RUSKE SLOVO 21

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

НАЙКРАСШИ ЗАГРАДКИ

ÏÎËÍÈ ÄÂÎÐ Ç ÒÓ˯ÏÀÍÀÌÈ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: Мария Афич

Натала Шанта у своєй заградки у преднїм дворе ма найвецей тулїпани у Дюрдьове. Квеце люби одмалючка, а тоту любов нашлїдзела од своєй мацери од котрей до свойого обисца по одаванки принєсла вельо младнїки, нашенє и цибульки прекрасного стародавного квеца. Найвецей ма посадзено тулїпани, алє двор краша и ружи, кичкириджи, зомбульки, рижни файти фиялкох и велї други. Розквитнуте и пахняце квеце прикрашує двор през цали рок. У заградки ма найвецей квеца котре лєгко отримовац. Шицко жимує у жеми, а до рока коло нїх треба лєм даскело раз прекопац и залївац кельо им потребне. Тей яри було окреме вельо тулїпани, повирастали до висока, а квитки були позарядово вельки. Шантова у своїм дворе пестує тулїпани длужей як двaцец роки, а цибульки тулїпанох достала од своєй нини Мелани Джуньовей з Нового Орахова. С.С.

РОК LXXVII ЧИСЛО 21 (3942) НОВИ САД, 21. МАЙ 2021.

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фотоґрафия: 0463P

Фотоґрафия: 0487P

Фотоґрафия: 0488P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34

■ СПОРТСКИ ДЗЕНЬ У ВОДИЦИ

ЗАГРАДКА, МИЛА КНЇЖОЧКА Пише: Мелания РИМАР, одвичательна редакторка „Заградки”

Два роки потим як вишло перше число новинох „Руске слово” (1945.), у юнию 1947. року видруковане и перше число часописа за руски дзеци „Пионирска заградка”. Чувствовали людзе же дацо за читанє на мацеринским язику треба дац и дзецом, бо о децению˗два вони подорастаю, та почню уходзиц до роботи нє лєм у новинох, алє и у оводох, школох и индзей дзе ше будзе вимагац знанє руского язика. А полюбя го, науча и нїґда нє забуду лєм теди кед одмалючка кажди дзень буду комуниковац на тим язику. Тоти хтори ше подняли пробовац пририхтац перше число часописа наймладшим читачом, теди нє думали же о першим, нєлєгким початку треба дацо и призначиц же би остало будуцим поколєньом, та тераз нє знаме нїч о тим як учителє и професоре дзбали о дзецох и кельо ше жертвовали пририхтуюци перши числа часопису. Повойново часи були барз чежки, та требало вельо схопносци, сцелосци и шмелосци прилапиц ше тей обовязки. Перше число нє мало анї редактора, лєм у нїм писало же за редакцию одвитує Штефан Чакан. „Пионирску заградку” почала видавац „Руска матка”, а друковала Друкарня Народного фронту у Руским Керестуре. Исте остало лєм тото же и пред 73˗ома роками и нєшка часопис виходзи каждого мешаца. Перши бул малого формату и мал лєм 16 боки. До фотоґрафийох ше чежко доходзело, а и кед ше даєдну нашло, була чарно˗била. У першим чишлє була лєм єдна єдина фотоґрафия ‒ портрет Маршала Югославиї Осифа Броза Тита, на трецим боку. Рамик прави дзецински, з двома илу стра ци я ми у чер ве ней фар би, а на ну ка шнїх бо кох ище да ске льо дроб ни илу стра циї цо зна ходлї ви понаходзели хто зна дзе. „Дороги читателє Пионире”, глашел наслов першого тексту у часопису, точнєйше, першого писма читачом. Хто го написал, нє знаме, бо текст нє подписани, алє автор знал цо и як треба повесц дзецох хтори перши раз достаню до рук свою новинку. „Товарише цо ю ушорюю, вєдно зоз вами буду писац о таким да ше вам пачи, и да ше зоз написаного поучице”. У писме читательом голєм шейсц˗седем раз похасновани слова Пионире и Пионирки, цо теди було нєзаобиходне. Дзеци поволани писац до „Пионирскей заградки” о тим кельо маю Пионирох у класи, чи маю свойо пионирски схадзки, хто их учи шпивац пионирски писнї, алє и чи зоз танцами и шпиванками даваю приредби, писац и о лєту, о домашнїх животиньох, та и о тим чи їх старши браца и шестри, члени „Народней Младежи” пойду до Босней на будованє желєзнїцкей драги Шамац‒Сараєво. „Вериме же вам, мили руски Пионире и Пионирки Заградка будзе мила кнїжочка, и же зоз нєй вельо поучице, бо наш вожд наш Маршал кед бешедовал Пиониром наглашел же Пионире маю длужносц да буду найлєпши школяре и же их длужносц учиц, учиц и вешелїц ше. Кед посцигнєце красни оцени, и кед будзеце добри школяре, буду вас любиц и цешиц ше у вас и родичи, а будзе вас ище баржей любиц наш мили маршал Тито”. Од 16 бокох першей „Пионирскей заградки” половка виполнєна зоз литературнима творами хтори написали нашо, теди млади, а познєйше познати руски писателє чийо писнї, приповедки, сказки и басни и нєшка маю свойо место у терашнїм часопису за руски 2 РУСКЕ СЛОВО

дзеци „Заградка”. То Михайло Ковач, у першим чишлє подписани зоз псевдонимом „Задунайов” хторе, медзи ище даскельо псевдонимами хасновал у предвойновим часопису за дзеци „Наша заградка”, потим Яким Олеяр, Мирон Будински, Янко Фейса, Василь Мудри, вец Доситей Обрадович, а ту и єдна карпатоукраїнска сказка. Тото лєм потвердзує яку моцну свидомосц о националней припадносци мали нашо образовани людзе и яке им було важне очувац часопис и доприношиц його розвою и росту. Кед тераз чита, чловек би повед же пред дакус вецей як седем децениями барз виберани найкрасши писнї и приповедки за обявйованє, бо у нїх нєт пакосци, мержнї, зависци, видрижньованя и бридки слова, а кед кус роздума, нє було там з чого виберац, алє складац на боки тото цо було, а до чого ше чежко доходзело. А було добре, бо ше дзбало о красним справованю, о здравканю старшим по драже, о помаганю родичом, о защити животиньох (як кандур виратовал цинку, як ше двойо курчатка учели читац, як лебед, чука и рак сцели вєдно путовац...). Як спомнуте на початку, у Писме Пиониром, жаданє тих хтори ушорйовали часопис, було же би ше им пачел и же би их поучел. А на двох остатнїх бокох єдина рубрика, односно бок зоз меном „Поучни куцик”, дзе кратка статя о домашнїх животиньох, односно о хасну яки даваю людзом, а написане и чом пада диждж и кеди пада шнїг. Ту и текст Кельо єст ровноправни держави у Федеративней Народней Републики Югославиї. У чаше без телевизора, интернету, телефонох и без учебнїкох у хторих би дзеци могли дацо дознац, пречитац, научиц, „Пионирска заградка” тим малим читачом дала найосновнєйши информациї о тим хтори народи жию у нашей держави, и хтори ше йсц ров но прав ни дер жа ви тво ря ФНРЮ. „Найвекша тековина (здобуток) шицких народох цо жию у Югославиї, то братство и єдинство и ми го будземе чувац як нашо наймилше. На чолє братских югославянских народох находзи ше син югославянских народох маршал Осиф Броз Тито”, писало на остатнїм, 16. боку часописа. На концу би требало повесц словечко˗два и о першим часопису за руски дзеци „Наша заградка” хтори почал виходзиц ище пред Другу шветову войну, 1937. року, а виходзел по 1941. рок кед шицко застановела война. Виходзенє часописа порушал наш познати учитель и писатель Михайло Ковач, теди заняти у школи у Руским Керестуре. Як ше му удавало, попри своєй порядней роботи, нацагнуц себе на плєца ище єдну, анї кус нєлєгку обовязку, лєм вон зна. Видзел же дзецом потребни часопис, бо иншого за читанє скоро анї нє було, лєм даяки букварчок и даєдна читанка. Почал и нє пре ставал, покля нє за га мо ва ло у дер жа ви. Зна ход зел ше як знал и мо гол, а помоци у роботи нє було. Кед дзецом явене же пополадню будзе видрукована „Наша заградка”, зоз школи бежали, як на кросу, опрез Друкарнї и дриляли ше у длугоких шорох же би до стали свой часопис. Була то наисце нєпреповедзена радосц хтору паметали цали живот, бо однєсц дому свою новинку, теди було дожице.■ 21. МАЙ 2021.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБАДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4. Схадзка Одбору за информованє Националного совиту Руснацох

■ Нашо места 6. Маратонске зашеданє Скупштини општини Вербас

■ Економия 10. Проєкт Фондациї „Ана и Владе Дивац” у Шидзе

■ Мозаїк 14–15. Емилия и Мартина Сабо зоз Канади

■ Култура и просвита 16–17. Отримана Пията руска наукова конференция за студентох, младих науковцох и фаховцох

■ Дом и фамелия 19–22. Райбанє и сушенє шматох – мали совити, велька помоц

■ Людзе, роки, живот 26–27. Стретнуце: Микола Уйфалуши зоз Коцура

■ Духовни живот 29. У Водици отримане Стретнуце „Ран4унити”

■ Информатор

30–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 35. Резултати „Русина” у Окружней кадетскей лиґи

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши Насловни бок: Дзецински спортски дзень у Водици Авторка фотоґрафиї: Мария Афич

КОНТИНУИТЕТ Конєчно, цошка ше случує. Кус-покус, бешедує ше о лєтованьох, отвераню гранїцох, наявюю ше лєтнї фестивали. Дакус то пре природни алґоритем епидемиї, алє вельо баржей пре вше векше число вакцинованих. Кед же ше зисци державни план о трох милионох ревакцинованих по конєц юния, приблїжиме ше ґу потребному проценту вакцинованого жительства же би ше могло бешедовац о колективним имунитету, а то значи же ше годно лєгчейше дихац... голєм по шлїдуюцу сезону вирусних инфекцийох. Углавним, тото одлєгчанє видно и у нашей заєднїци. Перше през швета отримани традицийни вельконоцни концерт у Дюрдьове, а Кирбай у Керестуре здабал на Кирбай. У тижню за нами мали зме Шветочну програму у Орахове, вельку спортску подїю у Водици, Младежску конференцию (правда, ище вше прейґ Зуму), промоцию моноґрафиї о Ирени Колєсар у Сримскей Митровици, медзиокружне змаганє зоз руского язика у керестурскей Школи... так напамят, сиґурно сом цошка забул. Важне, медзитим, же на шицких тих подїйох вироятно було вецей людзох, учашнїкох чи нащивительох, як цо ше нас коло руских случованьох позберало през цали предходни рок. Розуми ше, превентивни мири и далєй важа и (углавним) ше почитую, нєобходне и далєй буц осторожни и дисциплиновани бо, як ше гвари, нє конєц док нє конєц, алє атмосфера обачлїво иншака, позитивнєйша и оптимистичнєйша од того шивидла хторе, озда, остава за нами. Єст ище добри вистки. Скоро же знаме сиґурни термини „Ружовей заградки” и „Червеней ружи”, будзе и Мемориял. Барз добре же руски културни живот ознова будзе живи, алє ше ми видзи же вельо значнєйше обновйованє образовних и академских активносцох, як цо спомнуте змаганє зоз руского язика, и наукова конференция. Кед би нам и тота сезона „дирґла” пре епидемию, барз би чежко було отримац континуитет, а вон у просвити на шицких уровньох и у шицких єй обласцох найважнєйши. Ниа, приклад. Пред дзешец роками, як новинар сом провадзел першу младежску наукову конференцию. Дзепоєдни учашнїки хтори ше теди першираз зявели у нашей явносци (а даєдних сом вообще анї нє познал особнє), нєшка єй нєзаобиходни актере, и, медзи иншим, орґанизаторе тогорочней Конференциї. Ище далєй, кед би ше попреберало по архивох и реґистрох змаганьох зоз руского язика од пред 15–20 роками, верим же би ше уж и там зявели велї исти мена. Розумлїве, даєдни у медзичаше пошли по даякей иншакей драги, далєй од тей нашей рускей сфери, други „преросли” тот уровень и досягли висши позициї, алє на їх место приходза нови млади людзе, шори ше пополнюю. То континуитет и природни порядок стварох.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року ”у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Футожска 2/III, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Лидия Кухар, Андреа Медєши, Оля Русковски, Сандра Саламун * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефон: 021/6613-697 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

21. МАЙ 2021.

Новини „Руске слово” одликовани зоз Орденом братства и єдинства зоз стриберним венцом 1970. року.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ОДБОР ЗА ИНФОРМОВАНЄ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

ПРИОРИТЕТ ТЕХНЇЧНА ОПРЕМА ДО НАШИХ РЕДАКЦИЙОХ Тогорочни буджетни средства зоз каси Одбору за информованє Националного совиту Руснацох буду потрошени за купованє потребней технїчней опреми до редакцийох наших медийох. То була найзначнєйша тема на пиятковей схадзки того цела. За три редакциї, як поведзене на схадзки, односно за Руски редакциї РТ Войводина и Радия Нови Сад, и за НВУ „Руске слово” буду купени лап-топи

С

хад зка Одбору за информованє Национал но го со ви ту Ру сна цох, тре ца по шо ре, отри ма на пре йґ зум плат фор ми, пияток 14. мая. Члени Одбору на тот завод на дньовим шоре мали важни точки хтори ше одношели на План роботи и Финансийни план за тот рок, и на анализу прешлей Националней стратеґиї. ПЛАН РОБОТИ ПРИСПОДОБЕНИ ОБСТАВИНОМ

Кед слово о плану и финансийох за тот рок, пред си да те ль Од бо ру Яким Ви наї над пом нул же ше и у тим ро ку пре об ста ви ни нє годно витвориц жадани програми и проєкти. Праве прето, же би у буджету Одбору ознова нє остали нєвихасновани пенєжи, предложел же би ше пенєж потрошело за обнову технїки у наших редакцийох, а єдна часц средствох же би ше потрошела на пропаґандни материял. На схад зки предложене же би ше од суми од 300 000 динари, хтора у тим року на розполаганю Од бо ру за ин фор мо ва нє, ку пе ло три лап-то пи за редакциї НВУ „Руске слово”и Редакцийом на руским язику РТ Войводини и Радия Нови Сад. Спрам одлуки Националного совиту шицки Одбори и Роботни цела би у наиход зацим период зе требали анализовац Националну стратеґию хтора вицекла и

КОНКУРС РОБОТНОГО ЦЕЛА ЗА МЛАДИХ Роботне цело за младих Националного совиту Руснацох розписало Конкурс за проєкти младих у обла сци кул ту ри, обра зова ня, ин формова ня и службеного хаснованя язика и писма. Конкурс важи од 15. мая по 15. юний, а резултати би требали буц обявени по 30. юний. Шицки проєкти котри буду одобрени маю буц реализовани по 15. децембер. Информациї о тим конкурсу, приявни формулар и други поєдиносци мож найсц на сайту НС Руснацох, лєбо на емаил: rcmladez@gmail.com.

4 РУСКЕ СЛОВО

формовац думанє и оцену о єй ефектох, одно сно о ви тво ре них и евен ту ал но нє ви тво ре них опред зе лє нь ох хто ри були де фи но ва ни як при о ри те ти у предходней Стратеґиї. АНАЛИЗА НАЦИОНАЛНЕЙ СТРАТЕҐИЇ Тота анализа буд зе служиц як основ и платформа за писанє новей Националней стратеґиї Руснацох за шлїдуюци период. Як спомнуте на схад зки, а кед слово о информованю, єдна така анализа окончена пред да ске ль о ма ро ка ми и те ди за клю че не же векшина ставкох витворена. Оста ло лєм же би ше уложело вецей анґажману на злєпшанє статуса наших но ви на рох. Мед зи тим, тиж факт же у ста рей Стратеґиї запра во на й ме нєй про сто ра було по шве це не теми информованя на руским язику, так же у новим документу тота значна сфера меншинскей автономиї буд зе мушиц буц солиднєйше обробена. Як цо зме скорей обявели, подобну анализу по обласцох предходней Стратеґиї длужни окончиц и други ре сорни одбори и фахово роботни цела Националного совиту Руснацох, цо нєобходна пририхтуюца активносц за виро бок но во го страте ґ и й но го до ку мен ту ру скей националней заєднїци у Републики Сербиї. На онлайн схад зки Одбору за информованє Националного совиту Руснацох присуствовали пейц члени, а у роботи участвовал и предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач.■ А. Паланчанин 21. МАЙ 2021.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

EПИДЕМИЙНА СИТУАЦИЯ У РЕПУБЛИКИ СЕРБИЇ

ЄСТ ПРИЧИНИ БУЦ ОПТИМИСТИЧНИ Епидемийна ситуация у Републики Сербиї у вязи зоз вирусом корона и оберацу хороту Ковид-19 у прешлим тижню значно злєпшана, а актуални тренди и числа даваю основи за одмерани оптимизем. Число инфицированих на дньовим уровню ше зменшує, а менєй єст и тих хторим потребне шпитальске лїченє. Вовторок, 18. мая у Сербиї реґистровани 686 нови случаї инфекциї, а тидзень пред тим, було их 1 125. У истим периодзе, зменшане и число госпитализованих пациєнтох, зоз 3 700 на 2 410. Прето од того тижня Министерство здравя почало виводзиц шпиталї зоз ковид-режиму до статусу порядней роботи. Медзитим, и далєй маме двоцифрове дньове число умартих од пошлїдкох ковиду – вовторок 14 пациєнти страцели битку зоз хороту, а тидзень пред тим було 18 смертельни случаї. Одшмелює податок же уж дзешец днї маме менєй як 20 умарти особи дньово, док през цали април було од 40 по 25 смертельни случаї дньово. Прето, лїкаре апелую на гражданох хтори ше ище нє имунизовали, най ше вакциную. Державни секретар у Министерстве здрaвя Мирсад Дєрлек виявел же штири милиони дози вакцинох хтори потераз апликовани гражданству у Републики Сербиї указую резултат, алє же одношенє жительства ґу предписаним превентивним миром за сперанє ширеня вируса, односно їх нєпочитованє, нє за похвалу. Вон визначел же велька часц популациї дисциплинована и свидома ризику, алє же рошнє число потупеньох кед слово о почитованю мирох – ношеню маскох, почитованю дистанци, забрани масовних сходох. Дєрлек здогаднул же стратеґийни циль Републики Сербиї же би по конєц юния мала три милиони ревакцинованих, односно имунолоґийно защицених гражданох, цо будзе солидна основа за здобуванє колективного имунитета, значне релаксованє рестриктивних мирох и поступне врацанє до „нормалного живота”. Медзитим, спозорел же опасносц ище нє прешла и нєобходне же бизме и далєй були осторожни. „Тераз окремна дружтвена одвичательносц на младих и роботно способней часци нашого жительства, окреме популациї од 40 по 60 роки. Їх поволуєм най ше цо скорей и цо у векшим чишлє вакциную.” гварел Дєрлек. По проґнозох реґионалних институтох за защиту явного здравя, а на основи числа вакцинованих и рушаня числох новоохорених, вецей штредки у держави, насампредз вельки городи, тераз на прагу здобуваня колективного имунитета, алє нєобходне же би то постал стандард на цалей державней териториї. У тим контексту, як окреме значне оценює ше континуалне вакцинованє жительства и у менших населєньох, и апелує же би ше тота акция предлужела зоз исту усиловносцу як цо то було остатнї мешац и пол. И. С.

21. МАЙ 2021.

STANOVISKA Пише: Александар САВАНОВИЧ, новинар

БАЛА ДА О 30 ЕВРОХ Лєгли! Длугообчековани 30 еври у динарскей проциввредно сци загуркота ли концом тижня зоз СМС пору ченя з банковим виводом на моїм мобилним теле фону. Рахунок ми „чежши” за ровно 3.527,37 динари. Нароком пишем и децимали, бо так сума випатра ище векша... Нєобчекована и символична финансийна потримовка праве так, символично, и потрошена. На фрижидер, односно єдну фамелийну вечеру, розуми ше, присподобену макро- и микро-економским обставином. Праве тот исти ронтовни вечар, до нащиви ше наявел приятель. Лєм цо приял „Файзера” на Новосадским сайме. Наздавал сом ше даякму олдомашу, бо однєдавна фришковакцинованим дзеля и по три червени, алє нїч. Лєм за себе принєсол пива. Безалкоголни, бо ше алкогол нє препоручує такой после вакцини. Скупенда, думам себе. Сиґурно му гет остало зоз тей финансийней стимулациї, за розлику одо мнє хтори сом такой исти вечар шицко розтрошел на госцину и напой. И ище сом ше отворел за луксузне, Боґданово вино, а нє даяку робну марку... Алє, най. Кед держава часци, наздраве. Муши ше попиц. А док ище 30 евра лєгню там у новембру, ниа, нам нїзки старт и пол-позиция пред швета. Гоч шицко тото написане точне (окрем же ми приятель скупенда, нє, лєм є шпоровни), кед ше ситуация пре станє обрацац на шмих, доходзиме до єдначини хтору сом за предходни 25 роки у новинарстве аж и пребарз добре звладал. Кед ци держава цошка дава, значи же ци пред тим уж и вжала. Найчастейше, вецей як цо тераз удзелєла. Звекшанє порцийох и даваньох, акцизох, подрагшеня, „корекция” ценох комуналних услугох державних подприємствох, шицко то полнї буджет. Єдноставно, пенєж нє настава з воздуху. Так же, нє трошиме люцке лєбо нїчийо, алє свойо. И ище го будземе врацац, як ше приповеда. Бо, як анализи указую, держава ше задлужела же би могла дзелїц тоти 30 плус 30 евра, як и гевти лоньски 100 (хтори сом, лєм най повем, директно прешлїдзел на рахунок „Информатики”, и ище доложел єдну червену з бутєлара, бо нє було досц за рахунок...). Най нє будзе же ше лєм поносуєм. Нє криєм же ми ше державна помоц здала. Алє бим волєл кед би нам держава, место дзелєня пенєжу, обезпечела амбиєнт и условия за европски условия роботи, плаци и стандард, а нє лєм европски цени. Тераз, лєм ше у пракси потвердзел факт хтори власц найволї прецихнуц. Зоз тим же ше милиони гражданох за финансийну помоц приявели скоро исти момент як є обявена, указує же за велїх з нас 30, 60 лєбо 100 евра огромни пенєж. Нє гварим, нє каждому, бо ше велї приявели по єдноставней упрекосней лоґики же „вежнєм, бо ми и так вежню”, алє сиґурно єст вецей тих цо им тот пенєж прави розлику медзи полним и празним фрижидером. Реални економски пошлїдки пандемиї Ковиду-19 ище нє цалком спатрени, алє скоро же нєт того хто их нє чувствує. Державна финансийна помоц голєм их на момент зблага, а ютре уж як будзе. На концу, остава нам ище 30 еври на єшень, а хто нє попонаглял, „змогнє” ше ище и кед ше вакцинує. Та, як сом гварел, наздраве! Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА OTРИМАНА VIII СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ВЕРБАС

ВИГЛАСАНИ РЕБАЛАНС БУДЖЕТА ЗА 2021. РОК Вовторок, 18. мая, предсидателька Скупштини општини Вербас Саня Жиґич заказала VIII схадзку локалного парламенту. Схадзка отримана у голу Центра за физкултуру „Драґо Йовович”, а Дньови шор облапял трицец точки о котрих одборнїки розправяли. Схадзка тирвала 21 годзину

Н

айважнєйши точки Дньового шору, од спомнутих трицец, одношели ше на ребаланс буджета за 2021. рок, алє и на кадрово пременки у составу Општинскей ради. Потерашнї заменїк предсидателя општини Милан Ґлушац дал задзекованє, а на предклад предсидателя општини Вербас Предраґа Роєвича, одборнїки на функцию заменїка предсидателя општини вибрали Тияну Алексич. Скупштина потвердзела и вибор нового одборнїка зоз Одборнїцкей ґрупи Ивица Дачич, Социялистична партия Сербиї – Єдинствена Сербия, Драґан Маркович Палма. На место Мирка Фатушича, котрому мандат престал пре нєсподзивану шмерц, мандат потвердзени Славкови Чернюшови. ПОДНЄШЕНИ ВЕЦЕЙ ЯК СТО АМАНДМАНИ Найвецей розправи виволала точка о Предкладу ребалансу општинского буджета. Предсидатель општини Роєвич визначел же општински финансиї стабилни, же ше општинска каса дополнює зоз коло пол милиони евра и же тота часц наменєна за инвестициї до унапредзованя комуналней инфраструктури, култури, здравства, образованя, спорту, як и за други намени. Одборнїки опозицийней ґрупи „Ошлєбодзме Вербас” поднєсли вецей як сто амандмани, та розправа о поєдинєчносцох тирвала барз длуго. По прилапйованю ребалансу буджета, прилапени и други предклади. Єден з нїх и Предклад одлуки о анґажованю ревизора за окончованє екстерней ревизиї закончуюцого рахунку буджета општини Вербас за 2020. рок, Предклад одлуки о розпорядку, початку и законченю роботного часу у Апатикарскей установи Вербас у Вербаше, як и предлуженє важеня Одлуки о приношеню локалного акцийного плану за енерґетску ефикасносц у квартельним сектору општини Вербас. Одборнїки розправяли и о таксох за пребуванє, програми о оцудзеню будовательней жеми у явней власносци за 2021. рок, як и о менших монтажних и других обєктох дочасового характеру.

6 РУСКЕ СЛОВО

Фото: www.tvbackavrbas.rs

Прилапени и звити о дїлованю и финансийни звити шицких явних подприємствох и установох чий снователь локална самоуправа, як и їх програми дїлованя. На схадзки розпатрани и Предклад оперативного плану охрани од вилївох, а вименєни и состав Општинского штабу за позарядово ситуациї општини Вербас. КАСА БОГАТША ЗА ПОЛ МИЛИОНИ ЕВРА Пред схадзку Скупштини општини Вербас, зоз кабинету предсидателя општини Вербас Предраґа Роєвича сообщене же буджет за 2021. рок будзе звекшани за коло пол милиони евра. З Предкладом ребалансу, котри прилапела Општинска рада и о котрим одборнїки одлучели, место предходних 1 649 151 430 динарох, буджет будзе виношиц 1 700 810 990 динари. Городска каса богатша за 51,6 милиони динари, а будзе витворени и суфицит од 15,3 милиони динари. Векшина средствох планована за капитални инвестициї у Вербаше, Равним Селу, Коцуре, Змаєве, Савиним Селу и Бачким Добрим Полю. Єдна з найвекших инвестицийох то вибудов Дома култури у Равним Селу, дзе будзе инвестоване 160 милиони динари. Окрем того, 100 милиони динари будзе уложене до вибудови театру, у рамикох Дома култури у Вербаше, и реконструкциї главней городскей площи. Општина зоз 125,6 милиони динарами финансує и адаптацию Общого шпиталю Вербас. З ребалансом буджета предвидзени и укладаня од 365,6 милиони динари за дзецински заградки, основни и стреднї школи. За спорт ше видвої 99,9 милиони, за польопривреду 59,8 милиони, за здравство 35 милиони, за културу 78 милиони, за животни стредок 41,5 милиони, а за социялну и дзецинску защиту 110,4 милиони. З ребалансом, вкупни буджет општини Вербас за 2021. рок звекшани зоз 1 649 151 430 динари на 1 700 810 990 динари, цо значи же є векши за вецей як осем одсто, односно за 152,4 милиони динари у одношеню на 2020. рок.■ О. Русковски 21. МАЙ 2021.

mesta@ruskeslovo.com

ДЮРДЬОВЧАНЬ ВАНЯ РОМАН ОПЕРОВАНИ

ПОСЛЕ ДЛУГШОГО ЧАСУ СТАНУЛ НА НОГИ Єденацрочни Ваня Роман зоз Дюрдьова, за котрого ше велї заложели же би ше назберало средства за операцию обидвох ногох, оперовани початком того мешаца. Операция ше одвивала у приватней клинїки у Беоґрадзе, понеже дзецински шпиталї у главним городзе менєй доступни пре ситуацию з Ковидом-19. Оперовал го др Дмитри Попков зоз Русиї, а операция тирвала пейц годзини. Дохтор задовольни зоз тим цо посцигнуте, а окреме же Ваня после операциї стої симетрично. До лївей ноги, котра оперована, по ставени му циви до ко сцового шпику и илизеров апарат. Ютредзень по операциї, Ваня станул на ноги после длугшого часу. Кед же будзе шицко у шоре после рентґен знїмку, о мешац и пол будзе му зняти илизеров апарат, та ше Ваня годзен лєгчєйше рушац.

– Як було, тераз добре. Ваня почал зогинац ногу у колєну, поставени му пейц циви, боляци є, алє є добре. Идзе на лєпше, алє заш лєм нє шицко то єдно – гварела Ксения Роман, Ваньова мац. Пре отворени рани превива ше го, и нє

може ходзиц до школи.

– Кед стоїм нє болї барз, алє заш лєм болї – гварел Ваня котрого чека ище єдна така операция, на другей, правей ноги, котра ма буц у авґусту того року. Романова фамелия зоз Дюрдьова щиро подзековна шицким людзом добрей дзеки котри помогли же би Ваня бул оперовани и же би ознова могол ходзиц. Най здогаднєме, Ваня школяр пиятей класи руского оддзелєня у дюрдьовскей основней школи. Кед почал ходзиц констатоване же ма хороту „склєняни косци” и прето му ше часто ламали косци. Оперовал го др Дмитри Попков, прето же нашо фаховци нє знаю досц о тей хороти. Циви котри му буду поставени до обидвох ногох буду ше прилагодзовац його росту, з цильом же би вецей нє мал проблеми з прерастаньом поставеней класичней циви у ноги. С. С.

ЗОЗ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЗА СТАРИ ПАПЕР – ПОСАДЗЕНЕ КВЕЦЕ У Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре прешлого тижня финализовали акцию котру почали 22. априла з нагоди Дня планети жеми. Теди ше уключели до акциї „За чистейшу и желєншу школу” и орґанизовали зберанє старого паперу. До акциї ше уключела и сама Школа зоз нєпотребним старим папером зоз своєй архиви, а тиж стари папер приношели школяре и жителє з валалу, та назберане вєдно коло 2 тони. Гоч

21. МАЙ 2021.

одкупйованє старого паперу нє приноши даяки векши заробок, достати пенєж послужел же би ше купело квеце. Посадзене є на два заводи, до школских жардинєрох, на уходним конку до школи, цо поробели школяре зоз интернату, а наймладши з першей класи, зоз учительку Любицу Бучко, квеце посадзели до жардинєрох у парку, коло бисти Петра Кузмяка. Як гвари координаторка акциї наставнїца Ясмина Надь, школяре дзечнє участвовали у цалим тим подняцу, зоз хторим ше змоцнює еколоґийна свидомосц, чуванє околїска и значносц рециклованя, алє и задовольство вельке же на таки способ посцигнути вецейнїсти хасен за шицких. М. А.

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

РЕВАКЦИНОВАНИ 196 ОСОБИ У здравственей амбуланти у Руским Керестуре, внєдзелю, 16. мая окончене ревакцинованє 196 Керестурцох зоз вакцину продукователя „Файзер-Бийонтек”, хтори першу дозу вакцини прияли 25. априла, тиж на тим дочасовим пункту у валалє, кед першу дозу прияли 204 особи. Тото вакцинованє одн. ревакцинованє булo першираз орґанизоване у валалє, и окончене є зоз шицкима предписанима защитнима мирами, з цильом же би було доступнєйше цо векшому числу жительох. У сотруднїцтве зоз Домом здравя Кула, орґанизацию вакцинованя помогла и Месна заєднїца, як и волонтере з валалу. Як дознаваме од секретара Месней заєднїци Михайла Пашу, у Месней заєднїци тирва приявйованє за нови дози вакцини, на тот завод китайского продукователя „Синофарм”. О термину

НА ПОДРУЧУ ОПШТИНИ ШИД

ВШЕ МЕНЄЙ ПОЗИТИВНИХ НА ВИРУС У општини Шид ше звекшує число вакцинованих, а по словох др Крсти Куреша, директора Дома здравя у Шидзе, по пондзелок вакцину достали 16 453 особи (цо половка жительох општини). Першу дозу вакцини достали 9 944 особи, а другу дозу, односно ревакцину достали 6 509 особи. Дохтор Куреш додава же пондзелок 238 особи ревакциновани зоз Спутнїк вакцину, а 17 зоз файзер бийонтекову вакцину. Вакцинованє ше и далєй запровадзує по плану приявйованя на сайту еУправи, алє ше мож вакциновац и без наяви. Дзекуюци локалней самоуправи и Влади Републики Сербиї обезпечени нови количества вакцинох, та вакцинованє пред тижньом окончене у вецей валалох тей општини. Наш собешеднїк гвари же ше число позитивних особох на вирус корона на подручу општини Шид значно зменшало, позитивни 40 особи. Понеже др Куреш и главни координатор здравствених сужбох за миґрантох, наглашел же у трох прилапююцих центорох єст 1 218 миґрантох, алє же у спомнутей популациї у тей хвильки нє призначени случаї вируса корона. Вл. Дї.

8 РУСКЕ СЛОВО

кеди будзе орґанизоване нове вакцинованє жителє буду на час поинформовани. Потераз, по шлєбодней оцени, у Керестуре вакцину прияли коло 1 000 особи, а у цалей кулскей општини голєм з єдну дозу вакциновани коло 16 500 гражданє. По остатнїх податкох зменшує ше число заражених зоз корона вирусом у шицких општинох заходнобачкого округу, та у Зомборе єст 148 активни случаї, у Апатину 37, у Кули 56, а у Оджаку 20. И попри тим же ше числа зменшую, наглашене же епидемийна ситуация у округу и далєй нєсиґурна, та гражданє треба же би мерковали на предписани мири. М. А.

ВАКЦИНОВАНЄ У ВЕРБАСКЕЙ ОПШТИНИ

ПОДЗЕЛЄНИ КОЛО 20 ТИСЯЧИ ДОЗИ Имунизация жительства без заказованя у општини Вербас предлужує ше и надалєй. Углавним на пункту за вакцинованє у вербаским Дому здравя „Велько Влахович” и далєй панує вельке интересованє за вакцинацию и ревакцинацию. Спрам податкох компетентних, у општини Вербас подзелєни коло 20 000 дози вакцинох, а потераз комплетно имунизовани коло 30 одсто полнолїтни гражданє. Пондзелок, 17. мая, вакцинованє окончоване и у Амбуланти у Коцуре. Числени валалчанє були заинтересовани, а доступна им була китайска вакцина Синофарм. Вакцинованє по населєних местох општини Вербас ше запровадзує од першого дня, алє потераз були вакциновани нєрухоми людзе, котри ше приявели, у своїх домох зоз китайску вакцину. Коло 500 людзох на таки способ достали вакцини. Праве пре злєпшованє епидемиолоґийней слики у општини, алє и у вкупним окруженю, релаксовани числени превентивни мири. Медзитим, шицки медицински роботнїки вербаского Дома здравя и далєй здогадую гражданох на важносц превенциї и чуваня свойого и цудзого здравя. О. Р.

21. МАЙ 2021.

mesta@ruskeslovo.com

У ВЕРБАШЕ OЗНАЧЕНИ ШВЕТОВИ ДЗЕНЬ МЕДИЦИНСКИХ ШЕСТРОХ

ПОДЗЕЛЄНИ ПОДЗЕКОВАНЯ Предсидатель Општини Вербас Предраґ Роєвич, з нагоди Шветового дня медицинских шестрох (12. май), нєдавно обишол Ґеронтолоґийни центер Вербас, Общи шпиталь Вербас и Дом здравя „Велько Влахович”. У стретнуцу зоз медицинскима роботнїками ище раз явно виражел подзековносц и почитованє за їх каждодоньове напруженє у борби процив пандемиї. У Ґеронтолоґийним центру предсидатель Општини у розгварки зоз хаснователями змесценя и директорку Радмилу Мусич, припознал же ше успишно чува здравє найстаршей популациї през вецей як рок борби процив Ковиду-19. Стретнуце була и нагода за урученє подзекованьох медицинским роботнїком. У Общим шпиталю Вербас Роєвич уручел подзекованя медицинским шестром и роботнїком котри ше находза у Ковид-тиму. Предсидателя Роєвича дочекали и заняти у вербаским Домe здравя, з подзековносцу же у локалней самоуправи препознали їх пошвеценосц у роботи. Вельку терху у пандемиї, попри числених здравствених роботнїкох,

Фото: www.vrbas.net

поднєсли и лаборанти котри окончели вецей тисячи анализи креви.

– У Ковид-тиму нас єст 12 лаборантох, и шицки зме, окрем єдней особи, були инфицировани з вирусом корона. Служба була дежурна 24 годзини, а случело ше и же у гуку пандемиї робели лєм ми штверо, док зме дньово мали и по 250 пациєнтох. Предлужели зме з роботу, без шлєбодного дня. Жадам подзековац и началнїци Служби за лабораторийну дияґностику Меланиї Сабо, котра тих дньох одходзи до пензиї, а котра нас вше потримовала и помагала нам кельо могла, гоч є нє у тиму за корону. Ценєла нашу роботу и отримовала добри медзилюдски одношеня – визначела з тей нагоди главна шестра лаборант Нада Миятович. О. Р.

ТИДЗЕНЬ ЧЕРВЕНОГО КРИЖА

ГУМАНОСЦ, СОЛИДАРНОСЦ И ПОРИХТАНОСЦ ПОМОГНУЦ Општинска орґанизация Червеного крижа Вербасу у прешлим тижню, од 8. по 15. май, означела Шветови дзень Червеного крижа и Тидзень Червеного крижа. Главна тема тогорочного означованя формулована як „UNSTOPPABLE–НЄЗАСТАНОВЯЦИ; Рахуйце на нас прето же и кед найчежше и далєй зме вєдно”. Тему одредзела Медзинародна федерация дружтвох Червеного крижа и Червеного полумешаца. Медзинародни рух Червеного крижа и Червеного полумешаца потримує милиони людзох ширцом швета, под час зраженьох, природних катастрофох и кризох. Операюци ше на вецей як 150 роки гуманитарних акцийох, Медзинародни рух Червеного крижа и Червеного полумешаца пошвецени даваню гуманитарних програмох у правим чаше загроженим поєдинцом и заєднїцом тераз, и у будучносци. По словох секретарки Червеного крижа Вербас Тат`яни Ґлушчевич, Општинска орґанизация Червеного крижа Вербас за тоти днї пририхтала даскельо акциї. Млади волонтере зоз локалних орґанизацийох Червеного крижа Войводини, як и волонтере вербаского Червеного крижа участвовали на онлайн квизу „Цо знаш о 21. MAЙ 2021.

Червеним крижу” котри орґанизовал Червени криж Войводини, а у вербаским Общим шпиталю дзецом подзелєни беби-дарунки котри обезпечел Червени криж Войводини, Червени криж Сербиї, Министерство за роботу, занятосц и социялни питаня. Означени и Национални дзень добродзечних давательох креви зоз уручованьом наградох найлєпшим учашнїком на литературно-подобовим конкурсу „Крев живот значи”, у Червеним крижу Вербас, а дзелєни и промотивни материял о добродзечним даваню креви на Площи Николи Пашича у Вербаше. През тидзень могло нащивиц и виставу роботох котри настали на роботньох Заєднїцкей програми за инклузию – Креативни куцик у Червеним крижу Вербас. Предсидатель општини Вербас Предраґ Роєвич винчовал шицким членом и волонтером Шветови дзень Червеного крижа и, як визначел, тих дньох ше славя принципи, вредносци и моцни вплїв котри тота велька орґанизация мала под час свойого длугого иснованя, а шицки людзе котри припадаю тей орґанизациї найлєпше потвердзую прикмети котри през историю крашели народ – гуманосц, солидарносц и порихтаносц на взаємну помоц О. Р.

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ ПРОЄКТ ФОНДАЦИЇ АНА И ВЛАДЕ ДИВАЦ” ”

ЧЕЖШИ ОБСТАВИНИ ЗА ЗАНЯТИ ЖЕНИ Фондация Ана и Владе Дивац з потримовку Министерства за старосц о фамелиї и демоґрафию и Европскей униї витворела проєкт под назву „Єднаки ґу родней ровноправносци з ускладзованьом роботного и фамелиярного живота занятих”, а єдноставнєйше поведзено, слово о тим як ускладзиц роботни и фамелиярни живот занятих

С

помнута Фондация видала сообщенє за медиї и на таки способ явносци доступни податки хтори винєсла менаджерка проєкту Мария Йованович. У виглєдованю хторе запровадзене, у притужбох Поверенїкови за защиту ровноправносци од 2014. по 2018. рок аж 57 одсто притужби на дискриминацию у обласци роботи поднєсли жени. Найчастейше ше поносовали же су поставени на нїзши роботни места (позициї), на доставанє одказу контракту о роботи после врацаня з положнїцкого одсуства, або пре старанє о дзецох, як и пре роки живота. СТАРОСЦ О ДЗЕЦОХ До дисбалансу медзи роботним о фамелиярним животом найвецей доприноши звекшана одвичательносц на роботним месце, длугши роботни час як звичайно, старосц о дзецох або членох фамелиї, звекшанє такволаней флексибилносци роботи, зменшанє сиґурносци роботного места, а шицки тоти проблеми найвецей на боку занятих женох. Кажди треци дїлодавец (33,4 одсто) наводзи же частейши хорованя нє доприноша векшим проблемом у дїлованю компанийох. Кажди други дїлодавец (55,5 одсто) дума же длужина положнїцкого одсуствованя нє представя пороблем, а 44 одсто препознало положнїцке одсуствованє як спокусу з хтору ше муша зочиц и пренайсц способ за прерозподзельованє роботних активносцох. ПРИРУЧНЇК ЗА ДЇЛОДАВЦОХ – Прето зме направели приручнїк за дїлодавцох же би им помогли же би убудуце витворели лєпшу орґанизацию роботи и же би на єдним месце пречитали афирмативни мири и олєгчаня хтори им оможлївює закон кед слово о занятосци. Барз зачне же би ше пременєло дума-

10 РУСКЕ СЛОВО

СПОКУСА ХОРОВАНЬОХ Мария Йованович тиж наводзи же виглєдованє указало же части хорованя пре допатрянє дзецка то велька спокуса за дїлодавцох. Вшелїяк же дїлодавци хтори маю векше число занятих женох у репродуктивним периодзе (15 по 49 роки) частейше зочени зоз спомнутим проблемом. За 51,8 одсто дїлодавцох части одсуствованя по тей основи представяю проблем у орґанизациї роботи.

нє дїлодавца же „кажди заменлїви”, кед же жадаме исц напредок як здраве дружтво, а окреме кед бешедуєме о звекшаню наталитета. Становиско векшини дїлодавцох, або 78 одсто, же родичи очивисно доприноша успишносци подприємства и прето препорученє же би дїлодавци послухали своїх занятих кед слово о їх потребох – наводзи Мария Йованович. Вона далєй предлужує же окреме значне же би дїлодавец препознал и порозумел потреби свойого занятого и наводзи и приклад. Кед же роботнїк по сила мейли през цали час през дзень або аж и вноци, або кед роби и през викенд, вец дїлодавец то вше обчекує, а у сущно сци треба почитовац роботни час же би заняти мал часу за себе и за свою фамелию. Заняти хтори витворюю ровновагу у живоце чувствую ше вецей мотивовани на роботи, менєй су под стре сом, цо звекшує продуктивносц компаниї, зменшує зраженя медзи колеґами на роботи и менаджментом. Йовановичова наводзи же добри условия компаниї годни витвориц зоз даваньом приоритетох здравей култури, зменшаньом стре са, флексибилним роботним часом, вигоднима условиями на роботним мсце, можлїво сцами напредованя у кариєри и з добрим менаджментом хтори препознава и розуми потреби своїх занятих.■ Вл. Дїткo 21. МАЙ 2021.

ekonomija@ruskeslovo.com

МИТРОВИЧОВА ФАМЕЛИЯ ЗОЗ ШИДУ РОКАМИ ПРОДУКУЄ ПРЕСАДУ

ХВИЛЯ ОДВИТУЄ РОШЛЇНОМ Хвиля зоз слунком и дижджом хтора ше зменює у маю одвитує пресади так же продукователє задовольни зоз тогорочну сезону

М

едзи познатима продукователями пресади, вецей од 10 роки, и Єлица и Драґан Митрович зоз Шиду. Понукаю даскельо файти парадичи, потим паприґу, капусту, ґереґи и динї и белави парадичи. Од парадичох продукую гевти коло хторих обовязно треба покласц тачки, алє и нїзки парадичи за єдло, варенє або правенє кечапу. Тиж понукаю и паприґу бабуру, „айварушу” потим за туршию, як и горки паприґи.

– Роботи починаю ище у фебруаре кед нашенє кладземе до такволаних контейнерох, а вец пресадзуєме до погарикох и уж звичайно, роками, предаванє починало у априлу. Медзитим, того року шицко пожнєло и ище и у априлу требало зогривац пластенїки, бо було мразу и нїзки темеператури – приповеда нам Єлица Митрович и додава же пресаду продукую з квалитетного иножемного нашеня. А цо ше дотика предаваня, ту проблему нєт, бо ше шицко 21. МАЙ 2021.

попреда дома, або на пияцу у Шидзе. Митровичово нам гваря же добри квалитет и вигодни цени вше найду купцох. З оглядом на тото же су роками у продукциї пресади, маю и свойо стаємни муштериї хтори од нїх купую. И попри тим, маю и сучасну презентацию прейґ интернету и нєдавно ше явел єден купец зоз Убу хтори од нїх наручел два тисячи кореньчки паприґи. У продукциї пресади єст надосц роботи и укладаня, алє ше на концу шицко и виплаци и вшелїяк же ше и зароби.

– Предходни роки ше до половки мая закончовала сезона купованя пресади, а того року є ище вше, у тим периодзе, у полним розмаху. И хвиля вигодна за пресадзованє так же єст купцох хтори пресаду садза у своїх заградох на мало, а єст и гевтих хтори купую на велько – задовольно на концу гвари Єлица Митрович.■ Вл. Дїтко

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ИСКУСТВА ЯНКА САЛОНСКОГО, ЗАГРАДКАРА ЗОЗ ДЮРДЬОВА

КВАЛИТЕТ НА ПЕРШИМ МЕСЦЕ

Пише: Сандра САЛАМУН

НАЙЛЄПШИ ПЛАСАМАН НА ЛИМАНСКИМ ПИЯЦУ За рентабилносц и економичносц пластенїкох, значна и змена желєняви през рок, цо Салонсково почитую. Главна сезона вчас на яр и вєшенї, а влєце нє маю вельо желєняви, бо теди цена нїзша. Свойо продукти предаваю на Лиманским пияцу, тезґа число 24, нєдалєко од других Дюрдьовчанох, а блїзко при уходу коло пошти.

– У Новим Садзе єст вецей людзох, та ше и вецей преда. З початку зме предавали у Дюрдьове на пияцу, алє нє мож предац шицку желєняву. На пияцу уж познаю нашо продкути, зна ше же яке долу таке и горе. Та вше предаме шицко цо ше однєше – гвари Янко.

12 РУСКЕ СЛОВО

Пестованє желєняви у защиценим просторе оможлївює продукцию цали рок, а таки стан звекшує економичносц и профитабилносц. Медзитим, до тей роботи укладаня вельки, та и ризичнєйши, ґу тому, репроматериял вше драгши, цена желєняви иста, або подобна уж петнац роки, а и увоз желєняви очежує предаванє домашнїх заградкарских продуктох

У

Дюрдьове жем вигодна за пе стованє желєняви, тот конар польопривредни у тим нашим ме сце вше бул заступени, нє вше зоз истим интензитетом, а остатнї дзешец роки пе стованє желєняви заступенше. Кельо є заступене, вше диктовали пласман и цена. Желєняву найчастейше садза валачанє котри ше одлучели одпитац од найдлугшей традициї у валалє, точнєйше садзеня житаркох на полю и карменю швиньох, прашаткох и прашачкох. Медзи нїма и Наташа и Янко Салонски зоз Дюрдьова. Желєняву пе стую петнасти рок. Прилапели же кажди рок приповедка за себе, а вона найвецей завиши од хвилї и цени желєняви. Важне мац и добри пласман и стаємних купцох, та Салонсково нє шпорую же би мали квалитет, вше садза зоз квалитетного нашеня, як и на шицко друге цо потребне же би желєнява дала свой максимум.

– Перше зме направели розсаднїк, подкопа ли зме го на вецей як метер под жем же би природа робела на хасен розсади, як и менши, так повесц, инпровизовани пластенїк, и то нам було досц за початок. Уж о рок зме направели ище єден,

алє вельки пластенїк. За дзешец роки зме направели шейсц вельки пластенїки у котрих и нєшка пе стуєме желєняву. По ставели зме их у наших заградох и у сушедских, понеже требне часто надпатрац и допатрац – гварел Янко Са лонски зоз Дюрдьова котри вєдно зоз свою супругу Наташу вод зи тоту роботу. Кед им потребна помоци найчастейше анґажую сушедох, як и наднїчарох, алє их у Дюрдьове, одкеди поча ло масовнєйше пе стованє желєняви, нєт до статочно, окреме кед се зона. УВОЗ ЗМЕНШУЄ ЗАРОБОК ДОМАШНЇМ ПРОДУКОВАТЕЛЬОМ Салонсково одпочатку продукую вчасну желєняву, алє пре увоз желєняви и пре їх польопривредну статеґию їх желєнява туньша пре средства котри до ставаю од своєй держави за пе стованє. Прето часто нашо продукователє нє можу наплациц уложене. Салонсковим нє проблем робиц, проблем им же огурки зоз Албаниї и Турскей того мешаца могло купиц по сто динари, а нашо домашнї котри ше починаю 21. МАЙ 2021.

ekonomija@ruskeslovo.com

предавац кед ше у нїх закончує сезона маю цену од двасто пейдзешат. Понеже у тих державох вигоднєйша клима, нє муша зогривац пластенїки, та анї нє чудне же, наприклад, цала Шпания под пластенїками. Ґу тому субстрат, хемия за третированє, препарати, та и гориво и други репроматериял котри потребни за пе стованє желєняви барз подрагшели, а цена продуктох остала иста. Дацо подрагшело и за сто одсто, а окреме материял за пластенїки. Вчас наяр мали пейц пластенїки полни з блитву, а тераз маю обичну и чери парадичу.

– Шпинат и блитва, так повесц, повязани кед слово о предаваю. Кед цена шпинату висока, блитва ше добре предева, бо є вше туньша, а кед є туньша блитва ше слабше предава. Здрава є за орґанизем, а часто ше хаснує у ресторанох и пекарньох за пити – гвари Янко, котри потолковал прецо чери парадича вше драгша – бо нашенє вельо драгше. Пейцсто зарна чери парадичи ма цену сто шейдзешат пейц еври, док исто тельо зарна класичней парадичи наприклад файти Амати ма цену медзи два и пол и три тисячи динари. Того року буду мац и червену длугоку паприґу, горки папрички и огурки корнишони. Прешлого року мали и белаву парадичу, а планую ю и нарок пестовац. Нє предаваю розсаду, лєм готови продукти. Коло пресади паприґи кладу тачки, латки, а парадичи повязую зоз шпарґу за циву од пластенїку понеже вона рошнє високо, гоч того року пре нєдостаток слунка рошнє баржей до широка як до висока. Янко гвари же за пестованє желєняви у пластенїкох барз значне же би ше почитовало одстоянє медзи пресадзену желєняву же би мала достаточно шветлосци и оксиґену. У тим року мали проблеми зоз малим инсектом трипси котри прави вельку чкоду, цица сок зоз желєняви и так ю можу цаклом знїщиц.

НЄЗАПАМЕТАНА ЖИМА Року 2012. жима була специфична, алє на щесце, праве того року Салонсково видвоєли дзешец тисячи еври за опрему и пец од сто пейдзешат киловати за зогриванє двох пластенїкох. Купели штерацец метери древа, порихтали сойову сламу, брикети, алє кед зажимнєло 2. фебруара, два тижнї, дньова температура була петнац у минусу, а вноци до минус двацец осем. Теди, же би було достаточно цепло у пластенїку трошели два метери древа за ноц. За тоти три тижнї потрошели седемдзешат метери древа и скоро тисяч осемсто бали. Комплетни трошок бул 4 тисячи еври.

– Нє було анї лєгко найсц древа у штред сезони топеня. Правда же зме цали рок робели, мож повесц задармо, алє голєм нам пресада нє препадла. Були зме на нули, алє нє у минусу – гварел Янко Салонски з Дюрдьова.

21. МАЙ 2021.

– Найлєпша дезинфекция пластенїку слунко, алє воно нам уж длугши час хиби. Завар сом пластенїк на длугши час, алє трипси вишли вонка, мудри су и чежко их ше ришиц. Нє мож их знїщиц цалком, лєм зменшац їх число. Препарати за їх терированє ше нє указали як добри, ефекти барз слаби. Окрем того, лозу парадичи и огурки часто зна знїщовац и била мотилькаста уши – гварел Янко. ЖЕЛЄНЯВА ГОДНА ПОЖНЇЦ И МЕШАЦ Жима у тим року була вигодна, нє були минуси, температура була умерена, алє у априлу и маю нє було досц слунка. Салонсково нє паметаю таку длугу жиму, понеже ше у обисцу топи и у маю.

– Пре тоти остатнї два мешаци желєнява нє напредує як би требало, жимно єй, хиби єй слунка. Лоза парадичи иншак рошнє до горе, а тей яри ид зе до жбу ну. Пре вен тив но зме ха сно ва ли аминоквашнїни на лози, а кельо буд зе ефекту увид зиме. Пре таку яр, оберанє буд зе пожнїц мешац. Алє нє останєме гладни – гварел нашмеяно Янко котри углавним сад зи гибриди, хаснує субстрат бо розсада желєняви барз важна, як фундамент роботи, а тверд зи же найтуньше купиц квалитетне нашенє, як улог за добри род. Шицко садза зоз нашеня. У розсаднїку починаю робиц штредком януара, же би розсаду могли пре садзиц першого априла. Остатнє цо розсадзели були огурки, штредком того мешаца, а його плоди буду перши за оберанє, потим парадича, и паприґа штредком юния. Желєняву залїва зоз систему капка по капку, шицко садзи под фолию, а у пастенїкох ма натриюмски шветла. Пре жимну хвилю, зоз плодами будзе пожнїц и бо стан котри тей сезони у дюрдьовским хотаре по садзени аж штредком мая, а у тим периодзе дакеди на полю уж було длугши лози бо стану. ВЛОНЇ БУЛО ЧЕЖКО У прешлим року було менєй увозу желєняви, алє пре пандемию корона вирусу пияци ше заверало на вецей заводи и на длугши час. Прето ше продукователє желєняви котра нє може длуго стац мушели знаходзиц и предавац ю на яки спо соб могли або знали.

– Мнє ше удало шицко предац, алє знам велїх котри руцели свою випродуковану желєняву. Углавним сом предавал дутяндїийошом, а дакеди и опрез Кванташкого пияцу. Щесце, желєнява була добра, квалитетна, алє зме мали вельо. Познам продукователя хтори одруцел даскельо пластенїки ретхви, бо вона нє може длуго стац, велї поруцали и желєну шалату. Нє шицко єдно анї чуц таке – гварел Янко, котри як и велї у прешлим року бул у страху, бо ше нашол у новей ситуациї, алє ше предавац мушело, нє мали вибору бо им тота робота главне жридло приходу.■

РУСКЕ СЛОВО 13

МОЗАЇК ЕМИЛИЯ И МАРТИНА САБО ЗОЗ КАНА ДИ

И НЄШКА ЛЮБЯ ПРИСЦ ДО КОЦУРА

Пише: Марко БУИЛА

Пред петнац роками, давного 2006. року, шестри Емилия и Мартина Сабо вєдно зоз своїма родичами, одселєли ше до Канади и свой живот предлужели у цалком новей держави, на цалком другим континенту, далєко од Коцура. И после телїх рокох, вони медзи собу предлужели бешедовац по руски, а у нашим краю маю вельо блїзкей родзини, познатих и товаришох зоз хторима поряднє отримую контакти

К

ед одходзели до Канади Емилия и Мартина ище нє почали ходзиц до школи, алє гваря же ше здогадую хвильки кед им родичи сообщели же ше преселя, медзитим, вони теди нє були свидоми же дзе то, дзе Канада вообще. Познєйше им родичи на мапи указали место дзе буду жиц, та були возбудзени же дзешка буду путовац, а кед пошли на аеродром и видзели же шицки плачу за нїма, нє були вообще свидоми же чом... Теди, 2006. року Емилиї було шейсц и пол, а Мартини штири роки. Як випатрал їх процес адаптациї на новим континенту, у цалком иншакей держави, дознаце зоз тей розгварки з нїма. Мартина гвари же язик перше почала учиц зоз телевизиї.

– Патрела сом рисовани филми, а учела сом по анґлийски и од шестри Еми хтора уж теди почала ходзиц до школи. Кед сом почала до предшколскей установи през бависко сом учела бешедовац по анґлийски. После 5-6 мешацох зме уж почали приповедац, а звла да ла сом го цал ком уж у першей класи основней школи – здогадує ше Мартина.

– Моя адаптация була чежка, бо я такой почала ходзиц до другей класи, а нє знала сом ище приповедац по анґлийски. Вельку помоц сом мала од моєй шестринїци Софиї Овад, хтора була зо мну вєдно у класи и уж знала по анґлийски. Тиж зме мали вєдно з Мартину програму у школи ESL (English as a Second Language), од першей по трецу класу, дзе зме цалком звладали язик – надовязала ше Емилия. Фамелия на початку бивала у месце Норт Бателфорд у провинциї Саскачеван. После двох рокох прешли до Киченеру у провинциї Онтарио, дзе и нєшка биваю. Кед ше приселєли мали и познатих хтори им олєгчали початни процес прилагодзованя. Емилия и Мартина гваря же кед

14 РУСКЕ СЛОВО

МАРТИНА пошли до Канади там уж мали досц родзини, а и родичи Роман и Соня мали познатих приятельох, зоз чиїма дзецми ше сприятелєли. Тиж так мали и дружтво, найвецей зоз Руского Керестура, хтори були истих рокох як и вони. ШКОЛОВАНЄ, ДРУЖЕНЄ, ЗАБАВА Младих вше интересує як випатра школованє у других державох и яки подобносци, и яки розлики єст у образованю на других местох.

– Понеже зме анї нє ишли до школи у Сербиї, нє можеме поровнац школованє з особного искуства, алє на основи приповедкох нашей родзини и приятельох, хтори нам приповедали о школи у Сербиї, можеме повесц же єст вельки розлики у школованю – гваря шестри Саболово. После телїх рокох живота у Канади, шестри ше упознали зоз менталитетом людзох там, способом живота, и виприповедали на яки способ млади людзе препровадзую свой шлєбодни час, окреме тераз у чаше корони.

– У Канади єст людзох скоро зоз цалого швета, так же и менталитети

ЕМИЛИЯ людзох барз розлични. А свой шлєбодни час препровадзуєме у друженю зоз товаришами, понеже ту мож виходзиц до дискотекох и барох аж кед ше наполнї 19 роки. Док зме ище були малолїтни, нащивйовали зме вельки музични концерти у Торонту, а тиж зме виходзели и до локалох у хторих ше нє служи алкогол. Кед зме у Сербиї, вец зме вельо опущенши и любиме ноцни виходи зоз нашима пайташками – приповеда Мартина. После телїх рокох, шестри остали у контакту зоз своїма товаришами зоз Сербиї. А приход до Сербиї им виволує и носталґию.

– После 15 рокох живота у Канади ище вше маме контакти зоз нашима познатима. До Сербиї приходзиме кажди други рок и вше дакого упознаме и маме упечаток яґод кед би час вообще нє прешол. Вше ше любиме врациц и нащивиц своїх милих. Вони наша носталґия – гвари Емилия. Цо ше дотика руского язика, шестри гваря же ше им нє случує же го помали забуваю. Маю нагоди у Канади бешедовац по руски.

– Ми нє забули приповедац по руски, алє ше любиме дакус посплєтац!

21. МАЙ 2021.

mozajik@ruskeslovo.com Шалїме ше! Дома каждодньово приповедаме зоз родичами по руски и вони нам вше помагаю у вигваряню кед дацо нєдобре вигвариме. Маме своїх познатих зоз хторима приповедаме и по руски и по анґлийски. Знаме тоти два язики – анґлийски и руски, а учели зме у школи и французки – цеши ше Мартина. ПЛАНУЮ ЖИЦ И У ДРУГИХ ДЕРЖАВОХ

живот и робиц у вецей розличних державох, дзе будзем робиц роботу хтору любим. Скорей як ше одлучим дзе останєм на длужей, знам же бим сцела жиц у держави хтора ми ше на першим месце пачи и дзе нє так жимно – бешедує о своїх планох у будучносци Мартина. А и старша шестра ма подобни жаданя: – Циль ми закончиц факултет за медицинску шестру.

Кед були младши Емилия и Мартина гваря же були вецей активни як тераз, ходзели на джез и хип-хоп танєц, сербски фолклор, ґимнастику и одбойку. Тераз су обидва на факултету и робя два до три днї у тижню, та маю менєй часу за гобиї. Прето свой шлєбодни час хасную так же читаю кнїжки, вежбаю и барз ше любя шейтац у природи. Мартина люби рисовац и мальовац на платну. Тиж того року почала учиц и шиц, а Емилия того року почала учиц геклац.

– Я сцем закончиц факултет за архитектуру, а тераз сом закочела перши рок. Мнє затераз ту добре, алє у будучносци нє видзим себе у Емилиї циль закончиц факултет, Канади, бо бим сцела випробовац а вец ше и вона жада даґдзе преселїц

Мартина би сцела жиц у держави дзе нє так жимно як у Канади

Як и моя шестра, сцела бим ше исто даґдзе преселїц. Затераз ми интересантна Британска Колумбия у Канади, Австралия и Швайцарска, а дзе закончим – то увидзиме! Сцела бим уживац у держави дзе жиєм и у роботи хтору робим – виволала Емилия. За конєц нашей розгварки тоти зложни шестри поздравели наших читачох и поручели приятельом же приходза до Сербиї накадзи годно нормално путовац.■

МИЛАНА МЛА ДЕНОВСКИ У ЕМИСИЇ „ПРАКТИЧНА ЖЕНА”

БОБАЛЬКИ ОДУШЕВЕЛИ ПУБЛИКУ

Нєдавно, зоз емисиї ,,Практична жена”, хтора ше емитує на Першей телевизиї, контактовали зоз Милану же чи би участвовала у тей емисиї. Милани од вше було жаданє участвовац у емисиї ,,Практична жена”, та ше барз приємно нєсподзивала же поволали праве ю. Пред тим мала нагоду участвовац и у онлайн змаганю дзе ше рихтало єдла хтори ишли зоз соком кока-кола, хторе орґанизовала праве компания Кока-кола и ту прешла до перших 6, цо бул за ню вельки успих. Здогаднїме же Милана Младеновски зоз Жаблю ма отворени свой Инстаґрам профил хтори ше вола cooking.with.love_mm и там любителє вареня, а и шицки други, можу видзиц єдла хтори вона рихта, а тиж и красни фотоґрафиї рецептох. Вона прейґ познанства з даєднима Руснацами почала вариц и руски єдла.

21. МАЙ 2021.

– Наисце сом була щешлїва кед ме поволали участвовац у ,,Практичней жени”. Скорей як цо сом пошла на знїманє, замодлєли ме най им пошлєм даскельо рецепти хтори бим могла порихтац у емисиї, та вец вони виберу єдно. Медзитим, понеже уж маю вецей як 1 000 зняти емисиї и векшину рецептох уж рихтали, вони на моїм Инстаґрам профилу нашли рецепт за бобальки – возбудзено гварела Милана, и предлужела же єй гварели же тото єдло нїґда ище нїхто нє рихтал у їх емисиї и же им є интересантне. Милана у ,,Практичней жени” рихтала бобальки так же их порихтала дома и зоз готовим єдлом пошла на знїманє. Там мала задаток пред знїманьом замишиц цесто и шицко порихтац цо потребне за тото єдло. Потим, кед почало знїманє, указала цали поступок рихтаня бобалькох и на концу указала готови бобальки, а покоштовала их и водителька Наташа.

– У публики шицки наисце були одушевени, прето же таке нїґда нє єдли, а анї нє чули за таку комбинацию. Мойо упечатки наисце супер, єдно барз красне искуство. На початку сом мала дакус трему, алє швидко нєстала, бо атмосфера барз приємна, нє мала сом чувство же сом на знїманю, алє яґод же сом у своєй кухнї – приповеда Милана, млада и успишна кухарка. Понеже ше при Милани шицко спонтано случує, нє планує нїч окремне у будучносци, алє нове при нєй тото же отворела и свой Ют’юб канал зоз исту назву cooking.with.love_mm, и там кладзе знїмки як готує рижни єдла. Емисия ,,Практична жена” у хторей участвує Милана Младеновски будзе емитована 25. мая (вовторок) на 16:30 годзин. Т. Салаґ

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПИЯТА РУСКА НАУКОВА КОНФЕРЕНЦИЯ СТУДЕНТОХ, МЛА ДИХ НАУКОВЦОХ И ФАХОВЦОХ

НАШ ПОТЕНЦИЯЛ ЗА БУДУЧНОСЦ Тогорочна руска наукова конференция студентох, младих науковцох и фаховцох отримана прешлей стреди, 12. мая, прейґ онлайн платформи Зум. На 14 годзин шицки хтори були зацикавени провадзиц конференцию могли то поробиц на Фейсбук боку Заводу за културу Войводянских Русанцох и на Фейсбук боку МАК маґазина Пише: Ивана ЧОРДАШ

Т

ого року наполнї ше дзешец роки од идеї же би ше така конференция отримовала, а дзевец роки од першей отриманей конференциї. Конференция требала буц и прешлого року, алє понеже ше ситуация зоз пандемию нє змирйовала, координаторе ше одлучели же конференция будзе отримана, алє у иншаких условийох. Кординатор конференциї бул мср Саша Сабадош хтори на початку привитал шицких учашнїкох, пожадал им щесце и наглашел же ше наздава же то перша и остатня конференция прейґ онлайн платформох. Тиж так наявел шицких учашнїкох, а то були директор НВУ „Руске слово” др Борис Варґа, директорка Заводу за културу войводянских Руснацох Анамария Ранкович и професор др Янко Рамач як представитель Оддзелєня за русинистику Филозофского факултету у Новим Садзе. Модератор програми, як и водителька самей конференциї була Мая Зазуляк Гарди, одвичательна редакторка часопису МАК. ПРЕДНОСЦИ И ОГРАНЇЧЕНЯ ИНТЕРНЕТ ПЛАТФОРМИ – По конєц зме ше наздавали же ше створя условия за „живе” орґанизованє Конференциї, алє нажаль, то нє бу-

16 РУСКЕ СЛОВО

ло можлїве. Дзекуюци Заводу за културу войводянских Руснацох достали зме можлївосц отримац ю прейґ Зум платформи. Вшелїяк же у лоґистичним смислу лєгчейше орґанизовац онлайн-конференцию, алє заш лєм вельо лєпша опция орґанизовац ю наживо, бо ше вельо векши ефект посцигує на тот способ и пре дискусию и интеракцию учашнїкох и госцох – гварел Сабадош. Професор Янко Рамач привитал шицких присутних на конференциї и наглашел же красни успих, то пията по шоре конференция, дзешец роки, традиция хтора тирва. Видати штири зборнїки, тераз будзе видати и пияти у хторим буду роботи хтори ше нашли на тогорочней конференциї.

– Думам же добре же руска заєднїца наисце ма тоту форму збераня младих науковцох, то потребне. Бо нє лєм Оддзелєнє за русинистику, гоч добра часц цо участвую на конференциї зоз нашого оддзелєня, алє и други хтори ше на даяки спо соб занїмаю з науку маю можлївосц ту учиц. Мушим повесц же добре же од початку маме три руски институциї хтори ше до того уключели и нєпреривно потримую тоту форму науковей роботи, орґанизовано сци младих – гварел профе сор Янко Рамач.

21. МАЙ 2021.

kultura@ruskeslovo.com

По сле профе сора Рамача, шицких присутних привитал и др Борис Варґа и гварел жа за Руснацох єст позитивни стереотип же су найвреднєйши, барз вредна єдна етнїчна заєднїца и же су найобразованши.

– Нє вше видзиме тото и у пркаси, алє я думам же на тей конференциї праве ту видно же од студенских рокох почина тота вреднота, бо дойсц по пияту конференцию и порихтац штири зборнїки и пияти лєм цо нє вишол, то значи же ше ту роби о наисце вредних людзох и ютре високих академцох, нє лєм тоти цо закончели факултети, мастеровали, докторовали , тих цо буду у науки и надалєй – поцешено гварел Варґа. Учашнїкох привитала и Анамария Раконвич хтора визначела же єй мило же ше конференция отримує, без огляду на почежко сци и одкладанє, и же сама орґанизация хтора прейґ онлайн платформох, будзе добре искуство за шицких. Тиж так гварела же ше шицки любя зисц наживо, алє нам тераз сучасни апликациї и платформи допущую вихасновац шицко цо можеме же би ше отримало виглєдовацки круг. УЧАСТВОВАЛИ ОСМЕРО СТУДЕНТИ И ФАХОВЦИ На пиятей конференциї було осем учашнїки од хторих даскельо студентох и фаховцох. Кажди учашнїк мал викладац свою тему и презентацию 15 минути, а после того шлїдзела дискусия хтора могла тирвац найвецей 10 минути. Тоти хтори конференцию провадзели прейґ Фейсбуку, могли директно участвовац у дискусийох и поставяц питаня. Так були у интеракциї зоз учашнїками. Перша учашнїца хтора представела свою роботу була Ана Римар Симунович. Єй тема часц виглєдованя у рамикох виробку докторскей дисертациї на Филозофским факултету у Новим Садзе „О своєй улоги писателя у дньовнїкох Михала Ковача”. Вона участвола на шицких пейц конференцийох за младих Руснацох. Ана по законченей конференциї гутори же би упечатки вшелїяк були лєпши кед би ше шицки могли стретнуц, а нє лєм патриц прейґ екрану, алє и же барз важне же ше континуитет отримує.

– З другого боку, преношенє оможлївело же би тоту конференцию могли одпатриц вельо вецей людзе як цо би бул случай у порядних условийох. Думам же барз важне же млади хтори заинтере совани за науку маю потримовку од наших институцийох и же того року будземе мац и пияти зборнїк роботох з тих конференцийох. Окрем на тей, участвовала сом и на других конференцийох у жеми и иножемстве, а тиж так и на єдней медзинародней конференциї хтора була отримана онлайн, так же то єдини спо соб на хтори у тей хвильки мож отримовац таки, алє и други збуваня – гварела Ана и додава – думам же можеме буц задовольни же у такей малей заєднїци як руска, и того року отримана наукова конференция младих. Други по шоре бул Андрей Орос хтори представел свою роботу под назву „Анґлийски елементи у язику младих у МАК-у”. Його упечатки по сле конференциї позитивни, а шицки учашнїки мали цикави теми.

– З оглядом на тото же наша „нова ре алносц” така же ше стретаме найчастейше прейґ рижних апликаци21. МАЙ 2021.

йох, а нє наживо, тото функционовало добре и на тей конференциї. Пачи ми ше же конференция преношена и на дружтвених мрежох, бо то допринєше ширшей промоциї науки у нашим народ зе, а и ре зултати котри млади зазначую у тей обласци можу вид зиц и люд зе котри ше нє занїмаю з науку – гутори поцешено Андрей и додава...

– Цо ше дотика мойого викладаня, думам же шицко було так як сом задумал. Поволуєм шицких младих котри маю даяки идеї же би ше пририхтовали за шлїдуюцу конференцию, же бизме розвивали тото цо започате. ЗАСТУПЕНА РИЖНОРОДНА ТЕМАТИКА Потим викладали Єлена Дудаш и Якуб Павляк. Єлена виклада роботу под назву „Пейзажно-архитектонске ушоренє пренього двора (заградки) Етно клуба „Одняте од забуца” у Коцуре по принципох дакедишнього випатрунку руского валалского двора”. Якуб викладал роботу под назву „Руски Кере стур як центер руского швета у Ко стельниковей приповедки Муша буц черкотки”. Єдна зоз викладательох була и Доротеа Будински хтора презентовала роботу под назву „Розвой вчасней двоязично сци у двоязичней фамелиї и двоязичним стредку”. Ей конференция була интере сантна, понеже обробени рижни теми зоз вецей обласцох и дума же отримованє наукових конференцийох хасновите за младих науковцох, алє и за нашу руску заєднїцу.

– Пре пандемию котра залапела цали швета конференция ше мушела отримац онлайн, на щесце отримана є, алє було би красше кед бизме ше могли шицки вєдно зисц. Викладала сом часц своєй мастер роботи и виглєдованє котре сом поробела 2019. року. Задовольна сом зоз своїм викладаньом и думам же то интере сантна и важна тема за нашу руску заєднїцу, алє и ширше – гварела Доротеа. На концу свою роботу представел и Саша Сабадош под назву „Школяре Рускей грекокатолїцкей основней школи у Новим Садзе пред початком Першей шветовей войни и по сле єй законченя”.

– Упечатки одлични, насампредз прето же нам ше удало, без огляду на шицки познати обставини отримац конференцию и предлужиц живот тей идеї хтора ше народзела пред дзешец роками и хтора на тот способ достава нови потенциял за наступни роки. Наздаваме ше же идуца конференция будзе отримана наживо, алє би було наисце добре предлужиц праксу живого видео-преношеня прейґ дружтвених мрежох зоз чим ше численосц публики вшелїяк звекшує. Наздаваме ше же ше процес подмладзованя предлужи и же нови ґенерациї помали превежню орґанизацию Конференциї – закончує Сабадош. Модераторка и водителька Мая Зазуляк Гарди на концу самей конференциї гварела же пре оправдани причини нє могли участвовац Марина Шлемендер и Марина Сакач, алє їх роботи буду обявени у новим зборнїку. Тиж так, кед єст ище вше дакого хто жада одпатриц конференцию, може то поробиц на спомнутих интернет бокох, понеже цала онлайн конференция зачувана.■

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОТРИМАНЕ МЕДЗИОКРУЖНЕ ЗМАГАНЄ З РУСКОГО ЯЗИКА

ЗАДОВОЛЬНИ ЗОЗ ПОСЦИГНУТИМА РЕЗУЛТАТАМИ У Руским Керестуре всоботу, 15. мая, отримане 11. Медзиокружне змаганє з руского язика и язичней култури у Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк”. Отримане є за школярох основних школох од V-VIII класу зоз порядней настави и за школярох зоз школох дзе ше руски язик учи як виборни предмет з елементами националней култури

Н

а змаганю участвовал 41 школяр зоз седем руских местох, 25 школяре зоз порядней настави з Руского Керестура (14), Коцура (9) и Дюрдьова (3) и 15 школяре зоз виборней настави з Нового Саду (6), Кули (3), Бачкей Тополї (4) и Вербасу (2). На Републичне змаганє, хторе ше за школярох VII и VIII класох отрима 29. мая, тиж у Руским Керестуре, пласовали ше 19 школяре: 10 зоз порядней настави, штверо зоз VII и шесцеро зоз VIII класи, док зоз виборней настави 9 школяре: пецеро зоз VII и штверо зоз VIII класи. Прецизнєйше, з порядней настави зоз VII класи то Емина Бики з керестурскей школи (1. место), Мартина Уйфалуши (2.) з коцурскей, и Елена Шомодї и Анита Чизмар (3. место) обидва з домашнєй Школи. На републичне з порядней настави з VIII класи, ше пласовали Хелена Новта з керестурскей и Сара Ґайдош з коцурскей школи, обидва завжали перше место и мали максимални 20 боди. Андрея Надь, Лора Новакович з керестурскей и Ксения Вереш з дюрдьовскей школи (2. место), та Сара Гарди з коцурскей (3. место). Зоз школох дзе єст пестованє руского язика, на републични уровень зоз VII класи пойду Мирослава Колошняи з Вербасу (1. место и максимално боди), а тиж тельо и Лара Сопка зоз Кули, Даниєла Бицок з Бачкей Тополї и Матей Фейди з Нового Саду (2. место) и Никша Йоксович зоз Кули (3. место). У катеґориї VIII класи то

СХАДЗКА АКТИВУ И ПРЕЗЕНТАЦИЯ ШКОЛИ У чаше док школяре робели тести, отримана схадзка Активу наставнїкох руского язика зоз хтору порушани їх активносци у наступним периодзе. Док ше препатрало поробени тести учашнїком змаганя педаґоґиня Нярадийова отримала презентацию домашнєй Школи, та школяре поопатрали школу и интернат, и школу Замок, т. є. музейну збирку.

школяре Лана Хорват з Бачкей Тополї, Маша Джуджар и Михайло Ковач з Нового Саду, шицки 1. место з максималним числом бодох, и Мария Жирош з Кули (2. место). На медзиокружним змаганю з порядней настави у катеґориї V класи перше место подзелєли Каролина Пап и Алекса Сопка, обидвойо зоз школи „Петро Кузмяк”, друге место з єднаким числом бодом освоєли Иван Фейди з керестурскей и Иван Молнар зоз дюрдьовскей школи Йован Йованович Змай, а треце место завжал Максим Катона з керестурскей Школи. Од школярох VI класи 1. место подзелєли Тияна Бучко и Ребека Сабадош

18 РУСКЕ СЛОВО

з керестурскей и Теодора Ґайдош, Филип Хромиш и Синиша Буила з коцурскей школи, док Ема Живкович з керестурскей и Синиша Буила з коцурексй школи (2. место), и Яна Варґа з керестурскей (3. место). Зоз школох дзе ше пестує руски язик, з V класи перше место и максимално боди посцигли Сара Надь з Вербасу и Кристина Ковач з Нового Саду, а друге Миклош Бенчик з Бачкей Тополї. У катеґориї VI класи перше место завжала Сара Шовлянски, друге Никола Вукмирович з Нового Саду, а треце Дєрдь Хуняди з Бачкей Тополї. Авторки тестох за порядну наставу Мелания Сабадош и Мария Стрибер за пестованє. Наставнїци котри пририхтовали школярох у порядней настави то Каролина Джуджар и Тамара Хома з керестурскей школи, Снежана Шанта з коцурскей и Мария Самарджич з дюрдьовскей. У школох дзе ше пестує руски язик школярох пририхтали Сенка Бенчик з Бачкей Тополї, Оля Яковлєв и Ана Мария Рац з Нового Саду, Славица Мали з Вербасу и Тамара Хома з Кули. Змаганє орґанизовало Министерство просвити, науки и технолоґийного розвою Републики Сербиї, Дружтво за руски язик, литературу и културу и ОШ „Петро Кузмяк”. На отвераню змаганя, учашнїкох у мено Националного совиту Руснацох и Одбору за образованє привитал предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач, а присутна була и предсидателька Одбору Мелания Римар. Ковач наглашел школяром же ше НС стара о їх школованю на мацеринским язику, поволал их же би ше нє ганьбели на нїм бешедовац и писац, а подзековал шицким наставнїком цо их пририхтую, як и орґанизатором. Школярох тиж привитала Ирина Папуґа у мено Дружтва за руски язик, литературу и културу и визначела важносц же змаганя уж 10 роки потримує Министерство просвити. У мено домашнєй школи школярох и присутних на змаганю привитала педаґоґиня Любица Няради, а о. д. директора Наталия Будински школяром уручела дипломи. М. Афич 21. МАЙ 2021.

РОК XX ЧИСЛО 5

МАЛИ СОВИТИ, ВЕЛЬКА ПОМОЦ

Пише и ушорела: Мартица ТАМАШ

ОБЛЄЧИВО И ПОСЦЕЛЇНА

ЯК ПРАВИЛНО РАЙБАЦ И СУШИЦ ШМАТИ Барз важне знац як ше райбе шмати, нє лєм прето же би после райбаня були чисти, же би мали красну фарбу и же би материял бул очувани и цо длужей як нови, алє и же би нє чкодзели здравю

П

ред каждим райбаньом треба позберац шицки шмати, ручнїки и посцелїну, памучни маїци, блузни, кошулї, тренерки, фармерки цо брудни и посортирац их по материялох и по фарбох. Вєдно треба райбац лєм тоти шмати хтори з истого материялу и приблїжних фарбох, бо од того завиши и температура на хторей ше райбе и количество детердженту, з тим же фаховци за тоту обласц гваря же нє треба вєдно райбац ручнїки и посцелї-

ЕКОЛОҐИЙНИ СРЕДСТВА НЄ ЧКОДЗА ЗДРАВЮ Дамир Попович зоз роботнї Aqua Clean d.o.o. з Вербасу, чия дїялносц райбанє и хемийне райбанє шматох, гвари же ше у отримованю гиґиєни хаснує еколоґийно и здравствено безпечни средства.

– Окреме зме пошвецени квалитету роботи, цо значи же ше з райбаньом або хемийним райбаньом одстранює бруд и шпляхи, а чува ше материял и фарбу вирайбаному (як шицки гуторя, вичисценому) облєчиву и предметом – гварел Попович. Тото подприємство отримує гиґиєну униформох и шицкей текстилней опреми за вецей вельки фабрики, шпиталї, готели и доми школярох у Южним и Заходно-бачким и округу. Попри облєчива райбу и вичисцую и душеки, паплани, покровци, преблєчива за шедзиска у автох, кочики, авто-шедзиска за дзеци.

21. МАЙ 2021.

ну. Кед направени ґрупи шматох и вец у єдней маме баржей и менєй брудни шмати, на тих бруднєйших треба зарайбац шпляхи. Вше треба почитовац тото цо пише на етикети кед у питаню температура райбаня и хаснованє центрифуґи, нїґда ше нє шме сипац вибильовач на шмати у фарбох и обовязно шмати треба сушиц наспак, же би нє виблядли. Велїм ґаздиньом олєгчанє же можу шмати и посцелїну сушиц у сушачки, з тим же и ту важне же ше ю нє шме преполнїц, бо ше вец шмати нє осуша як цо предвидзене и буду погужвани. До сушачки нє добре класц вирайбани патики, лєпше будзе кед ше осуша на слунку. На упутству за райбачку пише, а то твердза и майстрове за електрични апарати, же райбац треба лєм з точним количеством детердженту, так як написане у декларациї на мещку у хторим пращок купени. Кед же ше положи вецей пращку, шмати нє буду анї баржей и анї лєпше вирайбани, алє ше може случиц же ше пращок нє розпущи, же будзе затикац райбачку, правиц звишок пени хтора дзвига бруд горе, алє го нє одстранює. Класц превельо пращку опасне, бо може иритировац скору. Райбачку нє треба преполнїц, бо кед ше до нєй накладзе вецей шмати як цо предвидзене, нє вирайбе добре, а и пращок ше вец нє вимиє до конца. Треба буц осторожни и кед ше хаснує омегчовач. Нє треба го класц анї превельо, бо ше вон нє вимива зоз остатнєй води, а кед у питаню дзеци и чувствительни особи, лєпше го пре скочиц.■

РУСКЕ СЛОВО 19

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

famelija@ruskeslovo.com

Детерджент з котрим ше пред тим райбало треба пременїц и повториц програму плоканя (2 раз виплокац). Кед ше зяви киханє, обовязно ище раз виплокац шмати чи посцелїну и пременїц детерджент, або омегчовач кед же ше го хасновало – совитує др Мелания.

ШМАТИ И ЗДРАВЄ

ГИҐИЄНА НАС ЧУВА Чисти шмати, ручнїки, посцелїна и шицко з чим цело у контакту єдно з основних условийох за очуванє здравя каждей особи. Прето з исту увагу мушиме приступиц ґу гиґиєни тих стварох, як и ґу особней гиґиєни

О

тим цо важне зробиц, кед у питаню отримованє гиґиєни шматох, ручнїкох, по сцелїни и шицкого з чим нашо цело приходзи до контакту, же би то нє завадзало нашому здравю за нашо новини гутори специялиста алерґолоґиї и имунолоґиї – примариюс др Мелания Виславски, хтора робела на Институту за здравствену защиту дзецох и омладини Войводини у Новим Садзе. И попри того же дохторка Виславскова тераз у пензиї, профе сийно є активна а з тей нагоди нам дава вецей хасновити совити о тим цо бизме мали зробиц же бизме нє виволали алерґию, а окреме як защициц дзеци.

– Чисти шмати, ручнїки, по сцелїна и шицко з чим цело у контакту єдно з основних условийох за очуванє здравя каждей особи. Прето з исту увагу мушиме приступиц ґу гиґиєни тих стварох, як и ґу особней гиґиєни. Тота гиґиєна облапя: одвитуюце райбанє (на 60-90o), сушенє, пейґланє и отримованє або чуванє чистих шматох. Шмати котри ше райбу у райбачки, на одвитуюцей програми и з квалитетним детерджентом вшелїяк же лєпше вирайбани. То прето же константнєйша цеплота на котрей ше райбу, ровномирнєйше розпоредзованє детердженту, стаємне мишанє и векше количество води котра одстранює нєчистоту. Вшелїяк, ручно треба пробовац одклонїц стари и моцни шпляхи, добре виплокац, а потим вирайбац у машини. Ручне райбанє ше препоручує лєм кед маме барз нїжни и чувствительни предмети (пре фарбу, або материял) и

ХЕМИЙНИ ПРЕПАРАТИ ЧАСТЕЙШЕ ВИВОЛУЮ ИРИТАЦИЮ Алерґия, то премоцни и за чловека чкодлїви способ реакциї орґанизма, на инертни и нєчкодлїви материї з котрима є у контакту. Алерґия ше явя углавним при особох котри маю фамелийну нашлїдну прихильносц ґу такому способу реакциї. Можу ше зявиц у гоч котрим животним вику, цо завиши од велїх факторох. При малих дзецох першу алерґию найчастейше виволує дацо од єдзеня. Кус познєйше ше розвива и алерґия на алерґени з воздуху, при даєдних пациєнтох на лїки и на отрови пчолох и осох. Алерґийни реакциї на препарати за гиґиєну нє таки части. То такволани контактни алерґиї, котри ше при дзецох ридко зявюю. Можу ше зявиц при дзецох котри маю барз чувствительну, або уж очкодовану скору. Аґресивни хемийни препарати за гиґиєну частейше виволую иритацию скори, очкодую єй защитне пасмо – такволани микробион и вец тота особа реаґує пречувствительно на рижни ствари з котрима є у контакту, а тиж так ше лєгко и инфицира.

ствари на котрих то з декларацию зазначене – гутори др Виславски. Детерджент за шмати у одредзених ситуацийох може виволац червенїдло на скори, а дакому завадза и омегчовач.

– Без огляду чи ше шмати райбе ручно чи у райбачки, муши ше их барз добре виплокац. Остатки пращку на шматох познєйше при контакту з людским знойом можу виволац моцну иритацию и червенїдло скори, а у чувствительних реґиох чловекового цела можу буц и причина же ше створи виєдзене место на скори, алє то нє алерґия. Омегчовачи за шмати нє треба хасновац при райбаню посцелїни, ручнїкох, як и облєчива т. є. стварох котри у директним контакту зоз скору, анї при райбаню дзецинского, окреме облєчива бебох. То прето же защитне пасмо котре омегчовач справи, нє допущує упиванє зною, може воволац контактни иритациї, а премоцни пах може воволац и проблеми при особох котри маю хороти орґанох за диханє – толкує др Виславски. ОСТРОЖНО КЕД У ПИТАНЮ ДЗЕЦИ Окреме треба буц осторожни кед у питаню шмати и посцелїна за дзеци и реаґовац такой кед ше зявя пременки на скори.

– Дзецински, окреме ствари малих бебох, треба райбац окреме, нє зоз стварами одроснутих. Треба хасновац цо нєутралнєйши и преверени детердженти, по можлївосци зоз знаком 0+. Омегчовачи лєпше нє хасновац. При зявеню червенїдла скори, або осипу, перше треба тото место добре вимиц з лїтну воду и нєутралним дзецинским мидлом, а потим намасциц зоз нєутралну крему за чувствительну дзецинску скору. Кед же проблем векши, треба поглєдац помоц од лїкара.

20 РУСКЕ СЛОВО

21. МАЙ 2021.

НА СЛУНКУ, МРАЗУ, ШНЇГУ, АБО У ХИЖИ Барз важне и дзе и як ше суши шмати, чи вонка на воздуху, чи нука у хижи, а чи у машини за сушенє шматох. Нє шицки маю двор, або терасу же би могли сушиц шмати вонка, на слунку.

– Найидеалнєйше шмати сушиц вонка, на мразу або шнїгу, а влєце на слунку и витру. Медзитим, кад же у фамелиї маце особу з алерґию на полен, нє препоручує ше сушенє шматох на витру, бо ше часточки полену лїпя за влажни шмати, цо тим особом може спричинїц алерґийну реакцию. Кед же ше шмати муши сушиц у хижи, потребне частейше превитровиц просторию у котрей ше суша, бо ше при сушеню ошлєбодзує вельке количество пари, цо може воволац кондензованє и зявенє плєшнїни на муре. Квалитетни сушачки и вибор одвитуюцей програми сушеня у тей ситуациї добре ришенє – гутори др Виславски. На цело велї кладу рижни млєка за скору, помади, шминку, дезодоранси, лаґи за власи и нохци, прикраски. Кед ше на скори замеркує пременки, треба реаґовац.

– За очуванє здравя и злєпша– Нєшка єст барз вельки вибор средствох ЧОМ ТРЕБА ПЕЙҐЛАЦ нє имунитету, як и керованє за особну гиґиєну и прикрашованє, а реклаалерґийох вшелїяк найважнєми нєселективно понукаю найрозличнєййше водзиц здрави способ ши препарати. При особним виборе ше Пейґланє єден з квалитетних живота. То значи провадзиц муши водзиц рахунку же нє маме шицки и добрих способох отримованя гиґиєни, природу. Кармиц ше зоз приисту файту скори, исте число рокох, исти окреме посцелїни, алє и шматох. родну, дамашню покарму, зоз здравствени проблеми. Самим тим, нє одВисока температура пейґли забива цо менєй штучнима додаткавитую исти препарати шицким. Треба вимикроорґранизми котри евентуално ми, спац 6-8 г. дньово, препроберац природни препарати, без, або з миниостали на шматох, а и омегчує вадзовац час на швижим воздумалним количеством конзервансох, штучшмати, та нє потребни ху, нє куриц, нє пиц, практиковац них фарбох, пахнячкох и по можлївосци вше омегчовач. умерено физичну активносц и на перше вжац тестер, випробовац пар раз, аж пошицких планох по можлївосци макситим купиц препарат – гвари др Мелания. мално керовац хемийни додатки у єдзеню, пицу, средствох за гиґиєну цела и обисца. Тиж так ВОДЗИЦ ЗДРАВИ СПОСОБ ЖИВОТА важни и шорови превентивни лїкарски контроли, як и лїВельо того за свойо здравє можеме сами зробиц, окреме карски консултациї при зявеню перших симптомох хороже можеме свидомо керовац ситуациї у хторих нам ше мо- ти – заключує др Виславски.■ жу случиц алерґийни реакциї.

ХИЖНИ ЛЮБИМЦИ МОЖУ МАЦ ПОЗИТИВНУ УЛОГУ Хижни любимци маю позитивну улогу за розположенє и психу їх ґаздох. Медзитим, при пребуваню у завартим просторе, окрем иншого, стретаме ше зоз проблемом отримованя їх гиґиєни и зоз шерсцу по обисцу. Вшелїяк, нє треба брац любимца, кед же дахто у обисцу ма алерґию на животиньску шерсц, або кед тей животинї и себе нє можеме обезпечиц подполни гиґиєнски условия. Мачку ше нє препоручує, при вибору псох треба виберац расу котра нє охабя вельо шерсци, а найбезпечнєйши рибки, або коритнявки.

21. МАЙ 2021.

РУСКЕ СЛОВО 21

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

famelija@ruskeslovo.com

Детерджент з котрим ше пред тим райбало треба пременїц и повториц програму плоканя (2 раз виплокац). Кед ше зяви киханє, обовязно ище раз виплокац шмати чи посцелїну и пременїц детерджент, або омегчовач кед же ше го хасновало – совитує др Мелания.

ШМАТИ И ЗДРАВЄ

ГИҐИЄНА НАС ЧУВА Чисти шмати, ручнїки, посцелїна и шицко з чим цело у контакту єдно з основних условийох за очуванє здравя каждей особи. Прето з исту увагу мушиме приступиц ґу гиґиєни тих стварох, як и ґу особней гиґиєни

О

тим цо важне зробиц, кед у питаню отримованє гиґиєни шматох, ручнїкох, по сцелїни и шицкого з чим нашо цело приходзи до контакту, же би то нє завадзало нашому здравю за нашо новини гутори специялиста алерґолоґиї и имунолоґиї – примариюс др Мелания Виславски, хтора робела на Институту за здравствену защиту дзецох и омладини Войводини у Новим Садзе. И попри того же дохторка Виславскова тераз у пензиї, профе сийно є активна а з тей нагоди нам дава вецей хасновити совити о тим цо бизме мали зробиц же бизме нє виволали алерґию, а окреме як защициц дзеци.

– Чисти шмати, ручнїки, по сцелїна и шицко з чим цело у контакту єдно з основних условийох за очуванє здравя каждей особи. Прето з исту увагу мушиме приступиц ґу гиґиєни тих стварох, як и ґу особней гиґиєни. Тота гиґиєна облапя: одвитуюце райбанє (на 60-90o), сушенє, пейґланє и отримованє або чуванє чистих шматох. Шмати котри ше райбу у райбачки, на одвитуюцей програми и з квалитетним детерджентом вшелїяк же лєпше вирайбани. То прето же константнєйша цеплота на котрей ше райбу, ровномирнєйше розпоредзованє детердженту, стаємне мишанє и векше количество води котра одстранює нєчистоту. Вшелїяк, ручно треба пробовац одклонїц стари и моцни шпляхи, добре виплокац, а потим вирайбац у машини. Ручне райбанє ше препоручує лєм кед маме барз нїжни и чувствительни предмети (пре фарбу, або материял) и

ХЕМИЙНИ ПРЕПАРАТИ ЧАСТЕЙШЕ ВИВОЛУЮ ИРИТАЦИЮ Алерґия, то премоцни и за чловека чкодлїви способ реакциї орґанизма, на инертни и нєчкодлїви материї з котрима є у контакту. Алерґия ше явя углавним при особох котри маю фамелийну нашлїдну прихильносц ґу такому способу реакциї. Можу ше зявиц у гоч котрим животним вику, цо завиши од велїх факторох. При малих дзецох першу алерґию найчастейше виволує дацо од єдзеня. Кус познєйше ше розвива и алерґия на алерґени з воздуху, при даєдних пациєнтох на лїки и на отрови пчолох и осох. Алерґийни реакциї на препарати за гиґиєну нє таки части. То такволани контактни алерґиї, котри ше при дзецох ридко зявюю. Можу ше зявиц при дзецох котри маю барз чувствительну, або уж очкодовану скору. Аґресивни хемийни препарати за гиґиєну частейше виволую иритацию скори, очкодую єй защитне пасмо – такволани микробион и вец тота особа реаґує пречувствительно на рижни ствари з котрима є у контакту, а тиж так ше лєгко и инфицира.

ствари на котрих то з декларацию зазначене – гутори др Виславски. Детерджент за шмати у одредзених ситуацийох може виволац червенїдло на скори, а дакому завадза и омегчовач.

– Без огляду чи ше шмати райбе ручно чи у райбачки, муши ше их барз добре виплокац. Остатки пращку на шматох познєйше при контакту з людским знойом можу виволац моцну иритацию и червенїдло скори, а у чувствительних реґиох чловекового цела можу буц и причина же ше створи виєдзене место на скори, алє то нє алерґия. Омегчовачи за шмати нє треба хасновац при райбаню посцелїни, ручнїкох, як и облєчива т. є. стварох котри у директним контакту зоз скору, анї при райбаню дзецинского, окреме облєчива бебох. То прето же защитне пасмо котре омегчовач справи, нє допущує упиванє зною, може воволац контактни иритациї, а премоцни пах може воволац и проблеми при особох котри маю хороти орґанох за диханє – толкує др Виславски. ОСТРОЖНО КЕД У ПИТАНЮ ДЗЕЦИ Окреме треба буц осторожни кед у питаню шмати и посцелїна за дзеци и реаґовац такой кед ше зявя пременки на скори.

– Дзецински, окреме ствари малих бебох, треба райбац окреме, нє зоз стварами одроснутих. Треба хасновац цо нєутралнєйши и преверени детердженти, по можлївосци зоз знаком 0+. Омегчовачи лєпше нє хасновац. При зявеню червенїдла скори, або осипу, перше треба тото место добре вимиц з лїтну воду и нєутралним дзецинским мидлом, а потим намасциц зоз нєутралну крему за чувствительну дзецинску скору. Кед же проблем векши, треба поглєдац помоц од лїкара.

20 РУСКЕ СЛОВО

21. МАЙ 2021.

НА СЛУНКУ, МРАЗУ, ШНЇГУ, АБО У ХИЖИ Барз важне и дзе и як ше суши шмати, чи вонка на воздуху, чи нука у хижи, а чи у машини за сушенє шматох. Нє шицки маю двор, або терасу же би могли сушиц шмати вонка, на слунку.

– Найидеалнєйше шмати сушиц вонка, на мразу або шнїгу, а влєце на слунку и витру. Медзитим, кад же у фамелиї маце особу з алерґию на полен, нє препоручує ше сушенє шматох на витру, бо ше часточки полену лїпя за влажни шмати, цо тим особом може спричинїц алерґийну реакцию. Кед же ше шмати муши сушиц у хижи, потребне частейше превитровиц просторию у котрей ше суша, бо ше при сушеню ошлєбодзує вельке количество пари, цо може воволац кондензованє и зявенє плєшнїни на муре. Квалитетни сушачки и вибор одвитуюцей програми сушеня у тей ситуациї добре ришенє – гутори др Виславски. На цело велї кладу рижни млєка за скору, помади, шминку, дезодоранси, лаґи за власи и нохци, прикраски. Кед ше на скори замеркує пременки, треба реаґовац.

– За очуванє здравя и злєпша– Нєшка єст барз вельки вибор средствох ЧОМ ТРЕБА ПЕЙҐЛАЦ нє имунитету, як и керованє за особну гиґиєну и прикрашованє, а реклаалерґийох вшелїяк найважнєми нєселективно понукаю найрозличнєййше водзиц здрави способ ши препарати. При особним виборе ше Пейґланє єден з квалитетних живота. То значи провадзиц муши водзиц рахунку же нє маме шицки и добрих способох отримованя гиґиєни, природу. Кармиц ше зоз приисту файту скори, исте число рокох, исти окреме посцелїни, алє и шматох. родну, дамашню покарму, зоз здравствени проблеми. Самим тим, нє одВисока температура пейґли забива цо менєй штучнима додаткавитую исти препарати шицким. Треба вимикроорґранизми котри евентуално ми, спац 6-8 г. дньово, препроберац природни препарати, без, або з миниостали на шматох, а и омегчує вадзовац час на швижим воздумалним количеством конзервансох, штучшмати, та нє потребни ху, нє куриц, нє пиц, практиковац них фарбох, пахнячкох и по можлївосци вше омегчовач. умерено физичну активносц и на перше вжац тестер, випробовац пар раз, аж пошицких планох по можлївосци макситим купиц препарат – гвари др Мелания. мално керовац хемийни додатки у єдзеню, пицу, средствох за гиґиєну цела и обисца. Тиж так ВОДЗИЦ ЗДРАВИ СПОСОБ ЖИВОТА важни и шорови превентивни лїкарски контроли, як и лїВельо того за свойо здравє можеме сами зробиц, окреме карски консултациї при зявеню перших симптомох хороже можеме свидомо керовац ситуациї у хторих нам ше мо- ти – заключує др Виславски.■ жу случиц алерґийни реакциї.

ХИЖНИ ЛЮБИМЦИ МОЖУ МАЦ ПОЗИТИВНУ УЛОГУ Хижни любимци маю позитивну улогу за розположенє и психу їх ґаздох. Медзитим, при пребуваню у завартим просторе, окрем иншого, стретаме ше зоз проблемом отримованя їх гиґиєни и зоз шерсцу по обисцу. Вшелїяк, нє треба брац любимца, кед же дахто у обисцу ма алерґию на животиньску шерсц, або кед тей животинї и себе нє можеме обезпечиц подполни гиґиєнски условия. Мачку ше нє препоручує, при вибору псох треба виберац расу котра нє охабя вельо шерсци, а найбезпечнєйши рибки, або коритнявки.

21. МАЙ 2021.

РУСКЕ СЛОВО 21

ДОМ И ФАМЕЛИЯ НОВИ КНЇЖКИ

КРАСОТА МАЛИХ СТВАРОХ (Ясмина Дюранин: Женоблоґия, НВУ „Руске слово” 2021)

К

аждому хто голєм дараз пречитал колумнистичну/блоґерску призначку Ясмини Дюранин у мешачней рубрики Руского слова „Дом и фамелия ”, ясне же Женоблоґия нє даяки класични Поради рускей ґаздинї, яки би ше можебуц обчековало маюци на розуме традицию и длуговичносц єдней од найвитирвалших рубрикох наших новинох. Нєт у Женоблоґиї швинки и курки на гумнє, рапухох з губабами, ту ше нє крохмаля сукнї, анї ше внєдзелю нє цагаю рейтеши. Можебуц, евентуално, мацерова мушкатла пахнє под облаком, алє то озда єдини спомин на стари добри часи док ше знало шора. Женоблоґия кус иншаки приручнїк, свойофайтови „лайфстайл” водзач и пораднїк за 21. вик, як остац здрави и нормални у тим шалєним швеце и шалєним чаше. Рецепт хтори нам Дюранинова понука нє у пробованю же би ше иґноровало реалносц доокола нас, алє же би ше кеди-нєкеди зоз нєй виступело, же би ше нашло дакус часу за себе и за духовне окрипенє, же би ше здогадло цо у живоце наисце важне и тирваце. Гоч ми знаме же руски ґаздинї зложени зоз окремного, так повесц нєзнїщлївого материялу, аж и им з часу на час нєобходна релаксация. То можебуц и главна мисия и поволанє Женоблоґиї. А ниа, Ясмини Дюранин ше уж седем рочки удава раз на мешац нам випоручиц нову дозу тей благотворней менталней терапиї. И то нє лєм предпоставеней публики и цильней ґрупи, односно читательком Руского слова. Нєсподзивал сом ше келї хлописка нє лєм читаю, алє и чекаю Женоблоґию, лєм же то нє приповедаю доокола. На концу, одкеди сом єй редактор, и я ше чежко стримуєм охабиц рукопис новей Женоблоґиї за конєц роботного дня, а нє такой позакуковац же цо тераз надумала и понаписовала.... У писаню о кнїжочки „Женоблоґия” рушим од конца, односно од констатациї рецензентки Єлени Перкович у тексту „Цо єст нове у Дюранїнових” (цо би могол буц идеални поднаслов Женоблоґиї) же „блоґ то младши и нєсташнєйши брат колумни”. Понеже ту нє пишеме учебнїк новинарских жанрох лєбо медийней грамотносци, останьме на тим кед слово о дефиницийох. Медзитим, кед слово о контексту, треба здогаднуц же одкеди початком нового милениюма диґиталне почало преберац примат (а по нєшка здобуло скоро абсолутни монопол), и медиї и новинарство обрацели ше горебздом. Медиї постали фабрики информацийох хтори у каждей секунди ґенеризую морйо нових змистох з хторима засипую публику (и збунюю ю и страша, поправдзе) а новинарство постало ефемерне, дочасове и хвилькове. Тераз є

22 РУСКЕ СЛОВО

ту, а дораз ше забудзе у потреби за швижшу вистку и нову сензацию. Медзитим, мудри людзе у тим швеце барз швидко додумали иншаки приступ и нову алтернативу, а то праве новинарство з людску твару з хторим ше кажди поєдинєц з анонимней публики може идентификовац. Воно подрозумює особни приступ, дзе ше факти, зявеня и феномени нє толкую з другима фактами, алє з емоцию, упечатком, през власну призму. Дакеди то були новински призначки, смужки, козериї и гуморески, нєшка то блоґи, влоґи и статуси ширцом дружтвених мрежох. Друга важна стар то вибор темох. Нє шицки важни ствари у живоце вельки, анї обратно. Скоро идеална красота найчастейше у малих, дробних, каждодньових детальох и рутинох. Праве тот и таки живот нєвичерпна инспирация Ясмини Дюранин у єй Женоблоґиї. Вона нє пробує меняц швет лєбо ратовац Руснацтво, тото поволанє свидомо и дзечнє охабя другим. Вона пише о себе и своїх, достаточно отворено же би читателя пущела до обисца и фамелийней интими, алє знова з миру и тактом – розумлїве, нїхто нє жада жиц у авзлоґу. Пише о каждодньових пригодох и фамелийней динамики, а шицки знаме яка вона зна буц тензична – криза у обисцу може вибухнуц и ескаловац швидше як на Наґорно-Карабаху лєбо у Ґази, а лєм пре змачкани ручнїки лєбо розруцани ботоши. Медзитим, тоти, поправдзе часто фрустрираюци и за нерви фатални животни деталї и ситуациї, єй ше вше уда обрациц на шмих, на анеґдоту хтора ше будзе преприповедовац коло пополадньовей кафи... Кед так роздумам, скоро виходзи же Ясмина Дюранин то Єлица Ґреґанович по руски. Можебуц то и найзжатши приказ Женоблоґиї. Скоро 80 написи у кнїжки „Женоблоґия”, ґруповани до штирох тематичних цалосцох (З другима у колє, Венера вс Марс, Кресцанка кед будзем, Швет у хторим жиєм) представяю комплетну авторкову седемрочну колумнистично/блоґерску продукцию.. Так обєдинєни у кнїжки, тоти тексти нє лєм же достали нову шансу и ратунок од забуца хторе нєминовна судьба медийних змистох (и друкованих, а окреме диґиталних), алє и нову димензию и квалитет. Читаюци их тераз, здобува ше упечаток же су єднак актуални и живи як и кед су першираз обявени. То резултат авторкового таланту, алє и простей правди же тот мали, звичайни, каждодньови живот хтори єй тема и натхнуце исти бул и вчера, и нєшка є, а будзе и наютре. И же є углавним красни, а „Женоблоґия” ту же бизме то нє забували так лєгко. Приємне читанє ■☺ И. Сабадош 21. МАЙ 2021.

kultura@ruskeslovo.com

ЦЕНТЕР ЗА ПРОМОЦИЮ НАУКИ З БЕОҐРА ДУ

ПОДЗЕКОВАНЄ НАТАЛИЇ БУДИНСКИ Ювилейна 10. Манифе стация „Май мешац математики”, шветочно отворена 10. мая у Народним театре у Беоґрадзе. На отвераню участвовала и мр Наталия Будински, а з нагоди ювилею достала и подзекованє за потримовку тей манифестациї и промоцию математики. Ма ни фе ста цию отво рел ми ни стер про сви ти Бран ко Ру жич, а те ди ви вед зе ни и мате матич нота нєч ни пер фор манс „Точ ка то то то цо нє ма ча сци”, хто ри Ната лия Будин ски по ста ве ла у со труд нїц тве зоз про фе си й ни ма тан цо ша ми и хо ре о ґ ра фом зоз Сер ви су за про фе си й ни та нєц – Ста нї ца зоз Бе о ґ ра ду.

Манифе стация „Май мешац математи ки” у орґ а ни за циї Цен тру за промоцию науки буд зе тирвац по конєц мешаца, а буд зе витворена на вецей локацийох у Беоґрад зе як цо Наукови клуб, Беоґрадска твердиня и парк Ка лемеґдан, пешацка зона Княз Михайловей, и Математични институт САНУ. Тема ювилейней Манифестациї зоз слоґаном „Формула уметносци” базована на медзисобней зависносци уметносци и математики. Наталия Будински професорка математики и окончователька длужносци директора у Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре. М. А.

ПОКРАЇНСКА СМОТРА РЕЦИТАТОРОХ

ИСАК НОВТА И ВАЛЕНТИНА НОВТА ПЛАСОВАЛИ ШЕ НА РЕПУБЛИЧНИ УРОВЕНЬ На Покраїнскей смотри рецитаторох, хтора отримана прейґ интернету 12. и 14. мая у Сечню, од пецерих учашнїкох з Руского Керестура, до ґрупи од 18 найлєпших вошли – Исак Новта у нїзшим возросту, Ема Живкович у штреднїм возросту и Валентина Новта у старшим возросту, а Исак и Валентина ше потим пласовали и на Републичну смотру рецитаторох.

За два днї рецитовали вкупно 116 рецитаторе, на Републичну смотру ше пласовали 18-цецеро, а їх знїмки оценьовал жири у составе – Миодраґ Петрович, Ана Лесковац, Каталин Фазекаш и Амалия Ковач. Рецитаторе у младшим возросту наступали спред Школи „Петро Кузмякˮ, пририхтали их Наталия Зазуляк и Оленка Живкович, док учашнїкох у

штреднїм и старшим возросту спред Дома култури Руски Керестур пририхтала Ивана Дудаш. Покраїнску смотру рецитаторох орґанизує Союз уметнїцкей творчосци аматерох Войводини, а домашнї Смотри бул Образовно-културни центер Сечань. Републична смотра рецитаторох запланована за 28. и 29. мая у Валєве. Ан. М.

***

МАРИНА БАРНА ИДЗЕ ДАЛЄЙ, А ВАЛЕНТИНА САЛАҐ ДОСТАЛА ЗЛАТНУ ПЛАКЕТУ

Спред дюрдьовского Културно-уметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко” на Покраїнскей смотри участвовали штверо рецитаторе; у младшим возросту Владимир Молнар, у старшим Марина Барна и Иван Молнар, а у старшим Валентина Салаґ. Пририхтал их уметнїцки ру-

Иван Молар, Яким Гарди, Владимир Молар, Марина Барна и Валентина Салаґ

21. МАЙ 2021.

ководитель Яким Гарди котри длуги роки нєсебично помага дзецом же би ше учели крашнє рецитовац, а як и сам гварел – вери до нїх, добри су и послухни, а резултати обачлїви. На Републичну смотру рецитаторох котра ше ма отримац у Валєве 28. и 29. мая пласовала ше Марина Барна, а Валентина Салаґ ше на Покраїнскей смотри пласовала до ґрупи од 18 найлєпших рецитаторох и достала Златну плакету за участвованє на тей Смотри. Знїмки рецитаторох як рецитую оценьовал жири у составе – Миодраґ Петрович, Ана Лесковац, Каталин Фазекаш и Амалия Ковач. Най здогаднєме, дюрдьовске Дружтво у тим року єдине котре зоз своєй општини пририхтало рецитаторох котри рецитовали на руским язику на Смотрох. На Општинскей смотри участвовали шесцеро рецитаторе, на Зонскей пецеро, на Покраїнскей штверо, а на Републичней будзе участвовац єдна рецитаторка, цо визначни и окремни успих. С.С.

РУСКЕ СЛОВО 23

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОЗНАЧЕНИ ДВА РОЧНЇЦИ У НОВИМ ОРАХОВЕ

СВЯТОЧНА ПРОГРАМА НА ЧЕСЦ НАШИМ ПРЕДКОМ У Новим Орахове прешлей соботи, 15. мая, святочно означена 75-рочнїца од приселєня Руснацох до того валалу и 74-рочнїца од снованя КУД „Петро Кузмяк”

П

реслава почала зоз символичним преходзеньом драги од Руского Керестура по Нове Орахово, по драги наших предкох хтори населєли и основали валал Нове Орахово. Вельку Службу Божу одслужел ораховски парох о. Владислав Рац у присустве вирних Ораховчаньох и госцох, а у вечарших годзинох отримана Святочна програма ораховского Дружтва. Пред саму програму, до валалу сцигли троме Ораховчанє, спортисти и бициґлисти Томислав Джуня, його син Едвин Джуня и Любомир Ґовля. Вони ше зоз Руского Керестура на драгу до Нового Орахова рушели на 16 годзин, а до валалу сцигли пред вечаром. Требало им коло два и пол годзини гонїц бициґли, а валалчанє их дочекали зоз кляпканьом. Члени ораховского КУД „Петро Кузмяк” пририхтали святочну програму. Предсидателька Дружтва Татяна Дудаш привитала госцох и шицких присутних, а окреме предсидателя Националного совиту Руснацох Борислава Сакача и ораховского пароха о. Владислава Раца. Предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач, повинчовал красну рочнїцу Ораховчаньом и визначел же гоч су мала заєднїца, вони як у гевтей рускей народней присловки „мала грудка, алє сами сир”, а ґу щирим винчованком ше придружел и ораховски парох, о. Владислав Рац, хтори визначел важносц духовного живота.

24 РУСКЕ СЛОВО

Конферансу по руски и по мадярски водзели Кинґа Надь и Срдян Ґовля. Члени литературней секциї Лана Горват и Даниєла Бицок пречитали стихи Мирона Жироша и Ораховчаня Любу Раца Кренїцкого. Потим наступели наймладши члени Дружтва Иван и Андрей Маґоч хтори одшпивали шпиванки „Зламала ше кормань деска” и „Три гвиздочки на нєбе” зоз провадзеньом Тамбурового оркестра. Млади тамбураше виведли Венчик мадярских композицийох под руководительством Золтана Дудаша. Борис и Владимир Маґоч зоз провад зеньом орке стра одшпивали шпиванку „Ей, нє видно тот мой валал” и „Дай нам, Боже, добри час”. Танєчна секция виведла Венчик руских танцох под руководительством Владимира Маґоча. Потим Владимир Маґоч пречитал текст Мирона Жироша, хтори написани 1963. року кед вон бул у нащиви Новому Орахову як новинар и бул обявени у новинох „Руске слове”. Святочна програма предлужена зоз танцом „Вечар майови” хтори виведла танєчна секция, тиж под руководительством Владимира Маґоча. Програма закончена зоз Венчиком руских шпиванкох, хтору виведли ораховски тамбураше под руководительством Золтана Дудаша. Преслава зоз друженьом ше предлужела у просторийох ораховского КУД „Петро Кузмяк”. Преславу потримали Покраїнски секретарият за културу, як и Општинска управа и локална самоуправа.■ Борис Маґоч 21. МАЙ 2021.

kultura@ruskeslovo.com

ОТРИМАНА ПРОМОЦИЯ МОНОҐРАФИЇ О ИРЕНИ КОЛЄСАР У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

ПАМЯТНЇК ҐЛУМИЦИ И УМЕТНОСЦИ Хто лєм знал же Ирена Колєсар (1925–2002) югославянска ґлумица хтора бавела у першим повойновим югославянским филму „Славица”, вельо вецей могол дознац на промоциї моноґрафиї пошвеценей тей познатей ґлумици под назву „Ошмих полцоровей фиґурини” автора Владимира Балащака зоз Сримскей Митровици, хтора внєдзелю отримана у Музею Сриму у Сримскей Митровици. Промоция почала зоз виривками на видео-биме зоз бавеного филма „Славица” и зоз фотоґрафиями зоз творчого живота ґлумици

Я

к на початку гварела Єлена Перкович, координаторка проєкта видаваня моноґрафиї, слово о першей промоциї кнїжки хтора вишла з друку концом 2020. року з нагоди означованя 95-рочнїци од народзеня Ирени Колєсар. Владимир Балащак роками зазберовал потребни материяли и документацию за спомнуту кнїжку и з тей нагоди здогаднул накратко же Ирена Колєсар насампредз вше була чловек, а почала ґлумиц ище у партизанским руху у бриґади „Раде Кончар” так же мала воєну ґлумецку школу. После войни була членїца Горватского народно театра, а ширшей публики остала у паметаню по улоги у филму „Славица” Вєкослава Африча, хтори опатрели два милиони патрачох. Балащак здогаднул и на походзенє ґлумици хторе з Беркасова, дзе єй коренї и дзе приходзела до баби и дїда.

– Кед после войни було приказованє филма „Славица“, проєкция була и у Беркасове. У першим шоре шедзела Иренова баба. Кед у єдней сцени Славица гинє, Иренова баба почала нарикац и проєкция прервана, а Ирена ше ютредзень мушела зоз Заґребу прейґ єдиного телефона у Беркасове явиц баби же є жива и здрава, и же шицко у шоре – виприповедал Балащак анеґдоту хтору призначел пририхтуюци моноґрафию и додал же на поволанку Бояна Ступици Колєсарова прешла до Беоґраду до Югославянского драмского театру и остала запаметана и по улогох у Шекспирових фалатох. Ирина Гарди Ковачевич як редакторка виданя гварела щиро же ше у кариєри нє зочела з таким материялом яки

ЗНАЧНА ПОТРИМОВКА Промоцию моноґрафиї провадзели предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач, предсидатель Вивершного одбору НС Желько Ковач, державни секретар у Министерстве за людски и меншински права и дружтвени диялоґ Олена Папуґа, парох у Шидзе о. Михайло Режак и декан сримски, и други.

21. МАЙ 2021.

ЧИСЛЕНИ ПОДАТКИ И ДОКУМЕНТИ Владимир Балащак пририхтуюци моноґрафию покончел розгварки зоз численима ґлумцами хтори сотрудзовали зоз Ирену Колєсар або ю паметаю, потим зоз людзми зоз театрох и филма и, окрем фотоґрафийох, ту и коло 100 рижни документи. Коєсарова була медзи снователями Дубровацких лєтнїх бавискох, зняла седем бавени филми и бавела у театралних представох. Достала и орден за храбросц и орден роботи.

понукнул Балащак и же требало розлучиц цо шицко порихтане, а цо би требало доложиц же би кнїжка була комлетована и добра за читанє.

– Моноґрафия нє лєм биоґрафия єдней особи и ґлумици, алє и шведок єдного часу. Кнїжка нє лєм памятнїк Ирени Колєсар, алє и уметносци. Шицко то требало поскладац и гевто цо хибело, додац – гварела, медзи иншим, Ирина Гарди Ковачевич. Виривки зоз моноґрафиї пречитали ґлумци Душанка Анойчич, Никола Яношевич и Єлена Янкович, а промоция була преткана и зоз класичнима музичнима нумерами на ґитари и клавиру. На концу приказани и докуметарни запис Олґи Карлаварис о Колєсаровей дзе вона бешедовала о своєй творчосци и живоце. У сали Музею Сриму були виложени фотоґрафиї зоз ґлумецкей творчосци Ирени Колєсар, а як нависцене, промоциї буду отримани и у других руских штредкох, алє и индзей дзе єст почитовательох драмскей уметносци. Моноґрафию видали Дружтво Руснацох зоз Сримскей Митровици и Новинарска асоцияция Руснацох. Як визначела Єлена Перкович, финансийно помогли АП Войводина, город Сримска Митровица, Завод за културу войводянских Руснацох, Национални совит Руснацох и руски редакциї РТВ, як и поєдинци.■ Вл. Дїтко

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ: МИКОЛА УЙФАЛУШИ ЗОЗ КОЦУРА

У ШЕРЦУ СКАРБНЇЦА ПАМЯТКОХ

Пише: Оля РУСКОВСКИ

Пребераюци по шкатули полней з фотоґрафиями, з котрей викукую и чарно-били, и пожовкнути, алє и фотоґрафиї у фарбох, у думкох ше роя числени памятки: здогадованя на часи дзецинства, младосци, хвильки радосци, алє и жалю... Вельо того ше назберало у паметаньох, алє и у шерцу нашого собешеднїка, бачика Миколи Уйфалушового

Н

а драги котра водзи зоз Торжи ґу Кули, з лївого боку дакеди стал єден швабски салаш. Праве там, 10. мая 1937. року народзени бачи Микола, як перше дзецко у фамелиї Уйфалушових.

– Того ярнього дня, кед мац почувствовала же пришол час, оцец попрагал конї и пришол по бабицу до Коцура. А вше сцел же би му син бул Коцурец и же би з Коцурцами єдного дня пошол до войска – з ошмихом почина свою животну приповедку наш собешеднїк. Познєйше тот салаш заменєни зоз другим котри бул блїжей при валалу, а у рокох котри приходзели Уйфалушово пременєли даскельо обисца, покля свой дом, свойо „гнїздо” нє нашли на єдним салашу за беґельом.

– Док була война мац остала сама з дзецми, бо оца поволали... Вецей хлопох, ту, з валалу, у ваґонох одвезли до Нємецкей, на роботу. После двох рокох, на Крачун 1943. року, оцец ше врацел дому. Наяр того истого року зме пошли до пекара Симуна Куна служиц, а о рок зме прешли до дїда Ровда на Вербовец. Там зме були пар роки, а робели зме и у Задруґи народних доброх, док оцец нє купел Финдриков салаш – здогадує ше бачи Микола. РОБОТНЇК УЖ ОД ШЕЙСЦОХ РОКОХ

Дзецинство му преходзело покус у бависку зоз шестрами Феброну и Сену и брациком Дюром, бешедує далєй, алє и у роботи з оцом. Дзеци робели и помагали шицко цо требало, а мал лєм шейсц роки кед го ґазда у котрого теди служели, влапел за руку и одведол до лапошу чувац крави.

– У другей управи ґу Вербасу, тамадз долу ше нє орало, то були подводни роки и там були дєпи. Ґазда тамаль випущел крави, дакус побул зо мну, а вец ме охабел самого най их чувам, най их нє пущим висц зоз дєпох. Таки сом смаркош бул, и то жива правда, як гварим, так було... Анї сом ше нє бал, анї сом нє плакал як даєдни хлапци котри чували крави. Жилави сом бул одмалючка, и шмело сом ишол до роботи – беМиколa зоз свою мацеру шедує наш Коцурец.

26 РУСКЕ СЛОВО

Було ту рижни дожица, нєсташносци, сцеканя по гонох кед го Шовшово хлапци сцели биц, бо ше им видзело же моцно гонї крави з батогом, а було и спричканя з Тамашовима хлапцами зоз сушедного салашу. А и нєшка видно шлїди кед го, як хлапца, док по яшльох ношел кравом єсц, єден вол вдерел и зламал му ключну косц.

– Вельо иншаки живот бул теди, цалком иншаки часи як нєшка. Кед ше брат Дюри народзел, мнє було осем роки, а уж сом бул прави роботнїк. Його сом по полю, през гони, зоз салашу до валалу у кочику придрилєл кед требало. Таки сом бул мали хлапец, а одвичательно и озбильно сом робел шицко цо требало – предлужує Микола. Кажде обисце теди було худоба, предлужує вон, и углавним у каждим доме була голєм єдна крава же би домашнї за себе мали млєка, шметанки, сира. Алє, людзе були добри, сушедово ше дружели и тримали вєдно, помагали... Попри роботних обовязкох и школи, бачи Микола у леґиньских дньох нашол часу и же би ше уключел до Добродзечного огньогасного дружтва. Ходзел на вежби, на 21. МАЙ 2021.

ljudze@ruskeslovo.com

огньогасни змаганя, алє кед задула сирена, случовало ше же шицку роботу охабял и бежел гашиц огень. ЛЮБОВ И ЗЛАГОДА – Кед сом бул леґиньчок, почали зме ходзиц на бали. Алє, и до церкви ше ходзело поряднє, а „майова” кед почала, младежи у церкви було як ширки у шкатулки. После Служби ше ишло на корзо, од центру по Младежски дом, шпацирац ше. Єдни ишли тадзи, други тамаль, руски шпиванки ше шпивало, хлапци и дзивчата ше покус спатрали, шмишкали, кажде себе глєдало пару. Там сом и збачел найкрасши очи – з ошмихом ше бачи Микола здогадує на перши попатрунки и стретнуце зоз андю Марґиту. Кед почали ходзиц, вона мала 15, а вон 18 роки. Нєодлуга, 13. мая 1956. року вони двойо ше и побрали. Гоч були млади, гвари бачи, коло шицкого ше радзели и обидвойо вредно робели. Жили на салашу и там ше народзели син Микола, Мики и дзивка Марча. О пар роки, вєдно, а вредно и упарто, купели стару хижу у валалє и преселєли ше до свойого.

– Робели зме и далєй, и покус зме куповали материял за нову хижу, кеди кельо зме мали динари. Зоз вербаскей цегляри сом довожел цегли, та кед зме назберали 50 000 цегли и купели 3 000 черепи, того дня кед сом наполнєл 40 роки, почали зме поставяц фундамент и будовац нову хижу. Алє, вше шицко з догварку, и вец зме обидвойо були задовольни. У валалскей Задруґи бачи Микола бул кооперант, и як гвари, вше патрел же би рахунок бул чисти и шицко у шоре. Єдного дня, волали го зоз Задруґи и понукли му кредит.

– У тот час ше нє ишло до банки, Задруґа була и банка, и шицко. Я сцел направиц хлїв и обори, и теди Зоз сином Миколом сом достал 53 000 дии дзивку Марчу

Зоз супругу Марґиту вредно робели и ґаздовали

21. МАЙ 2021.

Бачи Микола вше бул медзи познатшима коцурскима парастами

ВЕЛЇ НОЦИ ПРЕПРОВАДЗЕЛ У ТРАКТОРУ – През шицки роки Марґита и я були вєдно, помагали зме єдно другому. Ходзел сом на пияци предавац млєчни продукти котри вона направела, а вона дома подогваряла роботи котри требало людзом услужно поробиц. Нє раз сом после пияцу вечерал, шеднул до трактора и у хотаре бул до рана, а вона ме дочекала з домашнїм, цеплим, а пахняцим хлєбом – памета бачи Микола.

нари, а пред 40 роками то бул вельки пенєж. Кед сом достал кредит, з прикочом сом пошол до Вербасу и вжал 10 швиньки за приплод, од того зме наховали 20, а вжали зме и корназа, тримали зме и крави и буяци, по 10 нараз – задовольно толкує бачи Микола. Нєшка то нєвельке число, гвари вон, алє теди мало хто у валалє тельо викармел. До їх ґаздовства приходзели людзе видзиц шицок статок, а часто воспитачки приводзели и дзеци з оводи. А раз достали и наградне путованє од оджацкей задруґи, понеже продуковали найвецей млєка у Коцуре, та пошли на морйо и то до Италиї на велесаям, а задармо. И ЗЛАТНА СВАДЗБА Понеже свадзбу андя Марґита и бачи Микола нє мали, ришели направиц вешелє за 50-рочнїцу заєднїцкого малженского живота.

– Барз крашнє було, були з нами нашо найблїзши, алє и родзина и приятелє. Шерца нам були полни. Нажаль, андя ше похорела и пейц роки познєйше нас занавше зохабела. Уж 11-ти рок як єй нєт, алє и далєй ми є вше у думкох, и у молитвох. Док прескладує фотоґрафиї на котрих велї нашмеяни твари хторих вецей нєт, бачи Микола сциха зоз хусточку сцера швицаци очи. Гвари, почитує и памета шицку родзину, баби и дїдох, цале фамелийне стебло и судьби Уйфалушових.

– Читам Жирошово кнїжки, провадзим историю, водзим рахунка о своєй фамелиї. Однїмам од забуца шицки хвильки, прешлосц и памятки, а цешим ше у терашньосци, у своїх дзецох, штверих унучатох и шесцерих праунучатох. А най кажде з нїх ма у себе голєм малу часточку з дїдового, та будзе у шоре – з ошмихом закончел приповедку бачи Микола Уйфалуши зоз Коцура.■

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПРЕСЛАВЕНЕ ВОЗНЕСЕНИЄ ГОСПОДНЄ У Парохиї св. оца Миколая 13. мая преславене швето Воснесениє Господнє, на Службох Божих у катедралней церкви на 8 и 19 годзин, и на Служби Божей на 10 годзин у Водици. Вознесениє ше преславює 40 днї по Велькей ноци, понеже ше по євангелским запису, Исус Христос вознєсол на нєбо, 40 днї потим як воскреснул. У Водици служел парох о. Михайло Малацко хтори и наказовал, а споведал капелан о. Михайло Шанта. У казанї о. Малацко потолковал значенє швета, котре наглашує же Исус воскреснути и нєшка живи, так як обецал пред своїм вознесеньом, и

остава з нами до конца швета. Парох о. Малацко тиж подзековал Центру „Йосафата”, на чолє зоз ш. Авґустину Илюк, хтори подаровал до Водици зоз перлами вишиту першу икону Водицовей Мариї котру парох и пошвецел на концу Служби Божей. Потим зоз служеньом молебену до Богородици, представительки Цетру пошвецену икону, зоз процесию унєсли до Водицовей церкви, дзе закончени молебен и дзе вишита Водицова икона од тераз будзе стац на тетраподу. Служба Божа зоз Водици директно преношена и прейґ ФБ боку катедрали. М. А.

У ДЮРДЬОВЕ

БУЛИ ТРИ КРЕСЦЕНЯ Вирним дюрдьовскей грекокатолїцкей парохиї Рождества Пресвятей Богородици вельконоцни швета возвелїчани зоз трома кресцинами. На Перши дзень Велькей ноци у шпиваней Служби Божей були два кресценя. Покресцени шеснацрочна Анамария Зец и єй мац Саня Зец, котра ма штерацец єден рок, вони два однєдавна жию у Дюрдьове. Ютредзень, на Други дзень Велькей ноци на Служби Божей покресцена тромешачна Татяна Молнар, од оца Миколи и мацери Бояни Молнар зоз Дюрдьова. Окрем того, на тото вельке швето на иконостасу дюрдьовскей церкви домашнї священїк о. Михаил Холо-

шняй доложел ище нови икони котри вон намальовал. Иконостас ше обнавя, понеже згорел у огню пред вецей роками. С. С.

У СЛИКИ И СЛОВОХ

СТРЕТНУЦЕ ПАНОЦОХ ПОЧАЛО З МОЛЕБЕНОМ У грекокатолїцкей церкви Преображеня Господнього, пияток у Шидзе отримане духовне стретнуце паноцох Сримского деканату на хторим присуствовали о. Владислав Варґа, парох зоз Сримскей Митровици, о. Дарко Рaц, парох з Бачинцох, о. Владимир Еделински Миколка, парох з Беркасова и домашнї о. Михайло Режак, парох зоз Шиду и декан сримски. Стретнуце почало зоз молебеном до Пречистей Дїви Мариї, такволаним Майовим молебеном у присустве вирнїкох, а наказовал о. Владислав Варґа. Стретнуце предлужене з викладаньом духовней теми „Євангелска причта як Христос поволал апостолох”, хтора була лєм за паноцох, а викладал ю о. Дарко Рац. Вл. Дї.

28 РУСКЕ СЛОВО

21. МАЙ 2021.

duhovni@ruskeslovo.com

У ВОДИЦИ ОТРИМАНИ СПОРТСКИ ДЗЕНЬ ЗА ДЗЕЦИ

ЗА ЗАЄДНЇЦТВО И МИР

У Марийовим святилїщу Водици, всоботу 15. мая отримани успишни Спортски дзень за дзеци „Рун4унити” (Ранфорюнити), на хторим участвовали коло 170 дзеци зоз велїх руских и других войводянских местох. Таке спортско-духовне стретнуце, як доприношенє миру у швеце, хторе ше кажди рок отримує у велїх жемох швета, започате 1996. року. Соботове друженє, у Водици, през мото зоз окремней коцки хтора понука як мож жиц, такволане, златне правило у спорту – роб другому тото цо биш сцел же би други робели тебе. На стретнуцу участвовали дзеци рижних возростох до 15 рокох хтори пришли з наших парохийох: Руского Керестура, Коцура, Кули, ґрупа зоз Сриму, т. є. зоз Бикичу, Беркасова и Шиду, одкаль их приведол о. Владимир Еделински Миколка. Тиж участвовали и дзеци зоз вецей войводянских ме стох и других язичних подручох од Суботици, Таванкуту, прейґ Канїжи, Сенти, Горнього Бреґу, Бечею, Зренянину та и з Беоґраду. Були присутни и велї родичи, так же з волонтерами и старшима спред орґанизациї, Водица позберала вецей як 200 особи. Шицки учашнїки у бавискох достали и окремни маїци зоз лоґом стретнуца, хторе почало зоз обегованьом у кросу, а у його реализациї помогол и Атлетски клуб Русин. Була орґанизована и олимпияда рижних бави-

скох: солидарно сци, витримовно сци, мудросци, надїї итд, и як було видно, на задовольство шицких учашнїкох. Найуспишнєйши и поєдинци и ґрупи у дзепоєдних бавискох достали и пригодни награди, а роботня рисованя, а вец и вистава, пририхтани и за наймладших учашнїкох стретнуца. У музичней часци учашнїкох привитали дует Марина Роман и Кристина Афич, а стретнуца на початку отворел о. Михайло Малацко, парох керестурски. Вон медзи инашим наглашел циль тих специфичних спортских бавискох, и потолковал же як велї у швеце вежбаю спорт, цо добре, бо у здравим целу и здрави дух. Стретнуце орґанизовал Рух фоколарох, зоз домашнїма волонтерами и Церковним одбором, а помогли и велї спонзоре. М. Афич

У КОЦУРСКИМ КАРИТАСУ

УСПИШНА РОБОТНА АКЦИЯ

У про сторийох парохиялного Каритасу „Марийов дом” у Коцуре, прешлей соботи, 15. мая, отримана роботна акция. Того дня попораєни його просториї и двор, як и простор опрез коцурского Каритасу. У роботней акциї котра облапяла пораєнє нукашнїх просторийох, складанє шматох котри людзе донираю и приноша до Каритасу за людзох у потреби, участвовали валалчанє котри там поряднє волонтираю. Числени волонтере, як и даєдни члени Церковного одбору грекокатолїцкей церкви Успения пресвятей Богородици, окрем нукашньосци ушорели и двор, орезали древка у дворе, алє и опрез Каритасового будинку. З тей нагоди, координатор парохиялного Каритасу Янко Салонтаї подзековал шицким присутним волонтером и церковним одборнїком же участвовали у роботней акциї. Тиж, виражел задовольство, а и подзековносц волонтером и людзом добрей дзеки на труду, помоци и часу котри видвоєли же би ше роботу закончело. По його словох, барз го радує же кажде помага на способ яки мо21. МАЙ 2021.

же, та так и єден чловек з валалу, понеже нє могол участвовац у акциї, за шицких тих котри вредно робели обезпечел закуску и ошвиженє. Каритасово просториї, як визначел Салонтаї, порихтани за наиходзаци период и шицки активносци цо заплановани. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 14. мая 2021. року занавше нас напущел наш мили оцец и дїдо

ВЛАДИМИР МУДРИ (1945–2021) Найкрасши памятки на ньго у своїх шерцох буду чувац твойо дзивки Лїляна и Татяна, жец Борислав, унука Тамара и унук Стефан

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. мая 2021. року занавше нас зохабела наша мила шестра

МЕЛАНИЯ ПЕРЕПЕЛЮК (1939–2021) з Руского Керестура Красни памятки на це будземе навики чувац у наших шерцох. Шестра Фема, андя Гелена, брат Владо и шестра Злата зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

IN MEMORIAM

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 8. фебруара 2021. року наполнєли ше два смутни роки як престало дуркац шерцо нашого милого оца, швекра и дїда, а дня 21. мая 2021. року наполня ше дзевец смутни роки як престало дуркац шерцо нашей милей мацери, швекри и баби

ВАСА (17. II 1927 – 8. II 2019)

ВЕРОНИКА народзeна Бесерминї (22. III 1942 – 21.V 2012)

ИВАНОВО з Ґосподїнцох Мамо и бабо, оче и дїду. През цали свойо животи подаровали сце нам превельо любови, доброти и почитованя. И кед сце тераз по нашим думаню у Царстве Нєбесним ми вше будземе чувац красни памятки на вас як сце були добри, вредни и побожни людзе. Занавше ожалосцени вашо наймилиши: дзивка Олґица Мудрова зоз Дюрдьова, жец Мирослав, син Мирослав и унукове: Марко, Иван и Василиє Спочивайце у мире Божим до воскресеня!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. септембра 2021. року наполня ше осем смутни роки як вецей нє з нами

Дня 18. мая 2021. року наполнєли ше шеснац смутни роки як вецей нє з нами

ЮЛИЯН КОВАЧ (1936–2021) Одпутовал ши сам по драги єдного нового Закона, дзе нєпотребни таланти за щесце. Дзекуєм ци за живот (Божи дар!) Остатнї поздрав од дзивки Марчи зоз дзецми Вичная памят!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. мая 2021. року наполнєли ше 10 роки як ше упокоєл наш мили шовґор

ДЕСИМИР НИКОЛИЧ (1942–2011) з Руского Керестура АМАЛИЯ МАЛАЦКО ЛЮБОМИР МАЛАЦКО (1931–2013) (1930–2005) Мили нашо, ваша любов, вашо старанє о шицких нас и шицко вашо занавше останє у наших шерцох. Вашо наймилши Спочивайце у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

Красни памятки на ньго чуваю Костелниково Най спочива у мире Божим!

21. МАЙ 2021.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. мая 2021. року занавше нас зохабела наша наймилша

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 12. мая 2021. року занавше престало дуркац шерцо нашей милей

КСЕНИЯ НАДЬФЕЇ народзена Олеар (1951–2021) з Коцура Мила наша мамо, слова нє можу описац боль котри чувствуєме за тобу. Дзекуєме ци за шицку твою любов и доброту, вично останєш у наших шерцох. Най це ангели чуваю и спочивай у мире Божим! Твоя дзивка Иринка и син Силви

КСЕНИЇ НАДЬФЕЇ народзена Олеар (1951–2021) з Коцура Наймилша моя, ещи вше нє верим же це нєт. Гоч це нє видзим, ти у думкох вше зо мну. Пре твою доброту и любов, я знам же це Мац Божа вше будзе чувац и Господ Бог це приме до свойого царства. Твой супруг Силвестер

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. мая 2021. року наполнї ше рок як вецей нє з нами мой супруг и наш мили оцец и дїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 13. мая наполнєл ше смутни и жалосни рок як вецей нє зо мну моя мила супруга

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 13. мая наполнєл ше смутни и жалосни рок як вецей нє з нами наша мила мац и баба

ГЕЛЕНА СЕМАН народзена Варґа (1941–2020) з Руского Керестура Твою любов и доброту нїґда нє забудзем, а памятки на це навики будзе чувац твой супруг Владо Спочивай у мире Божим!

ГЕЛЕНА СЕМАН народзена Варґа (1941–2020) з Руского Керестура Нєт вас мамо и бабо, а то болї. Мило нам же зме були ту кед було найпотребнєйше. Пошли сце у мире зоз нашу вислугу и любову. Ваша дзивка Геленка, жец Кимо и унуки Златко и Ясмина Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. мая наполнєли ше пейц длуги и жалосни роки як ши нас охабел у вельким смутку

ВЛАДИСЛАВ БУДИНСКИ СЕМАН (1945–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки на ньго чуваю його наймилши – супруга Гелена, дзивка Славица, дзивка Весна и жец Мижо Дудашово, дзивка Геленка и жец Владко Гарвильчаково, як и унуки: Деян, Валентин, Теодор и Кристина Спочивай у мире Божим!

21. МАЙ 2021.

ЛЮБОМИР РОМАН (1945–2016) з Руского Керестура З виру до воскресеня памятки на це чуваю – супруга Ирина, дзивка Таня зоз мужом, дзецми и унуками, дзивка Оля зоз мужом и дзецми Спочивай у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. януара наполнєли ше 10 роки як нас занавше зохабела наша мила мац и баба

Дня 20. мая наполнєли ше 30 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец и дїдо

Дня 21. мая наполнєли ше 40 смутни днї як нас нєсподзивано занавше зохабела наша мила шестра, тета и кума

КСЕНИЯ РУСКОВСКИ народзена Сабадош (1934–2011) з Коцура

ЯКИМ РУСКОВСКИ (1928–1991)

МАРИЯ ФЕЙСА народзена Русковски (1962–2021)

Навики будзеце у наших шерцох и молитвох. З любову и почитованьом, найкрасши памятки на вас буду чувац вашо наймилши: синове и браца Микола и Любо, нєвести Слободанка и Мария, унучата Оля, Альоша зоз Бланку, и Биляна Сабадош зоз Жельком и Дуню Най вас ангели чуваю! Спочивайце у мире Божим! Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок Ношитель проєкта „Дружтво за виглєдованє, продукцию, преробйованє, дистрибуцию и обток нафти и нафтових дериватох и виглєдованє и продукцию природного ґазу Нафтна индустрия Сербиї А. Д. Нови Сад” Народного фронта число 12 хторого по ополномоцнєню заступа „GROLIT-RAD” Беоґрад - Остружница, 7. юлия число 19 поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Реконструкция обєкта за зберанє и пречисцованє атмосферских водох катеґориї Ґ у склопе станїци зоз обезпечованьом зоз горивом Нови Сад 3” у улїци Братох Рибникар число 67, на катастерских парцелох число 7804/2 и 7804/3, К.О. Нови Сад II, Город Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

#останьме одвичательни ПОСИЛАЙЦЕ НАМ СВОЙО РЕЦЕПТИ rusmak.ruske@gmail.com viber число069/673328

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, инсектох. МОНТИРАМЕ: ■ РОЛЕТНИ ■ ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ

32 РУСКЕ СЛОВО

■ ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ ■ МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ ■ ВЕНЕЦИЯНЕРИ ■ ОПРАВКИ Телeфон: 025/5827-710, 060/5088-433

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за общи роботи Городу Нового Саду Улїца Жарка Зренянина чс. 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/488-2953

ОБВИСЦЕНЄ

О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за общи

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за общи роботи Городу Нового Саду Улїца Жарка Зренянина чс. 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/488-2953

ОБВИСЦЕНЄ

О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час

роботи Городу Нового Саду Роботне место: окончователь за роботи приємней канцелариї звонка шедзиска Оддїла писарнїци у Оддїлу писарнїци, приємних канцеларийох и архиви, хторе розпоредзене до роботного места референт- 1 окончователь. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за общи роботи Городу Нового Саду у Городскей управи за общи роботи Городу Нового Саду Роботне место: архивар у Ґрупи за архивски роботи и информациї, хторе розпоредзене до роботного места висши референт- 1 окончователь. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за общи роботи Городу Нового Саду

* дзе цо будзе * дзе цо будзе *

ҐУ КОЦУРСКЕЙ ЧУТКИ 2021 Понеже Медзинародни фестивал гумора и сатири Коцурска чутка / Куцурски клип /Kuczorai csutka / Kucura Corncob постал бренд реґиона, жадаме го орґанизовац на найвисшим можлївим уровню. Прето поволуєме шицки почитовательки / шицких почитовательох гумора и сатири же пришли вжац учасц на формованю Орґанизацийного одбору и роботних целох Коцурскей чутки 2021 на нєдзелю, 23. мая, на 20 годзин. Пре процивпандемийни мири схадзка ше отрима у Велькей сали Дома култури Коцур. РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за общи роботи Улїца Жарка Зренянина чс. 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/488-2953

ОБВИСЦЕНЄ

О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за общи роботи

Городу Нового Саду Роботне место: окончователь за роботи месней заєднїци у Городу у Оддїлу за месни заєднїци, хторе розпоредзене до роботного места висши референт -1 окончователь. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за общи роботи Городу Нового Саду

21. МАЙ 2021.

informator@ruskeslovo.com

ВИШЛА МАЙСКА „ЗАГРАДКА”

sport@ruskeslovo.com

МЕДЗИНАРОДНИ ТУРНИР КАРАТИСТОХ

ҐЛОРИЯН ШТРАНҐАР ДРУГИ У СВОЄЙ КАТЕҐОРИЇ

Нашо наймладши читаче достали майске число свойого часописа „Заградка”. Шветови дзень планети Жеми 22. априла означени у шицких школох, а найвецей о тим написали и нарисовали школяре руского оддзелєня другей класи у ОШ „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове, та Редакция „Заградки” прибрала рамик часописа зоз їх фотоґрафию. Исти школяре пред Вельку ноцу у школи мали роботню у хторей рисовали писанки, та нам и о тим послали кратку вистку и фотоґрафию за рубрику „Фото памятки”, а школяре першей класи ОШ „Братство єдинство” у Коцуре за тоту рубрику написали вистку о тим як правели вельконоцни винчованки. Од школярох другей класи ОШ „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре дознаваме як було на Стретнуцу рецитаторох, а о рецитаторох зоз Дюрдьова и Руского Керестура хтори участвовали на Зонскей, и о тим хтори ше пласовали на покраїнску Смотру, можеце пречитац на 18. боку у рубрики „Висти зоз школох”. Хто люби читац писнї и приповедки, у тим чишлє часописа найдзе кратки твори Серафини Макаї, Михайла Ковача, Меланиї Павлович, Дюри Папгаргая, Штефана Гудака, Миколи Скубана и Силвестера Д. Макая, а у рубрики „Облачок до швета” представена кнїжка писньох за наймладших „Хто як сце” авторки Меланиї Римар. Окрем кратких стихох и Квизу, у „Малей заградки” и дарунок за вифарбйованє. Боки „Школяре авторе” и заднї рамик зоз литературнима и подобовима роботами виполнєли найвреднєйши сотруднїки зоз Руского Керестура, Коцура, Дюрдьова и Вербасу. З якима длугокима ухами вошол до Ґинисовей кнїжки єден ловарски пес, пречитайце у рубрики „Най, най…”, а за рекреацию маце интересантни прилоги на двох Забавних бокох. У тим чишлє, як додаток, вишла вифарбйованка по мотивох сликовнїци „Фарби”, а котрей илустраторка Аня Гудак. М. Р.

21. МАЙ 2021.

Внєд зелю, 9. мая, у Чачку, отримани ювилейни 50. славни медзинародни турнир за каратистох „Златни Пас – Трофей Сербиї”, за кадетох, юниорох и младших сениорох, на хторим 2. место у катеґориї кадетох освоєл Ґлориян Штранґар зоз Руского Керестура. На змаганю, попри каратистох зоз цалей Сербиї, участвовали и змагателє зоз Чарней Гори, Босни и Герцеґовини и Сиверней Македониї. Карате клуб „Гайдук” наступел зоз 8 поєдинєчнима змагателями и освоєл 5 медалї, од хторих 2 стриберни и 3 бронзово. У катеґориї юниорох, 2. место освоєл Лука Ґирич, у катеґориї кадетох тиж 2. место освоєл Ґло-

Фото: www.nasemesto.rs

риян Штранґар, док 3. место у истей катеґориї припадло Маркови Пуцарови. У женскей катеґориї кадетох, 3. место припадло Матеи Калмар, а у катеґориї младших сениорох, тиж 3. место освоєла Кристина Соколовски. Уж през викенд, каратистох обчекує Куп Сербиї за кадетох, юниорох и сениорох у поєдинєчней и екипней конкуренциї. Ан. М.

ШВЕТОВИ ДЗЕНЬ ФИЗИЧНЕЙ АКТИВНОСЦИ У ВЕРБАШЕ

„З РУШАНЬОМ ПО ЗДРАВЄ” Прешлей стреди, 12. мая, млади у Вербаше, окреме любителє спорту, означели Шветови дзень физичней активносци. З тей нагоди, Канцелария за младих општини Вербас, вєдно зоз професором физкултури и докторандом Факултету за спорт и физкултуру Вельком Вукичевичом орґанизовали явни тренинґ на теренох Центра за физкултуру „Драґо Йовович”. До явного тренинґу ше могли уключиц шицки заинтересовани, же би вєдно вежбали, алє и чули резултати анкети о физичних звикнуцох жительох Вербасу. Виглєдованє запровадзене у попула-

Фото: www.tvbackavrbas.rs

циї од 18 по 30 роки, а як пренєсол општински сайт, резултати указали же менєй як половка гражданох каждодоньово физично активни. Найзначнєйши цилї означованя того датуму то визначованє числених предносцох занїманя зоз физичну активносцу, поручене шицким учашнїком, як и указованє на позитивни ефекти порядного вежбаня, и промовованє здравого способу живота як императив за очуванє здравя. Медзинародни дзень физичней активносци утвердзела Шветова здравствена орґанизациї, а того року є означени под мотом „З рушаньом по здравє” („Кретањем до здравља”) же би ше визначело же рушанє и умерени вежби наисце зменшую ризик од рижних хоротох, а спорт доприноши и лєпшому менталному здравю. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ ТРЕЦА РУКОМЕТНА ЛИҐА СИВЕР „СИВЕР”

ВЕЛЬКИ БОД ЗОЗ ГОСЦОВАНЯ РК „Ґраничар” (Ґаково) – РК „Русин” 28:28 (14:9)

У 12. колу Войводянскей рукометней лиґи Сивер „Сивер”, рукометаше Русина всоботу, 15. мая, госцовали у Ґакове дзе бавели зоз домашнїм „Ґраничаром”. Домашнї рукометаше лидере на таблїчки и найозбильнєйши кандидати за висши ранґ змаганя. Кед ше вежнє до огляду же на соботове змаганє до Ґакова рукометаше Русина пошли нєкомплетни, и без ґолмана – мож повесц же ше нєришени резултат нє обчековало, окреме з такого госцованя и такого процивнїка. Вироятно же єдна зоз значнєйших характеристикох спортистох тота же кед ци дата ситуация нє идзе од рук, даваш и вецей як цо твойо звичайни можлївосци, и так нєраз превозидзеш самого себе. Праве таку теорию мож потвердзиц на прикладу рукометашох, хтори на „горуцим” терену и у позарядових обставинох заслужено освоєли „вельки” бод. Обставини пред змаганьом, як и сам початок, бизовно неґативно вплївовали на младих рукометашох. Перши полчас глашел 14:9 за домашнїх, но у другим полчасу резултат бул 19:14 за Русин, цо указує як ше бавело и борело за фарби Русина. Треба окреме визначиц же першираз на ґолу бул Петар Пирожек, хтори одлично одбавел свою улогу, док найрозположенши ґолґетере були Филип Тома зоз 9, и капитен Славко Гербут зоз 5 датима ґолами.

Окрем Томи и Гербута, шицки котри всоботу наступали за Русин дали свойо доприношенє доброму резултату. Ґоли за Русин ище дали – Владислав Салак 4, Филип Орос и Виктор Микита по 3, Давор Хома 2, Петар Пирожек и Мирослав Виславски по 1 ґол. У шлїдуюцим колу до Спортскей гали приходзи вше нєзґодни процивнїк „Сивец 69”. У тей хвильки Сивец 69 забера 3. место, а Русин 4. з тим же зоз Русинову побиду, екипи би заменєли места. Ан. М.

НА ЗАКОНЧЕНЮ ПЕРШЕНСТВА ВОЙВОДИНИ

РУКОМЕТАШКИ ДИРОНЮ НЄ ПРЕШЛИ НА ДЕРЖАВНЕ ПЕРШЕНСТВО У Ади прешлей нєдзелї, 16. мая, закончене першенство Войводини у рукомету за дзивчата Ж-12, т. є. за тих цо маю 12 роки. Екипа ЖРК „Деронє” ше нє пласовала на закончуюце державне першенство понеже завжала 5. место, а далєй иду перши штири екипи. На закончуюцим турниру у Ади, у першим змаганю, обєктивно, екипа „Дероня” мала нагоду пласовац ше, алє як ше гвари, бул таки дзень и страцели з єдним ґолом розлики. Конєчни резултат бул 14:13 за екипу РК „Ябука” зоз Ябуки. Гоч екипа Дероня мала остатнї напад, и можебуц им судийове могли досудзиц пенал, то ше нє случело, та на концу млади дзивчата остали поражени и нє виборели пласман на державне першенство. У тей конкуренциї Ж-12, перша екипа ЖРК „Галас Йожеф” з Ади, други ЖРК „Словен” з Руми, треци ЖРК „Войводина” з Нового Саду, штварти ЖРК „Лаки Червинка”, пияту и шесту позицию ЖРК „Деронє” дзелї зоз еки-

34 РУСКЕ СЛОВО

пу ЖРК „Ябука”, седма екипа з Мокрину и осма з Приґревици.

– Заш лєм то одредзени успих за нашо дзивчата, понеже нам забранєли тренирац у пририхтуюцим периодзе и на тренинґи зме почали ходзиц пред самим першенством, т. є. отримали зме лєм єден тренинґ. На тот успих мушиме патриц як на озбильни успих тей ґенерациї хтора ма красну будучносц у рукомету – визначел тренер дироньскей екипи Славко Надь, котру водзи и з помоцу Николини Зорич, а обидвойо су Керестурци. Най здогаднєме, зоз Руского Керестура за екипу „Дероня” на шицких змаганьох бавели Аня Симич, хтора була и капитен екипи, Емина Няради, Мая Сивч, Хана Будински, Саня Кандрач, Саня Тремович, Тияна Сабадош и Николина Гарди. Окреме ше визначує Аня Симич, хтора була и на проби за репрезентацию Войводини у тей катеґориї. М. А.

21. МАЙ 2021.

sport@ruskeslovo.com

ОКРУЖНА КАДЕТСКА ЛИҐА

ПОБИДА ПРОЦИВ МОЦНОГО ПРОЦИВНЇКА

Кадети Русина наступели у составе – Матео Чордаш, Тадей Бодянец, Александар Зорич, Марио Иличич, Теодор Няради, Божидар Чонка, Неманя Ковачевич, Лука Иличич, Андрей Дудаш, Александар Тома, Давид Надь, Алексей Бики, Марко Попов, Желько Стричко и Кристиян Надь. Ґоли за Русин посцигли Александар Тома и Давид Надь У штвартим колу ярнєй часци першенства у Окружней кадетскей лиґи, такой по шветох, 4. мая, кадети Русину победзели екипу ФК „Стари Ґрад” зоз Бачкей Паланки, з резултатом 2:1 (2:1). Русиновци одбавели квалитетне бависко процив моцного процивнїка. Була то ровноправна борба обидвох екипох, хлапци бавели у високим ритму, динамично, и мали велї нагоди. Штредком першого полчасу, пре нєсхопну гришку домашнїх кед на штред терену страцели лабду, госци свою нагоду мудро вихасновали и почали водзиц з резултатом 1:0. После вельо труду, виєдначенє посцигнуте кед Александар Тома вдерел лабду до ґолу, лабда ше од ґолмана одбила, прибегнул Давид Надь и було то 1:1 пред сам конєц першого полчасу. Добре бависко русиновцох мож приписац и добрим нападаньом з бокох. З лївого боку бул Давид Надь, хтори ше вельо уруцовал, центровал вельо лабди до шеснац метерох, а з правого боку схопни Марко Попов и Тадей Бодянец. Вельо нагоди, вельо пробованя, алє русиновцом хибело вецей моци и концентрациї при закончуюцим вдереню лабди. Други ґол у другим полчасу зоз шеснац метерох дал Александер Тома. Ту ше резултат обрацел на хасен Русина, а таки остал по сам конєц. Вельо нагоди могли буц реализовани, алє пре даскельо гришки у додаваню, резултат остал нє пременєни. Заш лєм, з оглядом на моцного процивнїка, то вельки успих за младих хлапцох.

ФК „Русинˮ – ФК „Радничкиˮ (Зомбор) 0:1 (0:0) Кадети ФК „Русин” наступели у составе – Матео Чордаш, Тадей Бодянец, Александар Зорич, Марио Иличич, Теодор Няради, Божидар Чонка, Неманя Ковачевич, Лука Иличич, Андрей Дудаш, Александар Тома, Давид Надь, Алексей Бики, Марко Попов, Желько Стричко и Давид Чордаш Шлїдуюце змаганє, Русиново кадети одбавели прешлого викенду, всоботу 8. мая, на домашнїм терену процив озбильного, реномованого ФК „Раднички” зоз Зомбора, з резултатом 0:1 (0:0) за госцох. И попри тим же ше роби о озбильней екипи, о школованих, квалитетних и искусних бавячох хтори одмалючка тренираю фодбал (пейцме бавя аж и за 1. тим хтори наступа у Войводянскей лиґи), заш лєм госцом побиду допринєсла и очиглядна прихильносц судиї ґу госцуюцей екипи. У першим полчасу, Русиновим кадетом аж два раз понїщени ґоли кед судия у двох нєоснованих ситуацийох досудзел пенал и фаул за госцох. Першираз, Русинового бавяча лабда вдерела до цела, хтора случайно дотхла и руку, и судия досудзел пенал. Нєодлуга, кед ше двоме бавяче случайно збили у каребним просторе и обидвоме попадали, а Русинова лабда пошла до ґолу, судия ознова запискал фаул за госцох. После тих двох понїщених Русинових ґолох, процивнїцка екипа зоз контранападу дала ґол, а то бул и конєчни резултат за госцох. У другим полчасу було надосц нагоди за ґол. Давид Надь и Андрей Дудаш мали по два нагоди, док Неманя Ковачевич мал

21. МАЙ 2021.

єдну, алє нажаль, шицки остали нєвитворени. На концу, и блага предносц од 1:0 и квалитетне бависко указали кельо Русинова екипа добре орґанизована, витренирана, и як ше хлапци успишно ноша аж и процив такого реномованого клубу як зомборски „Раднички”.

ФК „Младосц” (Бачки Петровец) – ФК „Русин” 3:2 (3:0)

, Кадети ФК „Русин” наступели у составе – Матео Чордаш, Тадей Бодянец, Александар Зорич, Марио Иличич, Теодор Няради, Божидар Чонка, Неманя Ковачевич, Лука Иличич, Андрей Дудаш, Александар Тома, Давид Надь, Алексей Бики, Желько Стричко и Давид Чордаш После змаганя процив Радничкого, кед русиновцом аж два раз понїщени ґоли, подобне дискутабилне судзенє млади фодбалере дожили ознова на шлїдуюцим змаганю, 15. мая, у Бачким Петровцу процив трецопласованей екипи ФК „Младосц”. Першираз, кед процивнїцки бавяч зоз чистого офсайду дал ґол, цо судия нє обачел, понеже нє мал помоцного судию, и домашнї почали водзиц з резултатом од 1:0. У другей ситуациї, тиж у першим полчасу, бавяч Младосци у каребним просторе одбавел зоз руку, медзитим, судия на тото нє реаґовал. За треци достати ґол у першим полчасу русиновци сами направели гришку кед бавяч цалком премахнул, а нашому ґолманови ше нє удало интервеновац. Два таки нєправедни судзеня могли „зламац” дзеку бавячом Русина, алє нашо фодбалере ше нє дали и у другим полчасу подполно виконтроловали зоз бависком. У 60. минути перши ґол за Русин дал Божидар Чонка. Було то прецизне бице зоз 20 метерох кед ше лабда одбила од стативи и вошла до ґолу. Нєодлуга потим и Лука Иличич, тиж зоз 20 метерох, дал и други ґол за Русин. Мож повесц же ше на соботовим змаганю на терену стретли два ровноправни и моцни екипи, а тиж и цала Кадетска лиґа составена зоз квалитетних екипох, добрих бавячох, та резултат одредзую лєм ниянси... и дзекеди прихильносц судиї. Пред змаганьом русиновци були 6. на таблїчки, док после того пораженя спадли на 7. место. На нєдзелю фодбалере буду бавиц у Бачкей Паланки процив екипи Крила Країни, хтора тераз на 4. месце. Будзе то ище єдно моцне змаганє, на хторим ше од бависка русиновцох обчекує, нїч вецей, лєм бависко на таким високим уровню як и потераз. По конєц Першенства, кадетом остали ище три змаганя. После Бачкей Паланки, дочекаю екипу „Орлови”, тиж зоз Бачкей Паланки, хтора 9. на таблїчки, а потим за конєц одбавя процив першопласованей екипи зоз Челарева. ■ Ан. Медєши

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

НАПАРТО ПО САМ КОНЄЦ ФК „Раднички 1918.” (Ратково) – ФК „Русин” 3:1 (2:0)

ФК „Русин” наступел у составе – Калинич, Тома, Павлович, Малацко, Вуйович В., Чернок, Вуйович Ф. (Чонка), Кулич, Даноєвич, Бранкович (Будински), Саянкович (Джуджар) Стреду, 12. мая, фодбалере Русинa госцовали у Раткове дзе одбавели позарядове 29. коло Подручней фодбалскей лиґи Зомбор процив екипи ФК „Раднички 1918”. Стретнуце було напарте, зоз надосц нагодами за обидва екипи. Першу нагоду Русин себе обезпечел уж у 10. минути, кед Бранкович прешлїдзел добру лабду на пейц метери од ґола, алє шє лабда страцела у гужви и вишла до корнеру. Фодбалере Радничкого були досц оштри и правели вельо фаули над нашима фодбалерами. Раднички вихасновал свойо два нагоди и резултат у першим полчасу бул 2:0 за домашнїх. На початку другого полчасу фодбалере Русинa тиж мали даскельо нагоди, алє перша конкретна реализация случела ше у 60. минути зоз ґолом Деяна Чернока. Домашнї ше добре бранєли и посцигли ище єден ґол у 75. минути, медзитим пред сам конєц змаганя, пре вельку напартосц обидвох екипох, настало нєпорозуменє медзи бавячами, на цо аж и судия мушел одреаґовац. Напартосц на терену „подгривали” и навияче на трибинох хтори на кажди посцигнути ґол домашнєй екипи руцали петарди на фодбалски терен.

ФК „Русин” – ФК „БСКˮ (Бачки Брестовац) 3:0 (2:0) ФК „Русин” наступел у составе – Калинич, Павлович, Кочиш Ланчужанин, Малацко, В. Вуйович, Ф. Вуйович, Голик (Чернок), Кулич (Джуджар), Бранкович (Дюканович), Саянкович (Будински) Внєдзелю, 17. мая, у 30. колу Подручней фодбалскей лиґи Зомбор, фодбалере Русина на домашнїм терену приємно нєсподзивали своїх вирних навиячох. Було то єдно з найкрасших и найефикаснєйших стретнуцох тей яри, а по красоти бависка, єдно з найлєпших у цалим першенству. Треба визначиц же за Русин наступал „стари состав”, но озда кажди поєдинєц мал скоро нову улогу. То ше указало як барз добри поцаг тренера, зоз

чим найвироятнєйше стимуловал фодбалерох у їх нових улогох. У першим шоре треба надпомнуц фер бависко госцох, зоз чим „помогли” домашнїм же би указали шицко цо знаю. На перши ґол ше нє чекало длуго, гоч потеди нє було правей акциї зоз чим би ше загрожело ґол госцох. Права акция и ище красши ґол ше случели у 14. минути. Зоз лївого боку, Янко Кулич уходзи до простору од 16 метерох, цилює процивни лїви бок госцуюцого ґолмана и трафя сам кут дзе ше сходза горня греда и статива. После того, фодбалере БСК-а покус траца мотивацию и починаю правиц вельо гришки у охрани, од хторих єдну, на асистенцию Бранковича, вихасновал Саянкович. У подобней ситуациї як и Кулич, и скоро зоз истого места, млади Саянкович дава други ґол за Русин. Охрана Русина була моцна и нє допущовала процивнїцкей екипи же би створела нагоди дац ґол. Штредком другого полчасу тренер Русина уводзи нових бавячох, а медзи нїма и найстаршого на терену – Срдяна Дюкановича. Исти бавяч за нєполни 60 секунди як вошол на терен, коло 20 метери од ґола достава першу лабду, спреведа свойого чувара, и зоз прецизним бицом по жеми до ґолманового лївого боку дава ґол, а ґолман ше анї нє рушел з места. Кед дахто зна бавиц фодбал, вец му анї роки випатра нє препреченє за майсторски поцаги. Внєдзелю цала екипа функционовала як убавени тим, нє хибела борбеносц, анї закладанє каждого бавяча. Треба окреме визначиц и добре бависко младого Малацка, хтори єден зоз наймладших, а бави як найискуснєйши на месце остатнього бавяча у охрани. Константно добри и Владан Вуйович, хторому тиж „лєгла” нова улога. Цала охрана дїйствовала безпрекорно, цо вплївовало на тото же би и нападаче творели и хасновали свойо нагоди. Русин и далєй на 4. месце зоз 46 бодами, а на нєдзелю, 23. мая, будзе госцовац у Бачу дзе одбави змаганє процив домашнєй Твердинї. Кед им амбициї же би остали при самим верху таблїчки, зоз госцованя у Бачу фодбалере би требали „принєсц” голєм єден бод. Ан. М.

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА НОВИ САД

БАЧКА ЗОБРАЛА СВОЙО ФК „Бачка 1923” – ФК „Ветерник” 1:8 (0:4)

ДЮРДЬОВ: стадион ФК „Бачка 1923”, стретнуце судзел судия Поресич (Титель). Ґол за Бачку дал Роґич у 49. минути. Судия опомнул двох фодбалерох зоз жовтим картоном – Калаюича зоз домашнєй екипи и Турала зоз екипи Ветернику. БАЧКА: Радишич, Д. Тривунович, Симчевич, Вуйович (Топчиов), Калаюич (Чеґар), Иґнїч, Чирин, Маркович, Роґич, Деянович и Проданов. Лидер на таблїчки Подручней фодбалскей лиґи, екипа Ветернику, бул нємилосердни на стретнуцу прешлей нєдзелї у Дюрдьове. Бачка на своїм терену достала аж осем ґоли. Перши ґол госци дали у двацетей минути, други у двацецпиятей, треци у трицецшестей и штварти у штерацетей минути. Резултат з хторим ше пошло на одпочивок бул 4:0. Цо ше случело на терену, чежко найсц одвит. Так повесц,

36 РУСКЕ СЛОВО

бавело ше опрез єденого ґолу – ґолу Бачкей. У другим полчасу, у 49. минути почесни ґол за домашнїх дал Роґич. Медзитим, госци ище вше мали добру мотивацию и хасновали кажду шансу же би дали ґол. Так, у предлуженю дали ище штири ґоли – у 54, 61, 70. и 84. минути. На терену розлика у квалитету екипох, убавеносци и мотивациї була очиглядна. То на концу указал и резултат. Но, як ше то у фодбалским жарґону гутори – лабда округла. Будзе ище нагоди за меранє моцох у даєдним з наиходзацих першенствох. После того кола ФК „Бачка 1923” на 14 месце на таблїчки зоз 37 бодами. У шлїдуюцим, 30. колу, дюрдьовска Бачка бави процив екипи ФК „Славия” зоз Нового Саду. А. П.

21. МАЙ 2021.

sport@ruskeslovo.com

ОПШТИНСКА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ШИД

У 16. колу Општинскей фодбалскей лиґи Шид, ОФК „Бачинци” дома победзели Омладинєц з Батровцох зоз резултатом 3:1 и хвильково су перши на таблїчки. Єдинство у Люби победзело Борец зоз 5:4, Ґраничар старцел дома у Ямени од ОФК „Бинґула” зоз 2:0, Синдєлич на госцованю у Моровичу победзел Єдинство зоз 4:3, а екипа Напредку була шлєбодна . На таблїчки, ОФК „Бачинци” перши зоз 39 бодами, Напредак други зоз 37, а Синдєлич треци зоз 26, Омладинєц штварти и Єдинство (Лю) пияте маю по 16 боди. Ґраничар шести зоз 14 бодами, Єдинство (М) седме зоз 13, ОФК „Бинґула” осма зоз 12 и Борец остатнї, дзевяти, зоз 7 бодами. У 17. колу, на нєдзелю, Синдєлич дочекує ОФК „Бачинци”, а ОФК „Бинґула” угосци Напредак. Омладинєц

МЕДЗИОПШТИНСКА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СРИМ, ҐРУПА ЗАХОД

ОФК „БИКИЧ” НЄСПОДЗИВАЛ ФРУШКОГОРЦA

У 27. колу Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим, ґрупа Заход у дербию кола на госцованю у Мандєлосу ОФК „Бикич” нєсподзивал водзаци Фрушкогорец и победзел зоз 2:0. У Беркасове дзе бавели Сримец и Обилич 1993, стретнуце претаргнуте, як нєурядово дознаваме прето же домашнї у єдней хвильки нє мали достаточно число бавячох на теренє и резултатски будзе реґистрована як побида за госцох з резултатом 3:0. У Равню Зека Булюбаша победзел Єдноту зоз 5:0. Єдинство у Руми победзело Ґраничар (А) зоз 1:0, Ґраничар (К) победзел Шлєбоду зоз 5:0, Фрушка Гора победзела Трґовачки зоз 3:1, у Ярку Сримец победзел Слоґу (Ч) зоз 4:0, а у Ночаю Змай бул лєпши од екипи ФК „Ердевик 2017” и победзел зоз 6:4. На таблїчки и попри пораженя Фрушкогорец затримал перше место зоз 61 бодом, Єдинство друге ма 57, а треци Обилич 1993 21. MAЙ 2021.

зоз 55 бодами. ОФК „Бикич” штварти зоз 54 бодами, Ґраничар (К) пияти ма 53 боди, Фрушка Гора шеста зоз 50, а Сримец (Б) седми зоз 43 бодами. Змай осми ма 42 боди, Ґраничар (А) дзевяти зоз 38 бодами, Зека Булюбаша дзешати зоз 36 ФК „Ердевик 2017” єденасти ма 27 боди, Трґовачки дванасти зоз 26, Шлєбода тринаста ма 25 боди, Сримец (Я) штернасти зоз 19 бодами, Слоґа предостатня, петнаста ма дзевец боди и остатня шеснаста, Єднота, зоз лєм пейцома бодами. У 28. колу на нєдзелю, ОФК „Бикич” дочекує Змай, Сримец (Б) одходзи на госцованє до Чалми дзе го дочекує Слоґа, Ердевик 2017 привита Зеку Булюбашу, а у Куковцох Обилич 1993 одмера моци зоз Фрушкогорцом. Шлєбода будзе домашня Сримцу (Я), Трґовачки дочекує Ґраничар (К), Єднода приме Єдинство (Р), а Ґраничар (А) будзе бавиц процив Фрушкей Гори. Вл. Дї.

Фото: В. Папуґа

ОФК „БАЧИНЦИ” ПЕРШИ НА ТАБЛЇЧКИ

Стретнуце ОФК „Бачинци” – ФК „Омладинєц” 3:1

будзе бавиц процив Єдинства (Лю), а Борец дочекує Ґраничар. Екипа Єдинства (М) у тим колу будзе шлєбодна. Вл. Дї.

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СУБОТИЦА

ИСКРА У ДОБРЕЙ ФОРМИ ДОЧЕКАЛА ФИНИШ СЕЗОНИ ФК „Искра” – ФК „Пролетер” (Нєґошево) 1:0

Коцур: стадион ФК „Искра”. Ґол за Искру дал Пера Лукич. ИСКРА: Ступар, Ваяґич, Барович, Стоянович, Дякович, Пердух, Иван, Дакич (Колошняи), Дюрич, Бокан и Лукич (Човс) Ґубаш) Треца побида за шором оможлївела Искровей екипи же би розтерхованше и з меншим прициском дочекала финиш сезони. Процив Пролетера зоз Нєґошева, публика коло стадиона могла патриц єдно добре, праве першенствене змаганє. Змаганє почало твардо з обидвох бокох, углавним на стредку терена, з тим же Искрово бавяче частейше уходзели до шансох за ґол. Искра побиду могла обезпечиц уж у першим полчаше, алє єй бавяче премахли даскельо добри шанси. Стоянович потрафел греду, Иван тиж мал єдну добру шансу, медзитим лабда нє вошла до ґолу. Єдини ґол на змаганю зоз шлєбодного бица дал Пера Лукич у 30. минути. Шлєбодне бице було з боку на рубу каребного простору, лабда прешла през гужву, одскочела опрез ґоламана и вошла до ґолу. Нєодлуга госци могли, тиж зоз шлєбодного бица, виєдначиц резултат. Лабда ишла под саму греду, алє Искров ґолман Ступар направел праву параду и вируцел лабду до корнеру. У другим полчаше Ґубаш и Иван ище два раз портафели греду, а Бокан и стативу, медзитим резултат ше нє пременєл. Госци тиж так мали нагоди виєдначиц резултат, бавели добре, а єден ґол им и понїщени пре офсайд. У Подручней лиґи Суботица одбавени 26 кола и по конєц першенства остало одбавиц ище 4 змаганя. У шлїдуюцим колу Искра будзе госцовац у Баймоку, дзе будзе бавиц процив Радничкого котри треци од сподку таблїчки и сиґурне же ше зоз шицкима мо-

цами будзе намагац же би виборел цо лєпши пласман на таблїчки и остал у лиґи. Потим коцурски фодбалере буду два змаганя бавиц дома, перше процив трецопласованей Слоґи зоз Остоїчева, а потим процив екипи „АФК” зоз Ади, котра сиґурна на стредку таблїчки и до Коцура придзе розтерхована, без императиву побиди. У остатнїм колє Искри чека госцованє у Бачким Добрим Полю процив Сут`єски, котра тераз єдно место понад Искру и ма єден бод вецей. З. К.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Швидка торта зоз ягодох Накадзи почнє сезона ягодох треба вихасновац и зоз нїх направиц лакотку за цале обисце. Тота торта ше прави швидко и нє пече ше, лєм треба набавиц потребни состойки. Пририхтованє꞉ Ягоди кус виблендирайце, а вец их положце сциха вариц. Охабце же би варли даскельо минути и прецадзце их през шитко кед же сцеце мишанїну без грудкох. Охабце же би ше ягоди охладзели. До другей судзини вимишайце млєти кекси и масло док ше нє зєдиня. Вежнїце округлу фурму за торту и тоту мишанїну ровномирно розпоредзце єднак и поприцискайце зоз ложку. Положце до змарзовача дас 10 минути. Док же хладзи, можеце направиц фил. Перше вимишайце крем сир вєдно зоз цукром и екстрактом зоз ванелиї и додайце ягоди хтори сце пред тим порихтали. На концу витрепце шлаґ и шицко вєдно зєдиньце. Усипце фил поверху кексох. Положце до фрижидера. После трох годзинох можеце покласц ягоди як декорацию. (Марґита Лїкар, Наша кухарка)

Потребне: ■ 300 ґрами млєти кекси ■ пол шольки масла ■ 400 ґрами ягоди ■ 400 ґрами крем сира Маскарпоне, лєбо сримски сир ■ 150 ґрами цукру ■ 2 ложички екстракту зоз ванелиї ■ 240 милилитри шлаґу

Шпинат Пол кили шпинату очисциме, умиєме у даскельох водох и положиме вариц до сланей води. Уварени шпинат одцадзиме, пошекаме и порихтаме за ньго шлїдующу запрашку꞉ добру варешку масци положиме розпущиц и до тей розпущеней масци положиме два варешки муки. Кед почнє запражка жовкнуц, додаме дас три струча потлученого цеску, дас двараз премишаме, додаме пошекани шпинат, залєєме з млєком, посолїме и кед добре превре, шпинат готови.

38 РУСКЕ СЛОВО

21. МАЙ 2021.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

Таня Салонтаї, Нови Сад

Милка торта

Оддвойце 250 милилитри млєка и у нїм розмишайце 3 пудинґи зоз ванелиї. Остаток млєка (750 милилитри) усипце до судзини, додайце 10 ложки цукру, охабце на шпоргету же би ше зограло и кед почнє врец усипце розмишани пудинґ и мишайце док нє згушнє. Уварени пудинґ подзельце на два єднаки часци. До єдней половки док є ище цепла додайце чарну млєчну милка чоколаду (розпущену), а до другей половки додайце билу милка чоколаду. Охабце же би ше охладзели. Витрепце сладку шметанку з миксером. Подзельце ю на поли. Єдну половку склоПотребне: ньце, а другу половку ознова подзельце на поли ■ литра млєка же бисце достали штвар■ 10 ложки цукру цину од вкупного количе■ 3 пудинґи зоз ства сладкей шметанки. ванелиї Єдну штварцину витре■ 300 ґрами млєчней паней сладкей шметанки милка чоколади додайце до охладзеного ■ 100 ґрами билей пудинґу зоз млєчну чокомилка чоколади ладу, та змишайце же би ■ 500 милилитри ше зєдинєли – найлєпше зоз миксером. Исте поробце и зоз пудинґом сладкей шметанки зоз билу чоколаду.

■ 100 ґрами плазма Плазма кекси мачайце до жимного млєка и покладзце их же би прекекси крили сподок фурми за торту. Прейґ кексох прелєйце фил зоз ванелиї, а вец прейґ нього фил зоз чоколади. Положце до фрижидера же би ше добре сцагло, и вец положце остаток сладкей шметанки. Положце торту до фрижидера и послугуйце ю кед ше добре охладзи.

21. МАЙ 2021.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

НАЙКРАСШИ ЗАГРАДКИ

ÏÎËÍÈ ÄÂÎÐ Ç ÒÓ˯ÏÀÍÀÌÈ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: Мария Афич

Натала Шанта у своєй заградки у преднїм дворе ма найвецей тулїпани у Дюрдьове. Квеце люби одмалючка, а тоту любов нашлїдзела од своєй мацери од котрей до свойого обисца по одаванки принєсла вельо младнїки, нашенє и цибульки прекрасного стародавного квеца. Найвецей ма посадзено тулїпани, алє двор краша и ружи, кичкириджи, зомбульки, рижни файти фиялкох и велї други. Розквитнуте и пахняце квеце прикрашує двор през цали рок. У заградки ма найвецей квеца котре лєгко отримовац. Шицко жимує у жеми, а до рока коло нїх треба лєм даскело раз прекопац и залївац кельо им потребне. Тей яри було окреме вельо тулїпани, повирастали до висока, а квитки були позарядово вельки. Шантова у своїм дворе пестує тулїпани длужей як двaцец роки, а цибульки тулїпанох достала од своєй нини Мелани Джуньовей з Нового Орахова. С.С.

РОК LXXVII ЧИСЛО 21 (3942) НОВИ САД, 21. МАЙ 2021.

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фотоґрафия: 0463P

Фотоґрафия: 0487P

Фотоґрафия: 0488P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34

■ СПОРТСКИ ДЗЕНЬ У ВОДИЦИ