алє и самодовирия. Чи так, чи нє, нє швидко ришиц дацо, а то тото цо дзеци видза од нас самих. мож сиґурно твердзиц, но познате же концепт холистично- Источасно, тоти швидки и лєгки ришеня барз часто нє тирго образованя, дзе припада и Валдорфска педаґоґия, роками ваю длуго, и нє маю тирвацшу вредносц. То мож видзиц и слуп школскей програми у велїх розвитих жемох, окреме у музики и у других конарох уметносци, алє шицким друскандинавских. А цо сущносц? Учителє помагаю дзецом гим цо коло нас. Шицко ма кратки вик тирваня. максимално вихасновац шицки потенцияли при каждому з НА ФЕЙСБУК ШЕ ЄДЕН ЧАС НЄ ДУМАЛО нїх. Школяре у менших ґрупох, нє кричи ше на нїх и нє лапа на контролних задаткох тото цо нє знаю, алє патри же би – Традицийни схопносци як цо вишиванє, тканє, штрикадзеци зрозумели, видзели, дотхли тото о чим ше бешедує, з полним почитованьом и уважованьом, и як би др Яков Ки- нє, алє и гоч хтори подобни роботи з руками, вимагаю час и сцерпенє, а з другого боку су и тирвацши. Думам же шюгас гварел, нєпреривним потримонєшкайши дзеци нє маю праве тоту димензию, тото ваньом („браво, ти фантастични!”). Доискуство же муша до чогошик уложиц себе, власну казане же таки приступ змоцнює самосхопносц, вецей часу и подобне, та вец и резултат довириє, а чувство успиху пре цошка будзе квалитетнєйши, длугорочни. А кед ше за дач посцигнуте барз важне у будучносци уложи вецей труду, теди и задовольство векше – гванаймладшей популациї. И цо ище варела Стефановичова. жне – родичи тих дзецох маю подполДзепоєдни сучасни неуролоґийни виглєдованя поне довириє до институциї. твердзую же рухомосц и схопносц финих моторичВелї такой пригваря: „Лєгко им, вони них мускулох, окреме дланї, можу стимуловац клїодишли од нас гет, ми, нажаль, цошка тинкови розвой мозґу, т. є. стимуловац интелектуалцалком инше” и з єдней часци маю ни розвой при дзецох. Стефановичова трима же вяправо, бо зме децениями заглобени за медзи схопносцу рукох и интелиґенциї ище вше медзи образовнима реформами рефорнє досц випитана, но тото цо доказане то же розвой мох, настава така яка є – набубац за бешеди повязани з розвойом финей моторики и же оцену, (список длугши...), и чежко мож би ше бешеда цо лєпше розвила, препоручує ше вевериц же уж ютре, поютре, будзе инЕлвира Стефанович жби финей моторики дланї. шак.

– Нєшкайши дзеци вше менєй рисую з клайбасом Алє, нє шицко и у нас найгорше. Медзи иншим, вше частейше на теми – роботнї. Єдна медзи и печацами, нє штригаю и евидентне же су у тим нє схопдаскелїма нєдавно орґанизована и у новосадскей ОШ „Пете- ни. Постоя педаґоґийни школи хтори инсистую на такей фи Шандор”, и на нєй ше вишивало. Окрем особох хтори ро- роботи дзе ше з рижнима предметами и материялами роботнї орґанизовали прейґ проєкту, на годзини була и наша звива коґнитивни схопносци. Думам же нєшка занєдзбуєме писателька и поетеса Агнета Бучко Папгаргаї, хтора позната тоти животни схопносци хтори можу подпомогнуц общи по тим же єдна з єй любовох то вишивки, та тоту свою лю- розвой дзецка – гвари Елвира. Врацаме ше на роботню, вишивки и дзеци хтори першираз бов дзечнє подзелєла з наймладшима. З оглядом на тото же познате цо дзеци нєшка прицагує, бул то своєродни експери- тримали иглу у рукох. Агнета нє крила власне задовольство. мент. Елвира Стефанович, педаґоґиня то так потолковала:

18 РУСКЕ СЛОВО

24. ЮНИЙ 2016.

–Давно сом нє була при дзецох, та сом ше обавала же чи то вони приляпя и як то шицко будзе випатрац. Нєсподзивала сом ше же дзеци без павзи з полну концентрацию вишивали полни три годзини. Нє хибели им Фейсбуки инстаґрами и други сучасни можлївосци, були заинтересовани за роботу цо и саме потвердзенє же чловек ма потребу креативно ше виражиц. Дзеци ше нательо ужили до роботи, же им на тварох було видно яки су змирени, а кед сциха и музику пущели, то наисце було дожице. Щиро, нє очековала сом таку заинтересованосц двацецерих школярох, и барз ми мило же так – гвари Агнета, док и педаґоґиня з искуства надпомина же атмосфера хтора настава на роботньох, як тота на вишиваню, може допринєсц же ше дзецко змири, же нї у чим нє наглї, но кед у самей активносци дзецко хторе ма проблем наприклад з увагу, нє ужива, тото го може ище баржей знємириц. ДЗЕКА НАУЧИ ДУМАЦ А цо ше случує кед дзецко почнє штрикац? Иглїци трима у обидвох рукох и кажда рука достава окремни задаток. Такой ше ускладзує робота правого и лївого боку, як и контрола очох над руками. Од самого початку дзецко ма одредзену контролу над власну дзеку. Права иглїца муши прейсц през досц цесну обмотану волну на лївей иглїци, и прецагнуц волну як кед ше зацагує ґузел. Лєм контолована рука може тото зробиц, та ше при наймладших пребудзи и моц концентрациї. Фаховци твердза же нєт анї єна друга активносц седемрочного, або осемрочного дзецка хтора у нїм пребудзи таку увагу як штриканє (гекланє), таписерия, вишиванє... Тоти „вежби концен-

24. ЮНИЙ 2016.

трациї” помагаю, як твердзел учитель Денис Клоцек, же би „дзека научела думац”. Вона дзецку познєйше поможе же би ришовао проблеми док будзе старше. Дзеци хтори нє маю нагоду „шлїдзиц линию” попреплєтаней нїтки, а чежко им ше сконцентровац, годни мац проблем кед познєйше буд зе требац шлїдзиц линию думки. Наставнїк психолоґиї на Флориди, Джейн Хили, обачел же студенти барз нє знаю повязац идеї, же нє можу лоґично надовязац єдну идею на другу и о тим роками бешедовал. Елвира гвари же лоґичне повязованє завиши од спо собно сцох дзецка, алє исто так ше у велькей мири може виАгнета Бучко Папгаргаї тренирац. Кед ше дзецку нє поставя питаня и задатки у хторих воно ма повязац два, або три факти, воно нє будзе мац тото искуство. Же би лоґично повязовало, мушиши мац цо повязовац –прешвечена Стефановичова хтора здогада же ше з фаховей литератури почина зявйовац синдром дзецох дватисячитих.

– То дзеци хтори маю широко розшату увагу, алє ше нї до чого нє углїбюю. Було того и скорей, нормално, алє нє у такей мири як нєшка. Праве тото нє углїбйованє их з добрей часци зопера же би нє досц повязовали ствари. Чи тому доприноша роботи з руками чи нє, то зохабям фаховцом же би утвердзели. Та, заш лєм, думам же би дзеци требали добре овладац з дзепоєднима основнима животнима схопносцами пре нїх самих, а розвой лоґики и думаня нєможлїви без роздумованя. Же би ше дзецко розвило як особа потребни розвой и лоґики, алє и моторики. Лєм так можеме мац опрез себе особу за хтору зме годни повесц же є комплетна – гвари педаґоґиня Елвира. Роботнї вишиваня ше предлужи и на єшень. Пробує ше ознова на єдним месце скапчац тото цо хасновите, з тим цо красне. И цо остава, дакеди и за цали живот. ■

РУСКЕ СЛОВО 19

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

женоблоґ

Пише: Ясмина ДЮРАНЇН

П

очало длуго очековане Европске першенство у фодбалу. Купени слунечнїк и пуканки (по килу), а ту, боме, и картон пива. Най ше найдзе. Ша, ми озда, жиєме за фодбал! Оле, оле... На початку була барз напарта атмосфера. Ґуґлало ше хто з ким у ґрупи, хто кеди бави, хто судийове, а боме и хтори милионски плацени фодбалере нє заслужели ме сто у своєй репрезентациї. Слухала сом днями о тим. На концу и я гварела же – нач бавени квалификациї кед и так скоро шицки европски держави на першенству? (окрем нашей). Требали, брату, шицки бавиц, та хто покля сцигнє. Но, мой на мнє штрелєл з очми: Озда ми лєпше знаме... Ей, чи тебе дакеди зацерпнє язик, дудрал себе под нос. Розумце, я нє хпам нос до шицкого, наисце, алє кельо ше лєм нашедзим на трибинох док дзеци на тренинґу и на змаганьох... Ша дакеди у тижню випаднє же кажди дзень водзим єдного тадзи, другого тамадз... Мам и я свойо думанє. А ґу тому, хто им, модлїм крашнє, райбе дреси, шорци, штуцни, рибе рукавици и видлобує блато з копачкох? Га? Кед би вони знали яки други мацери... Приду напирлитани на трибини, а тото цо з устох виходзи – ю, ю, ю...

Анї оцове нє иншаки. Доруцую дзецом, грожа, лаю, а кед судия жена – аж теди настава права представа. А я там барз добра и културна... Єден час сом оставала дома увариц полудзенок, док их мой водзел на змаганя. Досц то длуго тирвало, а вец ше дзеци питали чом их и я нє ходзим патриц, кед други приходза... Та сом пошла. Ша, волїм шедзиц там як коло шпоргета бегац. И так ше ридко случи кеди єме вєдно нєдзельови полудзенок. Шицко то у шоре, нє поносуєм ше, то тестостерон, ша нє балетанє су, алє раз, и тото мушим написац, було барз горуцо кед сом пришла з роботи... Була сом сама дома, и кед сом ше очутела од пекоти, влапела сом саму себе як шедзим у фотелї, пиєм пиво и патрим – фодбал... Дзеци дакеди гваря же сом барз строга, бо сом им забранєла бавиц фодбал у дворе. Га, кед копаю до тей лабди як дураци! Уж поламали квеце, на ґаражи одбили циву за дижджовку, а нєраз лабда лєцела и до сушедового двора. Гварела сом им же их упишем на фолклор, та мир. А ґу тому, вони нє фодбалере, алє ґолманє. А вони мнє на мудро: Алє, мамо, ти найлєпши ґолман! Шицко нам бранїш!■

Фотошоп: Лю.Ц.

ГУЖВА ОПРЕЗ ҐОЛУ

email: jasmina.djuranin@gmail.com

я

и

20 РУСКЕ СЛОВО

24. ЮНИЙ 2016.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОКРУГЛИ СТОЛ „КОСТЕЛЬНИК И МИ НЄШКА”

НОВИ ДИМЕНЗИЇ ТВОРЧОСЦИ У Заводзе за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе, прешлей стреди, 15. юния, отримани округли стол на тему „Костельник и ми нєшка”, а з нагоди означованя 130-рочнїци од народзеня основоположителя литератури и култури войводянских Руснацох – др Гавриїла Костельника. Идея була же би ше после 68 рокох од Костельниковей шмерци бешедовало о уплїву його дїла и творчосци на сучасну руску литературу, културу, язик и историоґрафию, на виучованє його дїла у школох и на други аспекти живота рускей заєднїци у Сербиї. З тей нагоди о Костельникови як писательови бешедовал академик Юлиян Тамаш хтори наглашел же Гавриїл Костельник у литератури традиционалиста, европского значеня и велькосци. Професор др Янко Рамач бешедовал о Костельникови як историчарови. Вон надпомнул же з Костельником почал препород Руснацох. Його значносц за нас насампредз у тим же перше написал „Хронїку керестурскей парохиї”, а потим и историю, та прето вон „оцец нашей историоґрафиї”. Микола М. Цап, редактор „Шветлосци” и Микола Шанта, редактор Видавательней дїялносци у НВУ „Руске слово” бешедовали о проєкту видаваня вкупного дїла Гавриїла Костельника. Проєкт почал 2008. року, а дотераз вишли три томи позбераних Костельникових творох, док штварти том, з назву „Роса и слунко”, у друку.

Задумани є як вецейрочни проєкт Новинско-видавательней установи „Руске слово” и других заинтере сованих институцийох зоз жеми и иножемства, котри себе зарисовал у 11 томох обявиц вкупне литературне и филозофске нашлїдство основоположнїка руского литературного язика и рускей уметнїцкей литератури, єдного з найвизначнєйших українских филозофох ХХ столїтия и особи котра охабела значни шлїд нє лєм у церковней историї, алє и вкупней историї України и Европи. А. Паланчанин

У ЗАВОДЗЕ ЗА КУЛТУРУ ВОЙВОДЯНСКИХ РУСНАЦОХ У НОВИМ САДЗЕ

СТРЕТНУЦЕ ЗОЗ АНДРИЙОМ ЛЮБКОМ У Заводзе за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе, 18. юния отримане стретнуце з младим українским писательом Андрийом Любком. Модератор бул Александер Мудри, а Андрийову творчосц представел Стеван Брадич з Оддзелєня за компаративну литературу Филозофского факултета у Новим Садзе.

– Тот млади писатель розвива цошка нове, автентичне. Обраца нам увагу на каждодньове искуство и нє

24. ЮНИЙ 2016.

сцека до абстракциї и мистификациї. Найвецей пише любовни писнї, хаснує иронию, шведочи културу и одкрива свою партикуларносц и одношенє зоз штредком – гварел Брадич. Одвитуюци на питанє як випатра литературна сцена у України, Любка одвитовал же подобно як и у Сербиї, Мадярскей и централно-европских державох, а розлики обачлїви медзи старшу и младшу ґенерацию.

– Маме урядову литературу, односно Союз українских писательох, хтори ше закладаю за моралносц и патриотизем, а єст и иншака литература, андерґраунд. Гоч Україна велька держава, тиражи кнїжкох мали и млади поета чежко може обявиц дацо у часопису лєбо кнїжки. Прето млади обявюю на интернету. Особнє, я мержим риму и „патос” у поезиї, теми слизи, опадованє лїсца и чежину єшенї. Тераз баржей пишем прозу, як поезию – гварел Андрий Любка. Стретнуце орґанизовали здруженя Цма комора и Виглєдовацки круг, як и Завод за културу войводянских Руснацох. М. Г. К.

РУСКЕ СЛОВО 21

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ЯК ЗАЧУВАЦ РУСКУ АВТЕНТИЧНОСЦ У МУЗИЧНЕЙ ТВОРЧОСЦИ

ПЛАҐИЯТ ЯК ДРУЖТВЕНЕ ЗЯВЕНЄ Пишу: Михайло ЗАЗУЛЯК Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

„Видзи ше ми же зме у остатнїм чаше постали барз толерантни, бо ше вше поносуєме же нє маме вельо композиторох, аранжерох, та дацо прецихнєме лєм же би ше даєден фестивал отримало. Заш лєм, мушиме буц дошлїдни у своїм. А, преберац цошка цудзе – то наисце нє у шоре и я то приписуєм на совисц тим особом. То нє етичне” – гварела Ирина Олеяр

Ч

и єст на руских фестивалох плаґияти и чи єст одвитуюци механїзми у рускей заєднїци же би така творчосц и таки композициї нє вошли до официйних репертоарох, та и яки санкциї за тих цо таке поробя, пробуєме пояшнїц през тот текст у котрим нашо собешеднїки Ирина Олеяр, професорка музики и Йоаким Рац, о. д. директора Дома култури Руски Керестур. Пред тижньом на дружтвених мрежох пришло до розправи, котра нам послужела же бизме роздумовали о музичних плаґиятох и о тей теми дали даяки пояшнєня (опать антрфиле). Значенє поняца плаґияту, хтори присутни нє лєм у музики, алє и у рижних обласцох науки и других уметносцох, преложене з латинского язика плаґият значи – украднуц, превжац, одняц, преписац, копировац цале дїло, лєбо єдну часц – потолковала за нашо новини Ирина Олеяр, професорка музики. За ню и богате искуство у рижних комисийох и жирийох котри виберали и оценьовали нови композициї на „Червеней ружи” и „Ружовей заградки”, порядно провадзела и провадзи нашо фестивали, а була и член редакциї котра поробела єдну вельку и значну роботу на ушорйованю капиталного дїла – позбераних нових композицийох з дотерашнїх „Червених ружох”. РИЖНИ ФАЙТИ ПЛАҐИЯТУ – Плаґият може буц дошлїдни, лєбо як даяка вариянта ориґинала, а як толкую музични теоретичаре, єст вецей файти плаґияту – нароком присвоєне авторство, нєовласцене преробйованє, лєбо имитированє цудзого дїла (лєбо часци), без наводзеня мена автора ориґиналного твора. Так маме свидоме плаґированє, нароком, и случайне, дзе теория препознава два файти – реминисценцию – кед чловек нєсвидомо запаметал даєдно дїло и написал го (по паметаню) як свойо дїло, алє з елементами цудзого. Вец ту и коинциденция, цо настава пре заєднїцки жридла инспирациї, пре даяки нєзаобиходни уплїв штредку. Тоти жридла можу буц фолклор, народни мелодиї, лєбо модерни форми (у забавней, чи естрадней музики), лєбо обще прилапени музични виражуюци текстури, структури и будова єдного стилу, аж и епохи. Часто плаґияти наставаю пре комерциялноестрадни причини – гвари Олеярова.

22 РУСКЕ СЛОВО

Но, єст и приклади же ше за плаґият нє бере случай кед ше вежнє даяку цудзу тему, лєбо народну, як материю, основу за нову музичну форму. То баржей случай у озбильней музики, кед ше прави „даяки варияциї на задату тему”, алє композитор муши наглашиц же за тему вжал даєдно дїло, наприклад – варияциї на Паґанинийову тему. То дошлєбодзене.

– Части плаґияти у забавней и джез музики, а барз у ткв. народней музики, дзе вельки уплїви пре нєшкайшу общу ґлобализацию. По закону, нєт конкретна норма хтора дефинує цо представя плаґият, алє ше до того доходзи зоз систематичну анализу. Важне повесц же нїґда нє постої добра вигварка за плаґият! И кед штири такти похасновани – уж ше дума же то плаґият, алє то даяка гранїца. То так правно, алє напр. у джезу єст барз вельо импровизациї и чежко доказац же цо ориґинал, а цо превжате – визначела Олеярова.

– При Руснацох – предлужує Олеярова – кед патриме историйно (чкода же нє маме фаховца Ирина Олеяр музиколоґа, котри би и тото виглєдал и анализовал), алє по спознаньох, шицко ше преношело усно. И теди було случаї же на даєдну познату, цудзу мелодию, вишпивани нашо тексти и настала наша шпиванка. Поведзме „Червену ружу трояку” ше шпива у вецей народох, „Вежнї зайду” здабе на „Їхав козак”... Було тоти пожички, но, мож повесц же за тедишнї час то було оправдане, бо зме нє мали фаховцох, та народ робел як робел. Нєшка хаснованє плаґияту – нє допущене, прето же маме музичних фаховцох котри препознаваю цо нашо, цо цудзе. Ґу тому, у ери нєшкайшей модерней технолоґиї мож чуц и поровнац же одкаль дацо превжате. За нашу музику би була велька чкода кед би таке пожичованє постало пракса и звикнуце, бо вец трациме нашу автентичносц у шпиванкох, та з тим почнєме трациц и народну шпиванку – гвари Олеярова.

24. ЮНИЙ 2016.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА На основи видзеного, мож повесц же вше було того. Бо, млади котри компоную сцу буц креативни, маю тот порив направиц цошка нове, нєтрадицийне, та ше поуруцовало и дацо цудзе. Єден час, кед за „Ружу” почали сциговац вше вецей забавни композициї, а менєй народни, векшу увагу ше дало народней музики. Плаґият у забавней, як музики на ґлобалним уровню, можебуц анї нє таки страшни, алє у народней музики муши ше буц барз осторожни.

– И у Керестуре, а видзи ше ми же того ище вецей єст у Новим Садзе, озда композиторе баржей под уплївом и блїжей су при тому естрадному, комерциялному, цо чкодзи нашей народней музики. Мала сом дзепоєдни „зраженя” и як член жирийох, кед ше требало бориц за композицию хтора здабала на нашу народну, з даєдну цо здабала на естрадну шпиванку, з нє нашима елементами. Удавало ше ми, бо поведзме „На танцу” („Руски дзивочки”) теди превагла, цо у правим народним духу и прилапена є у народзе. Було и други случаї, и то анї нє так давно, кед ше мушело арґументовац же мушиме чувац и пестовац тото цо нашо традицийне, а нє пласовац цошка цо нє у духу рускей шпиванки. А до того приходзи, понеже уж вше частейше у тих жирийох за „Ружову заградку” фаховци нє Руснаци. Медзитим, тоти фахово комисиї би таки композициї, цо нє здабу на нашо, нє требали анї брац до огляду и класц на репертоар. Главни арґумент за тото вше муши буц очуванє духа рускей народней шпиванки, а маме велїх композиторох котри писали и пишу композициї у нашим народним духу – наглашела Олеярова. ЯК ЗОПРЕЦ ЦУДЗИ УПЛЇВИ На питанє же як тото предупредзиц, єй роздумованє же би то ришовац на уровню Одбору за културу НС, лєбо при Заводзе за културу войводянских Руснацох, орґанизовац фахово сходи, учиц и унапрямовац младих композиторох и музичних фаховцох. Думанє Олеяровей же до комисийох насампредз треба класц наших людзох, а и попри комисиї, мож мац вонкашнїх сотруднїкох. Кед у дачим єст обаваня, най нову композицию послухаю вецей фахово особи.

– Ґу тому, можебуц би и даяк иншак класификовац „Ружову заградку”. Най єдна часц буду нови шпиванки у нашим народним духу, а друга най будзе творчосц з новима креативнима елементами, гоч я особнє нє за тото же би здабало на естраду. И у забавней музики на „Ружи” треба мер-

ПЛАҐИЯТ У РУСКЕЙ МУЗИКИ? Прешлого тижня ше на Фейсбук профилу квазиособи под меном Кирил Радванї отворела обсяжна явна розправа же композиция зоз тогорочней „Ружовей заградки” „Я вше будзем твоя”, авторки музики и тексту Агнети Тимко Мудри, барз музично здабе на авторску композицию українскей сучасней поп шпивачки Наталиї Могилевскей под назву „Мiсяць”, котра була преглашена за єдну з познатших композцийох у України концом дзеведзешатих рокох. „Руске слово” глєдало толкованє тей ситуациї од Агнети Тимко Мудри, алє зме ю по виход того числа нє могли достац на мобилни телефон. Одвичательна редакторка Рубрика на руским язику РТВ – Радио Нового Саду Златица Няради за „Руске слово” виявела: – „О теми плаґияти у рускей музики сом нє компетентна бешедовац, а окреме нє анализовац и коментаровац. Думам же у нашей Редакциї нєт музичного фаховца за тоту обласц.”

24. ЮНИЙ 2016.

ковац, бо маме уплїви рижних мелосох. Поведзме, седемосмински ритем, цо ритем Южней Сербиї, македонски, болгарски, а однєдавна ше зявює и у наших нових забавних шпиванкох. Под час розгварки ше наложело и питанє же цо то значи „у руским народним духу”.

– Нажаль, нє маме до конца праву анализу, у чим знова хибя музиколоґове, а даяки основни тези записани у „Нашей писнї” Онуфрия Тимка. Но, заш лєм, зна ше кельо писня ма мац такти, хтора наша мелодика (поступни рушаня, тон за тоном), чи ми маме даяки вельки скоки на горе-долу, зна ше же то скок сексти (шейсц тонох), терцни скоки, ридше октавни, а квинта и кварта баржей характеристични за забавну музику. Стих и ритем коломийки тиж нашо. Постої одредзена структура хторей ше муши притримовац, та и у самим шпиваню, вислову, же нам наглашок вше на предостатнїм складу. У тим велька улога нє лєм композиторох, алє и аранжерох и кед вони з другого народу, кед нє чувствую наш мелос, вец уруца рижни гармониї нє у духу нашей народней музики – гварела Олеярова. КОМИСИЯ МУШИ МЕРКОВАЦ Понеже Дом култури Руски Керестур орґанизатор „Червеней ружи” на хторей ше виводзи нови дзецински и забавни композициї, донєдавна и у народним духу, наш собешеднїк на тоту тему и о. д. директора Дома култури Йоаким Рац, котри ше, заш лєм, оградзел же є нє фаховец за музичну обласц, алє баржей за хореоґрафиї.

– Ми за нови композициї маме окремну комисию хтора их оценює и хтора би мала мерковац и на зявйованє плаґиятох. Як гварим, у тим сом нє фаховец, алє сиґурно же було, а и будзе таки случаї, прето же дакого часто поцагнє даяка основна тема. Но, при народней творчо сци проблем же ше траци тот наш народни дух у шпиЙоаким Рац ванкох, бо их „облєкаю” (аранжую) нє Руснаци и нєсвидомо су под уплївом других мелосох. Упарто и нєшка твердзим же маме мало композиторох и аранжерох – на пальцох єдней руки, а сцеме мац вельо фестивали. Вец ше муши анґажовац людзох з боку, и збува ше тото цо ше збува. Кед слово о „Ружи”, я барз верим тому тиму наших фаховцох котри правели кнїжки „Червени ружи” и вони би могли буц найповоланши повесц кельо и чи єст таки композициї, препоручиц як затримац дух нашей народней шпиванки. А чи треба санкционовац, то уж правне питанє. Вироятно єст даяки способи, пре авторски права – гвари Рац и визначує же подобни ствари єст и кед слово о нових танцох.

– Фахово руководителє ше нє маю цо ганьбиц и явно повесц, написац, же тоту хореоґрафию по ставел тот и тот, а хтошка ю знова по ставел на сцену. Нє треба ше ганьбиц анї кед ше вежнє мотив з даєдней хореоґрафиї, та повесц же є поробена по мотивох того хореоґрафа, чи розробена и стилизована по народним звичаю. Вше ше треба поволац на автора, а и прейґ так по ставяних хореоґрафийох ше здобува одредзене искуство за само стойне авторство – гварел Рац.■

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ: САНЯ АДАМОВИЧ, КОЗМЕТИЧАРКА З ВЕРБАСУ

КЕД ПРОФЕСИЯ КАРТА ЗА ЦАЛИ ШВЕТ

Пише: Ана МАРКОВИЧ

Тахити

Пре свою професию педикира и маникира, Саня Адамович на ладї обишла цали швет. Мала тото цо було нєобходне – вельку жажду вшадзи путовац, и то було досц. Сни ше єден за другим зисцовали

Р

оками пред тим як крочела на ладю, теди кед закончовала основну школу, Саня нє знала дзе ше уписац, дзе далєй до школи, аж по сам матурски вечар док ше на ньго нє почала рихтац.

– По шла сом до фри зер ки, а вец на ма ни кир по шо риц нох ци и кра шнє ше на шмин кац. По паче ло ше ми як сом ви патра ла по рихта на за пре сла ву, и на кад зи сом ше вра це ла дому, гва ре ла сом роди чом же сцем буц ко зме ти чар ка – почи на Са ня бе шеду о пер ших упечат кох и од лу ки дзе и кад зи ше пред лужи школо ва ц. Так почало, як вона гвари, цалком случайно, а вец ше у тим фаху пренашла. Озбильно похопела будуце занїманє, ходзела и на рижни змаганя и усовершованя з тей обласци, и после законченей стреднєй технїчней школи „Павле Савич”, у Новим Садзе, робела у даскелїх салонох у спомнутим варошу. За тот час закончела ище дзепоєдни курси на усовершованю у ремеслу хторе вибрала. А вец ше врацела до Вербасу и робела осем роки. Шицко цо зашпоровала, гвари же найволоєла потрошиц на путованя. Перше на єй лїстини була Европа, (Прага, Италия, Словения...), и нательо ше єй попачело же вше

24 РУСКЕ СЛОВО

частейше роздумовала як би могла скапчац тото цо люби, и гевто з чого зарабя.

– Надумала сом пробовац пойсц на ладю робиц, и так злучиц тоти два ствари – гвари Саня и предлужує о тим як ше приявела, як була на розгварки у Беоґрадзе дзе ше єй такой опитали кеди сце почац робиц. ОБУКА У ЛОНДОНУ – Почала сом ше рихтац на драгу. Шицко ми ишло так як треба, аж и визи и други документи сом за кратки час достала. А вец сом пошла до Лондону, дзе була обовязна обука. Там сом за два тижнї научела робиц и з другима продуктами, и усовершовала третмани. Теди ми гварели най до куфра спакуєм шицко цо потребне и за жиму и за лєто, бо ше з Лондону такой одходзело на ладю. Саня одлєцела до Копенгаґену, а вец пошла на ладю прейґ єдней британскей компаниї. У контракту писало же робота „почина” од Балтицкого моря, а на списку були: Шведска, Финска, Русия, Анґлия, Ирска. Кед на ладї прешла Атлантик, обишли Исланд, Ґренланд, вец Канаду, Бостон, Нюйорк, и Кариби.

24. ЮНИЙ 2016.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ – Атлантик зме преходзели 4–5 днї, и теди сом робела по цали цалючки дзень, бо туристи праве таки днї хасную за спа и други третмани. Часто зме по сле того мали тренинґи на хторих зме учели як мож злєпшац услугу, предац продукти и подобне – приповеда наша собешеднїца, наглашуюци же мала щесца же була на луксузней ладї дзе ше нє шме нагваряц путнїкох же би дацо куповали, док на других ладьох иншак. ПЛЇВАЛА З АЙКУЛАМИ Саня була єдина козметичарка на ладї хтора була задлужена за нохци, нє мала конкуренцию, и барз крашнє ше знашла у тей роботи. Мала часу и пообиходзиц тото цо ю интересовало. Кед слово о дружтву, дружела ше з тима хтори тиж робели у спа центрох. Случовало ше, гвари, же ше вецей раз и нє складали єдни з другима, нє було ше єй лєгко звикнуц на даєдну особу. Зоз цимерками з України и Япону ше здали на обичай, вечарами ше сходзе-

Тайланд

ДАКОМУ НА ЛАДЇ ТУНЬШЕ Звичайно путнїки на Крузерох од 10–15 днї, но у януару на ладї на хторей Саня робела почал и такволани „Шветови круз”, хтори тирва даскельо мешаци. Теди ше обиходзи цалу планету. Путнїки уходза на ладю на Флориди, а путує ше прейґ Азиї, Емиратох, Европи... Така драга кошта коло 60 тисячи долари (найтуньши поверх), та по 150 тисячи по особи. На нєй барз богати людзе, тоти хторим туньше жиц на ладї, бо им там трошки менши як кед би були дома. Медзи такима шветовима путнїками Саня упознала и туристох хтори маю 80, та и 90 роки, а хтори путую сами.

ли и дружели. Раз ше случело же 11 днї нє видзели побрежє, бо пре подлу хвилю нє могли войсц до пристанїща. Тоти днї Саня вихасновала и добре ше виспала. Кед шицко поздава и пооднїма, о таким искуству, гвари, нє могла анї шнїц.

– Кед би ми дахто повед же раз будзем на Новим Зеланду, на Балию, Тайланду, же ошедлам слона и будзем плївац з айкулами, лєм бим змахла з руку и подумала – нєт шанси. Тото цо сом дожила нє знам анї описац, и барз бим любела кед би кажде у младосци опробовал таке, або подобне. Шицко иншаке як дома и наисце вредзи дожиц – гвари Саня полна упечаткох, хтора усовершела и анґлийски язик, а научела и по италиянски. На ладї добре зарабяла, назберала одлични ре ференци и оцени, та и коментари госцох, хтори єй буду значиц и надалєй, бо як гвари, доґод ма места у пасошу, вона ше нє застанови. Тераз роби у Вербаше, а кед слово о путованьох, гвари же би любела пойсц на даєдну ладю хтора плїва по Медитерану. Упечатки тей младей дзивки позитивни, и вона и далєй сце усовершовац свою професию и знанє язикох, а шицко друге цо дожила, гвари, то єдно вельке богатство, алє и велька животна школа.■

Тайланд

24. ЮНИЙ 2016.

РУСКЕ СЛОВО 25

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПЕРША ПРИЧАСЦ У КУЛИ

ПРИРИХТОВАНЄ НА ОКРЕМНЕЙ СЛУЖБИ У церкви священомученїка Йосафата у Кули, на швето Русадля, 19. юния, на Служби Божей була и шветочносц з нагоди Першей причасци, хтору прияли дзешецеро дзеци, штири дзивчата и шейсцме хлапци возросту од другей по пияту класу. Дзень пред тим ше першираз и висповедали, а до споведзи приступели и їх родичи.

Того року першираз було же дзеци до церкви на Службу Божу, хтору служел капелан о. Платон Салак, уведли родичи и потим шедзели на предку, же би лєпше провадзели тоту вельку духовну подїю своїх дзецох. А за ню першопричашнїкох цали рок пририхтовала ш. Мария Пелих, а по Служби було мированє и обход коло церкви зоз Святима тайнами, на хторим ше руцало свят. Першопричашнїки достали и памятки на свою Першу причасц, а на концу, у парохийней сали за першопричашнїкох и їх найблїзших орґанизоване пригодне почасценє, хторе пририхтали їх родичи. Треба визначиц же у кулскей парохиї за першопричашнїкох першираз орґанизована и дзецинска Служба Божа, хто-

ру ше почало служиц концом фебруара. Кажду нєдзелю так виронаука була на 10 годзин, а потим на 11 годзин и Служба. Тоту инициятиву ше строх Служебнїцох, прилапел и парох о. Виталий Лотоцки ЧСВВ, та Служби Божо спочатку през жимски час служени у манастирскей каплїци, а познєйше у церкви. Дзеци ше крашнє одволовали и приходзели на Службу, и першопричашнїки вєдно зоз своїма родичами, а тиж и старши дзеци и млади. По словох ш. Мариї, дзеци барз крашнє прилапели активно участвовац на Служби з одвитованьом, сами читали апо стол, и по слуговали священїкови, та уж ґу концу шицко сами научели без надпоминаня.

– Познате же нєшка дзеци и младих досц чежко прицагнуц ґу практикованю своєй вири и на бого служеня. На таки спо соб видзели зме же дзеци баржей похопюю Службу Фото: ш. Емилия хтора им звичайно досц далєка, та Сабадош ше сподзиваме же ше окремну дзецинску Службу Божу предлужи и по Першей причасци, одно сно од септембра предлужиме зоз таку праксу – гварел парох о. Лотоцкий ЧСВВ. Єдней нєдзелї попри Служби, отримана и окремна духовна обнова, насампредз за родичох першопричашнїкох, алє на нєй були и дзеци. Парох о. Лотоцки ЧСВВ, з тей нагоди пририхтал и тему пошвецену Ювилейному року Божого мило сердия, була и побожносц Хре сней драги, як и нагода за св. споведз. Дзецинска Служба Божа у кулскей парохиї добре прилапена, бо дзеци так баржей дожили єй сущносц, цо вельо доприноши же би Служба за нїх нє була лєм традиция, алє глїбше духовне дожице.

M. Афич

У ШИДЗЕ

БРАТ И ШЕСТРА НА ХРИСТОВЕЙ ДРАГИ На Соше ствиє Святого Духа – Русадля внєдзелю було шветочно у церкви Преображеня Го споднього у Шидзе. Церква була „облєчєна” до желєного и прикрашена з конарчками лїпи и з траву, а того дня на Служби Божей, хтору служел парох о. Михайло Режак, було и надосц вирних. У казанї о. Режак указал на значносц спомнутого швета и додал же ище векша радосц, понеже двойо школяре, Давид и Сара Гирйовати першираз прияли Исуса и пожадал же би вше у живоце ишли по християнскей драги.

26 РУСКЕ СЛОВО

Перша Свята Причасц отримана после двох рокох у Шидзе, бо у медзичаше нє було дзецох першопричашнїкох. Давид и Сара як памятку на тот дзень у християнским живоце достали Спомин (плакету) и молитвенїки хтори им подаровал о. Режак. Вирни на памятку достали обращик, памятку на преглашованє духовней повязано сци Марийового святилїща у Водици зоз папску базилику Святей Мариї Велькей у Риме. Вл. Дї.

24. ЮНИЙ 2016.

ДУХОВНИ ЖИВОТ НА РУСАДЛЯ У НОВИМ САДЗЕ

ОТВОРМЕ ШЕ ЛАСКИ ДУХА СВЯТОГО На Перши дзень Русадльох, внєдзелю, у Новим Садзе на Служби Божей хтору служели парох о. Юлиян Рац и о. Володимир Башутски зоз Винипеґу у Канади, свою першу причасц прияли Миня Москаль, Мая Венчельовски, Елена Еделински, Яна Фейса, Мирко Венчельовски, Серґей Сакач и Иґор Колбас. У пригодно украшеней церкви, у казанї о. Рац винчовал и подзековал родичом першопричашнїкох и їх вироучительком ш. Георгиї и Меланиї Римар и гварел дзецом же тераз Исус вше будзе з нїма, бо вон шицким нам сце помогнуц, а ми треба же бизме ше му модлєли.

– Бог зишол медзи нас, чловечество дзвигнул зоз гриха и послал нам Духа Святого. Винєшме Богу шицки свойо проблеми. Русадля тирваю нєпреривно и даваю тирваци плоди, обнавяю и даваю живот. Отворме ше ласки Духа Святого и теди душа будзе порихтана за вичносц. А дзе ше дзелїме, ту нєт Духа Святого. Нє дайме ше дзелїц, бо шицки вериме до єдного Бога – поручел парох новосадски, о. Юлиян Рац.

На шлїдуюцу нєдзелю, 26. юния, дополадньова Служба Божа у Новим Садзе будзе на 10,30 годзин, а вечарша Служба Божа нє будзе. М. Г. К.

У ВОДИЦИ БУЛ ШКОЛЯРСКИ ДЗЕНЬ

У ШИДЗЕ

МЕРКОВАЦ КЕД ШЕ ЗЛО ДУХОВНИ ВЕЖБИ ПРЕДСТАВЯ ЯК ДОБРО ЗА СВЯЩЕНЇКОХ У Марийовим святилїщу Водица, 19. юния, отримани традицийни Школярски дзень и Благодарна Служба Божа з нагоди законченя школского рока. Службу служел домашнї капелан о. Владимир Медєши, сослужовал о. Доминик Ралбовски, священїк латинского обряду зоз Селенчи, док керестурски парох о. Михайло Малацко споведал и наказовал, а апостол читал школяр Павле Бесерминї зоз Коцура. Надовязуюци ше на євангелске читанє, у казанї парох о. Малацко потолковал дзецом же як зли дух и нєшка спреведа людзох. Його найвекша побида кед их прешве-

24. ЮНИЙ 2016.

чи же го нєт, а тиж и кед зло представя як добро и процивно, на цо барз муша мерковац и християнє. Попри Керестурцох, на Школярски дзень орґанизовано пришли и школяре зоз Коцура зоз своїма вироучительками, як и ґрупа дзецох зоз Селенчи. Вони по Служби виведли драмску сличку на основи євангелскей присподоби о Милосердним Самарянцови, за цо их пририхтала аниматорка и теолоґиня монахиня Кристина Ралбовска. Вона потим виведла и анимировану шпиванку о Исусови, до хторей ше уключели и шицки присутни дзеци. Домашнї каритасово волонтере шицким понукли закуску, а пре барз вельки диждж, нє отримани шицки плановани змисти и бависка. М. А.

У Лєтнєй владическей резиденциї у Шидзе, прешлого тижня були традицийни духовни вежби за священїкох Апостолского еґзархату за грекокатолїкох у Сербиї, на хторих участвовал преосвящени владика кир Георгий Джуджар. Духовни теми священїком викладал о. Маринко Пеич, францисканєц и професор на богословиї у Сараєве. Стреду и штварток у церкви Преображеня Господнього служени вечурнї, а потим и панахиди за заупокоєних владикох на хторих були и вирнїки. Преосвящени владика и паноцове опатрели и цек роботох на дальшим ушореню будинку Лєтнєй владическей резиденциї, дзе були змесцени под час отримованя духовних вежбох. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 27

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 13. юния до вичносци ше преселєла наша мила андя

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 13. юния до вичносци ше преселєла наша мила андя

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 13. юния, после длугей и чежкей хороти занавше нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба, а 29. фебруара наполнєли ше штири роки як вецей нє з нами наш мили оцец, дїдо и прадїдо

МЕЛАНИЯ ЕДЕЛИНСКИ Миколкова З любову и почитованьом красни памятки на ню буду чувац Миколково Данил и Мелана зоз дзецми Спочивайце у мире Божим!

МЕЛАНИЯ ЕДЕЛИНСКИ Миколкова З любову и почитованьом красни памятки буду чувац Гелена зоз дзецми Гуздерово Спочивайце у мире Божим!

МЕЛАНИЯ ЕДЕЛИНСКИ ВЛАДИМИР ЕДЕЛИНСКИ (1934–2016) (1933–2012) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на нїх чуваю син Владимир, дзивка Наталия, жец Владимир, унукове Синиша и Саша Сопково, унука Таня зоз супругом Владимиром и праунук Денис Чизмарово Най спочиваю у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. юния 2016. року наполнєл ше рок як ше до вичносци Дня 26. юния наполня ше шейсц мешаци як вецей нє з нами наша преселєл наш мили и добри супруг, оцец, швекор и дїдо мила нина

МАРИЯ РУСКОВСКИ народзена Чижмар (1939–2015) з Руского Керестура Найкрасши памятки на ню чува Веселка Ситкарова зоз фамелию Най спочива у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. юния 2016. року наполня ше шейсц мешаци як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и швекра

МАРИЯ РУСКОВСКИ народзена Чижмар (1939–2015) з Руского Керестура Памятку на Вас у своїх шерцох навики будземе чувац и нїґда Вас нє забудземе. Вашо наймилши꞉ син Дюра, унук Звонимир и нєвеста Наташа Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Наполнєл ше рок як нас зохабел наш мили и добри шовґор

ВЛАДИМИР ПАЛАНЧАЇ (1944–2015) з Руского Керестура През цали свой живот подаровал ши нам превельо любови, доброти и красни памятки, а кажда хвилька препровадзена зоз Тобу на окремни способ збогацовала нашо животи. Будземе це вично чувац у шерцу и души. Твойо наймилши: супруга Фемка, син Владко, дзивка Терезка, нєвеста Тамара, жец Желько и унуки Мирко, Дарко, Давид, Борис и Ана Спочивай у мире Божим, най це ангели чуваю! НА ЗДОГАДОВАНЄ

ВЛАДИМИРОВИ ПАЛАНЧАЙОВОМУ (1944–2015) З любову и почитованьом памятку на ньго навики чуваю кумово Бодянцово, кумчата Славко и Владко зоз супругу Невенку и дзецми Теодору и Тадейом Най спочива у мире Божим!

28 РУСКЕ СЛОВО

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 30. юния наполня ше два роки як нє з нами наш мили супруг и оцец

ВЛАДИМИР ПАЛАНЧАЇ (7. V 1944 – 20. VI 2015) з Руского Керестура Кажда хвилька препровадзена зоз Вами на окремни способ збогацовала нашо животи. Вашо ошмихи, франти, любов и доброта останю тирваци у наших памяткох. Спочивайце у мире Божим! Марча Сопкова зоз дзецми, Ганча и Дюра Костелниково зоз дзецми и Блаженка и Мижо Бодянцово зоз дзецми СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. юлия 2016. року наполня ше двацец смутни роки як нас занавше зохабел и преселєл ше до вичносци наш мили

ВЛАДИМИР ҐАРЯНСКИ

БОҐДАН ТОДИЧ (1954-2014) з Коцура Найкрасши памятки на ньго з любову чуваю супруга Павка и синове Драґан и Саша Спочивай у мире Божим!

(1959–1996) з Вербасу и Прешова у Словацкей Шицки препровадзени хвильки з тобу, навики буду зачувани у наших шерцох. Твойо наймилши: мац Ярослава, син Ярослав, супруга Людмила и шестра Ксения Иветич зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Полнї ше двацети рок як ше, после шмерци свойого сина Владимира Ґарянского, до вичносци преселєл наш

ДАНИЛ ҐАРЯНСКИ (1928–1997) з Вербасу Нїґда це нє забуду твойо наймилши: супруга Ярослава, дзивка Ксения Иветич зоз фамелию, унук Ярослав Ґарянски и нєвеста Людмила Спочивай у мирe Божим!

24. ЮНИЙ 2016.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. юния 2016. року наполнєли ше 40 жалосни днї як ме зохабел мой мили супруг

ВЛАДИМИР БУЧКО – штранґар (1934–2016) з Руского Керестура

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 30. юния 2016. року наполня ше 40 смутни днї як нас занавше зохабела наша мила супруга, мац и баба

ИРИНКА САЛАМУН народзена Мудри (1940–2016) з Ветернику

Твою любов, сцерпезлївосц и доброту у своїм шерцом навики будзе ношиц твоя супруга Мелана Бучкова Спочивай у мире Божим!

З любову и почитованьом памятку на ню буду чувац ожалосцени супруг Силви, дзивка Славица, син Златко, унуки Бране, Иґор и Таня Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. юния 2016. року наполнєли ше 40 жалосни днї як нас нєсподзивано зохабел наш мили

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. юния наполнєл ше жалосни рок як нас зохабел и преселєл ше до вичносци наш мили супруг, оцец, дїдо и швекор

ВЛАДИМИР БУЧКО – штранґар (1934–2016) з Руского Керестура Навики ожалосцена остала твоя дзивка Геленка, жец Тихомир, унук Слободан и унука Даниєла зоз супругом Бояном и праунук Лазар Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. юния 2016. року наполнєли ше 40 барз жалосни днї як вецей нє з нами наш мили оцец и дїдо

МИХАЙЛО РАЦ – месар (1948–2015) з Руского Керестура ВЛАДИМИР БУЧКО – штранґар (1934–2016) з Руского Керестура Нєсподзивано сце пошли до вичносци и охабели нас без поздраву. Ожалосцени остал ваш син Йоаким, нєвеста Оленка и вашо мили унуки Мирко, Деян и Ванеса Вичная вам памят! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. юния 2016. року, наполнї ше штерацец днї як нас нєсподзивано зохабел наш мили шовґор

Прешли днї, мешаци и наполнєл ше рок як думаме на тебе и споминаме це кажди дзень. Остали лєм слизи и боль за тобу и нє можеме похопиц же це вецей нєт. Барз нам хибиш. Твойо наймилши� супруга Фемка, дзивки Александра и Терезка, жецове Саша и Марко и унукове Антоний, Тадей, Лука и Марио Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. юния 2016. року наполнєл ше рок як нас занавше зохабела наша мила

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. юния 2016. року наполня ше 15 смутни роки як нас зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. юния 2016. року наполня ше 8 роки як нас зохабел наш мили супруг, оцец, швекор и дїдо

ЛЕОНА МАКАЇ (1932–2015) Памятку на єй любов и доброту навики буду чувац єй наймилши Спочивай у мире Божим!

ЯКИМ РУСКАЇ (1933–2001) з Руского Керестура Памятку на ньго навики чуваю супруга Мелания и дзеци Меланка и Яким зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

ЯКОВ ГАРДИ ВОЙВОДОВ (1930–2008) з Дюрдьова Памятку на ньго чуваю його наймилши Спочивай у мире Божим!

ВЛАДИМИР БУЧКО

(25. VIII 1934 – 14. V 2016) штранґар з Руского Керестура Здогадуєме ше дочекованя кед зме приходзели до вас. Нашо дзеци приходзели до баби, алє вецей були у вас. Вше будземе паметац тоти красни днї и нїґда вас нє забудземе шовґре Мария, Гелена и Паулина зоз дзецми Спочивайце у мире Божим!

24. ЮНИЙ 2016.

РУСКЕ СЛОВО 29

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. юния 2016. року наполня ше два смутни роки як нє зоз нами

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

МЕЛАНИЯ ЧОРДАШ народзена Шанта (1941–2014) Памятку на ню занавше чуваю супруг Янко, дзивка Мирослава и унук Михаел Даждиу, син Борис, нєвеста Марча и унука Ивана Чордаш Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основу члена 20. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о явним увиду, явней презентациї и явней розправи o Студиї о преценьованю вплїву проєкта на животни штредок Подприємство „KODAR INŽINJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 21, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї – „НС2038_01 НС_Площа_Нєзнаного_Юнака”, у улїци Площа Нєзнаного Юнака 4-6, на катастерскей парцели чи-

сло 139/2, К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин по 18. юлий 2016. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 19. юлия 2015. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110, Нови Сад, на 13 годзин.

* дзе цо будзе *

МУЛТИЯЗИЧНИ ЛИТЕРАТУРНИ ФЕСТИВАЛ „ТРАНСПОРТЕР 6” У НОВИМ САДЗЕ У Новим Садзе, 24 юния на 19 гoдзин у кнїжкарнї Булевар букс, на Булевару ошлєбодзеня 60 (будинок Александер) отрима ше мултиязични литературни фестивал „ТРАНСПОРТЕР 6”, на сербским, мадярским и руским язику. Медзи другима участвую Татяна Беук Латяк, Ася Папуґа и Тамара Хрин.

ПРЕМЕНЄНИ ЧИСЛА ТЕЛЕФОНОХ РУСКЕЙ РЕДАКЦИЇ РАДИЯ РТВ Рубрика на руским язику радия Радио-телевизиї Войводини обвисцує шицких своїх слухачох, же од прешлого пиятку 17. юния 2016. пременєни числа телефонох редакциї. Шицки слухаче котри жадаю з нами подзелїц даяки информациї, кед маю зауваги лєбо жадаю похвалїц програму, можу нам ше явиц на нови числа телефонох: 021/210-1621, 021/210-1761, 021/ 210-1647, 021/210-1744.

30 РУСКЕ СЛОВО

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „KODAR INŽINJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 21, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї – „НС2039_02 НС_Нови_Сад_Йована Дучича” у улїци Булевар Йована Дучича, на катастерскей парцели число 7770/15 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku na osnovi ~lena 29. pasus 1. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<” ~islo 135/04 i 36/09), obyvxw

OBVISCENW

o prinw{enim ri{eню же потребне преценьованє вплїву и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на `ivotni {tredok проєкта радио базней станїци mobilnej telefoni> “НС2367_01 НС_Нови_Сад_Алмашка_церква” Подприємство „KODAR INŽENJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Mlade`skih bri}adoh 21, podnwsol тому орґану vimogu za одлучованє о потреби преценьованя вплїву на `ivotni {tredok prowkta радио baznej stan<ci mobilnej telefoni< “НС2367_01 НС_Нови_Сад_Алмашка_церква” у улїци Алмашка число 13, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 8721, КО Нови Сад I, Gorod Novi Sad. Posle zaprovadzenogo postupku, Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku dny 14. юния 2016. roku prinwsla ri{enw ~islo VI501-231/16 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок.

Z cilqom obviscovany zainteresovanej yvnosci tekst ri{eny obyvxw {e u calosci: Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 10. pasus 4. i 5. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~s. 135/04 i 36/09), ~lena 192. pasus 1. Zakona o ob|im upravnim postupku (“Slu`beni novini SRX” ~islo 33/97 i 31/01 i “Slu`beni gla{n<k RS” ~islo 30/10) i ~lena 11, 34. i 36. Odluki o Gorodskih upravoh Gorodu Novogo Sadu (“Slu`beni novini Gorodu Novogo Sadu”, ~islo 52/08, 55/09 i 11/10, 39/10, 60/10 i 69/13), postupaxci po vimogi „KODAR INŽENJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Mlade`skih bri}adoh 21, za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta radio baznej stan<ci mobilnей telefoniї “НС2367_01 НС_Нови_Сад_Алмашка_церква” prino{i

RI[ENW 1. Utverdzuw {e `e za prowkt – radio baznej stan<ci mobilnej telefoni< “НС2367_01 НС_Нови_Сад_Алмашка_церква” у улїци Алмашка число 13, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 8721, КО Нови Сад I, Gorod Novi Sad, no{itely prowkta „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Mlade`skih bri}adoh 21 (у дальшим тексту: Ношителя Проєкта) potrebne precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok.

2. Одредзує ше же No{itelq Пrowkta, Студию о преценьованю вплїву на животни штредок за проєкт радио базней станїци мобилней “НС2367_01 НС_Нови_Сад_Алмашка_церква” у улїци Алмашка число 13, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 8721, КО Нови Сад I, Gorod Novi Sad, у поглядзе обсягу и змисту, вироби у складзе зоз членом 17. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок и Правилнїком о змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, число 69/05).

OBGRUNTOVANW

Подприємство „KODAR INŽENJERING” D.O.O. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O. Нови Беоґрад, Mlade`skih bri}adoh 21, podnwsol тому орґану vimogu za одлучованє о потреби преценьованя вплїву на `ivotni {tredok prowkta радио baznej stan<ci mobilnej telefoni< “НС2367_01 НС_Нови_Сад_Алмашка_церква” у улїци Алмашка число 13, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 8721, КО Нови Сад I, Gorod Novi Sad. Зоз пrowktом предвидзена реконструкция иснуюцей базней станїци и то так же будзе

24. ЮНИЙ 2016.

поставена тросекторна антенска система за обсяги DCS 1800, UMTS и LTE. Антни типа К742236 продукователя Kathrein будзе ше хасновац за закриванє у обсягох обсяги DCS 1800, UMTS и LTE системох. Плановани азимути антенох виноша 170 ступнї, 260 ступнї и 350 ступнї, респективно по секторох за шицки системи. Конфиґурация примодавача базней станїци за систему DCS 2+2+2, за UMTS 3+3+3, а за LTE 1+1+1.

U skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, o podnw{enej vimogi obviscena yvnosc z ogla{ovanqom u sredstvoh yvnogo informovany i MZ „Подбара” .

U zoz zakonom predpisanim terminу nw doru~eni dumany zainteresovanih or}anoh, or}anizacijoh i yvnosci. Ношитель проєкта доручел Поєдинєчни контракт о даваню услуги закупа/подазкупа Консинґ локациї хтори заключени медзи Konsing Group „Vip Mobile” doo, Младежских бриґадох 21, Беоґрад, Информацию о локациї за парцелу число 8721 и К.О. Нови Сад I, хтору видала Городска управа за урбанизем и квартельни роботи Городу Нового Саду число V-353-138/16 од 04. 04. 2016. року и Конзерваторски условия за преберенє мирох технїчней защити и других роботох за поставянє ношачох антенох зоз антенами и типских кабинетох базних станїцох на одвитуюцих ношачох у дзвонїци Алмашкей церкви у улїци Алмашкох чс. 13, у Новим Садзе, на КП чс 8721, КО Нови Сад I. Ґу наведзеней вимоги ношитель проєкта приложел Фахову оцену обтерхованя животного штредку у локалней зони базней станїци мобилней телефониї “НС2367_01 НС_Нови_Сад_Алмашка_церква” число ЕМ-2015-404/SO хтору виробела акредитована Лаборатория W-LINE zoz Беоґраду. Бazna stan<ca mobilnей телефониї “НС2367_01 НС_Нови_Сад_Алмашка_церква” ma vkupnu efektivnu виzarxxcu moc векшу од 250 W на шицки три сектори за обсяги DCS 1800, UMTS и LTE .

Posle rozpatrany vimogi no{itely prowkta i podatkoh o predmetnej lokaci<, harakteristikoh i precenqovanx mo`l<vih vpl<voh navedzenogo prowkta na `ivotni {tredok, a maxci u oglydze `e predmetna radio bazna stan<ca ma efektivnu vizarююцу moc vek{u yk 250 W i mo`e mac zna~nwj{i vpl<v na `ivotni {tredok–to~kа 12. podto~ka 13. Telekomunikacijni obwkti mobilnej telefoni< (baznej radio stan<ci) L<stini II Uredbi o utverdzovanx L<stini prowktoh za htori obovyzne precenqovanw vpl<vu i L<stini prowktoh za htori mo` vimagac precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok (“S.G. RS” ~islo 114/08), a tot or}an u skladze zoz ~lenom 10. pasus 4. Zakona o precenqovanx vpl<vu odlu~el `e potrebne precenqovanw vpl<vu.

Zoz ~lenom 10. pasus 5. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, predpisane `e zoz odluku zoz htoru ше utverdzuw `e potrebne precenqovanw vpl<vu prowkta na `ivotni {tredok, nadpatraxci or}an mo`e odredzic i obsyg i zmist studi< o precenqovanx vpl<vu, co u tim slu~ax zrobene.

Okrem rozpatrany intenziteta vpl<vu (vira`eni zoz efektivnu vizarjovanu mocnoscu po{oreny), nadpatraxci or}an u konkretnim slu~ax rozpatrel i tirvanw vpl<vu – bazna stan<ca predstavy kontinualne `ridlo zarjоvаny.

Primenxюci принципи prevenci< i predostro`nosci (~len 9. pasus 1. podto~ku 2. Zakona o za|iti `ivotnogo {tredku (“S.G. RS”, ~s. 135/04, 36/09, 36/09 – dr. zakon, 72/09 – dr. zakon i 43/11 – odluka US), zoz htorim {e vimaga `e ka`da aktivnosc mu{i buc planovana и zaprovadzena na sposob `e medzi in{im predstavy najmen{i rizik za lxdske zdravw, zoz Studix potrebne dokazac `e za predmetni prowkt budze primenwna najlwp{a rozpolaгuxca i dostupna tehnolo}iy, tehn<ka i oprema.

Maxci u oglydze napredok navedzene, а окреме специфичносц локациї (густо населєна бивательна зона) нєобходнє виробиц документ зоз хторим ше анализує и оценює квалитет творительох животного штредку на одредзеним просторе, medzisobni vpl<v isnuxcih i planovanih aktivnoscoh i utverdzux usloviy i miri za zoperanw, zmen{anw i odklonqovanw ~kodl<vih vpl<voh na `ivotni {tredok yk i mirи u slu~ax вдереня i obezpe~ic provadzenw vpl<vu `ridlа zarjovany, a to {e viklx~no mu{i obezpe~ic zoz Studix o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, htoru bi trebal virobic multidisciplinarni fahovi tim.

Na osnovi gore navedzenogo, ri{ene yk u dispozitive.

Pouka o pravnim l<ku: Prociv togo ri{eny ношитель проєкта mo`e viyvic `albу Pokra<nskomu sekretariytu za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku u ~a{e 15 dn< od dny доставаня ri{eny, pрейґ tого or}anu.

Zainteresovana yvnosc mo`e обyvic `albu prociv togo ri{eny u ~a{e 15 dn< od dny obyvjovany u sredstvoh yvnogo informovany, прейґ того or}anu.

24. ЮНИЙ 2016.

MALI OGLA[KI ПРЕДАВАМ резану ядлїну по спецификациї з превоженьом, кубни метер 185 евра и лати 5/3 длужни метер 0,32 евра. Телефон: 021/6350–088; 60/6350–088 од 7 до 21 годзин. *** ДИХТУЄМЕ облаки и ДЗВЕРИ зоз неопрен-ґуму. Правиме ГАРМОНИКА ДЗВЕРИ и РОЛЕТНИ. Обявиц ше на телефони: 025/5827-710 и 060/5088-433 *** ВЛАГА? Изолуєме влажни хижи. 063/440-470; 063/102-41-14.

Завод за културу войводянских Руснацох розписує

ЯВНУ ПОВОЛАНКУ за виглєдованє, чуванє и унапредзованє музично-фолклорней и хорскей творчосци Условия Явней поволанки: lНа Явну поволанку ше можу приявиц лєм реґистровани правни особи – културно-уметнїцки и културнопросвитни дружтва припаднїкох рускей националней заєднїци зоз шедзиском на териториї Автономней Покраїни Войводини, чия дїялносц заснована на чуваню и пестованю националного и културного идентитету. lНє будзе ше розпатрац нєблагочасни и нєподполни, або нєправилно пополнєти прияви, прияви хтори нє поднєсли овласцени особи, як анї прияви хтори нє предмет Явней поволанки; lЗавод нє обовязни обгрунтовац свойо одлуки; lПроцив тих одлукох Заводу нє мож уложиц правни лїк; lПрияви и приложену документацию ше подношительом нє враца. Способ конкурованя: Прияви ше подноши лєм на конкурсних формуларох Заводу. Формулар за Явну поволанку мож превжац од пиятку, 24. юния 2016. року на веб-адреси www.zavod.rs и www.ruskeslovo.com. Ґу прияви ше обовязно приклада : 1. Урядови доказ о реґистрациї орґанизациї; 2. Потвердзенє о порцийним идентификацийним чишлє; 3. Урядови доказ о отвореним рахунку у банки; Прияви ше подноши: 1) особнє до Заводу за културу войводянских Руснацох 2) по електронскей пошти на zavod.rusini@gmail.com, з прияву хтора подписана;

ИНФОРМАТОР

ВИНЧОВАНКА СЛАВКИ ЧЕЛЬОВСКОВЕЙ з Коцура винчуєме диплому МАСТЕР ПРОФЕСОРКИ РУСКОГО ЯЗИКА И ЛИТЕРАТУРИ Янко и Зорица Бесерминьово 3) по пошти на адресу: Явна поволанка Завод за културу войводянских Руснацох Футожска 2/3, 21 000 Нови Сад Нє будзе ше розпратрац прияви: lхтори нє доручени благочашнє Заводу (нє доручени у чаше яки предвидзени у Явней поволанки); lхтори нє поднєшени на формуларе Явней поволанки Заводу; lхтори нє подписала овласцена особа; lхтори нє оверени з печацом орґанизациї; lнєподполни, нєшорови, нєчитки прияви и прияви виписани з ґрафитним клайбасом; lхтори поднєсол субєкт цо нє ма право приявиц ше на Явну поволанку. Резултати конкурса ше обяви на урядовей веб-адреси Заводу за културу войводянских Руснацох. Критериюми за розподзельованє средствох: Средства ше додзелює за софинансованє проєктох и орґанизованє манифестацийох и то окреме за: lчуванє и пестованє народних обичайох; lзащиту, унапредзенє и презентацию фолклорного нашлїдства; lзащиту, унапредзенє и презентацию хорского нашлїдства; lзащиту, унапредзенє и презентацию музичного нашлїдства; lинши програми и проєкти. Явна поволанка отворена од пиятку, 24. юния, по 8. юлий 2016. року, до 16 годзин. Резултати Явней поволанки буду познати у штвартим кварталє 2016. року. Явна поволанка будзе реализована з помоцу Фаховей комисиї. Формулар можеце найсц на вебсайту Заводу за културу войводянских Руснацох www.zavod.rs и „Руского слова” www.ruskeslovo.com

РУСКЕ СЛОВО 31

СПОРТ ТРЕЦИ ПОЛЧАС: МАРИНКО ФЕКЕТЕ СТРИЛЄЦ ЗОЗ КОЦУРА

ПИШТОЛЬ НЄ ЛЄМ ЗА ВОЯКОХ Пише: Танита ХОДАК

У валалє єст наисце вельо людзох хторих занїма, поведзме, фодбал, одбойка лєбо кошарка, єст и каратистох а и шахистох. Медзитим, Маринко єден з ридких, а можебуц єдини у валалє хтори ше занїма зоз штреляцтвом. А почал цалком случайно шло поталь, було потребне виштрелїц вельо кульки.

– Йой, з початку ми було барз чежко, бо сом нїґда по теди з поштоля нє штрелял. Нїяк сом нє могол „укапирац” у чим гришим. Нє знал сом анї як тримац пиштоль, анї як сциснуц, анї як дихац, вец сом почал опатрац интернет, койдзеяки иножемни форуми, и розпитовал сом ше доокола и дознал дакус од того, дакус од того, и так док сом нє випалєл дас тисяч–два кульки, та сом ше вец и сам научел. Так же тот спорт барз драги з початку, док ше нє научи же як, бо ше муши вельо кульки виштрелїц, док то шицко нє лєгнє на свойо место – здогадує ше Маринко. По сле пейцох рокох напорного тренираня, Маринко здобул и початни сертификат за судию, як и за инструктора штреляцтва. Тераз вон уж младим початнїком СТРИЛЦОХ ВШЕ МЕНЄЙ толкує як буц успишни Маринко на змаганя одходзи у екипи у хторей, як стрилєц.

– Кед патрим тих цо и индзей, єст троме стрилци. Як гвари, ридко дзе даих я обучовал, цо нїґда яки клуб ма два екипи, бавячох єст вше менєй, окреме хиби младих. Без огляду на шицко, Маринкова нє мали оружиє у руекипа по резултатох на першим месце у Войводини, кох, шмишне ми же таки и я бул як вони. Млаа на трецим у держави.

– Капитен мойого Стрилєцкого клубу „Универзал ди стрилци шицки таки М” зоз Вербасу, Срдян Милович. Вон нам найлєпши розчаровани, а я их блазмагатель, потим ту Атила Ноґради зоз Суботици и гам же то шицко у шоя. Маме ище даскелїх змагательох хтори нє у екипи, ре, лєм тре ба ве льо вони ещи з вонка конкуренциї. Наисце нєт вельо сцерпеня. За тот спорт екипи, назбера ше на змаганьох двацец змагательох, потреб на барз ве ль ка алє вше менєй, и вше менєй – гвари Маринко. психична стабилносц.

– Занїмал сом ше зоз бодибилдинґом, бо ме то интере совало. По сле даякого часу, пре одредзени здравствени проблеми, забранєли ми тренирац тоту дисциплину, гоч я и далєй лєм жадал дацо тренирац. Єдна пайташка ми препоручела таки спорт, хтори наисце нє вимага нє знам яку физичну порихтаносц, а анї ше нє бега, анї ше нє скака. Вона ме повязала зоз Пером Миловичом зоз Вербасу хтори ма штреляцки клуб „Универзал М”, побешедовал сом зоз нїм и заинтере совал ше. И ниа, уж пейц полни роки ше занїмам зоз тим – почина бешеду Маринко Фекете, Коцурец хтори за собу уж ма вецей медалї и припознаня зоз штреляцтва, и сам, а и зоз тимом зоз хторим ше змага за вербаски штреляцки клуб „Универзал М”. ДРАГИ СПОРТ, З ПОЧАТКУ Маринко ше у тей хвильки занїма зоз штреляцтвом, дзе хаснує пиштоль велького калибра, и змага ше у рамикох медзинародней „А” програми хтора уключує пиштолї и револвери розличних димензийох, и калиброх, и домашнєй „Ц” програми, такволаней дисциплини “вояцки пиштоль” хтори ше продукую лєм у нашей жеми. Тераз уж за собу ма вельке число змаганьох, алє же би ше до-

32 РУСКЕ СЛОВО

24. ЮНИЙ 2016.

СПОРТ Муши ше буц барз мирни, бо чим ши нагнївани, лєбо аж и барз радо сни, шицко ше то увидзи там дзе ше цилює. Потребна и мирна рука, и мускули муша буц опущени, пулс нє шме буц вельки. Алє при мнє, гоч, ниа, того року полнїм 50 роки, ту ещи вше присутна трема – гвари наш стрилєц и поносує ше же є пред змаганьом вше мирни и розтерховани, алє як станє на смугу до положеня, яґод кед би бул у школи пред найважнєйшим испитом – кажди раз. З УСИЛОВНИМ ТРЕНИНҐОМ ҐУ УСПИХУ По при то им же ва жне штре лїц до стредку мети, єст и стрилєцки змаганя при хторих важна швидкосц. Перши вид То екипа – Срдян Милович, Атила Ноґради и Маринко Фекете змаганя ше вола прецизна часц, а друга ше вола швидка часц змаганя. реним, починаю у априлу лєбо маю, и тирваю до єше– Штреляш до мети хтора ше находзи на коло двацец нї, по септембер. пейц метери оддалєно сци на державних змаганьох, а – Змаганя на хтори ходзим ше звичайно отримую у на клубских турнирох ше може одредзовац оддалєносц Новим Садзе, ту єст барз фине стрилїще, викендами. мети. У прецизней часци змаганя виштрелює ше од- Єст войводянске и державне першенство у А катеґориї редзене число кулькох, а циль потрафиц цо вецей кру- вяри, а вєшенї у Ц катеґориї. Ту и куп Сербиї у трох ги на мети. Єст пейц минути за пейц кульки, и вец ше колох. Влонї сом ту у финалу освоєл треце ме сто, цо прави павза док ше читаю резултати, и так покля ше нє найлєпши резултат у клубу, а и мой особни. Тиж так потроши кульки. У швидкей часци мета дакус векша, єст и менши турнири яки и мой Клуб орґанизує. На єст червене и желєне шветло и кед запалєне червене тих мам дас два-три перши ме ста и даскельо други и шветло оружиє ше трима з боку под углом од 45 ступ- треци. Вкупно ше може назберац 10 наступи до рока. нї у воздуху коло 7 секунди, вец ше запалї желєне шве- З нами штреляю и державни рекордере, и учашнїки тло хторе тирва 3 секунди и у тим кратким чаше ше олимпиядох, єст квалитетних людзох – гварел Маринмуши випалїц кульку и спущиц назад руку – гварел ко. Маринко. Маринко ше стретал зоз наисце добрима стрилцами, ШТРЕЛЯЦТВО ТО ЯК ОДХОД алє гвари же було и барз подлих , лєбо лєм таких цо нє ҐУ ПСИХОЛОҐОВИ мали щесца.

– Раз на змаганю у швидкей часци єден з стрилцох Психична стабилносц и концентрация хтора ше здоме сто да потрафи мету, два раз потрафел семафор, та будзе з роками тренираюци штреляцтво барз хасновише правело паузи покля ше семафор нє пременєл. Ро- та и у приватним живоце. Маринко толкує же и сам здумовал сом же як потрафи таки мали семафор, ище обачел же тераз иншак реаґує на велї ствари як пред два раз, а мету нє може потрафиц – през шмих ше здо- тим. гадує Маринко.

– Мнє вельо тот спорт помогол у приватним живоце. А же би ше таке нє случело, потребне вельо трени- Га нє можем повесц же сом други чловек, алє цалком рац. Маринко гвари же поряднє тренира на стрилїщу иншак реаґуєм на одредзени ствари, а иншак и роздузоз праву муницию алє вельо важнєйши такволани су- муєм. Єдно ставно тот ментални тренинґ мож поровхи тренинґ хтори ше може одвивац гоч дзе, а вон го новац зоз терапию у психолоґа. Вельо слабше, алє у тренира дома у обисцу. Нарисує ше малу мету, еквива- тим напряме. Цалком це змири, и по сле тренинґу полентно як кед би була оддалєна двацец пейц метери и йдзеш дому опущени, без огляду чи ши бул подли, чи вежба ше зоз такволанима пуферами, празнима куль- ши бул супер. А ище кед то любиш, вец то наисце одками. Так ше звичайно вежба през жиму кед нєт змага- лично препровадзени шлєбодни час – гвари на концу ня, бо вони, з оглядом на тото же ше отримую на отво- Маринко.■

ВИПРАВКА У 24. чишлє „Руского слова” у тексту „Коцурци бавели солидно” нєточно пренєшени информациї. Утексту пише же: на турнире победзел Милош Роґанович, други бул Момчило Драґович, треци Радован Ґо24. ЮНИЙ 2016.

ведарица, а штварти Радо сав Петкович – цо нєточне. На шаховским турнире у Вербаше перше ме сто освоєл ФИДЕ Майстор (ФМ) Радо сав Петкович (7,5 поени), друге Интернационални Майстор (ИМ) Радован Ґоведарица (7,5), треце ИМ Милош Роґанович (7), штварте Любомир Вранич (7), пияте и ше сте ме сто подзелєли Момчило Драґович и Владимир Лазор (6).

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

НЄРИШЕНО НАЙРЕАЛНЄЙШЕ

ЛОВАРСКЕ ДРУЖТВО „ДЮРДЬОВ”

ЛОВ НА ГЛЇНЯНИ ГОЛУБИ

ФК „Русин” – ФК „Полет” (Каравуково) 1:2 (1:1)

Руски Керестур: Стадион ФК „Русин”, патрачох 150, судия: Чуґуль (Апатин), ґол за Русин дал: Я. Кулич 26’, жовти картони при Русиновцох: Грнчяр, Барна. Бавяч змаганя: Борис Орос. РУСИН: Ж. Орос, Б. Орос, Павлович, Кочиш, Й. Гарди, Орсаґ (Барна), Грнчяр, Д. Гарди (Будински), Дюрич, Я. Кулич, Чизмар (Б. Орос мл.) У остатнїм колє ПФЛ Зомбор Русин бавел найчежше змаганє тей яри. Процивнїк му бул Полет зоз Каравукова, екипа котра прешвечлїво перша на таблїчки, и котра тей яри страцела лєм єдно змаганє у Свилоєву под досц подозривима условиями. Фодбалере Русина були лєпши на тим змаганю, нєпреривно мали инициятиву, а госци углавним бавели на контри. Русин дал ґол у 26’. Чизмар ше пребил по правим боку, идеално центрирал, а Янко Кулич дал красни ґол до лївого горнього кута. Полет виєдначел у 41’, Станойкович предар по лївим боку и пласовал лабду до правого кута Оросового ґолу. У другим полчаше Русин мал инициятиву, алє Полет ознова дал ґол. Знова Станойкович после успишного дриблинґу з правого боку копнул до лабди, котра закончела у лївим Оросовим куту. Було то у 67’. Нагоду за виєдначенє Русин мал у остатнїх минутох змаганя. Я. Кулич копал на празни ґол (слика), а госцом ше удало вируциц лабду з ґолу. Кед би було нєришено то би бул найреалнєйши резултат нєдзельового змаганя. В. Сеґеди

34 РУСКЕ СЛОВО

На штрелїщу Ловарского дружтва У поєдинєчней конкуренциї наградзе„Дюрдьов” на Билей бари прешлого ви- ни шесцеро найлєпши, медзи нїма перкенда, всоботу и внєдзелю, отримани ше место завжал ловар Илия Митрович „Куп Дюрдьова 2016” у штреляню на з Катю, друге Ковачевич Илия зоз Лединцох, треце Табачки Драґан зоз Тиглїняни голуби у дисциплини TRAP. Всоботу ше змагали ловаре з Дюрдьо- телю, штварте Боянич Младен зоз Кова. Медзи нїма найлєпши бул Драґан наку, пияте Мушицки Жарица зоз ДюрЖивков, друге место завжал Жарица дьова и шесте Боян Ґачеша зоз Жаблю За перши три места у екипним змагаМушицки и треце Душан Живков, припознаня и погари найлєпши достаню на ню обезпечени погари, а за перши шепреслави ловарскей слави котра ше ма йсц у поєдинєчним змаганю медалї. Ґу тому, побиднїк у поєдинєчней конкуотримац 12. юлия у Дужтве. ренциї од орґанизатора Внєдзелю учадостал и сарню, а награствовали 29 змагади уручел предсидатель телє з вецей ловардюрдьовского Ловарскоских дружтвох – з го дружтва Владимир Катю, Тителю, ЖаОстоїн. блю, Ґосподїнцох, Ловаре штреляли на 25 Дюрдьова, Лединмети, перши шейсц цох и Конаку. У ишли до плейофу. Штреекипним змаганю ляли у калибру 12, 24 найлєпши були лограми спортска кулька. варе з Катю, друге Змаганє отримане по место завжали лоправилох хтори за тот варе зоз Жаблю, а спорт предписани. Як треце з Лединцох. Ґоран Рамач ґварел Ґоран Рамач, орґанизатор и член Управного одбору Ловарского дружтва „Дюрдьов”, реґуларносц провадзели троме судийове – єден судия записовал, други провадзел резултти на табли, а треци пискал кед премахнути голуб. С. Саламун 24. ЮНИЙ 2016.

СПОРТ 25. СПОРТСКИ БАВИСКА „ЯША БАКОВ” – ТУРНИР У ФОДБАЛУ ЗА ПИОНИРОХ

КОЦУРЦИ ЛЄПШИ У ФИНАЛУ У рамикох 25. Спортских бавискох „Яша Баков” на фодбалским страдиону ФК „Бачка 1923”, прешлей соботи, 18. юния, отримане змаганє у вельким фодбалу за пионирох зоз фодбалских клубох з наших местох З тей нагоди змагали ше штири екипи пионирох возросту основней школи, а перша була ФК „Искра” з Коцура, котра у финалу, на пенали победзела ФК „Русин” з Руского Керестура. Треце место завжали домашнї з ФК „Бачка 1923”, а штварте ФК „Славия” з Нового Орахова. ФК „Искра” : ФК „Бачка 1923” 1:1 (0:0) у пеналох 4:2 ФК „Русин” : ФК „Славия” 2:1 (1:0) ФК „Бачка 1923” : ФК „Славия” 4:1 (2:1) ФК „Искра” : ФК „Русин” 0:0 (0:0) у пеналох 4:2 За ФК „Искра” бавели – Хромиш Ф, Михняк, Михайлович, Арх Мирослав, Шмит, Штрбац М, Мезеї, Варґа, Бокан, Шанта, Штрбац Д, Хромиш Б, Ґрандич, Салонтаї, Арх Милош, Недлькоич. За ФК „Русин” – Тома С, Тома Ф, Саянкович, Кочиш, Югик, Маньош, Харди, Надь, Стрибер, Тома А, Зорич, Иличич, Селинґер, Чапко. За ФК „Бачка 1923” бавели – Станкович Д, Боґданов, Божич, Сивчевич, Петрович, Вуйович С, Маркович, Бороя, Тривунович, Станкович Р, Михайловски, Мушицки, Чеґар, Петоєвич, Боґданов Дь, Вуйович Д, Остоїн, Йованович, Марич. За ФК „Славия” бавели – Божо, Каньо, Шипош, Хомоля, Хрняк, Ґере, Хусар, Ковач, Сабо, Бульович, Сикфа, Дудаш Л, Дудаш Д, Мйор, Шота.

Кед слово о турнирох, бависка на половки. Предсидатель СБ Иван Папуґа, з тей нагоди наглашел же у орґанизациї спортских змаганьох у наших местох нє було векши проблеми. Окреме у орґанизациї того турнира, бо участвовали шицки фодбалски клуби з наших местох дзе єст вецей Руснацох. По конєц рока єст ище досц змаганя, а Дюрдьов 5. и 6. авґуста ознова будзе домашнї змаганю у вельким фодбалу за сениорох. По законченє змаганьох предсидатель СБ Иван Папуґа, у будинку ФК „Бачка 1923” побиднїком уручел медалї, дзе потим за учашнїкох бул заєднїцки полудзенок. Идуце змаганє у рамикох СБ, у одбойки, будзе того тижня у Руским Керестуре. У авґусту на Паличу будзе отримани турнир у одбойки на писку, у септембре будзе по першираз орґанизоване змаганє у новим спорту у рамикох СБ – мали фодбал на мали ґоли, а потим и мали фодбал за ветеранох. У октобру и новембру штрелянє и ґуґланє у Вербаше, шах за пионирох и пикадо у Коцуре. С. Саламун

НОЦНИ ТУРНИР У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

СТАРТ НА НЄДЗЕЛЮ, ТРЕЦОГО ЮЛИЯ Керестурски ноцни турнир у малим фодбалу ма свойо мено и свою традицию. Познати екипи дзечнє приходза на тот турнир, одволанє патрачох вше було вельке, а того року можлїве же турнир будзе ище успишнєйши Турнир, як и каждого року, орґанизує СД „Русин”, а вицагованє парох будзе на соботу, 2. юлия, на 20 годзин у просторийох СД „Русин” у Старей школи и почнє на 20 годзин. На Турниру годни участвовац сениоре, пионире (2002, 2003 и 2004), младши пионире (2005, 2006, 2007. и младши) и ветеранє (35+). Котизация за сениорох по екипи виноши 8. 000 динари, за младши селекциї по 2.000, а 24. ЮНИЙ 2016.

за ветеранох 4.000 динари. Бави ше 4+1, перше по ґрупох, а потим Куп система. Екипи ше можу приявйовац кажди дзень у просторийох СД „Русин” у Старей школи, после 20 годзин. Наградни фонд за сениорох: 1. место 50% од котизациї + 15.000 дин.

2. место 30% од котизациї + 10.000 дин.

3. место 20% од котизациї + 5.000 дин. Окремни награди предвидзени за найлєпшого бавяча, ґолмана и ґолґетера у шицких катеґорийох, будзе ше бавиц у Старей школи дзе млади крашнє порихтали терен за турнир. Шицки дополнююци информациї мож достац на телефони: 060/41 66 194 Борис Шайтош, 065/51 20 238 Желько Орос, 064/ 39 00 247 Славко Ґовля. Ґенерални спонзор турнира „Оскар текс” предавальня на велько мебл штофох зоз Беоґраду. Спонзоре турнира: „Тапетария Ковачевич”, Тапетария „Тина”, „Клуб 10” и „Виклер Ковач”. В. Сеґеди

РУСКЕ СЛОВО 35

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXII ЧИСЛО 25 (3686) НОВИ САД, 24. ЮНИЙ 2016.

■ ФОРМОВАНА НОВА ПОКРАЇНСКА ВЛАДА

Фото: Владимир Дїтко

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ У ДЮРДЬОВЕ БУДЗЕ РУСКЕ ОДДЗЕЛЄНЄ