RUSKE SLOVO 13

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ÂÈØËÀ ÌÀÐÖÎÂÑÊÀ „ÇÀÃÐÀÄÊÀ”

РОК LXXVII ЧИСЛО 26 (3934) НОВИ САД, 26. МАРЕЦ 2021.

У марцовским чишлє часописа за дзеци „Заградка”, школяре штвартей класи у Руским Керестуре зоз фотоґрафию на насловним боку шведоча же пририхтованя за школски и други змаганя зоз рижних предметох уж почали, алє пре епидемиолоґийну ситуацию єст и одказованя, гоч дзеци вредно робя и чекаю змаганя. О означованю Дня борби процив парняцкого насилства у Руским Керестуре и у Дюрдьове дознаце на 2. боку у рубрики „Фото памятки”. Литературну часц часописа зоз своїма писнями и приповедками збогацели нашо писателє: Мелания Павлович, Ксения Варґа, Михайло Ковач, Мирон Колошняї, Микола Скубан и Мелания Римар, а у тим чишлє представена и нова кнїжка приповедкох „Таньов швет” Оленки Живкович. На духовним боку можеце пречитац о апостолови Павлови, а потим шлїдза штири боки додатку за наймладших „Мала заградка”, дзе найдзеце даскельо кратки писньочки и приповедку за предшколски дзеци, а ту и нови квиз, як и Мала вистава малюнкох зоз наших оводох. Писньочки и состави за свойо боки „Школяре авторе” напосилали вельо сотруднїки зоз штирох наших школох, а о школярских активносцох можеце пречитац на бокох „Висти зоз школох”. Ту и вше интересантни Забавни боки и рубрика „Най, най…” М. Р.

Фотоґрафия: 0003P

Фотоґрафия: 0019P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на слиП кох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34

Фото: Марина Джуджар

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ ЯК ПИЯЦИ ПРЕЖИЮ КОРОНУ

СТАНОВИСКА ЧЛЕНОХ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

НАЦИОНАЛНА СТРАТЕҐИЯ РУСНАЦОХ У РЕПУБЛИКИ СЕРБИЇ 2021–2027 Пише꞉ Борислав САКАЧ, предсидатель Националного совиту Руснацох

На самим початку попробуйме розтолковац цо то Кельо то важни документ, илуструєм зоз прикладом

стратеґия. Тото поняце ше вокраци може описац як конкурованя на европски конкурси котри можу хациль котри жадаме по сцигнуц, а змистово то ком- сновац шицки нашо институциї, здруженя гражданох плексни документ котри ше може звесц на даскельо и дру ги прав ни субєкти, и то так же им дома шнї сеґменти: анализа (дзе ше у парт нер у про єк ту буд зе тей хви ль ки на ход зи ме, на На ци о нал ни со вит, а єден Период важеня новей Националней яки нормативни и имплемен од валидних и правно патраци стратеґиї Руснацох 2021–2027 та ци й ни про бле ми на и хона й чеж ши до кумент буд зе цалком одвитуюци и ускладзени дзиме, яка правна реґулатива пра ве то та но ва Стра те ґ ия иснує и тому подобне), потим зоз розвойним планом Автономней у котрей будзе исновац циль: на прям ки (кад зи жад aме Покраїни Войводини 2021–2027, „векша медзинародна активисц, у ко трей ми ри зме усо носц и рижнороднєйше повяяк и планами за розвой глаше ни зоз ро зво й ни ма у Републики Сербиї за културу 2020–2029, зо ва нє ру скей за єд нї ци у пла на ми ло кал них са моуСер биї зоз од ви ту ю ци ма явне информованє 2020–2025. правох, реґийох, Автономней орґ а ни за ци я ми и ин сти ту Покраїни Войводини, Репу- и Стратеґию у образованю по 2030. рок, ци я ми у иножемстве, окреме як и Европскей политики блики Сербиї, та и Европскей у ЕУ”. реґионалного розвою од 2021–2027. рок политики реґионалного роС ам про цес ко ло пи са ня звою як и їх кохезийней полино вей страте ґ иї по швид ко тики) и на концу акцийни поч нє зоз отри мо ва нь ом но вей схадзки Националного план (як там сцигнєме, точнєйше, то сет розробених со ви ту, пре йґ зум плат фор ми дзе будзе лєм даскельо активносцох котри дефинує способ имплементациї, алє точки днь о во го шо ру, стра те ґ ия, по пис жи те ль ства и котри дефинує субєкти котри то одвичательно поробя и дру ги ак ту ал но сци. Єд на од точкох будзе анализа у предвидзеним часу). предходней Националней стратеґиї и потим предклад К ед тераз опатриме наслов, увид зиме же є претен- одлуки о тим же би ше анализу поробело у каждим циозни и облапя вельо ширшу обласц живота шицких одборе и роботним целу за одвитуюцу обласц. Тема за Ру сна цох, а пред ход на и но ва Страте ґ ия за котру дискусию будзе и сама назва Стратеґиї, прето же на компетентни Национални совит рускей националней тот спо соб се бе де фи ну є ме про стор ко три буд зе мен ши ни, ше од но ши лєм на обра зо ва нє, кул ту ру, облапяц нова Стратеґия, бо охабиме можлївосц и ин формованє и службене хаснованє язика и писма, отвераня нових темох и обласцох котри ше нє находза та би наслов требало тому прилагод зиц: „Стратеґия у ди рект ней инґ е рен циї На ци о нал но го со ви ту. Националного совиту Руснацох у Републики Сербиї По при нє ше них за ключе нь ох и де фи но ва ню евен 2021–2027”. Цо ше дотика периоду за котри важи тота ту ал них нових напрямкох, до роботи би ше уключели стратеґия, вон цалком одвитуюци и усклад зени зоз и фа хов ци зоз од ви ту ю цих обла сцох, же би ше у розвойним планом Автономней Покраїни Войводини од ред зе ней хви ль ки то го про це су омо жлї ве ло и 2021–2027, як и пла на ми за ро звой у Ре публи ки медийни про стор за явну розправу у „Руским слове”, Сербиї за културу 2020–2029, явного информованя а на концу каждей тематскей цало сци отримала и явна 2020–2025. и страте ґ иї у обра зо ва ню по 2030. рок, дебата на програми по руски Другей програми РТВ, як и Европ скей по ли ти ки ре ґ и о нал но го ро звою кед же то обставини под час пандемиї дошлєбод за. од 2021–2027. рок. Так би ше на квалитетни спо соб поробели перши два Кажда стратеґия, та и тота нова, представя вершински сеґменти виробку Стратеґиї по каждей обласци, а на документ на котри ше можу опрец и у подполно сци ю концу цалого циклусу би ше поробела сублимация и екс плоатовац шицки правни субєкти котри за тим да ли пред кла ди за єй ак ци й ни план. Як ре зул тат, маю потре бу. Ми ше може ме окре ме це шиц, бо лєм до станєме нову Националну стратеґию Руснацох хтора да ске льо на ци о нал ни со ви ти у Ре публи ки Сер биї у наступним периодзе будзе унапрямовац дружтвени на пи са ли и при ла пе ли та ки по доб ни до ку мент. живот нашей заєднїци у Републики Сербиї.■

2 РУСКЕ СЛОВО

26. МАРЕЦ 2021.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБАДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4. Зоз Диялоґу о Стратеґиї образованя у Беоґрадзе

■ Нашо места 7. У кулскей општини грожи и птича ґрипа

■ Економия 10–11. Пияци – колатерална чкода епидемиї

■ Духовни живот 14–15. Активносци у Центру „Йосафата” у Руским Керестуре

■ Култура и просвита 18. Вишло нове число зборнїка „Studia Ruthenica”

■ Литературне слово 19–22. Поезия, проза и подобово роботи

■ Людзе, роки, живот 26–27. Наш госц: Владимир Рац зоз Канади, єден з дакедишнїх „Сватох”

■ Информатор

28–31. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 36–37. Треци полчас: Иван Рац, кик-боксер зоз Руского Керестура

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши

Насловни бок: На пияцох нє гужва Авторка фотоґрафиї: Марина Джуджар

РОБОТНА ТЕМПЕРАТУРА Шиц ки зме сви доми же у тим ро ку два глав ни под ня ца хто ри стоя пред руску за єд нї цу буду По пис жи те ль ства и виробок новей Националней стратеґиї Руснацох. Обчекує ше же Национални совит пошвидко до явносци вид зе зоз аґенду цо и як пла нує ро биц ко ло тих двох на ци о нал них приоритетох. О тим було дискусиї на остатнїм зашеданю Совиту, а ище вецей єй буд зе на шлїдуюцим, о тим мож пречитац у Анатомиї нашого часу, о тим ше навелько бешедує у нашей явносци. Кельо можем заключиц зоз урядових и нєурядових контактох з наисце велїма и розличнима актерами нашого дружтвеного живота, профиловали ше два школи думаня. По єдней, попис приоритет, бо од нього завиша и параметри за приношенє обєктивней и витворлївей будуцей Стратеґиї. По другей, хтора и мнє особнє блїзша, обидва, и Стратеґия и Попис єднак важни, бо су твар и спак истого „предмета интересованя” – руснацтва, ту и нєшка. Видзи ше ми же по природи стварох, тоти два питаня и треба, и нєобходне розпатрац на раз. Єст арґ умен това ни оба ва ня же у тим слу чаю, єдно питанє годно остац у циню другого, у зависносци од пре ференцийох и интере сох актерох хтори о нїх одлучую, та же перше треба заврец єдну тему, а аж вец отверац другу. Мед зитим, на тот способ годни зме страциц и час, и обчековану синерґию у заєднїци. Ниа, о чим ше роби. Кед буд земе обєктивни, нє лєм руска заєд нї ца, алє и ца ли швет пре пан де мию прак тич но страцели ца ли пре шли рок кед слово о яв ним и дружтве ним живоце. Додатни проблем же ше таки стан оддлужел, и же зме ше на ньго почали звиковац як на цошка цо нє мож обкеровац, и цо нормалне. Корона постава алиби за „живот на леру”. Алє, гоч ви патра же и час чече спомал ше но, то нє так. Мунтатови ше обрацаю єднак швидко як ше вше и обрацали и як ше на ви ки и буду об ра цац. То значи же ше цо да лєй, буд зе вше чежше таргнуц и здогонїц препущене. Прето нам цо скорей нєобходне ознова досягнуц роботну температуру. Прето нам нєобходна спомнута синерґия, обще анґажованє коло заєднїцкого интере су, чий резултат, наздаваме ше, буд зе векши од простого збиру. Буд зе о тим шицким ище вельо повед зене, алє робиц мож почац уж нєшка. Як ше гвари, вше ше найд зе кеди за бешеду, алє часу до роботи нїґда нєт досц.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року ”у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Футожска 2/III, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Лидия Кухар, Андреа Медєши, Оля Русковски, Сандра Саламун * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефон: 021/6613-697 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

26. МАРЕЦ 2021.

Новини „Руске слово” одликовани зоз Орденом братства и єдинства зоз стриберним венцом 1970. року.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ЗОЗ ДРУЖТВЕНОГО ДИЯЛОҐУ У МИНИСТЕРСТВЕ ЗА ЛЮДСКИ И МЕНШИНСКИ ПРАВА

ВЕКШИНА ПРЕДКЛАДОХ НАЦИОНАЛНИХ СОВИТОХ ВОЙДЗЕ ДО СТРАТЕҐИЇ РОЗВОЮ ОБРАЗОВАНЯ ПО 2030. РОК Представителє меншинских заєднїцох окреме зауважели же у нарису Стратеґиї образованя, хтори виробело ресорне Министерство просвити, барз велька увага дата на двоязичне образованє, цо дзепоєдним меншином одвитує, алє велїм, уключуюци ту и нашу, нє одвитує

М

инистерство за людски и меншински права и дружтвени диялоґ 15. марца у Беоґрадзе орґанизовало тематски дружтвени диялоґ о Нарису стратеґиї розвою образованя и воспитаня у Републики Сербиї по 2030. рок, з окремним акцентом на образованє националних меншинох. Стретнуце иницировали национални совити националних меншинох прето же на Закончуюцу явну розправу о нарису Стратеґиї Министерство просвити, науки и технолоґийного розвою нє поволало представнїкох националних совитох националних меншинох.

После розправи принєшене заключенє же ше векшина предкладох найдзе у конєчней верзиї Стратеґиї розвою образованя и воспитаня у Републики Сербиї по 2030. рок. На сходзе присуствовали представнїки обидвох министрествох и фахових институцийох, медзи нїма и державни секретар Олена Папуґова, а у уводних бешедох участвовали министер просвити Бранко Ружич и министерка за людски и меншински права Ґордана Чомич. Як визначела министерка Чомич, тераз ше роби за дзеци котри ше ище анї нє народзели, або су у нїзших класох, алє ту нє слово лєм о тим яки квалитет образованя треба же би мали национални меншини у Сербиї.

– Ту слово о нашим заєднїцким розвою, бо нєт розвою за векшину кед ше у диялоґу нє похопи цо тото цо як розвой нашого дружтва видза припаднїки националних меншинох – гварела министерка Чомич, и визначела же и Министерство просвити прилапело тото становиско. КООРДИНАЦИЯ Заєднїцки предклади шицких националних совитох винєсли предшедуюци Координациї националних совитох Борче Величковски и членїца Националного просвитного совиту и координаторка образованя националних меншинох Светлана Золнян. Координация НС зауважує же у Стратеґиї випущени два медзинародни документи хтори реґулую и образованє националних меншинох, а то рамикова Конвенция за защиту права националних меншинох и Европска повеля о реґионалних меншинских язикох. После розправи Министерство просвити прилапело же и тото ше вшелїяк унєше до нарису Стратеґиї. Национални совити тиж мали зауваги же у Стратеґиї барз велька увага дата на двоязичному образованю, цо даєдним меншином одвитує, а велїм, уключуюци ту и нашу, нє одвитує.

4 РУСКЕ СЛОВО

У диялоґу свойо предклади и зауваги винєсли представнїки вецей националних совитох, медзи хторима спред Националного совиту рускей националней меншини секретар Таня Арва Планчак и спред Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк” о. д. директорка Наталия Будински. На схадзки присуствовал и предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач. РИШОВАЦ КОНКРЕТНИ ПРОБЛЕМИ Представителє нашей заєднїци, як и шицки други мали конструктивни викладаня и предкладаня, а о проблему двоязичних оддзелєньох бешедовала и Таня Арва Планчак.

– Розправяли зме о шицких заєднїцких заувагох а я окреме винєсла заувагу же, кед ше пре рационализацию формую комбиновани оддзелєня, нє исте кед ше у школи у хторей ше настава одвива лєм на єдним язику направя комбиновани оддзелєня, ту вец родичи и дзеци практично нє маю вибор, док у школох дзе єст настава и по сербски и на даєдним язику националней меншини, вецка и школяре и родичи скорей свойо дзеци упишу до сербского оддзелєня як до комбинованого на мацеринским язику. За нашу заєднїцу би то у будучносци значело гашенє руских оддзелєньох – потолковала Арва Планчакова. Попри того проблему, бешедовала и о почежкосцох при формованю ґрупох за ученє руского язика з елементами националней култури, дзе треба конкретно обовязовац Школи же би формовали и менши оддзелєня зоз голєм 5 школярами, бо то можлївосц по подзаконским акту. Наталия Будински у диялоґу мала нагоди винєсц проблеми образованя на руским язику окреме на штредньошколским уровню. Основни проблеми то вше менше число дзецох, проблем и зоз учебнїками котрих нєт, або барз пожня.

– Образованє окреме важне за руску заєднїцу и треба вельки усиловносци же би ше воно зачувало и предлужело традицию. Таки стретнуца вельо знача прето же ношителє власци можу нєпоштредно чуц цо проблеми заєднїцох, а так и помогнуц у їх ришованю. Як домашня диялоґу була и Олена Папуґа, державни секретар за меншини котра тиж задовольна зоз отриманим сходом и його резултатами.

– Барз важне же ше посцигло унєсц до Стратеґиї кед бешеда о двоязичней настави, же би о тим чи их прилапя чи нє, одлучовали кажди национални совит за свою заєднїцу, и то будзе обовязуюце за державу. То прето же нє шицким меншином одвитує исте ришенє. По моїм думаню на дружтвеним диялоґу углавним прилапене тото цо меншини сцели и цо за нїх добре, и кед би нє бул поробени тот дружтвени диялоґ, остало би як предложене. То тиж добре, бо Министерству просвити можебуц требала тота потримовка од Министерства за людски и меншински права, же би ше лєгчейше виборело за образовни права националних меншинох – заключела Папуґова.■ Мария Афич 26. MАРЕЦ 2021.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

ПОКРАЇНСКА ВЛАДА

ЗА НАЦИОНАЛНИ СОВИТИ 61,6 МИЛИОНИ ДИНАРИ Контракти о софинансованю порядней дїялносци националних совитох националних меншинох у Войводини шветочно подписани штварток, 18. марца, у голу Покраїнскей влади. Представнїком националних совитох Контракти о софинансованю порядней дїялносци шветочно уручел подпредсидатель Покраїнскей влади и покраїнски секретар за образованє, предписаня, управу и национални меншини–национални заєднїци, Жолт Сакалаш.

– Виноси хтори додзелюєме националним совитом исти як и прешлого року, алє потвердзую постояносц, тенденцию и, насампредз, опредзелєнє Покраїнскей влади и нашого секретарияту же би ше и убудуце укладало до роботи и розвою националних совитох, з часци и зоз звекшаньом финансийней помоци – виявел подпредсидатель Покраїнскей влади и покраїнски секретар Жолт Сакалаш у привитним слове на додзельованю контрактох. Вон ище додал же и того року, ситуация зоз пандемию нє слабнє и шицки зме примушени свою роботу, активносци и програми прилагодзиц так же би припаднїки националних меншинох нє почувствовали очежани условия роботи и же би ше їх права без почежкосцох имплементовали у шицких обласцох живота. Национални совит Руснацох по контракту за финансованє порядней дїялносци достал 3 милиони и 71 600 динари, а подписал го предсидатель Борислав Сакач.

– Средства нам остали на истим уровню яки були и прешлого року и нам, як Националному совиту су значни, без огляду у яким су виносу, прето же средства хтори доставаме од Републики маю одредзени огранїченя у смислу хаснованя. Нам одвитує же маме прилїв средствох зоз двох жридлох, тих урядових як порядних, бо тоти средства нє сполнюю исти правила трошеня. Практично, тераз зме достали коло милион и пол за порядни трошки и милион и пол за нашо програмски роботи – виявел предсидатель Националного совиту Рускей националней меншини Борислав Сакач на подписованю контрактох. Дод зелєни средства наменєни за софинансованє порядней дїялносци и за порядни трошки националних совитох, а буду уплацовани квартално, у штирох єднаких часцох, до конца 2021. року. Того року за реализацию активносцох средства достали 17 национални совити хтори маю реґистроване шедзиско на териториї АП Войводини, а за тото зоз покраїнского буджету видвоєне 61,6 милиони динари. В. В.

26. МАРЕЦ 2021.

STANOVISKA Пише: Мирослав ЗАДРЕПКО, новинар

ГАРЕШТАНЄЦ Уж мешацами слухаме о тим же треба ношиц маску, тримац дистанцу, же вакцинация єдине конєчне ришенє у борби зоз вирусом корона. И то шицко у шоре. Кед сцеме зопрец хороту, мушиме поробиц шицко цо мож же бизме єй онєможлївели же би ше ширела. Медзитим, як то обично идзе, вше ше найдзе дахто хто „мудрейши” од фаховцох. Дахто хто прешедзел даскельо годзини пред компютером, одпартел даскельо знїмки на ютюбу, пречитал даскельо тексти на интернету и прешвечел ше: корона нє постої. Лєбо постої „дацо”, алє лєм прето же би нас прейґ вакцини чиповали. Лєбо вакцина нє безпечна и хто зна цо у нєй... То лєм тоти „розумнєйши” теориї, гевти поза гранїцох параної и здравого розума, анї най нє начишлюєм. Перше сом мал дзеку нацаговац ше зоз такима, намагал сом ше им розтолмачиц же дзепоєдни людзе учели медицину длужей як цо вони сами ходзели до школи, же пре вакцину людзе нє умераю од тетануса, дифтериї, туберколози, ґрипи, осипкох и покох. Пробовал сом им на рационални способ розтолковац же їх приповедки и теориї маю смисла кельо и идея же жем ровна плоча, алє дармо. Нє мож доповесц. Лєм вас єдно модлїм: нє починайце зоз приповедку „кажде ма право на вибор, то особна ствар, кажде ма свойо думанє...”. У принципу нє мам проблем зоз тим, алє у тей конкретней ситуациї мам, и то вельки, превельки проблем. То чи дахто вери до Бога чи нє, нє бриґа ми, то особна ствар и нє уплївує анї на мой, анї на живот нашого дружтва. Нє бриґа ми анї кед дахто дума же жем ровна, гоч кельо по моїм думаню, таке становиско глупе, алє заш лєм, анї то нє уплївує на заєднїцу. Могол бим так чишлїц, алє поента у тим же ме нє дотика цошка цо нє уплївує на дружтвени живот и заєднїцу. Алє, мили мой, кед ти нє сцеш ношиц маску, умивац руки, вакциновац ше, е то ме ище як дотика, прето же сцем жиц нормални живот, а ти, мили мой, и тебе подобни, ми то нє даце. Сцем на морє, сцем на концерти, сцем до театру, а после до кафичу же бим бешедовал о представи хтору сом одпатрел, сцем же бим ше могол облапиц зоз людзми хтори ми мили, понеже ми дотик барз важни у живоце, єдноставно сцем жиц нормални живот, а пре тебе, мили мой, и таких як ти, нє можем. Будз ти у фазону теорийох конспирациї, Бил Ґейтс чипованя, людзох-рептилох и босорки под кавчом. Мнє то исте, наисце, вериц до чипованя прейґ вакцини, як и вериц же под посцелю бубуш. Нє проблем же нас трую зоз риалити програмами, циґаня прейґ таблоидох, манипулую зоз економскима податками и здравим розумом, то випатра шицко у шоре и так є, алє корона, боже мой то видумана ствар, а вакцинация експеримент над людскима лабораторийнима мишами. Знаш як, нє мам ци я цо толковац, анї нє жадам, лєм ци можем повесц же це сануєм. Жаль ми прето же пенєж за твойо образованє руцени през облак, же интернет хаснуєш за тик-ток и голи тети, же нє знаш потолковац нє теорию релативитету и Шрединґеров парадокс, алє анї Питаґорову теорему... Алє, найбаржей ми жаль же ши вообще можлїви у 21. вику, и же пре це такого анї я нє можем ужиц тот 21. вик як чловек бо сом у гарешту хтори ти, и таки як ти, направели за мнє. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ ШЕ РИХТAЮ ЗА ВЕЛЬКУ НОЦ

БУЛИ ВАШАР И ВИСТАВА, БУДЗЕ И СПОВЕДЗ У церковней потри Катедралней церкви св. оца Миколая, внєдзелю 21. марца, отримани традицийни Вельконоцни вашар, хтори орґанизовал парохийни Каритас. На вашаре було дзевец викладачох домашнїх и зоз Коцура, понукало ше вельконоцни прикраски, печени пасочки, колачи и друге, а писанки предавали и виронаучни дзеци. Було досц нащивительох после обидвох предполадньових Службох Божих, а орґанизаторе задовольни же вашар того року заш лєм отримани, з почитованьом превентивних епидемийних мирох, бо прешлого року пре тоти причини нє бул орґанизовани. До каритасовей касочки нащивителє вашару з тей нагоди подаровали скоро 1800 динари. У каритасовей сали источашнє пририхтана вистава вишивкох паскалних салветкох на кошарки, хтори по шемох зоз перлочками вишивали вецей фамелиї котри на тото чуванє традициї позберал пасторални Центер блаженей Йосафати, чия руководителька ш. Авґустина Илюк.

У керестурскей парохиї вирни ше за Пасху годни пририхтац и зоз св. Споведзу, хтора традицийно будзе на швето Благовищенє 25. априла, на штирох Службох Божих, на 8, и 10 годзин предполадньом и на 16 и 18 годзин, кед приду помогнуц и священїки з околних парохийох. На Квитну нєдзелю, 28. марца, споведац ше годни млади и школяре од 11 годзин и през їх Службу Божу хтора на 11, 30 годзин. Старих и хорих парохиянох священїки пре споведз нащивя у їх домох, 1. априла. М. А.

ЗОЗ СХАДЗКИ УО РУСКЕЙ МАТКИ

ЗА НАГРАДУ ПРЕДЛОЖЕНИ ЗВОНИМИР ПАВЛОВИЧ У просторийох Рускей матки у Руским Керестуре 20. марца отримана заєднїцка схад зка Управного одбору Матки и Редакцийного одбору глашнїка РМ „Руснак”. На дньовим шоре було шейсц точки, а у першей ше дискутовало о проблематики коло месних одборох, реґионалним и городским одбору Матки. Як заключене, будзе им обновена вимога же би послали предкладаня за нових лєбо потерашнїх руководазцих тих одборох. За тото одредзени и термин по конєц марца. Най здогаднєме, на тогорочней порядней Скупштини принєшене заключенє же би ше на таки способ ожило роботу Маткових одборох по местох, а потераз нїхто нє одвитовал, єдино сцигол допис зоз Коцура, алє нє з МО, алє особнє од др Михайла Фейсу. Тиж так УО на своєй схадзки одлучел глєдац од шицких одборох най пошлю и свойо предкладаня за нових предшедуюцих, одн. мандатарох и за фахово одбори РМ за образованє, културу, информованє и за медзисобне сотруднїцтво и розвой туризма. Управни одбор тиж потвердзел предкладанє зоз порядней Скупштини РМ, та оформел и нови фахови Одбор за науку, а за його предшедуюцого меновани проф. др Михайло Фейса. Як визначєл предсидатель РМ Дюра Папуґа, сцело би ше же би тоти фахово одбори потим, у априлу були и конституовани у новим зволаню и же би порихтали свойо

6 РУСКЕ СЛОВО

предкаданя роботи. Тоти предкладаня би були уключени и до тематских розправох одн. явних трибинох, хтори Матка планує запровадзиц у маю и юнию. Предкладаня за активносци и роботу фахових одборох, би ишли на явну розправу на явних трибинох, предложене и най ше у шицких тих одборох бешедує и о виробку новей националней стратеґиї Руснацох, а єдна з темох будзе и наиходзаци Попис жительства. Праве тота тема була єдна з точкох на схадзки УО и на основи вецей предкладаньох, заключене же би ше их оформело до єдней програми о хторей ше вецей будзе дискутовац на шлїдуюцей схадзки УО. На УО тиж догварене же за награду Шветовей ради Русинох/Руснацох/Лемкох зоз меном Василя Турока Гетеша у обласци култури, Руска матка предложи Звонимира Павловича зоз Нового Саду. Цо ше дотика награди за подобову уметносц Pro Ars Ruthenorum, Матка за 2021. рок нїкого нє предложела, а здогаднуте же прешлорочни єй кандидат за тоту награду Владо Няради и преглашени за лауреата, а награда му будзе уручена того року у септембру на 16. зашеданю Шветовей ради РРЛЛ, у Кринїци у Польскей. На концу схадзки предсидатель РМ Дюра Папуґа поинформовал присутних о конкурсох на хтори потераз послати проєкти. М. А.

26. МАРЕЦ 2021.

mesta@ruskeslovo.com

ОПШТИНА КУЛА РИЗИЧНА ПРЕ ПТИЧУ ҐРИПУ

ПОТВЕРДЗЕНИ ДВА СЛУЧАЇ АВИЯРНЕЙ ИНФЛУЕНЦИ На териториї општини Кула потвердзена птича ґрипа, односно aвиярна инфлуенца котру спричинює вирус H5N8 при двох загинутих лебедох, 6. и 12. марца. У складзе з тим Управа за ветерину видала Ришенє зоз котрим ше розказує поступанє и справованє у таких ситуацийох. Обидва загинути лебеди пренайдзени на Вельким бачким беґелю, перши у Кули, а други медзи Сивцом и Малим Стапаром. По Ришеню Управи за ветерину опасне обераце подручє ше пресцера на териториї од найменєй 3 километри у полупречнїку, а загрожене подручє найменєй 10 километри у полупречнїку. Вирус aвиярней инфлуенци ше нє преноши зоз животинї на чловека, алє є барз опасни кед ше зоз дзивих птицох пренєше на домашню живину. Же би ше то зопарло, у складзе зоз Ришеньом, домашню живину обовязно заЗАГРОЖЕНИ И ВЕРБАС верац, требa поряднє знїщовац И КОЦУР глодарох, поставиц дезобариєру на уходзе ґу живини и остороМинистерство польопривреди преглашело и жно поступац зоз гнойом. Вербас и Коцур же су загрожени од инфицироУ оберацим и загроженим ваня з авиярну инфлуенцу од дзивих птицох. подручю, пре нєвигодну епизоо– Обвисцує ше гражданох же ше населєне тиолоґийну ситуацию на тери- место Вербас – город и населєне место Коцур ториї општини Кула забранєне преглашує же су загрожени од инфицированя з илеґално тарґовац зоз живину и авиярну инфлуенцу при дзивих птицох, одновайцами, як и украснима птица- сно подруче полупречнїка од 10 км од жирячими на местох котри нє под нє- ска инфицированя на Вельким бачким каналу преривну контролу ветеринар- у Кули дзе дияґностиковане инфицированє. Уведзена мера забрани збераня птицох и жискей инспекциї. Забранєне отри- вини на саймох, виставох, змаганьох, пияцох и мовац вистави птицох, вируцо- других формох збераня живини и птицох. ванє загинутих птицох, односно У случаю потреби, треба ше явиц Ветериживини, вируцовац гной и сла- нарскей станїци у Вербаше и Коцуре – гвари М. Г. К. му спод живини звонка ґаздов- ше у обвисценю. ства.

У случаю же людзе обача векше число загинутей живини у своїх обисцох, такой треба приявиц до ветеринарскей служби, або ветеринарскей инспекциї. На териториї Заходнобачкого округа оформени и Реґионални кризни центер (РКЦ) за авиярну инфлуенцу котри творя – Ветринарски специялиститчни институт Зомбор, Одсек ветеринарскей инспекциї Зомбор, ветеринарски станїци зоз оберацого и загроженого подручя, ПУ Зомбор, представителє општинох Кула, Оджак и Апатин, як и Городу Зомбору, ловарски здруженя, компетентни ловарски инспектор, а координацию над РКЦ окончує Национални кризни центер управи за ветерину. М. Дж.

У ОПШТИНИ ШИД

ВЕРБАС

ЗВЕКШАНЄ ЧИСЛА ПОЗИТИВНИХ НА ВИРУС

СРЕДСТВА ЗА ЛОКАЛНУ САМОУПРАВУ

По податкох хтори вовторок сообщел др Крсто Куреш, директор Дома здравя у Шидзе, на подручу општини Шид було 120 активни случаї вируса корона, цо лєм за тидзень звекшанє за коло 30 нови случаї. Вкупно од початку пандемиї призначени 1 095 случаї особох з вирусом корона. По плану ше одвива и вакцинованє гражданох и потераз вкупно вакциновани 6 317 особи и то з першу дозу вак26. МАРЕЦ 2021.

цини 4 018, а зоз другу дозу 2 299 особи. Вовторок вакциновани ище 46 особи зоз Синофармову вакцину, а стреду ище 114 зоз Файзерову вакцину. Др Куреш, хтори и главни здравствени координатор медицинских службох за миґрантох, нам гварел же тераз у трох прилапююцих центрох єст 1 244 миґранти и їх здравствени стан задоволююци. Вл. Дї.

Министерство державней управи и локалней самоуправи розподзелєло финансийни средства зоз Буджетского фонду за локални самоуправи, вкупно 460 милиони динари за розлични проєкти. Општини Вербас припадли 718 903 динари за модернизацию софтверскей системи у службох Општинскей управи. Того року за тоти средства конкуровали проєкти котри були пейц раз векши од планованей суми, та Министерство похвалєло локални самоуправи же жадаю злєпшац квалитет живота своїх согражданох. Як пише на сайту Општини Вербас, трошенє средствох будзе строго контроловане. Я. Дю.

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА У ЖАБЕЛЬСКЕЙ ОПШТИНИ

ПРЕПАТРА ШЕ ОД ШЕЙДЗЕШАТ ДО СТО ОСОБИ У централизованей ковид-амбуланти Дома здравя Жабель у Жаблю ше ище вше звекшує, a од прешлого тижня ище интензивнєйше число препатрункох, тестираних и новоинфицированих з корона вирусом. У тей амбуланти, у прешлим тижню за дзень препатрене медзи шейдзешат и сто пациєнти. То вимага добру орґанизацию и континуовану роботу же би ше випочитовало шицки епидемиолоґийни мири и защита од актуалного вируса. Шицки пациєнти зоз репираторнима почежкосцами и хоротами зоз подручя општини Жабель ище вше ше препатраю лєм у ковид амбуланти у Жаблю.

У ПРЕШЛИМ ТИЖНЮ АЖ 40 НОВИ СЛУЧАЇ Спрам евиденциї Института за явне здравє Войводини, вєдно з нєдзелю, 21. марца, у жабельскей општини було 184 активни случаї инфицированих особох, односно ище вше нєвилїчени особи од корона вируса. У прешлим тижню число новоинфицированих поросло за аж 40, цо у тим найновшим найлєту вируса найвецей потераз у периодзе од седем днї. Зоз таким швидким ростом новоинфицированих лєгко настанє колапс здравственей системи Дома здравя Жабель. Потераз, од початку пандемиї у општини Жабель зазначени 1 914 случаї инфекциї при жительох тей општини. Централизована ковид амбуланта Дома здравя Жабель роби од седем рано до седемнац годзин пополадню. Находзи ше у дворе Дома здравя у Жаблю, контакт телефон ище вше исти 064/805-72-36. На тот телефон можеце достац совит, або вецей информациї кед слово о хороти Ковид-19.

– Модлїм жительох нашей општини, и других же би почитовали епидемиолоґийни мири, алє и же би мали сцерпеня док чекаю на препатрунок, най почитую дохторох и медицинских роботнїкох, понеже вони ту за нїх од початку тей пандемиї, цали тот час, кажди роботни дзень. Нїкому нє лєгко. Ми ше намагаме випочитовац каждого пациєнта, чи у ковид амбуланти, чи у даєдного специялисти у Доме здравя. Модлїм за сцерпенє и почитованє єдни других – гварел директор Дома здравя Жабель у Жаблю др Никола Якшич. На терену, точнєйше опрез централизованей ковид амбуланти Дома здравя Жабель од початку пандемиї було вецей нєприємни ситуациї зоз пациєнтами котри грожели и наздзивали дохторох. Таки ситуациї, у тим периодзе, кед рошнє число новоинфицированих, єст вше вецей. Прето директор Дома здравя Жабель др Никола Якшич модлї же би пациєнти мали порозуменя и сцерпеня док чекаю на препатрунок, понеже дохторе муша випочитовац вецей епидемиолоґийни мири пре цо лєпшу защиту пациєнтох, же би вирус нє пренєсли на другого пациєнта, алє и же би себе нє инфицировали. С. С.

У ОПШТИНИ ВЕРБАС

СУЧАСНИ ВОДОВОД ДО КОЦУРА И САВИНОГО СЕЛА Вецей як 2 000 ґаздовства у Коцуре и Савиним Селу до конца рока буду приключени на централни городски водовод и достаню квалитетну воду за пице – сообщене зоз Кабинета предсидателя општини Вербас. Сучасни водовод за 1 300 ґаздовства у Коцуре и 800 у Савиним Селу, у сотруднїцтве з општину Вербас и нємецку инвестицийну банку KfW, будує ЯКП „Комуналац”. Закончене коло 95 одсто роботох на цивоводу. З нагоди 22. марца, Шветового дня води, роботи на будованю водоводу и студнї обишол предсидатель општини Вербас Предраґ Роєвич.

– После скоро двох деценийох, у Коцуре и Савиним Селу достаню сучасни водовод и найквалитетнєйшу воду за пице. Укладанє вецей як 4,1 милиони евра то найвекша инвестиция тей файти у општини Вербас у остатнїх 20 рокох. Будованє 14 км водоводу то часц велького инвестицийного плану Вербасу за 2021. рок, а вредносц милиярду и

8 РУСКЕ СЛОВО

пол динари. Наш город очекую найвекши укладаня до комуналней инфраструктури у остатнїх 30 рокох. У питаню 20 проєкти у Равним Селу, Коцуре, Савиним Селу, Змаєве, Бачким Добрим Полю и Вербаше. А лєм до реконструкциї водоводу и будованя канализациї инвестуєме вецей як 700 милиони динари. З моцну потримовку Покраїнскей и Републичней влади, створиме условия же би Вербас ознова бул синоним успиху – гварел Предраґ Роєвич.

– Општина Вербас уведла найсучаснєйши системи за автоматске управянє з водоподмирйованьом хтори оможлїви далїнске одчитованє водомера и далїнску детекцию чуреня на мрежи. Так зменшани утрати за 18 одсто и значно унапредзена услуга. Кед закончиме роботи, будземе мац найлєпшу систему у Сербиї – гварел директор ЯКП „Комуналац” Иґор Шкундрич. Нови водовод, у вредносци 4,1 милиярди евра будзе пущени до роботи концом рока. М. Г. К.

26. МАРЕЦ 2021.

mesta@ruskeslovo.com

У ЖАБЛЮ

О ЗАУВАГОХ И ПОТРЕБОХ ЗОЗ ПРЕДСИДАТЕЛЬОМ ОПШТИНИ Шицки гражданє општини Жабель, од прешлого тижня маю нагоду уживо побешедовац зоз предсидательом Општини Жабель Урошом Радановичом и його сотруднїками зоз локалней самоуправи. Приєм гражданох у кабинету предсидателя општини, то концепт у котрим ше гражаднє општини можу опитац о нєясносцох, повесц свойо думанє, зауваги, або потреби за ришованьом проблема, або почежкосцох з котрима ше стретаю з цильом їх ришованя. Тиж так з цильом лєпшого медзисобного порозуменя и швидшого ришованя того цо потребне, зоз предсидательом општини вас дочека и заняти у локалней самоуправи котри задлужени за ресорне питанє о тим цо вас интересує. Термин за розгварку мож заказац кажди роботни дзень на число телефона 021/210-22-88. Приєм гражданох ше окончує каждей стреди у периодзе од дванац по шеснац годзин. У прешлим тижню, стреду, 17. марца бул перши дзень кед ше примало за розгварку. Теди предсидатель Раданович зоз заменї-

Фото: www.zabalj.rs

У ЗАХОДНОБАЧКИМ ОКРУГУ

НАЙГОРША СИТУАЦИЯ У КУЛИ По найновших податкох початком тижня, зоз Заводу за явне здравє Зомбор, а котри преноша медиї, епидемийна ситуация у заходнобачким округу значно погоршана, а число хорих од Kовиду-19, як и число перших препатрункох у ковид амбулантох звекшане за 20 одсто. Найгорша ситуация у општини Кула, дзе єст 490 активни случаї. По нєурядових податкох зоз ковид амбуланти у Кули, у тижню од 15. по 20. марец од 338 препатрункох зазначени 179 позитивни случаї на вирус корона, а од того 21 зоз Руского Керестура. Поровнуюци тоти числа зоз предходним тижньом, на уровню општини число позитивних заш лєм дакус менше, а тиж и у Керестуре. Но, пре вельке число позитивних у валалє, та и у дзецинскей заградки „Цицибан”, ПУ „Бамби” з Кули, по розказу Штабу за позарядово ситуациї општини 26. МАРЕЦ 2021.

Кула, дочасово нє роби у периодзе од 22. марца по 5. април. Число позитивних у цалим заходнобачким округу звекшане на вецей як 1 000 инфицированих, а як визнчаую лїкаре, доминує британска файта вирусу, та хори приходза зоз уж запалєнима плюцами. У кулскей општини процес имунизациї закончела 2 451 особа. На ковид оддзелєню зомборского шпиталю лїча ше 38 пациєнти, од чого половка зоз чежшу клинїчну слику, а єдна особа на респиратору. Штаб за позарядово ситуациї прешлей соботи з окремнима одлуками на териториї Општини допущел роботу предавальньох електроматериялу, кнїжкарньох и квецарньох, зоз безпечнима мирами, а допущена и робота шицких пияцох, та и у Руским Керестуре, зоз шицку файту роби и з почитованьом защитних мирох. М. А.

ком началнїка Општинскей управи Михайлом Миловац бешедовал зоз гражданами. Чолнїки Општини Жабель поволую гражданох општини котри маю питаня, нєясносци, вимоги, молби, або одредзени проблеми же би заказали розгварку и же би им ше на тот способ, кед же то мож, помогло у ришованю проблема. С. С.

ЗБЕРА ШЕ ЗА МАШИНУ ЗА РОВНАНЄ ДИЛЬОВОХ

ДАВА ШЕ ЕВРО ПО ГОЛЬТУ

Керестурски польопривреднїки, у сотруднїцтве зоз Здруженьом паприґарох и Месну заєднїцу Руски Керестур, принєсли одлуку же би ше до валалу купелo машину за ровнанє дильовох. На инициятиву векших парастох догварене же би кажди польопривреднїк зоз валалу донирал 1 евро, односно 120 динари по гольту жеми котру обрабя. Средства ше збера уж цали тидзень и назберане достаточно за аконтацию за машину котра уплацена тих дньох. Машина будзе купена на даєдно зоз реґистрованих польопривредних ґаздовствох, же би ше можебуц могло зоз ню конкуровац за субвенциї. У случаю кед же би ше витворели субвенциї, вони буду унапрямени на купованє ище даєдней машини за таку намену. Динари мож охабиц у Землєдїлскей задруґи „Керестурска паприґа”, за цо ше достава квита. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ ЯК ШЕ ТАРҐУЄ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ У ПАНДЕМИЇ

ПИЯЦИ ЯК КОЛАТЕРАЛНА ЧКОДА

Пише: Марина ДЖУДЖАР

Собота, пияц у Руским Керестуре, на шицких уходох до пияцу поставени дезобариєри, ту такой и средство за дезинфекцию рукох, велька векшина тарґовцох и купцох под масками, людзе ше нє затримую, купую нашвидко. Нїхто нє прави гужву, обачиц почитованє социялней дистанци, найупечатлївше мале число тарґовцох, а можебуц ище менше число купцох. Док маркети преполнєти зоз купцами, а опрез дзепоєдних аж и шори купцох котри и по годзину чекаю отверанє

ВЛОНЇ ЖЕЛЄНЯВИ БУЛО И ЗА ЖИВИНУ Прешлого року пияци позаверани на самим початку епидемиї, векши продукователє ше познаходзели, хто як, та ше продукти розпредало до маркетох по вельо нїзших ценох. Найгорше прешли манди продукователє, котри нє могли парирац вельким, так же обще познате же ше шалату и шпинат руцало живини, та аж и у валалє. Вироятнє же и то причина прецо велї тей сезони зменшали поверхносци зоз вчаснима продуктами. Помоц держави нє була достаточна, о ресорне Министерство польопривреди виплацело свойофайтове очкодованє од 30 динари по квадратним метеру польопривредним ґаздовством котри мали реґистровану продукцию у завартим просторе.

10 РУСКЕ СЛОВО

П

решлей соботи зме нащивели керестурски пияц, було дошлєбодзене предавац шицки артикли, бо най надпомнєме, пияц пред тим отворел свою капуру лєм за тарґовцох поживових артиклох и польопривредних продуковательох котри предавали пресаду. Мож повесц же остатнї рок бул наисце турбулентни за пияци вобще. Од преглашеня епидемиї и борби процив нєй, пияци у нашей держави прецерпели вельки утрати, прешлого року були позаверани коло два мешаци, а як ше погоршала епидемийна ситуация тей яри, знова ше роздумовало о подобним. Общи упечаток же пияци ослабли, тарґовци ше обаваю висц, алє якошик треба предац випродуковане, треба заробиц за живот. Док, з другого боку, обаваю ше и купци. Старши почитую предписани мири и оставаю дома, док ше єдна часц обава пре части контроли инспекциї, а випатра и же ше дзечнєйше одходзи до маркетох и купую там. МЕНЄЙ ШЕ ПРЕДАВА И КУПУЄ, АЛЄ ЄСТ ОПТИМИЗМУ Надалєй вам приношиме искуства тарґовцох на керестурским пияцу, котри углав-

ним свидоми чежкей ситуациї, алє источашнє оптимистично чекаю лєпши часи. Микола Винаї, медзи иншим, и продукователь мелкей присмачковей паприґи зоз длугорочним искуством.

– Пияци менши и слабши, алє нашей паприґи єст у каждей предавальнї у валалє, та можем повесц же вкупно предавам одприлики исте количество, алє менєй на пияцох, а вецей у предавальньох. Цена була иста остатнї шейсц роки, а тераз зме мушели повекшац же бизме парирали другим ценом, а насампредз трошком укладаня. И тей сезони ше рихтаме посадзиц исту поверхносц присмачковей паприґи на коло три ферталї гольта, то количество яке ми можеме розпредац у валалє, и покус на страни – гвари Винаї. Позитивне искуство у року пандемиї з нами подзелєли и Кишово котри предаваю вчасну ярню желєняву – шпинат, ретхви, цибульку и желєну шалату.

– Мнє ше видзи же тераз предам аж и вецей, прето же ше людзе баржей обрацели ґу желєняви, ґу здравшому способу костираня. Проблем же ше одлуки меняю, раз єст, раз нєт пияца, та лєм за дзепоєдних, цо наисце бунї людзох. Праве прето пияц 26. МАРЕЦ 2021.

ekonomija@ruskeslovo.com

пред тим бул досц слаби, бо одлука о його отримованю принєшена позно, а могло ше предавац лєм одредзени артикли – толкує Кишова. У Нярадия на Куртим шоре даскельо загради под пластенїками, пестую рижнородну желєняву, так було и прешлого року, а заверанє пияцох их знашло кед праве почали зберац динар зоз уложеного цо пестовали цалу жиму. Им ше прешлого року удало попредац шицко, шмело єдини поднєсли вимогу за предаванє у центру валала, та тарґовали и у чаше кед пияци були позаверани. Того року ситуация далєко од такей, алє су задовольни. Вельку часц попредаю на пияцох, а шицки звишки предаваю на велько.

– Роками продукуєме желєняву и ходзиме по пияцох, а до Керестура зме почали ходзиц праве прешлого року. Приповедка рушела так же зме, як и шицки, рихтали желєняву за ярню сезону, теди пред роком кед пияци позаверали, ми нє знали цо будземе зоз таким вельким количеством, та зме глєдали даяке ришенє. Потамаль зме ходзели на пияци до околних местох, алє нє и до Керестура. Теди, зме вишли до валалу на центер, дакус зме ше бали, алє требало попредац. Мой супруг ше попрезнавал же то мож, потим зме випочитовали процедуру прияви до Општинскей управи. Кед пияци отворени ознова, ми предлужели ношиц нашо продукти и на пияц, а супруг и Деян ишли на пияци дзе ходзели потеди. О ценох можем повесц же углавним остали на истим уровню яки су уж роками – визначує Оксана Нярадийова. НАЙЧЕЖШЕ ТИМ ЦО ЗАВИША ОД ДРУГИХ Нє таку оптимистичну приповедку нам преноши тарґовец зоз папучами, Мишо зоз Селенчи котри роками предава як у Керестуре на пияцу, так и индзей. Гвари же кажди дзень у тижню за ньго пиячни дзень. Укладаня по шицким вельки, цени нє могло дзвигац, а тарґованє зменшане як нїґда потераз.

– Предаванє зменшане за коло 50 одсто, сиґурно. Пияци барз подли, можем повесц же ше нє мож анї отримац. Розпредаваме залихи, а заробку и швижого нового пенєжу нєт, з тим же нєт анї пенєжу за набавку новей роби. Пенєж ше помали обраца, док виплациме гориво, трошки пиячарини, фриштик и инше, нам остава барз мало. Знаходзиме ше хто як зна, а наздаваме ше же ше то нєодлуга враци до нормали, бо як видзице, вельке число и тарґовцох уж одустало од пияцох – толкує наш собешеднїк.

26. МАРЕЦ 2021.

Дадо Фекете, тарґовец зоз шматами зоз Коцура тиж нє хвалї ситуацию, алє ше наздава же ше цо скорей дацо злєпша.

– Чежко идзе предаванє, купцох єст вельо менєй, так и у других местох, думам же найбаржей ослабнул пияц у Коцуре. Нашо цени уж роками исти або и нїзши, прилагодзуєме ше хто як зна, ниа, лєм ше пооглядайме яки празни пияц. КВЕЦЕ ШЕ ПРЕДАВА ЯК И СКОРЕЙ, А ОВОЦ ДРАГША Снежана Штрбац, тарґовкиня зоз рижнима проживовима артиклами, и продукователька квеца зоз Коцура потолковала же купци вельо осторожнєйши зоз пенєжом, алє же ше заш лєм квеце купує, озда и то файта розваги и опущованя.

– Осторожно ше купує, видзи ше ми же кажде мера два раз чи му то наисце треба, єст купцох котри и маю динари, алє шпорую, бо нє мож знац цо принєше нови дзень, односно як ше будзе розвивац тота ситуация надалєй. Набавка поживи очежана, цени поросли, а ми тарґовци ше мушиме прилагодзовац, бо трошительна моц вше слабша. Цо ше дотика квеца, воно преходзи як и каждого року, ми посадзели до пластенїкох исте количество, плановане ше углавним розпредало за 8. марец, а остаток пойдзе по конєц сезони – гвари Снежана. На керестурским пияцу тераз уж єст лєм двойо тарґовци котри на своїх столїкох попри домашнєй овоци предаваю и южну овоц. Єден спомедзи нїх то и Обрад Божич зоз Кули, котри памета вшелїяки часи, та аж и тоти зоз инфлациї, и якошик ше наздава же то будзе добре...

– Шицки пияци обачлїво слабши, мало єст тарґовцох, а ище менєй купцох. Тенденция слабнуца пияцох обачлїва уж цали рок одкеди панує корона. По моїх рахункох, тарґованє зменшане можебуц и на поли, а шлєбодно можем повесц же цени поросли у одношеню на прешли рок за коло 30 одсто, ево поровнайме лєм мандарини котри прешлого року коштали до 150 динари за килоґрам, а тераз су уж 180. Боїм ше же то годно буц и драгше, а то нє одредзуєме ми, алє нашо добавяче, односно увожнїки – заключує Божич.■

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ НА ПОЧАТКУ СЕЗОНИ У РУСКИМ KЕРЕСТУРЕ

ПАПРИҐА УЖ ПОШАТА

После прешлорочней сезони кед паприґа була красна, односно урожай квалитетни, количество вельо менше, алє цена висока, керестурски паприґаре добре рахую же кельо буду садзиц и як вифинансую наступни рок по оберачку

З

вельку осторожносцу пре турбуленциї на тарґовищу зоз польопривреднима продуктами, дзе скоро шицко подрагшело, почина нова паприґарска сезона, алє затераз обачлїве же поверхносци котри ше планує засадзиц сиґурно буду векши як прешлого року. Тенденцию звекшаня поверхносцох мож зазначиц по векшим интересованю за основни репроматериял – залївни системи капка по капку и фолию. Же паприґа з векшого уж пошата до пластенїкох потвердзела нам и предсидателька Здруженя керестурских паприґарох Капсикум анум, Душица Орос.

– По наших спознаньох паприґа уж скоро шицка пошата до пластенїкох, сиґурно коло 90 одсто шатви закончене. Того року ше планую векши поверхносци под паприґу, як дознаваме од наших членох, лєбо ше их звекшує, лєбо садзи на истей поверхносци як и прешлей сезони. Таки тренд у валалє, алє и у околних местох – Лалитю, Кули, Червинки, Савиним Селу и Коцуре. Маме таких членох котри прешлого року садзели по два гольти, а того року планую пейц – гвари Оросова. КОНКУРОВАЛО ШЕ ЗА СРЕДСТВА ЗА РЕПРОМАТЕРИЯЛ Єдна часц укладаня до заградкарства уж окончена, насампредз прето же польопривреднїки жадали вихасновац конкурси котри розписал Покраїнски секретарият за польопривреду, а то була нагода накупиц рижну механїзацию и опрему за вецей сфери, дзе були препознати попри заградкарства, и польодїлство, овоцарство, винїцарство, пчоларство, та и пестованє у завартим просторе. Як надалєй толкує Оросова, барз вельке число Керестурцох поднєсло прияви на даєден зоз конкурсох. Остатнї даскельо роки прияви на конкурси ше бодує, та мож повесц же нє достава кажде, алє дзепоєдни критериюми флексибилни, та ше могло з векшого поприлагодзовац.

– Найвецей ше конкуровало на Конкурс котри облапял залївни системи капка по капку и малч фолиї, алє єст надосц прияви и на други конкурси. Прешлого року зме мали ситуацию же велї Керестурци нє прешли на покраїнских конкурсох, алє понеже то конкурси котри були вчас на яр, ми совитовали нашим людзом же би вимагали свою документацию назад, пре рахунки, та вец зоз

12 РУСКЕ СЛОВО

исту конкуровали до Управи за аґрарни плаценя, а там їх прияви прилапени, як чуєм, и дзепоєдни тераз виплацени. Правда, то конкурс котри дакус пожнї у одношеню на покраїнски, алє то барз добре ришенє – визначує Душица Орос. НЄ ЛЄМ ПОШАЦ, АЛЄ И ВИПЕСТОВАЦ Як уж шицки паприґаре научели, адекватна продукция ше розпочина зоз благочасову защиту, котра ше почина од третираня нашеня. З оглядом на тото же цали валал садзи домашнє нашенє паприґи, першу роботу котру ше роби то пририхтованє нашеня, же би ше нє пошало захорене. Гоч традицийно Керестурци шею паприґу на жем, обачиц мож и звекшанє пресади котра ше пестує у контейнерох. Надалєй о условийох, а насампредз же цо мож зробиц под час тей жимней хвилї и як то дїйствує на папариґу пошату у пластенїкох, бешедовали зме зоз защитаром Славком Малацком, занятим у подприємстве Аґрохома у Керестуре.

– Шатва паприґи при самим концу, остало пошац ище дакус, а то углавним парасти котри маю векши поверхносци. Ище сом нє чул же є даґдзе паприґа уж зишла, алє єст наключканого нашеня, та мож обчековац же чим оцеплї концом того тижня, паприґа почнє сходзиц. Тераз условия досц подли, бо ранша температура и до минус 5 ступнї. Но, векшина людзох похопела ризик, єст тих цо позакривали пошате нашенє и зоз аґрилом, гоч по моїм тота хвиля ище нє начкодзи, бо нашенє у жеми. Годзен буц проблем же як посходза коровча котри ше пред паприґу знїщує углавним зоз хемийнима десикантами, або дзепоєдни ше палї зоз бутаном – гвари Малацко, та предлужує же после сходзеня паприґи у пластенїкох найважнєйше будзе мерковац на количество влаги у жеми, односно нє залївац прейґмирно. Ґу тому нєобходне обезпечиц достаточну аерацию воздуху, же би ше нє направело условия за полєгованє пресади.■ М. Джуджар 26. МАРЕЦ 2021.

ekonomija@ruskeslovo.com

У ДЮРДЬОВЕ

ЖИТО УЖ ВЕЦЕЙ НЄ ПОЖОВКНУТЕ Пред даскельома тижнями у дюрдьовским хотаре почало прикармйованє жита и предшатвово пририхтованя, дерлянє и коскилдиранє. През цали тот час роботи пре дижджи на даскельо заводи були претаргнути, медзитим, заш лєм найзначнєше тото же ше жито почало желєнїц

Т

ото цо донєдавна у дюрдьовским хотаре було найупечатлївше, то же жито на польох нє мало узвичаєну фарбу за тоту часц рока, цму желєну, алє желєно-жовкаву. Пре пременлїву хвилю и вельки осцилациї у температури тей жими жито пожовкло и таке було по початок того мешаца. На щесце, заш лєм, уж дас три тижнї як почало приходзиц ґу себе и доставац природну, красну, здраву желєну фарбу. Понеже анї старши ґенерациї нє паметаю же дакеди бул таки стан зоз житом, наздаваю ше же му ше уда цалком окрипиц. Медзитим, фаховци у дюрдьовских польопривредних апатикох думаню же таки стан жита за пошлїдок будзе мац зменшане количество конєчного продукту, односно зарна, цо ше увидзи на лєто на килашох. БУДЗЕ МЕНЄЙ СОЇ Ище вше актуални роботи на польох꞉

Тенденция зменшованє количества подерлянє и коскилдиранє льопривреднєй жеми под сою у дюрдьовДо влонї Владимир садзел кукурицу ским хотаре ище вше актуална. Даєдни Пионир и Синджетово гибриди Пако и польопривреднїки ше назадаваю же наша Кариока, котра ше указала як найлєпжем наисце будзе вивожиц кукурицу до ша, та ю попри Пионира Б75 посадзи и Китаю, а даєдни ше одлучели посадзиц у тим року. кукурицу прето же у нєй видза менши ризик. Медзи нїма и Владимир МихальНЄ МОГЛО ШЕ КУПИЦ КУКУРИЦУ овски з Дюрдьова. Владимир длуго обраЗА САДЗЕНЄ бя жем, а приход з нєй додатни заробок за його штирочислену фамилию. У даєдних нашенькових хижох и польВладимир Михальовски – Жита на полю нє мам, а у тим року планує посадзиц вецей опривредних апатикох у Дюрдьове и меплануєм посадзиц вецей кукурици, а мекукурици як сої стох у околїску тей жими на предай було нєй сої. Гоч у тим периодзе цена обименєй кукурици за садзенє и менши видвох житаркох добра, видзи ми ше же з кукурицу єст мебор файтох. Досц з нїх понукали прешлорочну кукуринєй ризику кед слово о укладаню. Рахуєм так, кед добри цу за садзенє. рок, най кукурица по ланцу (гольт у Дюрдьове) просеко– За шаце кукурици сом ше писал и достал сом го о во да коло пейц и пол тони, кед ше помножи зоз осемнац два тижнї. Вше го купуєм у марцу. Нє удало ми ше кудинарами то шумни заробок. Обидва тоти житарки мопиц єдну файту кукурици понеже ше нє знало чи сцигжу подруциц, алє укладанє нє исте. Вшелїяк коцканє, а нє, и кеди сцигнє, та сом нє сцел чекац. Начул сом же соя досц того завиши од хвилї – гварел Владимир Михальпочатком того мешаца була шейдзешат два динари, то овски зоз Дюрдьова. екстра. Найволєл бим кед би и цена кукурици, як и сої, остала добра и кед би бул добри, плодни рок. То шицки жадаме и вец бизме шицки були задовольни – гварел Владимир котри ше наздава же у тим року нє будзе суши, а же цена житаркох будзе шорова, гоч то, нажаль, найвецей завиши од других, а нє од продуковательох. Михальовски гвари же нє добре же ище вше актуали вирус Ковид-19, алє же можебуц баш пре ньго и пре полнєнє шветових робних резервох пришло до того же цени житаркох звекшани. У дюрдьовским хотаре ше уж мешац жем крашнє коскилдира и дерля, бо добре вимарзла, та тоти роботи у тей часци Войводини ище вше актуални.■ С. Саламун 26. МАРЕЦ 2021.

РУСКЕ СЛОВО 13

ДУХОВНИ ЖИВОТ У СУБОТИЦИ

Католїцки владикове у Републики Сербиї зишли ше 16. марца у Суботици, же би розпатрели актуални питаня зоз живота Церкви. Як пренєсол Радио Мария зоз Суботици, бешедоване о видлївосци Церкви у явносци, о нових можлївосцох екуменского сотруднїцтва зоз Сербску Православну Церкву, и о отворених питаньох одношеня спрам держави. Владикове розпатрели и можлївосц пасторалней роботи у актуалней епидемиолоґийней ситуациї. Оглядаюци ше на вибор нового патриярха СПЦ Порфирия, владикове привитали його помирлїви и барз позитивни порученя и виражели надїю до можлївого преглїбйованя сотруднїцтва медзи двома Церквами. У тим духу, апостолски нунций монс. Лучиано Суриани поволал владикох же би до своїх молитвох уключели нового патриярха и його посланє, свидоми же правдиви дїяч екуменскей драги то Дух Святи, а нашо – поробиц шицко же би могло присц до зблїжованя медзи Церквами. З тим же, треба яснєйше указац профил Католїцкей Церкви у Сербиї.

Фото: www.radiomarija.rs

СХОД КАТОЛЇЦКИХ ВЛАДИКОХ У РЕПУБЛИКИ СЕРБИЇ

Розпатрени и предлог власного литурґийного календара за цалу жем и за поєдини владичества, а було бешеди и о формованю Комисиї lustitia et pax пре промовованє социялного научованя Церкви. Владикове прилапели звит о роботи Медзивладического суда у Новим Садзе, а догравене же монс. Станислав Хочевар, беоґрадски архиепископ и митрополит, до дальшого предлужи службу предсидателя Националного каритасу. М. Г. К.

ЗАКОНЧЕНА МОЛИТВА ДО СВ. ОСИФА

ЗАЄДНЇЦКА МОЛИТВА И БЛАГОДАРНА СЛУЖБА БОЖА На предвечериє нєзаповиданого швета Св. Осифови, котрого ше означує 19. марца, а котри источашнє и покровитель Провинциї шестрох служебнїцох СНДМ, закончена молитва до Святого Осифа. Коло двацец фамелиї котри ше поряднє каждодньово у Центру „Йосафата” модлєли пацерки до Святого Осифа од 17. фебруара по 18 . марец, були на благодарней Служби Божей котру служел о. Михайло Шанта. На Служби о Св. Осифови надихнуто наказовал патер Карло Хармат, францискан з Нового Саду, котри у Керестуре отримовал духовни вежби шестром служебнїцом.

– Вирни котри участвовали у молитви, а було и таких котри нє препущели анї єден дзень – гварел у казанї патер Карло – жертвовали у молитви свой час. А цо єст

14 РУСКЕ СЛОВО

красше як даровац свой час. На концу, час котри нам даровал Господь прейґ молитви му ми лєм врацаме. Молитва була орґанизована на препоруку святїйшого оца Франциска з нагоди Рока святого Осифа котри тирва од 8. децембра 2020. по 8. децембер 2021. рок. Окремни рок започал як здогадованє на 150-рочнїцу преглашеня Святого Осифа за заступнїка вселенскей Церкви. Пацерки ше модлєли фамелиї котри приходзели до центру „Йосафата”, у складзе зоз предписанима епидемиолоґийнима мирами, молитва ше преношела на Фейсбук боку Катедрали св. Николая и провадзели ю каждодньово од трицец по штерацец слухаче, нашо вирни зоз цалого швета. Пред пацерками кажди дзень ше читало розпатраня зоз живота Св. Осифа, котри зоз кнїжочки о. М. Мешлєра Святи Осиф у живоце Христа и дїйох Церкви пририхтовали Мария Стрибер, Лидия Пашо и Оленка Живкович. Пацерки ше модлєло на спососб же єдна фамелия єден дзень предводзела молитву и заступала свою фамелию, як цо и облапяла з молитву шицки фамелиї котри участвовали у тих дньох. Слухаюци преношенє прейґ Фб боку Катедрали св. Николая и други заинтересовани могли модлїц ше у заєднїцтве за свойо фамелиї. Молитву у Центру „Йосафата” орґанизовала шестра Авґустина Илюк, котра окреме наглашела значносц заєднїцкей молитви за фамелию. Фамелия то Церква у малим, место дзе дзеци починаю крачац по своєй християнскей драги, барз є значна за формованє здравого дружтва и прето єй потребна потримовка у нєшкайшим швеце, визначела шестра Авґустина. Ол. Ж.

26. МАРЕЦ 2021.

duhovni@ruskeslovo.com

ВИСТАВА ВИШИВКОХ У КАРИТАСУ

ЗАКОНЧЕНЄ ПРОЄКТУ „НЇТКА ЛЮБОВИ У ФАМЕЛИЇ” Проєкт котри почал концом октобра прешлого року Нїтка любови у фамелиї, зоз котрим ше у Центру „Йосафата” у Руским Керестуре жадало обєдинїц фамелию коло вишивки зоз перлами, помали ше закончує. Проєкт бул удатни. Кажда фамелия котра вишивала свою вельконоцну салветку, вона ю и докончела. Вишивки виложени на Вельконоцней вистави у Каритасу, 21. марца. Очиглядно ше нащивительом попачело тото цо видзели, бо велї коментаровали же требало даскельо вельконоцни салветки вишиц и на предай. Заинтересовани заш лєм могли поручиц тото цо их интересовало, а годно поручовац ище и у спомнутим Центру Стретаюци ше у Центру кед то мири допущовали, родичи и дзеци, волонтере центру, вєдну зоз одвичательну того проєкту ш. Авґустину Илюк у приємней атмосфери препровадзовали час у вишивки, молитви, друженю и ученю новей технїки вишиваня. Вишиванє вельконоцних салветох зоз перлами принєсла ш. Авґустина зоз України. Сама технїка барз интересантна, бо материял нєзвичайни – рижнофарбово перли ше вишива по уж вибитей мустри на платну. Прецо ше праве коло вишиваня салвети позберали фамелиї? По словох ш. Авґустини, у вельконоцней салвети обєдинєни нам значни символи: наша вира, язик, култура и традиция, котри би мали буц обєдинєни у каждей особи. У проєкту участвовали коло штерацец фамелиї.

– Бог ґу нам прегваря на рижни способи, та и през вишивки. Мнє було важне же би фамелиї у тим проєкту славели Бога на таки способ. До Центру кажде поволани. Господь Исус Христос поволал ученїкох, и тоти котри пошли за нїм були його ученїки. Єдна зоз учашнїцох проєкту Мария Сивчова. Понеже у проєкту участвовали фамелиї, єй у роботи помагали єй дзивки, двацецдворочна Андрея и дванацрочна Марияна, алє и супруг.

Мария у Центру толковала як треба вишивац з тоту технїку, котра подобна вишиваню ґоблена. После законченя вишиваня шицки вишивки закончели при нєй, виправяла гришки кед их було, обрубйовала и пришивала чипку, подставяла.

– Вишивац зоз перлами окреме интересантне. Кед вишивам, нє шудирам нї о чим другим. Вишила сом уж пейц вишивки зоз перлами, шицки з духовнима мотивами. Ми вше шицко цо робиме у обисцу робиме вєдно, та нам анї тото нє було чежко. Шицки три любиме вишивац, окреме зоз перлами. Тераз зме себе поручели даскельо нови вишивки. Барз ше нам пачела вишивка икони Мацери Божей Водицовей, котру жадаме вишиц вєдно, до обисца. Подприємство зоз Хмельнїцкого з України котре прави вишивки з бисерами, направело и вишивку икону Мариї Водицовей. Хто пожада годзен себе поручиц шейсц розлични вишивки зоз перлочками котри годно поручиц у Центру и вишиц их. Потамаль годни уживац у плодох проєкту Нїтка любови у фамелиї на вельконоцних кошаркох. Ол. Ж.

У БЕОҐРАДЗЕ

МОЛИТВА ЗА ПОКОЙНИХ И МНОГОЛЇТСТВИЄ ВЛА ДИКОВИ Без огляду же ше епидемиолоґийна ситуация у Беоґрадзе погоршує, вирни ше, заш лєм, уж други раз того мешаца зишли до церкви же би ше духовно повязали медзи собу, а тиж и нє забули за своїх покойних, та место Задушней соботи отримали Задушну нєдзелю зоз закончуюцу молитву – Претерпивий за нас страсти... Тей нєдзелї, 21.марца, ше вони за своїх покойних помодлєли, а на концу и одшпивали „Многая и благая лїта” владикови кир Георгийови Джуджарови, котри 19. марца наполнєл 20 роки як є з рукох святого папи Йоана Павла Другого у Риме пошвецени за 26. МАРЕЦ 2021.

владику. Потим пошол за помоцного мукачевского владику до Ужгороду. Домашнї парох о. Владислав Варґа наглашел важносц исц за Исусом, як у нєдзельoвей Евангелиї наглашене, цо значи рушиц у тим чаше Вельконоцного поста по драги котру нам предклада Господь Бог, а то драга зєдинєня зоз нїм у молитви, одреканє од шицкого цо нєпотребне, та аж и чкодлїве за нас и нашу душу и звекшанє милосердия до своїх ближнїх, з наглашеньом же бизме були баржей чувствительни за материялни и духовни потреби своїх ближнїх. О. Р. Л.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА СУЧАСНА ПРОМОЦИЯ КЕРЕСТУРСКЕЙ ШКОЛИ НА ДРУЖТВЕНИХ МРЕЖОХ

ПЕТРО КУЗМЯК ОЖИЛ НА ИНСТАҐРАМУ – Добри дзень, я Петро Кузмяк, витайце у моєй Петровей учальнї – тоти слова вигваря Петро Кузмяк ожити як аватар прейґ ґуґл апликациї бит моджи** на Инстаґрам профилу Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк” зоз Руского Керестура

У

Петровей учальнї нащивителє можу опатриц интересантни змисти зоз даєдного предмета за штредньошколцох, котри пририхтую наставнїки, а котри и сами представени як аватаре. На таки способ и вони ше уключели до презентациї керестурскей штреднєй школи пред будуцим уписом, та су наменєни и терашнїм, алє и будуцим школяром. Провадза их и велї други особи и коментари на таку активносц барз позитивни. О тим як почала ище єдна иновация у тей нашей найвекшей Школи дознаваме од о. д. директора Наталиї Будински, єй заменїци Лїляни Фини и професорки Ясмини Надь. Роздумуюци о тим як прицагнуц цо вецей будуцих школярох же би ше уписали праве до тей школи, настала и тота идея о презентациї на Инстаґраму. ВОЙСЦ ДЗЕЦОМ ДО ТЕЛЕФОНОХ

– Шицко почало покус як зоз франти на єдней схадзки наставнїцкей ради кед хтошка гварел же мушиме дзецом войсц до телефонох, понеже нєпреривно до нїх патра – почина заменїца Лїляна Фина.

– Вельо зме роздумовали як прицагнуц цо вецей школярох, як промоцию школи осучашнїц, а же би була школяром интересантна. Подзелєли зме ше до двох активох наставнїкох у Ґимназиї на руским и сербским язику и наставнїкох на напряме туристичноготелиєрски технїчар. За тот напрям наставнїки обдумали барз интересантни квиз и презентацию, а ми з Ґимназиї тоту Петрову учальню – потолковала Фина и наявела же за нарок планую зробиц єден озбильни интердисциплинарни приступ такей презентациї и заєднїцки оперативни плани по темох за голєм 4–5 предмети, а за тото уж конкуровали и за даяки средства, та то буду патриц уклопиц вєдно и зоз тоту Инстаґрам презентацию. А Инстаґрам презентация Школи прейґ Петровей учальнї почала од 1. фебруара, так же наставнїки обдумую свойо змисти, а же би их поставяла задлужена професорка хемиї Ясмина Надь.

– Почали зме зоз даскельома наставнїками, и у фебруару положели 20 годзини, у марцу зме почали класц кажди дзень, та тераз уж шицки, коло 20, уключени до тей активносци, дахто вецей, дахто менєй. На Инстаґрам поставяме нє наставни єдинки, алє даяки интересантносци, чи то значни датуми за одредзени предмет, чи дацо инше. Помали зме дошли и до заєднїцких темох, так же зме зоз обєктива рижних предметох спатрели Дзень женох, плануєме так и Дзень плане-

16 РУСКЕ СЛОВО

ти. Затераз векшина змистох иду по сербски, алє зме двоязично, значи и по руски, означели Дзень державносци, як и Дзень мацеринского язика, а так будзе и надалєй – потолковала Надьова. Од нєй тиж дознаваме же тота активносц Школи добре прилапена и потераз Петрова учалня найвецей нащиви мала 185, а дньово просеково коло 150, зоз чим су наисце задовольни. НА ДРАГИ ИНОВАЦИЙОХ А таки упечатки пренєсла нам и директорка Будинскова, хтора достава позитивни коментари и од дакедишнїх школярох и других, котри провадза Школу.

– Ґенерално керестурска Школа и далєй на тей драги иновацийох и тераз ше през тоту промоцию на Инстаґраму, дзе наставнїци робя тимски, цо тиж єдна добра ствар же єдни других потримую, координує з роботу так же на таки способ и робиме и уживаме, и ми, и школяре. Цо ше того наставного боку дотика, ту ше розвиваю шицки предметни компетенциї, провадза ше модерни способи ученя, аж можебуц и єден крочай напредок опрез шицких, як поведзме з тима нашима идеями. Добре и тото же ше наставнїки сцу уключиц, без огляду на диґиталну писменосц, та ше и тоти цо нє таки схопни на Инстаґраму заш лєм уключую, а им тоти цо длужей у тим им пояшнюю як треба поробиц. Так ше витворює и єдна добра роботна атмосфера у колективе, а то ше автоматично преноши и на школярох – констатує окончовтелька длужносци директора Будинскова. Як заключела, Школа и зоз нащивйованьом школох у сушедних општинох, а и зоз промоцию на интернету, дзе є присутна и на Фейсбуку, а тераз и на Инстаґраму, паралелно окончує три промоциї – за Ґимназию на руским и на сербским и за туристични напрям, представя и Дом школярох хтори нєдавно дакус реновирани, та патра цо лєпши условия обезпечиц и школяром котри тераз ходза, а и тим будуцим, квалитетну и наставу як и окруженє у хторим ше буду учиц.■ М. Афич 26. МАРЕЦ 2021.

kultura@ruskeslovo.com

ОШ „ЙОВАН ЙОВАНОВИЧ ЗМАЙ” ДЮРДЬОВ

ШКОЛЯРЕ ШЕ ПРИРИХТУЮ У ШКОЛИ И ДОМА Того пиятку и соботи, 26. и 27. марца у основних школох у нашей держави мал би буц перши пробни закончуюци испит за малих матурантох. Пре нєвигодну епидемиолоґийну ситуацию преложени є за два тижнї, точнєйше за пияток и соботу, 9. и 10. априла

О

сновна школа „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове и того року за маломатурантох орґанизовала пририхтованя за покладанє закончуюцого исписту. Пририхтованя ше отримую з вецей предметох, медзитим, пре пандемию час за їх отримованє огранїчени, понеже иснує правилнїк кельо ше наставнїки шму затримовац у школи. На основи того прави ше плани и орґанизує годзини котри маю задаток помогнуц маломатурантом же би ше лєгчейше пририхтали за тот значни крочай нє лєм у їх школованю, алє и у живоце, понеже сиґурно будзе мац уплїв на їх животни плани кед слово о професийней ориєнтациї. У прешлим року и дюрдьовски маломатуранти покладали два пробни закончуюци испити. Перши онлайн котри ше нє указал як найлєпши, бо досц школяре ше мали проблем улоґовац ше у датим моменту. Док други пробни закончуюци испит нє робели онлайн, алє на паперу у школи и з дому. Мацерински язик у школи, а други два закончуюци испити, математику и комбиновани, дома. У тим школским року, пре пандемию котра ище вше актуална, перши пробни закончуюци испит преложени, алє план таки же би ше го отримало и поробело на паперу у школи.

ПРЕДШКОЛСКА УСТАНОВА РОБИ БЕЗ ПРЕТАРГНУЦОХ Упис до першей класи Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове ище вше нє почал. План же би ше и у тим школским року приєм, як и упис першокласнїкох окончовало онлайн, односно електронски. Предшкола установа „Дзецинство” оддзелєнє „Дюрдєвак” у Дюрдьове роби поряднє и без позарядового претаргованя у роботи од початку актуалней пандемиї.

26. МАРЕЦ 2021.

– Мушиме почитовац епидемиолоґини мири. У єдней учальнї нє шме буц вецей як петнац школярох, та так и орґанизуєме тот пробни закончуюци испит. У тим року маме пейдзешат шейсц малих матурантох зоз штирох оддзелєньох, од того дзевецеро школяре у руским оддзелєню котри буду покладац руски язик. Окрем того, тройо маломатуранти закончуюци испит буду покладац по ИОП, односно по индивидуалней образовней програми – гварела директорка Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове Любица Клепич. И того року иснує общи упечаток при наставнїкох же маломатуранти нє барз заинтереовани за ґрадиво котре маю научиц за покладанє закончуюцого испиту. Ґу тому, обачене же векшини школяром нє барз значне анї важне чи буду прияти до одредзеней або жаданей штреднєй школи. Закончуюци испит за маломатурантох затераз заказани за 23, 24, и 25. юний, а упис до штреднїх школох би мал буц у подполносци окончени онлайн.■ С. Саламун

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ДРУЖТВО ЗА РУСКИ ЯЗИК, ЛИТЕРАТУРУ И КУЛТУРУ

НОВЕ ЧИСЛО „STUDIA RUTHENICА” У 26. чишлє зборнїка Studia Ruthenica обявени прилоги зоз 6. Науково-фахового сходу, хтори отримани 4. децембра 2020. року у Новим Садзе у рамикох Програми означованя 50 рокох од снованя Дружтва и 30. Дньох Миколи М. Кочиша под назву „Руски язик, литература, култура, просвита и публицистика” е сти нау ко во-фа хо ви сход, пре актуалну епидемиолоґийну ситуацию корона вирусу нє отримани як звичайно у сали зоз учашнїками, алє як онлайн информация у рамикох хторей авторе у новембру и децембру 2020. року прейґ интернету по силали науково-фахово и литературни прилоги Дружтву як орґанизаторови сходу. Прилоги препатрени, а 4. децембра 2020. року су представени. Сход мал два ча сци: у пер шей представенa 31 роботa (29 авторох з обласци руского язика, литератури, култури, про свити и публицистики), а у другей було слова о авто рох ше й сцох крат ких ру ских приповедкох. Предслово написали: Блаженка Хома Цветкович, Крачаме по шлїдох велїканох, Ирина Папуґа, 50 роки од снованя Дружтва за руски язик, литературу и културу (1970–2020) и Лучиян Марина, Координацийни одбор дружтвох за язики, литературу и културу – Дружтво за руски язик, литературу и културу член Координацийного одбору од снованя 1974. року. По обласцох обявени тоти роботи: Руски язик: др Михайло Фейса, Дїялносц на нормованю руского язика, др Пол Роберт Маґочи, Русински язик: Нєдавни посцигнуца и нови спокуси, др Оксана Тимко Дїтко, Обставиново присловнїки у руским язику: творенє, класификация, хаснованє, др Гайналка Фирис, Фамилийни назвиска при бачванско-сримских Руснацох, др Анна Плішкова, Од діалекту - по урядный язык: новый статус і новы проблемы русиньского языка на Словакії, мср Александер Мудри, О поняцовей метафори у руским язику и Олена Папуґа, Службене хаснованє руского язика и писма у општинох дзе то зоз статутoм одредзене. Литература: др Юлиян Рамач, Коцур: В калїновим лєше вода древко нєше, Яке то древко вода нєше, др Мигаль Капраль, „Нашѣ южнѣ братя” в Ужгородї: четыри вершы бачванськых авторув на бокох новинкы „Недѣля” 1942–1944 рокох (тексты и ілустрації), мр Славомир Олеяр, Дунай у восточнославянских народних писньох, Ирина Гарди Ковачевич, Ренесанса або оптимизем (литература за дзеци) и Олена Планчак

Ш

18 РУСКЕ СЛОВО

Сакач, Курнява зоз хторей нїхто нє вилєци (Владимир Ґарянски). Кул ту ра: др Ми ха ил Юрь е вич Дронов, Русский публицист Євґений Н. Матросов как исследователь русинской диаспоры в Северной Америке, Дюра Латяк, Национални препород Руснацох у Войводини и улога Руского народного просвитного дружтва у нїм, Любомир Медєши, Руски селїдби: Чи розпресцеранє, чи розсельованє, Олена Папуґа, Руснаци у жемох Европскей униї – право на витворйованє националного идентитету, dr Mihajlo Ljikar, Od mračne komore do veštačke inteligencije и Вероника Вуячич, Фотоґрафия як информация. Про свита: мср Доротеа Будински, Важносц комуникациї и интеракциї за розвой вчасней двоязичносци, мср Сенка Бенчик, Лексични паралелизми, Заєднїцки гунґаризми у сербским и руским язику, Kаролина Джуджар, Сучасни рушаня у настави на руским язику, Любица Няради, Мултикултуралносц и интеркултуралносц у школскей пракси: Приклади добрей пракси зоз образовно-воспитней пракси и Ване са Медєши и Ирина Папуґа, Руски язик на штреднїм ступню у Новим Садзе (2006–2020) Публицистика: Гавриїл Колєсар, Радосци и смутки двох руских преднякох у виселєнстве: др Владимир Соло нар (1926–2012), па толоґ и Дю ра Шовш (1929–2020), ветеринар, Блаженка Хома Цветкович, Од Творчосци по Рутенику, мр Гелена Медєши, Два уметносци у єдней кнїжки, Поезия и фотоґрафия, Єлена Перкович, Иренa Колeсар – перша югославянска филмска гвизда и Михал Симунович, На роздумованє: Здрави будзце и здрави оставайце. Обявени и биоґрафски податки о авторох. Видаванє часопису „Studia Rutnenicа“ за 2021. рок финансийно помогли: Покраїнски секретарият за културу, явне информованє и сотруднїцтво зоз вирскима заєднїцами, Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини-национални заєднїци, Национални совит рускей националней меншини Сербиї и Городска управа за културу Нового Саду, на чим сердечно дзекуєме.■ И. Папуґа 26. МАРЕЦ 2021.

МАРЕЦ

2021. рок ЧИСЛО 3

Ася Папуґа

ДО ПОВАЛИ

Як ми добре. Шедзим опрез своїх поданїкох за импровизованим пристолом и тримам найглїбши и наймудрейши монолоґ о чкодлївосци 5-ґе мрежи. Знаже же знам шицко о тим. Знанє вибухує зо мнє и руцам го на зо мну обчарованих припатрачох як бомби на Хирошиму, а докази за мойо прешвеченя ше громадза як мухи влєце на фекалию. Но, анї нє важне кельо наисце знам, понеже ше подрозумює же знам. Нє лєм же знам, алє же лєм я знам. А тоти инфериорни прейґ стола и так и так нє маю право знац, анї думац, а нє маю право анї достац слово, так же важне лєм най я знам. И най упарто твердзим и хвалїм ше як барз знам. Єдине цо вони муша знац то же я знам. А и кед надумаю сумняц до того, нє дай Боже озвец ше, такой им повем же су глупи. Мам право, бо и то знам. Яй, як ми добре. Нє знам нїч о тих других, наволай, людзох, прето же су нє битни и нє достостойни же бим ше заинтересовала за нїх. А и їх култура и народни обичаї таки якиш нєуглядни, нє таки прави як мойо, а и їх звикнуца и интересованя 100 посто погришни, їх занїманя, гобиї и смаки цалком нєпотребни мойому абсолутистичному постояню. Єдине добре цо робя у шицкей тей своєй безвязносци и нєважносци то же ме слухаю и одушевюю ше з мою велїчезносцу. Як ми лєм добре. А и така сом мудра. Паля, ша лєм я знам шицко о 5 ґе мрежи. И о помиваню. И о фризурох. И о квартельних кредитох. И о здравственей системи у Нємецкей. И о правох роботнїкох у Ирану. И о положеню женох у Етиопиї. И о преношеню РХ фактора з мацери на дзецко. И яке мено треба же би достала кажда новонародзена беба. И хто забил Кенедия. И о хижних любимцох, квантней физики, лїку процив корони, меняню ґумох на авту, походзеню, цильох и планох сербских политичарох, и прецо ше погубела сушедова райбачка. Звонкасерийна сом, нєт цо. Як ми на чудо добре. А и така сом красна. У мой час нє було красшей одо мнє. Анї тераз нєт.

26. МАРЕЦ 2021.

Дахто дакус дакеди красни, алє ма алє. А я нє мам алє. Я лєм и вше красна. И знаю то шицки. Аж и тоти цо ме нїґда нє видзели. О, добре ми, та. Шедзим опрез своєй публики, велїчам свойо безконєчнє и нєвичерпне знанє о шицким, толкуєм тим глуптаком як маю жиц свойо животи, бо таке очиглядне же лєм я знам цо за нїх добре. Велїчам православє и шицко сербске, гоч сом нє цалком сиґурна цо точно сербске, алє то нє таке важне, бо цо нє знам, то видумам, та то вец єдина правда записана у Житию о лози династиї Неманїчох. На концу, ша Сербия Сербом, а шицок тот дробизґ би уж раз требал знац дзе му место. О, гевта на лїво нє патри на мнє. Ов-го. А и нє ошмихла ше уж дзешец минути. Анї з главу нє змахла. И нє гварела ми яка ми на чудо найлєпша на швеце кремпита. И усудзела ше мац червени власи и буц младша одо мнє. Аларм! Аларм! Аларм! Карта: манипулация и патетика. Я така добра, а тото ґондо нєсербского походзеня нєподзековне! Ратуйце ме, длужнїки мойо, од тей босорки, видзице яки є чудак! Я така добра, висцискам на силу пол слизи и будзем ше нарату чудовац цо ше то з ню стало, ки єй пшамац, прецо губи порядок?! Я така добра, шицким повем яка є люштава, нєпокорна и виновата... Гееееей, прааааве тото... виноватаааа! Та мир. Шицким родзином, сушедом и андї на каси у Лидлу енки то розтолкуєм. И вец конєчно на мире можем предлужиц нєсебично даровац свойо безгранїчне знанє. Най шицки знаю, най шицки велїчаю и славя: Моя нєбесна крев наймоцнєйша сила у Универзуме! Най ше ми безусловно радую и най ми безконєчно дзекую же постоїм. Як ми добре!

РУСКЕ СЛОВО 19

literaturne@ruskeslovo.com

ПРЕДСТАВЯМЕ Матия ПЕТРОВИЧ

Златка ЧИЗМАР

ОРНАМЕНТ ЖИВОТА Щезнул ище єден дзень у хторим шмерц страцела... Прелята крев шветлосци постава ноц хтора приходзи зоз зявеньом мешачка... Тераз ноц на шоре и я ю чекам... Вистати и сам... Чувствуєм рух цмоти на кридлох плими осаменей габи... Ище раз преклятство. Ище єдно пораженє и остатня капка тинти хтора пада... Ґу глїбином... громох и огня у препасци огня и громох.

ШЛЇД Матия Петрович народзени у Краґуєвцу 4. авґуста 1993. Свойо перши поетски крочаï направел 2019. року, у Вербаше, кед ше пласирал до финалу Фестивала поезиï младих. Його стихи обявени у заєднïцкей збирки писньох „У ишчекивању светла”, як и у литературним часопису „Траг”. Член є литературней секциï Студентского културного центру у Краґуєвцу, у рамикох хторого наступал на даскельо литературних вечарох.

Найважнєйши шлїд хтори остава за крочайом. И я ше наздавам же мой шлїд нє випари вєдно зоз здогадованьом мнє найблїзших особох… Кед треба, направим исти крочаї стотки раз. Зробел бим шицко, нє, зробим абсолутно шицко же би шлїд мнє нєстал вєдно зоз здогадованьом мнє найоддалєнших особох... Прето бо аж теди здогадованє постава шлїд, а вон ше претворює до часу збитого у вичносци вселени. У просторе єдного шерца и любови хтора нас шицких облапя. Прето бо я… Нє жадам постац лєм звичайна слика злучена зоз другим пейзажом цмоти на мурох шерца. Нєпреглядно вельо и ище далєй од того жадам постац фарба хтора ище вше нє видумана. Жадам буц тирваци шлїд єдинственого шерца, твойого шерца. Постац случайна гришка… И, кед можеш, кед маш у себе моци, у глїбини свойого шерца ме видумай и зоз щеточку мриї висип як капки дижджу зоз хмари… Єдна капка, єдна слиза и єден пулс у стретнуцу попатрункох, ґу дотику ґамбох, кед нєбо змарзнути ноци дотхнє нєбо забутого дня, Престань тримац нєбо на хрибце. у єдней димензиї, єдней можлївосци, Лєм ше опущ и зачир ше до ньго. єдиного часу… Нє старай ше, нє престанєш исновац Алє щезнє чежкосц хтору чувствуєш у себе коло бездни. Жадам остац шлїд… До снох розсипаней безконєчней мриї Жадам охабиц шлїд… Превидного здогадованя хторе знїкло у стварносци У тебе и звонка тебе Єдина нагода скриц свою часц розума з тобу.

– праве випариц як и огень хтори над тобу у гвиздох. Ти и я... Ошлєбодз ше, та постань хмара... Шлїд… Нєвидлїва молга наиходзи. Лєм крочай до пражнїни може це зачувац од слики Хтора на це нєпреривно патри зоз жвератка... Твойо очи, твой попатрунок и твой цинь у часовим склу И єдно обрацанє планетох коло мешачка Круг празни, цми и безконєчни…

НЄБО НА ХРИБЦЕ

(зоз сербского язика прешпивала Оксана Мудри-Недич)

20 РУСКЕ СЛОВО

26. МАРЕЦ 2021.

П

СТО РУЖИ

о смутним полю, озарйованим з першим раншим слунком, розлял ше погляд велького ґазду. Оштри, а источашнє и щири. Нєшка ше робиц нє будзе бо вельке швето, а як и шицки обични людзе, и парасти швеца. Пообиходзел свойо парцели, а понеже народ у тим краю зна мац розкошни мриї, на розуме му було швидко ше сконїц з хотара покля го дахто нє обачи. Пред утриню, шеднул за стол у єдальнї та роздумовал о польох, о жатви, о статку, о живини, о роботи, о хвилї и нї о чим вецей. На таке вельке швето. Опрез нього, на партку хтори иншак стал на тим столє, крижом бул престарти ище єден, з паскалнима мотивами. На нїм, у полцоровей мисочки були вискладани украсни писанки. Два були и чоколадово. Мал наисце вельке обисце, алє жил сам. О нїм ше старала єдна служнїца. Обишла го рано и вечар. Нє було хто наростресац, та нє було чежко анї отримовац го. Була добра. Вредна и циха. Звичайно бул на полю кед вона пораєла, а и кед бул дома, часто єй анї нє поздравкал, бо ю нє збачел. А нє так анї дзбал. Вона поробела, а вон заплацел. Так, як и зоз шицкима цо робел. Нє пил кафу, нє мал часу, вон лєм до роботи бежал. Од вше було так. Перше попри оца, а вец ше пристановел, мал свойо обисце и фамелию. Як росли дзеци, так роснул и його маєток и машини, и саме обисце. Шицкого було. Мал здравя, жажду за роботу и напредованьом. Голєм ше йому так видзело. Бул задовольни. А думал же є и щешлїви. Кус по кус, на його лоповику було вше менєй власи, чоло му було вше баржей зранцавене. Слунко ишло од востоку ґу заходу, а з нїм ишол и сам живот. Пошли и дзеци, попристановяли ше. Нєстал галайк. Нє була гужва. И дїдом уж стал. Шицко ишло по своїм цеку. Роки принєсли свойо. Бул ґдовец. Остал сам, сам з полями и статком. По правдзе, було ту вельо роботи, бо бул маєтни и статку мал надосц. Уж ше жито кошело, уж слунечнїк, уж соя, та кукурица, та ше му крава оцелєла, уж гной вивесц требало. Мир бул лєм кед ше спущела ноц. Теди ґазда положел добока калап и зоз зашулькану циґаретлу ше шейтал по мегкей трави роздумуюци. Цо и як далєй ма робиц. О одпочивку нє штудирал, покля раз, єдного дня, сам од себе, нєсподзивано нє надумал до двора посадзиц сто ружи. Вшелїяки. Шицки фарби. Тото рано, понеже мал вельки двор, прекопал траву на штредку у форми круга, розуми ше, огромного, оградзел го з цеглами так же их поскладал на кант и обилєл з вапном и дал ше до роботи. Засадзел ружи. Шицки сто. И позалївал их. Анї нє обачел кельо часу препровадзел у дворе. Тей ноци швидко заспал. Щешлїви. Як час преходзел, ружи росли. Допатрал их. Кажди вечар, кед шицки обовязки вимирел, запалєл себе циґаретлу и виприповедал им даяке дожице. Каждей з нїх, по наособ пошвецел єдну часц свойого живота. Каждей з нїх даровал часточку себе. Дакеди ше му видзело же го и слухаю, а дакеди боме же аж и чую. Цешел ше у нїх. Попри такого фаховца, швидко напредовали. Почали квитнуц. Єдна за другу. Фарби кажда иншака. Наисце нє мож описац таку красоту. То як у филме. Надалєко и пахли. Людзе цо тадзи преходзели, заставали и припатрали ше на тот рай. Припатрал ше и ґазда. Нє раз вошол до заградки и пробовал найсц найкрасшу медзи нїма. Трапеза. И даремна робота.

26. МАРЕЦ 2021.

У живоце чежко видзелїц найкрасши хвильки, периоди, збуваня, ситуациї. Вони дзешка вше шлїдза єдна за другу и зменюю ше по якимшик шоре цо нам звичайним людзом нїґда ясни нє буду. Дакеди зме сами и нєщешлїви, а дакеди нас щесце найдзе самих. Червена, белава, лилова, жовта, била, мескова, целова, вишньова, аж и чарна. Єст ище даєдна нєспомнута у венцу фарбох? У заградки єдного маєтного ґазду, квитли сто ружи. Єдна така, друга иншака. Вше було и пупча, и преквитнути. Так як час накладал: роєли ше и нєставали. А ґазда ше цешел у нїх. Як вибрац найкрасшу ружу и хтору подїю з живота єй виприповедац и пошвециц? У ясней, мешачней ноци, кед гвизди крашели нєбесни звод, шейтал ше змирени ґазда. Сцел вибрац найкрасшу ружу. Обиходзел, длуго, длуго штудираюци кадзи тот живот з нїм путовал. Вец, на концу, отаргнул єдну з нїх. Видзело ше му, же була найкрасша. Била. Розквитнута. Найпахняцша у тей оградзеней заградки. Хтору приповедку єй виприповедал, остала тайна. Єдно сиґурне. Була найзначнєйша и остатня. Того вечара спокойно заспал и нє пребудзел ше анї кед ше розвиднєло, анї го дзвони нє пребудзели, а анї служнїцово слизи. У швеце ружох чежко буц нєкрасни. Алє у швеце ружох чежко буц и найкрасши. Окреме там дзе квитню сто ружи. Тота єдна остала у рукох нашого ґазду и випровадзела го на гевтот швет. Праве тота найкрасша.■

РУСКЕ СЛОВО 21

literaturne@ruskeslovo.com

ПРЕДСТАВЯМЕ Матия ПЕТРОВИЧ

Златка ЧИЗМАР

ОРНАМЕНТ ЖИВОТА Щезнул ище єден дзень у хторим шмерц страцела... Прелята крев шветлосци постава ноц хтора приходзи зоз зявеньом мешачка... Тераз ноц на шоре и я ю чекам... Вистати и сам... Чувствуєм рух цмоти на кридлох плими осаменей габи... Ище раз преклятство. Ище єдно пораженє и остатня капка тинти хтора пада... Ґу глїбином... громох и огня у препасци огня и громох.

ШЛЇД Матия Петрович народзени у Краґуєвцу 4. авґуста 1993. Свойо перши поетски крочаï направел 2019. року, у Вербаше, кед ше пласирал до финалу Фестивала поезиï младих. Його стихи обявени у заєднïцкей збирки писньох „У ишчекивању светла”, як и у литературним часопису „Траг”. Член є литературней секциï Студентского културного центру у Краґуєвцу, у рамикох хторого наступал на даскельо литературних вечарох.

Найважнєйши шлїд хтори остава за крочайом. И я ше наздавам же мой шлїд нє випари вєдно зоз здогадованьом мнє найблїзших особох… Кед треба, направим исти крочаї стотки раз. Зробел бим шицко, нє, зробим абсолутно шицко же би шлїд мнє нєстал вєдно зоз здогадованьом мнє найоддалєнших особох... Прето бо аж теди здогадованє постава шлїд, а вон ше претворює до часу збитого у вичносци вселени. У просторе єдного шерца и любови хтора нас шицких облапя. Прето бо я… Нє жадам постац лєм звичайна слика злучена зоз другим пейзажом цмоти на мурох шерца. Нєпреглядно вельо и ище далєй од того жадам постац фарба хтора ище вше нє видумана. Жадам буц тирваци шлїд єдинственого шерца, твойого шерца. Постац случайна гришка… И, кед можеш, кед маш у себе моци, у глїбини свойого шерца ме видумай и зоз щеточку мриї висип як капки дижджу зоз хмари… Єдна капка, єдна слиза и єден пулс у стретнуцу попатрункох, ґу дотику ґамбох, кед нєбо змарзнути ноци дотхнє нєбо забутого дня, Престань тримац нєбо на хрибце. у єдней димензиї, єдней можлївосци, Лєм ше опущ и зачир ше до ньго. єдиного часу… Нє старай ше, нє престанєш исновац Алє щезнє чежкосц хтору чувствуєш у себе коло бездни. Жадам остац шлїд… До снох розсипаней безконєчней мриї Жадам охабиц шлїд… Превидного здогадованя хторе знїкло у стварносци У тебе и звонка тебе Єдина нагода скриц свою часц розума з тобу.

– праве випариц як и огень хтори над тобу у гвиздох. Ти и я... Ошлєбодз ше, та постань хмара... Шлїд… Нєвидлїва молга наиходзи. Лєм крочай до пражнїни може це зачувац од слики Хтора на це нєпреривно патри зоз жвератка... Твойо очи, твой попатрунок и твой цинь у часовим склу И єдно обрацанє планетох коло мешачка Круг празни, цми и безконєчни…

НЄБО НА ХРИБЦЕ

(зоз сербского язика прешпивала Оксана Мудри-Недич)

20 РУСКЕ СЛОВО

26. МАРЕЦ 2021.

П

СТО РУЖИ

о смутним полю, озарйованим з першим раншим слунком, розлял ше погляд велького ґазду. Оштри, а источашнє и щири. Нєшка ше робиц нє будзе бо вельке швето, а як и шицки обични людзе, и парасти швеца. Пообиходзел свойо парцели, а понеже народ у тим краю зна мац розкошни мриї, на розуме му було швидко ше сконїц з хотара покля го дахто нє обачи. Пред утриню, шеднул за стол у єдальнї та роздумовал о польох, о жатви, о статку, о живини, о роботи, о хвилї и нї о чим вецей. На таке вельке швето. Опрез нього, на партку хтори иншак стал на тим столє, крижом бул престарти ище єден, з паскалнима мотивами. На нїм, у полцоровей мисочки були вискладани украсни писанки. Два були и чоколадово. Мал наисце вельке обисце, алє жил сам. О нїм ше старала єдна служнїца. Обишла го рано и вечар. Нє було хто наростресац, та нє було чежко анї отримовац го. Була добра. Вредна и циха. Звичайно бул на полю кед вона пораєла, а и кед бул дома, часто єй анї нє поздравкал, бо ю нє збачел. А нє так анї дзбал. Вона поробела, а вон заплацел. Так, як и зоз шицкима цо робел. Нє пил кафу, нє мал часу, вон лєм до роботи бежал. Од вше було так. Перше попри оца, а вец ше пристановел, мал свойо обисце и фамелию. Як росли дзеци, так роснул и його маєток и машини, и саме обисце. Шицкого було. Мал здравя, жажду за роботу и напредованьом. Голєм ше йому так видзело. Бул задовольни. А думал же є и щешлїви. Кус по кус, на його лоповику було вше менєй власи, чоло му було вше баржей зранцавене. Слунко ишло од востоку ґу заходу, а з нїм ишол и сам живот. Пошли и дзеци, попристановяли ше. Нєстал галайк. Нє була гужва. И дїдом уж стал. Шицко ишло по своїм цеку. Роки принєсли свойо. Бул ґдовец. Остал сам, сам з полями и статком. По правдзе, було ту вельо роботи, бо бул маєтни и статку мал надосц. Уж ше жито кошело, уж слунечнїк, уж соя, та кукурица, та ше му крава оцелєла, уж гной вивесц требало. Мир бул лєм кед ше спущела ноц. Теди ґазда положел добока калап и зоз зашулькану циґаретлу ше шейтал по мегкей трави роздумуюци. Цо и як далєй ма робиц. О одпочивку нє штудирал, покля раз, єдного дня, сам од себе, нєсподзивано нє надумал до двора посадзиц сто ружи. Вшелїяки. Шицки фарби. Тото рано, понеже мал вельки двор, прекопал траву на штредку у форми круга, розуми ше, огромного, оградзел го з цеглами так же их поскладал на кант и обилєл з вапном и дал ше до роботи. Засадзел ружи. Шицки сто. И позалївал их. Анї нє обачел кельо часу препровадзел у дворе. Тей ноци швидко заспал. Щешлїви. Як час преходзел, ружи росли. Допатрал их. Кажди вечар, кед шицки обовязки вимирел, запалєл себе циґаретлу и виприповедал им даяке дожице. Каждей з нїх, по наособ пошвецел єдну часц свойого живота. Каждей з нїх даровал часточку себе. Дакеди ше му видзело же го и слухаю, а дакеди боме же аж и чую. Цешел ше у нїх. Попри такого фаховца, швидко напредовали. Почали квитнуц. Єдна за другу. Фарби кажда иншака. Наисце нє мож описац таку красоту. То як у филме. Надалєко и пахли. Людзе цо тадзи преходзели, заставали и припатрали ше на тот рай. Припатрал ше и ґазда. Нє раз вошол до заградки и пробовал найсц найкрасшу медзи нїма. Трапеза. И даремна робота.

26. МАРЕЦ 2021.

У живоце чежко видзелїц найкрасши хвильки, периоди, збуваня, ситуациї. Вони дзешка вше шлїдза єдна за другу и зменюю ше по якимшик шоре цо нам звичайним людзом нїґда ясни нє буду. Дакеди зме сами и нєщешлїви, а дакеди нас щесце найдзе самих. Червена, белава, лилова, жовта, била, мескова, целова, вишньова, аж и чарна. Єст ище даєдна нєспомнута у венцу фарбох? У заградки єдного маєтного ґазду, квитли сто ружи. Єдна така, друга иншака. Вше було и пупча, и преквитнути. Так як час накладал: роєли ше и нєставали. А ґазда ше цешел у нїх. Як вибрац найкрасшу ружу и хтору подїю з живота єй виприповедац и пошвециц? У ясней, мешачней ноци, кед гвизди крашели нєбесни звод, шейтал ше змирени ґазда. Сцел вибрац найкрасшу ружу. Обиходзел, длуго, длуго штудираюци кадзи тот живот з нїм путовал. Вец, на концу, отаргнул єдну з нїх. Видзело ше му, же була найкрасша. Била. Розквитнута. Найпахняцша у тей оградзеней заградки. Хтору приповедку єй виприповедал, остала тайна. Єдно сиґурне. Була найзначнєйша и остатня. Того вечара спокойно заспал и нє пребудзел ше анї кед ше розвиднєло, анї го дзвони нє пребудзели, а анї служнїцово слизи. У швеце ружох чежко буц нєкрасни. Алє у швеце ружох чежко буц и найкрасши. Окреме там дзе квитню сто ружи. Тота єдна остала у рукох нашого ґазду и випровадзела го на гевтот швет. Праве тота найкрасша.■

РУСКЕ СЛОВО 21

СКАЗКОВО ШИРКИ

З

найлєнївшу зарю слунка, загашел ше длуги дзень. Ище ше цма анї нє спущела, уж було видно далєки мешац. Нєшка вон мал улогу наявиц приємну ноц. Гоч по длугих горучавох конєчно сцигла вигодна темпеатура, вона и далєй нє могла заспац. Чувствовала вельки нємир. У глави єй гучали гласни думки, од хторих, така нємоцна, чежко могла сцекнуц. На хвильку задримала, вец ше таргла. Так уж ноцами. Нє чишлєла их вецей. Календар обрацела ґу муру. Знала кеди ма виплациц за струю, а датуми вецей нє були интересантни. Оддавна є уж нє одпочинута як тому швет, алє зато нє остала анї єдна кнїжка на полїчки, а же би ю нє пречитала. Даєдни и вецей раз. Романи, историйни, дзецински, фахово... лапала ше до шицких, лєм же би сцекла од самей себе. Вчера праве, закончела „Сказку о дзивчецу з ширками”. Сочувствовала зоз ню. Алє єй и завидзела на єден способ. Любела би видзиц тото цо дзивчатко видзело, лєм ширки цо вона палєла, нє давали таки пламень. Єй ше вше лєм исте привидзовало. Вше исте видзела. Писканє. Коченє. Галайк. Крик. Йойк. И велька цихосц и нєрухомосц. У єй сушедстве, од кеди памета, жила єдна наисце звичайна фамелия. Мац, оцец и двойо дзеци. Мац и оцец робели, а дзеци чували баби и дїдове. Хто кеди могол. Правда, дзеци росли, почала перше овода, а вец и школа, и чуванє уж нє було таке часте. Дзеци на улїчки було вельо, после закончених домашїх задаткох, шицки ше бавели вєдно. Опрез дачийого обисца, медзи облаками и калдерму, на желєней трави. Чи з лабду, чи на джмурки, „Хто ше вола Микола”... теди их чували мами, татове. Вше бул геверни голєм єден. Так и того дня. Шицки на громади, єдно другому по уха. Мурцави и нашмеяни. Лабдали ше. З лилову лабду з билима платками по себе. Сиґурно же є купена на валалским Кирбаю, бо през лабди, розуми ше, Кирбай нє могол прейсц. Добра була тота лабда. Шицких их повязовала. Була анї нє мегка, анї нє тварда, праве як треба же би одскаковала од жеми и нє залєтовала на витре. Ишла праве кадзи ше ю руцело або викопло. Но, нє шицки були єднак схопни у лабданю. Пошла дакеди и до ярку, а боме и до облака. Алє, нє було страшне, бо нїч вельке нє напаратовала. Окрем теди... теди кед ше у бависку одбила од старей вишнї опрез їх обисца и пошла гет на калдерму. Хлапец побегнул за ню, и док мац скричала „нєе” уж ше случело нєщесце. Вона праве теди приходзела дому з роботи на автобусу. Станїца була нєдалєко, та превозка ишла помали. Задумана и розшата у думкох пре нєвитворени проценти продукциї роби хтору прави єй фабрика, патрела през облак же як ше сушедово дзеци крашнє бавя и вешеля. Ей, кед би єй робота нє була така напарта, и кед би голєм кус здабала на тото лабданє. През облак, так, як кед би дахто спомалшел знїмок, видзела сушеду як скричала „нєее и розбегла ше ґу автобусу. Знала же цошка нє у шоре. Вожач закочел, алє дармо. Шлїзкал ше так у коче-

Златка ЧИЗМАР

ню з бока на бок, а путнїки нємо патрели цо ше случує. Аж кед вишли з автобуса, видзели цо ше случело. Було креви вшадзи. Мац у слизох доволовала свойо дзецко, свойо чадо, алє заварти очка нємо путовали на гевот швет. Кед пришли дохторе, уж бул там. Прибегнул и оцец. Нє могол себе дац ради. Людзе ше зишли, нїби, до помоци. Полицає, дохторе, сушеди, пайташе, родзина, алє нїхто нє могол помогнуц. Помоци нє було. Зоз зогнутима главами ше так и розишли. И хлапца однєсли. Теди настал вельки смуток. За цале сушедство и за цали валал. Тот дзень запаметали шицки по лиловей лабди. По дзецинским бависку и по смутку. Од теди на улїчки нєт бависка. Нїч нє таке як було пред тим нємилим збуваньом. А днї преходза. Нємир ше уселєл до душох присутних того цмого дня. И провадзи их. Зоз тим йойчаньом, зоз тим коченьом, зоз галайком, нємиром, кед дланї од зною влажни, а шерцо дурка як нє у ритму, раз швидко, вец помалши, а диханє го провадзи. Зменюю ше страх, боль, смуток, жаль, нємоц, терха, аж и вина. И то чувствує кажда мускула, кажда ранц на скори. Як ше ришиц, кеди прейдзе? Кельо ноци нє преспани? Кельо кнїжки почитани? Кельо ширки запалєни? Нарано нови дзень. Ознова ма шеднуц до автобуса и путовац на роботу. Одробиц дзень, хтори уж нє такойтаки напарти пре роботу яґод пре ню саму, и врациц ше по истей драги дому. Можебуц ше през драгу случи дацо красше. Можебуц обачи птици у лєту. Або пипинє у житу. Можебуц ше нєшка и нашмеє. Без ширкох.■

Число ушорел Сашa Сабадош, илустрациї Андреа Новак

22 РУСКЕ СЛОВО

26. МАРЕЦ 2021.

kultura@ruskeslovo.com

ПРЕ ЕПИДЕМИЮ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ДЗЕЦИНСКА ЗАГРАДКА ДОЧАСОВО НЄ РОБИ Рускокерестурска дзецинска заградка „Цицибанˮ котра оддзелєнє ПУ „Бамбиˮ з Кули по розказу Штабу за позарядово ситуациї општини Кула, дочасово нє будзе робиц у периодзе од 22. марца по 5. април, а пре нєвигодну епидемиолоґийну ситуацию.

Тот розказ принєшени 20. марца потим як утвердзене же у Цицибану седем воспитачки и єдна пораячка позитивни на вирус корона, як и єдно дзецко у младшей ґрупи. Таку одлуку Штаб принєсол на основи анализи и утвердзеней погоршаней ситуациї у цалей Установи Бамби, а найчежша була праве у „Цицибануˮ. Прето Штаб розказал же би ше у керестурским „Цицибануˮ у наступних двох тижньох, понеже тераз нєт условия за нєпоштредну роботу з дзецми, орґанизовали з роботу на далєко, а по препорукох Министерства просвити, науки и технолоґийного розвою Републики Сербиї. Розказ обявени на сайту Општини Кула. Нє треба гуториц же таки поступок локалней самоуправи цалком розумлїви, цо ше дотика роботи керестурскей дзецинскей заградки, алє ше муши повесц же з тим велї родичи маю додатну бриґу дзе и кому зохабиц дзеци док муша буц на своїм роботним месце. Но шицко тото то ище єден нємили пошлїдок часу у хторим жиєме, у епидемиї корона вирусу. М. А.

IN MEMORIAM

ИВАН ПАП (1946–2021) У своїм 75. року живота, 22. марца, у Руским Керестуре ше упокоєл Иван Пап, длугорочни професор историї у керестурскей Основней и штреднєй школи „Петро Кузмякˮ, и активни у вецей сферох явного живота у нашей заєднїци. Народзени бул 11. юлия 1946. року у Миклошевцох дзе його оцец службовал, у вельочисленей священїческей фамелиї од оца о. Владимира (Миклошевчана) и мацери панїматки Татияни (народзеней Шимко з Руского Керестура), як треце од їх шесцерих дзецох, та мал ище двох братох и три шестри. Основну школу закончел у Дюрдьове дзе його оцец прешол на душпастирску службу, ґимназию закончел у Сримских Карловцох, а студиї историї дипломовал на Филозофским факултету у Новим Садзе. Роботне анґажованє започал у Кули у Општини у прекладательней Служби, дзе два роки робел як прекладатель на руски язик. Потим прешол до Основней и штреднєй школи „Петро Кузмякˮ дзе робел аж по свойо пензионованє як наставнїк у основней и як професор у ґимназиї дзе викладал историю. Запаметани останє же з вельким закладаньом на своїх годзинох о националней историї, при школярох пестовал руску свидомосц и любов ґу свойому народу. У школи велї роки водзел историй26. МАРЕЦ 2021.

ну секцию як и шаховску, а у шаху ше анґажовал и у Шаховским клубу „Русинˮ од самих початкох його снованя, штредком седемдзешатих рокох прешлого стороча, дзе активно бавел до пред штирома-пейцома роками, а у младших рокох бавел и столни тенис. Од самого снованя бул член и Союзу Руснацох Українцох, а зоз своїма фаховима викладанями, участвовал на велїх сходох. Тиж так бул член Дружтва за руски язик, литературу и културу од 1975. року, и єден з найвреднєйших його членох секциї у Руским Керестуре. Останє запаметани по числених рефератох з нагоди значних рочнїцох Дружтва и його членох, та визначних културних, просвитних и других дїячох зоз нашей дальшей и блїзшей прешлосци. Професор Пап бул и активни член Дома култури, односно його Хлопскей жридловей ґрупи зоз хтору наступал на смотрох, наших фестивалох у жеми и иножемстве. У супружестве зоз Марию (Стричко) пожил 48 роки, а маю дзивку Лесю хтора чесна шестра у василиянским чину. Професор Иван Пап поховани 23. марца, на керестурским теметове. Вичная му памят! М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАША ГОСЦИНСКА: ЯСНА ПАПУҐА З ЛУВЕНУ У БЕЛҐИЇ

КАРИЄРУ ПОЧАЛА У НУКЛЕАРНЕЙ ФИЗИКИ, ПРЕДЛУЖЕЛА У ТЕЛЕКОМУНИКАЦИЙОХ Ясна Папуґа зоз Руского Керестура уж вецей як дзешец роки жиє у Лувену у Белґиї, дзе докторовала нуклеарну физику, як и єй супруг Ґерґей. Медзитим, после докторованя закончели у цалком других фахох, о чим зме и бешедовали зоз Ясну, як и о їх живоце у Белґиї, о путованьох, корони, 5Ґ мрежи, рускей Ґимназиї... Пише: Мая ЗАЗУЛЯК ГАРДИ

О

сновни студиї Ясна закончела на ПМФ-у у Новим Садзе и гоч рок була и абсолвент, дипломовала перша у своєй ґенерациї, исто як и єй тедишнї леґинь, а тераз супруг, Ґерґей. Кед ше вон уписал на докторски студиї у Белґиї, Ясна пришла на його место на новосадским факултету, алє ше там нє затримала длуго, бо пошвидко и вона пошла до Лувену.

– Професор нє знал же зме вєдно, алє знал же му будзе требац нови студент, кед Ґерґей гварел же идзе до Белґиї. Рок и пол сом остала як асистент на ПМФ-у, на нуклеарней физики, а вец сом 2010. року пошла до Белґиї и пейц роки познєйше сом докторовала на Институту за Нуклеарну физику на Католїцким Универзитету у Лувену. У Белґиї ше вельо озбильнєйше патри на докторски студиї, наприклад, ту би нє прешло преписованє. Єдна од обовязкох нам була же бизме як асистенти тримали вежби студентом, та єдного студента „лапели” же преписовал на семинарских роботох и то бул конєц. Мал познєйше вельо бриґи и на других предметох, та одустал... Тиж, муши ше у шветовим часопису публиковац роботу, хтору ше пред тим преверює и потвердзує, а єст и особи хторим ше нє уда публиковац, та вец нє можу анї докторовац. Можем по-

Ясна на єдним винчаню у Индиї

24 РУСКЕ СЛОВО

весц и же ту студентох одшмелюю же би сами робели, а ми на вежбох у Сербиї робели на старих апаратох и мушели зме мерковац же бизме дацо нє погубели. Ту, гоч ше и случи же ше дацо погуби, нє важне, ту ци други, та роб. Ми нє мали тото искуство и наисце нам хибела експериментална часц, гоч думам же зме з теориї були добри – бешедує Ясна о искустве на докторских студийох у другей держави. ТЕРАЗ МА ЧАСУ И ЗА СЕБЕ Ище под час докторских студийох, Ясна видзела же найвироятнєйше нє останє у науки. Так и було, та после докторованя прешла до индустриї.

– После докторату коло 90 одсто людзох напущи академию и прейдзе до индустриї. Понеже сом докторовала експерименталну физику, була сом вязана за лабораторию, а таки єст лєм даскельо у швеце, цо значи же бизме ше на кажди даскельо роки мушели селїц до другей держави, а я нє сцела таки живот, та ми було ясне же нє останєм у науки. Ґерґей винял мадярски пасош, та сом прейґ нього достала дозволу за пребуванє и 26. МАРЕЦ 2021.

ljudze@ruskeslovo.com

же бим могла робиц, бо зоз сербским пасошом треба мац роботну визу, а велї фирми патра на тото неґативно, та даваю предносц тому кому ю нє треба – гвари Ясна и предлужує як зоз нуклеарней физики прешла до телекомуникацийох.

– Щиро, нє знала сом цо точно сцем, бо сом под час студийох нє мала часу роздумовац нї о чим другим, лєм о науки, та мушим повесц же сом була дакус и потрацена кед сом закончела. Перша робота хтору сом нашла була повязана зоз пошоренями за телекомуникациї, алє сом мушела путовац на гайзибану, вец ище и на бициґли, и дньово сом трацела вецей як два годзини, цо ми було барз напарте, та сом после рока и пол гварела же будзем глєдац роботу у Лувену. Швидко сом ю нашла и тота фирма ми вельо лєпша, бо прави свойо пошореня. Кед сом почала робиц, нїч сом нє знала о тим, мушела сом ознова читац и учиц ше. Розуми ше, я и далєй любим физику, алє видзим же тераз мам вецей часу и за даяки други ствари, медзи иншим и за себе, цо сом нє мала попри докторских студийох, хтори знаю буц барз стресни – припознава Ясна. Папуґова роби як сертификацийни инжинєр у фирми хтора прави пошореня хтори хасную wireless technologies, а од хторих найпознатши 4G/LTE, 5G, Bluetooth и велї други.

– Кажде електричне пошоренє муши одвитовац одредзеним стандардом и у зависносци од того яки ма характеристики, муши ше тестирац у одредзених лабораторийох хтори акредитовани за сертификованє тих пошореньох. Наприклад, кед нам телефон при глави, же зарйованє нє очкодує мозоґ, скору... Потим меранє чи телефон пороби дацо кед є блїзко при другому телефону, лєбо у кухнї при апаратох, же ше нє прегреє итд. Я провадзим чи нашо пошореня иду по тих стандардох, комуникуєм зоз акредитованима лабораториями, зоз рижнима клиєнтами, а мам и часц проєктного менаджерства – толкує Ясна, а о теорийох „завери” же 5Ґ мрежа шири корона вирус, лєбо же ше хаснує за провадзенє людзох, гвари: – Думам же ше людзе муша лєпше едуковац и муша мерковац цо читаю на интернету. Видзела сом дзешка, нє знам чи то наисце и так, же Сербия нє сце прейсц на 5Ґ. Думам же то барз подле, бо швет прейдзе, то нєминовне, и тот хто нє будзе порихтани, швидко го преґажи час – визначує вона. КОРОНА И РОБОТА З ДОМУ Ясна и єй супруг уж рок робя з дому, вона за спомнуту фирму, а вон у ИТ сектору. Виприповедала нам же у

У Финскей на конференциї

26. МАРЕЦ 2021.

РУСКИ ЯЗИК НЄ ПРЕПРЕЧЕНЄ ЗА ДАЛЬШЕ ШКОЛОВАНЄ Ясна закончела руску Ґимназию, за хтору ю вяжу лєм красни памятки, а дзекуюци велькей потримовки професорох з предметох хтори ю интересовали, лєгко ше унапрямела за дальше школованє.

– Участвовала сом у онлайн стретнуцу алумнистох нашей Школи. Нє знала сом же таки проблем зоз числом школярох и була сом наисце нєприємно нєсподзивана. Абсолутно ше нє складам зоз роздумованьом даєдних родичох же дзецко треба же би ше уписало до штреднєй школи на сербским язику лєм прето же би му було лєгчейше на факултету. З другого боку, нє знам яке би було найлєпше ришенє за тот проблем, я ше наздавам же то можебуц лєм тераз таки период, бо би наисце була чкода кед би ше єдного дня загашело таке єдинствене оддзелєнє – визначує бувша Кузмяковка.

Белґиї од новембра позаверани ресторани и кафичи, док ше школи нє заверало, а анї раз нє було забраньоване анї шейтанє, аж напроцив, гражданох ше мотивує же би на таки способ оддихли од роботи з дому.

– Ту вельке довириє до того цо нам поведза. Нєт такого стресу. Одшмелюю людзох же би ше вишли прешейтац, а кед раз хтошка зоз штабу сцел забранїц же нє мож пойсц на бициґли далєй як 30 км од пребувалїща, други у штабу гварели же то нєт смисла и нє було прилапене. И ми патриме кажди дзень висц ше прешейтац. Нєвязано за тоту ситуацию, тото цо ми у Белґиї барз одвитує то же кажде патри свойо. Тиж, вельо су свидомши о климатских пременкох, о правох животиньох, людзох, о заґадзованю штредка, а то праве теми хтори мнє барз интересую – наглашує вона. Спочатку два раз рочнє приходзели до Сербиї, а тераз пре тоту шицким добре познату ситуацию нє були длугши час, а вона им погубела плани и за други путованя.

– Потераз зме нащивели Голандию, Белґию, Луксембурґ, Французку, Нємецку, Италию, Шпанию, Финску, були зме и у Истанбулу, Израелу, Южноафрицкей Републики, Канади... Од шицких местох у Европи, природа нам була найкрасша у Словениї и лєдво чекаме ознова там пойсц – гвари Ясна, а на концу додава же им на лїстини жаданьох за путованє Нови Зеланд, Синґапур, Австралия и Япон.■

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: ВЛА ДИМИР РАЦ ЗОЗ КАНА ДИ

ЗАШМЕЙОВАЛИ НАС КЕД НАМ БУЛО НАЙПОТРЕБНЄЙШЕ

Пише: Сандра САЛАМУН

БУЛО ТО НА ЯВНЕЙ ЕМИСИЇ У маю будзе трицец шейсц роки малженского живота Владимира и Марици Рац. Здогадую ше добре же єдно на друге почали „джмуркац” на госцованю у Петровцох у Горватскей, кед була „Явна емисия” автора Штефана Гудака. Емисия була свойофайтови концерт за домашнїх у наших местох, а на нїм участвовали млади з наших, руских местох. Теди Марица шпивала, а Владимир ґлумел.

Родом є зоз Руского Керестура, дюрдьовски жец, и „нєсудзени” Дюрдьовчань котрогo велї запаметали по улоги у гуморескох и скечох „Сватове”. Нєшка Владимир Рац жиє у Канади зоз свою фамелию. И попри тим же є там уж длугши час, чува памятки на свойо коренї и традицию

О

семдзешатих рокох прешлого вику нашо руски медиї вецей уваги давали гумористичним змистом. Праве теди на Радио Новим Садзе у програми на руским язику настали гумористични скечи котри паметаю велї ґенерациї. Були то наисце слухани и преприповедовйовани емисиї. Медзи нїма було и таки скечи котри дожили живе, театралне виводзенє на бини и госцованя по наших местох, алє и екранизацию. Слово о гумористичних скечох „Сватове” у хторих ше збивало франти на велї теми, а окреме о теди актуалней политичней ситуациї. Їх автор бул наш собешеднїк Владимир Рац. Приповедка о значнєйших животних случованьох, крижаню и одлукох Владимира Раца, роботи у радию НС, познанстве зоз супругу Дюрдьовчанку Марицу (познату шпивачку, народзену Пушкаш), и знїманє гумористичних скечох „Сватове”, почина 1974. року. Теди Рац приходзи до Нового Саду на студиї историї на Филозофским факултету. Руска младеж ше сходзела у новосадскей Матки, там ше упознавали велїх нашо млади, там заходзел и Рац, а вец почало и сотруднїцтво у програми на руским язику у спомнутим Радию. Владимир пририхтовал репортажи на рижни теми, за информативу, бул и редактор младежскей емисиї „Одгуки з ровнїни”, а велї го запаметали и у емисийох „На габох музики и гумору” хтори пририхтовал редактор Штефан Гудак.

– Почал сом читац скечи. Пред тим сом таке нїґда нє робел, алє сом пробовал. Вец ми

Початок роботи на Радию Нови Сад

26 РУСКЕ СЛОВО

ше Штефан опитал же чи бим писал гуморески. Перше сом писал кратки скечи, а вец гуморески за вецей особи на рижни актуални теми. При концу емисиї вше була пречитана и гласовно одґлумена єдна длугша гумореска – гвари Владимир, котри ше дзечнє здогадує на авторски улоги як цо Ферко Дурнїло котрому хибел „шрубик” у глави, алє кед гварел, тото виповедзене було насправди мудре, а потим шлїдзели и Свахи на пияцу, алє и велї други улоги. З РАДИЯ И НА ЕКРАН На початку осемдзешатих рокох прешлого вику, у його гуморески „Дурни и нєпевни” почина сотрудзовац зоз Дюрдьовчаном Мирославом Кевеждийом. Дзекуюци тому сотруднїцтву, пред трицец шейсц роками настали „Сватове”. На тот ґлумецки тандем нїхто нє бул ровнодушни. Зоз своїм зєдинєним ґлумецким искуством подмладзели ґлумецку секцию новосадскей Матки, а на инициятиву Дюри Папгаргая... Ґлумели на бини, а за потреби радийских емисийох РНС, тото робели полни дванац роки.

– Пошвидко „Сватове” з радийскей гуморески преходза ґлумиц и на Телевизию. Нажаль, 1999. року, кед було бомбардованє, 26. МАРЕЦ 2021.

ljudze@ruskeslovo.com

велї тоти знїмки знїщени. Жаль ми же при себе нє мам нїч з того материялу. Теди, раз я, а раз Кевежди, писали тексти за нашо скечи. Кед була криза дзеведзешатих рокох, були зме и режисере и монтажере, а вец нє було анї за нашо гонорари, алє зме предлужели робиц же би и у тих чежких часох нашо людзе мали голєм яку-таку гумористичну розвагу, а нє лєм же би слухали о нємилих случованьох – щири Владимир. Емисиї за радио и телевизию знїмани доґод ше наш собешеднїк зоз фамелию нє одселєл до Канади. Любел тоту роботу, знїманя, друженя, алє мал потребу започац живот у мирнєйших крайох. У нас була криза и война нєдалєко од нас. Рацово перше жили у Новим Садзе, плановали ше преселїц до Дюрдьова, алє животна драга их одведла до иножемства. Того лєта будзе двацец пейц роки як ше Рацово преселєли до Едмонтону у Канади. ОД ПОЧАТКУ – Кед зме ше одселєли, дзивка Татяна мала дзевец, а син Звонимир шейсц роки. Вони ше там швидко прилагодзели, язик научели раз-два, а нам двоїм требало кус вецей часу. Едмонтон зме вибрали понеже є у часци котра ше розвивала и було досц вигодносци за єй жительох, а нам теди таке було важне, понеже зме мушели почац од самого початку – гвари Владимир котри швидко нашол роботу и ище вше роби у истей фирми, а нєодлуга здобудзе и условиє за пензию. Його супруга Марица жадала робиц у своїм фаху, сцела буц медицинска шестра. Мушела нострификовац диплому, учиц ше и покладац испити и добре знац язик. О даскельо роки, шицко ше єй удало. Вона уж у пенизиї, алє ище вше роби, понеже так жада. Задовольни су. НАЙЖИМНЄЙША ПЕРША ЖИМА Рацово ше швидко звикли на ушорену систему, почитованє роботнїкох, роботного и шлєбодного часу, нацийох и националносцох, алє нє було, гваря, лєгко звикнуц ше на жиму. Перша жима була найжимнєйша. Дакеди у фебруару було и минус трицец, а просеково през дзень коло минус штири ступнї, док вноци минус дзешец. Шнїгу нєт вельо, а воздух чисти.

– Нова держава, нове околїско, нове виволанє... За шицко зме ше мушели сами остарац, сами финансовац.

Запаметани Сватове” ”

26. МАРЕЦ 2021.

ПОТЇХА У ДЗЕЦОХ Рацово ше цеша ше у своїх дзецох понеже су витирвали, витворени и успишни. Татяна и Звонимир закончели Академию драмских уметносцох, на напряме ґлума, алє ше предлужели школовац же би лєгчєйше нашли роботу. Татяна и специялиста за лимфну дренажу и роби у своєй Приватней клинїки за масажу. Док Звонимир ма и диплому за маркетинґ, роби як маркетинґ менаджер, медзитим, ознова ше уписал на штирирочни студиї же би бул инспектор за поживово продукти. Вони двойо основну школу закончели у Едмонтону на українским язику. Дома бешедую по руски, фамелийно отримую шицки руски обичаї, а кед були младши ходзели и по шпиваню на Вилїю.

Жадали зме лєпшу будучносц нашим дзецом, и нам, алє вони нам були на першим месце. Перши пейц роки були кус чежши, жили зме добре, алє нє було тельо за розвагу и путованя – гварел Владимир. У месце дзе жию найчастейше ше стретаю зоз фамелиями котри их и дочекали у Канади, Дюрдьовчанє: Дудашово, Ковачово и Папуґово. Церква тота котра их зблїжує. Даскельо роки по oдходу до Едмонтону Владимир ше уписал, а потим и закончел Висшу теолоґийну школу. У тамтейшей грекокатолїцкей церкви помага священїкови у олтару, чита апостол, причаща и друге цо може лектор за цо є пошвецени. Окрем того, дванац роки окончовал длужносц дзияка у нашей катедралней церкви у Едмонтону. По Служби ше людзе медзи собу дружа, вєдно попию кафу, а през викенд найволя з фамелию препровадзовац шлєбоддни час, або пойсц до природи. Владимира часто нє трима место, та люби поробиц цо потребне по обисцу, люби ушорйовац заградку и квеце у нєй.

– Одлучел сом ше цалком одпитац од новинарства кед слово о каждодньовей информативи и политики. У нас, у Канади, економска ситуация здрава, ходзи ше на роботу, шицко у порядку, викенд вше хаснуєме за розвагу. По дзецох видзим же кельо часу прешло, и док сом препатрал нашо фамелиярни слики, здогаднул сом ше вельо того. З нїма ше помагаме. Пристановели ше. Сучасни мрежи олєгчую комуникацию з найблїзшима у Сербиї, алє нам жаль же нам ше таке нє удало и з нашима родичами – гварел на концу Владимир Рац.■

РУСКЕ СЛОВО 27

informator@ruskeslovo.com

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 17. марца 2021. року дзвони на керестурскей Катедрали св. Николая оглашели же ше занавше заварли вистати очи нашей милей мацери, баби и прабаби

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. марца 2021. року наполня ше 45 жалосни роки одкеди нє з нами наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ЛЕОНА ЧИЗМАР (1929–2021)

ЯКИМ ЧИЗМАР (1921–1976) з Руского Керестура

Памятку на нїх навики буду чувац їх наймилши: дзивка Маря, син Яким и нєвеста Мелана, син Михал и нєвеста Ната, унука Елена зоз супругом Михалом, унука Ясмина зоз супругом Златом, унук Михал зоз супругу Илону, унука Наташа зоз супругом Иґором, унука Тамара зоз супругом Владом, унук Владимир зоз супругу Таню, та праунуки: Борис, Наташа, Мирко, Лука, Адрияна, Катарина, Марко, Дорияна, Анита, Денис, Андрей, Дарко, Коста, Доротея и Анастазия Вичная памят!

28 РУСКЕ СЛОВО

26. МАРЕЦ 2021.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 19. марца занавше престало дуркац шерцо нашого милого Влади

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На квитну нєдзелю, 28. марца 2021. року наполнї ше рок, як ше преселєл до вичносци наш мили

ВЛАДИМИР СИНКО (1946–2021) з Коцура Памятку на ньго вично буду чувац його Сенка, Рената, Деян, Ален, Инес, Желько, Ясминка, Миня и Леон Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 19. марца занавше престало дуркац шерцо нашого почитованого члена и донатора

ЯНКО ГУДАК (1942–2020) з Руского Керестура

ВЛАДИМИР СИНКО (1946–2021) з Коцура Памятку на ньго вично буду чувац аматере и управа КУД „Жатва” з Коцура Спочивай у мире Божим!

Занавше останєш у наших молитвох и наших шерцох. Супруга Татияна, дзивка Ґабриєла зоз супругом Петером и дзивка Дария, син о. Алексий, як и унука Ґабка Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 19. марца занавше престало дуркац шерцо нашого почитованого члена

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. марца наполнєли ше 7 жалосни роки як ше преселєл до вичносци наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ЮЛИН ДУДАШ (1941–2014) з Руского Керестура

ВЛАДИМИР СИНКО (1946–2021) з Коцура Памятку на ньго вично буду чувац фодбалере и управа ФК „Искра” з Коцура Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Наполнєли ше 10 роки як вецей нє з нами наша мила мац и баба

Юлине, роки прелєцели за час, алє боль и жаль остава занавше у наших шерцох. Найкрасши памятки на тебе чуваю твойо наймилши – супруга Сена, син Юлин, нєвеста Мара, унук Марко, унука Николина зоз супругом Аталом, и праунук Ґабриєл Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Наиходзаци цеплєйши марцовски днї, днї початка яри и вельконоцних шветох, виполнюю нас зоз смутним здогадованьом на таки єден дзень, кед нас пред дзешец роками зохабела наша мила мама и баба МЕЛАНКА САКАЧОВА народзена Гудак (1929–2011) учителька у пензиї з Руского Керестура

ВЕРУНА СКУБАН (1934–2011) з Руского Керестура Вично це ношиме у своїх шерцох. Твойо наймилши

26. MAРЕЦ 2021.

Спочивай у мире Божим!

Смуток нас и далєй обнїма пре тельо того цо зме нє сцигли вєдно прежиц и дожиц, алє нашо шерца, и нашо думки и далєй виполнюю здогадованя на єй мудри, цепли родительски слова и щири поради, хторим анї кус преходзаци роки нє одбрали од родительскей щиросци и цеплоти. Дзекуєме ци за твою доброту, любов и пожертвовносц, дзекуєме ци же ши була зоз нами, же ши остала у наших шерцох. Син Звонимир зоз супругу Марию и синами, Александром и Владимиром, дзивка Зденка зоз супругом Владимиром и дзивчатами, Мелиту и Андрейку Спочивай у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. марца наполнєл ше рок як ше преселєла до вичносци наша мила мац

25233 РУСКИ КЕРЕСТУР, Войводина, Сербия ( тел/ fax: +381 (0)25-703-032; 703-357 E-mail: dk.kerestur@gmail.com www.domkultureruskikrstur.com На основи Одлуки Орґанизацийного одбору Фестивала рускей култури „Червена ружа”, Дом култури у Руским Керестуре розписує

ГЕЛЕНА ЛАЦКО – Сивчова (1930–2020) з Руского Керестура У красних памяткох навики ю чува дзивка Оленка зоз супругом Дюром, и зоз дзецми и їх фамелиями Най спочива у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. марца наполнєл ше рок як ше преселєл до вичносци мой брат

ЯКИМ ДУДАШ (1955–2020) з Руского Керестура З надїю до воскресеня и нового стретнуца. Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

ВЛАДИМИР МИХАЙЛОВСКИ (1937–2018) з Нового Саду Нашого милого и доброго Владу нїґда нє прежалї супруга Сенка зоз дзецми. Так будзе вше, одняц ше нє мож. Най спочива у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. фебруара наполнєли ше 7 роки як нас занавше зохабел наш мили оцец и дїдо

Дня 22. марца наполнєли ше 2 роки як нас занавше зохабела наша мила мац и баба

НАТАЛИЯ МЕДЄШИ АНДРИ МЕДЄШИ народзена Колошняї (1941–2014) (1944–2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом навики их будземе паметац – син Звоно, син Михал зоз фамелию, дзивка Натала зоз фамелию и дзивка Славка зоз фамелию Най спочиваю у мире Божим!

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Служба за заєднїцки роботи Улїца Жарка Зренянина чс. 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/529-770

ОБВИСЦЕНЄ О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Служби за заєднїц-

30 РУСКЕ СЛОВО

ки роботи Городу Нового Саду Роботне место: Вожач, роботне место IV файти –2 окончователє на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Служба за заєднїцки роботи Городу Нового Саду

КОНКУРС ЗА НОВИ РУСКИ ДЗЕЦИНСКИ ШПИВАНКИ 1. На конкурс мож послац авторски, по тераз нє виводзени, шпиванки за дзеци зоз текстом на руским язику.

2. Право участвованя на Конкурсу маю шицки заинтересовани зоз жеми и иножемства.

3. Орґанизатор Фестивала обезпечи пенєжни награди композитором за завжати перши три места и єдну награду за найлєпши текст.

4. Оценьованє и вибор шпиванкох котри буду виведзени на Фестивалу окончи фахова комисия хтору менує Орґанизатор.

5. Композициї треба же би були записани нотално, лєбо на ношачу звука, а треба приложиц и окреме видруковани текст.

6. Дом култури у Руским Керестуре затримує право видац виведзени шпиванки на тогорочним „Червеним пупчу” у авдио и видео формату.

7. Роботи посилац найпознєйше по 15. април 2021. року на адресу: Дом култури (з назначеньом: за конкурс), 25233 Руски Керестур, лєбо на мейл dk.kerestur@gmail.com Секретар Фестивала, Михайло Бодянец

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву проєкта на животни штредок Ношитель проєкта „HOBBY SYSTEM” DOO Нови Сад, Тоне Хаджича число 23, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Продукцийни обєкт поверхносци часц П и П+1” у улїци Руменацка драга 52А на катастерскей парцели число 2394/4 К.О. Нови Сад IV, Град Нови Сад, Город Нови Сад. Зоз проєктом предвидзене резанє пластичних материялох (иверица, медияпан) и кантованє истих АБС лєбо фурнирски кант тракох на модерних машинох за потреби виробку меблю, ентериєра лєбо кухньових елементох. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 22. марца 2021. року принєсла ришенє число VI-501111/21 же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org.rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

МАЛИ ОГЛАШКИ

ДИХТОВАНЄ облакох и ■ ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ дзверох.

■ ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ ■ МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ Щици од витру, жими, ■ ВЕНЕЦИЯНЕРИ праху, галайку, ■ ОПРАВКИ инсектох. Телeфон: 025/5827-710, МОНТИРАМЕ: 060/5088-433 ■ РОЛЕТНИ 26. МАРЕЦ 2021.

sport@ruskeslovo.com

informator@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА НОВИ САД

ФЕСТИВАЛ РУСКЕЙ КУЛТУРИ „ЧЕРВЕНА РУЖА” 25233 РУСКИ КЕРЕСТУР, Войводина, Сербия ( тел/ fax: +381 (0)25-703-032; 703-357 E-mail: dk.kerestur@gmail.com www.domkultureruskikrstur.com Програмни одбор Фестивала рускей култури „Червена ружа” обявює

ЯВНУ ПОВОЛАНКУ МЛАДИМ ЗА УЧАСТВОВАНЄ НА „ЧЕРВЕНЕЙ РУЖИ 2021” З цильом осучасньованя и звекшаня числа младих творительох и интерпретаторох на „Червеней ружи”, найстаршей манифестациї нашого Фестивала, поволуєме шицких заинтересованих, младих од 15 по 35 роки старосци, же би ше приявели за участвованє на „Червеней ружи 2021”. Приявиц ше мож за: 1. Змаганє за найкрасши дзивоцки и леґиньски глас – шпива ше єдну ЗАБАВНУ шпиванку на руским язику (поп, рок, денс, блуз, реґе, реп и други стили котри нє спадаю до ткв. народней музики), зоз особним провадзеньом на єдним инструменту, зоз провадзеньом своєй ґрупи (бенду), лєбо зоз провадзеньом Фестивалского оркестру; 2. Змаганє за найлєпшу авторску композицию (поп, рок, денс, блуз, реґе, реп и други стили котри нє спадаю до ткв. народней музики) – текст муши буц на руским язику, а интерпретатор може буц сам автор, лєбо особа хтору вон анґажує; музичне провадзенє як описане у точки 1; * За авторох тексту, музики и аранжману нєт старосна гранїца, алє шпиванку треба же би виводзела особа од 15 по 35 роки старосци * тирванє композициї огранїчене на максимално 4 минути; 3. Змаганє за найлєпши цалосни наступ – оценює ше квалитет шпиваня и граня, справованє на сцени, стайлинґ, кореоґрафия и друґи елементи котри важни за комплетни упечаток; Мож вивесц и руску шпиванку у народним духу, алє треба же би була обробена у забавним духу. Право змагац ше маю шицки млади у шицких трох катеґорийох, окрем потерашнїх побиднїкох у змаганю за найкрасши глас, хтори ше можу змагац у катеґорийох под точку 2. и 3. Зоз прияву, змагателє предкладаю шпиванку зоз котру жадаю наступиц, а о конєчним вибору можу ше порадзиц зоз орґанизатором. Змагателє можу ориґинално и креативно обдумац свой сценски наступ (нпр. зоз провадзеньом танцу, або подобне). У прияви треба назначиц шлїдуюце: мено и презвиско, адресу, е-маил адресу, число телефона, катеґория(ї) за котри конкурує, наслов(и) шпиванки(ох), мено автора, форму музичного провадзеня. Прияви послац найпознєйше по 15. април 2021. року, на шлїдуюци адреси: Дом култури, Русинска 75, 25233 Руски Керестур тел. 025-703-357; е-маил: dk.kerestur@gmail.com Михайло Бодянец, секретар Орґанизацийного одбору тел. 064-46-42-987; е-маил: dk.kerestur@gmail.com Мая Зазуляк Гарди, Комисия за „Червену ружу” тел. 065-416-57-49; е-маил: majazazuljak@gmail.com Секретар Фестивала Михайло Бодянец

26. МАРЕЦ 2021.

ЗОЗ ДИНАМИЧНИМ БАВИСКОМ ДАТИ ТИ ТРИ ҐОЛИ ОФК „Футоґ” (Футоґ) – ФК „Бачка 1923” 3:3 (0:1)

Футоґ: главни судия на змаганю бул Мирослав Чуручич зоз Тителю БАЧКА: Златан Смолян, Драґан Тривунович, Ратко Чирин, Стефан Деянович, Стефан Сивчевич, Янко Вуйович, Желько Тривунович, Предраґ Маркович, Желько Тривунович, Любомир Тривунович, Милан Роґич, Никола Балоґ Всоботу, 20. марца, ФК „Бачка 1923” одбавела Першенствене стретнуце двацетого кола у Футоґу. Од початку Першенства Бачка указала добре бависко на домашнїм терену, а прешлого викенду ше фудбалере Бачкей добре указали и як госци у Футоґу. Екипа зоз Дюрдьова до бависка рушела енерґично и сиґурно, та так уж у осмей минути Стефан Деянович дал перши ґол. То виволало вельку радосц як при бавячох, так и при тренерови котри потримовал бавячох же би предлужели з истим темпом. Перши полчас закончени зоз тим ґолом розлики, медзитим, по конєц стретнуца тот резултат ше пременєл.

У другим полчасу домашня екипа мала вецей лабду у ногох, та так уж шлїдуюци ґол дал Милкан Латинович у 48. минути за екипу Футоґ. Бачка уж после осем минутох дала ище єден ґол так же ознова була у предносци. Стрилєц другого ґолу за Бачку у 56. минти бул Предраґ Маркович. Же бависко було наисце напарте и зоз велїма ґолами и нагодами, указує нам и шлїдуюци ґол у 59. минути котри дал Борис Сакач за екипу Футоґ. При самим концу стретнуца Неделько Тривунович дал ґол за екипу Бачка и кед шицки подумали же екипа зоз Дюрдьова однєше побиду на тим стретнуцу, у 89. минути Синиша Собота дал ґол и резултат виєдначел. Обидва екипи на терену указали одличу порихтаносц и жаданє победзиц. Стретнуце закончене зоз резултатом 3:3 (0:1). Бачка ше тераз находзи на седмим месце у таблїчки зоз трицец штирома бодами. Пред Бачку стретнуце процив екипи Омладинєц, на нєдзелю, 28. марца, котре почнє на 16 годзин на домашнїм терену. Л. Кх.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта DOO „CONNECTA – TEAM” Нови Сад Зомборска число 13, поднєсла вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Звекшованє капацитета иснуюцого пошореня за маґазинованє и третман нєопасних одруткох –одрутних древених палетох” хтори ше находзи у улїци Ґаврила Принципа 22, на катастерскей парцели число 7737/9, К.О. Нови Сад I, Город Город Нови Сад. Проєкт подрозумює звекшанє єдночасового капацитета маґазинованя одрутних палетох зоз 100 t на 250 t зоз дньовим уходом одруткох на 40 t/дзень и звекшанє третману зоз 12 t/дзень на 40 t/дзень зоз надпомнуцом же технїчно-технолоґийни поступок репарациї одрутних древених палетох пре повторене хаснованє за першобутну намену остава исти Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

РУСКЕ СЛОВО 31

СПОРТ ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА СУБОТИЦА

ИСКРА КОНЄЧНО ПОБЕДЗЕЛА ФК „Искра” – ФК „Ядран” (Фекетич) 2:1 (1:0)

Коцур: стадион ФК „Искра”. Ґоли за Искру: Душан Бокан ИСКРА: Ступар, Ваяґич, Барович, Дякович, Пердух, Човс, Стоянович, Михняк (Николич), Дюрич (Чурґуз), Лукич (Ґубаш) и Бокан. Червени картон: Пердух и Ваяґич. Початок ярнєй часци сезони у Подручней лиґи Суботица за ФК „Искра” рушел так як ше руководство и наздавало. У перших двох колох коцурски фодбалере нє мали щесца, та и попри доброго бависка на обидвох змаганьох процив моцних екипох освоєли лєм бод. Прешлей нєдзелї у Коцуре госцовал Ядран зоз Фекетичу, котри словел за єдну од найлєпших екипох у лиґи и кандидат є за сам верх таблїчки. Змаганє медзи Искру и Ядраном почало зоз минуту цихосци, понеже пред даскельома днями умар Владимир Синко, член управи ФК „Искра” и чловек котри вше бул ту кед требало помогнуц. Фодбалере Искри на змаганю процив екипи зоз Фекетичу мали и додатни мотив, бо у тей екипи бавя Зоран Сердар и Марян Малацко, двоме бавяче котри роками були єдни зоз ношительох бависка праве коцурскей екипи. Од самого початку ше видзело же ше Искрово бавяче буду бориц за кажду лабду и же мотивовано вошли до бависка. Перши 20 минути прешли у ровноправним бависку з даскелїма шансами на обидвох бокох. За Искру найлєпшу шансу мал Марко Стоянович, котри после єдного корнера бул найвисши у скоку, добре з главу бил на ґол, алє лабда потрафела стативу. Капитен Искри Бокан и на тим змаганю указал вельки потенциял и одбавел ище єдно одличне бависко, а добре бависко принєсло и резултат у 30. минути кед после його бица лабда закончела у ґолу. Боканов ґол бул и єдини у першим полчаше, та Искра зоз предносцу пошла на одпочивок. Други полчас тиж почал зоз ровноправним бависком, медзитим, госци до другей часци змаганя вошли з намиру обрациц резултат и бавели вельо аґресивнєйше, алє Бокан зоз своїм другим ґолом, у 53. минути, госцом дал до знаня же боди останю у Коцуре. Медзитим, Ядран ше нє придал анї после двох ґолох заостатку и почал вше вецей прицискац на Искров

ґол, а домашнї фодбалере свойо шанси глєдали у процив нападу. Зоз єдного процивнападу Бокан могол ришиц хто будзе побиднїк. После добрей Лукичовей асистенциї вибил сам опрез ґолмана, алє му ше нє удало дац ґол. Нєодлуга после Бокановей шанси подобну шансу мал и Дюрич, алє лабда после його бица потрафела стативу. Кара за премахнути шанси сцигла 10 минути при концу змаганя, кед и госци єдну свою шансу вихасновали и зменшали на 2:1. Ґол госцом дал кридла, та ше Искра остатнї 10 минути бранєла, а дзкуюци Дяковичови удало єй ше и одбранїц. Центарфор госцох мал 100процентну шансу копнуц до празного ґола, медзитим Дякович сцигнул лабду скорей як цо вошла до ґолу и вибил ю зоз ґол линиї. На жаль, змаганє закончене зоз аж трома червенима картонами. Штопер Искри Пердух и єден бавяч Ядрану ше после єдного дуелу побили, та им судия дал червени картон. На концу, Искра змаганє закончела без двох бавячох понеже други жовти картон достал и Ваяґич. Искри тота побида барз значи, понеже остала у борби за штредок таблїчки. После того кола Искра на 12. месце на таблїчки, а 9. Торньош ма лєм 4 боди вецей. Пред Искру три општински дербиї, на нєдзелю будзе госцовац трецепласованому Пролетерови зоз Равного Села, потим до Коцура приходзи Будучносц зоз Савиного Села и на концу будзе госцовац у Змаєве. З. К.

ФОДБАЛСКЕ ПЕРШЕНСТВО ЗА КА ДЕТОХ

РУСИН СТРАЦЕЛ ОД НАЙЛЄПШИХ У першим колє ярнєй часци першенства у Медзиокружней лиґи за кадетох, внєдзелю 21. марца, екипа ФК „Русинˮ страцела од екипи ФК „Червинка” з резултатом 0:2 (0:0). Такой у першим колє русиновцом пришол процивнїк, екипа Червинки хтора наймоцнєйша, т. є. першопласована у лиґи, а Русин штварти на таблїчки од 10 екипох. Успих Русинових кадетох у тим же перши 60 минути з таки процивнїком бавели ровноправно, та тренер Зденко Шомодї з тим задовольни.

– Змаганє було барз напарте, нашо хлапци цали перши пол час були ровноправни, та бул и нєришени резултат. А у другим нам дали два ґоли з претаргнуцох, єден зоз шлєбодного бица зоз 25 метерох, и то бул наисце евро ґол до кута мрежи, хтори ґолман нє може одбранїц, а други зоз пеналу, а ми у

32 РУСКЕ СЛОВО

першим полчаше, нажаль, премахли пенал – толкує змаганє тренер Шомодї. Заш лєм є задовольни зоз бависком своїх бавячох, а за екипу внєдзелю наступели Матео Чордаш, Давид Надь, Тадей Бодянец, Марио Иличич, Теодор Няради, Александар Зорич, Божидар Чонка, Неманя Ковачевич, Александар Тома, Лука Иличич, Марко Попов, Желько Шомодї и Велько Шомодї, Андрей Дудаш, Желько Стричко и Алексей Бики. Их тренер тиж наглашел же видно єдно вельке напредованє у бависку наших кадетох, 31. марца будзе точно три роки як су вєдно, та за тоти роки барз напредовали. У другим колє, шлїдуюцей нєдзелї 28. марца, Русиново кадети путую до Апатину дзе буду бавиц процив екипи Младосц. М. А.

26. МАРЕЦ 2021.

sport@ruskeslovo.com

ПОДРУЧНА ФОДБАЛСКА ЛИҐА ЗОМБОР

ТРЕЦА РУСИНОВА ПОБИДА З ИСТИМ РЕЗУЛТАТОМ У трецим колє ярнєй часци Подручней фодбалскей лиґи Зомбор, 20. марца, ФК „Русин”, на госцованю победзел домашнї ФК „Борац” зоз Бачкого Ґрачцу, з резултатом 1:3, полчас 0:1. Ґоли за Русин дали Деян Чернок у 34. минути, док у другим полчаше мрежу домашнїх аж два раз потрафел Душан Давидович у 60. и 69. минути. За домашнїх ґол дал Иванич у 77. минути. Русин бавел у составе Калинич, Стефан Тома, капитен Голик, Ланчужанин, Александар Кочиш, Павлович, Вуйович, Чернок, Даноєвич, Саянкович, Будимски. На лавочки за резервних бавячох були Филип Тома, Боднар, Джуджар, Дюканович, Чонка и Александар Тома. Жовти картони за оштри старт достали двоме бавяче Борца и двоме русиновци – Чернок и Вуйович, док капитен Голик за пригварку судийови. Цо ше дотика заменох домашнїх бавячох, тренер Саянкович дал нагоди Дюкановичови у 62. минути место Будимския, Боднар у 77. минути заменєл Саянковича, а Джуджар на самим концу Чернока. Як познате, у Ґрачцу вше за Русин було чежке госцованє, та и на тот завод там пошол бавиц зоз поцерпаньом пре подли и нєровни терен. Заш лєм ше за русиновцох шицко ше барз добре закончело. По словох тренера Саянковича, за побиду барз заслужна и Русинова одбрана, бо одбавела

барз добре, скоро без гришки, т. є. прияти лєм єден ґол, а од одбрани треба похвалїц Стефана Тому хтори тото змаганє одбавел за дзешатку. Так Русин у Бачким Ґрачцу зазначел трецу за шором побиду у ярнєй часци першенства и як поцешено визначує тренер Керестурцох Златко Саянкович, и шицки три зоз истим резултатом. Гоч Русин ище вше нє бавел у комплетним составе, т. є. без штирох стандардних бавячох, бо пре хороту одсуствовали Кулич, Малацко и Владан Вуйович, як и Бранкович котри ма два жовти картони. Найновша побида Русин подзвигла за два места, та є тераз други на таблїчки зоз 41 бодом, чому допринєсли и резултати двох екипох цо су опрез Русина. На нєдзелю, 28. марца, Русин дома дочекує ФК „Омладинєц” зоз Буковцу, а змаганє на Ярашу почина на 15 годзин. М. А.

ФОДБАЛСКА ПАНОРАМА ОПШТИНИ ШИД

НЄСПОДЗИВАНЕ ПОРАЖЕНЄ СРИМЦА

У стретнуцох 18. кола Медзизоз 33, а ОФК „Бикич” општинскей фодбалскей лиґи ше сти зоз 32 бодами. Срим, ґрупа Заход, Сримец з БерФрушка Гора седма зоз 31 касова нєсподзивано страцел на бодом, Зека Булюбаша домашнїм терену од предостатосми зоз 28 бодами, Змай нєй екипи на таблїчки, тиж фоддзевяти ма 26 боди кельо балерох Сримцу алє зоз Ярку, з ма и Ґраничар (А) на дзерезултатом 2:1. ОФК „Бикич” у шатим месце. Трґовачки Адашевцох вицагнул бод процив єденасти зоз 18 бодами, а Ґраничара з резултатом 1:1, Єдтельо боди ма и Шлєбода Змаганє у Шидзе꞉ ФК „Єднота” – ФК „Слоґа” нота у Шидзе тиж достала єден на дванастим месце. Ер(Чалма) 3:3 бод бавяци процив Слоґи з Чалми девик 2017 тринасти зоз нєришено 3:3. ФК „Ердевик 15 бодами, Слоґа штерна2017” дома победзел ФК „Обилич 1993” зоз 1:0, у Руми ста зоз седем, Сримец (Я) петнасти зоз шейсц бодами, а Єдинство победзело Шлєбоду зоз 3:0, ФК „Зека Булюба- остатня, шеснаста, Єднота ма лєм штири боди. ша” победзел ФК „Трґовачки” зоз 2:1, у Ночаю ФК „Змай” На нєдзелю у змаганьох 19. кола Сримец (Б) дочекує Ґраи ФК „Фрушка Гора” бавели 2:2, а Фрушкогорец и Ґрани- ничар (А), Обилич 1993 дочека ОФК „Бикич”, а Шлєбода чар з Кузмину бавели 1:1. будзе бавиц процив Єдноти. Слоґа (Ч) дочекує Ердевик На таблїчки Фрушкогорец прешвечлїво перши зоз 43 бо- 2017, Трґовачки як госца будзе мац Єдинство (Р), а Фрушка дами, Сримец (Б) и попри пораженя затримал друге место Гора одмера моци зоз Зеку Булюбашу. Ґраничар (К) дочезоз 36 бодами, а тельо боди ма и Ґраничар (К) на трецим кує Змай, а у Ярку Сримцу будзе госц водзаци Фрушкогомесце. Єдинство штаврте ма 35 боди, Обилич 1993 пияти рец. Вл. Дї.

26. МАРЕЦ 2021.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ ЯРНЯ ЧАСЦ ФОДБАЛСКОГО ПЕРШЕНСТВА

НОВИ ТРЕНЕРЕ ЕКИПОХ ЗА НОВИ УСПИХИ

Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

Пред трома тижнями почала ярня часц фодбалского першенства. Окончени пририхтованя, позацагована форма и тактика, а бавяче психично и физично порихтани за нови спокусу на желєним „тепиху”. Пременки у наших клубох би требали злєпшац успих екипох по конєц сезони 2020/21. року. Затераз после трох одбавених колох ище чежко повесц же чи пременки буду успишни и удатни

П

ершенство у Подручних фодбалских лиґох тирва до половки юния и вельо того ше ище случи на теренох у Руским Керестуре, Коцуре и Дюрдьове. Наздавац би ше же даяки нови безпечносни мири у вязи зоз вирусом корона нє буду строгши и же ше сезона, нє як прешлого року, успишно приведзе ґу концу.

Младенова, ФК „Полет” у Каравукове. За конєц сезони на Ярашу остава одбавиц сушедни дерби зоз екипу ФК „Славия” зоз Пиньвиц. Чи то будзе остатня прикраска на торти успиху Русина, увидзиме! Живко Йованович

РУСИН ДОБРЕ СТАРТОВАЛ У ярнєй часци фодбалскей першенственей сезони 2020/2021. екипу ФК „Русин” будзе водзиц дакедишнї тренер Златко Саянкович, место дотерашнього тренера Ранка Делича. Єшеньску часц першенства Русин закончел на 4. месце. У предлуженю Русин одбавел три стретнуца процив екипох: ФК „Кулпин”, ФК „Маґлич” и ФК „Борац” (Бачки Ґрачац) и призначел три побиди зоз истим резултатом – 3:1. Русиновци планую же до конца успишно законча першенство и же ше пласую до висшого ранґу змаганя. Як рушело, то би ше на чолє зоз тренером Златком Саянковичом могло и витвориц. Прето з нєсцерпеньом очекуєме нови успихи и добри резултати у предлуженю. По конєц Першенства кед ше будзе знац и конєчни успих Русина шлїдза стретнуца зоз екипами: ФК „Омладинац” (Буковац) у Руским Керестуре, ФК „ЖАК” у Зомборе, ФК „Будучносц” у Ґложану, ФК „Борац 46” зоз Обровцу на своїм терену, ФК „Кордун” у Кляїчеве, ФК „Будучносц” зоз Параґох, ФК „Задруґар” у Сербским Милетичу, ФК „Станишич 1920”, ФК „Раднички 1918” у Раткове, ФК „БСК” зоз Банатского Брестовца, ФК „Тврдява” у Бачу, ФК „Будучносц” зоз

34 РУСКЕ СЛОВО

ИСКРА ИЩЕ ВШЕ НЄСИҐУРНА

До ярнєй часци сезони Искра вошла зоз новим тренером, Живком Жичом Йовановичом зоз Червинки, котри у потерашнєй тренерскей кариєри бул успишни у числених екипох. Тренирал Будучносц зоз Савиного Села, Раднички зоз Раткова, Панонию, Липар, Червинку, Младосц зоз Крущичу, Борац зоз Бачкого Ґрачцу. Прето Коцурци очекую добри резултати у ярнєй часци сезони. Тиж так и состав екипи ше дакус пременєл, дзепоєдни бавяче пошли до других клубох, а нови пришли. Перше стретнуца у тей часци першенства за Искру нє були лєгки. Бавели процив моцней екипи Сенти од хторей у єшеньскей часци страцели зоз високим резултатом. На тот завод страцели зоз резултатом 2:1, цо вельо лєпши резултатски успих у стретнуцу процив тей екипи як прешлей шенї. Зоз екипу ФК „Дюрдїн” бавели нєришено 2:2, а традицийно чежкого процивнїка екипу ФК „Ядран” зоз Фекетичу победзели зоз резултатом 2:1.

– Приход до ФК „Искра” за мнє було новосц, бо сом перши раз у тим валалє. И то як тренер. На „першу лабду” бул сом дакус нєсподзивани зоз нєдисциплину бавячох з оглядом на тото же претендовали на висши ранґ змаганя и то на два заводи. Но, шицко ше да виправиц и назадавам ше же даяку озбильносц посцигнєме пошвидко.

26. МАРЕЦ 2021.

sport@ruskeslovo.com

Як тренер найвецей ше операм на младших бавячох и давам шицким шансу. То углавним бавяче од 16 по 19 роки. Розумлїве даяки косцанїк Клуба маме и назадавм ше же останєме у тим ранґу змаганя. Длугорочно, за 2 до 3 роки назадавам ше же нам ше уда створиц успишни и добри тим хтори обезпечи пласман до жаданого висшого ранґу. За тераз, шицки ше муша притримовац обовязкох и шицки муша дац свой максимум на стретнуцох же би були у екипи. То насампредз важне прето же пред нами озбильна борба за оставанє у лиґи, у тей хвильки то и два чежки стретнуца. Вшелїяк мушим надопомнуц же на нашим терену бавиме зоз високо пласованима екипами, а госци зме на теренох екипох хтори ше боря за оставанє у лиґи. То шицко твори єдну специфичну и чежку ситуацию дзе шицки мушиме дац свой максимум – гварел Живко Йованович, тренер ФК „Искра” Предлуженє Першенства за Коцурцох почало зоз чежкима стретнуцами. Идуци три викенди шлїдза стретнуца ранґу општинских дербийох. Перши Искра бави процив екипи ФК „Пролетер” зоз Равного Села, а потим на своїм терену дочека екипу ФК „Будучносц” зоз Савиного Села. Потим шлїдзи стретнуце зоз екипи ФК „Обилич” у Змаєве. Аж од од 21. кола, Искра може дакус оддихнуц, бо на своїм терену бави процив екипи ФК „Торньош”. Потим процив екипи ФК „Препород” у Новим Жеднику, а екипу ФК „Напредак” зоз Надалю дочека на своїм терену. Шлїдза стретнуца процив екипох ФК „Едьшеґ” у Малим Идьошу, ФК „Пролетер” зоз Нєґошева, ФК „Раднички 1905” у Баймоку, ФК „Слоґа” зоз Остоїчева, ФК „АФК” у Ади. Остатнє стретнуце у тей Сезони Искра бави процив екипи ФК „Сутєска” зоз Бачкого Доброго Поля на своїм терену. З оглядом на тото же и тото стретнуце општински дерби, очекуєме добри резултат и успишни конєц. БАЧКА СТАНДАРДНО ДОБРА Дюрдьовска Бачка пририхтованя почала концом януара зоз велїма пременками у тим клубу. Єдна од пременкох то же до новей сезони ФК „Бачка 1923” вошла зоз новим тренером, Зораном Блажичом зоз Катю. Бачка єшеньску часц першенства закончела на шестим месце на таблїчки, а тото цо вредзи спомнуц то же Бачка у єшеньскей часци нє прияла анї єден ґол як домашня екипа, од вкупно седемнац стретнуцох котри одбавела вєшенї. Добри, односно подобни резлтати як и у єшеньскей часци Бачка призначує на стрет26. МАРЕЦ 2021.

Зоран Блажич

нуцох од початку ярнєй часци. На перших двох стретнуцох Бачка була домашня, алє посцигнути резултати нє указали же то була предносц. Зоз екипу ФК „Петроварадин” и ФК „Титель” бавели нєришено 0:0 и 1:1. Треце стретнуце Бачка бавела у Футоґу процив екипи ОФК „Футоґ”, а резултат ознова бул нєришени – 3:3.

– У Клубе сом од тей жими, кед ме Управа меновала за тренера. Екипа Бачкей млада и як видзим, вельо ше закладаю на терену. Медзитим, то би нє могло повесц на тренинґох, бо су нєдисциплиновани, а дакус нам завадза и вирус корона. Од початку на трох одбавених стретнуцох мали зме нєришени резултати. То праве потвердзенє того цо сом повед. З другима словами, бавячом хиби дакус лєпша орґанизованосц а то мож посцигнуц з порядним тренираньом и убавйованьом. Кед то ришиме, будземе мац и побиди на стретнуцох. У наиходзацим периодзе намира ми же бим подзвигнул уровень бависка же бизме були цо лєпше пласовани по конєц першенства. То будзе перша ґарадича, а друга же бизме ше цо лєпше пририхтали за нову сезону, освойованє першого места и пласман до висшого ранґу змаганя – гварел Зоран Блажич, нови тренер ФК „Бачка 1923”. По конєц Бачка одбави стретнуца процив екипох: ФК „Омладинац” зоз Степановичева, ФК „Татра” у Кисачу, ФК „Бачка” зоз Беґечу, ФК „Гайдук” у Чуроґу, ФК „Єдинство” зоз Ґосподїнцох, ФК „Сусек” у Сусеку, ФК „ТСК” зоз Темерину, ФК „Шайкаш 1908” у Ковилю, ФК Ветерник” зоз Ветернику, ФК „Славия” у Новим Садзе, ОФК „Сириґ” зоз Сириґу, ФК „Фрушкоґорац” у Сримскей Каменїци, ФК „ЖСК” зоз Жаблю и ФК „Фрушкоґорски партизан” у Буковцу. Нажаль, яки тераз обставини кед слово о хороти, на моци и далєй предписаня хтори забранюню присуство навиячох на стадионох. Наздавайме же ше мири на початку прешлей яри, кед спорт бул застановени, нє буду повторени и тей.■

СЕЗОНА ШЕ ЗАКОНЧУЄ У ЮНИЮ Фодбалске першенство сезони 2020/21. року ше закончує 13. юния. Бачка и Русин одбавя 34 кола, а Искра 30. Затераз ФК „Русин” после побиди прешлей нєдзелї хтора призначена процив екипи ФК „Борац” зоз Бачкого Ґрачцу, на другим месце зоз 41 бодом. Од двацец стретнуцох на 13 победзел, два бавел нєришено, пейц страцел. Екипа дала 53 ґоли, а достали 31, цо твори позитивни скор од 22 ґоли. Дюрдьовска Бачка прешлей нєдзелї ознова бавела нєришено процив екипи ОФК „Футоґ”, а резултат бул 3:3. У тей хвильки є на 7. месце на таблїчки зоз 34 бодами. После 20 колох призначела 9 побиди, седем стретнуца мали нєришени резултат, а штири страцела. Бачка дала 37 ґоли, а достала 21 и призначела позитивну ґол-розлику од 16 ґолох. Наздавайме ше же Искра после побиди зоз резултатом 2:1 у стретнуцу зоз екипу ФК „Ядран” зоз Фекетичу конєчно дошла до рецепту доброго бависка. После 18 колох Коцурци призначели 4 побиди, 5 нєришени и 9 стретнуца страцела. Фодбалере Искри дали 18, а прияли 45 ґоли, цо твори неґативну ґолрозлику од 27 ґолох. Забера 12. место на таблїчки зоз 17 бодами.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ИВАН РАЦ КИК-БОКСЕР З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

СПОРТ ХТОРИ РОЗВИВА И ДУХ И ЦЕЛО

Пише: Андреа МЕДЄШИ

Иван Рац зоз Руского Керестура свою прихильносц ґу спорту може приписац своїм „спортским ґеном” починаюци ище од його дїда – фодбалера, визначного спортского роботнїка и наставнїка физичней култури у керестурскей школи, Михайла Раца Пицоля, як и оца Михайла Раца Миклия, хтори свойочасово бул єден од найлєпших бавячох ФК „Войводина”

К

ед ше на 14 роки зоз свою фамелию Иван зоз Кере стура преселєл до Канади, по першираз мал нагоду присуствовац на правих кик-бокс мечох, хтори потеди патрел лєм прейґ малих екранох. У тедишнїм чаше о колективних спортох сербски медиї явносц вельо вецей информовали, док борительни спорти оставали на марґини. Ситуация ше, по нєшка, барз вельо нє пременєла, гоч мож повесц же борительни спорти помали поставаю вше популарнєйши. Шеснац роки познєйше, Иван и далєй рекре ативно тренира тот борительни спорт, а окрем нього, успишни є и у фодбалу, гоч, як и сам припознава, нє нательо як його оцец. ПОЧАТОК У КАНАДИ, ПОТИМ У НЄМЕЦКЕЙ

Фото: Иван Рац

36 РУСКЕ СЛОВО

– Зоз кик-боксом сом ше першираз упознал ище у Канади, понеже єден мой пайташ тримал кик-бокс клуб, и теди ме прицагло яки тоти спортисти порихтани, яки чежки тренинґи можу витримац. То цалком иншака енерґия и витримовносц як поведзме у фодбалу. Видзел сом же су досц опущени, а заш, ментално и физично моцни – почина Иван о своїм першим стретнуцу з кик-боксом. После Канади, дзе Иван закончел штредню школу, фамелия Рацових ше преселєла до Нємецкей, и теди

ше наш собешеднїк, вєдно зоз своїм братом Петром, озбильнєйше почина интересовац за кик-бокс.

– Кик-бокс сом озбильнєйше почал тренирац зоз братом Петром у єдним спорт ским клубу у Минхену. Понеже сом мал таку роботу на хторей сом стално мушел робиц у другей змени, а знаме же фодбалски тренинґи углавним вечарами, одлучел сом фодбал положиц кус на бок и вецей ше пошвециц кик-боксу. Нєодлуга, и брат и я почали ходзиц на змаганя, медзитим, знова пре роботу, нєстарчел сом кик-бокс тренирац озбильнєйше. Даскельо раз сом участвова на рижних медзинародних турнирох, як и на єдним покраїнским змаганю, дзе сом освоєл 2. место, алє за даяки озбильнєйши резултати було потребне пошвециц вецей часу. Брат ше змагал на дакус озбильнєйших змаганьох, и вон аж осем раз вошол до ринґу. Борел ше и пред векшу публику, а освойовал и велї 1. и 2. места. – приповеда Иван Рац. КОМБИНАЦИЯ БОРИТЕЛЬНИХ СХОПНОСЦОХ Кик-бокс залапює даскельо розлични борительни дисциплини. Тота хтору тренира наш собешеднїк наволує ше К1 дисциплина, хтора виросла зоз тайландского бокса и спада до кус „оштрейших” спортох, понеже допущене бице з колєном.

– У моєй дисциплини змагательом дошлєбодзене биц з руками, колєнами и нога26. МАРЕЦ 2021.

sport@ruskeslovo.com

ми. Процивнїка допущене вдериц по глави, як и по преднєй и заднєй часци цела, окрем часци коло похребцини по хторей нє допущене биц, а тиж забранєне и бице з локцом. Од защити ше хаснує рукавици, кациґу, и щитнїки за ноги, колєна и зуби, а циль цо схопнєйше звладац процивнїка зоз цо лєпшу технїку, швидкосцу и цо векшу безпечносцу. Кед нєт нокаута, вец ше бодує хто кого вецей раз вдерел. Бави ше 1 на 1, углавним 3 рунди, кажда по 3 минути, алє за тоти 10 минути ше так вистанє, як за цале змаганє у фодбалу. – визначує Иван. Людзом хтори нє нательо упуцени до правилох кик-боксу, перша асоцияция на тот спорт вироятнє будзе – кирвави нос, поламани зуби, а як велїм познате з историї боксу, аж и одкушене ухо. Праве прето нє треба забуц и на родичох хторим вшелїяк нє шицко єдно кед ше им дзецко, або двойо, одлуча за тот кус аґресивнєйши спорт. Як нам приповеда Иван, требало му часу же би своїх родичох, окреме мацер, прешвечел же кик-бокс заш лєм нє таки страшни, окреме кед ше го тренира рекреативно.

– Єст досц калїченя у тим спорту, алє кед ше у нїм озбильно змага. Кед ше го тренира лєм рекреативно, вец нєт. Нє нужне же би ше „спаринґовалоˮ, односно, бавело з процивнїком у рекреативним тренираню, прето вше вецей у тим спорту єст и жени. Мож лєм биц до меха, або фокусерох. Здогадуєм ше, кед сом мал перши меч у Нємецкей, адреналин ме барз дзвигнул. Доокола публика навия, лярма, нервоза, напартосц... барз було нєзвичайне чувство. Процивнїк ми бул єден Нємец и думам же ми трема подзвигла адреналин, и бул сом вельо аґресивнєйши од нього. Можем повесц же сом видоминовал над нїм. На тим мечу, мац и оцец ме нє пришли патриц, лєм брат. Мацери ше нє барз пачело кед сом єй гварел же ше сцем змагац, алє кед сом познєйше лєм рекреативно почал тренирац тот спорт, вец ше уж дакус опущела. Оцец бул од самого початку кус опущенши, алє ми раз гварел же док раз достанєм по носу, та ше предумам – у франти приповеда наш собешеднїк, визначуюци же його брат Петро мал вецей одбавени мечи на хторих ше змагал без кациґи, но тераз уж и вон тот спорт тренира лєм рекреативно. ТРЕНИРА И ФОДБАЛ Уж скоро рок прешол як ше Иван зоз Нємецкей врацел до Сербиї. Його фаме26. МАРЕЦ 2021.

лия остала там, а як гвари, врацел ше, бо му опущенши стил живота у Сербиї вецей одвитує.

– Ту сом вироснул, и ту ме вше цагало. Добре ми було и у Нємецкей, у Минхену, алє я там пошол з цильом же бим заробел и нашпоровал пенєж и же бим ше после врацел. Одвитує ми тот наш способ живота. У Нємецкей ше од пондзелку по пияток лєм роби. Вельо часу ше страци и на путованє по роботу, вше гужви по варошох, а хибело ми мац часу за себе, за спорт. Анї хвиля у Нємецкей ми нє одвитовала, вше похмарене, нєт тельо слунка як ту – приповеда Иван. По приходу до Сербиї, нашло ше и часу, та Иван тераз окрем фодбалу хтори успишно тренира за Русин, два раз тижньово ходзи тренирац кик-бокс до Нового Саду. Окрем нього, тот спорт тренираю и ище двоме хлапци з Керестура – Мирослав Еделински и Зденко Дюрчянски, а нєдавно участвовали и на едукативним Кампу за кик-боксерох.

– Нєдавно ми троме участвовали на єдним Кик-бокс кампу у Новим Садзе, хтори бул едукативного характеру, а хтори тирвал 7 днї. На Камп пришли велї кикбоксере з Европи тренирац тот спорт. Мали зме по два тренинґи на дзень, учели зме даяки нови поцаги, нови технїки, шицки зме вєдно тренирали, учели єдни од других, и наисце було интересантне. Рано зме вежбали технїку, а вечарами були орґанизовани кондицийни тренинґи. Було барз добре искуство, понеже зме робели зоз велїма фаховцами зоз цалей Европи – приповеда Иван. За конєц, Иван каждому препоручує же би голєм даяки час тренирал гоч хтори борительни спорт. Зоз тренинґами уключени динамични и интересантни физични вежби. Формує ше єден позитивни змагательни дух, здобува ше схопносци у самоодбрани, а тиж ше после тренинґу чувствує розтерхованє од стресу, хторе ше нєшка каждому зда.■

БОКС, КАРАТЕ, ТЕКВОНДО, КУНҐ ФУ – ВЄДНО КИК-БОКС Кик-бокс борительни спорт хтори настал у ЗАД. Дзепоєдни познавателє спорта твердза же настал у Японє на основох бокса, каратеа, теквондоа, кунґ фуа и других менєй-вецей познатих бортельних спортох. Кик-бокс ше тренира пре самоохрану, лєпшу кондицию и як контактни спорт. Японски кик-бокс настал концом 1950. рокох. У нїм ше розликую вецей дисциплини – лайт контакт, фул контакт, лоу-кик, К-1. Остатня дисциплина найборбенша и у нєй дошлєбодзени и бица зоз колєном.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ Люпка Цвеїч

Чоколадова паска

Же би Паска була каждого року и дакус иншака, попробуйце направиц тоти єдноставни колачики вєдно зоз дзецми. Буду ше радовац док будзеце правиц, а тото цо найважнєйше, нє треба анї вариц, анї печиц, лєм мац добру дзеку и направиц предшветочне розположенє.

Потребне купиц: ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

чайни колєчка (кекси „Чайни колутичи”) чоколадово отрушинки нутелу, лєбо еврокрем билу и чарну чоколаду кокос бомбонки у фарбох шлаґ чоколадово млєко специялни фарби за єдзенє (досц же бисце мали жовту, червену, белаву и чарну фарбу, бо з тих фарбох можеце достац шицки ниянси)

а.

в.

б.

2.

3.

1.

4.

5.

Пририхтованє꞉ Купчи чайни колєчка лєм кущичко замачайце до чоколадового млєка. Перше два колачики злїпце зоз розпущену билу чоколаду и доокола омасцце. Кед мачаце, найлєпше вжац малу роштиль древену палїчку же бисце могли лєгчейше вшадзи замачац до офарбеного кокосу зоз желєну фарбу. Кокос офарбице так же до води помишаце кущичко белаву и жовту фарбу и усипеце на кокос хтори сце пред тим положели до мещка. Трешце зоз мещком же би шицок кокос бул желєни (то ше окреме попачи дзецом, фото а.б.в.). Вимиксуйце шлаґ и доньго кущичко положце жовтей фарби. До мещка положце тот офарбени шлаґ, прережце зоз ножнїчками кущичко и цифруйце на штредок колачика так же би здабало на курчатко, очи направце зоз чоколадових отрушинкох, а пищок мож инпровизовац зоз офарбену купчу рискашу. Так исто ше прави и зоз чарну чоколаду. Перше злїпце зоз Нутелу два колачики, замачайце до розпущеней чоколади и вец зоз древену роштиль палїчку мачайце до чоколадових отрушинкох. Од горе лєм положце три бомбонки розличних фарбох. Количество состойкох сом нє кладла, алє дошлєбодзце своєй власней мриї, аж и у количеству кладзеня, бо вшелїяк же ше колачики поєдза и кед буду мац менєй, або вецей чоколади. Уживайце у власней креациї!

1.

2.

3.

6.

38 РУСКЕ СЛОВО

7.

4.

26. МАРЕЦ 2021.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

Милана Младеновски (инстаґрам cooking.with.love_mm)

Заячок торта Приблїжує нам ше Велька Ноц и Заячок торта предклад яку торту направиц за тото швето.

Tорта ше состої зоз бомба торти и жовтей торти зоз малинами. Бомба торта: упечиц 3 цеста. За єдно цесто треба витрепац 3 вайца, 3 ложки цукру и 3 ложки муки. Мойо торти маю велькосц 24 цм. Фил: витрепац марґарин, мелки цукер, зомлєти кекс и сок зоз помаранчеца. Шоровац: цесто–фил–цесто–дакус филу. Жовта торта зоз малинами: упечиц 3 цеста. За єдну цесто витрепац 3 вайца, 3 ложки цукру и 3 ложки муки. Увариц 2 пудинґи у 750 милилитри млєка и кед ше охладзи витрепац вєдно зоз мелким цукром и марґарином. Потребне за бомба торту Ш о р о в а ц : ■ 9 вайца цесто–фил–ма ли ни ■ 9 ложки цукру цесто–фил–мали■ 9 ложки муки ни–цесто–дакус филу.

■ 375 ґрами марґарину Три цеста ше хасную ■ 400 ґрами мелкого цукру за главу заяца и за ню ■ 300 ґрами зомлєтого кексу сом направела жовту ■ 2 децилитри соку зоз торту зоз малинами. помаранчеца Три цесто порезац за машлю и уха и за то сом направела бомба торту. Moж правиц гоч Потребне за жовту торту хтори торти зоз цестазоз малинами ми алє треба же би то ■ 9 вайца За украшованє були торти зоз густейшим ■ 9 ложки цукру филом же би була стабилна.

■ 400 ґрами шлаґу ■ 9 ложки муки Од горе премасциц шлаґ и ■ бомбони ■ 2 пудинґи зоз ванелиї украшиц. Шпаґети кратко ■ шпаґети ■ 750 милилитри млєка упечиц у релни. За очи мож ■ кокос помишани зоз ■ 250 ґрами марґарину похасновац и бомбони (я червену фарбу за колачи ■ 250 ґрами мелкого цукру мала пластични очи).

■ 250 ґрами малини

26. МАРЕЦ 2021.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ÂÈØËÀ ÌÀÐÖÎÂÑÊÀ „ÇÀÃÐÀÄÊÀ”

РОК LXXVII ЧИСЛО 26 (3934) НОВИ САД, 26. МАРЕЦ 2021.

У марцовским чишлє часописа за дзеци „Заградка”, школяре штвартей класи у Руским Керестуре зоз фотоґрафию на насловним боку шведоча же пририхтованя за школски и други змаганя зоз рижних предметох уж почали, алє пре епидемиолоґийну ситуацию єст и одказованя, гоч дзеци вредно робя и чекаю змаганя. О означованю Дня борби процив парняцкого насилства у Руским Керестуре и у Дюрдьове дознаце на 2. боку у рубрики „Фото памятки”. Литературну часц часописа зоз своїма писнями и приповедками збогацели нашо писателє: Мелания Павлович, Ксения Варґа, Михайло Ковач, Мирон Колошняї, Микола Скубан и Мелания Римар, а у тим чишлє представена и нова кнїжка приповедкох „Таньов швет” Оленки Живкович. На духовним боку можеце пречитац о апостолови Павлови, а потим шлїдза штири боки додатку за наймладших „Мала заградка”, дзе найдзеце даскельо кратки писньочки и приповедку за предшколски дзеци, а ту и нови квиз, як и Мала вистава малюнкох зоз наших оводох. Писньочки и состави за свойо боки „Школяре авторе” напосилали вельо сотруднїки зоз штирох наших школох, а о школярских активносцох можеце пречитац на бокох „Висти зоз школох”. Ту и вше интересантни Забавни боки и рубрика „Най, най…” М. Р.

Фотоґрафия: 0003P

Фотоґрафия: 0019P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на слиП кох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34

Фото: Марина Джуджар

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ ЯК ПИЯЦИ ПРЕЖИЮ КОРОНУ