Ruske slovo 10

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXIV ЧИСЛО 10 (3775) НОВИ САД, 9. МАРЕЦ 2018.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: Вероника Вуячич

■ ПОЧИНА РОБОТА З ПАПРИҐУ

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

Фотоґрафия: 0672P

Фотоґрафия: 0678P

■ „РУЖОВА ЗАГРАДКА 2018”

ИЩЕ РАЗ О РУСКИМ ЄДИНСТВE Пише: Михайло КАТОНА, дипл. инж.

З часу на час у рускей явносци зявюю ше поєдинци за- вирия младих ґенерацийох и дзепоєдни други, тиж сустарани пре нєєдинство у рускей заєднїци, лєбо у єй щни опредзелєня. орґанох и целох. Тоти амбицийни борци за руске єдин- Без Националней стратеґиї Национални совит, Завод за ство найчастейше застарани прето же рижни припаднї- културу, „Руске слово” и його виданя, уключуюци його ки рускей заєднїци о даєдних конкретних питаньох нє видавательство, редакциї радия и телевизиї, нашо школи, думаю так як вони, лєбо як дума векшина. При тим во- дзецински заградки и други нашо субєкти културного живота, осудзени на роботу од случая до случая, спрам волї ни, по правилу, забуваю голєм даскельо ствари. Перше, же природни стан стварох же кажде од нас о ка- тих цо водза орґанизациї и институциї, а нє по критериюждей ствари ма свойо думанє, и же нє кажде порихтани мох демократски утвердзеней националней политики. свойо думанє пременїц лєм прето же дахто други, лєбо Национална стратеґия єдина и нєзаобиходна платформа за националне єдинство рускей заєднїци у Сербиї. Кед даяка векшина, дума иншак. Друге, же, по правилу, думанє векшини само по себе нє же є даґдзе нєподполна, нєдоповедзена, превозидзена квалитетнєйше од думаня меншини, окреме кед є збудо- лєбо просто, нєодвитуюца, треба же би ше у демократским процесу дополнєване на демаґоґиї, попула и пременєла же би Дисквалификованє тих цо иншак думаю и цо лизму, полтронстве и повец така дополнєна и нє приставаю на диктат векшини, та ше процив нього добним. пременєна була основа боря на шицки способи, нє ма нїякей вязи зоз демократию. Треце, же цо основа на рускей националней Посцигованє єдинства на таки способ нїґда нє було, хторей ше жада посцигполитики и платформа анї нє будзе циль хтори руска заєднїца треба же би нуц єдинство. Чи то дуза виградзованє єдинжадала витвориц манє даяких лидерох ства Руснацох и руских общей компетенциї, чи то думанє аґресивней векшини препарираного розума лєбо орґанох и институцийох. Без того, ми нє маме принцидуманє даяких намесцених ношительох демократиї, чи пиєлну основу за будованє єдинства, та нам мира ствато даяка, на демократски способ скорей утвердзена на- рох постава добра лєбо зла воля менєй, лєбо вецей компетентних лидерох нєпрешвечлївого интелектуалного и ционална политика хтора ше тераз операционализує. Штварте, же єдинство до хторого ше дойдзе през при- моралного капацитета, лєбо документи и пракса Руснацисок векшини, а нє през арґументоване прешвечованє цох и їх орґанизацийох од пред сто роками. Нароком ше меншини, заправо преглашене, односно октроисане при тим забува же руска заєднїца теди мала до 20 свящєдинство, док велї и далєй маю свойо иншаке думанє и енїкох и можебуц ище тельо других универзитетски нє порихтани су участвовац же би ше таке надрилєне образованих людзох, а нєшка ма исто коло 20 священїкох, алє и вецей як тисяч високообразованих людзох наєдинство витворйовало у пракси. Пияте, же нєприлапйованє опредзелєньох векшини, їх йрижнороднєйших фахох. знєважованє, иґнорованє и обструкция у политичней Правенє привиду же ми исти як зме були пред сто роками, и ґлорификованє давней прешлосци, уж приводзи до борби леґитимне средство. Дисквалификованє тих цо иншак думаю и цо нє приста- иґнорованя руских орґанох и институцийох и скоро ваю на диктат векшини, та ше процив нього боря на шицкого цо роби такволана руска културна елита. Треба шицки способи, нє ма нїякей вязи зоз демократию. У де- буц шлєпи та нє видзиц скоро подполну изолованосц покларованих демократох котри би виганяли, елиминова- стояцих руских орґанох и институцийох од векшини ли и примушовали тих цо иншак думаю, кучи голи тота- младих руских школованих людзох. Ми шведкове вельлитаризам. Посцигованє єдинства на таки способ нїґда кого нєпорозуменя з нашу младу ґенерацию. Пред нїх нє було анї нє будзе циль хтори руска заєднїца треба же можу висц лєм таки як вони и лєпши од нїх, а ту нє спадаю тоти цо „муца” зоз виберанковима лїстинами, тоти би жадала витвориц. Зоз иґнорованьом и фактичним одруцованьом Нацио- цо без огляду на квалитет, дриляю свойо потомство до налней стратеґиї Руснацох, Национални совит рускей руских институцийох, лєбо гевти цо би зачувац свою денационалней меншини страцел демократски утвердзе- мократску леґитимацию и вируцовац зоз демократского ну платформу за вибудов єдинства заєднїци и єй орґа- процесу тих цо иншак думаю. нох у култури, образованю, информованю и хаснова- Руснаци образована, национално узрета и цивилизованю мацеринского язика и писма. Попри того, зоз иґно- на заєднїца. Таки народ можу водзиц лєм найлєпши, рованьом Стратеґиї иґнорує ше и у нєй утвердзене по- найодвичательнєйши и найчеснєйши медзи нами котри ложенє Грекокатолїцкей церкви у явним живоце ру- почитую тот народ. За тото ше нам треба бориц, бо скей заєднїци, одношенє заєднїци спрам резултатох єй шицко друге то политиканство хторе ту нїґда нє пренационалного препороду у чаше социялистичней ходзело.■ Югославиї, одношенє спрам вредносцох хтори допоСтановиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово” могню моцнєню националней свидомосци и самодо2 РУСКЕ СЛОВО

9. МАРЕЦ 2018.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ, редакторка рубрики Култура и просвита

■ Тижньовнїк 4–5. Делеґация Совиту Европи нащивела Сербию

■ Нашо места 8. Скупштина керестурского Здруженя пензионерох

■ Економия 14. Кельо треба уложиц до паприґи?

■ Мозаїк 16. Ясна Медєши, предсидателька ЗГ „Пакт Рутенорум”

■ Култура и просвита 20–21. Отримана 28. „Ружова заградка”

■ Людзе, роки, живот 28–29. Фельтон: Ґу 50. Драмскому мемориялу Петра Ризнича Дядї (VIII)

■ Духовни живот 30. Шветови молитвови дзень

■ Информатор

33–35. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 38–39. Почина ярня часц локалних фодбалских лиґох Насловни бок: Алексей Сивч, интерпретатор побиднїцкей шпиванки на „Ружовей заградки” Авторка фотроґрафиї: Вероника Вуячич

ОД ТРА ДИЦИЇ ПО ОРИҐИНАЛНУ КРЕАЦИЮ – Правдива душа єдного народу найлєпше ше одражує у його автентичней народней творчосци. Уметнїк у творчим процесу преходзи єдну таїнствену драгу, хтора ма свою операюцу точку у прешлосци, у традициї и, творитель понїзно и з почитованьом патри на тоти вершински резултати до хторих сцигли його предходнїки. Алє вон нє шме ту стануц, вон муши рушиц далєй, до будучносци, до ориґиналней креациї хтора будзе нашенє зоз традициї, алє хторе оплеменї и дополнї з власну креативносцу. Кажде нове уметнїцке дїло, хторе настало у тим процесу по преходзеню таїнственей драги од традициї по креацию, у ствари, пререз єдней хвильки нє лєм того уметнїка, алє и заєднїци, дружтва и нациї у хторей ше народзел и у котрей вон твори – надихнуто гварел заменїк ґенералного директора Явней медийскей установи РТВ Йожеф Клем, отвераюци 28. Фестивал новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка”, внєдзелю, 4. марца, у новосадским Студию „М”. Праве тот Фестивал у нових 16 композицийох указал тот наш пререз покля зме досягли и кельо зме ище вше порихтани, схопни и сцели з рока на рок твориц нови оригинални композициї у народним духу. Тогорочни Фестивал бул у рамикох стандардного квалитету, указал свою виталносц тирваня, а окрем ентузиязма поєдинцох, вон нєшка орґанизовани з боку музичних фаховцох и потримани з боку Явней медийскей установи РТВ. Фестивал випестовал велїх младих вокалних шпивачох, композиторох, текстописательох, аранжерох, а велї композициї прежили час и слуха ше их и нєшка. Того року вецей композициї були компоновани у веселшим духу, цо уж вецейрочни тренд, гоч мож було обачиц же ше тексти шпиванкох нє вше уклопйовали до того веселшого тону, бо їх змисти були жалосни. Наступели вецей дзивки як леґинє и то, углавним, младшей ґенерациї. Фестивал уж традицийно ма свою вирну публику, сала у Студию „М” була полна полнючка, и без огляду на директне преношенє, а атмосфера була права фестивалска. Фестивал по своїх пропозицийох змагательни и вше приноши єдну файту очекованя побиднїка. Того року и фахови жири и публика вибрали композициї у веселшим духу, та ше так меня узвичаєна слика о доминантней меланхолиї у нашей музики. Пред Фестивалом була отворена вистава малюнкох младей академскей малярки Андреи Палатинус зоз Суботици, хтора нєшка жиє и роби у Паризу, а ревиялна часц була пошвецена Михайлови Зазулякови, вчас упокоєному нашому новинарови, хтори роками на тот Фестивал посилал свойо тексти. З оглядом же у сценоґрафиї хасновани лед панел, тоту технїку би ше у будуце могло вихасновац так же би ше пред гласаньом указал знїмок и рекапитулация интерпретаторох, та би нє були очкодовани гевти цо наступаю медзи першима, бо побиднїцки композициї, указую тренди же су, углавним, виводзени при концу змаганя. То лєм єдна добронамирна суґестия, а после Фестивала шицки зме обогацени за єдно приємне музичне дожице.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe Борис Варґа, Ясмина Дюранїн * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса, Ана Маркович * новинарке/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Златко Колєсар, Марина Джуджар * язична редакторка – Блажена ХомаЦветкович * технїчна редакторка – Люпка Цвеїч * редакторки фото и компютерского обробку – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 1600050870024999-53 * Р у ко п и с и ше нє враца * Д ру ку є Д ру ка р н я graf” П е т р о ва р а д и н * ”Maxima E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директорка МАРТИЦА ТАМАШ *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

9. МАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ДЕЛЕҐАЦИЯ СОВИТУ ЕВРОПИ У НАЩИВИ СЕРБИЇ

ЗАКОНСКИ РАМИК ДОБРИ, АЛЄ У ПРАКСИ ЧЕЖКО ИДЗЕ

Пише: Марина ДЖУДЖАР

Штварти периодични звит о запровадзованю Европскей повелї о реґионалних и меншинских язикох у Сербиї, котри ше одноши на период од 2013. до 2015. року, Влада Републики Сербиї прилапела на схадзки 31. октобра прешлого року, а исти таки доручени и ґенералному секретарови Совиту Европи

Ш

тварти державни звит на терену през розгварки з представанїками националних меншинох на уровню локалних самоуправох у Сербиї розпатрала нєзависна делеґация Комитету експертох у составе др Мелани Ваґнер, др Дитер Халваш, др Йорґ Хорн, др Чаба Пакозди и проф. др Ранко Буґарски, а на тей основи Делеґация направи евалуацийни звит у котрим, кед будзе потреби, вида препоруки за злєпшанє положеня националних меншинох у Сербиї. У ЗВИТУ ЛЄМ СЕҐМЕНТИ З ПРИЛОГОХ Спред Националного совиту Руснацох предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач и секретар Таня Арва Планчак представели свой Прилог Штвартому звиту о запровадзованю Европскей повелї о реґионалних и меншинских язикох и свойо зауваги на його конєчни випатрунок, понеже при виробку скорейших звитох Министерство за людски и меншински права хасновало цалосни прилоги котри представнїки Националних совитох доставели, а у тим вихасновани лєм сеґменти зоз прилогох. Пре нєхаснованє цалосних прилогох, Штварти звит указує лєм на добри закони и почитованє националних меншинох на паперу, док нє приказани и реални стан до котрого пришло пре почежкосци применьованя истих, а як єден з вельких проблемох то мали финансийни средства котри ше опредзелює за национални меншини. Делеґация комитету експертох ЕУ найбаржей ше интересовала за ситуацию у руских медийох, на уровню локалних самоуправох котри прешли през нє таку удатну приватизацию, та и на стан у медийох котри ше директно финансую з державней каси. Потим ше бешедовало о

4 РУСКЕ СЛОВО

можлївосцох за хаснованє руского язика и писма у институцийох локалних самоуправох дзе ше урядово хаснує руски язик, та и способе и висини средствох з котрима держава финансує и помага културну продукцию и образовну систему у рамикох рускей заєднїци. − Програма на руским язику тераз после приватизациї ше емитує на штирох локалних радио станїцох, цо и реґуловане зоз Законом о приватизациї же исти були у обовязки затримац дотедишню програму наступни пейц роки. Емитованє програми на руским язику утаргнуте на вербаским радию пред саму приватизацию, та єй нєт анї тераз. Надпоминам же зоз Законом о приватизациї реґуловане лєм количество програми на меншинским язику, алє нє и квалитет самей програми котри тераз горши, виоставаю авторски емисиї новей продукциї − толковала Арва Планчакова. Медзи иншим, спомла продукцю на РТВ, дзе роками нє меняна програма, а дзепоєдни змисти аж и преширени, и друковани медиї НВУ „Руске слово” − тижньове виданє „Руске слово”, мешачни часописи „Заградка” и МАК, та и проблематичне финансованє видавательней дїялносци. УРЯДОВО МОЖ ПО РУСКИ, АЛЄ... Делеґация ше нєприємно сподзивала кед чули же руски язик и писмо нє мож хасновац у явних установох як цо то „Електродистрибуция” и других явних подприємствох, та же у општинских управох дзе руски язик у службеним хаснованю нєт формулари и можлївосц комуникованя на руским язику, а же анї порцийну прияву нє мож придац на руским язику. − Руски язик ше урядово хаснує у пейцох општинох − Шид, Кула, Вербас, Жабель и Бачка Тополя и у Городзе 9. MАРЕЦ 2018.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

Новим Сад зе, анї єдна нє обявює документи и акта на руским язику. Почитує ше лєм обовязку же би табли з менами населєних ме стох були положени и на руским язику, док би ше тото треба ло применьовац на териториї ца лей општини у каждим населєним ме сце би ма ла стац табла з меном населєного ме ста на шицких язикох котри ше урядово хасную у општини. Так на приклад у Руским Кере стуре маме троязични табли, на руским, сербским и мадярским язику (то урядово язики у општини Кула), алє тота пракса нє випочитована у других ме стох − гуторел Ковач. Комуникация на руским язику у општинских управох, як вон гварел онєможлївена, понеже ше нє почитує Одлука о обезпечованю роботи припаднїком националних меншинох спрам реципротитету числа з котрим национална меншина участвує у вкупним жительстве локалней єдинки.

НАЩИВА РАДИО-ТЕЛЕВИЗИЇ ВОЙВОДИНИ Сербия Совиту Европи придала звит о запровадзованю Европскей повелї о реґионалних и меншинских язикох, з тей нагоди делеґация його Комитету експертох, у рамикох нащиви нашей жеми, бешедовала зоз представнїками Радио-телевизиї Войводини у Новим Сазде. Делеґация Комитету експертох Европскей комисиї ше упознала зоз роботу РТВ-а, а окреме ше интересовала за питаня програми на меншинских язикох. Главни и одвичательни редакторе меншинских редакцийох радия и телевизиї Войводини представели свою програму и винєсли проблеми зоз котрима ше зочую. Єден зоз проблемох Радия тот же ше прави радийску програму на 16 язикох, цо анї кус нє єдноставне, а у даєдних часцох Войводини програму нє мож чуц. Кадри тиж єден зоз векших проблемох, наводзи жридло РТВ.

Секретар НСР Таня Арва Планчак розтолковала же хаснованє традицийних назвох топонимох реґуловане з Одлуками НСР, та же ше и почитую, понеже вони тоти одлуку доставели шицким локалним самоуправом дзе ше урядово хансує руски язик, алє гварела и же потераз анї єдна локална самоуправа нє питала преклади назвох улїцох. Почежкосци водзеня судского поступку и проблеми з котрима ше стретаю Руснаци котри то вимагаю представел предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач. − На вимогу же би ше судски поступок водзело по руски, суди ше правдаю же нє розполагаю зоз кадрами. Так єден случай дзе чловек вимагал аж и нашу помоц, ище вше нє достал конєчни епилоґ, понеже є преруцовани з єдного суда на други − толковал вон, а як ище єден проблем визначел же 17. януара, кед ше преславя Дзень Руснацох, у Општини Кула нє визначена и руска застава. Тиж, у Општини Кула ище вше нє формовани Совит за медзинационални одношеня, цо наложело Министерство за людски и меншински права, понеже дотерашнї зволаня совитох лєм були конституовани, алє нє робели нїч. У других штирох локалних самоуправох уж су формовани, алє остава питанє же хто будзе надпатрац їх роботу и чи и кому буду подношиц звити. О богатей културней творчо сци високих потенциялох и малого буджету за ню, бешедовала секретар НСР Таня Арва Планчак.

9. МАРЕЦ 2018.

− У рускей заєднїци маме Завод за културу войводянских Руснацох, Руски народни театер „Петро Ризнич Дядя”, Дом култури Руски Керестур и ище коло 20 аматерски културно-уметнїцки дружтва. На рижних манифестацийох предствяме и пестуєме традицийну руску културу − толковала Арва Планчакова. ЗАНЄДЗБАНИ КРИТИЧНИ БОК У закончуюцим слове, предсидатель ВО Желько Ковач и секретар НСР Таня Арва Планчак Делеґациї придали и ориґинал прикладнїка їх Прилогу ґу Штвартому периодичному звиту о запровадзованю Европскей повелї о реґионалних и меншинских язикох. − У Штвартим звиту вихабени дзепоєдни елементи з нашого Прилогу, так пише же меншини маю можлївосци у шицких обласцох на котри ше Повеля одноши, алє нє наведзене же у пракси нєт условия за применьованє законох и предписаньох котри то реґулую. Конкретни приклад то нєдостаток средствох за видавательну дїялносц на руским язику, та и за прекладанє литературних дїлох. Проблематични конкурси котри розписує Министерство култури, дзе ше за цалу руску заєднїцу опредзелюю средства медзи 400 и 500 тисячи динари, з того ше финансую манифестациї деценийскей традициї, та за прекладанє нє останє средства. З другого боку Министерство розписує и Конкурс за финансованє прекладох сербских дїлох на други шветово язики, нє и на руски, цо финансоване аж з 11 милиони и 500 тисячи динари − толковала Арва Планчакова, та додала же Покраїнски

Делеґация Комитету експертох у Кули

секретрият за културу, явне информованє и одношеня з вирскима заєднїцами за видавательну дїялносц НВУ „Руске слово” опредзелєл лєм 270 000 динари, цо огранїчує селектованє видаваня нових насловох и прекладох на три до штири наслови, а скорейших рокох то було медзи дзешец и петнац. Схадзка закончена зоз становиском же закони у держави добри, алє їх применьованє у пракси надосц очежане. Делеґация Комитету експертох ЕУ виражела одушевиє зоз образованьом на руским язику и єдинствену керестурску Школу, та и з функционованьом Националного совиту Руснацох. З другого боку, вони наисце розчаровани зоз амбиєнтом котри спомалшує витворйованє правох националних меншинох предвидзених з Повелю. У Кули Делеґация у одвоєних терминох мала розгварки и зоз представнїками мадярскей и українскей националней меншини, а у рамикох своєй нащиви Сербиї були у Беоґрадзе, Новим Садзе, Зомборе и Суботици.■

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК ПОЧИНА РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОЄКТУ „ЖЕЛЄНА ШКОЛА”

ЯК ПРЕЙҐ ЕКОЛОҐИЇ РОЗВИЦ СВОЙ БИЗНИС?

Kоцурске здруженє младих „КУМ” прешлого прешлого року зоз проєктом „Желєна школа” конкуровало на конкурсу котри розписал Реґионални еколоґийни центер Австриї. Проєкт у януару одобрени, а пенєж у виносу од скоро седем тисячи еври почало ше уплацовац концом фебруара

П

редсидатель здруженя „КУМ” Стеван Самочета и представитель Еколоґийней секциї Синиша Мали початком рока були у Привредней комори Сербиї у Беоґрадзе и подписали контракт о сотруднїцтве зоз Реґоналним центром Австриї. Проєкт „Желєна школа” ше одноши на едукацию школярох и профе сорох штреднїх школох о отримуюцим розвою и еколоґиї. Проєкт ше почало ре ализовац од 5. марца и його конєчни циль же би школяре по законченю штреднєй школи могли сами себе обдумац роботу и розвиц даяки бизнис у обласци еколоґиї.

– Проєкт на конкурс котри розписал Реґионални еколоґийни центер з Австриї под назву „Желєна школа” прида ли зме концом октобра, початком новембра. У януару нам явене же проєкт одобрени, а прешлого тижня нам уплацена перша часц од вкупней суми од 6 770 еври. Тераз нам уплацене 50 одсто од ца лей суми, 40 од сто нам уплаца по сле два и пол меша ци, кед проєкт буд зе на поли поробени, понеже нам проєкт тирва пейц мешаци. Остатнї 10 одсто ше до ста ва на кон цу кед ше про єкт за кон чи – гва ри Стеван Са моче та пред си дате ль ко цур ско го здруже ня младих „КУМ”. По проєкту би требали буц облапени штреднї школи котри на даяки спо соб повязани зоз еколоґию, наприклад рижни польопривредни школи, алє по словох предсидателя здруженя младих „КУМ” Стевана Само-

ДВА ШКОЛИ З НАСТАВУ ПО РУСКИ По проєкту преподаваня о отримуюцим розвою и лїковитих рошлїнох облапя лєм штреднї школи, медзитим Здруженю „КУМ” ше заш лєм удало уключиц и ОШ „Братство єдинство” зоз Коцура, а понеже у коцурскей школи еколоґийна секция активна и преподаваня на тоту тему буду барз хасновити.

– Тема проєкту найбаржей вязана за польопривредни школи, та зме ше найвецей базовали на нїх, алє зме жадали уключиц и нашу коцурску, и керестурску школу цо нам ше и удало, та зме до проєкту уключели и ОШ „Братство єдинство” зоз Коцура як и стредню школу „Петро Кузмяк” зоз Руского Керестура. Трудзиме ше вше нашо руски школи и институциї предрилїц на рижни проєкти же би и вони мали хасну од того цо робиме – заключує предсидатель младежского здруженя „КУМ” зоз Коцура Стеван Самочета.

6 РУСКЕ СЛОВО

чети, удало им ше до проєкту уключиц ОШ „Братство єдинство” зоз Коцура, як и штредню школу „Петро Кузмяк” зоз Руского Кере стура. У проєкту буду облапени школи зоз општини Вербас, Кула, Бачка Тополя и Нови Сад.

– На початку мушиме зоз директорами школи обдумац спо соб отримованя едукациї, понеже до роботньох буду окрем школярох, уключени и наставнїки. У плану же би у каждей школи були отримани по штири преподаваня. Увидзиме як найлєпше, чи их отримовац членом еколоґийней секциї, чи, наприклад, збиц два класи школярох котри заинтере совани за таку файту едукациї. У сущно сци, у проєкту маме шейсц одходи до єдней школи, догварка зоз профе сорами и директором, штири преподаваня и на концу сумированє резултатох того цо зме поробели, понеже по сле каждого преподаваня будзе и садзенє пауловниї и лїковитих рошлїнох у тей школи. Перша школа у котрей буду отримани преподаваня будзе штредня польопривредна школа зоз Бачкей Тополї – гвари Самочета. Преподавня у проєкту „Желєна школа” буду о отримуюцим розвою и о лїковитих рошлїнох, а циль же би по законченю проєкта школяре котри були на преподаваньох почали роздумовац же би прейґ еколоґиї могли розвиц власни бизнис. Окрем фахових преподаваньох, по проєкту ше у єдней часци преподаваня муши спомнуц и цилї Зєдинєних нацийох. По законченю преподаваньох у каждей школи буду по садзени пауловнииї и лїковити рошлїни як цо то мента и лаванда. Купованє пауловнийох, дизайн и друкованє репроматериялу будзе исц прейґ тендеру, бо сума вецей як 500 еври муши исц на три понукнуца.

– Преподаваня о отримуюцим розвою и бизнису зоз пауловниями будзе водзиц Синиша Мали, студент на ново садским Польопривредним факултету, а о лїковитих рошлїнох школяром будзе бешедовац Мелания Мали, студентка биолоґиї на Природно-математичним факултету. Цо ше дотика тендерох, нє муши ше прилапиц найнїзше понукнуце, алє треба же бизме патрели и квалитет понукнуца – гвари Стеван Самочета. Окрем проєкту „Желєна школа” здруженє младих „КУМ” у сотруднїцтве зоз Ме сну заєднїцу Коцур, котра будзе ношитель проєкта, закончели и проєкт за правенє терену зоз штучну траву за мали фодбал котри планую придац на Покраїнски конкурс.■ Златко Колєсар 9. МАРЕЦ 2018.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

XI СТРЕТНУЦА ОРҐАНИЗАТОРОХ МАНИФЕСТАЦИЙОХ НА ЗЛАТИБОРУ

ЗАЄДНЇЦКИ КРЕИРАЦ БУДУЧНОСЦ Стретнуца на Златибору були нагода же би ше на єдним месце зишли представнїки Влади Сербиї, АП Войводини задлужени за туризем, представнїки туристичних орґанизацийох зоз цалей держави, та и з БиГ, числени готелиєре и погосцителє

На сходзе котри отримани од 2. до 3. марца, на поволанку Миланки Цветкович у мено орґанизатора, присуствовали и предсидатель Вивершного одбору Националного совиту Руснацох Желько Ковач, заменїца предсидательки Здруженя женох „Байка” Наталия Емейди и предсидателька Здруженя продуковательох паприґи „Капсикум анум” Душица Орос. Бешедовало ше о вецей темох, алє през шицки преплєтани факт сущней потримовки локалней самоуправи за отримованє манифестацийох и фестивалох. Помоцнїк за туризем и реґионалне привредне сотруднїцтво при Покраїнскому секретарови за привреду и туризем, Серґей Тамаш викладал на тему – Стратеґия розвою туризма и манифестацийох националних меншинох, його викладанє подкрипел Желько Ковач, котри предлужел з викладаньом о Руснацох на тих просторох и фестивалу „Червена ружа”.

– У кратким петнацминутовим викладаню розтолковал сом хто Руснаци, а потим сом презентовал традицицию длугоку 57 роки Фестивала „Червена ружа”, провадзаци змисти, та и саям привреднїкох котри ше отримує у тих рамикох. Но, сам тот сход бул у началє пошвецени манифестацийом котри директно завиша од потримовки локалних самоуправох. Потенцияли и розвой туристично-привредно-културней манифестациї „Днї керестурскей паприґи” представела Душица Орос.

– Викладанє сом почала од наставаня першей идеї за орґанизованє нашей манифестациї, толковала сом розвой през роки, а векшу часц сом приповедала о наиходзацей седмей манифестациї котра дзекуюци прейґгранїчному сотруднїцтву Општини Кула зоз Мадярску Калочу, потримана зоз средствами Европскей униї, та сом бешедовали и дзепоєдних обчекованьох того року – толкує Оросова. Проф. др Лїляна Косар зоз Факултету за готелиєрство у Беоґрадзе викладала о Значносци манифестацийох за розвой капацитетох за змесценє, та и катеґоризациї обєктох. Ковач толковал же у Општини Кула ище вше нє формована Комисия котра би ше мала занїмац з катеґоризацию, а цо, як поведзене на сходзе, директна обовязка каждей локалней смаоуправи. На єденастим сходзе орґанизаторох манифестацийох у 2017/2018. року присуствовали числени предстванїки и з Войводини, алє керестурска манифестация „паприґарияда” препозната як єдинствена, понеже вона насампредз рекламує продукт и привредни розвой валалу, а туристични розвой провадзаца прикмета котра анї попри тим нє занєдзбана. М. Джуджар 9. МАРЕЦ 2018.

STANOVISKA Пише: Каролина ПАПУҐА, професорка руского язика

ЗВОНКА КАЛУПУ, АБО ВОНКА З КАЛУПУ

Понеже сом занята у школи, часто мам нагоду припатрац ше на школярох и їх справованє. Припатраюци ше на школярох, мож замерковац ситуациї котри ше ґенерацийно преноша. Часто ше ту роби о присподовйованю до дружтва, прилагодзованю ґу векшини и вообще, о синдрому злучованя зоз масу. Од давен давна, принцип чопору (нажаль), функционує од дзецинства, а у школи то зна буц окреме вельки проблем. Частейше таке справованє присутнєйше при дзивчатох, як цо при хлапцох, гоч анї хлапци нє винїмок. У тих рокох школяр, у ствари, глєда свойо место у самим себе и у швеце, та з тим приноши подли одлуки. Окреме таки одлуки дзе преовладує жажда за прилапйованьом по кажду цену. Шицко то часц одрастаня и дозреваня. Мож замерковац школярки котри осамени. Вони нє ноша златни патики, анї нє шпиваю познати турбо-фолк шпиванки, анї нє заруцую власи зоз окремним рухом, дзе на дланї пальчик обовязно дзвигнути до горе, анї нє ходза до школи нашминкани. Таки школярки читаю, алє то нє шму повесц на глас, прето же то нє „кул”. Пробую поприповедац зоз другима дзецми, аж ше им то дакеди и уда. Любели би ше бавиц з другима, алє на способ дзе ше нє врещи, вирчи и бега як муха без глави. Нє интересую их пинк емисиї, анї хто положел нови силиконски ґамби. Так и даєдни хлапци. Нє бежа за лабду у кажедй можлївей хвильки, нє щипкаю дзивчата, нє упрекосца другим, та чи то бул наставнїк, або дахто други. Их таке просто нє интересує, алє зато знаю вельо о компютерох, програмованю, планетох. Нє ноша „роналдиньо” фризуру, нє маю найдрагши патики и свидоми су же ше з пенєжом нє купує щесце. Таки хлапци добри зоз каждима, алє нї зоз ким окреме. Нє асоциялни су, алє нє прилапюю шицко „здраве за готове”. Таки дзеци нє маю потреби волац цале оддзелєнє на родзени дзень и вец ше доказовац на Фейсбуку же яка була „журая”. Їх мацери нє патра сериї и випиваю кафи по цали божи дзень и претресаю цо єст нове у валалє. Принцип школства функционує так же таки дзеци нєпоправдзе занєдзбани. На настави им вельо раз допито. Часто прето же су по дозретосци далєко опрез своїх парнякох, або маю жажду за креативносцу на настави. Таки дзеци „нєприлагодзени”. А цо то вообще и значи? Кед то представя тото же биш бул нєвидлїви и нєобачлїви, кед то тото же ше нє визначуєш по своїх амбицийох и афинитетох, вец наисце жалосне же нєт ище вецей тих нєприлагодзених. Даєдни людзе препровадза цали животни вик глєдаюци себе и то праве прето же були уциснути до калупу и то лєм з єдну причину – же би му було лєгчейше. Кому так може буц лєгчейше? Постоя дзеци котри, верице ви або нє, нє слухаю Карлеушу або Цецу. И нє провадза Фарму, Пари, або фодбал. И нє маю модерни фризури. Таки дзеци буду на журкох ношиц маїци Стонсох, або Металики, обдумаю нови програмски язик, або видумаю дацо цалком нове и иновативне, а тоти цо ше вишмейовали зоз нїх, найчастейше поставаю їх заняти. Кед нє инше, єдна од причинох прецо ше нє треба вишмейовац зоз таких особох праве тота же вам пошвидко тота иста особа єдного дня годна буц шеф. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА РОЧНА И ВИБЕРАНКОВА СКУПШТИНА ЗДРУЖЕНЯ ПЕНЗИОНЕРОХ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЯРОСЛАВ МАЛАЦКО ОСТАВА ПРЕДСИДАТЕЛЬ У Руским Керестуре єст коло тисяч пензионерох, а нажаль, лєм 300 з нїх и члени Здруженя, цо коло 30 одсто. То и даскельо раз векше число, понеже кулске Здруженє ма лєм коло 5 одсто. Членство у тей дружтвеней орґанизациї на општинским уровню виноши скромни 300 динари рочнє, алє отвера дзвери за витворйованє рижних вигодносцох − купованє огриви и вецей як двацец поживових артиклох по нїзших ценох а на рати, одход до купельох, на екскурзиї, та и друженє у їх Доме

П

орядна Рочна и виберанкова скупштина ме сней орґ а ни за циї Здруже ня пен зи о не рох отри ма на внєдзелю у Руским Кере стуре, дзе поднєшени звит о активно сцох, як и финансийни звит з 2017. року, а представени и плани за 2018. рок. Друга часц того пензионерского Збору була виберанкового характеру, дзе з малима вименками потвердзени нови мандат Управи. Медзи лоньскима активно сцами предсидатель Яро слав Малацко визначел добре сотруднїцтво з Домом за старих и локалним здруженьом „Желєни персцень”, орґанизованє одходу на регабилитацию до купельох, набавка вецей як двацец поживових продуктох, поштредованє зоз животним осиґураньом своїх членох, одход на змаганє до Врнячкей Банї, та и роботи реновираня їх про сторийох. Роботи задармо поробел, тераз

уж покойни, Михайло Сабо, дзекуюци донациї Янка Медєша и Дюру Паплацка. У планох за наступни рок виражена намира предлужиц доте ра шнї актив но сци, окре ме на гла шу ю ци аспект витворйованя правох пензионерох з обласци социялней защити, а шицко у рамикох скромних финансийних можлїво сцох. ВИМИРЕНЕ ДЛУСТВО По финансийним звиту котри поднєсол дотерашнї касир Яким Рац, Здруженє у 2017. року витворело приходи од 442 055 динари, до котрих учишлєна членарина − 300 динари по Одлуки општинского Здруженя Пензионерох и дополнююци 100 динари по Одлуки Ме сного одбору, средства з Општини Кула и числени донациї рижних привредних субєктох з котрима Здруженє сотрудзує, а розходи були 389 253 динари. З того ясне же до 2018. року вошли з 52 802 динарами у каси. У прешлим року ше им удало вимириц и старе длуство за огриву, котре нє виплацели їх члени, та з каси Здруженя виплацена 61 000 динари. ЗДРУЖЕНИ ГОДНИ МАЦ ВЕЛЇ ВИГОДНОСЦИ

НОВЕ РУКОВОДСТВО У виберанковей часци того Збору, на предкладанє Месного одбору Здруженя пензионерох єдногласно прилапене предкладанє нового руководства. Функцию предсидателя и у новим мандату будзе окончовац Ярослав Малацко, секретар будзе Михайло Фейди, а касир Мелания Банич, народзена Рац, понеже дотерашнї Яким Рац вимагал розришенє после єденац рокох активносци у Здруженю. У новим зволаню Месного одбору буду Ярослав Малацко, Михайло Фейди, Мелания Банич, Мария Регак, Ксения Бучко, Владо Саянкович, Яким Рац, Владимир Дудаш и Владо Дудаш. Предсидатель Надпатраюцого одбору Владимир Югик, а члени Мелания Бодянєц и Мелания Пастернак.

8 РУСКЕ СЛОВО

Присутних привитал и секретар Општинского здруженя пензионерох з Кули Стеван Раїч котри поволал кере стурских членох же би ше анґажовали на звекшаню свох членох, понеже то на хасен насампредз пензионером котри до ставаю рижни вигодно сци, а плаценє членарини на хасен Здруженя, гоч то мали пенєж, алє є за функционованє тей орґанизациї значни, наглашуюци же шицки приходи оставаю Здруженю у Кере стуре. Бешедовал и о можлїво сцох здружованя набавкох шицких ме сних орґанизацийох з кулскей општини, та и можлївим витворйованю ище туньшей цени. Раїч през розгварку з кере стурскима пензионерами потвердзел же ше окреме завежнє за витворйованє правох пензионерох у шицких обласцох на уровню локалней самоуправи, о чим будзе вецей бешедоване на општинскей Рочней скупштини у Кули, котра будзе отримана на початку априла.■ Марина Джуджар 9. МАРЕЦ 2018.

mesta@ruskeslovo.com

У МЕСТОХ ШИДСКЕЙ ОПШТИНИ ВЕЛЬКА НЄЗАНЯТОСЦ

ТРИ ТИСЯЧИ ЛЮДЗЕ ЧЕКАЮ РОБОТНЕ МЕСТО У шидскей општини и далєй чежко дойсц до роботного места гоч ше НСЗ, локална самоуправа и Покраїна намагаю створиц предусловия за нови роботни места По найновших податкох зоз Националней служби за обезпечованє роботи, Филияли у Сримскей Митровици, а Подручней єдинки у Шидзе, єст 2. 987 особи хтори глєдаю роботу. З того числа, як дознаваме од Влайка Манойловича, координатора Подручней єдинки, кус вецей як половка, точнєйше 1 549. Патраци далєй до статистичних податкох, зоз першим ступньом фаховей приготовки єст найвецей нєзанятих 1 622, з трецим ступньом 671, штвартим 772, шестим 127 и седмим ступньом 134 особи.

– За програму самозанятосци, хтору финансує АП Войводина, мали зме 18 вимоги, а одобрени 12. Тиж зме мали и 12 вимоги прейґ НСЗ, а одобрени три. По програми фаховей пракси зме мали 22 вимоги, а одобрени 18, по програми здобуваня практичних знаньох три особи заняти, а прейґ програми явних роботох зме мали шейсц особи заняти у ЯКП „Стандард”– гвари Влайко Манойлович.

РОБОТА У СЛОВАЦКЕЙ Навецей нєзанятих одходзи на роботу до Словацкей Републики дзе робя у авто-индустриї або фабрикох дзе ше продукує телевизори и такволана била технїка. Хто ма пасош Републики Горватскей, хтора у Европскей униї, йому вельо лєгчейше реґуловац потребни документи, пребуванє и роботу. Тот хто по походзеню словацкей националносци, з достатима паперами тиж лєгчейше реґулує пребуванє и роботне одношенє. Велї Словаци з Ердевику при Шидзе, одходза робиц до Словацкей.

Чи месаре лєгчєйшє достаню роботне место, ище нє мож знац, бо влонї прейґ програми НСЗ едукацию за месара прешли 19 особи и вони мали праксу у клальнї „Биґ Бул” у Бачинцох. Окремна програма були и явни роботи хтори финансовали вєдно НЗС и локална самоуправа, а по тей основи роботу на штири мешаци достали 48 особи. И попри тих мирох, векшей занятосци нєт, та досц осо-

би, окреме млади, одходза на роботу до иножемства, (до Словацкей, Ческей, Нємецкей) и до других европских державох. У НСЗ у Шидзе нє маю евиденцию кельо особи робя звонка Сербиї, бо такей евиденциї нєт. Єдни робя на „чарно” найдлужей три мешаци, кельо им дошлєбодзенє пребувац у другей держави, вец ше враца до Сербиї же би направели паузу, та ше потим ознова врацаю на роботу. Манойлович гвари же шицки хтори на евиденциї НСЗ маю обовязку поряднє ше явяц до НСЗ кед им одредзени термин. Кед ше дахто на заказани час нє яви, дочасово ше го сцера зоз евиденциї НСЗ, гоч пребува у шидскей општини (а забул на обовязку явяня), або то нє зробел пре пребуванє у иножемстве.

– Нє маме точни податки, алє предпоставям же за два роки до Словацкей пошли робиц коло 100 особи словацкей националней меншини з нашого валалу. Слово о младих особох, алє и штреднїх рокох хтори там достали роботу. Кед маю порихтани документи напредок, вец им вельо лєгчейше як другим хтори тоти папери нє маю – потвердзел Зоран Машич зоз Дочасового цела МЗ Ердевик. Вл. Дїтко

У ОПШТИНИ ШИД

МЕНОВАНИ ДОЧАСОВО ЦЕЛА

Општинска рада меновала Дочасово цела у месних заєднїцох на подручу шидскей општини пре законченє мандата потерашнїх совитох месних заєднїцох. У Шидзе предсидатель дочасового цела др Крсто Куреш, потерашнї предсидатель Совиту МЗ, а члени 9. МАРЕЦ 2018.

Ґоран Ковачевич и Бранко Новакович. У Бачинцох предсидатель Дочасового цела Миладин Стеванович, а члени Милорад Видович и Дьордє Стевич. У Бикичу предсидатель цела Деян Бобаль, потерашнї предсидатель Совиту МЗ, а члени Дарко Шолтис и Борислав

Горват. У Беркасове предсидатель Зоран Видович, а члени Митар Дюрикин и Митар Сабол. Дочасово цела буду на чолє месних заєднїцох по отримованє виберанкох за нови Совити, а буду участвовац у пририхтованю виберанкох. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 9

НАШО МЕСТА ГОСЦИ ЗОЗ СВИДНЇКУ ПРИВИТАНИ У КПД „КАРПАТИ”

ИЩЕ БАРЖЕЙ БИ ЗМОЦНЬОВАЦ ВЯЗИ Прешлей соботи у Културно-просвитним дружтве „Карпати” бул приєм за госцох зоз Свиднїку, зоз Словацкей, хтори на тот завод до Сербиї пришли на Фестивал Рускей новей народней шпиванки „Ружова заградка” Городоначалнїк Свиднїку Ян Голодняк визначел вецейнїсте сотруднїцтво з нашима людзми хторе тирва уж осем роки. Гварел же вшадзи путує, алє таки красни приклад як вєдно жию Руснаци и Українци у Вербаше, нєт нїґдзе на швеце. Голодняк спомнул и тото же вше велька чесц кед приду Руснаци зоз Сербиї до Словацкей, нащиви ше дава велька важносц, а новому предсидательови Дружтва Славкови Барановскому пожадал же би бул успишни у своєй роботи. Голодняк наглашел же їх медзисобни вязи хтори витворени за осем роки треба ище унапредзиц, а з тей нагоди Дружтву „Карпати” подаровали древорез уметнїка зоз Свиднїку. Присутних поволал на тогорочни Русински фе стивал у Свиднїку, хтори з Вербасом и побратимски город. стую и у других обласцох. Вон додал На при єм ним друже ню и же им драгоцини и искуства и мограл орке стер „Карпати”, а дели водзеня локалней самоуправи були присутни и координахтори мали нагоду видзиц у Свиднїторка за одношеня з явно сцу ку. З тей нагоди розпатрана можлїОбщ о го шпи та лю Вер бас восц же би дзеци з Вербасу нащивеСлавица Отович, Борис Биєли Свиднїк и обратно, и на тот сполович зоз здруженя „Мултисоб би ше наймладши ґенерациї арт”, як и член Општинскей ради упознали зоз културу, обичаями ПРИЯТЕЛЬСТВА задлужени за транспорт Ґоран Пеи язиком х и других народох. НАМ НАЙВАЖНЄЙШИ йович. У делеґациї зоз Свиднїку зоз Госци зоз Словацкей пондзелок – Пошли сце зоз Словацкей пред вецей як 250 ро- паном Голодняком були и Виєра привитани и у локалней самоупра- ками, ту ваш дом, алє вашо гнїздо ище у нас. До Во- Дерцова, Владимир Шандала и ви, дзе их дочекали предсидатель йводини сце вельо принєсли, а найвецей людско- Петер Решетар. Локална самоуОпштини Вербас Милан Ґлушац и сци. Пред нами ище вельо роботи, и шанси же би- права ше остарала за змесценє, предсидателька Скупштини општи- зме розвивали културу и змоцньовали нашо вязи, а „Карпати” як домашнї, орґаокреме же Европска уния помага националним низовали госцом даскельо нащни Маряна Мараш. Ґлушац визначел же приятельски меншином, а тоти приятельства хтори зме витво- иви и стретнуца под час пребуодношеня зоз Свиднїком порушани рели, то нє може заплациц анї шицок пенєж швета ваня у Сербиї. през културу, а нєшка ше манифе- – заключел Голодняк. А. Маркович

У ДЮРДЬОВЕ ПРЕД 8. МАРЦОМ

КВЕЦЕ КУПУЮ ЖЕНИ

Дзень пред осмим марцом, стреду, на пияцу у Дюрдьове, могло купиц наисце рижни дарунки дзивком, женом, мацером и бабом, а як и вше, винїмково було найвецей квеца. Знаю Дюрдьовчанє же жени любя красне квеце, а насампредз красни ґест и окремну увагу котру доставаю на тот дзень. Медзитим, як тарґовци з квецом на пияцу гварели, найвецей го купую праве жени, а нє хлопи. З квецом на пияц вишол и Саша Спасич.

– Младши найвецей купую гвоздзики, а старши квеце у черепчку, до обисца або за пресадзиц до заградки. Моя

10 РУСКЕ СЛОВО

супруга рижни квецово аранжамани предава у квецарнї, а я квеце на пияцу же бим єй даяк помогнул – гварел нам наш собешеднїк. Хлопи и леґинє з Дюрдьова котри почитую тото швето, свойо жени и дзивки найчастейше обрадую зоз резаним квецом, козметику, кнїжку, або прикрасками. Дознаваме же у Дюрдьове єст и тих цо на тот дзень свою красшу половку одведу до ресторану, та аж и гевтих хтори ше одшмеля и место супруги порихтаю смачну вечеру. С. С.

Младши найволя резане, а старши квеце у черепчку

9. МАРЕЦ 2018.

mesta@ruskeslovo.com

ДОМ ЗДРАВЯ У ЖАБЛЮ

МАЮ СЛУЖБУ ЗА ЛЇЧЕНЄ ПО ОБИСЦОХ У Доме здравя у Жаблю од 19. фебруара почала робиц Служба за лїченє по обисцох. Лїкар общей пракси и медицинска шестра нащивюю хронїчни, слабо-рухоми и старши особи, пациєнтох коти пре одредзени причини нє можу присц ґу свойому дохторови до амбуланти. Таки служби би ше барз здали у шицких Домох здравя на державним уровню, бо их снованє часц державней стратеґиї по Правилнїку о номенклатури на примарним уровню здравственей защити.

– По двох основох тота Служба нащивює пациєнта, єден плански, а други по поволанки. Дохтор ма список пациєнтох котри маю одредзени хороти пре хтори нє

можу присц до амбуланти, а єст и пациєнтох котри треба окреме нащивиц и допатрац – гварел Никола Дукич, директор Дома здравя Жабель. Нова Служба будзе робиц у шицких штирох општинских местох, зоз шедзиском у Жаблю. Буду каждодньово препатрац пациєнтох, и виписовац им лїки, а роботни час од 7 по 14 годзин. Служба ище вше у розвиваню, потераз нє робела, та директор Дукич замодлєл пациєнтох же би були сцерпезлїви. Ище вше нє маю анї превозку, гоч ше на тим роби, а потребна им и мобилна векша и менша апаратура за роботу з пациєнтами. Шицки информациї о роботи Служби мож достац на телефон 064 805 72 20.

– Закладам ше же бизме достали акредитацию, з котру зме годни раховац на стабилнєйше финанованє держави – гварел Никола Дукич. Акредитация ма свойо правила и процедуру котру треба задоволїц. Же бизме ю достали, порушани три проєкти котри у виробку – преширенє и ушоренє просторийох лабораториї Швидкей помоци (тераз нє задоволюю анї найнїзши стандарди), други проєкт –поставиц лифт, бо у Доме здравя у Жаблю маме два поверхи, а треци проєкт же би ше на педиятриї у тим будинку роздзелєло уход и виход за здрави и хори дзеци. Чи ше заплановане и витвори, найвецей завиши од Фонду за капитални укаданя – гварел директор Дукич. Нове и тото же од прешлого мешаца у апатикох Дом здравя Жабель мож куповац и лїки и продукти з каточку. С. Саламун Никола Дукич: Акредитация значна за стабилне финансованє” ”

СЕНИОР КАРТОЧКИ И ЗА ВЕРБАСКИХ ПЕНЗИОНЕРОХ

ВЕЛЇ ФАЙТИ ВИГОДНОСЦОХ ЗА НАЙСТАРШИХ Пошвидко и пензионере з подруча општини Вербас годни достац попусти на услуги и купованє, односно Сениор карточку. Як визначел директор локалней филияли Фонду за пензийне и инвалидске осиґуранє (ПИО) Републики Сербиї Душан Килибарда, Влада Републики Сербиї и Министерство за роботу, обезпечованє роботи, борецки и социялни питаня шири акцию „Сениор карточка”, та ю пошвидко годно достац и у општини Вербас.

– Сениор карточка обезпечує же би ше з особну карточку витворело рижни файти вигодносци, а филияла Фонду ПИО Вербас и локална самоуправа порушали розгварки з явнима подприємствами и 9. МАРЕЦ 2018.

дружтвено одвичательнима компаниями и поволую их же би ше уключели до акциї и пензионером оможлївели попусти у рамикох своїх услугох и дїялносцох – гварел Килибарда и додал же понукнуце будзе явно представене и сениор карточка будзе функционо-

Душан Килибарда

вац после заокружованя лїстини шицких вигодносцох хтори буду обезпечени за пензионерох. Теди ше карточки почнє видавац и достаню их шицки пензионере у општини Вербас.

– Пензионере карточки годни превжац на шалтерох Фонду ПИО або их достац на свою адресу, и то по 1. април 2018. року. Буду виробени зоз средствох Фонду, а будуци пензионере их достаню вєдно з ришеньом о пензиї. Документ обезпечує же би пензионере були сиґурни кед слово о защити особних податкох и буд зе служиц як пензийни чек, цо була основна идея при обдумованю карточки – потолковал Килибарда. А. М.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ПОДПРИЄМСТВО „ВРТЛАРИ” У МАЛИМ ИДЬОШУ

ПРИРОДНИ ПРОДУКТИ „ЗОЗ ПЛАНТАЖИ НА ШТЕЛАЖИ”

Пише: Ана МАРКОВИЧ

Подприємство за продукцию, тарґовину и услуги „Вртлари” Д.О.О. з Малого Идьошу, чийо власнїки млада малженска пара з Вербасу, Бранислав и Ваня Секулич, у кратким периодзе постало бренд

М

алоидьошки „Вртлари” то мала фамелийна фирма, чийо власнїки почали будовац ґаздовство пред скоро коло децению, занїмаюци ше зоз заградкарством, а найвецей пестовали парадичу и паприґу на своїх польох.

– Перши викрок бул продукция сокох зоз парадичи, а перши купци нам були сушеди, познати и приятелє. Идуци крочай була продукция айвару, а пред двома роками, под робну марку „Вртлари” стартовала продукция богатей лепези жимнїци зоз природних состойкох – приповеда Бранислав хтори подприємство трима зоз свою супругу Ваню. Вони правя горку, слабу парадичанку зоз целером, горки и слаби айвар, маджун зоз

смокви, шлївки, малини, кайси зоз фруктозу и цукром. Бранислав и Ваня пред двома роками дзвигли кредит, дали хижу под гипотеку и принєсли одлуку же сцу посцигнуц успих у тей роботи.

– Любиме тото цо робиме, себе даваме максимално и вериме до нашей роботи. Намагаме ше на каждим месце приблїжиц людзом нашу роботу, а наш живот здани у єдним слове „Вртлари” – гвари Бранислав, хтори роками мал идею о розвою своєй власней драги у польопривреди, понеже роками робел и зоз свою мацеру. Нєшка маю заокружену продукцию у хторей ше почитує препорученя фаховцох, продукцию з вершинску технолоґию, модерни дизайн и традицийну рецептуру, хтора постала нашироко припозната. На прешлорочним Медзинародним польопривредним сайме у Новим Садзе за домашнї продукти достали аж 12 медалї и преглашени су за шампиона Сайму. ИДЕЯ ЗА РОЗВОЙ БРЕНДА „АЙВАР ЗОЗ КЕРЕСТУРСКЕЙ ПАПРИҐИ” Подприємство ше источашнє занїма з продукцию овоцох и желєняви, прерабяю

12 РУСКЕ СЛОВО

9. МАРЕЦ 2018.

ekonomija@ruskeslovo.com

го и пласирую на тарґовище, на цо указує и уж препознатлїви слоґан „Зоз плантажи на штелажи”. Бранислав ма и други идеї, а єдна з нїх же би з продукователями найквалитетнєйшей паприґи у Войводини, у Руским Кере стуре, почал процес защити ґеоґрафского походзеня и розвил бренд „Айвар зоз Кере стурскей паприґи”.

– Тоти людзе децениями прилапйовали технолоґиї продукциї и посцигли винїмкови урожаї и квалитет паприґи, а тоту паприґу хаснує и наша фамелия за наш айвар кед нам хибя количества з наших плантажох – визначел Бранислав. Секуличово одкупюю додатну желєняву, тиж од младих польопривреднїкох, анґажую младих сотруднїкох же би у сезони пекли паприґу, понеже ше у „Вртларох” шицко роби ручно...

– Продукцию маме у Коцуре, и там обезпечуєме роботу младим людзом, углавним то Руснаци. А маме и 10 кооперантски ґаздовства хтори водза млади польопривреднїки з валалу – визначел наш собешеднїк. „Вртлари” з боку ҐИЗ (Нємецкей розвойней аґенциї) преглашене за подприємство хторе позитивно уплївує на младих у Сербиї. Субвенциї од Покраїнского секретарияту за польопривреду Секуличово вихасновали за купованє опреми у продукциї, а за нїх од велькей значно сци и сотруднїцтво з Привредну комору Сербиї, бо у єй орґанизациї участвовали на вельочислених саймох и витворели контакти за вивоз. ТАРҐОВИЩЕ ПРЕШИРЕНЕ И НА ИНОЖЕМСТВО Ослухуюци вимоги дияспори, Секуличово почали и продукцию сладкого, и то з бишалми, ореха, вишнї, ягоди и чарнїци. Їх продукти ше вивожи до Чарней Гори, Канади, а у новембру прешлого року „Вртлари” на Китайским самиту у Будапешту „16+1” подписали контракт о вивозу продуктох до Китаю, зоз малим ланцом хтори специялизовани за предай продуктох премиюм квалитету. Поте раз до сци гли Бранислав и Ваня Секулич на Сайме достали аж 12 медалї 150 ти ся чи єдин ки (дунци и фляши), а циль им до сцигнуц 300 тисячи єдинки, а далєй нє, бо як визначує Бранислав, „кед жадаце затримац тот уровень квалитету, одно сно вершински домашнї, ручно робени, вец то максимум”. Секуличовим єден з цильох и порушованє орґанскей продукциї, зоз чим би заокружели приповедку и понукли купцом орґаник овоц и желєняву. Понеже робя вельо, профе сийно и маю визию, треба вериц же им ше уда витвориц и тоту задумку.■ 9. МАРЕЦ 2018.

ПРЕПОДАВАНЄ ЗА ПОЛЬОПРИВРЕДНЇКОХ У КОЦУРЕ

СЛУНЕЧНЇК У ПЕРШИМ ПЛАНЄ ПРЕЗЕНТАЦИЇ

У Коцуре закончена сезона жимских преподаваньох за польопривредних продуковательох. У велькей сали Месней заєднїци у орґанизациї Землєдїлскей задруґи „Либела продукт” польопривредне подприємство „Синджента” отримало преподаванє и презентацию своїх продуктох. Присутним польопривредним продуковательом дипл. инж. польопривреди Любиша Елесин на початку приповедал о подприємству, представел продукти за котри предпоставел же су интересантни домашнїм парастом и совитовал коцурских польопривреднїкох же яки рок можу очековац кед посадза одредзени култури. Понеже подприємство „Синджента” ма вельки дияпазон подуктох, на презентациї у Коцуре акцент бул на културох котри найзаступенши у коцурским хотаре, а то кукурица, слунечнїк и жито. На початку предствени нашеня тих културох, приказане же яки урожаї од одредзених файтох мож очековац у сушним и дижджовним року пред нами, и яка розлика медзи нїма. Окрем нашеньох, дипл. инж. польопривреди Любиша Елесин коцурским парастом представел рижни гербициди, фунґициди и инсектициди. Подприємство „Синджента” остатнї роки найуспишнєйше у продукциї доброго нашеня слунечнїку и по словох преподавача Елесина, на подручу коцурского хотара и хотарох у околїску 70 одсто посадзеного слунечнїку праве зоз їх палети продуктох, та прето на презентациї и було найвецей слова о слунечнїку. Найвекши проблем при нашеню слунечнїка тот же ище вше нєт нашеня котре третироване зоз инсектицидом. Любиша Елесин гварел же при слунечнїку єст найвецей нови технолоґиї и же барз значне же би кажде вибрал нашенє котре одвитує квалитету жеми. Представени рижни файти гибридох, а дипл. инж. Любиша Елесин указал на предносци и нєдостатки каждого гибриду окреме, та так коцурски парасти мали нагоду чуц же котри гербициди найлєпше хасновац процив коровча у слунечнїку. На концу, спомнути инжинєр польопривреди Елесин представел и палету продуктох за жито и упознал парастох зоз файтами нашеня котри продукує подприємство „Синджента” и на котри способ треба защициц жито же би урожай на їх полю бул цо векши. З. Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ВОЧИ ПАПРИҐАРСКЕЙ СЕЗОНИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЧИ СИҐУРНЄЙШЕ ЗОЗ СВОЄЙ КИШЕНКИ? После удатней прешлорочней сезони котра остала запаметана, насампредз, по добрей цени и надпросековим урожаю, дзекуюци вигодней хвилї котра нє одвитовала розвою хоротох и нападанє инсектох, поставя ше питанє цо обчековац од наиходзацей сезони, понеже уж очиглядне же шатва до пластенїкох будзе познєйше, наздаваюци ше, у оптималним термину

О

птимални термин за шатву паприґи до пластенїкох, од 10. по 25. марец, наглашовали фаховци на викладаньох за паприґарох у Керестуре, но у пракси векшина керестурских паприґарох остатнї роки починала шатву на самим початку марца, та по першу половку мешаца то було и закончене. Пре жимнєйшу хвилю, того року на класични способ шаца до пластенїкох без зогриваня ище нє пошати, та мож повесц же и закрити пластенїки у заградох ридко єст. Остава наздаванє же познєйша шатва реґулує и початок оберачки, у периодзе кед ше червену паприґу глєда за преробок, концом авґуста, початком септембра. ТРОШКИ БУДУ ВЕКШИ Цо принєше нова сезона и кельо то будзе коштац, нє мож знац напредок, алє будзе драгша, спозорйовал проф. др Жарко Илин.

– И тота габа жимней хвилї нєдостаточна же би реґуловала самоотриманосц екосистеми, сиґурно же того року будзе вельо векша нападанє инсектох як цо то було прешлей сезони, а знаюци же инсекти тоти котри и преноша шицки охореня. Обчекуйце же тото цо сце ушпоровали на хемийних препаратох прешлого року, попри шицких порядних трошкох потрошице того року – потолковал Илин. Укладаня до каждей заградкарскей продукциї нє мали, та мож повесц же и способ продукциї паприґи у Руским Керестуре, вельо драгши як цо пестованє паприґи у Деспотове, або Силбашу. Керестурска продукция вимага поставянє фолиї и залївней системи „капку по капку”, та и примену вельо интензивнєйшей аґрохемийней защити. Индзей ше ище вше залїва зоз розпирсковачами од горе, а паприґу ше нє пресадзує зоз завартого простору на отворене польо, алє ше ю директно шеє на польо. Таки способ зменшує трошки, алє скоро сиґурно же зменшує и заробок, пре квалитет и квантитет урожаю. Укладанє за паприґарох почина уж тераз. Треба по ставиц пластенїки, дзе кажди паприґар муши голєм ча-

КРАТКОРОЧНИ ПАРАСТСКИ КРЕДИТИ Велї паприґаре хасную можлївосц финансованя своєй продукциї прейґ краткорочних парастских кредитох, котри мож достац у каждей банки з вкупну камату медзи 4 и 7 одсто. Општина Кула вєшенї субвенционовала кредити за парастох у „ОТП” банки, так же парасти з тей општини могли достац кредит без камати. Як наявене на презентациї котру отримала спомнута банка у Керестуре, таки способ кредитированя би требал буц отворени ище тей яри.

14 РУСКЕ СЛОВО

сточно заменїц найлони, або евентуално подзвигнуц и нови пластенїк. Потим, купиц даскельо хемийни препарати за початну защиту и дезинфекцию жеми и нашеня. Тиж, треба купиц орґански гной з котрим ше заруца нашенє у пластенїкох, а шицкому тому цена з рока на рок вше векша. Терашнї укладаня лєм єдна мала часточка, кед ше на концу сезони подцагнє смужку. ОДЛОЖЕНЕ ПЛАЦЕНЄ – ВАРИЯНТА ФИНАНСОВАНЯ Одложене плаценє єдна з вариянтох за финансованє продукциї од початку та по конєц, т. є. по початок оберачки, но поставя ше вец питанє же кельо то добре и яки то ма вплїв на конєчну одкупну цену и евентуалне формованє монополу на тарґовищу у валалє?

– Особнє нє практикуєм укладац на одложене плаценє, любим вимириц свойо обовязки и знац на чим сом, алє и думам же даванє репроматериялу на одложене плаценє нє уплївує на формованє монополу на тарґовищу у валалє. Кажди продукователь ма право вибору кому преда свою паприґу, та може за длуство однєсц на єдно место, а потим предавац на другим – толкує продукователь паприґи Михайло Чизмар. У валалє мож купиц репроматериял за продукцию паприґи на скоро дзешец местох, а медзи нїма аж пейц ше занїмаю зоз одкупом. Продукцию паприґи нє мож класично законтрачиц нїґдзе, а задлужованє при истих обезпечує голєм кельо-тельо сиґурни пласман. Камата на одложене плаценє репроматериялу, зависно од подприємства, виноши од 1 одсто мешачно, поровнуюци з вредносцу евра, а дзепоєдни ю анї нє зараховюю, алє як дознаваме, дава ше лєм превереним купцом и сотруднїком.■ Марина Джуджар 9. МАРЕЦ 2018.

ekonomija@ruskeslovo.com

У ШИДЗЕ ОТРИМАНЕ ЛИЦИТОВАНЄ ДЕРЖАВНЕЙ ПОЛЬОПРИВРЕДНЕЙ ЖЕМИ

ПРИЦАГУЮЦИ ВЕКШИ ПОВЕРХНОСЦИ

Лицитация була реґуларна, а док наприклад, у КО Куковци за поверхносц 1,1 гектар початна цена була 29 645 динари, а на концу вилицитована цена була 81 645 динари за гектар

У

сали Скупштини општини Шид, прешлого тижня, през три днї, отримани явни лицитованя державней польопривредней жеми. Понукало ше 763 гектари по програми за лицитованє зоз 2017. року и 49 гектари хтори ше понукало по програми за даванє под закуп зоз 2015. року. Лицитованє шицки три днї запровадзела Општинска комисия за лицитованє на чолє зоз Деяном Вученовичом. Понукало ше поля у шицких катастереких општинох на подручу шидскей општини. Було найвецей поля чия поверхносц спод єдного гектара. ЗАИНТЕРЕСОВАНИ ЗА ДЗЕШАТКИ ГЕКТАРИ Парасти були найвецей зацикавени за Комисия за запровадзованє поступку лицитованя жеми поля векших поверхносоцох, як цо у Адашевцох 39,7 гектари, у Бачинцох вцей як 20 гектари по єдним полю, Вишнїчеве од 36 и 31 гектар, под числом 172 у КО Куковци, дзе за поверхносц 1,1 гекЯмени 42 гектари, Моровичу 30,5 гектари и у Шидзе тар початна цена була 29 645 динари, а на концу вилицитована цена була 81 645 динари за гектар. После лицито27,8 гектари. У Општинскей комисиї ище нє сообщую кельо точно ваня кажди учашнїк достанє одлуку о його лицитованю єст вилицитовани поверхносци, бо нє було прияви за после хторей длужни уплациц закупнїну, а потим ше шицки поверхносци, окреме за гевти спод єдного гектара. подписує контракт о закупу зоз Министерством польо– Можем повесц же лицитованє було реґуларне и же привреди, лєсарства и водопривреди Републики Сербиї наприклад, найвекше интересованє було за лицитованє – наглашел Деян Вученович, предсидатель Комисиї за лицитованє.

ПОЛНЄЙШИ БУДЖЕТИ

Од вилицитованих средствох хтори уплаца парасти, буду полнєйши буджети локалней самоуправи АП Войводини и Републики Сербиї. Општини Шид остава 40 одсто средствох, а по 30 одсто идзе до буджету Покраїни и Републики.

Парасти лицитовали державну польопривредну жем

9. МАРЕЦ 2018.

НЄ ДОСТАТИ ОДВИТ ЗА ДРУГИ КРУГ Прецо поступок лицитованя отримани на концу фебруара, Вученович нє гварел, окрем же ресорне министерство дало согласноц на програму лицитованя 12. фебруара, после чого розписана явна оглашка за лицитованє хтора прешлїдзена до шицких Месних заєднїцох на подручу шидскей општини, а котра обявена у єдних дньових новинох и на интернет боку Општини Шид. Чи будзе отримани и други круг лицитованя и кеди, за поверхносоци хтори тераз нє вилицитовани, понеже яр лєм цо нє ту, а поля треба пририхтац за ярню шатву, Вученович нє могол дац одвит. У лицитациї ше понукало и три поверхносци – у Вашици 19,8 гектари, Илинцох 21,4 и Ямени 7,9 гектари хтори остали з програми о лицитованю зоз 2015. року. Слово о поверхносци дзе закупци у медзишаче одустали од обрабяня, або контракт з нїма розтаргнути. Статкаре хтори були зацикавени за польопривредну жем по праву першенства ище скорей, у прешлим року, вилицитовали поля и почали хасновац вєшенї прешлого року.■ Владимир Дїтко

РУСКЕ СЛОВО 15

МОЗАЇК ЯСНА МЕДЄШИ, НОВА ПРЕДСИДАТЕЛЬКА ЗГ „ПАКТ РУТЕНОРУМ”

Пишe: Лидия КОСТЕЛНИК

П

ре закончени мандат предходного руководства, на виберанковей скупштини Здруженя гражданох ,,Пакт Рутенорум”у Руским Керестуре, вибрани нови Управни одбор, а тиж и нови предсидатель и подпредсидатель тей младежскей орґанизациї. Матурантка керестурскей ґимназиї Ясна Медєши вибрана за предсидательку „Пакту”. Пре тото нове место вшелїяк же Ясна будзе мац нови и

БУДУЧНОСЦ – Чежко предвидзиц будучносц того Здруженя, поготов тераз кед зме знова на самим початку. Тото чому ше наздавам то же, док ше закончи и мой мандат, же и далєй будзе заинтересованих хтори нашлїдза и предлужа тоту роботу, вименя цо будзе потребне, же ше буду намагац направиц Керестур же би бул лєпши валал и же и далєй буду пестовац руску културу, а я им будзем вше на розполаганю за совит лєбо помоц, ак цо Яким тераз нам – гвари амбицийна предсидателька „Пакту” Ясна Медєши.

16 РУСКЕ СЛОВО

Школярка штвартей класи ґимназиї „Петро Кузмяк” Ясна Медєши зоз Руского Керестура, нєдавно єдногласно вибрана за нову предсидательку „Пакта”. Виприповедала нам цо за ню значи „Пакт Рутенорум”, яки ю мотиви водза и цо жада поробиц за младих у своїм валалє векши обовязки як скорей, кед була лєм єдна з активнєйших членох.

– Позицию предсидательки сом наисце нє обчековала кельо други то обчековали одо мнє. Нє була сом сиґурна чи прилапиц чи нє, бо того року закончуєм штредню школу и мам намиру уписац ше на факултет. То була єдина причина мойого обаваня, же чи сом ше годна пошвециц ,,Пакту” тельо кельо ше глєда одо мнє – гвари Ясна. Медзитим, Ясна активна у ,,Пакту” уж штири-пейц роки, та єй шицко познате. Упозната є зоз функционованьом того Здруженя, так же, як гвари, лєм предлужує роботу хтору робела и скорей, зоз новим Управним одбором и зоз новима членами. Шицки члени ,,Пакту”, члени прето же сцу буц члени, цо значи же шицко робя зоз любову ґу младим. Мотивовани су, сцу зробиц позитивни и хасновити проєкти за младих и за заєднїцу. Як Ясна гвари, нє могол би буц гоч хто член того здруженя. Таку файту анґажованя може робиц особа хтора нє заинтересована за заєднїцу, за Керестур, за младих лєбо културу.

– Вше роздумуєм о нових планох и проєктох хтори бизме могли зробиц. Наш найвекши циль то зробиц дацо за младих, же би Керестур нє бул допити, же би нє було потреби виходзиц на варош до околних местох, же би було дацо цо би младих прицаговало и мотивовало остац у Керестуре. Найвекши почежкосци им финансиї. Тото цо млади сцу то, журки. Єст наисце барз мало проєктии хтори финансую журки. Єст и младих хторих интересує литература, култура, фолклор, алє тото чого ,,смядни” шицки млади то праве журки – толкує нова предсидателька „Пакту”.

Любов ґу Керестуру, як Ясна гвари єден зоз мотивох прецо и прилапела таку одвичательну позицию.

– Нє любим кед дахто критикує же ше у Керестуре нїч нє случує. Заш лєм, валал нє може буц таки интерасантни як городи, алє є наш. Ми тоти хтори треба же бизме го усовершовали, нїхто други лєм ми, млади. Можебуц манифестациї хтори орґанизуєме нє найзначнєйши за валал, алє вшєлїяк доприноша же би бул иншаки. Особнє сом окружена зоз активнима младима, а од других, хтори нє маю дзеку активно участвовац, глєдаме голєм потримовку же бизме и за нїх направели дацо хасновите – гвари Ясна. У мандату дотерашнього предсидателя „Пакту”, Якима Виная, ожил активизем младих у своїм локалним штредку. Тераз Керестур ма єден зоз нащивенших руских фестивалох ,,Пакт Он”, хтори нє настал як остаток ,,Водовей фести”, алє як єдно нове ошвиженє у живоце и розваги младих на валалє. Источашнє, члени „Пакт Рутенорум”-у борели ше за свою опрему, свою публику, нови сотруднїцтва, борели ше и за врацанє дакедишнього младежского дому, хтори им ше, нажаль, нє поспишело достац. Тото цо найзначнєйше, удало им ше ознова заинтересовац младих за активносц у заєднїци и у култури.

– Нє знам чи ми ше поспиши превозисц шицко тото цо посцигнуте на Якимову инициятиву, бо наисце вельо того поробел и ,,дзвигнул на ноги” ,,Пакт Рутенорум” и врацел го до живота. Алє, то анї нє мой циль, мой циль же бизме предлужели робиц тото цо започате и ище раз пробовац вибориц ше за просториї младежского дому – заключує Ясна. ■ 9. МАРЕЦ 2018.

mozajik@ruskeslovo.com „ШУРЕНЄ’’ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЛЮДЗЕ ЖАДНИ АЛТЕРНАТИВИ

шо руски а н а н а з ход ”? Чи млади , „Ружова заградка ‫׃‬ А Т Е К Н А цо „Ружа” тивалох? к с я е , ф и л х а и т в и о фест , цо думаю музику? а ч а п е ш Як им аю руску Кеди слух

ЧИ РУСКА МУЗИКА ДОХОДЗИ ДО МЛАДЕЙ ПУБЛИКИ?

У Руским Керестуре, у просторийох нового локалу „Москва” всоботу, 3. марца, отримане „Шуренє” на хторим наступели диджейове „Drop Sensei” зоз Нового Саду, и „Massivity” зоз Бачкого Петровцу ото збуванє було тиж и здогадованє на загашени ,,underground’’ простор ,,Стейт ов Хижа” котри, нaжаль, уж роками нє функционує. ,,Шуренє’’ то концепт Drum and Bass збуваньох у Сербиї, а матични члени и снователє музичней орґанизациї „Drop Sensei” то Бранимир Боянович (Бозне), Борис Ройко (Рокстер) и Лехел Папачек (Леол), Оливера Алич и Єлена Шобич. У Руским Керестуре ше ридко орґанизую журки такого типу, окрем манифестацийох у орґанизациї ,,Pact Ruthenorum’’ котра отримує културу алтернативи, и ,,undergrounda’’, та ше младеж зажадала таких подїйох. Полни локал, опущена атмосфера и друженє до позних годзинох праве и потвердзує же треба частейше орґанизовац таки збуваня, и допатрац дружтвени живот младих.

– Задовольни зме барз як шицко прешло. Барз нам мило же ше младеж одволала у таким вельким чишлє, и то нє лєм зоз Керестура, алє и зоз других местох. Атмосфера тиж так була супер цали вечар. Окреме нам мило кед можеме видзиц же заш лєм єст младих у валалє цо слухаю таку файту музики, або маю волю и жажду чуц дацо нове и потримац нашу роботу. Саме одволанє и позитивна енерґия котра була присутна на журки, указую яки Керестурци жадни алтернативних музичних случованьох. Понеже робиме уж вецей як дзешец роки, кед слово о DJ - инґу, и маме уж досц пракси у тей роботи и єдине цо пририхтуєме то музика котру пущаме тот вечар, вєдно ю преслухуєме и чераме идеї и упечатки о тим як ю маме презентовац тот вечар на котрим маме наступац – потолковал Борис, єден з членох и орґанизаторох. Марина Биркаш

Т

9. МАРЕЦ 2018.

Андрея Бики, Руски Керестур: – Нащивюєм нашо руски фестивали, намагам ше попровадзиц их шицких, прето же любим видзиц и чуц дацо нове. Думам же треба же би ше наставело орґанизовац шицки нашо фестивали, бо їх квалитет, можем повесц, наисце вельки. Руску музику слухам каждодньово, мам вельо назнїмани руски писнї на ЦД-ох або на компютеру, та ю так слухам. А поглєдам и на интернету, гоч гевти добри стари писнї барз чежко найсц. Александар Штефанко, Коцур: – На ,,Ружу” ходзим кажди рок, скорей як учашнїк, а тераз, у остатнї час, як публика, а того року сом бул першираз и на ,,Ружовей заградки”. Цо ше дотика наших фестивалох, думам же су з рока на рок вше вецей квалитетнєйши и вше векше число младих участвує на нїх, цо ми ше пачи. Нашо писнї слухам на YouTube-у, но, и по фестивалох. Скорей сом их нє тельо слухал як нєшка, а тераз их и з дружтвом на даяких друженьох и збуваньох часто слухам. Лидия Вереш, Дюрдьов: – Углавним ходзим на векшину наших фестивалох. Барз су квалитетни, бо ше на тот способ руша наш руски скарб. Руску музику слухам каждодньово. Найчастейше ю глєдам на YouTube-у, а шестра и я часто знаме заграц и зашпивац даєдну нашу руску шпиванку. Томислав Пап, Нови Сад: – Кед ми час допущує, дзечнє провадзим руски фестивали. Думам же су добри, алє вше можу буц ище лєпши. Руски писнї слухам, або зоз приватней колекциї, або их поглєдам на интернету. Кед сом даґдзе з добрим руским дружтвом, часто ше знаме повешелїц з руску музику. Кристина Хромиш, Дюрдьов: – Любим ходзиц на ,,Ружу, а любела бим нащивиц и даєдни други руски фестивали, научиц и чуц дацо нове. Думам же Руснацом потребни таки фестивали и треба же би ше их отримовало, пре чуванє традициї и же би ше преношело на младших. Руску музику слухам на наших концертох, а кед сом дома, вец патрим на телевизиї емисиї дзе ше пуща руски писнї, на радию слухам, а кед даєдни шпиванки сцем пренайсц за котри сом чула, наприклад, од товаришкох, поглєдам на YouTube-у. Александар Планкош, Руски Керестур: – Руски фестивали нащивюєм одмаючка и як учашнїк, и як публика. Вше ми крашнє и мило чуц мелодию нашей рускей писнї. Нашо фестивали добри, алє думам же су нє на таким уровню як при других националних заєднїцох. Єдна з причинох можебуц тото же ми, млади, вше менєй заинтересовани, алє нам хиби и мотив. Руску музику слухам на интернету, дзекеди и на радию, кед набегнє чувство носталґичносци. Понеже сом у Беоґраду, там сом окружени зоз сербску музику. Тамара Салаґ

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА НОВЕ ПРИПОЗНАНЄ ПРОФЕСОРКИ МАТЕМАТИКИ НАТАЛИЇ БУДИНСКИ

ИЩЕ ЄДНА НАГРАДА ЗА ЄЙ КРЕАТИВНОСЦ Професорка математики у Основней и штреднєй школи „Петро Кузмяк” з Руского Керестура, мр Наталия Будински медзи 14 наградзенима у Бриселу на Конкурсу за промоцию науки, математики и информатики, хтори орґанизовала европска орґанизация „Stem Alliance”

У

медзичаше, сцигло єй и нове припознанє – вибор медзи 300 найиновативнєйшима наставнїками на швеце, а сход тих наставнїкох будзе штредком марца у Синґапуру. Будинскова у Бриселу достала награду за уводзенє Секциї роботики зоз емБот роботами у керестурскей Школи, а награда єй уручена на роботним семинаре у Бриселу, хтори бул од 16. по 18. фебруар. На Конкурс сцигли 120 роботи зоз вецей европских державох, а зоз Сербиї наградзени ище два. ИНОВАТИВНА ПРОСВИТНА ДЇЯЛНОСЦ

зме були и на змаганю у Новим Садзе и досц добре зме ше указали – толкує Будинскова. Нашей явносци познате же вона применює иновативни методи у викладаню математики, а єдна з нїх и применьованє ориґамия у тим предмету. Дзекуюци таким своїм опредзелєньом, же би наставу цо баржей приблїжела нєшкайшому часу, бо як гвари, нєшка у школи нє мож преподавац анї так як ше то робело пред 10 роками, а дзе ище, поведзме, пред 50. Будинскова тиж и член Микрософт заєднїци наставнїкох. СОТРУДНЇЦТВО НА ДЕРЖАВНИМ И ҐЛОБАЛНИМ УРОВНЮ

Тих цо познаю Наталийову роботу тота – Вона иснує на ґлобалним уровню и вистка нє нєсподзивала, понеже єй нови на державним у Сербиї, та ми медзи сорезултат єй витирвалей, креативней и Наталия Будински бу сотрудзуєме и на уровню нашей дериновативней просвитней дїялносци у своєй обласци, алє и ширше. Як дознаваме, роботи на жави, а и на ґлобалним, тримаме скайп годзини, чераме Конкурсу оценьовал нєзависни жири фаховцох з обласци искуства, материяли итд. Так сом упознала вельо колеґох образованя и привреди, понеже ше тераз вельо роби на хтори барз пошвецени своєй роботи, хтори сцу сотрудзотим же би ше школа повязала зоз стварним животом, та вац, нєсебично дзелїц свойо идеї, плани, ми ше так орґанизуєме по двойо-тройо, по дзешец, лєбо по 200 наставже би школяре здобути знаня знали применьовац.

– Зоз Сербиї тройо достали награди, медзи нїма и я. Я нїкох з цалого швета и вєдно робиме на даяких мини конкуровала зоз активносцми на секциї роботики хтора проєктох, або цо ше уж вибере – пояшнєла Будинскова, у нашей Школи почала робиц концом єшенї. Як познате, та розумиме же єй дзекуюци тому членству сцигло и ноемБот роботи Школа достала дзекуюци акциї КОДиґра- ве спомнуте припознанє – вибор медзи 300 найиновативнє, у рамикох програми „Битка за знанє” Фонда Б92, та нєйшима наставнїками на швеце. Гоч нам надпомла же нам прешлого октобра сцигли пейц роботи. Секцию зме то нє значи же кажда єй годзина даяка сензация, бо за тазатераз орґанизовали за школярох пиятей класи, и поне- ке дацо треба барз вельо часу и пририхтованя. Дознаваме же Микрософт нє потримує лєм хаснованє же то початок, досц добре нам идзе. Тераз 24. фебруара технолоґиї, алє и общи розвой школярох и їх особносци и през рижни гуманистични аспекти. Так и професорка Наталия окрем того же роби на промоциї математики и вообще науки у своєй школи, потримує кажду креативносц своїх школярох хтору при нїх замеркує, та чи то у музики, литератури, або гуманитарни акциї. У керестурскей школи пред даскельома роками вона порушала и Новорочни вашар хтори постал барз успишни. На нїм школяре з цалей школи предаваю винчованки и прикраски цо их сами направя, а приход вше идзе за даяки гуманитарни цилї. Винчуєме професорки Будинсковей на найновших припознаньох, а вериме же учуєме и яки упечатки принєше зоз Синґапуру.■ У Бриселу Будинсковей уручена награда за уводзенє Секциї роботики зоз емБот роботами до керестурскей школи Мария Афич

18 РУСКЕ СЛОВО

9. МАРЕЦ 2018.

kultura@ruskeslovo.com

У КОЦУРСКЕЙ ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ „БРАТСТВО ЄДИНСТВО”

ОПШТИНСКЕ ЗМАГАНЄ ЗОЗ СТРАНСКИХ ЯЗИКОХ

У Коцуре прешлей соботи, 3. марца, у ОШ „Братство єдинство” отримане општинске змаганє у странских язикох. Вкупно 29 школяре осмих класох зоз општини Вербас змагали ше у знаню анґлийского, русийского, нємецкого и французкого язика. Найвецей школярох було на змаганю у знаню анґлийского язика, у котрим тройо школяре виборели пласман до шлїдуюцого кругу, односно на окружне змаганє. У знаню зоз анґлийского язика були приявени 19 школяре, а на змаганє пришли 16 зоз хторих ше єдна школярка зоз ОШ „Братство єдинство” зоз Вербасу змагала у С катеґориї понеже по седму класу ишла до школи на Кипру. У змаганю з анґлийского язику места и пласман на окружне змаганє виборели Єлена Радович зоз ОШ „20. октобер” зоз Вербасу котра завжала друге место, а треци места освоєли тиж вербаски школяре Бориша Хрнєз зоз ОШ „Светозар Милетич” и Аня Ґузина зоз ОШ „Петар Петрович Нєґош”. Место и пласман на окружне змаганє виборела ище Невена Миянович зоз ОШ „Братство єдинство” зоз Вербасу котра зоз нємецкого язика завжала перше место. Окружне змаганє зоз странских язикох ше отрима у Новим Садзе. З. К.

ГОРОДСКА СМОТРА РЕЦИТАТОРОХ У НОВИМ САДЗЕ

ДВОЙО ШЕ ПЛАСОВАЛИ НА ЗОНУ

Городска смотра рецитаторох отримана всоботу, 3. марца, у Штреднєй музичней школи „Исидбор Баїч”, у Новим Садзе, а на нєй ше змагали штверо рецитаторе по руски. У младшим возросту змагали ше двойо школяре у мено Руского културного центру (РКЦ) – Кристина Ковач и Ни-

Кристина Ковач

Йован Живкович

кола Вукмирович, док у штреднїм возросту рецитовал Михайло Ковач, а школярох за змаганє пририхтала Мелания Римар. У старшим возросту, тиж спред РКЦ, наступел Йован Живкович, хторого пририхтала Оленка Живкович. На Зонску смотру, котра будзе отримана у Бачу, од наших рецитаторох пласовала ше Кристина Ковач и Йован Живкович. Я. Дю.

МЕСНА СМОТРА РЕЦИТАТОРОХ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ШИЦКИ ДЗЕВЕЦЕРО ИДУ ДАЛЄЙ

Шицки дзевецеро рецитаторе у трох возростох хтори були найлєпши на Месней смотри рецитаторох у Руским Керестуре пласовали ше и на Општинску смотру хтора будзе отримана 9. марца у Кули. На Месней смотри хтора отримана у Доме култури 27. фебруара перши три места у младшим возросту завжали Ема Живкович, Иван Планчак и Яна Варґа. У катеґориї штреднього возросту за найлєпшу рецитаторку вибрана Ребека Семан, друга була Минеа Югас, а треца Валентина Новта, док у катеґориї старшого возросту перше место завжал Мирослав Малацко, друге Павлина Шепински, а треце Тимеа Будински. На смотри по традициї звонка конкуренциї наступели двойо наймладши Андрей Пашо и Ника Дудаш, з керестурскей дзецинскей заградки „Цицибан”, ПУ „Бамби” з Кули. У змагательней часци наступели 26-еро рецитаторе у трох возростох. Попри наградзених, наступели и Луция Бульчик, София Симунович, Исак Новта, Хана Будински, Ива Сабо, Каролина Пап, Аня Ґовля, 9. МАРЕЦ 2018.

Алексей Роман, Тияна Бучко, Иґор Фейди, Анита Чизмар, и Милица Илич, у младшим возросту. У штред-

нїм ше змагали и Даница Плавшич, Ивана Фейди, Матеа Джуджар, Матей Шепински, и Яна Настасич. На початку Месней смотри водителька Адрияна Надь шицких присутних поволала же би з минуту цихосци дали чесц и здогадли ше на Михайла Зазуляка Зулю, новинара и длугорочного активисту у нашей култури та и у рецитаторским руху. Селекторка шицких смотрох у општини Кула, та и керестурскей, була Слободанка Настасич, а консултант за руски язик бул Александер Мудри. Рецитаторох у младшим возросту пририхтали Наталия Зазуляк, Оленка Живкович и Ксения Бодянец, а у штреднїм и старшим Ивана Дудаш и Мая Зазуляк Гарди. Змаганє з музичнима точками и своїма наступами прикрашели школяре керестурского оддзелєня Школи за основне музичне образованє з Кули. Керестурску Месну смотру орґанизовал Дом култури и Културно-просвитна заєднїца општини Кула. М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 19

КУЛТУРА И ПРОСВИТА 28. ФЕСТИВАЛ РУСКЕЙ НАРОДНЕЙ ШПИВАНКИ „РУЖОВА ЗАГРАДКА”

Пише: Славица ФЕЙСА

„ЛЮБОВ НАС ВОЛА” ПРЕГЛАШЕНА ЗА НАЙ

На тогорочним Фестивалу „Ружова заградка” композиция „Любов нас вола”, композитора Мирона Сивча – побиднїцка композиция хтору преглашел фахови жири. Вон написал и аранжман на текст Агнети Тимко Мудри, а одшпивал ю Алексей Сивч. Публика у Студию „М” вибрала композицию „Лєм пре тебе” Михайла Будинского, хтори вєдно зоз супругу Татяну Дротар Будински написали текст, а Михайло ю и одшпивал

У

новосадским Студию „М” Радио телевизиї Войводини, внєдзелю, 4. марца, отримани 28. Фестивал новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка”. На нїм виведзени 16 нови композициї у народним духу. Фестивал отворел заменїк ґенералного директора Явней медийскей установи РТВ Йожеф Клем, хтори ше на самим початку озвал по руски и привитал шицких присутних. Медзи иншим гварел же ше Руснаци маю зоз чим цешиц, бо створели автентичну уметносц, рушели од традициї и сцигли по ориґинални креациї. ПОБИДНЇЦКИ КОМПОЗИЦИЇ Члени фахового жирия у составе Лїляна Барна-Никитович, Олена Пушкаш, Олена Планчак-Сакач и Снежана Євтич-Янюшевич, як и публика у сали Студия, оценьовали и одлучовали котри авторе композицийох, текстописателє, аранжере и интерпретаторе буду наградзени. Другу награду достала шпиванка „Пошол ши” композитора Любомира Загорянския за хтору написал и текст, а за аранжман заслужни Зоран Мулич. Танита Ходак у тей шпиванки була наисце прешвечлїва. Треца награда на тогорочним Фестивалу додзелєна композициї „Мила моя” за хтору музику, текст и аранжман написал Йован М. Йованович, а одшпивал ю Йовґен Надь. Награду за найлєпши текст достала Агнета Тимко Мудри, у шпиванки „Любов нас вола”, а у истей композициї награда за найуспишнєйши аранжман пошла до рукох Мирона Сивча. За найлєпшу интерпретацию жири наградзел Ану Римар, хтора остатнї роки успишна нє лєм на наших фестивалох, алє и на медзинародней сцени. Вона шпивала шпиванку „Стретнуце”, на текст Душанки Ко стич, а музику компоновала Даниєла Горняк. Автор аранжмана Боґдан Ранкович. УЧАШНЇКИ ФЕСТИВАЛА

Михайло Будински

20 РУСКЕ СЛОВО

Чесц наступиц перша, мала млада афирмована

шпивачка Кристина Афич зоз композицию „Слунко у барки” на музику и текст Славка Афича, єй оца, а у аранжману Мирослава Папа. Други наступел Иван Славик, першираз на Фестивалу и з правом указал прецо є на нїм. Шмели у интерпретациї, весело одшпивал „Грай гудаку” Ондрея Маґловского, на текст Дюри Латяка, а аранжман за тоту шпиванку написал Ервин Малина. Композицию „Жаданє” виведла Александра Колбас на текст Зорани Маґоч, а автор музики и аранжмана бул Дьордє Планянин. Шлїдуюцу шпиванку „Била блузна” одшпивала Тамара Ґрозданич за хтору мелодию зложела Драґана Ґлувня Бабич, за аранжман заслужни Ервин Малина. Текст за спомнуту композицию написал Владимир Дїтко. Пията по шоре була шпиванка „Надїя” за хтору текст написала Татяна Беук Латяк, компоновала ю Татяна Колєсар Ґвоїч, а интерпретовала Уна Молнар. Аранжман у тей шпиванки подписал Ференц Ковач. И на тим Фестивалу ше зявела млада, уж позната шпивачка Ивана Чордаш у композициї „Мешачок гунцут” за хтору и текст и мелодию написал Йовґен Надь, а аранжман Петро Попа. Єдини дует на „Ружовей заградки” одшпивали Тамара Салаґ и Уна Молнар у шпиванки „Били голуби”, композитора и аранжера Михала Лїкара, на стихи Янка Грубенї. За нїма на сцену вишла Катарина Кочиш и шпивала композицию „Розквитла нам черешенка” за хтору музику и текст написал Драґан Новакович, а автор аранжмана Мирослав Пап. И Борис Маґоч на Фестивалу шпивал о гудацох у шпиванки „Гудаци браца”, дзе за музику и аранжманом стої Бранислав Тубич, на текст Мирослави Даждиу.

9. МАРЕЦ 2018.

kultura@ruskeslovo.com „Нє дам я свойо” була дванаста по шоре композиция хтору шпивала позната интерпретаторка Саня Дивлякович, а текст и музику написал Славко Бесерминї, у аранжману Боґдана Ранковича. „Ружова” ше вельо раз закончовала зоз шпиванками наших реномованих шпивачох, та так було и того року. Мирослава Даждиу шпивала композицию „Шлїди любови” за хтору текст написала Татяна Беук Латяк, аранжман Петар Попа, а компоновал ю Йовґен Надь. Праве вон и завар змагательну часц фестивала у шпиванки „Мила моя” за хтору музику, текст и аранжман написал Йован М. Йованович. Шпи вачох провад зел Ве ль ки на родни ор ке стер РТВ под руководством Ми чи Ян ко ви ча, як и Студи й на во кална ґрупа. РЕВИЯЛНА ЧАСЦ НА ЧЕСЦ МИХАЙЛОВИ ЗАЗУЛЯКОВИ Михайло Зазуляк останє запаметани як єден з найлєпших новинарох, ґлумцох, режисерох, но, нє знаю шицки цо вон ище окрем того старчел. Михал автор и коло 50 текстох за дзецински нови композициї, за композициї у народним и забавном духу котри виведзени на наших фе стивалох – „Червених пупчох”, „Червених ружох” и на „Ружових заградкох”. Пре нєсподзивани одход, Михайлови Зазулякови, була пошвецена ревиялна часц Фе стивалу. У шпиванкох на хтори Зазуляк писал тексти, патраче у студию, алє и прейґ своїх екранох, могли видзиц и чуц цо то тото цо Руснацом подаровал. И попри тим же бул познатши по текстох на забавни мелос, на тогорочней „Заградки” Ивана Дудаш присутних здогадла на хтори тексти Зазуляк писал за народни шпиванки, а конферансу написала Миро слава Даждиу.

МАЛИ ПОДОБОВО ЕТИДИ Пред 28. Фестивалом новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка” у Голу Студия „М” була отворена вистава малюнкох младей уметнїци зоз Суботици Андреи Палатинус, чийо малюнки сцигли аж зоз Паризу. Виставу отворела Ирина Гарди-Ковачевич, хтора и на кратко представела виложени роботи, на хторих були части абстрактни мотиви, як и женски акти.

– Як дзецко кед ше през ярнє лїсце припатра на слунко, Палатинусова допущує шветлу най ше пребиє коло дробних жилкох през котри ше кармя клїтинки нїжней рошлїни. Капка розридзеней фарби на паперу, розлята по крокиу силуети особи цо ше будзи у раншим шветлу, або твари по котрей прави цинь, та вона постава тайомна. Мали етиди хтори нас волаю застановиц ше на хвильку у швидким ходу през преходносц – гварела Гарди-Ковачевичова на отвераню вистави. О. П-С.

9. МАРЕЦ 2018.

Шпиванку „На розлуку” Зазуляк написал давного 1993. року, компоновал ю Юлиян Рамач, а внєдзелю вечар ю интерпретовал Борис Маґоч. Исти тамдем авторох, кед слово о тексту и музики, бул и у ком по зициї „Мам гунцу та”, хтору на Фе стива лу одшпива ла Ана Римар, а Зазуляков текст и Рамачова музика познати и у шпиАна Римар ванки „Паприґ арска”, хтору виведол Миро слав Малацко. Лїляна Барна Никитович на „Заградки” одшпивала композицию „За другого пойдзем”, дзе на Зазуляково слова Мирон Сивч компоновал музику. Остат нї два шпи ван ки у ре ви ял ней ча сци Фе сти ва ла були як и пер ши – на Ми ха лов текст, а Ра мачо ву му зи ку. Ком по зи цию „Ноц ни шпи ван ки” од шпи вал Йовґ ен На дь, а „Єше нь ски нє ми ри” Ми ро сла ва Да ждиу. Остат ня ви вед зе на у кон ку рен циї за бав них на „Чер ве ней ружи” 1993. ро ку, а за там бу ро ви ор ке стер ю при сподо бел Ми ро слав Пап. Шпивачох у ревиялней часци Фе стивала провадзел Мали со став тамбурового орке стра Радио телевизиї Войводини под управу Данила Нинковича. Продуцент Фе стивалского вечара бул Зоран Дракула, а о добрим звуку и тонским запису старал ше Едвин Балош. Музични редакторки Фе стивала Агнета Тимко Мудри и Татяна Колєсар Ґвоїч. Конферансу на „Заградки” водзели Александра Лендєр и Андрей Орос, а написали ю Ясмина Таушан и Златко Рамач. Попри численей публики з наших ме стох и го сцох з иножемства, програму на Фе стивалу провадзели и чолнїки Националного совиту Руснацох, наших установох, институцийох и здруженьох. Орґанизатор и ґенерални покровитель Фестивалу – Явна медийска установа Радио-телевизия Войводини, так же Фестивал и того року директно преношени прейґ ТВ, радио габох и интернету. Отримованє „Заградки” помогли и нашо институциї и привреднїки, спозоре з велїх местох дзе жию Руснаци. Шицки композициї пред Фе стивалом зняти, та их слухаче годни роками слухац. Вшелїяк же ше и зоз того, 28. по шоре, видвоя тоти цо останю „у уху”, а шицки вєдно збогаца наш музични фонд. Хто би верел пред 28 роками же раз Руснаци буду мац таку озбильну продукцию хтора зоз тогорочнима будзе чишлїц 371 композицию! „Ружова заградка” нєшка сами квет, шлєбодно поведзено – бренд нашей култури хтори уж скоро три децениї „залїваю” заняти у рускей и музичней РТВ, велькей и озбильней радийскей и телевизийскей екипи, алє и вельо ширше. До єй пририхтованя уключели ше и млади. Вони предлужа. Же би була заквитнутпша и же би ище баржей пахла.■

Фото: В. Вуячич

РУСКЕ СЛОВО 21

КУЛТУРА И ПРОСВИТА КОНЦЕРТИ ШОМО З НАГОДИ ДНЯ ЖЕНОХ

ШВЕТО НА ГАБОХ МУЗИКИ З нагоди швета 8. марца – Дня женох, школяре керестурского оддзелєня Школи за основне музичне образованє зоз Кули, 6. марца отримали концерт у преполней Хорскей сали Дома култури Руски Керестур. Концерт у мено Школи отворел наставнїк Мирко Преґун и присутним женом повинчовал швето. Вон визначел же и з тим концертом Школа през цали тидзень потримує акцию процив парняцкого насилства з висловйованьом и записованьом красних словох хтори присутни могли написац и на окремним паноу. На концерту була присутна и директорка ШОМО Лїляна Барна Никитович. Перши наступел Хор нїзших класох, а потим и 20 солисти на клавире, тамбурох, гармоники и кларинету, и трио гармоникох, од першей по шесту класу: Ана Ґовля, Мартина Еделински, Иван Планчак, Ема Живкович, Стефан Колошняї, Сара Ковач, Тияна Бучко, Яна Варґа, Клара Катрина, Ребека Сабадош, Алексей Роман, Дорияна Пап, Елена Шомодї, Данило Церович, Гелена Новта Павле Венчельовски, Валентина Олеяр, и Емина Бики. Виведли красни репертоар мелодийох од класичних по народни, од єдноставних до зложених зоз хторима наступели найстарши школяре тамбураше Иґор Папуґа, Матей Катрина и Виктор Хрин, хторим то бул и ґенерални наступ пред тогорочнима змаганями.

Школярох за Концерт пририхтали їх наставнїки у керестурским оддзелєню Мирко Преґун, Геленка Гарвильчак, Мирон Сивч, Ладислав Тамаши и Дражен Тиквеша. Корепетиторки на концерту були Ева Епер и Снежана Ґавранов. Осмомарцовски концерти ШОМО були и 7. и 8. марца у Шветочней сали Школи у Кули на хторих з другима наступя и спомнути троме найстарши тамбураше з керестурского оддзелєня. М. Афич

ДЗЕЦИНСКА ЗАГРАДКА „ДЮРДЄВАК” ДЮРДЬОВ

ПРЕЗЕНТОВАЛИ ТРА ДИЦИЙНЕ РУСКЕ ОБЛЄЧИВО

У рамикох презентованя воспитно-образовней роботи два предшколски ґрупи Предшколскей установи „Дзецинство”, оддзелєнє „Дюрдєвак” у Дюрдьове прешлого пиятку промововали традицию Руснацох и Сербох зоз Шумадиї и Войводини.

– Наша ґрупа ше представела з традицийнима рускима шпиванки и танцами, як и розчитованьом руских писньох. Дзеци презентовали и руске народне облєчиво, а у тим нам помогли и родичи котри ше остарали же би дзеци були крашнє поприберани – гварела Марина Сабадош, виспитачка у Мишаней ґрупи. Дзеци були пооблєкани до руских святочних шматох. Дзивчата до пасових сукньох и билих блузнох, мали виплєцени варґочи коло глави котри трима баршонь и пре-

22 РУСКЕ СЛОВО

познатлїву руску чулку. За тоту нагоду шицки дзивчата зачесала Ясна Балїнт, мац єдного хлапца у Мишаней ґрупи, а опасала их Маґдалена Надь, Яснова баба. Вони два часто пририхтую старши и младши женски особи за наступ у котрих ше представя нашу традицию. Обидва су длугорочни и активни члени КУД „Тарас Шевченко” котри пестує руску традицию. Хлапци були пооблєкани до чарних шматох, мали облєчени панталони, брушлїки и билу кошулї. У програми презентоване цо дзеци уча и цо вони шицко можу. Участвовали предшколска ґрупа у котрей ше учи по сербски и Мишана ґрупа у котрей ше учи по руски. Свою роботу жадали промововац шицким валачаном, та була отвореного типу и отримана є у просторийох КУД „Тарас Шевченко” котре им за тоту нагоду уступело просториї.

– Намира нам була приказац же воспитачки дзеци уча и о народней традициї, а дозреванє дзецох у тей установи будзе уплївовац на зєднїцки живот з другима. Прето поволуєме шицки дзеци же би пришли научиц тото цо найвироятнєйше дома нє науча – гварела Даница Андрич, главна воспитачка у дюрдьовскей Дзецинскей заградки „Дюрдєвак”. Окрем тей, заплановане же би и у априлу була ище єдна презентация Установи истого змисту, алє у програми буду участвовац дзеци младшого и штреднього возросту зоз цалодньовим пребуваньом. С. Саламун 9. МАРЕЦ 2018.

kultura@ruskeslovo.com

ҐУ 50. ДРАМСКОМУ МЕМОРИЯЛУ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ

БЕЗ ГОСЦОВАНЯ ТЕАТРА З ПРЕШОВА И попри тим же було пробоване витвориц госцованє профе сийного Театра „Алєксандар Духнович” зоз Прешова, на 50. Драмским мемориялє Петра Ризнича Дядї заш лєм тот Театер нє годзен наступиц — дознаваме од орґанизатора Мемориялу Дома Култури Руски Керестур, хтори будзе отримани од 16. по 24. марец. Гоч прешовски Театер позитивно одвитовал на поволанку наступиц на Мемориялу, проблеми настали зоз средствами за тото госцованє хтори ше Театру нє удало обезпечиц пре обєктивни причини. Най здогаднєме, у своєй нєдавней нащиви прешовскому краю представителє нашого Националного совиту з домашнїма пробовали витвориц тото госцованє, алє ше воно нє удало. Як дознаваме од директора Дома култури Йоакима Раца, орґанизаторови ше нє удало на Мемориял привесц анї єден войводянски професийни театер, цо пре нєодвитуюци термини, цо пре финансийни причини, понеже, нажаль тогорочни Мемориял ище вше нє може раховац на сиґурни финансийни прилїв. Так на ювилейним Драмским мемориялу конєчне число представох за старших буду пейц представи — Мемориял отвори домашнї РНТ „Петро Ризнич Дядя” зоз представу „Ковалє” Милоша Николича у режиї Владимира Надя Ачима, шлїдуюца представа „Жени” Алда Николая тиж у Надьовей режиї, а у виводзеню Драмского студия „Арт” Дома култури Руски Кере-

стур. Шлїдуюца „Кральова драга” авторки и режисерки Лилияни Иванович у копродукциї Шабацкого театру Шабац и Театра „Ирина Колесар” зоз Сримскей Митровици, потим представа „Бабушка” автора и режисера Звонимира Павловича Руского културного центру - Драмского студия з Нового Саду, и представа Култгурного центру Кула „Родолюбци” Йована Стериї Поповича у режиї Драґана Остоїча. На ювилейним Мемориялу богата будзе драмска продукция за дзеци, бо буду виведзени аж седем представи. Зоз Коцура приходза три „Дзивчатко и жобрак” Людмили Шандаловей у режиї Танї Бркич и Моники Гарди Етно-клубу „Одняте од забуца”. Тот Клуб вєдно з Месним одбором Рускей Матки рихта и представу „Лєнїва Марча” Михала Нярадия у режиї Танї Бркич, док КУД „Жатва” виведзе „Кудлик пудлик чека ґазду” Миколи Шанти хтори ю и режира. Зоз Шиду КУД „Дюра Киш” рихта „Нєлапшни Алибаба” Тодета Николетича у режиї Цвєтина Аничича, а Дюрдьовчанє „Планету Норим” по тексту Мирона Канюха у режиї Якима Чапка. Домашнї Драмски студио „Арт” виведзе „Цифровани яблука” Ивани Деспотович хтору режира Ксения Бодянец. За ювилейни Мемориял пририхтує ше и ви ставу, ви део-ре тро спекти ву поте ра шнїх ме мо ри я лох, а познєйше буд зе видата и публикация „50-Драм ски меморияли”. М. Афич

IN MEMORIAM

КСЕНИЯ МУЧАЇ (1940–2018)

Пондзелок, 1. марца, умарла Ксения Мучаї (1940–2018), народзена Планчак, дзецинска писателька и учителька. Ксения Мучаї народзена у Руским Керестуре 8. септембра 1940. року, дзе закончела и основну школу, а школованє за учительку предлужела у Зомборе. Як млади просвитни роботнїк почала робиц у своїм родним месце, алє нєодлуга ю животна драга одведла до Бачкого Петровцу дзе предлужела робиц у просвити, алє тераз на словацким язику. Понеже добре звладала и словацки, Ксения Мучаї почала писац приповедки на двох язикох. Перши приповедки по словацки обявени єй у дзецинским часопису „Пионєри”, а од 1974. року, почали ше з часу на час зявйовац и на руским язику у „Пионирскей заградки”. Так ше помали формовала до писателя котри твори двоязично, потвердзуюци на свой способ вредносци преплєтаня културох и литературох двох народох. Єй твори були обявени и у часописох ЧССР „Вчєлка” и „Зорнїчка”, як и у дзецинских часописох у Мадярскей.

9. МАРЕЦ 2018.

За свойо приповедки достала и даскельо награди на конкурсох – трецу награду на конкурсу часопису „Пионєри” за приповедку „Партизанє” (1972) и „Диждж зоз пипки” (1975), а першу награду достала за приповедку „Мед” (1973). Истого року була єй друкована и кнїжка за дзеци на словацким язику „Чаривни дзвончок” у виданю НВП „Обзор” у Новим Садзе. З рукописом кнїжки „Гвиздочки ходза по жеми” участвовала на Литературним конкурсу за кнїжку прози за дзеци НВП „Руске слово” 1974, а видрукована є 1978. року. Єй приповедки находза ше и у Зборнїку текстох за предшколски дзеци „Ластовички 2”, хтори Дружтво за руски язик, литературу и културу видало 2005. року. Ксения Мучаї єден час була директорка Предшколскей установи „Вчєлка”, була одата за словацкого писателя Павела Мучая з Бачкого Петровцу, дзе жила и робела. Вичная памят! Я. Дю.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ З НАТАЛИЮ ИВАН ЗОЗ ВЕРБАСУ

ВСЕСТРАНОСЦ ЄЙ НЄ ДА МИРОВАЦ Пише: Ана МАРКОВИЧ

У

През цале школованє Наталия Иван була одлична школярка и студент, и то у рокох кеди ше ридко хто школовал по стредню. После того була замеркована на каждим роботним месце дзе робела. Нєшка є активна пензионерка уключена, так повесц, вшадзи до дружтвеного живота. Вельки борец, вредна и оштроумна панї Наталия

Коцуре є народзена 1944. року, там закончела и основну школу по руски, и пошла до стреднєй Економскей школи до Бечею.

– Теди лєм дахто ходзел до стреднєй школи, а Серафа Сакачова, нєшка Колошняйова и я, пошли до Економскей. Єй оцец барз жадал же би ше вона школовала, та нагварел и мойого оца, понеже зме були пайташки. А професор Гавриїл Надь моєй мацери на родительских вше гуторел „того ангелка, озда нє же нє пошлєце до школи” – памета Наталия хтора була найстарше дзецко у Кишовей фамелиї. Оцец нє бул сиґурни же годни шицко финансийно витримац, понеже мали ище тройо дзеци, а лєм вон робел, и робели жем, алє заш лєм, Наталию послали на школованє.

– Перше сом пошла з идею же будзем ходзиц лєм два роки до школи, а после двох рокох такой могло достац роботу, та оцец так и пристал. Медзитим, кед я то виприповедала моїм професором после двох рокох, понеже сом була медзи найлєпшима школярами, мой класни нє могол вериц. Гуторел моїм же будзе чкода же вецей нє будзем ходзиц до школи, бо сом теди була уж и предсидателька младих економистох, и водзела школску библиотеку и секретар, достала даскельо награди... Оцец лєм слухал, а кед зме рушели дому гварел же кед витримали два роки, витримаю ище два – памета Наталия, хтора теди була барз щешлїва пре оцову одлуку. И РОБЕЛА И СТУДИРАЛА После матури, концом юния 1963. року, Наталия почала робиц у Бечею у Школи школярох у привреди, дзе була секретар. Швидко вошла до роботи, та нє була лєм секретар, алє и финансийни руководитель, односно робела и кнїжководительство и правни роботи.

– Тей єшенї сом ше уписала на право, а вец ми директор Економскей школи совитовал най ше випишем, понеже у Бечею назберали 40 студентох за Висшу финансийну школу, а професоре приходзели з Беоґраду. Були зме порядни студенти, и нє путовали зме. Перши рок зме закончели, алє велї нє витримали, мало их положело перши рок, та професоре нє могли вецей приходзиц. Мойо два пайташки и я були порядни школярки, положели шицки испити и предлужели зме ше школовац. Родичи

24 РУСКЕ СЛОВО

9. МАРЕЦ 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

єй совитовали най ше враци до Вербасу, бо єй мало виставало на живот, но вона док ше школовала, мала обовязну праксу, та робела у Општини Вербас и „Войводини промет”, а у „Цукровнї” робела дипломску роботу на Висшей финансийней. Кед ше надумала врациц до Вербасу, барз швидко достала роботу.

– Опредзелєла сом ше за роботу у Општини, теди сом ище давала испити на Висшей школи, а у Општини сом робела у порцийним оддзелєню. Накадзи сом дипломовала, такой сом достала роботне место финансийного инспектора и там сом була скоро три роки – приповеда наша собешеднїца хтора ше у медзичаше и одала и народзела першого сина Александра. АЖ И РУСКА НОВИНАРКА... Наталия робела и у радио станїци Вербас-Кула, дзе робела як редактор рускей редакциї. Тоту роботу робела три роки, медзитим, кед 1975. року народзела и другого сина Миколу, чежко єй було посцигнуц и терени и путованє по станїцу, та одлучела пременїц роботу. И нїґда ше нє бала пременкох. Любела робиц з людзми, ходзиц, кончиц... Гвари же за тото заслужни єй оцец.

– Дома зме вше барз вельо робели, и коло жеми, и крави ше чувало. Так зме научели, и то нам було у креви – памета Иванова хтора пошвидко конкуровала до Беоґрадскей банки, дзе робела од 1975. по 1979. рок. Нїґдзе нє була одбита, и вше наишла на барз добрих колеґох. У банки була руководитель служби хаснованя квартельних и трошительних кредитох за жительство.

– Шицки кредити хтори давали фабрики, фирми, шицки прешли през мойо руки. Норма нам була же бизме на дзень видали 10 кредитни писма, а ми давали и по 20, а

И СИНОВЕ УСПИШНИ Старши син Александар роби при Министерстве нукашнїх дїлох як подполковнїк у жандармериї, и ма тройо дзеци, а у своєй кариєри 2009–2010. року бул вибрани з боку Зєдинєних нацийох за Мисию УН до Либериї. У Африки бул єден рок. Младши син Микола и його супруга архитекти. Були винїмно добри студенти у Києве, дзе закончели и маґистратуру, а нєшка маю приватни проєктни биро. Маю двойо дзеци. Обидвоме синове зоз фамелиями жию у Новим Садзе.

през рок зме мали и по 1 800 кредити. Гвари же за цале єдно нове населєнє у Вербаше, шицки кредити прешли през єй руки. Було тельо роботи же нє раз машину однєсла дому, станула на три рано, и починала робиц. Супруг Владимир постал заменїк покраїнского секретара за правни роботи у Новим Садзе, а понеже и його кариєра була успишна, почала роздумовац о преселєню до Нового Саду и о роботи там. Чула же єст конкурс у Войводянскей банки и такой послала молбу, дзе такой була прията. Ознова була шеф служби хаснованя кредитох, алє тераз у привреди. До конца ше нє преселєли до Нового Саду, алє обидвойо седем роки путовали на роботу.

9. МАРЕЦ 2018.

Наталия з найблїзшима

– Потим сом ше врацела и до стала роботу у Инвест банки. Там сом дочекала и пензию – приповеда Наталия, а под час роботи у Новим Садзе, гвари, воздлуж и попрейґа упознала Войводину, а ходзиц на терен барз любела. ЯК КЕД БИ НЄ БУЛА У ПЕНЗИЇ Накадзи пошла до пензиї, почала сотрудзовац з „multilevel” компаниями. Перше то бул „Amway”, после „Avon”, вец и „California fitness”.

– Часто сом була у драже, ходзела на семинари... То добре ишло, та сом почала робиц у „Авону”, и то медзи першима у Сербиї. Напредовала сом, була сом и „Авон дама”, ходзела до Беоґраду на схадзки дзе ше доставало награди и подобне – приповеда Наталия, а окрем того, була активна и на других „фронтох”. У хору КПД „Карпати” роками шпива, ище док Ириней Тимко водзел хор, претаргла лєм єден час док робела у Новим Садзе.

– Вше сом активна, ище од снованя сом у Дружтве, у одборох, а була сом барз анґажована и кед зме будовали дом „Карпатох”, шицки руски обисца сом обишла, бо зме зберали средства – здогадує ше Ната, хтора була медзи першима ентузиястами на тей велькей роботи. Була анґажована и кед ше сновало Совит Руснацох, и вше знала же єй нїч нє спаднє з нєба, алє ше муши робиц.

– Нє можем шедзиц, отримуєм сама тоту вельку хижу, мам квеца, нє чежко ми нїч, анї пойсц на хор, анї предавац козметику, вше дацо робим, кончим – гвари Иванова и нєшка активна у Општинским здруженю пензионерох. Активна є и у церкви, водзи касу Церковного одбору у нововербаскей парохиї. А през лєто у нєй служа шицки пецеро унучата. Так Наталиї у 74-им року кажди дзень виполнєти. Фамелия єй барз важна, блїзкосц зоз шестру, братом, нєвесту, з фамелию другого брата и їх фамелиями... а понеже цали живот роби зоз числами, розум єй роби як швайцарска годзинка. Ма барз интересантну бешеду. Того лєта зоз супругом Владимиром преславя и єден красни ювилей – Златну свадзбу, односно 50 роки малженства, чию орґанизацию преслави до самих дробнїцох, Ната, така яка є, сиґурно превежнє на себе...■

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: ДЮРА МАКАЇ З КОЦУРА ЯК РЕЖИСЕР И ЯК ҐЛУМЕЦ

Пише: Златко КОЛЄСАР

КОМЕДИЇ ОЗНАЧЕЛИ ЙОГО ТЕАТРАЛНИ ЖИВОТ

Л

юбов ґу ґлуми и анґажованю у културним живоце Руснацох у Коцуре упознал ище у основней школи кед достал першу улогу у школскей представи котру вєдно зоз школярами пририхтала учителька, тераз уж покойна, Цецилия Планкош.

– Паметам, гоч то було давно, кед зме з учительку пририхтовали програми за 8. марец, алє и за други швета дзе сом ґлумел и попачело ми ше. Познєйше сом ходзел и на танєц и шпивал Єден з познатших ґлумцох, а окреме режисерох у Коцуре, то праве сом, та ми ше и тото по- Дюра Макаї котри уж вецей децениї нєсебично свой талант, шлєбодни пачело, алє ґлума заш час и любов ґу театру и култури дзелї зоз публику. У велїх театралних лєм превагла. Паметам представох ґлумел, велї режирал. Участвовал у снованю же нас режисер Штефан КУД „Жатви” и Етно клубу „Одняте од забуца” Гудак позберал коло першей представи „Нєволани госци” 1977. року. Були ту ном Колєсаром котри аж з Нового Саду путовал на пронаисце велї ґлумци котри и после нєй длуго ґлумели и би до Коцура.

– Зоз Драґеном зме рихтали комедиї, тото цо ше мнє остали у култури. Єдна з нїх и моя супруга Мелания Макаї, наша позната ґлумица Аранка Мєдєши, потим Вла- найбаржей пачело, та ми нє було чежко анї до позно внодо Бесерминї, Юлиян Вадаски, шестри Марча и Мелан- ци остац на проби, а случовало ше же зме и после прока Олеярово, Марча Хромишова и Любомир Сабо, Шеґ- би остали на друженю до ранших годзинох. Вец сом таро, Минчоч.., озда сом дакого нє забул – здогадує ше кой после проби предлужовал на роботу до општини. Дюра Макаї и додава же после тей представи ушлїдзели Бул сом млади, полни ентузиязму, любел сом ґлуму и друженє, и нїч ми нє було чежко – гвари вон. ище велї познати представи як „Виберна” и други. Макаї ґлумел у велїх представох, през драмску секцию упознал велїх людзох, здобул приятельох, а понеЗ ДРАҐЕНОМ ЗМЕ ДОБРЕ СОТРУДЗОВАЛИ же ше и оженєл зоз Меланию Будински, котра ґлумела, Од режисера Штефана Гудака ґлумци учели вигваря- театер предлужел жиц у їх фамелиї.

– Нашо двоме синове тиж були активни у театру и у нє, ґестикулацию, справованє на сцени, комуникацию зоз публику, як перши крочаї ґу добрей аматерскей ґлу- фолклору, алє нажаль кратко, лєм док були ту, у Коцуре, ми котра их вше баржей уцаговала до кус иншакого шве- а кед пошли до стреднїх школох, и на студиї, драга их та у котрим Дюра Макаї остал и нєшка. Заш лєм, Макаї инкадзи одлведла. Старши син Мижо и ґлумел и танцонайволєл сотрудзовац зоз режисером Драґутином Драґе- вал, а младшого Желька тото нє барз интересовало. Вон ґлумел у дзецинскей представи „Страцени сон”. Супруга и я остали у театру и култури у Коцуре шицки тоти ПОСЛЕ ПРЕМИЄРИ роки, зоз паузами, алє зме були ту – гвари Макаї.

– Найлєпше нам було после премиєрох. Углавним ПЛОДНИ РОКИ ДЗЕВЕДЗЕШАТИХ прешли добре, та зме були опущени и щешлїви, полни адреналину зме подцаговали смужку. На єдней После велїх улогох у котрих ше нашол Дюра и после премиєри „Панї министерка” Таня Макайова ґлумела служнїцу и на бини ше пошлїсла на новинки, та велїх рокох у ґлуми, надумал режирац свою першу предтак спадла же сом ше озбильно застарал чи є добре. ставу на початку дзеведзешатих рокох кед у розмаху енТото нє було у сценарию, алє вона предлужела ґлутузиязма и творчосци Макаї бул и єден зоз сновательох миц далєй, а публика була прешвечена же то було заКултурно-уметнїцкого дружтва „Жатва”. плановане – здогадує ше Макаї.

– У Дружтве змемали проблем прето же зме нє мали

26 РУСКЕ СЛОВО

9. МАРЕЦ 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

– У Дружтве змемали проблем прето же зме нє мали режисера, а нє було пенєжу плациц професийного. Порадзели зме ше же бим ше опробовал у тей улоги, та як випаднє, а на концу випадло наисце добре. Так сом у рамико КУД „Жатви” 1994. року почал режирац свою першу представу „Питюлик”. Иншак, КУД „Жатву” зме основали вєдно зоз Миколом Ґубашом Медом 1990. року. Вон водзел фолклор, а я драмску секцию.Два мандати, по 1998. рок сом у КУД „Жатви” бул подпредсидатель и була ту красна ґарнитура младих и школярох з котрима сом робел, и помагал звладац перши крочаї у ґлуми. Тоти, дзеведзешати роки у Коцуре запаметани и по плодним театралним живоце, нє лєм по нє красних подїйох котри ше теди у нашей жеми случовали – гвари Макаї и предлужує же ше теди наисце вельо робело.

– Гоч нє було вельо пенєжу, якошик и ґлумци и патраче були жадни театру и комедиї и ми мали публику котра уживала у нашей ґлуми. Вироятно попри шицким любели присц до театру и шмеяц ше вєдно з нами, з єдним словом дакус ше порозберац. Теди зме рихтали комедиї. Велї роки на Вельку ноц вечар зме давали представу у коцурским Доме култури и наисце сала вше була полна. Валалчанє нас наградзовали зоз аплаузом, а ми у тим цо зме робели, уживали. Макаї добре запаметал тот период, и як гвари, гоч нє було пенєжу и путованя звонка гранїци, та аж и одходу до местох у околїску, робело ше и културни дїяче помагали єдни другим, голєм там дзе могли.

– Мали зме ентузиязму, сцелосци, добре зме сотрудзовали зоз Сербским народним театром и од нїх зме доставали тексти и костими за представи, а крашнє зме сотрудзовали и зоз Народним театром у Зомборе дзе зме на пожичку доставали тексти за представи котри зме прекладали на руски язик – гвари Дюра и додава же тексти часто прилагодзовал ґлумцом, скрацовал и докладал там дзе требало. Даєдни ґлумци у валалє були комични сами по себе, як Дюра поштар, а чежко паметали текст, а дахто лєгко научел текст, алє нє знал импровизовац и лєгко ше могол збунїц на сцени кед дахто погришел, так же то так зоз ґлумцами аматерами, алє зме крашнє робели – задовольни Макаї. Макаї любел сотрудзовац зоз велїма коцурскима ґлумцами и на сцени и кед режировал, а кед режирал точно знал же хторому ґлумцови цо лєжи и так дзелєл улоги.

– Паметам, нажаль уж покойну, Таню Макайову котра була одлична комичарка и барз знала винєсц комедию, и зоз ню сом любел окреме сотрудзовац, понеже и я лю-

Моцна ґлумецка екипа стредком 90-тих рокох

9. МАРЕЦ 2018.

НА МЕМОРИЯЛ З ПОЖИЧЕНИМ Дзеведзешати роки, як Макаї гварел, були чежки у каждей обласци дружтвеного живота, та и одход представи даскельо километери далєй бул вельки проблем.

– Кед зме зоз представу „Поп Чира и поп Спира” ишли на Драмски мемориял до Руского Керестура, пожичели зме 20 литри нафти же би нас автобус одвезол, понеже бул вельки ансамбл и мали зме вельо реквизити и богату сценоґрафию. Нєшка поведзме, проблем цалком инше – гвари Дюра Макаї.

бел режирац комедиї. Визначел бим и талант Даниєли Тамашовей, котра заш за иншаки улоги, алє барз талантована ґлумица. А найвецей у своєй кариєри сом робел зоз одличну ґлумицу Аранку Медєши и мою супругу Меланию и як партнер, и як режисер. А вец зме, задумайце и дома були вєдно... Представу „Сятко и Меланка” 1995. року Коцурци, бо отвореней сцени на коцурским пияцу котру Коцурци барз любели патриц. Окрем тей, Макаї бул режисер представох „Питюлик”, „Мистер долар”, „Поп Чира и поп Спира”, „Ковалє”, „Панї министерка”, „Ожало сцена фамелия”, „Зла жена”, „Народни по сланїк”, „Пан лова”, „Покондирена тиква”, „Меркуй жени” и монодрами „Феброн”, „Приповеданє звичайней Рускинї”, „Шлївкова, я бувши”,„Мено ми Андя”, „Мустра” и дуодрами „Елеґантне пополаднє” и „Таштамент ”. НАШМЕЯНА ПУБЛИКА – МАКАЙОВО ШЕРЦО ПОЛНЕ Дюрови як режисерови було найлєгчейше рихтац комедию понеже уживал у шмиху публики, алє и проби були интересантни. Було вше шмиху и шицки уживали у тей роботи.

– По реакциї публики видзел сом же добре робим, пачело им ше, у комичних ситуацийох ше кажде з публики могол пренайсц и то ми було важне, та сом ше ориєнтовал на таки жанр. Людзе маю досц свойо бриґи и проблеми же бим их обтерховйовал зоз даяку чежку драму на бини, а нащивеносц наших комедийох була велька, и вше була полна сала. Театер у Коцуре остатнї даскельо роки пробовал ожиц дзецинску драмску секцию, та так КПД „ДОК” порушал драмску секцию и представел ше публики и по наших местох, а того року КУД „Жатва” и Етно клуб „Одняте од забуца” зоз дзецинскима представами наступи на Драмским мемориялу „Петра Ризнича Дядї” у Руским Керестуре.

– Нєшка, як ше ми видзи, компликованше реализовац представу, бо нє досц лєм позберац дзеци коло тексту. Треба мац финансиї за сцену, ко стими, реквизити, а нови час вимага и нови приступ представом – трима Макаї. Нєшка шицко драге кед би ше куповало, а мало спонзорох єст котри би дзечнє дали за културу. У Коцуре дакеди було велї фирми котри помагали у тей обласци и спонзоровали представи, алє тоти подприємства препадли, а приватнїки нєшка помогню, алє вше менєй и вони маю средства за културу. Нам за представу „Сятко и Меланка” столаре Янко и Силва Фейсово справели комплетну сценоґрафию, цо нє було тунє, алє теди якош було лєгчейше – закончує Макаї. ■

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ҐУ 50. ДРАМСКОМУ МЕМОРИЯЛУ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ (VIII)

Пише: Дюра ЛАТЯК

И

ЗМЕНЬОВАЛИ ШЕ ОПТИМИЗЕМ И ПЕСИМИЗЕМ До штвартей децениї отримованя нашей театралней смотри, пошвеценей нашому Дядьови, вошло ше з осцилуюцима резултатами. Було таки роки кед ше поцерпало же ше нам тота єдина театрална смотра годна загашиц, а вец и таки котри улївали надїю же криза будзе звладана

ще у половки трецей децениї Меморияла Гавриїл Колєсар у Руским календаре за 1994. рок (б. 42-43), коментаруюци 25. Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї, висловел нагадованє: „Ювилейни ХХV Драмски мемориял „Петра Ризнича” отримани од 18. до 24. априла у Руским Керестуре. Тота традицийна драмска смотра Руснацох Югославиї, праве пре ювиПредстава Приповедка о єдней страсци” виведзена лей, пририхтована з ве” Драмским мемориялу 2008. року на 40. цей ентузиязма як скорей, алє, нажаль, шива стварносц зменшала закладаня ХХХІ Драмского меморияла Петра Ризнича Дядї! Праворґанизаторох и очекованя публики. Програмни змист да, скромного по обсягу и змисту, алє – вон отримани. бул по квантитету и по квалитету скромнєйши и дзеку- Виведзени шицкого 8 представи – по руски 3 за старших юци лєм упартосци аматерох и особох котри творя єдну и 2 за дзеци, и 3 госцуюци, по сербски. ХХХІІ Драмски мемориял принєс значну дозу оптипредставу, швето театралних витвореньох на руским язику отримане, нє знїкла манифестация „театра и умет- мизма у поглядзе його дальшей перспективи. У Руским носци котра нас, як културни здобуток, децениями отри- календаре за 2002. рок призначене же „Двацетого апримала”. Остало лєм питанє чи то, тераз, на прагу гевти ла почал 32. Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї. библийни „седем (або и вецей) гладни роки”, голєм кед Отворели го Славко Орос, директор керестурского Дома култури и познати драмски уметнїки Светлана Бойкович слово о театралней дїялносци на руским язику.” и Петар Краль. По 28. април, покля тирвал Мемориял, представени досяги драмских аматерох шицких наших НЄ ОКЛЯПЛА ДЗЕКА АМАТЕРОХ местох. Виведзени 8 представи за одроснутих, а найлєпИ ЕНТУЗИЯСТОХ ша представа була „Бависка на заднїм дворе”. Випатрало нам же будзе знова пошвецена достойна А вец, поставело ше питанє чи ше ХХХІ Мемориял вообще и отрима. Здогаднєме ше же то бул 1999. рок, увага власцох нашим намаганьом же бизме и прейґ кед нашу жем праве концом марца почали бомбардовац сценского слова зачували свой язик и културни здобутжеми члени НАТО пакта. Зруйновали нам мости, теле- ки. Дзека указана, алє обєктивни обставини були тоти визийни обєкти, велї будинки орґанох власци.., погину- котри одлучовали о финансийней потримовки таким ло и значне число цивилних особох, жени и дзеци. Теди нашим намаганьом. Тото найлєпше илуструє коментар Олени Планчак-Саше на Мемориял нє могло анї думац. На щесце, у юнию истого року бомбардованє престало и живот ше помали кач у Руским календаре за 2003. рок (бок 44) котри глаши: „Тогорочни 34. драмски мемориял Петра Ризнича Дяпочал нормализовац. Главнїна скромних буджетних средствох була унапрямена на обнову, та за културу ма- дї, хтори отримани у Руским Керестуре од 19. по 27. април, по своїм обсягу и квалитету нє досцигнул лоньло оставало. Та, заш лєм, моцна дзека наших аматерох и орґаниза- ски. После длугшого часу Мемориял ознова мал змагаторох Меморияла нє окляпла. Уж о даскельо мешаци по тельни характер, цо му давало праву фестивалску атбомбардованю окончени пририхтованя за отримованє мосферу, бо ше каждого вечара додзельовало награду за

28 РУСКЕ СЛОВО

9. MАРЕЦ 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

найлєпше ґлумецке витворенє, а на самим концу вибрана найлєпша женска, хлопска и дебитантска улога, як и найлєпша представа Меморияла. Заш лєм, упечаток таки же того року було чежко виберац найлєпшу представу и же було мало представи у змагательней часци. (... нєпотребне вихабел Дю. Л.) Мемориялу хибели друженя по сле представох, хибел єден про стор дзе би ше позберали шицки и дзе би ше могло повинчовац и побешедовац зоз учашнїками. Хибели и округли столи, гоч вони нєформално „жили”, бо ше у Червеней сали Дома култури о представох и упечаткох кажди вечар бешедовало.” ПРИЛАПЕНА ИНИЦИЯТИВА ЗА ПРОФЕСИОНАЛИЗАЦИЮ ТЕАТРА Дакус вецей оптимизма принєсли подїї у нашим театралним живоце, котри предходзели 35-ому Драмскому мемориялу. Видно то зоз коментара Олени Планчак-Сакач, обявеного у Християнским руским календаре за 2004. рок (б. 63-67), чию часц ту цитуєме: „Вивершна рада АП Войводини потримала длугорочне жаданє аматерских театрох националних меншинох при Руснацох, Словацох и Румунох, хтори були у функциї професийних, же би початком 2003. року преросли до професийних, понеже исновали условия за їх снованє. Тота потримовка виражена на схадзки Вивершней ради АП Войводини 5. фебруара 2003. року, на хторей одлучене же ше зоз покраїнского буджета обезпеча средства за анґажованє уметнїкох по проєктох у тих театрох, и то за два премиєри и 20 репризи рочнє.

НЇЧ ШЕ НЄ ПОМКЛО Нє лєпша ситуация анї у 2017. року, котри предходзи полвичному ювилею того нашого найвекшого театралного швета. На тим, 49. по шоре, Драмским мемориялу Петра Ризнича Дядї виведзени шицкого 8 театрални представи. Од того по руски 3 за старших и 2 за дзеци, єдна за дзеци по українски, а госци ше представели по сербски и „по виходнярски”. То лєм знак же криза ище вше нє превладана. Подпис: Републични министер за културу Бранислав Лечич уручел награди за найлєпши представи на 32. Драмским мемориялє Петра Ризнича Дядї

Прилапйованє инициятиви за професионализацию театрох при Руснацох, Словацох и Румунох историйна подїя, а Покраїнски секретарият за образованє и културу обезпечел за кажди театер по милион динари, а ище по 2 милиони динари обезпечене зоз средствох буджетских резервох. Руски народни театер „Дядя” у маю 2003. року пререґистровани и нєшка ноши нову назву Руски народни театер „Петро Ризнич Дядя” зоз шедзиском у Руским Керестуре. Штредком октобра, точнєйше 18. всоботу вечар у Руским Керестуре отворена перша професийна сезона при Руснацох зоз премиєру „Важне буц озбильни” ирского писателя Оскара Вайлда, а у режиї Владимир Надя Ачима.” На вельки жаль, тот оптимизем нє потирвал длуго, бо О.П.С. на истим ме сце призначела же на Мемориялу участвовали РНТ „Дядя”, Сцена Руски Кере стур, 9. МАРЕЦ 2018.

як и Сцена Нови Сад, КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова и Дружтво Руснацох зоз Суботици. Представи за одро снутих нє порихтали Коцурци и Вербащанє, та пре мале число представох нє була преглашена найлєпша представа. ЧОМ КАПЕ АМАТЕРИЗЕМ? Коментаруюци 37. Мемориял, О.П.С. ше запитала: „Цо ше нєшка случує зоз театралну уметносцу при Руснацох, чом капе аматеризем по наших местох, чежко повесц. Правда же театрална уметносц єдна з найдрагших, а у нас пенєж у култури вше хибел, алє тиж так театер нєшка уж прежил осучасньованє и вельки трансформациї.” ХХХІХ Драмски мемориял прицагнул увагу и державних власцох. Виведзени дзевец представи, осем за одроснутих и два дзецински, а ювилейни, 40. Драмски мемориял, О.П.С. у Руским християнским календаре за 2009. рок (на бокох 36-37) так прекоментаровала: „Штерацети, ювилейни, Драмски мемориял „Петра Ризнича Дядї”, прешол скромно, без велькей помпи, без припознаньох заслужним дїячом у театралней дїялносци, без премиєри, без министра... По чишлє виведзених представох, було их седемнац, поведло би ше же є богати, алє сам вибор гутори цошка цалком процивне. Векшина представох виведзена репризно, а Мемориял и того року потвердзел же при Руснацох скапал драмски аматеризем по наших местох, а прецо, у наиходзацим чаше будзе требац направиц глїбши анализи.” Кризни период у добрей мири заходзи и до начатей пиятей децениї иснованя нашого театралного швета. И у тим периодзе замерковани значни осцилациї. Їх з добрей часци можеме и розумиц, бо зме малочислена национална заєднїца и на єй културни розвиток значни вплїв ма кажда єй єдинка. А праве у тей децениї зме страцели нашого найзначнєйшого театралного дїяча по сле Петра Ризнича Дядї – Дюру Папгаргая, котри бул єден з иницияторох и сновательох Меморияла и його найчастейши учаснїк як режисер и єден з найугляднєйших орґанизаторох. Страцели зме и найглавнєйших ґлумцох РНТ „Дядя” Янка Павловича, Миколу Скубана, Витомира Бодянца, Силве стера Ґачу, Юлина Стрибера, Юлияна Рамача Чама, Агафию Рамачову, а нєдавно и Михайла Зазуляка... и других. Шицки нас вони напущели нєсподзивано, нєочековано... На їх ме сто, на щесце, пришли нови талантовани кадри, алє и їм потребне досц часу же би до сцигли таки уметнїцки уровень яки мали їх предходнїки. У наяви 44. Драмского меморияла Петра Ризнича Дядї у „Руским слове” од 13. априла 2012. року (бок 9) Михайло Зазуляк пише же на репертоаре буду 13 представи, алє и констатує: „Но, нєт представи з Дюрдьова и Шиду, а Коцурци и Вербщанє, одкаль паметаме добри и богати ансамбли, представи за старших и за дзеци, на Мемориялу участвую з дуо драмами. То нїяк нє за подценьованє, алє лєм доказ же нашим дружтвом хиби даяка „коктел театрална инекция”, алє и пенєжна, тота хтора би дакус порушала потребни театрални ентузиязем.”■ (Предлужи ше)

РУСКЕ СЛОВО 29

ДУХОВНИ ЖИВОТ

ОЗНАЧЕНИ ШВЕТОВИ МОЛИТВОВИ ДЗЕНЬ У НОВИМ САДЗЕ

КАЖДЕ СТВОРЕНЄ БОЖЕ ДОБРО У Євангелицкей Методистичней церкви у Новим Садзе, пияток отримани Шветови молитвови дзень, на хторим участвовали и грекокатолїки, а по руски бешедовали Мария Гудак и Блаженка Хома-Цветкович. Медзи присутнима були представнїки Римокатолїцкей Церкви, Словацкей еванґелицкей АВ Церкви, Реформатскей, Методистичней и Грекокатолїцкей Церкви. Модлєло ше по сербски, горватски, мадярски, словацки и по руски. Ище у 19. вику жени презбитериФото: В. Вуячич янки у ЗАД обачели вельки проблем вирскей и расней нєтолеранциї, анґажовали ше на превозиходзеню проблемох и од 1929. року, шветово молитвово днї ше отримує каждого першого пиятку у марцу. Рух нєшка облапя коло 170 держави швета. Од 2014. року, модля ше и жени у Земуну и Новим Садзе. Мото молитви того року „Кажде створенє Боже добро”, а порихтали ю жени зоз Суринама (Южна Америка). Шлїдзаци традицию Шветового молитвового дня, того

року жени зоз Суринамия здогадли шицких же би ше модлєли у духу спомнутого мотоа „Кажде створенє Боже добро”, процив себичносци, вихасновйованя и антиеколоґийного справованя. На концу, шицких благословели священїки Даниел Халас, Владимир Обшуст и домашнї паноцец того стретнуца Новица Бранков, а после сходу було аґапе за присутних. М. Г. К.

У ЗЕМУНУ

ПИЯТИ СХОД ЗАЄДНЇЦТВА У Земуну пияток, 2. марца у францисканскей церкви св. Йоана Хрестителя отримани пияти по шоре Шветови молитвови дзень под мотом „Кажде створенє Боже добро”. На тим стретнуцу, у преполней церкви, и попри велькей жими и шнїговей нєпогоди, зишли ше вирни зоз протестантских Церквох, монахинї, як и представнїки Пра-

30 РУСКЕ СЛОВО

вославней Церкви зоз Любовиї и Малого Зворнику, зоз благословом владики шабацкого Лаврентия, домашнї римокатолїки и грекокатолїки. Водителька програми була Марияна Айзенкол. Нашу Церкву представяли даскелї вирни на чолє зоз Олґицу Радович Лендєр, котра и читала порихтани молитви по руски. Шветови молитвови дзень розширени по цалим швеце, того року го обдумали жени зоз Суринамия (Южна Америка), а ґрупа женох потвердзела свойо шведоченє о вельким заєднїцтве, щесцу и почитованю других, цо и условиє за очуванє нашей планети. Прилог котри назберани подаровани Едукативному центру за особи з окремнима потребами у Беоґрадзе. Пре шнїгову нєпогоду, окрем домашнього паноца, фра Желька Паурича, того року на тим сходзе нє присуствовал анї єден священїк зоз спомнутих вирских заєднїцох, як цо то було предходних рокох. О. Л. Р.

9. МАРЕЦ 2018.

duhovni@ruskeslovo.com

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ РОБОТНЯ ЦЕНТРА „НЇТКА”

ТРЕБА ШЕ ЗОЧИЦ ЗОЗ СТРАХОМ

У просторийох парохийного Каритасу у Руским Керестуре, отримана роботня з меном „Попать страху до оч”, треца по шоре у циклусу штирох роботньох наменєних младим од 16 по 26 роки, у орґанизациї Центра за слуханє „Нїтка”, хтори оформени у рамикох Каритасу нашого Апостолского еґзархату. Роботню отворела дипл. психолоґ Соня Виславски, координаторка „Нїтки” и авторка роботньох, а тоту о страху реализовала волонтерка Центра Оленка Живкович з Руского Керестура. На роботнї було бешеди о страху – емоциї хтора провадзи чловека, з акцентом на страхи хтори характеристични за младих. О своєй теми Живковичова за „Руске слово” гварела: – Цо ше дотика тей теми „Попать страху до оч”, гоч то мой вибор, шицки зме вєдно обдумовали, ту и мойо идеї и идеї других волонтерох у „Нїтки”. Жаль ми же нєшка нє було вецей младих на роботнї, алє сом барз задовольна зоз тим як шицки присутни участвовали у роботи. Наздавам ше же тото о чим зме бешедовали их понукнє же би роздумовали о своїх страхох и же би их превозишли, же би нє остали замкнути и оградзени зоз своїм страхом, алє же би викрочели вонка и ришели свой проблем котри маю. За евентуални озбильнєшйи проблеми понукнута и фахова помоц. На тот завод учашнїкох було менєй як на прешлих двох роботньох у Керестуре и Коцуре. Резимуюци тот циклус робот-

У ЦЕРКВИ У ШИДЗЕ ШИЦКО ПОРИХТАНЕ ЗА ПРЕМЕНКУ ЕЛЕКТРО ИНСТАЛАЦИЙОХ

БОГОСЛУЖЕНЄ У РЕЗИДЕНЦИЇ У Шидзе прешлого тижня парох о. Михайло Режак и вирни повиношели зоз церкви Преображеня Господнього у Шидзе шицко цо требало же би могли почац роботи на пременки електро инсталацийох. Як гварел парох о. Режак, инсталациї покладзени ище 60-тих рокох прешлого вику и вислужени су, та пре безпечносц и змоцньованє инсталацийох, потребне покласц нови инсталациї и ошвиценє. Дочасово у будинку Лєтнєй владическей резиденциї у просториї да9. MAРЕЦ 2018.

кедишнього музея порихтане шицко цо потребне же би ше у тим просторе служело Службу Божу, хтора и служена внєдзелю, як и два парастоси. З оглядом на тото же пременка инсталацийох ище нє почала и же и кед то будзе закончене, будзе требац церкву попораїц и врациц шицко на свойо место, найвироятнєйше богослуженя з нагоди задушней соботи, а потим и нєдзельовей Служби Божей буду ше ознова служиц у тим крашнє ушореним просторе. Вл. Дї.

ньох, координаторка Виславскова нам гварела: – Младих зме препознали як ґрупу хторей найбаржей потребне обрациц увагу пре период адолесценциї, а знаме же адолесценция досц бурни период дзе вони глєдаю одвити на велї питаня, так же ше ми як „Нїтка” ту сцели найсц як єдна потримовка. Гоч „Нїтка” потераз функционовала як телефонски центер, ми жадали висц зоз анонимносци, думали зме же на таки спосооб можеме, можебуц, вецей зробиц як кед зме шедзели заварти и чекали поволанки при телефонох. На першей роботнї було коло 23 младих, цо досц вельке одволанє, а и у Коцуре тиж так. Тераз було досц менєй, бо велї нє могли присц, алє я задовольна. Подобни проєкти „Нїтка” у будучносци планує и за други возрости. Як планую у „Нїтки”, остатню роботню за младих буду реализовац сами млади на тему хтору вони предложа, а будзе отримана у Керестуре 17. марца. М. Афич

МОНАХИНЇ ОРҐАНИЗОВАЛИ ДРУГУ ДУХОВНУ ОБНОВУ

РОЗДУМОВАНЯ О КРИЖУ

У орґанизациї ше строх служебнїцох Непорочней Дїви Мариї, 3. марца отримана друга єднодньова Духовна обнова за старших, а главна тема була пошвецена крижу з тему „Най вежнє свой криж и най идзе за мну”, прикладна Вельконоцному посту. На тот завод у духовней обнови участвовали 17 особи з Керестура и Коцура, а попри теми було и єй заєднїцке розпатранє, заєднїцка молитва у

каплїци, нагода за св. Споведз при о. Михайлови Шантови и молитва Крижней драги. Стретнуце було у манастире у Руским Керестуре, а циклус тогорочних духовних обновох хтори шестри орґанизую будзе закончени 19. мая, та ше стри поволую шицких заинтересованих, гоч и нє участвовали у предходних двох обновох. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца 2018. року наполнєли Дня 28. фебруара 2018. року занавше дзевец роки як нас занавше зоха- ше нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба бела наша мила

АМАЛА ИВАН (1932–2018) з Коцура Мила наша, памятку на твою ИРИНА ТИРКАЙЛА любов и доброту вично будземе (1954–2009) чувац у наших шерцох. з Руского Керестура Ожалосцени: дзивки Слава и З любову и почитованьом памятку на Мария зоз своїма фамелиями тебе вично чуваю твойо наймилши Спочивай у мире Божим! Спочивай у мире Божим! Най це ангели чуваю!

НА ЗДОГАДОВАНЄ

ВЛАДА СИВЧ (1929–2008)

МИРОСЛАВ СИВЧ – Мире (1958–1999) з Дюрдьова

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. марца 2018. року наполня ше 40 жалосни днї як нас зохабела наша мила и добра супруга, мама, баба, швекра и андя

РУЖА НАДЬ народзена Здравкович (1951–2018) з Руского Керестура Нє можеме себе вериц и помириц ше зоз таку судьбу же це вецей нєт. Вше буду споминац и модлїц ше за тебе твойо мили, супруг Славко, синове Златко, Зоран зоз супругу Ларису, и Саша, та и унукове Елияс и Самуел, бачикове и андї зоз своїма фамелиями Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. марца наполня ше 10 роки як умар

ДЮРА ПАПГАРГАЇ (1936–2008)

Любени нє умераю. Часи, днї и роки препровадзени з вами нас здогадую яка зме були щешлїва фамелия Вашо наймилши Спочивайце у мире Божим!

Памятку на ньго чува Агнета

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца 2018. року наполнєли ше 18 роки як нас зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 11. марца 2018. року наполня ше 20 смутни роки од кеди нє з нами наш мили супруг, тато, дїдо и швекор

МИРОНЬ БУДИНСКИ (1930–2000) з Руского Керестура Памятку на його милу подобу и доброту вично будземе паметац и ношиц у наших шерцох. Твойо наймилши Спочивай у мире Божим! ЖАЛОСНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца наполнєли ше трицец длуги и жалосни роки як нас занавше зохабел наш мили син и брат

ВЛАДИМИР ТАКАЧ з Руского Керестура З любову и смутком чуваме памятку на нашого милого Владу. Мац Ирина, шестри Славка и Натка, и брат Янко зоз фамелиями

32 РУСКЕ СЛОВО

ЯНКО МЕДЄШИ наставнїк дефектолоґ (1934–1998) з Руского Керестура З любову и почитованьом, чуваме памятку на тебе. Твойо наймилши Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 5. марца 2018. року наполнєли Того року наполня ше 36 роки як ше 10 роки як нас занавше зохабела нас занавше зохабел наш мили наша мила мац, баба и прабаба оцец, дїдо и прадїдо

АМАЛА ПЛАНЧАК ВЛАДО ПЛАНЧАК (1921–2008) (1909–1982) з Руского Керестура Памятку на їх любов и доброту навики чуваю син Янко зоз супругу Ксению, син Владо зоз супругу Еву, дзивка Фемка зоз супругом Якимом, унуки Таня, Кимо, Весна, Желько и Марча з фамелиями, и унук Мирослав Спочивайце у мире Божим!

9. МАРЕЦ 2018.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. марца 2018. року занавше нас зохабела наша мила мац

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. марца наполня ше шейсц жалосни роки

Дня 12. марца наполня ше пейц жалосни роки

як нас занавше зохабели нашо мили родичи

ЛЕОНА МАЛАЦКО народзена Такач (1922–2018) з Руского Керестура Красни памятки на вашу любов и доброту у своїх шерцох навики буду чувац син Владимир и нєвеста Наталия Спочивайце у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. марца 2018. року наполня ше осем роки як нє з нами наша мила супруга, мац и баба

МАҐДАЛЕНА НЯРАДИ ДЮРА НЯРАДИ народзена Виславски (1926–2012) (1926–2013) з Руского Керестура Памятку на їх любов и доброту вично чуваю син Яким и дзивка Меланка зоз фамелиями НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 8. марца 2018. року наполнєли ше дзешец смутни роки як нас занавше охабела наша мила мамочка, бабочка и швекра

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ НАТАЛИЯ НОВТА народзена Сеґеди (1943–2010)

Памятку на єй любов, пожертвованосц и доброту чуваю єй наймилши Спочивай у мире Божим!

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНИ ГОРОД НОВИ САД Служба за заєднїцки роботи Жарка Зренянина 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/529-770

ОБВИСЦЕНЄ О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Служби за заєднїцки роботи Городу Нового Саду 1. Роботне место: телефониста, Оддїл за отримованє обєкта, пошореня и опреми – 1 окончователь, особа зоз инвалидитетом хтора ше запошлює под общима условиями. Текст Явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места може ше прeвжац за интернет презентацию Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/ Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „Telenor Common Operation” Оддїл Беоґрад-Нови Беоґрад по овласценю ношителя проєкта „ТЕЛЕНОР” д,о.о, Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на жи-

9. МАРЕЦ 2018.

вотни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Клиса 3”, у улїци Сентандрейска драга 147б, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 84/1, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

МАРИЯ МИХАЛЬОВСКИ (1956–2008) з Дюрдьова Єй любов и доброту нїґда нє забуду и навики буду ношиц памятку на ню у своїх перцох. Ожалосцени: син Владимир зоз фамелию, син Михайло зоз фамелию и дзивка Таня зоз фамелию

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта Подприємство „Telenor Common Operation” Оддїл БеоґрадНови Беоґрад по овласценю ношителя проєкта „ТЕЛЕНОР” д,о.о., Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Станоя Станоєвича”, у улїци Станоя Станоєвича число 5, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 729/32, К.О. Нови Сад IV, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д., Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней теле фониї „НСУ253, НСЛ253”, НС ПАР ТИЗАНСКА”, на иснуюцим обєкту у улїци Сентандрейска драга, Нови Сад, на катастерскей парцели число 3343/6, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

OGLA[OVANW 021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com

РУСКЕ СЛОВО 33

ИНФОРМАТОР

* дзе цо будзе * дзе цо будзе *

У ДЮРДЬОВЕ ОСМОМАРЦОВСКИ КОНЦЕРТ На соботу, 10. марца 2018. року, у просторийох КУД „Тарас Шевченко” у Дюрдьове будзе отримани традицийни Осмомарцовски концерт з нагоди Дня женох. На концерту буду участвовац младши члени Дружтва, зоз вецей фолклорних, шпивацких и музичних секцийох, як и школяре зоз дюрдьовскей ОШ и Дзецинскей заградки. Програма почнє на 18 годзин у просторийох Дружтва. ***

MALI OGLA[KI ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох з неопрен ґуму. Щици од витру, жими, праху и шпорує на греяню. Монтираме и оправяме ролетни, гармониково дзвери, пантлїково фиронґи, мрежи од суньоґох. 060/5088-433 и 025/5827710 *** ВЛАГА? Изолуєме влажни хижи.

063/440-470 и 063/102-41-14.

ПРЕМИЄРА ДЗЕЦИСКОГО ФАЛАТА „КУДЛИК ПУДЛИК ЧЕКА ҐАЗДУ” У КОЦУРЕ

На соботу, 10 марца, на 19 годзин, у Доме култури у Коцуре отрима ше премиєра дзецинского драмского фалата „КУДЛИК ПУДЛИК ЧЕКА ҐАЗДУ” по тексту Миколи Шанти хтори ю и режирал. У драми ґлумя члени драмского дзецинского ансамбла КУД „Жатва”.

*** НА СОБОТУ ПРЕМИЄРА ПРЕДСТАВИ „ЖЕНИ” ДРАМСКОГО СТУДИЯ „АРТ” На соботу, 10. марца, у Велькей сали Дому култури буд зе премиєра пре стави „Жени” Алда Николая у режиї Владимира Надя Ачима, а у вивод зеню ґлумцох Драмского студия „Арт” Дому култури Руски Кере стур. У представи конципованей з монодрамох бавя Леонтина Ште фанко, Андрей Орос, Кристина Афич, Адриана Надь, Силвия Малацко и Ребека Планчак. Представа почнє на 19,30 год зин, а уходнїца кошта 150 динари.

*** „ЖИВОТ И ДЇЛО О. РОМАНА МИЗА” На вовторок, 13. марца, у Заводу за културу войводянских Руснацох будзе отримане стретнуце „Живот и дїло о. Романа Миза” на чесц длугорочного новосадского пароха, духовнїка и публицисти хтори ше упокоєл влонї. На подобу и роботу о. Миза здогадню ше визначни представителє вирского, културного и наукового живота нашей заєднїци, медзи хторима и владика Георгий Джуджар, о. Михайло Малацко и о. Владислав Варґа, проф. др Янко Рамач, др Дюра Гарди, публицисти и новинаре Дюра Латяк, Микола М. Цап, Микола Шанта, и Михал Рамач хтори будзе и модератор сходу. Стретнуце „Живот и дїло о. Романа Миза” почнє на 12 годзин, а орґанизатор Роботне цело за науку Националного совиту Руснацох. ***

ЧЕРВЕНО-БИЛИ ВЕЧАР У ДЮРДЬОВЕ

На соботу, 24. марца у Дюрдьове у просторийох КУД „Тарас Шевченко” отрима ше спортски бал Червено-били вечар котри орґанизує Управа Фодбалского клуба „Бачка 1923” зоз Дюрдьова. Карта 1 800 динари, з ню ше достава вечеру и нєогранїчени напой. Резервовац мож при Драґанови Вуйович на 064/840-22-92 и Миркови Тривунови 064/348-72-16, од вовторку 6. по 22. марец. За музику будзе задлужени шпивач Саша Симич зоз Жаблю зоз шпивачку и клавиятуристом. Балованє почнє на 20 годзин.

34 РУСКЕ СЛОВО

КНЇЖКИ МОЖ КУПИЦ И ПРЕЙҐ НАШОГО САЙТУ

Новинско-видавательна установа „Руске слово” тих дньох понукла нови способ купованя – прейґ интернет-кнїжкарнї хтора ше находзи на сайту www.ruskeslovo.com/shop, у рубрики кнїжки. Видавательна дїялносц Установи ма длугу традицию, каждого року ше видава нови кнїжки та, окрем потерашнього способу купованя, при колпортерох, у дописовательству лєбо особнє на рижних манифестацийох, тераз читаче маю нагоду з обисца купиц жадану кнїжку. На сайту понукнути кнїжки хтори видати од 2002. року по нєшка, вєдно 79. З правого боку мож виберац виданя по рокох, авторох, лєбо цени. Важне надпомнуц же купованє кнїжкох прейґ интернет-кнїжкарнї затераз мож лєм зоз Сербиї, а випоручованє на домашню адресу окончує курирска служба Post Express, хторей треба и виплациц кнїжку вєдно зоз трошками доставя-

CENOVN>K MALIH I POSMERTNIH OGLA[KOH – mala ogla{ka do 20 slova ko{ta 200 dinari – mala ogla{ka vecej yk 20 slova ko{ta 300 dinari – uramikovani tekst ogla{ki, abo vin~ovanki ko{ta 500 dinari – posmertna ogla{ka na wdno polqo ko{ta 600 dinari – posmertna ogla{ka na dva poly ko{ta 1 200 dinari.

Cenovn<k va`i od 1. мая 2015. roku Ogla{ki mo` poslac na mejl office@ruskeslovo.com лєбо ruske.redakcija@gmail i uplacic na rahunok Novinsko-vidavatelqnej ustanovi “Ruske slovo” u banki Inteza ~islo 160-923244-82. Informaci< mo` dostac na telefon 021/ 6613-697.

9. МАРЕЦ 2018.

ИНФОРМАТОР/СПОРТ ШАХОВСКИ КЛУБ „РУСИН”

МИРКО АФИЧ НАЙЛЄПШИ НА ШАХОВСКИМ ТУРНИРУ

Шаховски клуб „Русин” у Руским Керестуре од 26. фебруара по 2. марец бул домашнї турниру у шаху. На турниру участвовали 14 шахисти. До початку першенства Клуб орґанизує ище єден турнир, хтори ма прикмету пририхтованя за предстояци змаганя

Члени Шаховского клуба „Русин” Мирко Афич, Михайло Венчельовски и Владимир Планкош на тим турниру завжали перши три места. Бавело ше по швайцарскей сестеми – 9 кола по 30 минути по бавячови, та найлєпши Афич освоєл златну медалю з 8 поенами, Венчельовски стриберну зоз 7, а бронозову Планкош зоз 6 поенами кельо мал и Рафаил Венчельовски, алє мал слабши Бухолц коефициєнт. На Турнире участвовали 14 бавяче, углавним члени Клубу. Наймладши медзи нїма бул Давид Надь, а найстарши Любомир Хома. Турнир потримали валалски пшоднїмателє: Продукция мебля „Хома”, „Клуб 10” и тапетарня „Комфорт”. По словох предсидателя ШК „Русин” тот турнир як и ище єден хтори познєйше планую отримац служа як пририхтованє шахистох за початок першенства у Подручней лиґи Мол–Зомбор хторе би мало почац у маю. Я. Виславски

ОПШТИНСКЕ ЗМАГАНЄ У ШАХУ ЗА ШКОЛЯРОХ

КОЦУРЦИ ОСВОЄЛИ ПЕРШЕ И ДРУГЕ МЕСТО

У Вербаше у ОШ „Светозар Милетич” 3. марца отримане општинске змаганє у шаху за школярох котри були найлєпши на школских змаганьох котри у фебруару отримани у школох. На општинских змаганю у Вербаше участвовали вкупно 130 школяре, а школяре осмей класи, котри ходза на Шаховску секцию у Основней школи ОШ „Братство єдинство“ у Коцуре Александар Дудаш и Владимир Тимко, на општинским змаганю у шаху зазначели красни резултати. Школяр Александар Дудаш освоєл перше место, а Владимир Тимко друге место у поєдинєчней конкуренциї. Зоз Коцура ше на општинске змаганє вкупно пласовали седмеро школяре, котрих за змаганє пририхтовал и водзел Мирон Рамач руководитель школскей шаховскей секциї. Зоз тим резултатом Александар Дудаш и Владмир Тимко ше пласовали на окружне змаганє у шаху котре будзе отримане наиходзацим периодзе у Новим Садзе. З. Колєсар

* дзе цо будзе *

ЗМАГАНЄ У „КОШАРКИ 3 НА 3” У ДЮРДЬОВЕ Змаганє у „кошарки 3 на 3“ будзе отримане у Дюрдьове, на нєд зелю 25 марца 2018 року. Сход екипох на 8,30 годзин у про сторийох основней школи.

9. MАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ БАЧКА РУКОМЕТНА ЛИҐА МЛАДШИХ КАТЕҐОРИЙОХ „М14”

МЛАДИ РУСИНОВЦИ ШЕ ТРИМАЮ НА ШТВАРТИМ МЕСЦЕ Рукометаше до 14 рокох, одбавели други по шоре тогорочни Турнир котри бул у Зомборе, а як и после першого, дому пришли з єдну побиду и єдним пораженьом, у вкупним збиру без розлики у ґолох На Турнире у Зомборе, всоботу, 3. Марца, рукометаше Рукометного клубу „Русин” одбавели два змаганя, у першим дожили пораженє, алє у другим однєсли тварду побиду, вєдно дали 20 ґоли, а тельо раз и лабда затресла їх мрежу. За Русин бавели − Стойков (9), Надь (4), Ковачевич (3), Ґовля (2), Чордаш (1), Накич (1), Гарди (1), Няради (1), Максимович и Зорич. На першим змаганю з екипу „Ґрафичар” зоз Бездану були поражени з резултатом 15:8, док друге змаганє процив рукометашох „Апатину” одбавели 12:5, дзе ше окреме визначел ґолман Зорич, як и цала орґанизация одбрани. Русиновци после того Турнира, зоз штирома бодами и истим числом предносци ґолох ше находза на штвартим месце на таблїчки у Першей лиґи А ґрупи, медзи екипами „Апатин”, „Зомбор”, „Далматинац”, „Ґрафичар” з

Бездану, „Спартак” зоз Суботици” и „БСК 2012”. У ґрупним змаганю ище маю одбавиц штири турнири, а тот у Руским

Керестуре будзе 31. марца. На тот завод младих рукометашох „Русина” пририхтали Злата Паплацко и Дзвоно Планчак.

M. Дж.

ПЛЇВАЦКИ КЛУБ „БЄЛИЦА” ВЕРБАС

ОСВОЄНИ МЕДАЛЇ У БАНЯ ЛУКИ И ЗРЕНЯНИНУ

Плївацки клуб „Бєлица” Вербас нєдавно участвовал на Першенстве Войводини за пионирох, кадетох и юниорох, дзе предлужели дзешецрочну традицию освойованя медальох Як сообщене зоз Клубу, у катеґориї пионирох Мария Країнович постала вицешампион на 100 метери плїванє на хрибце. У катеґориї кадетох Єлена Косович постала тройнїсти вицешампион на 100м и 200м делфин и 50м плїванє на хрибце, и освоєла треце место на 50м делфин. У катеґориї младших юниорох, Милена Мандич освоєла титулу вицешампионки Войводини на 200м плїванє на хрибце и треце место на 100м краул.

36 РУСКЕ СЛОВО

Док старши плївали на Першенстве Войводини, наймладши плїваче з ПК „Бєлица” були єдини представнїки Сербиї и Вербасу на медзинародним плївацким митинґу у Баня Луки, дзе освоєли 10 медалї и єден погар за найлєпшого змагателя. Ема Павлюк освоєла три златни медалї, два стриберни и погар за найлєпшу змагательку, а єй парнячка Тара Маєр освоєла три златни и два стриберни медалї A. М.

Ема Павлюк

9. МАРЕЦ 2018.

sport@ruskeslovo.com

ДРАҐАН ПРШИЧ ЗОЗ ШИДУ УСПИШНО ДОПАТРА СПОРТСКИ ГОЛУБИ ТИПЛЕРИ

НАЙДЛУГШИ ЛЄТ 22 ГОДЗИНИ И 26 МИНУТИ У обчекованю новей змагательней сезони у 2018. року, Драґан Пршич познати голубар зоз Шиду хтори роками допатра спортски голуби типлери, ище под упечатками резултатох од прешлого року. По резултатох и часу хтори посцигли голуби других голубарох, тераз є на другим месце у Шидзе

П

ршич дзечнє приповеда же його три голуби 17. юния 2017. року лєцели точно 22 годзини и 26 минути у змаганю за найдлугше лєценє хотре орґ а низовал Спорт ски типлерски союз Войводини.

– Три мужяки голуби старо сци єден рок, 17. юния почали лєт вчас рано на штири годзин рано. Овласцени судия нєпреривно провадзел лєценє же би у записнїку записал чи шицко було реґуларне. Температура була 22 ступнї и дул благи сиверни витор. Уж ше змеркло кед пущени голуби такволани дропери, цо бул знак же голуби маю прертаргнуц лєт и злєциц до голубнїка. И вимеране же то було 22 годзини и 26 минути и то голєм на кратко бул рекорд у їх лєценю – гварел нам о найдлугшим лєценю своїх голубох Драґан Пршич. Драґан член Здруженя голубарох анґлийских типлерох и тот голубарски спорт досц популарни у Шидзе и околїску. Окрем Драґана, єст ище голубарох чийо голуби лєцели вецей як 22 годзини як цо то Душан Старчевич и Раде Матич. Пред тим як по сцигли рекорд Пршичово голуби лєцели найдлужей 20 годзини и 39 минути. Зоз остатнїм резултатом кед ше поздаваю шицки резултати, Пршич други у шидянским клубу такой за Душаном Старчевичом. Пршич нам гвари же анґлийски типлери почал тримац ище давного 1986. року и з упарту роботу, селекцию и тренираньом почали його голуби витворйовац вершински резултати. Алє як и у каждей другей робо-

9. МАРЕЦ 2018.

ти, сам чловек нє може шицко сам по сцигнуц, та так и у голубарским спорту. У тим спорту, можебуц баржей як у гоч хторим другим, нєобходне сотруднїцтво и черанка искуствийох зоз другима голубарами. Добре сотрудзує зоз Радетом Матичом хтори му по стал и кум, потим зоз Драґаном Марковичом, обидвома зоз Шиду. З часу на час ше уноши швижу крев и Пршич до ставал голуби од Младяна Савича зоз Австриї и Марка Рици зоз Бачкого Брегу.

ПОМАГА И СУПРУГА Драґан Пршич гвари же млади голуби поряднє муша тренирац и вец их ше пуща з голубнїка же би лєцели перше понад хижу нє длуго, а вец ше лєценє звекшує, а голуби цо лєца ше спущую до голубнїка з помоцу другей файти голубох билей фарби, такволаних дроперох. Кед видза дропери, голуби цо лєца знаю же достаню покарму и злєтую до голубнїка.

– Дакеди пре роботу нє можем випочитовац кажди тренинґ, а барз значне же би нє було преви у тренинґу. Вец ми помага и моя супруга Милушка хтора пущи голуби з голубнїка же би лєцели, а кед треба и накарми их – гварел Драґан Пршич.

– Коло типлерох єст полно роботи, сцерпеня, знаня, упартосци, шлєбодного часу и на концу, гоч би могло повесц же то и нє на концу, потребни пенєжи. Треба набавиц нови голуби, а за квалитет треба добре и заплациц, потим обезпечиц покарму, рижни витамини и минерали, а насампредз треба мац одвитуюци и добре ушорени голубнїк цо тиж кошта. Алє кед ше дацо люби як я цо од дзецинства любим и допатрам голуби, вец ту нєт нїяки препреченя. Голубаре познати и як дружелюбиви людзе, та ше часто сходзиме и чераме искуствия. Окреме дожице кед ше отримує змаганє, бо ше вец вше позбераме до колеґу чийо ше голуби змагаю и провадзиме змаганє – гварел нам на кону Драґан Пршич и додал же чкода же нєт вецей, як дараз цо було, хлапцох хтори зацикавени за голубарство, бо векшина тераз шедзи пред компютером и вецей як цо би требало.■ Владимир Дїтко

РУСКЕ СЛОВО 37

СПОРТ ПРЕД ПОЧАТКОМ ФОДБАЛСКОГО ПЕРШЕНСТВА

НОВИ ТРЕНЕРЕ И СПОКУСИ

Нашо фодбалски клуби хтори од єшенї бавя змаганя у висшим ранґу змаганя – подручних лиґох, менєй-вецей були успишни на концу єшеньскей часци першенства. Коцурска Искра закончела тоту часц першенства на першим месце у своєй лиґи, а Русин и Бачка у споднєй часци таблїчки. Кед слово о фодбалу, за успих Клуба вельо того Пише: по треб не. Насампредз, дисциплина, упартосц, поряднє тренирац, Александар ПАЛАНЧАНИН здобуц кондицию, вибрац адекватну тактику..., та и щесца

У

спих Коцурцох ше могло нагаднуц уж на початку першенства. По сле перших колох у котрих Искра почала зазначовац прешвечлїви побиди, почали ро снуц и амбициї, хтори ше по конєц и витворели. Искра у єшеньскей часци сезони одбавела 15 кола, зазначела 12 побиди, 1 нєришене змаганє и 2 пораженя, а освоєла вкупно 37 боди. Добри бависка звекшали и апетит коцурцох, та роздумую о висшим ранґу змаганя – Войводянскей лиґи. ИСКРА ПРЕД ВЕЛЬКУ СПОКУСУ На схадзки Скупштини Клуба, хтора отримана концом януара, оценєне же поробене шицко цо и плановане за 2017. рок. У змагательней часци рок нє могол буц лєпши, понеже ше Искра без пораженя у ярнєй часци пласовала до Подручней лиґи Суботица. У новим дружтве екипох, Искра конєц рока и єшеньскей часци сезони за-

ПРЕД НЇМА ВЕЛЬКИ БОРБИ НА ТЕРЕНУ ФК „Бачка 1923” зоз Дюрдьова, єшеньску часц першенства закончела на 14. месце ма таблїчки зоз 18 бодами. Лиґа ма 18 екипи. На першим месце екипа ФК „Татра” зоз Кисачу зоз 38 бодами, друга екипа ФК „Софекс” зоз Футоґу зоз 36 бодами, а треца екипа ФК „ТСК” зоз Темерину, хтора ма 32 боди. ФК „Русин” зоз Руского Керестура була на 11 месце на таблїчки зоз 16 бодами. Лиґа ма 16 екипи. На першим месце екипа ФК „Станишич” зоз Станишичу хтора освоєла прешвечлїви 41 бод, друга екипа ФК „Червинка” зоз Червинки зоз 32 бодами, а треца екипа ФК „Гайдук юниор” зоз Кули зоз 31 бодом. ФК „Искра” єшеньску часц першенства закончела на першим месце зоз 37 бодами. У лиґи єст 16 екипи. На другим месце екипа ФК Байша” зоз Байши, а треца екипа ФК „Обилич” зоз Нового Кнежевцу, а обидва екипи освоєли по 32 боди. Як надпомли тренере екипох, ярнї змаганя буду чежки и з вельку борбу. Бачка и Русин би затримац, лєбо злєпшац позициї на таблїчки, а Искра би лидерску позицию и пласман до висшого ранґу змаганя.

38 РУСКЕ СЛОВО

Пририхтованя ФК „Бачка”

кончела на першим ме сце на таблїчки. Без сумнїву Искра направела одлични резултат, заключене на схадзки. Тиж так, на истим сходзе представени и нови тренер екипи Боривоє Абрамушич. Искра свойо пририхтованя за ярню часц першенства почала концом януара. На перши тренинґ пришли 17 бавяче од хотрих двоме фодбалере зоз младших катеґорийох.

– До ярнєй часци Искра войдзе змоцнєна зоз штирома новима бавячами, алє и ослабена, понеже клуб у жимским термину за преходзенє напущели Лука Країнович хотри предлужел бавиц у екипи ФК „ЧСК” зоз Челарева и ґолман Миро слав Ступар, хотри прешол до ФК „Полет” зоз Сивцу. Одбавиме, кед же ше сполнї план, 6 пририхтуюци змаганя. Перше було 10. фебруара у Коцуре процив Червинки, а окрем Червинки, бавели зме и процив екипох Русина зоз Руского Кере стура, Радничкого зоз Раткова, Младо сци зоз Бачкого Петровцу, Младосц–Радосц зоз Србобрану. Ґенерална проба екипи требало буц змаганє процив Сутєски зоз Бачкого Доброго Поля, хотре требало буц 4. Марца. Медзитим пре хвилю змаганє нє отримане. Алє прешлого викенду зме одбавели два змаганя хтори мож прировнац зоз ґенералну пробу – гварел нови тренер Искри Боривоє Абрамушич. Змаганя Искри процив Русина ше нїґда нє доживює як приятельски, гоч тоти змаганя нє маю резултатске значенє. На терену було очиглядне же тренере нє валалчанє, зоз Коцура и Руского Кере стура, понеже змаганє, окрем по борбено сци и жажди за побиду самих фодбалерох, мало шицки елементи пририхтуюцого змаганя.

9. MАРЕЦ 2018.

sport@ruskeslovo.com уходзиме порихтани и до того и шицОбидвоме тренере випробовали рижни ких других змаганьох хтори пред нами комбинациї зоз бавячами, а шансу доста– гварел тренер Раденко Шарович ли и фодбалере зоз младших катеґорийох. Конєчни резултат бул нєришени 2:2. ОСТАЦ У ИСТИМ ДРУЖТВЕ – Начално сом задовольни зо пририхтованями. Шицки бавяче були активни и Русин у єшеньскей часци першенства порядни на тренинґох. Дакус нам хвиля призначел подобни резултат як и Бачка. правела проблеми, алє адекватне ришенє Бавели петнац змаганя од хторих у штиза предлуженє пририхтованьох зме нашли Боривоє Абрамушич рох були побиднїки, штири одбавели нєу школских салох у Савиним Селу и Коцуришено, а осем змаганя страцели. У норе дзе зме отримали пейц тренинґи. Покалїчених бавячох нє вим дру жтве, под руч ней лиґи Зомбор, екипи вельо моцнєймаме и мож повесц же шицко идзе по своїм цеку. Перше змаганє бавиме у сушедним Равним Селу процив екипи ФК ши и порихтанши, та и резултат на концу єшеньскей часци „Пролетер”. Будзе то прави општински дерби, чежке змаганє таки. Важне надпомнуц же пред початком и у цеку змагатеяк цо то вше кед дерби змаганя у питаню. О тидзень, у Ко- льней сезони, Русин мал вельо проблеми. Насампредз, же цуре бавиме зоз екипу ФК „Суботица”, хтора на остатнїм ме- екипа остала без даскелїх стандардних бавячох, а тиж так и сце на таблїчки, алє осторожни зме и очекуєме тиж чежке пре финасиї. По законченю полусезони, дотедишнї тренер после штизмаганє. Пред нами велька борба на терену же бизме остали по конєц першенства на першей позициї и витворели ище рох рокох роботи з першим тимом, Златко Саянкович, задзеєден вельки сон Коцурцох, а то пласованє до ище висшого ковал на функцию тренера, а Александар Кочиш на функцию ранґу змаганя – гварел тренер ФК „Искра” Боривоє Абраму- спортского директора Клуба. По потерашнїх резултатох очиглядне же можлївосци Клушич. бу скромни, алє лиґа у котрей бавя праве по їх мери, бависко на солидним уровню, а змаганя ше бави нє так далєко, зоз БАЧКА ЗА ЛЄПШУ ПОЗИЦИЮ НА ТАБЛЇЧКИ клубами котри тиж релативно добри. На место тренера ФК На початку ярнєй часци першенства управа ФК „Бачка „Русин” у наиходзацим чаше вибрани Зоран Маливук, даке1923” наявела пременки. Найважнєйша тота же за нового дишнї бавяч, а тераз тренер зоз лиценцу. Найважнєйши циль, тренера вибрани Раденко Шарович, а пременєл ше и состав нового тренера тото же би ФК „Русин” остал у ПФЛ „Зомбор”. екипи.

– Бавячох з терашнєй першей постави познам скоро шицНа початку пририхтуюцей часци, пред початком ярнєй ких. Екипа ма вельки потенциял, а медзи часци першенства, перши тим дюрдьбавячами сиґурно мож видвоїц и даскелїх овского Фодбалского клуба „Бачка винїмкових од котрих вельо обчекуєм. На1923” почал зазначовац прешвечлїви йбаржей рахуєм на бавячох з Керестура. побиди на приятельских змаганьох. На Реално ше наздавам же з добрим бавидвох змаганьох дали 5 ґоли, а анї єдне ском затримаме место у терашнєй лиґи – нє достали. Перши на розпорядку бул заключує Маливук. ФК „Обилич” (Вилово), хтори дому поУ пририхтуюцєй часци хтора закончена шол зоз 4 ґолами у мрежи, а потим у прешлей нєдзелї, Русин одвбавел штири Лукичеве, Бачка зоз 1:0 победзела дозмаганя, а тренер Маливук випробовал Раденко Шарович машню екипу ФК „Младосц”. да скелї вариянти. Нови тренер ФК „Бачка 1923”, Раден– Зоз при рих то ва ням екипи Русина сом задовольни. Бавяче ко Шрович, задовольни з посцигнутима побидами.

– Пририхтуюци змаганя идеални за убавйованє и медзи- були порядни на тренинґох, вше их було дзешец, а прешлого собне упознаванє бавячох у екипи. Бавяче нє маю векши по- пиятку аж осемнац. Проблеми зоз тренинґами зме нє мали, калїченя, троме маю стари покалїченя, алє ше наздавам же бо нам на розполаганю були просториї спортскей гали у Рушицки будзе як треба по початок прешенства – гварел Ра- ским Керестуре. Пре хвилю прешлей нєдзелї зме нє могли денко Шарович, нови тренер першого тиму ФК „Бачка бавиц змаганє на терену, та нам можебуц тото остатнє пририхтуюце змаганє на терену будзе хибиц. Мал сом намиру 1923” з Дюрдьова. Векши пременки у тиму нє будзе. Лєм двоме бавяче нови, випробовац ище даяки вариянти у бависку, алє хвиля ми поа то Душан Ґелич и Алекса Радин зоз Шайкашу. Тим достал губела план. Но, задовольни сом зоз пририхтованями, та преи нового ґолмана Неманю Иґнїча тиж зоз Шайкашу. Попри то очекуєм добри резултати и же екипа будзе добре бавиц. Нє тим заплановане же би ше пошвидко до роботи тима уклю- будзе лєгко витвориц приоритети хтори зме заплановали, а то чели пейцме, або шейсцме бавяче з подростку. З екипи ви- обстоянє у тей лиґи и афирмованє младих бавячох хтори у шли Стефан Деянов хтори прешол до ФК „Гайдук” у Чуро- екипи ФК „Русин”. Перше змаганє у ярнєй часци першенства ґу, Дарко Матич и ґолман Милорад Калайджич, хтори буду бавиме на своїм терену, на нєдзелю, процив екипи ФК „Войбавиц у ОФК „ЖСК” у Жаблю. З першого тиму ше виписал водина” зоз Товаришева. Оптимиста сом, а помогню нам и и Ратко Чирин за котрого ше ище вше нє зна дзе будзе ба- нашо навияче – гварел тренер ФК „Русин” Зоран Маливук. Пред початок ярнєй часци першенства тренере, гоч су нови виц.

– У сущносци сом задовольни як прешли пририхтованя. на тих функцийох, оптимистично чекаю перши змаганя. БаБавяче були озбильни, приходзели на тренинґи и сполнєли вяче озбильно похопели пририхтованя, були стаємни на трезме плани яки зме зарисовали у тей часци. На предстояцих нинґох, убавени даєдни нови вариянти и стратеґиї на терену. змаганьох будзе велька борба. Ми ше будземе намагац цо З другима словами „машини” порихтани за спокуси пред налєпше бавиц, назберац цо вецей боди и обстоянє у лиґи. ми. Яки будзе резултат на концу, укаже ше о даскельо мешаПерше змаганє, тей нєдзелї бавиме у Баноштору дзе будзе- ци кед судийове одпискаю конєц остатнього змаганя у ярнєй ме бавиц процив екипи ФК „Пролетер”. По моїм думаню часци першенства. ■ 9. MАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXIV ЧИСЛО 10 (3775) НОВИ САД, 9. МАРЕЦ 2018.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: Вероника Вуячич

■ ПОЧИНА РОБОТА З ПАПРИҐУ

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

Фотоґрафия: 0672P

Фотоґрафия: 0678P

■ „РУЖОВА ЗАГРАДКА 2018”