RUSKE SLOVO 13 by Руске слово

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXVI ЧИСЛО 13 (3882) НОВИ САД, 27. МАРЕЦ 2020.

■ ПРЕВЕНТИВНИ МИРИ

У ПОЗАРЯДОВИМ СТАНУ

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ

Фото: Вероника Вуячич

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■

ОСТАНЬЦЕ ДОМА!

ЧУВАЙМЕ СЕБЕ И ДРУГИХ

Фотоґрафия: 0097P

Фотоґрафия: 0143P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишП нєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

2 РУСКЕ СЛОВО

27. МАРЕЦ 2020.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБАДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4–5. Нови превентивни мири у епидемиї

■ Нашо места 6–8. Позарядови стан на локалним уровню

■ Економия 10–11. Польопривредни роботи у актуалних обставинох

■ Духовни живот 14–15. Порученє католїцких владикох вирним и священству

■ Култура и просвита 16 –17. Школски годзини мацеринского язика на РТВ 2

■ Литературне слово 19–22. Поезия, проза и подобово прилоги

■ Людзе, роки, живот Стретнуце꞉ Лидия Юрак зоз Горватскей

■ Информатор 30–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 37. Претаргнути шицки спортски активносци

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши Насловни бок: Нови Сад, пондзелок, 16.45 годзин Авторка фотоґрафиї: Вероника Вуячич

МЕДИЇ, МРЕЖИ И ИНФОДЕМИЯ Наука, а и дзепоєдни нашо нє такой таки давни практични искуства, гуторя же у позарядових станох як тот актуални зоз епидемию и пандемию корони, потенциялна панїка и дезинформациї хтори ю спричинюю скоро подєднак опасни, як и сам вирус. Значи, у таких часох, у обласци информованя отримованє гиґиєни и санитарних стандардох нєобходни скоро подєднак, як и у шпитальох. Тото цо, окрем очиглядного, основна розлика терашнєй ситуациї у одношеню на нєшка уж школски епидемиолоґийни приклад вариоли вери зоз седемдзешатих рокох прешлого вику, лєбо познєйшей НАТО интервенциї на концу дзеведзешатих, то общеприсутни дружтвени мрежи и їх огромни уплїв на найвиталнєйшу часц популациї – младих и ґенерацию штреднїх рокох. Явне информованє, гоч яке єднонапрямкове и ґу тому ище и контроловане (цо єдно зоз „нужних злох” у каждей позарядовей ситуациї), заш лєм ше теди одвивало през узвичаєни канали, з єдного центра, през медиї, по найширшу публику. Нєшка класични медиї маю озбильну и нє вше лоялну конкуренцию на дружтвених мрежох. Чесну предносц над пресу, ТВ и радийом, мрежи маю у швидкосци и демократичносци. Медзитим, гоч су по велїм подобни, а часто их аж и кресца як „нови медиї”, дружтвени мрежи нє медий – сущносц и природа им иншаки. Вони нє канал през хтори ше порученє формуловане по одредзених стандардох од єдного посила велїм, вони цалком нови комуникацийни простор. Идеалисти гваря – нова Аґора, реалисти – пияц дзе мож приповедац гоч цо, а да ци нїхто нє може нїч. Скоро як таблоиди, поведза цинїки... Змисти, у найширшим значеню того слова, по дружтвених мрежох ше ширя по подобних матрицох, як и вирус у природи. Маю жирячиско, шлїди преносу, а потим и директну трансмисию и проґресивни рост. Аж и сами поняца виралносци диґиталних змистох и вируленциї микроорґанизмох у основи маю исти латински корень. Заєднїцке им и тото же раз кед ше однєю, чежко их застановиц и ознова здобуц контролу. Гварим, змисти у найширшим значеню, бо ту попри информацийох єст и морйо полуинформацийох, дезинформацийох и ткв. фактоидох, информацийох хтори формално точни, алє у сущносци нїч нє знача. Аж и да шицко тото цо кружи точне и правда иста, саме його количество проблем. Єден од постулатох теориї комуникациї гвари же звишок, ткв. „курнява информацийох” – сам по себе дезинформация. Єдноставно, людски розум нє може их тельо вельо и так швидко процесуовац и претровиц, цо за резултат скоро вше ма системни „ерор”. Маме и нове поняце за тот феномен – инфодемия, односно таке засипованє явного простору з инфомациями о одредзеней теми же, наместо же би помогли у єй розуменю и толкованю, заправо одмагаю и оддалюю ришенє проблему. Медий зоз тей громади селектує, роштує, обрабя и публики пласує информациї. Обявене подписує, и за ньго одвитує, пред законом, фахом и публику. Прето є слуга, алє и охрана явносци самей од себе.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

27. ФЕБРУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ПОЗАРЯДОВИ СТАН У РЕПУБЛИКИ СЕРБИЇ

УРЯДОВО ПРЕГЛАШЕНА ЕПИДЕМИЯ КОРОНИ, ПООШТРЕНИ ПРЕВЕНТИВНИ МИРИ Гранїци заварти за путнїцки транспорт, тирванє забрани рушаня преширене од 17 по 5 годзин рано, забранєни сходи вецей як пейц особох у явним просторе. Обдумую ше и орґанизую мири хтори би старшей популациї, хтора у тирвацей изолациї, требали обезпечиц голєм кельо-тельо нормални живот у актуалних обставинох. Же тоти строги мири оправдани, гутори и факт же перши смертельни случаї корони у Сербиї праве старши особи и хронїчнo хори

д штвартку, 19. марца, на териториї Републики Сербиї урядово преглашена епидемия оберацей хороти Ковид-19, зоз чим ше єй спричиньовач, нови вирус корона третирує як гроженє од векшого епидемиолоґийного значеня за здравє гражданох. З тим актом, хтори подписал републични министер здравя Златибор Лончар, додатно ше ускладзую и формално усоглашую державни и здравствени превентивни мири хтори Влада Сербиї и шицки державни служби запровадзую же би ше спомалшело ширенє тей вирусней инфекциї. Понеже перши хори обрани од нового вируса корона на подручу Сербиї детектовани 6. марца, а внєдзелю, 15. марца преглашени Позарядови стан у держави пре корону, Влада Сербиї з даскельо новима уредбами значно пооштрела першобутну Уредбу о мирох под час позарядового стану и запровадзела нови обовязни мири хтори за циль маю спомалшенє ширеня вируса и зменшанє ризику за гражданох и здравствену систему. Попри тим же уведзена абсолутна забрана рушаня гражданох старших од 65 роки у городских штредкох, односно старших од 70 роки на валалє, и обща забрана рушаня за шицких гражданох окрем урядових особох у приодзе од 20 годзин до 5 годзин рано, тот рамик преширени на 12 годзини, и тирва од 17 до 5 рано. Гранїци Републики Сербиї заварти за шицки форми путнїцкого транспорту (драгови, водови, гайзибански), як и за медзинародни авионски линиї. Войско Сербиї, хторе одскорей обезпечує гранїци, шпиталї и миґрантски центри, чува и даскельо колективни прилапююци центри и карантински єдинки хтори формовани за граж-

данох Републики Сербиї хтори пред тим як ше заварло гранїци допутовали з иножемства. ПОСЛЕ АПЕЛОХ, РОЗКАЗИ Кризни штаб за сперанє ширеня оберацей хороти Ковид19 у хторим ключни особи зоз ресорох здравства, безпечносци и економиї з державного верху, як и чолнїки шицких компетентних явних службох а водзи го предсидатель Републики Сербиї Александар Вучич и предсидателька Влади Ана Брнабич, спозорел же ше у периодзе од 5. марца по заверанє державних гранїцох до Сербиї врацели вецей як 300 тисячи наших державянох зоз иножемства, од хторих огромна векшина праве з европских державох у хторих стан пре епидемию корони найчежши. За тих цо ше врацели запровадзена обовязна здравствена контрола и строга самоизолация од 14, односно 28 днї, а за потупенє шлїдза строго каребни мири и примушуюца изолация до карантину. Урядово особи визначую же ше по Уставе державянови нє може забранїц же би вошол до власней жеми, алє и далєй повторюю апел нашим граждном хтори у иножемстве же би були солидарни и нє рушали дому кед же наисце нє муша. У медзичаше, Влада Сербиї прейґ державней авио компаниї Ер Сербия орґанизує чартер линиї хтори маю дому привесц державянох блокированих на аеродромох ширцом швета. Як потолковане, пре огранїчени ресурси, предносц маю державянє хтори у иножемстве були пре школованє, студиї, лєбо по службеней роботи, а туристи затераз при концу приоритетох. КАЖДОДНЬОВИ ЖИВОТ Далєй, на териториї Републики Сербиї утаргнути медзимесни явни превоз, а на локалним уровню у городох утаргнути явни превоз, окрем роботнїцких линийох за занятих зоз роботним дошлєбодзеньом. Затераз нєт рестрикциї индивидуалного путнїцкого превозу, и такси услугох. Же би ше зопарло ширенє вируса корона у популациї, запровадзени мири хтори зменшаю ризик од нєпотребних контактох у явним просторе. Заварти кафичи, тарґовински центри, з винїмком предавальньох поживи и апатикох, а ресторани нє шму вислуговац госцох у локалу, гоч затераз остава же би випоручовали єдзенє. Нє дошлєбодзени сходи вецей як пейц особох у завартим явним просторе, заварти пияци, парки и поверхносци з спортску инфраструктуру – терени, бавилїща на отвореним и подобне. У складзе з важацима мирами у позарядовим

4 РУСКЕ СЛОВО

27. МАРЕЦ 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

стану, значно скрацени роботни час предавальньох и строго огранїчене число особох хторих источашнє мож услужиц. После двох тижньох позарядового стану, вшелїяк же видно и економски пошлїдки, алє становиско держави по тим питаню, як гварела премиєрка Брнабич, же на першим месце животи и здравє, а вец ше будзе роздумовац о материялней чкоди. Гоч у першим тижню позарядового стану тарґовини зазначели од 200, та аж по 400 одсто векше купованє основних, „стратеґийних” намирнїцох и средствох за гиґиєну и дезинфекцию, одвичательни твердза же нєт потреби за громадзеньом тих артиклох и же держава ма достаточно резерви. Значно преширена лїстина артиклох чийо цени огранїчени, и нє шму буц векши як цо були 5. марца. На локалним уровню, у городох и општинох орґанизовани волонтерски служби чийо припаднїки старшим согражданом по потреби буду доручовац купене зоз предавальньох и апатикох. Телефони кол-центрох и шицких релевантних службох кед слово о ситуациї зоз вирусом корона обявюєме у Информатору. ЕПИДЕМИОЛОҐИЙНА ПЕРСПЕКТИВА Шицко тото, по словох урядових особох, обдумане же би ше онєможлївели ситуациї у хторих олєгчана трансмисия/ширенє вируса зоз особи на особу. Медиї у

ВИНЇМКИ У РЕЖИМЕ Же би ше старшим особом хтори найзагроженши зоз вирусом корона олєгчало каждододньову еґзистенцию, винїмок од стану у тирвацей самоизолациї будзе нєдзелями, кед гражданє старши од 65 рокох годни висц зоз своїх домох од 3 по 8 годзин рано, же би купели потребни артикли у самопослугох, предавальньох и апатикох хтори нароком отворени за нїх. Понеже ше у городох, у обєктох колективного биваня, односно квартельних будинкох зявел практични проблем у триманю хижних любимцох, власнїком дошлєбодзене же би их вечарами у термину од 20 до 21 годзин, водзели до шпациру. Мож ше затримац найдлужей 20 минути, нє оддальовац ше вецей як 200 метери од адреси биваня, а забранєне шейтанє у ґрупох.

Сербиї и реґиону промовую акцию #останьцедома, а пре нови условия роботи, Кризни штаб место дотерашнїх двох дньових конференцийох о епидемиолоґийней ситуациї у Сербиї, на 8 и 18 годзин, дньови биланс будзе сообщовац раз на дзень, на 15 годзин. Китайски фаховци хтори совитую нашо компетентни служби на основи здобутого богатого искуства у борби процив епидемиї корони у його жирячиску, оценюю же потераз превжати мири оправдани и значно допринєсли же би ше ситуация зоз корону нє одняла контроли. Медзитим, и китайски и нашо епидемиолоґове визначую же праве наиходзаци тижнї, кед после импортованей, мож обчековац и локалну трансмисию вируса меди домашнїм жительством, буду ключни. Прето як поведзене, од пресудного значеня будзе дисциплина гражданства у почитованю превентивних мирох и їх дошлїдне запровадзованє и надпатрунок кед слово о одвичательних державних службох. Ключне у тей ситуациї очувац шицки доступни ресурси здравственей системи.■ И. С/Р. Дж. 27. MАРЕЦ 2020.

STANOVISKA Пише: Мирослав ЗАДРЕПКО, новинар

КАРАНТИН Дораз най вам повем: нє маме ми ище вше поняце о тим цо то карантин. То нє значи же я знам, та тераз будзем мудровац о тим, алє тоти огранїченя хтори у тей хвильки важа, праве же ше их почало применьовац, алє ище вше зме их нє прилапели як цошка цо ма буц наш живот „до дальшого”. Шицки тоти забрани и огранїченя нам можебуц тераз випатраю нє знам яки чежки, и дакому, можебуц, нєпотребни, алє з оглядом на тото же як ше нє знаме справовац, и яки ше правиме мудри коло каждого питаня, у терашнєй ситуациї су, єдноставно, нєобходни. Думам же нє потребне толковац прецо. Понеже зме ше порадзели и зложели же ткв. карантин, односно самоизолованє и оставанє дома нєобходни, пробуйме обрациц цалу ситуацию на власни хасен. Як перше, дисциплина. Шицки зме дакус опущени, звикли зме ше на комфор. До предавальнї мож пойсц кеди ґод нам придзе на розум, кед нам допиє шицко можеме ше прешейтац, шеднуц на кафу, пойсц лапац риби, бегац, уж кому цо пасує... Е, тераз то баш и нє мож так лагодно, муши ше дакус плановац час и приоритети. Значи, нє будзеш забеговац до дутяну три раз на дзень, алє плануй, та ше обезпеч за даскельо днї напредок, лєбо поруч же би ци дахто то принєсол. Значи, попри дисциплини, подєднак важни и план. Планованє часу, обовязкох, живота. Медзитим, аж кед плануєце час, обовязки и живот, и дисциплиновано ше того плану тримаце, аж вец похопице кельо часу, у ствари, маце. Понеже сце, окрем роботного места, огранїчени лєм на дом и обисце, вец тот час треба вихасновац даяк обдумано. Попораїц, попреберац по плакарох, комодох, фийовкох. Направиц попис кнїжкох, филмох хтори би могло патриц, здумац даяки бависка хтори можеце бавиц зоз фамелию, з єдним словом – можеце здумац як тот час квалитетно вихасновац. Тераз, нє думайце же будзем превельо филозофирац у смислу же, робце на себе, нє будзце лєнїви, будзце позитивни и подобне, алє гайде, будзме реални: у карантину зме? Гей. Заш лєм, нє конєц швета. Прето нє вредзи, а анї нє треба лєм яйкац, алє дайце да видзиме чи з того мож вицагнуц дацо добре. Нє престал швет функционовац и нє будзе тото тирвац до конца наших животох, прейдзе док мало, лєбо кус познєйше, а док нє прейдзе, вицагнїце, научце дацо зоз тей ситуациї, поробце дацо за себе. Од вас завиши, як и найвекша часц стварох у живоце, як преґураце тоти днї, тижнї, можебуц и мешаци хтори пред нами. Нє трацце их задармо, алє пред себе положце даяки циль – и витворце го. Ем час прейдзе швидше, ем будзеце задовольнєйши зоз собу. И нє забудзце умивац руки. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА МИРИ ПОЗАРЯДОВОГО СТАНУ НА ЛОКАЛНИМ УРОВНЮ У НОВИМ САДЗЕ

ДОПОЛНЄНЯ З ДНЯ НА ДЗЕНЬ Понеже Нови Сад други по велькосци город у держави, ризик од ширеня вирусa корона окреме виражени, та нєобходна окремна дисциплина и дошлїдне почитованє превентивних мирох

Фото: В. Вуячич

складзе зоз Одлуку о преглашеню позарядового стану, Городски штаб Нового Саду, прейґ медийох поряднє дава нови информациї о нових и ажурованих мирох превенциї, хтори значно уплївую на порядне функционованє каждодньового живота. У Новим Садзе, як и на териториї цалей держави, важа общи превентивни мири хтори запровад зела Влада Сербиї, алє дзепоєдни додатно одредзени на подручу городу, насампредз кед слово о здравствених службох и комуналних дїялносцох. АПАТИКИ И ЗДРАВСТВЕНИ УСТАНОВИ Городски штаб за позарядови стан препоручел здравственим установом и апатиком на териториї Городу окончованє своєй дїялносци нєпреривно, од 00 по 24 годзин, з цильом же би ше гражданом оможлївело видаванє лїкох и медицинских средствох. З тим же ше муша притримовац Розказу о огранїченим рушаню и забрани рушаня особох на териториї Републики Сербиї. У обєкту Дома здравя у Змай Оґнєна Вука ч. 18 отворена нова амбуланта лєм за особи зоз респираторнима хоротами, запровадзени 14 нови телефонски линиї и 6 линиї Дома здравя за психолоґийну помоц. У обєкту на Новим населєню отвера ше и диспанзер за дзеци зоз респираторнима почежкосцами. Червени криж анґажовал сто волонтерох, а 500 чекаю же би ше их поволало. Контактоване з управнїками квартельних будинкох же би ше и вони анґажовали коло помоци согражданом хтори у изолациї. КОМУНАЛНИ ДЇЯЛНОСЦИ Городска управа за комунални дїялносци, по Одлуки Влади Републики Сербиї пре актуални обставини вецей нє роби зоз гражданством зоз нєпоштредним контактом. З другима словами, шалтери тей служби нє робя. Шицки роботи затераз годно покончиц у писменей форми лєбо з електронску пошту и на телефон. Служба будзе робиц у таким режиме по преставанє позарядового стану. Комуникацию зоз тоту службу мож витвориц прейґ телефонох: 021/ 4882–987, 021/4882–952 и 4882–929. Явне комуналне подприємство „Чистота” зоз Нового Саду, под час позарядового стану, гражданом препоручело же би водзели рахунку о гиґиєни города, же би шмеце совисно ношели на предвидзени места и на тот

6 РУСКЕ СЛОВО

способ помогли отримовац явну гиґиєну. Под час тирваня позарядового стану ЯКП „Чистота” застанови нєпоштредну роботу зоз гражданством. Но, контакт и нєобходни информациї мож достац прейґ телефона – на число 021/443–611, лєбо прейґ кол центра на телефон 0800/021–029. Нєобходни информациї мож достац и прейґ мейла oficecistocans@co.rs. Шалтери ЯКП „Информатика” заварти, а хасновательох ше унапрямює на Контакт центер, чийо линиї 0800-222-021 и 021/489-5000. „Паркинґ сервис” прешлого тижня нє наплацовал паркиранє. Городски парки и пияци у Новим Садзе заварти. Подприємство „Циклонизация” почало третмани дезинфекциї фреквентних улїцох у Новим Садзе. Тиж так почали и дезинфекциї здравствених установох. Дезинфекцию ше окончує зоз найсучаснєйшима УЛВ ґенераторами зоз камионох и автох хтори подприємство ма. Тиж так, дезинфикує ше и уходи до будинкох за биванє (уходи, ґелендери, лифти...). Тоти третмани нє опасни за людзох. Новосадски „Водовод” од початку позарядового стану продукує гипохлорид, хемийне средство хторе ше хаснує за дезинфекцию. КОЛ ЦЕНТЕР И ПОТРИМОВКА Концом тижня пременєни телефонски числа Городского Штабу за позарядови стан. Шицки информациї, о шицки поднятих мирох хтори би требали допринєсц зопераню и ширеню епидемиї Ковид – 19 мож достац кажди дзень на телефон 021/4882–777 нєпреривно. У Городскей хижи уж єст кол центер у хторим поряднє дежураю дохторе и порихтани су дац совити у вязи зоз здравйом гражданох. Питаня и информациї мож достац на телефони: 021/480–7721 и 021/480–7722, кажди роботни дзень од 8 до 22 годзин, а соботу од 8 до 15 годзин. Тиж так, на число телефона 021/4871–700 старши гражданє Нового Саду можу глєдац помоц за доручованє поживи и можу волац од 8 до 22 годзин. Городоначалнїк Нового Саду Милош Вучевич, хтори на чолє городского Штабу, наявел же пошвидко вецей як 33 000 пензионерох у Новим Садзе зоз пензиями до 30 000 динари достаню єднократну помоц зоз робних резервох и Червеного крижа. ■ А. Паланчанин 27. МАРЕЦ 2020.

mesta@ruskeslovo.com

МИРИ ПОЗАРЯДОВОГО СТАНУ НА ЛОКАЛНИМ УРОВНЮ ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ – СЕРВИСНИ ИНФОРМАЦИЇ

ОРҐАНИЗОВАНИ СЛУЖБИ И ДОМИ ЗДРАВЯ Пре позарядову ситуацию шалтери у Општинскей управи Жабель нє робя од штвартку, 19. марца. Робиц престали по допису з компетентного Министерства котре розказало звекшац мири осторожносци пре ширенє вируса корона

ражданом котрим потребна помоц у општини Жабель, а знаю од кого ю маю питац, односно котре оддзелєнє або општинска служба им потребна, можу ше поинформовац на числа телефонох на урядовим сайту Општини Жабель, у оддзелєню Локална самоуправа, дзе понукнути контакти општинских службох и оддзелєньох. Попри тим, мож послац писмени допис на адресу Општини Жабель, Николи Тесли 45, 21230 Жабель, зоз назначеньом за котру є службу або оддзелєнє, а кед ше нє зна, нє муши ше наводзиц за кого допис. На писмо обовязно написац свойо основни податки и контакт телефон. Секретаре Месних заєднїцох у шицких штирох местох општини робя поряднє, од седем по штернац годзин.

подприємствох волонтираю же би помогли гевтим котрим то потребне. Анґажовани седемдзешат волонтере котри у прешлим тижню подзелєли седемсто пакети гражданом општини котрим то найпотребнєйше, а найвецей старшим гражданом. У нїх було основни продукти и средства за особну гиґиєну. Таки активносци ше планує и убудуце.

АМБУЛАНТИ ТРЕБА ПЕРШЕ НАВОЛАЦ Амбуланти Дома здравя Жабель робя у шицких населєних местох, алє по иншакей системи роботи. Перше треба наволац до амбуланти и повесц свою потребу, на основи того медицински шестри помогню, и упутя цо треба же би ше поробело. Чекальнї у амбулантох Дома здравя Жабель у Дюрдьове и Ґосподїнцох од початку тижня празнєйши, понеже ше на препатрунки прима лєм урґентних хорих, лїкаре поряднє преписую лїки, а гевти котри муша присц до дохтора ше нє затримую длуго. Лєм урґентних хорих примаю специялнисти у општиским Доме здравя, на чиїх уходних дзверох медицински вимераю температуру и преверя чи заказане. Дом здравя Жабель на своїм урядовим сайту обявел же ше пре мири застановйованя ширеня вируса корона, а по одлуки Министерства здравя Републики Сербиї, рецепти хронїчно хорим ше будзе видавац на максимални период од дзевец мешаци, як и же заказованє и видаванє упутох по Интеґрованей здравственей информацийней системи Републики Сербиї, дзекуюци котрей лїкаре заказую препатрунки и консултациї у специялистох, нє будзе робиц до дальшого. СОЛИДАРНОСЦ НА ДЇЛУ Штаб пребера вецей мири з цильом солидарносци, превенциї и здравя. На основи того заняти у Општинскей управи и општинских явних институцийох и 27. МАРЕЦ 2020.

Општински кол центер у єдним дню волаю просеково штерацец особи, старши, хори и особи котри жию сами. Найчастейше им ше доручує поживу и лїки. МОЖ АНОНИМНО ПРИЯВИЦ ПОТУПЕНЯ Кед же маце информацию же дахто допутовал зоз иножемства дзе єст заражених, можеце анонимно приявиц до кол центру Општини Жабель на число 021/210-2284, як и у полициї у Жаблю на 021/831-445. Приявиц мож и гевтих котри нє почитую мири запровадзени пре позарядови стан. Гоч психолоґийна потримовка орґанзована у векших городох, у Доме здравя Жабель таке нє орґанизоване, понеже у нїм анї потераз нє мали занятого психолоґа, анї психиятра. Тото цо тиж важне, же Дюрдьовчанє почитую мири позарядового стану, а кед почнє полицийни час, улїци празни. Медзитим, у тижньох пред тим, могло видзиц и стретнуц особи котри допутовали з иножемства, зоз жемох дзе єст заражених, а окреме з Италиї.■ С. Саламун

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА МИРИ ПОЗАРЯДОВОГО СТАНУ НА ЛОКАЛНИМ УРОВНЮ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ У ЗДРАВСТВЕНЕЙ АМБУЛАНТИ

РОБЯ ДВА ДОХТОРКИ, АЛЄ СКРАЦЕНО У керестурскей Здравственей амбуланти од 19. марца почала робиц и друга дохторка общей пракси, а то др Любица Дюкич, попри др Златани Надь. Амбуланта затераз роби скрацено од 7 до 18 годзин. – По вовторок нє було сумнїви случаї на евентуалне зараженє зоз корона вирусом – виявела за „Руске слово” руководителька амбуланти спец. общей медицини др Златана Надь. По єй словох, гоч єст досц пациєнтох, нєт гужви, а жителє досц дисциплиновани, поготов старши. Єй пациєнти порядну терапию предлужую зоз воланьом на телефон, хтору вона тераз виписує аж на 9 мешаци, цо тиж у законских рамикох.

РЕСПИРАТОРНИ ЦЕНТЕР У ДОМЕ ЗДРАВЯ КУЛА У складзе з инструкциями Министерства здравя и Покраїнского секретарияту за здравство, Дом здравя Кула прилагодзел свою роботу новонастатей ситуациї, та так роби Швидка помоц, амбуланти по населєних местох, а од шицких специялистичних службох роби служба лабораторийней дияґностики и служба ґинеколоґиї. Прижемє специялистичного обєкту претворене до респираторного центру, односно до респираторней амбуланти, и то ткв. „червена зонаˮ, дзе дохторе буду препатрац лєм тих пациєнтох за хторих ше сумня же су инфицировани з вирусом корона. „Желєна зонаˮ резервована за пациєнтох хтори нє маю знаки инфицированя з вирусом корона и їх препатраю дохторе общей пракси и педиятри. Совитовалїще за беби нє роби.

Як потолковала др Надьова, потераз нє мала анї єден случай зоз сумнївима симптомами, або же би ше мушела консултовац зоз имунолоґом, а нє послана анї єдна особа до изолациї. У амбуланти превжати шицки предписани мири защити и превенциї, од каждодньового дезинфикованя, по окремну ординацию за пациєнтох хтори приходза зоз горучку. Донєдавна нє було маски, алє их тераз маю, а за тото др Надьова подзековала Тамари Чордашовей, хтора их самоинициятивно подаровала, а тиж и керестурским тапетаром Тихомирови Медичови и Александрови Кочишови, хтори понукли и резервни маски и другу потребну помоц. Дзецинска амбуланта роби по стаємним розпорядку, значи кажди дзень, окрем вовторку, у чаше од 7 до 12 годзин. М. А.

ЗМОЦНЄНИ МИРИ ДЕЗИНФИКОВАНЯ

ТРЕТИРОВАНИ ЯВНИ ПОВЕРХНОСЦИ И УСТАНОВИ Екипи ЯКП „Комуналацˮ зоз Кули и ЯКП „Рускомˮ зоз Руского Керестура у прешлим тижню, од хвильки кед ступел позарядови стан каждодньово на терену, а попри порядних активносцох, шицки заняти окончовали и дезинфекцию явних поверхносцох и установох.

8 РУСКЕ СЛОВО

Зоз розпущенїну на бази хлору, а зоз цильом зопераня зявеня вируса корона, ЯКП „Комуналацˮ перше дезинфиковало вонкашнї простор опрез ПУ „Бамбиˮ, опрез пошти, банки, апатикох, у парку, опрез Месней заєднїци, Дома култури и других явних установох. Шлїдуюцого дня Комуналне подприємство дезинфиковало и нукашньосц явних установох, як и найфреквентнєйши часци центра у Руским Керестуре. ЯКП „Рускомˮ, 21. марца тиж окончело дезинфикованє явних установох, алє и шицких улїчкох у валалє, а окрем занятих у подприємстве „Рускомˮ, у тей акциї помогло и Добродзечне огньогасне дружтво. Заняти роботнїки у Основней и штреднєй школи з домом школярох „Петро Кузмякˮ тих дньох тиж дезинфиковали учальнї, конки, управни просториї, дом школярох и уход тей установи. Ан. М. 27. МАРЕЦ 2020.

mesta@ruskeslovo.com

МИРИ ПОЗАРЯДОВОГО СТАНУ НА ЛОКАЛНИМ УРОВНЮ У ОПШТИНИ ШИД

ОБЕЗПЕЧЕНИ ГИҐИЄНСКИ СРЕДСТВА На подручу општини Шид запровадзує ше шицки потребни мири у напряме зопераня можлївого ширеня вируса корона, насампредз кед слово о мирох дезинфекциї. Дезинфиковани явни поверхносци, уходи до будинкох колективного биваня, желєни поверхносци, автобусна и гайзибанска станїца. Дезинфекция тиж покончена и у шицких валалох у општини. Штаб за позарядово ситуациї обезпечел и достаточне количество дезинфекцийних средствох за потреби гражданох. У одвитуюцих судзинох средство покладзене у центре валалу, а у Шидзе на седем локацийох. Волонтере Штабу гражданом сипали средство до пластичних фляшох, а средство ше хаснує за дезинфескцию рукох и шицких поверхносцох у обисцу. По словох Деяна Бобаля, предсидателя Совиту МЗ Бикич, и у тим нашим валалє дезинфиковани явни поверхносци, а валалчанє достали и средство за дезинфикованє рукох и поверхносцох у обисцох. У валає орґанизовани штверо волонтере хтори помагаю принєсц до обисцох тото цо потребне особом старшим од 65 роки, хтори нє шму виходзиц з обисца. З одлуку Штабу за позарядово ситуациї, нє робя кафичи, карчми и ресторани, а роботни час предавальньох

РОБИ НАРОДНА КУХНЯ Народна кухня у рамикох Червеного крижа роби и у позарядовим стану. По словох Душици Полетан, секретарки Червеного крижа, кажди роботни дзень ше пририхтує коло 350 полудзенки. – Наказали зме же би по полудзенок пришли, кед можлїве, младши особи з обисца и же би ношели защитни маски и рукавици. Тиж маме хасновательох хтори жию сами и нє годни присц по полудзенок, та го вец однєшеме до їх обисца – гварела Душица Полетан.

мишаней роби, апатикох, месарньох, пекарньох и предавальньох статковей покарми же би робели найдлужей по 16 годзин, понеже на моци нова мира огранїченого рушаня од 17 годзин по пейц годзин рано. Волонтере Штабу за позарядово ситуациї на розполаганю старшим особом 24 годзин и мож их поволац на число телефона 712-122. И кед слово о Дому здравя, пациєнти можу волац на число 712-522 и достац шицки потребни информациї. На подручу општини Шид тераз єст вецей як 2 000 миґрантох, хтори змесцени у трох прилапююцих центрох хтори обезпечує Войско Сербиї. Им нє дошлєбодзене же би шлєбодно виходзели з центрох и контролує ше їх здравствени стан. На подручу општини Шид у Воєней установи Морович, войско подзвигло шатори за змесценє особох хтори вошли до Сербиї з иножемста, а нє маю у Сербиї приявене место пребуваня, або кед санитарна инспекция преценї же их потребно змесциц до спомнутого карантину. Вл. Дї.

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПОМАГАЮ УШИЦ ЗАЩИТНИ МАСКИ Пре нєдостаток защитних маскох под час пандемиї вируса корона, даскельо тапетарски фирми зоз Руского Керестура волонтерски понукли свою помоц. На тоту идею пришла менаджерка Фирми „Изґледˮ Мария Салак хтора контактовала зоз предсидательом општини Кула и так обезпечела материял за вецей як 6 000 защитни маски. – З оглядом на тото же ше цали швет находзи у чежким стану, роздумовала сом як бизме могли помогнуц на даяким микро уровню. Понеже продукуєме мебель и маме шиваци машини и роботнїци, пришло ми на розум же бизме могли шиц маски. Контактовала сом з предсидательом Општини Кула, хтори 27. МАРЕЦ 2020.

тоту акцию потримал и Општина набавела наисце квалитетни материял. Защитни маски памучни, та их после хаснованя треба лєм прерайбац, осушиц, а потим дезинфиковац зоз горуцу пейґлу, и так их мож вецей раз хасновац – потолковала Салакова и додала же им самопромоция нє була циль, алє лєм же би дали свойо доприношенє у ситуациї у хторей ше тераз находзи Сербия. Окрем спомнутей фирми, помоц понукла и тапетария „Еуроˮ, чий власнїк Тихомир Медич, а тиж и даскельо поєдинци з валалу хтори жадали остац анонимни. Дистрибуцию защитних маскох локална самоуправа по приоритетох дзелї тим хторим су нєобходни. Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО 9

ЕКОНОМИЯ РОБОТИ У ПОЛЬОПРИВРЕДИ У ПОЗАРЯДОВИХ УСЛОВИЙОХ

ВИРУС НЄ ШМЕ ЗАСТАНОВИЦ РОБОТИ НА ПОЛЮ Пише: Мартица ТАМАШ

Продукция польопривредних културох барз важна и прето же приноши заробок, и прето же нам шицким дава сиґурносц же нє будземе гладни, а праве тота димензия у остатнїх тижньох, опрез шицкого другого

Владимир Ранков

10 РУСКЕ СЛОВО

ольопривредни продукователє потераз вельо поробели и порихтани су за ярню шатву, гутори Владимир Ранков, совитнїк за землєдїлство у Польопривредней фаховей служби Вербас, хтора часц Польопривредней совитодавней служби Войводини. Вон гвари же того року, вельо вецей як прешлого року, польопривредни продукователє принєсли оглядни прикладнїки же би ше им поробело анализу жеми, цо значи же ше вецей нє гної напамят и же ше до жеми уноши лєм потребне количество минералних гнойох. – Красну хвилю у фебруару и марцу велї вихасновали пойсц опатриц свойо поля под житом, ярцом, олєйовим репченьом, так же на час знїщели глодарох, а потим и прикармели жито и ярец. Тих дньох, док була красна хвиля, велї заварли жимски бразди, цо значи же вировнали и розмелчели жем зоз дерлячами и шатвопририхтовачами. Так направени добри условия же би ше влага од наиходзацих дижджох добре розпоредзела и же би ше зарно, док придзе на шор шатва кукурици, сої и слунечнїку, зашало на исту глїбину, до мелкей и влажней жеми, та годно лєгко и єднак посходзиц.

ТРЕБА ПОДНЄСЦ ВИМОГУ ЗА РОБОТУ ВНОЦИ Министерство польопривреди сообщело же кажди польопривреднїк хтори муши робиц на полю под час полицийней годзини (од 17 до 5 годзин) треба же би поднєсол вимогу за одобренє рушаня Управи за защиту рошлїнох хтора доступна у електронскей форми на адреси https://www.registar-uzb.rs/agromere/ лєбо на одвитуюце число телефона – Южнобачки, Штредньобанатски, Южнобанатски, Сивернобанатски, Сивернобачки, Заходнобачки и Сримски округ 064/88-18-449; Город Беоґрад, Подунавски, Браничевски, Заєчарски, Борски, Поморавски, Нишавски, Ябланїцки, Пчиньски, Топлїцки и Пиротски округ 064/88-18-486; Мачвански, Моравицки, Колубарски, Златиборски, Расински и Рашки 064/881-84-12. У вимоги потребне написац мено, презвиско, число особней карточки, адресу зоз хторей ше будзе рушац, число польопривредного ґаздовства (БПҐ), локацию дзе ше будзе робиц, а тиж и датум и час роботох. Дозвола будзе важиц лєм за тоту ноц, а одвит од управи ма сцигнуц за найдлужей 48 годзини. Од 5 по 17 годзин, на валалє шицки польопривреднїки хтори маю менєй як 70 роки можу шлєбодно робиц по польох, а старши треба же би нашли дакого хто им то пороби. У городох гранїца за виход з обисца 65 роки. 27. МАРЕЦ 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

Добре же польопривреднїки потераз уж у векшей часци обезпечели минерални гної, а велї и шаце кукурици, сої и слунечнї ку. Нє треба же би було нервози коло обез печованя шацох, бо маме вельо наших ква литетних продуковательох шацох и на нашим тарґовищу єст вель ке понуканє шицких шацох – гутори Ран ков. НАЙВЕКШИ ПРОБЛЕМ МАЛА ВЛАГА У ЖЕМИ Нїзка температура и шнїг того тижня застановели шатву цукровей цвикли. – Тераз ше шеє цвиклу, зашати коло 50 одсто од планованих 7 000 гектарох на подручу Польопривредней фаховей служби Вербас. Цо будзе зоз ню и яки буду условия же би виключкала и зишла, увидзиме. Рахуєм же проблеми можу буц при цвикли хтора зашата пред дзешец днями, кед були перши оптимални термини за шатву, а тих дньох ключка и треба же би зишла, гоч тераз нє найлєпши условия за ню, та ше годно случиц же ше ю будзе прешевац. За шатву цвикли досц же би температура жеми була 5 ступнї – гутори Ранков. Найвекши проблем у польопривреди, затераз, то ма ло влаги у жеми. Була сушна єшень и жима без шнїгу и лєм зоз кус дижджу, так же од єшенї по тераз спадло коло 160-170 милилитри води по квадратним метеру, цо спод шицких вецейрочних штреднїх вредно сцох. Прето ше польопривреднїки радую каждому дижджу, та и шнїгу хтори почал падац од 23. марца. – На подручу ПФС Вербас єст 28 500 гектари жита, 3 475 гектари єшеньского ярцу и 595 гектари олєйового репченю, хтори тиж зашата вєшенї. Шицко добре випатра, а шнїг и тоти нїзки температури им нє буду завадзац. Жито добре випатра и прето же прешлей єшенї польопривреднїки зашали углавним сортне деклароване шаце, и нє шало ше жито з пойда – гутори Ранков. По його словох, шатву ярнїх културох почнє ше накеди буд зе вигодна хвиля, а оптимални условия кед ше жем зогреє на 8-10 ступнї за шатву кукурици, и на 10-12 ступнї за шатву сої и слунечнїку. По плану шатви, на териториї штирох оп шти нох Вер бас, Кула, Ср бо бран и Бечей, хтори зоз свою дїялно сцу закрива ПФС Вербас, зашеє ше кукурицу на поверхно сци од коло 58 000 гектарох, сою на 24 000 гектарох и слунечнїк на 6 500 гектарох. ПФС Вербас закрива 27. MАРEЦ 2020.

ЗА ШЛЄБОДНЕ РУШАНЄ ОД 5 ПО 20 ГОДЗИН Же би польопривреднїки могли на час и квалитетно окончиц ярню шатву хтора уж почала, треба же би мали шлєбоду рушаня, виявела 23. марца Сунчица Савович зоз Здруженя „Жита Сербиї” и гварела же ше предклада Влади Сербиї же би розпатрела можлївосц же и ше у периодзе позарядового стану допущело шлєбоду рушаня од 5 по 20 годзин. – Польопривреднїки у наиходзацим мешацу треба же би зашали милион гектари кукурици, 240 000 гектари сої и коло 230 000 гектари слунечнїку, вец желєняви и рижни заградово рошлїни же би ше обезпечело поживову сиґурносц и у цалим наиходзацим року – гварела Сунчица Савович. Вона гварела и же резерви жита коло милион тони и же вєдно зоз резервами муки, хтори єст у млїнох, обезпечую достаточни количества же би подмирели потреби нациї за цали рок. Подобне и з кукурицу хторей єст достаточно за потреби карменя у статкарстве. – Єст досц шаца за предстояцу шатву и цени на прешлорочним уровню, нє будзе ше их звекшовац, дознаваме у Институту за землєдїлство и заградарство у Новим Сунчица Савович Садзе и Институту за кукурицу у Земун https://www.zitasrbije.rs/ полю. У найвекшей мири шаца дистрибуовани польопривредним апатиком вони нє зошму злохасновац ситуацию. За шатву єст и надосц дизелу, хтори по нїзших ценох можу достац реґистровани польопривредни ґаздовства, хторих у Сербиї єст коло 360 000 – гутори Сунчица Савович.

148 500 гектари обрабяцих польопривредних поверхно сцох. ЗАДРУҐАРЕ НАЙ ПОМОЖУ НАЙСТАРШИМ ПОЛЬОПРИВРЕДНЇКОМ Радисав Йованов зоз Задружного союзу Войводини апеловал на польопривредни задруґи же би помогли найстаршим польопривреднїком, а окреме тим цо маю вецей од 70 роки, же би на час и квалитетно поробели ярню шатву. У Сербиї вецей од 110 000 польопривредни ґаздовства реґистровани на особи старши од 70 роки. – Свидоми зме ситуациї же ше ярню шатву муши окончиц найлєпше цо мож пре нашу обезпеченосц зоз поживу, та поволуєме шицки задруґи у наших валалох же би ше уключели до акциї и помогли найстаршим польопривреднїком, шицким старшим од 65 роки живота, же би ше шатву окончело квалитетно и на час. Рахуєме же ше задруґи дзечнє одволаю и же будземе солидарни и у тей роботи, бо маме уж красни приклади же ше задруґи анґажовали на розношеню репроматериялу и статковей покарми продуковательом – гутори Йованов. ■

Радисав Йованов https://cdn.agroklub.com

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ КЕРЕСТУР – ПРИВРЕДА У УСЛОВИЙОХ КОРОНИ

БУДЗЕ ПОТРЕБНЕ „ВАКЦИНОВАЦ” И ЕКОНОМИЮ Нє прави ше мебель, бо нє робя салони, пияци, нє роби ресторан, у дутянох и апатикох єст вецей роботи и шиє ше маски

крем на здравє и живот людзох, вирус корона уплївує и на шветову економию. Мири карантину и забрани рушаня хтори огранїчую транспорт и путованя, алє и каждодньово дїлованє и продукцию, директно уплївую на индустрию. Индустрийни подприємства муша зменшац продукцию, та гоч ше анї нє находза у подручох хторих залапел вирус, понеже су часц ґлобалного ланцу подмирйованя. Криза хтора настала под час пандемиї вируса корона найвецей потрафела малих и штреднїх продуковательох, поднїмательох и ремеселнїкох. После скрацованя роботного часу по 18 годзин, а од нєдавно и подполней забрани роботи погосцительним обєктом, ситуация постала ище озбильнєйша. – Робели зме и скрацено и за тот час робота нам опадла за коло 97 одсто. Випочитовали зме шицко цо ше од нас глєдало. Мали зме на уходох средства за дезинфекцию рукох, кажди раз кед дахто шеднул за стол, после нього зме шицко дезинфиковали, остарали зме ше и за дезинфекцийни средства и попри тим же их нє було дзе купиц. Алє нажаль, ситуация така же зме заш лєм мушели дочасово заврец Ресторан – гваря заняти у Ресторану „Червена ружа” у Руским Керестуре. ТАПЕТАРЕ НЄ РОБЯ

И векшина тапетарских роботньох, як и тоти хтори правя мебель з плочастого материялу у Руским Керестуре, престали робиц. Як гваря, по прешлу соботу роботи було, гоч вельо менєй як иншак. – Правиме мебель зоз плочастого материялу, а робели зме по пияц хтори бул соботу, тото цо зме мали поручене од скорей. Медзитим, уж остатнї два тижнї предаванє меблю барз опадло. Тераз нє знаме як ше ситуация далєй будзе одвивац. Нє знаме анї ми цо будземе, анї роботнїки,

12 РУСКЕ СЛОВО

салони хторим випоручуєме робу тиж заварти, остава лєм чекац и наздавац ше же криза нє потирва длуго – гварел Мирко Надь, чия фирма „Club 10” ма 20 занятих. Тихомир Медич, влснїк фирми „Еуро” тиж у подобней ситуациї... – У тим тижню зме мали лєм штири поруджбини, а иншак маме коло 20-30 на дзень. Найвецей робиме за пияци, вашари и салони, медзитим шицким цо од нас беру робу забранєне предавац робу по вашарох, пияцох и салонох, та прето ю нєт дзе предац. У тей хвильки людзе патра же би купели поживу и тото цо найосновнєйше, а мебель ше слабо купує. Затераз, даскельо днї будземе шиц защитни маски, понеже нас зоз фирми „Изґлед” замодлєли же бизме им помогли. – гвари Тихомир Медич. ПОДМИРЕНОСЦ ЗОЗ РОБУ ЗАТЕРАЗ ДОБРА Цо ше поживових предавальньох дотика, ситуация подобна на шицких локацийох у Керестуре. Заняти визначую же роби затераз єст, и попри тим же купованє значно поросло истого вечара як преглашени позарядови стан у Сербиї. Найвецей преходза основни животни продукти резанки, мука, квас, олєй и месо, як и тоти зоз нєогранїченим роком важеня, рискаша, а найвекше поглєдованє за защитнима рукавицами и дезинфекцийнима средствами. До векшини предавальньох допущени уход по три особи, а тарґовкинї, уж обачлїво вистати од гужвох и каждодньового ношеня и складаня роби, визначую и тото же замерковали векше число людзох старших од 70 рокох хтори приходза до дутяну и попри тим же им виход з обисцох забранєни. Старшим людзом, як гваря, вироятно допито буц заварти у обисцох, та маю потребу висц медзи людзми, а дзекеди волаю и на телефон же би ше виприповедали зоз занятима. ■ Ан. Медєши 27. МАРЕЦ 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

У ПРЕДАВАЛЬНЬОХ У ОПШТИНИ ШИД ДОБРЕ ПОДМИРЙОВАНЄ З ОСНОВНИМА ЖИВОТНИМА ПРОДУКТАМИ

ИЩЕ ДАҐДЗЕ ХИБЯ МУКА И КВАС И пред преглашованьом позарядового стану у держави гражданє и попри спозореня власцох же будзе досц шицких животних продуктох попонагляли куповац цо вецей, так же пре векшу налоґу хибели дзепоєдни продукти. После першей габи звекшаного купованя до предавальньох углавним сцигли продукти хтори хибели. У менших предавальньох, гварели же достаню муку и квас. Олєю, цукру, цеста, средства за гиґиєну єст у достаточним количестве. У предавальньох запровадзени и санитарно-гиґиєнски мири защити, тарґовци ноша маски и защитни рукавици, а у дзепоєдних на касох покладзена и одредзена превидна фолия, як бариєра же би ше зменшало контакт медзи касирками и муштериями. У менших предавальньох, спрам квадратури простору, одредзене и кельо найвецей купцох у исти час може войсц до дутяну. У Бикичу по словох Деяна Бобаля, предсидателя Совиту МЗ, нє було проблеми зоз подмирйованьом з основнима животнима продуктами. Бобаль нам гварел же у валалє у центру роби предавальня „Польоплод” у хторей валалчанє можу купиц шицко цо им потребне до обисца, а єст аж и квасу.

ЗАВАРТИ ЖЕЛЄНИ ПИЯЦ

Прешлей соботи дополадня Желєни пияц з хторим ґаздує ЯКП „Стандард” ище робел. Було менше число особох хтори предавали (бо гевти старши старши од 65 роки нє могли присц), а тоти цо предавали, ношели маски и рукавици. Понукнуце продуктох було добре. Медзитим, после того, у пополадньових годзинох 21. марца, з одлуку Општинского штабу за позарядово ситуациї, Желєни пияц заварти до дальшого.

По одлуки державних орґанох, же би ше прешлей нєдзелї оможлївело старшим особом од 65 роки, хтори нє шму виходзиц з обисца, же би медзи 4 и 7 годзин рано могли пойсц до предавальнї, Општински штаб за позарядово ситуациї направел список предавальньох дзе ше могло куповац, як и пекарньох и предавальньох статковей покарми. Медзи особами хтори вихасновали тоту можлївосц була и Евґения Ґенка Данчо хторей найблїзша була предавальня „Парипович” у Улїци Дюри Киша, просто нашей парохиї. – Порихтала сом ше вчас рано, направела список цо ми треба, положела маску на твар и рукавици и пошла до дутяну. Барз добра мира же нам оможлївене голєм раз у тижню висц и особнє куповац – гварела нам Евґения. Вл Дї.

ДУТЯНИ У ЖАБЛЮ, ДЮРДЬОВЕ И ҐОСПОДЇНЦОХ

ШИЦКИ ЛЮБЯ МАЦ РЕЗЕРВИ Одкеди преглашени позарядови стан у нашей держави у дутянох поживових продуктох и роби широкого трошеня у општини Жабель заняти маю вельо вецей роботи, бо ше одредзени поживово артикли швидко покупує, понеже гражданє правя резерви поживи и хемийних средствох за обисце. Гоч високи державни фукционере повторюю же Сербия ма достаточно поживи у резерви за длугши час, у дутянох у Дюрдьове и у Ґосподїнцох, у местох дзе єст лєм даскельо менши дутяни, ситуация специфична. Хто до дутяну нє пойдзе такой рано накеди ше дутяни отвори, найскорей же нє годзен купциц олєй, муку, желєняву, овоц, пращок за печенє, ванелийов цукер и квас. Млєчни продукти 27. MАРEЦ 2020.

єст вше, як и месово. Швидко ше розпреда и змарзнуте месо. У пильарнїци ше позарядово вецей купує кромлї и цибулю. Тоалет паперу єст вше, алє нє и средства за дезинфекцию и єднократни защитни рукавици. У першим тижню по преглашованю позрядового стану обток артиклох у дутянох звекшани од пейдзешат до сто одсто. З часом тот процент опаднул, алє заняти у таких предавльньох ище вше маю надосц роботи, бо попри наплацованя роби, маю и пополнїц и полїчки. Ґу тому, хлєб у пекарньох и дутянох ше тиж швидко попреда, а случує ше и таке же даєдни пекарнї злохасную тоти нємили часи, та вчерайши хлєб, або дводньови хлєб, предаваю як шви-

жи. У Жаблю кущик иншака ситуация, понеже у нїм исную и даскельо гипер маркети, та вибор векши. Алє без огляду на тото, и Жабельчанє маю исти звикнуца як и Дюрдьовчанє и Ґосподїнчанє, и любя мац залихи шицких основних поживових продуктох. Но, вшелїяк, дутяни и маркети подмирени, та гражданє општини Жабель маю цо купиц. Тей нєдзелї, 22. марца, и у местох пштини Жабель за пенизонерох були отворени дутяни од штирох до седем рано. Гужви нє було, а пензионере були дисциплиновани и почитовали препоручену оддалєносц. Найвецей куповали хлєб, млєчни прдукти, овоц, желєняву и сухомесово продукти. С. С.

РУСКЕ СЛОВО 13

ДУХОВНИ ЖИВОТ ОДРЕДБИ КАТОЛЇЦКИХ ВЛА ДИКОХ У РЕПУБЛИКИ СЕРБИЇ ДОК ТИРВА ПОЗАРЯДОВИ СТАН

ОДЛОЖЕНИ ЯВНИ БОГОСЛУЖЕНЯ, МОДЛЇМЕ ШЕ ЄДНИ ЗА ДРУГИХ Док тирва позарядови стан, католїцки владикове у Републики Сербиї, медзи хторима и наш епарх кир Георгий Джуджар, доручели одредби за богослуженя и нащиви церквом за священїкох и вирних, хтори ступели на моц 19. марца, на 12 годзин

сообщеню католїцких владикох у Републики Сербиї з нагоди позарядового стану ситуациї пре вирус корона ше гвари: Дороги вирни! Ми, католїцки владикове, котрим зверене пасторалне старанє и одвичательносц за живот и дїлованє Католїц кей Цер кви у Ре публики Сербиї, твардо веряци же Боже Провидиниє провад зи нашо животи, же є з нами як у радо сцох, так и у почежко сцох и благо слови час у котрим ше наход зиме – свидоми ситуациї и одвичательно сци за здравє и животи вирних, пре вше векши и ре ални опасно сци од ширеня зарази од ви ру са ко ро на, при му ше ни зме принєсц боляци и чежки од лу ки зоз ци ль ом охра ни здравя и живота шицких нас.

Шедзиско Епархиї Св. Миколая у Новим Садзе

У МОЛИТВОХ НОШИМЕ ЄДНИ ДРУГИХ У тих одлукох нас провадзи любов ґу ближнїм и одвичательносц єдних за других. Повязани у духу, у молитвох ношиме єдни других и членох наших заєднїцох, модляци Духа мудросци и Страху Божого, як за медицински особи и за хорих, так и за ношительох власци и за шицких наших согражданох. „Бо нам Бог дал нє духа бояжлївосци, алє сили, любови и розуму” (2. Тим 1,7). У складу з одредбами державних власцох у застановяню ширеня зарази з вирусом корона, а окреме з „Уредбу о мирох под час позарядового стану” (Сл. глашнїк РС Ч. 31/2020), приношиме шлїдуюци одредби, котри ступаю на моц на териториї шицких наших надвладичествох и владичествох, починаюци од 19. марца 2020. року на 12. годзин: Явни богослуженя – Служби Божо, кресценя, миропомазаня, споведзи, винчаня и побожносци – у наших церквох и на отвореним просторе ше одклада до дальшого. ХОВАНЯ – НА ЄДНОСТАВНИ И КРАТКИ СПОСОБ Єдини винїмок то хованя, котри треба покончиц на єдно ставни и цо кратши спо соб, у присутно сци лєм найблїзшей фамилиї (5-10 членох), а друга родзина, приятелє и познати най ше за покойних помодля дома.

14 РУСКЕ СЛОВО

Парохиялни уряди най буду заварти и застановює ше приманє странкох. Най парохове там примаю лєм хованя, а о шицким другим най ше информациї прима прейґ телефона, або имейла. Церкви, як ме ста духовного окрипеня и молитви, у тей чежкей ситуациї нє будземе замикац. На тот спо соб жадаме обезпечиц можлївосц за индивидуални молитви и духовну зобраносц. Кажди парох най само стойно одредзи час кеди церква будзе отворена и най о тим виложи обвисценє на церковни дзвери, або на даяке друге видне ме сто. Церкви треба стаємно дезинфиковац и луфтирац. Священїкох модлїме же би и далєй тримали Святи Служби Божо у церквох, або одвитуюцих каплїчкох, шведочаци о тим, як нас учи Катехизем Католїцкей Церкви (ч. 1343), же Евхаристия то штредзиско живота Церкви. Уж прияти Служби Божо зоз намиренями най ше одслужи без вирних, або най ше их, по одредби Законїка канонского права, преме сци (кан. 1309). Вирних поволуєме же би ше зоз своїх домох приключели ґу Святим Тайном, виражуюци на таки спо соб же ше у каждей Святей Служби Божей цала церква зєдинює з Христовим животом (ККЦ ч. 1369). Спрам одредбох Законїка канонского права ме сни владика, кед так пре суд зи, може дац ошлєбод зенє од обовязки участвованя на нєд зельовей Служби Божей 27. МАРЕЦ 2020.

duhovni@ruskeslovo.com

(кан. 87, пар. 1.). Тото ошлєбод зенє – зоз цильом керованя зараженя – дод зелюєме од хвильки ступаня на моц тих од ред бох, аж по їх утаргнуце. У тей позарядовей ситуациї важа одредби Катехизма (ч. 2183) и Законїка канонского права (кан. 11248, п. 2) у котрих ше тим, котри пре важни причини нє у можлїво сци уча ствовац на нєд зельовей Служби Божей, препоручує же би ме сто того препровад зели одвитуюци час у молитви – чи таню Святого писма, молитви Часо слова, або других моли твох – сами, або у фамелиї. Препоручуєме же бисце уважно провад зели програми Радио Мариї, як и нєд зельово и шветоч ни телевизийни преношеня Святих Службох Божих, а вецей парохове най оможлївюю провад зенє святих Службох Божих прейґ Фейс бука. ОМОЖЛЇВЕНЕ ОБЩЕ РОЗРИШЕНЄ Модлїме же би ше нащиви хорим, Споведз и позарядову Причасц окончова ло лєм у нєодложних випадкох, почитуюци одредби защ ити (дезинфекциї рукох и ношеня маскох). Маюци у огляд зе позарядову ситуацию – починаюци од хвильки ступаня на моц тих одредбох, аж по їх оповола нє – оможлївюєме обще Розришенє (кан. 961-963). У образовних и социялних установох у шицким шлїд зме пред писаня державних власцох и притримуйме ше общих од ред бох. Як вирнїки, укажме у тим чаше спокуси свою завжату лю бов ґу Богу и ближнїм, почитуюци горенавед зене. Прето, док тирва позарядова ситуация, ми, католїки, на полад нь ови знак дзвонох вимодлїме молитву „Ангел Го споднї” за намиренє ошлєбод зеня од зараженя з вирусом корона за нашу жем и за ца ли швет, а за тото намиренє жертвуйме пост и одреканє. Окрем того, най ше у каждей парохиялней заєднїци, спрам можлїво сцох, оформи ґрупа волонтерох котра, на па рохиялне число теле фона приме порученя старих, хорих и осамених, та им – у строгим почитованю шицких мирох защ ити и стриктного вод зеня евиденциї – буд зе на услуги пойсц до набавки основних потребох и лїкох. ВИРА И ВИТИРВАЛОСЦ Поволуюци вас на запровад зованє шицких предписаньох державних и локалних власцох, як и тих наших инструкцийох, шицких вас поволуємє на одвичательносц спрам свято сци власного и цуд зого живота, и цешиме вас зоз словами св. Якова: „Тримайце за найвекшу радосц, браца мойо, теди кед падаце до рижних спокусох, знаюци же випробованосц вашей вири род зи витирва лосц. А витирва лосц най буд зе совершена на дїлу, же бисце були совершени и подполни, без же би вам нїч нє хибело” (Як. 1, 2-4). На шицких вас и на ца лу нашу жем приволуєме Божи благо слов! – гвари ше у сообщеню католїцких владикох у Ре публики Сербиї, хторе обявели монс. Станислав Хочевар СДБ, надвладика и митрополит беоґрадски, монс. Георгий Джуджар, епарх. владика за грекокатолїкох, монс. Янош Пензеш, владика суботицки, монс. Дюро Ґашпарович, владика сримски и монс. Мартин Роос, владика темишварски вислужени и апост. управитель зренянински .■ Пририхтал М.Г-К. 27. МАРЕЦ 2020.

СРИМСКА МИТРОВИЦА

ПЕРШИ ВОЛОНТЕР КАРИТАСУ З оглядом на ситуацию забрани виходу вонка старшим од 65 роки пре вирус корона, а понеже сримскомитровицки парох о. Владислав Варґа ма 66 роки и муши почитовац и державни и церковни препоруки, явел ше перши волонтер парохиялного Каритасу Емил Мельник, хтори ма 56 роки и помага як дзияк и Емил Мельник церковнїк у парохиї Сримскей Митровици. Вон пре спомнуту причину за парохию набавел рукавици и средства дезинфекциї, з котрима треба же би ше почухало клянки, лавки, карсцелї и други поверхносци за вирних котри иншак приходза до церкви на Задушни соботи и нєдзельово Служби, а у терашнїх обставинох приватно ше помодлїц. Емил уж помага и старшей парохиянки Ярослави Басищук, котрей обидва дзивки у иножемстве, а и другим котрим то потребне. Явиц ше мож на його телефон 065/ 8019598. Н. П.

У ДЮРДЬОВЕ И ҐОСПОДЇНЦОХ

СЛУЖБИ БОЖО ПОРЯДНИ, АЛЄ БЕЗ ВИРНИХ Од прешлого пиятку, 20. марца, Служби Божo у церкви Рождества Пресвятей Богородици у Дюрдьове и церкви Святого архангела Михаїла у Ґосподїнцох, буду порядни, алє без присуства вирнїкох, а пре новонастату ситуацию и позрядово мири. Дюрдьовски и ґосподїнски служитель, священїк о. Михаил Холошняй з тей нагоди гварел же ше будзе самостойно модлїц за народ, а людзе най ше модля дома. Медзитим, внєдзелю, 22. марца, о. Холошняй ше на своїм власним ФБ профилу уключел дирекно и знїмал нєдзельову Службу Божу котру могли провадзиц шицки, а так будзе и шлїдуюцей нєдзелї на дзешец годзин дополадня. С. Б.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА НАСТАВА ПО РУСКИ У ПОЗАРЯДОВИМ СТАНУ

ГОДЗИНИ МАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА ШЕ ЕМИТУЄ НА РТВ ВОЙВОДИНИ Годзини руского язика за школярох основней школи дзе порядна настава, а то у Руским Керестуре, Коцуре и Дюрдьове, од пондзелку, 23. марца, почали ше емитовац на другей програми Радио Телевизиї Войводини по одредзеним розпорядку. Годзини зоз других предметох школяре провадза на сербским язику, тиж он лайн, на програми РТС 3 и на їх порталу РТС Планета Пише: Мария Афич

нїманє годзинох руского язика у Основней школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре почало пияток и всоботу, 20. и 21. марца, а предлужело ше 23. и 24. На тот завод зняти два раз по осем наставни єдинки за школярох од першей по осму класу хтори емитовани у тим тижню. Так перши два емитовани за нїзши класи, стреду павза, а други два днї, т. є. штварток и пияток за школярох висших класох. Тоту, нє малу роботу, по налогу Министерства просвити, науки и технолоґийного розвою, вєдно поробели Радио телевизия Войводини, Школа „Петро Кузмяк”, а у координациї зоз нашим Националним совитом. Подобнє ше орґанизовали и други национални меншини у Войводини. Спред нашого НС координатор за тото подняце була секретар Совиту Таня Арва Планчак хтора гвари же требало вельо усиловносци и догварки же би ше тото посцигло, насампредз прето же така позарядова ситуация нова шицким. – Ситуация нова, нєпозната шицким, нєпозната Министерству, школом, Таня Арва Планчак телевизиї. Наставнїки хтори знїмали наставу на сербским язику мали вельо длугши период за пририхтованє и за реализацию. Анї ше нє знало у явносци же ше годзини на сербским язику уж знїмаю и же су порихтани и то нє рихта єдна особа, алє тим, єден за кажду класу. Ми нє маме тот луксуз, нам то практично прейґ ноци розказане, же о два днї най ше почина робиц – толкує Арва Планчакова и додава же пре технїчни, орґанизацийни и лоґистични причини вибране же то буду лєм учительки и наставнїци зоз Школи „Петро Кузмяк” зоз Керестура.

16 РУСКЕ СЛОВО

– Шведкове зме як ше каждодньово огранїчує рушанє. И ми, и думам же Мадяре, од шицких националних заєднїцох, хтори маме концентрованих тих цо знїмаю годзини у єдним месце. И кед би було пооштрени мири ми тото годни витвориц. Други вироятнє нє маю у єдним месце шицких просвитних роботнїкох, або себе думали же би облапиц вецей места. Наприклад, словацка меншина зоз штирох, чи пейцох местох анґажовала просвитних роботнїкох за тото знїманє, хтори приходза знїмац до єдней школи. – Нам то шицко було так нагло, и тельо вельо було збунююци и процивсловни информациї у тим периодзе же мнє мило же нєшка конєчно почало. То перше, потим нє було лєгко анї нашим учительком хтори нє звикнути на таки способ робиц, а нє мали часу достаточно порихтац ше. За нїх то барз шицко нове, алє уж як почало, видно же прилапели нову ситуацию, же ше пририхтали кельо могло, та и же им добре идзе, и вериме же ше шицко добре витвори. Шлїдуюцого пондзелку и вовторку, 30. и 31. марца у планє зняц ище шеснац наставни єдинки хтори ше будзе емитовац у гевтим тижню хтори шлїдзи – потолковала секретар Совиту Таня Арва Планчакова на початку знїманя. ПРЕПОДАВАНЯ ЗОЗ ДРУГИХ ПРЕДМЕТОХ ПО СЕРБСКИ Як зме чули у Националним совиту, спочатку на реализациї тей роботи було надосц процивсловни информациї 27. МАРЕЦ 2020.

kultura@ruskeslovo.com

и думаня. Так ше думало же ше буду знїмац и годзини зоз шицких других предметох и на язикох других националних заєднїцох хтори маю порядну наставу на своїм мацеринским язику. Медзитим, од того ше мушело одступиц. О тим координаторка знїманя Арва Планчакова толкує: – У поради зоз Министерством просвити, РТВ Войводини, и Националним совитом, нажаль, други предмети нє у можлївосци же би були емитовани. Знїмац би ше их могло, алє нєт физично, односно часово простору на тв каналох же би ше емитовало шицки предмети за шицки класи на шицких язикох националних меншинох. Ми шицки свидоми же то насампредз позарядова ситуация, гей же школяре хтори слухаю наставу на Хелена Пашо Павлович своїм мацеринским язику дискриминовани у єдней часци, алє видзиме же ситуация так наклада и мушело ше и тото прилапиц. Значи шицки други предмети школяре треба же би провадзели по сербски, а кажда учителька, кажди предметни наставнїк за свойо оддзелєнє, на таки способ за яки вона дума же найприкладнєйши, им тоти наставни єдинки потолкує, приблїжи, попреклада на руски язик и позадава задатки хтори вец дзеци буду самостойно дома робиц. Тото цо нє можу провадзиц на сербским язику то вшелїяк мацерински язик, и прето ше и одлучело же би ше знїмало лєм годзини мацеринского язика. Гоч и ту нєт тельо физичного простору же би ше емитовало таки обсяг годзинох яки ше емитує за сербских школярох, алє мацерински язик голєм по два годзини тиждньово кажда класа будзе мац на ТВ – заключела Таня Арва Планчак. КЕРЕСТУРСКА ШКОЛА У ҐУҐЛ-УЧАЛЬНЇ У нєсподзиваней позарядовей и новей ситуациї за шицких, нашла ше и керестурска Школа. Позарядово ше зорґанизовали шицки заняти, кажде у своєй обласци роботи. Витворює ше у самей школи и знїманє годзинох руского язика. – Нашо учительки и наставнїци ше прилапели тей обовязки, гоч за ню нє мали досц часу, а цалком им нови таки способ роботи, но, думам же будзе шицко як треба покончене. Шицки други предмети уж одкеди претаргнута порядна настава нашо школяре як и други, провадз он лайн по сербнски – сообщела директорка Школи „Петро Кузмяк” Хелена Пашо Павлович. Як ше школа зорґанизовала у интерней комуникациї медзи занятима, зоз школярами и родичами, дознаваме од директорки, же за тот циль оформели ґуґл-учальню и шицки ше прейґ нєй повязали, а наставнїки нє престали водзиц и електронски дньовнїк. – Мушим повесц же зме єден час робели дзень и ноц док ше то нє покончело и док ше нє поуключовало. Од початку шицко координуєме директор школи и помоцнїк, и прейґ ґрупох як за основну так и за штредню шко27. МАРЕЦ 2020.

РОЗПОРЯДОК ГОД ЗИНОХ МАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА НА РУСКИМ НАСТАВНИМ ЯЗИКУ НА ПРОГРАМИ 2. КАНАЛА РТВ ТВ ВОЙВОДИНИ ПОНДЗЕЛОК, 23.03 2020. 09:45-10:15 ПЕРША ГОДЗИНА ЗА ПЕРШУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 10:15-10:45 ПЕРША ГОДЗИНА ЗА ДРУГУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 10:45-11:15 ПЕРША ГОДЗИНА ЗА ТРЕЦУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 11:15-11:45 ПЕРША ГОДЗИНА ЗА ШТВАРТУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ ВОВТОРОК, 24.03.2020. 09:45-10:15 ДРУГА ГОДЗИНА ЗА ПЕРШУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 10:15-10:45 ДРУГА ГОДЗИНА ЗА ДРУГУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 10:45-11:15 ДРУГА ГОДЗИНА ЗА ТРЕЦУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 11:15-11:45 ДРУГА ГОДЗИНА ЗА ШТВАРТУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ ШТВАРТОК, 26.03.2020. 09:45-10:15 ПЕРША ГОДЗИНА ЗА ПИЯТУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 10:15-10:45 ПЕРША ГОДЗИНА ЗА ШЕСТУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 10:45-11:15 ПЕРША ГОДЗИНА ЗА СЕДМУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 11:15-11:45 ПЕРША ГОДЗИНА ЗА ОСМУ КЛАСУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ ПИЯТОК, 27.03.2020. 09:45-10:15 ДРУГА ГОДЗИНА ЗА ПИЯТУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 10:15-10:45 ДРУГА ГОДЗИНА ЗА ШЕСТУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 10:45-11:15 ДРУГА ГОДЗИНА ЗА СЕДМУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ 11:15-11:45 ДРУГА ГОДЗИНА ЗА ОСМУ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ

КЛАСУ КЛАСУ КЛАСУ КЛАСУ

лу, хтори зме направели на виберу, дзе зме уж були повязани, алє тераз ше мушели уключиц абсолутно шицки до своїх ґрупох – учительки, ґрупа од 5-8 класу, ґрупа ґимназиї, туристох. На ґуґл-учалнї шицки класни старшинове направели свою учальню и поуключовали ше шицки цо преподаваю у тим оддзелєню. Звонка наставни особи тиж повязани и функционує, можем повесц, же максимално добре. Поуключовали зме и родичох прето же тоти информациї цо доставаме важни нє лєм за школярох. Дзекуєм шицким же були ажурни, вредни, мудри, дисциплиновани и нє було тельо чежко робиц кельо нам була нєпозната ситуация, алє и кед зме наиходзели на почежкосци швидко и добре зме их одклоньовали – потолковала диреткторка Пашо Павловичова. Керестурска Школа тиж покончела и шицки защитни и превентивни мири за зоперанє ширеня вируса.■

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПОЗАРЯДОВИ СТАН И КАЛЕНДАР КУЛТУРНИХ МАНИФЕСТАЦИЙОХ

ЄСТ ВЕЦЕЙ ОПЦИЇ ЯК ОТРИМАЦ ФЕСТИВАЛИ

Пре Одлуку о позарядовим стану у Републики Сербиї, хтора принєшена 15. марца, шицки установи култури почали одказовац явни манифестациї. Нови датуми буду одредзени док позарядови стан прейдзе, а з предходних искуствох уж єст модели як надополнїц страцени час

лобална епидемия вируса корона условела прекладанє або одказованє рижних музичних и драмских фестивалох, концертних збуваньох и шицких спортских активносцох, як у Сербиї так и у швеце. Пре тоту причину активносци Дома култури у Руским Керестуре тиж преложени, а о виходох настатей ситуациї побешедовали зме з орґанизаторами. – Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї зме заплановали за 27. марец хтори и шветови дзень театра, и мали зме идею з того направиц єдну фестивалску атмосферу, єдну красну подїю, но, нажаль, шицко цо ше случело нас у тим прервало. Концерт Музичней школи бул тиж одказани, Ме сна смотра рецитаторох була преложена за други датум и отримана є без присуства публики, а цо будзе зоз фестива лами хтори шлїд за, ище увидзиме. Вироятно же док ше шицко враци до нормали, будзе кус цесно зоз датумами, понеже аматером ми нє можеме дац роботни Владимир Надь задаток, нє можеме им розказовац, вони участвую добродзечно. Дзеци буду мац свойо обовязки коло школи, и будземе мушиц буц у барз добрей координациї и комуникациї зоз учашнїками и нашима сотруднїками, же би кажде вишол на бину порихтани. Истей хвильки док престанє позарядови стан у держави, годни зме ше зисц и принєсц плани як далєй, а потамаль, приоритет нам здравє нашо и наших наймилших – гварел Владимир Надь, директор Дома култури. ЦО БУДЗЕ ЗОЗ ФЕСТИВАЛОМ „ЧЕРВЕНА РУЖА” Окрем Драмского мемориялу, вельке питанє и отримованє Фе стивала рускей култури „Червена ружаˮ за чийо орґанизованє єст и дзеки и средства, но векши проблем будзе пририхтац програмски змист хтори шицким Културно-уметнїцким дружтвом очежани пре забрану сходох. О можлївих опцийох и ришеньох у таких ситуацийох, на основи потерашнього искуства, предсидатель Управного одбору Йоаким Рац гварел: – Найвекши проблем будзе у тим як ше познаходза нашо КУД-и понеже престали робиц, та ше нє отримую анї проби. Цо ше нас, як орґанизаторох, дотика, ми би „Ружу” могли орґанизовац за кратки час, маме и средства и моци же бизме тото шицко технїчно поробели.

18 РУСКЕ СЛОВО

Таки подобни стан зме мали 1999. року кед було бомбардованє, правда нє було таке исте як тераз, понеже тераз нїяки вид сходох нє дошлєбодзени. Теди, одприлики початком октобра, кед ше уж шицко примирело, кед почали и школи и робота наших Дружтвох, орґанизовали зме Фестивал „Днї култури югославянских Руснацохˮ, и тот фестивал у себе мал шицки три манифестациї. Почали зме зоз Драмским мемориялом, идуцого викенду була отримана „Червена ружаˮ, а о тидзень зме Фестивал закончели зоз „Костельникову єшенюˮ. Мали зме подобни ситуациї, маме модели и рижни опциї по хторих можеме робиц, та найвироятнєйше же и того року будзе дацо подобне. Кед школи почню аж у септембру, ми би мали голєм єден мешац же би дзеци навежбали тото Йоаким Рац цо потераз робели. Конкуровали зме на конкурси котри розписала и Покраїна и Република Сербия, медзитим тераз шицко стануло, нє знаме яки шицко сценария можу висц з настатей ситуациї. Нє знаме яки пошлїдки буду и у привреди и чи и ту нє будземе прикрацени за одредзени средства. Но, з часом увидзиме як ше ситуация будзе одвивац, та так и ми будземе дїловац. ПРОБИ ЗА ФОЛКЛОРАШОХ ПРЕЙҐ ЮТЮБА Сашо Палєнкаш, руководитель танєчней секциї Дома култури, тиж визначує же забрана сходох годна очежац пририхтованє програмского змисту за наиходзаци манифестациї шицких КУД-ох, но вон за своїх танєчнїкох ришенє ма: – Забрана сходох нам наисце вельки проблем, а тиж и тото же нам танєчни ґрупи роздзелєни по класох, односно же на єшень тоти дзеци нє буду у истей ґрупи у хторей су тераз, алє у новей, цо значи же нам цалорочна робота спадла до води. Роздумовал сом о даяким ришеню, на яки способ би дзеци могли остац у форми, а же би ше Закон нє потупело, та плануєм же бим за шицки штири ґрупи основней школи, як и за виводзацку ґрупу, пре забрану сходу знял танєчни проби на видео. Плануєм зняц хореоґрафиї зоз розчитованьом, тоти часци хтори танцоше годни виводзиц сами дома у своїх хижох, а знїмки бим им пласовал прейґ Ют’юба. Думам же би им то помогло же би нє вишли з кондициї, же би нє призабули крочаї, а тиж и же би мали даяку обовязку док су у самоизолациї хтора запровадзена – гварел Палєнкаш.■ Ан. Медєши 27. МАРЕЦ 2020.

МАРЕЦ

2020. рок ЧИСЛО 3

Татяна БУДИНСКИ ДРОТАР

ОДНЯТА ЛЮБОВ Ей богатство, ей прекляте, дзивче мойо миле злате, чом же ми це однїмаю, любиц нє даю. Ширим польом зреє жито класате ей полюбел бетяр дзивче богате. Ша, я мила знам, знам же лєм тебе єдну маю, а я худобенки за мнє це нє даю прето нашу любов зопераю. Зашвицела ясна гвизда з вечара, а дзивчатко уж випатра бетяра. Ша, я тебе сцем, сцем, сцем це мой шугаю гоч ми мойо браня, од це одбиваю придз ми кажди вечар най нє знаю. Покошели злате жито класате за другого дали дзивче богате. И я шицко дам, дам ей дам вам гудаци Лєм ви сциха грайце за шерца боляци Знам же мою милу я нє врацим. Ей богатство, ей прекляте, дзивче мойо миле злате, чом же ми це однїмаю, любиц нє даю.

Писня наградзена за текст на 30. Фестивалу новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка” 27. MАРЕЦ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 19

literaturne@ruskeslovo.com

ПРЕДСТАВЯМЕ ВАМ

Милош МИХАИЛОВИЧ

Емилия ЧИЗМАР

СОН О СЛУНКУ

TWITTERАТУРА З МУРА

Слунко вецей од розжиряченей лабди ґазу одблїск лєта у власох младих дзивкох, писня живота у напучнєтим лїсцу, бог розтрешених олтарох и зруйнованих храмох, бог без священства и спалєних жертвох забути бог шицких нас, шветлосц цо пада як ина по нас, по нас, людзох.

Милош Михаилович народзени 1998. року у Беоґрадзе. Студира Сербску литературу на Филозофским факултету у Новим Садзе. Пише прозу и поезию. Обявел перши роман „Зеон”, Алнари, Беоґрад, 2013. року, а 2015. свой други роман „Ерея”, Городска библиотека „Карло Биєлицки”, Зомбор. Обявел векше число кратких приповедкох. Добитнїк є углядней награди за младих за прозу „Ґолубич Ґран При” 2014. року, першей награди на конкурсу часописа „Уходнїца” за 2018. рок за есей „Фаза дозретей митопоезиї Миодраґа Павловича”, як и вецей награди за поезию.

Очи вецей од патреня, руки вецей од дотхнуца, чловек вецей од косцох, креви и меса, идея, рух и пламень, прах и шветлосц гвиздох, дзецко нєба и жеми, сон цо тирва виками и нє престава, сон зоз хторого ше нє треба будзиц, сон цо го шнїєме о Слунку под єдним Слунком, под котрим зме шицки народзени и шицки умераме.

ЕПИТАФ Вимкла ши птицо нєвлаплїва Твой огньови цинь роздзелює час

Кед же сце ещи у штреднєй школи нє спадли до кофеинского рабства, под час студийох ше чежко однєєце. Будзенє, розбудзованє и отримованє будносци поставаю приоритет, а кафа (енерґетски напої лєм з алкоголом, бо, гей, „срчка” – чом да нє?) sine qua non. Катеґориї кафопийох: Тоти цо пию домашню и други вариянти без цукру, любя ю, кафа синоним за паузу и смисел живота. Тоти цо пию домашню з вельо цукру, бо иду по кафичох з кус пенєжми, думаю же так буду лєпше учиц, сцу же би им виросли баюси и подобне. Тоти цо думаю же пию кафу, у ствари, пию „3 у 1”, „2 у 1”, инстант фрапучина, капучина; константни плацебо под час испитного рока. Цалком симпатичне.

Попри чежкей кофеинскей зависносци, поєдинци, звичайно женского роду, дараз розвиваю и зависносц од патреня до шольки. Точнєйше, нїяки значни одлуки ше нє приноши пред пополадньову трач партию, провадзену з толкованьом символох зоз шольки.

Посмертна маска красни квет паметаня

Понеже патренє до шольки окремна схопносц, прикладаме даскельо словка на тему кафи и мистицизма, такволане „врачанє за початнїкох”.

МОЙО ШЕРЦО Мойо шерцо писковита дина пуста, зоз праху, ношена з витром нєстална, меня форми же би тирвала док пража слунка и лядза ноци

Пред самим дїлом патреня до шольки, aж и преврацанє шольки наука за себе и, вшелїяк, предусловиє од хторого вам живот завиши. Ключне знац яку кафу попиц, з хтору руку заобрацац, преврациц, заротирац, подзвигнуц шольку.

А под дину єден город, ту турнї од слоновей косци є цмота ту ше хижи нагли од терхи писку цо нєпреривно капка з велькей Годзини ту напущени храми забути святинї, ту загашени огнї Дзе тераз мойо либациї дзе помпа, дзе вельке обожованє дзе шицки?

Символи: Квет – виява любови – опита ци ше же бисце „фурали”.

Мойо шерцо писковита дина...

Диносаурус – дацо з прешлосци – нє бер телефон на варош, наволаш бувшого.

(Зоз сербского язика преложела Олена Планчак-Сакач)

20 РУСКЕ СЛОВО

КАФА?

27. МАРЕЦ 2020.

Буква А – початок – почнї учиц. Птица – вистка – занєдзбали сце Твитер. Вельо кратки смужки – вельо людзе – будзеш стац коло шанку.

Врачанє зоз шольки досц шлєбодна дисциплина, так же ше символоґия розликує од особи до особи. Треце око, талант за сплєтанє, або щеточку за рисованє по шольки, препоручлїве мац.

Кед же ше вам на концу нє спачи як вам ше шолька отворела, а „судьба” зоз шольки вам нє одвитує, просто попийце ещи єдну кафу.

Детальнєйши упутства, совити и толкованя можеце пречитац на блоґу „Studentski kuvar”.

Приємна кафочка, нє опарце язик!

РУСКЕ СЛОВО 21

literaturne@ruskeslovo.com

ПРЕДСТАВЯМЕ ВАМ

Милош МИХАИЛОВИЧ

Емилия ЧИЗМАР

СОН О СЛУНКУ

TWITTERАТУРА З МУРА

ЕПИТАФ Вимкла ши птицо нєвлаплїва Твой огньови цинь роздзелює час

Посмертна маска красни квет паметаня

Символи: Квет – виява любови – опита ци ше же бисце „фурали”.

Мойо шерцо писковита дина...

Диносаурус – дацо з прешлосци – нє бер телефон на варош, наволаш бувшого.

(Зоз сербского язика преложела Олена Планчак-Сакач)

20 РУСКЕ СЛОВО

КАФА?

27. МАРЕЦ 2020.

Детальнєйши упутства, совити и толкованя можеце пречитац на блоґу „Studentski kuvar”.

Приємна кафочка, нє опарце язик!

РУСКЕ СЛОВО 21

Сашо ПАЛЄНКАШ

ОЗНОВА „...Три, два, єден...” – камерманов глас уцихнул и з пальцом указал на двох буравих хлопох, хтори були видно нєвиспани и зоз шольками у рукох, даваюци им сиґнал же можу почац. Гоч мали били мантили, нє були закапчани, та ше им видзели їх цивилни шмати по сподку. Єден ношел дукс Ramones, а други Dimmu Borgir. Зоз веселим ошмихом подзвигали шольки кафи на горе ґестикулуюци же „Наздраве”. „Добре рано плането! Витайце у ексклузивним и живим преношеню зоз нашей велькей лабораториї до Ваших цеплих домох!” – озвал ше перши, намагаюци звучац як даяки коментатор жимских спортских бавискох. Слово превжал други: „И покля нашо старши колеґове на паузи, ми вихаснуєме нагоду уключиц тот вельки акцелератор и ту такой пред Вами указац стварянє миниятурней чарней дзири хтора будзе тотално под нашу котролу и хтора будзе „жива” аж даскельо секунди!” – вигваряюци тоти слова баржей як даяки циркузантски водитель, а нє як даяки озбильни науковец хтори вельку векшину свойого живота пошвецел науки. Обидвоме свойо животи пошвецели науки. Були уважовани физичаре, а свойо перши замерковани резултати витворели ище док були у основношколским возросту. Но, вони уж теди були на факултетох хтори позарядово позакончовали. Покля з єдного боку до науки вошли барз вчас, до пубертету як кед би вошли релативно позно и... и нє вишли з нього. „Франтує колеґа! Ми двоме главни за тото, так же нє страхуйце же Вам ше дацо случи. Правда, на ца -

лим проєкту робел єден огромни тим люд зох, и тота ту машина огромно огромна, а продукт є вецей деценийного виучованя, рахованя и штудираня! Ниа, опатьце тоти ту формули. Га, кельо нули?!” – и указал на єдну вельку билу таблу на хторей було випи сане вельо формули и вельо числа, и барз длугоки чи сла. „И, ниа, док ви уживаце у тих нулох, я при ци шнєм ниа, тоту ту ґомбичку же би ше машина акти во ва ла и ту тераз пред Вашима очми створела тоту ми ни ятурну дзиру!” – знова як даяки циркузант ски води тель хтори як кед би наявйовал даякого чаривнїка. Нараз, зоз полушептаюцим тоном, скоро себе под браду, тот други прекоментаровал: „Га, нєт досц нули. Хибя два. Спрам того рахованя, чарна дзи ра анї нє буд зе миниятурна.” Тот други ше нє дал збу нїц: „Як думаш „хибя два нули?” Ша, шицко наме сцене спрам того ту рахунку. Преверйова ли зме. А чар на дзира, ниа, лєм цо ше нє створела.” „Гм, гей... Алє и да лєй хибя два...” – повто рел гевтот перши. Б А А А А А А А А А ААААААААААААААААААМММММММММММ ММММММММММММ!!!!!!!!!!!!!! Ца ли вселенски вакум лєм нараз, у часточ ки секун ди ше претворел до нєвидлївей нїчомнїни. Шиц ко нєста ло. Аж и пражнїна нєста ла. А потим, раху ю ци по жемових секундох, о даскельо секунди у тей точки дзе ца ла вселена праве була уцицана, нараз ше ро злєта ла материя. Зоз нїчого и з нєвироятну си лу ше розпирсла на шиц ки бо ки чогошик цо до праве нє мо гло наволац анї же є пражнїна, яке було празне. Пре шло зно ва да ске льо милиярди роки док ше дзепоєдни планети нє формо ва ли до каменьох на хто рих буд зе можлїви живот, з хто рого ше знова почню стваряц живи єства, у хто рих ше потим зяви якаш фай та свидомо сци и интели ґен циї хтора ше предлужи ро зви вац по уровень же би зно ва звлада ла закони фи зи ки и вареня кафи, и же би зно ва по ра хо ва ла од ред зе ни па раметри и же би зно ва ца ли швет ре сетова ли на почат ну точку. ...И так, вше озно ва...

Число ушорела Олена Планчак-Сакач, подобово прилоги Соня Папуґа

22 РУСКЕ СЛОВО

27. МАРЕЦ 2020.

kultura@ruskeslovo.com

КУД „ТАРАС ШЕВЧЕНКО” ДЮРДЬОВ

ПРЕСТАЛИ З РОБОТУ ПРЕ ПОЗАРЯДОВИ СТАН У дюрдьовским Културно-уметнїцким дружтве „Тарас Шевченко” по преглашованю полицийного часу и вецей державних мирох за застановйованє ширеня вируса корона застановена робота шицких секцийох, як и сходи членох Управного одбору Дружтва. Члени секцийох ше у Дружтве до пред двома тижнями каждодоньово сходзели и поряднє отримовали проби, углавним у периодзе од осемнац годзин до пол ноци. У наиходзацим периодзе би у Дружтве мал буц орґанизовани Рочни вельконоцни концерт на Вельку ноц, котри ше, по предпоставкох, пре позарядови стан, нє отрима. – Понеже нє знаме напредок яка будзе ситуация и кеди престанє буц позарядови стан, нє можеме анї предпоставиц кеди почнєме поМирослав Такач, предсидатель Управного одбору рядни проби секцийох. Иснує можлївосц же Културно-уметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко” з Дюрдьова Рочни вельконоцни концерт будзе преложени Понеже до претаргованя роботи секцийох шицки секза лєто, алє ище увидзиме, док ше годно сходзиц будзе зашедац и Управни одбор, та одлучиме. Ґу тому, у юнию циї робели поряднє и векшина програми за Рочни вельмаме порадзене госцованє у Ждинї у України, алє ище коноцни концерт порихтана. Но, заш лєм, будзе требац вше нє можеме знац чи то годно витвориц – гварел Ми- часу здогаднуц ше, алє и научиц нове, та УО Дружтва рослав Такач, предсидатель Управного одбору Култур- одлучи як ше и чи ше надополнї гевто цо нє покончене С. С. но-уметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко” з Дюрдьова. по плану и програми за чечуци рок.

АКТИВНОСЦИ У КПД „ДРАҐУТИН ДРАҐЕН КОЛЄСАР” У БАЧИНЦОХ ПОЧАЛИ, АЛЄ ТАКОЙ СУ И ПРЕТАРГНУТИ

КОРОНА ЗАСТАНОВЕЛА АМАТЕРОХ

После отвераня Подручней канцелариї Националного совиту Руснацох у Бачинцох штредком децембра прешлого року, а потим и означованя Националного швета Руснацох у януаре того року у КПД „Драґутин Драґен Колєсар” у Бачинцох почали активносци так як и плановане. Нажаль, у тей хвильки активносци застановени пре вирус корону и позарядови стан у держави. А як було мешац пред тим станом гварел нам Борис Надь, предсидатель бачинского Дружтва꞉

Зоз означованя Дня Руснацох у Бачинцох

27. МАРЕЦ 2020.

– Дзепоєдни уж вежбали и наступали за КПД „Дюра Киш” зоз Шиду, а явели ше и нови зацикавени коло 10 до 12 особи хтори сцу шпивац и пестовац руску шпиванку. Пре нєдостаток фахового кадру операме ше на сотруднїцтво зоз КПД „Дюра Киш”, точнєйше зоз їх фаховцами за шпиванє и музику. Їх оркестер нам порихтани помогнуц и потримац нас музично и кед треба даґдзе наступац – гвари Борис Надь. А од планованих наступох, вшелїяк же ше Бачинчанє жадаю указац на Фестивалу „Червена ружа” у Руским Керестуре, потим на Коцурскей „Жатви”, Фестивалу у Дюрдьове, як и на локалних манифестацийох у општини Шид. Надь щиро припознава же нєт зацикавених младших хтори сцу танцовац, так же нєт условия за снованє танєчней секциї. За активносци и функционованє дружтва потребни средства, а Надь додава же ше конкуровало до Покраїни, 250.000 динари, за набавку облєчива за шпивацку ґрупу, а достава ше коло 70 одсто од проєктованих средствох. Тиж тельо на конкурсу глєдане и од локалней самоуправи у Шидзе. Нажаль, позарядови стан шицко зопар, алє ше бачински аматере наздаваю же ше активносци успишно предлужа кед прейдзе актуална ситуация. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: ЙОАКИМ ПАПУҐА З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ЦУДЗЕ СЛУНКО НЄ ГРЕЄ ЯК СВОЙО

Пише: Андреа МЕДЄШИ

После законченей Висшей машинскей школи, як теренски роботнїк обробку металу, Йоаким Папуґа робел у скоро шицких републикох бувшей Югославиї, и ширше. Од Марибору, прейґ Мостару, Титоґраду и Ґлоґовцу, сцигол аж по Либию, по город Сукхамис

УЯШ МЕСТО ВЕНТИЛАТОРА Паметам же раз 1. мая у Либиї температура було коло 50 ступнї, и то лєм у хладку, а на слунку можебуц и до 70. На рукох сом стално ношел рукавици, понеже тоти желєза були таки печаци же у секунди могли спражиц скору. Ми у таких условийох мушели и робиц – здогадує ше Йоаким. По його словох, Либийци на таки горучави були цалком звикнути. Ношели специфични уяш зоз ґамиловей шерсци хтора их хладзела, а як гвари, памета як у тих уяшох пили чаї, и фурт ше вожели на автох.

24 РУСКЕ СЛОВО

своїх путешествийох Йоаким дзечнє приповеда, и гвари же од шицких местох дзе ше становел, або жил, застановел ше там одкадз и рушел – у Руским Керестуре. – После законченей штреднєй индустрийней школи за металотокара, достал сом роботу у фабрики „27. мартˮ у Новим Садзе. Там сом нє робел длуго, лєм коло пейц мешаци. Ми, млади, доставали найменєй плацени роботи, а нєпреривно нам звекшовали норму. Бул сом схопни, та сом здумовал рижни способи як бим могол направиц ножик за обробок металу з хторим бим одробел три операциї нараз, же би ми робота швидше ишла, и же бим прето бул швидки у преруцованю норми. Но, тоту мою схопносц и труд нїхто нє вредновал, та сом роботу швидко напущел. Здогадуєм ше же зме плацу теди мали 17 000, медзитим, док сом виплацел квартель у Новим Садзе, єдзенє у кантини, а були зме млади, та зме сцели дакеди висц и до кину, або на спортски змаганя, на концу мешаца од плаци нє остало нїч. Прето сом ше врацел до Керестура и одлучел же пойдзем на студиї. Положел сом примаци испит зоз ґимназийней програми, а потим сом ше уписал до Висшей машинскей школи у Новим Садзе – почина свою животну приповедку Йоаким Папуґа. ОД КУЛИ ПО АФРИКУ

После закончених студийох, и длужносцох у войску, наш собешеднїк ше запо-

шлєл у „Технїкиˮ у Кули, и як гвари, у „Технїкиˮ на високих позицийох теди було надосц Керестурцох, цо ше поєдинцом у фирми нє пачело. – Сцел сом конкуровац за шефа машинского обробку, медзитим, понеже людзе на руководзацих местох уж плановали положиц когошик „свойогоˮ, предлужели ми приправнїцки стаж за три мешаци же бим нє могол конкуровац на тото место. Теди, 70-их рокох, пре плаценшу роботу, одлучел сом пойсц до Марибору, и там сом почал робиц на терену. Теди ше правело велї нови фабрики, та сом часто менял место роботи – приповеда Папуґа. После роботи у Марибору, Йоаким прешол робиц до Титоґраду, а потим до Мостару, дзе остал три и пол роки. Отамаль бул преруцени до Смедерева дзе ше правела велька желєзарня, потим до Сримскей Митровици, до Уґлєвику, Ґлоґовцу на Косове, а вец го фирма послала до Африки, до Либиї. Компания, „Гидромонтажаˮ мала главне шедзиско у Марибору и як гвари Папуґа, на водзацих функцийох векшина були лєм Словенци, без огляду на школи хтори закончели. – У Либиї зме правели фабрику за печенє вапна, а моя робота була же бим пририхтал и орґанизовал роботу. Бул сом там коло рок и пол и можем повесц же то було 27. МАРЕЦ 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

барз интересантне искуство. Там дзе зме робели бул сам писок, а ми, Югославянє, були змесцени у контейнерох. Контейнери були справени з плеху, векшина були длуги 6 метери, широки 2, 20 метери, а исто тельо и високи. Я бивал у кус векшим контейнеру, дзевец метеровим, хтори на штредку мал уход. Нємци хтори там робели, були главни за монтажу. Кажди їх фаховец мал цалу трохижову монтажну хижу на розполаганю лєм за себе – мал три просториї, купальню и кухню, и у каждей хижи по контракту, мушела буц обезпечена клима, фрижидер у кухнї, док обични роботнїки нє мали нїч од того. Велїм теди страдали покрутки и похребцина, праве пре тоти моцни клими и вельки температурни розлики у хижи и вонка. Рано, поведзме, кед зме ишли на роботу температура була коло 36 ступнї, а кед зме ишли на полудзенок уж було коло 45, но тото цо нє можем забуц то же Либийци у своєй держави вше мали право. Кед би ше даєден странєц на улїчки, поведзме, збил з автом, зоз Либийцом, вше бул странєц виновати. Паметам кед зме ше раз у полним автобусу ишли купац на морйо, преход на драги нам онєможлївели двоме Либийци, бо ше заприповедали. Нам ше понагля, єдно другому вишиме на глави, а вони нам указую же – „Помали, маце кедиˮ. И мушели зме причекац же би вони закончели, бо зме иншак нє могли прейсц. Вони у сво-

єй держави були главни. У предавальнї зме вше чекали свой шор. Медзитим, кед вошол Либиєц, станул опрез шицких и дутяндїйош перше його услужел. Вон купел италиянски макарони, хтори були звязани так як цо ше у нас сноп жита вязало. Дутяндїйош их у найлону лєм руцел на жем, а Либиєц зоз кишенки винял громаду пенєжи звязани до ґумки, сиґурно мал коло 50 000 марки. Тот сноп макаронох вон потим руцел козом до авта, та кози єдли тоти макарони – з ошмихом приповеда Папуґа. НОСТАЛҐИЯ МУ НЄ ДАЛА МИРА

Кед ше будовалїще закончело, Йоаким ше врацел до Словениї. По теди фирма у хторей робел мала 3 300 занятих и 5 000 кооперантох, алє кед умар предсидатель Югославиї Йосип Броз Тито, держава ше розпадала, а пошвидко препадла и спомнута фирма. – Док сом жил у Словениї, чувствовал сом якуш нєправду после розпаду Югославиї. Теди ше водзела огромна пропаґанда процив Сербох и Сербиї, и мнє ше то барз нє пачело. После дзешец рокох сом ше одлучел занавше врациц до Керестура. У нас були тунї хижи, та сом спочатку бул у шестри, а вец сом купел хижу, гоч требало досц уложиц до реновираня. Мнє Керестур остал у барз красним здогадованю, а носталґия ми вше нє дала мира. Нє мали зме вельо материялного, алє скорей млади, якош уживали у менших стварох, чекали зме пойсц на танєц, зисц ше на беґелю и вариц паприґаш. Могол ши ходзиц по Керестуре гоч кеди и нїхто це нє рушал, людзе ше дружели, здравкали себе на улїчки, помагали, були сердечни, тото ми найвецей хибело у Словениї. Там, як и на заходзе, нє раз сушед сушедови нє поздравка – приповеда Йоаким свойо упечатки. – Видзим же млади досц пошли, а ище вше одходза зоз Керестура, и розумим же прецо то так, и же ситуация у Сербиї нє лєгка. Нє можем совитовац младим най останю у валалє кед нє маю роботу, або кед су финансийно у чежкей ситуациї, алє я вельо путовал, мам надосц искуства и можем повесц же Керестур барз красни валал. Кед би ми тераз понукали нє знам кельо же бим ше врацел до Словениї, нє сцел бим. Богатство у живоце нє лєм пенєж и ушорене дружтво, алє и кед чловек ма свой мир, кед ма шлєбодного часу, кед єст задовольства, а я у КереПамятки з Марибору: опрез памятнїка револуционером у Другей шветовей войни стуре шицко тото мам.■

27. МАРЕЦ 2020.

ҐАДАФИ БУЛ ЛИБИЙСКИ ТИТО – У Либиї предсидатель Ґадафи барз добре предавал нафту и шицки мали наисце вельо пенєжи. По правдзе, нє видзел сом Либийцох же би там дацо робели. Тиж вельо пенєжи доставали и на жену и дзеци. Мали авта полуотворени, и на тих автох у отвореней часци часто и кози вожели, и вони ше по цали дзень дзешка вожели. За тих цо нє мали дзе бивац поставяли контейнери, а кед би ше назберало вецей таки контейнери, вони уж будовали джамиї. А джамиї були наисце розкошни и прекрасни – памета Йоаким.

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ ЗОЗ ФИЗИОТЕРАПЕУТКУ ЛИДИЮ ЮРАК ЗОЗ ГОРВАТСКЕЙ

КЕД ЦОШКА УПАРТО ЖА ДАШ, И КОСМОС ЦИ ПОМОГНЄ... Пише: Агнетка БАЛАТИНАЦ

Пре ситуацию на просторох бувшей Югославиї Лидия Юрак дзецинство баржей памета у Керестуре як за Дунайом. У керестурскей школи достала добру основу за будуци школи, враца ше до Вуковару, и предлужує науку. После велїх чежких рокох, нєшка є прешвечена же лєм теди кед нє одступаш од своїх снох, лєм теди ше зисца

Л УНИКАТНИ ДЬОРДЄ Вше сом барз любела природу и вообще, буц вонка. Шицки мойо шлєбодни активносци и гобиї були вязани за спорт, лєбо даяку файту рушаня. Окрем природи и спорту, моя велька любов була и музика. Ище и нєшка слухам шицко тото цо по моїм думаню ма добри ритем лєбо текст, а найвекши уплїв на мой музични живот мал єден и єдини, уникатни, Дьордє Балашевич – припознава Лидия.

26 РУСКЕ СЛОВО

идия Юрак народзена 90-тих рокох, у войни, кед ище як малючка запаметала же ше цошка случує, алє нє могла розумиц прецо муша напущиц власне обисце. Оцец Миро слав Павлович (Саболов), Руснак з Петровцох, и мац Вера, нєшка редакторка видавательней дїялно сци у Союзу Русинох Републики Горватскей, профе сорка горватского язика у Вуковарскей ґим на зиї, на ма га ли ше сво й ому дзивчецу дац шицко цо могли, окреме у тедишнїх войнових и повойнових условийох. Лидия перши шейсц роки ходзела до школи у Руским Керестуре, а вец пришол час врациц ше, та 7. и 8. класу закончела у Вуковаре. У тинейджерских рокох ше велї опредзелюю за будуце школованє, та и Лидия о тим роздумовала. БИЛИ МАНТИЛ

– Стредню медицинску школу у Винковцох, уписала цалком случайно. Мац ю посовитовала, и швидко ше указало же ю барз добре позна.

– То нє бул мой перши вибор, алє кед сом першираз облєкла билу униформу и першираз контактовала з хорима, полюбела сом физиотерапию. По законченю штреднєй школи, безуспишно сом пробовала достац роботу, та сом предлужела далєй студирац у фаху. Понеже сом мала добри фундаменти зоз стреднєй школи, факултетски днї ми преходзели з одличним успихом. Бул ми важни просек оценох, бо сом пре добри успих постала державни стипендиста, алє сом источашнє робела и три студентски роботи. Тоти студентски днї ми, щиро поведзено, були финансийно досц чежки, алє ключне було тото же сом нє трацела виру же у будучносци будзе лєпше. Факултет сом закончела у року, дипломовала медзи першима у ґенерациї, а и приправнїцки стаж ми почал нєодлуга чечиц, та сом пошвидко покладала и державни испит – гвари Лидия хтора ознова безуспишно пробовала дойсц до роботи. Селєла ше по цалей Горватскей, глєдала роботу и нє було єй важне дзе будзе бивац, лєм робиц тото, за цо ше школовала. О єден час уписала ше на Специялизацию за косцово-мускуларни поремеценя. 27. МАРЕЦ 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

– Бул то чежки рок, алє накадзи сом ше врацела до студентских лавкох, днї ми постали вше лєгчейши и шицко якош доставало смисел. На специялизациї у Заґребе ше ознова стретам зоз своїм колеґом зоз перших трох рокох студийох. Тот колеґа и длугорочни приятель Марко, у ствари, постава моя велька любов, а познєйше и мой супруг – з ошмихом приповеда Лидия, хтора ше витворела нє лєм як супруга, алє и як мац. – Кед сом постала мац, вельо ше того пременєло, помкло гранїци на таки способ на хтори сом анї нє подумала же то вообще мож! Дошлєбодзуєм синови Яковови же би и вон мнє учел, же би ми указовал швет з иншакима очи, з очми щешлївого дзецинства хторе я, нажаль, пре воєни роки нє мала. Сон векшини людзох робиц тото цо ше люби, пренайсц любов у своїм живоце, мац фамелию, мац дзеци... та би могло повесц же вец и Лидийовo сни витворени. Но, правда, по Лидийових словох нє було вше так лєгко як цо нєшка випатра. З востоку Горватскей, Лидия ше преселєла на сивер, до Чаковцу. ПОНУКНУЦЕ ХТОРЕ ШЕ НЄ ОДБИВА _ Достала сом роботу 2012. року у Топлицох Св. Мартин у центру за похребцину Лумбалис, хтори часц велького комплексу LifeClass Terma Sv. Martin. Даскельо мешаци познєйше, тедишнї шеф кладзе на стол понукнуце, а Марко и я, вєдно зоз ище двома особами хтори нєшка малженска пара, одлучуєме ше на цалком нєзвичайни крочай – береме кредит и одкупюєме фирму. Фирма з часом рошнє, преширює свою роботу, а 2018. року постава права Поликлинїка – приповеда Лидия. Лидия у Поликлинїки ма вельо задлуженя, алє найчастейше руководзи з физикалну медицину и регабилитацию. Єй робота и на рецепциї, прима пациєнтох, шеф є набавки, алє и ментор студентом. Нєшка спомнута Поликлинїка преширела свою дїялносц на кардиолоґию, неуролоґию, уролоґию и општу интерну медицину, а уведзени и превентивни систематични препатрунки. Найбаржей ше цеша у тим же успишно робя на проблемох з похребцину. Маю фахови тим дохторох, физиотерапеутох, роботних терапеутох и медицински шестри, же би кажди хто хаснує їх услуги могол на єдним месце окончиц шицко цо потребне же би себе олєгчал, та и ришел свойо здравствени почежкосци. – Вельки то обовязки, алє и вельке задовольство кед нам пациєнти напишу подзекованє як нам наприклад написали пациєнти з Кувайту, лєбо познати особи як цо то Аки 27. МАРЕЦ 2020.

Рахимовски. Тераз нєдавно зме мали клиєнтох з Голандиї. Цешим ше же приходза з цалого швета – приповеда Лидия, задовольна же робота добре рушела. – Нєдавно зме пациєнтом понукли и континентални здравствени туризем, та до нас мож присц и кед особи нє хори, кед сцу лєм дакус злєпшац свойо здравє, або з нами вежбац. Прилагодзуєме ше ґу потребом клиєнтох – толкує Лидия, и гвари же кед лїчи, у тим ище вше находзи праву радосц. У ПРАВЕЙ ХВИЛЬКИ, НА ПРАВИМ МЕСЦЕ Юракова припознава же ше шицко у єй живоце поскладало так як треба, алє прешвечена є же то нє було случайно. Ище у стреднєй школи пречитала сом кнїжку „Алхемичар” од Паула Коеля. Запаметала сом єден цитат хтори хаснуєм и нєшка: „Кед дацо барз жадаш, алє барз, цали Космос ше упре помогнуц ци же биш тото и витворел”. Вше сом верела же дахто препозна мой фахови потенциял, алє случело ше цошка нєобчековане. Престала сом чекац, препознала сом саму себе у швеце у хторим сом, и мала сом щесца же ше так шицко зложело. Як гваря – була сом у правей хвильки на правим месце и верела до себе. Поликлинїка нєшка подзелєна на вецей центри, а о шицким мож почитац и на їх сайту – гвари Лидия. На концу зме ше Лидиї опитали чи у будучносци планує свойого сина научиц историю його дїда и баби, руску и українску... – Знаже же го научим док будзе дакус векши. То ми барз важне. Жадам же би знал свойо коренї, як по оцови, так и по мацери. Кажде муши знац одкаль походзи и дзе припада – заключела нашу розгварку успишна млада жена, физиотерапеутка и задовольна мац и супруга, Лидия Юрак.■

ПАНОНСКА МОРНАРКА НА СИВЕРУ Медїмурцох, подобно як и Заґорцох, часто поровную з Руснацами. Опитали зме ше Лидиї чи то насправди так, и чи насправди єст телї подобни слова? – Єст. Праве тото ми спочатку аж и олєгчало розумиц їх диялект, та у компарациї з руским язиком, стретам ше зоз словами: хижа, древо, штири... Но, познєйше, кед сом баржей упознала тот край, замерковала сом же Горнє и Долнє Медїмурє маю розличну бешеду, поведла бим же скоро кажди валал дакус иншак бешедує. Дзекеди роздумуєм о тим же чи ше и вони сами медзи собу розумя – през шмих гутори Лидия.

Юракова фамелия

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ТРИ ЮВИЛЕЇ ТРОХ РУСКИХ ҐИМНАЗИЙОХ (3)

НЄТ РОЗВОЮ НАЦИОНАЛНЕЙ КУЛТУРИ БЕЗ ШКОЛСТВА НА МАЦЕРИНСКИМ ЯЗИКУ

Пише: Славица ФЕЙСА

ИНТЕРНАТСКИ ЖИВОТ – У Керестуре ме дочекал стари интернат на Вельким шоре, 10 або 12 желєзни, вояцки посцелї у єдней хижи, нє було купальнї, нїчого, умивали зме ше у лаворох. На пол шестей, кед сом була дежурна, мала сом вохпац руку до пирнї, вичисциц шпоргет, наношиц древа, подпалїц, затопиц, положиц на ньго гарчок з воду же би ше шицки могли и рано и вечар поумивац. Таки були условия кед сом пошла до интернату. Но, уж о даскельо мешаци ше почало правиц купальню – памета Весна Раґаї Цап, и наглашує же то були вредни ґенерециї, нїхто ше нє поносовал, дзивчата помагали и у кухнї, и то кажди дзень, а сримски дзивчата своїм Сримцом з хлопского интернату, шицко цо требало райбали на рукох. Младим ґенерацийом нєшка – чежко на таке и подумац.

28 РУСКЕ СЛОВО

Керестурска школа нєдавно преславела три рочнїци – 75 роки першей Ґимназиї основаней 25. фебруара 1945. року, другей, хтора почала робиц у септембру 1970. року и нєшкайшей, обновеней 1990. року. Три ґимназиї були розлични по форми и уровню, алє вєдно творя континуитет руского стредньошколского образованя. Шицки три були револуцийни поцаг нє лєм кед слово о школстве югославянских Руснацох, алє и у їх живоце, културним живоце, попатрункох и становискох

онцом 60-тих рокох прешлого вику у рускей заєднїци ше вше частейше дискутовало о отвераню стреднєй школи, Ґимназиї на руским язику. Вшелїяк же ше при тим думало на розвой цалого дружтва на його будучносц нє лєм у обласци воспитаня и образоаня, алє и у култури и других дїялносцох, а вшадзи добри фундаменти требало поставиц у школованих кадрох. Факт же теди у Войводини єдино руска народносц нє мала стредню школу, та анї факултет. У кнїжки Русинска Гимназија/Руска Ґимназия, Ирини Папуґа (2000) записане же ше тоту задумку почало реализовац у сотруднїцтве з просвитнима и културнима институциями Руского Керестура, општинох Кула и Вербас, як зоз компетентнима институциями покраїни. ВЕЛЬКА ПОМОЦ ЛЮДЗОХ НА ВИСОКИХ ФУНКЦИЙОХ

У тот час, од 1969. року по 1970. рок, Ирина Папуґа, предсидтелька Дружтва за руски язик литературу и културу, по прoфесиї професорка педаґоґиї, теди була посланїца Просвитно-културней ради Скупштини АП Войводини зоз општини Кула. И сама нам припознава же ше теди вредзело оздзивац споза бешеднїци у велькей сали Скупштини АПВ.

– То вельо значело, бо сом познала обставини и могла сом ше озвец и у скупштинских одборох, а тиж и на зашеданьох. Паметам же сом у децембре 1969. року, кед ше розпатрало материял Рационализация стредньошколского обраазованя у Войводини вишла за бешеднїцу и поставела питанє же цо ми Руснаци можеме рационализовац кед анї нє маме штредню школу. Теди сом посланїкох здогадла на Першу руску ґимназию 1945. року и намаганьох же ше пририхтуєме за отверанє штреднєй школи у Руским Керестуре. Источашнє сом замодлєла компетентних за потримовку, бо у перших шорох шедзели одвичательни за тоту обласц: Стоян Замурович, покраїнски секретар за образованє, др Ян Кмеч, заменїк секретара и други – памета Иринка Папуґа. Єден з важних датумох того 1969. року бул 17. октобер кед отримана схадзка у просторийох Народней библиотеки у Руским Керестуре на хторей розпатране питанє снованя рускей ґимназиї. Було предкладане же би ше формовало одвитуюци роботни цела – Роботну ґрупу за виробок елаборату о снованю ґимназиї и Комисиї за провадзенє и орґанизованє роботи ґимназиї. Основу материялу дал Мирон Будински, дакедишнї школяр повойновей Ґимназиї у Руским Керестуре, писатель з Нового Саду, а 27. МАРЕЦ 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

назва документу глашела Дружтвена и педаґоґийна оправданосц за снованє Ґимназиї на руским наставним язику. У нїм, медзи иншим, було пояшнєне чом треба отвориц спомнуту школу и же розвой националних културох нє подполни без просвитно-образовних установох, на першим месце без школства з наставу на мацеринским язику... – Кед ше писало спомнути документ, на моци у обласци основного и штредньошколского образованя були предписаня хтори обовязовали же би по 1970. рок кажди предмет у школох бул фахово заступени. Кед у питаню настава на руским язику, тедишнї воспитно-образовни установи на руским язику нє могли випочитовац тоти обовязки. Лоґично ше указали два можлївосци – твориц кадри хтори би були оспособени за наставу на руским язику, або утаргнуц наставу на руским язику, цо нє приходзело до огляду. Тота можлївосц була у процивсловносци зоз посцигнутим ступньом розвою рускей народносци, а тиж и зоз здобутками витворйованя ровноправносци язикох шицких националносцох, без огляду на численосц колективитету – гвари Папуґова, и предлужує же як предходнїца тим активносцом чий циль бул створиц можлївосци образованя квалификованих кадрох за окончованє настави на руским язику, було отверанє Лекторату на руским язику на Филозофским факултету у Новим Садзе од школского 1970/71. року. Медзитим, такой на початку поставене питанє же з яким предходним знаньом би ше будуци студенти могли уключиц до настави тей институциї, кед ше знало же ше од нїх могло вимагац лєм гевто знанє, хторе здобули у основней школи.

нимум хтори ше одноши на фахову заступеносц наставнїкох/прoфесорох зоз знаньом руского язика нє шме буц спод єдней трецини цалого числа наставних предметох. Тиж наглашене же, попри, єдного числа наставнїкох/професорох хтори мушели буц гонорарни, односно часци „наставнїкох путнїкох“, треба обезпечиц стаємни наставни кадер з високу фахову приготовку вязану за Руски Керестур, односно Основну школу у месце, як и за матичну Ґимназию у Вербаше – памета Иринка Папуґа. ПЛEЯДА ПРОФЕСОРОХ

Фотоґрафиї зоз моноґрафиї „Двасто пейдзешат роки образованя на руским язику у Руским Керестуре”, Нови Сад, 2003

Ґимназия и почала з роботу 7. септембра 1970. року у Руским Керестуре як оддзелєнє Ґимназиї „Жарко Зренянин“ зоз Вербасу. Директор Ґимназиї бул Радосав Икович, хтори у Керестуре викладал латински язик. Профсоре з високу фахову приготовку були Юлиян Рамач, Михайло Мудри и Михайло Буша, по сербски преподавали Радоман Перкович, Радосав Икович, Никола Влахович и Уґлєша Рудович, а наставнїки з Руского Керетура хтори мали висшу фахову приговку були Яким Сивч, Еуфемия Гарди и Юлиян Гербут. Єдна зоз школяркох спомнутей Ґимназиї була и Весна Раґаї Цап, нєшка професорка биолоґиї, хтора ше до нєй уписала як остатня ґенерация школярох. – Мали зме барз добри наставни кадер и нє знам чи бим могла дакого окреме видвоїц, алє почнєм од леґендарного Владимира Бесерминя хтори нам преподавал руски язик. Но, то були годзини за паметанє. Потим фантастични професор Яков Кишюгас, хтори нам викладал русийски язик, и тото цо ме при ньому одушевело, то тото ВИТВОРЕНИ ЦИЛЬ же бул єдини професор хтори школяром у Ґимназиї двоєл. Бул барз добри педаґоґ. Вец мушим спомнуц и наОкремна комисия анкетовала родичох и школярох осмих ставнїка Якима Сивча, леґенду нашей музики. Озда нїґда класох основних школох у општинох: Кула, Вербас, Бачка нє забудзем и тоти композициї хтори зме слухали на годТополя, Нови Сад, Шид, Жабель и Вуковар. Анкета, гоч и зинох. Видзи ше ми же тоту любов ґу музики цагам ище нєподполна, указала же єст (же було) интересованя за тот з тих, ґимназийских дньох. А славни професор историї, ступень штредьошколского образованя на руским язику. На- Иван Пап, дал нам барз добру основу за далєй у живоце. йважнєйше було обезпечиц фахови наставни кадер – препо- Мали зме ище добрих професорох як цо Ана Кандрач з давачох на руским язику, чийо квалификациї мушели буц у Коцура, преподавала ґеоґрафию и мала свой специфични способ викладаня. Єден з облюбених професорох бул и Михайло Мудри, професор математики хтори нєшка жиє у Канади. На його годзинох була цихосц, шицки з увагу провадзели. Вон ми бул и класни, а вец у штвартим року зме мали щесца достац нового класного, Владимира Паланчанина, професора филозофиї, з хторим зме ше дружели лєм єден рок, алє зме з нїм витворели барз блїзки контакти. Квалитет настави бул нательо добри, же сом нїґда нє побановала же сом ше уписала до тей Ґимназиї, а най нє споминам же сом велї роки познєйше достала роботу у коцурскей школи, и прето же сом мала закончену стредню школу на мацеринским язику – гвари Весна Раґаї Цап, надпоминаюци же кед би дахто вжал и статистично оброНа початку школского рока вше ше привитало школярох бел школярох хтори ше далєй после Ґимназиї пои наставнїкох у Ґимназиї шли школїц, було би то наисце вельо факултетски складзе зоз нормативами о фаховей приготовки наставнїкох, образованих людзох хтори нєшка на одвичательнних местох записане у спомнутей кнїжки Папуґовей. у рижних обласцох. За место отвераня ґимназиї на руским язику бул предлоИ док остатня ґенерация ґимназиялцох здобувала нови жени Руски Керестур, дзе уж бул школски будинок ище знаня, уж вдерени фундаменти новому школскому будинку 1939. року, a хасновала го Основна школа. хтори будзе достоїнствени дом другей образовней институ– На схадзки у Покраїнским секретарияту за образованє, циї, тиж Ґимназиї.■ науку и културу, 24. фебруара 1970. року догварене же ми(Предлужи ше) 27. МАРЕЦ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. марца занавше нас зохабел наш мили оцец и дїдо

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. марца занавше нас зохабел наш мили и любени оцец и дїдо.

НИКОЛА ПАВЛОВИЧ (1937–2020) з Руского Керестура

НИКОЛА ПАВЛОВИЧ (1937–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки на Вас навики буду чувац син Михал, нєвеста Славка и унука Ваня зоз супругом Славком Спочивай у мире Божим!

Ище зме нє свидоми же ши вецей нє з нами, мили оцец и весели дїду. З почитованьом и щиру любову красни памятки на тебе чувац буду дзивка Верунка зоз супругом Славом, як и твойо унуки Марияна, Ивана и Кристина. Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Пияток, 20. марца, загашел ше живот нашого оца и любеного дїда.

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Прешли смутни 40 днї як ме зохабели мойо наймилши, мац и єдини брат

НИКОЛА ПАВЛОВИЧ (1937–2020) з Руского Керестура Боль у наших шерцох вельки. Тебе будземе паметац по твоїх франтох, по циґоньох, по твоєй дружтвеносци. Твойо унуки Петро зоз Марину и Стефаном, Дзвоно, Иван зоз Кенеди и Кинсли, як и дзивка Сенка зоз супругом Михалом Спочивай у мире Божим!

КСЕНИЯ АФИЧ ВЛАДИМИР АФИЧ народзена Ройко (1958–2020) (1940–2020) з Руского Керестура Пошли сце обидвойо так нєсподзивано, нє думаюци на мнє. Навики ожалосцена дзивка и шестра Марча Джамбасова зоз супругом Дюром Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. марца 2020. року наполнює ше жалосни рок як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. марца 2020. року наполнює ше жа лосни рок як нас занавше зохабела наша мила мац и баба

СМУТНЕ ЗГАДОВАНЄ Дня 29. марца 2020. року наполнює ше жалосни рок як нас занавше зохабела наша мила шестра и нина

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. априла наполня ше 6 смутни роки як ше до вичного Божого дому преселєл наш мили

КСЕНИЯ РАЦ народзена Папуґа (1940–2019) з Руского Керестура Найкрасши памятки на твою любов, доброту и пожертвованосц навики чуваю дзивка Наталия, жец Михайло, унука Лидия з фамелию и унука Михаела зоз Вукманом Спочивай у мире Божим!

КСЕНИЯ РАЦ народзена Папуґа (1940–2019) з Руского Керестура Твою любов и доброту навики будземе чувац у наших шерцох – твоя дзивка Тереза з фамелию Спочивай у мире Божим!

КСЕНИЯ РАЦ народзена Папуґа (1940–2019) з Руского Керестура Памятку на ню вично у своїх шерцох и думкох чуваю брат Юлин, шестра Мaрия и андя Веруна зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

СИЛВЕСТЕР ДОРОКХАЗИ – ЦИКИ (14. III 1957 – 3. IV 2014) з Коцура Мили наш, з каждим дньом, мешацом, роком, вше вецей чувствуєме кельо нам хибиш. Пражнїна хтора остала за тобу, ламе нашо боляци шерца. Твойо наймилши Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. марца наполнєл ше смутни рок як нє з нами наша мила мац, баба и прабаба

Дня 4. априла наполня ше 6 роки як нє з нами наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ЛЕОНА МАЛАЦКО ЯНКО МАЛАЦКО народзена Будински (1936–2014) (1938–2019) з Руского Керестура Красни памятки на нїх чуваю син Янко, нєвеста Сенка, унук Желько зоз супругу Бояну и праунуки Виктор и Маша Спочивай и мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 4. априла наполня ше 6 роки як нє з нами наш мили оцец, дїдо и прадїдо

Дня 15. марца наполнєл ше смутни рок як нє з нами наша мила мац, баба и прабаба

ЛЕОНА МАЛАЦКО ЯНКО МАЛАЦКО народзена Будински (1936–2014) (1938–2019) з Руского Керестура Красни памятки на нїх чуваю син Владо, нєвеста Славка, унукa Саня и Златко, и праунуки Стефан и Аня Спочивай и мире Божим!

27. МАРЕЦ 2020.

informator@ruskeslovo.com НА ЗДОГАДОВАНЄ

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. априла наполнї ше жалосни рок як нас занавше зохабела наша мила мац, швекра и баба

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. априла наполнї ше смутни рок як нас занавше зохабела наша мила тета

КСЕНИЯ ПЛАНКОШ народзена Киш (1944–2019) з Коцура Памятку на єй доброту чуваю син Янко зоз супругу Лїляну, унуки Дарко и Борис зоз дзивочку Валентину зоз Коцура

КСЕНИЯ ПЛАНКОШ народзена Киш (1944–2019) з Коцура Нїґда нє забудземе твойо красни слова и доброту велького шерца котру ши дзелєла зоз шицкима коло себе. Твоя шестра Леона зоз супругом Петром и синами Славком и Аленом зоз Австралиї

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. априла наполнї ше жалосни рок як нас занавше зохабела наша мила шестра и тета

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. априла наполнї ше жалосни рок як нас занавше зохабела наша мила мац, швекра и баба

КСЕНИЯ ПЛАНКОШ народзена Киш (1944–2019) з Коцура Памятку на єй доброту, щиросц и любов чуваю у своїх шерцох шестра Маря зоз дзивку Зденку Гардийово зоз Коцура

КСЕНИЯ ПЛАНКОШ народзена Киш (1944–2019) з Коцура Красни памятки на ню чуваю син Владо зоз супругу Фемку, унуки – Владимир зоз супругу Сандру и малим Марком, як и Марияна и Александар Спочивай у мире Божим!

Др АМАЛИЯ НЕНАДОВ (1944–2019)

Нашей милей мацери, супруги и баби. Вично ши у наших думкох и шерцох. Супруг зоз дзецми и унуками СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. марца наполнєли ше 6 смутни роки як пошол до вичносци наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

НA ЗДОГАДОВАНЄ

Наиходзаци цеплєйши марцовски днї, днї початка яри и вельконоцних шветох, виполнюю нас зоз смутним здогадованьом на таки єден дзень, кед нас пред дзевец роками зохабела наша мила мама и баба

МЕЛАНКА САКАЧОВА народзена Гудак (1929–2011) Учителька у пензиї з Руского Керестура ЮЛИН ДУДАШ (1941–2014) з Руского Керестура Юлине, ти пошол, алє ши занавше остал у наших шерцох, думкох и молитвох. Ожалосцени супруга Сена, син Юлин, нєвеста Мара, унуки Николина, Амала, Марко и праунук Ґабриєл Спочивай у мире Божим!

Смуток нас и далєй обнїма пре тельо того цо зме нє сцигли вєдно прежиц и дожиц, алє нашо шерца, и нашо думки, и далєй виполнюю здогадованя на єй мудри, цепли родительски слова и щири поради, хторим анї кус роки цо преходза нє одбрали од родительскей щиросци и цеплоти. Дзекуєми ци за твою доброту, любов и пожертвовносц, дзекуєме ци же ши була зоз нами, же ши остала у наших шерцох. Син Звонимир зоз супругу Марию и синами, Александром и Владимиром, дзивка Зденка зоз супругом Владимиром и дзивчатми, Мелиту и Андрейку. Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Прешли уж 40 днї, а нашу капурку нє отвера наш Абрим

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Прешли уж 40 днї як вецей нє з нами наша мила баба и прабаба

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Прешло уж 40 днї як вецей нє з нами наша мила баба и прабаба

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. марца 2020. року наполнєли ше 25 смутни роки як пошла на вични одпочивок наша мила мац, баба и прабаба

ВЛАДИМИР АФИЧ (1958–2020) з Руского Керестура Навики це буду паметац и споминац Джамбасово Спочивай у мире Божим!

КСЕНИЯ АФИЧ народзена Ройко (1940–2020) з Руского Керестура Пошла ши, алє навики останєш у наших шерцох. Ожалосцени твойо Джамбасово. Спочивай у мире Божим!

КСЕНИЯ АФИЧ народзена Ройко (1940–2020) з Руского Керестура Навики ожалосцени унука Снежана зоз супругом Петром и дзецми Юлияну и Алексейом Спочивай у мире Божим!

АНА РАЦ Рацмишкова (1922–1995) з Руского Керестура З почитованьом у красних памяткох чуваю Вас син Янко, нєвеста Мария и унук Славко зоз фамелию Спочивайце у мире Божим!

27. MАРEЦ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com

„РУСКЕ СЛОВО” ПРЕХОДЗИ НА ОНЛАЙН ОГЛАШОВАНЄ

КОНКУРС ЗА ПУБЛИКОВАНЄ ЗАКОНЧУЮЦИХ НАУКОВИХ РОБОТОХ

ОД ОКРЕМНОГО ЗНАЧЕНЯ ЗА РУСКУ КУЛТУРУ, ЕДИЦИЯ ИНОВАЦИЇ „ВЛАДИМИР ҐАРЯНСКИ” Завод за културу войводянских Руснацох обявює конкурс за публикованє одбранєних дипломских, мастер лєбо маґистерских роботох хтори вязани за културу и уметносц рускей заєднїци, а у складзе зоз членом 12. и 13. Статуту Заводу за културу войводянских Руснацох. Условия конкурсу: 1. Приявиц ше можу авторе/ки одбранєних дипломских, мастер и маґистерских роботох, хтори ище нє публиковани на другим месце (як окремна публикация, сепарат або цалосц у составе заєднїцкей публикациї). На конкурсу нє можу участвовац заняти и члени конкурсней комисиї Заводу за културу войводянских Руснацох. 2. Прияви ше посилаю по пошти у завартей коверти на адресу: Завод за културу войводянских Руснацох Конкурс за публикованє науковей роботи Едиция иновациї «Владимир Ґарянски» Футожска 2/3, Нови Сад 21000 Приява ше состої од податкох аутора/ки (мено, презвиско, контакт телефонF и имейл) єдного прикладнїка дипломскей/мастер/маґистерскей роботи на паперу и єдного прикладнїка у електронскей форми, послани на мейл адресу (лекторована и кориґована верзия), як и науковей биоґрафиї автора/ки. 3. Конкурс отворени од дня обявйованя на веб сайту www.zavod.rs до 30. 04. 2020. року. Прияви хтори сцигню после утвердзеного датуму нє буду розпатрани. 4. Конкурс будзе реализовани з помоцу членох комисиї хтору творя: директор (або особа котру менує спред Заводу) и двойо фаховци зоз обласци у хторей єст найвецей роботи хтори сцигли на конкурс, односно зоз обласци хтора найблїзша. 5. Конкурсна комисия вибере єдну роботу, по критерийох конкруса и на основи урученого материялу од автора/ки. Конкурсна комисия обвисци автора/ки о вибору його/єй роботи о 5 роботни днї, од дня приношеня одлуки. Комисия нє ма обовязку врацац конкурсни материял. 6. Критериюми за публикованє роботи • робота муши буц написана (або преложена) по руски, • робота треба же би була значна за руску заєднїцу, • робота муши задоволїц високи науково-виглєдовацки критериї (ориґиналне виглєдованє), • обсяг роботи одредзує Завод (100 боки), 7. Роботи хтори нє комплетни, односно нє подполни прияви и тоти хтори нє спольнюю условия того Конкурсу, не уходза до процедури оценьованя и нє буду розпатрани. 8. Автор/ка роботи ґарантує же написал/а роботу хтору послал/а на конкурс и зоз тим под своїм меном обявює авторске дїло, односно одвитує за точносц податкох и ориґиналносц запровадзеного виглєдованя, од дня придаваня на конкурс. Завод за културу войводянских Руснацох ше ошлєбодзує каждей одвичательносци у случаю евентуалного потупйованя авторских правох трецей особи. 9. На основи звиту Комисиї менованей за оценьованє роботи Завод за културу войводянских Руснацох видрукує вибрану роботу у форми и обсягу хтори у складзе зоз рочну програму роботи и буджетом за 2020. рок. 10. Резултати конкурсу буду познати по конєц мая, а наукова робота будзе публикована до конца 2020. року. Вецей информациї ше можу достац прейґ мейл адреси: zavod.rusini@gmail.com.

32 РУСКЕ СЛОВО

У условийох позарядового стану Новинско-видавательна установа „Руске слово” преходзи на онлайн оглашованє. То значи же би гражданє оглашки, а окреме посмертни In memoriam, уплацовали прейґ рахунку, а тексти диктирали прейґ телефона. Число рахунка на котри треба уплацовац: 160-923244-82 (Банка Интеза). Текст оглашкох посилац прейґ мейлу informator@ruskeslovo.com, або видиктирац на телефон 066 / 202-414 од пондзелку по пияток, од 9 до 15 годзин (остатнї рок за обявйованє оглашкох и In memoriam-ох у новинох „Руске слово” стреду по 10 годзин) Причина таких мирох – рестрикциї рушаня гражданох, окреме старших особох, котри предвидзела Република Сербия. Надпоминаме же у плану же би шицки виданя НВУ „Руске слово”, тижньово новини, часописи, новини и кнїжки виходзели поряднє. Може буц лєм очежана дистрибуция, односно новини и часописи можу сциговац зоз (векшим або меншим) запожнєньом. Найоперативнєйше информованє рускоязичних гражданох окончує ше прейґ новинскей аґенциї „Рутенпрес”, котра на сайту „Руского слова”. Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же нєпотребне преценьованє вплїву проєкта на животни штредок Ношитель проєкта „ЕНТЕРИЄР ЯНКОВИЧ” ДОО, Нови Сад, Приморска 88, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Реконструкция, добудов и наддобудов продукцийно–складзиского обєкта поверховосци П и П+1” у Улїци Приморска число 88, на катастерскей парцели число 386/27, К.О. Нови Сад IV, Город Нови Сад. Зоз предметним проєктом предвидзене одкладанє, механїчни обробок (ресельованє, дзиравенє дзирох, поставянє окови и полиранє), фарбенє/лаґованє/байцованє/сушенє медияпан плочох, фурниру и масивного древа, монтиранє и пакованє. После запровадзеного поступку Городска управа за защиту животного штредку дня 24. марца 2020. року принєсла ришенє число VI501-118/20 же нєпотребне преценьованє вплїву предметного проєкта на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя прейґ того орґану.

МАЛИ ОГЛАШКИ

ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433 Предавам квартель у Новим Садзе, блїзко при Покраїнским шпиталю, у улїци Лазара Нанчича. Ма 57м2 и находзи ше у прижемю будинку. Цена 65 000 еври. Опитац ше на 063/557-518 27. МАРЕЦ 2020.

informator@ruskeslovo.com

ЕПИДЕМИЯ ВИРУСА КОРОНА www.covid19.rs МИНИСТЕРСТВО ЗДРАВЯ – ИНФОРМАЦИЇ О ВИРУСУ КОРОНА

064 8945 235

Институт за явне здравє Сербиї „Др Милан Йованович Батут”

011 2684 566

Дежурни линиї (8–22 г) 064 88 11 908, 064 88 11 909, 064 88 11 910, 064 88 11 911, 064 88 11 912, 064 88 11 913, 064 88 11 914, 064 88 11 915, 064 88 11 916 и 064 88 11 917. Психосоциялна помоц и потримовка

0800 309 309

063 7298260 (за дзеци и родичох) 063 1751150 (за старших од 18 роки) Министерство нукашнїх дїлох Информациї о компетенцийох у обставинох епидемиї 011/2741-580 infokoronavirus@mup.gov.rs Тарґовищна инспекция За приявйованє нєпочитованя огранїченя ценох основних поживових, гиґиєнских и медицинских продуктох

011/ 2699-610 (7.30–22 годзин) ЕПИДЕМИОЛОҐИЙНИ СЛУЖБИ За приявйованє подозривосци на инфекцию з вирусом корона, кед ше обача симптоми Институт за явне здравє Войводини 064/8028-894; 064/8028-895; 064/802-88-96 Завод за явне здравє Зомбор 062/1956-866 064/421-58-50 063/468-034 Завод за явне здравє Сримска Митровица 064/8092-911 0648092-938 064/80-92-930 Завод за явне здравє Суботица 064/1009-276 064/80-52-963 КОЛ-ЦЕНТРИ ЗА ПОМОЦ СТАРШИМ ГРАЖДАНОМ У городох и општинох Сербиї отворени колцентри за помоц гражданом у условох забрани виходу з обисцох старших од 65 рокох, односно 70 рокох. Док тирваю превентивни мири позарядового стану, волонтере старшим гражданом до обисцох буду доручовац основни животни артикли, средства за гиґиєну и лїки. Старши гражданє ше за тоту услугу можу приявиц кажди дзень на шлїдуюци числа телефона:

Город Нови Сад 021/4871-700 (8–22 годзин) Општина Кула 025/724-177, 021/751-157 (0–24 годзин) Општина Вербас 021/706-306 (0–24 годзин) Општина Жебель 021/210-22-84 (7–18.30 годзин) Општина Шид 022/712-122, 022/712-552 (0–24 годзин) Город Сримска Митровица 022/ 618-276, 064/808-66-88, 064/808-66-89 Опш. Бачка Тополя 064/862-44-73, 064/862-44-75 (7–20 г.) Город Суботица 024/636-136

27. МАРЕЦ 2020.

ДОМИ ЗДРАВЯ Шицки Доми здравя на териториї Републики Сербиї обявели контакт-телефони своїх окремних амбулантох, наменєних за информованє о респираторних проблемох, як и централних амбулантох хтори даваю шицки информациї о роботи ДЗ и других здравствених услугох. Фиксни телефони доступни од 7 до 18 годзин, а мобилни 24 годзини

Дом здравя Нови Сад ОКРЕМНА АМБУЛАНТА (респираторни проблеми, горучка) 021/4879626 021/4879627 021/4879628 021/4879629 021/4879630 021/4879631 ЦЕНТРАЛНА АМБУЛАНТА (други информациї и здравствени проблеми и услуги) 021/4879632 021/4879633 021/4879634 021/4879635 021/4879636 Дом здравя Кула О – 025/711-121 064/84-924-74 025/711-737 025/731-115 064/84-924-73 025/731-121 Ц – 025/703-336 (РК), 025/703-050 (РК) 064/84-924-69 025/721-210 025/729-494 064/84-924-67 Психолоґийне совитовалїще: 064/849 24 57 Дом здравя Врбас О – 021/7954-434 062/780-289 064/846-81-05 064/846-81-06 Ц – 021/7954-423 021/7954-458 063/86-070-34 062/780-285 062/780-259 Амбуланта за психолоґийну помоц: 021/7954-485, 021/700-208 (7–15 годзин) Дом здравя Жабель О – 021/831-054 064/805-7-236 063/199-88-06 062/899-26-09 069/274-96-04 Ц – 021/831-054 021/832-927 064/8057-211 Амбуланта Дюрдьов 021/29-39-010, Амбуланта Ґосподїнци 021/836-017 Дом здравя Шид О – 022/712-522 060/712-42-40 Ц – 022/712-522 060/712-42-40 Дом здравя Сримска Митровица О – 022/615-820 064/8770-581 064/8770-563 064/8770576 Ц – 022/615-130 022/615-110 022/615-180 064/8770047 064/8770140 064/8770127 Дом здравя Бачка Тополя О – 024/711-056 064/6591028 064/6591037 065/9616626 Ц – 024/774-199 064/6591081 064/6591003 065/9616632 Дом здравя Суботица О – 065/99185578 065/9185577 065/9185538 024/571-735 Ц – 065/9155534 024/527-956 065/9155537 024/557-154 065/9155539 024/546-237

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ/ИНФОРМАТОР ПРЕТАРГНУЦЕ ПЕРШЕНСТВЕНИХ ЗМАГАНЬОХ

НАГОДА ЖЕ БИ ШЕ ВИПЛАНОВАЛО НОВИ УСПИХИ Же лабда округла, зна ше оддавна. На прикладзе ФК „Искра” то найлєпше видно. Цо ше случело зоз екипу од хторей ше на два заводи, прешлого и предпрешлого року, очековало историйни успих, чежко повесц. Єдноставно, тей екипи и такей мотивациї вецей нєт. Яґод кед би єй нїґда анї нє було. Коцурци, навияче Искри, у баражних змаганьох почувствоавли адреналин добрих бавискох, та валал так повесц бул порихтани дочекац бавячох Искри так як ше дочекує вельких шампионох. Алє „на єден крочай” од успиху цошка ше случело нєдобре за Искру, спортске щесце щезло, як и жажда за успихом екипи. Алє, як би ше поведло, идземе далєй. Єшеньску часц першенства Искра подло закончела. У Клубу ше вельо того пременєло. Пришол нови тренер, бо дотедишнї, иншак дакедишнї бавяч Искри и вельки познаватель фодбалу, як и предсидатель, пре оправдани причини одустали од активней роботи у Клубу. Односно, обидвоме су ту, у валалє, алє нє тельо з екипу.

Пошли и дзепоєдни бавяче до других клубох, як цо ґолман Калинич хтори тераз чува ґол Русина. Очековало ше же голєм буду бавиц як на концу єшеньскей часци, Медзитим, лабда з початку тих шорикох нїяк же би ше обрацела ґу ногом Искрових бавячох. Якошик, шицки стретнуца потераз страцела у остатнїх пейц минутох. По преглашованє позарядових мирох одбавени два кола у тей часци першенства и обидва стретнуца Искра страцела. А як резултат того же Клуб на предостатнїм месце на таблїчки Подручней лиґи Суботица. Виходзи же позарядови стан, суспендованє шицких спортских змаганьох, за Искру, у спортским жарґону поведзено, як тайм аут. Питанє кеди Искра одбави, а и чи одбави шлїдуюце змаганє у тей сезони. Одлука о тим, чи першенство будзе предлужене, будзе принєшена у наиходзацим периодзе. Остава ше наздавац же тот час кед стадион будзе празни и заварти, будзе добра нагода роздумац о шицким – гришкох, наздаваньох, планох, мотивациї, адреналину и вельо того цо крашело екипу ФК „Искра”. А. П.

Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „КАРИН КОМЕРЦ” д.о.о., зоз Ветернику, Улїца Живорада Петровича 8, поднєсол вимогу за одлучовaнє о потреби преценьованю вплїву на животни штредок проєкта „Баґерованє ричного жґриґу зоз корита рики Дунай од км 1103+500 до км 1104+000”, на катастерскей парцели число 10753 К.О. Ковин. У складзе зоз преглашеньом позарядового стану у Републики Сербиї (Одлука о преглашеню позарядового стану „Сл. Глашнїк РС”, число 29/20) увид до вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок будзе можлїви лєм у диґиталней форми на урядовей интернет адреси Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку (www.ekourbapv.vojvodina.gov.rs). Зоз предметним проєктом предвидзене лаґерованє, механїчни обробок (брушенє, дзиравенє дзирох, поставянє оковох и полиранє), фарбенє/лаґованє/байцованє, сушенє медияпан плочох, фурниру и масивного древа, монтажа и пакованє. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц на сайту Секретарията(www.ekourbapv.vojvodina.gov.rs) Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку, Булевар Михайла Пупина 16, а шицки информациї о поднєшеней вимоги мож достац з електронску пошту з посиланьом питаня на адресу: natasa.knezevic@vojvodina.gov.rs у термину од 10 од дня обявйованя того обвисценя. У складзе зоз позарядовим станом особни увид и даванє информацийох нє будзе можлїви. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Секретарияту, лєбо прейґ електронскей пошти на е – mail: ekourb@vojvodina.gov.rs лєбо на телефон +381 21 487 46 90.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц ма Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „Рaдомира Раше Радуйкова” – НСУ274/НСЛ274 НС Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а. д. Беоґрад, Таковска 2, поднєсол тому орґану вимогу о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта – радио базней станїци мобилней телефониї „Радомира Раши Радуйкова” – НСУ274/НСЛ274 НС, НС136, у Новим Садзе, у Улїци Рaдомира Раши Радуйкова число 7, на катастерскей парцели число 7742/2, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 24. марца 2020. року принєсла ришенє число VI-501-75/20 з хторим дата согласносц на предметну студию. У складзе зоз преглашеним позарядовим станом у Републики Сербиї ( Одлука о преглашеню позарядового стану „Сл. глашнїк РС число 29/20) увид до предметного ришеня мож окончиц лєм у диґиталней форми на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Интеґрални текст ришеня мож достац прейґ електронскей пошти з посиланьом упиту на адресу: zivotnasredina@uprava.novisad.rs лєбо на телефон 021/421-109. Процив того ришеня мож порушац управни поступок пред Управним судом у термину од 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

34 РУСКЕ СЛОВО

Покраїнски секретарият за урбанизем и защиту животного штредку на основи члена 14. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованя вплїву на животни штредок Ношитель проєкта „НИС” а.д., Нови Сад, Улїца Народного фронта 12, поднєсол вимогу за одредзовaнє обсягу и змисту студиї о потреби преценьованю вплїву на животни штредок за проєкт „Реконструкция резервоару, пумпи, цивох и претакалїща ваґон цистернох за чарни деривати на катастерских парцелох число 2498/18, 2498/32, 2555/1, 2555/14, 2555/42 и 2556/3 КО Нови Сад III, на Терминалу за претоварйованє и одкладанє дериватох з нафти Нови Сад. У складзе зоз преглашеньом позарядового стану у Републики Сербиї (Одлука о преглашеню позарядового стану „Сл. глашнїк РС”, число 29/20) увид до вимоги за одлучованє обсягу и змисту студиї о преценьованя вплїву на животни штредок будзе можлїви лєм у диґиталней форми на урядовей интернет адреси Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку (www.ekourbapv.vojvodina.gov.rs). Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц на сайту Секретарията(www.ekourbapv.vojvodina.gov.rs) Покраїнского секретарияту за урбанизем и защиту животного штредку, Булевар Михайла Пупина 16, а шицки информациї о поднєшеней вимоги мож достац з електронску пошту з посиланьом питаня на адресу: natasa.knezevic@vojvodina.gov.rs у термину од 10 од дня обявйованя того обвисценя. У складзе зоз позарядовим станом особни увид и даванє информацийох нє будзе можлїви. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Секретарияту, лєбо прейґ електронскей пошти на е – mail: ekourb@vojvodina.gov.rs лєбо на телефон +381 21 487 46 90.

27. MАРEЦ 2020.

sport@ruskeslovo.com

ФОДБАЛСКИ СОЮЗ ГОРОДУ НОВОГО САДУ

СТОПИРАНЕ ПЕРШЕНСТВО

о урядовим сообщеню Фодбалского союзу Городу Нового Саду, обвисцує ше шицки фодбалски и футсалски клуби, шицких бавячох и бавячки, фодбалерских тренерох и шицки других фодбалерских фаховцох и фодбалерских роботнїкох, як и гевтих котри активни у базичним фодбалу у системи Фодбалского союзу Сербиї, же зоз уводзеньом позрядового стану у Републики Сербиї, дня 15. марца, претаргує ше шицки фодбалски змаганя, отримованя шицких приятельских змаганьох и тренинґох у фодбалских и футсалских клубох. Шицки члени ФСС длужни же би такой: застановели участвованє у шицких фодбаских змаганьох на шицких уровньох, одказали шицки Затераз одказани шицки змаганя и шицки файти спортских сходох приятельски змаганя и тренинґи, Фодбалски клуб „Бачка 1923” зоз Дюрдьова припада престали зоз орґанизацию гоч якого виду рекреативного бавеня з фодбалом и футсалом и збераня спортистох и Подручней фодбалскей лиґи Нови Сад, потераз, у ярнєй часци прешенства одбавела два змаганя. Перше змаганє, спортисткиньох у своїх просторийох. Фодбалски союз Городу Нового Саду наклада шицким дома, 8. марца и теди страцела од ФК „Индекс” зоз Нофодблерским и фотсалским клубом, як и териториял- вого Саду 0:3 (0:1). Друге змаганє одбавела у Петровараним, окружним, городским и општиснким фодбалским дину, 15. марца и страцела од ФК „Петроварадин” зоз союзом котри припадаю ФСС, же би провадзели сообщ- 2:0 (0:0). По сле того другого и остатнього змаганя, внєд зелю еня, розкази и упутства компетентних державних орґавечар преглашени позарядови стан у нашей держави. нох и поступали у скадзе зоз тим цо будзе сообщене. О шицких мирох убудуце, у фодбалским и футсалским У склад зе зоз тим чолнїки СФФ одлучели же би ше спорту, ФСС будзе обвисцовац своїх членох на урядових претаргло шицки змаганя, трениґи и спорт ски сходи у каналох комунукациї, односно на сайту и дружтвених фодбалу и фут салу, а котри под їх инґеренцию. Ґу тому, заш пре теди новонастату и позрядову ситуацию, а мрежох, як и средствох явного информованя. пред преглашованє позаря до во го ста ну у РС, остатнє змаганє, 15. марца хторе одбавене у Петроварадину, орґанизоване зоз огранїченим числом присут них ба вя чох и пред ставнїкох обидвох клубох, як и патрачох. Як розказане зоз СФФ, спортисти, фодбалере. спортски тренере и роботнїки зоз Фодбалского клуба „Бачка 1923” зоз Дюрдьова, буду мировацкед слово о орґанизацийох гоч яких змаганьох и тренинґох, до ґод им ше нє дошлєбодзи же би их ознова почали орґанизовац. ■ С. Саламун 27. МАРЕЦ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ГУМАНОСЦ СПОРТИСТОХ У ЧЕЖКИХ ЧАСОХ

СПОРТСКИ ЗМАГАНЯ ЗАЧЕРАЛИ ЗА ПОМОЦ НАЙЗАГРОЖЕНШИМ У цалим швеце спортски манифестациї одказани пре нєщесце од вируса корона. Нє бави ше фодбал, нє бави ше рукомет, кошарка... Добру спортску форму шицки спортисти отримую у своїх обисцох. Алє, свою гуманосц по хто зна хтори раз потвердзую. Зоз цалого швета сцигую вистки о гуманитарних акцийох и активносцох вельких спортистох. И нє лєм тих вельких и у швеце познатих. Приклади гуманосци находзиме и на нашим просторе у малих клубох

а бокс гваря же то племенїта борбена схопносц, а же боксере спортисти маю мегке шерцо и цеплу душу. На тот завод, у хвилькох шветового нєщесца, то ше и потвердзело.

БОКСЕР У АКЦИЇ „МЛАДИ ЗА СТАРИХ” Боксере Сербиї ришели свой шлєбодни час, без змаганьох и тренинґох, пре хороту хтору спричинєл вирус корона, вихасновац за гуману мисию. Насампредз прето же, вецей як гоч кеди, порозуменє, емпатия и солидарносц нєобходни же би ше шицки пасма нашого дружтва анґажовали и победзели нєприятеля хтори уж вжал перши жертви. Найзагроженши стари особи, людзе хторим зме подзековни за наш живот, людзе хтори були наша потримовка. Праве им зме подзековни на шицким и тераз пришол час же бизме им врацели часц длуства. Боксерски союз Сербиї ше приключел ґу акциї Влади Републики Сербиї и предсидательови Републики у чежких хвилькох за нашу жем, та и под час позарядового стану у борби процив ширеня вируса. Шицки клуби прияли апел и поволанку же би ше шицки їх члени, змагателє и рекреативци явели канцеларийом Червеного крижа и участвовали у акциї „Млади за старих” з цильом же би цо вецей стари особи, хтори найзагроженши од хороти, остали дома.

36 РУСКЕ СЛОВО

Од першей хвильки, так повесц, минути, призаначене вельке одволанє „збиткошох мегкого шерца” хтори прилапели гуманитарну активносц аж по конєц алармантних обставинох у хторим цали швет. Прилапели ше волонтерскей роботи и кажди дзень по розпорядку помагаю старшим у шицким, а найбаржей у подмирйованю основних поживових продуктох и лїкох.

„ОСТАНЬЦЕ ДОМА” – АКЦИЯ ХТОРА ОСВОЄЛА ШВЕТ Фодбалере зоз цалого швета участвую у интернет акциї на освидомйованю гражданох о опасносци епидемиї вируса корона.

ФУТСАЛЕРЕ БЕЧЕЮ И ЧЕРВЕНЕЙ ГВИЗДИ Ище єден приклад гумносци спортистох призначени у Новим Бечею.Алє на тот завод нє увязи є зоз вирусом корона. Член Другей лиґи футсалерох, екипа ФК „Тиса” зоз Нового Бечею и водзаца екипа Першей лиґи ФК „Червена гвизда” зоз Беоґраду вихасновали паузу у першенствених змаганьох же би остатнього дня кед ище було дошлєбодзене присуство публики у спортскей гали у Новим Бечею одбавели гуманитарне стретнуце. После, на око красного стретнуца, победзела беоґрадска екипа. На тот завод приход од предатих картох наменєни єдному школярови зоз Нового Бечею.

27. MАРEЦ 2020.

sport@ruskeslovo.com

З оглядом на тото же у пандемиї єст вельо хорих, та и смертельни случаї, стретнуца на шицких уровньох одказани. Прето фодбалере, познати шветово фодбалски ведети, ришели допринєсц борби процив ширеню тей опасней хороти. З цильом же би потримали шветову акцию „Остань дома” здумали свою акцию, хтору велї наволали „Тоалет–папер виволанє”. Циль акциї хтору почали то „пимплованє” ролни тоалет–паперу, односно жонґлиранє зоз ролну же би цо длужей нє спадла на жем. Найменєй, кельо сами себе одредзели, дзешец раз, а хто схопни може и вецей. Важне надпомнуц же ше акция случує у власних обисцох фодбалерох. Слики хторти обишли цали швет прейґ дружтвених мрежох покус шмишни и на якишик способ симпатични, а маю озбильну поруку – кед можеме ми, хтори завишиме од виходу на спортски арени и жиєме од тей нашей схопносци, остац дома, можеце и ви. Тото цо найзначнєйше, же пред початком „пимпланя” фодбалере перше поумиваю руки, а потим преволаю бавяча з хторим би ше змагали и так ше акция преширела на цалу жемову кулю. На дружтвених мрежох призначене змаганє Тами Абрахама зоз анґлийского клуба Чези, потим Марйуса Ашфорда зоз ФК „Манчестер Юнайтед”. Свою схопносц указал и Фил Фоден, бавяч ФК „Манчестер Сити”, хтори наисце указал свою схопносц у жонґлираню. Австралиянєц Тим Кейхил указал свою схопносц зоз „пимпланьом” з главу. Филип Мело бул дакус оштрейши. Дакедишнї бавяч Ливерпула Джейми Караґер ше нє такой знашол, можебуц же бул поспани, а ґолман Петер Чех, розуми ше, хасновал руки. Одлично ишло „червеному дябликови” Ванови Бисакови, а свою схопносц указали и фодбалерки, як цо Алиша Леман зоз ФК „Вест Хем”. До акциї ше уключели и гражданє хтори ше анї нє такой так указали же су схопни, а ище значнєйше – же ше до акциї уключели и наймладши. Їх схопносц нє важна, важне же лабду заменєли з ролну и же остали дома.

ХОРОТА НЄ ВИБЕРА Нажаль, кажди дзень сцигую катастрофални вистки зоз цалого швета о пошлїдкох хороти. Од нєй нїхто нє защицени и безпечни, та анї спортисти. Смутни слова о тим и познатого кошаркаша Неманї Ненадовича, хтори бави за КК „Олимпия” зоз Милана, городу дзе епицентер вируса корона у Европи. Вон ше врацел дому, до Сербиї. Здрави є, и почитує розказ же муши буц у карантину. Ненадович надпомнул же ище док бул у Италиї, у Милану, почитовал шицко цо розказали компетентни институциї, алє надпомнул же обставини у италиянским городу Милано барз подли. Число инфикованих рошнє, а рошнє и число умартих. По його словох, гражданє Милана хороту нє похопели озбильно и шицко страшне ше им тераз случує. Праве прето ше притримує обовязки самоизолованя и шицким препоручел же би остали дома. Хорота нє розликує же чи дахто спортиста, чи нє. ■ А. Паланчанин 27. МАРЕЦ 2020.

ВИРУС КОРОНА И СПОРТ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПРЕТАРГНУТИ ШИЦКИ СПОРТСКИ АКТИВНОСЦИ

После Одлуки о позарядовим стану у Републики Сербиї, медзи иншим, принєшена одлука и же з роботу преставаю шицки Спортски центри, а суспендовани и шицки спортски змаганя, та аж и можлївосц збераня на отвореним и отримованя тренинґох. Пре таки обставини керестурски фодбалере ФК „Русин” свойо остатнє змаганє одбавели пред коло 60 найвирнєйшима навиячами на фодбалским стадиону Яраш пре тедишню забрану сходу вецей як 100 особох, а на хторим одбавели нєришено процив ФК „Будучносц” зоз Параґох. Зоз тренинґами престали и кадети ФК „Русин” хтори нєсцерпезлїво чековали Першенство кадетскей лиґи за хторе ше цалу жиму совисно рихтали и анї єднен тидзень нє направели павзу. Праве тото же були вредни под час жимского розпусту, годно

буц пресудне док ше укаже нагода одмерац моци и доминацию на терену. Кед забрана отримованя спортских змаганьох и тренинґох потирва длужей, пре термински огранїченя Першенство 2019/2020. годно буц претаргнуте, одбавя ше даскельо приятельски змаганя, а фодбалски клуби буду ранґовани спрам терашнього стану на таблїчки. Рукометни клуб „Русинˮ осме коло Трецей рукометней лиґи сивер „Сивер” обчековал першого викенду у априлу хторе, розуми ше, нє буд зе отримане, а свойо спорт ски активно сци претаргнул и Атлет ски клуб „Русин”. Забрани отримованя спортских змаганьох и активносцох притримую ше и велї други хтори тренираю у керестурскей Спортскей гали, а медзи нїма и нашо столнотенисере. Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Пририхталa: Люпка Цвеїч

Мантиї

Потребне:

Мантиї маю смак як бурек зоз месом, лєм су мали. Нє мушице бежац до дутяну, бо шицко цо вам треба од продуктох за мантиї вироятно уж маце дома, барз су єдноставни, а заш лєм смачни – чи их порихтаце за полудзенок, вечеру, або нє вязано за часц дня. Треба вам лєм дакус сцерпеня, прето же кед замишице цесто мушице го охабиц же би одпочинуло, кед го намасцице зоз масцу, ознова же би одпочинуло (дас пол годзини). Алє после того вам нє будзе нїяки проблем розцаговац го на столє, як цо ше давно розцаговало цесто за рейтеши. Нє важне гоч ше вам даґдзе и потарга, бо на концу, кед закруцице рейтеш, то анї нє будзе видно. (Поступок на фотоґрафийох)

■ 700 ґрами муки тип 400 ■ 2 ложки солї ■ ложка олєю ■ 400 милилитри води Фил꞉ ■ 500 ґрами млєтого меса ■ 300 ґрами цибулї ■ 2 ложички солї ■ ложичка попру

Пририхтованє꞉ Муку, соль, олєй и воду зєдинїц и загнєсц цесто. Подзелїц на два часци. Помучиц подлогу и зоз розвалку дакус розогнац, а од верху намасциц зоз масцу (лєбо зоз марґарином, маслом). Охабиц цесто най дакус одпочинє. Розцаговац цесто прейґ стола, як за рейтеши. З єдного и зоз другого боку на цесто покласц фил зоз меса през цалу длужину (як на фотоґрафиї) и круциц зоз обидвох бокох же бисце достали два длугоки рейтеши. Одщиповац зоз того длугокого рейтеша по кущичко и правиц лабдочки, так же злїпице два конци цеста (як на фотоґрафиї). Шоровац на намасцену тепшу лабдочки. Печиц на 230 ступнї пол годзини. Кед ше упечу, зоз щеточку их премасциц зоз цеплу воду до хторей сце положели кущичко масци. Вец лабдочки, мантиї, достаню швицаци випатрунок и одмекню. Закриц дас 10 минути зоз хлєбовку, а аж вец послужиц.

38 РУСКЕ СЛОВО

27. МАРЕЦ 2020.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ Потребне: ■ кила муки тип 500 ■ 600 милилитри лїтней води ■ ложка солї ■ 2 ложки олєю ■ мещок сухого квасу, 7 ґрами,

Хлєб на квасу Поступок꞉

До лїтней води положиц квас, ложичку цукру, лєм же би квас лєбо єден швижи квас цо швидше преробел. Додац муки, солї и гнєсц док ше нє престанє лїпкац на руки. Прекриц зоз мещком и охабиц на цеплим месце. О пол годзини го знова прегнєсц и почекац док нє викишнє, а потим цесто положиц на помучену подлогу и формовац як векночку. До тепши положиц папер за печенє и направене цесто. Кус го зоз ножом позарезовац же би випатрал таки як купчи хлєб. Печиц у зогратей релни на 220 ступнї дас поло годзини, т.є. док ше нє упече. Мож правиц и на дуплей мери, як на фотоґрафийох.

Хлєб зоз содабикарбону Тот хлєб ше швидко прави, бо ше нє чека же би викиснул, алє ше го такой кладзе печиц и велї го прето волаю швидки хлєб” ” Поступок꞉ Шицко вєдно положиц до ванґлочки и мишиц. Тото цо важне же тото цесто нє треба вельо мишиц, алє напроцив, достаточно лєм го зєдинїц. На помученей подлоги го преклопйовац дас 8 раз (нє вецей, бо нє треба же би було гладке) и направиц форму по своїм жаданю. Мож го подзелїц на два часци, та достанєце два векночки. Печиц у зогратей релни на 200 ступнї, пече ше 20-25 минути. Пре содабикарбону хлєб будзе мац дакус цмейшу фарбу, скорку хрубкацу, алє знука будзе мегки як „душа”. 27. МАРЕЦ 2020.

Потребне: ■ 500 ґрами муки ■ 1,5 ложичку содабикарбони

■ ложичку солї ■ ложичку цукру ■ 400 милилитри

йоґурту (може и кисле млєко)

ЯК НАПРАВИЦ ДОМАШНЇ КВАС? Домашнї квас волаю стартер, лєбо дзиви квас, а то, з другима словами, ферментизована мишанїна муки и води. Таки квас можеце додавац ґу другим состойком же бисце направели хлєб, або колачи на слано, лєбо на сладко хтори ше правя на квасу. За правенє того квасу треба сцерпеня и час. Процес правеня тирва 6 днї. 1 дзень – до глїбокей судзини положиц 100 ґрами муки и 100 милилитри лїтней води. Добре вимишац и закриц зоз танєрчком, лєбо хлєбовку. Охабиц на цеплим месце. 2 дзень – до того истого додац 50 ґрами муки и 50 милилитри лїтней води и ознова добре премишац. Закриц и охабиц на цеплим месце. 3.4.5 дзень – повториц поступок. Значи, кажди дзень додавац 50 ґрами муки и 50 милилитри лїтней води. 6 дзень – положиц го до фрижидера и хасновац за пририхтованє цеста на квасу.

РУСКЕ СЛОВО

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXVI ЧИСЛО 13 (3882) НОВИ САД, 27. МАРЕЦ 2020.

■ ПРЕВЕНТИВНИ МИРИ

У ПОЗАРЯДОВИМ СТАНУ

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ

Фото: Вероника Вуячич

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■

ОСТАНЬЦЕ ДОМА!

ЧУВАЙМЕ СЕБЕ И ДРУГИХ

Фотоґрафия: 0097P

Фотоґрафия: 0143P