RUSKE SLOVO 10

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXV ЧИСЛО 10 (3827) НОВИ САД, 8. МАРЕЦ 2019.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ Фото: Вероника Вуячич

Фото: В. Вуячич

НА 29. „РУЖОВЕЙ ЗАГРАДКИ” ВИВЕДЗЕНИ 16 НОВИ КОМПОЗИЦИЇ

Фотоґрафия: 0590P

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ

■ „РУЖОВА ЗАГРАДКА” У ЗНАКУ ЮВИЛЕЮ РАДИЯ

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац П особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Фотоґрафия: 0578P-B861

СТАНОВИСКА ЧЛЕНОХ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

КЕД НЄ БУДЗЕ КЕРЕСТУРА, НЄ БУДЗЕ РУСНАЦОХ Пише: Олена ПАПУҐА, посланїца у Народней скупштини Републики Сербиї и член Националного совиту Руснацох з лїстини „Буц и остац РУСНАК”

Верим же велїх читачох нєсподзивал наслов текста, алє нас. Людзе нєзаинтересовани нї за цо. Национални сомойо особне становиско, хторе мам виповесц у тей Ана- вит Руснацох би требал буц чувар нашого идентитета. томиї, праве таке. Верим же ше велї з тим нє зложа, бо Нє процив сом материялних здобуткох, купованя хижох Руснаци то нє лєм Керестур. Маме ми нашо валали, хто- за нашо потреби, най ше розумиме. ри чуваю руски идентитет уж тераз, нажаль, и баржей Єдина оаза чистей рускосци ище вше Руски Керестур. як „мац и глава шицким Руснацом”, Руски Керестур. Пачело ше то велїм, або нє. У тим валалє ше ище вше и Маю добри манифе стациї, бали, добре орґанизую вшадзи бешедує по руски. Свидомосц о руским идентиспортски бависка хтори позбераю велїх Руснацох, маю тету, правда, нє така моцна як цо ю мали нашо дїдове, шпивачох, танцошох полну бину и културне дружтво, алє моцнєйша як у гоч хторим валалє дзе єст Руснацох. знаю вигосциц, алє маю празни руски оддзелєня у шко- Валал ма таки исти проблеми як цо ма и цала Сербия, лох. З рока на рок у Коцуре и Дюрдьове, дзе єст настава алє думам же ше му приписує векше препаданє як цо є. по руски од першей по осму И велї ше цеша же Керестур класу, нє мож найсц пецеро препада, а боме и робя на Єдина оаза чистей рускосци ище вше дзеци же би ше уписали до тим. Окреме ту думам на опРуски Керестур. Пачело ше то велїм, або штински власци хтори кереруского оддзелєня. Вони ту, нє. У тим валалє ше ище вше и вшадзи маме ми нашо дзеци, алє их стурску державну жем нє дабешедує по руски. Свидомосц о руским родичи уписую до класох зоз ваю младим керестурским павекшинским язиком, бо то так идентитету, правда нє така моцна як цо растом, алє своїм послушнїю мали нашо дїдове, алє моцнєйша як у у тей держави треба. Без шкоком з других местох, з рока на ли и образованя по руски дарок у валалє и то лєм пред вигоч хторим валалє дзе єст Руснацох. ремно нам шицко. Шпивац и Валал ма таки исти проблеми як цо ма и беранками поплатаю калдертанцовац можу шицки. И тоти цала Сербия, алє думам же ше му приписує ми, купя телевизор майстром, одведу пензионерох на вилєт, цо нє знаю по руски. векше препаданє як цо є. И велї ше цеша Число жительох ше з рока на же Керестур препада, а боме и робя на тим порежу древа, а нови нє засадза, у околних местох правя рок зменшує и у Керестуре, канализацию, а Керестурцом окреме пре менше число народзених як умартих, пре висельованє до иножемства и замасцаю очи о, нїби, фабрики води хтора одклонї арНового Саду дзе єст роботи. На щесце, у нашей рускей сен. И найбаржей им завадза наша специфичносц, нашколи ище вше єст два оддзелєня першей класи, правда шо здобути права, наша руска школа, хтору маме 265. з меншим числом прешокласнїкох, алє єст. Тото цо мож роки на своїм мацеринским язику. Тих дньох нас знєочековац то тото же Руснацох будзе вше менєй у рокох мирели написи по новинох же ше у Керестуре „понїопрез нас, окреме цо ше Керестура дотика. До Нового жує сербски язик”, же „меншински язики маю предСаду ше селя млади хтори свойо дзеци буду народзовац носц над сербским язиком”. Шицко тото указує на нєу тим варошу, алє Руснаци вецей там нє буду. Нє гварим добронамирносц „борцох” за права дзецох, дзеля их на же шицки, алє скоро. На тото ме цага роздумованє о тих руски и сербски, а у мултинационалней Войводини ше цо, пошли зоз Керестура шейдзешатих рокох прешлого то нє роби. Нови гражданє Руского Керестура, кед до вику, кед ше там одселєли новини „Руске слово”, кед ше ньго приходзели жиц, мушели знац же то специфични отворели редакциї по руски у радию и телевизиї. Перша валал, же ше у тим валалє вшадзи бешедує по руски, ґенерация тих виселєнцох научела дзеци по руски, алє же ма школу од окремного значеня за Републику Сертераз уж зоз своїма унуками бешедую лєм по сербски. бию, же ше настава отримує по руски, алє же кажде кому Нє знала бим то, кед бим то нє чула у керестурским пар- то нє мацерински язик ма право учиц свой мацерински ку, дзе приводза унуки дакеди през розпуст. Дзеци тих сербски язик праве у тей школи. Од кого рушело тото наших руских интелектуалцох у своїх обисцох вецей нє цо новини описали зоз злу тенденцию о Руснацох, нє бешедую по руски анї зоз своїма малженскима парами, знам, алє видзим же початок тому нащива предсидателя анї зоз дзецми. Дакеди то було нормалне же би ше нау- Општини Кула керестурскей школи, праве на Дзень чело язик свойого супруга, або супруги, алє того вецей мацеринского язика. Чудне ми же ше Национални нєт. У варошох, а и у наших валалох Руснаци свидомо совит Руснацох на тото, анї з єдним словом нє оглашел, виходза зоз рускей заєднїци. Повецe же, а цо их там мо- лєм сом достала нєурядови коментар же новинаре же затримац? У терашнїх часох, нїч, окрем свидомосци „з блихи направели елефанта”. и любови ґу свойому. Розпаднута система вредносцох, Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє хтора нас провадзи у тей держави, ше рефлектовала и на вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово” 2 РУСКЕ СЛОВО

8. MAРEЦ 2019.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ, редакторка рубрики Култура и просвита

■ Тижньовнїк 4–5. Одход наших медицинских роботнїкох на Заход – причини и пошлїдки

■ Нашо места 10. Ситуация з воду за пице у Дюрдьове

■ Економия 14–15. Инициятива „Trade ready” за рост тарґовини

■ Мозаїк 16. Дзивоцка шпивацка ґрупа „АРИА” зоз Руского Керестура

■ Култура и просвита 20–21. Отримана 29. „Ружова заградка”

■ Людзе, роки, живот 24–25. Оленка Гудак зоз Руского Керестура

■ Духовни живот 30. Капитална робота на Библиї по руски

■ Информатор

32–35. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 38–39. Обчекованя наших фодбалских клубох у ярнєй полусезони

Насловни бок Побиднїцку шпиванку на „Ружовей заградки” шпивала Саня Дивлякович Авторка фотоґрафиї: Вероника Вуячич

ПРОФЕСИЙНО, А З ЕНТУЗИЯЗМОМ Фестивал новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка” того року прешол у знаку 70-рочнїци од снованя Рускей редакциї Радио Нового Саду, кед ше далєкого 1949. року, у новембру, по першираз у етру чула руска бешеда, попри сербского, мадярского, словацкого и румунского язика. И, як у своїм привитним слове, отвераюци Фестивал, гварел Йожеф Клем, заменїк ґенералного директора Явней медийней установи РТВ, нєшка, седем децениї познєйше, кед ше зявели нови, сучаснєйши медиї масовного комуникованя, Радио Нови Сад и надалєй присутни у каждодньовим живоце Войводянох, а нєшка ше його програма емитує на 16 язикох. „Ружова заградка” єден зоз найстарших и найпопуларнєйших фестивалох, а з оглядом же є змагательного характера, вон вше приноши и єдну файту возбудзеня и очекованя побиднїкох, а попри фахового жирия и публика у сали Студиа „М” ма нагоду вибрац своїх фаворитох. Соорґанизаторе нашого Фестивала Радио Нови Сад, як и Радио телевизия Войводини, хтори препознали и потримую творчу и креативну енерґию рускей заєднїци. З рока на рок, тот Фестивал охабя нови композициї компоновани у народним духу за потреби радийских програмох и тота скарбнїца ше приблїжує уж ґу 400 композицийом. Фестивал випестовал як композиторох, так и интерпретаторох, текстописательох и творительох аранжманох, а афирмує и подобових творительох през виставу, хтора ше уж традицийно орґанизує у голу Студия „М” пред самим Фестивалом. Тогорочни Фестивал указал же руска заєднїца ма богати потенциял у музики, уключени и млади шпиваче, хтори успишно дебитовали на „Ружовей заградки”, а фестивал орґанизує фахови тим людзох на професийним уровню, алє ше ентузиязем нє страцел. „Музика дава душу универзуму, кридла розуму и мриї, як и живот шицкому”, гварел гречески филозоф Платон, а ми ше можеме пишиц же чуваме нашу традицию през руску шпиванку, же ю преношиме младшим ґенерацийом, бо музика универзална уметносц, вона доступна шицким! Руска шпиванка – наш бренд.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe – Славица Фейса, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Олена Планчак-Сакач, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Златко Колєсар, Марина Джуджар * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a . d . B e o g r a d 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Д ру ку є Д ру ка р н я graf” П е т р о ва р а д и н * ”Maxima E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

8. МАРЕЦ 2019.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК МИҐРАЦИЯ ЛЇКАРОХ И МЕДИЦИНСКИХ РОБОТНЇКОХ НА ЗАХОД

ШКОЛУЄМЕ КА ДРИ ЗА БОГАТШИ ДЕРЖАВИ Пише: Сенка НАДЬ

ЛЄГЧЕЙШЕ ИМИҐРОВАЦ Нємецка влада концом 2018. року прилапела нарис Закона о имиґрацийох квалификованих роботнїкох зоз шицких обласцох, а подрозумює же роботнїки зоз цалого швета годни присц до Нємецкей глєдац роботу. Условия би були лєм же би особа була квалификована, знала бешедовац нємецки язик и мац обезпечени пенєж за живот покля глєда роботу. План же би тот закон зажил по 2020. рок. Иншак, по податкох нємецкей Союзней служби за миґрациї хтори пренєсли и нашо медиї, до тей держави ше за два остатнї роки приселєли коло 50 тисячи особи зоз Сербиї.

4 РУСКЕ СЛОВО

Нємецка пред трома роками отворела гранїци за медицински кадри зоз иножемства, понеже ше предвидзує же по 2021. рок условия за одход до пензиї буду мац коло 40 000 нємeцки лїкаре. То мотивовало лїкарох и других медицинских роботнїкох зоз Сербиї же би учели язик, преложели особну документацию и почали глєдац роботу на Заходзе

Н

є лєгко спаковац цали дотерашнї живот ка и дальше усовершованє у фаху, хтору предлудо двох куфрох и пойсц там дзе людзе бе- жовала кажди три мешаци. шедую язик хтори вам нє познати, а зоз думку – Тот перши рок сом ходзела до школи и чу„идзем за лєпшим животом” и „знайдзем ше да- вала дзеци, цо ми тиж помогло у ученю язика. як”, гоч то звучи барз єдноставно. После законченей школи, конкуровала сом за Алє шицко можлїве кед роботу и нострификацию ше сце, а окреме кед маце дипломи на Универзитетвельку потримовку од фаскей клинїки, а нєодлуга мелиї и товаришох – гвари достала и дошлєбодзенє дипломовани дефектолоґ за роботу и визу за пребуНиколина Сопка, лєм єдна ванє. Каждому хто сце роз велїх котра до Нємецкей биц и жиц у Нємецкей попошла робиц як медицинтребна роботна виза, хтоска шестра. ру ше зоз амбасади часто По податкох хтори нам чека и до рока, а знанє нєуступела Национална слумецкого язика обовязне. жба за обезпечованє робоЗа медицински шестри ти, на концу януара 2019. достаточни уровень Б1 – року у Сербиї було вєдно гвари Николина.

16 148 нєзаняти особи зоз Вона тераз роби на позимедицинского фаху. Барз циї асистента медицинскей вельке число – аж 12 726 шестри на Универзитетжени. Велї спомедзи нїх скей клинїки у Бону и у буду дзечнє прияти роботпроцесу є нострификациї нїки у других державох, дипломи, понеже диплома хтори маю потреби, а и медицинскей шестри здоможлївосци обезпечиц робута у Сербиї нє припознаНиколина Сопка коло скулптури боту велькому числу мета у Нємецкей. „Der Ausländer” у Бону дицинских роботнїкох.

– После двох рокох можем повесц же живот вельо лагоднєйши, лєгГЛЄДА ШЕ МЕДИЦИНСКИ ШЕСТРИ чейши, безбрижнєйши и иншаки од живота на И ЛЇКАРОХ СПЕЦИЯЛИСТОХ яки сом звикла у Сербиї. Гоч сом нє мала искуства, швидко сом ше звикла на роботу. Ту Наша собешеднїца Николина до Нємецкей ше роби вельо, бо на клинїкох ище вше нєт пошла пред двома роками на предкладанє своєй досц роботнїкох, алє плаца вше на час и досташестринїци котра там уж роками жиє и роби. точна є за нормални живот – гвари Николина.

– Пред тим як сом пошла, три роки сом параКлинїка у хторей роби наисце мултинациолелно студирала и була персонални асистент нална заєднїца. Попри роботнїкох зоз Сербиї и дзецом зоз почежкосцами у розвою. Нє була сом Босней и Герцеґовини, ма и колеґох зоз Конґа, задовольна зоз условиями хтори ми були понук- Турскей, Русиї и Албаниї, а остатнї час приходза нути у школох и зоз способом на хтори дзеци вше вецей роботнїки зоз Филипинох. були интеґровани до порядних оддзелєньох, а Медицински шестри тераз єдни зоз дефина концу, анї зоз плацу хтору обезпечовал Цен- цитарних занїманьох у Сербиї. На основи потер за социялну роботу. Шанси же бим достала дакох хтори ма Национална служба за обезроботу як дефектолоґ були барз мали, гоч сом печованє роботи, у 2018. року и януару 2019. ше вецей раз приявйовала на розписани конкур- року у обласци здравства було найвецей поси – гвари Николина. треби за анґажованьом медицинских шеВона перши три мешаци у Нємецкей була лєм строх, медицинских технїчарох, педиятрийтуристично, а потим достала визу за ученє язи- ских шестрох, медицинско-лабораторийних 8. MАРEЦ 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

технїчарох, ґинеколоґийно-акушерских шестрох, медицинско-педаґоґийних шестрох, физиотерапеутских шестрох. Кед слово о лїкарох, Сербия ма найвецей потреби за анґажованьом лїкарох общей медицини, специялистох интерней медицини и неуропсихиятриї, а указало ше же окреме хибя специялисти анестезиолоґиї, офталмолоґиї, радиолоґиї, ґинеколоґиї-акушерства, та интерней медицини. Значи, фахово профили хтори сущни за систему здравства. НАЙПОПУЛАРНЄЙШИ НЄМЕЦКА, ШВАЙЦАРСКА И НОРВЕЖСКА

ровал. Понеже до Швайцарскей нєшка чежко пойсц робиц, нє гужва у правеню визох за роботу, так же од подписованя контракту по початок роботи Златко чекал лєм три мешаци. Окрем фахового знаня, язик тиж круциялне предусловиє за доставанє роботи.

– За початок достаточни Б2 уровень язика, а його усовершованє треба же би бул циль пре роботу и интеґрацию. Кед чловек нє позна язик, вон у странскей держави страцени, зоз часом ше поцагує до себе, керує других людзох и постава нєзадовольни – гвари Златко. Понеже Сербия ище вше нє вошла до Европскей униї, диплому ше муши нострификовац. Тот поступок представя покладанє одредзених испитох на нємецким язику, а под час процеса припознаваня роботи мож без препреченьох робиц як лїкар.

– Як позитивне у роботи у иножемстве бим видвоєл почитованє правих особеносцох єдного роботнїка, можлївосц напредованя и намаганє усовершованя медзилюдских одношеньох – заключує Златко Будински.

Фахове усовершованє, можлївосц практикованя вершинскей медицини, лєпши финансийни стан, формованє фамелиї лєм даєдни причини за одход до иножемства, оценює директор Лїкарскей комори Сербиї др мед. Милан Динич.

– Треба мац на розуме же зводзенє теми миґрацийох лєм на финансиї оддалює явносц од ключних проблемох у здравстве. Лєпши финансийни условия то єдна зоз причинох, алє нє и єдина. Квалитетнєйши условия за роботу и ЧЕЖКО ШЕ ЗМАГАЦ ЗОЗ ЕВРОПУ професийне усовершованє у Европи, припознатши статус лїкарох у дружтве, тиж фактори хтори нє треба занєдзбац – – Миґрациї медицинских кадрох нє специфични лєм за гвари Динич. Лїкарска комора Сербиї рочнє вида коло 750 сертифика- Сербию, алє углавним за шицки жеми. У реґиону тото зяти добрей пракси, хтори у дзепоєдних державох часц нєоб- венє кулминовало зоз придружованьом одредзених дерходней документациї за доставанє роботи. Понеже тоти жавох до Европскей униї, цо гражданом оможлївело шлєбодни приступ ґу тарґовищу роботи. сертификати нє глєдаю шицки держаТаки случай бул зоз Болгарску и Руви, а предпоставя ше же нє шицким лїмунию, та Горватску. Сербия ше зоз каром котри достаню тот сертификат миґрациями до заходних державох зоуда достац роботу у иножемстве, нє чує оддавна, понеже и пред розпадом мож прецизно повесц кельо лїкарох СФРЮ людзе одходзели на школоварочнє пойдзе зоз Сербиї. нє, професийне усовершованє, лєбо – На основи индиректних указательше тирвацо висельовали. У Нємецкей ох, найчастейши держави до хторих лїше вше лєпше жило як у Сербиї и каре одходза то Нємецка, Швайцарска чежко ше змагац у стандардох зоз рои Норвежска. Обачели зме и же дзепозвитима державами. Зоз истима проєдни одходза до Босней и Герцеґовини блемами ше зочую и Польска, Ческа, и Чарней Гори, алє то углавним дополРумуния, Болгарска и Горватска, пренююци роботи хтори лїкаре окончую то же ше вони нє можу змагац зоз навикендами, лєбо през шлєбодни днї. приклад, Швайцарску, лєбо Нємецку – Лїкаре тиж одходза робиц до Катару и гвари др мед. Милан Динич, директор Зєдинєних арабских емиратох на периЛїкарскей комори Сербиї. од од три до шейсц мешаци – гварел Окрем миґрацийох до иножемства, директор Лїкарскей комори Сербиї др у Сербиї проблем и нєдостаток лїкамед. Милан Динич. рох котри после студийох приставаю Златко Будински єден зоз лїкарох коробиц у здравствених установох у трому ше удало достац роботу у Швадр Златко Будински менших штредкох. Велї з нїх маю амйцарскей. Понеже Нємецка и Швайцарска барз популарни за медицински кадри, Златко почал бициї и жадаю робиц у вельких варошох, дзе маю вецей учиц нємецки язик – нє зоз главним цильом пойсц зоз Сер- нагоди усовершовац, а менторе им можу буц припознати фаховци. биї, алє як план Б.

– Пред дзешец роками у Сербиї оценєте же єст превельо – Розчаровал сом ше до „нашей” системи, до системи дзе ше погришни ствари вредную, доставаю вельке значенє, як лїкарох специялистох и принєшена одлука на основи хтоцо то припаданє политичней партиї, хто зоз ким у рияли- рей „замарзнути” специялизациї. Як пошлїдок такей одлутию „Пари”, лєбо „Задруґа” и водзенє цудзих бриґох, а сво- ки нєшка маме абсурдну ситуацию у хторей нам хибя прайо ше нє видзи. Жалосне же у Сербиї гевто виречєнє „Шко- ве лїкаре специялисти. Актуални податки указую же нєт луй ше, же би ши нє мушел робиц”, наисце правдиве. Пре- нєзанятого специялисту, док 1 500 лїкаре нєзаняти. Держаложел сом шицки документи и дипломи на нємецки язик и ва тот проблем препознала пред двома роками, та ше тота почал ше приявйовац за роботу лїкара у Немецкей и Шва- пражнїна превозиходзи зоз окремнима мирами и интензивйцарскей. Бул сом барз упарти и писал сом коло 200 шпи- ним унапрямованьом людзох на школованє и дошколовйотальом за кратки час, и чекал. Як рибар кед заруци вецей ванє. Єст вельо проблеми у нашей здравственей системи циґонї же би витворел свой циль, так и я чекал най „зацвен- прето же длуго була занєдзбана. Треба часу и вельо труду же би ше посцигло задоволююци уровень и за пациєнтох и ка” – приповеда Златко. После вецей позитивних одвитох и розгваркох за роботу, за занятих у обласци здравства – заключує директор Лїкарподписал контракт у єдним од шпитальох до хторих конку- скей комори др мед. Милан Динич.■

8. МАРЕЦ 2019.

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК СХАДЗКА ПРЕДСТАВИТЕЛЬОХ НАЦИОНАЛНИХ СОВИТОХ ЗОЗ МИНИСТРОМ

О ЗАКОНОХ, ПРОБЛЕМОХ И СОТРУДНЇЦТВЕ Буджетски фонд за национални меншини у 2019. року будзе виношиц 30 милиони динари, цо 37,6 одсто вецей у одношеню на прешли рок, виявел ресорни министер Бранко Ружич. Тогорочна приоритетна обласц финансованя будзе култура

У

Палати правди Сербиї вовторок, 5. марца отримана перша схадзка представительох 22-ох националних совитох зоз министром державней управи и локалней самоуправи, Бранком Ружичом, чий ресор у Влади Сербиї задлужени и за меншински права. Схадзки присуствовал и державни секретар Иван Бошняк, як и други представителє ресорного министерства. Спред Националного совиту Руснацох присутни були предсидатель Борислав Сакач и предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач. На початку министер Ружич у уводним слове дал основни и актуални податки: же 13 одсто жительства Сербиї творя национални меншини, спомедзи котрих вецей як пол милиона особи уписани у окремних виберацких спискох. Ружич потим направел огляднуце на нови законски ришеня дзекуюци котрим би требала буц обезпечена транспарентносц у трошеню средствох з Буджетского фонду и зменшана политизация националних совитох. ПРЕДСТАВЕНИ СТАНОВИСКА КООРДИНАЦИЇ

Предсидатель Координациї националних совитох, предсидатель Националного совиту Мадярох, Єне Гайнал перше винєсол урядово становиска Координациї. Направел огляднуце на зауваги на актуални Нарис Стратеґиї о информованю, у котрим Координация зауважує на одредзени члени по котрих ше зменшую скорей здобути права националних совитох. Гайнал спозорел и на други проблеми котри заєднїцки за шицки национални совити: нєдостаток учебнїкох, про-

6 РУСКЕ СЛОВО

блем коло хаснованя язика и писма, алє и на факт же велї локални самоуправи по нєшка нє сполнєли свойо обовязки спрам националних совитох националних меншинох котри жию у тих штредкох. Предсидатель Координациї наявел идуцу схадзку Координациї у Новим Садзе за 20. марец. Нагоду представиц ше мал кажди предсидатель националного совиту, ту ше чуло и проблеми каждей националней заєднїци у Сербиї. Векшина проблемох исти за шицких, медзитим ту и векши заєднїци як цо Албанци лєбо Бошняци, зоз цалком специфичнима ситуациями. Предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач з тей нагоди представел вертикалу шицких руских институцийох котри оформени вельо скорей як Национални совит Руснацох, и потолковал кохерентносц нєшкайшого функционованя орґанизацийох у рускей заєднїци: − Спомнул сом же наш Национални совит основани медзи першима, и же интерно отримує роботу шицких наших институцийох. Визначел сом наш историят, же зме ту присутни уж три вики, а у остатнїх сто рокох зме направели шицки институциї по вертикали. То нє случай при других националних меншинох, наприклад,

ПЛАНОВАНИ СХАДЗКИ И ТРИБИНИ У МАРЦУ Кед слово о наявених вименкох и дополнєньох Закона о службеним хаснованю язика и писма, наявена орґанизация свойофайтових округлих столох, явних консултацийох − 11. марца у Зомборе, а 18. и 31. марца у южнєйших крайох держави. На розправу до Зомбора одход планую и представителє НС Руснацох. За 28. марец наявена и перша схадзка Совиту за национални меншини Републики Сербиї з котрим предшедує предсидателька Влади Сербиї Ана Брнабич.

8. MАРЕЦ 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

лєм осем национални совити ше стараю коло образованя на своїм язику, а при других пракса же аж после снованя Совитох правя крочаї у тей обласци. Наглашел сом же ше наздавам же и надалєй витвориме позитивне сотруднїцтво з державу − гварел предсидатель Националного совиту Руснацох, Борислав Сакач. РЕЦИПРОЦИТЕТ У БИЛАТЕРАЛНИХ ОДНОШЕНЬОХ ЗОЗ МАТИЧНИМА ДЕРЖАВАМИ У дальшим цеку схадзки, державни секретар Иван Бошняк бешедовал о наступних крочайох. Насампредз важне же би шицки национални совити усоглашели сновательни акти, цо Национални совит Руснацох зробел такой по конститутивней схадзки, алє єст велї Совити котри у тим пожня. Цо ше дотика чувствительней теми билатералних одношеньох Републики Сербиї зоз матичнима державами националних меншинох хтори у нєй жию и сполнюю свойо права, Бошняк наглашел же ше надалєй будзе водзиц рахунку о тим як ше тоти держави справую спрам Сербох як нациналних меншинох у їх штредку, и же ше будзе запровадзовац реципрочно єднаки одношеня. Медзитим, то ше одноши лєм на национални совити котри ше вияшнєли же маю матичну державу, а то нє случай з Руснацами. На схадзки догварене и же национални совити, односно Координация надалєй будзе обовязно уключена до процесу приношеня законох и подобних актох котри вязани за нїх. Надалєй, обецане ришованє проблемох учебнїкох и урядового хаснованя язика и писма. Тиж дотхнута проблематика нєдостаточного числа бешеднїкох язика националней меншини медзи занятима у локалних самоуправох, цо би требало буц у складзе зоз процентуалним числом меншинскей заєднїци. − Медзи иншим було бешеди о занятосци припаднїкох националних меншинох у явним секторе, дзе державни секретар Бошняк гварел же тота часц будзе реґулована зоз вименками и дополнєнями Закона о службеним хаснованю язика и писма. Ми знаме же то проблем и у локалних самоуправох дзе жию Руснаци, бо ше пропорцийна заступеносц нє запровадзує. Думам же би було барз важне у наиходзацим мандату же би ше од локалних самоуправох вимагало почитованє Закону – виявел Желько Ковач. Мож обчековац же на вимогу представительох албанского, бошняцкого, влашского и болгарского националного совиту буду обновени меншински редакциї на Радио телевизиї Сербиї. Национални меншини у Войводини маю свойо редакциї на РТВ, а меншински заєднїци у централней Сербиї нє.■ Марина Джуджар 8. МАРЕЦ 2019.

STANOVISKA Пише: Мирослав ЗАДРЕПКО, новинар

ШВЕТА Тих дньох маме два швета. Правда же и єдно и друге швето даєдни з нас славя, а дзепоєдни нє, же єст людзох хтори их анї нє припознаваю, алє факт, вони ту, гоч єдно нєофицийне. Заєднїцке им єдно: и 8. и 9. марец нас здогадую на борбу. З єдного боку ше чувствуєм глупо прето же мушим писац о 8. марцу. Нє прето же мам даяки проблем з тим шветом, лєбо же думам же уж нє ма вязи зоз ориґиналну идею, лєбо нє знам цо, алє прето же 8. марец першираз означени пред вецей як сто роками, а и далєй себе мушиме доказовац же за цо ше закладала Клара Цеткин. З оглядом на обставини и уровень дружтвено-цивилизацийней еволуциї, боїм ше же ше тота ситуация нє пременї пошвидко и же ту ище роками будзе важиц правило „кед ми є жена, вец нє силованє”, „чи сцеш робиц, и чи маш у плану народзиц?” лєбо „га, вона жена, нє може вона мац исту плацу, бо нє роби як хлоп?” и подобни глупосци. Е тераз, кед ше дацо од пред сто роками нє цалком „прияло” на тих просторох, вeрим же за други идеї, хтори вельо младши, будзе требац ище вецей часу и то барз жалосне. Нє прето же думам же людзе на тих просторох глупи, глупосц нє ґеоґрафска лєбо ґенетска ствар, односно нє постої ґен за глупосц хтори нам шицким на Балкану уродзени, лєм зме нє едуковани досц, затровани зоз погришнима приоритетами и огранїчени у попатрунку на швет. И якош нє видзим, гоч хтора власц у питаню, же ше дахто озбильно намагал же би ше то пременєло. Од Доситея, Арчибалда Райса, а и велїх других мудрих людзох з нашей блїзшей лєбо дальшей прешлосци, а хтори ровно спозорйовали на углавним исти ствари хтори треба меняц, ми стално вибераме исти круг „мачо” авторитетох, од владара, церкви и войска, по лидерох и партиї. У карчми зме мудри, алє нам пракса нїяка, розумиме ше до шицкого и о шицким маме думанє, алє нє розумиме сущносц поняцох як цо то диялоґ, шлєбода, правда, право... И нормално, понеже ше сами за себе нє можеме вибориц, алє ше вше бориме за дакого другого и цудзи цилї, вец нам нєпреривно хтошка други и виновати. Нє постої лєм єден нєприятель, алє их єст вецей и вше, у зависносци од нагоди и потреби, вицагуєме даєдного зоз резерви. Нє виновати тот хтори силовал, алє гевта хтора мала кратку сукню, нє виновати тоти хтори гласали за Милошевича, алє гевти хтори гласали за Тудьмана, нє виновати Серби, алє Албанци, нє виновати напредняки, алє жовти хтори були пред нїма. Вше хтошка други. Е, прето важни тоти два швета зоз початку тексту: и єдно и друге нас здогадую на борбу гевтих хтори прилапели одвичательносц за свойо животи. Борели ше же би врацели контролу над нїма и же би жили нормални и квалитетни живот и же би меняли тото цо видзели же нє у шоре. И прето ми 8. марец важни як и 9; и єден и други датум здогадую же лєм од нас поєдинєчно завиши дзе и у яких обставинох будземе жиц наютре, лєбо о 10 роки и же лєм сами будземе виновати кед нам живот будзе исти як и нєшка. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА РЕЗУЛТАТИ ВИБЕРАНКОХ ЗА СОВИТИ МЕСНИХ ЗАЄДНЇЦОХ У ОПШТИНИ ШИД

ВИБРАНИ ПРЕДЛОЖЕНИ КАНДИДАТИ було 387, а нєважаци 16. Дьордє Комисия за запровадзованє виСтевич, поднїматель, достал 196 беранкох за Совити Месних заєдгласи, Миладин Стеванович, манїцох на подручу општини Шид, шински технїчар 190, Сладяна преглашела урядови и конєчни Чурчия, роботнїца 102, Петар виберанково ре зултати. Спрам Ракич, польопривреднїк, 110 глатих податкох, виходносц гласачох си и Борис Надь, роботнїк, 89 на уровню општини виношела гласи.

35,45 одсто. У Шидзе, як найвекУ Беркасове уписани 995 глашей Месней заєднїци, виходносц саче, а гласали 324. Важаци лїстбула 29,27 одсто, а у ище 18 МЗ – ки було 319, а нєважаци пейц.

40,44 одсто. Зоран Видович, поднїматель, доУ Шидзе, од уписаних 13 500 стал 237 гласи, Радослав Остоїч, особох, гласали 3 952, а нє вишли поднїматель, 202, Ненад Видогласац аж 9 543 уписани. Важаци вич, польопривреднїк, 222, Милїстки було 3 776, а нєважаци 175. Шедзиско Месней заєднїци Шид тро Сабол, роботнїк, 190 и Митро До нового Совиту МЗ Шид вибрани у Карадьордьовей улїци Дюрикин, роботнїк, до стал 208 дзевец члени, кельо було и предлогласи. жене. Цикаве же лєм у МЗ Люба, дзе ше виберало пейц члеМилутин Бекич, професор математики, достал 2 489 гласи, Нада Хромиш Аничич, професорка сербского нох Совиту, було вецей кандидатох, а нє лєм кельо ше язика достала 2 394 гласи, Добривоє Цветич, поднїмате- вибера. Точнєйше, було их осем. Од уписаних 379 глаль, 2 347 гласи, Вукица Крмек, медицинска шестра 2 сачох, гласали 261. Важаци лїстки було 256 и пейц нєважаци. Мирко Белан, польопривред795 гласи, Мита Аврамов, пензионер, нїк, достал 154 гласи, Соня Сладек, 2 261 гласи, Саня Степанчевич, проВЕКШИ ШТРЕДОК, професорка класней настави 164, Мифесорка класней настави 2 385 гласи, МЕНША ВИХОДНОСЦ лан Божич, польопривреднїк 151, МиМилан Ґербер, професор историї 2 рослав Руман, польопривреднїк 139, 389, Єлена Стефанович Башич, вихоЦикаве опатриц и резултати Саня Маґич, польопривреднїца 154, и вателька, 2 288 гласи и Милан Корвиходносци у штирох найвекших вони вибрани до нового Свиту МЗ дич, пензионер, достал 2 500 гласи. У Бикичу до виберанкового списку валалох шидскей општини. Так Люба. Троме кандидати хтори достабули уписани 220 гласаче, а гласали у Ердевику, од 2 283 уписаних, ли найменєй гласи нє вибрани и то гласали лєм 813 особи, а нє глаДаниел Митров, маляр, 71 глас, Ми140 (нє було нєважаци лїстки). До носали 1 470. У Куковцох, од уписавого Совиту МЗ вибрани Деян Боба- них 1 658 гласали 609, а нє гласа- лан Чуха, економски технїчар 86 и Даль, дипломовани инженєр польопри- ли 1 049. У Адашевцох, од 1 654 либор Жяк, кухар, 104 гласи. Од преглашованя урядових резултавреди, хтори достал 124 гласи, Дарко уписаних гласали 510, а нє гласаШолтис, тишлїр, 89 гласи и Борислав ли 1 144. У Моровичу було уписа- тох у перидозе од 15 дньох, а найпоГорват, роботнїк, достал 86 гласи. не 1 608 гласачох, гласали 664, а знєйше 30 днї, муши буц отримана конститутивна схадзка нових Совитох Од уписаних 1 036 гласачох у Ба- нє гласали 944. МЗ. Вл. Дї. чинцох, гласали 403. Важаци лїстки

ЧАС ВЕЛЬКОГО ПОСТУ У НАШИХ МЕСТОХ

ДУХОВНЕ ПРЕГЛЇБЕНЄ ПРЕЗ ТЇЛЕСНИ ОДРЕКАНЯ

За вирних парохиї св. оца Миколая у Руским Кере стуре, хтора ше ровна по григориянским календаре, 4. марца почал Вельки – Вельконоцни пост, штерацецдньови период пред шветом Пасхи, хтора того року будзе означена од 21. априла. Шицки други парохиї нашей епархиї хтори ше притримую юлиянского календара Вельки пост починаю 11. марца, а Велька ноц им будзе од 28. априла. Вельки пост за вирних период духовного преглїбйованя през рижни одреканя – од єдзеня, рижних задовольствох, од свадзбох и явних вешельох, а и интензиво-

8 РУСКЕ СЛОВО

ваня духовного живота. Перши дзень По сту и строги пост у єдзеню, стредами и пиятками ше по сци побило – без ме са, а други днї по опредзелєню вирних. Но, у По сце би вирним найглавнєйше требало буц – робиц цо вецей на своїм одношеню з Богом и любови ґу ближнїм. У Вельким по сце стредами и пиятками служи ше Служби Божо преждео священих дарох, хтори специфични за тот период. У Катедралней церкви у Руским Кере стуре Служби буду на 18 годзин. М. А.

8. МАРЕЦ 2019.

mesta@ruskeslovo.com

ЗАКОНЧЕНА СЕЗОНА БАЛОВАНЯ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

У ТАНЦУ И ПЕНЗИОНЕРКИ Перши бал пензионеркох у Руским Керестуре бул отримани всоботу 2. марца, у Доме пензионерох, а зоз нїм заварта сезона балованя пред початком Вельконоцного посту. Бал реализовани вочи 8. марца, а на инициятиву штирох членїцох Месного одбору пензионерох – Меланиї Ковач, Меланиї Надь, Мариї Виславски и Меланиї Пастернак. Инициятиву дзечнє прилапел Управни одбор Месного одбору, котри бул и орґанизатор. На балє було аж 45 госцох, преважно жени, а хлопом бул дошлєбодзени уход лєм зоз супругами, но лєм єдна госцинска пришла зоз своїм супругом, та мож повесц же бал бул наисце женски. Як дознаваме од предсидателя Ярослава Малацка, на Месним одборе пензионерох ше стої же би вишол вочи таким добрим идейом и же вони вше отворени за сотруднїцтво и орґанизацию подобних друженьох. Касир Месного одбору, Мелания Банич, потолковала

же им у плану же би ше таки, або подобни друженя предлужело голєм раз у двох мешацох.

– З початку зме ше бали як ше одволаю жени на таке збуванє, поправдзе булo нам чежко назберац вецей як 20, алє после того ше барз швидко написали и ми наполнєли тоту нашу салу – гварела Мелания. Госцох забавял Владимир Югик на гармоники, а на репертоаре були забавни руски и сербски писнї. Госци були окреме весели, а у Пензионерским доме ше танцовало до позних вечарших годзинох. Месни одбор пензионерох з тей нагоди пририхтал закуску и здраву овоцову вечеру за шицких. М. Дж.

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

НА ВИРОНАУЧНЕЙ САЛИ ЗАМЕНЄНА СТОЛАРИЯ У рамикох пририхтованя за преславу преглашеня епархиї св. Миколая у Руским Керестуре, тих дньох заменєни облаки и дзвери у велькей виронаучней сали, хтору ше потим и обилї. Нови пвц-облаки и дзвери покладло подприємство „Унита” з Кули, а по словох предсидателя Церковного

8. МАРЕЦ 2019.

одбору керестурскей парохиї Михайла Рамача, за тоту намену конкуровали за средства до Канцелариї за сотруднїцтво зоз Церквами и вирскима заєднїцами Влади Републики Сербиї, алє ше на одвит ище муши чекац.

– Ми тоту роботу мушели тераз поробиц, а на гевтот тидзень у роботней акциї одборци ю сами и обиля, бо вец нє будзе часу же бизме и салу обновели и пририхтали шицко цо потребне за вельку преславу хторей будземе домашнї – виявел за „Руске слово” предсидатель Рамач. Преслава преглашеня нашей Епархиї будзе 18. и 19. мая на високим уровню, а керестурска парохиїя з тей нагоди обчекує вельо госцох, починаюци од кардинала Леонарда Сандрия, котри префект Конґреґациї за восточни церкви, вельочислених владикох, а окреме ше обчекує и вирних зоз шицких наших парохийох. Цо ше дотика Виронаучней сали, керестурски парох о. Михайло Малацко виявел же тота инвестиция до сали барз значна, бо би могла буц ище баржей вихаснована за рижни потреби яки ше указую през цали рок. Сала збудована далєких седемдзешатих рокох прешлого вику, а длуго до нєй нє укладане. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 9

НАШО МЕСТА ЯВНЕ КОМУНАЛНЕ ПОДПРИЄМСТВО „ВОДОВОД ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ”

ДЮРДЬОВСКА ВОДА ИЩЕ ВШЕ НЄ ЗА ПИЦЕ Роботнїки Явного комуналного подприємства „Водовод општини Жабель” у Дюрдьове прешлого мешаца два днї вимивали водоводни циви, так же у одредзених периодох на даєдних местох у валалє бул менши прицисок, або була замуцена вода. Роботу окончoвали з цильом же би ше злєпшало квалитет води и же би вода з явного водоводу у Дюрдьове була за пице. Ришенє Оддзелєня санитарней инспекциї Нови Сад, таке же 10. авґуста прешлого року утвердзене же вода зоз явного водоводу у Дюрдьове нє за пице пре здравствену нєисправносц. Най здогаднєме, у авґусту 2018. року видате ришенє на основи котрого преглашене же дюрдьовска вода з водоводу нє за пице, а од теди є дошлєбодзена лєм за санитарно-гиґиєнске хаснованє. Як зме теди дознали, а те-

НАЯВЕНА РЕКОНСТРУКЦИЯ МРЕЖИ У ВАЛАЛОХ У рамикох нащиви вецей явних подриємствох у Жаблю у прешлим тижню, Чедомир Божич, предсидатель Општини Жабель, зоз своїма сотруднїками, вовторок 19. фебруара, нащивел и ЯКП „Водовод општини Жабель”, дзе го дочекал и нововибрани о. д. директра Радован Плачкич. Найвецей бешедоване о планох функционованя того подприємства, а у рамикох стратеґиї за унапредзенє явних установох и вкупного стандарду општини. Предсидатель Божич наявел вецей инвестициї, медзи котрима и нову студню у Жаблю, подполна реконструкция воводовней мрежи у Жаблю и Дюрдьове у периодзе шлїдуюцих двох рокох, як и реконструкция водоводней мрежи у єденей часци Чуроґу.

Предсидатель Општини Жабель нащивел и ЯКП „Водовод општини Жабель”

раз и потвердзене од чолнїкох ЯКП „Водовод општини Жабель”, вода нє за пице пре звекшане количество нитритох. Водоводни циви прешлого тижня вимивани зоз новим дезинфекцийним средством котре би нє требало стваряц нитрити у природней реакциї зоз воду зоз жридла. Дезинфиковани су зоз хлородиоксидом котрого препоручели фаховци зоз обласци водоподмирйованя. Вода пред тим пречисцена зоз хлором. Циви ше будзе вимивац док ше нє достанє одвитуюци резултат, таки же воду годно пиц – гварел Радован Плачкич, о. д. директора Явного комуналного подприємства „Водовод општини Жабель” у Жаблю, котри на тей длужносци од децембра прешлого року. С. С.

МЕСНИ ОДБОР ПЕНЗИОНЕРОХ ДЮРДЬОВ

ОТРИМАНА СКУПШТИНА И ПРЕСЛАВЕНА СЛАВА У про сто ри й ох Ме сно го од бо ру пен зи о не рох „Дюрдь ов”, пре шло го ме ша ца, по по ря дей роч ней Скуп шти ни, пре сла ве на їх сла ва Сре те нє, та по шве це ни про сто риї, по ґ ач и колї во. Скупштину отворел Петро Раґаї, предсидатель Ме сного одбору пензионерох „Дюрдьов” котри привитал го сцох пензионерох зоз других ме стох, як и чолнїкох ме сних и општин ских ин сти ту ци й ох. Потим бешедовал о активно сцох у прешлим року и плану роботи за тот. У прешлим року пензионере путовали на вецей заєднїцки вилєти, стари древени облаки заменєни зоз

10 РУСКЕ СЛОВО

новима, оправени чоп на дворе, претрешене закрице часци обєкта, обилєни нукашнї про сториї...

– Прешли рок бул досц добри, алє було и бриґи, и конченя. Же би ше могло окончовац обовязки и шицко цо потребне, муши ше познац особи, отримовац контакти и буц упуцени. Єден з ключних проблемох и тот же у валалє исную штири пензионерски здруженя, ме сто же бизме були зєдинєни и шицко вєдно окончовали – гварел Петро Раґаї. О финансийним звиту и планох бешедовала Милица Виславски котра окончує длужносц касира у Ме сним од бо ру пен зи о не рох

„Дюрдьов”. У прешлим року назберане коло 142 тисячи динари од членарини, друженьох и спонзорох, а розходи були коло 110 тисячи динари. По сле урядовей часци Скупштини, право славни парох о. Петар Дюкич пошвецел икону, а колач лама ли то го роч ни кумо во, чле ни Здруженя „Лїк за душу” зоз Бачкого Ґрадишта. По сле обряду бул полудзенок. Пред тим уручени подзекованя за помаганє роботи пензионерох, а до стали их Радован Чолич, предсидатель СО Жабель и Душанка Джамбас, предсидателька совиту МЗ Дюрдьов. С. С.

8. МАРЕЦ 2019.

mesta@ruskeslovo.com

АМБУЛАНТА ДОМА ЗДРАВЯ ЖАБЕЛЬ У ҐОСПОДЇНЦОХ

АПАТИКА НА ВИГОДНЄЙШИМ МЕСЦЕ Штредком фебруара закончене реновиранє державней апатики у рамикох Амбуланти Дома здравя Жабель у Ґосподїнцох. Апатика ше дакеди находзела споза обєкта ґосподїнскей амбуланти, а тераз є при главним уходзе до Амбуланти у прижемю, цо олєгчує приступ, окреме старшим и чежше рухомим особом. Дзекуюци реновираню и реконтрукциї, простор апатики векши, а як гваря заняти у нєй, и приємнєйши.

– Апатика тераз блїжей при здравственей амбулати цо олєгчує процедуру, простор ушоренши, приступнєйши, окреме кед вонка цма, або кед подла хвиля – гварела Милица Ловрич, фармацеутски технїчар. Директор Дома здравя Жабель Никола Дукич з тей нагоди визначел же барз важне же ришели єден з найвекших проблемох, а дзекуюци доброму сотруднїцтву зоз локалну

ТРОМБО-ТЕСТ У ЖАБЛЮ У Доме здарвя Жабель од того року у рамикох лабараторийней дияґностики мож окончиц тромбо-тест, котри до 1. ануара пациєнти з местох Општини Жабель зоз свою кнїжочку, односно здравственим осиґураньом могли окончовац лєм у Клинїчним центре Войводини у Новим Садзе. Набавку опреми финансовала локална самоуправа.

самоуправу, затримани амбуланти остали державни, у рамикох Дома здравя Жабель. Окрем ґосподїнскей, заплановане же би були реновирани шицки апатики котри припадаю Дому здравя Жабель, а єст их ище три, по єдна у Жаблю, Чуроґу и Дюрдьове. Окрем того, у прешлим мешацу у Амбуланти Дома здравя Жабель у Дюрдьове дакедишня стоматолоґийна амбуланта присподобена ґу другим потребом котри исную у тей установи.

– По одлуки инспекциї Министерства здравства у дюрдьовскей амбуланти нє може робиц стоматолоґийна ординация пре мале число гражданох, односно наш Дом здравя ма право лєм на двох стоматолоґох, а вони робя у двох найнаселєнших местох општини. Прето зме стоматолоґийну амбуланту присподобели ґу потребом. Пациєнти тераз терапию доставаю у пристойнєйшим и комотнєйшим просторе – гварел директор Никола Дукич. С. С.

ТУРИСТИЧНА ОРҐАНИЗАЦИЯ ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ

ПОСТАВЕНА СИҐНАЛИЗАЦИЯ Пред мешацом закончене поставянє туристичней сиґнализациї у местох Општини Жабель, у Жаблю, Чуроґу, Дюрдьове и Ґосподїнцох. Поставена є на главних драгох у општинских местох за напрям, як и опрез туритичних атракцийох, як цо памятнїки, и ґаздовствох котри активни у продукованю рижних домашнїх продуктох. Туристична сиґнализация єдна з активносцох Туристичней орґанизациї Општини Жабель у рамикох проєкта „Драга меда и вина”, чия реализация почала прешлого року. Циль же би продукователє були доступнєйши шицким гражданом котри преходза през валал, нащивительом, або туристом у општини.

– Циль нам же би ше ґаздовстства котри дацо продукую, уключело до туризма и туристичних понукнуцох, же би мали нови активносци и нове жридло заробку. На тот способ и општина постава препознатлїва на туристичней мапи – гварела Мария Чупич, директорка ТОО Жабель зоз шедзиском у Жаблю. У местох општини означени реґистровани польопривредни ґаздовства котри продукую желєняву, овоц, сир и продукти з нього, колачи, бомбони, вино и друге як цо памятнїк жертвом рациї у Чуроґу. Сиґнализация на главних драгох поставена на нови слупи, або уж постояци на котри пред даскельома роками поставена туристична сиґнализация, тиж з боку жабельксей ТО и то за вирски обєкти, ресторани

8. МАРЕЦ 2019.

и туристични атракциї, як цо Моников салаш у Дюрдьове. Дзекуюци новей сиґнализациї, видруковани нови промотивни материял и брошура у котрей приказани туристични понукнуца котри буду промововани на шицких Саймох дзе виступа ТОО Жабель. У обдуманей рути за туристих, за представянє и деґустацию продуктох ПҐ Радишич зоз Чуроґу, котри продукую сир з кравского млєка, ПҐ Раданов зоз Дюрдьова и ПҐ Радисавлєвич зоз Ґосподїнцох, котри продукую вецей сорти меду. Потим ту продукователє сланих печивох Миньон зоз Дюрдьова и Кранцла зоз Чуроґу, Дестилерия виския „Two doves” зоз Дюрдьова и винария Ботич зоз Чуроґу, а потим и ґолф терени на котрих буду змаганя. На Сайме презентовани и два ресторани зоз местох општини, етно ресторани Летич зоз Дюрдьова и „Циха Тиса” зоз Чуроґу. С. С.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ЗАКОНЧУЮЦЕ ЖИМСКЕ СОВИТОВАНЄ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ВИКЛА ДАЛ ПРОФЕСОР ДР ЖАРКО ИЛИН Штварток, 28. фебруара, у ресторану „Червена ружа” було отримане фахове викладанє и совитованє за паприґарох котре орґанизовало керестурске подприємство „Т-пам”. Заградкаром викладал познати фаховец з тей обласци котри уж роками приходзи до Керестура, професор др Жарко Илин

П

рофесор Илин обдумал интересантне викладанє на основи питаньох и темох котри пред тим здумали домашнї, паприґаре з Руского Керстура. Представел принципи применьованя аґротехнїчних мирох котри би требали буц основа паприґарскей продукциї, а шицко зоз цильом поспишованя як квалитету, так и квантитету цалей продукциї. Прикармйованє и защита паприґи тема його викладаньох каждого року, алє кажда нова сезона и рок ноши цошка специфичне. Викладач гварел же є задовольни же продукователє паприґи досц едуковани зоз тей обласци и же є позитивно нєсподзивани зоз питанями хтори поставяли, хтори указую же барз добре познаю продукцию паприґи. КВАЛИТЕТНА ПРЕСАДА ОСНОВА ДОБРЕЙ ПРОДУКЦИЇ

На самим початку професор Илин гварел же директна шатва паприґи нє так заступена у Руским Керестуре. Цо ше дотика тарганей пресади, викладач поцешел паприґарох, же вельо раз паприґа з такей пресади ма лєпши конєчни урожай и од тей пресади котра випродукована у контейнерох. Гварел же основа добрей продукциї то здрава пресада, же ю нє треба шац пребарз густо, алє совитовал же би ше єй у пластенїкох и догривало у найжимнєйших периодох. Илин надалєй толковал же лєпше жем загноїц зоз орґанским гнойом, пре високи процент орґанскей материї, И гварел же за добри урожай важни микроелементох, як и одношенє азоту, фосору и калиюму, бо кед их нєт, або кед су у нєприступачней форми, урожай може буц слаби. Вон надпомнул Керестурцом же би анализу своєй жеми за продукцию паприґи, на микроелементи, окончели у пейцрочних интервалох. БАКТЕРИОЗНИ ОХОРЕНЯ И ДАЛЄЙ НАЙВЕКШИ ПРОБЛЕМ – Цо ше дотика бактериозних охореньох, можем вам повесц же то питанє шицких питаньох и найвекши проблем у продукциї паприґи. У даскелїх предходних рокох мали зме и екстремно дижджовни сезони и и тоти зоз найвекшу сушу. Прешлого року даєдни продукователє тужели осиґуруюци хижи хтори им нє сцели виплациц на-

12 РУСКЕ СЛОВО

дополнєнє, бо ше, як твердзели, нє могло преценїц котра чкода на паприґи од каменцу, а котра од бактериози – гварел проф. др Жарко Илин. Найлєпша превентива од бактериозних охореньох, то вибор квалитетного нашеня. Професор прихильнїк того же би ше хасновало нашенє зоз власней продукциї, алє строго наказовал же найважнєйше виберац плоди за нашенє на полю лєм зоз цалком здравих рошлїнох, а найлєпше би було кед би кажде мал власну малу продукцию нашеня у завартих пластенїкох, дзе шанси за розвой шицких охореньох минимализовани. ХАСНОВАЦ ЛЄМ РЕҐИСТРОВАНИ СРЕДСТВА ЗА ЗАЩИТУ Тота часц викладаня була инспирована зоз питанями чи мож хасновац препарати на бази антибиотикох у защити паприґи, кед гей у яких дозох и як ше их правилно применює? Професор Илин совитовал же би ше ха-

ПАПРИҐУ ШЕ БУДЗЕ ГЛЄДАЦ ТЕЙ СЕЗОНИ Илин представел виглєдованє, по котрим паприґа тей сезони будзе ище глєданша на тарґовищу, як потераз. Вон спомнул же ше продукция паприґи звекшує за 5 одсто рочнє, алє же то спрам глєданя шветового тарґовища мало, окреме кед ше поровнаме зоз околнима жемами.

сновало лєм преверени и реґистровани средства, зоз обгрунтованьом же конєчни продукт треба же би бул безпечни за конзумованє. Хаснованє антибиотикох прилаплїве лєм за третированє нашеня скорей шаца, а на имунитету рошлїнох треба робиц скорей як цо придзе сезона хоротох. У комерциялней часци, власнїк подприємства „Т-пам” Павле Малацко привитал красне число присутних заградкарох зоз Керестура и других околних местох, дзекуюци котрим сала у ресторану була преполна. Малацко потим бешедовал о планованим одкупу паприґи и огуркох корнишонох у наступней сезони, котри уж догварени, а на кратко було представене и „Дженерали” осиґуранє зоз виношеньом прешлорочней статистики осиґураних културох.■ М. Джуджар 8. МАРЕЦ 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

ЗОЗ ПРЕЗЕНТАЦИЮ „SYNGENTI” ЗАКОНЧЕНИ ПРЕПОДАВАНЯ ЗА КОЦУРСКИХ ПОЛЬОДЇЛЦОХ

ПРЕДСТАВЕНИ НАШЕНЯ И ЗАЩИТНИ СРЕДСТВА У велькей сали коцурскей Месней заєднїци прешлого тижня, 21. фебруара, отримане остатнє преподаванє у рамикох жимских едукацийох, хтори були орґанизовани за коцурских польопривреднїкох. У орґанизациї Землєдїлскей задруґи „Либела продукт” подприємство „Syngentа” отримало фахове преподаванє у обласци польодїлства за наиходзацу сезону. Любиша Елесин, представнїк „Syngenti” на тим терену, представел часц зоз їх програми у обласци нашеня кукурици, защити кукурици, нашенє слунечнїку зоз защиту од коровча, хоротох и инсектох, а тиж и за защиту жита. Акцент того преподаваня бул на польодїлскей часци. Як визначел Елесин, вони у своєй програми маю широку палету гибридох кукурици, гибридох слунечнїку, вецей файти жита и ярцу, як и гибриди олєйовей цвиклочки. Тиж представел и средства за защиту културох хтори заступени у коцурским хотаре – гербициди, фунґициди, инсектициди, штучни гной, як и препарати за защиту овоцох и желєняви. Представени и огляди и резултати урожайох у Бачким округу за прешли рок.

– „Syngentа” позната по тим же нїґда нє роби на исти способ, вше пробуєме увесц нову систему и нову технолоґию. Рочно укладаме коло 1,3 милиярди долари до виглєдованя, и коло 5 тисячи людзох роби на виглєдованю нових гибридох и нових материйох – гварел Елесин. Вон информовал шицких присутних же „Syngentа” останє на истим уровню цо ше дотика ценох и же нє придзе до звекшованя коректних ценох яки у тей хвильки маю за третироване нашенє. Тиж наглашел же предлужую зоз акцию дарованя роботних шматох за купени 30 мещки нашеня.

Елесин визначел и же у Сербиї коло 200 тисячи гектари обрабяней жеми под слунечнїком, а 60–70 одсто од тей поверхносци то нашенє з того подприємства. Прето „Syngentа”, цо ше дотика слунечнїку, на першим месце як у швеце, так и у Сербиї. Як наглашел тот фаховец, барз важне же би шицки продукователє купели ориґинални гибрид при овласцених дистрибутерох и їх партнерох, у задруґох и польопривредних апатикох, прето же ше зявели фалшиви мещки з найзаступеншим нашеньом хтори барз чежко розликовац од ориґиналних.

– Зоз длугорочним искуством у продукованю нашеня, средствох за защиту рошлїнох и примену у пракси, „Syngentа” здобула богате искуство хторе през таки преподаваня жада подзелїц зоз шицкима польопривреднїками. До Коцура приходзим уж дзешати рок представиц тото подприємство, и коцурски польодїлци ше вше крашнє одволаю, продукователє меркую, слухаю, а вше єст и питаня, так же можем заключиц ше тоти едукациї барз хасновити – гварел Елесин. О. Р.

РЕҐИОНАЛНА РОЗВОЙНА АҐЕНЦИЯ БАЧКА

У ЖАБЛЮ БУЛА ОБУКА „START AGRO-UP” У рамикох проєкта „Аґропотримовка – потримовка унапредзеню руралного розвою економиї у реґиону Бачка” фаховци и сотруднїки Реґионалней розвойней аґенциї Бачка у просторийох Општини Жабель, концом фебруара отримали обуку „Start Agro-Up”. На обуки пристуствовали петнац польопривреднїки зоз шицких местох општини, могол присц

8. МАРЕЦ 2019.

кажди хто бул заинтересовани, була безплатна и наменєна є нєзанятим особом зоз руралного подручя. На обуки присутни були информовани о започинаню власного бизнису, достали информациї о жридлох финасованя и потребней докумeнтациї за конкурованє, о правней реґулативи, бизнис плану и шицко цо им потребне же би порушовали власни бизнис. Обдумана є як помоц и потримовка за розвой руралней економиї у Бачки, през хаснованє локалних капацитетох за злєпшованє и унапредзенє квалитета живота локалного жительства. На обуки бешедовали професорка др Єлена Бороцки зоз Факултету технїчних наукох у Новим Садзе и Мария Прокопич, руководителька проєкта за розвой општинох, малих и штреднїх подприємствох у Реґионалней розвойней аґенциї Бачка. Обука часц проєкта котри одобрени през Програму Зєднинєних нацийох за розвой „Помоц за тарґовину – потримовка змоцньованя продуковательних капацитетох аґро-индустрийоного сектора Републики Сербиї”, котру финасує Влада Рускей Федерациї. С. С.

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ЕБРД ПРЕДСТАВЕЛ TRADE READY – НОВУ ИНИЦИЯТИВУ ЗА ПОТРИМОВКУ РОЗВОЮ ТАРҐОВИНИ У СЕРБИЇ

ЗА ТАРҐОВИНУ ШЕ ТРЕБА ПОРИХТАЦ Пише: Мартица ТАМАШ

СЛАДЯНА ЛЮБИСАВЛЄВИЧ З НОВОГО САДУ: – Мойо подрпиємство СВтим021 тарґує з потрошним материялом за отримованє гиґиєни просторох рижних установох, поликлинїкох, фабрикох чарней металурґиї и погосцительних обєктох. Предаваме паперову ґалантерию и хемийни средства за отримованє гиґиєни, од професийних, по домашнї, брендирани средства, маме широку палету продуктох. У тей роботи сом 12 роки, а власнїца подприємства, поднїмателька, сом 3 роки. Мам микро подприємство у хторим робиме пецеро. Думам же у тей обласци єст смисла робиц, бо паперова ґалантерия єдина ствар хтора ше нє будзе диґитализовац, єст простору за шицких и єст простору за иновациї. Думам же маме добри шанси вивожиц и увожиц средства за гиґиєну и паперову ґалантерию и праве прето сцем вецей научиц о тей обласци.

14 РУСКЕ СЛОВО

Сербия перша жем у реґиону у хторей ЕБРД порушує едукацию о успишней тарґовини, хтора оможлїви малим и штреднїм подриємством лєгчейшe обезпечованє финансийних средствох и дїловних совитох. Же би ше витворело тото право, єст условиє – перше треба пополнїц упитнїк о терашнїм успиху подприємства на адреси www.ebrd.com али и штреднї подприємства у Сербиї, хтори сцу злєпшац свою конкурентносц и посцигнуц успих на медзинародних тарґовищох, годни вихасновац вигодносци новей инициятиви Европскей банки за обнову и розвой (ЕБРД) за потримовку тарґовини. Тота инициятива „Порихтац ше за тарґовину” (Trade Ready) 27. фебруара власнїком малих и штреднїх подприємствох представена у Реґионалней привредней комори за Южнобачки реґион у Новим Садзе, а финансийно ю потримали Европска уния и Луксембурґ.

– Проєктована є так же би ЕБАРД през безплатни едукациї малим и штреднїм подприємством, хтори увожа и вивожа робу, олєгчал обезпечованє финансийних средствох и дїловних совитох. Уключованє до медзинародней тарґовини рошнє и праве є виволанє и нагода за мали и штреднї подприємства у велїх жемох у хторих ЕБРД инвестує. Же би обезпечели присуство на медзинародних тарґовищох и звекшали свой профит, за сербски подприємства ключне же би унапредзели свою конкурентносц – гварел привитуюци привреднїкох, координатор Реґионалней привредней комори Дьордє Божич.

М

ОБУКА ЗА ПОДНЇМАТЕЛЬОХ И КОНСУЛТАНТОХ Инициятива „Порихтац ше за тарґовину” облапя обуку за тарґовински роботи, дїловне

совитованє за мали и штреднї подприємства, повязованє з локалнима банками, як и орґанизованє диялоґа у домену явних политикох у цилю злєпшаня реґулаторного окруженя. Резултат того будзе же банки достаню нових клиєнтох за їх продукти за тарґовинске финансованє, а подприємством буду доступнєйши финансийни средства и можлївосц же би преширели дїлованє на медзинародне тарґовище. Аналитичарка Ивана Петрович гварела же ше едукациї орґанизує нє лєм за власнїкох малих и стреднїх подприємствох, алє и за финансийних совитнїкох, хтори буду робиц з нїма як консултанти, же би их вони цо лєпше совитовали, як и за службенїкох банкох.

– Дїловне совитованє з домашнїма консултатантами тирва од 2 по 6 мешаци, совити барз конкретни, подприємства себе виберу консултанта, ЕБРД их ту потрима и вони ришую свой проблем. У Сербиї потераз велї подприємства, аж 850, хасновали нашо услуги. Можеме участвовац и у финансованю трошкох за финансийного консултанта, консултанта за унапредзенє маркетинґу и оптимизованє дїлованя, кед ше планує пременки у технїчних характеристикох процеса продукциї. Маме и можлївосц обезпечиц и иножемного консултанта, окреме кед ше сце дознац цо тренди у тей обласци индустриї, маме барз добру мрежу домашнїх и иножемних совитнїкох зоз вельким искуством од вецей як 20 роки у своєй бранши – гварела Ивана Петрович. Експерткиня Драґана Ротер гварела же условиє же би ше витворело право на финансованє иножемней тарґовини, увозу и вивозу, треба пополнїц питальнїк Тrade passport на адреси www.ebrd.com.

8. МАРЕЦ 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

– Кед ше го пополнї, достанє ше оцени за шицки сеґементи подприємства, увидзи ше у чим подприємство добре, у чим оптимално функционує, а дзе треба помоц и дзе вам ми можеме помогнуц – гварела Драґана Ротер. ПРЕДСТАВЕНА ПРОЦЕДУРА ТАРҐОВИНИ З ИНОЖЕМСТВОМ Консултант Стеван Калос представел шицки етапи процеса вивозу и увозу роби, хтори документи треба обезпечиц як купец, або як предаватель и хтори докумнети обезпечую ґаранцию же им роба будзе виплацена, односно випоручена кед ю заплаца. о треба же би ше на царини достало документи. Вон гварел же Сербия затераз ма придружени статус Шветовей тарґовинскей орґанизациї и то вплївує на процедури хтори треба окончиц при увозу и вивозу.

– Сербия ма 7,2 милиони жительох и то 0,11 одсто од шветового тарґовища, цо значи же 99,98 одсто клиєнтох дзешка вонка чека вашо продукти, так же идея помогнуц малим и штреднїм подприємством же би першенствено вивезли свойо продукти и же би вихасновали олєгчаня хтори єст на наших просторох. Нє постої вигварка же зме пребарз мали же бизме вивожели. Тераз найлєпши час же би ше вивезло робу, прето же вельо помагаю модерни способи комуникациї, хтори зменшали и елиминовали дистанцу. Єст швидки транспорт хтори доступни шицким, маме на розполаганю предаванє и купованє прейґ интернету, Икомерц або он-лайн предаванє – гварел Стеван Калос. ЕБРД програма за унапредзенє тарґовини креирована же би промововала и оможлївела медзинародну тарґовину медзи жемами у хторих ЕБРД присутни. Од початку програми 1999. року ЕБРД финансовал вецей як 22 500 иножемни трансакциї вкупней вредносци вецей як 16,5 милиярди еври. Тераз, вецей як сто банки у 26 жемох участвує у тей програми, вєдно зоз ище 800 потвердзуюцима банками и їх експозитурами ширцом швета. З инициятиву за мали бизнис, ЕБРД малим и штреднїм подприємством оможлївює приступ ґу знаню и совитом и помага им же би ше розвили, же би були успишни у своєй роботи и постаню розвойни мотор локалних економийох и цалих реґионох. За 25 роки тирваня, програма обезпечела вецей од 400 милиони еври донаторски средства за помоц 22 000 малим и штреднїм подприємством у жемох у хторих ЕБРД инвестує.

8. МАРЕЦ 2019.

ПРИВРЕДНЇКИ СЦУ ВИВОЖИЦ И УВОЖИЦ На представяню инициятиви „Порихтац ше за тарґовину” були власнїки малих и штреднїх подриємствох хтори порушали свой бизнис хаснуюци субвенциї держави або фондацийох и потераз ишли на рижни едукациї, дзекуюци хторим напредую у своєй роботи. Як гваря, порихтани су учиц од тих цо вецей знаю, бо попри шмелосци, за успих у власним бизнису треба барз вельо знаня. СВЕТЛАНА МОЇЧ ДЖАКУЛА З НОВОГО САДУ: – По професиї сом архитекта и власнїца и директорка сом архитектонско-дизайнерского студия Salt&Water (Салтендвотер) у хторим робиме пецеро и анґажуєме и консулатнтох. Потераз маме 128 закончени проєкти, участвуєме на медзинародних конкурсох и маме 8 медзинародни награди. Уж вецей роки наш тим дава услугу дизайну ентериєру и екстериєру за приватни, дїловни и комерциялни обєкти, за ладї, яхти и авиони, робиме такволану луксузну архитектуру. Задовольство наших клиєнтох нам на першим месце, патриме же би кажди простор хтори обдумаме бул функционални, приємни и атрактивни. Рахуєме же особеносц простору у хторим людзе препровадзую час у велькей мири вплївує на їх продуктивносц, инспирацию и квалитет живота. Вельо зме уложели до фахового знаня и сцеме напредовац и у пласованю своїх услугох у швеце – гутори Светлана Моїч Джакула. Вона позната и як добитнїца Балканскей награди за женске поднїмательство (Balkan Female Entrepreneurship Awards 2014) за найуспишнєйши стартап проєкт, хтору додзелює B-WCo (Balkan Women Coalition). „Salt & Water”, достал вецей награди за архитектуру и дизайн. За проєкт ентериєра авиона „боинґ 787” („boeing 787”) достал награду „International Yachts & Aviation Awards 2014” у Лондону, за найлєпши проєкт ентериєра авиона, а 2015. року углядну награду „Millennium Yacht Design Award (MYDA 2015)” за проєкт катамарана за рики и озера. Кластер креативних индустрийох тому студию додзелєл награду за „Найлєпшу креативни бизнис идею” у рамикох проєкта Serbia Startup. 2016.

ДАНИЄЛА ШАРИЧ З ОДЖАКУ: – Маме фамелийне Пчоларске ґаздовство „Медана” и добитнїки зме „Бренда Бачки” 2018. року. Нашо продукти предаваме прейґ сайту Реґионална розвойна аґенция Бачка http://www.brendbacke.rs/, як и на рижних манифестацийох и саймох. То реґистроване польопривредне ґаздовство. З тей продукциї фамелия може жиц и ми абсолутно задовольни. Робиме тройо и маме приятельох и людзох хтори до нас приду учиц о пчоларстве и хтори нам помагаю. Продукуєме мед и природну козметику на бази меду и лїковитих рошлїнох. Реґионална розвойна аґенция Бачка препознала нашу роботу и наш квалитет. Квалитет наших продуктох контролує Институт за явне здравє Войводини Нови Сад и Ветеринарски специялистични институт зоз Зомбора. Праве прето же маме квалитетни продукти, жадаме их вивожиц и рахуєме же будземе у тим успишни.

У Сербиї ЕБРД од 2001. року, водзаци є инвеститор зоз вецей як 4,8 милиярди инвестованих 222 проєктох. Потримовка Сербиї у пририхтованю за придружованє Европскей униї єден з главних приоритетох банки. После представяня у вецей городох у Сербиї, тота инциятива будзе представена и у других жемох у хторих ЕБРД инвестує.■

РУСКЕ СЛОВО 15

МОЗАЇК ДЗИВОЦКА ШПИВАЦКА ҐРУПА ,,АРИА” ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ЗАЄДНЇЦКА ИМ ЛЮБОВ ҐУ МУЗИКИ Пише: Тамара САЛАҐ

В

шелїяк сце остатнї час на наших културних манифестацийох – и тих младежских и тих традицийних и вельких, замерковали и запаметали наступи дзивоцкей шпивацкей ґрупи „АРИА” зоз Руского Керестура. Ґрупу нам у краткей розгварки представели єй членїци. Кеди настала ґрупа ,,АРИА” и хто пришол на тоту идею же би ше формовала? АРИА: У тим составе, яки є нєшка, ґрупа настала дас пред роком. Настала спонтано, понеже ше шицки ми знаме зоз Дома култури у Руским Керестуре, танцуєме там, та зме так почали и шпивац вєдно на рижних наступох. Аж кед зме ґрупи дали мено, теди постала „урядова”. Хто нєшка члени ґрупи? А.: У ґрупи зме тераз ми пейц: Марина Роман, Саня Чапко, Дорика Чизмар, Наташа Колесар и Йована Ноґавица. Цо шицко шпиваце, чи лєм руски шпиванки чи и сербски, странски? А.: Маме наисце рижнородни репертоар шпиванкох. Найчастейше шпиваме руски и сербски, алє часто знаме уруциц и даєдну странску шпиванку до репертоару.

16 РУСКЕ СЛОВО

Дзе сце потераз наступали? А.: Наступаме на рижних музичних манифестацийох и концертох, як цо наприклад, „Червена ружа”, даяки святочни, або гуманитарни концерти, були зме и на двох мини-турнейох у Горватскей и Словацкей, а часто наступаме и у даяких програмох дзе нас волаю най госцуєме. Шпивали зме нєдавно и на Централней преслави Националного швета Руснацох у Руским Керестуре. Як часто ше сходзице вежбац и як тоти проби випатраю? А.: Проби, углавним, отримуєме през викенд, прето же теди кажда з нас ма найвецей шлєбодного часу. Нашо проби цалком опущени, анї єдна нє прешла без даяких франтох и шмиху, алє, нормално, постої и доза озбильносци, кед ше роби и кед ше максимално пошвециме шпиваню. Коло шпиванкох котри будземе шпивац, тиж так, ше радзиме на пробох, перше их вибереме, преслухаме и потим шпиваме. Чи ше у ґрупи грає и на даяким инструменту? А.: Марина Роман шпива, алє нас углавним провадзи и на ґитари. У даєдних случайох було же нас зоз Марину на ґитари провадзел и Сашо Палєнкаш. Яки маце плани, чи можебуц маце намиру прешириц состав, збогациц свой репертоар? А.: Наша ґрупа за тераз нє планує шириц свой терашнї состав, алє репертоар вшелїяк же прешириме зоз ище велїма рижнороднима шпиванками. ■ 8. МАРЕЦ 2019.

mozajik@ruskeslovo.com ФОНДАЦИЯ „ТИЯНА ЮРИЧ” ПРЕДСТАВЕНА У КОЦУРЕ

БЕЗПЕЧНОСЦ ДЗЕЦОХ И МЛАДИХ НАЙВАЖНЄЙША МИСИЯ Отворена и щира комуникация медзи родичами и дзецми, школярами и наставнїками, нєобходна же би ше зачувала безпечносц и приватносц на дружтвених мрежох. Кед єй нєт, рошнє ризик, визначене на преподаваню о безпечносци младих на интернету

П

редставителє Фондациї „Тияна Юрич” пондзелок, 4. марца, отримали представянє и преподаванє у сали Дома култури у Коцуре, а подїю орґанизовала Основна школа „Братство єдинство”. Тота едукация зоз озбильну тематику з обласци насилства над младима була насампредз унапрямена за родичох и просвитних роботнїкох, а дзеци нє присуствовали. Сала Дома култури була полна, а шицки присутни на емотивни способ дожили и прешли през кажду етапу того преподаваня. Снователь Фондациї, Иґор Юрич, увагу на тим преподаваню фокусовал и присутних спозорел праве на єдно зоз найопаснєйших актуалних злохаснованьох, ткв. „онлайн зводзенє”, односно педофилох и сексуалних предаторох хтори свойо жертви глєдаю у виртуалним швеце дружтвених мрежох. З другого боку, посовитовал родичох як зачувац приватносц свойого дзецка на интернету, и як их о тим едуковац. Шицким присутним поставел єдно питанє зоз задатком же би о тим роздумали: Чи зме достаточно свидоми як ше нашо дзеци чувствую и цо робя на дружтвених мрежох? Як гварел Юрич,

од каждого звичайного граждана и родителя, розликує ше по тим же є присутни на двацец пейц дружтвених мрежох, а за кажду чул праве од дзецох. Юрич представел вецей случаї котри ше случели у нашим околїску, а гуторел и о своєй особней траґедиї у хторей на страшни способ страцел свойо дзецко Тияну. Дал важни информациї о безпечним хаснованю интернета и його злохаснованю з боку малолїтней особи, як и о злохаснованю над дзецми. Пробовал шицких присутних поучиц на котри способ можу препознац чкодлїви, нєдопущени змисти, и як можу провадзиц справованє дзецох на интернету. Тиж пробовал шицким приблїжиц поняце тарґовини з людзми, бешедовал о каналох експлоатациї, и на яки способ мож помогнуц таким жертвом. Шицких родичох посовитовал же би кажди дзень видвоєли голєм пейц минути квалитетного часу побешедовац зоз своїма дзецми и потолковац им же єст и злих людзох котри их можу покалїчиц, а кажди родитель же би свойо приоритети положел на праве место, бо приоритет праве дзеци. Як гварел снователь Фондациї, слоґан „Безпечносц дзецох то одвичательносц

шицких нас” на найлєпши способ описує визию тей Фондациї: – Жадаме же бизме, як одроснути, витворели уровень свидомосци и одвичательносци хтору маме ґу дзецом. Нашо одвичательне справованє може обезпечиц сиґурнєйшу и лєпшу будучносц и безпечносц дзецох у Сербиї – визначел Иґор Юрич. Директорка Основней школи Славица Байор, у мено шицких присутних, шицких наставнїкох, учительох и занятих у тей школи, подзековала Юричови за информациї котри подзелєл зоз шицкима. Як визначела директорка, цала подїя була емотивна, будзе потребни час же би ше чувства злєгли, алє обецала же шицки пренєшу його приповедку и подзеля ю зоз блїзкима особами: – Кед єст даяки проблем, кед маце даяки питаня, явце ше нашей Фондациї з мейлом лєбо прейґ дружтвених мрежох, ту зме же бизме вам помогли – поволал Иґор Юрич. О. Русковски

ТАЛАНТИ У ФОКУСУ У фебруарским числу младежского часопису МАК, хтори нєдавно вишол, „У фокусу” стретнуце зоз шветову путнїцу Маю Орихан зоз Коцура, як и перспективна шпивачка Кристина Афич з Руского Керестура. „МАК-ов колаж” пише о гуманитарних акцийох и роботньох Євангелскей церкви у Коцуре, „Упечатки” о Вечаре веґанскей рускей кухнї, а „Куцик совитох” о менталних почежкосцох младих. „Швет науки и технолоґиї” представя Наташу Сабадош з Керестура, студентку мастер студийох у Нємецкей, а „Спорт и рекреация” Ваню Кухара з Дюрдьова, хтори тренира CrossFit. У рубрики „Упознай себе” мож дознац „Кельо познаш ФК Русин”, а у „Кинотеки” же хтори то найобчекованши филми у 2019. року. „Алт шоу у МАК-у” пише о „Живей библиотеки” и кнїжкох хтори бешедую, док „Власни 8. МАРЕЦ 2019.

печац” и у тим, як и у януарским чишлє, представя поезию зоз проєкту „Авторки у рускей литератури”. Фебруарске число МАК-у мож читац и онлайн, на сайту www.ruskeslovo.com. Уж ше пририхтує и марцовске, треце число у тим року, а у нїм годно дознац як ше приявиц за участвованє на тогорочней „Червеней ружи”, алє и пречитац розгварку зоз фахову руководительку у КУД-у „Тарас Шевченко” Марию Хромиш з Дюрдьова, як и зоз младу талантовану шпивачку Дарину Михняк з Коцура. Марцовски МАК представи и „Геройох шмеца Руски Керестур” и студента докторских студийох и асистента Иґора Русковского зоз Коцура. „Спорт и рекреация” рихта текст о пикаду, „Упознай себе” лоґично-математични тест, а у рубрики „Здогаднїме ше” годно читац о Руским народним просвитним дружтве. М. З. Г.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ЗОЗ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ХЕЛЕНА ПАШО ПАВЛОВИЧ МЕНОВАНА ЗА ДИРЕКТОРКУ Хелена Пашо Павлович 1. марца у Министерстве про свити, науки и техйнолоґийного розвою прияла менованє за директорку Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк” у Руским Кере стуре, хторе одобрел министер Младен Шарчевич. З тим практично законченa законска процедура вибору директора керестурскей Школи хтори почал у новембру прешлого року зоз розписованьом конкурсу за тоту функцию. По виборней процедури, Пашо Павловичова спомедзи трох кандидаткох, насампредз достала найвекшу потримовку од колективу, одн. Наставнїцкей ради Школи, достала позитивне думанє и од Националного совиу Руснацох, и на концу найвецей гласи єй дал и Школски одбор. Одлука Школского одбору прешлїдзена до Покраїнского секретарияту за образованє, управу и национални меншини, а вон на конєчне одлучованє министрови просвити. Пашо Павловичова длужносц директора керестурскей Школи окончовала и у прешлих штирох рокох, та єй тераз почина други мандат. М. А.

АКТИВ ДИРЕКТОРОХ ОСНОВНИХ И ШТРЕДНЇХ ШКОЛОХ И ПУ „БАМБИ” У ОПШТИНИ КУЛА

НАГРАДИ НАЙЛЄПШИМ НАСТАВНЇКОМ И ПРОФЕСОРОМ Прешлого тижня була отримана схадзка Активу директорох основних и штреднїх школох и Предшколскей установи „Бамби” у Општини Кула на котрей представени нови модел наградзованя, а вибрана и нова предсидателька Активу, понеже прешлей вицекол мандат Зоз схадзку Активу на тот завод по остатнїраз у свїм мандату предшедовал директор ОШ „20. октобер” зоз Сивцу Ференц Лендак, а за нову предсидательку вибрана директорка ОШ „Вук Караджич” зоз Червинки Наташа Дєрич. На схадзки присуствовала и директорка рускокере стурскей Основней и штреднєй школи з домом школярох „Петро Кузмяк”, Хелена Пашо Павлович. Актив на схадзки представел нови модел наградзованя у школстве з боку Општини, так же одтераз попри школярох и студентох котри були наградзовани, адекватни припознаня буду опредзелєни и найлєпшим просвитним роботнїком.

– Наисце ше роби на подзвигованю квалитету настави, а ту мож вше видвоїц наставнїкох котри маю вельо змаганя, од школских, та по републични. Дзепоєдни наисце активни и доприноша подзвигованю квалитету настави, та би наградзиц и

18 РУСКЕ СЛОВО

тих наставнїкох понеже ше вони визначую у своєй роботи. Ми у нашей школи уж маме праксу же визначиме наставнїкох хтори посцигню даяки успихи зоз школярами на змаганьох, лєбо кед наставнїки активни у других обласцох, односно кед поробя дацо за нашу школу, а тераз тих будзе наградзовац и Општина, предпоставяме же то буду пенєжни награди – потолковала Пашо Павлович. Схадзки присуствовал и предсидатель Општини Кула Дамян Милянич котри наглашел же Општина Кула препознала значносц проєктох котри ше буду реализовац у школох, а керестурска Школа уж конкуровала з даскельо проєктами на конкурси котри розписала Покраїна.

– У Покраїни вишли велї конкурси, и ми конкуровали дзе зме могли, було за основну и за штредню школу, за под звигованє школярского стандарду, односно за доми, и за адаптованє, лєбо дорабянє дачого цо уж започате. Ми уж конкуровали, кед ше достанє средства по конкурсох, Општина видзе вочи же да ище тельо, як награду же ше добре роби у школи, и тота школа будзе визначена з боку Општини – гварела директорка керестурскей Школи Хелена Пашо Павлович.

Цо ше дотика надополньованя настави у школох котра нєре а лизована у период зе позарядового розпусту пре ґрипу, основни и штреднї школи би ма ли прешлїд зиц заєд нїц ки Пред клад По кра їн скому секретарияту, по котрим ше наставни єдинки надополнї у планованих год зинох, без роботних собо тох. По кра їн ски се кре та ри ят предклад прилапи кед буд зе цалком ва лидни.

– Нєшка по силаме предклад Одлуки за надополнєнє настави, по котрей би школяре основней школи тоту наставу треба ли ре алзиовац на предгод зинох, а школяре штреднєй школи буду мац по єдну год зину по сле год зинох, док ше нє одробя шицки тоти пейц днї. З таку одлуку ше зложел и Школски одбор и Совит родичох, а тераз ше предклад Одлуки по сила до ре сорного Покраїнского секретарияту – визначела Пашо Павлович. Актив принєсол и заключенє же Општина у наступних двох тижньох понукнє синдикатом конкретни предклад по котрим буду вимирени длуства за драгово трошки. Наявене же ше драгово трошки за тоту намену нада лєй буд зе вимирйовац поряднє. М. Дж.

8. МАРЕЦ 2019.

kultura@ruskeslovo.com

ПРЕМИЄРА ПРЕДСТАВИ „ПОТВОРИ” У НОВИМ САДЗЕ

ЦЕНА АМБИЦИЇ Премиєра представи „Потвори” витвореней у копродукциї Руского народного театру „Петро Ризнич Дядя” и Драмского студия Руского културного центру, виведзена пияток, 1. марца, на Камерней сцени Руского културного центру у Новим Садзе

П

редставу „Потвори” режирал Звонимир Павлович на власни текст, а улоги розподзелєни у ґлумецким ансамблу з хторим Павлович длугши час роби. „Потвори” поставени по драмским тексту „Клїтка за щешлївих” (НВУ „Руске слово”, 2011), драми з мотивами зоз живота и судьбох членох славней аристократскей фамелиї Друґети, хтора мала значну улогу у длугшим историйним периодзе на Горнїци. Вшелїяк, историйни факти послужели лєм як основа за фиктивну приповедку и авторову мрию. Драмски фалат адаптовани и скрацени за инсценацию, вихабени дзепоєдни повязуюци сцени, та представа за нєконцентрованого патрача може буц чежка за провадзенє. През сцени-фраґменти, новатих, дзеци, власну душу... автор провадзи Друґетох ХТО БУЛИ ДРУҐЕТИ? У тих тарґовинох ше звичайно през даскельо столїтия, а основни мотив чежки фаДруґети аристократска фамелия французких коре- кеди-теди зяви Нєчисти, алє мелийни грих и преклят- ньох хтора зоз южней Италиї до Угорскей сцигла з ан- хто вон у „Потворох” кажди паство хтори их провад зи жуйску династию початком 14. вику. У служби угор- трач муши заключиц сам, бо през ґенерациї. Шицки ских кральох Друґети окончовали високи державни кандидатох єст вельо. У представи бавя Славко пробованя прервац го, вод- функциї, давали жупанох, палатинох, кральових миза их лєм до нових согри- нистрох и войсководительох... За вирну службу здо- Бучко, Марина Хома, Ребека шеньох, по (нє)славни ко- були огромни феудални маєтки, насампредз у карпат- Планчак и Йован Живкович нєц династиї. „Потвори” ским ареалу, и постали єдна з найвекших маґнат- хтори ше зявюю у двох улогох, ских фамелийох Угорскей. Териториї Друґетох конше зявюю у швеце собла- центровани були на просторе нєшкайшей восточней як и Иван Лїкар, Яким Грубеня, зньох: врачаркох, бо сор- Словацкей, а найглїбши шлїди охабели коло Снїни и Андрей Орос, Борис Фейди, кох, хованцох, на териториї Гуменого. Фамелия Друґетох тема докторскей дисер- Александра Живкович и Дина Мудрох. Ансамбл уровноважеколо вигорлатского „Мор- тациї нашого науковца проф. др Дюри Гардия. ни и представу одбавел сиґурского ока”, у дзивей жеми но, а на премиєри наймоцнєйдзе народни, пагански фолклор жиє укоренєти усприч Єдиней правдивей, а случую ши упечаток охабели Йован Живкович и Марина Хома, у чаше инквизицвиї, еґзорцистох и глїбоких вирско-по- ношителє найчежших улогох у тим драмским фалату. Попри ґлумецкого ансамбла, и технїчна потримовка литичних ламаньох хтори у представи лєм нагаднути. Мотив заправо, универзални и вични, а питанє лєм єд- „Потворох” стаємни Павловичово сотруднїки: асистент но: дзе гранїца, и цо чловек порихртани зробиц же би режисера Ненад Илич, Мирослав Пап автор ефектней сполнєл амбицию? Прецихнуц инцест, жертвовац нєви- ориґиналней музики, Ириней Гудак функционалного дизайну шветла, а Вукица Павлович костимоґраф. Костими зведзени, виключно у функциї же би нагадли епоху сцени, алє зато маски, чия авторка Боґданка Сопка, вироятнє деталь по хторим „Потвори” останю запаметани. Представу провадзи информативна програмка, и плаката. Проєкт „Потворох” финансийно помогли Покраїнски секретарият за културу, явне информованє и одношеня з вирскима заєднїцами, Завод за културу войводянских Руснацох и Национални совит рускей националней меншини. Шлїдуюце виводзенє „Потворох” будзе 14. марца тиж на домашнєй сцени РКЦ, а потим на наступним Драмским мемориялу Петра Ризнича Дядї представу годна патриц и керестурска публика.■ И. Сабадош Фото: В. Вуячич 8. МАРЕЦ 2019. РУСКЕ СЛОВО 19

КУЛТУРА И ПРОСВИТА 29. ФЕСТИВАЛ НОВЕЙ РУСКЕЙ НАРОДНЕЙ ШПИВАНКИ „РУЖОВА ЗАГРАДКА”

ПОБИДНЇЦКА КОМПОЗИЦИЯ „ПТИЦИ” НАГРАДЗЕНА У ШТИРОХ КАТЕҐОРИЙОХ

За найлєпшу композицию тогорочного Фестивала фахови жири преглашел „Птици”, композиторки Татяни Колєсар Ґвоїч, иста композиция достала награду и за найлєпши текст хтори написала Мирослава Даждиу, а тота композиция достала и награду за найуспишнєйши аранжман, котра пошла до рукох Ервина Малини, док Саня Дивлякович достала награду за интерпретацию праве тей шпиванки Пише: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

У

Студию „М” Радио телевизиї Войводини, внєдзелю вечар, 3. марца, пред полну польнючку салу отримани 29. Фестивал новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка”. Тогорчни Фестивал бул у знаку 70-рочнїци Рускей редакциї Радия Нового Саду, директно є преношени прейг Радио Нового Саду, Телевизиї Войводини и интернету, а Фестивал отворел заменїк ґенералного директора Явней медийней установи РТВ пан Йожеф Клем, котри публику и того року привитал на руским язику, а вец рекапитуловал историю тей медийней хижи. У змагательней часци фестивала виведзени шеснац нови композициї у народним духу, а шпивачох провадзели два оркестри, Вельки народни оркестер Радио телевизиї Войводини под дириґенством Миролюба Мичи Янковича и Тамбурови оркестер РТВ под руководством Дубравка Исакова. Шпивачох провадзела Студийна вокална ґрупа, през програму нас водзела водителька Марина Сабадош, а авторка конферанси були Ясмина Таушан, Мария Тот и Златко Рамач. ПОБИДНЇЦКИ КОМПОЗИЦИЇ

Члени фахового жирия, у составе Снежана Янюшевич, Татяна Беук Латяк и Дюра Будински, як и публика у сали Студия, оценьовали и одлучовали котри авторе композицийох, текстописателє, аранжере и интерпретаторе буду наградзени. За найлєпшу композицию фахови жири преглашел „Птици”, композиторки Татяни Колєсар Ґвоїч, за хтору текст написала Мирослава Даждиу, аранжман Ервин Малина, а одшпивала ю Саня Дивлякович. Другу награду до стала шпиванка „Хто то може знац”, композитора Михайла Будинския, за хтору наМилена Никитович

20 РУСКЕ СЛОВО

Михайло Будински

писал и текст вєдно зоз Татяну Будински Дротар, а за аранжман заслужни Миролюб Янкович. Шпиванку виведол праве Будински. Треца награда на тогорочним Фестивалу додзелєна композициї „Пайташки”, за хтору музику и текст написала Агнета Тимко Мудри, аранжман Мирослав Пап, а одшпивала ю Милена Никитович. Награду за найлєпшу шпиванку по думаню публики у сали Студия „М” того року подзелєли два композициї хтори мали исте число гласох, а то „Гибай ґу мнє”, композитора Александра Човса, за хтору текст написала Ася Папуґа, аранжман Мирослав Пап, а виведли ю Александра Колбас и Мирослав Малацко, як и шпиванка „Хто то може знац.” УЧАШНЇКИ У ЗМАГАТЕЛЬНЕЙ ЧАСЦИ Чесц отвориц Фестивал мали млади шпиваче зоз Коцура. Дарина Михняк и Марко Буила хтори ше визначели и на наших других фестивалох, а одшпивали шпиванку „При студзенки” за хтору музику и текст написал Драґан Новакович, а аранжман за ню направел Дубравко Исаков. Уж добре познати интерпретатор на тим Фестивалє Борис Маґоч, одшпивал шпиванку „Над ровнїну”. Текст написала Соня Папуґа, а музику и аранжман за тоту композицию подписує Бранислав Тубич. Наша млада, алє уж позната шпивачка Кристина Афич одшпивала композицию „Писня” за хтору музику и текст написал Славко Афич, а до аранжмана ю облєкол Мирон Сивч. „На концу валала” глаши наслов писнї чию музику и текст написал Желько Гаргай. Тоту компо8. МАРЕЦ 2019.

kultura@ruskeslovo.com

зицию одшпивала млада шпивачка Ивана Чордаш, а аранжман за ню написал Боян Милинкович. Єден з наших найвреднєйших и найплоднєйших авторох на „Ружовей заградки” Дюра Латяк того року написал текст за шпиванку „Мам сушеду” за хтору авторство музики подписує Маґдалена Горняк Лелас, а аранжман Михайло Лїкар, а одшпивал ю шармантни Марко Радишич. Стихи за композицию „Мили любови” написала наша позната поетеса Агнета Бучко Папгаргаї, аранжман зложел Боґдан Ранкович, а музику за ню написала Ана Бучко, хтора вєдно зоз Гелену Ерноич и интерпретовала тоту шпиванку. „Три ядловци” наслов писнї Янка Грубенї, хтору компоновал Михайло Лїкар и источашнє за ню написал и аранжман. Интерпретаторе тей композициї бул дует Уна Молнар и Тамара Салаґ. Млада шпивачка Катарина Кочиш интерпретовала шпиванку „Шицко ци пребачим”. Авторство музики и текста за тоту шпиванку подписує Любомир Загорянски, а до аранжмана ю облєкол Ервин Малина. Добитнїца велїх наградох на рижних наших и медзинародних фестивалох Ана Римар Симунович одшпивала шпиванку на текст Меланиї Римаровей „Шкорванчков шпив”, а музику и аранжман за тоту шпиванку написал Мирон Сивч. Танита Ходак одшпивала шпиванку „Збогом, мили”, на текст Дюри Латяка, хтору компоновал Ондрей Маґловски, а єй конєчни випатрунок зоз своїм аранжманом дал Дубравко Исаков. Мирела Тимко интерпретовала шпиванку „Пред нашу хижочку” за хтору музику и текст написал Славко Бесер-

минї, а аранжман за ню направел Петар Попа. Змагательну часц Фе стивала заварла шпиванка „Огень и вода” за хтору текст написала Миро слава Даждиу. Аранжман за ню розписал Драґан Радович, а Йовґен Надь з тей нагоди нашол ше у улоги автора муАгнета Тимко Мудри, зики и интерТатяна Колєсар Ґвоїч и Мирослава Даждиу претатора. РЕВИЯЛНА ЧАСЦ ФЕСТИВАЛА У ревиялней часци Фестивала були виведзени 11 найпопуларнєйши композициї зоз предходних 28 „Ружових заградкох” на котрей ше представели и нашо найквалитетнєйши интерпретаторе. Вони публику здогадли на дакедишнї удатни, часто слухани и наградзени композициї. Звонимир Кочиш одшпивал композицию „Косач”, Лїляна Барна Никитович „Моя ровнїна”, Марко Радишич „Я вандруєм”, Танита Ходак „На салашу”, дует Борис Маґоч и Владимир Варґа „Весели кумове”, Миро-

ГУМАНИТАРНИ ХАРАКТЕР ФЕСТИВАЛА Тогорочни Фестивал мал и гуманитарни характер. Хто сцел од нащивительох помогнуц фамелиї Еделинскових зоз Петроварадину, котрим прешлого року у децембру згорела хижа, могол охабиц пенєжни прилог до шкатули у голу Студия „М”. Акцию збераня помоци орґанизовала Руска редакция РТВ, котра мала длугорочне и красне сотруднїцтво зоз фамелию Еделински, бо вони нєсебично помагали велї нашо фестивали.

ВИСТАВА „КЕРЕСТУРСКИ ВЕДУТИ” Пред 29. Фестивалом „Ружова заградка” отворена вистава малюнкох зоз Подобовей колониї „Няради” „Керестурски ведути”. На вистави були виложени 15 малюнки, а пририхтала ю Олґа Карлаварис. Тота вистава часточно превжата зоз вистави хтора була за Националне швето Руснацох у Руским Керестуре и преширена є за тоту нагоду з вецей малюнками. Наша позната поетеса и писателька Ирина Гарди Ковачевич отворела виставу. Тиж так, представена и кнїжка „Гласи и часи”, хтора вишла з нагоди 70 рокох Рускей редакциї Радио Новового Саду котру присутним у голу Студия „М” представела Єлена Перкович.

8. МАРЕЦ 2018.

слава Даждиу „На танцу”, Йовґен Надь „За щесце”, трио Татяна Колєсар Ґвоїч, Агнета Тимко Мудри и Мирослава Даждиу „Тебе мамо”, Михайло Будински „Лєм пре тебе”, Алексей Сивч „Любов нас вола” и Саня Полдруги „Червени чижмочки”. Руководителька Фестивала Златица Няради, музични продуцент фестивалского вечара бул Зоран Дракула а о добрим звуку и тонским запису старали ше Дарко Варґа, Марко Чокулов и Едвин Балош. Музични редакторки Фестивала Агнета Тимко Мудри и Татяна Колєсар Ґвоїч. На пририхтованю и реализациї 29. „Ружовей заградки” робели члени музичней редакциї, руских редакцийох Радио Нового Саду, Телевизиї Войводини, як и велї други роботнїки Явней Медийскей Установи Радио Телевизиї Войводини. ■ Фото˸ В. Вуячич

РУСКЕ СЛОВО 21

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ШИДЗЕ ОТРИМАНА ПРОМОЦИЯ НЄЗВИЧАЙНЕЙ КНЇЖКИ

РУСКИ ФАМЕЛИЇ НА ЄДНИМ МЕСЦЕ У Руским доме у Шидзе прешлого тижня отримана промоция єдней нєзвичайней кнїжки под назву „Руски фамелиї у Шидзе” автора Радована Сремца зоз Шиду. Сремац у кнїжки обробел 208 руски фамелиї од 1803. року по 1920. рок. Кнїжка драгоцина нє лєм пре евидентованє фамелийох, алє и прето же видно хтори фамелиї дакеди жили у Шидзе и хтори през длугши час щезли.

– У виглєдованю сом обачел же од 1803. року коло 30 фамелиї мали положенє домицилних фамелийох хтори достали хижи, маєток и нє плацели порцию, други фамелиї после того хтори ше присельовали мушели ше сами остарац за маєток и плацели порцию. Обачел сом тиж же найчисленша Канюхова фамелия, алє то заш нє значи же вони шицки медзи собу и родзина. Провадзи ше найстаршого хлопа у фамелиї, його супругу, а вец дзеци и їх жени, або мужове и як ше фамелия розвивала. Тиж и кед ше дзивка одавала до другей фамелиї дзе вец доставала нове презвиско – спомнул на промоциї Радован Сремац. Тиж додал же ше матрикули з початку у Шидзе водзели и за околни валали дзе жили Руснаци. Окрем податкох зоз грекокатолїцкей парохиї Преображеня Господнього, достал их и зоз Архиву Сриму у Сримскей Митровици и зоз матичних кнїжкох у општини Шид. Автор кнїжки припознава же ше зочел и зоз одредзенима проблемами кед требало порозумиц презвиска, бо як гварел, од 1803.. по 1870. рок матрикули водзени на латинским язику. Обачел же блїзко трецина хлопох мала мено Янко, а з початку тото мено до матрикулох уписоване як Йоанес. Тиж интересантносц и то же наприклад 1848. року до матрикулох уписани и шицки хлопи хтори були воєно способни. Тиж у кнїжки и катастерска карта зоз 1913. року на хторей означени руски обисца и точно видно дзе Руснаци найвецей були концентровани у городзе.

– Питали ше ми прецо податки у кнїжки нє обробени по нєшкайши днї. Нє могол сом обробиц людзох хтори ище живи, бо бим вец мушел глєдац од каждого особне дошлєбодзенє же би ше могло хасновац його податки за

явне обявйованє. Прето податки облапяю час по 1920. рок – обгрунтовал Сремац. Вон подзековал на помоци покраїнскому Секретарияту за културу, явне информованє и одношенє з вирскима заєднїцами АП Войводини хтори му обезпечели средства за друкованє кнїжки. Тиж подзековал и о. Михайлови Режакови, парохови у Шидзе, як и Заводу за културу войводянских Руснацох, хтори планує отримац промоцию кнїжки и у Новим Садзе. Помогли му и мр Гелена Медєши зоз Руменки з прекладом на руски язик, бо кнїжка двоязична, як и Наташа Давид Искренович хтора була задлужена за дизайн рамикох кнїжки. Видаватель кнїжки „Завичайни клуб” општини Шид,а кнїжка видата у 300 прикладнїкох. Виглєдовацки порив Радован Сремац уж преточел до вецей кнїжкох о народох хтори жию у Шидзе. Перше обробел 2014. року Єврейох хтори жили у Шидзе, а 2015. року и Сербох, Цинцарох и Русох, односно православне жительство. У 2018. року обробел Словацох и Руснацох и пред мешацом отримана промоция о словацких фамелийох, а тераз и о Руснацох. Сремац планує видац и кнїжку о римокатолїкох у Шидзе, Горватох и других. Гвари же рукопис уж порихтани. Вл. Дї.

НА МЕДЗИНАРОДНИМ САЙМЕ КНЇЖКОХ У НОВИМ САДЗЕ

ДЮРДЬОВСКЕ ДРУЖТВО УКАЗАЛО БОГАТУ ПРОГРАМУ На Медзинародним сайме кнїжкох у Новим Садзе, а у рамикох представяня славянскей култури („Свесловенски дани културе”), у аули Новосадского сайма, 5. марца, участвовало Културно-уметнїцке дружтво „Тарас Шевченко” з Дюрдьова. Члени того Дружтва приказали нашу традицию, народне облєчиво, шпиванку и фолклор, а наступели дзецинска, пририхтуюца и виводзацка фолклорна ґрупа, рецитаторе и шпивацка ґрупа, а о кнїжки „Церень спод нохца” бешедовали Владимир Кочиш и автор Яким Чапко. В. В.

22 РУСКЕ СЛОВО

8. МАРЕЦ 2019.

kultura@ruskeslovo.com

ШКОЛА „ПЕТРО КУЗМЯК” УСПИШНА НА ОПШТИНСКИХ ЗМАГАНЬОХ

ҐЛОРИЯН ШТРАНҐАР ПЕРШИ З ФИЗИКИ На Општинским змаганю зоз физики за школярох основних школох од шестей по осму класу, у своєй катеґориї – VI класи, Ґлориян Штранґар, школяр ОШ „Петро Кузмяк” з Руского Керестура, освоєл перше место. Ґлориян бул найлєпши у своєй катеґориї медзи 22 змагателями зоз основних школох у кулскей општини, а за змаганє го пририхтала наставнїца Павлина Рац. З посцигнутим резултатом Штранґар ше пласовал и на окружне змаганє хторе будзе 16. марца. На општинским змаганю з математики за школярох основних школох општини Кула, школяре рускокерестурскей Школи освоєли друге и треце место и єдну похвалу.

Найуспишнєйши знова бул Ґлориян Штранґар хтори у своєй катеґориї – шестей, освоєл друге место спомедзи 20 змагательох, а пририхтала го наставнїца мр Наталия Будински. У катеґориї трецей класи Теодор Штранґар завжал треце место, а його парняк Андрей Провчи достал похвалу. Їх пририхтала їх учителька Любица Бучко, а ту ше змагали 23 школяре. Зоз керестурскей Школи на општинским змаганю участвовали ище и Иван Фейди и Каролина Пап зоз трецей класи, Сара Бучко, Даниєл Надь и Иван Планчак зоз штвартей класи, Анита Чизмар з пиятей и Павле Новта зоз осмей класи. М. А.

ВОЧИ 51. ДРАМСКОМУ МЕМОРИЯЛУ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ

УТВЕРДЗЕНИ ПРЕЛИМИНАРНИ РЕПЕРТОАР На тогорочним Драмским мемориялє Петра Ризнича Дядї буду виведзени лєм два представи по руских за старши и штири за дзеци. Ґу тому будзе и дзецинска по словацки, єдна аматерска по сербски, а можлїва и професийна Народного театру зоз Зомбора – утвердзене 1. марца на схадзки Орґанизацийного одбору Мемориялу, хтори будзе отримани од 22. по 30. марец. Представи за старших по руски виведзе Драмски студио „АРТ” Дому култури з Руского Керестура, „Гунцут дзивки” Наталиї Уваровей у режиї Владимира Надя Ачима, и Руски културни центер з Нового Саду у копродукциї з РНТ „Петро Ризнич Дядя” з Руского Керестура, представу „Потвори” комплетного автора Звонимира Павловича. Дзецински представи пририхтує ше у РКУД „Др Гавриїл Костельник” у Кули, „Вай-фай принцеза” Людмили Шандаловей у режиї Нади Лендєр; у Коцуре, Доме култури и Етно-клуб „Одняте од забуца” пририхтую представу „Васо Пикасо” Сави Шкобича у режиї Моники Гарди. У Руским Керестуре у ОШ „Петро Кузмяк” мюзикл „Кандур у чижмох” по тексту Шарла Пероа режира Наталия Зазуляк, а у Доме култури, у Драмским студию „АРТ” представу „Кед ше босорка залюби” Мири Станишев у режиї Ксениї Бодянец. Представу „Нє сцеме резанки” Кристи Бендовей, по словацки, у ОШ „15. октобер” зоз Пиньвиц, режию и драматурґию под-

ЦЕНИ УХОДНЇЦОХ На схадзки Орґанизацийного одбору утвердзена и цена уходнїцох за Мемориял, та комплет за дзецински представи будзе коштац 250 динари, док за представи за старших поєдинєчна уходнїца будзе 200 динари.

8. МАРЕЦ 2019.

писую Весна Камань, Ярмила Чобрда и Петер Гудак. Од представох за старших на Мемориялє будзе виведзена и єдна представа з општинскей смотри на сербским язику, и евентуално єдна професийного театру. Предсидатель Орґанизацийного одбору и директор Дома култури, хтори орґанизатор Мемориялу, Йоаким Рац, поинформовал членох же финансийна ситуация затераз барз нєвигодна понеже сиґурни средства лєм 200 000 динари зоз локалней самоуправи Општини Кула. Од того року Дом култури нє ма право конкуровац за средства зоз Покраїни, як индиректни хаснователь єй буджету, а нєизвесни анї средства од нашого Националного совиту пре нову систему финансованя дїялносци Совиту. У рамикох Мемориялу пририхтує ше Вистава „Ґрафични дизайн” Михайла Бодянца, дзе будзе презентовани вибор його плакатох, кнїжкох, каталоґох и брошурох. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ КУЛТУРА ФОЛКЛОРУ, ПИСНЇ, ТАНЦУ… А У ЄДНИМ, ГУДАКОВИМ ОБИСЦУ

НЄ ЖЕРТВА – ЗАДОВОЛЬСТВО Пише: Любомир ДУДАШ

Фамелия Оленки и Златка Гудакових у Руским Керестуре, вєдно, озда ма тельо роки препровадзених у култури, Доме култури у першим шоре, же би и за два пензиї було вельо. През тоту институцию од окремного значеня нє лєм за валал, алє за цалу нашу заєднїцу, перше прешол Златко, а за нїм и його Оленка

О

НАША ДУША, РУСКА Госци нам гваря яки нам валал богати и функционални. Ми якош анї сами нє свидоми же нам ту и наша Катедрална церква и Водица, и єдина Школа и Ґимназия по руски на швеце, же маме аж и Дом за старих, же валал ма оддзелєнє кулскей Музичней школи, же то шицко функционує, же ше у валалє ище вше здравка и познатим и менєй познатим, а то лєм наша душа, наглас роздумує, тота наша славянска, та и руска душа

24 РУСКЕ СЛОВО

ленка тиж почала танцовац, а потим предлужела и зоз шпиваньом у ґрупох и у хору, зоз тераз уж покойним Чамом, а вец зоз Лидию Пашову. Бавела и у „Вистатей конїци”, алє до Театра познєйше, гвари, частейше заходзела їх дзивка.

– У нашим обисцу и по теди, алє и у одрастаню сина Бориса и дзивки Мартини, писня нїґда нє заспала, нїґда є нє сцихшана – приповеда Оленка. – Писня, и шицка наша и шицка квалитетна зоз других бокох, вше була присутна и вше ю було чуц, дакеди и три-штири розлични, а нараз у розличних хижох у обисцу. То нам, про сто спо соб живота, будзеня, роботи, оддиху, та по час кед сон чловека звлада. То так, и найкрасше же так – почина бешеду Оленка народзена Надь Макаїчкова, хтора уж скоро трицец роки роби у фармациї, апатики, донєдавна у апатики Дома здравя, а тераз лєм пар метери далєй – у приватней апатики. МЕДЗИ СВОЇМА – Робим то прето же то знам и любим, а найкрасше у тей роботи же помагаш людзом, нє лєм зоз лїком, алє часто и зоз совитом – гвари вона. Нє лєгко було одлучиц ше висц зоз державней апатики, а на другим боку то було лєм питанє часу. Зисцело ше же Оленка

добре зробела кед вєдно з тедишнїм єй шефом и колеґом Владом Пастернаком так надумали.

– Найвекше у шицким тим же робим медзи своїма людзми, у валалє, нє путуєм на роботу и мам вецей часу пошвециц ше своїм домашнїм, лєбо у даєдней хасновитей розваги. Живот идзе далєй, а сами зме виновати кед нє вибераме, а треба же би зме одлучели о чимшик важним у живоце. МУЗИКА ЯК СПОСОБ ЖИВОТА – Нє знам од кого сом нашлїдзела любов ґу музики, анї мацерово, анї по оцови, нє були виразно музикални, а мнє ше ушол тот ґен и подзековна сом же го мам и пестуєм го покля сом годна – гвари Гудакова и предлуує же музикални и їх обидвойо дзеци. Закончели музичну школу, и уметнїцки су опредзелєни обидвойо. Борис, тераз уж дипломовани инженєр ґрафичного дизайну, а Мартина закончела анґлийски язик. Вони то могли нашлїдзиц по Гудакових котри без винїмку прихильни уметносци и ту досягли свойо найкрасши хвильки.

– Як ускладзиц штверим проби у Доме култури, закончиц домашнї роботи, порихтац их, випровадзиц и дочекац, постарчиц сцигнуц на роботу… Думам же сом то нїґда нє чувствовала як терху. Так нам фамелия функционовала и шицко було и на час 8. МАРЕЦ 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

и добре покончене – приповеда Оленка, поволуюци ше на тото же кед же уж можеш робиц тото цо любиш, вец то роб, а зроб то як найлєпше знаш.

– Я зоз фолклором, танцом, познєйше зоз хором, ище у бувшей Держави, обишла жем вонконцом у Колу братства, а вец, як одро снута, сом була и у Италиї, Словацкей… Прекрасни путованя, друженя, упознаванє нових крайох и людзох, обичайох… Нашо дзеци, очиглядно, ишли по истей дра ги, Борис у фолклору, а Мартина вшадзи дзе ше могло, у театре, рецитованю, танцу, шпиваню… Обидвойо уж препутовали швета кельо лєм могли и пожадали. Мартина трецу класу ґимназиї закончела у Айови у Америки, а потим ище два раз на рижних студентских роботох. Борис тиж. Як студент пребувал там, а вец путовал кельо лєм могол – поцешена наша собешеднїца. ЛЮБЯ ПУТОВАЦ, ЛЮБЯ И ПРИВИТАЦ Нє лєм же Оленка люби путовац, любя шицки, а любя и вигосциц, дакедишнїх и терашнїх приятельох, а тераз уж и приятельох їх дзецох. Шицких привитаю и до обисца приму наисце зоз душу и отвореного шерца.

– Нєраз ме зачудовали нашо госци – гвари Оленка – кед нам, домашнїм, приповедаю яки нам валал богати и функционални. Ми якош анї сами нє свидоми же нам ту и наша Катедрална церква и Водица, и єдина Школа и Ґимназия по руски на швеце, же маме аж и Дом за старих, же валал ма оддзелєнє кулскей Музичней школи, же то шицко функционує, же ше у валалє ище вше здравка и познатим и менєй познатим, а то лєм наша душа, наглас роздумує, тота

8. МАРЕЦ 2019.

Хор Дома култури и Катедралней церкви св. оца Миколая (Оленка друга з лївого боку)

ДВА ВЕШЕЛЯ И ДВА СВАДЗБИ Оленка и Злато мали два свадзби. Перша була, зоз официйним винчаньом у Новим Садзе, у рамикох тедишнєй войводянскей манифестациї „Розмарийово винчанє” кед ше винчали малженски пари, представителє шицких покраїнских националних заєднїцох. На найшветочнєйши способ теди пришагали и Оленка и Златко, а шицким була кума Юлия Бисак, шпивачка Радио Нового Саду, котра тераз жиє и роби у Австралиї. По функциї, кум бул тедишнї городоначалнїк Нового Саду. Друга свадзба була о тидзень, у Руским Керестуре, кед пришага и винчанє окончене у Церкви св. оца Миколая.

наша славянска, та и руска душа. На другим боку то и домашнє воспитанє по традициї, а то ище вше видно у валалє. Ми лєм, после длугшого часу, тото преставаме обачовац, алє то так и так валал жиє. Кед же ше у дачим Оленка цеши, вец то наисце дзеци.

– Одмалючка, алє без наганяня, знали же здравканє нє кошта, а вельо значи, же почитованє од сушедох по шицких других лєм одраз красного и доброго воспитаня. Думам же ше нам зоз Златом тото поспишело. Цешим ше и у тим же зме, шицки вєдно, тельо роки препровадзели у секцийох Дома култури и прето же тоти дзеци цо там одрастали наисце препознатлїви и то по найкрасшим, а насампредз по справованю, скорей од шицкого. Там позакончовали ище єдну од животних школох, а тераз, кед су уж на своїм хлєбу, можу роздумовац як то пренєсц и усадзиц їх дзецом, док за тото придзе час.■

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ЛЮБОМИР ФЕЙСА, ФОДБАЛЕР ЗОЗ КОЦУРА

КЕД СОН ПОСТАНЄ ЖИВОТ Пише: Оля РУСКОВСКИ

Любомир Фейса у Коцуре направел перши фодбалски поцаги. Одмалючка цали свой шлєбодни час препровадзовал у бависку з лабду. Дебитовал у дресу кулского Гайдука у сезони 2005/2006 року, и швидко постал стаємни бавяч у першим тиму. Року 2008. подписал контракт зоз беоґрадским Партизаном, а уж 2011. шлїдзел контракт зоз греческим Олимпиякосом. Лабда ше одкотуляла и далєй, та так Любомир 2013. року подписал контракт з портуґалску Бенфику и свою часточку нєба нашол у слунечним Лисабону

Н

айкрасши Любомирово памятки з дзецинства вязани праве за його фодбалски початки. Ище як седем, осем рочни хлапец, найволєл з пайташами и братом буц на улїци, зоз лабду. И нє чудне же вошол до швета фодбалу. За шицок тот час, мал вельку потримовку и любов своїх родичох. Од нїх научел и запаметал же найважнєйше буц чловек, остац дошлїдни тому цо започате и вше знац же кед єст дзеки и сцелосци, кажду гранїцу и препреченє мож превозисц.

– Я з малого места, малого стредку у хторим нє було лєгко посцигнуц успих, алє и у тих часох хтори були чежки и кед Ище як хлапец найволєл копац до лабди сом мушел стопирац же бим сцигнул на тренинґ, вше ми у глави була лєм думка ЗОЗ НАЦИОНАЛНУ ЗАСТАВУ НА ОЛИМПИЙСКИХ БАВИСКОХ же сцем бавиц фодбал, сцем посцигнуц Як гвари Любомир, бавиц за репрезен- успих – гвари Люботацию, за жем у хторей є народзени, то на- мир, хтори зоз своїм йкрасше чувство. братом дзелї заєднїц– То нє мож поровнац нї зоз чим. Мал ки початки у фодбалу, сом нагоду участвовац на Олимпийских и предлужує: бавискох у Пекинґу 2008. року, и буц – Найважнєйше ми младши репрезентативец на Олимпияди. було бавиц фодбал, и То наисце окремне чувство. То цошка цо кед було так, вец сом озда нїґда нє забудзем. бул найщешлївши.

26 РУСКЕ СЛОВО

Кариєру почал у ФК „Гайдук” у Кули, а познєйше прешол до ФК „Партизан” у Беоґраду. У медзичаше достал поволанку облєчиц и дрес репрезентациї Сербиї – перше за младшу екипу, а пошвидко и за сениорску. Сни ше почали зисцовац, єден за другим. После такого успишного периоду, на приятельским змаганю репрезентациї Сербиї и Япону дожил озбильне покалїченє преднїх прекрижених лиґаментох. Шлїдзела операция и длугоке лїченє, и после вецей як рока, Фейса ознова вишол на терен. И у тих чежких хвилькох, Любомир нє одуставал од своєй любови ґу фодбалу.

– Нє допущовал сом же би ме дацо зламало, нє сцел сом ше упатрац на других, прето же бим вец нє бул свой. Так знам же сом зоз своїм трудом, роботу и закладаньом сцигнул поталь дзе сом нєшка – гвари Любомир. ЗА ДЗЕШЕЦ РОКИ – ДЗЕШЕЦ ТИТУЛИ Концом юния 2011. року Любомир подписал контракт зоз Олимпияко сом зоз Грече скей, и пре селєл ше до Атини. Уж у першей сезони освоєл „дуплу коруну” – титулу аса и Куп Грече скей. О кратки час, концом авґуста 2013. року, прешол 8. МАРЕЦ 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

бавиц за клуб Бенфика зоз Портуґалиї, а з лисабонскима „орлами” нєдавно предлужел контракт по 2021. рок. Зоз його меном повязана єдна барз ласкава титула – Любомир Фейса єден з найтрофейнєйших фодбалерох у историї сербского фодбалу.

– За дзешец роки освоєл сом дзешец титули и то мой найвекши фодбалски успих. Кажда ми под’єднак мила, каждей сом ше барз радовал и у каждей сом уживал як кед би була перша. Прешлого року претаргнути тот ланєц, дакус сом ше нервирал, алє наздавам ше же по тим питаню тот рок ознова будзе успишни за мнє и за мой тим – оптимистично предлужує Любомир. НАЙВЕКША ПОТРИМОВКА – Гоч моя позиция нє така же бим требал давац ґоли, заш лєм найкрасши мой ґол у исти час и найемотивнєйши прето же сом го посцигнул после покалїченьох и кед сом ше ознова врацел на терен, а пошвецел сом го своєй супруги хтора у тот час була ваготна, и наисце було вельо емоциї – гварел Любомир, здогадуюци ше на тот период. Супруга Сузана му найвекша потримовка, нє препущує змаганя и зоз трибинох му приноши щесце. Однєдавна фамелия Фейсових богатша за двох членох – хлапчика Матеа и дзивочку Петру. Як визначел Фейса, живот достал цалком другу димензию накадзи постал оцец.

– Нашо два ангели, Матео и Петра, вони нам даваю смисел живота. Найвекше жаданє ми було же бим ше витворел як родитель, и тото жаданє ми ше сполнєло. Тераз

жадам лєм же би моя фамелия и я були здрави, и то єдине цо важне – гвари вон. Фейсово у Лисабону жию уж шейсц роки, и по Любомирових словох, роки барз швидко лєца, а цала фамелия ше там уж чувствує як кед би була дома.

– Клима совершена, кухня одлична, людзе госцолюбиви... Ту ше народзели нашо дзеци и ґу Портуґалиї вше будзем мац окремне почитованє. Вона вше будзе часц нас самих. КОЦУР НА ОКРЕМНИМ МЕСЦЕ

До Коцура Фейса нє сцигнє присц так часто як цо би сцел, прето же нє ма вельо шлєбодного часу, алє вше кед му ше укаже нагода присц до Сербиї, вше обидзе мацер, оца, брата и шестру. Як з ошмихом гвари Любомир, барз му хиби и лапанє риби на беґелю зоз родичами и братом.

– Коцур забера окремне ме сто у моїм шерцу. Там моя фамелия, моя родзина, там жию добри людзе и барз дзечнє там одходзим. Барз любим лапац риби и наздавам ше же и мой син то будзе любиц, та єдного дня шицки вєдно позаруцуєме циґонї... Упечатки того младого фодбалера позитивни, гоч го живот одкотулял далєко од родного места, и вон и далєй сце усовершовац свою професию, а шицко друге цо дожил, гвари, то барз вельке богатство.

– Цихи сом по природи, алє покус твардоглави, упарти, вельки борец и вельки роботнїк и прето у будучносци очекуєм ище вельо добри змаганя, и сиґурно, ище вельо титули – визначел Фейса, наисце блїщаца гвизда на нашим Любомир зоз супругу Сузану, Матеом и Петру спортским нєбе.■

8. МАРЕЦ 2019.

ТРОФЕЙ ЗА ТРОФЕЙОМ То основна констатация кед ше спомнє того младого репрезентативца Сербиї и терашнього бавяча портуґалскей Бенфики. Рахуюци предходни период у Партизану, Олимпиякосу и тераз у Бенфики, Любомир освоєл дзешец шампионски титули у Сербиї, Греческей и Портуґалиї. Нєвироятну серию освоєних першенствох почал 2009. зоз Партизаном, а кед прешол до Олимпиякосу предлужел збогацовац свою витрину зоз трофеями. Допринєсол освойованю трофея 2014. року за тим зоз Греческей, а истого року, кед прешол до портуґалских „орлох”, сезону закончел зоз ище єдним трофейом. Гоч мал велї проблеми зоз калїченями, удало ше му ше мац кариєру наисце за почитованє.

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ҐУ СТОРОЧНЇЦИ ОД СНОВАНЯ РНПД –

НАРОДНЕ БУДЗЕНЄ РУСНАЦОХ У БАЧКЕЙ, СРИМЕ И СЛАВОНИЇ Пише: Дюра ЛАТЯК

Початки националного будзеня при Руснацох на териториї дакедишнєй Угорскей, особлїво на подручу нєшкайшей Восточней Словацкей и Закарпатскей обласци України, ґу котрим етнїчно припадаю и бачванско-сримски Руснаци, вязани за мено священїка Александра Духновича (1803–1865). Реализовало их у нас Руске народне просвитне дружтво, основане 2. юлия 1919. року у Новим Садзе

Н

(Виривок з Духновичовей здравици) ...Аби ше кури, Гуши, пульки нєсли, Пожегнай о Боже И тебе нєвесто Аби ци по волї Ишло добре вшецко. Най же ци твуй седляк В щесцу здрави оре, Би ци було полно Вшадзи у коморе, Крави ше доїлї А целятка рослї. А най ци твуй седляк Будзе завше здрави, Кросна, мотовидло Он ци сам направи. Справи ци вреценко, Кудзель, ложку, миску, Лопату, кочергу, Кед хцеш и колїску. Дай вам Боже хлєба, Сира, масла, млєка, Бисце ше спомоглї Хоч на пул орека. Най вам будзе живот Веселосц и грачка, Он будзе твуй седляк, Ти єго седлячка.

28 РУСКЕ СЛОВО

а основи провадзеня Духновичовей национално-културней дїялносци мож ше прешвечиц же ше вон од самого початку, та по конєц тей дїялносци тримал Русином и тоту назву за себе, та и за свой народ нїґда нє заменєл зоз назву Рус або русский, гоч тоту другу применьовал за означованє цалого народу у царскей Русиї. Под Русинами подрозумйовал, попри свойого етноса у Угорскей, и Галичанох, Буковинцох и Малорусох на України. Духнович писал и по латински, и по мадярски, и по словацки, и на вецей диялектох свойого краю. Же знал добре и шаришски и земплински диялект, зоз котрих ше розвил наш бешедни, а познєйше и наш литературни язик у Бачкей и Сриме, доказує и його стиховани тост (здравица), зоз котрого у тим фельтону даваме лєм виривок. Шаришско-земплински народни бешеди найоддалєнши од шицких других руских бешедох и з нїма ше служело найменше число панонских Руснацох. Вироятно Духнович оценєл же тоти народни бешеди праве прето нє мож вжац як основу за общи литературни язик Русинох у Мадярскей. З другого боку, вон знал же шаришско-земплинска часц Руснацох добре познала народни язик на котрим ше отримовало богослуженя и молитви. Понеже тот церковни язик источасно обєдиньовал и шицких других Русинох, вец нє чудо же ше Духнович одлучел праве його положиц до основи язика на котрим найвецей писал, збогацуюци го зоз лемковску живу бешеду и русийску литературну лексику. У чаше Духновичовей дїялносци у Австро-Угорскей Монархиї бул значно розвити панславистични рух котри подрозумйовал и намаганя за очуванє єдинства у литературним язику. Творенє локалних литературних

язикох, по нашим думаню, за прихильнїкох того руху (як цо то славяно-сербски або славяно-руски) було оправдане лєм теди кед представяло преходну фазу у твореню общеславянского литературного язика, чия основа зачувана у церковним язику. Таке думанє вироятно превладовало и при Духновичови. Прето вон провадзел и творчосц Доситея Обрадовича и Вука Караджича, чийо ше кнїжки находзели у библиотеки у Ужгородзе, котра Духновичови стала на розполаганю. Заш лєм, кед би з Духновичовей дїялносци требало видвоїц тото цо найважнєйше, ми би ше опредзелєли за його активносц на будзеню руского националного чувства при жительстве карпатско-панонского подруча. Думаме же як литерата Духнович нє посцигнул високи уметнїцки досяг. Його твори нє вше уметнїцки доробени и вельо су значнєйши по тим же у народзе будзели його руске националне чувство. Його писнї Подкарпатскіи Русины, оставьте глубокий сон, и: Я Русинъ былъ, есмъ і буду, Я родился Русиномъ, Честный мой родъ не забуду, Останусь его сыномъ... постали национални гимни, а тота друга и национални кредо котри памета и преноши з поколєня на поколєнє кажди свидоми Русин. Уж Духновичово сучаснїки наглашовали же кед би вон написал лєм тоту другу писню, та би заслужел буц вично записани у историї свойого народу. РУСКИ СОЛОВЕЙ Духновичова дїялносц директно нє вплївовала на будзенє рускей националней свидомо сци Руснацох у Бачкей, Сриме и Славониї, котри уж од скорей з боку мадярских 8. МАРЕЦ 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

РУСКОГО НАРОДНОГО ПРОСВИТНОГО ДРУЖТВА (II) власцох були предвидзени на подполне помадяренє. Зоз може по служиц и факт же на Сновательней схадзки Рудокументох о нашей прешло сци мож заключиц же почат- ского народного про свитного дружтва (РНПД) у Новим ки нашого националного будзеня ушлїдзую скоро полни Садзе 2. VII 1919. року, попри державней шпивана и Духпейдзешат роки по сле таких проце сох на Закарпатю и у новичова гимна „Я Русин бул...”2 Во сточней Словацкей. И тоти початки вяжеме звичайно Же Духновичова будительска дїялносц при Руснацох за зявенє першей кнїжки народних писньох зоз Бачкей. Бачкей, Сриму и Славониї охабела найдошлїднєйши одБула то збирка Русскій соловей, котру пририхтал по своїх раз на нашей национално-културней ориєнтациї од перзаписох тедишнї кере стурски учитель Михайло Врабель ших дньох националного будзеня та по нєшкайши днї, и дал видруковац у Ужгородзе 1890. року. У тей кнїжки, доказує и факт же зме остали твардо при своєй националкотру предплацели 35 жителє Руского Кере стура (58 при- ней назви Руснаци (Русини), алє свидоми заєднїцкого кокладнїки), 16 жителє Коцура (26 прикладнїки) и єден жи- реня зоз Руснаками-Русинами на Горнїци, та и гевтима тель зоз Кули (1 прикладнїк) котри нєшка интеґровани у на першим нукашнїм боку Александер Духнович, национални будитель Русинох українскей нациї. Правда, ма обявени портрет Алекбуло и при нас процивслову Восточней Словацкей и Закарпатю, ґу котрим сандра Духновича, а текст етнїчно припадаю и Руснаци Бачкей, Сриму и Славониї, носци у одношеню ґу украпочина з його „Вручаниєм”. їнскей нациї. Док ше нашо народзени 7. мая 1803. року у восточнословацким У нєй на 59-61. бокох обяве- валалє Тополї, а умар 30. априла 1865. року у Пряшове, културни дїяче, позберани на писня „Подувай витри- дзе є и поховани. Його будительска активносц почала коло РНПД, ґу українскей ку...” зоз подписом А. Д. (нанациї одношели як нашей и одвивала ше у остатнїх двох деценийох живота, й ви роят нє й ше Алексан дра цо значи – вецей як сто роки после того як ше нашо матичней, дотля ше дїяче, Духновича), 62-64. „Прийди позберани коло Културнопредки преселєли ту, до Бачкей. ты до нас” зоз полним подпросвитного союзу югослаписом А. Духновича, а на вянских Русинох (популар68. „Подкарпаскіи русины” и на 69. „Прелестны горы” но наволани „заряше”) нє сцели помириц зоз таким трет(зоз повисци „Милен и Любица”) без подпису Алексан- маном. Вони припознавали лєм єдну єдинствену руску дра Духновича. нацию и же на ґеоґрафскей териториї под назву Україна Медзитим, гоч то було експлицитне стретнуце наших жию Малоруси як часц тей єдинственей „рускей” нациї. предкох зоз Духновичову литературну и будительску Наш бешедни язик, гоч зоз документох мож заключиц творчо сцу, одно сно зоз писнями за котри мож предпо ста- же по приселєню наших предкох до тих крайох мал вецей виц же их наш народ прилапел як свойо, тиж так мож зазначени вариянти, пред вецей як 150 роками ше унифипредпо ставиц же воно нє було и перше. ковал у достаточней мири (з двома вариянтами: коцурску и керестурску, котри ше медзи собу лєм минимално роДУХНОВИЧ И ЗНАЧНОСЦ ЙОГО ДЇЛА зликую) и постал добра основа за його кодификацию и видзвигованє на уровень литературного язика шицких Нєт причини нє вериц же ше Духновичова будительска Руснацох у Югославиї. дїялносц одражовала и на Руснацох у Бачкей, Сриме и Нїяке нє чудо кед ше дахто з нєшкайших ґенерацийох Славониї, гоч за тото, окрем кус скорей спомнутих фак- опита же нач нам потребне познац Александра Духновитох, писани документи затераз нє маме. На тото нас на- ча и його дїло, кед вон директно нє вплївовал на нашу наводза факти же по нашим приселєню до тих крайох свя- ционалну консолидацию! щенїки и пивцоучительски кадер приходзели на службу Одвити на таки питаня єст вецей. Ми на тот завод ґу нашим людзом през велї децениї праве зоз Горнїци. спомнєме лєм штири: Кере стурски учитель Петро Кузмяк, котри скоро цали 1. Прето же Руснацом Бачкей, Сриму и Славониї Духсвой роботни вик прежил у Кере стуре, народзени на Гор- новичова будительска литературна творчосц презентованїци у валалє Фолварк (нєшка Страняни) у Во сточней на уж у першей кнїжки котру тримаме за свою (Русскій Словацкей, учитель Михайло Врабель зоз Вирави, а Ми- соловей) и же без сумнїву охабела свой шлїд у дальших хайло Поливка тиж походзел зоз Горнїци. Окреме Ку- процесох националного будзеня при наших предкох. змяк, котри бул и Духновичов особни приятель1, вироят2. Прето же зме твардо остали при рускей националней но могол мац и Духновичову Книжицю читалную для на- свидомосци, же зме по опредзелєню Руснаци, Русини, як чинающих и же ше з ню служел у учительскей пракси у и припаднїки нашей етнїчней матки котра часц народу цо Руским Кере стуре. Тиж так, нови священїцки и учитель- жиє на просторох нєшкайшей Восточней Словацкей и Заски кадер зоз наших крайох одходзел на школованє до карпатскей обласци України, рахуюци при тим и гевту Львова и Ужгороду концом ХІХ и на початку ХХ вику (по часц котра ище вше жиє и у Польскей, у сиверовосточних Першу шветову войну, а и познєйше), цо наводзи на крайох Мадярскей и сиверозаходних часцох Румуниї. предпо ставку же ше вони там (окреме у Ужгородзе) стре3. Прето же судьба наших предкох у южних крайох Матали зоз Духновичовим дїлом. Конєчно, як доказ тому дярскей по Першу шветову войну по вельо койчим идентична зоз судьбу наших сонароднїкох на Горнїци, гоч бу1 „Листокъ”, ч. 9, 1. мая 1893, бок 103, у статї: Петръ Кузмякъ, нала и бивно повязана, и родный учитель.

4. Прето же Духновичово будительске дїло, гоч и индиректно, охабело найдошлїднєйши одраз на нашей култур2 Оп. Записник І-го руского народного собранія отриманого 2. VII. 1919. ней ориєнтациї од перших дньох националного будзеня, року у Новим Саду, Руски календар 1921, Руски Керестур, боки 33-42. та по нєшкайши днї.■ (Предлужи ше) 8. МАРЕЦ 2019.

РУСКЕ СЛОВО 29

ДУХОВНИ ЖИВОТ ТОГО РОКУ ВИДЗЕ БИБЛИЯ ПО РУСКИ

КАПИТАЛНА РОБОТА

Того року будзе закончене длугорочне подняце – видзе Библия по руски. Будзе то перши на швеце преклад на язик бачванских и сримских Руснацох єдней з найпрекладанших кнїжкох у историї чловечества. Кнїжка будзе пошвецена подзвигнуцу Апостолского еґзархата на уровень Владичества св. Миколая и 100-рочнїци снованя Руского народного просвитного дружтва. Тото поведзене 1. марца, у шедзиску Епархиї св. Миколая, на схадзки владики кир Георгия Джуджара з членами Библийней комисиї – о. Михайлом Малацком, о. Владиславом Рацом, о. Юлияном Рацом и прекладателями др Янком Рамачом и Михалом Рамачом. Згогаднєме же владика видаванє цалосного Святого Писма на руским язику нависцел у Руским Керестуре 6. децембра 2018. року, на швето святого Миколая, на Архиєрескей Служби Божей, вєдно з преглашеньом подзвигнуца Апостолского еґзархата на Епархию, як подзекованє Господу Богу за тот вельки дар. Року 2006. тедишнї Апостолски еґзархат за грекокатолїкох у Сербиї и Чарней Гори видал Нови завит, хтори зоз жридлового греческого язика преложели тераз покойни францискан о. др Тадей Войнович, Михал Рамач и др Янко Рамач. Прешлого року др Янко Рамач и Михал Рамач придали кир Георгийови преклад шицких 47 кнїжкох Старого завиту. Руски текст доручени членом Библийней комисиї и шицким священїком Еґзархата, односно Епархиї. Владика вєдно з членами Комисиї и прекладателями розпатрел писани зауваги хтори сцигли и прилапел тоти хтори доприноша лєпшому розуменю и уточнюю значенє зложеного, вецейпасмового библийного текста. Стари завит преложени зоз Септуаґинти – греческого прекладу єврейскей Библиї. Тото ришенє вибране прето

же и славянски апостоли Кирил и Методий Библию преложели на церковнославянски зоз Септуаґинти и же наша Церква виками хасновала преклади Библиї зоз спомнутого текста. Прекладателє наглашели же у роботи хасновали и церковнославянски, українски, латински, италиянски, горватски и польски преклади, з намиру же би цо вирнєйше пренєсли сучасним читачом змист и дух кнїжкох писаних пред вецей як два тисячи роками. У роботи хтора тирвала петнац роки, часто ше совитовали зоз священїками и линґвистами. Барз вельо им значела помоц покойних о. Романа Миза и о. др Тадея Войновича. Власни мена и топоними – назви обласцох, местох, горох, рикох итд, пренєшени на основи церковнославянских текстох, так як су на богослуженьох и у народней бешеди хасновани виками (Исус, Ветил, Вифлеєм, Ливан – а нє Йошуа, Бетел, Бетлегем, Либан...). Кнїжку, хтора ма вецей як 1 600 боки, ґрафично дизайновали Славко Сабо и Татяна Пиксиядес. Друковац ю будзе друкарня „Максима ґраф” з Петроварадину, а мала би буц готова у першей половки того року. Н. Д.

У БЕОҐРАДЗЕ

ОЗНАЧЕНИ ШВЕТОВИ ДЗЕНЬ МОЛИТВИ У Земуну ше уж пейц раз означовало екуменски Шветови дзень молитви, а того року домашня була наша грекокатолїцка заєднїца у Вишеґрадскей 23. Держава котра порихтала тот дзень була Словения, та вец о рижних искуствох и живоце тей держави присутних упознала Майда Чоп зоз Руху фоколарох, а у мено архиепископа монс. Станислава Хочевара одмодлєла молитву Оченаш по словенски.

30 РУСКЕ СЛОВО

Присутних привитал, як домашнї, парох беоґрадски о. Владислав Варґа, а модератор була представнїца Сербскей Православней Церкви Тияна Сурбатович. Попри грекокатолїкинї Олґици Радович Лендєр, у програми участвовала лєм єдна особа зоз протестантскей Церкви, а аж штири зоз СПЦ, медзи котрима и млада теолоґиня Єлена Любенович. У мено СПЦ бул официйни представнїк протодиякон Радомир Ракич, а зоз других Церквох нє були священи особи. Цали сход потримал и секретар у Управи за сотруднїцтво зоз Церквами у Министерстве Правди Републики Сербиї Ґаврило Ґрбан, цо саме по себе бешедує кельо наша Церква у Беоґрадзе нашла свойо почесне место у екуменских стретнуцох, окреме у одношеню зоз православнима, цо нє случай уж роками у Новим Садзе и других местох. Нашо вирни ше окреме указали з богатим столом и специялитетами, та вец и аґапе постало нагода же би ше присутни баржей упознали. О. С. К.

8. MАРЕЦ 2019.

duhovni@ruskeslovo.com

АКЦИЇ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

РОБЕЛО ШЕ НА ТЕМЕТОВЕ И ГИПОДРОМЕ Члени и приятелє Конїцкого клубу (КК) „Русин” з Руского Кере стура, всоботу мали роботну акцию на гиподроме дзе розчисцели вельку поверхносц у часци дакедишнього лєшику. У акциї участвовали коло 20 особи розличних ґенерацийох. По словох предсидателя КК Желька Папуґу, у акциї зоз тримерами розкерчена досц запущена часц гиподрома, шмеце вивежене, санировани облак хтори розбити прешлей єшенї. Шицко цо требало за тоту роботу финансовали сами члени Конїцкого клубу, а будзе тре-

На теметове

бац ище голєм два таки акциї же би ше докончело роботу, понеже, як наглашел Папуґа, Клуб длужен отримовац тоти парцели хтори у державней власно сци и хтори до стал хасновац од локалней самоуправи. Ярнє пораєнє 4. марца окончене и на кере стурским теметове, акцию орґанизовал Церковни одбор, а попри членох Одбору и туторох теметова Михайла Раца и Ми ро ня Будин ския, участвовали и даєдни парохиянє. Вивежене шмеце, спалєни остатки зоз ве ль кей єшеньскей акциї у старей часци теметова, и вировнани те рен за но ви гробни ме ста у тей часци. Ак ци я шом була На гиподроме ве ль ка помоц же ту тор Будин ски чежшу часц роботи поробел зоз своїм баґером, а окрипенє на концу були капущанїки хтори пририхтали вредни волонтерки, понеже того дня бул перши дзень по сту. М. А.

У ЦЕРКВИ У ДЮРДЬОВЕ

НОВИ ҐАРА ДИЧИ ЗА КОВРУШ

У дюрдьовскей грекокатолїцкей церкви Рождества Пресвятей Богородици, штредком фебруара закончена часц роботох з котрима розпочате ушорйованє часци церкви през котру ше одходзи на ковруш. Заплановане же би ше тоту часц цалком ушорело до Велькей ноци, алє и же би ше на коврушу потамаль поставело нову подлогу. Зняти стари древени спирални ґарадичи котри водзели на ковруш, чию конструкцию ношел груби слуп на штред тей просториї. Тоти ґарадичи водза аж по турню, ґу дзвоном, та на месце дзе ше з нїх виходзи на ковруш, а просто предлужує на турню, поставени нови дзвери же би нє уходзел жимни воздух и прах з турнї, на чиїх облакох лєм роштелї. У часци церкви дзе були ґарадичи, мури цалком ушорени, оґлетовани, дзе було потребне и орипани, поставена мрежочка, а потим обилєне.

8. MАРЕЦ 2019.

Слуп на штредку вицифровани з руку, исто як и мури на одредзених часцох у церкви, же би були у истим стилу.

– Зняли зме ґарадичи и положели скелу вонконцом до горе, же бизме могли нормално робиц и обновиц мурик и слуп зоз истима фарбами як и нука у церкви – гварел Иван Амброшич, фаховец церковного малярства, майстор и власнїк фирми „Амброшич” зоз Зомбора, котра пред дванац

роками омальовала шицки мури у главней часци и у олтаре. После тих роботох положи ше ґарадичи, на нїх мрамор, а на мурик рукохват.

– Найволєли бизме же би ше шицки роботи закончело по Вельку ноц, окреме же би були ґарадичи, же би вирнїки могли пойсц на ковруш. Нови ґарадичи буду зоз кованого желєза, а викує их фирма котра направела роштелї и дзвери у трецей, уходней часци дюрдьовскей церкви, так же буду укомпоновани – гварел домашнї паноцец Михаил Холошняй. Тоту роботу окончи фирма „Оґань” зоз Младеновцу. Средства за обнову спомнутих часцох церкви достати од владичества зоз Келну у Нємецкей. У церкви буду и електрични швичнїки зоз вецей грушочками на бочних мурох на уходней часци, же би була лєпше и баржей ошвицена. С. С.

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашей милей нини хтору зме поховали 2. марца 2019. року

КСЕНИЯ МЕДАН народзена Надь у Руским Керестуре (1945–2019) зоз Суботици

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца наполнєли ше жалосни 40 днї як ше преселєла до вичносци моя супруга

МЕЛАНИЯ ЛИКОВ народзена Павлович (1963–2019) з Руского Керестура

Красни памятки на Вас буду чувац Макайово, Миличово и Арвово зоз фамелиями Спочивайце у мире Божим!

У красних памяткох це чува супруг Дюра

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца наполнєли ше 40 жалосни днї як нє з нами наша мила мац и баба

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца наполнєли ше 40 жалосни днї як нє з нами моя мила мац

МЕЛАНИЯ ЛИКОВ народзена Павлович (1963–2019) з Руского Керестура Памятку на твою любов, доброту и пожертвовносц чуваю, твой син Желько зоз супругу Ванесу, та мили унучата Филип и Антония Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца наполнєли ше 40 жалосни днї як ше преселєла до вичносци наша мила мац

МЕЛАНИЯ ЛИКОВ народзена Павлович (1963–2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом у красних памяткох це чува син Дзвонко зоз супругу Марину Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. марца 2019. року наполня ше 9 роки як нє з нами наша мила супруга, мац и баба

НАТАЛИЯ НОВТА народзена Сеґеди (1943–2010) Памятку на єй любов, пожертвовносц и доброту чуваю єй наймилши Спочивай у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

Спочивай у мире Божим!

МЕЛАНИЯ ЛИКОВ народзена Павлович (1963–2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятки на тебе навики чува твой син Деян Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца наполнєли ше 40 жалосни днї як нє з нами наша мила

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца наполнєли ше 40 жалосни днї як нє з нами наша мила

МЕЛАНИЯ ЛИКОВ МЕЛАНИЯ ЛИКОВ народзена Павлович народзена Павлович (1963–2019) (1963–2019) з Руского Керестура з Руского Керестура У красних памяткох це чуваю У красних памяткох це чуваю сватово Джуджарово сватово Гардийово Спочивай у мире Божим! Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 4. марца 2019. року наполнєли ше 24 роки як нас охабела наша мила мац

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца 2019. року наполнєли ше 19 роки як нас зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

МИРОНЬ БУДИНСКИ МАРИЯ ГАЙДУК з Руского Керестура (1920–1995) (1930–2000) з Руского Керестура Памятку на ню чуваю дзивка Ма- Вично це будземе паметац, твойо наймилши рия и унук Милан зоз фамелию Спочивай у мире Божим! Спочивайце у мире Божим!

8. MАРEЦ 2019.

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 2. марца наполнєли ше 6 мешаци як нє з нами наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

МИРОН СИВЧ (1940–2018) з Кули Час преходзи, алє и далєй у своїх шерцох це чуваю твойо: супруга Мария, дзивка Фемка, син Мирон зоз супругу Геленку, унуки: Златко зоз супругу, Мижо, Алексей, Николая зоз супругом, Леонтий, и праунук Виктор Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. марца наполнєли ше 4 роки як нас зохабела наша мила дзивка и мац

ЗДЕНКА ЧОЛАКОВ народзена Турински (1965–2015) з Нового Саду На ню будземе чувац памятку дзивка Катарина, син Мирослав, мац Меланка и оцец Мирослав СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. фебруара 2019. року наполнєли ше дзешец смутни роки як нас занавше зохабела наша мила мац, швекра и баба

МАРҐИТА ПОЛДРУГИ (1935–2009) народзена Канюх з Вербасу Памятку на єй милу подобу и доброту вично у своїх шерцох буду чувац син Юлин, нєвеста Таня и унукове Ваня и Федя Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. фебруара 2019. року наполнєли ше дзешец смутни роки як нас занавше зохабела наша мила мац, швекра и баба

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 12. марца наполнї ше жалосни рок як нє з нами наш мили супруг, оцец и дїдо

ЯНКО ГАЙДУК (1937–2018) з Руского Керестура У красних памяткох вично го чуваю супруга Ирина, дзивка Весна и унука Емина Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. марца наполня ше Дня 12. марца наполня ше седем жалосни роки шейсц жалосни роки як нас занавше зохабели нашо мили родичи

МАҐДАЛЕНА НЯРАДИ ДЮРА НЯРАДИ народзена Виславски (1926–2012) (1926–2013) з Руского Керестура Памятку на їх любов и доброту вично чуваю син Яким и дзивка Меланка зоз фамелиями СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 5. марца наполнєли ше три Дня 6. марца наполнєли ше 10 мешаци як нас зохабел наш роки як нас зохабела наша мили оцец, швекор и дїдо мила мац. швекра и баба

ИРИНА ТИРКАЙЛА ДЮРА ТИРКАЙЛА народзена Надь (1951–2018) (1954–2009) з Руского Керестура Мили нашо, занавше останєце у наших шерцох и памяткох Вашо наймилши Спочивайце у мире Божим! Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

МАРҐИТА ПОЛДРУГИ (1935–2009) народзена Канюх з Вербасу

Памятку на єй милу подобу и доброту вично у своїх шерцох буду чувац син Силва, нєвеста Лїля и унуки Ивона и Давор Спочивай у мире Божим!

8. МАРЕЦ 2019.

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д., Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НСУ258/НСЛ258НС – Футожска” у Новим Садзе, у улїци Футожска 37, на катастерскей парцели число 3447, КО Нови Сад II, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

РУСКЕ СЛОВО 33

ИНФОРМАТОР МАЛИ ОГЛАШКИ

Предаваме хижу у Старим Вербаше, обок при рускей церкви. Тел. 063-504-541.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта ЯКП „Водовод и канализация” Масарикова 17, Нови Сад, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Водообезпечованє населєня Боцке (перша зона водообезпечованя южно од драги IIA порядку 119, на катастерских парцелох чс.

1064, 896, 1071, 1070, 1065, 901, 1077, 1085/4, 1087/3, 1101, 1086/7 1087/1, 1086/1, 1088/3, 1089, 1090, 1092, 1095, 1098/2, 1098/1, 1099, 1118, 1115/1, 1108/1, 1107/1, 1104, 1103/3, 1102/4, 1102/5, 1121/4, 1114, 1116, 1117, 1119, 1142, 1122/1, 1105/4, 1102/1, 1122/2 и 1121/1 шицко у К.О. Лединци, Город Нови Сад, и на катастарских парцелох чс. 74, 3973, 82, 91/17, 78, 158, 159, 3974/1, 130/7, 129, 127/2, 126/7,

126/8, 125/5, 259/5, 259/9, 259/10, 259/11, 259/12, 260/3, 260/1, 260/2, 261, 262, 263/1, 263/2, 266/4, 266/3, 266/6, 266/7, 266/8, 266/9, 266/10, 266/17, 266/13, 266/12, 266/16, 266/15, 382/1, 130/1, 130/2, 130/3, 130/4, 128/6, 127/1, 124/11, 125/7, 259/13, 277, 269/9, 265/5, 265/8, 269/1, 273, 287/8, 272, 271, 270, 269/2, 282, 3972, 4006, 121/2, 121/1, 52/7, 102, 104/5, 104/6, 55/5, 71/1, 68/19, 69, 70/17, 86/1, 83/4, 131/3, 144/2, 136/2, 148/5, 140/5, 137/26, 70/16, 70/9, 70/15, 63/15, 63/6, 63/14, 64/15, 64/1, 62/5, 61, 62/13, 52/1, 150/5, 143/1, 149, 143/1, 70/6, 67, 70/14, 64/18, 65, 58, 59, 56/2, 55/4, 55/6, 53/1, 54/2, 53/2, 70/18, 64/14 шицко у К.О. Сримска Каменїца, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

РОЗПИСАНИ ПОКРАЇНСКИ КОНКУРСИ

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за урбанизем и будовательни роботи Улїца Жарка Зренянина чс. 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/661-3344

ОБВИСЦЕНЄ

о обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за урбанизем и будовательни роботи Городу Нового Саду: Роботне место: окочователь за роботи озаконьованя вецейхижових, роботних и продукцийних обєктох у Оддїлу за озаконьованє вецейхижових, роботних и продукцийних обєктох, хтори розподзелєни до роботного места совитнїк. Текст явного конкурса за пополньованє наведзених роботних местох мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за урбанизем и будовательни роботи Городу Нового Саду.

34 РУСКЕ СЛОВО

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Служба за заєднїцки роботи Улїца Жарка Зренянина чс. 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/529-770

ОБВИСЦЕНЄ

о обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцого и намесценого роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за заєднїцки роботи Городу Нового Саду: Роботне место: шеф Оддїла за финансийни роботи хтори розподзелєни до роботного места сомостойни совитнїк-єден окончователь и помоцни роботнїк за гиґиєну у Оддїлу за гиґиєну и курирски роботи у месних заєднїцох – роботнїк IV файти роботних местох – єден окончователь. Текст явного конкурса за пополньованє наведзених роботних местох мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за заєднїцки роботи Городу Нового Саду.

Покраїнски секретарият за образованє, управу, предписаня и национални меншини – национални заєднїци розписал явни конкурси у шицких своїх ресорох, у вкупней суми 410,5 милиони динари. Секретарият до обласци образованя уложи 353,5 милиони динари, док националним меншином наменєни 57 милиони динари. Шицки конкурси явни, тирваю по 15. марец, односно 20. марец 2019. року, а документацию и податки о условийох конкурсох мож превжац у просторийох Секретарияту, лєбо на сайту www.puma.vojvodina.gov.rs..

МАЛИ ОГЛАШКИ

ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710 065/5088-433 8. МАРЕЦ 2019.

ИНФОРМАТОР

ОДВИТИ, РЕАҐОВАНЯ И ПИСМ@

ЯК ДАЛЄЙ?

* дзе цо будзе *дзе цо будзе *

У ДЮРДЬОВЕ ОСМОМАРЦОВСКИ КОНЦЕРТ На соботу, 9. марца 2019. року, у просторийох КУД „Тарас Шевченко” у Дюрдьове отрима ше традицийни Осмомарцовски концерт з нагоди Дня женох. На концерту буду участвовац младши члени Дружтва з вецей секцийох, школяре зоз дюрдьовскей ОШ и Дзецинскей заградки. Програма почнє на 16 годзин у просторийох Дружтва. ***

„РУСКЕ СЛОВО” ШЕ НА САЙМУ ПРЕДСТАВИ НА СОБОТУ

На Медзинародним сайме кнїжкох НВУ „Руске слово” представи кнїжку интервюох Олени Планчак -Сакач „Вецей од бешеди” и кнїжку драмох Звонимира Павловича „Зазбероваче труплох”, на соботу, 9. марца, на 13 годзин, на штанду Покраїнского секретарията за културу, явне информованє и одношеня з вирскима заєднїцами и Покраїнского секретарията за образованє, управу и национални меншини-национални заєднїци. Окрем спомнутих кнїжкох, на Сайме буду представени и други кнїжки зоз Видавательного опусу Установи. ***

ПРЕМИЄРА ПРЕДСТАВИ „ГУНЦУТ ДЗИВКИ”

У Руским Керестуре на соботу, 9. марца, будзе премиєра представи Наталиї Уваровей „Гунцут дзивки” Драмского студия „АРТ” Дома култури Руски Керестур. Театралну представу режирал Владимир Надь Ачим, почнє на 20 годзин, а уходнїца кошта 200 динари.

021/6613-697, 021/6624-/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com informator@ruskeslovo.com OGLA[OVANW 8. МАРЕЦ 2019.

Пише: Михайло КАТОНА, дипл. инж.

Тих дньох на Копаонику ше отримує традицийни бизнис форум. На нїм познати економисти, банкаре, визначни политичаре и други людзе зоз швета бизнису бешедую о резултатох сербскей привреди у прешлим року, и о тим цо треба превжац же би у року хтори започал Сербия швидше економски напредовала. Швидши рост бруто домашнього продукту (БДП) поставя ше як найважнєйше условиє нашого напредованя. Гоч нас зоз найвисших местох у тей держави уж голєм два роки нєпреривно прешвечую же рост нашого БДП зазначує окремни резултати, велї податки обявени тих дньох на вецей местох, бешедую о тим же то лєм мала часц правди. Наш БДП, правда, за остатнї два роки кумулативно звекшани за вецей як 7%, алє за остатнї 10 роки вон пороснул лєм коло 10 одсто, цо за 2,4 раз менєй од Румуниї, 2,3 раз менєй од Македониї и скоро три раз менєй од Албаниї, док Болгарска, Чарна Гора и Босна мали рост за 1,7 раз векши од Сербиї. Пре нєдостаточни рост, Сербия место же би помали здоганяла сушедни и други ище розвитши жеми Европи, и далєй заостава, практично за шицкима у Европи. Кед ше ма на розуме же наш БДП зоз конца 2018. року, як гуторя економски аналитичаре, виноши лєм 86% од БДП пред 30 роками (1988), и по глави жителя є за коло трецину менши як у Болгарскей и Чарней Гори, за коло 50% менши як у Румуниї, лєбо коло два раз менши як у Польскей, коло 2,2 раз менши од Мадярскей и Горватскей, коло 4 раз менши як Словениї, скоро 6 раз менши як Италиї и коло 8 раз менши як у Австриї, Ирскей, Нємецкей, вец цалком ясне дзе ше ми находзиме, без огляду цо нам власц и єй пропаґандна машинерия приповеда. Спрам того, рост БДП Сербиї ше поставя, без преувелїчованя, як питанє шицких питаньох, односно як питанє живота и шмерци. Шицки цо голєм дацо знаю о економиї знаю же рост БДП у першим шоре завиши од обсягу инвестицийох. Кед обсяг инвестицийох менши од 20% БДП, як цо то роками у Сербиї, стопи росту нє можу буц векши од 2 до 3 одсто. Же би Сербия почала здоганяц сушедох, єй рост муши буц швидши як рост того

окруженя, а то значи голєм 5% и вецей, и то у длугшим часовим периодзе. За таки рост потребне же би обсяг инвестицийох бул найменєй 25% БДП и вецей. За тото потребне вельо векше укладанє средствох буджету до капиталних проєктох драговей, желєзнїцкей, водопривредней и комуналней инфраструктури, вибудов наменских квартельох и творенє вигодних условийох за значнєйше звекшанє домашнїх приватних инвестицийох. То вимага же би ше привреда розтерховала од безчислених даваньох, а буджет постал шпоровни, ошлєбодзел ше од трошеня пенєжу на нєреструктуровани явни подприємства, котри уж роками прави дзири без дна. У вязи зоз тим, поставя ше и питанє оправданосци остатнїх звекшаних укладаньох за оружиє. Прето, треба повесц же Сербия будзе мац вельо вецей хасну кед будзе мац буджети котри у ровноваги, як буджети котри правя суфицит, зоз хторим ше вец, як зоз даяким стварним позитивним резултатом хваля шицки шором, уключуюци и предсидательку Влади и предсидателя Републики. Же би ше онєможлївело же би ше у буджету формовало звишок приходох (суфицит) хтори ше вец зоз ребалансами троши на вшелїячини, нєобходно ускладзиц инструменти зоз хторима ше од привреди и жительства залапює вецей средства як цо утвердзене зоз буджетом. Просто поведзено, треба зменшац стопи порциї на допольнююцу вредносц, акцизи и други порциї, такси и рижни даваня держави. На тот способ привреди останє вецей средства за инвестициї, а жительству вецей средства за обезпечованє лєгчейшого живота. Ґу тому, кед власци наисце бриґа за народ и державу котру водзи, до чого нас нєпреривно прешвечує, нєобходно ускладзиц одношеня увозу и вивозу, енерґично контроловац рост задлужованя держави, особне трошенє и рост пензийох тримац у гранїцох росту БДП, а домашнї ресурси (польопривредна жем, наджемни и поджемни води, ґеолоґийни сировини, енерґенти, руди, туристични потенцияли, млади и школовани людзе) вредновац и чувац и енерґично розвивац як найвекшу вредносц и як националне богатство.

Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ФК „РУСИН” ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ОСТАТНЄ ПРИРИХТУЮЦЕ ЗМАГАНЄ ФК „Русин” закончел пририхтованє пред початком ярнєй часци сезони першенства, попри порядних тренинґох, одбавели и штири пририхтуюци змаганя, два дома и два як госци. Удатно ше змагали и бавели зоз процивнїками зоз ФК „Кула”, ФК „Байша” и ФК „Татри” зоз Кисачу. Прешлей нєдзелї, 3. марца фодбалере „Русина” одбавели штварте по шоре пририхтуюце змаганє, як госци процив ФК „Татри” зоз Кисачу. Змаганє бавене на стадиону Татрох пред релативно вельким числом преважно домашнєй публики. З тей нагоди Русин поентирал перши, алє нє остали длужни анї домашнї, так же змаганє закончене з резултатом 0:1 (1:1). Ґол за Русин дал Катона у 20. минути, а процивнїцки ґол затресол Русинову мрежу аж после 70. минути. За Русин у бавели Предраґ Маркович, Голик (Александар Кочиш), Ланчужанин, Малацко, Оґнєн Маркович, Грнчяр (Стефан Кочиш), Дюканович (Саянкович), Будински (Чапко), Бранкович (Деян Надь), Борис Орос (Боднар), Катона. Понеже ше домашня екипа, Татра, змага у висшей Войводянскей лиґи, ґрупи юг, по законченю змаганя могло заключиц же Русин „парирал” домашнїм у шицких сеґ-

ментох, гоч домашнї глаша за моцнєйшу и квалитетнейшу екипу, под’єднак бавели шицки. Идуцого викенду, 9. марца починаю урядово першенствени змаганя зоз 16. колом котре Русин дочекал як другопласована екипа на таблїчки. Перше змаганє Русиновци одбавя у Бачкей Паланки процив екипи „Крила Країне” котра почина зоз пиятей позициї на таблїчки. Остатнє стретнуце тих двох екипох бавене у єшеньскей часци першенства на Ярашу у Руским Керестуре, дзе домашнї Русин после напартого змаганя бул побиднїк зоз резултатом 1:0. М. Дж.

ЕВРОПСКЕ ПЕРШЕНСТВО У МАЛИМ ФОДБАЛУ ЗА КАТОЛЇЦКИХ ПАНОЦОХ

СЕРБИЯ НА 13. МЕСЦЕ У Републики Чарней Гори, у Бару и Улциню прешлого тижня отримане европске першенство у малим фодбалу (футсалу) за католїцких паноцох. Медзи 18 репрезентациями хтори ше змагали була и репрезентация Сербиї, а у нєй бул и наш паноцец о. Дарко Рац, парох зоз Бачинцох, хтори нас и информовал о тей спортскей подїї.

36 РУСКЕ СЛОВО

На тим нєзвичайним змаганю перше место освоєла реперезентация Портуґалиї, друга була Босна и Герцеґовина, а треца Польска.

– Бавело ше по системи пейц плус єден бавяч, а ми були у ґрупи зоз Австрию, Републику Словацку, Албанию и Косовом. Два стретнуца були закончени зоз нєришеним резултатом, а два зме страцели. Могли зме буц и лєпше пласовани, алє зме у стретнуцу зоз Италию, дзе зме водзели 1: 0, у остатнїх секундох змаганя достали ґол. Наздавам ше же ше и нарок будземе змагац, же посцигнєме лєпши резултат и же будземе при верху таблїчки – гварел член нашей репрезентациї, о. Дарко Рац. На першенстве хторе тирвало од пондзелку по пияток участвовали коло 260 паноцове зоз европских державох. Окрем змаганьох часу було и за друженє. Надвладичество у Бару було добри орґанизатор змаганя, а нарок домашнї будзе Прага у Ческей Републики. Вл. Дї.

8. МАРЕЦ 2019.

sport@ruskeslovo.com

ПРИРИХТОВАНЯ ФК „БАЧКА 1923”

СОЛИДНИ РЕЗУЛТАТ, ГОЧ НЄРИШЕНЕ Всоботу, 2. марца на главним терену Фодбалского клуба „Бачки 1923” у Дюрдьове одбавене штварте приятельке змаганє пред початком ярнєй часци першенства. Гоч змаганє закончене зоз нєришеним резултатом, тренер Шарович задовольни, бо бавели з моцну екипу котра бави у ранґу висшей як дюрдьовска Бачка. Всоботу Бачково фодбалере бавели зоз ФК „Слоґа” зоз Темерину з Войводняскей лиґи. Бачка перши ґол достала у дзешатей минути, а резултат у двацетей минути вировнал Деянович. Нєизвесне бависко було и у другим полчасу. У пиятей минути по початку другого полчасу Бачка ознова достала ґол, алє дзекуюци реакциї домашнїх фодбалерох у штредку другого полчасу, дзекуюци доброму „шуту” Баґича резултат ознова виєдначени. Бачков ґолман Байт цали час добре бранєл нападаня процивнїцкого тиму, а одбранєл и моцни пенал на його ґол. На тим змаганю нє бавели Бачково бавяче на котри раховал нє лєм тренер, алє и цала Управа.

– Маме три тижнї до першенства, увидзиме як нам будзе. Тото змаганє доказ того о чим часто бешедуєм, а то же наш тим оправдано може бавиц и у висшей лиґи. У тим шицким важна дзека и роздумованя, одвичательносц и потреби наших фодбалерох, на цо нє мож вше уплївовац – гварел Радован Шарович тренер першого тима Фодбалского клуба „Бачки 1923” Дюрдьов. Остатнї два тижнї було барз жимно, а фодбалере слабше приходзели на тренинґи. Векшина ма свойо приват-

ни обовязки, котри дакеди розуми ше, приоритет, а то найвекши проблем, бо прескакую тренинґи. У викенду пред нами найвироятнєйше нє будзе змаганя, а по сам початок першенства Управа одлучела же би Бачково фодбалере приятельски змаганя нє бавели з екипами у своїм ранґу, алє лєм з тимами котри у висшим ранґу. Прегварки у цеку, а найважнєйше им же би пред сам початок першенства, як гварел тренер Шарович, за ґенералну пробу одбавели з добру и моцну екипу. Най здогаднєме, фодбалере Бачки прешлого викенду одбавели штварте приятельске змаганє. Судзаци по резултатох, алє и по тим же бавяче на котрих ше найвецей раховало углавним нє бавели, а єст и покалїчених, мож повесц же су порихтани за першенство, а тот час котри пред нїма на тренинґох треба же би ше цо баржей фокусовали на свою позицию, бависко и кондицию. С. С.

РУКОМЕТАШКИ ЗОЗ ДИРОНЮ

ДРУГИ РОК НАЙЛЄПШИ СПОРТИСТИ У ОПШТИНИ Женски рукометни клуб „Диронь” други рок за шором преглашени за найуспишнєйши клуб у Општини Оджак, капитен му рукометашка Николина Зорич, а тренер Славко Надь, обидвойо зоз Руского Керестур. У екипи

8. МАРЕЦ 2019.

єден час бавели и Єлена Фейди и Мария Варґа, тиж Керестурски. Припознанє Клуб достал од Спортского союзу општини Оджак на шветочносци хтора штредком фебруара орґанизована у Спортским центру у Оджаку, дзе припознаня уручени найуспишнєйшим спортским колективом спомедзи 62, кельо активни у тим штредку. ЖРК „Диронь” ше у прешлей полусезони змагал у II Рукометней лиґи сивер дзе завжали 3. место на концу полусезони, з реалнима шансами у предлуженю першенства завжац 2. место и так ше вибориц за уход до баражу за пласман до I союзней лиґи. Тренер Славко Надь у дироньским клубу тих дньох оформел и младу екипу рукометашкох народзених 2006. року и младших, у хторей половка бавячкох з Дироню, половка з Руского Керестура, а хтори ше буду змагац у I лиґи того возросту. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 37

СПОРТ ПРЕД ПОЧАТКОМ ЯРНЄЙ ЧАСЦИ ФОДБАЛСКОГО ПЕРШЕНСТВА

РЕАЛНИ АМБИЦИЇ Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

ПЕРШИ НЄДЗЕЛЬОВО СТРЕТНУЦА У перших стретнуцох ярнєй часци першенства, односно у 16. колу, два нашо екипи буду госци. ФК „Русин” бави процив екипи ФК „Кридла Країни” у Бачкей Паланки, а ФК „Искра” бави у Бачким Ґрадишту процив екипи ФК „Войводина”. Нє будзе лєгко на нєдзелю анї єдней екипи, бо у питаню ниянси у квалитету екипох. Стретнуце Войводини и Искри ма епитет дербия, Русин будзе мушиц добре бранїц свою позицию на таблїчки, бо Кридла Країни лєм даскельо места нїжей на таблїчки. За два тижнї ФК „Бачка 1923” на своїм терену бави процив екипи ФК „Фрушкогорски партизан” зоз Буковцу. Бачка як домашня будзе мац вельо бриґи зоз Буковчанями хтори у єшеньскей часци завжали треце место на таблїчки.

38 РУСКЕ СЛОВО

Того викенду почина ярня часц фодбалского першенства у подручних фодбалских лиґох у хторих ше змагаю нашо три екипи – Искра, Русин и Бачка. Екипи ше кус одпочивали, а потим, концом януара лєбо на початку фебруара, започали пририхтованя. Як и вше, перша часц пририхтованьох були базични – у терховньох, а потим одбавени и пририхтуюци стретнуца. Яка нам будзе фодбалска яр, увидзиме уж тей нєдзелї

ФК „Бачка 1923”

И

скра, заслужено, на одпочивок пошла як перша на таблїчки. Главни конкуренти за перше место и пласман до Войводянскей лиґи на яр, Искри буду Войводина зоз Бачкого Ґрадишта и Пролетер зоз Равного Села. Войводина за Искру заостава єден, а Пролетер два боди. На початку тей сезони нїхто нє думал же би Искра и того року могла повториц успих. Циль бул буц у верху таблїчки, алє од початку сезони тераз поставени ище єден циль, а то ознова пробовац нападнуц Войводянску лиґу. НОВИ ТРЕНЕР НАЙВЕКШЕ ЗМОЦНЄНЄ После нєсиґурного початку, хаснуюци фодбалски термини, после першого полачасу, Коцурцом ше то и удало. Освоєли перше место у єшеньскей часци сезони.

– За предстояцу ярню часц сезони, пририхтованя зме почали 2. фебруара. Дакус зме пожнєли прето же зме поставели нового тренера. З другого боку наш Фодбалски союз вимагал же би тренере мали лиценцу. Нови тренер ФК „Искра”, Мирослав Кнежевич зоз Вербасу ма УЕФА „А” лиценцу. Потераз бул тренер велїм екипом – ФК „Рад”, ФК „Сурдулица”, ФК „Вербас”, ФК „Елан” зоз Србобрану. Нови тренер нашо найвекше змоцнєнє екипи – гварел Михайло Варґа Пеле, член управи Искри.

У Искри нє крию амбициї остац у верху таблїчки, та аж и на першим месце. Кед же ше то нє зисци, будзе ше бавиц стретнуца у баражу за уход до висшей лиґи.

– Зочени зме з проблемом же нам хибя бавяче. Затераз зме приведли двох нових зоз других екипох и даскельо зоз подростку. Вериме до їх квалитету, так же тот нєдостаток будземе пробовац компензовац зоз добрим и искусним бависком бавячох хтори маме. Потераз зме одбавели седем пририхтуюци стретнуца. Резултат нам бул у другим плану и задовольни зме з пририхтованями, насампредз же зме анї єдно стретнуце нє бавели у полним составе. Дзепоєдни нєдостатки ше виправи накадзи почнє першенство, бо то заш лєм урядови стретнуца хтори ше бодує. На самим старту першенства очекує нас чежке стретнуце зоз ФК „Войводина” зоз Бачкого Ґрадишта на их терену. То будзе прави дерби, бо Войводина була на другим месце у лиґи и озбильни є конкурент за уход до висшого ранґу змаганя. Но, у каждим поглядзе зме оптимисти пред початком першенства – надпомнул Варґа. СЦИГЛИ ПОМОЦНЄНЯ ЕКИПИ Русин єшеньску полусезону закончел зоз вельким успихом, яки давно нє запаметани у Клубу. После 15 одбавених колох, ФК „Русин” завжал друге место на таблїчки.

8. МАРЕЦ 2019.

sport@ruskeslovo.com

Подручней фодбалскей лиґи Зомбор, ма аж 30 боди, цо лєм за єден менєй од першопласованого ФК „Стари ґрад” зоз Бачкей Паланки. У Клубу вибрана нова Управа, хтора ришела числени проблеми, а поставени плани були амбицийни. На початку першенства план бул пласовац ше коло шестого, седмого места. Медзитим, цо ше далєй бавело, Русину ишло вше лєпше. З таким бависком и успихом звекшали ше и апетити. Екипа Русина посцигла одлични успих у єшеньскей часци. Окреме кед ше вежнє до огляду же ше вецей раз трапела зоз оставаньом у лиґи. На початку першенства одбавели даскельо подли стретнуца, но, то по конєц виправене. Бавяче достали якуш нову енерґию и мотив, та на концу завжали друге место. Циль бавячох ше пременєл – твардо ришели остац медзи першима трома екипами, же би мали нагоду бавиц голєм бараж за висшу лиґу. Одкеди вибрани нови чолни людзе Клуба, вельо лєпша атмосфера медзи бавячами. ФК „Русин” закончел пририхтованя за наступну ярню часц першенства. Попри базичних тренинґох, одбавели и штири пририхтуюци стретнуца. Процивнїки им були екипи зоз истей лиґи, алє и зоз висших лиґох од котрих єст цо научиц. Кед слово о помоцнєню до екипи пришол ґолман Предраґ Маркович зоз „Полету” зоз Каравукова, Страхиня Жарич зоз ФК „Липар”, а врацел ше и Боян Бранкович зоз оджацкого Текстилцу. За Русин на пририхтуюцих стретнуцох у першей постави бавели Предраґ Маркович, Александар Кочиш, Ланчужанин, Малацко, Оґнєн Маркович, Грнчяр, Дюканович, Будински, Бранкович, и Надь, а до бависка уключовани Катона, Саянкович, Боднар и Шайтош. ГОЛЄМ ТРЕЦЕ МЕСТО НА ТАБЛЇЧКИ И БАРАЖ Фодбалере ФК „Бачка 1923” зоз Дюрдьова после одбавених 14 колох у своєй Подручней фодбалскей лиґи Нови Сад у першей часци першенства дзеля 5. и 6. место на таблїчки. Окрем того успих Бачкей ище векши, бо посцигли добри резултати на Куп змаганю. По одбавених седем стретнуцох у Купу, виборели ше за финале Купа Фудбалского союзу Сербиї, подруче Фудбалского союзу Городу Нови Сад. Так повесц од початку нового року, Бачка почала пририхтованя за ярню часц першенства. Резултати на контролних змаганьох, як надпомнул тренер Шарович, нє таки важни.

– У тей, пририхтуюцей фази важне же би ше фодбалере закладали и вибежали змаганє. Тренинґи лєм цо почали так же зме анї нє мо8. МАРЕЦ 2019.

ФК „Русин”

гли обчековац лєпше бависко и резултат. Тиж так ше наздавам же нашим фодбалером пошвидко прейду покалїченя. Пририхтуюци стретнуца углавним нагода же би ше фодбалере указали и доказали. З другого боку, важне ми же би ше випробовали и млади фодбалере з подростку, бо плануєме подмладзиц перши тим. Увидзиме як нам будзе. Пририхтуюци стретнуца прешвечлїво указую же наш тим може бавиц и у висшей лиґи. У тим шицким важна дзека и роздумованя, одвичательносц и потреби наших фодбалерох, на цо нє мож вше уплївовац – гварел тренер Радован Шарович. Екипа на розполаганю ма трицец бавячох. Тренинґи маю штири раз до тижня вечарами кед фодбалером найвецей одвитує пре приватни обовязки, школу и роботу.

– Нашо бавяче любя фодбал, аматере су и, цо найважнєйше, дзеведзешат одсто су зоз Дюрдьова. Значи єднаки су медзи собу, и то им сиґурно импонує. У тренерскей кариєри вше сом ше намагал операц на реални обставини. Односно, найлєгчєйше поволац дакого же би бавел за нас и на таки способ змоцнїц тим, алє Управа и я нє за таке, бо кельо таки опредзелєня хасновити, тельо су и нєпродуктивни. Ту насампредз думам на добру атмосферу медзи бавячами. Мило нам же нашо дзеци можу бававиц за валал и свой Клуб – гварел тренер Шарович. Затераз ище нє мож точно повесц чи буду даяки пременки у Клубу. Тренер надпомнул же и у предлуженю першенства Управа и екипа Бачкей очекує лєпши резултати. Тренер Шарович ше наздава же на пририхтованьох посцигли идеалну форму бавячох. У тим смислу нє скрива оптимизем же Бачка, по квалитету екипи, припада верху на таблїчки. По шицких мерадлох заключене же екипа заслужела голєм треце место. Окрем того, вельки амбициї Дюрдьовчанє маю и кед слово о финалних стретнуцох у Куп змаганю. Очиглядне же шицки нашо фодбалски екипи маю амбициї досягнуц високи цилї як себе поставели у паузи и пририхтуюцей часци. Цо по конєц будзе посцигнуте, укаже ше пошвидко. Єдно сиґурне – пред нїма велька борба на терену.■

ФК „Искра”

РУСКЕ СЛОВО 39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXV ЧИСЛО 10 (3827) НОВИ САД, 8. МАРЕЦ 2019.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ Фото: Вероника Вуячич

Фото: В. Вуячич

НА 29. „РУЖОВЕЙ ЗАГРАДКИ” ВИВЕДЗЕНИ 16 НОВИ КОМПОЗИЦИЇ

Фотоґрафия: 0590P

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ

■ „РУЖОВА ЗАГРАДКА” У ЗНАКУ ЮВИЛЕЮ РАДИЯ

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац П особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Фотоґрафия: 0578P-B861