RUSKE SLOVO 25

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ГЛАСНЇК ПО ПО РУСКИ РУСКИ РОК LXXIV ЧИСЛО 25 (3894) НОВИ САД, 19. ЮНИЙ 2020.

■ МОЗАЇК:

ФАКУЛТЕТ У ЧАШЕ КОРОНИ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ВИБЕРАНКИ 2020

НАГРА ДИ И ПРИПОЗНАНЯ З НАГОДИ ЮВИЛЕЯ 75-РОЧНЇЦИ НВУ „РУСКЕ СЛОВО”

УСТАНОВА – ТО ЛЮДЗЕ Пише: др Борис ВАРҐА, директор НВУ „Руске слово

Того тижня НВУ „Руске слово” означує важни ювилей –

активносц у редакциї Видавательней дїялносци и за 75-рочнїцу. Три штварцини вику нашей Установи нагода окремне доприношенє литератури по руски, як и литераже бизме наградзели наших найвреднєйших и найлє- тури вообще. пших занятих и сотруднїкох. Бо, кажда установа, та и На предкладанє одвичательного редактора редакциї Часо„Руске слово”, то насампредз – людзе. писа за науку, литературу, културу и уметносц „Шветлосц” Нажаль, пре епидемию одложели зме роботне и симво- Миколи Цапа, награда „Микола М. Кочиш” додзелєна мср личне означованє того ювилея (док ше нє здобуду усло- Мирославови Кевеждийови за найлєпше авторске дїло, а вия), на котрим плановани два фахово сходи и пригодни тиж за активносц у редакциї часописа „Шветлосц” и окремне доприношенє у навечар зоз дод зельованьом уки, литератури, култури и наградох и ювилейних приНагради – то подзекованя найвреднєйшим уметносци по руски. познаньох занятим и сотрузанятим и сотруднїком НВУ „Руске слово”, днїком НВУ „Руске слово”. На предкладанє главного и алє и порученє яки файти вредносцох одвичательного редактора Ювилейни припознаня – то наша Установа промовує новинох „Руске сло во” даванє чесци шицким заняИвана Сабадоша награда „Литетим, котри зоз свою (вецей)децениратурного слова” – „Миро слав йску роботу допринєсли функциоСтрибер” додзелєна Мироньови нованю и унапредзеню роботи у наДжуньови за найлєпше авторске шей Установи. Награди – то подзедїло по руски и за активносц у докованя найвреднєйшим занятим и датку „Литературне слово”. сотруднїком НВУ „Руске слово”, алє и порученє яки файти вредноУвед зене и по першираз дод зесцох наша Установа промовує. лєна у нашей Уста нови но ва награда за литературу за дзеци. На предкладанє директора НВУ На предкладанє одвичательней „Руске слово”, на уровню Установи редакторки часописа за дзеци додзелєни два награди: главному и „Заградка” Меланиї Ри мар наодвичательному редакторови новиграда за литературу за дзеци нох „Руске слово” Иванови Сабадошови и шефици администрациї Ясни Ковач за професи- „Михайло Ковач” дод зелєна Юлиянови Папо ви за йносц и квалитет у роботи, пошвеценосц Установи, про- найлєпше авторске дїло по руски и активносц у часо фесиї и етики у остатнїх пейцох рокох, як и за колеґи- пису „Заградка”. ялносц и общи допринос колективу и дружтву. Особнє На предкладанє одвичательней редакторки мултимедиСабадоша видзим и у будуцих мандатох як „главу нови- ялного часопису за младих МАК мср Маї Зазуляк Гарди, нох”, а Ко вачо ву, або да ко го з єй коле ґ и нь ох/ґох у награда додзелєна ґрафичному дизайнерови того виданя администрациї, як будуцого директора, з оглядом же Златкови Емейдийови за визуалну креативносц и активприходзи час зочованя з самоотримованьом „Руского носц у часопису МАК. слова”, кед за функцию директора буду потребни еконоУ рамикох 75-рочнїци Установи за 30 роки роботи и помски, финансийни фаховци и менаджере. швеценосц фирми ювилейни припознаня достаню: МиНа предкладанє главного и одвичательного редактора кола Цап, Мелания Римар, Микола Шанта, Олена Планновинох „Руске слово” Ивана Сабадоша, додзелєни два чак Сакач, Мария Гудак, Мартица Тамаш, Мирон Горняк награди у редакциї новинох „Руске слово”: стаємно заКухар и Александар Паланчанин. За 20 роки роботи и нятей у Установи редакторки фото рубурики Вероники Вуячич и вонкашньому сотруднїкови з Руского Кере- пошвеценосц фирми ювилейни припознаня достаню: стура Любомирови Дудашови Инґейови за професи- Блажена Хома Цветкович, Вероника Вуячич, Любка йносц и квалитет у роботи у остатнїх пейцох рокох, як и Цвеїч и Славица Фейса. И за децению роботи и пошвеза пошвеценосц Установи, професиї и етики, колеґи- ценосц фирми ювилейни припознаня достаню: Ясна Ковач, Татяна Чулум, Ясмина Дюранїн, Мария Афич, Таня ялносц и обще доприношенє колективу и дружтву. На предкладанє одвичательного редактора редакциї Ви- Салонтаї, Славко Няради, Владимир Дїтко, Олена Падавательней дїялносци Миколи Шанти награду „Гавриїл пуґа, Марияна Колошняї и др Борис Варґа. Костельник” за найлєпши кнїжки „Нєбо над Кересту- Награди и ювилейни припознаня подрозумюю дипломи ром” (2012) и „Галов” (2015) додзелєна авторки Ирини и пенєжни винос; ювилейни припознаня занятим у фирГарди Ковачевич. Гарди Ковачевичова наградзена и за ми уж виплацени.■

ВШЕ З ВАМИ!

2 РУСКЕ СЛОВО

19. ЮНИЙ 2020.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБАДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 6–7. Виберанки 2020꞉ Републични и покраїнски лїстини

■ Нашо места 10. Керестурски базен порихтани за сезону купаня

■ Економия 12–13. Ефекти пременлївей хвилї на польопривредни култури

■ Култура и просвита 16–17. Школяре ґенерациї у наших школох

■ Мозаїк 20–21. Робота Оддзелєня за русинистику у чаше корони

■ Людзе, роки, живот 24–25. Наша госцинска꞉ Ирина Дротар зоз Дюрдьова

■ Духовни живот 26–27. Заєднїцка молитва за жем и чловечество

■ Информатор 28–32. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 34–35. Треци полчас꞉ Юлиян Дудаш, ветеран керестурского рукомету

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши Насловни бок: Руске слово – Вше з вами! Авторка колажу: Любка Цвеїч Автор лоґа: Златко Емейди

НАШО НОВИНИ Наш редак ци й ни пер ши роч нїк „Руско го слова” у хто рим вєд но зарамиковани шицки числа новинох друкованих у 1945. року, досц розтрешена кнїжка. Направени у нїм уха и позагинани боки, єст швинки од тинти и печаци од пальцох, подцаговане, дописоване по марґинох. Ґенерациї редакторох и дежурних новинарох по нїм преврацали глєдаюци инспирацию и надхнуце кед у цайтноту требало зложиц уводнїк лєбо пригодну призначку вочи даєдней з предходних округлих рочнїцох наших новинох. А назберало ше их през роки и децениї за нами... Щесце же у архиви чуваме и єден нєдотхлїви прикладнїк першого Рочнїка, хтори охабени за историю. О тих перших дньох и давен-давней прешлосци „Руского слова” годно читац у Моноґрафским зборнїку хтори з нагоди 75-рочнїци новинох пририхтал, (а хто кед нє!) Дюра Латяк, а чим годно, публикує го наша Хижа. У медзичаше, през лєто го часточно и фельтонизуєме у „Руским слове”. На тот завод ше здогаднєм на свой перши паметлїви контакт з „Руским словом”, и во о бще нови нар ством як про фе сию. Ра ху єм, дзе шка штредком осемдзешатих, пред Кооперативу (лєбо можебуц Паличом?) на Вельким шоре у Керестуре бул сом з оцом кед станул на словко-два з єдним хлописком хтори дзешка понаглял. Паметам, претресли нашвидко цо єст нове, а вец го оцец похвалєл: „Добри ци Юлинє, бул у Руским напис Видзиш, Янку, орсаґ драгу?” Як ше розишли, питал сом ше же хто то бул – Юлинко Митя, новинар. Написал до „Руского слова” репортажу о Шутого салашу. Першираз сом упознал новинара, и то праве новинара „Руского слова”. Длуго потим сом думал же то новинар може и муши буц лєм таки чловек, лє бо евен туал но як Ра де Шер бед жия у фил му Фадила Ходжича хтори з часу на час пущани на телевизиї. Гет познєйше, пречитал сом спомнуту репортажу у постгумним Валалским венцару. Правда, дакус то новинар наквицел и прикрашел, алє бул то наисце Шутого салаш яки го и я видзел ище док баба садзела паприґу на Билей. И тераз паметам попрерастани сеґинь-брескиньки (нєшка би ше поведло орґански!) споза салашу з хторих ґазда Шути пекол палєнку, славну у цалим билянским хотаре... Верим же кажде з нас, и занятих, и читательох, ма даяку персоналну историю з „Руским словом”. Даяку памятку лєбо асоцияцию, чи красну чи горчейшу, здогадованє на лєпши часи, лєбо на тоти иншаки хтори бизме найрадше забули. Сиґурно же сце нас голєм дараз похвалєли, дараз (можебуц частейше!) ганєли лєбо ше погнївали, алє верим же то нїґда нє було з подлей намири. А сиґурно знам же ше ми вше трудзиме як на й лєп ше зна ме и ке льо може ме. Пре то же „Руске слово” на и сце НАШО новини.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Лидия Кухар, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-92324482 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

19. ЮНИЙ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК 75 РОКИ „РУСКОГО СЛОВА”

ЖВЕРАТКО ЗДОБУТКОХ И СПОКУСОХ ЧАСУ Пише: проф. др Янко РАМАЧ

Визначни ювилей – 75-рочнїца од снованя „Руского слова” – добра нагода же би ше то на святочни способ означело и евентуално заслужним подзелєло припознаня або награди, алє тиж так и же би ше спатрело цо „ювилант” дал власней националней заєднїци у предходним периодзе

В

ерим же други авторе подробнєйше спатра здобутки „Руского слова”, а я з тей нагоди укажем даєдни почежкосци з котрима ше воно и цала руска заєднїца у тим периодзе стретали и замки до котрих упадовали, же би ше подобни гришки нє правело у других ситуацийох. Руснаци на тих просторох як национална заєднїца вельо пожнєли за другима славянскима заєднїцами у процесу националного препороду. Причини за тото були числени и на тим месце о тим нє мож нашироко розправяц. Досц лєм повесц же вони ту були релативно малочислени, длуго без численшей, власней, добре орґанизованей и национално свидомей интелиґенциї, без гражданскей класи, без власней аристократиї и без нєобходней материялней бази же би тот процес могол почац.

ПРЕДВОЙНОВО „РУСКИ НОВИНИ” Практично аж з розпадованьом АвстроУгорскей монархиї и преглашеньом Кральовини Сербох, Горватох и Словенцох 1918. року (од 1929. року Югославия) Руснаци хтори ше нашли у рамикох новей держави, у формованю котрей дали свойо доприношенє, як славянска заєднїца здобули одредзени национални права, вихасновали вигодни условия и одлучно рушели по драги културного и националного препороду. У Новим Садзе на початку юлия 1919. року основане Руске народне просвитне дружтво (РНПД) котре у периодзе медзи двома шветовима войнами мало одлучуюцу улогу у културно-националним препородзе рускей заєднїци у Югославиї. Перши крочаї РНПД було розпочац видавательну дїялносц и обезпечиц руски учебнїки за руских школярох. Перши виданя були Руски календари, даскельо школски кнїжки, Ґраматика бачванско-рускей бешеди Гавриїла Костельника и други, а у деЗоз означованя 30-рочнїци „Руского слова”

4 РУСКЕ СЛОВО

цембре 1924. року у Новим Садзе почали виходзиц тижньово „Руски новини”, котри мали постац очи и уста народу. У медзивойновим чаше досц посцигнуте у розвою видавательней дїялносци, рускей литератури, розвою язика, алє на початку Другей шветовей войни РНПД престало дїйствовац.

ЖИВОТ И ИДЕОЛОҐИЙНА ПРИЗМА По ошлєбодзеню 1945. року єден з перших значних здобуткох Руснацох у новей социялистичней Югославиї було отверанє нїзшей рускей ґимназиї у Руским Керестуре. Влєце истого року основане „Руске слово” як видавательне подприємство, котре од новей власци достало национализовани маєток РНПД и його друкарню. Нови социялистични власци добре знали же медзи народом треба швидко и одлучно дїловац кед комунистична партия сце остац на власци, прето новини муша буц средство прейґ хторого мож мац моцни уплїв на народ. Так новини „Руске слово” длуги час, кельо доприношели културно-просвитному розвою рускей заєднїци, тельо були и предлужена рука держави и партиї на власци у запровадзованю єй основних идейних и дружтвених вимогох. По першей шветовей войни Руснаци мали малочислену интелиґенцию, з векшей часци духовну. По законченю Другей шветовей войни духовна и старша руска интелиґенция, котра у периодзе медзи двома шветовима войнами активно участвовала у роботи РНПД, у нових условийох углавним була виключена з явного живота рускей заєднїци, а главне слово преберали млади кадри, котри прилапйовали основни вимоги часу, дружтвених и политичних обставинох. Влєце 1945. року новоосноване предприяце „Руске слово” почало видавац тижньово новини „Руске слово” и розпочало видавательну дїялносц. За политични и партийни власци найважнєйше було же би новини и цала дїялносц новинско-видавательного подприяца шицки свойо моци унапрямовали на ширенє медзи народом идейох социялистичного дружтва и „братства и єдинства” народох и народносцох Югославиї як найвисшого дружтвеного критериюма.

19. ЮНИЙ 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

Руска заєднїца ше у тим чаше нашла пред велїма отворенима питанями котри требало ришовац. Ту було питанє руского литературного язика, питанє правопису, питанє националного идентитету и други. О тих питаньох розправяли як „идейно найсвидомши” члени Комунистичней партиї Югославиї, алє вони виношени и на рижних других формалних, або менєй формалних сходох котри орґанизовани по местох у котрих жили Руснаци, а информациї о тим виношени на бокох „Руского слова”. На бокох новинох часто свойо становиска виношели и поєдинци, а нє ридко ше зявйовали и розлични становиска, та и отворени полемики. Помали, поготов по зраженю Комунистичней партиї Югославиї з Информбироом 1948. року КПЮ прейґ своїх членох Руснацох у

нє пристал явно ше покаяц за грихи котри нє зробел, алє достоїнствено церпел понїженя, а час принєсол справедлїви суд. Наведзени приклад може буц и поука и опомнуце. Меншинска национална заєднїца и у демократичних и ушорених дружтвох ше часто находзи пред розличнима спокусами и вше муши глєдац и находзиц найлєпши ришеня у отримованю добрих одношеньох з векшину, алє исто тельо, або и вецей, дзбац о своїм отриманю и розвою. У менєй демократских або тоталитарних режимох национална заєднїца и єй предняки у вельо чежшим положеню: можу буц марґинализовани, под вельку пресию, а часто и вихасновани у интересу режиму.

З ЛЄПШОГО НА ГОРШЕ

Зоз преслави 65-рочнїци „Руского слова”

новинох „Руске слово”, у цалей видавательней дїялносци и у шицких сферох културно-националного живота рускей заєднїци запровадзовала тварду линию котру ше мушело почитовац. Найважнєйше було тримац ше становиска же Руснацом на тих просторох матична жем Югославия и нє дошлєбодзиц им контакти и сотруднїцтво з Україну и українску емиґрацию. За малих людзох з велькима амбициями то бул идеални полиґон за будованє кариєри нє лєм у рамикох своєй заєднїци, алє и ширше. Кед „Руске слово” 1952. року почало видавац часопис „Шветлосц”, створени вигоднєйши условия за розвой литературного и културного живота. За три роки у часопису друковани литературни твори наших и других авторох, науково роботи з обласци язика, музиколоґиї, фолклору, спатрани културни и национални живот заєднїци. Публиковни и полемични твори о питаню руского националного идентитету. Нараз, цалком нєсподзивано, часопис „Шветлосц” престал виходзиц. За литературни, и ширше, за културни и национални живот рускей заєднїци то було чежке вдеренє. Були розлични толкованя прецо ше то случело. Даєдни тримали же то пре полемику о националним идентитету Руснацох. Медзитим, очиглядне же то була далєкосяжнєйша акция власцох и партиї же би ше онєможлївело „превельку автономию” меншинских националних заєднїцох. Теди престал виходзиц и часопис на мадярским язику „Híd” и часопис на румунским язику „Lumina”, з толкованьом же нєт паперу. Так за руску заєднїцу настал „ялови период”, кед онєможлївени нормални литературни живот, публикованє наукових, або науково-популарних прилогох з обласци литератури, язика, фолклору, музики и природни розвой язика. Праве у тим чаше учитель и писатель Михайло Ковач указує свою узретосц як интелектуалєц и гражданску шмелосц, и установює контакти перше з українску емиґрацию, а вец и з Україну у обласци литератури, културного и националного живота. Медзитим, велїм у нашей заєднїци нє було по дзеки тото анґажованє Михайла Ковача звонка зарисованих рамикох котрих ше твардо тримали „идейно и политично свидоми”, та виновнїк бул на бокох „Руского слова” обвинєти за українски национализем и даскельо роки виключени з руского литературного и явного живота. Главни актере таких акцийох були „чуваре” рускей заєднїци и писателє котрим литературни доаєн стал на драги їх швидшого напредованя. Учитель, як го найчастейше волали, 19. ЮНИЙ 2020.

Од початку седемдзешатих рокох ХХ вику у „Руским слове” помали творени вше вигоднєйши условия за вкупни литературни и културни живот рускей заєднїци. Обновени часопис „Шветлосц” знова постал порушовач жившого литературного, наукового и културного живота, а и видавательна дїялносц ше почала розвивац. Медзитим, новини „Руске слово” и далєй були орґан прейґ хторого партия и власц сцела мац контролу и уплїв на руску заєднїцу. Осемдзешатих рокох приходзи златни период рускей видавательней дїялносци, а и у новинох ше вше менєй чувствовала тварда рука партиї. Нажаль, на початку дзеведзешатих рокох, кед моцнєла надїя же наиходза лєпши часи, почал процес розпадованя тедишнєй социялистичней Югославиї з траґичнима пошлїдками, котри почувствовали и Руснаци, поготов тоти у Горватскей. Политика милитантного и националистичного режиму у Сербиї швидко руйновала економию и дружтвени одношеня. Охудобйованє дружтва ше драстично одражовало и на положенє и витворйованє здобутих правох националних меншинох. Дзеведзешатих рокох дїялносц „Руского слова” огранїчена и у велїм зведзена на пропаґандни потреби режиму. У новинох ше анї спомнуц нє шмело о чежким и траґичним положеню Руснацох у Горватскей, за хторе у велькей мири вину зношели власци у Сербиї. Видавательна дїялносц „Руского слова” практично була загашена. Режим и партиї на власци нашли медзи Руснацами вирних слугох котрим важнєйши бул власни интерес и обчекованя налогодавцох, як судьба власней националней заєднїци. На щесце, анї єдно зло нє вичне. Прешло и тото, гоч пошлїдки остали длуго видлїви. Пиятооктоберски преврат 2000. року принєсол надїю, алє у охудобнєтей держави из огранїченима средствами анї „Руске слово” нє могло робиц шицко цо требало. Заш лєм, у новинох ше почувствовал нови критични дух и полєт, котри бул барз потребни же би ше шицко устате и запущене почало меняц. Нажаль, и то нє тирвало длуго. После забойства предсидателя Влади др Зорана Дїндїча ствари ше розлично одвивали, зависно од пременкох владох и їх политики. Руснаци у держави, та и „Руске слово” мушели прилапиц сурову реалносц же держава и партиї на власци порихтани давац националним меншином тельо кельо думаю же досц, алє очиглядно нє тельо кельо би було потребне за їх нормални просперитет. У такей ситуациї и „Руске слово”, як и други руски институциї и установи, мушели зрозумиц же ше треба помириц з тим цо доставаю и намагац ше найлєпше вихасновац можлївосци. Час котри пред нами укаже кельо то було успишне и плодотворне. На концу можеме констатовац же „Руске слово” у своїм вику, котри приблїжни стредньому вику живота чловека, вельо зробело за руску заєднїцу, гоч мало и премахи, шпотаня и паданя. Алє, согласно з тоту народну присловку же добри конь ма сто хиби, а нєдобри лєм єдну, „Руске слово” було тот добри конь котри вше якош цагал коч з часцу терхи рускей заєднїци.■ Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК ВИБЕРАНКИ 2020

ГЛАСА ШЕ ЗА НОВИ ЗВОЛАНЯ РЕПУБЛИЧНЕЙ, ПОКРАЇНСКЕЙ И ЛОКАЛНИХ СКУПШТИНОХ Утвердзованє конєчних резултатох гласаня у Републичней виберанковей комисиї муши буц закончене найпознєйше по 25. юний, кед резултати буду обявени у „Службеним глашнїку” а нєдзелю, 21. юния, у Републики Сербиї буду отримани порядни общи виберанки на шицких трох уровньох териториялней орґанизациї и законодавней власци у держави. Гласац ше будзе за нове зволанє Народней скупштини Републики Сербиї, Скупштини Войводини и локалних општинских и городских скупштинох. Виберанки буду отримани у накнадним термину, понеже су пре позарядови стан и епидемию оберацей хороти Ковид-19 нє отримани 26. априла, цо бул порядни заплановани датум. Републична виберанкова комисия сообщела же по Єдинственим виберанковим списку хтори заключени 5. юния, 6 милиони 583 тисячи 665 гражданє Републики Сербиї маю право гласац на

Н

наступних парламентарних виберанкох. Тиж обявене же за републични виберанки 21. юния буду отворени вкупно 8 253 виберанково места, од хторих у Беоґрадзе буду 1 196 места, у Войводини 1 781, а у централней Сербиї 5 247. Гласацки места на нєдзелю буду отворени од 7 по 20 годзин вечар. Свойо гражданске право годни сполнїц шицки полнолїтни гражданє Републики Сербиї хтори уписани до Виберацкого списку. На гласанє обовязно треба вжац важаци особни документ зоз фотоґрафию – пасош лєбо особну карточку, а пре швидшу и ефикаснєйшу процедуру добре зоз собу мац и цидулку з информациями о гласацким месце хторе на адреси

гражданох тих дньох дистрибуовали служби управи. Предвиберанкова цихосц, односно забрана виберанковей пропаґанди, тирва од пол ноци пияток, 18. юния, по 20 годзин на виберанкови дзень, 21. юния. Утвердзованє конєчних резултатох гласаня у Републичней виберанковей комисиї муши буц закончене найпознєйше по 25. юний, кед резултати буду обявени у „Службеним глашнїку”. Виберанки 21. юния буду 12. по шоре одкеди 1990. року у Републики Сербиї запровадзена, односно обновена, вецейпартийна система. Остатнї парламентарни виберанки отримани 24. априла 2016. року, тиж вєдно з покраїнскима и локалнима виберанками.

НАРОДНА СКУПШТИНА РЕПУБЛИКИ СЕРБИЇ (250 народни посланїки) Републична виберанкова комисия (РВК) преглашела 21 лїстину за републични парламентарни виберанки 21. юния 1. АЛЕКСАНДАР ВУЧИЧ – ЗА НАШО ДЗЕЦИ 2. ИВИЦА ДАЧИЧ – „Социялистична партия Сербиї (СПС), Єдинствена Сербия (ЈС) – Драґан Маркович Палма” 3. Др ВОЇСЛАВ ШЕШЕЛЬ – СЕРБСКА РАДИКАЛНА СТРАНКА 4. Vajdasági Magyar Szövetség-Pásztor István – Союз войводянских Мадярох – Иштван Пастор.

5. АЛЕКСАНДАР ШАПИЧ – ПОБИДА ЗА СЕРБИЮ 6. ЗА КРАЛЬОВИНУ СЕРБИЮ (Рух обнови Кральовини Сербиї, Монархистични фронт) – Жика Ґойкович 7. ЗЄДИНЄНА ДЕМОКРАТСКА СЕРБИЯ (Войводянски фронт, Сербия 21, Лиґа социялдемократох Войводини, Странка модерней Сербиї, Граждански демократски форум, ДСХВ, Демократски блок, Вєдно за Войводину, Уния Румунох Сербиї, Войводянска партия, Чарногорска партия).

8. Академик Муамер Зукорлич – Лєм просто – Странка правди и помиреня (СПП) – Демократска партия Македонцох (ДПМ) / Akademik Muamer Zukorlić – Samo pravo – Stranka pravde i pomirenja (SPP) – Демократска партија на Македонците (ДПМ).

9. МЕТЛА 2020 10. Mилан Стаматович – Здравє най победзи – Драґан Йованович – Лєпша Сербия – Здрава Сербия

6 РУСКЕ СЛОВО

11. СДА Санджаку др Сулейман Уґлянин / SDA Sandžaka – dr. Sulejman Ugljanin 12. Милица Дюрдєвич Стаменковски – Сербска странка Заветници 13. НАРОДНИ БЛОК – Велимир Илич – ґенерал Момир Стоянович 14. СЕРҐЕЙ ТРИФУНОВИЧ – РУХ ШЛЄБОДНИХ ГРАЖДАНОХ 15. СУВЕРЕНИСТИ 16. „АЛБАНСКА ДЕМОКРАТСКА АЛТЕРНАТИВА – УЈЕДИЊЕНА ДОЛИНА / ALTERNATIVA DEMOKRATIKE SHQIPTARE – LUGINA E BASHKUAR” 17. Ґрупа гражданох: 1 од 5 милионох 18. НАЙ МАСКИ СПАДНЮ – Желєна странка – Нова странка 19. РУСИЙСКА СТРАНКА – СЛОБОДАН НИКОЛИЧ 20. Чедомир Йованович – КОАЛИЦИЯ ЗА МИР (Либерално демократска партия, ТОЛЕРАНЦИЯ Сербиї, БОШНЯЦКА ГРАЖДАНСКА СТРАНКА/BOŠNJAČKA GRAĐANSKA STRANKA, СТРАНКА ЧАРНОГОРЦОХ, Влашка народна странка/Partia neamului rumânesc, Либерално демократски рух Войводини, ЗДРУЖЕНЄ ЮГОСЛАВЯНОХ У СЕРБИЇ, АМАРО – Акцийна мрежа асоцияцийох и ромских организацийох, Здруженє гражданох „Румунє Гомоля”, Скаска)” 21. РУХ ЛЕВИЯТАН – ЖИЄМ ЗА СЕРБИЮ 19. ЮНИЙ 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

ВИБЕРАНКИ 2020

СКУПШТИНА ВОЙВОДИНИ (120 покраїнски посланїки) Покраїнска виберанкова комисия (ПВК) преглашела дзевец лїстини за покраїнски вибранки 21. юния 1. АЛЕКСАНДАР ВУЧИЧ – ЗА НАШО ДЗЕЦИ 2. ИВИЦА ДАЧИЧ – „Социялистична партия Сербиї (СПС), Єдинствена Сербия (ЈС) – Драґан Маркович Палма” 3. Др ВОЇСЛАВ ШЕШЕЛЬ – СЕРБСКА РАДИКАЛНА СТРАНКА 4. Vajdasági Magyar Szövetség-Pásztor István – Союз войводянских Мадярох – Иштван Пастор 5. ВОЙВОДЯНСКИ ФРОНТ – зєдинєни за демократску Сербию (Лиґа социялдемократох Войводини, Вєдно за Войводину, Войводянска партия, Демократски союз Горватох у Войводини, Чарногорска партия, Демократски блок) 6. ЗА КРАЛЬОВИНУ СЕРБИЮ – ЗА СЕРБСКЕ ВОЙВОДСТВО (Рух обнови Кральовини Сербиї, Монархистични фронт) – Жика Ґойкович 7. МЕТЛА 2020 8. Чедомир Йованович – КОАЛИЦИЯ ЗА МИР (БОШНЯЦКА ГРАЖДАНСКА СТРАНКА/BOŠNJAČKA GRAĐANSKA STRANKA, СТРАНКА ЧАРНОГОРЦОХ) 9. Академик Муамер Зукорлич – Лєм просто – Странка правди и помиреня (СПП) – Демократска партия Македонцох (ДПМ) / Akademik Muamer Zukorlić – Samo pravo - Stranka pravde i pomirenja (SPP) - Де мо крат ска парти ја на Ма кедон ци те (ДПМ) ПРЕВЕНТИВНИ МИРИ Гоч ше виберанки отримую у ище вше активним стану епидемиї вирусу корона, Републична виберанкова комисия по заключенє того текста урядово нє сообщела чи и як ше на гласацких местох буду сполньовац превентивни мири у цилю защити здравя гражданох. Конкретно, чи особа будзе мац право войсц на гласацке место и гласац под маску и у рукавицох. Уж специфичну ситуацию додатно компликує и сущна природа процесу гласаня кед ше муши утвердзиц особни идентитет каждого гласача, и маркировац палєц же би єдна особа гласала лєм раз. Др Дария Кисич Тепавчевич у медийох потолковала же за преход вирусу з єдней на другу особу потребне 15 минути препровадзиц у истей завартей просториї без маски, цо значи же виход на виберанкове место нє сполнює критериюм ризику. Надпомла же ношенє рукавицох нє таке значне як порядна и часта гиґиєна рукох. Пририхтал И. С.

19. ЮНИЙ 2020.

STANOVISKA Пише: Mирон ДЖУНЯ, публициста

ГУСКИ У МОЛГИ, УЦЕНА ОД ЖИВОТА Цинїчно ми покус, думам себе у остатнї час, буц медийни висланєц (ака „публициста”) у всеобщей компромитациї всйого и вся, цо ше инфицировало у актуалней (нє лєм политичней) клими. Червени датуми цихосци у чечуцей аґенди вочи неуралґичному викенду, дзе (ми) нє вредзи анї имунитет достати за виношенє становиска, наспрам праґматики и пракси „Хижи”. Вшелїяк ми увагу скорей заобераю календарни „ефемерносци” намислом (?) обявених текстох; ярнї еквиноций (20. ІІІ), Дзень побиди над фашизмом (8. V), лєтнї солстиций (нєшка) – символи у динамики часу. Но, озда пре начално културну специфику писания и специялизацию, ориєнтацию на ню у текстох, „Хижа” наручела бешеду о пролонґованю манифестацийох як цо (нє отримани) Драмски мемориял и наиходзаца „Червена ружа”, дзешка ґу концу лєта, початку єшенї. И гоч сом начално за отримованє континуитету шицкого цо нє дозрело за гашенє, чи преробок фурми, змиста – дзешка сом скептик же датумске премесцанє, нє лєм при нас, будзе удатне. Напросто, часи таки. Чуєм же планую Еґзит (у „огранїчених рамикох”), Стерийово позорє и други даєдни (масовнєйши) манифестациї од штред лєта, а заш злогуки пригадованя грожа з нову габу пандемиї, та пошлїдково и карантинизациї, дзешка на єшень. На розуме ми случай заганячки єдней Ружи гинто, нє паметам точно причину, напевно дацо коло средствох, орґанизациї..., лєм же тераз ситуация драматично иншака. Поправдзе, нє так же особнє дацо дзбам; нє даяки сом (концертни, стадионски...) прихильнїк чупоративних зазберованьох – театрална мала сала СНТ ми даґдзе лимит (полупразна оптимум), а цалком на мире ше дам присподобиц слуханю радио драмох напр. Мам и шорову библиотеку – дакус подценєни фурми културней розваги. Но, вшелїяк же таки алґоритемски ребус представя озбильни гендикеп чи проблем у орґанизациї и лоґистики цо ше зоз ню маю зочиц (плацени) висланци у култури и коло нєй. Мнє вицекол контракт у театре, гоч, опортуно роздумовано, здало би ше буц на плацовим списку у тей специфичней роботней павзи. Медзитим, понеже особнє обчекуєм комплетну деконструкцию общей нєфункционалней системи, чи досц повесц же ме ше шицко тото лєдво дотика. Култура то поняце котре вельо ширше од чечуцих манифестацийох, поготов теди кед придзе до їх (системного) зашнїцованя. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ВИБЕРАНКИ 2020 НЄДЗЕЛЯ, 21. ЮНИЙ

ГЛАСА ШЕ И НА ЛОКАЛНИМ УРОВНЮ

Окрем на републичним и покраїнским уровню, 21. юния гласац ше будзе и у векшини городох и општинох у Сербиї, за нови состав городских и општинских скупштинох Пририхтали: Редакция и мрежа дописовательох

П

ре велї питаня гражданох, Министерство державней управи и локалней самоуправи Сербиї, пондзелок сообщело же ше могло достац и до три обвисценя за гласанє на предстояцих локалних, парламентарних и покраїнских виберанкох 21. юния, зависно од места биваня. НОВИ САД

На териториї Города Нови Сад на виберанкох за посланїкох Народней скупштини и одборнїкох Скупштини Города Нови Сад, хтори розписани за 21. юний, жителє буду гласац на 197 гласацких местох – у ВетерСКУПШТИНА ГОРОДУ НОВОГО САДУ (78 городски одборнїки)

1. „Александар Вучич – за нашо дзеци” 2. „Ивица Дачич – Социялистична партия Сербиї (СПС)” 3. „Др Воїслав Шешель – Сербска радикална странка” 4. „Цалком друга приповедка – Новосадянє” 5. „Войводянски фронт – зєдинєни за демократски Нови Сад (Лиґа социялдемократох Войводини, Войводянска партия, Вєдно за Войводину) 6. „Союз войводянских Мадярох – Иштван Пастор” 7. „Правда – ADAVIERA – Ивана Вуясин” 8. „Най маски спадню – Желєна странка – Нова странка ” 9. „Метла 2020” 10.„Русийска странка” 11. „Войново ветеранє за Сербию” 12. „Александар Шапич – побида за Нови Сад” 13. „Здрави бок Города”

8 РУСКЕ СЛОВО

нику на 9, Буковцу 2, Старих Лединцох на 2, Сримскей Каменїци на 8, Ковилю на 4, Будисави на 2, Катю на 2, Кисачу на 4, Ченею на 2, Руменки на 3, Петроварадину на 8, Степановичеве на 1, Футоґу на 11 и у Беґечу на 2 местох. Остаток од 133 гласацки места, ше находза на териториї Города Нови Сад. Спрам Ришеня Министерства за державну управу и локалну самоуправу хторе видате 7. юния, утвердзене же до Єдинственей гласацкей лїстини уписани 332 640 жителє Нового Саду зоз правом гласаня. За гласанє на виберанкох за одборнїкох Скупштини Города Нови Сад буду видруковани 333 638 гласацки лїстки, од хторих 998 буду резервни. Городска виберанкова комисия, на схадзки хтора отримана 15. юния, у складзе зоз Ришеньом Управного суда, жалба Ґрупи гражданох „Досц було – Саша Радулович” одбита, а принєшене Ришенє о вименки Вкупней виберанковей лїстини кандидатох за одборнїкох Скупштини Города Нови Сад. Спомнута Ґрупа граСКУПШТИНА ОПШТИНИ ВЕРБАС (36 општински одборнїки)

1. „Александар Вучич – За нашо дзеци” 2. ,,Ивица Дачич – Социялистична партия Сербиї (СПС), Єдинствена Сербия (ЄС) – Драґан Маркович Палма” 3. „Др Воїслав Шешель – Сербска радикална странка” 4. Ґрупа гражданох „Ошлєбодзме Вербас” 5. „Войново ветеранє за Сербию – Vojnovi veterani pre Srbsko” 6. „Рух обнови Кральовини Сербиї – Ана Стокуча”

жданох нє будзе мац лїстину на тих виберанкох. ОПШТИНА ВЕРБАС У општини Вербас гласаче на тогорочних виберанкох годни гласац на 36 виберанкових местох, од котрих ше 19 находза у городу Вербас. У Коцуре гласаче на виберанкох 21. юния годни гласац на штирох виберанкових ме стох. Виберанкове место 27 у правим голу Основней школи ,,Братство єдинство”, место 28 у малей сали Месней заєднїци, виберанкове место 29 у лївим голу Основней школи и 30 у велькей сали Месней заєднїци. ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ У општини Жабель гражданє годни гласац на 31 виберанковим месце, розпоредзени по 4 местох тей општини. У Дюрдьове гласацки места буду у учальньох ОШ „Йован СКУПШТИНА ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ (31 општински одборнїк)

1. „Александар Вучич – За нашо дзеци”.

2. „Єдинставена Сербия – Драґан Маркович Палма” 3. „Ивица Дачич – Социялистична пария Сербиї (СПС)” 4. „Войводянски фронт – зєдинєни за демократски Нови Сад” (Лиґа социялдемократох Войводини, Войводянска партия и Вєдно за Войводину) 5. „Др Воїслав Шешель – Сербска радикална странка” 6. „За Кральовину Сербию – за Кральовску општину Жабель” (Рух обнови Кральовини Сербиї, Монархистични фронт) 19. ЮНИЙ 2020.

mesta@ruskeslovo.com

ВИБЕРАНКИ 2020

Фотоґрафия зоз архиви ”Руского слова”

Кед слово о виберанкох за општински парламент, гражданє годни виберац, одно сно гласац за штири лїстини.

Йованович Змай”, а у Ґосподїнцох у ОШ „Жарко Зренянин”. У Жаблю годно гласац на трох местох и то у ОШ „Милош Црнянски”, у ОШ „22. октобер”, у локалу обєкту Пустаїч Стевана и у кафе-у „Брка”. У Чуроґу годно гласац у ОШ „Дюра Якшич” у новим и старим будинку, ФК „Гайдук” и у кафе-у „ҐАС”. У општини Жабель на локалних виберанкох буду участвовац шейсц виберанково лїстини. СКУПШТИНА ОПШТИНИ ШИД (39 општински одборнїки)

1. „Александар Вучич – за нашо дзеци” Коалиция: Александар Вучич – за нашо дзеци 2. „Социялистична партия Сербиї – Ивица Дачич” 3. „Сербска радикална странка – др Воїслав Шешель” 4. „Войводянски фронт – зєдинєни за демократски Шид” (Лиґа социялдемократох Войводини, Вєдно за Войводину и Войводянска партия) СКУПШТИНА ОПШТИНИ БАЧКА ТОПОЛЯ (41 општински одборнїк)

1. „Александар Вучич – За нашо дзеци (Сербска напредна странка)” 2. Коалиция „Ивица Дачич – Социялистична партия Сербиї, Єдинствена Сербия – Драґан Маркович Палма”.

3. „Др Воїслав Шешель – Сербска радикална странка”.

4. „Союз войводянских Мадярох – Иштван Пастор”.

19. ЮНИЙ 2020.

ОПШТИНА КУЛА

ОПШТИНА ШИД У општини Шид шицко порихтане же би ше на нєдзелю, 21. юния отримало виберанки за парламенти Републики Сербиї, АП Войводини, як и за локалну Скупштину општини, потвердзел нам Милан Филипович, предсидатель Општинскей виберанковей комисиї. Будзе ше гласац на 39 виберанкових местох, а до виберанкового списку уписани 29 889 гласаче. После заключеня виберанкового списку, упис дошлєбодзени лєм зоз одлуку Суда и то найпознєйше 72 годзини пред отримованьом виберанкох.

У општини Кула право гласа маю 35 194 вибераче хтори у седем местох општини буду гласац на 40 виберацких местох. У населєним месце Руски Керестур право гласа вкупно маю 3 874 гражданє розподзелєни гласац на штирох виберацких местох. Так на виберацким месце 34 у Ловарским доме „Яребицаˮ гласац годни 1 021 граждан, на виберацким месце 35 у Доме борцох и пензионерох свойо гласацке право годни вихасновац 821 граждан, потим на месце 36 у ЯКП „Рускомˮ гласац годни 1 019 особи , и на виберацким месце 37 у Школским будинку Замок свойо право гласа годни вихасновац 1 013 Керестурци. У општини Кула на нєдзелю нє буду отримани локални виберанки, алє ше гласац будзе лєм за републичну и покраїнску скупштину.■

ГОРОДСКА СКУПШТИНА СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ (61 городски одборнїк)

ГОРОДСКА СКУПШТИНА СУБОТИЦИ (67 городски одборнїки)

1. „Александар Вучич – За нашо дзеци (Сербска напредна странка)”.

2. „Ивица Дачич – Социялистична партия Сербиї”.

3. Коалиция „За Кральовину Сербиї (Рух обнови Кральовини Сербиї, Монархистични фронт) – др Єлица Єликич”.

4. „Др Воїслав Шешель – Сербска радикална странка”.

5. „Город за шицких нас – Владимир Петкович”.

6. Коалиция „Войводянски фронт – Европска желєна партия”.

7. Ґрупа гражданох „Митровацка алтернатива – рух шлєбодних гражданох – др Мирослав Кендришич”.

8. „Нови тим за Митровицу”.

9. „Метла 2020”.

1. „Александар Вучич – За нашо дзеци (Сербска напредна странка)”.

2. „Др Воїслав Шешель – Сербска радикална странка”.

3. „Русийска странка – Иґор Петров”.

4. „Союз войводянских Мадярох – Иштван Пастор”.

5. „Ивица Дачич – Социялистична партия Сербиї”.

6. „Бунєвци за Суботицу – Союз бачких Бунєвцох”.

7. Коалиция „Войводянски фронт – за демократску Суботицу – Томислав Жиґманов”.

8. Ґрупа гражданох „Рух гражданскей Суботици”.

9. „Горватски демократски форум”.

РУСКЕ СЛОВО 9

НАШО МЕСТА АКЦИЯ НА БАЗЕНУ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПОРИХТАНИ ЗА НАСТУПНУ СЕЗОНУ З добродзечну роботну акцию всоботу, 13. юния, котру орґанизовала Месна заєднїца Руски Керестур, валалски базен порихтани за наступну сезону, а отримани и змагательни бависка за дзеци. У вичисцованю базена участвовали волонтере основней школи „Петро Кузмяк”, члени Здруженя спортских рибарох „Колякˮ, члени Добродзечного огньогасного дружтва Руски Керестур, члени ЯКП „Рускомˮ и Месна заєднїца. Месна заєднїца з тей нагоди, у мено валалу, додзелєла припозаня шицким хтори под час пандемиї вирусу Ковид-19 участвовали у волонтерских акцийох помаганя старшим людзом и пензионером, як и у отримованю валала, та припознаня додзелєни физичним особом, подприємством и валалским здруженьом. На концу, у змагательних бавискох участвовали дзеци од трох по дзешец роки, а першу награду, тротинет, у младшей катеґориї освоєл Йован Бошкович, бициґлу у катеґориї старших дзецох освоєл Тадей Виславски, а ка-

жде дзецко хторе участвовало достало символични дарунок. Награди финансовала Месна заєднїца. По законченю, за шицких учашнїкох бул орґанизовани и полудзенок у ресторану „Лонґовˮ. Ан. М.

ЗОЗ СХАДЗКИ УПРАВНОГО ОДБОРУ РУСКЕЙ МАТКИ

ВЛАДО НЯРАДИ ЛАУРЕАТ ПОДОБОВЕЙ НАГРАДИ Управни одбор Рускей матки 12. юния у Руским Керестуре отримал свою першу схадзки после позарядового стану и специфичней ситуациї пре епидемию Ковиду19. Дати информациї о достатих средствох на конкурсох, хтори досц скромни, и догварени дзепоєдни тогорочни активносци. Владо Няради лауреат подобовей награди з меном Ивана Манайла. Рускей матки у тим року на конкурсох одобрени 50 000 динари за одход на 11. Биєнале Лемковскей/Русинскей култури хторе требало буц у маю, у Кринїци у Польскей, алє є преложенє за єшень, найвироятнєйше, у септемберу. Тоти средства одобрени на Конкурсу Покраїнского секретарияту за образованє, предписаня и национални меншини/национални заєднїци. Тиж так на конкурсу истого Секретарияту одобрени и 50 000 динари за порядну дїялносц РМ у тим року. До того Секретарияту конкуровали и за проєкт за Виставу малюнкох зоз Подобовей колониї за цо нє Просториї Рускей матки одобрени средства, а сред-

10 РУСКЕ СЛОВО

ства нє достати анї зоз Покраїнского секретарияту за културу и информованє и то за гласнїк РМ „Руснакˮ, як анї за Подобову колонию „Еуфемия Гардиˮ у Руским Керестуре. Нє прешол проєкт РМ анї на републичним уровню у Министерстве державней управи и локалней самоуправи. По словох предсидателя РМ Дюри Папуґи, зоз општини Кула, по конкурсу у обласци туризма, РМ за 5. Стретнуце поетох одобрени 10 000 динари, а за Подобову колонию 20 000, цо у сущносци барз мали средства, и по Конкурсу НС Руснацох за порядну дїялносц одобрени 30 000 динари. На схадзки УО догварене же би ше за глашнїк РМ и Подобову колонию конкуровало до Заводу за културу войводянских Руснацох.

– По другей точки дньового шора, по поднєшеней прияви на конкурс ШР и локалней самоуправи места Вац за лауреата награди за русинске малярство под меном Ивана Манайла „Pro Arte Ruthenorumˮ. Ту зме конкуровали зоз нашим кандидатом Владом Нярадийом зоз Вербасу и Конґресна комисия за културу дала потримовку нашому предкладаню. Тота награда би мала буц уручена на 11. Биєналу – гварел Папуґа. УО РМ у догварки о наступних активносцох, на предкладанє Санї Тиркайло зоз Реґионалного одбору РМ за Срим, отримованє Русин-филм фесту преложел за шлїдуюци рок, а у тим року нє будзе отримани. М. А.

19. ЮНИЙ 2020.

mesta@ruskeslovo.com

„ЮНИЙСКИ ФЕСТИВАЛ” У ВЕРБАШЕ

БОГАТА ПРОГРАМА ЗА ШИЦКИ ВОЗРОСТИ Туристична орґанизация општини Вербас, у сотруднїцтве зоз Канцеларию за младих и локалну самоуправу, пририхтала манифестацию под назву ,,Юнийски фестивал” котра почала 10. юния и будзе тирвац по 19. юний. Орґанизаторе през дзешец днї Манифестациї пририхтали рижнородну богату програму, културно-уметнїцки наступи, вистави, представи, як и роботнї и концерти. Шицки програми на Площи Николи Пашича. Пер ши дзе нь ,,Юни й ско го фе сти ва лу” почал зоз подобову роботню, а шлїдуюцого дня наступели аниматоре котри розвешелєли наймладших. Пияток од 12 год зин були Днї библиотеки, дод зельованє наградох за конкурс ,,Живот у капки води”, як и вистава и преподаванє Тат`яни Лош – ,,Визначни жени Сербиї”. Собота була резервована за подобову колонию ,,Мотиви Вербасу”, а внєдзелю и пондзелок шицки нащивителє могли уживац на Квитней площи, дзе рижни викладаче представели свойо найкрасши квица. Тих двох дньох по Площи ше розлївали и ноти през концерти Марези бенда и Сташа бенда. Шлїдуюци два днї квице на площи заменєли лакотки, кед почали „Сладки днї”, дзе свойо продукти представяли рижни викладаче. Попри рижнофарбо-

вих и смачних лакоткох шицки присутни могли розвагу збогациц и з двома те атралнима представами – ,,Лане” и ,,Зобудз ше…”. Остатнї два днї Фестивала буду вязани за „Днї традициї” и вашар єдзеня, а то плановане зоз представяньом Актива женох КУД ,,Жатва” з Коцура, и културно-уметнїцку програму и наступом Младежскей мишаней шпивацкей ґрупи спомнутого коцурского Културно-уметнїцкого дружтва. О. Р.

КУЛТУРНО-УМЕТНЇЦКЕ ДРУЖТВО „ТАРАС ШЕВЧЕНКО”

ДЕЗИНФИКОВАНИ ПРОСТОРИЇ МАТКИ После длугшей павзи, дзвери за своїх членох отворело и Културно-уметнїцке дружтво „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова. У тижню за нами отримани проби филклора, а у наиходзацим периодзе, ґу своїм активносцом и пробом ше врацаю и члени тамбурового оркестра, як и члени дзивоцкей шпивацкей ґрупи котра ше почина пририхтовац за Фестивал „Най ше нє забудзе”, чийо отримованє плановане у авґусту.

19. ЮНИЙ 2020.

Же би ше почитовало мири защити котри держава принєсла и же би ше обезпечело сиґурносц членох Дружтва, општина Жабель орґанизовала акцию дезинфикованя просторийох Матки, скорей яй цо до єй сали вошли члени Дружтва. Роботи финансовала општина Жабель, а помогло и Добродзечне огньогасне дружтво зоз Дюрдьова. Средство за дезинфекцию обезпечело Явне комуналне потприємство „Водовод општини Жабель”. Дезинфекция поробена и у ДОНКТ „Прело” у Чуроґу.

– Дзечнє зме ше позберали и орґанизовали помогнуц дезинфековац просториї Културно-уметнїцких дружтвох у Дюрдьове и Чуроґу. Дезинфиковали зме двори и нукашнї просториї у котрих ше будзе отримовац проби. То нам нє перша така акция. Под час епидемиї зме мали подобни таки акциї у котрих зме дезинфиковали явни поверхносци, предавальнї. И то були вельки акциї у котрих участвовало коло 1 300 волонтерох зоз цалей нашей општини – гварел добродзечни член огньогасного дружтва Милош Малеш. Шицки ше радую активносцом у Матки, алє шицки свидоми ситуациї и того же ше и даєдни мири и надалєй будзе мушиц почитовац. Л. Кх.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ НАШО ХОТАРИ ПОСЛЕ НЄВИГОДНЕЙ ХВИЛЇ

Пишу: Редакция и мрежа дописовательох

БОРБА ПРОЦИВ ЧКОДЛЇВЦОХ Як потолковала Радоничова, тераз значне зявенє рошлїнских ушох и заградкаре и овоцаре би на тото барз требали обрациц увагу.

– Накадзи годни войсц до парцели, и заградкаре и овоцаре би требали окончиц третированє од рошлїнских ушох, там дзе их єст, без огляду котре шаце у питаню. Паприґу, парадичи, капусту, шицку овоц, а окреме шлївки и яблука наисце би требало третирац – совитовала на концу Катарина Радонич спред Польопривредней фаховей служби у Вербаше.

12 РУСКЕ СЛОВО

ЖИТАРКОМ ТЕМПЕРАТУРА ИДЕАЛНА, ПАПРИҐА ЧЕКА СЛУНКА

Нєвигодна хвиля, перше суша од початку рока, а потим вельке количество дижджу и нїзши температури воздуху спричинєли вельо почежкосци польопривреднїком. Пожнєла веґетация меркантилних културох, а тиж так и заградкарских. Пре диждж хтори шицки барз чекали, од велькей влаги почали ше зявйовац рошлїново хороти, а хвиля ище вше нє допущує же би польопривреднїки вошли до польох и зменшали чкоду

У

керестурским хотаре обставини ше од початку юния барз полєпшали, та дижджи хтори скоро каждодньово падаю после длугшого сушного периоду, вельо помогли шицким польопривредним културом. Кед би температура остала така блага як и потераз, могло би обчековац и барз добри урожай.

дижджи барз здали, а найлєпше прешли гевти хтори пред дижджами поробели одвитуюци аґротехнїчни мири.

– Кукурица за штири, пейц днї нагло рушела, заварла шори, та хто кукурици поробел цо требало – поробел, до нєй вецей войсц нє мож до єшенї. Кед є опирскана, кед є попарана, порихтана як треба, тоти дижджи ДИЖДЖ ЗЛАТА ВРЕДЗИ ше єй наисце здаю. Но, вироятнє же зидзе и коровче, алє тот хто попарал и попирскал – Диждж наисце вельо помогнул, и житу, а кукурицу начас, тот мирни. Хто то нє пороокреме кукурици, слунечнїку и сої, бо очи- бел дакус будзе мац проблеми, бо коровче глядно же бул вельки нєдостаток влаги у же- високе як и кукурица. При сої ище єст даями. Кед би ше тераз зявели даяки вельки го- ка можлївосц же би ше ю попарало, а опирручави, то би була векша чкода як хасен, скац ю уж нє мож, понеже и вона велька. прето же би пре високу темпеМожебуц же дакому зидзе циратуру бул слаби гектолитер на рок, його ище годно опирскац, житу, цо значи же би нє було а даяки широколїсни коровча кили. Температура яка є тих годно виплєц єдино ручно, та дньох одвитує житу, а кед би так и у кукурици – толкує Ватака температура була и далєй рґа. и кед би нє було даяки озбильПри слунечнїку, подобна синєйши дижджи, могли бизме туация як и зоз кукурицу цо обчековац аж и барз добру козначи же тиж нагло рушел, досидбу и добри урожай з оглястал слунка, води, ма цепли дом на тото же жима була сланоци и идеалну температуру ба, жито ше борело и мало подпрез дзень, та и вон швидко нали условия – приповеда диплопредує. Ярец ше годно кошиц мовани аґроном Иґор Варґа. найпознєйше о два тижнї, а коЯк гвари Варґа, кукурица тесидба жита би требала почац Иґор Варґа раз ма 10 до 12 лїсца, та ше єй коло 1. юлия.

19. ЮНИЙ 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com Як за конєц аґроном Варґа визначел, у нєвигодней ситуациї би ше могли найсц продукователє паприґи, понеже пре вельке количество дижджу, керестурски хотар заражени зоз бактериозну пламенячу. Паприґи одвитую цепли ноци, вельо влаги як и висока дньова температура, а нє завадзало би єй анї моцнєйше слунко, медзитим, пре благу жиму, нєдосц вимражену жем, паприґаре би требали обрациц увагу на защиту од хоротох. ТРЕБА БУЦ ОСТОРОЖНИ У ДИЖДЖОВНИМ ПЕРИОДЗЕ Дижджи котри часто падаю остатнїх дньох у вербаским хотаре, велька влага жеми, бурйово витри и каменцово хмари нє барз вигодни за шаца, заградкарски култури, а анї за овоци. Алє, гоч можебуц вчас преценьовац як би така хвиля могла вплївовац на тогорочни урожай, дипломовани инженєр защити рошлїнох Катарина Радонич зоз Польопривредней фаховей служби Вербас гвари же тельо дижджу даєдним културом уж вельо. Вельке количество дижджу и висока релативна влажносц воздуху условия за розвой патоґенох котри виволую розлични файти рошлїнских хоротох. Таки хвильово обставини виволую и полєгованє и знїщованє урожаю, а даєдни парцели днями под воду.

– Даєдни шаца, як ярец и жито, маю уж векше количесто дижджу як цо им потребне. Жито полєгнуте, заренка ше вимиваю, лєгко можу почац гнїц, а можу ше зявиц и секундарни хороти, хороти класки. Кед класка почарнї, то зменша квалитет жита – гвари Радоничова. Як визначела, ярец уж зреє и на дєдних парцелох уж почала косидба, алє пре дижджи котри ознова пришли, шицко претаргнуте. Катарина Радонич – Цо ше дотика других културох, така хвиля им ище вше нє завадза и находза ше у одличней кондициї. Алє, кед подобни хвильово обставини буду таки и надалєй, вец ше уж годни зявиц проблеми. На даєдних парцелох стої вода, и ту рошлїна вец гнїє и то нїяк нє добре за тоти урожаї – толкує Катарина. По єй словох, тераз найзагроженша соя, бо треба же би почала квитнуц, на даєдних польох уж квитнє, а дижджи и нїзши температури нє барз добри за тоту културу. Роботи на польох зробени, а як гвари Радоничова, лєм ше чека лєпша хвиля же би ше могло почац кошиц.

– Польопривреднїки котри ше занїмаю зоз заградкарскима културами би требали буц кус осторожнєйши у тим периодзе. После каждого векшого дижджу, требали би даяк третирац польо од хоротох. Окреме там дзе єст паприґи, парадичи, бо ше у таких условийох зявюю бактериї и печарки. Заградкаре найзагроженши, понеже диждж пада кажди дзень, и накадзи ше кус висхнє же мож войсц до поля и окончиц третированє рошлїни, диждж ознова спаднє. Даєдни заградкаре анї нє сцигню третирац, а то вельки проблем – щиро гвари Катарина. У ДЮРДЬОВСКИМ ХОТАРЕ МАЛО НАПАДАЛО У тижню за нами велї продукователє ше можу похвалїц зоз красним добрим дижджом котри падал и котри позалївал и ошвижел поля. Медзитим, у Дюрдьове цалком инша19. ЮНИЙ 2020.

ка ситуация. Дижджу спадло барз мало, нєдостаточно за нормалне розвиванє рошлїнох. Парасти застарани же пред нїма ище єден сушни и чежки рок. Найвекше количество котре спадло за кратки период коло 10 литри дижджу, алє то вшелїяк нє досц же би рошлїни достали достаточну влагу и условия за роснуце. Лїсца на кукурици ше починаю круциц, цо перши знаки же нєт досц влаги у жеми. Гевто цо позитивне у цалей приповедки то же слаби диждж зоз собу нє принєсол каменєц котрого було у других местох. У општини Жабель процив каменцу випальовани и процивкаменцово ракети та и то помогло же би го нє було. Пошлїдки суши почувствую и овоцаре котри маю проблем зоз рижнима хоротами котри ше зявюю на лїсцох овоцох. На роснуце яблукох суша нє вплївує вельо, потераз шицко добре напредує, алє пре цеплу и суху яр на яблукох ше зявели уши и други чкодлївци котрих єст у вельких количествох. Же би ше продукти зачувало и же би нє було векшей чкоди продукователє пирскаю овоци и пробую ше на рижни способи зоз нїма вибориц. Од овоцох у дюрдьовским хотаре ше пестую и малини котри, пре вельо жимни днї у маю и пре нєдостаток слунка пожня зоз дозреваньом и оберачка пожнї коло дзешец днї. Суша на нїх нє барз вплївовала, бо ше их залїва зоз систему капка по капка, алє би им вшелїяк одвитовал диждж, як и другим културом. НАЙВЕЦЕЙ ЧКОДИ У ЕРДЕВИКУ И БИНҐУЛИ Пременлїва хвиля зоз частима моцнима дижджами, та и нєпогодами провадзенима з витром и каменцом на вецей заводи залапела и подруче општини Шид. Початком юния у єдней з нєпогодох найвецей були залапени валали Бинґула и Ердевик дзе спричинєти значни чкоди у овоцнїкох и польох. По словох Зорана Машича, секретара МЗ Ердевик, окреме нєпогода залапела горнї бок валалу и хотара и на тим подручу на овоцнїкох, винїцох и польох спричинєта чкода виноши и 100 одсто. Очкодовани поверхносци нащивели представнїки Општинскей канцелариї за польопривреду и пописали чкоду. По Машичових словох, на щесце, нє спричинєта чкода у валалє на закрицох, алє моцна вода ношела мутлянку и шицко то после требало попораїц. Польопривредни продукователє и далєй застарани, бо метеоролоґове и далєй проґнозую нєстабилну хвилю и обаваю ше од нових нєпогодох и спричиньованя чкоди. И там дзе нє було каменцу и витру пре вельо дижджу, продукователє забриґовани за рошлїни хторим вецей нє треба влаги, алє слунка. Насампредз ше то одноши на жито, алє и други рошлїни як цо кукурица, соя и слунечнїк хтори тераз маю досц влаги, а слунка треба и винїцом и заградом. Дакус менєй бриґи маю лєм гевти продукователє хтори рошлїни осиґурали у даєдней хижи за осиґуранє так же рахую на надополнєнє чкоди.■

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ҐАЗДОВСТВО СУБОТИНОВЕЙ ФАМЕЛИЇ ЗОЗ КОЦУРА

ТРЕБА РОБИЦ, АЛЄ И БУЦ ГУМАНИ

Пише: Оля РУСКОВСКИ

Александра Сашу Суботина у Коцуре познаю шицки, як и його гуманитарну роботу. Пастор (парох) є Євангелскей церкви, котри ше роками заклада злєпшац стан ромскей заєднїци и помага шицким котрим помоц потребна. Алє, можебуц нє знаю шицки же ше Саша вєдно зоз свою фамелию, попри гуманитарней и роботи у церкви, занїма и зоз продукованьом заградкарских културох, як и з продукцию квица ПОМАГАЮ ТАМ ДЗЕ НАЙПОТРЕБНЄЙШЕ Як гвари Саша, у рамикох Євангелскей церкви запровадзую ше рижни гуманитарни активносци и акциї.

– Ми окончуєме велї активносци котри сами финансуєме, як наприклад часц народней кухнї, лєбо помоц дакому хто у потреби, чи то дахто хори, лєбо худобни. И барз зме подзековни же людзе ходза и купую од нас, прето же кед би нє куповали, ми би нє могли витвориц велї гуманитарни акциї и помогнуц тим котрим помоц найпотребнєйша – гварел на концу Саша Суботин, пастор, парох Євангелскей церкви у Коцуре.

14 РУСКЕ СЛОВО

С

аша почина приповедку же до роботи у тих польодїлских обласцох вошли дас пред пейцома роками. Идею же би ше почали занїмац зоз дасчим у вязи польопривреди достали од Голандянох, з котрима сотрудзовали на дзепоєдних проєктох прейґ Євангелскей церкви.

– Понеже наша парохия худобна, нашо сотруднїки и приятелє зоз Голандиї нам предложели же бизме започали даяку роботу з котрей зме годни финансовац голєм часц наших потребох. Так нас посовитовали най вежнєме жем под аренду, та моя фамелия и я вошли до польодїлских роботох – бешедує Суботин. ПОЧАТКИ У ПОЛЬОДЇЛСТВЕ На жеми котру Суботиново обрабяли, Саша и його супруга Даниєла, посадзели пасулю и цирок за метли. Як гваря, робота ишла, робели и допатрали шицко цо було потребне, а Голандянє их обиходзели и були задовольни з їх роботу. Алє, кед пришол час зрезовац цирок, нєсподзивано спаднул вельки диждж и шицко препадло.

– Мушим припознац же сом кус бул и розчаровани и сцел сом и одустац од шицкого. Алє, вец нам предложели най вежнєме пластенїки, и тота идея ме зацикавела.

Саша зоз супругу Даниєлу

Потримали нас и финансийно, та моя супруга и я почали робиц у пластенїкох дзе зме посадзели парадичи, огурки, паприґи и робота наисце крашнє рушела – щири Александар. Шлїдуюци пар роки робели лєм зоз желєняву и задовольни були як з роботу, так и з предаваньом продуктох зоз своїх пластенїкох. А, вец ше Суботиново упознали зоз Миру Саванович зоз Темерину и случело ше цошка нове.

– Були зме у розсаднїку „Саванович” у Темерину, куповали зме квице за нашу церкву. Ту зме почали приповедац зоз Ми19. ЮНИЙ 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

ру, сприятелєли ше и вона почала провадзиц нашо активносци. Подаровала нам пресаду за предай, а шицок заробок охабела за гуманитарну роботу зоз дзецми. Прешлого року, з нагоди 8. марца, нам подаровала вельке число (думам же коло 200) черепи зоз квицом най предаме, и з тим нас жадала одшмелїц же бизме вошли до роботи з квицом – предлужує приповедку Суботин. Кед шицко попредали, видзели же то крашнє идзе, та ше конєчно вєшенї одшмелєли и почали и сами робиц зоз квицом. Саша припознава же Мира була главни мотиватор же би ше упущели до тей роботи, а и нєшка им помага и совитує их.

– Мира нам барз вельо помага, учи нас, совитує нас и одшмелює, а барз вельо нам и дарує. Того року окрем квица у черепох и хижного квица, понукаме и квице до заградки. Достали зме и нашенє за мушкатли з Голандиї, як и нашеня за рижни други квица, и барз зме задовольни. Думам же даґдзе коло 2-3 тисячи черепи з квицом прешло през нашо руки – толкує наш собешеднїк. БОГАТЕ ПОНУКНУЦЕ КВИЦА И ЖЕЛЄНЯВИ Суботиново понукаю вецей файти мушкатлох – словенска дупла мушкатла, вецей файти цагацих, як и стояци мушкатли, петуниї, суфриниї, ядранска красавица, бакопа, древо живота, сена, буґенвилия, фикус, шефлера, шалвия, винка, „тамяника”, нова файта шипку, а тиж маю и присмачково рошлїни – вашилєц, менту, корияндер, петрушку и други.

– Окрем квица, маме и 2 500 пре садки рижней желєняви – коло 2 тисячи пре сади парадичи, а того року зме перши раз пробовали продуковац чери парадичу. Уж помали обераме, и можем повесц же зме задовольни, плоди чери парадичи красни, смачни и сладки. Маме и коло 500 пре сади паприґи, желєней, роговей и бабури. И обични парадичи уж помали дозреваю, и лєм най хвиля будзе добра, та вец и их почнєме оберац – щиро гвари Суботин. Кед слово о желєняви, Александар гвари же маю чловека од котрого купую пресаду и вон их вельо койчого научел. А у медзичаше упознали и вецей людзох котри роками у тей роботи, та єдни другим помагаю.

– Людзе нас по совитую кед маме проблем з даєдну рошлїну, лєбо яку хемию треба же би зме хаснова ли, прикармйованє. И у польопривредних апатикох нам заняти вше дзечнє помогню и потолкую. Тераз маме 5 пластенїки зоз желєняву и 1 пластенїк з квицом, и 90 одсто шицкей ро19. ЮНИЙ 2020.

боти окончує моя фамелия – супруга Даниєла, син Влада и дзивка Ребека. Кед треба, помогнє нам и мой оцец, як и пар старши жени ту з валалу котрим плациме, а дакеди анґажуєме и двох леґиньох з Коцура и Дюрдьова – бешедує Саша. ФАМЕЛИЙНЕ ПОДНЯЦЕ У Суботиновей фамелиї кажди дзень роботни, и з роботу починаю коло 8-9 годзин рано. Вечар ше подогваряю цо треба наютре поробиц, и так кажде зна свойо задлуженя. Даниєла задлужена за пластенїки, провадзи чи треба копац, залївац, котре прикармйованє давац, Саша задлужени за квице и церкву, и як гваря – уж звикли и робота гладко идзе. Роботни дзень им ше закончує вечар коло 8-9 годзин, кед правя план за ютрейши дзень и одпочиваю.

– Тота дижджовна хвиля нам кус нєвигодно вплївує на продуковательство. На 2 тисячи пресади парадичи нам препаднул по єден поверх. Цепло, жимно, нє було опращковйованя, пенєжи за донґови зме нє мали, и то за нас велька утрата. Вжиме нам пси блукаче направели вельку чкоду на найлонох на пластенїкох, мушели зме вжац кредит же бизме покрили трошок оправяня –2 тисячи еври. Вироятно нарок купиме нови пластенїки. Бориме ше и намагаме вше исц напредок. Кед слово о субвенцийох и помоци од держави и општини Вербас, Александар щиро гвари же анї их нє глєдали. Ґаздовство реґистроване на Даниєлу, и гоч им велї совитовали най конкурую за даяку помоц – затераз ше ище нє упущовали до того. Зоз предаваньом гваря же нє маю проблеми, з ошмихом толкую же им єдини проблем тот же нє можу випродуковац тельо кельо попредаю и кельо людзе глєдаю.

– Желєняву, а и квице, предаваме дома и наисце людзе ходза куповац. Кед одходзиме до других местох на служби, вше вежнєме зоз собу нашо продукти и шицко попредаме. Сотрудзуєме и з Мирославом Горняковим з Коцура котри бере од нас даєдну желєняву, як и з другима накупцами. Заступени зме и на дружтвеней мрежи Фейсбук, на моїм особним налогу мож видзиц цале нашо понукнуце, и то нам барз помага – визначує Суботин.■

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ДИПЛОМИ МАТУРАНТОМ ШТРЕДНЄЙ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ТЕРЕЗА БУДИНСКИ ШКОЛЯРКА ҐЕНЕРАЦИЇ Ви бор Будин ско вей за школя ра У Штреднєй школи зоз домом школярох ґене ра циї на осно ви ре зул татох „Петро Кузмякˮ у Руским Керестуре, 15. и окрем ней Коми сиї, пред тим по16. юния уручени 9 дипломи матурантом тверд зени на схад зки Наставнїцкей ґимназиялцом на руским и 24 на сербским ради Штреднєй школи, дзе потверд наставним язику зоз IV-1 и IV-2 оддзелєня, зени и разултати покладаня матури 28 зоз IV-3 оддзелєня Туристични и готеских испитох хтору школяре поклалиєрски технїчар. Уручене и припознанє да ли од 2. по 11. юний. Так од 61-го Школяра ґенерациї Терези Будински, шкоматуранта у трох оддзелєньох, плус лярки IV-1 оддзелєня Ґимназиї на руским тройо позарядово, 59 и двойо позанаставним язику. рядово положели испит, тройо нє У голу Школи од матурантох ше шветочположели, а єден позарядови шконо одпитала директорка Хелена Пашо Паляр нє вишол на матуру. Матурски влович хтора им подзековала же вибрали испит 28 матуранти положели з одправе тоту школу, же ю успишно закончеличним успихом, 15 з барз добрим, ли, та им пожадала усишне дальше школоа 13 з добрим. ванє. Директорка потим придала и припоЯк познате, того року пре ситуазнанє Школяр ґенерациї Терези Будинскоцию зоз епи де мию Ко ви ду-19 у вей, а о успихох Будинсковей пригодни Школи за матурантох нє орґанизотекст пречитала єй оддзелєнски старшина вана шветочна програма з нагоди Люпка Малацко. У окремних учальньох, дипломи матурантом потим законченя їх школованя, а вони нє отрима ли анї мауручели оддзелєнски старшинове Люпка Малацко, Лео- турски вечар, понеже ше у анкети так вияшнєли їх родичи. М. А. на Сабо и Драґана Ґачеша.

У ҐОСПОДЇНЦОХ

ОТРИМАНИ МАТУРСКИ ВЕЧАР рациї, а то Драґана Иванов зоз ҐоспоШколяре осмих класох длуго були дїнцох. Драґана през осем роки шкозастарани, чекаюци вистку чи ше малованя указала вельке знанє, уложела турски вечар годзен отримац пре кородосц труду и одреканя и шицко то на вирус чи нє. Кед Министерство приведло праве до таких красних репросвити принєсло ришенє же ше мазултатох. Участвовала на велїх зматурски вечар годзен отримац, велї таганьох на котрих була успишна, медкой почали зоз планованьом цо облєзи хторима жада видвоїц перше мечиц и як ше порихтац за тоту окремну сто на Општинским змаганю з матенагоду. Матура у ОШ „Жарко Зреняматики, физики и сербского язика, як нин” у Ґосподїнцох була отримана 10. и перше место на Републичним змаюния. Матуранти ше позберали у голу ганю зоз руского язика за котре ю школи, формовали шор, а вец шицки пририхтовала наставнїца Ана-Мария вєдно участвовали у дефилеу од школи Рац. На годзини руского язика ходзепо Ресторан „Фазан” у котрим бул мала од другей по осму класу и як гватурски вечар. ри, барз их любела и дзечнє на нїх Же би ше почитовало шицки мири одходзела. Драґана люби и мальовац, защити, родичи и родзина нє уходзели Драґана Иванов, школярка та ше може похвалїц и зоз участвовадо школи, алє своїх матурантох поґенерациї у основней школи ньом на 14,15,16. и 17. Подобовей коздравели и випровадзели зоз двора школи. Тот дзень за шицких бул барз значни, а окреме за лониї „Стретнуце у Боднарова” .

– Кед ми сообщене же будзем школярка ґенерациї була нашу собешеднїцу котра преглашена за школярку ґенесом прещешлїва и аж теди сом була свидома же ше мой труд и мойо ученє виплацело. Тоти хвильки занавше будЗАКОНЧУЮЦИ ИСПИТ зем паметац, а окреме матурски вечар на котрим зме ше Закончуюци испит у ОШ „Жарко Зренянин” у наисце барз крашнє препровадзели – гварела Драґана. Ґосподїнцох будзе отримани у шлїдуюцих терминох: После примацого испиту котри пред ню, Драґаново 17. юний сербски/мацерински язик, 18. юния матемажаданє уписац ше до Економскей школи у Новим Садзе, тика и 19. юния будзе отримани комбиновани тест. алє як гвари, по упис ище роздума. Л. Кх.

16 РУСКЕ СЛОВО

19. ЮНИЙ 2020.

kultura@ruskeslovo.com

ОСНОВНА ШКОЛА „БРАТСТВО ЄДИНСТВО” У КОЦУРЕ

НАЗДАВАЮ ШЕ НАЙЛЄПШИМ РЕЗУЛТАТОМ НА ЗАКОНЧУЮЦИМ ИСПИТУ

У коцурскей Основней школи „Братство єдинство”, як и у других школох, приблїжело ше закончованє шицких активно сцох и покладанє закончуюцих испитох за школярох осмих класох. Шицки активно сци, як заняти так и школяре, окончую почитуюци предписани мири защити од вирусу корона. Други пробни закончуюци испит школяре осмих класох робели на окремни способ – тести з мацеринского/сербского язика и комбиновани тести виполньовали у своїх домох, лєм тести з математики ришовали у просторийох школи. Як нам гварела наставнїца физики и биолоґиї Мелания Мали, и школяре и наставнїкове задовольни як прешли пробни тести.

– У Новим Садзе тести були скенирани, а ми були розпоредзени по розличних школох дзе зме тоти тести препатрали. Кажди наставнїк достал одредзене число задаткох котри препатрал, а ми з нашей школи були у Новим Садзе и Бачкей Паланки. Шицко функционовало прейґ апликациї котра направена на Факултету орґанизацийних наукох у Беоґрадзе, алє кус було проблеми зоз цалим системом и робота ишла помалши як ше обчековало – толкує Малийова. Закончуюци испити буду отримани од 17. по 19. юний, а наставнїца Мелания, вєдно зоз ище єдну наставнїцу зоз коцурскей школи, будзе задлужена за препатрунок тестох.

– Те сти з математики ше нє буд зе препатрац „на пешо”, алє буду скенирани и компютер сам препозна чи ришенє точне лєбо нє, прето же то задатки на заокружованє. Кед слово о комбинованих и те стох з мацеринского/сербского язика, ту школяре дописую одвити, и автоматизовани спо соб препатраня тих те стох нєможлїви – толкує Мелания.

ШКОЛЯРКА ҐЕНЕРАЦИЇ КАТАРИНА НЕДИЧ За школярку Основней школи у Коцуре у школским 2019/2020. року вибрана Катарина Недич, школярка руского оддзелєня VIII класи. За тото припознанє конкуровала и школярка VIII2 класи Теодора Йолич, алє на основи приложеней документациї о посцигнутих успихох на змаганьох з рижних предметох, потвердзене же Катарина мала вельо вецей участвованя на републичних змаганьох, участвованя у Петници, та по тим мала и вельо вецей боди – Катарина мала 34 боди, а Теодора 11.

По єй думаню, школяре ше добре пририхтали за закончуюци испити, а то було видно и на пририхтуюцей настави котра була орґанизована у школи. Як гвари Малийова, школяре по два раз прешли збирку задаткох, тото цо нє було ясне потолковала им на пририхтуюцей настави, и гоч була можлївосц отримац вецей пририхтуюци годзини, просто нє було потреби за вецей терминами од того кельо було одредзене.

– Закончуюци испити у нашей школи того року буду отримани на кус иншаки способ, школяре буду розпоредзени по учалньох дзе буду ришовац тести, а нє у физкултурней сали як було по тераз. Шицки защитни мири буду запровадзени, як и почитованє триманя оддалєносци. Школяре, а и ми ше наздаваме найлєпшим резултатом – визначела наставнїца Мелания Мали. По закончених испитох, мали матуранти буду мац нагоду преславиц матурски вечар 23. юния у Пелетовей сали, як то уж и традиция. Свидоцтва и школярски кнїжочки маломатуранти достаню 26. юния. О. Р.

КУД „ЖАТВА” У КОЦУРЕ

ОТРИМАНИ ПЕРШИ ПРОБИ

Активносци Културно-уметнїцкого дружтва ,,Жатва” у Доме култури и просторийох Руского дому у Коцуре помали ше врацаю до нормалного цеку. На друженьох каждей нєдзелї вечар зазберую ше ентузиясти вєдно зоз предсидательом Дружтва Миколом Шантом, а найвецей ше бешедує о Дружтве и шлїдуюцих поцагох. На остатнїм сходу найвецей слова було о наиходзацим наступу Младежскей мишаней шпивацкей ґрупи на юнийским Фестивалу у Вербаше за хтори ше пририхтую тих дньох, як и о участвованю членїцох Активу женох на Дньох традициї и вашару єдзеня у рамикох истого Фестивалу. Красна вистка о котрей тиж було слово то участвованє членїцох Активу женох, на чолє зоз його предсидательку Коцану Колєсар, на ,,Войводянскей косидби” у Бачким Добрим Полю. Манифестация була отримана всоботу, 13.

19. ЮНИЙ 2020.

юния, у орґанизациї здруженя ,,Войводянска косидба” и Туристичней орґанизациї општини Вербас, зоз потримовку Представнїцтва Републики Сербскей у Сербиї. Як гварели жени з Активу, тота традицийна манифестация збера косачох зоз Сербиї и реґиону, дзе ше отримує змаганє у ручним кошеню, як и змаганя у других дисциплинох, як цо то руцанє каменя з плєца, нацагованє зоз штранґом, скаканє у меху и други. На манифестациї участвовали и Културно-уметнїцке дружтво ,,Завичайно врело” зоз Коцура котре ше представело з даскелїма танцами, як и дружтва зоз околних местох. Жени ше з манифестациї врацели полни красних упечаткох, и з нєсцерпеньом чекаю представянє на юнийским Фестивалу. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ПЕТРОВЦОХ

ЗВАЛЄНЕ МАЙСКЕ ДРЕВКО После длугшого часу и прерви пре епидемию вирусу корона, културни подїї и манифестациї ше помали врацаю до явного животу рускей заєднїци у Републики Горватскей. У орґанизациї КУД Яким Гарди” з Петровцох, а под по” кровительством Совиту за национални меншини Републики Горватскей и Союзу Русинох РГ, внєдзелю, 14. юния, у Петровцох отримане традицийне валянє Майского древка, котре пре пандемию преложене за першу нагоду хтору дошлєбодзел горватски Завод за явне здравство. Манифе стация под назву Звичаї нашого народу”, валя” нє Майского древка Маялос”, отримує ше скорей Пе” ” тровского дзвону”, медзитим, того року, пре уж познату ситуацию и числени огранїченя у отримованю културних манифе стацийох, Маялос” звалєни у юнию, а у рамикох ” пре слави 70 рокох од иснованя и роботи петровского КУД Яким Гарди”. ” Петровски дзвон”, кед же обставини дошлєбодза, будзе ” найвироватнєйше орґанизовани штредком юлия. На Маялосу” у Петровцох були числени валалчанє, го” сци и предствителє рускей заєднїци, медзи котрима предсидателька Союзу Русинох РГ Дубравка Рашлянин, Представ-

нїца рускей националней меншини Осєцко-бараньскей жупаниї Агнетка Балатинац, предсидатель Ради рускей заєднїци Вуковарско-сримскей жупаниї Яким Еерделї, предсидатель Ради рускей заєднїци општини Боґдановци Томислав Кетелеш, та предсидатель МО Петровци Мирко Гарди. Попри самого акту валяня Маялосу”, отримана и културна ” програма на хторей участвовала хлопска шпивацка ґрупа КУД Яким Гарди” а провадзел их народни оркестер КУД ” Осиф Костелник”. ” Цала програма отримана пред хижу и у дворе Етноґрафскей збирки Руснацох, а кед Маялос” звалєни, дру” женє предлужене коло пого сценя хторе порихтало КУД Яким Гарди”. А. Балатинац ”

ОСНОВНЕ МУЗИЧНЕ ОБРАЗОВАНЄ У КУЛИ

КЕРЕСТУРСКE ОДДЗЕЛЄНЄ ПУ „БАМБИ”

УПИС ДО ИДУЦОГО ШКОЛСКОГО РОКУ

ПРИЯВЕНИ 42 ДЗЕЦИ

У Школи за основне музичне образованє (ШОМО) у Кули и єй двох оддзелєньох, у Руским Керестуре и Червинки, тирва уписованє 46 нових школярох до першей класи, и 12 до пририхтуюцих оддзелєньох у идуцим 2020/21. школским року. У кере стурским оддзелєню будзе 10 нових школярох. Школяре ше пред тим приявели, потим прешли и примаци испит, а у керестурским оддзелєню упис 19. юния. Школяре у цалей Школи могли виберац учиц грац на пейцох инструментох: кларинету, клавиру, гармоники, тамбури и гушлї, док у керестурским оддзелєню єст лєм три инструменти – за клавир ше опредзелєли 5 школяре, за гармонику 2 и за тамбуру 3 школяре, док ше у новоотвореним оддзелєню у Червинки будзе учиц лєм грац на клавиру и гармоники. Як стої на веб-боку ШОМО у цалей Школи остало ище 36 шлєбодни места, у керестурским оддзелєню 14, а векшину ше вони одноша на места у пририхтуюцих оддзелєньох. Як дознаваме, заинтересовани школяре ше ище вше можу приявиц за упис до тей Школи. Цо ше дотика керестурского оддзелєня Школи тих дньох ше уписали и „стариˮ школяре, т. є. од 2. по 6. класу котрих вєдно єст 32-йо. У тим оддзелєню зоз нїма робя наставнїки за клавир и гармонику Мирон Сивч и мр Мирко Преґун, за тамбуру Геленка Гарвильчак, а солфедьо преподава Ладислав Тамаши. М. А.

18 РУСКЕ СЛОВО

За идуци школски 2020/21. рок до керестурского оддзелєня дзецинскей заградки Цицибан, Предшколскей установи „Бамбиˮ у Кули приявени 42-йо нови дзеци, од прешлого року 119, та вєдно приявене 161 дзецко. Упис до цалей Предшколскей установи „Бамбиˮ у Кули, та и до єй оддзелєня у Руским Керестуре бул од 25. мая по 5. юний.

– Треба визначиц же ше 39-церо дзеци приявени и уписани особнє, а три вимоги сцигли електронски а то було першираз же того року дата можлївосц приявйовац ше и на таки способ – дознаваме од главней виховательки у „Цицибануˮ Оленки Русковски. Приявени дзеци до „Цицибануˮ од рока живота до предшколского возросту буду розподзелєни до 7 воспитних ґрупох, цо значи до 2 яшелькових, и 5 цалодньових. То значи же число воспитних ґрупох остава исте як и влонї, а тиж оставаю и два змени, т. є. єдна ґрупа будзе у пополадньовей, а 6 ґрупи у раншей змени. Характеристичне за идуци школски рок же у ґрупи предшколских дзецох першираз нє будзе таких цо буду у полудньовим пребуваню, алє шицки буду оставац цалодньово у дзецинскей заградки. Треба визначиц же таки дзеци, хтори буду исц по обовязней Пририхтуюцей предшколскей програми будзе 31, кельо ше тераз и приявели. Початком юлия ше обяви список приятих дзецох хтори будзе обявени на сайту Установи и на огласней табли у „Цицибану”. На питанє чи остало ище ме ста за евентуално нови дзеци Русковскова гвари: – Шицки приявени дзеци буду прияти, бо тото число у рамикох нашого капацитету. Понеже ґрупи формуєме спрам нормативу, а кед же ище єст заинтересованих, береме поверх нормативу ище 20 одсто. Но, кед дахто запожнєл на упис, годзен ше явиц аж после 15. септембра, а по тамаль ше нїкого нє кладзе нї на яку лїстину. Винїмок єдино предшколски дзеци, их ше муши такой прияц, бо маю обовязну програму. М. А.

19. ЮНИЙ 2020.

kultura@ruskeslovo.com

МУЛТИМЕДИЯЛНИ СТРЕТНУЦА У РУСКИМ КУЛТУРНИМ ЦЕНТРУ

УМЕТНЇКОВА ОРИҐИНАЛНОСЦ ТО ЙОГО ВЛАСНИ ШВЕТ

У Руским културним центру у Новим Садзе, Славко Винаї предлужує зоз сериялом интересантних мултимедиялних стретнуцох на хторих уметнїки з нашей заєднїци бешедую и одкриваю свойо власни швети хтори их понукаю твориц аш млади писатель Сашо Сабадош госцовал у Руским културним центру штварток, 11. юния, а друженє почало на 19 годзин. Вон бешедовал о своїх початкох у писаню, о темох хтори го понукаю писац и хтори му инспирация. Перша приповедка му обявена у МАК-у и вошла до його першей збирки, а пред финализацию першей кнїжки почал писац и поезию. Сабадош припознал же му поезия ишла лєгчейше, понеже поезия интимна. За свою литературну творчосц писатель гварел же вона виросла зоз рокенролу.

– З рокенролом зме достали єдну нову културу, єден нови способ вислову и у музики, и у литератури, и у подобовей уметносци. Думам же рокенрол уплївовал на младих людзох, и гоч то велї нє обачую, видзи ше ми же нє сцу обачиц, понеже рокенрол ма ище вше якуш ауру чогошик, так повесц, естрадного, лєбо дачого цо анї нє ма даяку вредносц. Думам же ориґиналносц писателя у ориґиналносци його инспирациї – потолковал Сашо Сабадош. Публика ище дознала же Сашо почал писац по руски дзекуюци Иванови Медєшови. Його твори Сабадошови „отворели очи” и дзекуюци тому цо Медєши написал и вон почал писац и видзи ше му же и тоти успихи хтори Медєши потераз витворел потвердзую же тото цо роби наисце значне за нашу културу. Сашо Сабадош пречитал часц нових литературних творох хтори планує обявиц у новей кнїжки поезиї и прози. Такой пондзелок, 15. юния, орґанизована ище єдна програма, на хторей госц вечара бул Звонимир Павлович, наш театрални писатель, ґлумец и режисер. Вечар почал зоз дзешецминутовим видео записом у хторим приказани виривки зоз Павловичових представох, хтори порихтал и вимонтирал Ненад Илич. Звонимир Павлович подзековал Ненадови Иличови, тиж и Мирославови Папови, а здогаднул ше и повинчо-

19. ЮНИЙ 2020.

Фото: И. Канюх

Н

вал „Рускому слову” 75-рочнїцу. Предлужел же „Руске слово” як институция вельо призначела о його дїялносци, а у тей новинки ище 1971. року, обявена його перша статя о Колєсаровей вистави, було му лєм 16 роки. Тиж привитал и ґлумцох, хтори були присутни, а ґлумели у його представох. Павлович бешеду о свєй творчосци предлужел зоз здогадованьом на перформанс хтори направел инспировани зоз приповедку „Мачка” Юлияна Надя. Бешедовал и о тим же шицко роби студиозно и вельо виглєдує.

– Живот єдного Гавриїла Костельника на хторим сом робел скоро три и пол роки, виглєдуюци шицко, мам дас три и пол тисячи боки материялу у хторим шицко цо ми ше удало пренайсц вообще о Костельникови и Васильови Панкинови... Як сом студиозно рушел робиц о Костельникови, так сом студиозно робел и на других стварох, та и на тей за мнє, єдней од найкрасших приповедкох, вола ше „Клїтка за щешлївих” зоз хторей сом у єдней хвильки повинїмал часци и направел представу „Потвори”. Я робим у трилоґийох, три раз робим з даским, после того ше у принципу нє видзиме, три обласци облапям, три подобни плакати правим – бешедовал Звонимир Павлович. Було слова и о тим же кед до станє ґлумецки материял зоз хторим ше роби, вон го вельо дорабя же би ґлумци були задовольни и добре одґлумели. А швет и особи у Павловичових драмох за векшину рускей читательней публики соблазнююци, застрашуюци и нєзвичайни, бо тото цо Звоне роби то цалком други швет. Вокабулар при Павловичови ужасни, алє живот Руснацох хторих вон описує цалком иншаки як при других писательох. Зоз тим стретнуцом означени и Звонимиров 65. род зени дзень. Модератор на вечарох бул Славко Винаї. Мултимедиялни стретнуца у орґанизациї Руского културного центру у Новим Садзе маю нєформални характер.■ В. Вуячич

РУСКЕ СЛОВО 19

МОЗАЇК НА ФАКУЛТЕТУ ПОСЛЕ ЕПИДЕМИЇ

ИСПИТИ ДОЧЕКАЛИ СТУДЕНТОХ, АЛЄ И ПРОФЕСОРОХ После длугшей павзи пре епидемию вируса корона, ознова ше врацели студенти на факултети Универзитета у Новим Садзе, алє лєм же би покладали испити. И надалєй ше на факултету муши почитовац шицки мири защити хтори препоручел Институт за явне здравє Сербиї. Наставу за студентох ше тримало онлайн, а за консултациї професоре були доступни студентом прейґ мейлох и дружтвених мрежох

И

спитни роки на факултетох у цеку, а испити ше трима у учальньох на факултету и нє мож их покладац онлайн. Професоре на Одсеку за русинистику: Ана Римар Симунович, Александер Мудри и Анамария Рамач Фурман ше тиж прилагодзели таким новонастатим обставином. За отримованє настави на далєкосц, на Филозофским факултету було даскельо можлївосци. Могло ше посилац студентом материяли за ученє прейґ имейлох або дружтвених мрежох, наставу ше могло тримац на Мудл платформи за ученє, а могло ше и поставяц материяли на сайт Филозофского факултету. Александер Мудри

20 РУСКЕ СЛОВО

– Я ше одлучела за посиланє скенираних материялох на имейли студентом, а посилала сом им и додатни толкованя и упутства за задатки хтори мали поробиц. Консултациї ше ище вше отримує онлайн и студенти знаю же сом им доступна на шицких дружтвених мрежох хтори хаснуєм. Априлски испитни рок отримани у маю, юнийски тирва по початок юлия, а маме и додатни, юлийски испитни рок, хтори тирва по конєц юлия, так же студенти наисце маю досц термини у хторих можу покладац испити – гварела Aна Римар Симунович. Асистент на Оддзелєню за русинистику Александер Мудри ше одлучел за хаснованє платформи за ученє Мудл, бо по його думаню вона дава добри можлївосци за наставу.

– Мойо преподаваня, насампредз зоз предмету руски язик як странски, мали даскельо елементи. Перши бул видео читанє лекциї зоз хтору студенти дома могли видзиц документ, односно текст по руски и слухац як я читам и потим толкуєм. Нєдостаток такого способу нєпостредна интеракция, а добри бок же студенти можу обрабяц материю кеди им одвитує, нєогранїчено. Потим можу поставиц питанє на форуму. Окрем того хасновал сом и видео знїмки зоз ютюбу, мойо знїмки хтори сом направел на апликациї Повтун або Канвас. Тиж так, думам же хасновити вежби хтори сом поставел на Квизлету, платформи за самоученє – толкує професор Мудри. Висши лектор за руски язик на Оддзелєню за русинистику Анамария Рамач Фурман ше одлучела тримац наставу прейґ ґуґл учальнї, у хторей

Анамария Рамач Фурман

студентом охабяла материял и вони там врацали поробени задатки: – Преподаваня сом пририхтовала з помоцу програми Freecam, хтора знїма часц екрана рахункара, а источашнє знїма и глас бешеднїка. На тот способ студенти могли слухац преподаванє и провадзиц го у своєй скрипти. Вшелїяк же им материя на тот способ презентована, була и вельо яснєйша. Вони по законченю каждей лекциї доставали домашнї задатки хтори ми вец посилали на исту тоту платформу. Окреме добре искуство сом мала зоз ґрупу хтора слуха руски язик як странски. Вони були барз активни, посилали ми авдио-знїмки читаня текста, поробени ґраматични вежби, тематични состави и авдио-знїмки бешедней теми – задовольно пояшнює професорка Анамария Рамач Фурман. Вона ище думала же будзе онлайн тримац класични преподаваня у точно одредзеним термину по 19. ЮНИЙ 2020.

mozajik@ruskeslovo.com розпорядку, алє и студенти єй гварели же би им така форма настави нє барз одвитовала, бо ше нє могли шицки ускладзиц у чаше. Консултациї окончовала прейґ формованей Вибер ґрупи, дзе зоз студентами ришовала шицки нєпорозуменя, толковали нєпознати слова, радзели ше коло задаткох, и ту ше почувствовала живосц комуникациї хтора хибела у ґуґл учальнї. Док ше у менших ґрупох комуникация зведла на мейл и Вибер, дзе писали аж и диктати и бешедовали на годзинох странского язика.

НОВИ ТЕРМИНИ По законченю позарядового стану одредзени нови испитни термини же би студенти нє були очкодовани. Шицки заняти и студенти факултета були информовани о инструкцийох хтори подрозумюю обовязне ношенє маски и рукавицох, дезобариєри, огранїчене число студентох у учальнї, дезинфикованє учальньох после испитох и забранєне затримованє на факултету после испитох, а того ше муша притримовац шицки присутни на факултету.

– Понеже испити нє мож покладац онлайн, а на Филозофски факултет нє мож войсц без маски и рукавицох, испити ше отримує по розпорядку и у менших ґрупох – толкує асистентка на Оддзелєню за русинистику Ана Римар Симунович. Професор Мудри гвари же: – У порядних обставинох, на стредку семестру маме колоквий хтори ше роби у форми теста, писано. То на тот завод було нєможлїве, та сом колоквиюм отримал на платформи Редмента. Ясно, нє могол сом провадзиц студентох одкаль черпаю знанє, алє и так то нагода повториц, вежбац и за себе превериц кельо знаю пред испитом. Испити ше заш лєм отримує на Филозофским факултету, алє запровадзени превентивни мири.

– Одредзени правила же яке ма буц розстоянє медзи присутнима особами у завартим просторе. Понеже я нє мам вельку ґрупу, ми нє мушели буц у велькей учальнї под час испита. У конкох порозкладани и додатни средства за дезинфекцию рукох – пояшнює Рамач Фурман. Мири хтори наша держава превжала под час епидемиї на каждого иншак 19. ЮНИЙ 2020.

уплївовали, и шицки ше мушели преорґанизовац и присподобиц ґу новим условийом и иншаким дньовим обовязком.

НЇХTO НЄ БУЛ ГЕВЕРНИ Aна Римар Симунович окрем пририхтованя материялох за студентох и отримованя консултацийох, робела на виробку докторскей дисертациї и пририхтованю наукових роботох, а лекторовала и учебнїки на руским язику зоз штирох предметох за основну школу.

– Окрем того, участвуєм у проєкту Змоцньованє язичних компетенцийох хтори орґанизує Центер за интерактивну педаґоґию, так же сом мала досц обовязки коло того, понеже креируєм змисти за часц обуки хтора ше одноши на общи язични компетенциї, а наменєна є наставнїком хтори по руски преподаваю математику, физику, хемию, биолоґию, ґеоґрафию и историю. Мала сом и онлайн годзини шпиваня, тренирала сом дома, а часто сом ходзела вожиц ше на бициґли. Мала сом наисце вельо роботи, та сом анї нє мала проблем буц так длуго нука, бо ми час бул виполнєни. За наймилших сом ше нє бала, бо сом знала же шицки почитую предписани мири, та сом верела же шицко будзе у шоре. Но, нє було ми шицко єдно, понеже ми супруг роби у ресторану хтори цали час робел поряднє, правда, лєм доручованє єдзеня, алє заш лєм у тим периодзе мал вецей контакти з людзми як я – гутори Aна Римар Симунович. Преподавач Александер Мудри додал же з оглядом же жиє у хижи з двором, мал можлївосц буц вонка, на дворе. Алє без огляду на тоту вигодносц чувство нєшлєбоди було присутне. По його словох баби и дїдове були на заслуженим одпочивку од чуваня унука, та вецей часу препровадзовали шицки вєдно дома. А то значело и менєй часу за його фахову роботу и виглєдованя. Перши три тижнї були вшелїяк барз стресни, по словох професорки Анамариї Рамач Фурман, бо кажде могол буц потенцийно заражени. Дома шицки були барз осторожни, притримовали ше правилох кед ишли до предавальнї, дзеци на початку анї вонка нє виходзели,

Ана Римар Симунович

та им єдини контакт зоз шветом була тераса на пиятим поверху. З єдного боку шицко тото було им досц стресне, з оглядом же то була цалком нова ситуация у хторей ше потераз нє находзели. Алє, з другого боку, Фурманова гвари же була вецей зоз фамелию, и нє були обтерховани зоз тим же даґдзе муша понагляц и вчас ставац, цо иншак було узвичаєне.

– Тото искуство нас, вшелїяк, шицких ище баржей зблїжело. Час ми преходзел у окончованю каждодньових обовязкох и активносцох – варела сом, препровадзовала час з дзецми, и насампредз учела зоз старшим сином хтори того року першокласнїк. Мушела сом му помагац, бо учителька материяли посилала нам, родичом, з оглядом же таки мали дзеци ище нє маю свойо рахункари и телефони, а порядно зме провадзели и наставу на телевизиї. И його учителька хасновала платформу ґуґл учальнї, та и я заключела же ми таки способ настави найбаржей одвитує за комуникацию зоз студентами. Час за рихтанє годзинох и мою роботу сом углавним охабяла за вечар, дакеди и ноц, а дакеди сом ставала вчас рано док дзеци ище спали и теди сом знїмала преподаваня. За други ствари и активносци сом нє барз мала часу – закончела Анамария Рамач Фурман. После двомешачней павзи нє лєгко ше врациц на стари обовязки. Цалком вименєна динамика преподаваньох онлайн дакому одвитовала вецей, дакому менєй, на тото уплївовали велї фактори, а вироятно и хто яки ма дома условия за роботу. ■

В. Вуячич

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ: ВЕСНА СЕМАН ЕНҐЕЛС З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

КАЖДА МЕТАЛИЯ МА ДВА БОКИ

Пише: Оленка ЖИВКОВИЧ

Мож повесц же цала турбулентна Веснова драга почина з єй народзеньом 1962. року, на Ґаравцу, на котрим нє було вельо дзеци. Прето Весна вше була упутена на старших котри шедзели на драже, вше дацо робели, а вона попри нїх росла и зберала животну мудросц. Як цо и сама гвари, у єй живоце вше старши одредзовали цо будзе робиц

В

ПОТРИМОВКА Весна коло двацец роки була активна у Доме култури, у фолклорней секциї. Як гвари, шицко то рушело зоз фамелиї, бо и мац и оцец були активни аматере. Мац Ирина длуго шпивала у хору, була свашка на свадзбох, а оцец Янко Гайдук, такволани Омер, самоуки тамбураш котри грал у „Кирданцох”. Вон вельо уплївовал на тото же музика барз важна ствар у єй живоце, а обидвойо потримовали єй потребу за иншаким способом живота.

22 РУСКЕ СЛОВО

есна Семан Енґелс одросла у Руским Керестуре. Була одлична школярка у основней школи „Петро Кузмяк”, у штреднєй ше уписла на правни напрям, бo єдного дня сцела робиц як новинарка. Кед пришол час, одходзи на студиї марксизма.

– Студирали зме у Новим Садзе и паралелно робели на пракси у „Руским слове”. Помагали зме при прекладаню, пририхтованю „Сучасней рускей кухарки” вєдно зоз колеґиню Блаженку Хома Цветкович, Марию Даниш и Еуфемию Чапко. Вец ше ми робота попачела, та студиї дакус дрилям на задок. У „Руским слове” теди хибело новинарох, а понеже сом робела при двох наших творчих велїканох – Дюрови Папгаргайови и Дюрови Латякови, кед ше указала нагода, вони двоме ми препоручели же бим ше приявела за роботу. Так и було, почала сом робиц – здогадує ше Весна. Закушела новинарски хлєб и попачела ше єй тота робота. Окреме єй було интересантне робиц зоз тедишнїма рускословцами: Михалом Рамачом, Ирину Гарди Ковачевич, Михалом Симуновичом, Любомиром Сопком, Меланию Павлович, Марчу Биндасову и другима... Робота єй була важна, а студиї нє на тельо, а то вше мало и ма два боки. Весна то так толкує же на факултету нїхто нїкого нє наганял учиц, алє, кед дахто дорвал добру роботу, факултет ше подполно занєдзбовало. ОДХОД Дзеведзешати роки були нове виволанє – спаднул социялизем, пременєла ше власц,

новинарство постало инструмент владаюцей ґарнитури... Весна роздумує дзе ше подзец.

– Теди сом була дзешка дзе нє було нїчого, дзе шицко стануло як мертве. Знала сом же мушим дацо робиц, була сом полна енерґиї, озда бим постала деструктивна кед бим ше нє виполнєла у роботи. А вец сом одкрила нови швет. Одала сом ше 1985. року за Владимира Семана, а истого року ше народзела наша дзивка Емина. Владимир робел у Комбинату „Перши май” и кед зме достали дзецко, нє мали зме „польо” з хторого моглo вижиц. То бул 1991. рок кед нє мож було дзвигац кредити. Пробовала сом робиц и у квецарнї, алє гоч дзе сом робела – робела сом од нєшка до ютра. Индустрия, фабрики препадали. Теди приходзи мой братняк Михайло Костелник зоз Нємецкей, з Келну, як наручени, и препоручує ми робиц у Нємецкей – памета Весна. Понеже ту шицко стануло, а там роботу лєгко могло найсц, наша собешеднїца ришела же ту нє останє. Нашла роботу за гранїцу, у наших людзох, Зденки Боґданович котра мала карчму, дзе без знаня язика могла пораїц и помивац.

– Емини теди було коло седем роки, почала ходзиц до першей класи, супруг бул з ню, як и його и мойо родичи котри ше могли о нєй старац. На перши завод сом у Нємецкей була пейц мешаци, а потим ище три раз. Вец ми наш кум, Пишта Чернок препоручел же би сом нє шейтала тадзи-тамаль, алє остала кельо ґод лєм там мож буц. Роздумовала сом же то практична ствар, алє дакус нє каждодньове зохабиц дзецко и пойсц на длугши час до другей жеми робиц. Свидома сом була же 19. ЮНИЙ 2020.

ljudze@ruskeslovo.com у очох других випатрам як нєдобра мац, бо сом пошла, алє сом тиж була свидома же ту нє посцигнєм нїч кед нє ризикуєм – толкує вона. НЄМЕЦКИ СКОРБОТИ У Нємецкей Весна остала по 1997. рок. Як єй там було, лєм вона зна. То ситуация хтору тераз можебуц чежко задумац, алє як гвари, док ши млади, то нє так траґично випатра. Там мушела калкуловац, бо нє знала покля годна остац. Знала же ше єй статус у цудзей жеми раз муши ришиц. Добре знала же кед ше єй уда пошориц папери, годна у Нємецкей, у ушореней держави робиц и остац. Супруг у тим периодзе у Керестуре зоз дзецком, та роздумовали цо робиц. Порадзели ше. Понеже ше там мушела одац же би достала папери, ту ше мушели розисц. Нє мали цо дзелїц, бо нє мали маєток. Дзецко додзелєли оцови. За дакого то може буц будзе чудне, алє вона ше заш лєм ришела на таки крочай.

– Нашли ми пана Паула Енґелса, котри мал 68 роки у чаше кед я мала 34. Нє бул нїґда оженєти, и зоз нїм зме ше упознали праве у тей карчми дзе сом робела. Колеґиня котра робелa зо мну ми препоручела же бим нашла лєпше плацену роботу – старала ше о тим чловекови, та би ше познєйше могол и оженїц зо мну пре папери. Мнє то було чудне и випатрало нєможлїве, алє Нємци нє таки емотивни як ми, на концу концох, 90-тих рокох велї з тих просторох ше женєли и одавали праве пре папери, лєм о тим нє кажде приповеда. Познєйше то уж постал бизнис, и то добре плацени. Пан Енґелс нє сцел нїч, мал вельки симпатиї ґу нам, бо нас Нємецка окупировала у Другей шветовей войни, а дакус ше му и пачело же достава и дзивку, бо сом му по рокох праве дзивка могла буц. Бул хори, мал бронхиялну астму, предходни шлоґ од котрого ше окрипел. Часто виполньовал крижальки же би вежбал роздумованє, обнавял синапси у мозґу. До ньго сом ходзела кажди пияток, попораїц, поробиц цо требало по обисцу. Вон инсистовал же бизме покончели шицки папери, бо мал пойсц на операцию до шпиталю – памета Весна. Повинчали ше 11. мая, а Паул нєодлуга пошол до шпиталю. Операция нє пошла так як було плановане, и длуго бул у шпиталю. За тот час Весна робела и кажди дзень му ношела тото цо му було потребне. Пришол дому зоз

19. ЮНИЙ 2020.

шпиталю, а 7. юлия Весни на роботу явели же Паул умар. Требало покончиц хованє и шицко цо було нєобходне...

– Сцела сом же би до Нємецкей пришли и мой муж и дзвиче, алє нє пришли. Ми ше оддалєли и подзелєли зме ше. Кед сом ше врацела ту, до Сербиї, на трицец пейц роки ме з Нємецкей обвисцели же достанєм пензию, алє з оглядом же сом нє мала 45 роки живота, мала сом право на малу пензию за ґдовици, а то було на 25 проценти пензиї пана Енґелса, цо у Сербиї було цалком досц – гвари Весна. РОБОТА У КАФЕУ Кед 1998. року керестурски привреднїк Янко Кашаї отворел кафе „Мала оаза”, котри здабал на европски, и з оглядом же Весна мала искуство зоз роботу у погосцительстве, почала там робиц.

– Я то любела и тота робота ше ми пачела. Нє мала сом проблем же починам ознова од початку, нє було ми важне же робим роботу за котру би велї поведли же є спод мойого уровня. Роздумовала сом же кажда робота за людзох. Так було вецей як 10 роки, а вец сом достала допис у котрим ме з Нємецкей обвисцели же бим подонєсла молбу за вельку пензию за ґдовици. У тих рокох чловека уж помали прицагує поцагнутши живот, алє я нє могла мировац. У Керестуре шицки садзели паприґу, а я о паприґи нє знала нїч. А вец сом у паприґи одкрила рай на жеми – желєнїдло вшадзи коло мнє. Попачела ше ми робота з паприґу и у єдней ґаздинї. НОВЕ ВИВОЛАНЄ Кед Сербия 2012. року достала безвизни режим, братняк з Нємецкей ю ознова поволал до нащиви до Келну. Гоч мала 50 роки, остала три мешаци робиц у истим айскафеу як и велї роки пред тим. И нє лєм тото. Часто помагала старшим женом. То ше указало як добре, бо ше зявела нагода за роботу – старац ше о нїх и за тото доставац плацу.

– Жена мала Алцхаймерову хороту о котрей сом нє знала нїч, алє швидко сом похопела як тота особа функционує. После нєй сом ше старала о єдней апатикарки котра була жива енциклопедия. Од нєй сом научела тото цо бул єй фах и вельо о хоротох, алє и фахову терминолоґию. У Нємецкей єст барз вельо людзох котрим треба помагац, а вони воля за тото анґажовац дакого зоз иножемства – гвари Весна и предлужує же роби там дзе єст роботи, раз у Нємецкей, а вец ту, у валалє.

– Кед сама преходзим през шицко, а то тирва барз длуго, починам похопйовац же вельо того можем и сама поробиц. Други бок тей приповедки нє таки барз красни, як на металиї, алє таки сом вибори направела и зоз нїма жиєм. Так як знам и можем – гвари на концу Весна Семан Енґелс■

ДОБРЕ З ОБИДВОХ БОКОХ – Шицко у почитованю. Стари людзе щири и препознаю кед дахто нє з дзеку зоз нїма. Вони барз подзековни же хтошка при нїх, же им помага. То нє може кажде робиц, алє вигодне тото же обезпечени квартель, кост, бо гоч ґу кому пойдзем и варим, райбем и нє мам велї трошки хтори бим мала у свом квартелю. Так мож и вельо зашпоровац. Вельо єст стари особи котрим потребна помоц, а младих мало, та им треба да вац вельо уваги – заключує Весна.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАША ГОСЦИНСКА: ИРИНА ДРОТАР ЗОЗ ДЮРДЬОBА

НАУЧЕНЕ РЕМЕСЛО ЗЛАТА ВРЕДЗИ Вше лєм напредок патрела, и ище як млада дзивка ше нї од якей роботи нє унїмала. Кед ше одала, по цали дзень робели зоз супругом. А робиц любела, озда прето научене ремесло и нєшка нє забула. А о котрим ремеслу слово, дознаце зоз шлїдуюцих шорикох, у животней приповедки Ирини Дротаровей

Пише: Лидия КУХАР

И

рина народзена у Коцуре и єдну часц дзецинства препровадзела праве у тим валалє, а кед наполнєла осем роки, зоз оцом и мачоху ше преселєли до Дюрдьова. Кед о себе бешедує, гвари же є Дюрдьовчанка, бо векшу часц свойого живота препровадзела у нїм, а свою приповедку почина зоз животом на салашу котри, гвари, нє бул лєгки.

– Кед зме ше приселєли до Дюрдьова, мала сам осем роки, а жили зме на салашу, теди зме го волали Ковильски салаш. Паметам же нам, дзецом, тот салаш бул цошка окремне. Шлєбоду котру нам вон давал, тоту ширину богатих пространствох коло нього, то було цошка цалком иншаке од живота на валалє котри зме мали познєйше. Двоме браца, шестри и я одмалючка вельо робели, ходзело ше на польо, дома зме водзели рахунку о статку и о обисцу. Я барз любела пораїц, а шестра помагала у кухнї коло вареня и рихтаня єдзеня – приповеда Ирина. Наша собешеднїца ходзела до Коцура до школи, бивала у дїда и там закончела штири класи, а познєйше ище єдну у Дюрдьове.

24 РУСКЕ СЛОВО

Мала лєм шеснац роки кед пошла робиц до Раткова, служиц у єдней фамелиї.

– Живот на валалє ми постал цесни, жадала сом дацо пременїц, та сом пошла до єдней фамелиї робиц як служнїца. Чувала сом двойо дзеци, пораєла сом им обисце, а тото сом наисце барз любела робиц, и паметам же сом ше там затримала два роки. У тим периодзе сом упознала и мойого будуцого супруга Владимира котри робел як щеткар и тото ремесло му барз добре ишло, та кус покус и я од нього шицко научела. ОД РОБОТИ ШЕ МОГЛО КРАШНЄ ЖИЦ Кед ше Ирина одала и кед приселєли до Дюрдьова, справели мали мигель и почали роботу – правиц щетки. Владимир мал закончену ремеселнїцку школу за щеткара, вельо швета обишол и назберал искуства котри познєйше подзелєл и зоз свою Ирину. А вона з дзеку шедзела коло нього и помагала му.

– Добре паметам лавочку на котрей зме шедзели, вон на єдним боку, я на другим и робели зме по цали дзень. Вон робел чежшу, поведла бим, бруднєйшу роботу, а мнє зохабял чистейшу часц. Правели зме щет19. ЮНИЙ 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

ки за мальованє, щетки за шмати, за бритвенє, за обуй и за шицко друге цо людзом у валалє требало – гвари Ирина. Же правенє щеткох нє лєгка робота, окреме же треба мац вельо часу, буц упарти и сцерпезлїви, видно з розгварки у хторей вона описує як наставаю щетки.

– Перши и найважнєйши крочай бул набавиц добри, кавалитетни материял. То углавним бул коньски хвост, або швиньска шерсц котру ше мушело добре увариц. Уварену шерц ше вязало зоз шпарґу и ознова варело у вельким гарчку. Кед ше шицко охладзело, шерсц ше мушело зачесац на вельким желєзним гребеню, ознова ше вязало, варело, а на концу ше кладло на слунко же би ше шерсц добре осушела. Вжиме ше шерц сушело нука, у цеплих просторийох – приповеда Ирина. Шицка тота робота на концу дала резултати и добри заробок од котрого ше могло крашнє жиц. ДООКОЛА БУЛИ ПОЗНАТИ Щетки хтори Дротарово справели вше ше глєдало. Предавали их по пияцох, на вашарох и саймох, и розуми ше, у їх валалє у Дюрдьове, Тителю, Шайкашу, Жаблю... Були познати по добрих щеткох.

– И нєшка правим щетки, правда, анї блїзко так як дакеди, алє кед дахто од людзох наручи, я ше лапам до роботи. Уж познате же маме место на вашаре у Жаблю, та и там викладаме продукти. Часто нам гуторя же як крашнє видзиц же зме ище вше єдни з тих хтори нє даю же би ше забуло стари ремесла... Мило ми кед таке чуєм, а мушим припознац же ме спомнута робота змирює и наисце уживам у нєй – гвари Дротарова и предлужує же людзе знаю же єй чловек тото робел пейдзешат роки, звикли на його квалитет, та и нєшка глєдаю лєм його продукти.

– Чкода же стари ремесла капу, нєставаю, же ше млади нє интересую и нє лапаю до такей роботи, алє цо мож, пришли нови, иншаки часи и зоз тим ше мушиме помириц – щира Ирина.

У шпивацкей ґрупи децения швидко прелєтла

– Перше сом одбивала думаюци же я нє за таке, же нє знам шпивац, медзитим, кед сом пошла и кед ме Мижо Лїкар вислухал, лєм гварел же я оставам. Так и було. Од того дня сом постала активна и то тирвало коло дзешец роки. Час препоровадзени у Матки ми занавше останє у краним паметаню. Вельо зме ше дружели, сходзели, путовали и наисце маме приятельства за цали живот. Барз сом ше любела облєкац до руских сукньох, то було цошка окремне – приповеда Ирина. Нєшка Ирина активна при пензионерох, гвари же люби таку файту друженя. Сходза ше два раз тижньово, хлопи ше картаю и бавя шах, а жени любя побешедовац, єдна другу вислухац, порозберац...

– Любим там пойсц, дружиц ше зоз другима, приповедац, вислухац, дознац дацо нове. Пачи ше ми же часто маме орґанизовани и векши вилєти або путованя. Зви-

ЗА ДОВОЛЬСТВО У ФАМЕЛИЇ Нєшка людзом нє нательо потребни щетки як дакеди, прето и роботи нє барз єст. Ирина свою любов и шицок час пошвецела своєй дзивки Мариї, настанїци руского язика у ОШ „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове, двом унучатом Даниєли и Марку, алє и єдному праунучецу у котрим окреме ужива.

У ДРУЖТВЕ И ЛЄГЧЕЙШЕ И КРАСШЕ Ирина велї роки була активни член шпивацкей ґрупи у Културно-уметнїцким дружтве „Тарас Шевченко” До Дружтва ше уключела цалком случайно, кед ю єдна од шпивачкох становела на улїци и гварела єй же чи би на вечар пришла на пробу.

19. ЮНИЙ 2020.

Зоз унуку Даниєлу

чайно то єднодньови одход на Фрушку гору, з хторих вше приношим наисце красни дожица – гвари на концу Ирина Дротар.■

РУСКЕ СЛОВО 25

ДУХОВНИ ЖИВОТ ЗАЄДНЇЦКА МОЛИТВА ЗА ЖЕМ И ЧЛОВЕЧЕСТВО

СТАРАЮЦИ ШЕ О ШВЕЦЕ, СТАРАМЕ ШЕ И О СЕБЕ

Пише: Мирон ГОРНЯК КУХАР

Пандемия вирусу корона нам указала кельо зме медзисобно повязани, алє и цо як людзе можеме, а цо нє можеме. У маю отримана „Заєднїцка молитва за жем и чловечество” у цалей Церкви и так почал рок пошвецени енциклики папи Франциска „Славиме це”, документу хтори пошвецени бриґи о заєднїцким доме

окремним роком хтори пошвецени паповей енциклики „Laudato si” („Славиме це”), у Церкви ше сце стимуловац заєднїцке закладанє же би ше у шлїдуюцих седем рокох по сцигло отримовносц розвою. Уключени фамелиї, владиче ства, образовни установи, здравствени установи и дїловни швет. Скоро источасно, 5. юния мали зме Шветови дзень защити животного штредку, хторого ше означує каждого року у цалим швеце през рижни активно сци и кампанї, же би ше обрацело увагу явно сци на велї еколоґийни проблеми и потребу очуваня животного штредку. У медийох наглашене же папова енциклика представя подробну дияґнозу озбильних проблемох: заґад зенє, климат ски пременки, щезованє биолоґийней рижнородно сци, еколоґийни розлики медзи сивером и югом швета, цо повязане з економску нєєднако сцу, доминация технокрациї и финансийох, приватне власнїцтво хторе нє подредзене универзалному цилю добра. Понад шицкого, випатра же превладує „култура одпаду” хтору видно у вихасновйованю дзецох, занєдзбовйованю и зохабяню старших, сучасним рабстве и у тарґовини з кирвавима диямантами.

З

КЕДИ ЧЛОВЕК И ЖЕМ КВИТНЮ – Християнска етика ище у Старим завиту наклада чловекови одредзени морални характеристики, а хтори реафирмовани и у етики Исуса Христа, як цо то любов ґу Богу, ґу ближньому, вирносц, правда, сочувствиє, бриґа. Оталь ше виводзи предпоставки еколоґийней етики, же ше под такима чловековима моралнима началами и сама жем може розвивац и квитнуц – потолковала др Валентина Чизмар.

НЄУМЕРЕНОСЦ НЄ МА ГРАНЇЦИ Декан сримски и парох у Шидзе о. Михайло Рeжак дума же ше чловек барз оцуд-

26 РУСКЕ СЛОВО

Фото: М. Афич

зел, одрод зел од жеми. Нє чувствує ю як свою и злохаснує ю.

– За злохаснованьом стої нєумерене жаданє мац пенєж, галавосц, грих, и тота нєумереносц нє ма гранїци. Мали зме заєднїцку молитву же би чловек порозумел цо роби себе и другим, же би ше нє уход зело ище глїбше до катастрофи. Сце ше уплївовац на свидомосц. Зоз молитву ше сце дойсц до порозуменя при люд зох, ублагац, змегчац „тварди” души, же би були гуманши, же би Божа благодать змегчала шерца и полєпшала людски думки, хтори преокупировани зоз собу у своєй себично сци – гварел о. Режак. ПРОБЛЕМ У РОЗБИВАНЮ ТРАДИЦИЇ И ЗАЄДНЇЦИ Роздумуюци о филозофских и релиґийних предпо ставкох еколоґийней етики, др Валентина Чизмар констатовала же еколоґийна етика як сучасна дисциплина применєней етики ма свойо коренї у велїх релиґийних традицийох, окреме у християнстве, японскей традициї, як и филозофских етичних концепцийох и филозофиї природи. Християнски предпо ставки за еколоґийну етику єст у єй становискох о створеней природи як Божим дїлу.

– Нєшкайша еколоґийна ситуация ма причину и у пременкох у фундаментох ве19. ЮНИЙ 2020.

duhovni@ruskeslovo.com

лїх людских прешвеченьох, насампредз релиґийних, пре одруцованє моралних началох – твердзи Чизмарова. – Зоз зменшаньом уплїву християнскей традициї, як и прешвеченя о сущней повязано сци медзи чловекову моралносцу и дружтвом у цалосци и природного швета, чловек ше оддалєл од сущного смисла и функциї природи. По словох др Чизмар, кед панує нєправда и занєдзбованє длужносцох ґу Богу, фамелиї и дзецом, теди, по библийних становискох, и жем церпи. Проблем нє лєм у нєпочитованю интеґритета и стабилносци природи, алє у розбиваню людских заєднїцох и традициї. Прето за ришованє кризи чловекового штредку потребна така етика хтора превола насампредз людску нєсправедлївосц и себични материялни интерес, а у цилю спиритуалного обраценя людского живота ґу Богови и природи. Треба мац у оглядзе и факт интерактивносци медзи розличнима жемовима системами.

– Кед ше подробнєйше анализує дзепоєдни филозофски и социолоґийни системи, мож доказац же аспекти християнскей етики любови нужни у водзеню еколоґийней

НЄ ЗАБУДЗМЕ БЛЇЗКИХ Порушана „Заєднїцка молитва за жем и чловечество” вшелїяк же потребна, алє най би ше нє случело же любиме цале чловечество, а нє любиме сушеда, наших у фамелиї, на роботи, людзох хторих стретаме на улїци, у автобусу... Ту важне замерковац же ше треба модлїц за дацо и дакого, та и теди кед ше з даским нє розумиме, лєбо нам упрекосци. Християнство, од шицких релиґийох, найвецей вимага од чловека. Исус Христос нас научел же любов на першим месце и гварел: модлїце ше и любце своїх нєприятельох.

етики и же можлїве виводзнє еколоґийней етики зоз християнского ученя. Бо, на фундаментох християнскей любови (аґапе) афирмує ше зродносц вкупного иснованя, як и зродносц шицких людзох, як наводзи и филозоф Кєркеґор – потолковала Чизмарова.■ 19. ЮНИЙ 2020.

У БЕОҐРАДЗЕ И ЗЕМУНУ

ПРЕСЛАВЕНЕ ШВЕТО СВ. АНТОНИЯ ПА ДОВАНСКОГО У Беоґрадзе и Земуну прешлого тижня святочно преславене швето познатого святого Антония Падованского (Антун Падовански), хтори барз почитовани при римокатолїкох у Сербиї, алє и у швеце, а на преслави були и нашо грекокатолїки. У церкви св. Антуна (Антония) у Беоґрадзе всоботу, 13. юния, дополадньову Службу Божу предводзел ґенерални викар Беоґрадскей архиепископиї монс. Александар Ковачевич. Вон здогаднул же св. Антоний наш защитнїк, алє и защитнїк цалого швета. Окреме були познати його вира и любов ґу Господу Богу, понїзносц, молитви, помоц и сочувствиє зоз худобнима. Як у казанї гварел о. Александар, тот святитель жил од Божих словох, а людзе ше му модлєли и модля за шицки потреби. У храме св. Антуна були велї священїки з рижних парохийох, а тиж пришли и велї людзе з рижних местох. У Земуну Богослуженє було на 18 годзин, у францисканскей церкви святого Йоана Хрестителя, а домашнї бул монах о. Желько Паурич. З тей нагоди, о. Иван Полета, хтори и главни редак-

тор часописа „Блаґовести”, бешедуюци о св. Антонийови, гварел же бул з племенїтого дворянского роду, алє ше придал Богу и ми барз подзековни же маме такого святителя хтори вше з нами и чува нас од зла.

– Ми лєм путнїки у тим преходним швеце, и зато треба же бизме чували нєпреходну любов ґу Богу и ближньому – наглашел о. Иван Полета. На концу, по традициї, домашнї шицких присутних поволали до манастирского двора на аґапе. О. Л. Р.

У ЦЕРКВИ У ШИДЗЕ НА РУСАДЛЯ

ПОШВЕЦЕНИ КРИЖИ Швето Русадля у церкви у Шидзе преславене шветочно, як ше и швечи – церква була прикрашена з лїповима конарами, а на патосу була трава. Службу Божу служел декан сримски и парох шидски о. Михайло Режак, а после богослуженя пошвецени два желєни крижи хтори даровала (тераз уж покойна) парохиянка Вера Хромиш. З оглядом на тото же прешол рок од єй шмерци, служена панахида, а крижи тримали у рукох єй дзивки Нада и Любка у присустве їх дзецох.

Вера Хромишова була активна парохиянка и у пораєню, и у прикрашованю церкви, вєдно з другима женами. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 27

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. юния у своїм 71. року живота у смутку и болю зохабел ме мой супруг и наш оцец, дїдо и жец

ЯНКО КОВАЧ КИЖМИШКА (1949–2020) з Ветернику

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. юния занавше нас зохабел наш мили оцец

ЯНКО КОВАЧ КИЖМИШКА (1949–2020) з Ветернику

З любову и почитованьом навики будземе чувац твою любов и доброту. Твойо наймилши – супруга Сенка, дзеци Весна и Владко зоз своїма фамелиями и швекор Яким Павлович Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ МИЛОМУ БРАТОВИ

Памятку на його любов и доброту навики буду чувац його дзивка Весна и син Владко зоз своїма фамелиями Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. юния занавше нас зохабел наш мили дїдо

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. юния 2020. року нєсподзивано нас зохабела наша мила кума Нада и преселєла ше до вичносци

ЯНКО КОВАЧ КИЖМИШКА (1949–2020) Мили наш дїду, Вашу любов и доброту занавше буду чувац Ти пошол, алє памятки на час препровадзени з тобу навше останю твойо унуки – Ванеса, Валентина Твоя шестра Натка зоз Мирком и Хелена Спочивай у мире Божим! Спочивай у мире Божим!

НАДА САЛОНТАЇ (1964–2020) з Коцура Мила кумо, навики будземе чувац памятку на твой ошмих и красни слова уткани до наших шерцох и думкох. Кум Дюла, кума Мария и кумче Анастазия Фаркашово Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. юния наполнєл ше рок як нас занавше зохабел наш мили шовґор

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. юния наполнєл ше рок як нас занавше зохабел наш мили кум

ИВАН ДАНЧУК Буцо (1963–2019) з Кули У красних памяткох навики го чуваю Джуджарова, Стриберова Бул ши з нами и ми були з тобу. и Мишичова фамелия Твойо товарише зоз Руского Керестура, Ветернику и Нового Саду Вичная памят! Спочивай у мире Божим!

ИВАН ДАНЧУК Буцо (1963–2019) з Кули У красних памяткох навики го чуваю кумово Нярадийово – Емил, Люпка, Кристиян, Себастиян и Емилиян Спочивай у мире Божим!

ЯНКО КОВАЧ (1949–2020)

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ЯНКОВИ КОВАЧОВИ КИЖМИШКОВИ (1949–2020)

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 4. юния наполнєли ше тринац роки як нас занавше зохабела наша мила мац и баба, а 20. юния наполня ше двацец пейц роки як нас занавше зохабел наш мили оцец и дїдо

ВИТОМИР (1932–1995)

ОЛҐА (1934–2007)

БОДЯНЕЦ з Руского Керестура З любову и почитованьом памятки на нїх чуваю їх наймилши

28 РУСКЕ СЛОВО

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. юния наполнєли ше 7 роки Дня 10. юлия наполня ше дваяк ше преселєл до вичносци наш цец седем роки як нє з нами мили наш мили

МИРОН ЕДЕЛИНСКИ ЗВОНИМИР ЕДЕЛИНСКИ (1938–1993) (1966–2013) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки чуваю на нїх їх наймилши Спочивайце у мире Божим!

19. ЮНИЙ 2020.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 7. юния занавше нас зохабела моя мила шестра

КСЕНИЯ ПАЛЄНКАШ (1939–2020) з Руского Керестура Памятку на єй доброту у своїм шерцу навику будзе чувац шестра Амала Фейди Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. юния наполнєли ше 40 днї як ме занавше зохабел мой мили супруг

ЯНКО ФЕКЕТЕ (1943–2020) з Руского Керестура Красни памятки на заєднїцки живот навики будзе чувац твоя мила супруга Лїля Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. юния наполня ше 5 роки як ше до вичносци преселєл наш мили и добри супруг, оцец, швекор и дїдо

ВЛАДИМИР ПАЛАНЧАЇ (1944–2015) з Руского Керестура Чловек жиє тельо кельо жию памятки на ньго, а ти будзеш у наших памяткох по конєц наших животох Твойо наймилши – супруга Фемка, син Владко, дзивка Терезка, нєвеста Тамара, жец Желько и унуки Мирко, Дарко, Давид, Борис и Ана Спочивай у мире Божим!

19. ЮНИЙ 2020.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 7. юния занавше нас зохабела наша мила

КСЕНИЯ ПАЛЄНКАШ (1939–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ню навики у своїх шерцох и думкох будзе чувац брат Теодор зоз супругу Зорицу и дзецми Сашом и Славом Вичная памят! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. юния наполнєли ше 40 днї як нас занавше зохабел наш мили оцец и дїдо

ЯНКО ФЕКЕТЕ (1943–2020) з Руского Керестура Красни памятки на ньго навики у своїх шерцох и думкох буду чувац син Владислав, нєвеста Любица и унукове Давид и Марко Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. юния наполня ше шейсц мешаци як нас занавше охабел у болю и жалосци наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ВЛАДИМИР НОВАК (1939–2019) з Вербасу, а поховани у Коцуре Красни памятки на ньго у своїх шерцох навики буду чувац супруга Любица, син Владимир, нєвеста Мелания, дзивка Валентина, жец Ґоран, унуки Сандра, Адрияна, Санела, Николета зоз фамелиями, Мариєта, унук Деян и праунучата Спочивай у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com НА ЗДОГАДОВАНЄ Прешло дзешец роки як сце вецей нє зоз нами

ЄЛИЦА РУСКОВСКИ (1947–2010)

ЯКОВ РУСКОВСКИ (1942–2010) з Нового Саду

Роки преходза, а ви часто з нами у думкох. Дзивки Наталия и Леона и жец Владимир Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 8. юния 2020. року наполнєли ше два смутни роки як нє з нами наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

МИХАЛ МОЛНАР (1936–2018) з Петроварадину Памятку на ньго вично чуваю супруга Леона, синове Мирко и Славко зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

CENOVN>K MALIH I POSMERTNIH OGLA[KOH – mala ogla{ka do 20 slova ko{ta 200 dinari – mala ogla{ka vecej yk 20 slova ko{ta 300 dinari – uramikovani tekst ogla{ki, abo vin~ovanki ko{ta 500 dinari – posmertna ogla{ka na wdno polqo ko{ta 600 dinari – posmertna ogla{ka na dva poly ko{ta 1 200 dinari.

Cenovn<k va`i od 1. мая 2015. roku Ogla{ki mo` poslac na mejl office@ruskeslovo.com лєбо informator@ruskeslovo.com i uplacic na rahunok Novinsko-vidavatelqnej ustanovi “Ruske slovo” u banki Inteza ~islo 160923244-82. Informaci< mo` dostac na telefon 021/ 6613697 и 066/202-414 роботни дзень од 9-15 годзин.

#останьце дома ПОСИЛАЙЦЕ НАМ СВОЙО РЕЦЕПТИ rusmak.ruske@gmail.com

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ дзверох.

– ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ Щици од витру, жими, – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ праху, галайку, праху, – ВЕНЕЦИЯНЕРИ инсектох.

– ОПРАВКИ МОНТИРАМЕ: 025/5827-710, – РОЛЕТНИ 060/5088-433

30 РУСКЕ СЛОВО

Република Сербия Автономна Покраїна Войводина Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци На основи члена 15. Покраїнскей скупштинскей одлуки о покраїнскей управи („Службени новини АПВ3, число 37/2014, 54/2014 – друге предписанє, 37/2016, 29/2017 и 24/19), члена 6. пасус 3. Покраїнскей скупштинскей одлуки о установйованю награди Автономней Покраїни Войводини и покраїнских припознаньох („Службени новини АП Войводини”, число 54/2018), члена 4. и члена 5. пасус 2. Покраїнскей уредби о поступку за додзельованє покраїнских припознаньох („Службени новини АП Войводини”, число 6/2019), Заключеня Комисиї за додзельованє награди Автономней Покраїни Войводини и покраїнских припознаньох, число: 137-404-87/2019-04 од 30. октобра 2019. року, Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци, посила

ЯВНУ ПОВОЛАНКУ

за подношенє предкладаня за додзельованє покраїнского припознаня у обласци образованя – Припознанє „Дьордє Натошевич” Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци посила явну поволанку шицким заинтересованим предшколским установом, основним и штреднїм школом, воспитачом у предшколских установох, наставнїком у основних и штреднїх школох и педаґоґом и психолоґом у тих установох у Автономней Покраїни Войводини, же би ше приявели за Припознанє „ДЬОРДЄ НАТОШЕВИЧ”, хторе ше додзелює за винїмково резултати хтори посцигнути у 2019. року у воспитно-образованей роботи. Право предкладац кандидатох за додзельованє покраїнского припознаня у обласци образованя маю правни и физични особи. Право на покраїнске припознанє ма физична або правна особа з местом пребуваня, односно шедзиском у Автономней Покраїни Войводини. Предкладанє ше доручує у писаней форми з обгрунтованьом, податками о кандидатови и резултатох його роботи хтори посцигнути у 2019. року. Ґу предкладаню ше доручує и одвитуюцу документацию хтору ше, по одлучованю о додзельованю покраїнского припознаня, предкладачови нє враца. Одлуку о додзельованю покраїнского припознаня приноши Комисия за додзельованє награди Автономней Покраїни Войводини и покраїнских припознаньох. Подношителє предкладаня обовязно доручую тоту ПОТРЕБНУ ДОКУМЕНТАЦИЮ: ■ Формулар – предкладанє за додзельованє покраїнского припознаня у обласци образованя – Припознанє „ДЬОРДЄ НАТОШЕВИЧ”, хторе ше додзелює за винїмково резултати хтори посцигнути у воспитно-образовней роботи – мож го превжац на сайту www.puma.vojvodina.gov.rs, ■ фотокопию особней леґитимациї, односно одчитану особну леґитимацию за кандидата хтори физична особа, односно вивод з одвитуюцого реґистру за правну особу, як доказ же кандидат ма место пребуваня у Автономней Покраїни Войводини, ■ фотокопию потвердзеня о порцийним идентификацийним чишлє – ПИЧ – за правни особи, ■ доказ о посцигнутих резултатох у обласци образованя у 2019. року, ■ професийну биоґрафию и ■ фотокопиї НАЙЗНАЧНЄЙШИХ наградох и припознаньох. Термин и способ доручованя предкладаня: Явна Поволанка за подношенє предкладаня за додзельованє покраїнского припознаня у обласци образованя – Припознанє „Дьордє Натошевич” тирва по 31. октобер 2020. року. Предкладаня ше доручує по препорученей пошти, з назначеньом: „Явна поволанка за подношенє предкладаня за додзельованє покраїнского припознаня у обласци образованя – Припознанє „Дьордє Натошевич”, Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци, Булевар Михайла Пупина 16, 21000 Нови Сад. Покраїнске припознанє у обласци образованя – Припознанє „Дьордє Натошевич” ше додзелї 25. новембра 2020. року. Покраїнске припознанє ше додзелює у форми дипломи и у пенєжней нето суми 100.000,00 динари з припадаюцима порциями и доприносами. Додатни информациї мож достац у Покраїнским секретарияту за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци на телефон: 021/487-4035, 021/487-4330 або прейґ електронскей пошти: vojin.jovancevic@vojvodina.gov.rs або gorana.kukobat@vojvodina.gov.rs. ПОКРАЇНСКИ СЕКРЕТАР, Михаль Нїлаш

19. ЮНИЙ 2020.

informator@ruskeslovo.com

19. ЮНИЙ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 31

СПОРТ/ИНФОРМАТОР

ЦЕНОВНЇК КНЇЖКОХ НВУ “РУСКЕ СЛОВО” мр Анамария Фурман и др Борис Варґа: БУКВАР . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 дин. ГУМНО 2 Дзеци з дружтвених мрежох . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Дюра Латяк: РУСНАЦИ (II том) . . . .500 ДИН. Любица Фа-Гарди: ЯК ШЕ ТРОЙО ПРАШАТА РИХТАЛИ ЗА ЖИМУ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Юлиян Тамаш: ЇЖИК ГОЛИК . . . . . .300 дин. Силвестер Д. Макаї: БОСИ ПО ПРАХУ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Ирина Гарди-Ковачевич: ЗА ГЛАВКИ У ЛАВКИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР 2020 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 дин. Славко Роман Рондо: ОДНЯТИ ОД ПСОХ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин Звонимир Павлович: ЗАЗБЕРОВАЧЕ ТРУПЛОХ . . . . . . . . .500 дин. Олена Планчак-Сакач: ВЕЦЕЙ ОД БЕШЕДИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 дин. РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР 2019 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 дин. Мелания Римар (вибрала и пририхтала): ДРАГА ДО ШВЕТА . . . . . . . . .300 дин. Агнета Бучко Папгаргаї: ТАМ ДЗЕ СЛУНКО ВИХОДЗИ . .300 дин Яким Чапко: ЦЕРЕНЬ СПОД НОХЦА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Тамара Хрин Рончевич: КАПКА НА КОНЦУ НОХЦА . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Михал Рамач: ДУГА НАД ДУНАЙОМ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Владимир Ґарянски: КОНЬ ЗОЗ ЧУДЕСНЕЙ НОЦИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .400 дин. Дюра Латяк: РУСНАЦИ (I том) . . . . .500 ДИН. Мелания Римар (вибрала и пририхтала): КОГУЦИК ЯРАБИК . . . . . . . .200 дин. Юлиян Тамаш: СКЛАДАНЄ ИДЕНТИТЕТОХ . . . . .500 дин. Себастиян Няради: ИНИСУР – РИКА КНЯЗА . . .300 дин. Саша Сабадош: ДАРМОЄДИ . . . . . . .200 дин. Гавриїл Костельник: РОСА И СЛУНКО . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 дин. Микола Мушинка:ОД УСНЕЙ ПО ПИСАНУ ЛИТЕРАТУРУ . . 400 дин. Олена Планчак-Сакач: ШИТКО . . . . .300 дин.

Mihajlo Kova~: ^ELYDZ DRINKOVA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .400 din.

Irina Gardi-Kova~evi~: КОТУЛЬКИ И ҐОМБУЛЬКИ . . . . . . . . .300 дин. Људмила Попович и Надија Мирошниченко: САВРЕМЕНА УКРАЈИНСКА ДРАМА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 дин. Людмила Попович и Надїя Мирошниченко: СУЧАСНА УКРАЇНСКА ДРАМА . . . .500 дин. Любомир Белей: СЛАВЯНСКИ ЯЗИК 400 дин. Янко Рамач: НА КРИЖНЕЙ ДРАГИ . .500 дин. Мелания Римар: ГАЙЗИБАН НА ШПАРҐУ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Микола Шанта: ШАНТОВКИ . . . . . . . .400 дин.

32 РУСКЕ СЛОВО

ФК „ИСКРА”

МЕМОРИЯЛНЕ СТРЕТНУЦЕ ВЕТЕРАНОХ ИСКРИ И ОБИЛИЧА

После павзи пре корона вирус, ВЕДЕТА ЛОКАЛНОГО на стадионє ФК „Искра” знова ФОДБАЛУ ше закотуляла фодбалска лабда, а перши котри одбавели фодМихайло Арваї умар нєсподзивабалске змаганє були ветеранє но 1. юния у 69. року, а по остатнї Искри. Медзитим, за змаганьом дзень поряднє бавел фодбал у рижкотре ветеранє Искри бавели них терминох, як процив ветеранох ФК „Обилич” и за ветеранох зоз Змаєва, стої єдна смутна Старого Вербасу. причина. Остатнїраз у Причина орґанизованя фод- копачкох вибегбалского змаганя медзи ветера- нул на терен ФК нами Искри и Обилича була „Искра” 10 днї упокоєнє (шмерц) длугорочного пред шмерцу и то бавяча тих клубох, Михайла як член ветераМижа Арвая, котри як бавяч, а у нох Искри, котри Искри потим и як тренер, пре- теди одбавели провадзел вельку часц своєй змаганє процив ветеранох Старого Вербасу, а и на тим змаганю указал длугорочней кариєри. На змаганю, котре почало зоз же му фодбал у креви и добре ше минуту цихосци, на терен „ношел” зоз вельо младшима фодвибегли бувши фодбалере зоз балерами. Окрем у Искри и котрима Мижо препровадзел Обиличу зоз Змаєва, Мижо єдну єдну часц своєй кариєри. Гоч часц своєй фодбалскей кариєри резултат нє бул у першим планє, препровадзел и у Русину зоз Искра була лєпша на тим змага- Руского Керестура, дзе тиж охабел ню и победзела зоз 1:0. значни шлїд. Присутни котри на тот завод пришли на Искров стадион, вєдно кед Мижо бавел за тоти два могли видзиц добре фодбалске екипи. Здравко Бабич присутних змаганє, вельо красни поцаги був- здогаднул на Мижову кариєру док ших фодбалерох у котрих була бавел у Искри, а исто тото спред очиглядна жажда ознова бавиц ФК „Обилич” поробел дакедишнї фодбал и указали же тото цо ше бавяч и тренер того клуба Веселин раз научи нє мож забуц. Мухадинович, котри у мено тих По законченю змаганя на двох клубох Мижовому синови, Пелетовим салашу бул орґанизо- Драженови, придал зарамиковану вани полудзенок на котрим ше фотоґрафию Михайла Арвая, зоз бувши Мижово собавяче здогадли часох кед бул активни бавяч. З. К. на числени анеґдоти котри дожили 19. ЮНИЙ 2020.

sport@ruskeslovo.com

СПОРТСКИ БАВИСКА „ЯША БАКОВ“ – ТУРНИР У СТОЛНИМ ТЕНИСУ У ШИДЗЕ

МИКЛОШЕВЧАНЄ НАЙЛЄПШИ МЕДЗИ ОСЕМ ЕКИПАМИ У Спортским центре у Шидзе всоботу, 13. юния, отримани турнир у столним тенису у рамикох 29. Спортских бавискох „Яша Баков” на хторим учасц вжали осем екипи, з наших местох – з Войводини шейсц и два зоз Републики Горватскей

П

обиднїки з тей нагоди була екипа з Миклошевцох. На друге место ше пласовала екипа КПД „Драґутин Драґен Колєсар” з Бачинцох, треци були столнотенисере з Петровцох, а штварти КПД „Иван Котляревски” зоз Бикичу. Пияте место завжали столнотенисере РКЦ Нови Сад, шести були КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова, седми „Папивинґ” д.о.о з Вербасу, а остатнї, осми, були домашнї екипа КПД „Дюра Киш”. За Петровци бавели Младен Миланович, Андрей Миланович и Саша Голик. Миклошевчаньох представяли Влада Гайдук, Зоран Свалина, Иван Ловрич и Славко Ждиняк. У екипи КПД „Иван Котляревски” з Бикичу бавели Мирослав Ракич, Деян Ґрбич и Дарко Бобаль. За РКЦ Нови Сад ше

Иван Папуґа и Лазар Керавица

19. ЮНИЙ 2020.

Мирон Джуджар

Побиднїцка екипа з Миклошевцох

змагали Душан Ракич, Иван Горняк, Томислав Горняк и Владимир Иван. Екипу „Папивинґу” д.о.о з Вербасу творели Иван Папуґа, Звонко Салаґ и Дюра Папуґа, КПД „Драґутин Драґен Колєсар” з Бачинцох представяли Лазар Данґузов, Рубен Чанї и Лазар Керавица, 12-рочни и наймладши бавяч на турнире. За КУД „Тарас Шевченко” з Дюрдьова ше змагали Михайло Киш, Дамир Кочиш и Борис Цап, а за домашнїх КПД „Дюра Киш” Шид Звонко Ерделї, Юлиян Ковач, Обренко Лупич и Мирон Джуджар. Преглашоваанє резултатох и додзельованє подзекованьох и медальох отримане и Руским доме. З тей нагоди Иван Папуґа спред Спортского здруженя спортских бавискох „Яша Баков” гварел же є задовольни же ше на турнир одволали осем екипи и же було спортске змаганє. Тиж подзековал и КПД „Дюра Киш” же були добри домашнї. Вон и з тей нагоди здогаднул же инициятиву за подзвигованє спомин бисти Яши Бакова Спортского здруженя спорт ских бавискох и КУД „Тарас Шевченко” у Дюрдьове потримали донаторе, а медзи хторима бул и Мирон Джуджар зоз Шиду и з тей нагоди му Иван Папуґа придал подзекованє. После официйней часци предлужело ше дружиц коло полудзенку.■ Вл. Дїтко

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ РУКОМЕТАШ И ТРЕНЕР ЮЛИЯН ДУДАШ ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ЧЕЖКО БУЛО ЗОХАБИЦ ЛАБДУ

Пише: Mария АФИЧ

З нагоди 60-рочнїци рукомету у Руским Керестуре попри фельтону хтори започал у „Руским слове”, здогадли зме шe на початки з єдним зоз учашнїкох, длугорочним, барз добрим бавячом и ґолґетером, а познєйше и тренером Юлияном Дудашом Чалейом. Вон нам о своєй рукометней кариєри у хторей, кед ше шицко поздава, препровадзел 25 роки, виприповедал зоз вельку любову

Н

ародзени є 1943. року и як гвари вше любел бегац, плївац, бавиц „ноґомет” на родним Циґлашоре, та и бавиц за ФК „Русин” як пионир, а вец и у подростку зоз тренером учительом Янком Олеяром. Теди их було половка тиму Циґлашорци, а медзи нїма и Рац, цо познєйше професийно бавел у скопским Вардару. ШЕҐЕРТИ И КАЛФОВЕ ПОСТАВАЛИ И СПОРТИСТИ Рукомет ше, як познате, у Керестуре почал бавиц и пред 1960. роком, алє ше нє отримал. Кед наш собешеднїк бул у Школи у привреди (ШУП) хтора мала оддзелєнє и у Керестуре, праве школяре хтори ше у тей школи учели рижни ремесла, а вон за столара, дали ше и до рукомету. Позберал их наставнїк физичного воспитаня Михал Рац Пицоль и учитель Владимир Семан Учо. Дудаш теди бул петнацрочни шванцар.

– У Старей школи зме мали физкултуру, та зме там почали учиц и рукомет. Учели зме крочаї, як лабду водзиц, односно правила кеди лабду треба руциц, як ше треба справовац на терену, и вельо зме вежбали. А шицки зме були шеґерти, Дзвонко Стрибер, Юлин Надь Митя, Дюра Малацко цо жиє у Заґребу, Янко Ерделї муляр, Яким Гарди, Дюра Ґолович Хома, Янко Бучко,

34 РУСКЕ СЛОВО

Юлин Русковски зоз Коцура цо у Мелеґа бул шнайдер, а як калфове ше приключели и Славо Бучко, Кимо Мудри крупар хтори бул ґолман, и други, сиґурно сом нє спомнул шицких. Нажаль, уж велї з нїх покойни. Перше приятельске змаганє зме бавели на Ярашу, бо у Старей школи нє бул терен. Сами зме го справели перше крижом, бо там була заграда, алє бул кратки, та є познєйше оправени так як треба. Справели зме и капури, ша озда зме були столаре... и бавели вельо приятельски змаганя вшадзи у околних местох кулскей општини, та и далєй. Так зме ше вежбали и здобували потребне искуство, а приключели ше ґу нам и дзепоєдни старши цо пред нами бавели. Вше лєпше нам ишло и после першого змаганя 1960. року, помали зме вошли перше до општинскей лиґи кед ше оформела. Рукомет ше теди вшадзи починало бавиц и поставал популарни у велїх местох – здогадує ше Дудаш. Як познате и з нашого фельтону, Рукометни клуб Русин оформени 1963. року зоз тим меном* и тота ґенерация дошла аж до Войводянскей лиґи. Памета наш собешеднїк велї подробносци, и з якима екипами бавели, и же путовали спочатку на бициґлох до местох у околїску, кед ше ишло дакус далєй на кочу их вожел стари Палко, а познєйше уж путовали на комбию валалского Комбинату хтори вожел Мирко Гайдук.

19. ЮНИЙ 2020.

sport@ruskeslovo.com

Дудаш ше як бавяч опробовал на шицких позицийох, алє му ме сто лївого бека найбаржей одвитовало. А отамаль ше давало ґоли. И ишло му, познате же бул єден зоз талантованших, зоз барз швидким стартом, досц и швидко бежал, а у моцним бицу, лабду знал так закруциц же спреведла и одбрану, и ґолмана. Як гвари, само ше му указовало як найсц дзиру так биц же ґолман лабду нє видзел, аж кед му за хрибтом вошла до ґолу. У тим тиму ґолґетере були Юлин Митя и вон – Дудаш. – Велї ґоли сом давал и зоз контри. Наш ґолман Кимо Мудри бул таки же вибивал лабду и вец ше випраксовал наруциц нам ю до контри. Я барз могол швидко бежац, та ми и тото помогло давац ґоли, або кед сом однял лабду од процивнїка. Уж теди ше ґу нам приключел и Мижо Козар, и вон одлично бавел и давал вельо ґоли, а пришли и други – Йовґен Мишка пришол зоз Горватскей, Велько Петричич, вон бул директор муляром, и вше нам лєпше ишло – гварел Юлин Дудаш. Як перши на таблїчки у општинскей лиґи Русин прешол до медзиопштинскей, та зомборскей, вец до зомборского подсоюзу дзе шицких победзел, та першираз у Мо стонґи и екипу Зомбора, одкаль ше ишло на квалификациї за Войводянску до Старей Пазови. Тоти змаганя Юлин окреме памета, бо на нїх дал шицко од себе, алє и надосц ґоли. На трох змаганьох вєдно дал 20 ґоли, седем, седем и шейсц, процив Зренянину (гоч Русин страцел), процив Пазови и процив Суботици. БАВЕЛ И ОЖЕНЄТИ, А ВЕЦ ТРЕНИРАЛ МЛАДШИХ Бависко у Русину Дудаш претаргнул 1964. кед пошол до войска, а кус пред тим ше и оженєл зоз Єлену Ковачову. И у войску бавел рукомет и кед видзели яки є добри бавяч, бавел за екипу Задру. Кед ше врацел з войска ознова го чекал Русин дзе предлужел бавиц.

– Барз сом любел рукомет, та сом го нє мог охабиц. Раз по сле єдного змаганя процив Червинки, кед сом три раз по спреведал ґолмана єдно за другим, поволали ме же бим бавел за нїх, и плацу бим мал зоз Цукровнї и биванє за фамелию, алє сом нє пристал. Обавал сом ше як ме прилапя бавяче, а и з Кере стура нє лєгко пойсц. Анї сом нє сцел бивац у Кули кед сом уж там робел у Крамеру – здогадує ше наш собешеднїк.

19. ЮНИЙ 2020.

Юлиян Дудаш тренер 1975. року

Дас од 1970. по 1973. кед ше случела змена ґенерацийох, та кед найлєпши бавяче як Любомир Еделински, Гербут, Фурик прешли бавиц до Коцура, у керестурским Русину настала прерва. Кед го обновели нови ентузиясти Яким Грубеня и Виславски Вили поволали Дудаша же би тренирал младу екипу, а вон нє мог нє прилапиц.

– Тренирал сом их дас седем роки и за тот час думам же през Русин прешли коло сто хлапци, док ше нє оформела добра екипа и добри млади бавяче. Мило ми же теди ше добре указал и Дюра Дудаш, син мойого брата, а оцец нашого успишного атлетичара Михаила и його брата Ивана. Досц добре нам ишло, дошли по високи уровень, а окреме були успишни на турнирох „Яши Бакова”. Вец ме заменєли як тренера, та сом дакус прешол бавиц до екипи и шицко то тирвало до 1980. року – заключел Дудаш. У розгварки участвовала и Юлинова супруга, та зме дознали як теди дзивки ходзели до Старей школи навияц, барз вельо публики теди було, та и хлопи внєдзелю место до велькей Служби хтора тиж була на 10 годзин, скруцовали на рукомет. Цешела ше теди и Гелена у своїм рукометашови, алє уж кед пришла фамелия нє вше єй було право же Юлин так мало дома.

– Хибел вельо, а теди зме и хижу правели та роботи було кельо сцеш, и кед зме паприґу садзели, поробел пар годзини и гайд на тренинґ. Думам же нїхто нє бул таки „зашалєни” за рукомет як мой, та сом то мушела прилапиц – памета Гелена, а Юлин додава же зато рукометаше викопали и виляли фундаменти за їх хижу и помагали закрице положиц.■

МАЙСТОРСКИ ҐОЛ ЗА ПОБИДУ Здогаднул ше наш собешеднїк и змаганя процив Петроварадину кед уж бавели у Войводянскей лиґи.

– Бавели зме у Керестуре, и минуту до конца, 15-15. Юлин Митя ше там круци з лабду, обишли го двоме, прицисли, а я зоз того боку бежал, додал ми ю, и я у тим шпринту, верим же сом бул метер од жеми. Ґолман стал при стативи, бо то було до зукос, преценєл же як ма стац, руку нацагнул... А я вецка цо, перше сом тамаль бежал бо ми отамаль требало руцац, у воздуху сом ше обрацел и пущел сом лабду так же направела заокруцанє коло його руки и до угла до ґолу. И то бул конєц.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ЮВИЛЕЙ: 60 РОКИ РУКОМЕТНОГО КЛУБА „РУСИН” (VII)

ПОТВЕРДЗЕНЄ ВЕЛЬКЕЙ УПАРТОСЦИ И ЛЮБОВИ Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

У януару 2012. року, Руски Керестур ше рихтал гласац за самодопринос. Векша часц средствох хтори назберани на таки способ Керестурци унапрямели на законченє спортскей гали. Почало ше ю будовац 2003. року, а дзевец роки познєйше, дошло ше по роботи на нукашньосци гали. Без сумнїву, законченє будованя очековали шицки, а насампредз спортисти

С

портске дружтво „Русин” теди у своєй фамелиї мало 11 клуби у хторих було вецей як 400 активних спортистох и 50 спортских роботнїкох. Шицки вони презентовали Руски Керестур на коло 200 змаганьох у числених спортох. Окрем того же би условия за спортски активносци були лєпши, за шицких спортистох би законченє спортскей гали бул ище єден мотив вецей же би посциговали ище лєпши резултати. Вшелїяк, рукометаше ше можебуц найвецей радовали законченю гали. ПРИРИХТОВАНЯ ЗА ЯРНЮ ЧАСЦ

Ґолґетер Томислав Семан

36 РУСКЕ СЛОВО

Рукометаше Русина ше вредно пририхтовали за ярню часц першенства. Тренирало ше у школскей сали. Тренер и бавяч бул Зоран Пузович, а у екипи Русина бавели: Даниєл Милинкович и Звонко Планчак, ґолманє, а бавяче: Михал Мудри, Мирко Папуґа, Томислав Семан, Мирко Катона, Иван Рац, Яким Дудаш, Владо Боянович, Славко Гербут, Мирослав Виславски, Мирослав Малацко, Петро Пап, Деян Няради, Даниєл Будински, Петро Пирожек, Петар Дїкич и Боян Марич.

Од самого початку ярнєй часци першенства Русин добре бавел, та у перших трох колох призначел побиди у стретнуцох зоз екипами Гранїчар, Будучносц и Ґрафичар. Заслужено после пейцох колох Русин бул лидер на таблїчки, так повесц, же процивнїкох у спортским жарґону поведзено, „млєл” опрез себе. Важне надпомнуц же на пейцох змаганьох Русин бул побиднїк, єдно страцел и єдно бавел нєришено. Остатнє стретнуце, хторе заостало, бо нє було одбавене по розпорядку, було процив екипи Борца зоз Бачкого Ґрачцу. Резултат бул нєришени – 20:20, алє Русин остал на першим месце на таблїчки Бачкей рукометней лиґи. У новей сезони Русин будзе бавиц у реорґанизованей, новей лиґи, а як гварел тедишнї предсидатель РК „Русин” Мирко Чизмар, лиґа будзе мац 14 екипи и будзе вельо озбильнєйша. НОВА СЕЗОНА И НОВА ЛИҐА Од єшенї у новей змагательней сезони, першенстве 2012/13. року, рукометаше Русина бавели у новей лиґи – Трецей рукометней лиґи Сербиї – Бачка. Дружтво еки19. ЮНИЙ 2020.

sport@ruskeslovo.com

пох було за ниянсу иншаке, односно векшина процивнїкох були познати. Состав Русина були подмладзени, а бавели: Милинкович, Планчак, Пирожек, Папуґа, Семан, Катона, Рац, Салак, Гербут, Регак, Виславски, Хома. Посцигнути резултати на концу єшеньскей часци були иншаки як на концу прешлей рукометней сезони. Реално патрене, то бул резултат яки могла витвориц подмладзена екипа, без стандардних искусних бавячох, а процив искусних и вельо лєпших екипох у новим дружтве, новей лиґи. На тото указую резултати од хторих найпрешвечлївши бул на стретнуцу зоз екипу Кляїчева кед резултат бул 40:21 за процивнїкох Русина. Други резултат, другого стретнуца хторе ше бавело у Старей школи, прешвечлїво указує на потребу злєпшаня условийох за спортски активносци, та и рукомет. Русин бавел процив екипи Борца и страцел на своїм терену з резултатом 9:10. Причина була моцни диждж хтори онєможлївел нормалне бависко и шлїзкаца лабда хтора нїяк нє сцела до ґолу. На концу єшеньскей часци першенства Русин завжал осме место на таблїчки зоз 5 бодами. Од 10 стретнуцох, Русин одбавел 9, од хторих на двох победзел, єдно було нєришене и 6 страцел. Пред початком ярнєй часци першенства на схад зки Скупштини РК „Русин” анализовани по сцигнути ре зултати. Теди ше ище нє знало же у хторим со ставе буд зе екипа. Русин напущел Мирко Папуґа, алє ше врацел Боянович и Рац. На помоцнєня звонка ше нє раховало. Тренинґи вод зели искуснєйши бавяче. Очиглядне було же предстояци ярнї стретнуца по сле нєуспиху у єшеньскей часци, буду нєизве сни. Екипа була у со ставе: Милинкович, Планчак, Бучко, Пирожек, Мудри, Семан, Катона, Будински, Салак, Боянович, Гербут, Виславски, Хома.

19. ЮНИЙ 2020.

У предлуженю, у ярнєй часци, Русин почал лєпше бавиц. На половки першенства уж мал тельо боди, кельо освоєл по конєц єшеньскей часци першенства. Так же и пласман на таблїчки бул лєпши. У ШТРЕДКУ ТАБЛЇЧКИ Од початку новей сезони 2013/14. року, Русин окрем уж познатих екипох зоз прешлих сезонох на розпорядку стретнуцох мал даскельо нови екипи хтори пре подли пласман випадли зоз висшого ранґу змаганя. То були екипи: Милетич 2012 зоз Сербского Милетичу и Далматинац зоз Ридїци. У першим стретнуцу зоз екипу Далматинца Русин освоєл єден бод, бо бавел нєришено 18:18. Ґолґетер на стретнуцу бул Томислав Семан хтори дал седем ґоли. И у идуцим колу Русин бавел зоз нову екипу – РК „Милетич 2012” и победзел зоз резултатом 31:27. Могло би повесц же то бул солидни початок тей часци першенства. Перше страцене стретнуце було процив екипи ПИК Приґревица, а друге од екипи Гранїчар зоз Ґакова. Конєчна статистика була така: од єденац екипох Русин єшеньску часц закончел у штредку таблїчки на шестим месце, 4 стретнуца победзел, єдно бавел нєришено, а 5 стретнуца страцел – од екипох ПИК Приґревица, Гранїчар, Кляїчево, Ґрафичар и Войводинапут 2. То екипи хтори вше були чежки и процивнїки по мири русиновцом. Старт рукометашох Русина у другей часци першенства нє бул найлєпши, а по конєц першенства призначели три побиди и 6 стретнуца страцели. На концу сезони 2013/14. року Русин бул на осмим месце на таблїчки. Екипа була у составе: Милинкович, Мудри, Семан, Катона, Рац, Боянович, Гербут, Виславски, Бучко, Салак, Хома, Планчак. У тим периодзе єден з найлєпших ґолґетерох у екипи Русина бул Томислав Семан.■

Владо Гербут ҐОЛҐЕТЕРСКИ ТРЕНИНҐ Владо Гербут, славни Русинов рукометаш, бавел на позициї бека. Вецей сезони бул найвекши ґолґетер у екипи, а велї го ище паметаю же на єдним стретнуцу кед бавел за РК „Гайдук” зоз Кули од 23 ґолох кельо дали вєдно, вон дал 21 ґол. У сезони 1983. року за Русин дал 63 ґоли. Мал барз моцне бице и велї фаховци ше му питали же хто го тренира, а Владо одвитовал же тренира на роботи при мулярох док на хижу руца цегли. Случовало ше на стретнуцох же од його лабдох страдали ґолово капури, а тиж так и судийове и преходнїки з хторима аж и дохторе мали роботи.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ Лїляна Еделински

Лиґнї зоз рискашу и желєняву

Пририхтованє:

Потребне: Лиґнї порезац на фалатки и додац присмач■ 400 ґрами лиґнї ки и олєй. Треба же би ■ 300 ґрами мишаней одстали дас єдну годзижелєняви за руску шалату ну. Пражиц их на ґрил ■ 200 ґрами рискаши палачинкару дас пол годзини нєпреривно ми■ говедзинова коцка юшки шаюци. Док ше лиґнї ■ маслинов олєй, цеснок пража порихтац прилог. у праху, соль, попер, До литри води положиц веґета вариц рискашу, желєняву, коцку юшки, ложичку солї и кус олєю. Кед ше рискаша увари, прецадзиц ю на дзираву вареху. Сервирац зоз праженима лиґнями и парадичами. Смачного!

38 РУСКЕ СЛОВО

МАЛИ СОВИТ Кед сцеце же би лиґнї були мег ки, пер ше их ви нь це зоз змарзовача же би ше розпущели и добре их умийце. Дас 4560 мину ти най буду у води до хторей сце положели ложичку со дар би кар бо ни. Потим их ознова умийце, а вец положце до води и усипце 2 ложки яблукового оцта, охабце най одстоя дас 15 мину ти. Добре их „висушце” у хлєбовки. На таки порихтани лиґнї можеце положиц присмачки и маслинов олєй.

19. ЮНИЙ 2020.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

Славица Катона

Полнєти троугельнїки

За тот рецепт нам потребне 1 пакованє хельдового цестa за рейтеши ЗА ФИЛ: 250 ґрами шпинату (обариц, висцискац чечносц и пошекац).

100 ґрами фета сира (може и швабски).

2 фалатки младей цибульки (лєбо 1 ложку обичней) пошекац и попражиц .

1 струче цеску пошекац лєбо потрец и попражиц зоз цибулю. За премасцованє цеста-пантлїкох потребне 1 децилитер маслинового олєю лєбо розпущене масло. Присмачки додайце по смаку: соль, попер, горка паприґа (мелка), кари... Кед шицки состойки за фил порихтани як описане треба их добре премишац, доробиц смак и фил нам готови (Слика 1). КРУЦЕНЄ ТРОУГЕЛЬНЇКОХ: Перше, цесто (лїсточка) треба порезац по длужини на 4 пантлїки (Слика 2.) Я складала по 3 цесточка и так резала 4 пантлїки понеже до троугельнїка иду 3 пантлїки. Тоти порезани пантлїки зложице пополи и лєм кладзеце на бок. Такой вам порихтане. У каждей ґрупи маце тельо кельо треба до єдного троугельнїка. Масциц кажду пантлїку и складац єдну на другу. На остатню (трецу) положиц ложку филу и закруцац (так як приказане на сликох 3, 4 и 5). Треба же би вишло одприлики 15 троугельнїки.Троугельнїки складац на папер за печенє до тепши, од горе помасциц зоз розтрепаним вайцом и печиц на 200 ступнї док нє почервеня, дас 15-20 минути.

1.

2.

5.

19. ЮНИЙ 2020.

4. РУСКЕ СЛОВО

3.

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ГЛАСНЇК ПО ПО РУСКИ РУСКИ РОК LXXIV ЧИСЛО 25 (3894) НОВИ САД, 19. ЮНИЙ 2020.

■ МОЗАЇК:

ФАКУЛТЕТ У ЧАШЕ КОРОНИ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ВИБЕРАНКИ 2020