Ruske slovo 13

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

Г Л АС Н Ї К П О Р У С К И РОК LXXIV ЧИСЛО 13 (3778) НОВИ САД, 30. MАРЕЦ 2018.

■ ЛЮДЗE, РОКИ, ЖИВОТ: ВЛАДИМИР БАЛАЩАК, ҐЛУМЕЦ ЦЕНА 30 ДИНАРИ 50. ДРАМСКИ МЕМОРИЯЛ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

Фото: М. Афич, Я. Винаї, М. Зазуляк Гарди, Лю. Дудаш, М. Джуджар

■ ЯР ПОЧАЛА, АЛЄ СЛУНКО ИЩЕ ЗУБАТЕ

ЗМИСТ

ВИНЧОВАНКА

ПОЧИТОВАНИМ ЧИТАЧОМ ВИНЧУЄМЕ ВЕЛЬКОНОЦНИ ШВЕТА ■ Тижньовнїк 4–5. Схадзка Националного совиту Руснацох

■ Нашо места 10–11 Отримани схадзки СО Вербас и СО Жабель

■ Економия 12. У Ґосподїнцох почала вибудов фабрики за преробок желєняви

■ Култура и просвита 14–17. Закончени 50. Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї

■ Литературне слово 19–22. Драмски дїла руских авторох

■ Людзе, роки, живот 24–25. Владимир Балащак, Сримскей Митровици

ґлумец

зоз

■ Духовни живот 30. Квитна нєдзеля Керестуре

и Благовищенє у

■ Информатор

32–35. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт Фото: М. Джуджар

39. Турнир у кошарки „3 на 3” Спортских бавискох „Яша Баков”

Насловни бок: Голуби Автор фотоґрафиї: Владимир Дїтко

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe Борис Варґа, Ясмина Дюранїн * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса, Ана Маркович * новинарке/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Златко Колєсар, Марина Джуджар * язична редакторка – Блажена ХомаЦветкович * технїчна редакторка – Люпка Цвеїч * редакторки фото и компютерского обробку – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 1600050870024999-53 * Р у ко п и с и ше нє враца * Д ру ку є Д ру ка р н я graf” П е т р о ва р а д и н * ”Maxima E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директорка МАРТИЦА ТАМАШ *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

2 РУСКЕ СЛОВО

30. МАРEЦ 2018.

ВЕЛЬКОНОЦНА ВИНЧОВАНКА

ХРИСТОС ВОСКРЕС! Н

аша вира до воскреснутого Ису са то на й век ши скарб котри ма кажди чловек, окреме християн, бо Исусово Воскресенє – то фундамент и основа християн ства. Буц хри сти ян – значи вериц же Исус, котри бул розопяти, воскреснул з мертвих и зоз своїм воскресеньом превладал шмерц, а нам, котри вериме, отворел уход до живота вичного. Же бизме зачували тот наш християнски идентитет, положме до штредзиска свойого живота праве виру до Воскреснутого, бо славяци Христово Воскресенє, виражуєме виру и надїю и до нашого власного особного воскресеня. То вира побиди вичного живота над шмер цу кри жа, ви ра по би ди шветла над цмоту, любови над нєнависцу, побида радосци над смутком. З того виходзи же наша каждодньовосц, нашо болї и церпеня – то нє законченє, алє преход до радосци. Радуйме ше же наш живот достал нови обсяг и смисел праве у Исусовим живоце, у Його шмерци и воскресеню, радосц – то фундаменталне опредзелєнє християнского жица! Кед би Исус нє воскреснул, швет би пребувал у хаосу. Ми вериме же Дух Исуса Христа може стаємно меняц швет и пременює го, а праве ми маме буц тоти од котрих завиши чи Вос кре се нє пре ме нї швет, чи ше пре мен ка во о бще слу чи найперше у нас и пременї нашо животи. Кед ше присподобиме ґу швету, його трендом и идеалом, його думаню и дїлованю, кед Бог нє завежнє у нашим живоце тото место котре му припада, вец и швет нє прилапи анї християнство, анї нас. Кед постанєме Исусов квас и будземе глєдац лєм Його славу, а нє свою, кед будземе сотруднїки Исусового дїла котре Вон жада прейґ Церкви витвориц у сучасним чаше, теди наисце допринєшеме же ше Воскресенє случи и нєшка, а Його моц ше виражи у нас и коло нас.

30. МАРЕЦ 2018.

Будзме шветло Воскресеня, най воно ошвицує драгу каждому, подзельме го з другима: най ше швици у наших очох, на наших лїцох и у наших ошмихох, най одгукує у наших словох и указує у наших дїлох любови; теди нашо шведоченя буду моцни одгук того цо за нас Бог зробел! Радуйме ше и вешельме ше у тих благословених дньох Воскресеня Христового, бо нам любов Божа, прейґ власней жертви, отво ре ла ра й ски дзве ри през котри можеме прейсц нашлїдзуюци Воскреснутого Спасителя. Винчуєм щешлїви швета! Най буду благословени и охабя у нас и у швеце нєвисцерююци печац на шо го до жи ца Вос кре се ня Христового! Христос Воскрес! Воистину Воскрес!

Ваш Владика + Георгий

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ТРИНАСТА СХАДЗКА НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

ОСТАТНЇ ЗВИТИ И ПЛАНИ АКТУАЛНОГО ЗВОЛАНЯ Пише: Борис ВАРҐА

Найвекши здобутки Националного совиту Руснацох у прешлим року бул початок обнови найстаршей рускей хижи у Руским Керестуре, отверанє Руского дому у Коцуре и снованє Фондациї „Fundatio Ruthenorum”, котра би требала тирвацо охраньовац маєтково-правни интереси рускей заєднїци хадзка Националного совиту рускей националней меншини, 13. по шоре, отримана стреду, 21. марца 2018. року, у просторийох Заводу за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе. Основа схадзки було розпатранє и прилапйованє звитох и планох целох знука Националного совиту Руснацох (НСР), як и установох котрим вон снователь, а то Завод за културу войдянских Руснацох, Новинско-видавательна установа „Руске слово” и Руски народни театер „Петро Ризнич Дядя”. На схадзки НСР були присутни 15 члени.

С

БУДЖЕТИ И РОЗПОДЗЕЛЬОВАНЯ Предсидатель НСР Славко Рац визначел же найвекши його здобутки у прешлим року бул початок обнови найстаршей рускей хижи у Руским Кере стуре, отверанє Руского дому у Коцуре и снованє Фондациї „Fundatio Ruthenorum”, прейґ хторей, як наглашене у звиту, ше тирвацо будзе охраньовац маєтково-правни интереси рускей заєднїци. Национални совит Руснацох и установи котрим вон снователь у 2018. року буду розполагац зоз коло 58 милиони динарами, цо, як ше могло чуц на схадзки, нє цалком покрива шицки потреби рускей заєднїци. Тиж так факт же шицки средства котри буду заєднїци на розполаганю у найвекшей мири зоз рижних уровньох Републики Сербиї. Сам Национални совит Руснацох будзе розполагац зоз коло 12,5 милиони динарами, з того векшу часц вон

4 РУСКЕ СЛОВО

додзелї на роботу своїх целох – одборох, пододборох и роботних целох. Найвецей достанє Одбор за образованє – 2 милиони динари, и Одбор за културу, дацо менєй – 1,8 милиони динари. Тиж так, вельку суму Национални совит Руснацох видвоєл и на роботу його Подручних канцеларийох – 1,1 милиони динари. Новинско-видавательна установа „Руске слово”, як и по тераз, розполага зоз найвекшим буджетом медзи установами повязанима зоз НСР, котри у 2018. року проєктовани на 37,6 милиони динари. Завод за културу войводянских Руснацох планує розполагац зоз коло 7,4 милиони динарами, док РНТ „Петро Ризнич Дядя” ище вше нє може точно одредзиц средства за свой буджет, алє ше рахує же вони буду скромни, дацо меней як коло пол милиона динари. ПЛАНИ НЄ БЕЗ ПОЧЕЖКОСЦОХ У Плану роботи предсидателя НСР за 2018. року тиж наведзене прелуженє активносцох вязаних за обнову, односно адаптацию иснуюцого маєтку и снованє нового медия по руски. Предсидатель Рац у Плану наводзи же за хижу у улїци Матици сербскей у Новим Садзе при концу обезпечованє шицкей потребней документациї на основи хторей Покраїнска влада опредзелї средства за єй адаптованє. Тоту хижу прешлого року купел НСР зоз средствох предходних судских спорох у такволаним случаю „Ева” и до нєй би ше после реновираня требал преселїц Завод за културу войводянских Руснацох.

30. MАРЕЦ 2018.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

У плану же би за стару руску хижу у Руским Керестуре Покраїнски завод за защиту памятнїкох обезпечел средства за дальше реновиранє. У обласци образованя ше предлужи шицки потерашнї активносци хтори доприноша очуваню оддзелєньох по руски – стипендиї, Лєтна школа, купованє учебнїкох, орґанизованє стретнуцох и друге. НСР ше будзе ше закладац и за обезпечованє условийох же би школяре з України пришли до Ґимназиї у Керестуре. У планох наведзене же ше пробує тиж ришиц статус РНТ „Петро Ризнич Дядя“, а по конєц того року би требал буц порушани „Рутен радио”, за початок, голєм емитованє на интернету. И попри тим же НСР у тим року достанє дакус вецей средства як прешлого року од держави, проблеми у финансованю дзєпоєдних його установох и актвносцох були наглашени ище под час пририхтованя тей схадзки на Вивершним одборе. Найвекше зменшанє средствох почувствовал Руски народни театер „Петро Ризнич Дядя” (РНТ), од 2015. року аж дзешец раз. Видавательна дїялносц у рамикох НВУ „Руске слово”, як и часопис „Шветлосц” , тиж ма проблеми зоз стаємнима средствами. Видавательна дїялносц и „Шветлосц” дацо у лєпшей позициї од Театра, бо ше їх роботу и места занятих покриє зоз вкупних средствох НВУ „Руске слово”. ОДЛУКИ И АКТИВНА ДИСКУСИЯ Медзи одлуками и заключенями, НСР принєсол Одлуку же як соснователь Заводу за културу войводянских Руснацох предклада же би ше Анамарию Ранкович, мастер инженєр менаджмента у медийох зоз Нового Саду, меновало за директорку у тей установи. Як о тим уж писало „Руске слово”, процедура конкурса часточнє повторена пре жалбу єдного з канидатох, а директор Заводу будзе вибрани аж кед го потвердзи и други снователь тей институциї – Влада АП Войводини. НСР за члена Упраного одбору РНТ „Петро Ризнич Дядя“ на место упокоєного Михайла Зазуляка меновал преподавача з Оддзелєня за русинистику и ґлумца аматера Александра Мудрого. Дате и думанє о вецей Предлогох ришеня, медзи котрима и о даваню назвох улїцох на териториї Городу Нового Саду, Кули и у Шидзе. По тим Предлогу, у Руменки єдна улїца будзе ношиц мено архитекти, проєктанта и урбанисти Павла Жилника, котри бул руского походзеня. Дате и предкладанє за розподзельованє средствох з буджету Городу Нового Саду по Явним конкурсу за финансованє и софинансованє проєктох у култури. Схадзка Националного совиту Руснацох прешла у атмосфери активней дискусиї, викладаню и критикох медзи векшину, котра водзи Совит, и єй опозицию. Ношителька опозицийней лїстини „Руска лиґа” Олена Папуґа найвецей мала питаня за способ трошеня средствох НСР и його установох. Папуґову интересовал податок кельо Руснацох єст занято на державних роботох, односно у державни установох и институцийох. Вона тиж винєсла можлїви наиходзаци проблем зоз Окремним виберанковим списком пред виберанками за Национални совити у тим року, котри нє провадзи Єдинствени виберанкови список, з оглядом на тото же наводно осо30. МАРЕЦ 2018.

би котри пременя адесу муша ознова, а на свою инициятиву, меняц податки и у списку за виберанки за Национални совити. Зоз лїстини „Руска инициятива”, котра при формованю дала потримовку актуалней векшини, Мирослав Кевежди дал зауваги на електронски схадзки, котри зменшую демократски капацитет НСР. Тиж так, Кевежди за-

О СЕЛЄНЮ ЗАВОДУ И „РУСКОГО СЛОВА” Под точку рижне бешедоване и о селєню Заводу за културу войводянских Руснацох и НВУ „Руске слово”, дзе заключене же ше тото зроби док Покраїна одвої обецани нєобходни средства. Национални совит рускей националней меншини принєсол заключенє же ше обовязує директорку НВУ „Руске слово“ же би послала вимогу предсидательови Покраїнскей влади за додзельованє средствох за преселєнє Установи до своїх просторийох. Док Национални совит достанє будовательне допущенє, будзе ше глєдац од предсидателя Покраїнскей влади обецани средства за реновиранє просторийох на адреси Матици сербскей 15 у Новим Сад зе. Накад зи сцигнє ришенє о додзельованю тих средствох, будзе розписана явна набавка за виводзача роботох и аж теди ше НВУ „Руске слово“ годно преселїц до просторийох у Футожскей 2/3, наведзене у заключеню НСР.

уважел же би маса явних средствох котра опредзелєна нєвладовим орґанизацийом системски прейґ отворених конкурсох требала постац доступна шицким орґанизацийом. Кевежди тиж зауважел же часопис „Шветлосц”, у виданю НВУ „Руске слово”, праве на свою рочнїцу зняти зоз лїстини наукових виданьох у Сербиї и же зоз тим найвецей ощербена наука и науковци котри публикую по руски. Зоз опозицийней младежскей лїстини „Млади за будучносц” Борис Фейди предложел же би убудуце кажди одбор, пододбор и роботне цело придавало звити о своєй роботи, же би члени НСР мали лєпши увид до їх активносцох. Заключене же од шлїдуюцого зволаня НСР будзе ше окреме розпатрац и поєдинєчни звити його одборох, пододборох и роботних целох, з оглядом на тото же 2018. року по закону плановани порядни виберанки за Национални совити националних меншинох у Сербиї. Фейди ше тиж опитал прецо улїчка Павла Жилника у Руменки, а нє у Новим Садзе дзе тот чловек жил и робел. Понеже же зоз Городу Нового Саду (город зоз пригородскима местами) до НСР сцигнул допис же би ше направело список визначних особох повязаних зоз руску заєднїцу, предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач на схадзки предложел же ше убудуце зоз питанями назвох улїцох за Нови Сад буду окреме занїмац особи зоз НСР и ширшей заєднїци.■

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК ДЕМОКРАТСКА ПАРТИЦИПАЦИЯ МЕНШИНОХ У СЕРБИЇ

БЕЗ АВТЕНТИЧНИХ ПРЕДСТАВИТЕЛЬОХ У НАЙВИСШИХ ОРҐАНОХ ВЛАСЦИ Виберанкови закон Сербиї нє оможлївює вибор автентичних представительох меншинских заєднїцох у народней и покраїнскей Скупштини, алє и локалних скупштинох, без огляду на тото же ма механїзем „природного прагу”

Л

єм численши национали меншини, мадярска и бошняцка, можу мац своїх автентичних посланїкох а, шицки други свой посланїцки статус виборели у коалицийним партнерстве зоз другима странками, або партиями цо им огранїчує маневарски простор дошлїдней меншинскей политики. У Суботици 22. марца отримани округли стол под назву „Демократска партиципация меншинох у Сербиї – Проблеми перспективи и ришеня”, котри орґанизовал Центер за реґионализем зоз Нового Саду и зоз потримовку Фондациї Ханс Зайдел. У роботи Округлого стола участвовали домашнї експерти Александра Йоксимович, др Драґан Дюканович, др Ґоран Башич и експерт зоз Горватскей др Синишта Таталович. Шицки вони були єдинствени у оцени же Виберанкови закон Сербиї нє обезпечує автентичне политичне представянє меншинох у найвисшим законодавним целу Сербиї, алє и у Покраїнскей скупштини, та и локалних скупштинох. Вони тиж так оценєли же Сербия ище вше нє видефиновла яки модел жада прилапиц кед у питаню политичне представянє меншинох. Др Ґоран Башич гварел же ше у жемох реґиона углавним применює три модели: ґарантовани мандати яки ма Република Горватска, комбиновани, односно директне представянє меншинох у Парламенту, яки ма Република Румуния и парламентарни заступнїки, яки ма Мадярска.

ПРЕДСТАВИТЕЛЬКА НАШОГО НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ Руску националну заєднїцу на округлим столє представяла секретар Националного совиту Руснацох Таня Арва Планчак хтора за „Руске слово” висловела позитивни упечатки: – Було интересантне чуц же як то у других державох ришене участвованє меншинох у политичним одлучованю. Бо, по терашнїм закону таки малочислени заєднїци як и ми, Руснаци, маю можебуц лєм теорийней шанси войсц до парламенту, алє у пракси то нє витворлїве. И у тей обласци ше ми лєм потвердзела оцена Националних совитох и других, же Сербия гоч и ма добри закони, нє досц их применює, як и же у нашей держави, нажаль, нєт политичней волї же би ше таки питаня розришовало. Остава нам наздавац ше же ше у наступним чаше дацо пременї, а добре же таки округли столи информую и ширшу явносц о тих проблемох – гварела Арва Планчак.

6 РУСКЕ СЛОВО

Госц зоз Горватскей др Таталович оценєл же би Сербия могла применїц горватски модел, бо ма приблїжно исте число меншинох, а вона свой модел будовала 15 роки цо предствя єдно ре спектабилне искуство. Томислав Жиґманов, народни по сланїк у Скупштини Сербиї гварел же академска заєднїца у Сербиї нєдзечнє потримує горватски модел, а забува же по тим истим моделу сербска меншина у Горватским Сабору ма трох заступнїкох.

– Питанє демократ скей партиципациї меншинох вецейнїсто важне за Сербию и єй приступни прегварки ґу ЕУ. Як перше, автен тич на за сту пе носц шицких гражданох у проце су приношеня одлукох, у Сербиї на трох уровньох власци, ствар єй капаци те та де мо крат ско го ушореня. Кед вежнєце до огляду факт же терашнї Ви бе ран ко ви за кон до конца нє оможлївює само стойни наступ на нєпоштредних виберанкох нє лєм малочисленим меншином, алє и гевтим котри маю даскельо дзешатки тисячи припаднїкох и ту доложиме окреме диспер зивну и кадровски слабу ромску заєднїцу, вец мож повесц же скоро 300 000 припаднїкох меншинских заєднїцох у Сербиї нє маю можлївосц мац своїх автентичних по сланїкох, або одборнїкох. Треба мац на розуме же питанє заступено сци меншинох у парламентох ствар и реґионалней безпечно сци и стабилно сци. Шицко тото вєдно, кед є нє сполнєте, лєгко може буц причина же би околни жеми, Горват ска, Мадярска, Румуния та и Болгарска, котри членїци ЕУ, загамовали приступни процес Сербиї за Поглавє 23, доґод ше тоти условия нє сполня, а у склад зе зоз прилапенима европскима документами и мед зисобнима билатералнима спорозуменями – гвари за „Руске слово” Єлена Перкович, модераторка на округлим столє у Суботици. У рамикох розправи на округлим столє бешедоване и о учасци меншинох у державних службох и явних подприємствох. Представитель Националного совиту мадярскей националней заєднїци Шиплика Золтан, оценєл же о тим у тей хвильки нє мож точно бешедовац, бо нє по стоя статистични податки, понеже державни служби и явни подприємства нє правели етнїчно сензибилизовану статистику, бо у одвитуюцих документох нє було рубрики о националней припадно сци. А то значи же ше точно нє зна чи заступеносц меншинох у державних службох и явних подприємствох у складзе зоз їх заступено сцу у вкупней структури жительства Сербиї.■ М. Афич 30. МАРЕЦ 2018.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

СТРЕТНУЦЕ АМБАСА ДОРА ЕУ З НАЦИОНАЛНИМА СОВИТАМИ

ЗАЄДНЇЦКЕ СПАТРАНЄ ПОЧИТОВАНЯ МЕНШИНСКИХ ПРАВОХ Амбасадор Европскей униї (ЕУ) Сем Фабрици, 22. марца, отримал уводне стретнуце зоз представнїками шицких (21) националних совитох националних меншинох у Сербиї у представнїцтву Делеґациї Европскей униї у Беоґрадзе. Тот сход отримани пре черанку становиска о почитованю и защити меншинских правох. Як стої у кратким звиту ЕУ инфо-центру, Амбасадор Фабрици у своїм годзиновим викладаню наглашел же почитованє меншинских правох єдно з основних началох ЕУ. Нагода же би ше стретнул з представнїками националних совитох у Сербиї допринєсла хасновитому спатраню у тей ситуациї, як и у контексту приступаня Сербиї ЕУ.

То була и нагода же би ше одшмелєло шицки Национални совити же би активно участвовали у имплементациї Акцийного плану за реализацию правох националних меншинох, бо то представя важни елемент унапредзованя позициї Националних совитох. Представнїки Националних совитох виражели широки спектер заєднїцких становискох о велїх питаньох, алє як дознаваме, у сущно сци, пре обєктивни причини, одно сно тирванє стретнуца, нє було вельо часу представиц свойо заєднїци и свойо проблеми. На стретнуцу, у мено Наци о нал но го со ви ту Ру сна цох, при су ство вал предсидатель Славко Рац. Поглавє 23 прегваряцкого процесу Сербиї зоз ЕУ облапя и питанє меншинских оравох. То релативно нове поглавє у процесу прегваркох державох кандидатох зоз ЕУ, уведзене є после шестей габи преширеня ЕУ 2007. року. Защиту основних правох представя цалу палету людских и меншинских правох, а опера ше на Европску повелю о людских правох и шлєбодох, окреме на Конвенцию Совиту Европи о защити людских правох и основних шлєбодох зоз 1950. року. Я. Дю. /М. А. /Б. В.

30. МАРЕЦ 2018.

STANOVISKA Пише: Мария ПЕРКОВИЧ, гражданска активистка

ДРОБНИ ДУМКИ О ЯЗИКУ Такой на початку най ше оградзим – нє линґвисткиня сом, алє пишем як особа котра дакеди зарабя зоз писаньом и котра, попри мацеринского, хаснує ище два язики, цо у Войводини нє так же ридке зявенє, а нє так же и ридкосц у швеце вонка зоз анґлийского бешедного подруча. После нєдавного Сайма кнїжкох, фестивала РНТ „Дядя“, зауваги на проєкт „Руски вертикали“, случайних розгваркох о нациї и язику, уж днями о тей теми роздумуєм. О язику. Перше на цо сом сцела обрациц увагу, уж на одредзени способ поведзене у прешлим пасусу, а то же язик нє питанє очуваня националного идентитету. Мой мацерински язик сербски, алє, так як ше розуми етницитет, я етнїчно нїяк нє можем буц Сербкиня. Хаснуєм анґлийски язик, а тиж так сом нє Анґлийка. По походзеню сом (и) Рускиня, алє руски нє мой мацерински язик. И най повторим – мой случай то нїяка нє еґзотика, напроцив. Язик, заправо, служи за комуникацию, а нє очуваню, дефинованю даякого националного идентитету. Його способносц же би ше прилагодзел реалносци, його живосц и пременка, поведла бим, скорей му оможлївюю длуготирвацосц, а нє його очуванє (котре, як саме слово гутори, конзервованє, а зоз тим и шмерц язика). Прето, досц сом прешвечена до того же би ше, место прекладу архаїчних текстох Библиї на руски язик, вельо вецей можлївосци розвою руского язика дало, наприклад, прекладу „Автостоперского водзача през ґалаксию“ Даґласа Адамса, чия тематика кореспондує зоз нашу реалносцу. При тим, вшелїяк, свидома сом факту же церкви маю вельо векши средства и лєпши маркетинґ од других секуларних институцийох и зоз нїма ше чежко змагац. Тиж, думам же ше треба здогаднуц же язик нє иснує пре литературу и писательох, анї ше ту и нє закончує, алє най повторим – насампредз служи за комуникацию медзи людзми и розуменя швета коло нас. Чежко же би исновала даяка морална обовязка постац писатель по руски, анї морална обовязка поєдинцох же би финансовали писательох так же би куповали їх кнїжки. При тим, иснованє интернет платформох сиґурно водзи ґу одумераню друкованей кнїжки, єднак як цо друкована кнїжка поховала ручне преписованє текстох, о чим треба озбильно штудирац. Пробуєм резимовац – думам же би язик требало розвивац, а нє чувац. Требало би прекладац сучасни тексти, провадзиц интернет платформи и дружтвени мрежи, провадзиц стварянє нових формох писаного язика и подобне. Тиж так, думам же би язик требал превозисц сциснутосц у националним идентитету, котри му, диктираюци виключно национални теми, максимално зужує розвой. Кед ше враци язику його основна улога – розуменє людского и швета природи, можебуц достанє векшу шансу длужей тирвац. И, вшелїяк, же би прекладанє и розвиванє язика нє було ад хок ствар ентузиястох – волонтерох позбераних у театру, писателькох и писательох, новинарох и новинаркох у руских редакцийох, алє озбильни проєкт Националного совиту Руснацох и Оддзелєня за русинистику. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА У ШИДЗЕ ОТРИМАНА ТРИБИНА О НОВИМ ЗАКОНУ О БИВАНЮ И ОТРИМОВАНЮ БУДИНКОХ

ВЕЛЬКА ОДВИЧАТЕЛЬНОСЦ УПРАВНЇКОХ

Пише: Владимир ДЇТКО

О тим цо приноши нови Закон о биваню и отримованю будинкох була тема трибини хтора, у орґанизациї општини Шид и Здруженя професийних управнїкох Професийни управнїки Сербиї, отримана прешлого тижня у полнючкей зоз нащивителями сали Скупштини општини Шид

Т

рибина у Шидзе була наменєна уж реґистрованим управнїком квартельних заєднїцох, як и представнїком нєреґистрованих квартельних заєднїцох. По словох Ромка Папуґи, начальнїка Општинскей управи Шид, хтори бул домашнї и привитал госцох и присутних, циль трибини же би ше предсатвело нови законски предписаня кед слово о квартельних будинкох и обовязки вибору управнїка квартельней заєднїци. Трибина нагода же би ше представело законски предписаня, алє и же би управнїки, як и предсатвнїки квартельних заєднїцих мали нагоду опитац ше и розришиц нєпорозуменя коло актуалней проблематики квартельних будинкох у Сербиї.

– Источасно, то и можлївосц же би и квартельни заєднїци хтори ище нє отримали скупштини бивательох то зробели и вибрали управнїка же би ше нє запровадзело примушуюци санкциї, як закон наклада – гварел Ромко Папуґа. ТРЕБА РОЗРИШИЦ НЄЯСНОСЦИ Як наглашела Весна Вученович, професийна управнїца и предсидателька Одбору Здруженя профе сийни

8 РУСКЕ СЛОВО

управнїки Сербиї, по законских предписаньох у каждим будинку котри ма вецей як три квартелї, треба формовац квартельну заєднїцу и вибрац управнїка.

– Бивателє можу на своєй скупштини вибрац дакого медзи собу, за управнїка и хто из будзе заступац. Тиж можу вибрац професийного управнїка. Кед нє зробя анї єдно анї друге, вец им локална самоуправа одредзує и поставя професийного управнїка. Праве тота трибина нагода же би ше цо вецей дознало як ше закон применює у пракси и же би ше опитали цо им нє ясне – гварела Весна Вученович. По словох Радована Трифунова, менаджера за одношеня з явносцу спомнутого Здруженя, подобни трибини отримани у велїх городох и локалних самоуправох у Сербиї. На тот способ сце ше указац же з новима законскима предписанями буду оможлївени лєпши условия за живот бивательох. Тиж ше предсатви и правни и финансийни аспекти будовательней заєднїци.

– Управнїк квартельней заєднїци ма и вельку одвичательносц хтору му зверели бивателє, а ма ю и по законских предписаньох. Вон ше стара о нукашнїм отримованю и функционованю будинку, о вонкашньосци, же би нє грожели руйновани фасади, або череп зоз закрица. На тот способ жада ше подзвигнуц културу биваня шицких хасновательох – наглашел Радован Трифунов. О роботи управнїкох бешедовала и Лидия Кончар хтора гварела же ше вон стара о отримованю 30. МАРЕЦ 2018.

mesta@ruskeslovo.com

ПИТАНЯ НАЩИВИТЕЛЬОХ Присутни у сали ше питали же як у пракси закон будзе функционовац кед людзе нє маю досц пенєжи за живот и як вец буду плациц управнїка и отримованє будинку. Тиж их интересовало цо робиц кед дахто и хто ма пенєжи, нє сце дац пенєжи за санированє закрица з вигварку же бива у прижемю. Дзепоєдни коментаровали и же би и управнїк мушел мац знанє правнїка понеже му шицки обовязки закон одредзел и же його одвичательносц кед нє порби по закону.

будинкох, хижним шоре и отримованю часцох, хтори шицки бивателє хасную. Тиж наглашела же квартельна заєднїца ма статус правней особи, уписує ше до одвитуюцого реґистра и ма свой жиро рахунок и же професийни управнїк два раз рочнє подноши звит о роботи. НОВОСЦ У ПРАВНИМ ПОРЯДКУ Остоя Драшич, дипломовани правнїк, гварел же професийни управнїки нова катеґория у нашим правним порядку и наглашел його одвичательносц, прето же вон розполага зоз пенєжом, може кредитно задлужовац квартельну заєднїцу по предходних одлукох, кед слово о адапрованю закрица, надбудови, обнови фасади, або других роботох. Локални самоуправи приноша одлуки о суми минималних средствох за чечуце отримованє будинкох, а квартельни заєднїци можу принєсц одлуку же тота сума може буц и висша.

ОТРИМАНА И ВИСТАВА У конку Општинскей управи з нагоди отримованя трибини була и вистава фотоґрафийох под назву „Твар мойого дома”. На тей вистави представени будинки зоз рижних часцох Сербиї дзе видно руйновани фасади и подобне, а вистава як провадзаци сеґмент трибинох обиходзи Сербию.

Хиба закона же у терашнїх обставинох нє вжал до огляду такволани социялни аспект, односно як то гражданє шицко плаца. Ту би требала присц до вираженя солидарсносц других бивательох, же би плацели за тих цо нє годни, або же би помогла локална самоуправа, алє то будзе чежко.

– Комунална инспекция контролує роботи, та и обовязки плаценя, а кед дахто од бивательх нє годзен плациц, управнїк треба же би написал урядову призначку, же би мал покрице кед ше будзе контроловац же прецо средства нє наплацени – гварел Остоїч.■ 30. МАРЕЦ 2018.

ХОР „РОЗАНОВ” ЗОЗ ДЮРДЬОВА ГОСЦОВАЛ У ШВАЙЦАРСКЕЙ

ПРЕЗЕНТОВАЛИ НАШО ШПИВАНЄ

Члени Церковного хору „Розанов” грекокатолїцкей церкви Рождества Пресвятей Богородици з Дюрдьова прешлого тижня ше врацели ше з госцованя у Швайцарскей. Шпивали на Службох у трох церквох, а у єдней з нїх отримана наша Служба Божа котру служел наш священїк и член Хора „Розанов” о. Михаил Холошняй. Перши дзень шпивали у месту Ґолдау у римокатолїцкей церкви пред вецей як двастопейдзешат вирнима. Теди отримана цала наша Служба Божа котру служел о. Михаил Холошняй, сослужовал тамтейши парох, декан Хуґо Роси, а шпивал диякон Даниєл Блетлер котри ма допущенє служиц и нашу Службу Божу. Вон на вецей заводи нащивел дюрдьовску грекокатолїцку парохию. Цали тидзень у котрим Дюрдьовчанє шпивали у церквох у Швайцарскей бул пошвецени пиятей нєдзелї Вельконоцного посту бо їх, римокатолїцки вирнїки Вельку ноц славя по григориянским календаре.

– Специфичне було тото же на тей Служби, були присутни пари котри ше рихтаю повинчац у тим року, а пририхтую ше през цали рок. После Служби бул сход и закуска у парохиялним доме, а потим пари котри ше рихтаю повинчац мали преподаванє при тамтейшму парохови – гварел о. Михаил Холо-

шняй. Шпивачох за наступ пририхтала Ана Радишич, шпивачка у Хору.

– Цале путованє було красне. Потераз сом нє дириґовала хору та то за мнє було нове. Як сом обачела, а познєйше и чула, присутним ше барз пачело нашо виводзенє, були приємно нєсподзивани. Шицки були барз сердечни. Панїматка Наташа Холошняй, хтора шицко орґанизовала, остарала ше и за шлєбодни час, та нам и теди крашнє було. То ище єдно красне путованє и нащива иножемству нашого Хору – гварела Ана Радишич з Дюрдьова. Исти дзень Хор шпивал на римокактолїцкей Служби Божей у месце Штайнен. Служел тамтейши капелан, а наш Хор шпивал одредзени часци Служби. Треци наступ мали пондзелок, 19. марца, у месце Алтерндорф на римокатолїцке швето Святого Осифа, Марийового обручнїка. У нїх то аж и державне швето, бо римокатолїки творя векшину. И на тей римокатолїцкей Служби шпивали нашо шпиванє у одредзених часцох, а служел тамтейши парох. На полудзенку после Служби у їх Центре мали нагоду вичерац искуствия и побешедовац зоз домашнїма. Тот дзень мали шлєбодного часу, а у Луцерну бул роботни дзень, та и його вихасновали нащивиц го. С. Саламун

РУСКЕ СЛОВО 9

НАШО МЕСТА СКУПШТИНА ОПШТИНИ ВЕРБАС

КАДРОВО ПРЕМЕНКИ НА РУКОВОДЗАЦИХ МЕСТОХ На дзевятей схадзки вербаского локалного парламенту, прешлого пиятку, одборнїки розпатрали 18 точки дньового шора, а зашеданє почало з вименками у составе одборнїкох Скупштини општини, и у составе Општинскей ради На Скупштини општини Вербас прешлого тижня место Ґорана Пейовича хтори задзековал на функциї, за члена Општинскей ради вибрани Дамян Милович, а за одборнїка СПС-а место Миловича вибрани Неманя Вукович. Прилапене и предкладанє одлуки о анґажованю ревизора за окончованє екстерней ревизиї закончуюцого рахунку буджету Општини Вербас за 2017. рок, одлука о явним превозу путнїкох у драговим транспорту, звит о роботи Явней аґенциї за зоогиґиєну и польопривреду општини Вербас за 2017. рок, предкладанє ришеньох о менованю директорох комуналних подприємствох „Комуналєц” и „Стандард”. Тиж, прилапени и звит о запровадзених виберанкох за совити месних заєднїцох и утвердзених резултатох вибору членох совитох месних заєднїцох у општини Вербас отриманих 31. децембра 2017. року, як и предкладанє ришеня о менованю члена Општинского штабу за позарядово ситуациї општини Вербас и друге. Розправяне и о Статуту Заєднїцкого комуналного подприємства „Пречисцовач Вербас – Кула”. Предсидатель Општини Милан Ґлушац з тей нагоди визначел же ше першираз у Сербиї формує подприємство такого типу, и же требало видвоїц значни средства за закончованє канализацийней мрежи и други контрактови обовязки ґу Европскей делеґациї.

Схадзку означели и кадрово пременки на руководзацих местох. Понеже директорка Центра за физичну културу Мирославка Шекарич задзековала на функциї, на тоту функцию вибрани Оґнєн Василєвич, дотерашнї директор Явней аґенциї за зоогиґиєну и польопривреду, на чийо бувше место вибрани Милош Милич. Задзекованє на функциї Мирославки Шекаричовей виволало питаня же чом зоз руководзацого места одходзи особа хтора достава похвали за свою роботу, односно чом ше окончує пременки у установох хтори одлично функционую, як цо то Центер за физичну културу. А. Маркович

У ВЕРБАШЕ СОС ТЕЛЕФОН ЗА ЖЕРТВИ НАСИЛСТВА У ФАМЕЛИЇ

БЕЗПЛАТНИ КОНСУЛТАЦИЇ И РОЗГВАРКА З ПСИХОТЕРАПЕУТОМ искуством у роботи з женми хтори жерУ општини Вербас од 1. марца почал функтви насилства у фамелиї. Думам же тота ционовац СОС телефон за жени з искуством услуга крашнє уподполнї постояци услунасилства у фамелиї. ги на локалу хтори обезпечую компетентТоту услугу обезпечує Здруженє граждани установи – визначела Кучова и додала нох „Центер за розвой заєднїцтва”, каждого же каждей жени будзе предложена и нєроботного дня, медзи 17 и 20 годзин. поштредна розгварка зоз психотерапеу– З безплатну поволанку на число телефотом, хтора тиж будзе безплатна. на 0800-021-026, хасновательки у розгваркох Ґенерални покровителє услуги општихтори буду анонимни, буду мац нагоду же би на Вербас и Телеком Сербиї, а потримали були вислухани на способ хтори ґарантує ю и „Gomex” зоз Зренянину, „Новкабел”, приватносц и безпечносц – визначела мр мр Мая Куч Фабрика архитектури, „Krunix”, „Ranner Мая Куч зоз Здруженя и додала же шицки D&D” з Нового Саду, „Eastpoint” зоз Беохтори наволаю можу достац сет совитодавнодияґностичних информацийох од консултанта, мастер ґраду. Иншак, здруженє „Центер за розвой заєднїцтва” снопсихолоґа, а зоз консултантом витворя и конкретни план акциї и буду мотивовани же би волали СОС телефон док ване на инициятиву вербаскей Интерресорней комисиї, з боку представительох социялней защити, здравства и нє виду зоз насилних обставинох живота.

– Дежурни роботнїк на телефону Даря Радович Крч- просвити, а занїма ше праве з питанями хтори вязани за А. М. мар, мастер психолоґ и психотерапеут зоз вецейрочним тоти три ресори.

10 РУСКЕ СЛОВО

30. МАРЕЦ 2018.

mesta@ruskeslovo.com

СКУПШТИНА ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ

БУДУ ВИДАТИ, АБО ОДЦУДЗЕНИ ДВА ПАРЦЕЛИ У ДЮРДЬОВЕ Порядна схадзка Скупштини општини Жабель отримана штварток, 22. марца, на котрей вигласани шицки двацец точки дньового шора. Медзи иншим, вигасана и рочна програма одцудзеня або даваня до закупу, будовательней жеми у явней власносци Општини Жабель за 2018. рок, а предмет одцудзеня – место Дюрдьов з одредзенима локациями

Н

а схадзки СО Жабель штварток вигласане же би предсидателє и члени Надпатраюцих одборох ЯКП „Чистота”, ЯКП „Водовод општини Жабель” и ЯКП „Услуги и отримованє” (котре у процесу прилучованя ґу перше спомнутому подприємству) достали надополнєнє 10 000 динари на мешачним уровню, без порциї и доприносу. На месце предсидателя Надпатруюцого одбору Општинскей народней библиотеки „Велько Петрович” Жабель розришена Желяна Миклош зоз Дюрдьова, а поставени Петра Симич зоз Жаблю. ПОГЛЄДОВАНЯ ТРЕБА ВИМИРИЦ

Зоз остатнєй схадзки Совиту Месней заєднїци Дюрдьов Дня 30. новембра 2016. року порушани процес ликвидациї ЯП „Розвой” Жабель, а после прилапйНа схадзки прилапени звити роботи за прешли рок ованя Початного ликвидацийного звиту започате вимипред сидателя општини Жабель, Центра за социялну рорйованє приявених припознатих поглєдованьох. У 2017. бо ту за општину Жабель и Титель „Солидарносц” Жароку вимирени шицки рахунки, окрем рахункох за услубель, Туристичней орґанизациї Општини Жабель и роги явного заступаня. бо та Ме сних заєднїцох у Чуроґу, Дюрдьове и ҐосподїнЗ препатрунком и анализу списка судских спорох, цох. утвердзене же на дзень започатей ликвидациї було штири парнїчни предмети у котрих спомнуте подприємство АКЦИЯ ЗА ЛЄПШЕ ОЧУВАНЄ ДРАГОХ У ВАЛАЛЄ тужене. Медзи нїма три тужби за надополнєнє чкоди, а за єдну подриємство у ликивдациї ма обавязку уплациц На осатнєй схадзки совиту Месней заєднїци Дюрдьов, коло 950 000 динари и камату од януара того року и коко тра отримана штредком марца, прилапени план роболо 97 000 динари за трошки поступку. Три тужби ище ти и финансийни план за прешли рок, цо потвердзене и вше у процесу. при лапене и на тей остатнєй схадзки Скупштини опВигласани нови члени и предсидатель Комисиї за вишти ни Жабель. Под точку рижне на схадзки у Дюрдьове робок предкладох програмох за защиту, ушоренє и хабе ше доване и о тим же би требало викопац ярки и дражснованє польопривредней жеми за прешли и тот рок. За ки по котрих би ше з драги злївала вода. предсидателя меновани др вет. мед. Владимир Чонкич, – У валалє маме проблем же драги нїзши од уровня член Општинскей ради, за його заменїка Петар Самоложе ми ко ло нїх, та ше вода затримує на драгох и вони так вац, заняти у Општинскей самоуправи. пре па даю. Пред трома роками була акция копаня яркох За членох меновани ґеодедски технїчар Синиша Триопрез оби сцох праве пре тот проблем, алє гражданє тото вунович, дипломовани економисти Єлена Вуйков и Синє барз при ла пе ли. Прето Месна заєднїца орґанизує ромо Васич – Општинска управа Жабель, Таня Вукайлобот ну ак цию на котрей буду участвовац гражданє котри вич – Општинска управа Жабель и дипл. инжинєр инсцу по мог нуц. Буд земе копац на местох дзе ше коло и на форматики Ґоран Николин. драги затримує вода, цо годно док будзе вигодна хвиля – гварел Влада Кухар, член Совиту МЗ Дюрдьов. РОЧНА ПРОГРАМА И ПАРЦЕЛИ З тоту акцию сце ше указац же таки анґажованя потреб ни, же би ше нє губело драги, односно же би нє опуВигасани и рочна програма оцудзеня або даваня до зако ва ли од води котра ше на нїх затримує. купу будовательней жеми у явней власносци Општини Но ви драги найвироватнєйше нє буду пошвидко поЖабель за 2018. рок. Предмет оцудзеня – место Дюрдьста ве ни у валалє, та и прето таки акциї, по думаню Влаов, Светозара Милетича 31/а, городска будовтельна жем, ди Ку ха ра, наисце потребни у валалє, алє и позрозуменє число парцели 95/2 к.о. Дюрдьов вукупней поверхносци ва лал ча нох котри би ше требали уключиц до ришованя 1 273 метери квадратни и парцела 96/2 к.о. Дюрдьов, вуза єд нїц ко го проблему, о чим буду обвисцени. ■ купней поверхносци 195 метери квадратни. С. Саламун 30. МАРЕЦ 2018. РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ПОЧАЛА ВИБУДОВ НЄМЕЦКЕЙ ФАБРИКИ ЗА ПРЕРОБОК ЖЕЛЄНЯВИ У ҐОСПОДЇНЦОХ

ВЕЛЬКА ИНВЕСТИЦИЯ И ХАСЕН Ґосподїнски хотари, алє и хотари у других местох Општини Жабель ище вше вигодни и перспективни за продукцию желєняви, а то потвердзує и инвестиция нємецкей компаниї „Mamminger conserven” котра уложи 2,5 милиони евра до фабрики, чий фундаментни камень у Ґосподїнцох поставени прешлого штвартку, 22. марца

З

оз поставяньом фундаменту за фабрику за преробок желєняви у Ґосподїнцох, започата ище єдна велька инвестиция у привредним конару у тим месце котра будзе мац вельку економску значносц за цалу Општину, та и далєй. У нєй ше будзе прерабяц и пастеризовац желєняву, першенствено огурки. Рок пред тим даскельо стотки метери далєй, почал робиц погон за одкуп сировей огурки. Таки плани и реализациї ище у юнию прешлого року за нашо новини предочел Синиша Мутич, власнїк фабрики за преробок желєняви фирми „Аґро продукт Срб” доо у Ґосподїнцох котра одкупює и селектує корнишони, а чия фабрика ше находзи обок при спомутей, котра ма буц вибудована того року, а найвироятнєйше по конєц лєта. УНАПРЕДЗЕНЄ ТАРҐОВИЩА Фундаментни камень положели власнїк компаниї „Mamminger conserven” Франц Амер, директор „Mamminger conserven-SRB” Оливер Угринай, предсидатель Покраїнскей влади Иґор Мирович, министер польопривреди, лєсарства и водопривреди Бранислав Недимович, амбасадор СР Нємецкей у Сербиї Аксал Дитман и предсидатель Општини Жабель Чедомир Божич. У Ґосподїнцох присутних привитал Чедомир Божич, предсидатель Општини Жабель, котри гварел же ше наздава же тота инвестиция прицагнє и других инвеститорох и инвестициї.

– Барз нам важне же маме инвеститора зоз такей значней жеми, уверени сом же допринєше розвою тарґовища польопривреди и же унапредзи вукупни сектор услугох котри важни сеґмент и потеницял нашей привреди – гварел Чедомир Божич. За потримовку републичней и покраїнскей влади, алє и инвеститором з Немецкей подзековали и Бранислав Недимович, министер польопривреди, лєсарства и водопривреди, котри гуторел и о тим же таки фундаментни камень будзе поставени и у других местох котри буду значни за привреду у нашей жеми дзе ше будзе одкупйовац продукти котри значни за тот реон.

– Звикнути зме повесц же свойо продукти предаваме як туню и квалитетну сировину. Проєкти як тот доказ же

12 РУСКЕ СЛОВО

маме инашки намири, и сцеме пременїц дотерашнї цеки у польопривреди – акцентовал Бранислав Недимович. По словох Иґора Мировича, предсидатель Покраїнскей влади, Войводина ше помали, алє сиґурно розвива подєднак у шицких обласцох.

– Компания „Маминґер” уложи капитал, обезпечи сиґурносц за особи котри продукую огурки. Уведу нову технолоґийю, нови правила, а ми ше будземе мушиц учиц. Тото нє треба же би нас страшело, алє одшмелєло же бизме були сучаснєйши, квалитетнєйши и лєпши – гварел Иґор Мирович. О значносци инвестициї бешедовали и представителє „Mamminger conserven”. ДОБРА ЖЕМ И ВРЕДНИ ЛЮДЗЕ – У Ґосподїнцох вигодна жем за желєняву, а ту маме и польопривреднїкох котри ю знаю продуковац. Нашу дїялносц плануєме прешириц. Прешвечени сом же починаме успишну роботу – гварел Франц Амер, власнїк компаниї „Mamminger conserven”. З отвераньом новей фабрики здобуло ше условия же би ше у сезони, котра може тирвац и по дзевец мешаци, запошлєли коло тристо роботнїки. Спомнута Нємецка компания рочнє одкупи коло петнац тисячи тони огурки у Сербиї и Войводини од коло двасто кооператорох. Єдна трецина того будзе ше прерабяц у новей фабрики у Ґосподїнцох котра з правого боку на уходзе до Ґосподїнцох зоз Жаблю.■ С. Саламун 30. МАРЕЦ 2018.

ekonomija@ruskeslovo.com

КОНКУРСИ ПОКРАЇНСКОГО СЕКРЕТАРИЯТУ ЗА ПОЛЬОПРИВРЕДУ

НЄРЕАЛНИ КРИТЕРИЮМИ ЗА КЕРЕСТУРСКИХ ПАПРИҐАРОХ За средства за софинансованє инвестицийох до польопривреди по конкурсох котри розписує Покраїнски секретарият за польопривреду, уж роками конкурую и керестурски паприґаре. Векшина потерашнїх искуствох позитивна, алє тогорочни обявени конкурс виволал при велїх горки смак

К

онкурс за додзельованє средствох за софинансованє набавки опреми и системи за наводньованє и опреми за злєпшанє водного, воздушного и цеплотного режиму рошлїнох на териториї АП Войводини у 2018. року розписани 16. марца. Мож достац до 70 одсто вредносци инвестициї без ПДВ, и на перши погляд нє одступа од скорейших искуствох. Алє єст вельки розлики, а то праве тоти критериюми на основи котрих мож поставиц питанє же чи голєм половка Керестурцох годни достац средства за софинансованє набавки опреми. Керестурски паприґаре по тим Конкурсу доставали средства за купованє системи „капка по капку” и провадзацей опреми, а нове и цалком иншаке же огранїчена поверхносц за котру мож достац средства. Прето нє можу конкуровац заградкаре котри у своїм ґаздовстве маю реґистровани вецей як 2,99 гектари заградкарских културох. ЧЕЖКО НАЗБЕРАЦ БОДИ При продукциї овоци поверхносц огранїчена на 4,99 га, односно 1,99 га бобковей овоци. Под трецу точку, огранїченя других културох иду до 99,99 га, з тим же поставена и минимална гранїца поверхносцох котри ше залїва. Зависно од инвестицийох то 5 га, або 30 га, алє ше подрозумюю вельки инвестициї як цо то тифони, ренджери и рижни линеарни системи за залїванє. На концу Правилнїка о спомнутим Конкурсу єст бодовна таблїчка, котра барз здабе на бодованє при конкурованю за средства зоз ИПАРД фонду. Так же максималне число котре мож достац то 145, а у Правилнїку стої же минимално нєобходне назберац 30 одсто. Нєвигодне за керестурских паприґарох же по 15 боди ше достава кед польопривредне ґаздовство реґистроване на жену, або на особу младшу од 40 рокох. Од 5 до 15 бо-

НЄФОРМАЛНИ ОДВИТ З ПОКРАЇНИ Здруженє паприґарох реаґовало, та у розгваркох зоз занятима у Покраїнским секретарияту за польопривреду дознали, нєурядово им потвердзене, же ше твардо будзе применьовац лєм огранїченя поверхносци, а же бодованє по таблїчки нє будзе таке строге. Як дознавеме од Душици Оросовей, дзепоєдни ґаздовства пременєли ношителя на женску особу и звекшали число членох, а з Покраїни поволали же би ше благочасово подношело прияви на Конкурс.

30. МАРЕЦ 2018.

ди ше достава на число членох у ґаздовстве, инвестицию системи „капка по капку” оценюю як нїзку, та мож достац лєм 10 од 30 боди, док ше бодує и образованє у обласци польопривреди. Так пейц боди доставю ґаздовста зоз традицию длугшу як три роки, 10 за закончену штредню школу, а 15 факултет у обласци польопривреди, та 10 боди за членох задруґи. Цалком нєможлїве достац 10 боди за сертификовану орґанску продукцию, 15 боди за ґаздовства котри ше находза на териториї очежаного дїлованя (у Войводини то лєм предїли коло Фрушкей гори). ТРЕБА ЗНЇЖИЦ КРИТЕРИЇ Бодує ше дотерашнє хаснованє средствох з Покраїнского секретарияту, а кед є уж по треци раз, та ше достава нула боди. Мож достац и неґативни од 5 до 15 боди, кед же ґаздовство потераз одустало од даєдней инвестициї. Здруженє паприґарох „Капсикум анум” отримало схадзку на котрей Владимир Варґа винєсол информациї о Конкурсу, та заключене же кед нє буду знїжени критериюми векшина Кереструрцох нє годна сполнїц минималне число бодох. Паприґаре можу конкуровац за подобни средства при републичней Управи за аґрарни плаценя котра средства додзелює по вигоднєйших критериюмох, алє з другого боку, по їх правилнїку, инвестицию нє мож реализовац такой, алє потребне чекац ришенє, цо з искуствох може буц и до рока, так же би то вец було софинансованє инвестицийох аж за идуцу сезону.■ М. Джуджар

РУСКЕ СЛОВО 13

КУЛТУРА И ПРОСВИТА

ЮВИЛЕЙНИ 50. ДРАМСКИ МЕМОРИЯЛ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЖИВОТ У ШВЕЦЕ ПРИКАЗАНИЙОХ Представа „Бабушка” Руского културного центру з Нового Саду за хтору текст, режию и сценоґрафию подписує Звонимир Павлович, пияток, 23. марца, виведзена на камерней сцени Драмского мемориялу Петра Ризнича Дядї

А

Фото: М. АФич

втор и режисер Звонимир Павлович у „Бабушки” приказує голгофту поєдинца у тоталитаристичней системи. Случованя позиционовани у периодзе Сталїнового СССР, алє принципи тоталитаризмa, универзални – подполна контрола и надпатрунок системи над животами и судьбами поданїкох и траґедия шицких хтори ше до системи нє сцу, лєбо нє можу уклопиц. То нє нова тема, тоталитаризем скоро остатнї сто роки присутни як инспирация у шветовей литератури и чежко обчековац же ше ту пове дацо нове. Прето „Бабушка” фокусована на абсурдну димензию дзе чловек постава жертва нє прето же нє сце, лєбо нє може буц часц системи, алє случайно. Погришне слово пред погришнима людзми, лєбо, ище частейше, погришно претолмачене слово пред „правима” людзми, од цалком анонимней єдинки през ноц створя перше нєприятеля, а вец жертву. Бо, єдна з найзначнєйших, скоро сущних прикметох тоталитаристичного режима же муши мац нєприятельох, вонкашнїх, нукашнїх, реалних лєбо видуманих. Жертви лєм пошлїдок. У „Бабушки” хтора премиєрно виведзена тидзень пред Мемориялом на матичней сцени у Новим Садзе, єст аж єденац улоги, нєзвичайно вельо за Павловича, а бавя их ґлумци аматере трох-штирох ґенерацийох. Таки состав ансамбла оможлївел же би на сцени були представени шицки ни-

янси и финеси „Бабушки”, а єст их вельо. Насампредз, Славко Бучко у насловней улоги. Вон и Друга бабушка (Марина Хома) пролетарият, так повесц, привилеґована класа у большевицкей утопиї, хтори одразу преглашени за забойнїка, нєприятеля револуциї, субверзивни елемент... лїстина грихох ше лєм предлужує як го режим бере под свойо. Чи система на концу зламала Бабушку, чи у шалєней системи лєм шалєни поєдинєц може остац нормални? Жервень тоталитаризмa зоз жертвох прави дехуманизовани одрутки, алє и мимикричних манипулантох хторих водзи виключно жажда за животом, без моралу и скрупулох. Политбировци Безухов и Желєзни (Яким Грубеня и Владимир Гаргаї) символ празней идеолоґиї хтора вецей нє ма упорище у стварносци. Апаратчики номенклатури хтори сипу ве-

14 РУСКЕ СЛОВО

льки пароли, док тию на терху гладного народу. Їх позиция у системи ма смисла лєм док система ма нєприятельох. Кед их нєт, вони их видумаю. А вишлїднїки, пси режиму (Йован Живкович и Ребека Планчак) докажу же то наисце так, найду докази за пресуду хтора уж написана. Товариш Кукарача (Дюра Латяк) траґикомични герой револуциї хтори, понеже нє погинул на барикадох, а револуция го нє жедла, тераз лєм карикатура дакедишнього велїкана. Медзитим, и тераз ше його дементне слово з увагу слуха. Тоталитаризeм ше нє опера лєм на партийни и репресивни апарат, прето є застрашуюци. Нє мож вериц лїкарови (Борис Фейди), медицинскей шестри (Ася Папуґа), психиятрови (Александра Живкович Бучко), аж анї мацери (Любица Фечо).

ЕКИПА Вибор музики и дизайн звука подписує Мирко Пап, дизайн шветла Ириней Гудак, костими Вукица Павлович, асистент режиї Ненад Илич, суфлер/инспициєнт Ребека Новак, сцена и реквизити Неманя Павлович, продуцент Наташа Макаї Мудрох, а орґанизатор Владимир Сивч.

Кед дахто автор драмского тексту, а потим и режисер хтори го поставя на сцену то велька одвичательносц и робота, алє познєйше ма и свойо предносци, бо улоги нє треба (вельо) преправяц по мири ґлумцох, анї ґлумцох (барз) присподобйовац ґу улоги. У „Бабушки” скоро мож препознац улоги хтори цильовано писани за ґлумцох з хторима Звонимир Павлович люби робиц, лєбо сцени и диялоґи хтори зоз ґлумцох найвецей „вицагню”. Прето скоро кажда з миниятурох у „Бабушки” у хторих участвую два – три подоби: у шпиталю, у санаториюму, у вишлїднїцкей келиї, у комитету, маю динамику, власни ритем, интеракцию и конфликт характерох, тензию и емоцийну трансформацию, и векшина би могли функционовац як самостойни мали драмски слички. До цалосци их повязує функционална сценоґрафия, музика и шветло. У ширшим контексту, „Бабушка” потвердзенє же новосадски РКЦ и його Драмски студио маю ґлумецки ансамбл. Його основа без дилеми Славко Бучко, нєшка вироятнє наш водзаци драмски аматер своєй ґенерациї, цо потвердзене и з награду жирия публики Мемориялу за улогу у „Бабушки”. Борис Фейди и Александра Живкович Бучко улоги одбавели сиґурно и прешвечлїво, на уровню хтори ше од нїх и обчековало. Епизода хтору виведол дуо Грубеня – Гаргаї, релаксує чежки и цми тон „Бабушки”, а реплика єдинственого Дюри Латяка „А там... лєєв!” сиґурно останє жиц голєм як интерна франта медзи членством ансамбла. Чежки и вимагаюци улоги насилнїкох нєсподзивано добре звладали Йован Живкович и Ребека Планчак, як и Ася Папуґа у улоги манипулативней медицинскей шестри. Солидна и интерпретация Любици Фечо хторей припадла єдина „нормална” улога у представи, а чкода же на тот завод и Марина Хома нє достала вецей простору.■ И. Сабадош 30. МАРЕЦ 2018.

kultura@ruskeslovo.com

ЮВИЛЕЙНИ 50. ДРАМСКИ МЕМОРИЯЛ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ДИНАМИКА ОТРИМАЛА УВАГУ ПУБЛИКИ Прешлого штвартку госцовала дзецинска представа КПД „Дюра Киш” зоз Шиду „Нєлапшни алибаба и збойнїки”, котру по тексту Тодея Николетича режирал Цветин Аничич Патраче були одушевени зоз представу, понеже була барз динамична, провадзена зоз часту змену сценох, а упечатлїви були и барз красни и ориґинални ко стими, модерна музика и танєчни сцени. Кед дванацчлена ґрупа дзецох одлучела бавиц ше по змисту познатей сказки „Алибаба и 40 збойнїки”, а по конєц ришели шицки нєпорозуменя и бриґи зоз сказки и сами вицагли поуку же док ше двойо вадза, треци хасен збера. Та док ше Алибаба и принц Нар вадзели же чия будзе принцеза Нара, вона, на концу, вибрала Но сатого. Медзи иншим патраче могли заключиц же нє шицко у материялним, и же нє треба буц гамишни як Алибаба. У представи ґлумели дзеци возросту од першей класи основней по трецу класу штреднєй школи, Алибабу ґлумел Давид Гирйоватий, Носати бул Милан Гарвильчак, у улоги Буздованя бул Митар Боцко, а Главатого представел Никола Гнатко. Шаблю ґлумела Ема Штефанчик, а Алимаму Сашка Ящур. Три зарабровани принцези – Нара була Николина Горняк, Уна Шеремет ґлумела Теу, а Ена була Срна Аничич. Збойнїк бул Александар Девич, принц Нар Дарко Бучко, а Аладина зоз чаривней лампи ґлумел Йован Радакович.

Велька сала Дома култури Руски Керестур була мала на тот завод, понеже у публики були дзеци зоз шицких местох дзе ше учи руски язик у порядней настави и як виборни предмет, школяре од першей по штварту класу основней школи и дзеци зоз пририхтуюцого оддзелєня предшколскей програми у Руским Керестуре. Помоц коло руского язика и реализациї тей представи, ґлумецка екипа мала од Далибора Болдиша, Наташи Еделински Миколка, о. Владимира Еделинския Миколку, та просвитних роботнїкох Златици Сивч Здравич и Вери Дупало. М. Дж.

КУДЛИК ПУДЛИК ДОЧЕКАЛ ҐАЗДУ

Прешлей стреди на Драмским мемориялу одбавена штварта по шоре дзецинска, а треца представа зоз Коцура „Кудлик пудлик чека ґазду” по мотивох приповедки Штефана Гудака котру пририхтали дзеци драмскей секциї КУД „Жатва”, а режию и текст подписує Микола Шанта Єденацчлена ґлумецка екипа представела животну приповедку напущених животиньох, кед пшичка Кудлика пудлика ґазда вируцел на улїчку и хто му шицко помогнул, та як ше добре з добрим враца. Ґрупа напущених животиньох дзечнє прияла Кудлика пудлика, помогли му, а кед ше власнїки врацели по Кудлика, шицки вєдно достали нови дом. Стари Єднооки пес совитовал шицких и бул тот котри балансовал добри одношеня у ґрупи, у представи визначена гуманосц, заєднїцтво и важносц помогац другим, през совити котри вон дзелєл.

30. MAРЕЦ 2018.

Улогу Кудлика пудлика бавела Марина Медєши, одруцени пшичок Звишко бул Марко Стрибер, одруцени кандурик Мишко бул Ален Мученски, манди пшичок бул Матия Макша, а старого одруценого пса Єдноокого ґлумел Микола Шанта. Врану ґлумела Теодора Ґайдош, страку Весна Билня, а папаґая Атила Байор. Пейц рочне дзивче Павлинка була Мая Ґайдош, а єй родичи були Сара Горняк и Роберт Макаї. Наступела и пейцчлена танєчна ґрупа у составе – Катарина Ґайдош, Сара Ґайдош, Анастасия Ґойков, Сара Горняк и Мая Ґайдош, котрих на ритмичней секциї пририхтала Силвия Маґоч, а у представи були часц Звишкових здогадованьох як ше танцовало у Руским доме. Тото театралне дїло векшини ґлумцом було перше у котрим участвовали, цо и оправдує слабшу дикцию поєдинцох, а прето було чежше отримац увагу публики. Но то нє було препреченє же би ше публика на даскельо заводи наисце нашмеяла зоз интересантних сценох. Автентични и ориґинални костими направел Кре ативни центер „Маґични швет” зоз Нового Саду, задлужена за сценоґрафию була Єлена Дудаш, а шептачка Силвия Маґоч. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ЮВИЛЕЙНИ 50. ДРАМСКИ МЕМОРИЯЛ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЯК У СКАЗКОХ, И НЄШКА ПОБЕДЗУЄ ДОБРЕ Осемнацчлена екипа дзецинскей ґрупи Драмского студия „Арт” Дома култури Руски Керестур, 23. марца на Мемориялу одбавела представу „Цифровани яблука” Ивани Деспотович по мотивох приповедки „Яблуко” Драґана Лукича у режиї Ксениї Бодянец Представа ґенерално бешедує о доброти, а у тим случаю то борба хто поє цифровани яблука хтори буря рознєсла далєко з овоцнїку. За нїх ше однїмали и позитивни и неґативни особи з трох познатих сказкох — „Пинокио”, „Пепелюґа” и „Шнїгочка и седем патульки”, алє яблука на концу заш лєм, поєдза добри дзеци, брацик и шестричка, бо дзеци найщирши и найнєвинши. Ту прецагнуте и порученє родичом же би ше нє вадзели бо дзеци прето церпя, як и промоция здравого костираня. „Цифровани яблука” на Мемориялє и премиєрно виведзени, а першираз бавела нова ґенерация керестурских малих ґлумцох, од першей по штварту класу.

– Понеже у нашим театру того року маме змену ґенерацийох, першираз бавели млади ґлумци и я задовольна. Гоч дакус пошвидшали темпо, цо нїч нє чудне за першираз док ше ище дакус нє розбавя и нє опуща – виявела режисерка Бодянцова. Гоч ґлумци першираз на сцени представа „Цифровани яблука” мала искусну и сиґурну режисерску руку, була динамична

зоз краткима диялоґами, одличнима звучнима и шветлоснима ефектами, краснима костимами, а сценоґрафию заправо интересантно творели сами ґлумци. Гоч на заводи при даєдних ґлумцох була слабша дикция, пре шицко пред тим спомнуте представа одлично тримала повагу публики, хтора крашнє реаґовала и клапкала и медзи сценами. У представи улоги витворели Емина Бики, Андреа Надь, Алексей Роман, Дарио Кишюгас, Яна Варґа, Филип Илич, Емина Няради, Филип Ноґо, Сташа Малинович, Юлияна Бодянєц, Матея Папуґа, Анита Чизмар, Ана Ґовля, Ема Живкович, Мартина Еделински, Сара Боцка, Патрик Варґа и Аня Симич. Текст представи преложел Владимир Бодянец, суфлерки и инспициєнтки були Марина Надь и Ивана Планчак, костимоґраф Таня Орос, музични сотруднїк и тон-майстор Михайло Бодянец, майстор шветла Сашо Палєнкаш, виробок маскох Тияна Бандич Сопка, а сценски майстор Мирон Хрин. М. Афич

ПЕРШИРАЗ БУЛО 200 ДЗЕЦИ З НАШИХ МЕСТОХ

После того як на Драмским мемориялу, 22. марца, одпатрели представу „Нєлапшни Алибаба”, за коло 200 дзеци хтори пришли зоз скоро шицких наших местох, у Велькей сали Дома култури школяре нїзших класох домашнєй Основней школи „Петро Кузмяк” виведли културно-уметнїцку програму.

Дзеци и їх учительки, хтори пришли на Мемориял зоз школох дзе ше виучує руски язик порядно лєбо як виборни предмет, привитала директорка домашнєй Школи Хелена Пашо Павлович, хтора их у нєпоштредней комуникациї мотивовала же би ше одшмелєли бешедовац по руски.

ВИПРАВКА У прешлим чишлє „Руского слова” погришно зме обявели часц розпорядку улогох у дзецинскей представи „Дзивчатко и жобрак” хтору пририхтал Етно клуб „Одняте од забуца” зоз Коцура, а з котру почал Мемориял. Лїшку ґлумела Ребека Гарди, шлїмака Катарина Ґайдош, а як жобрак наступел Михайло Буша. Реализацию представи потримали Национални совит Руснацох, Општина Вербас, Културни центер Вербас, Дом култури Коцур и подприємство „Скло рам” зоз Коцура.

M. Дж.

16 РУСКЕ СЛОВО

Потим кратку програму виведли школяре на хторей шпивали, рецитовали и грали, а на концу виведли и кратки виривок з представи „Цифровани яблука”. На концу школяре другей класи одшпивали два шпиванки до хторей ше уключела и публика. Зоз Дома култури школяре-госци пошли до єдальнї домашнєй школи на ужину и окрипенє. За тоту нащиву Мемориялу, орґанизатор Дом култури им обезпечел уходнїци, а наш Национални совит прейґ Одбору за образованє финансовал їх приход до Керестура. Домашнї госцом прето були и предсидатель Вивершного одбору НС Руснацох Желько Ковач и предсидателька Одбору за образованє Мелания Римар. Дзеци до Керестура припутовали орґанизоавно на трох автобусох з Нового Саду, Дюрдьова, Кули, Вербасу, Коцура на даскельох автох зоз Бачкей Тополї и Нового Орахова и зоз Сриму. З тей нагоди Римарова за „Руске слово” гварела: – Я презадовольна, бо зме таке ище анї нє мали, и я нє знам кеди було же би 200-еро дзеци пришли зоз наисце шицких наших местох, и тоти цо приповедаю по руски, и тоти цо лєм розумя, и тоти цо и єдно и друге, и тоти цо нїч, алє вони пришли и за нїх то окремне дожице, та гоч най кажде лєм єдно дзецко упозна з другого места и то цошка. Вшелїяк витворени циль же би ше дзеци медзи собу поупознавали, як и же упознаваю Керестур и Школу, а тераз нову идею и будзе ше намагац же би и дзеци з Керестура дзешка пошли и видзели места, валали дзе єст Руснацох. И думам же то найхасновитша инвестиция хтору ше ту планує и у Одборе и у НС. Гоч знаме ми же вони ту нє науча бешедовац, алє цошка заш лєм учую, и таргню ше, як тераз кед ше им директорка опитала явно хто зна бешедовац, то их озда и поруша же би ше одшмелєли – заключела Римарова. М. Афич 30. МАРЕЦ 2018.

kultura@ruskeslovo.com

СЕНТЯНЄ ЗАВАРЛИ ФЕСТИВАЛ Всоботу, 24. марца заварти Мемориял зоз госцуюцу представу „Дора” Маґдалени Фридрих Ґреґоровей, котру одбавел ансамбл Камерней сцени „Мирослав Антич” зоз Сенти, у режиї Бранка Вучетича „Дора” представа драмского жанру котри розрабя судьби нєзадовольних особох у малим штредку одкадз людзе лєм одходза, а представа провадзена зоз питанями чи вериц до Бога, до чловека и до любови, и як пременїц власну судьбу. Живот поставени на сцени бул нєвиходна ситуация за тот ґлумецки ансамбл, то депресивни штредок у котрим нєт напредованя и родзеня нового, дзе аж и сам паноцец превипитовал свою виру до Бога.

НА „БРАНКОВИХ ДНЬОХ 2018” У ҐИМНАЗИЇ „ИСИДОРА СЕКУЛИЧ”

СТРЕТНУЦЕ ЗОЗ ПОЕТОМ У еминентней новосадскей Ґимназиї „Исидора Секулич”, на ярнїх „Бранкових дньох 2018”, отримана интерактивна годзина наволана „Стретнуце зоз поетом”, у рамикох Бранкового кола на котрей представени наш руски поета Микола Шанта. Вон потераз обявел шейсц кнїжки поезиї, три драми, два романи и кнїжку есейох. Його творчосц потераз прекладана на русийски, українски, македонски, румунски, словацки и мадярски язик. Увод до представяня Шантовей поезиї висловел директор „Бранкового кола” Ненад Ґруїчич хтори визначел же за Шветови дзень поезиї „Бранково коло” обявело штири кнїжки поезиї, цо нє зазначенє у швеце, а Шанта ше ґимназиялцом представел зоз своїма писнями преложенима на сербски язик. Бешедуюци о власней поетики хтора свой фундамент ма у каждодньовей тематики и мотивох, у симбиози руралного и урбаного, без герметичносци, Шанта визначел же комуникация зоз читательом барз важна, а бешедовал и о апатридней позициї билинґвалного писателя даваюци приклади Кундери, Сиорана, та и Данила Киша. Шанта визначел важносц мацеринского язика, окреме у поезиї, як гевтого найсубтилнєйшого „шлїжнїка” зоз хторим ше менує живот и швет у поезиї. Читаюци свойо писнї на фундаменту конкретного живота наглашел

Шестри Дору и Аделу ґлумели Изабела Шантич и Ґордана Николич, Радован Зубац бул Криштоф, Владимир Циґанович ґлумел Марека, а як паноцец наступел Бранислав Унґинович. Сценоґрафия була ориґинално поставена источашнє у двох часцох, цо доробене зоз звуками и шветлом котре у цмоти ище баржей указовало на бриґи и чарну судьбу. Награду за найлєпше одбавену улогу, жири публики додзелєл Браниславови Унґиновичови.

ПОДЗЕКОВАНЯ ЗА ОКРЕМНЕ ДОПРИНОШЕНЄ Директор Дома култури Руски Керестур и предсидатель Орґанизацийного одбору Драмского мемориялу Йоаким Рац пред представу додзелєл Подзекованя за участвованє на тогорочним Мемориялу Радио телевизиї Войводини и Славкови Винайови за докуметарни филм о Драмским мемориялу „Пол вика”, а Владимирови Дудашови и Дюрови Латякови Подзекованя за окремне доприношенє у орґанизациї и ширеню рускей театралней уметносци за шицки роки кельо тирва Мемориял.

За сентянску Камерну сцену то 31. сезона, а представа „Дора” 99. по шоре котру поставели и премиєрно одбавели 2. фебруара того року. Сценоґрафию обдумали Бранко Вучетич, Мая Радонїч и Дюро Баняц, а костимоґрафию Ґордана Николич. Майстор шветла бул Борис Марковлєв, а звука Светлана Попович. Асистент режиї и суфлерка була Тат’яна Николич. М. Дж.

30. MAРЕЦ 2018.

Талант треба дзелїц з другима

же людзе хтори маю талант за поезию и уметносц треба же би тот дар дзелєли зоз другима, же би ширели позитивну енерґию и любов, без дистанци, глєдаюци смисел тирваня през час. Миколу Шанту зоз биоґрафию представел модератор тей нєзвичайней годзини Дамир Малешев, професор филозофиї, хтори през квалитетни питаня приблїжел Шантову творчосц школяром. З тей нагоди представени и пейцме млади поетове зоз тей Ґимназиї хтори ше представели зоз по єдну свою писню, а спонтано госцуюци поета Шанта их прекоментаровал. Програму прикрашела музично талантована школярка ґимназиї Ива Почуча, хтора у провадзеню на ґитари Дамира Малешева одшпивала популарни еверґрин стихи. О. П-С.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА КОЦУРСКИ ШКОЛЯРЕ УСПИШНИ НА ШКОЛСКИХ ЗМАГАНЬОХ

ПЛАСМАН И НА РЕПУБЛИКУ

Школяре ОШ „Братство єдинство” прешлого тижня були активни на рижних змаганьох и зазначели красни резултати. На општинским змаганю зоз биолоґиї котре отримане у ОШ „Братство єдинство” у Вербаше, Йована Радванї зоз осмей класи освоєла друге место, а Лука Бабич зоз осмей и Катарина Кулич зоз седмей класи освоєли треци места. Школярох за змаганє зоз пририхтали Весна Раґаї Цап и Наташа Дюкич наставнїци биолоґиї.

На окружним змаганю зоз сербского як нємацеринского язика, котре отримане у ОШ „Петефи Шандор” у Новим Садзе школярки седмей и осмей класи тиж зазначели добри резултати. Катарина Кулич зоз седмей класи и Дарина Михняк зоз осмей класи освоєли треци места и пласовали ше на републичне змаганє. На Републичне змаганє ше пласовали и Татяна Буила и Даниєла Горняк котри тиж назберали достаточне число бодох за пласман на Републичне змаганє. Школярки за змаганє пририхтали Снежана Шанта и Оля Русковски, наставнїци руского, односно сербского як нємацеринского язика. ОШ „Братство єдинство” зоз Коцура була успишна и у спорту, з оглядом на тото же ше школяр осмей класи Александар Дудаш пласовал на Републичне змаганє у шаху. Александра за змаганє пририхтал наставнїк Мирон Рамач, руководитель шаховскей секциї, а Михайло Буила участвовал на Републичним змаганю у джудоу и у моцней конкуренциї освоєл одличне штварте место. Републични змаганя зоз сербского як нємацеринсого язика и шаху, як и окружне змаганє зоз биолоґиї буду отримани 21. априла. З. К.

КОНКУРСИ ЗА КУЛТУРУ ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ

ПОТРИМОВКУ ДОСТАЛИ И НАШО ПРЕДСТАВИТЕЛЄ У Општини Жабель святочно додзелєни Контракти о финансованю и софинансованю проєктох з обласци култури и уметносци у општинских местох. Представительох чийо орґанизациї достали финансийну потримовку привитал предсидатель Општини Жабель Чедомир Божич котри им уручел Контракти, як и Нерима Шовлянски, членїца Општинскей ради задлужена за културу и предсидателька Комисиї за додзельованє средствох на тим конкурсу. По конкурсу за финасованє и софинансованє нєвладових орґанизацийох котри заварти пред двома мешацами з буджета заплановане же би було видвоєне 2 000 000 динара, медзитим по конкурсу розподзелєни 1 740 000 динари за подїї котри маю буц витворени по конєц рока. З тей нагоди предсидатель Божич гварел же култура значни сеґмент живота каждого дружтва и у складзе зоз тим Општина Жабель, як и потераз будзе ше закладац за видвойованє значних средствох за тоту обласц.

– Барз сом задовольна як функционую дружтва и здруженя у култури у нашей општини. Кед зме розподзельовали сред-

18 РУСКЕ СЛОВО

ства водзели зме рахунку и о ажурносци, алє и о нащивеносци тих подїйох. Прето даєдни здруженя младих з подобну идею достали менєй, а даєдни вецей средства. Култуно-уметнїцки дружтва достали подєднак, заш у зависносци кельо су активни – гварела Нерима Шовлянски. З тим Контрактом помогнє ше розлични за реализованє културни програми за шицки возрости у шицких штирох местох општини, а на конкурсу потримана векшина достатих проєктох, з тим же порадзене, Комисия одлучела же ше по тим конкурсу нє будзе финасовоац драгово трошки. З Дюрдьова финасийну помоц достал КУД „Тарас Шевченко” 290 000 динари за Вельконоцни концерт, 16. Фестивал жридлового шпиваня „Най ше нє забудзе”, за превозку на фестивали, манифестациї и госцованя у иножемстве, а представителє Мирослав Такач и Микола Кухар, були на тим сходзе. КУД „Бранислав Нушич” 200 000 динари за концертни активносци фолклорного ансамблу у жеми и иножемстве. Здруженє „Зєдинєни фарби звуку” 300 000 динари за орґанизованє манифестациї „Дюрдьов отвореного

шерца 2018”. Зоз Жаблю Хор „Пасторала” 80 000 динари за участвованє на манифестациї „Жабельски днї” у Жаблю. Аматерски театер „Браша” 80 000 динари за театралну представу „Три прашата”. КУД „Роґаль” 200 000 динари за рочни концерт. Нєвладова орґанизация „Frogvill fest” 100 000 динари за орґанизацию „Frogvill fest 2018” у Жаблю. Зоз Ґосподїнцох ДОНК „Дєрдан” 200 000 динари за очуванє и пестованє културней традициї. За реализацию проєкта у тим валалє достало и Дружтво за руски язик, литературу и културу за Подобову колонию 90 000 динари за орґанизованє Подобовей колониї „Стретнуце у Боднарова”, чийо представителє, Ирина Папуґа и Владимир Салонски, були на сходзе. Зоз Чуроґу КУД „Прело” 200 000 динари диґитализацию нєматриялного културного нашлїдства и набавка опреми, госцованє на Медзинародним фестивалу „Словения Краль” и за рочни концерт. Представителє наших здруженьох задовольни з потримовку од Општини Жабель, окреме прето же вона постала стабилне жридло финансийней помоци за їх активносци. С. Саламун 30. МАРЕЦ 2018.

MAРЕЦ

2018. рок ЧИСЛО 3

ТЕМА: „ДРАМСКИ ДЇЛА”

Д

рамски дїла то злученя вецей виволаньох. Зоз першим виволаньом стрета ше сам писатель, прето же свою идею записує, жиє зоз ню, а потим ю преноши на читача хторому охабя надосц простору же би креирал власни закончуюци випатрунок у своєй мриї. Друге виволанє охабене режисерови и ґлумцом хтори муша дошлїдно пренєсц идею, ситуацию, думанє, слова, емоцию... алє заш лєм, муша охабиц и власни печац. Драмски дїла ноша рижни приповедки, преткани зоз смутком и радосцу, облєчени до шматох сценоґрафиї, костимоґрафиї, преходза през руки уметнїкох, а доходза до найглїбших чувствох – часто и скритих и забутих чувствох самих патрачох. Театер отвера дзвери шицким – писательом, уметнїком, виводзачом, вирней и любопитлївей публики... У нашей заєднїци пред тижньом означени ювилей 50 роки як континуовано иснує драмски мемориял „Петро Ризнич Дядя”. За нас Руснацох уж пол вика праве вон представя дзвери до драмского живота писательох, ґлумцох, режисерох, патрачох...

30. МАРЕЦ 2018.

Пре ювилей и пре факт же драма єден зоз примарних конарох литератури, та так була и нашей рускей литаратури, тото число со ставене зоз драмских текстох. Нє зна ше точне число драмских текстох хтори написани по руски... Обявйовани су у окремних збиркох наших значних драмских писательох, у часопису „Шветлосц” и даєдних окремних виданьох. Найвецей ше творело и обявйовало праве тих седемдзешатих рокох кед и настал и ро снул Драмски Мемориял. У їх твореню окреме значни конкурси за нови драмски тексти по руски хтори седемдзешатих и осемдзешатих рокох, випродуковали дзешатки одлични драмски тексти. Нажаль, остатнїх рокох конкурси нє було. На бокох у стредку ЛС можеце пречитац драмски тексти зоз єдного зоз остатнїх конкурсох за драму зоз 2007. року. Свойо думаня, алє и критики, зауваги, коментари и идеї, та и твори пишце нам на мейл адре си literaturne@ruskeslovo.com и ruskeliteraturne@gmail.com, а подобни змисти, хтори ше дотикаю литератури, можеце обявйовац и на Фейсбук ґрупи Литература по руски. Редакция ЛС

РУСКЕ СЛОВО 19

literaturne@ruskeslovo.com

ТЕМА: „ДРАМСКИ ДЇЛА” Михеон ХУН КАН

ТВОРЧА ФАЗА (ВИРИВОК)

Дюра ПАПГАРГАЇ

Штефан ГУДАК

ТЕДИ КЕД МАКАЇ ХОДЗЕЛ ҐУ ИРИНИ

РУСАЛКА

(ВИРИВОК)

(ВИРИВОК)

(Народна фарса зоз шпиваньом и штреляньом) НАТАЛИЯ (наоштрена): Симеон, єдно то клайбас и папер и енки ми повинїмай тото найважнєйше: кельо Ява 1. ЧУВАР ДЗВЕРОХ ІІ: Но, цо почац?!... Зоз держави Сербиї, котра ма функция а друге особа котра ю окончує! (Дзво- краля, а нє краьовина є, ма гражданох, алє нїхто нє зна кельо их єст, ма длугоки китайски мур, яка висока Айфелова турня, хто прена(Мире и Ганя) нї єй мобилни на руки. Активує го, патри алє гранїци, алє нїхто нє зна покля су, ма Руснацох, а тоти заш нє знаю, анї шол кобалтну бомбу, келї помарли од колери у Керестуре, яки МИРЕ (убегує до хижи, кричи): Ганьо! Ганьо! нє одвитує): Цала Сербия зна же хто миша за- хто су, анї цо су, анї дзе су, анї од кадзи пришли, анї як им праве мено длуги єлефантово кловаки, начишлї ми седем шветово чуда, ГАНЯ (уходзи з боку): Цо було, Елемире? прашку сербиянским политичаром. Виберанки хлопа и жени, а за инше най ше чловек анї нє пита!?... Но, цо най з тоМИРЕ: Пейґлай, Ганьо, билу кошулю, виксай нови ципели, седем греческих мудерцох, седем офанзиви Ноба... лєм маска за нїби демократию. Ошедлали на- бу почнєм, жено божа?! ГАНЯ (з бочних дзверох): Седем тайни нового завита! дай чисти ґачи, били ботоши, и – пист! Язик за зуби. Нїкому род койяки тайкуни и на функциї повиберали МИРЕ: Лєм нє штреляй, Ганьо. Лєм нє штреляй. До рана ми нїч. РУСАЛКА: Га пущ ме най идзем далєй. персони з птичим мозгом и тащима вайцами. потребни комплетни материял, платформа за розгварку. Сашко, ГАНЯ: Алє, Елемире, нацо ци ше тераз на ноц приберац? ЧУВАР ДЗВЕРОХ ІІ: А дзе? (З єдну руку указує на розум, а з другу на преМИРЕ: Жено, тото цо тлєло – бовкло. Розумиш? Нє розумиш. ти школована, та розумиш у чим ствар. РУСАЛКА: Далєй!... Знаш, наших єст вшадзи! Дзе лєм рушиш, найдпони.) САШКА: Розумим, тату. А можем ту уключиц и Яковча? ГАНЯ: Нє розумим цо це то бовкло же такой питаш чисти зеш Руснака! Европа, єдна, друга Америка, Азия, Австралия, Нови Зе(На звекшаним централним екрану знїмок ланд, Африка! МИРЕ: Яковча виключ. ґачи. премиєра док ище бул живи.) САШКА: Алє вон ма компютер, та може такой шицко унєсц. Зно ва вам у пав зи слу же ли ски сну ту габ зо ва чу? ЧУВАР ДЗВЕРОХ ІІ: Цо, єст и чарних Руснацох? ПРЕМИЄР (особа з примитивну физионоМИРЕ: Най вон нїч анї нє уноши, анї нє виноши. Викруц тот МИРЕ: Нє було павзи. Одлучовало ше по хитном поступку. РУСАЛКА: Боме! Чарних же чарнєйши нє можу буц! осиґурач. То чисто наша фамилийна програма. Домашнї танєц. Га й де, дай ґачи, вик сай ци пе ли, пе й ґ лай ко шу лю. И то ду шнє. мию. Наступ му анемични, як кед би анї сам нє ЧУВАР ДЗВЕРОХ ІІ: Я би то лєгко розришел кед бим бул долу, алє ми Розумиш? Розумиш? верел до того цо бешедує): Poštovane dame i ту горе, ту – з другого боку! САШКА: Нє розумим. ГАНЯ: А чи би ши нє сцел и єдно швиже подштригованє, га? gospodo, mi smo se u Vladi dogovorili da ćemo i РУСАЛКА: Лєм ти нас пущ, а ми ше уж даяк знайдземе. Ми таки МИРЕ: Най ци твоя мац потолкує. Цали ши ше узварал, та хто би це и могол розумиц. Идз гет до ubuduće nastaviti sprovođenje reformi i traganje швет же и зоз пекла справиме рай, кед ше даме до того, а тиж так и проГАНЯ: Анї я нє розумим. беса! za originalnim putem približavanja Evropskoj za- цивно, зоз раю направиме пекло, кед ше даме до того. Кед це нє мержи МИРЕ: Анї ти нє розумиш? МИ РЕ: Там и ид зем. До бе са. До бе са, по не бе са. jednici. Ali prvenstveno primenom zakona i legi- скоч до Керестура, та опать тото место, а вец ше врац дакус до прешлоГАНЯ: Анї я. ГАНЯ: У билих ботошох, Елемире? Чисти ґачи, вивиксани... timnim načinom, jer je legalizam naš osnovni pri- сци, ти то можеш, та увидзиш до якого нас пекла Мария Терезия насеМИРЕ: А мац ши єй. МИРЕ: И випейґлани. stup u rešavanju svih nastalih problema... лєла, а цо ми зоз того пекла направели! Тиж так, попатри до будучноГАНЯ: И то нє розумим. ГАНЯ: Гайде, голєм ми на єдно ухо шепнї дзе ти то идзеш? СИМЕОН: Наталийо, як Бога це модлїм, сци, ти то можеш, та увидзиш, а вона у Керестуре уж почала, та увидМИРЕ: Е, то нє розумим анї я. Алє министер муши розумиц. МИРЕ (шепта єй на ухо): Идзем на бал. Ґу министрови. склонь ми тоту креатуру з екрану... зиш же Руснак зна и зоз раю справиц пекло, кед ше на тото да. ГАНЯ: Ша прето є министер. А я лєм жена йорґана. ГА НЯ: На яки то бал, Еле ми ре? НАТАЛИЯ: Маш право. (Пременєла канал.)

(2007. рок) МИРЕ: Ище ти нє знаш цо ши, Ганьо моя, алє ци ше пошвидМИ РЕ: На ми ни стер ски бал, Га ньо. Ди рект до ми ни стер ства.

(2007. рок) Цо ти себе думаш же твой Мире фуре-фире? (Указує єй пово- ко укаже. Нолє, вежнї лєм до рук Святе писмо, та ми повиберай тото з келїма рибами Христос накармел народ, кельо були хлєланку.) Пaть, мам и позивницу. Идзем по функциї. Службено. ГАНЯ: Алє, Елемире, яке це балова- би, кельо було отрушини, як претворел воду на вино, кеди паМИЛИЦА: Пойдземе Иґоре. Пойдземе. нє нашло? Нє знаш же маме вельки дала мана з нєба, яки були заключеня тайней вечери... И так Микола ШАНТА Алє, мушиш ше помириц же ше кажди поток шором: седем тайни нового завита, седем секретарох Скоя, сепост? улїва до рики, рика до моря. Так и народи. МИРЕ: А ти нє знаш яки цени на дем дїла милосердия до тїла, седем главни грихи, од гнїву до пияцу? Нєшка, Ганьо, пости розписує пихи, седем днї у тижню постити, сало не їсти, седем ХристоДармо, то сили хтори паную з нами и вони держава. А Твой Мире постал держав- во ватерполисти... моцнейши од наших жаданьох. Так и тот, як (ВИРИВОК) САШКА: Тату, озда євангелисти? ни фактор. гуториш бачки поток. И вон ше улїва до єдней ИҐОР: Твой брат Микола, кельо сом зрозу- рики. Озда тей сербскей. ГАНЯ: Їх було лєм штирме. ***** мел, тиж почувствовал тот нємир. Теди кед МИРЕ: Рационализация, Ганьо. Алє то при тебе як вощина. Ява 3. ИҐОР: Мой поток, мила, чече на брег. Сцем бул з мацеру на паломнїцкей драги по Украї- почувствовац смак жридловей води. Сцем ше Скорка, маджун, скорка, маджун, а док вєдно злїпиш, євангели(Мире, Сашка и Ганя) ни, у Зарваници, з нагоди 250 рочнїци од єй напиц, най вимиє цело и душу мою од шицстох полна ванґла. Як на квасу. Пиш так як у кнїжкох списане. САШКА (уходзаци): Ту сом, тату! приселєня Руснацох. То було 1995. року. И я кого историйного бруду цо ше назберал у мнє. МИРЕ: Дзе ши ше лєм подзела же Ясне? Дам ци я йорґан! Нолє, поведз: яка наша святочна писня? бул теди там. Лєм у другим автобусу. Отама- Най голєм на хвильку будзем гевто цо сом наГАНЯ: На Старей Ризкаши биялу забили! це анї з радаром нє мож найсц? Знова ль я познам твою мацер. Думам же би твой справди. САШКА (шмеє ше): Постити, сало не їсти... ше цагаш зоз тим таркастим ЄфреМИРЕ (грожи Сашки з пальцом): Сашко, хто ше остатнї мом? брат Микола бул щешлїви кед би ши жила МИЛИЦА: Розумим твойо жаданя. Озда САШКА: Єфрем пошол до Канади, шмеє - найсладше ше шмеє! А цо, Ганьо, Руснацом матични там, на жридлє нашого народу. Там одкаль прето же це любим. корень? тату. У Яковча сом була. рушел и тот наш бачки поток Руснацох. ОбИҐОР (Задумано, запатрени дзешкаль далєГАНЯ: Хрин. Хрин, Елемире. Запиш му то Сашко! МИРЕ: У Яковча ши була... Чи видишли бизме шицки тоти краї. И сиверну Ма- ко): Задумай тото фарба достава белавкастоСАШКА: Дзе, мамо? Ґу ватерполистом, чи ґу милосердию зиш! Нєт часу за швалерай и дярску, бо там коло Токаю єст валал Вислок, шиву ниянсу. Задумай тот чисти воздух, тото млодзенє! Нєшка пред нами исто- до тїла? верим же и там єст Виславскових. И восточ- ясне нєбо. Глїна там нє чарна, червенкава є, ГАНЯ: Там дзе шлєпи препатрел, нєми зашпивал, а хроми рия, дзивко моя. Розумиш? ну Словацку, а поготов Закарпатску обласц. алє тиж є плодна. Задумай тот предїл на хтори обегнул заяца. САШКА: Историю сом положела Там єст найвецей людзох цо таки як и ми. ше припатрали генерациї моїх предкох. Як МИРЕ: Уф, на швеце телї мудросци, а на карку лєм єдна ище у юнским року, тату. Ниа, пать (Указує на карти). Тадзи бизме перше рано после твореня швета. глава. МИРЕ: Е, тоту ши нє. Алє бер краишли, дзе нам шерцо пове, ту ше застановиМИЛИЦА: Задумуєм Иґоре. Заджмурела (2007. рок) шнє до рук вельку енциклопедию, ме. „Зазбероваче труплох” 2017. року сом и задумуєм.

(2007. рок)

СОН О ЛЬВОВЕ

20 РУСКЕ СЛОВО

30. МАРЕЦ 2018.

30. МАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 21

literaturne@ruskeslovo.com

ТЕМА: „ДРАМСКИ ДЇЛА” Михеон ХУН КАН

ТВОРЧА ФАЗА (ВИРИВОК)

Дюра ПАПГАРГАЇ

Штефан ГУДАК

ТЕДИ КЕД МАКАЇ ХОДЗЕЛ ҐУ ИРИНИ

РУСАЛКА

(ВИРИВОК)

(ВИРИВОК)

(Народна фарса зоз шпиваньом и штреляньом) НАТАЛИЯ (наоштрена): Симеон, єдно то клайбас и папер и енки ми повинїмай тото найважнєйше: кельо Ява 1. ЧУВАР ДЗВЕРОХ ІІ: Но, цо почац?!... Зоз держави Сербиї, котра ма функция а друге особа котра ю окончує! (Дзво- краля, а нє краьовина є, ма гражданох, алє нїхто нє зна кельо их єст, ма длугоки китайски мур, яка висока Айфелова турня, хто прена(Мире и Ганя) нї єй мобилни на руки. Активує го, патри алє гранїци, алє нїхто нє зна покля су, ма Руснацох, а тоти заш нє знаю, анї шол кобалтну бомбу, келї помарли од колери у Керестуре, яки МИРЕ (убегує до хижи, кричи): Ганьо! Ганьо! нє одвитує): Цала Сербия зна же хто миша за- хто су, анї цо су, анї дзе су, анї од кадзи пришли, анї як им праве мено длуги єлефантово кловаки, начишлї ми седем шветово чуда, ГАНЯ (уходзи з боку): Цо було, Елемире? прашку сербиянским политичаром. Виберанки хлопа и жени, а за инше най ше чловек анї нє пита!?... Но, цо най з тоМИРЕ: Пейґлай, Ганьо, билу кошулю, виксай нови ципели, седем греческих мудерцох, седем офанзиви Ноба... лєм маска за нїби демократию. Ошедлали на- бу почнєм, жено божа?! ГАНЯ (з бочних дзверох): Седем тайни нового завита! дай чисти ґачи, били ботоши, и – пист! Язик за зуби. Нїкому род койяки тайкуни и на функциї повиберали МИРЕ: Лєм нє штреляй, Ганьо. Лєм нє штреляй. До рана ми нїч. РУСАЛКА: Га пущ ме най идзем далєй. персони з птичим мозгом и тащима вайцами. потребни комплетни материял, платформа за розгварку. Сашко, ГАНЯ: Алє, Елемире, нацо ци ше тераз на ноц приберац? ЧУВАР ДЗВЕРОХ ІІ: А дзе? (З єдну руку указує на розум, а з другу на преМИРЕ: Жено, тото цо тлєло – бовкло. Розумиш? Нє розумиш. ти школована, та розумиш у чим ствар. РУСАЛКА: Далєй!... Знаш, наших єст вшадзи! Дзе лєм рушиш, найдпони.) САШКА: Розумим, тату. А можем ту уключиц и Яковча? ГАНЯ: Нє розумим цо це то бовкло же такой питаш чисти зеш Руснака! Европа, єдна, друга Америка, Азия, Австралия, Нови Зе(На звекшаним централним екрану знїмок ланд, Африка! МИРЕ: Яковча виключ. ґачи. премиєра док ище бул живи.) САШКА: Алє вон ма компютер, та може такой шицко унєсц. Зно ва вам у пав зи слу же ли ски сну ту габ зо ва чу? ЧУВАР ДЗВЕРОХ ІІ: Цо, єст и чарних Руснацох? ПРЕМИЄР (особа з примитивну физионоМИРЕ: Най вон нїч анї нє уноши, анї нє виноши. Викруц тот МИРЕ: Нє було павзи. Одлучовало ше по хитном поступку. РУСАЛКА: Боме! Чарних же чарнєйши нє можу буц! осиґурач. То чисто наша фамилийна програма. Домашнї танєц. Га й де, дай ґачи, вик сай ци пе ли, пе й ґ лай ко шу лю. И то ду шнє. мию. Наступ му анемични, як кед би анї сам нє ЧУВАР ДЗВЕРОХ ІІ: Я би то лєгко розришел кед бим бул долу, алє ми Розумиш? Розумиш? верел до того цо бешедує): Poštovane dame i ту горе, ту – з другого боку! САШКА: Нє розумим. ГАНЯ: А чи би ши нє сцел и єдно швиже подштригованє, га? gospodo, mi smo se u Vladi dogovorili da ćemo i РУСАЛКА: Лєм ти нас пущ, а ми ше уж даяк знайдземе. Ми таки МИРЕ: Най ци твоя мац потолкує. Цали ши ше узварал, та хто би це и могол розумиц. Идз гет до ubuduće nastaviti sprovođenje reformi i traganje швет же и зоз пекла справиме рай, кед ше даме до того, а тиж так и проГАНЯ: Анї я нє розумим. беса! za originalnim putem približavanja Evropskoj za- цивно, зоз раю направиме пекло, кед ше даме до того. Кед це нє мержи МИРЕ: Анї ти нє розумиш? МИ РЕ: Там и ид зем. До бе са. До бе са, по не бе са. jednici. Ali prvenstveno primenom zakona i legi- скоч до Керестура, та опать тото место, а вец ше врац дакус до прешлоГАНЯ: Анї я. ГАНЯ: У билих ботошох, Елемире? Чисти ґачи, вивиксани... timnim načinom, jer je legalizam naš osnovni pri- сци, ти то можеш, та увидзиш до якого нас пекла Мария Терезия насеМИРЕ: А мац ши єй. МИРЕ: И випейґлани. stup u rešavanju svih nastalih problema... лєла, а цо ми зоз того пекла направели! Тиж так, попатри до будучноГАНЯ: И то нє розумим. ГАНЯ: Гайде, голєм ми на єдно ухо шепнї дзе ти то идзеш? СИМЕОН: Наталийо, як Бога це модлїм, сци, ти то можеш, та увидзиш, а вона у Керестуре уж почала, та увидМИРЕ: Е, то нє розумим анї я. Алє министер муши розумиц. МИРЕ (шепта єй на ухо): Идзем на бал. Ґу министрови. склонь ми тоту креатуру з екрану... зиш же Руснак зна и зоз раю справиц пекло, кед ше на тото да. ГАНЯ: Ша прето є министер. А я лєм жена йорґана. ГА НЯ: На яки то бал, Еле ми ре? НАТАЛИЯ: Маш право. (Пременєла канал.)

(2007. рок) МИРЕ: Ище ти нє знаш цо ши, Ганьо моя, алє ци ше пошвидМИ РЕ: На ми ни стер ски бал, Га ньо. Ди рект до ми ни стер ства.

(2007. рок) Цо ти себе думаш же твой Мире фуре-фире? (Указує єй пово- ко укаже. Нолє, вежнї лєм до рук Святе писмо, та ми повиберай тото з келїма рибами Христос накармел народ, кельо були хлєланку.) Пaть, мам и позивницу. Идзем по функциї. Службено. ГАНЯ: Алє, Елемире, яке це балова- би, кельо було отрушини, як претворел воду на вино, кеди паМИЛИЦА: Пойдземе Иґоре. Пойдземе. нє нашло? Нє знаш же маме вельки дала мана з нєба, яки були заключеня тайней вечери... И так Микола ШАНТА Алє, мушиш ше помириц же ше кажди поток шором: седем тайни нового завита, седем секретарох Скоя, сепост? улїва до рики, рика до моря. Так и народи. МИРЕ: А ти нє знаш яки цени на дем дїла милосердия до тїла, седем главни грихи, од гнїву до пияцу? Нєшка, Ганьо, пости розписує пихи, седем днї у тижню постити, сало не їсти, седем ХристоДармо, то сили хтори паную з нами и вони держава. А Твой Мире постал держав- во ватерполисти... моцнейши од наших жаданьох. Так и тот, як (ВИРИВОК) САШКА: Тату, озда євангелисти? ни фактор. гуториш бачки поток. И вон ше улїва до єдней ИҐОР: Твой брат Микола, кельо сом зрозу- рики. Озда тей сербскей. ГАНЯ: Їх було лєм штирме. ***** мел, тиж почувствовал тот нємир. Теди кед МИРЕ: Рационализация, Ганьо. Алє то при тебе як вощина. Ява 3. ИҐОР: Мой поток, мила, чече на брег. Сцем бул з мацеру на паломнїцкей драги по Украї- почувствовац смак жридловей води. Сцем ше Скорка, маджун, скорка, маджун, а док вєдно злїпиш, євангели(Мире, Сашка и Ганя) ни, у Зарваници, з нагоди 250 рочнїци од єй напиц, най вимиє цело и душу мою од шицстох полна ванґла. Як на квасу. Пиш так як у кнїжкох списане. САШКА (уходзаци): Ту сом, тату! приселєня Руснацох. То було 1995. року. И я кого историйного бруду цо ше назберал у мнє. МИРЕ: Дзе ши ше лєм подзела же Ясне? Дам ци я йорґан! Нолє, поведз: яка наша святочна писня? бул теди там. Лєм у другим автобусу. Отама- Най голєм на хвильку будзем гевто цо сом наГАНЯ: На Старей Ризкаши биялу забили! це анї з радаром нє мож найсц? Знова ль я познам твою мацер. Думам же би твой справди. САШКА (шмеє ше): Постити, сало не їсти... ше цагаш зоз тим таркастим ЄфреМИРЕ (грожи Сашки з пальцом): Сашко, хто ше остатнї мом? брат Микола бул щешлїви кед би ши жила МИЛИЦА: Розумим твойо жаданя. Озда САШКА: Єфрем пошол до Канади, шмеє - найсладше ше шмеє! А цо, Ганьо, Руснацом матични там, на жридлє нашого народу. Там одкаль прето же це любим. корень? тату. У Яковча сом була. рушел и тот наш бачки поток Руснацох. ОбИҐОР (Задумано, запатрени дзешкаль далєГАНЯ: Хрин. Хрин, Елемире. Запиш му то Сашко! МИРЕ: У Яковча ши була... Чи видишли бизме шицки тоти краї. И сиверну Ма- ко): Задумай тото фарба достава белавкастоСАШКА: Дзе, мамо? Ґу ватерполистом, чи ґу милосердию зиш! Нєт часу за швалерай и дярску, бо там коло Токаю єст валал Вислок, шиву ниянсу. Задумай тот чисти воздух, тото млодзенє! Нєшка пред нами исто- до тїла? верим же и там єст Виславскових. И восточ- ясне нєбо. Глїна там нє чарна, червенкава є, ГАНЯ: Там дзе шлєпи препатрел, нєми зашпивал, а хроми рия, дзивко моя. Розумиш? ну Словацку, а поготов Закарпатску обласц. алє тиж є плодна. Задумай тот предїл на хтори обегнул заяца. САШКА: Историю сом положела Там єст найвецей людзох цо таки як и ми. ше припатрали генерациї моїх предкох. Як МИРЕ: Уф, на швеце телї мудросци, а на карку лєм єдна ище у юнским року, тату. Ниа, пать (Указує на карти). Тадзи бизме перше рано после твореня швета. глава. МИРЕ: Е, тоту ши нє. Алє бер краишли, дзе нам шерцо пове, ту ше застановиМИЛИЦА: Задумуєм Иґоре. Заджмурела (2007. рок) шнє до рук вельку енциклопедию, ме. „Зазбероваче труплох” 2017. року сом и задумуєм.

(2007. рок)

СОН О ЛЬВОВЕ

20 РУСКЕ СЛОВО

30. МАРЕЦ 2018.

30. МАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 21

ПРИКАЗИ, РЕЦЕНЗИЇ, РОЗГВАРКИ, ДРАМА, ПРОЗА… Мирон ДЖУНЯ

ТЕАТРАЛНИ АКТИВНОСЦИ „Кридла Балкану‟ на сцени Сербского народного театру

Н

о ве те атрал не под ня це АРТ центра „Хлєба и бави ска‟ зоз Ста рей Па зо ви, идейного и орґанизацийного вожду Миро слава Бенки (режия, сце но ґ ра фия, ко сти ми, тотал дизайн), а на текст Миро слава Марина, представене нєпоштредно пред Новим роком ново садскей публики на камерней сцени СНТ. Осмеро ґлумци (син и оцец з бабкарского театру, мац з вагот ну дзив ку, са й га, гудак, ломпов и цудзинєц) бавя на сцени дзе єдини декор лавка, гордов, шини, польски гайзли и над. Про стор и ко стими даваю чувство нє одред зе но го часу „дзешка у турбулентним ХХ сторочю‟, по лєбо уштред якогошик (полу)воєного стану (упатра ше на нєбо чи иду крилатици), а гандри и зайди шведоча о материялней нєбезпеки и общей девастациї, як пошлїдок таких обставинох. Бешеда по сербски, алє „на-

филована‟ скоро у каждей синтаґми з словами з тутейших язикох (бабкаре уруцую слова по руски – Миро слав Фабри и Денеш Ґаламбош). Упечаток же ше стретли людзе на роздражю про стору Войводини, рижних

етнїчних, социялних и животних статусох и судьбох, котри дзешка рушели, до обскурного пошлїдку власних нєвитримовних ситуацийох... За розлику од скорейших Бенкових представох (як напр. наградзених и замеркованих „Хлєба и бависка‟ лєбо „Омальоване з ину‟) дзе акцент положени на визуални аспект пред ста ви (пе стрих елементох домашнього словацкого фолклору), у новших роботох (Беоґрад – Берлин) визначни театрални режисер ше опредзелює за такв. „бешедну‟ фабулу з вецей диялоґох и сцену и ко стимами як провадзацим декором. Таки приступ новим драмским подняцом видно и з дальших интере сованьох Миро слава Бенки, кельо полуурядово дознаваме зоз жридлох, одно сно людзох блїзких його сценскей роботи, з Пазови, алє и од индзей). Нажа ль, редук ция буд же ту ощербює амбициї и роботу велїх уметнїкох у дружтве яке го примушени дзелїме и церпиме, так же о перспективох нєподзековно давац информациї на таки спо соб. О тей и такей животней нєбезпеки у якей ше може трефиц поєдинєц чи фамелия и єй остатки, у добрей мири бешедую и актуални „Кридла Балкану‟, дзе як надїя ше наконцу народзує на сцени дзецко. Же би ше проєкт такого типу винєс на сцену пред публику, шведочи и „масовна‟ копродукция вецей „потримуюцих‟ институцийох, медзи котрима начишлєни (и наш) Завод за културу войводянских Руснацох (такой за Словацким заводом). Обашка од того факту, общевойводянски, нє лєм бешедни елементи представи, як часц преширеного културного про стору у котрим жиєме звонка нашого руского ґету, дотика ше шицких нас, як цошка цо про сто поведзено „нашо‟. Препоручуєм волац до го сцох у наших локалних штредкох. А и Бенку познаме нє од вчера. ■

Число ушорела редакция ЛС: Александра Лендєр и Цецилия Надь.

22 РУСКЕ СЛОВО

30. МАРЕЦ 2018.

kultura@ruskeslovo.com

НА ФЕСТИВАЛУ ВОЙВОДЯНСКЕЙ ТАМБУРИ У БАЧКЕЙ ПАЛАНКИ

НАГРАДЗЕНИ ТРОМЕ КЕРЕСТУРСКИ ТАМБУРАШЕ На тогорочним 15. Фестивалу войводянскей тамбури хтори отримани 14. марца у Бачкей Паланки, одлични були тамбураше Иґор Папуґа, Матей Катрина и Виктор Хрин и освоєли перши места у своїх катеґорийох, а школяре су керестурского оддзелєня Школи за основне музичне образованє з Кули, у класи наставнїци Гелени Гарвильчак. По числу освоєних бодох, Иґор Папуґа школяр пиятей класи на тамбури прим зоз 94-ма бодами освоєл I-3 место у своєй катеґориї, Матерй Катрина школяр шейстей класи на тамбури басприм посцигнул 95,67 боди хтори му принєсли I-4 место, док Виктор Хрин школяр шестей класи на тамбури прим на змаганю освоєл 94,67 боди и I-6 место. На змаганю шицких провадзела корепеторирка зоз ШОМО Ева Епер. На 15. Фестивалє змагали ше школяре зоз 13 музичних войводянских основних и штреднїх школох у катеґорийох солисти, камерни состави и оркестри. Домашня того року була Основна музична школа „Стеван Христич” зоз Бачкей Паланки. М. А.

ВИХОДЗИ ДРУГИ ЦД ШПИВАЦКЕЙ ҐРУПИ „БИКИЧАНКИ”

КОЛЯДИ И ВИНЧОВАНКИ Женска шпивацка ґрупа „Бикичанки” зоз КПД „Иван Котляревски” зоз Бикичу, зняла други ношач звука зоз колядами и крачунскима винчованками под назву „Радуйте ся вси людиє“. На ЦД 11 коляди хтори преткани тиж з ище тельо крачунскима винчованками. Материял зняти у студию „Жежель” у Новим Садзе, а єдна часц у стидию РТВ „Коперникус” у Шидзе.

– Же би порихтали други ЦД хтори будзе зоз колядами и крачунскима винчованками була идея Деяна Бобаля, предсидателя КПД „Иван Котляревски”, бо у Словацкей Републики єст таки виданя. Ми то дзечнє прилапели и почали пририхтованя. Вежбали зме три штири мешаци з нашу музичну руководительку Драґану Ґлувня Бабич и з музичним провадзеньом Бояна Бабича и кед зме були порихтани, вошли зме до

студия зняц тото цо зме порихтали – гвари Невенка Бобаль, руководителька шпивацкей ґрупи „Бикичанки”. На репертоаре познати, алє и менєй познати коляди, а тиж и винчованки за хтори були задлужени дзиячка Любица Роман, Митар Боцко, Дора Боцко, Марина Шолтис, Зденко Лазор и Деян Бобаль, а на ЦД и тропар „Рождество Христово”. Зробени и красни насловни бок за ЦД и остава же би нєодлуга вишол з друку. По словох Деяна Бобаля, предсидателя КПД „Иван Котляревски”, часц средствох хтора остала од прешлого року од 250 000 динари кельо дружтво достало од општини Шид, а то коло 50 000 динари, вихасноване за видаванє ЦД.

– Шпиваме и винчуєме так як зме научели од наших предкох Русинох хтори пришли штредком 19. вику з

ТИРВАЦИ МУЗИЧНИ СКАРБ Драґана Ґлувня Бабич, музична руководителька Шпивацкей ґрупи „Бикичанки” гвари же нови ЦД, як и предходни, вираз жаданя же би шицко гевто, цо по тераз витворене, остало и тирвацо призначене.

– Квалитет знятого материялу одвитує нашим можлївосцом, алє найвекша вредносц то автентичносц и щиросц з хтору шицки хтори участвовали у знїманю ЦД вошли до того подняца. Вшелїяк треба мац у оглядзе же ше роби о вокалней ґрупи женох хтори аматерски шпиваю, алє з вельку любову и трудом ґу жридловей музики, а тераз и духовней, бо слово о колядох, а то шицко барз значне за тоту заєднїцу – гвари Драґана Ґлувня Бабич.

30. MAРЕЦ 2018.

околїска Бардейова и Ґорлицох до Сриму на Фрушку гору дзе основали валал Бикич Дол. Коляди котри принєшени зоз Старого краю, шпиваме и нєшка и вони нам ясно указую одкаль зме и дзе нам коренї. Вериме же ЦД поцеши шицких наших краянох и родзину розошату по цалим швеце – гвари Деян Бобаль, предсидатель КПД „Иван Котляревски”.

– После двох рокох видаваме нови ЦД, та за нашо Дружтво и валал то вельки крочай, бо на таки способ нашу музичну и духовну традицию зачуваме младим поколєньом. Плануєме же би пред Крачуном концом того року и отримали промоцию ЦД – гварела нам Невенка Бобаль. У Шпивацкей ґрупи „Бикичанки“ наступели и коляди шпивали Драґана Ґлувня Бабич, Невенка Бобаль, Єлена Гнатко, Драґица Романяк, Желька Лазор, Олґица Лукач, Верунка Надь и Ґенка Сорочко. Вл. Дїтко

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: ВЛА ДИМИР БАЛАЩАК, ҐЛУМЕЦ ЗОЗ СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

У УМЕТНОСЦИ НЄПРЕРИВНА БОРБА Пише: Славица ФЕЙСА

ОД ТОГО ЦО НАДУМАЛ, НЄ ОДУСТАВАЛ Ище як млади, Владимир Балащак после стреднєй школи „9. май” у Сримскей Митровици покладал примаци испит на Академиї уметносцох у Беоґрадзе. И попри тим же вошол до найузшого кругу, нє бул прияти. Же би нє страцел рок, уписал ше на Висшу дїловну школу, фокусирани на маркетинґ у култури и уметносци. Перши рок злєгка закончел, медзитим, любов ґу ґлуми и театру му нє дала мира, и ознова пошол на Академию. Упартосц ше виплацела. Нєшка велїм преноши свойо искуство – най нє одуставаю од своїх снох.

24 РУСКЕ СЛОВО

„Кральова драга” – монодрама на тогорочним Драмским мемориялу Петра Ризнича Дядї, причина же би професийни ґлумец Владимир Балащак зоз Сриму ознова пришол до Керестура. Прешвечлїво як ґлумец, алє и як чловек стал за особу краля Петра II Карадьордєвича, хтору бавел и бранєл по двацети раз. Вчас ище огляднуц ше, далєко є од того часу кед ше подцагує смужку, алє о тим цо од себе дал за вецей як два децениї „на дескох”, нє мож лєм спомнуц

О

представох, а о чим би иншим почац розгварку з Владимиром Балащаком хтори гвари же их од давна нє чита, наостатку, о тим штудираю статистичаре и театрални архиваре. Велї представи, гвари, оставаю у нїм „записани” як слички кадрох, слайдох, здогадованє на нєвичерпну роботу, проби, на колеґох, на велї мили стретнуца, друженя и емотивни хвильки. Познату леґендарну представу „Сараєвска аудиция” у хторей бавел, видзели вецей як милион и пол патраче од Вардара по Триґлав... „Кральова драга” представа хтора детально роками рихтана, годна мац исту судьбу?

– Наздавам ше же будзе длуго тирвац и на тот способ нам буду яснєйши дзепоєдни часци историї хтора нам була нєпозната, або пред хтору зме заверали очи. У каждим случаю, представа тота хтора порушує на роздумованє – гвари Балащак и пояшнює як вообще настала идея за представу о остатньому югославянскому и сербскому кральови.

– Як початнїк ґлумец дзеведзешатих, бавел сом у Чехововоей представи „Три шестри”. После єй виводзеня у вецей местох, людзе з публики приходзели ґу мнє повесц

ми же барз здабем на краля Петра II. Теди ше народзела идея. Децениями сом виучовал подобу и дїло того нашого нєщешлївого владара и зрозумел же историю нє треба толковац виключно з учебнїкох. Вше ю пишу тоти цо на власци, податки нє вше виродостойни, и велї ствари виплїваю на поверхносц вельо познєйше. Идею сом пренєсол режисерки Лилияни Иванович и директорови театра зоз Шабцу Зоранови Караїчови. Вони „станули” за представу. Престолонашлїднїк Александер Карадьордєвич з вельким задовольством прилапел нашу идею, вельо ми приповедал о оцови... – гвари Балащак хтори премиєрно представу одбавел пред двома роками праве на Кральовским дворе. БАВЕЛ И ПО РУСКИ За розлику од Кральовей, Владимирова драга нє була така дирґаца. На нєй мал вельку потримовку своїх родичох, бабох и дїдох. Розприповедал ше о дзецинстве хторе, гвари, лєпше нє могло буц, о Беркасове, о старим руским обисцу и вельким сримским гумну. Окрем Беркасова, його руски коренї 30. MАРЕЦ 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

вязани и за Бикич Дол. Оцец Мирослав бул професийни фодбалер и раз ше по роботи нашол у Сримскей Митровици дзе упознал Браниславу, Владимирову мацер. И праве там почина їх приповедка у хторей ше народзели и вон и його брат Слободан. О баби Нади, оцовей мацери, ма лєм красни слова. Вона го учела по руски, алє єднак так по добрим спомина и цалу фамелию.

– Мойо баби и дїдове, мойо родичи, то мойо ангели... Учели ме чесноти, учели ме лєм доброму и на тим сом им подзековни. Жаль ми лєм же сом руски язик нє учел у школи. То моя велька хиба, алє якош ше знаходзим, и нє дармо гваря же чловек учи покля диха – гвари наш собешднїк хтори познати и по тим же бавел у представи по руски. ТЕАТЕР ПОБЕДЗЕЛ ШМЕРЦ Слово о фалату „Розкол Родиона Романовича”, потримал ю Национални совит Руснацох и тедишнї предсидатель Славко Орос у сотруднїцтве зоз Заводом за културу Войводянских Руснацохи и Мирославом Кевеждийом хтори теди бул директор.

– Вони нє сановали свой час и труд же би нам на кажди способ помогли у тей нашей роботи. З їх помоцу и потримовку зме з вельким успихом представели Сербию и наших Руснацох на фестивалох у Русиї. Же бим мал добру дикцию, алє и правилно вигварял текст старал же покойни Михайло Зазуляк, вельки културни дїяч и вельки чловек. На єдней з пробох хтору зме мали у Митровици, явели му же му умар оцец. Я му гварим: „Михал, идзце такой за Керестур, нє будземе мац нєшка пробу”. А Михал ми врацел: „Пробу отимаме од початку по конєц, и аж вец пойдзем”. И отримали зме ю, уметносц победзела шмерц. Нє забудзем тото до ґод жиєм. МИТРОВЧАНЄ НЄ МАЮ АНСАМБЛ Балащак єдини професийни ґлумец у театре у Сримскей Митровици. На питанє чи чежко буц єдини, примахує з главу и доклада же є озда єдини ґлумец на швеце хтори у даєдним театре єдини на платним списку. Дзекеди припозна же є осамени, алє театер анґажує колеґох з боку, вец осаменосц у циню.

– Барз бим любел же би мой театер єдного дня мал ансамбл ґлумцох, режисерох, драматурґох, сценоґрафох... Театер „Добрица Милутинович”, єдини сримски професийни театер то заслужує. Залужує то и город Сримска Митровица, и щиро ше наздавам же ше тото и случи. Покус ше боїм за нови ґенерациї хтори приходза, но оптимизем ме нїґда нє зохабя. У уметносци нєпреривна борба, иншак би анї нє було ин30. МАРЕЦ 2018.

тересантне – прешвечени Балащак хтори бешедуюци о своїх улогох, нє видвоює анї єдну окреме. Гвари же у каждей уткана часц його єства... Раскольников, Рада Сримец, Джемсудин и Асфалтина, Краль Петро II.., кажда му мила на свой способ. За нїх достал велї награди. И вони, гвари, мили, алє и обовязую. Вони оставаю у фийовкох, на витринох зберац прах, а ґлумец муши крачац далєй. Треба оправдац и потвердзиц тоти награди, обстац и прежиц...

– Ище вше добре паметам мойого професора Предраґа Ейдуса хтори раз гварел: „Вибрали сце дзеци крев, слизи и зной”... Но, найкрасши награди и критики, заш лєм, приношим з Русиї за улогу у представи „Розкол Родиона Романовича” по мотивох романа „Злодїйство и кара” Ф. М. Достоєвского. Сциґанєл бим кед бим повед же ми награди нє важни, знача ми. Правда, на хлєб их намасциц нє мож, алє нє ше нє поносуєм, робим и лєм о тим штудирам – так гвари ґлумец хторому театрални дески место дзе ше найлєпше чувствує. Док на нїх стої, моцно вери до того цо роби. Щири є. Публики ше намага пренєсц шицку емоцию и любов, и вери же ше тота енерґия враца.

– Без любови нєт нїч. Вона мой „нукашнї храм” и нє знам як то мож нє любиц свою професию... Гваря людзе же кед любице тото цо робице, то вам таке як кед бисце нє робели нїч... Барз сом загризол до ґлумецкого живота и барз любим тото цо робим, гоч яки нємилосердни зна буц – гвари Балащак, ґлумец у правим смислу тих словох, почитовани и любени, виглєдовач и новатор хтори керчи драгу у уметносци хторей пошвецел цали свой живот.■

ЦО РОБИ КЕД Є НЄ НА ДЕСКОХ – Вец пишем... Звишок емоцийох преточим на папер, и наставаю бешеди вязани и за Руснацох мнє богата и нєвичерпна инспирация – гвари Владимир хтори програму на Телевизиї роками нє патри. Гвари же го то виратовало, шмишка ше и предлужує о тим без чого би нє могол – без кнїжкох. Нє зна уж дзе ше подзеє з нїма...

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ ЗОЗ МЕЛАНИЮ БОЯНОВИЧОВУ

ШМЕЛО ПРЕЗ ЖИВОТ Пише: Марина ДЖУДЖАР

През живот крачала так як єй шерцо гуторело. Скромна, алє сиґурна до себе, верела до своїх можлївосцох, а упартосц єй прикмета од котрей анї тераз нє одступа. Попри историї викладала марксизем, латински язик, филозофию и лоґику, а дзекуюци тому, преширйовала свойо знаня. У мишаним малженстве ше єй удало затримац и випочитовац обичаї з обидвох бокох, свойо дзеци научела же маю два мацерински язики... ЯК ЄЙ ДЇДО ПРИПОВЕДАЛ – Мой прадїдо погинул у Першей шветовей войни, а дїдо бул барз упарти дознац же дзе му оцец поховани. Так ми одмалючка приповедал о историйних фактох, а кед сом одросла, замодлєл ме най идзем найсц його гроб. Дїдо порихтал пенєж за мою драгу, та сом у першей нагоди пошла на територию нєшкайшей Словацкей, обиходзела сом теметови зоз войни, нажаль, нє нашла сом. Гроби були зруйновани, мена виблядли... Но, дїдо бул задовольни же сом була.

26 РУСКЕ СЛОВО

У

валалє позната професорка историї котра шицко толковала през слики, на карти, тераз уж пред саму пензию, Мелания Боянович, народзена Мученски у Коцуре, цали живот ше намагала жиц по законох природи. Од дзецинства нєсвидомо вше була прихильна ґу историї, найвекши упечатки на ню охабели праве екскурзиї на котрих була ище у основней школи.

– Перша була одход на Петроварадинску твердиню, а нам, дзецом з валалу, то було наисце вельке дожице. Тото вельке утвердзенє и поджемни конки у мнє будзели єдну файту цикавосци. Думам же за студиї превагла нащива манастиру Жича у шестей класи основней школи, вонкашнї випатрунок ми остал глїбоко урезани у паметаню. Теди зме були и нука, алє, аж кед сом пред даскельома роками путовала тамаль зоз супругом, аж теди ше ми поскладали коцки зоз дзецинства же шицки фрески спалєли Турки, та мури и нєшка празни и жовти. Любим и тераз путовац, вше кед мам нагоду обисц даяки културни богатства, дзечнє одходзим – толкує вона. У основней школи першираз нащивела горватске приморє, познєйше кед вона була у улоги професора котри водзи школярох на екскурзиї,

обишла ище велї места, а окремни упечатки на ню охабел Дубровник. ШКОЛЯРКА ПЕРШЕЙ ҐЕНЕРАЦИЇ ҐИМНАЗИЇ У КЕРЕСТУРЕ Родичом було окреме важне же би ше Менда школовала у Ґимназиї у Руским Керестуре. Там ше формовала як особа, гоч було єдноставнєйше ходзиц до Вербасу до школи. У Керестуре Ґимназию закончела як найлєпши школяр у ґенерациї.

– Як школярка зоз Коцура сом бивала у интернату, то нє було як тераз, школяре мали обовязки топиц, помагац пораячком и у кухнї... Путовали зме вельо вецей як цо, нажаль нєшкайши ґимназиялци. Одход на студиї до Нового Саду похопела цалком озбильно, пошла зоз планом закончиц факултет, и у своєй ґенерациї перша дипломовала.

– Перши рок на факултету сом ше дружела зоз меншу ґрупу валалских дзивчаток, понеже зме знї нє здабали на городски дзивки. Нє було ми чежко прето же сом пошла зоз цильом, а студирала сом тото цо сом любела. Шедзела сом у першей лавки, записовала, та сом так єден за другим испитом и покладала – гвари Менда.

30. MАРЕЦ 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

Студиї историї подрозумйовали путованя, та обишла и вельо вецей як плановала, а розваляни Колосеум у Риме охабел єден з найвекших упечаткох на ню, поготов кед видзела його реконструкцию у познатим филму „Ґладиятор”.

– Студентски екскурзиї були насампредз пошвецени нашому образованю, обиходзели зме културни богатства зоз цильом прешириц знанє, и видзиц на терену тото цо зме учели. На першим року зме були у Греческей, видзела сом Атину, Партенон, Олимп, Солун, Зейтинлик и цале Старогреческе богатство. На другим року то була Италия, нєдавно кед сом була Венециї, та сом ше здогадла як то було иншак теди. Венеция тераз полна з людзми, пременєло ше вельо того, до церкви св. Марка нє мож войсц од велькей гужви, а теди була скоро празна. Остали исти лєм числени голуби. З Италиї сом покрадзме дому принєсла фиґурку Мариї котра вноци швици, теди то було забранєне пре комунизем, аж сом поцерпала же цо ми пове професор кед случайно увидзи. Думам же хто нє видзел Рим и Напуль тот швета нє видзел. На трецим року зме були у Истанбулу, цалком иншаким яки є тераз, теди бул запущени – памета наша собешеднїца. ШНЇЄ ЯК ПОЕТЕСА Перши литературни успихи зазначела ище у дзецинстве, творела и писала, а роботи єй були наградзовани у „Пионирскей заградки” и на велїх општинских змаганьох и литературних конкурсох.

– Професор Гавриїл Надь охабел тирваци шлїд на тот сеґмент мойого живота, тераз уж после велїх рокох искуства, прешлого року сом обявела и першу кнїжку „Времеплов”, а мойо писнї обявйовани у вецей як двацец рижних збиркох. Член сом Союзу писательох Сербиї, Союзу писательох Матици Сербскей и вецей поетских здруженьох. Тераз сотрудзуєм з другима поетами котри обявюю свойо писнї на 101 язику, я им прекладам на руски язик – гвари вона. Попри тим же преклада люцки и

30. МАРЕЦ 2018.

свойо писнї, нєпреривно твори и нови, и анї сама нє зна кельо их ма у власней архиви. Озбильно ше пошвецела писаню за дзеци, хаснує стародавни словнїк, же би през писнї упознала наймладших зоз забутима словами, бависками, присловками и др. ЗЛАГОДА ФУНДАМЕНТ ФАМЕЛИЇ Супруга Луку упознала ище под час студираня у Новим Садзе, як нам гвари, вон зоз Босни, а Мелания толкує же кед першираз пошла до його крайох, дефинитивно ше залюбела до тамтейшого предїлу и пейзажу. Два националносци и два язики лєм збогацовали їх фамелию. Маю тройо дзеци, Наташу, Владана и Бранимира котри тераз високообразовани самостойни людзе, а дзечнє приходза опатриц родичох.

– Паметам нашо початки у Руским Керестуре, ту сом пришла робиц прето же моя мац була упарта же найлєпше медзи нашима людзми. Потим зме ту будовали наш дом и фамелию. Кед зме правели хижу на Новим населєню було лєм даскельо хижи, а нє правели нам ю майстрове як цо ше роби нєшка, алє пришол цали супругов род и так зме почали. З часом ше правело нови хижи, та тераз тот край нє здабе на пажицу як цо було кед ше ми уселєли до нашого дому. У доме Меланиї Боянович вше подєднак були заступени и сербски и руски язик, та при дзецох розвита свидомосц же маю два мацерински язики.

– Док дзеци були мали, обидвойо зме з нїма приповедали по руски, вше сом пригваряла супругови же най бешедує з нїма по сербски, а вон ше бриґовал же як го буду розумиц. Но, и таки бриґи зме превозишли, дзеци научели по сербски з нашей медзисобней бешеди – гвари Бояновичова, та ше здогадла супруговей анеґдоти кед путовал до Словацкей на лови. Лука пасионовани ловар, на єдним путованю у Словацкей му ше було чежше спорозумиц на сербским, та зоз домашнїма прегварел по руски, а цала його чета зоз Керестура ше нє могла начудовац же вон так добре бешедує на нашим язику.■

Прешлого року єй обявена перша кнїжка

ПРИРОДНЕ НА ПЕРШИМ МЕСЦЕ У їх доме, попри полней заградки зоз квецом, вшелїякима овоцовима древками, фонтани у котрей вода през цали рок, мож видзиц и лїковити рошлїни хтори вони пестую у своєй загради. Там посадзени кантарион, покрива, миши хвосцики, мелиса и полно други котри наша собешеднїца позберала и з других крайох. Зоз лїковитих рошлїнох, ище по бабових рецептох прави природни чаї и помади, без конзервансох и чкодлївих материйох.

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ КИРИЛ И СЛАВКА ФЕЙСОВО ЗОЗ ТРСТУ

ПОСЛЕ ШТИРОХ ДЕЦЕНИЙОХ ОЗНОВА ВЄДНО Пише: Ана МАРКОВИЧ

Пред штерацец роками були леґинь и дзивка, рихтали ше побрац. Вона закончовала стредню школу, вон достал роботу. Алє, живот иншак сцел. Розишли ше. Штири децениї ше нє видзели и нє чули. Нєшка тота животна приповедка цалком иншака, алє нєзвичайна, як кед би за ню сценарий писал даєден режисер за свой филм

К

ирил Фейса народ зени у Вербаше 1953. року, дзе закончел и основну и штредню школу за шло сера, монтера. Мал дзивку Славку, Вербащанку, бул у штреляцким дружтве як дома, змагал ше и бул активни спортиста. А вона бивала нєдалєко, и ю прицаговало штреляцтво, гоч була озбильна атлетичарка. Кед слово о штреляцтве, Кирил єй бул инструктор. И так почала велька любов хтора тирвала штири роки.

– Славка часто була у нас, у нашим обисцу, и то нїкому нє завадзало, шицки знали же то озбильна вяза. А вец, нєодлуга, 1973. року сом достал роботу на ладьобудовалїщу у Пули и пошол сом з Вербасу. План бул же и Славка док закончи школу придзе ґу мнє. Спочатку сом часто приходзел дому, а вец вше ридше – памета Кирил. На вистку же ше Кирил у Пули оженєл, шицки заслупли. Славка о тим нїч нє знала, аж о єден час шицко дознала од Кирилового оца.

28 РУСКЕ СЛОВО

– Шицки зме плакали, озда же сом теди уж була уж як часц Фейсовей фамелиї, и наисце ми теди було барз чежко, паметам длуги днї у слизох – приповеда Славка хтора теди спалєла шицки писма и заєднїцки фотоґрафиї.

– Думала сом же готове, же скапала моя младосц, и шицки мойо сни... – здогадує ше Славка хвилькох пред вецей як 40 роками. ЗОЗ ПУЛИ ПОШЛИ ДО ШВЕТА – Зоз Пули сом зoз супругу Бернадину (Дину) пошли жиц до Трсту, до Италиї, а вец аж до Венецуели. Там зме були седем роки, и там ше 1982. року народ зела наша дзивка Еуфемия, Фемка. О єден час зме ше ознова врацели до Италиї, до Трсту – приповеда Кирил хтори зоз ладї „нє зишол” анї нєшка. Робел на велїх ладьобудовалїщох, жил у Дєнови, у Африки, найчастейше у Ниґериї, Конґу, Републики Ґабон. Остат нї раз, 2015. ро ку бул у 30. MАРЕЦ 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

Камеруну. Надалєко бул познати як швайзовач, специялизовани за роботу на ладьох. Кирил гвари же жил свой живот. Кед у живоце настали „бурї” часто думал цо би и як би було кед би бул зоз Славку... Та заш лєм, малженство пробовал зачувац. До Вербасу нє приход зел часто, а супруга и дзивче були дома, у Трсту. Славка ше одала и пошла жиц до Никшичу. У тим малженстве ше им народ зели два дзивчата, алє заєднїцки живот нє ишол. Розишли ше. О дзешец роки упознала другого чловека з хторим до стали сина. Складали ше, но вон уж 16 роки нє мед зи живима. И Кирил у Трсту пред даскельома роками остал без Дини. НЄ ЛЄГКИ КРОЧАЙ Дзень за дньом преход зели, рок за роком Славка робела у вербаскей пекарнї, кед ше єдного дня на дзверох зявела Афия Фейсова, Кирилова нина. Вона була шведок шицкого цо ше случовало у прешло сци, теди, давно, зоз Славку дружтвовала, шила єй шо си... Понеже знала же су обидвойо сами, од слова до слова, предложела Славки най навола Кирила. Нє була то лєгка одлука, виволала Славка, та заш лєм о два тижнї надумала обрациц число у Трсту.

– Шед зел сом за столом кед теле фон забренкал, а з другого боку ше озвал глас „Кичо, то ти?” Остал сом без слова, бо ме нїхто так нє волал окрем нєй, окрем Славки – памета Кирил тот дзень. Гоч тота перша розгварка кратко тирвала, и єдному и другому нє було шицко єдно. Днями прегартали по прешло сци, вельо того виблядло, вельо того нє дало мира...

– Я нє сиґурни чи бим ю дакеди наволал, но, по сле тей розгварки прешло даскельо днї, и ми ше ознова учули. Вец зме ше догваряли як ше увид зиме. Порад зели зме ше же вона прид зе ту. И його дзивка и єй дзеци добре знали за Славкову и Кирилову вельку любов з

младо сци, та так вона до конца пришла до Трсту. Штири децениї нє були вєдно, алє ше у маси люд зох, гваря, такой препознали. Вона теди у Трсту остала даскельо днї, и гвари же єй шицко випатрало як сон. Остали у контакту, и вец почали и озбильнєйше плановац о тим же би ше частейше вид зели. Роздумовали як покончиц документи за єй пребуванє у Италиї. Єдного дня ю Кирил нєспод зивал зоз шкатулку у хторей бул персцень... Пристала. Повинчали ше 31. марца 2016. року, точно пред двома роками. Додава Славка же таку шкатулку чекала пред штирома децениями, алє, як гвари, нїґда нє позно. Планую же о два роки, як пензионере, приду жиц до Вербасу. Одкеди ше побрали, у Вербаше були даскельо раз. У Вербаше Кирилова нина, як вони гваря тета Афия, хтора за шицко „виновата”. У Вербаше и Кирилов брат Силва з фамелию, Славково дзеци...

ДЗЕЦИ О ШИЦКИМ ЗНАЛИ И Кириловка дзивка и Славково дзеци шицки добре знали за любов своїх родичох зоз младосци, и тоти нови случованя крашнє прилапели и потримали тоту вязу т.є. малженство. Нєшка Фемка одроснута дзивка, жиє у Трсту зоз своїм леґиньом, а Славково тройо уж попристановяни и маю свойо фамелиї.

Теди, на початку 70-тих рокох думали же их нїч на тим швеце нє годно розлучиц

– Цо бим могол повесц окрем того же сом дочекал и тото же можем жиц з особу з хтору сом вше и сцел жиц. Нєшка обидвойо маме одро снути дзеци, вони маю свойо животи, а ми двойо тераз будземе будовац свой – закончує Кирил.■

Трст

30. МАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 29

ДУХОВНИ ЖИВОТ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ КВИТНА НЄДЗЕЛЯ И БЛАГОВИЩЕНЄ

ВЕРИЦ ДО ИСУСА РОЗПЯТОГО И ВОСКРЕСНУТОГО Вирни керестурскей парохиї св. оца Миколая внєдзелю, 25. марца, источашнє преславели Квитну нєдзелю, и швето Благовищенє, та по традициї була и Велька споведз за шицких парохиянох. Висповедало ше значне число парохиянох на пейцох Службох Божих, понеже попри, стандарних штирох, тей нєдзелї на 8 годзин, 10, 11,30 и 18 годзин, Служба була ище и на 16 годзин. Аж 750 особи приступели до св. Причасци, а поготов барз була нащивена дзецинска Служба на 11,30 годзин кед було вецей як 400 вирних. На шицких Службох, окрем трох домашнїх священїкох, споведац були и шейсцме паноцове з наших парохийох у Коцуре, Кули, и Вербаше. Вирни могли вжац и пошвецени багнїтки хтори однєсли до своїх домох, а велї и на теметов. На дзецинскей Служби парох о. Михайло Малацко наказовал о значеню обидвох шветох и визначел: – Благовищенє то кед архангел Гавриїл гутори Мариї – ти народзиш сина Божого. Кед тото вериме, ту почина

нашо християнство. Кед нє вериме, ту и законченє. На Квитну нєдзелю Исус вошол триюмфално до Єрусалиму, алє нє же би дожил славу, алє же би го розопяли. И ми кед сцеме вериц до Исуса Христа, и попри тим же зме нєшка наполнєли церкву, вельо важнєйше ю наполнїц на Вельки пияток , гоч то лєм формалносци. Кед за нас вельо того у вирским живоце лєм формалносц, як цо св. Причасц, св. Споведз, Винчанє... на концу нє маме у себе живота и щесца прето же наша вира лєм формалносц. А така вира нє може нам дац одвит нї на цо. Прето треба мац шмелосци вериц до того Исуса хтори, правда же умера на крижу, алє гвари „Хто зо мну умре, зо мну и воскрешнє” – гварел о. Малацко. Парох тиж поволал присутних же би пришли и на Богослуженя у наступаюцим Вельким тижню, на Желєни штварток, кед владика Георгий окончи и обряд умиваня ногох, на Вельки пияток, на соботу до Всеночного, як и на преславйованє швета Пасхи хторе у тей парохиї будзе преславене од нєдзелї 1. по 3. април. М. Афич

У ДЮРДЬОВЕ

ПЕРШЕ КРЕСЦЕНЄ У ТИМ РОКУ У грекокатолїцкей церкви Рождества Пресвятей Богородици у Дюрдьове, внєдзелю, 25. марца, була перша кресцина у тим року. Святу тайну кресценя прияла шейсцтижньова Александра Пап, од мацери Тамари и оца Мирослава Пап зоз Дюрдьова. Александру покресцел парох о. Михаил Холошняй, а кумовал Дюрдьовчань Желько Римар. Влонї у Дюрдьове покресцени 12 особи, 11 дзеци, найстарше дворочне, и було єдно кресценє старшей пейдзешатрочней особи, повинчани лєм 2 малженски пари, а поховани аж 30 особи. С. С.

30 РУСКЕ СЛОВО

30. МАРЕЦ 2018.

duhovni@ruskeslovo.com

СТРЕТНУЦЕ „СЛОВО ЖИВОТА ЗА МЛА ДИХ” У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

У парохийним Каритасу у Руским Керестуре, всоботу 24. марца, отримане стретнуце „Слово живота за младих”, а госц вечара бул Желько Ковач з Руского Керестура. Як то звичай на тим стретнуцу, и Желько Ковач ше представел младим, свою биоґрафию з акцентом на тото як ше євангелски принципи намага жиц у шицких сферох свойого живота. Ковач уж велї роки активни и у политики и дружтвеним живоце нашей заєднїци, та младим окреме було цикаве чуц о тим як ше у тей чувствительней обласци намага з почитованьом и любову патриц на кажду особу и проблеми ришовац з пораду и порозуменьом. Потим Иґор Маньош пречитал коментар за виреченє зоз Св. писма: „Укаж ми Господи твойо драги, науч ме дзе твойо дражки пс. 25,4”, хторе треба применьовац у живоце у тим мешацу. У музичней часци наступела Александра Русковски, хтора на ґитари одграла и одшпивала даскельо шпиванки, а модератор вечара бул Янко Катона.

Фото: К. Афич

ЖИЦ ПО ЄВАНГЕЛИЇ МОЖ И У ПОЛИТИКИ

Стретнуца „Слово живота за младих” ше отримує раз мешачно, и на нїх ше преглїбює єдно виреченє зоз Святого писма зоз коментаром як го треба жиц у каждодньовим живоце, понеже „вира без дїлох мертва”, а така пракса розширена у християнских заєднїцох по цалим швеце. М. А.

У КОЦУРЕ

УСПИШНИ ВЕЛЬКОНОЦНИ ВАШАР У церковней сали у Коцуре внєдзелю отримани цалодньови вельконоцни вашар котри орґанизовал парохийни Кари тас. Нащ ивителє могли купиц рижни вельконоцни прикраски, паски, писанки и рижни ручни роботи на тему Велькей ноци, а предавачох и викладачох було з Вербасу, Руского Кере стура, Бач-

ВИСПОВЕДАЛИ ШЕ КОЛО 250 ПАРОХИЯНЄ Всоботу, 24. марца У коцурскей грекокатолїцкей церкви Успения Пресвятей Богородици всоботу отримана велька споведз пред Вельку ноцу по юлиянским календаре. На Службох котри були на 8 годзин, 10, 16 и 18 годзин споведали 6 паноцове, а висповедали ше 254 парохиянє. У тим тижню паноцец споведал по обисцох хорих и старих.

30. MAРЕЦ 2018.

кей Паланки и Коцура. Цени були сим волични, нащивительох було през цали дзень и ше стра Михаїла Воротняк задовольна зоз вашаром.

– Задовольна сом як прешол Вельконоцни вашар, дзевецеро викладаче и жени зоз здруженьох пририхтали наисце рижнородни понукнуца котри направели сами. Нащивителє куповали, а могли видзиц и до стац идеї на яки спо соб можу прикрашиц свойо писанки за наиходзаци швета. Ми як парохиялни Каритас порихтали венчики и паски котри тиж були на предай. Була и вистава роботох котри направели дзеци зоз окремнима потребами – гварела орґанизаторка ш. Михаїла. Вельконоцни вашар бул гуманитарного характеру и пенєж котри назберани зоз предаваня будзе подаровани родичом чийо дзецко народзене без очох, а потребне му лїченє. З. Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. марца 2018. року занaвше нас зохабела наша мила мац

ВЕРУНА ДРОТАР народзена Макаї (1932–2018) з Руского Керестура Красни памятки на вашу любов, доброту и велї поради у своїм шерцу будзе чувац дзивка Меланка Семанова зоз супругом Янком Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. марца 2018. року у своїм 87. року живота занавше нас зохабела

ВЕРУНА ДРОТАР народзена Макаї (1932–2018) з Руского Керестура Памятку на ню буду чувац вично ожалосцени дзивка Натка, жец Мирко и унук Мики зоз Кристину з Кули Спочивайце у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Наиходзаци цеплєйши марцовски днї, днї початку яри и вельконоцних шветох, виполнюю нас зоз смутним здогадованьом на таки єден дзень, кед нас пред седем роками зохабела наша мила мама и баба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. марца 2018. року занавше нас зохабела наша мила мац и баба

ВЕРУНА ДРОТАР народзена Макаї (1932–2018) з Руского Керестура Красни памятки на єй любов и доброту навики буду чувац дзивка Сенка, жец Михал и унук Мижо зоз супругу Санелу Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. марца 2018. року занавше нас зохабела наша мила баба

ВЕРУНА ДРОТАР (1932-–2018) Останєце нам у красних памяткох. Дзекуєме вам за шицку любов, красни слова и порозуменє. Вашо унучата Мая Провчийова зоз Борисом, Таня Штранґарова зоз Деяном и Томислав зоз Клаудию Семаново, як и праунучата Дарко, Андрей, Теодор и Адрияна Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. марца 2018. року наполнє- Дня 20. юлия наполня ше 9 смутли ше 5 смутни роки як нас занав- ни роки як нас занавше охабел ше зохабела наша мац, баба и пра- оцец, дїдо и прадїдо баба

МЕЛАНКА САКАЧОВА народзена ГУДАК (1929–2011) Учителька у пензиї з Руского Керестура Смуток остал пре шицко тото цо зме нє сцигли вєдно прежиц и дожиц, алє нашо шерца, и нашо думки и далєй виполнюю здогадованя на єй цепли родительски слова и щири поради, хтори у рокох цо прешли анї кус нє виблядли. Дзекуєми ци за твою доброту, любов, дзекуєме ци же ши була зоз нами и же ши у наших шерцох. Син Звонимир зоз супругу Марию и синами, Александром и Владимиром, дзивка Зденка зоз супругом Владимиром и дзивчатами, Мелиту и Андрейку Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. априла 2018. року наполня ше 20 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ЙОАКИМ МИХНЯК (1998–2018) з Нового Саду (народзени у Дюрдьове) Памятку на Вашу любов буду чувац Вашо наймилши: дзивка Мария и жец Бора Дрндаревич, дзивка Славица Михняк и унука Мая Петричич зоз Єлену и Биляну Спочивайце у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

МЕЛАНА ПУШКАШ народзена Лазор (1927–2013)

НАФТАНАИЛ ПУШКАШ – Неца (1928–2009)

з Коцура Памятки на вас буду чувац вашо наймилши Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. марца 2018. року наполнєли Дня 23. октобра 2017. року наполше 12 роки як нє з нами наш оцец и нєли ше 12 роки як нє з нами надїдо ша мила мац и баба

МАРИЯ ЧИЗМАР ЙОАКИМ ЧИЗМАР народзена Сопка (1930–2006) (1932–2005) з Руского Керестура Красни памятки на вашу любов и доброту навики чуваю син Кимо зоз супругу Фемку, та унука Мая зоз супругом Владком и унук Владко зоз супругу Катку Спочивайце у мире Божим!

30. МАРЕЦ 2018.

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 31. марца 2018. року наполнї ше рок як ше до вичносци преселєл мой мили супруг

МАРИЯН БРУНДЗА (1951–2017)

У своїм шерцу вично це будзем чувац и нїґда це нє забудзем. Твоя супруга Фемка Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. марца 2018. року, наполнєли ше три роки як нас зохабела наша мила дзивка и мац Зденка

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. априла 2018. року наполнї ше смутни рок як нас занавше зохабела наша мила супруга, мац, швекра и баба

ЮСТИНА ВЕНЧЕЛЬОВСКИ (1943–2017) з Ветернику Памятку на єй любов и доброту занавше буду чувац у своїх шерцох супруг Янко, синове Звонко, Мирослав и Желько зоз своїма фамелиями Спочивай у мире Божим!

OGLA[OVANW 021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. марца 2018. року наполнє- Дня 23. марца наполнєли ше три ли ше три роки як нє з нами наша роки як нє з нами наша мила мац мила мац и баба

ЕУФЕМИЯ КОВАЧ ПАПУҐА (1931–2015) ЕУФЕМИЯ КОВАЧ ПАПУҐА з Руского Керестура (1931–2015) Красни памятки у своїх шерцох на Красни памятки на Вас чува ню чува син Дюра и унук Мижо дзивка Ирина зоз дзецми Спочивайце у мире Божим! Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. марца 2018. року наполнєл Дня 9. априла 2018. року наполше рок як нас занавше зохабела ня ше шейсц роки як нас занавнаша мила мац и баба ше зохабел наш мили оцец и дїдо

ЗДЕНКА ЧОЛАКОВ народзена Турински (1965–2015) з Нового Саду Мила наша Зденко, прешли уж три жалосни роки як ши нас зохабела, алє ти вше з нами у думкох. Ожалосцени родичи мац Меланка, оцец Мирослав, дзивка Катарина и син Мирослав

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС2039_04 НС_Нови_Сад_Булевар_Йована_Дучича” Подприємство „KODAR ENERGOMONTAŽA” D.O.O зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” D.O.O., Нови Беоґрад, Милутина Миланковича 1ж, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефо-

30. МАРЕЦ 2018.

ЕУФЕМИЯ СОПКА ЙОВҐЕН СОПКА народзена Русковски (1926–2012) (1930-–2017) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на вас буду чувац дзивка Mария и синове Владо и Ґено зоз фамелиями Спочивайце у мире Божим!

ниї „НС2039_04 НС_Нови_Сад_Булевар_Йована_Дучича”, у улїци Булевар Йована Дучича 1, на катастерскей парцели число 7770/31, КО Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 22. марца 2018. року принєсла ришенє число VI-501-96/18, з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни спор пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

РУСКЕ СЛОВО 33

informator@ruskeslovo.com

MALI OGLA[KI НА ПРЕДАЙ Оджацка крупара у добрим стану. Руски Керестур 025/704-044 ***

ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох з неопрен ґуму. Щици од витру, жими, праху и шпорує на греяню. Монтираме и оправяме ролетни, гармониково дзвери, пантлїково фиронґи, мрежи од суньоґох. 060/5088-433 и 025/5827-710 *** ВЛАГА? Изолуєме влажни хижи.

063/440-470 и 063/102-41-14.

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Судию о преценьованю вплїву у на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС229, НСУ229, НСЛ229, НСО229 НС-ПМФ” Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д., Беоґрад, Таковска 2, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС229, НСУ229, НСЛ229, НСО229 НС-ПМФ”, у улїци Площа Досителя Обрадовича 3, Нови Сад, на катастерскей парцели число 3660/6 КО Нови Сад II, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 21. марца 2018. року принєсла ришенє число VI-501-84/18 же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву у на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НСУ253, НСЛ253 НС ПАРТИЗАНСКА” Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д., Беоґрад, Таковска 2, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НСУ253, НСЛ253 НС ПАРТИЗАНСКА”, на иснуюцим обєкту у улїци Сентандрейска драга, Нови Сад, на катастерскей парцели число 3343/6 КО Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 21. марца 2018. року принєсла ришенє число VI-501-125/18 же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

34 РУСКЕ СЛОВО

ВИШЛО ВЕБ-ВИДАНЄ ПЕРШОГО ТОГОРОЧНОГО ЧИСЛА „ШВЕТЛОСЦИ” Перше тогорочне число часописа за литературу, културу и уметносц „Шветлосц”, у обсягу од 170 боки, спатрело шветлосц дня и поставене є на сайту установи. Як и шицки дотерашнї числа, и тото число приноши широки спектер темох и рубрикох, по котрих часопис препознатлїви и ценєни, як у нас так и у швеце. На бокох уметнїцкей литератури обявена поезия Михала Рамача и проза Янка Павловича, док у рубрики „Зоз шветовей литератури” вишло трицец седме предлуженє першого интеґралного прекладу Старого завита на руски язик, котри зоз старогреческого преложели др Янко Рамач и Михал Рамач. Ту и приповедка америцкого писателя Ґари Полсена „Мено ми Айк”, котру з анґлийского пририхтал Юлиян Пап. У рубрики „З горватскей литератури” вишол перши, цалосни преклад лиричного роману у стихох Гавриїла Костельника „Хвильки”, котри з горватского на руски язик прешпивал др Юлиян Рамач. На тему Гавриїла Костельника „Шветлосц” приноши и роботу Ярини Петрук „Гавриїл Костель-

ник у власних очох”, док з историї вишла робота др Янка Рамача „Перши Руснаци у Суботици коло половки XVIII вика”. Шлїдзи рубрика „Статї и есеї”, у котрей обявена статя Ирини Гарди-Ковачевич о подобових роботох Еуґена III Кочиша, Александра М. Лукича и Андреи Палатинус, з нагоди їх вистави отриманей у рамикох Централней пре слави Националного швета Руснацох у Сербиї, 19. януара 2018. року у Суботици. „Пейд зешат роки Драм ского меморияла Петра Ризнича Дядї” тема прилогу Дюри Латяка у рубрики „Рочнїци – ювилеї”, а у „Приказох, критикох, рецензийох” представени нови кнїж ки Ивана А. Илїна и Дюри Латяка, о котрих пишу Миро слав Кевежди и Саша Сабадош. „Драмски додаток” виполнює драма „Цо вид зела по слуга” Джоа Нортона, а число илустроване з подобовима прилогами Александра М. Лукича. И тото число часописа „Шветлосц”, як и шицки дотерашнї, мож опатриц на адре си: www.ruskeslovo.com/шветлосц. М. М. Цап

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

мобилней телефониї „НС Станоя Станоєвича ” у улїци Станоя Станоєвича число 5, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 729/32 КО Нови Сад IV, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 26. марца 2018. року принєсла ришенє число VI501-109/18 же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву застатого стану и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву у на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС Станоя Станоєвича ” Подприємство „Тelenor Common Operation” D.O.O., зоз Беоґраду, по овласценю ношителя проєкта TELENOR” D.O.O., Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 90, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта радио базней станїци

30. МАРЕЦ 2018.

ИНФОРМАТОР/СПОРТ

ВЕРБАС

ПЕРШЕНСТВО ВОЙВОДИНИ У ШТРЕЛЯЦТВЕ: МЕДЗИНАРОДНА „Б” ПРОГРАМА У Центру за физичну културу „Драґо Йовович” прешлей соботи отримане Першенство Войводини „Б” програма у штреляцтве, за кадетох, кадеткинї, младших юниорох и младши юниорки. На змаганю участвовали штреляче зоз 14 войводянских клубох, а найвецей припознаня достали змагателє зоз Индїї Змагательох було зоз шицких векших центрох з Войводини: Нового Саду, Панчева, Старей Пазови, Индїї, Сримскей Митровици, Кикинди, Зренянина, Кисачу, Вербасу, зоз 14 клубох. У дисциплини стандардней воздушней пушки, младши юниоре у екипним пласману найлєпши були змагателє з Индїї, други зоз Старей Пазови, треца екипа з Нового Саду. У поєдинєчним пласману младших юниорох найлєпши бул Страхиня Боїч з Индїї. Екипни пласман кадетох таки же найлєпша була екипа з Индїї, друга з Кикинди, треца зоз Старей Пазови. Поєдинєчно од кадетох найлєпши бул тиж Страхиня Боїч з Индїї. Екипно младши юниорки найєпша була екипа зоз Старей Пазови, друга з Нового Саду, треца з Индїї. Поєдинєчно у конкуренциї младших юниоркох найлєпша була Мария Коларевич зоз Старей Пазови. Кадеткинї екипно найлєпши були з Старей Пазови, а найлєпша кадеткиня поєдинєчно була Исидора Славнич з Нового Саду. Кед слово о дисциплини стандарни воздушни пиштоль, екипно младши юниоре найлєпши були з Кикинди, а поєдинєчно найлєпши бул Стефан Попаживанов з Кикинди. У тей дисциплини екипно младши юниорки найлєпши з Сримскей Митровици, а поєдинєчно Катарина Марицки зоз Сримскей Митровици.

Змаганє було по медзинародней програми, односно висши уровень як домашнї, а возрости змагательох помедзи 12 и 17 роки. З оглядом на тото же источашнє отримане и змаганє у штреляню з пиштольом, учашнїкох було коло 65. Штреляло ше у трох партийох, огньову линию контроловали Михайло Киш и Владимир Хромиш, оценьованє метох Иґор Бесерминї и Леон Табори, посиланє податкох Душан Наумов и Єлена Белькаш, а делеґат Першенства бул Синиша Велькович з Панчева. А. М.

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву застатого стану и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву у на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС Kлиса 3” Подприємство „Тelenor Common Operation” D.O.O., зоз Беоґраду, по овласценю ношителя проєкта TELENOR” D.O.O., Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 90, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС Клиса 3” у улїци Сентандрейска драга 147б, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 84/1 КО Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 26. марца 2018. року принєсла ришенє число VI-501-108/18 же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

30. MАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ НЄ ПОЧАЛА ЯРНЯ ЧАСЦ ОПШТИНСКЕЙ ФОДБАЛСКЕЙ ЛИҐИ ШИД

ПРЕ ШНЇГ ПРЕЛОЖЕНЕ ЗМАГАНЄ Пре подлу хвилю, прешлей нєдзелї, 25. марца, нє почала ярня часц першенства Општинскей фодбалскей лиґи Шид як було плановано спрам утвердзеного календара змаганьох. У Општинским фодбалским союзу одлучели пре шнїг, хтори ше по нєдзелю и одпущел, а тиж так и пре розмачкани терени, же би змаганя 12. кола нє були бавени, алє же сезона будзе предлужена на нєдзелю 1. априла. Най здогаднємє же у тим колє ОФК „Бачинци” пойду госцовац до Вашици дзе буду бавиц процив Напредку, Єднота зоз Шиду будзе бавиц у Куковцох дзе домашнї ФК „Обилич 1993”, а Сримец з Беркасова дома дочекує ФК „Єдинство” зоз Моровичу.

МЕДЗИОПШТИНСКА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СРИМ

ФК „Бикич Дол” – ФК „Донї Петровци” 2:0 (2:0) БИКИЧ ДОЛ: стадион фодбалерох зоз Бикич Долу, патрачох 200. Судия на змаганю бул Селакович зоз Латярку. Стрилци були Кладушич у 12. минути и Добрич у 39. минути. Жовти картони у екипи Бикич Долу достали: Утвич и Йовичилич. БИКИЧ ДОЛ: Братич, Утвич, Кладушич, Момчилович (Косанович), Басрак, Павич (Байрами), Кляїч, Йовичилич, Субич (Курбалия), Милетич и Добрич. За розлику од Општинскей фодбалскей лиґи Шид, прешлей нєдзелї бавени змаганя 18. кола Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим. Фодбалере ОФК „Бикич” дома бавели процив екипи Долнїх Петровцох и победзели зоз 2:0.

Бикичанє на тим змаганю вихасновали нагоди, цо на концу дало резултат же освоєли три боди. На самим початку першу нагоду мал Кладушич хтори зоз ефектним лоб бицом зоз трицец метерох дал перши ґол. Пред концом першого полчасу Добрич вихасновал нєлапшносц одбрани и одбиту лабду од ґолу ознова врацел назад. З резултатом 2:0 фодбалере закончели перши полчас змаганя. По конєц другого полчасу нє було прави нагоди за ґоли, та то бул и конєчни резултат. Бикичанє ше и далєй, гоч добре рушели у ярнєй часци пешенства, бо зоз двох госцованьох дому принєсли штири боди, находза на 13. месце на таблїчки зоз 20 бодами. На нєдзелю Бикичанє буду бавиц у Жарковцу зоз екипу ФК „Напредак”. Вл. Дї.

ФОДБАЛСКИ КЛУБ „БАЧКА 1923” ДЮРДЬОВ

СПОРТСКИ БАЛ, ЧЕРВЕНО-БИЛИ ВЕЧАР Остатнї и штварти по шоре дюрдьовски бал тей жими отримани прешлей соботи, 24. марца, у просторийох дюрдьовского КУД „Тарас Шевченко”. Спортски бал Червено-били вечар орґанизовали члени управного одбору валалского Фодбалского клубу „Бачка 1923” Як и каждого року, а яка традиция дюрдьовского балованя вимага, орґанизаторе обезпечели смачну вечеру, веселу музику, богату и у одредзених сеґментох специфичну томболу за госцох. Того вечара вешелєли ше 130 госцох зоз Шайкашу, Ґосподїнцох, Жаблю и найвецей з Дюрдьова. Орґанзиаторе, медзи котрима и Драґан Вуйо-

36 РУСКЕ СЛОВО

вич задовольни же и надалєй орґанизую тот бал котри єден з младших у валалє. Нє барз є задовольни кельо було госцох, алє зато є барз задовольни зоз потримовку спонзорох за томболу на балу. Главну награду, райбачку, котру обезпечел Клуб, достал Боро Топич зоз Жаблю. ФК „Бачка 1923” обезпечел вельо награди медзи хторима и штири спортски лабди. Фодбалере ветеранє з Клубу на тобмоли подаровали два Бачково дреси и посцелїну. На балу подзелєни 140 награди на томболи од спонзорох зоз околних местох. Шицки буду на хасен, а даєдни з нїх фризиждер, бициґла, пребуванє на Копаонику и Атомскей банї и други. Же би нє направели таку вельку паузу медзи дюрдьовскима балами, орґанизаторе наявели можлївосц же би спортски бал од шлїдуюцого року можебуц могло орґанзиовац вжиме при концу рока, а нє у марцу як потераз. С. Саламун 30. МАРЕЦ 2018.

sport@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СУБОТИЦА

ПЕРШЕ ПОРАЖЕНЄ ИСКРИ У ЯРНЄЙ ПОЛУСЕЗОНИ ФК „Обилич” (Нови Кнежевац) – ФК „Искра” 2:1 (1:0)

Нови Кнежевац: стадион ФК „Обилич”. Ґол за Искру: Дарко Николич. ИСКРА: Мирицки, Дамир Ґубаш (Иван), Дякович, Ваяґич (Дрляча), Радулович, Юшкович, Мароєвич, Малацко, Перович (Николич), Дамян Ґубаш и Сердар.

Искра змаганє 18. кола у Подручней лиґи Суботица одбавела всоботу, а госцовала на горуцим терену у Новим Кнежевцу дзе ю дочекала трецопласована екипа Обилича. Три боди, нажаль остали у Новим Кнежевцу, понеже Обилич победзел Искру зоз резултатом 2:1. Вєшенї, у першей часци сезони Искра у Коцуре победзела Обилич аж зоз резултатом 8:1. Медзитим, високе пораженє нє було праве жвератко бависка екипи котра после того пораженя почала шоровац побиди и на концу єшеньскей часци сезони закончела на другим месце на таблїчки и мала 5 боди менєй од Искри. Високе пораженє од Искри бул додатни мотив фодбалером Обилича же би ше вимсцели за „осмицу” у Коцу-

ре и то им ше на концу и удало. Обилич и по бависку заслужел побиду и бул лєпша екипа на терену, алє мала и Искра даскельо шанси котри остали нєвихасновани. Домашнї на одпочивок пошли зоз предно сцу од 1:0, а перши ґол дали у 20 минути. У другим почаше ше нїч значне нє пременєло, видно було векши мотив и векша жажда за побиду домашнїх фодбалерох и то була главна причина побиди. Коло 60. минути Обилич звекшал предносц на 2:0 и на тот спо соб наявел же побида и три боди останю у Новим Кнежевцу. Дарко Николич у 90. минути дал єдини ґол за Искру на тим змаганю и по ставел конєчни резултат. Фодбалером Искри остава же би цо скорей забули на тото пораженє и обрацели увагу на змаганя котри приходза, понеже су и по сле того пораженя перши на таблїчки. У шлїдуюцим колу, котре на програми на нєдзелю, Искра на домашнїм терену дочека екипу Сенти зоз истоменного ме ста. Змаганє почнє на 16 и 30 годзин. З. Колєсар

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

РУСИН ЗОЗ БОРБЕНОСЦУ ДО БОДА ФК „Русин” – ФК „Будучносц” (Младеново) 2:2 (0:1) Руски Керестур: стадион Русина, патрачох 150, бавело ше по жимней хвилї и витре; главни судия Малбашич (Зомбор). Ґоли за Русин дали Чизмар у 52. минути и Дюканович у 89. РУСИН: Живко, Малацко, Кочиш Александар, Гарди Йоаким, Грнчяр, Борис Орос, Матей Саянкович, Будински, Дюканович, Чизмар, Катона. У другим полчаше Малацка, Будинския и Саянковича заменєли Милан Янїч, Стефан Кочиш и Денис Гарди. Праве першенствене змаганє на Русиновим стадиону. Госци були лєпши у першим, а Русин у другим полчаше. Госцуюци бавяче вишли на терен зоз прешвеченьом же у Керестуре освоя 3 боди, а кед судия уж у 6. минути досудзел пенал за госцох хтори го и реализовали, велї и на трибинох таке дацо подумали. Медзитим, бавяче Русина збили свойо шори, забавели борбенше и нє допущели госцом же би реализовали даскельо нагоди. Зоз тим резултатом ше пошло на одпочивок. У другим полчаше русиновци забавели ище твардейше и вони були тоти хтори диктовали темпо бависка. У 52. минути Чизмар сцекнул госцуюцей охрани и виєдначел резултат. Госци потим забавели нервознєйше, бависко зоз першого полчасу нєстало, а Русиново бавяче правели нагоди (Катона, Чизмар, Дюканович). У 87. минути судия ознова досудзує пенал за госцох, хтори лєм вон видзел. Далєй, госци даваю ґол и водза зоз 2:1. Но, русиновци ше нє придаваю, та нєодлуга Дюканович у 89.

30. МАРЕЦ 2018.

минути дава и други ґол за Русин, и конєчни резултат 2:2. По конєц змаганя, хторе тирвало 4 минути длужей, анї єдна екипа нє мала моци поробиц дацо вецей. Госци розчаровани напущели терен, бо у своїх планох озда уписали сиґурни три боди процив Русина. Русиновци после двох страцених змаганьох були задовольни зоз освоєним бодом процив квалитетнєйшей екипи Будучносци, а патраче були задовольни зоз бависком Русина и першима бодами у ярнєй часци першенства. Русин ше и далєй находзи на 12 месце на таблїчки, а на нєдзелю, 1. априла, будзе госц у Ґайдобри процив екипи Херцеґовца. Я. Виславски

РУСКЕ СЛОВО 37

СПОРТ ДРУГА РУКОМЕТНА ЛИҐА СИВЕР

ДВА ПОРАЖЕНЯ РУСИНОВИХ РУКОМЕТАШКОХ

Рукометашки ЖРК „Русин” зоз Руского Керестура, 24. и 26. марца одбавели два змаганя у Другей рукометней лиґи сивер, на своїм терену у Спортскей гали. Процивнїцки екипи прешвечлїво победзели У першим змаганю процив екипи Кленак зоз истого места, керестурски рукометашки дожили пораженє 27:9, а у другим процив екипи Срим зоз Сримскей Митровици тиж були поражени зоз 35:7. Русин на тих двох змаганьох наступел у составе: Салаґ И. Кнежевич, Плавшич, Штранґар А, Симич Е. Будински К. Салаґ М. Будински Т, Планчак, А. Штранґар, С. Планчак. Найлєпши бавячки у шорох Русина була Сабина Планчак и Александра Штранґар хтори вєдно на тих двох змаганьох дали 13 ґоли од 16 вкупно кельо дала Русинова екипа. Таки чежки пораженя вшелїяк резултат того же ше Русин нє змага у адекватней лиґи. Нажаль, нє постої нїзша лиґа у женским рукомету, а тота лиґа барз моцна и нєровноправна за млади состав Русина, хторому кед би шицко було як треба место ище вше у пионирскей конкуренциї. Керестурски рукометашки забераю предостатнє место на таблїчки, за нїма лєм рукометашки зоз Сонти, хтори на двох остатнїх змаганьох нє наступели. Добре же хтошка позберал дзивчата, же би ше нє загашел женски рукомет у Керестуре, алє пред нїма велька ро-

бота, як на физичней так и на тактичней пририхтаносци, робота на омасовйованю, бо рукометна екипа без 14,15 бавячкох на змаганю, напредок осудзена на нєуспих. Два бавячки одскакую од других, цо мало, цали час ше бави зоз єдним ґолманом, бо другого нєт, нєт тренера на лавочкох хтори будзе водзиц екипу през змаганє. Пред Русиновима рукометашками вельо обовязки хтори буду мушиц ришовац на длугши час, а кельо вони маю часу и сцерпеня увидзи ше нєодлуга. Пожадайме им успиху. Я. Виславски

МАЛА ШКОЛА СПОРТУ „СКОЧКО” ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

РОШНЮ МАЛИ ФИСКУЛТУРНЇКИ

Дохторе при препатрунку предшколских дзецох спозорюю на рижни нєправилносци у розвою хтори наставаю пре нєдостаточну физичну активносц дзецох. Тото було окреме замерковане при дзецох у городох, но у остатнї час таки лєгчейши ситуациї зявюю ше и при дзецох на валалє Пре тоти причини пред двома роками, теди студенти Факултета спорта и физичного воспитаня, пришли на идею же би основали малу школу спорта хторей дали мено ,,Скочко“. Слово о Денисови Гардийови и Борисови Барнови, котри обидвоме одмалючка у спорту – Денис у фодбалу, а Борис у атлетики. Обидвоме, ище як студенти спомнутого факултету, до того проєкту вошли зоз вельку

38 РУСКЕ СЛОВО

амбициозносцу, а источасно и зоз вельким обаваньом же як то шицко випаднє у Керестуре. Тераз после шицкого, после двох рокох, вони и далєй амбициозни и вредни, а шицко тото випадло одлично. Тренинґи ше отримує три раз до тижня у спортскей гали хтору ше ище вше нє зогрива, алє вони двоме нашли ришенє. Дзеци подзелєни до двох возростних ґрупох: младша ґрупа од 3,5 до 6 рокох и старша ґрупа од 6 до 9 рокох. Вєдно на тих тренинґох єст коло 30 дзеци. Треба наглашиц же шицки вежби нє фокусовани лєм на єден спорт. У остатнї час им двом явяю ше родичи чийо дзеци маю даяки менши деформитети: x-ноги, о-ноги, скифозу, ровни талпи, викривену похребцину так же и вежби прилагодзени возросту и потребом дзецох и вежбаю ше през бависко. Таки способ вежбаня бул лєм у городох, у керестурским околїску таке дацо нє було. Дзекуюци тим двом ентузиястом, Денисови и Борисови, и валал достал нагоду за здравше одрастанє дзецох. Я. Виславски 30. MАРЕЦ 2018.

sport@ruskeslovo.com

СПОРТСКИ БАВИСКА „ЯША БАКОВ” – ТУРНИР У КОШАРКИ „3 НА 3”

ДЮРДЬОВЧАНЄ ОЗНОВА НАЙЛЄПШИ

На другим турниру 27. Спортских бавискох Спортского здруженя „Яша Баков” у кошарки „3 на 3”, котри отримане внєдзелю, 25. марца, у спортскей сали Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове змагали ше осем екипи зоз седем наших местох з Войводини и Републики Горватскей.

Б

авело ше по системи кажде з каждим по дзешец минути. Найлєпши були домашнї котри завжали перши два места. Перше место Културно уметнїцке Дружтво „Тарас Шевченко” екипа 2 у котрей бавели Марко Шош, Борис Балїнт и Вук Милош Петрович. Друге место Културно уметнїцке Дружтво „Тарас Шевченко” екипа 1 за котрей бавели Марко Радишич, Филип Костич, Зоран Тривунович и Никола Шовлянски. Треце место место завжало Спортске дружтво „Русин” зоз Руского Керестура за котре бавели Андрей Сабадош, Иван Дудаш, Борис Еделински и Себастиян Дюрко.

– Змагнє було добре, нє мали зме нїяки проблеми. Даєдни екипи були кус моцнєйши. Задовольни сом з Наградзени и найлєпши у поєдинєчним змаганю, уруцованє числом екипох, бо то у року число понад просеку у тройкох, а найлєпши бул Филип Костич зоз Дюрдьова (у екипним змаганю. Кед бизме мали вецей екипи на штредку), Боґдан Пепич з Нового Саду (з лївого боку) и Борис каждим нашим змаганю нє було би нам конца, теди би Еделински з Руского Керестура (з правого боку) зме вироятно чежше нашли и домашнїх, алє и чеше вифинансовали змаганє бо зме огранїчени з 200 тисячи остатнїх двох змаганьох влонї, и на перших двох у тим року динари, цо ше по тераз указало як „кнап” за шицки орґани- завжали перши места.

– Намагаме ше буц порядни на змаганьох, алє и прилапиц зациї – гварел Иван Папуґ предсидатель СБ „Яша Баков” ше орґанизациї, буц домашнї кед маме условия за одредзене котри уручел припознаня и металиї найлєпшим. Вон похвалєл спртских бавячох зоз Републики Горватскей, з бависко. Даєдни нашо члени з Дружтва рекреативно трениМиколошевцох и Петровцох котри, у одношеню на число раю ґуґланє, а за тоти други змаганя вше маме интересентох. Руснацох котри жию у тих местох вельо активнєйши од Нам друженє на першим месце, прето и любиме буц домашполовки бавячох з наших местох у Войводини. Медзи най- нї, а завжац перше место вше за похвалу – гварел Мирослав менєй заступенима местами на спортских бавскох ище вше Такач, предсидатель КУД „Тарас Шевченко” котри ше тиж Кула и Вербас, гоч там жию вецей Руснаци як у Бачинцох, поряднє змага у вецей бавискох. лєбо Новим Орахове котри маю подобну присутносц на ПРАВИ СПОРТСКИ ДУХ наших бавискох. НОВЕ ЗМАГАНЄ – МОЖЕБУЦ И ТУРНИР

Исти дзень, а дзекюуци доброму розположеню орґанизаторох, домашнїх и бавячох, отримане ище єдно винїмкове змаганє – поєдинєчне змаганє руцанє тройкох до кошу. Бавело ше по системи хто уруци вецей лабди до кошу за штерацец секунди. Змагали ше седемнац змагателє. Найлєпши бул Филип Костич зоз Дюрдьова, Боґдан Тепич з Нового Саду и Борис Еделински з Руского Керестура. По змаганю у просторийох домашнього Дружтва дзе за шицких пририхтани полудзенок, присутних у мено домашнїх, алє и орґанизатора спорского здруженя привитал Звонко Салаґ. Дюрдьовчанє нє лєм же медзи найактивнєйшима кед госцую, а и як домашнї на тих бавискох, алє на

30. MАРЕЦ 2018.

Шицки екипи добре бавели, а у першим шоре треба похвалїц їх спортски дух и спортске справованє на змаганю. По зазначенихих резултатох штварте место завжала екипа ФК „Искра” зоз Коцура за хтору бавели: Михайло Чордаш, Боґдан Тепич, Душан Василєвич и Златко Колєсар. Пияти були КПД „Драґутин Драґан Колєсар” зоз Бачинцох хтори бавели у составе: Милан Янузович, Владисла Папуґа, Слободан Кривошия и Цвико Радивоєвич. Шесте, седме и осме место зажали „Папивинґ” доо зоз Вербасу зоз бавячами: Ненад Врбашки, Звонко Салаґ, Иван Папуґа и Мирослав Ґубаш, потим екипа „Миклошевци” з Миклошевцох з Републики Горватскей за хтору бавели: Славко Ждиняк, Мартино Батаковил, Стєпан Якубец и Деян Ковач и на концу екипа РКЦ з Нового Саду у составе: Владимир Иван, Александар Човс, Борис Фейди и Федор Рушкуц. Шлїдуюце змаганє будзе 21. априла, а домашнї ознова буду Дюрдьовчанє. На шоре турнир у лапаню риби на дуґов, а воно будзе на Єґрички у Жаблю. После того, заплановане же би 12. мая було змаганє у шаху у Шидзе, а по конєц мая и турнир у столним тенису хтори ше будзе бавиц у Бачинцох. У тим року заплановани шеснац екипни и шейсц поєдинєчни змаганя, а за векшину турнирох орґанизаторе нашли домашнїх котри помогню у орґанизациї змаганьох.■ С. Саламун

РУСКЕ СЛОВО 39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

Г Л АС Н Ї К П О Р У С К И РОК LXXIV ЧИСЛО 13 (3778) НОВИ САД, 30. MАРЕЦ 2018.

■ ЛЮДЗE, РОКИ, ЖИВОТ: ВЛАДИМИР БАЛАЩАК, ҐЛУМЕЦ ЦЕНА 30 ДИНАРИ 50. ДРАМСКИ МЕМОРИЯЛ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

Фото: М. Афич, Я. Винаї, М. Зазуляк Гарди, Лю. Дудаш, М. Джуджар

■ ЯР ПОЧАЛА, АЛЄ СЛУНКО ИЩЕ ЗУБАТЕ