Ruske slovo 09

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ШПИВАНКИ НА РУЖОВЕЙ ЗАГРАДКИ 2018.

01. СЛУНКО У БАРКИ – Кристина Афич (музика и текст: С. Афич, аранжман: М. Пап)

РОК LXXIV ЧИСЛО 9 (3774) НОВИ САД, 2. МАРЕЦ 2018.

02. ГРАЙ ГУДАКУ – Иван Славик (музика: О. Маґловски, текст: Дю. Латяк, аранжман: Е. Малина)

■ РОБОТА ЗОЗ НАДОМ У ҐОСПОДЇНЦОХ

03. ЖАДАНЄ – Александра Колбас (музика: Дь. Планянин, текст: З. Маґоч, аранжман: Дь. Планянин) 04. БИЛА БЛУЗНА – Тамара Ґрозданич (музика: Д. Ґлувня Бабич, текст: В. Дїтко, аранжман: Е.Малина)

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

05. НАДЇЯ – Уна Молнар (музика: Т. Колєсар Ґвоїч, текст: Т. Беук Латяк, аранжман: Ф. Ковач) 06. ЛЄМ ПРЕ ТЕБЕ – Михайло Будински (музика: М. Будински, текст: М. Будински и Т. Дротар Будински, аранжман: М. Янкович) 07. СТРЕТНУЦЕ – Ана Римар (музика: Д. Горняк, текст: Д. Костич, аранжман: Б. Ранкович) 08. МЕШАЧОК ГУНЦУТ – Ивана Чордаш (музика и текст: Й. Надь, аранжман: П. Попа) 09. БИЛИ ГОЛУБИ – Тамара Салаґ и Уна Молнар (музика: М. Лїкар, текст: Я. Грубеня, аранжман: М. Лїкар) 10. РОЗКВИТЛА НАМ ЧЕРЕШЕНКА – Катарина Кочиш (музика и текст: Д. Новакович, аранжман: М. Пап) 11. ГУДАЦИ БРАЦА – Борис Маґоч (музика: Б. Тубич, текст: М. Даждиу, аранжман: Б. Тубич) 12. НЄ ДАМ Я СВОЙО – Саня Дивлякович (музика и текст: С. Бесерминї, аранжман: Б. Ранкович) 13. ЛЮБОВ НАС ВОЛА – Алексей Сивч (музика: М. Сивч, текст: А. Тимко Мудри, аранжман: М. Сивч) 14. ПОШОЛ ШИ – Танита Ходак (музика и текст: Лю. Загорянски, аранжман: З. Мулич)

16. МИЛА МОЯ – Йовґен Надь (музика, текст и аранжман: Й. М. Йованович)

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

Фотоґрафия: 0676P

Фото: Мария Афич

15. ШЛЇДИ ЛЮБОВИ – Мирослава Даждиу (музика: Й. Надь, текст: Т. Беук Латяк, аранжман: П. Попа)

■ МЕДЗИНАРОДНИ ДЗЕНЬ МАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА

НЄМЕРЛЇВА ВРЕДНОСЦ РУСКЕЙ ШПИВАНКИ Пише: Мирослава ДАЖДИУ, редакторка у редакциї на руским язику Радия Нови Сад

На нєдзелю 4. марца, по 28. раз, будзе отримани Фестивал було так кед би за тим нє стала велька екипа и шицки по-

новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка”. И по- требни капацитети РТВ, нашей медийней хижи. Же бизме при шицких спокусох котри през час були присутни, фе- их нєшка могли хасновац, требало вельо упартосци. Менястивал ше отримал и витримал, и тирва уж телї роки. Вельо ли ше руководства и нє раз було потребне од початку упораз ше питам же яка то сила и котри то мотив же би людзе, знавац нових же цо ми то робиме и прецо тот фестивал котри роками давали шицко од себе, упарто витирвали на значни нє лєм за Руснацох, алє и за хижу, бо є єдини музичтей драги. Нєшка ше пишиме же маме таки фестивал, гор- ни фестивал у рамихох РТВ-а. У остатнїх даскелїх рокох, ди зме кед поопатраме статистику и число нововитворених цала приповедка заокружена так же зме у можлївосци хашпиванкох котри ше емитую на габох Радио Нового Саду, сновац ресурси котри хижа понука. Насмпредз оркестер, на телевизиї, а велї з нїх зажили у народзе, та их часто мож музични студия, продуцентох, телевизийну часц екипи, чуц и на балох, свадзбох, вешельох. Каждому авторови на- сектор котри задлужени за промоцию, финансиї, сценоґраймилше кед людзе забуду же його шпиванка новокомпоно- фох, костимоґрафох, шминкерох... Но, заш лєм, редакциї вана и кед ю прилапя як „народну”. Особнє сом мала наго- програми на руским язику Радио телевизиї Нови Сад и Муду дожиц же даєдни шпиванки, котрим я коавтор, достали зична редакция, главни порушовач тей велькей, тераз уж орґанизованей системи. тоту прикмету, зажили у Найвекши заслуги, заш Нас, нажаль, нєт вельо, алє ше по таланту, народзе, та людзе, слухаюци их, вецей нє чувствую креативносци, можеме ровнац зоз вельочисленшима. лєм припадаю Редакциї же то нови твори. Мнє Лєм нє шицки з нас упарти и порихтани твориц у програми на руским язику радио Нового Саду и особнє то вельки комплившелїяких, та и нєвигодних условийох Музичней продукциї. мент, бо, на концу, то и коНаправиц таки єден фенєчни циль – же би писню людзе прилапели, полюбели и дзечнє шпивали. И нє сама стивал нє спада директно до опису їх роботи, алє понеже сом, єст ище велїх авторох котри дожили тоту чесц. То то- пред 28 роками ту започала цала приповедка, упарти поєдинци жадаю же би фестивал тирвал ище длуго. та сила и то дава моци твориц и далєй. З другого боку, єст и таких цо прешвечени же пре тих ви- Владислав Надьмитьо, Дюра Дудаш, Владимир Колбас и тирвалих авторох и интерпретаторох, котри роками присут- ище даскельо особи го започали з вельким ентузиязмом, мони на фестивалу, други нє маю места. З тей нагоди нє жа- жебуц ше анї нє наздаваюци яку значносц будзе мац и же так дам нїкого прешвечовац чи маю право, чи нє, алє одвичате- длуго будзе тирвац. Познєйше орґанизацийну часц роботи льно твердзим же дзвери за „Ружову заградку” нї пред ким превжали на себе члени редакциї и редакторе Владимир нє заварти. Бо тото цо добре, вше найдзе драгу. Нас, нажа- Палнчанин, Янко Хома, Велимир Паплацко. Аж кед на чоло ль, нєт вельо, алє ше по таланту, креативносци, можеме радийскей редакциї пришла Златица Нярадийова, „Ружова ровнац зоз вельочисленшима. Лєм нє шицки з нас упарти и заградка” достала форму и випатрунок яки ма нєшка. Дзекупорихтани твориц у вшелїяких, та и нєвигодних условийох. юци єй упартосци, удало ше єй повязаац шицки коцочки до Нєшка, кед жиєме у часох кед ше шицко мера лєм през пе- мозаїку же би РТВ у правим смислу стал за своїм єдиним нєж, велї нє порихтани твориц без материялней сатисфак- фестивалом. Вшелїяк же цала редакция „диха” зоз „Ружову циї. Нє судзим нїкому, лєм надпоминам же єст ствари, окре- заградку” и лоґистична є потримовка. Велька потримовка ме у тей файти уметносци, котри з пенєжом нє мож запла- роками и спонзоре и шицки котри, як можу и знаю, вше циц. Од пенєжу векша плаца кед ши свидоми же тото цо дзечнє порихтани помогнуц. Бо гоч у першим шоре шпиванвишло спод твойого пирка, дакому порушало емоциї, виво- ка тота хтора людзох каждей першей нєдзелї у марцу позбелало даскельо минути радосци док слуха твою шпиванку. ра до Студия „М”, нє мож нє повесц же то и нагода же би ше То прави, нємерлїви вредносци, голєм за мнє и велїх коло людзе стретли, подружели, вичерали упечатки и думаня. мнє, та озда прето телї роки витирвало укладаме себе до На младих швет остава, а млади ше дзечнє и уключую до фе„Ружовей заградки”. Барз добре познате же ше нїхто з нас стивалу, бо направени амбиєнт у котрим ше добре чувствую. нє збогацел, голєм нє у тей обласци уметнїцкого вислову, Понеже обезпечени условия же би фестивал функционовал, алє и далєй твориме свойому народу нови шпиванки котри нє треба ше обавац же чи годзен функционовац и кед терашнї час прероштує и одредзи им вредносц и тирванє. Твориме ношителє фестивалу „зиду зоз сцени”, бо ту младши котри ше уключую до тей роботи и дзечнє ю превежню и предлужа. як найлєпше знаме и чувствуєме. Живот Фестивала „Ружова заградка” будзе тирвац покля Вочи 28. Фестивалу, най здогаднєме же з тогорочнима 16 будзе тих котри буду писац и шпивац. Можеме ше цешиц новима, число шпиванкох з „Ружовей заградки” будзе 371, же Радио телевизия Войводини препознава його вредносц и прето наисце треба же бизме були горди. Док з нєсцерпеи квалитет. Но, то ше нє случело саме од себе. Були потреб- ньом чекаме швето нашей музики, нє забудзме же фестивал ни роки же би вон достал нєшкайши риси, звучни, визуал- нє лєм радийски, алє є насампредз руски. Важне же бизме ни и орґанизацийни. Нє лєгко орґанизовац єден таки фе- го любели и потримовали, же би нам руска шпиванка ище стивал, кед слово о музичней часци, алє и орґанизацийней. длуго тирвала.■ Публика упозната зоз тим цо видзе як конєчни продукт, алє Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє на тот завод думам же потребене упознац явносц же би нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

2 РУСКЕ СЛОВО

2. МАРЕЦ 2018.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБА ДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4. Виберанкова скупштина Рускей матки 5. Схадзка предсидательства СФУЛО

■ Нашо места 8. Керестурским огньогасцом потребни нови камион 9. Активносци општинскей орґанизациї пензионерох у Вербаше

■ Економия 12–13. Продукти з наду у Ґосподїнцох

■ Култура и просвита 16–17. Дзень мацеринского язика у наших школох

■ Литературне слово 19–22. Поезия „Ружовей заградки”

■ Людзе, роки, живот 28–29. Фельтон: Ґу 50. Драмскому мемориялу Петра Ризнича Дядї (VII)

■ Духовни живот 30–31. Статистични податки з наших парохийох

■ Информатор 32–35. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 38–39. СБ „Яша Баков” – турнир у билияру Насловни бок: Дзень мацеринского язика у керестурскей школи Авторка фотоґрафиї: Мария Афич

ГЛАС ЯВНОСЦИ У тижню за нами отримани порядни схадзки управяцких и контролних орґанох Новинско-видавательней установи „Руске слово”. Зашедал Надпатраюци одбор хтори контролує финансийне дїлованє и документи Установи, програмски Совити новинох и других виданьох нашей медийней хижи, и на концу Управни одбор, хтори, попри снователя, дава конєчне слово о шицким спомнутим. Аґенцийна вистка глашела би, у найкратшим, же у конструктивних и арґументованих дискусийох звити прилапени, плани потримани, констатоване же прешли рок нє бул лєгки за Установу и виражене осторожне наздаванє же чечуци будзе лєпши. Шицко то, без сумнїву важне за порядне функционованє нашей Установи, понеже дава формални рамик за нашу основну роботу – „правенє” новинох, часописох, и кнїжкох по руски. Медзитим, понеже сом тераз першираз як главни одвичательни редактор бул „оч до оч” з тима целами и орґанами, особнє ми найзначнєйше думанє о самих новинох „Руске слово” хторе дали члени Совиту новинох. То особи з нашей култури, школства, Церкви, медийох, алє насампредз – читаче. Представителє и глас явносци хтори ма можлївосц повесц чи обчекованя и потреби публики сполнєни чи нє, лєбо, ище кратше, чи новини добри, чи нє. По тим цо сом чул, лєбо достал у писаней форми, можем буц задовольни. Основне же члени Совиту препознали континуитет у редакторскей политики „Руского слова”, односно же ту єст якишик план и визия, а нє лєм стихийна робота од пиятку по пияток. Окрем же препознали тото цо редактор и редакция сцу поробиц, тиж указали и порозуменє же кельо исти, у актуалних обставинох, наисце и можу витвориц. Як свойофайтове припознанє же зме на добрей драги, визначел бим же члени Совиту окреме привитали ґенерацийни додатки (Мозаїк, Руске словечко) и фельтонски серияли – нє лєм актуални Мемориял и нєдавно закончени Рокенрол при Руснацох, алє и скорейши написи о Руснацох на филму, Горнїци... цо за тижньову новину маґазинского типа хтора наменєна цалей фамелиї подєднак важне як и информативни змисти. Достал сом и хасновити суґестиї, як и арґументовани критики. Насампредз, ту слово о нє вше достаточним квалитету фотоґрафиї, хтора у таких новинох важна скоро як и сам текст. Припознавам, перши задаток нам же бизме у тим жанру вецей нє „дирґали”.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe Борис Варґа, Ясмина Дюранїн * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса, Ана Маркович * новинарке/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Златко Колєсар, Марина Джуджар * язична редакторка – Блажена ХомаЦветкович * технїчна редакторка – Люпка Цвеїч * редакторки фото и компютерского обробку – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 1600050870024999-53 * Р у ко п и с и ше нє враца * Д ру ку є Д ру ка р н я graf” П е т р о ва р а д и н * ”Maxima E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директорка МАРТИЦА ТАМАШ *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

2. МАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК РОЧНА И ВИБЕРАНКОВА СКУПШТИНА РУСКЕЙ МАТКИ

НОВИ МАНДАТ ДЮРОВИ ПАПУҐОВИ Найзначнєйши витворени активносци Рускей матки (РМ) прешлого року були участвованє делеґатох и госцох на штернастим Шветовим конґресу Руснацох/Русинох/Лемкох (ШК РРЛ) и делеґатох Форума младих РМ на осмим Шветовим форуму русинскей младежи котри отримани у Осєку у Горватскей початком юлия

У

сали Месней заєднїци у Руским Керестуре, всоботу 24. фебруара, отримана порядна Рочна скупштина РМ, котра источашнє була и виберанкова, на котрей присуствовали представнїки Месних одборох з Керестура, Кули, Коцура и Вербасу, Городского з Нового Саду и Реґионалного зоз Шиду. ЗВИТИ И ПЛАНИ РУСКЕЙ МАТКИ У першей часци Звит о роботи за 2017. року и План роботи за тот рок Рускей матки представел предсидатель Дюра Папуґа, котри назначел же РМ попри своїх стаємних активно сцох, того року будзе у фокусу и робота за пририхтованє трецого зашеданя Шветовей ради РРЛ, а по розправи о истим планє утвердзенє и дополнєнє того Плану з активно сцами на пририхтованю за наиходзаци виберанки за нове зволанє Националного совиту Руснацох (НСР). По Финансийним звиту з 2017. року, приходи РМ були 904 000, а розходи 894 793 динари. Видаванє штирох числох глашнїка „Руснак” и двох додаткох финансовало Министерство за културу и информованє, док

за порядну дїялносц, одход на Шветови конґрес РРЛ, „Русин филм фест” у Шидзе и Подобову колонию „Коцур 2018” до стати средства по конкурсох з Покраїнских секретариятох. Попри тим, розполагали и зоз средствами з НСР, Општини Кула и даскельо приватних донацийох. Звити о активносцох у прешлим и планох за тот рок, у мено Месного одбору з Руского Керестура винєсла Мария Дорошки, з Кули Владимир Бучко, з коцурского Месного одбору Моника Гарди, з Вербасу Деян Згорянски.

4 РУСКЕ СЛОВО

У мено Городского одбору з Нового Саду бешедовала Наташа Макаї Мудрох, а з Реґионалного одбору зоз Шиду Саня Тиркайло. После порядно отриманих Скупштинох шицких Месних, Городского и Реґионалного одбору РМ и на нїх принєшених предкладох особох спред каждого, за їх представнїкох до нового зволаня УО РМ, на схадзки УО РМ отриманей 16. фебруара у Руским Керестуре принєшени и Предклад лїстини за нови мандат, цо без вименкох з векшину гласох и прилапене на Виберанковей скупштини. НАЯВЕНА ИЩЕ ЄДНА ТЕМАТСКА СКУПШТИНА У виберанковей часци Скупштини, за предсидателя знова вигласани Дюра Папуґа, за його заменїка Владимир Бучко, за подпредсидательох Ксения Медєши, Саня Тиркайло, Юлиян Лазор и Аранка Медєши. У новим зволаню Управного одбору РМ буду Славко Пап, Владимир Бучко, Моника Гарди, Деян Загорянски, Наташа Макаї Мудрох, Владо Джуня, Борис Фейди и предсидатель Дюра Папуґа. Функцию секретара РМ будзе окончовац Мария Дорошки, у составе Надпатраюцого одбору буду Владо Гаргаї, Любица Няради и Янко Голик, док у Редакциийним одбору глашнїка „Руснак” єдина пременка же на место Миломира Шайтоша придзе Михайло Катона. Прилапене и предкладанє Форума младих РМ же би и представнїки ШФ русинскей младежи участвовали у роботох комисийох ШК РРЛ, цо млади РМ вєдно з Дружтвом младих „Руснак” з Горватскей буду вимагац на идуцим зашеданю, а за наставанє евентуалного проблему парного числа гласох у комисийох предложа же би ше до ШК РРЛ прияло и орґанизацию Руснацох зоз Русиї, котрим уж на даскельо заводи одбивана вимога за членство. Рочна и виберанкова скупштина РМ закончена з догварку, на предкладанє Владимира Гаргая же би ше у скорейшим чаше орґанизовало ище єдну тематску Скупштину на котрей буду розпатрани общи план и програма роботи РМ, з прилапйованьом можлївих вименкох, же би прицагли вецей членох и симпатизерох, а же би з истим можебуц бул посцигнути и векши успих на наступних виберанкох за нове зволанє НСР.■ М. Джуджар 2. MАРЕЦ 2018.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

СКАЙП ЗАШЕДАНЄ ПРЕДСИДАТЕЛЬСТВА СФУЛО

КОНФЕРЕНЦИЇ, ПОВЯЗОВАНЄ И МЕДЗИСОБНИ НАЩИВИ Зашеданє Предсидательства Шветовей федерациї українских лемковских орґанизацийох (СФУЛО), котре зволала предсидателька Ярослава Галик, отримане всоботу, 24. фебруара, першираз прейґ скайпу. На нїм участвовали дзевец од петнац членох Предсидательства котри ше у тей хвильки находзели у вецей розличних часових зонох. На початку зашеданя з минуту цихосци дата почесц др Иванови Гвоздови, першому предсидательови СФУЛО. Потим предсидателька Галик поднєсла звит о дотерашнєй роботи, финансийни звит и план роботи за наиходзаци период. Предсидателє и представнїки субєктох СФУЛО тиж поднєсли звити о дїялносци у предходним периоду. Догварене же би ше у септембру у Львове отримало наукову конференцию у вязи з подїями на Лемковини од 1944–1951. року, на тему депортациї Лемкох, за цо розписани и конкурс за ґрафичне ришенє – символа за хаснованє у друкованей продукциї и найкрасшу ґрафичну идею за видаванє ювилейней монети. У дальших розгваркох догварене же би ше орґанизовало науково конференциї о историї Русинох/Лемкох, и же би ше вєдно анґажовали у акцийох зопераня зявеньох се-

паратизма у субетнїчних територийох дзе компактно жию Русини/Лемки/Українци. Пре лєпше медзисобне информованє наглашене же треба повязац сайти субєктох СФУЛО. Члени Предсидательства указали вельке интересованє за литературу у Сербиї у котрей ше обрабя теми з историї бачванско-сримских Руснацох, етноґрафиї, записи писньох и друге, як и медзисобне повязованє и медзисобни нащиви на фестивалох Русинох/Лемкох/Українцох у Сербиї, Словацкей, Польскей и України. У мено Союзу Руснацох Українцох Сербиї, у роботи Предсидательства участвовали Боґдан Виславски, предсидатель Союзу и Велимир Паплацко, заменїк предсидателя Союзу. Идуце зашеданє Предсидательства будзе отримане у Ждинї (Польска) штредком юлия того року, под час отримованя Фестивала ,,Лемковска ватра”. Б. Виславски

МЕДЗИОПШТИНСКА РОБОТНА ҐРУПА ЗА ПОЗАРЯДОВО СИТУАЦИЇ

ВЕЖБА ЦИВИЛНЕЙ ЗАЩИТИ КОРУНА ПРОЄКТА – Витворели зме добре сотруднїцтво У Шидзе отримана остатня, осма схадзка хторе годно указац и у пракси кед же будзе Медзиопштинскей роботней ґрупи за позарятребац у даякей позарядовей ситуациї. дово ситуациї у рамикох прейґгранїчного проИще нам у паметаню майски вилїви зоз єкта „Одвит на позарядово ситуациї – такой“, 2014. року, кед грожела рика Сава, а у хтори запровадзени медзи Сербию и Босну и Ямени ше и виляла. Дзекуюци тому проГерцеґовину. Зоз сербского боку участвовали єкту зме достали потребни превозки, општина Шид, як ношитель проєкта и город чамци, роботни шмати, ашови и друге, Сримска Митровица, а з босанского боку алє и далєй будземе укладац до опреми. Брчко Дистрикт и општина Брод. На тей Тиж тоти нашо искуства подзелїме и зоз схадзки прилапени Акцийни план за коордидругима локалнима самоуправами у Сриноване дїлованє у позарядових ситуацийох. ме. Будземе участвовац и на одвитуюцих Як нам гварел и начальнїк Општинскей конкурсох на покраїнским и републичуправи Шид Ромко Папуґа, котри менаджер ним уровню же бизме набавели цо попроєкта, тота осма схадзка була сублимоватребне. Нє страшиме гражданох, алє нє предходних схадзкох и на концу, прилашицких лєм пририхтуєме же би на одвипени значни документ. туюци способ реаґовали у кризних ситуа– Ту одредзене хто и як у таких позарядоМенаджер проєкта цийох – гаврел Томислав Янкович. вих ситуацийох ма робиц же би були превоРомко Папуґа У мено партнерох зоз Босни и Герцеґовизидзени можлїви нєясносци и нєпорозуменя кед ше поступа у таких ситуацийох. Проєкт хтори зме ви- ни бешедовала Даниєла Тешич зоз Брчко Дистрикта.

– Шицко цо записане у акцийним планє будзе витворене творели, перши таки з вельку значносцу партнерства зоз двох державох. Будзе то вельке искуство за шицких нас, а на терену и указане у одвитуюцей вежби. Ми з нашого бона концу коруна будзе и отримованє вежби цивилней за- ку уж набавели одвитуюцу опрему и окончели едукацию щити, дзе партнере укажу тото цо написане у документу людзох през теорию и праксу. Думам же тото сотруднїцтво медзи партнерами зоз Сербиї и Босни и Герцеґовини барз хтори прилапени – гвари Ромко Папуґа. Зоз посцигнутим задовольни и предшедуюци проєкта и добре и прето би требали вєдно апликовац и за даяки друпредсидатель Скупштини городу Сримска Митровица То- ги проєкти у будучносци – гварела Даниєла Тешич. Вл. Дїтко мислав Янкович.

2. МАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ И ПРАВА НАЦИОНАЛНИХ ЗАЄДНЇЦОХ

ОЗБИЛЬНЄЙШЕ ПОХОПЙОВАНЄ СОВИТУ ЗА МЕДЗИНАЦИОНАЛНИ ОДНОШЕНЯ Пише: Сандра САЛАМУН

П

Ище у априлу пред двома роками у нащиви Дюрдьову, тедишня заменїца Покраїнского омбудсмана за защиту правох националних меншинох Ева Вукашинович, констатовала же у Општини Жабель нє исную двоязични таблїчки на шицких институцийох, як и табли з надписом населєньох на уходзе до валалу

о препоруки Покраїнского секретарияту за образованє, преписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци у трох местох општини Жабель, при шицких уходох и виходох з валалох, поставени двоязични табли на сербским и руским язику у Жаблю, Ґосподїнцох и Дюрдьове. Назва општинского места по першираз виписана и на руским язику.

– Прилапели зме препорученє секретарияту, а кед дахто позитивно коментарує же место Жабель виписане и по руски, вец нам наисце мило. Думам же двоязични надпис красни, хасновити и препознатлїви, бо ше дава до знаня яка структура жительства ту жиє – гварел предсидатель Скупштини Општини Жабель Радован Чолич. Чолич гвари и же ше тота локална самоуправа максимално намага помогнуц рускей заєднїци и водзи рахунку же би ше Руснаци нє чувствовали як жителє другого шора, алє розвноправни з другима. Таблїчки з меном валала на уходзе до Дюрдьова зоз Жаблю нє було вецей як три роки, а тераз вшадзи на уходзе до местох положени нови двоязични табли. У Дюрдьове поставени и 82 нови двоязични таблїчки з назвами улїцох.

– Достали зме средства лєм за таблїчки, котри нє исновали на местох дзе треба же би були. Средства були огранїчени, так же кельо зме достали, за тельо зме поручели двоязични табли и таблїчки чий випатрунок и форма муша задоволїц законски рамики – гварел Радомир Злоколица директор ЯКП „Чистота” Жабель. Новопоставени таблїчки маю правилно написане мено улїци по руски – „Руска улїчка”, алє шицки стари, котрих єст вельо вецей як нови, остали на хижох виписану назву тей улїци два раз по сербски – „Русинска улїчка”, односно “Русинска улица”.

6 РУСКЕ СЛОВО

– Чул сом же мено тей улїци нє написане точно по руски и будземе ше намагац же би тота гришка була виправена – гварел Радован Чолич. Поставянє двоязичних таблох и виробок финансовал Покраїнски секретарият за образованє, преписаня, управу и национални меншини з коло 447 тисячи динарами, роботу окончело општинске Явне комуналне подприємство „Чистота”. РОВНОПРАВНОСЦ – НА ПЕРШИМ МЕСЦЕ Општина Жабель медзи першима општинами формовала Совит за медзинационални одношеня, алє ше указало же пре члени котри нє приходза поряднє на схадзки, нєт кворум, та Совит од самого старту нє могол окончовац свою функцию. Прето Скупштина општини Жабель 19. фебруара меновала нови состав Совиту за медзинационални одношеня Општини Жабель. За предсидателя вибрани Мирослав Чакан зоз Дюрдьова, як представнїк рускей националней меншини. Водзаца идея нововибраного предсидателя Совиту за медзинационални одношеня Општини Жабель же би тото цело озбильнєйше похопела локална самоуправа и же би воно було по одредзених питаньох обвисцоване, або консултоване. Медзитим, за таке муши исновац добре сотруднїцтво, порозуменє и розвита система. Бо, функционованє таких совитох у Републики Сербиї по Закону нє дефиноване прецизно. Окрем того, єдинки локалних самоуправох нє маю звикнуце обвисцовац и питац ше за думанє Совиту. Так члени Совиту анї нє знали же у януаре закончене поставянє двоязичних таблїчкох.

2. МАРЕЦ 2018.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

– Насампердз ше будзем закладац же би шицки национални меншини у општини були ровноправни з векшинским народом, ровноправносц у першим шоре, бо нє досц лєм бешедовац о правох –гварел Мирослав Чакан. Чакан гвари же функционованє Совиту будзе унапрямене на оперативу и добре познаванє функционованя општинских целох. Тиж так, Чакан гварел же би було лєпше кед би материял за схадзки СО Жабель доставали скорей, а нє после кед уж дацо вигласане, же би могли предочиц, або зауважиц тото цо у їх компетенцийох. Свидоми того же Совиту треба часу же би ше о даєдних поняцох консултовали зоз компетентнима. ИДЕЯ „ИНШАКОГО ХАРАКТЕРУ” Зогаднїме ше, ище 2016. року заменїца Покраїнского омбудсмана за защиту права националних меншинох Ева Вукашинович под час нащиви Дюрдьову при припаднїкох националних меншинох обачела три тренди,

ЗНЯТА РУСКА ЗАСТАВА Од октобра прешлого року, одкеди обилєна фасада на будинку Општини Жабель, над уходом вецей нєт штири застави, медзи котрима була и застава Руснацох у Републики Сербиї. Така пракса була потримана, бо Жабель ридка з Општинох котра тото зробела. У Општини гваря же ше застави враци док виводзаче роботох враца постоля за застави. Медзитим, пред штирома мешацами направени нови постоля за три застави, котри ше находза коло будинку Општини. На преслави Националного швета Руснацох у Дюрдьове, 17. януара, Мирослав Чакан вихасновал нагоду и гварел Чедомирови Божичови, предсидательови Општини Жабель, же медзи визначенима заставами при општинским будинку вецей нєт рускей, на цо му предсидатель гварел же тота гришка и препущенє буду виправени.

котри мож пременїц лєм з едукацию гражданох. Перши – национални меншини ше менєй поносую на потупйованє правох з корпусу меншинских правох, а баржей на потупйованє правох з общих обласцох. Други – вельке зменшованє числа школярох котри основне образованє законча на мацеринским, меншинским язику. И треци тренд – заступени у велькей мири, а то нє применьованє преписаньох з котрима заґарантовани права припаднїком националним меншином. Єдна з нїх, на котри ше теди Дюрдьовчанє поносовали то пропорцийне участвованє припаднїкох националних меншинох у орґанох општинскей власци, цо єден з цильох Акцийного плану за защиту права националних меншинох Поглавя 23. Шицки три тренди заступени и у Дюрдьове, и у тей локланей самоуправи. З другого боку, предсидатель Скупштини Општини Жабель Радован Чолич дума же уключованє националних заєднїцох до роботи Општини треба же би було прейґ „политичного анґажману”, односно же би тота особа була одборнїк, або член Општинскей ради.

– Важне же би дахто од представнїкох националних меншинох бул уключени до роботи Општини, важне же би ше вони нє чувствовали занєдзбани. Наприклад, же би Руснаци мали свойого представнїка у Општини. Идея иснує, алє вона иншакого характеру, бо би ше тота особа мушела политично активовац – гварел Чолич.■ 2. МАРЕЦ 2018.

STANOVISKA Пише: Александар САВАНОВИЧ, новинар

ЮВИЛЕЇ Того року за Сербию, як державу, важни два ювилеї. Єден, правда, нє таки радосни – 10 роки од преглашеня нєзависносци Косова, за котре наша держава и далєй трима же є єй южна Покраїна и други, вельо веселши, – 100 роки од Велькей народней скупштини Сербох, Бунєвцох и других славянских народох, дзе 25. новембра 2018. принєшена одлука о присоєдинєню Банату, Бачкей и Баранї Кральовини Сербиї. Тоти два датуми важни за историю и будучносц тей жеми случели ше нє под час Югославиї. Два Покраїни котри под час Югославиї були состойна часц Сербиї, нєшка два швети прейґ котрих ше ламе прешлосц и будучносц, а повязує их праве Сербия прейґ котрей ше под час вельких селїдбох путовало з Косова и Меторхиї до Войводини, до лєпшей будучносци звонка турскей управи. Нєшка лєпшу будучосц сцу обидва тоти краї. Прешло уж дзешец роки од кеди 17. фебруара 2008. Скупштина Косова преглашеда нєзависносц и скоро 19 роки од бомбардованя и Кумановского спорозуменя. Кельо ґод нашо державнїки споминаю историйне право над тоту територию, та гоч вона важна за стварянє сучасней сербскей держави, або ше поволую на преамбулу зоз Уставу же Косово состойна часц Републики Сербиї, то у пракси нє так функционує, бо и вони сами муша глєдац допущенє же би пошли на територию за котру твердза же є часц їх териториї. Без жаданьох же бим уходзел до околносцох под котрима ше окончую медзинародни брудни бависка, котри вше ту кед ше ришую питаня гранїцох и зраженьох у швеце, шицким ясне же колїску сербского народу тераз хтошка други колїше. Сербох там єст вше менєй, а на сиверу Косова, дзе су у векшини, знова су заложнїки рижних интересно-мафияшких ґрупох, кед вериме на словох представнїком сербскей заєднїци котри нє припадаю владаюцей Сербскей лїстини, най нє повем СНС експозитури за Косово. Єст ту и велї други парадокси, а окреме тоти же нєшка о будучносци одношеньох Сербиї и Косова дзбаю тоти, котри були у войни (з косовского боку), або политични актере (зоз сербского боку) з дзеведзешатих рокох. Шицки вони войногушкацку реторику тераз меняю за нову политику евроинтеґрацийох, без уходзеня до того кельо су у тим щири. Пошлїдки ясни. Єдинствени простор сербскей держави тераз зведзени лєм на духовни. А людзе там жию, боря ше и ришую еґзистенцийни проблеми. Историйне право их нє интересує тельо, кельо робота, материялни средства и безпечносци їх фамелийох. Кед слово о сиверу, Войводини, тот простор скорей нє припадал Сербиї, алє то постал после Першей шветовей. Вик после Войводина и далєй часц Сербиї, алє Сербия нє часц Югославиї. Поведло би ше же Сербиї окрем Войводини, нїч друге нє остало. И тераз вєдно бежиме до Европи, нє знаюци чи нам косовски ваґон будзе царинєни на гранїци, чи го до ЕУ унєшеме як свою состойну часц. Цицерон гварел же история учителька живота. Вельо познєйше, британски премиєр Винстон Черчил гварел же Балкан прави вецей историї як цо може конзумовац. Мам упечаток, кед патриме на каждодньови живот обичних людзох, же зме з историї слаби школяре. Або з громаду историї нє знаме вицагнуц поуки. Можебуц би найлєпше було кеди бизме ше пре будучносц, вецей пошвецели терашньосци. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА РОЧНА СКУПШТИНА ДОБРОДЗЕЧНОГО ОГНЬОГАСНОГО ДРУЖТВА У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПРИОРИТЕТ НОВИ КАМИОН, А БУДЖЕТ МИНИМАЛНИ През пременки власци, законох и цалосней финансийней ситуациї, занєдзбани и професийни огньогасни дружтва котри доставаю минимални средства и то лєм по конкурсох, а добродзечни огньогасни дружтва директно завиша од часточки тих средствох и добродзечних донацийох, або евентуалних самостойних приходох. Керестурске Добродзечне огньогасне дружтво тирва ище од 1930. року, роками його члени були углядни валалчанє, медзи котрима було и високообразованих гражданох, а дзекуюци такому анґажману у заєднїци були окреме почитовани

У

просторийох Добродзечного огньогасноого дружтва (ДОД) у Руским Керестуре внєдзелю отримана порядна Рочна скупштина, на котрей поднєшени роботни и финансийни звит з прешлого року, представени и план роботи за тот рок, а у скоро двогодзиновей дебати розправяне о нєвигодней ситуациї добродзечних огньогасних дружтвох, и вообще огньогасцох у Войводини, та и у цалей Сербиї. Роботни и финансийни звити поднєсол предсидатель ДОД Руски Керестур Михайло Рац. Керестурски огньогасци у прешлим року интервеновали аж 24 раз, но з того лєм два раз гашели огень у обисцох. СКРОМНИ ФИНАНСИЙНИ ПЛАН

– Пейц раз зме интервеновали у гашеню огня на коминох, седем раз зме виходзели гашиц жатвово остатки до хотара. Зазначели зме по пейц технїчни виходи и кондицийни вожню. У пририхтованю за жатву 2017. року препатрени 20 комбайни, 35 трактори и 37 процивогньово апарати. Попри тим, нашо члени участвовали на трибини Огньогасного союзу Войводини у Врднику и на семинару у їх орґанизациї у Сербскей Црнї – гварел Рац котри на концу визначел и добре сотруднїцтво зоз Месну заєднїцу Руски Керестур и шицкима здруженями у валалє, на чим окреме подзековал їх представнїком. Вкупни приходи Дружтва у прешлим року були 123 600 динари, а розходи 108 500 динари, та на рахунку им остали скромни 15 000 динари. Финансийни план за 2018. рок ище скромнєйши – плановани приходи лєм 100 000 динари, з котрих по 50 000 з видаваня їх локалу у центру валала и з Општинского союзу огньогасцох. На Скупштини присуствовали представнїки Општинского союзу зоз Кули, Войводянского союзу огньогасцох,

ЗОЗ ЧОГО И ЯК КУПИЦ Понеже терашнї камион капацитету лєм 2 000 литри, та и за интервенцию гашеня даскельо балох соянки, ДОД муши волац професийну єдинку з Оджаку, за цо ше чека коло 20 минути. Як бешедоване, набавка половного камиону капацитету 5 000 литри з иножемства, вєдно зоз шицкима трошками виноши коло 10 000 еври. Найвироятнєйше же ше за тоту намену будзе зберац добродзечни прилоги по валалє, толкуюци же звекшанє огньогасней защити на хасен шицким валалчаньом.

8 РУСКЕ СЛОВО

професийних огньогасних єдинкох з Кули и Оджаку, як и добродзечних огньогасних дружтвох з Коцура, Крущичу, Дироню, Пиньвиц и Сивцу, директор ЯКП „Руском” Иґор Фейди, предсидатель Совиту МЗ Руски Керестур Владимир Олеяр, предсидатель Конїцкого клубу „Русин” Желько Папуґа, предсидатель Здруженя пензионерох Ярослав Малацко, у мено Здруженя ремеселнїкох и приватних поднїмательох Михайло Семан и други гражданє Керестура, члени и активисти ДОД. БУДЗЕ ИНТЕРВЕНОВАЦ И ВОЙВОДЯНСКИ СОЮЗ На схадзки дотхнути рижни питаня и проблеми добродзечного огньогаства, а найвецей бешедоване о можлївосцох и способох купованя нового огньогасного камиону векшого капацитету, котри наисце нужни за будуцу роботу ДОД Руски Керестур, а цо уж на даскельо заводи препоминал командир Яким Рац. Предсидателька Огньогасного союзу Войводини Любица Крняїч визначела же у велїх составох добродзечних огньогасних дружтвох єст компетентнєйши особи як цо у професийних єдинкох.

– Жичим вам же би и вашо члени були делеґати и представнїки добрей роботи, мушим ше огляднуц и на факт же на териториї Войводини дакеди було 224 добродзечни дружтва, а боїм ше же по найновшим попису нє направиме список векши од 150. Основни циль нашей роботи у наиходзацим периодзе будзе вибориц ше за нови Закон, котри би требал ришиц велї проблеми у тим сектору. Попри тим у марцу будзем писац и вимагац од Влади Сербиї же би ше на републичним уровню з ФАП-ом законтречело продукцию 100 огньогасних превозкох за добродзечни огньогасни дружтва у Войводини – гварела Крняїчова.■ Марина Джуджар 2. МАРЕЦ 2018.

mesta@ruskeslovo.com

ОПШТИНСКЕ ЗДРУЖЕНЄ ПЕНЗИОНЕРОХ ВЕРБАС

У МАРЦУ БУДЗЕ „ЗЛАТНА СВАДЗБА”

П

Општинске здруженє пензионерох Вербас основане давного 8. юния 1947. року, а од теди та по нєшка воно активно роби, лєм же, нажаль, за 71 рок кельо иснує, нїґда нє мало свой простор

редсидатель Општинского здруженя пензионерох Вербас Милич Мийович, хтори на тоту функцию єдногласно вибрани на Виберанковей скупштини Здруженя хтора отримана 27. децембра 2017. року. Мийовичови то будзе други мандат, а потримали го и шицки три месни здруженя.

– На початку роботи число пензионерох було менше, и углавним то були борецки пензионере, колонисти – гварел Мийович. – Познєйше число почало роснуц, так же нєшка у општини Вербас єст коло 9 тисячи 630, а у самим городзе 5 тисячи 600 особи. Нажаль, члени Здруженя нє шицки пензионере, а тото питанє би було добре системски ришиц, як цо то и у других жемох у реґиону. Ми у прешлим року мали 616 пензионерох у Здруженю, а членарина 200 динари рочно. Мийович и додава же у прешлим року видвоєли 200 тисячи динари за помоц пензионером хтори у потреби, з меншима приходами, так же на тот способ цалу членарину хтору назберали ознова врацели гевтим пензионером хтори маю менши приходи. То була красна файта солидарносци з гевтима чийо пензиї мали, та того року планую повториц исту акцию, а кед би було вецей учленєних пензионерох, було би и вецей учасци у солидарней помоци пензионером з нїзшима приходами. КОТИЗАЦИЯ ЗА ЮВИЛАНТОХ БЕЗПЛАТНА Зоз Здруженя ше намагаю анимировац пензионерох же би цо вецей були дружтвено, социялно активни, и так жили богату старосц. Праве з тим цильом будзе орґанизована и „Златна свадзба” за хтору ше дзепоєдни пари уж приявели, а будзе и єдна диямантска пара, односно пара хтора у малженстве 60 роки.

– Златна свадзба будзе отримана 21. марца у погосцительним обєкту „Код Чава” на 16 годзин. Приявиц ше треба по 16. марец, котизация тисяч динари, а за тих цо славя безплатне. До

2. МАРЕЦ 2018.

огляду приходза шицки малженски пари хтори ше винчали 1968. року и скорей. Кед слово о 1968. року, при матичара зме достали податки же у тим року винчани 411 пари, од того у самим городзе 210. За славлєнїкох, окрем же друженє безплатне, пририхтани и винчованки – визначел Мийович. Тота манифестация ма циль промововац малженство и друженє, а шицки цо славя красни приклад младим же у малженстве мож крашнє и щешлїво жиц пол вика и вецей. Перша „Златна свадзба” отримана прешлого року, а потим принєшена одлука же би то постала традицийна подїя. Преславу ше орґанизує за шицких пензионерох з подруча цалей општини Вербас. Здруженє з тей нагоди поволує и шицких людзох добрей дзеки же би з донацию продуктох, або пенєжну помоцу помогли орґанизацию тей манифестациї. АКТИВНОСЦИ ВЕЛЇ, РИЖНИ И ТРАДИЦИЙНИ После „Златней свадзби” у вербаских пензионерох будзе ище єдна велька активносц, а то преслава дньох пензионерох и 71. родзени дзень Здруженя. Буду орґанизовани и велї екскурзиї, планую же би то були два дводньово и два єднодньово екскурзиї, нащива Олимпияди старих, порядни активносци як цо то нащиви

розличним здруженьом з подруча цалей Сербиї, та и ширше, понеже прешлого року були и у Горватскей и Чарней Гори. Вербащанє ше прешлого року и збратимели зоз здруженями пензионерох зоз Никшичу и Борова. А Здруженє указує гуманосц и солидарносц и ґу другим институцийом у Вербаше, та так под час прешлого року з пенєжну помоцу спрам своїх можлївосцох даровали Предшколску установу у Вербаше, школу „Братство єдинство”, Ґеронтолоґийни центер, школу „Петар Петрович Нєґош” и других. Прешлого року 76 пензионерох послали до баньох, на дзешецдньове безплатне пребуванє, а то найчастейше банї хтори у Войводини, медзитим кед хорота така же вимага иншаке лїченє, вец то знаю буц и Нишка баня, Соко баня и други. Здруженє ма свойо орґани, Скупштину, Вивершни одбор, Надпатраюци одбор, предсидателя, подпредсидателя и комисиї. Формовали и осем комисиї, та медзи нїма комисию за информованє, за културно-забавни живот, за спорт и рекреацию, а у Општинским здруженю пензионерох Вербас крашнє функционую Серби, Чарногорци, Мадяре, Руснаци, Українци... Просториї Здруженя у улїчки Сави Ковачевича 94, а число телефона 021 701 140.■ Ана Маркович

РУСКЕ СЛОВО 9

НАШО МЕСТА СХАДЗКА СОВИТУ МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ РУСКИ КЕРЕСТУР

НАЙСЦ РИШЕНЄ ЗА ЗОГРИВАНЄ САЛИ

Термини у Спортскей сали у Руским Керестуре пополнєти, та чежко достац ище єден шлєбодни термин. У сали ше отримує тренинґи шицких спортских клубох, а попри тим и даскельо рекреативни змисти. Термини ше наплацує, дзекуюци чому сала функционує, но то лєм средства за єй отримованє. Струю плаци Месна заєднїца зоз општинскей каси, а за плаценє ґазу ище вше нє пренайдзени модел, гоч за тото по Финансийним плану Општини Кула видвоєни пенєж. На 39. схадзки Совиту Месней заєднїцу (МЗ) у Руским Керестуре, прилапени Финансийни звит за 2017. рок, а нєплановано ше найвецей розправяло о проблему нєзогриваня Спортскей сали. По прилапеним Финансийним звиту МЗ Руски Керестур у 2017. року витворела приходи 4 милиони 134 тисячи, з котрих милион 820 тисячи видвоєни за дотациї, милион за Проєкт будуцей фабрики води и 2 милиони 700

ПРЕГЛЯД САМОДОПРИНОСУ З остатнього самодоприносу котри бул вигласани на период од 2012. по 2016. рок МЗ Руски Керестур витворела цалосни приход 50 милиони 760 тисячи динари. Року 2012. – 8 милиони 289 тисячи, 2013. – 9 милиони 713 тисячи, 2014. – 9 милиони 190 тисячи, 2015. – 10 милиони 251 тисяча, 2016. – 9 милиони 827 тисячи и 2017.

– 3 милиони 489 тисячи динари. Трошенє тих средствох реґуловала Општина Кула з Конкурсами на котри конкуровали МЗ и Здруженя гражданох, а того року би требало буц потрошене тото цо остало. Нови самодопринос нє розписани, анї у єдней МЗ у кулскей општини.

тисячи за асфалтованє драгох на Новим населєню. Присутни на тот завод розправяли о проблему нєзогриваня Спортскей сали, за цо догварене же ше попробує анґажовац особнє предсидатель Совиту Владимир Олеяр, понеже уж два роки за тоту намену по Финансийним плану Основней и штреднєй школи „Петро Кузмяк”, котри предписує Општина Кула, заплановани средства и за тото. Нажаль, нє зна ше прецо до тей реализациї ище вше нє пришло. Попри тим, прилапени Записнїки зоз 37. и 38 схадзки Совиту МЗ и Правилнїк о хаснованю приватней превозки (котри принєсла Општина Кула) за службени потреби, цо ше нє одноши на МЗ Руски Керестур, понеже розполага зоз службеним автом. М. Джуджар

АКТИВНОСЦИ ЧЕРВЕНОГО КРИЖА ВОЙВОДИНИ

ТАМ СУ ДЗЕ ТРЕБА

Шицки прешлорочни активносци, як и план роботи за 2018. рок прешли през одвитуюци фахово комисиї Червеного крижа, а на концу звит и план роботи будзе на дньовим шоре Скупштини Червеного крижа. Єдна з комисийох то и Комисия за информованє хтора тиж розпатрела спомнути документи и на концу их потримала. Лидия Риц Рихтер, секретарка Червеного крижа, накратко представела роботу у прешлим року и план за 2018. рок. Вона як новосц у роботи визначела же по нових законских предписаньох, точнєйше Закона о трансфузийней медицини, буду пременки кед слово о добродзечним даваню креви. Поступно ше сотруднїцтво зоз 9 Службами за трансфузию креви у Покраїни, преруци на Завод за трансфузию креви Войводини.

10 РУСКЕ СЛОВО

– Влонї отримани 1 146 акциї даваня креви и обезпечени 65 138 єдинки креви, а крев дали 46 830 давателє, од хторих 4 986 крев дали першираз. Мали зме и вежби за дїйствованє у позарядових ситуацийох, актуални були и програми защити од тарґовини з людзми, потим робота з миґрантску популацию, отримани квиз знаня за школярох „Цо знаш о здравю”, помагало ше социялно загроженим, потримана робота народних кухньох у 24 локалних самоуправох, отримани змаганя у першей помоци, активна була и Служба глєданя особох и подобне – гварела Лидия Риц Рихтер. Вона додала и же Червени криж ма барз добре сотруднїцтво зоз средствами информованя прейґ хторих явносц обвисцує о своїх активносцох, прейґ радия, тв и друкованих медийох. Тиж шицки активносци доступни и прейґ вебу и Фейсбука, а по потреби порихтани и одвитиюци материяли хтори провадзели найзначнєйши активносци. Отримани през рок числени конференциї за новинарох, а новинаре обиходзели и општински орґанизациї и провадзели роботу. И сами локални орґанизациї Червеного крижу хасную локални медиї за обвисцоцванє о своїх активносцох. Так 16 локални орґанизациї маю свой сайт, а шейсц видаваю билтен. Вл. Дїтко 2. МАРЕЦ 2018.

mesta@ruskeslovo.com

ЗОЗ ЯКП „ЧИСТОТА” ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ

РОЗЧИСЦЕНИ ШИЦКИ ЛОКАЛНИ ДРАГИ

Подли бок явней набавки тот же конкуровац може кажде хто сполнює условия конкурса, а чи є наисце порихтани, и чи будзе задовольовац потреби конкурса, укаже ше аж по виходу на терен Подприємство ДОО „Тадис” зоз Ґосподїнцох после контракта о явней набавки и у тим року розчисцовало локални драги од шнїгу на подручу општини Жабель.

– З нїма зме потераз мали позитивне искуство. За розчисцованє шнїгу маю пейц машини, цо досц же би ше драги розчисцело у шицких штирох местох општини – гварел Радомир Злоколица, директор ЯКП „Чистота”. Зоз контрактом о явней набавки, Закон предвидзує же ше драги розчисцує аж кед на нїх напада вецей як 10 центиметри шнїгу. Медзитим, кед ше случи так як цо було у децембре, кед навяло кущик менєй од дзешец центи, о пребераню мирох одлучує ЯКП „Чистота”, а на основи наявеней хвилї. Теди, гоч того дня наявели же будзе ище вяц, наявели и швидки рост температури. Прето драги нє розчисцени, а шнїг ше уж шлїдуюцого дня почал розпущовац. Дюрдьовски драги розчисцовани вноци 26. на 27. фебруар, з одвитуюцу механїзацию на трактору.

– Вше кед ше преценює чи треба розчисциц драги чи нє, провадзиме хвилю и температуру кажди дзень. Поте-

Драги у општинских место преходни

раз нє була пракса руцац соль на локалних драгох, бо нєт опасносци од шлїзканя кед ше на час розчисци драги. Соль ше руци лєм на стару драгу ґу Зренянину – гварел Радомир Злоколица. Прето драги у Дюрдьове идеални за цаганє санкох. Соль за посипованє опрез явних будинкох у шицких место подзелєна пред жимсу сезону. Як и кажде опрез свойого обисца, так и явни институциї маю обовязку розчисциц дражки опрез своїх будинкох же би були преходни. Чи єст потреби анґажовац машини за роздрильованє шнїгу за кажду жимску сезону, то нє мож знац напредок, бо, як гварел директор Злоколица, нїґда ше нє зна точно яка будзе хвиля, зна ше лєм петнац днї напредок, алє нє и за цалу жиму. Прето ЯКП „Чистота” и того року видвоєла милион динари за розчисцованє локалних драгох од шнїгу. С. Саламун

У КОЦУРЕ

ПОМАГАЮ И ОГНЬОГАСЦИ Остатнї роки, окрем компетентних службох, завяти драги у Коцуре зоз своїма камионами розчисцую и коцурски огньогасци з Добродзечного огньогасного дружтва (ДОД). Шицки драги преходни, а по главней улїци у Коцуре роботнїки ЯКП „Комуналєц”, нє лєм же розчисцели драгу, алє посипали по нєй соль и ризлу. Окрем драгох у валалє, члени коцурского ДОД розчисцели и драгу медзи Коцуром и Змаєвом. З. Колєсар 2. МАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ПРОДУКТИ З НА ДУ У ҐОСПОДЇНЦОХ

Пише: Сандра САЛАМУН

ЗАВАРТИ КРУГ ХАСНОВАНЯ ЦАЛЕЙ РОШЛЇНИ

Н

ад основна сировина з котрей ше прави готови продукти. Потребне же би була раз до рока скошена, же би ше з нєй могло направиц висококвалитетни продукти. Нашо продукователє ше зочую з тим же ше продукти з наду, природного материялу котри дава вельо вигодносци, баржей ценї у богатших европских державох як у нас. Пред осемнац роками, Милан Маркович з Ґосподїнцох з товаришом почал правиц проМилан Маркович з Ґосподїнцох 2012. року основал подприємство дукти з наду, алє лєм „Еко home gradnja – продукция, услуги и будовательни роботи”. вон у тим витирвал. Гоч Медзитим, з надом робел и дванац роки пред тим, а за цали тот час вше у живоце робел два роботи, од пред дванац удало му ше заврец круг продукциї, та хаснує кажду часточку з наду, роками ше мекасимално од першей класи по одрутки пошвецел лєм роботи Як Милан гварел, у цалей процедури роботи з надом у котру барз полюбел, правиц предмети з наду.

– За кажди початок треба инвестициї, прето сом пре- тим року було найчежше набавиц квалитетни над. Була дал єдини авто и од того пенєжу купел над, же бим мал слаба жима, без нїзких температурох и шнїгу, алє диждзоз чим почац – гварел продукователь Милан Маркович. жовна з вецей з цеплима як жимнима днями. Прето маЗ початку робел на дворе под орехом з ручну машину шини чежше доходза ґу наду котри ше праве прето и котру му дїдо помогнул направиц. Тераз уж ма роботни чежше реже. Прешла жими була вигоднєйша, було у мипростор, стаємного и сезонских роботнїкох. На початку нусу и до 20 ступнї, цо вигодне за над и косидбу. Сезона кошеня тирва углавним од децембра по марец. вельку помоц мал од оца и товаришох котри му помагаТераз почала штредком януара, а уж о мешац рушела вели найвецей коло машинох, а аж кед ше оженєл и достал ґетация. Косидба будзе тирвац по марец, бо дзивим жидзеци, його витирвалосц постала ище моцнєйша. На початку нє було лєгко, тарґовище було нєстабилне, бу- вотиньом тот простор потребни за биванє. Окрем проблему зоз хвилю, косаче наду ше зочую зоз ло чежко предац продукт, а найчастейше их предавал накупздруженями котри твердза же ше з косидбу знїщує бивацом, цо бул найнєвигоднєйши способ же би ше заробело. Медзитим, гвари же остатнї даскельо роки тарґовище нє за дзивину. Медзитим, закуп поверхносци под надом стабилнєйше, а продукти углавним предава до рукох явна ствар и о тим одлучую державни институциї. У Войводини явни лицитациї орґанизує Явне водопривредне купцови. подприємство „Води Войводини”. На териториї Општини Жабель над рошнє при ЄґричНАД МУШИ ДОЗРЕЦ, А ЗА ТОТО ТРЕБА МРАЗУ ки, алє того року барз слабо зродзел. Милан закупели Же би продукт бул квалитетни, над нє шме буц криви. три тисячи квадратни метери при Єґричкей бари у наЦо подлєйши квалитет жеми, то над квалитетнєйши. пряму ґу Сириґу – Темерин. Лицитация, котру ше оконПрето продукция наду барз розвита у Билим Блату у Ба- чує каждого року, значна продуковательом и прето же нату, одкадз ше продукти вивожи до Нємецкей. У тим ше з ню доказує походзенє сировини, без чого нє мож банатским месце пред даскельома роками Милан зоз ро- вивожиц продукти.

– Видзи ми ше же будземе мац вше вецей проблеми з ботнїками участвовал на Шветовим першенству у кошенабавку сировини, бо еколоґийни здруженя вше частейню наду, и завжали 4. место.

12 РУСКЕ СЛОВО

2. МАРЕЦ 2018.

ekonomija@ruskeslovo.com

ше стопираю кошенє. Над треба кошиц, так ше роби вшадзи у швеце. Ище векша хиба же у општини нє маме здруженє продуковательох. Прето нє маме количество котре значне за вивоз. Випатра же така приповедка у нашей општини нє може зажиц. Шицки у страху чуваю податки, кому предаваю, яки конкурси отворени, и хто по нїх достал средства – гварел Милан Маркович. Над у Општини Жабель ше преробя у даскелїх подприємствох, у Жаблю и у Чуроґу. Добру праксу указали поднїмателє у Билим Блату котри формовали заєднїцке здруженє и дзекуюци тому вельке количество продуктох вивожа за Нємецку.

– У мнє бул купец зоз Горватскей котрому требала велька наручбина, мойо подприємство ю саме нє може поробиц, а здруженє нє маме, та наручбина препадла. Пошол там дзе може достац тото цо му треба –виприповедал Милан. ЛЄГЧЕЙШЕ ДЗВИГНУЦ КРЕДИТ У БАНКИ Маркович дакеди поряднє провадзел конкурси, алє тераз слабше, бо му то додатни анґажман котри ше найвироватнєйше нє виплаци. Свидоми є же у нас анї документацию нє мож лєгко го порихтац, а треба ю заплациц. Гоч конкуровал на рижни места, нїґдзе нє достал средства. Вишло же вельо єдноставнєйше дзвигнуц кредит у банки и з часом го одплациц. У косидби робя вецей сезонски роботнїки, ма и стаємного роботнїка и шицку потребну механїзацию. Ручну самоходну кошачку дорабял седем роки же би була вигодна у шицких условийох у тей роботи. Найвекше ви-

ПЛЄЦЕНЕ ЯК ДЕКОРАЦИЯ, ПЛОЧИ ЯК ИЗОЛАЦИЯ Правя плочи за изолацию грубини 5 центиметри рижних велькосцох, та штукатор, повязани над у єдним шоре, котри ше найчастейше хаснує за декорацию и преградзованє. Длугоки є пейц метери, а високи два, метер и пол и метер. Зоз франти го наволую преградзенє за нєжадани попатрунки. Тот продукт и найвецей предаваю. Вигодни є за вецей намени, а же би ше го поставело нє треба будовательне дошлєбодзенє. Длуго тирва, бо є з природного материялу и природней є драпковей фарби котра ше лєгко уклопи до шицких амбиєнтох. Лєгки го мож монтирац и демонтирац. Продукую и слункобрани з купастим верхом и услужно закриваю крови. Їх слункобрани ше находза на плажох на Єґрички у Жаблю и Ґосподїнцох, алє и на морских плажох у Улциню и Будви у Чарней Гори. До Горватскей порядно вивожа за белґийски дутяни „Зроб сам”. Продукти предаваю на сайту www.trskaprodaja.com 2. МАРЕЦ 2018.

воланє було ришиц проблем препаданя колєсох на терену дзе мегчейша жем. Прето место колєсох поставени гушенїци. Виволаня єст вше, та єдно з котрим ше стрета од початку роботи з надом то нєдостаток роботнїкох. Найвироватнєйше так прето же вони муша буц физично способни и порихтани на роботу у праху. Сировина наду дакеди була туньша, пред штерацец та и вецей роками єден сноп мал вредносц єдней киловей векни. Тераз єден сноп медзи сто динари и евра. Теди було вецей роботи, а на гайзибанох ше до Македониї у єдней сезони одвожело и по трицец тисячи снопи, гварел Милан. З ОДРУТКОХ МАЮ ЗА ЛЄТОВАНЄ Над ше у першим шоре класира по велькосци, векши ше хаснує за штукатури, менши за плочи за изолацию, а найменши часци, дзекуюци Милановей витирвалосци, за зогриванє цалого обисца и роботнї. Пенєж котри ушпоровал за зогриванє обисца и роботнї каждого року одтеди потроши за лєтованє на морю зоз фамелию.

– Вихануєме кажду часточку наду, прето и обставаме у тей роботи. Скорей зме найдробнєйши часци наду руцали, а тераз их зомелєме и зоз єдней сезони маме зогриванє за цалу жиму. Над калорични, подобни як соя и древо з букви – акцентовал Милан. Прето тот остатнї продукт з наду нє предава за праванє пелету, гоч му ше на вецей заводи питали же чи би нє предал. Алє, вон ше анї на тим нє застановює...

– Сцеме пробовац направиц стародавни блоки з млєтим надом за будованє хижи. Еко обисца вше популарнєйши, у Горватекей товариш будує лєтнїковци, сауни и канцелариї з древа и наду. Над добри цеплотни и звучни изолатор, а до ньго нє сце анї ґлодар, анї буба и ма длуги вик тирваня – гварел Маркович, котрому сезона предаваня продуктох з наду углавним тирва од марца по авґуст. ■

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ПРОФ. ДР ЖАРКО ИЛИН ПРЕПОДАВАЛ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПРЕ СЛАБУ ЖИМУ ШЕ ОБЧЕКУЄ ДРАГШУ ПРОДУКЦИЮ Викладанє професора Польопривредного факултету зоз Нового Саду др Жарка Илина котри родом зоз Кули, сиґурно же єдно з нащивенших медзи шицкима викладанями и презентациями за парастох котри були орґанизовани тей жими у Керестуре. Вироятнє прето же, як и сам Илин уж даскельо раз наглашел, окреме люби викладац у своїм краю, а заградкаре гваря же вон толкує розумлїво, даваюци конкретни приклади. Илин окреме визначує то же вон нє предава нїчийо продукти и нє рекламира анї єдну компанию

У

керестурским ресторану „Червена ружа”, пияток, 23. фебрура, науковофахове викладанє отримал проф. др Жарко Илин, на тот завод вон нє виберал теми, гоч их предкладали сами паприґаре, а як гварел Илин, презадовольни бул з вибором, алє нажаль нє було часу же би о шицким приповедал у векшим обсягу. На викладаню були числени Керестурци, алє и паприґаре з околних местох. Тото цо найбаржей интересовало присутних, то способ штучного гноєня зоз цильом зменшаня пх вредносци у жеми, вплїв бакрових фунґицидох на квитки, ефикасносц фунґициду „касумин”, наставанє и розвой бактериозних охореньох, хаснованє вецейрочного нашеня и друге.

ни, будзе надополнєне у наиходзацей. Критиковал дзепоєдних паприґарох же им у сезони паприґа висока аж до паса, толкуюци же то нє пошлїдок добрей продукциї, алє напроцив – нєадекватней. ВАЖНОСЦ ПРАВИЛНОГО ГНОЄНЯ – Паприґу на отвореним полю нє потребне вязац, алє ше прето добре остарайце же би вам рошлїна од самого Проф. др Жарко Илин найвецей часу пошвецел правил- початку ище пред пресадзованьом нє була висока, пресаному способу гноєня зоз штучнима и орґанскима гноями да котра ма 6-10 лїсца треба же би була висока од 15 до з цильом отримованя оптималних Ph вредносцох жеми.

20 центиметри. Висока рошлїна нє значи и векши уро– Мушице буц свидоми и ґаздовац зоз жему так же би жай – надпомнул Илин, а наявел и свой приход на манисце ю очували за наиходзаци потомки. Важне нє забуц на фестацию „Днї керестурскей паприґи”. гноєнє зоз орґанскима гноями, котре тераз вше ридше, а Паприґаре були и на його викладаню „Сучасна продукна парцелох дзе хасноване таке гноєнє нєт проблеми. Уж ция желєняви” у Новим Садзе 10. фебруара, кед предстаи кед хаснуєце штучни гної, най маю нєутралну реакцию вел способи знїжованя температури жеми при продукциї – препомнул Илин. желєняви на фолиї, цо у модерней продукциї под вплївом Попри тим, вон дал акцент и на значносц микроелемен- високих тепературох през лєто, єден з векших проблетох за пестованє паприґи и на яки способ третировац жем мох, понеже на високих температурох очежане карменє же би вони були у приступней форми за рошлїну. рошлїни. Под такима условиями нєприступни анї числени микроелементи, а то шицко охабя директни пошлїдки ИНСЕКТИ И ЧКОДЛЇВЦИ ПРЕЖИМУЮ и на квантитет и на квалитет продуктох. Викладанє Илина уж роПод час викладаня Илин спозоками традицийно орґанирел и на пошлїдки благей жими, ПРАВИЛНИ ВИБОР НАШЕНЯ зує керестурске подприємта и же тоту ситуацию нє вибаство „Т-пам” за шицких Илин совитовал хаснованє цо одпорнєйших сор- заинтересованих, попри лансира анї релативно кратка жимска габа нїзких температу- тох нашеня, надпомнул же гибридни нашеня гоч тим свойо понуканє предрох. Пре благу жиму и нєвитворе- маю числени предносци, вони заш лєм барз драги ставела и осиґуруюца хини континуитет температурох за продукцию на отвореним полю. Цо ше дотика нашеня власней продукциї, по- жа „Дженерали”, а приспод нули, прежимую числени требне виберац здрави плоди зоз здравих рошлї- сутни мали нагоду деґуинсекти и други чкодлївци, та як стовац и вино з Руского толковане, тото цо ше ушпорова- нох на полю, а нє дома зоз громади, бо то нє реал- двору.■ ло на препаратох прешлей сезо- не спатранє потенциялного квалитету. Марина Джуджар

14 РУСКЕ СЛОВО

2. MАРЕЦ 2018.

ekonomija@ruskeslovo.com

АКТУАЛНИ РОБОТИ У ОВОЦНЇКОХ И ВИНЇЦОХ

ОРЕЗОВАНЄ НЄ ЗАПОЖНЄЛО Блага жима и вигодна хвиля у януару и першей половки фебруара оможлївели овоцаром и винїцаром на шидским подручу же би покончели єдну важну роботу, а то орезованє

П

о словох познатого фаховца Звонка Гнатка, дипломованого инженєра овоцарства и винїцарства зоз Шиду, потераз коло 70 одсто овоцнїкох и винїцох уж орезане. Як потолковал, тоту роботу нєйлєпше поробиц кед дакус жимнєйша хвиля. Вон ше наздава же приход жимней габи на концу фебруара нє почкодзи анї овоцнїком, анї винїцом, маюци у оглядзе яки мрази були прешлей жими и кельо длуго тирвали. ПУПЧА ШЕ ПОЧАЛИ БУДЗИЦ НА 14 СТУПНЇ – Орезованє може почац од часу опадованя лїсца и надалєй – надпомнул Гнатко. – Кед овоцнїк або винїца добре порихтани за жиму вец нє будзе чкоди же вимаржню. Кед вонкашнї температури були од 12 до 14 ступнї Целзиюсово, вец ше зогривала жем и пупча ше такой почали будзиц. Опасносц може буц кед ше пупча у векшей мири отворя, бо ше вецей нє годни заврец и кед би пришол моцни мраз, вец би направел чкоди з вимарзованьом. Кед ше пупча ище ше нє почали отверац, годни витримац даскельо днї и температуру од минус 20 ступнї. По його думаню, добре же концом фебруара захладло, же би пупча нє рушели. Пре висши темепратури у януару, Гнатко нам гвари же у своїм овоцнїку бре скиньох уж два раз пирскал процив хоротох. Жимнєйша хвиля то тераз зопарла. ВЕКША ЧКОДА КЕД ШЕ ЗАПОЖНЇ На подручу општини Шид єст досц овоцнїки и винїци и на менших поверхносцох углавним орезую фахово особи з того подруча. Медзитим, кед слово о вельких поверхносцох овоцнїкох або винїцох, каждей жими на то2. МАРЕЦ 2018.

ЛЄТНЇ ТРЕТМАН Окрем такволаного жимского орезованя, годно запровадзиц и такволане лєтнє орезованє.

– Слово о орезованю досц нароснутих конарох, такволаних „водопийох” з хторих нєт хасну, а вони троша шицко цо древку треба, як цо то покармово материї и лєм правя хладок – посовитовал инжинєр Гнатко. Часто, нариклад, 20 днї пред оберачку овоци ше зреже тоти „водопиї”. Вец плоди маю вецей слунка и лєпше дозрею. Алє и ту треба буц осторожни, кед, наприклад, у тим периодзе ище високи температури, вони древко щица же би ше на плодох нє зявели „шпляхи” од слунка, бо вец тоти плоди нє випатраю крашнє и чежше их предац. ти простори приходза орезоваче зоз юга Сербиї, точнєйше зоз околїска Власотинцох. Вони ту пребуваю покля нє орежу на потребних поверхносцох.

– Думам же нєт обаваня же ше орезованє почало скорей, алє векша чкода може буц кед ше зоз орезованьом запожнї. То окреме виражене при винїцох кед ше случує же на месце резу капка вода и зоз тим „шлїженьом” ше траца воду и потребни минерални материї, цо годно уплївовац на лозу и познєйше на урожай. Кед ше овоцнїки и винїци ореже, конари и лозу ше винєше и шицко вец порихтане за порядне пирсканє. Дахто нароком дакус познєйше орезує у подручох дзе грожа досц нїзки температури – гварел Гнатко.■ Владимир Дїтко

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ДЗЕНЬ МАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА ОЗНАЧЕНИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ, ДЮРДЬОВЕ

ГУНҐАРИЗМИ У РУСКИМ ЯЗИКУ У Основней и штреднєй школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре и того року означени 21. фебруар, мед зинародни Дзень мацеринского язика, та з тей нагоди школяром викладанє отримала професорка руского язика Сенка Бенчик зоз ОШ „Чаки Лайош” зоз Бачкей Тополї. Школяре пиятей и шестей класи з наставнїцу Ксению Шовш з

тей нагоди у школским голу пририхтали пано на тему мацеринского язика. Бенчикова на интере сантни способ бешедовала о гунґаризмох у руским язику цо заправо була и єй мастер робота на Катедри за руски язик, литературу и културу. Рушаюци од думки Михала Ковача же чуваюци свой язик чуваме и свою народносц, Бенчикова школяром помогла освидомиц же цо значи пожичка, кеди вони оправдани, а кеди нє, и од котрих ше мушиме мерковац и чувац.

– Пробовала сом то дзецом присподобиц на интересантни способ же би научели и даєдни приклади, освидомиц их же заправо и знаю велї слова з мадярского язика и хасную их. Наглашели зме и тото же гоч кельо цудзи слова потребни у єдним язику, мерковац нє уношиц таки котри нєоправдани — визначела Бенчикова. Викладаня були у двох ґрупох, перше школяром седмей и осмей класи основней школи, а потим и

16 РУСКЕ СЛОВО

ґимназиялцом руских оддзелєньох, и видно було же школяром було цикаве, бо викладательку на концу наградзели з вельким аплаузом. Бенчикову привитали и представели домашнї наставнїци руского язика Каролина Папуґа и Люпка Малацко. На питанє же кельо Школа доприноши чуваню руского язика за „Руске слово” Папуґова гварела, шицко перше почина од обисца дзе у Руским Керестуре дзеци уча дома свой язик.

— Потим приходзи уплїв школи же би ше уровень знаня подзвигнул и на литературни язик и його правилне ґраматичпне хаснованє, цо ми на рижни спо соби пробуєме усовершиц. Попри у настави кажди рок на нєшкайши дзень приводзиме и фахово особи хтори на иншаки способ доприноша тому же би ше школяре цо баржей освидомели же мацерински язик треба пестовац и чувац, и же би вше дацо и нове научели. Нормално же ше терминолоґия з часом меня, бо язик живе существо, и муши ше меняц и у зависносци од околїска и од модерней технолоґиї, од учашнїкох котри го хасную итд. и то барз уплївує на язик. Заш лєм я думам же шицко мож кед ше сце, же ту важне лєм мерковац кеди як ше виражиме, кеди цо похаснуєме – заключела Папуґова. На преподаваню присутна була и директорка Школи Хелена Пашо Павлович, хтора визначела же Школа, у хторей у основней руски наставни язик, а по рускей Ґимназиї є окреме специфична, препознатлїва и єдинствена на швеце, вельку увагу дава чуваню руского язика, пестованю свидомосци о тим, а источашнє пестує и мултилинґвизем и шицко тото трима як вельке богатство. М. Афич

О ЗНАЧНОСЦИ ПРАВИЛНЕЙ БЕШЕДИ З розгварку о походзеню руского язика и творчосци на руским язику, споминаюци визначних преднякох и писательох котри уплївовали на розвой руского язика и литератури, школяре висших класох Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове означели Медзинародни дзень мацеринского язика. Означени є стреду, 21. фебруара, на годзинох руского язика при наставнїци Мариї Самарджич котра преподава школяром од пиятей по осму класу у руских оддзелєньох у порядней настави як мацерински язик и школяром зоз сербских оддзелєньох як виборни предмет. Руски язик представени як наймладши литературни язик у фамелиї славянских язикох, ма свою ґраматику, писмо и правопис, учи ше у основних и штреднїх школох, на нїм ше друкую кнїжки, новини и учебнїки, емитую емисиї на радию и телевизиї.

– Любим годзини руского язика, любим учиц и читац, а дзекуюци знаню руского язика познам и други язики котри маю подобни слова, гварел Сеґрей Пап, школяр седмей класи руского оддзелєня Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове. Исти дзень од дванац по шеснац годзин у школскей библиотеки отримана промоция нови виданьох кнїжкох на руским язику котри школа достала од НВУ „Руске слово” и по проєктох. Дзень мацеринского яизка означени и при учительки Меланиї Саламун, котра учи школярох другей класи у єдиним руским оддзелєню у нїзших класох. Того дня наглашена важносц правилней рускей бешеди з хаснованьом поняцох котри ше нє хаснує у каждодньовей бешеди. С. Саламун 2. МАРЕЦ 2018.

kultura@ruskeslovo.com

И ШИДЗЕ

У ОШ „БРАТСТВО ЄДИНСТВО” У КОЦУРЕ

БОГАТСТВО РОЗЛИЧНИХ ЯЗИКОХ Як и каждого року з нагоди 21. фебруара Медзинародного дня мацеринскей бешеди у Ґимназиї „Сава Шуманович” у Шидзе з пригодну програму хтору порихтали школяре и професоре Ґимназиї, означени тот дзень. Присутних привитала Любица Радишич, директорка Ґимназиї хтора гварела же у тей образовней институциї ше поряднє виучує сербски язик потим анґлийски, русийски, нємецки и латински, а факултативно руски и словацки язик.

– У нашей Ґимназиї пестуєме и почитуєме вецей язики и то вельке богаство Вой-

ку”. Присутним ше представели и школяре миґранти Рашид и Лима. Рашид бешедовал на своїм фарси язику хтори ше хаснує у Авґанистану, а потим на досц добрим сербским язику тиж гварел даскельо виреченя о тим як му у Сербиї и як ту жиє. Його товаришка Лима бешедовала лєм на фарси язику и Рашид преложел цо вона гварела. Школяр Никола Китич, хтори грал на ґитари, одшпивал даскельо познати шпиванки на сербским и єдну на русийским язику. У голу Ґимназиї були виложени кнїжки, а после про-

водини и нашей општини. Нє можеме припадац шицки истому народу и хасновац лєм єден язик, алє ше можеме почитовац и оможлївиц хаснованє каждого язика. Од того школского року маме и штверих школярох миґрантох зоз Авґанистану хтори хасную фарси язик и то тиж нашо богаство – гварела директорка Любица Радишич. Руснацох представял школяр першей класи Ґимназиї Божидар Загорянски хтори гуторел стихи писнї Якима Чапка „З хрибтом ґу Слун-

грами бул коктел. По словох професора Зденка Лазора, хтори участвовал у пририхтованю програми, Ґимназия уж 10 роки означує Медзинародни дзень мацеринскей бешеди. Лазор нам гварел же шесцеро школяре Ґимназиї пестує руски язик по системи роботньох хтори вон отримує. Програми присуствовали Ромко Папуґа, началнїк Општинскей управи, Юлиян Ковач, член Националного совиту Руснацох и о. Михайло Режак, парох у Шидзе и декан сримски. Вл. Дїтко

2. МАРЕЦ 2018.

ПРЕДСТАВА „ВЕСЕЛО ПОЗОРЄ” НАШМЕЯЛА ШКОЛЯРОХ У фискултурней сали ОШ „Братство єдинство” прешлого штвартку, 22. фебруара, за школярох од пиятей по осму класу професийни ґлумци Веселин Стийович и Елизабета Дьоревска зоз „Театру на Теразийох” з Беоґраду одбавели представу „Веселе позорє“. Тоту интересантну представу, по словох ґлумцох, одбавели вецей як 5 тисячи раз. У представи одбавени три дїї зоз познатих приповедкох трох визначних писательох – Стевана Сремца, Бранислава Нушича и Бранка Чопича. Так у єдней представи обєдинєни сцени зоз приповедки „Поп Чира и поп Спира”, любовна сцена зоз Нушичовей „Збирки малих сценох” и сцена зоз Чопичовей приповедки „Дожица Николетини Бурсача”. У представи „Веселе позорє“ вибрани шмишни и найинтересантнєйши сцени зоз спомнутих приповедкох котри ґлумци прешвечлїво одґлумели. „Веселе позорє” интересантна представа котра составена зоз сценских сличкох у котрих школяре коцурскей школи наисце уживали, а ґлумцох наградзовали зоз моцнима аплаузами. ОШ „Братство єдинство” у Коцуре єдна зоз школох у котрих представа приказана зоз цильом же би ше школяром понукло змисти котри промовую културу и културну творчосц. У чаше кед ше на телевизиї и интернету пласує рижни програми котри школяре того возросту провадза, як цо то риялити и подобни емисиї, Школа през театрални дїла и подобне жада понукнуц школяром иншаки гумор и жридло шмиху и пестовац правдиву културу же би нє забувало на наших вельких писательох и интелектуалцох. З. Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ВЕРБАШЕ ОТРИМАНИ САЯМ ОБРАЗОВАНЯ

ПРЕДСТАВЕЛИ ШЕ ВЕЛЇ ШТРЕДНЇ, ВИСОКИ ШКОЛИ И ФАКУЛТЕТИ Прешлого пиятку у Вербаше отримани Саям образованя хтори у голу Центра за физичну културу „Драґо Йовович” позберал велїх викладачох, односно 13 штреднї школи и 6 високи школи и факултети з околних општинох и городох

С

аям образованя ше у Вербаше отримує уж даскельо роки, а тогорочни мал найвекшу нащивеносц и бул найлєпше орґанизовани по тераз. Тогорочна тема була поднїмательство. Манифе стацию отворел предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац хтори бул задовольни пре вельку нащивеносц.

– Те ма то го Са й ма под нї мате льство, а то конар хтори ше розвива и дзвига економию каждей держави. Же би ше створело доброго поднїмателя, потребна потримовка локалней самоуправи и держави. Наздавам ше же зме рушели у добрим напряме и же буд земе мац вше вецей поднїмательох – визначел Ґлушац. Йован Вукчевич зоз Школскей управи Нови Сад гварел же Саям єдна з найлєпше орґанизованих манифе стацийох такей файти. КВАЛИТЕТНО ОРҐАНИЗОВНА МАНИФЕСТАЦИЯ – Першираз сом на сайме образованя у Вербаше, и у поровнаню з другима, барз є квалитетно орґанизована манифе стация. Вербас по -

18 РУСКЕ СЛОВО

стал вельки образовни центер у Войводини, и мило ми же Саям нє зведзени лєм на єдну општину, алє на реґион – гварел Вукчевич. Помоцнїца предсидателя општини Вербас задлужена за образованє Да ни ца Па ро шки ви значе ла же школяре основних школох орґанизовано нащивели Саям, а кажда школа обдумала свойо представянє школяром.

– То добра нагода же би ше школяре осмей класи упознали зоз школами до хторих уж у септембру маю ходзиц. Школяром штвартей класи стреднїх школох понукнути факултети и висши школи, та маю нагоду дознац о условийох студираня, як на державних, так и на приватних факултетох – визначела Парошки и додала же витворели и добре сотруднїцтво зоз Канцеларию за младих и Националну службу за обезпечованє роботи. Так було и вельке понукнуце школяром хтори по сле стреднєй школи нє жадаю предлужиц школованє, одно сно Клуб за глєданє роботи, програми кариєрного водзеня и подобне. Як визначел началнїк Оддзелєня за по стредованє у обезпечованю

роботи и планованю кариєри у Националней служби за обезпечованє роботи Нови Сад Душан Марянович, вербаски Саям и идуци, хтори початком марца будзе отримани у Новим Садзе, добра нагода же би и Служба указала шицко у рамикох кариєрного водзеня, совитованя и информованя. ПРОМОВОВАНЕ И ДУАЛНЕ ОБРАЗОВАНЄ З цильом промоциї системи дуалного образованя на Сайме ше представели и компаниї „Витал”, „Карнекс” и „Тривит”, а отримана и роботна схадзка зоз школярами, про свитнима роботнїками, представителями Школскей управи. Схадзка була на тему „Поднїмательство”, а отримали ю совитнїца у Министерстве про свити Соня Миладинович и профе сорка Ґордана Секе. Са ям на щ и ве ли пред ста ви те лє Школскей управи, Привредней комори, координаторе за дуалне образованє општинох Кула, Мали Идьош и Ср бо бран, пред ста ви те лє стреднїх школох. Представителє Основней школи „Све то зар Ми ле тич” з Вер ба су отримали презентацию у рамикох участвованя у пилот проєкту Министерства про свити, науки и технолоґийного розвою з тему „Поднїмаци школи”. Найнащивенши штанд бул Педаґ о ґ и й но го фа кул те ту у Зом бо ре, хтори досц популарни пре нїзшу цену школарини, а школярох прицагнул и Факултет за дїловни студиї и право з Беоґраду з можлїво сцу студираня на далєкосц. Окрем стреднїх школох з Вербасу, основцох заинтере совали и Польопривредна школа зоз Футоґу, Економска школа зоз Кули, Карловацка ґимназия и велї други школи.■ Ана Маркович 2. МАРЕЦ 2018.

ФЕБРУАР 2018. рок ЧИСЛО 2

ТЕМА: ПОЕЗИЯ И МУЗИКА

К

ажда „Ружова заградка” випродукує вельо нови тексти писньох на хтори ше пише музику, алє чи роздумуєме о тим яки то тексти? Чи то тиж єдна файта литератури? Велї народни писнї шпиваме и углавним нє роздумуєме о смислу текста, алє цо зоз нашу компоновану музичну творчосц? По думаню музичного фаховца и композиторки Агнети Тимко Мудри по тим питаню у нас стан двояки. „Єст тексти зоз лєгчейшу тематику и єдноставним змистом хтори звичайно провадзи швидша музика, та тоти писнї зажию у народзе, алє и красни тексти нашли способ присц до слухачох. У остатнї час маме досц нових авторох цо позитивне, а старши, преверени писателє и далєй присутни. Наисце тоти писнї оставаю занавше зазначени у нашей музики, та прето треба же бизме затримали добри уровень кед у питаню тексти, треба чежиц ґу смислово богатшим и интересантнєйшим текстом, бо зоз тим композиторе инспированши, интерпретатор успишнєйши, та и публика то препозна,” гварела Агнета Тимко Мудри. Єдна зоз найпродуктивнєйших писательох текстох за писнї на „Ружовей заградки” Миро слава Даждиу, а практично нє прейд зе анї єден фе стивал на хторим нєт даєдна єй писня, прето зме зоз ню направели интервю на тоту тему, а текст можеце пречитац на остатнїм боку ЛС. Агнета Тимко Мудри за ню гвари же на єй тексти лєгко писац музику, бо су сами по себе музикални, а єй слова уж ноша одредзену мелодию. Гварела и же вона зна написац и тексти зоз лєгчейшу тематику и зоз єдноставнима виреченями хтори ше, заш, лєгчейше памета и длуго оставаю у народзе. Як даєдни зоз велїх на хтори написала музику, а хтори єй мили, видвоєла писнї „Колїсанка”, „Розидзце ше хмари” и „Тебе мамо”. На бокох у стредку ЛС можеце пречитац тексти писньох зоз остатнїх двох фестивалох, та и сами оценїц нашу творчосц и у тим домену. Свойо думаня, алє и критики, зауваги, коментари и идеї, та и твори пишце нам на мейл адресу literaturne@ruskeslovo.com и ruskeliteraturne@gmail.com, а подобни змисти хтори ше дотикаю литератури можеце обявйовац и на Фейсбук ґрупи Литература по руски. Редакция ЛС 2. МАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 19

literaturne@ruskeslovo.com

ТЕМА: ПОЕЗИЯ И МУЗИКА Мирослава ДАЖДИУ

ЗНОВА МЕ ПОГЛЄДАЙ Знова под облаком видзим цинь. Крочай твой спреведа ноцни час. Знова шнїєм сон прервати цо одо мнє давно вжати док у чарним вину глєдам нас.

Татяна ЛАТЯК БЕУК

Соня ПАПУҐА АНДЄЛИЧ

Дюра ЛАТЯК

МЕДЗИ ДНЬОМ И СНОМ

ЗЛАТЕ СЛОВО

ОДЛЄТЛА МЛА ДОСЦ

Пишем ци сонату писню над писнями упивам кажду нїтку, поцихи з поцилунками.

Остал ши ми скрити, медзи дньом и сном нє можеш нїкадзи, нє даю ци стихи зоз твойого мена цо виткани цо виткани, медзи дньом и сном.

Букецик швижих словох даруєм з побожносцу завитуєм ше так овиковичени з вичносцу.

И нє пробуй сцекнуц, медзи дньом и сном бо нє можеш одняц гевти пахи цо до паметаня урезани урезани, медзи дньом и сном.

Раншу молгу краднє нови дзень, нє мам кадзи гришни думки скриц. Знова слухам писню стару, стару гушлю и ґитару, з твоїх ґамбох вино жадам пиц.

(Фейсбук ґрупа Литература по руски) (2015. рок)

Ти ше однїмаш, медзи дньом и сном нє можеш ше одняц, слова здоганяю цо зме их шептали залюбени залюбени, медзи дньом и сном.

(2016. рок)

Букецик швижих словох даруєм з побожносцу завитуєм ше так звиковичени з вичносцу.

До конца поема яку нє спознали людзе кед ше шветла гаша навики памятка будзе.

Саня ДИВЛЯКОВИЧ

ПИСНЇ РУСКЕЙ

Лєм так ци пахнуц кажди дзень будзе кед го зобудзиш з думку на своїх и кед родичи и шицки мили буду часто у молитвох твоїх.

Чула сом це писньо моя у сну ясно дом видзела. Шицки болї ми скапали и нашмеяна ше зобудзела.

Кельо лєм тайни остали скрити под заглавками у нашей хижи. Кельо радосци вєдно прежити ожиє шерцо кед ше рознїжи.

Писньо моя ти ме однєш там дзе любов чиста, щира здогаднї ме, най пишно станєм гласно повем, я рускиня.

Кед ше рознїжи и кед пригада шицки нашо рочки одмалючка. Шерцо ци дому злєциц пожада там дзе це кажде щиро побочка.

Бо так лєгко страциц себе, кед це цудзе слунко греє здогаднї ме, най пишно станєм гласно повем, я рускиня

Нє чекай же будзе вецей часу прибегнї такой, шестричко злата Принєш лєм ошмих и нашо писнї кед ци з любову душа богата.

Таргла ши ме писньо моя и до души ми попатрела и нагнала най пренайдзем любов ґу тебе (себе) цо сом страцела.

20 РУСКЕ СЛОВО

Ей роки роки, роки младосци чом сце так кратко цешели мой вик и моєй души и у старосци будзеце навше мой найлєпши лїк!

То святе злате слово анї єдна думка нє лєпша у тебе шерцо мойо любов найсилнєйша.

ШЕСТРИЧКО ЗЛАТА

(2016. рок)

Прицисли роки, прицисли бриґи скапал ми ошмих, тот младосци знак... Чи то каждому, кед придзе старосц, жаль за младосцу часто придзе так?

Пишем ци романсу красу од красоти шептаю слова сами о елеґиї истоти.

Мелания РИМАР

Ти ше прибрала, била ружичко на нову дражку уж ши крочела алє до щесца, мила шестричко уткай и цо ши зо мну дзелєла.

Роки прицисли, Квитка младосци вецей нєт! Одлєцел з витром далєко, блука з думку ширцом швета, гет!

То святе злате слово анї єдна думка нє лєпша у тебе шерцо мойо любов найсилнєйша.

Гоч нас дзеля драги и простор велїки останєш занавше думка зацискана. Замкнєм це до ока, до стиха нїжного нїч це нє однєє зоз шерца мойого.

Знова ме поглєдай, шлїди ци паметам, знова сцем зоз тобу вино пиц. Знова ме поглєдай, шерцо нє спреведай Любов нє престанє у мнє жиц.

Одлєтла младосц, як хмарка била Одлєтла з витром, як над раном сон! Голубка била, наймилша радосц, Вше дзвонї у мнє яґод ранши дзвон!

Татяна БУДИНСКИ ДРОТАР и Михайло БУДИНСКИ

У РУЖОВЕЙ ЗАГРАДКИ

(2016. рок)

КРАСА ЛЮБОВИ Уцихло длуге шкрипанє кочох цо ше зоз поля позно врацали. Твардо уж спала стара тополя кед поцилунки нїжно черали. О яки мили, краси любови тельо жадани и тельо шнїти. Длуго ше витор бавел по ноци и глєдал ме сто од людзох скрити.

2. МАРЕЦ 2018.

Гамишна ноц им ошмихи крадла пре стали щири шептаня цихи. На биле лїчко, слизочка спадла цепла слизочка щесца потїхи.

(2017. рок)

2. МАРЕЦ 2018.

У валалє єдним доме, ружова заградка кажде рано шумна дзивка ю допатра кед з мотичку коло ружох коровче копала єдна ружа ю уштухла, вона заплакала. Того рана там преходзел красни леґинь млади кед обачел розплакане дзивче у загради питал ше єй цо ше стало, чом ше розплакала а вона ружичку цо ю поджобала, старгла та му дала.

Янко ГРУБЕНЯ

(2017. рок)

(2017. рок)

А кед ше им попатрунки зляли, шерца им моцно задуркали, ей уж вецей нє плакала гей. Лєм пахняци ружи знали, як им шерца задуркали кед ґамбочки слизи посцерали и лєм пахняци ружи знали як им шерца задуркали у заградки кед ше побочкали. У ружовей заградочки ружи розквитали полюбели єдно друге, та ше и побрали тераз вєдно заградочку вони допатраю а цо ше случело там у заградочки, пахняци ружи знаю.

(2017. рок)

РУСКЕ СЛОВО 21

literaturne@ruskeslovo.com

ТЕМА: ПОЕЗИЯ И МУЗИКА Мирослава ДАЖДИУ

ЗНОВА МЕ ПОГЛЄДАЙ Знова под облаком видзим цинь. Крочай твой спреведа ноцни час. Знова шнїєм сон прервати цо одо мнє давно вжати док у чарним вину глєдам нас.

Татяна ЛАТЯК БЕУК

Соня ПАПУҐА АНДЄЛИЧ

Дюра ЛАТЯК

МЕДЗИ ДНЬОМ И СНОМ

ЗЛАТЕ СЛОВО

ОДЛЄТЛА МЛА ДОСЦ

Пишем ци сонату писню над писнями упивам кажду нїтку, поцихи з поцилунками.

Остал ши ми скрити, медзи дньом и сном нє можеш нїкадзи, нє даю ци стихи зоз твойого мена цо виткани цо виткани, медзи дньом и сном.

Букецик швижих словох даруєм з побожносцу завитуєм ше так овиковичени з вичносцу.

И нє пробуй сцекнуц, медзи дньом и сном бо нє можеш одняц гевти пахи цо до паметаня урезани урезани, медзи дньом и сном.

Раншу молгу краднє нови дзень, нє мам кадзи гришни думки скриц. Знова слухам писню стару, стару гушлю и ґитару, з твоїх ґамбох вино жадам пиц.

(Фейсбук ґрупа Литература по руски) (2015. рок)

Ти ше однїмаш, медзи дньом и сном нє можеш ше одняц, слова здоганяю цо зме их шептали залюбени залюбени, медзи дньом и сном.

(2016. рок)

Букецик швижих словох даруєм з побожносцу завитуєм ше так звиковичени з вичносцу.

До конца поема яку нє спознали людзе кед ше шветла гаша навики памятка будзе.

Саня ДИВЛЯКОВИЧ

ПИСНЇ РУСКЕЙ

Лєм так ци пахнуц кажди дзень будзе кед го зобудзиш з думку на своїх и кед родичи и шицки мили буду часто у молитвох твоїх.

Чула сом це писньо моя у сну ясно дом видзела. Шицки болї ми скапали и нашмеяна ше зобудзела.

Кельо лєм тайни остали скрити под заглавками у нашей хижи. Кельо радосци вєдно прежити ожиє шерцо кед ше рознїжи.

Писньо моя ти ме однєш там дзе любов чиста, щира здогаднї ме, най пишно станєм гласно повем, я рускиня.

Кед ше рознїжи и кед пригада шицки нашо рочки одмалючка. Шерцо ци дому злєциц пожада там дзе це кажде щиро побочка.

Бо так лєгко страциц себе, кед це цудзе слунко греє здогаднї ме, най пишно станєм гласно повем, я рускиня

Нє чекай же будзе вецей часу прибегнї такой, шестричко злата Принєш лєм ошмих и нашо писнї кед ци з любову душа богата.

Таргла ши ме писньо моя и до души ми попатрела и нагнала най пренайдзем любов ґу тебе (себе) цо сом страцела.

20 РУСКЕ СЛОВО

Ей роки роки, роки младосци чом сце так кратко цешели мой вик и моєй души и у старосци будзеце навше мой найлєпши лїк!

То святе злате слово анї єдна думка нє лєпша у тебе шерцо мойо любов найсилнєйша.

ШЕСТРИЧКО ЗЛАТА

(2016. рок)

Прицисли роки, прицисли бриґи скапал ми ошмих, тот младосци знак... Чи то каждому, кед придзе старосц, жаль за младосцу часто придзе так?

Пишем ци романсу красу од красоти шептаю слова сами о елеґиї истоти.

Мелания РИМАР

Ти ше прибрала, била ружичко на нову дражку уж ши крочела алє до щесца, мила шестричко уткай и цо ши зо мну дзелєла.

Роки прицисли, Квитка младосци вецей нєт! Одлєцел з витром далєко, блука з думку ширцом швета, гет!

То святе злате слово анї єдна думка нє лєпша у тебе шерцо мойо любов найсилнєйша.

Гоч нас дзеля драги и простор велїки останєш занавше думка зацискана. Замкнєм це до ока, до стиха нїжного нїч це нє однєє зоз шерца мойого.

Знова ме поглєдай, шлїди ци паметам, знова сцем зоз тобу вино пиц. Знова ме поглєдай, шерцо нє спреведай Любов нє престанє у мнє жиц.

Одлєтла младосц, як хмарка била Одлєтла з витром, як над раном сон! Голубка била, наймилша радосц, Вше дзвонї у мнє яґод ранши дзвон!

Татяна БУДИНСКИ ДРОТАР и Михайло БУДИНСКИ

У РУЖОВЕЙ ЗАГРАДКИ

(2016. рок)

КРАСА ЛЮБОВИ Уцихло длуге шкрипанє кочох цо ше зоз поля позно врацали. Твардо уж спала стара тополя кед поцилунки нїжно черали. О яки мили, краси любови тельо жадани и тельо шнїти. Длуго ше витор бавел по ноци и глєдал ме сто од людзох скрити.

2. МАРЕЦ 2018.

Гамишна ноц им ошмихи крадла пре стали щири шептаня цихи. На биле лїчко, слизочка спадла цепла слизочка щесца потїхи.

(2017. рок)

2. МАРЕЦ 2018.

У валалє єдним доме, ружова заградка кажде рано шумна дзивка ю допатра кед з мотичку коло ружох коровче копала єдна ружа ю уштухла, вона заплакала. Того рана там преходзел красни леґинь млади кед обачел розплакане дзивче у загради питал ше єй цо ше стало, чом ше розплакала а вона ружичку цо ю поджобала, старгла та му дала.

Янко ГРУБЕНЯ

(2017. рок)

(2017. рок)

А кед ше им попатрунки зляли, шерца им моцно задуркали, ей уж вецей нє плакала гей. Лєм пахняци ружи знали, як им шерца задуркали кед ґамбочки слизи посцерали и лєм пахняци ружи знали як им шерца задуркали у заградки кед ше побочкали. У ружовей заградочки ружи розквитали полюбели єдно друге, та ше и побрали тераз вєдно заградочку вони допатраю а цо ше случело там у заградочки, пахняци ружи знаю.

(2017. рок)

РУСКЕ СЛОВО 21

ПРИКАЗИ, РЕЦЕНЗИЇ, РОЗГВАРКИ, ДРАМА, ПРОЗА… ИНТЕРВЮ ЗОЗ МИРОСЛАВУ ДАЖДИУ ЗОЗ НОВОГО САДУ

КЕД ШЕ ЗЛОЖА ДУМКА И МЕЛОДИЯ Розгварку водзела Александра Лендєр

М

ирослава Даждиу у рускей заєднїци позната як шпивачка, найбаржей по анґажману у ґрупи „Роса“, алє и познєйше по завиднєй самостойней кариєри. Медзитим, менше число людзох зна же вона и єдна зоз найпродуктивнєйших писателькох текстох за фестивал „Ружова заградка“. Вєдно зоз Дюром Латяком находзи ше на першим месце по числу написаних текстох, а факт и же єй тексти медзи найнаградзованшима текстами. Цо ю инспировало телї роки и як випатра писац тексти за писнї тема того интервюа. Кельо сце писнї потераз написали? Цо Вас найбаржей инспировало? Нє знам точно, алє бизовно вецей як 70 тексти сом по тераз написала. Вше сом мала смисел за писанє, поведла бим, алє сом нїґда нє писала анї прозу анї поезию. Тексти за писнї сом почала писац кед сом почала шпивац у Роси, бо нам требало тексти за писнї и так я почала писац... Отадз приходзела и инспирация, точнєйше, тото ме гнало писац. Писала сом на рижни теми, наисце, анї ше нє здогадуєм шицких писньох... (шмих) Но, єст досц стихи хтори означени моїма глїбоко интимнима чувствами, зоз даяким любовним чувством, алє и тексти хтори пошвецени окремним особом, членом моєй фамелиї. Кельо за шпивача значи кед ма добри текст? Цо за Вас добри, квалитетни текст музичней нумери? Барз важне, нормално, алє то файта применєней уметности, то нє поезия пре поезию, та нє мож так окреме патриц на тото. За добру писню ше муша зложиц добри текст, аранжман, музика и нормално, интерпретатор. Шицко тото ше муши випочитовац же бизме достали квалитетну писню хтора будзе шпивана, запаметана... Чи у рускей заєднїци даєдни писателє текстох пишу за одредзену шпивачку або шпивача? Чи Ви дакеди думаце на одредзеного шпивача док пишеце текст? Нє можем бешедовац за других, алє мнє ше случовало. Знала сом же тот текст и цала писня будзе добри за мнє або за дакого другого. Мойо колеґове и я ше часто порадзиме же напишеме писню, дахто музику, а дахто текст, за дакого. Мушим лєм повесц же ше то зявело аж после вельо роки искуства...

Фундаменталне питанє, цо перше настало – кура чи вайцо? Точнєйше, цо перше настава текст писнї, чи музика? Я почала так же сом перше написала текст, а вец го други омузиковйовали, а тераз уж робим и так же на музику уклапам текст, алє то наисце досц ридко робим. Кельо значи добри текст за писню? Яку улогу ту ма аранжман? Барз важне, окреме аранжман барз важни, во вон на концу да тоту присмачку. Аранжман, исто як и интерпретатор зна воздвигнуц писню, алє ю и погубиц. Часто ше текст муши пременїц пре музични и язични акцент. Я водзим рахунка о тим и док пишем, алє то нє мож напредок вираховац.Завиши и од самих нотох и задумки композитора, та мнє найлєпше кед вєдно послухаме писню и унєшеме корекциї на остатку. Як бисце оценєли литературу хтора ше скрива за писнями зоз „Ружовей заградки”? Цо добре, а цо єй хиби? Думам же у рамикох Ружовей заградки вєдно зоз тогорочнима 16 писнями настала 371 писня. Я нє фаховец и нє можем о тим судзиц, бо ше нє занїмам зоз литературу професионално, думам же єст ту и писнї хтори звонка музики нємаю даяки уметнїцку вредносц. З другого боку, єст барз красни тексти хтори би могли сами за себе функционовац и без музичней подлоги. Маме тексти хтори блїжши тим народним писньом кед у питаню описи природи, способа живота, традициї, алє менєй. Углавним ту найвецей єст писнї о любовнима чувствами. Шицки ми хтори пишеме писнї зме мали потребу дакеди пошвециц писню дакому або даякей подїї... Хтори Вам наймилши рефрен писнї и хто го написал лєбо написала? Наймилши писнї ми тоти хтори сом пошвецела членом своєй фамелиї, мацери, оцови, синови и братови... Барз любим и писню „Седем тулїпани“... Тоти писнї зажили медзи Руснацами и мило ми же людзе препознали чувства хтори сом сцела подзелїц зоз публику. Барз любим тексти и цешим ше зоз текстами писньох „Червени чижмочки“ и „Весели кумове“ бо тоти писнї зажили и на преславох у нашей заєднїци. Барз ми мило пре тото.■

Число ушорела редакция ЛС: Александра Лендєр и Цецилия Надь.

22 РУСКЕ СЛОВО

2. МАРЕЦ 2018.

kultura@ruskeslovo.com

28. ФЕСТИВАЛ НОВЕЙ РУСКЕЙ НАРОДНЕЙ ШПИВАНКИ

„РУЖОВА ЗАГРАДКА” НА НЄДЗЕЛЮ Фестивал новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка” цалком пририхтани и будзе отримани у Студию „М” на нєдзелю, 4. марца, пре директне радийске и ТВ преношенє у рамикох термина нашого Маґазину и Широкого плану. Фестивал почина зоз отвераньом вистави младей уметнїци Андреї Палатинус на 19 и 30 минути, чийо малюнки на виставу сцигли аж зоз Паризу. На Фестивалє буду виведзени 16 нови композициї у народним духу, хтори вибрани од 26 композицийох цо присцигли на конкурс, а пририхтованя уж цалком при концу. Шпивачох провадзи Вельки народни оркестер Радия Нового Саду под руководством маестра Мичи Янковича. Музични редакторки Фестивала Агнета Тимко Мудри и Татяна Колєсар Ґвоїч, а шпивачох будзе провадзиц Студийска провадзаца ґрупа. Наступя углавним солисти и єден дует, а того року, понеже Фестивал змагательного характера, додзелї ше и пейц награди: перше, друге и треце место за композицию, потим награда за аранжман, интерпретацию и текст, як и стаємна награда публики. Оценьовац и виберац будзе фахови жири у составе Олена Пушкаш, Лїляна Барна Никитович, Снежана Євтич Янюшевич за музични нумери и Олена Планчак-Сакач за текст шпиванки.

Виставу за тоту нагоду пририхтує Олґа Карлаварис, а представи ше млада малярка зоз Суботици Андрея Палатинус, котра тераз жиє и роби у Паризу. Єй роботи були виложени и на вистави у Суботици з нагоди на шо го На ци о нал но го швета Руснацох. Уж порихтани и провадзаци материял як цо то поволанки, каталоґ за виставу, гласацки лїстки, у цеку и знїманє КД зоз новима шпиванками. Ревиялна часц тогорочней „Ружовей заградки” будзе пошвецена текстописательови Михайлови Зазулякови, хтори роками по силал свойо стихи за композициї на тот Фе стивал, а хтори ше, нажаль вчас упокоєл, прешлого року пре хороту. Фе стивал роками указує завидни уровень як по квалитету, так и по орґанизациї, а понеже го директно преноши Руска редакция ТВ Войводини и Радия, вон вше злучує шицких Руснацох швета, дзе ґод вони жию. На нєдзелю, 4. марца, шицки котри любя руску музику поволани присц до ново садского Студия „М” и уживац, алє и гласац за тоту шпиванку котра ше им будзе найвецей пачиц. Витайце на 28. Фе стивалє новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка”. О. П-С.

ЗОЗ СХАДЗКИ ПРОГРАМНОГО ОДБОРУ „ЧЕРВЕНЕЙ РУЖИ”

ЗМАГАНЄ ЗА НАЙКРАСШИ ГЛАС БУДЗЕ У ЗАБАВНИМ ДУХУ Змаганє за найкрасши глас младих шпивачох того року буд зе зоз рускима шпиванками у забавним духу, утверд зене на схад зки Програмного одбору Фе стива лу култури „Червена ружа”, хтора отримана 14. фебруара у про сторийох орґанизатора, кере стурского Дома култури. Схад зку вод зел предсидатель Одбору Йоаким Рац хтори присутних членох поинформовал о вецей предкладаньох хтори пред тим винєшени и на Орґанизацийним одборе того нашого Фе стива лу, а цо ше одноши на пременку концеприї. На основи и тих предкладаньох та и дискусиї на самей схад зки Програмни одбор де финовал становиско же пришол час же би ше Фе стивал поча ло меняц и провад зиц сучасни тренди, и же би ше го так баржей приблїжело младим. Як повед зене на схад зки, важне почац пременки и, гоч вони спочатку и нє буду цалком удатни, мож ше спод зи2. МАРЕЦ 2018.

вац же ше о даскельо роки розяшнї и укаже цо младим найприлаплївше. По при зма га ня за на й крас ши глас, мла дим ше то го ро ку по нук нє уча ство вац и у ре ви ял ней ча сци на „Ружо вим” веча ре, док дру ги про грам ни зми сти оста ваю – то значи „Чер ве не пуп че”, Од гу ки з ров нї ни з хто ри ма ше зачу ва тра ди ци й на часц Фе сти ва лу, Шве точ ни кон церт, а тиж так и шиц ки його про вад за ци зми сти — ви ста ва, Ке ре стур ски са ям и спорт ски зма га ня. Тих дньох, а на основи одлуки Орґанизацийного одбору, Орґанизатор „Ружи” розписал Конкурс за нови дзецински шпиванки, хтори тирва по 10. април, док зоз спомнуту програмну вименку конкурса за нови шпиванки у забавним духу, дефинитивно, нє будзе. М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: МИХАЙЛО ЛЇКАР, ДОКТОР ТЕХНЇЧНИХ НАУКОХ, УМЕТНЇК И ПЕНЗИОНЕР

ЖИВОТ ПО САМ ВЕРХ ВИПОЛНЄТИ

Пише: Славица ФЕЙСА

Кед у децембре, тераз уж прешлого року, була промоция моноґрафиї „Виртуелни мости” Михайла Лїкара, згарнул ше на ню нє лєм учени швет хтори, познаваюци автора, добре знал же його велька любов – фотоґрафия. Окрем людзох од фаху и науки, були коло нього його приятелє, спортстки активисти и професоре, студенти, колеґове и новинаре, медзи хторима велї з нїх праве у спомнутей кнїжки положели и свой печац, або доложели власни импресиї ґу його богатей животней и професийней драги

М

ихайло Лїкар, доктор технїчних наукох, професор на факултету, фаховец за телекомуникациї, дакедишнї спортиста, залюбенїк до фотоґрафиї, бриджу, рахункарох.., уж 18 роки у пензиї. Фотоґрафия му тераз на першим месце, и интернет, гоч гвари и до лову би ище любел пойсц, лєм му чежко крачац по оранїни. А його живот ше давно закотулял у Бачким Ґрадишту, вяри 1935. року при оцови Евґенови, родом з Керестура, и мацери Аници. Познєйше, у Шайкашу дзе жили, з младшим братом Владимиром памета як ше оганяли по вельким дворе и як вше дацо звитяжели, та му єдине прибижище було огромне древо грушки дзе ше пендрал на єй найвисши конари. Нє сходзел, док би оцец нє повед же го нє будзе биц. И вше бул од слова, оцец Евґен, чиновнїк у пошти. Старал ше же би хлапци мали цо им Фото: В. Вуячич треба, алє и мац ґаздиня нє заоставала. Знала з цвикли и з бундави справиц вно писали у наших новинох з нагоди рочнїци Яши Басладке кед цукру нє було анї за лїк. Знала як покрадзме кова, а вон ше ище раз здогаднул на тоти млади часи. виховац швиню... Обидвойо були вредни и комуникатив– Бежал сом на тренинґи, и лєдво чекал же бим шицни. ко цо ме интересовало випробовал. Любел сом спорт, цешел ше кед ми ше удало у тим, а цо сом друге и моНАШЛЇДНЇК ЯШИ БАКОВА гол? Ша теди ми, млади, анї радио нє мали! Лєм нам спорт бул розвага – памета Лїкар, хтори познєйше люПосле Другей шветовей войни Михайла и ище даске- бов ґу спорту пренєсол и на дзивку Наташу, бувшу велїх хлапцох з школскей лавки до Атлетского клубу „Сло- цейнїсту шампионку Балкану у скияню на води. ґа”, а познєйше „Войводина”, уведол Яша Баков, їх професор, гуторели велї – мал мисионерску улогу у югоВЯЗА ЗОЗ ШВЕТОМ славянским спорту. Пейдзешатих рокох Лїкар бул вецей раз екипни шамИще як ґимназиялцови му фотоґарафия нє дала мира, пион Югославиї, бул юниорски шампион у скоку до да- а накадзи ше уписал на студиї Електронїки у Беоґрадзе лєка, наисце барз добри спортиста. Раша Попов у спом- закончує шицки курси, и през обєктив провадзи шицко нутей моноґрафиї за ньго написал – Баковов нашлїднїк! цо ше случує у „чарно-билим” швеце, здобува искуство Можебуц и прето же ше спорт у Лїкарових подрозум- хторе по закончених студийох преноши до Нового Саду. йовал. И його оцец з братами медзи двома войнами оха- Теди ище вше нє бул свидоми же ше од тей любови нїґбел шлїди у дюрдьовским клубу „Бачка”. да нє розлучи. Мал замерковани вистави. О Лїкаровей успишней спортскей кариєри зме нєдаНє розлучел ше анї зоз красну Стану Лазич, студентку

24 РУСКЕ СЛОВО

2. МАРЕЦ 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

медицини з хтору ше познєйше оженєл. Як стипендиста ПТТ, Михайло достава роботу у Пошти и почина робиц на телекомуникацийних системох, насампредз на телефонскей. Кед почал робиц наша жем була на предостатнїм месце по розвитосци телефонскей мрежи, но швидко ше сцигло по уровень стреднє розвитих. Лїкар добре провадзел цо ше у тей обласци случує у науки у обласци виглєдовацких проєктох, патрел же би вше о шицким бул поинформовани, наостатку, участвовал у велїх проєктох, виглєдованьох, иновацийох... Бул нам важни, як облак до швета. Велї твердза же його робота у науки – фундамент того цо нєшка маме. Давно твердзел же у будучносци ко- Фотоґрафиї превжати зоз муникация нє будзе прейґ дротох, алє сатели- моноґрафиї „Виртуелни мости” М. Лїкара тох хтори буду вяза зоз шветом... И писал о тим Лїкарово браца Владимир и Михайло зоз своїма родичами у вецей як 60 наукових и фахових роботох у жеми и ножемстве. Нє менєй од науки Михайло дал и як педаґоґ на КатеВИРНОСЦ дри за телекомуникациї Института за енерґетику и електронїку дзе преподавал. Студенти шведкове же кед Фотоапарат Михайлови Лїкарови остал наймипреподавал, було швето шицким тим цо були жадни дол ше бависко. Вецей як пол вика є вирни Фото-клубу знац кус вецей. Бул добри педаґоґ и практични учитель. „Бран ко Баїч”, єднак як на початку, так и нєшка, воСцигол и по фунцию подпредсидателя Вивершней збудзени кед му ше пачи тото цо висликовал. ради скупштини општини, ґенералного секретара А нєт цо з фотоапаратом нє зазначел. Вец на шор СПЕНС-а, бул на чолє велїх институцийох, а за свою сцигли и його унуки, Тияна и Данило, хторих тиж роботу вецей раз наградзени. Медзи нїма и Октоберска овиковичел. Дїдови окреме мило же му и унучата награда Городу Нового Саду. спортисти, лєм би волєл кед би були ту, блїжей при ньому. НЄ ВЕРЯ ЖЕ ДЇДО ЗНА – Шицко мож повесц лєм з єдну фотоґрафию. То зна буц цала приповедка – закончує Лїкар прегартаУ хвилькох розваги и одпочивку, Лїкар ше пендрал на юци по фотоґрафийох, як кед би ище вше нє повед найвисши верхи, скиял ше по шнїгу и на води, одходшицко цо ма. зел до лову и на Сафари, чирял ше до подводного швета на Корнатох... У Черевичу пекол трих крайох, лєм же Данило вше у палєнку, з фамелию, и з братом Владраже, у Бечу, Беоґрадзе, Новим Саддимиром, доктором медицини обизе... Явя ше дїдови, а кед ше им дацо ходзел родичох, дзвери у їх обисцу опита, а вони му на то: були вше отворени.

– Нє знаш ти дїду, нє розумиш ше! На Факултету технїчних наукох у – Боме знам, одвитує Лїкар и пише Новим Садзе 1995. року мр Михайло поруку. Нє знаю унуки же вон уж за Лїкар докторовал.

25 онлайн Курси достал сертификати, Лїкар уж 18 роки у пензиї. Припои дзень-нєшка провадзи найсучаснєйведа ше же його Стана, дакеди надаши технолоґиї прейґ хторих комунилєко познати физиятер, преселєла до кує. вичносци лєм кус скорей як 99. року Шнїг тих дньох завял Нови Сад, у спадли перши бомби на Нови Сад. Лїкара на Лиману цепло, компютер – Можебуц лєпше же нїч нє дожила уключени од рана до вечара. Гвари и нє видзела – гвари вон. Дзивка НаМихайло же вше дацо роби, виучує, таша давно рушела по мацериних поровнує. Припознава, любел би баршлїдох у медицини, алє нє пошла дажей знац по руски, кед би Руснаци малєй. Одала ше и ище пред 30 роками ли онлайн програму як мож научиц по одлучела жиц у Южноафрицкей Реруски, е, то би була робота. Шешлїви публики дзе и нєшка жиє. Там и у є, зна же дал тото цо тому штредку дїдова унука Тияна, з хтору ше барз було на хасен. Дал и Руснацом. А цеши, бо є раз на єдним краю жемолюдзе го запаметали по огромней еневей кулї, а раз на другим. рґиї, знаню и шмелосци. По тим же – На мнє ше руцела – шмишне дїмал и ище вше ма богати живот, по дови – преподава анґлийски у Кисам верх виполнєти. Як кед би нє було таю, путує... И вона и єй брат Данило слово лєм о єдней, алє о вецей осоТияна – дїдова унука навязани на ґолф, хтори пренєсли и до бох.■ 2. МАРЕЦ 2018. РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ЗДОГА ДОВАНЯ СУЧАШНЇКОХ НА ДРАМСКИ МЕМОРИЯЛ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ТЕАТЕР ЯК ДРУГИ ДОМ Того року руска заєднїца означує значни ювилей – 50 роки Драмского меморияла „Петро Ризнич Дядя”, смотру драмских витвореньох наших аматерох хтора ше у континуитету отримує у Руским Керестуре. На Мемориял ше здогаднєме през паметаня Ани и Владимира Дудашових и Ани Рацовей, котри од самого початку участвовали у його орґанизациї, як руководителє, алє и як и ґлумци

Пише: Мария АФИЧ

Ана Рац (у варґочох) коло Дядю у представи „Суєта” 1954. року

Д

рамски мемориял 1969. року настал як памятка на ґлумца, режисера и педаґоґа Петра Ризнича Дядю хтори ше нєсподзивано, так повесц, на самей проби єдней представи, упокоєл три роки пред тим. Нашо собешеднїки и Рацова и Дудаш були його школяре як наставнїка подобового воспитаня першей повойновей рускей Ґимназиї. Зоз школских лавкох Дядя виберал и ґлумцох за представи хтори режирал у театру, та так и Ана Рацова хтору Дядя видзел уж и як шпивачку у хору, почала ґлумиц, а подобнє почал и Владо Дудаш, док ше його супруга Ана до роботи у Театру уключела дакус познєйше. БУЛА НА ПРОБИ КЕД ДЯДЯ СПАДНУЛ – Бавела сом у вецей представох хтори Дядя режирал, а у даєдних бул и вон источашнє и ґлумец, як цо у представи „Суєта”, „Мартин Борула” и велїх других. Була сом уключена и до остатнєй представи хтору рихтал, та присутна и на тей проби кед му пришло нєдобре. Шицки зме ше потресли, алє зме думали же то прейдзе, и же му будзе лєпше. Однєсли го до шпиталю до Вербасу, алє нажаль, о даскельо днї Дядя умар – здогадує ше потресних хвилькох Рацова. Владо Дудаш тиж по добрим памета свойо сотруднїцтво зоз Дядьом, перше як його школяр хторого Дядя и прицагнул ґу театралней уметносци, а хтора ше му по-

26 РУСКЕ СЛОВО

знєйше уцагла под скору и постала важна состойна часц живота и його и його, супруги.

– Почал сом бавиц и у остатнєй Дядьовей представи, но як ю вон, нажаль нє мог докончиц, так и я мушел пойсц до Нового Саду, та ме други заменєл. Вец сом бавел у „Женїдби”, представи нашого театру з хтору зме наступели на першим Мемориялу 1969. року – памета Владимир. Кед порушана идея о орґанизованю драмскей смотри наших аматерских руских театрох, источашнє и як здогадованє на велького Дядю, Ана Рацова була член Орґанизацийного одбору першого Мемориялу.

– Паметам яке нам шицким було вельке кед Дядя нєсподзивано пошол, єднак так як кед умар Чамо, лєбо нєдавно Зазуляк. То за наш Театер була велька утрата. Прето ше и порушало Мемориял, а идею о тим дал Дюра Папгаргаї. Руснаци то дзечнє прилапели, но знам же дакус було проблеми з власцами, бо Дядя бул емиґрант з Русиї, одн. України, белоґардиєц, алє думам же то нашо предняки добре покончели и идея прилапена – приповеда Рацова. По єй словох, за перши, та и шлїдуюци Драмски меморияли нє було анї финансийни чежкосци так як то нєшка случай, алє то були цалком иншаки часи. Вельки бул и ентузиязем наших театралних аматерох и преднякох, робело ше и по других наших местох, и нє було проблеми коло представи. Гоч на першим Мемориялє 2. МАРЕЦ 2018.

ljudze@ruskeslovo.com

представи нє було вельо, з рока на рок продукция була вше векша так же оформена и окремна Комисия хтора виберала представи цо наступя на Мемориялу. КОРУНА ДРАМСКЕЙ РОБОТИ О тим шведочи и Владо Дудаш, хтори драмски улоги пре обєктивни причини перше заменєл з режисерскима пробованями. Но, як гвари, ту ше требало вельо пошвециц, та му пре його професию баржей одвитовало уключиц ше до руководзеня з теди формованим Аматерским руским театром з Дядьовим меном, як и до орґанизациї самого Мемориялу дзе єден мандат бул и предсидатель Орґанизацийного одбору.

– Аматерска драмска дїялносц по шицких наших местох теди була досц розвита. Кед сом ше уключел до руководства нашого Театру, єден час сом бул член и спомнутей Комисиї за вибор представох на Мемориял. Паметам же участвовац аматером на нїм, у шицких местох була велька чесц, и як коруна їх роботи. За нїх то було таке, як кед ми Театер „Дядя” ишли на союзни фестивал. Бо, им присц на Мемориял було найвекше досцигнуце дзе могли госцовац, понеже то бул благи аматеризем, най нє повем дилетантизем, алє ше робело, цо и найважнєйше. Дюра Папгаргаї одлично препознал тоту потребу за Мемориялом, хтори зато барз почитуєм же тот наш барз розвити драмски аматеризем мал дзе присц и указац другим Руснацом свою творчосц! – визначує Дудаш. Як толкує, и як директор Театру на чиїм чолє бул 22 роки, у тот час робота Театру и Мемориял були цесно повязани, то за нїх було исте, а шицко ше могло витвориц и дзекуюци барз доброму сотруднїцтву з Домом култури поч чиїм закрицом Театер робел и хтори и орґанизовал Мемориял, а так по нєшка. Же так було шведочи и Дудашова супруга Ана хтора ше до театру уключела перше як ґардероберка, вец як ґлумица, а була и орґанизаторка, и як гвари, шицко цо требало.

– Кед раз на Мемориял пришла наша новосадска сцена, требало им нагло зошиц фиронґи за сцену, та ме хтошка замодлєл и то було мойо перше анґажованє. Потим ме анґажовали и най им пейґлам шмати, а Дюра Папгаргаї ме поволал до представи „Вовчица” и то була перша моя представа хтора була барз крашнє прията и на Мемориялє – памета Ана Дудашова.

Три „Дядьово” ґлумици Ана Дудаш, Ана Рац и Агафия Рамач

2. МАРЕЦ 2018.

Шлїдзели роки и роки кед и Дудашовим, як и Ани Рацовей, Театер бул як други дом. Дзекуюци Драмскому Мемориялу, кере стурски театер почал сотруднїцтво и зоз профе сийним Театром у Прешове у тедишнєй

ПАМЯТКА НА РИЗНИЧА Як часц Драмского мемориялу од самого початку орґанизацийни одбор одлучел з тей нагоди нащивиц Дядьов гроб у Вербаше и з пригодним здогадованьом положиц му квеце. Длуги роки пред початком Мермориялу одредзена делеґация мала тоту длужносц, алє як наглашую и нашо собешеднїки, и Ана Рацова и Дудашово, и вельку чесц и задовольство же памятка на їх почитованого Дядю и на таки способ жиє. Нє раз и Рацова и Дудаш мали тоту нагоду.

– Мило ми же чуєм же того року орґанизатор предвидзує нащивиц Дядьов гроб за 50-ти Мемориял, бо то останї роки було претаргнуте – гвари Дудаш.

Чехо сло вац кей. Уж пер шу ке ре стур ску пред ста ву Ґоґольову „Женїдбу” цо виведзена на першим Мемориялу режирал їх режисер Фельбаба з асистенцию нашого Папгаргая.

– Дзе ку ю ци Ме мо ри я лу тиж поча ло плод не сотруд нїц тво двох те атрох хто ре тир ва по нє шка. Па ме тлї ви нам и їх и на шо го сцо ва ня, друже ня и при я -

Длугорочни руководителє Мемориялу и Театру, Владо Дудаш и Дюра Папгаргаї

те ль ства цо оста ли по нє шка й ши днї – па ме таю шиц ки, а Дуда шо во на до пол нюю же дзе ку ю ци Те атру нє можу за буц його го сцо ва ня на фе сти ва лох и по ца лей теди шнєй Юго слва иї, у Чехо сло вац кей, Укра ї ни, Ма дяр скей.

– Вшадзи зме були барз крашнє прилапени, почитовали нас Руснацох и наш Театер, дзе ґод зме були сали були полни, од Призрену дзе векшина були Албанци, по Мадярску, дзе аж и за їх ТВ зняли нашу представу. А познати и найвекши успихи нашого Театра з обидвох сценох и на союзних Фе стивалох, дзе и нашо штверо ґлумци були найлєпши у тедишнєй держави – приповадаю Дудашово хтори як гваря, вельку часц живота пошвецели Театру. Прето им барз мило же ше Мемориял и нєшка отримує, гоч су свидоми же тераз цалком иншаки часи.■

РУСКЕ СЛОВО 27

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ҐУ 50. ДРАМСКОМУ МЕМОРИЯЛУ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ (VII)

ЮВИЛЕЙНИ РОКИ (2) Пише: Дюра ЛАТЯК

У другей декади Драмского меморияла Петра Ризнича Дядї провадзаци манифестациї у Руским Керестуре звекшани за ище єдну. Бул то рецитаторски вечар, наволани „Стих за стихом”. Кед слово о представох, уж под час ювилейней, трицетей манифестациї почувствовало ше же наступа кризни период у нашим театралним аматеризме

Д

рамски мемориял Петра Ризнича Дядї у Руским Керестуре ошвижени з рецитаторским вечаром, наволаним „Стих за стихом” на котрим здобули право участвовац нашо найлєпши рецитаторе зоз општинских и реґионалних смотрох. Од Тринастого, та по Двацети, з винїмком Петнастого (ювилейного), „Стих за стихом” ше поряднє отримує. Як провадзаци манифестациї на Єденастим драмским мемориялу були два вистави: єдна пошвецена значним датумом з новшей историї нашей жеми, а друга предДзецинска представа „Дїдо приходзи” коцурских ґлумцох 1992. року ставела малюнки наших малярох-аматерох Меланиї Цаповей, Славка Колошняя, Вла- тох Ванеси Гардийовей зоз Ковачици, народзеней у Руским Керестуре, а совитованє мало тему: Статус, проблеми и дадимира Гайдука и Дюри Колошняя. Округли стол пошвецени теми: Мемориял и робота на льши розвой театралного аматеризма. Двацети, ювилейни, Мемориял, окрем манифестациї театралним полю по наших местох. На Дванастим мемориялу була вистава таписерийох Аг- „Стих за стихом”, мал и два вистави. Були виложени ронети Силадьовей з Нового Саду, а Округли стол мал тему: боти малярох-аматерох з Руского Керестура и фото-документацийна вистава зоз 20 Мемориялох. Додзелєни и Мемориял и проблеми у нашим театралним аматеризме. Тринасти и Штернасти мемориял прешол без виставох и окремни припознаня, плакети зоз подобу Петра Ризнича, Округлого стола, алє отримани виступ рецитаторох у рами- за нєсебичне доприношенє у твореню и розвою Меморикох манифестациї „Стих за стихом”. Петнасти Мемориял яла. Тоти припознаня достали: Дом култури Руски Кере(як мали ювилей), послужел за додзельованє припознаньох стур, Дюра Папгаргаї, Витомир Бодянєц, Микола Скубан заслужним дружтвом и поєдинцом ґлумцом и режисером, и Мирон Гайдук. котри найвецей раз участвовали на Мемориялу, а як проКРИЗНИ ПЕРИОД вадзаца манифестация була вистава уметнїцких фотоґрафийох Владимира Колєсара з Руского Керестура. Медзитим, треба спомнуц же ше уж под час тей ювилейНа Шеснастим Мемориялу, попри манифестациї „Стих ней манифестациї почувствовало же наступа кризни периза стихом”, були виложени портрети и пейзажи Славка Меод у нашим театралним аматеризме. Замерковал то и новицека з Руского Керестура, а на Седемнастим – вистава фонар Владислав Надьмитьо, та у Народним календаре за тоґрафийох членох Фото-кино клуба „Петро Ризнич” при Доме култури у Руским Керестуре и „Стих за стихом”. Орґ- 1989. рок (на бокох 172-173), констатує: „Того року, скоро у цалосци, драмска активносц нашей анизоване, тиж, и совитованє на тему: Театер як интерес народносци була вязана за АРТ „Дядя”. Попри представи медийох масовного комуникованя. Осемнасти, як провадзаци манифестациї мал „Стих за „Нїґда ше нє зна” Михала Ковача, у режиї Якима Чапка, костихом” и виставу уметнїцких роботох Евґена Кочиша зоз тру порихтали аматере КУД „Тарас Шевченко” у Дюрдьове, Сомбора. На Дзеветнастим Мемориялу, попри манифеста- нїч нове зме нє достали од стредкох по других местох. Нациї „Стих за стихом” отримана и вистава подобових робо- исце, озбильне питанє кадзи то водзи.”

28 РУСКЕ СЛОВО

2. МАРЕЦ 2018.

ljudze@ruskeslovo.com А на тим Мемориялу наступели шицкого 9 ансамбли, котри дали по руски три представи за старших (два „Дядьово” и єдна дюрдьовска), три за дзеци (два „Дядьово” и дюрдьовска), єдно слуханє радио-комедиї (Радио Нови Сад), два госцуюци аматерски (Стара Пазова и Сивец) и єдна госцуюца професийна (Сербски народни театер з Нового Саду). На концу Надьмитьо, заш лєм, напомина: „Цали Мемориял оценєни з високима оценами, алє остало єдно значне питанє: цо з драмскима аматерами у других наших местох? Чи то значи же ше цала драмска дїялносц снує лєм на роботи АРТ „Дядя”, дзе, правда, найвигоднєйши условия за роботу, алє було прешлих рокох замерковани представи и з других реґионох. Так зме вошли до трецей децениї отримованя Драмского меморияла Петра Ризнича Дядї. ХХІ Драмски мемориял мал чесц отвориц наш просвитни и културни дїяч, миклошевски учитель Дюра Лїкар. У своїм привитним слове наявел наступ 12 театралних ансамблох, а тельо и наступели: по руски було 8 представи (4 за старших и 4 за дзеци), госцуюци аматерски 3 и єдна госцуюца професийна. Попри тим, Драмска програма Радио Нового Саду обезпечела слуханє двох радио-драмох, а наступели и рецитаторе з наших местох у рамикох провадзацей манифестациї „Стих за стихом”, а вистава була пошвецена подобовим роботом Михайла Ляховича зоз Сримскей Митровици. ХХІІ Драмски мемориял улял дакус оптимизма у поглядзе дальшей перспективи нашого драмского аматеризма. Наступели на нїм 13 театрални ансамбли: на тот завод 10 по руски (5 за старших и 5 за дзеци, по 2 „Дядьово”, а по єдна за старших зоз Петровцох, Дюрдьова и Коцура, а за дзеци єдна з Миклошевцох и 2 з Дюрдьова. Госци були аматере зоз Червинки и Смедеревскей Паланки, а професийни театер госцовал з Нового Саду. Михайло Зазуляк у Народним календаре за 1991. рок (на 138. боку), под насловом „Єст цо запаметац” так прекоментаровал: „Тогорочни ХХІІ драмски мемориял Петра Ризнича Дядї, смотра театралних досягох рускей народносци у Югославиї, отримани у Руским Керестуре 17. до 24. марца (1990. року – зам. Дю. Л.), вшелїяк будзе запаметани и по тим же, за розлику од даскелїх прешлорочних, за собу оха-

бел вельо глїбши коляї у нашим театралним живоце. Як кед би ше ознова народзел зоз своєй пирнї и того 1990. року, у правим смислу, бул тото цо би и требал буц – швето култури и за театралних дїячох и за публику.” Медзитим, по квалитету виведзених представох и по континуитету у роботи наших театралних ансамблох оптимизма чежко же єст. Як режисере на Трицетим мемориялу зявюю ше и нови особи, преважно млади. То добре, алє квалитет їх представох ище вше нє бул на задоволююцим уровню. Змена ґенерацийох була наисце потребна, окреме кед маме на розуме же през тоти три децениї цалу орґанизацию Меморияла и пририхтованє представох по наших местох окончовали углавним исти особи, котри тераз, на тим Мемориялу, були уж 30 роки старши и заслужели одпочинуц. ПРИКЛАД ЯК ТРЕБА РОБИЦ

Фахови приказ виведзених представох и того цо ше одбувало на ювилейним Трицетим мемориялу у „Руским слове” число 19 од 8 мая 1998. року (боки 8 и 9), под насловом „Каруци у угору”, дал наш познати театрални дїяч Дюра Папгаргаї. Тот його приказ може послужиц будуцим критичаром за приклад як треба у наших медийох представяц виведзени театрални представи. Закончуюци тот приказ вон призначел и тото: „На закончуюцим вечаре спред орґанизацийного одбора Драмского меморияла директор Дома култури Яким Рац найзаслужнєйшим театралним активистом уручел памятни подзекованя. Таки подзекованя достали: Янко Лендєр, Нада Лендєр, Иван Папуґа, Яким Чапко, Яким Гарди, Мирослав Ґубаш, Мирослав Кевежди, Дюра Латяк, Дюра Папгаргаї, Славко Орос, Любица Дудаш, Микола Преґун, Дюра Макаї, Штефан Гудак, Силвестер Ґача, Янко Ґ. Рац, Михайло Варґа, Михайло Зазуляк, Агафия Рамач, Ана Рац, Ана Дудаш, Владимир Бесерминї и Йовґен Медєши. Окрем тих припознаньох Юлинови Стриберови и Владимирови Дудашови додзелєни традицийни награди „Петро Ризнич Дядя”. Под час Меморияла друковани Билтен (9 числа), а пред завераньом Меморияла отримана промоция кнїжки „Трицец драмски меморияли Петра Ризнича Дядї”. На святочни способ, зоз прикладну бешеду, ювилейни трицети Драмски БУЛА ПОТРЕБНА ЗМЕНА ҐЕНЕРАЦИЙОХ мемориял завар Никола Чирович, заПатрене по чишлє виведзених представох од 22. по 30. Мемориял, мож по- менїк покраїнского секретара за витворйованє правох националних весц же Зазуляков оптимизем бул оправдани. То доказує слїдующи прегляд: меншинох, управу и предписаня. Госци Од того по Мемо. Рок: Вкупне число Госци Так зме ше одпитали од трицетоаматере руски виведзених пред. профес. го театралного швета нас южнославянских Руснацох. И могло би ше на законченю повесц: тельо зме жаХХІІІ 1991 11 9 1 1 ли, кельо зме шали. У часох яки жиєме у култури, та и на театралним ХХІV 1992 8 7 1 полю, нє було лєгко угориц.” Треба ту спомнуц же у тих 10 роХХV 1993 8 7 1 кох одбули и значни политични пременки у нашей жеми, же ше розХХVІ 1994 9 7 1 1 падла бувша СФР Югославия, же ше у єй реґиону одбували граждански войни и преглашени вецей нєХХVІІ 1995 14 10 1 3 зависни держави. Шицко ше то неґативно одражело и на обставини у ХХVІІІ 1996 12 7 3 2 нашим културним живоце, та и у театралним аматеризме, окреме кед ХХІХ 1997 8 6 1 1 слово о финансийней бази, котра ше углавним операла на буджетни ХХХ 1998 11 8 2 1 средства. ■ (Предужи ше)

2. МАРЕЦ 2018.

РУСКЕ СЛОВО 29

ДУХОВНИ ЖИВОТ ЦЕРКОВНА СТАТИСТИКА И ОГЛЯДНУЦЕ НА ПАРОХИЇ У ПРЕШЛИМ РОКУ Пише: Редакция и мрежа дописовательох

МАЛОЧИСЛЕНИ ПАРОХИЯНЄ ОТРИМУЮ СВОЮ ЦЕРКВУ

У

2017. року у парохиї св. оца Миколая у Руским Керестуре, з податкох у матрикулних кнїжкох зазначени 82 поховани особи, 32 покресцени и 13 повинчани пари. По словох пароха о. Михайла Малацка, похованих було дас 20 менєй як цо кажди рок про сек. Алє, ту уходза и о. Миз и панїматка, єдна особа зоз Жеднику, дахто з Нємецкей хтори ту влонї поховани.

– Ка жди рок єст 7–8 осо би цо, прак тич но, нє жи ли у Ке ре сту ре, алє су ту похо ва ни и ми их за вод зи ме до на ших матри Як и у Сербиї, так и у нашей грекокатолїцкей заєднїци предлужени кулох – гва рел о. Ма лац неґативни демоґрафски тренди, цо видно по тим же у Еґзархату ко. – Подоб не и зоз по влонї покресцени 136 особи, винчаня було 45, а поховани кре сце ни ма. Так мож по 311 особи. Заш лєм, малочислени парохиянє пестую духовни весц же и по кре сце них живот и отримую свойо церкви и традицию ма ме да ко го з бо ку, чи з Нє мец кей, або зоз Су бо ти ци. Було 32 по кре сце Число вирних цо поряднє ходза до церкви задоволююце, ни и то да я ки штре док, бо зна буц и ме нєй и ве цей. но велї приходза лєм на вельки швета, а ґенерално єст барз мало младих у церкви. И ту очиглядне же приклад родичох ВЕЛЇ ПОШЛИ, А И ОДХОДЗА уплївує и на дзеци. По податкох пароха о. Владисава Раца у коцурскей греко– Повинчани 13 пари и то вельо менєй як скорейши роки. католїцкей церкви Успения пресвятей Богородици у 2017. Ту ше дакеди рахує и старши пари хтори нє були повинча- року покресцени 23 дзеци, повинчани 11 пари, а поховани ни у младосци. Ми ше анї иншак нє можеме сподзивац, пре- 46 особи. то же валал релативно ище досц вельки, алє стари нє прето У одношеню на 2016. рок, влонї покресцене исте число же младих нєт, алє прето же велї пошли, а и далєй одходза. дзецох, повинчани штири пари вецей, а и поховани пейц У духовним живоце у нашей парохиї пробуєме мац виро- особи вецей. науку през рок, цо нє идзе лєгко, окрем за першопричашнїУ Новим Садзе влонї покресцени 13 ососби, повинчани кох. Други класи барз чежко позберац, поготов кед дзеци нє 6 пари, а поховани аж 36 особи. маю приклад духовного живота у своєй фамелиї. Цешиме – Крашнє же було и старших медзи покресценима – прекоше у Водицовим кампу хтори барз удатни, а през рок у Ка- ментаровал парох новосадски о. Юлиян Рац. – Медзи повинритасу маме сходзеня шицких ґенерацийох – заключел па- чанима два пари грекокатолїкох медзи собу, а штири пари мирох. шани малженства. Треба похвалїц кед людзе свидоми своїх У парохиї священомученїка Йосафата у Кули у 2017. ро- духовних потребох и духовного живота. ку було 9 покресцени особи, 26 поховани и єдна повинчана Медзитим, медзи умартима 26 поховани без святих тайпара. Число покресцених вельо менше як скорей – 2016. бу- нох и индикативне же то векшина. Кед слово о тим, майме ло 17, а рок пред тим 11 покресцени особи, док похованих основну свидомосц поволац священїка на молитву за хоро2017. дзешка на штредку од податкох зоз скорейших рокох. го. Нє муши то значиц край. Свята тайна олїва велїм помоЕвидентне зменшанє вирних и у тей парохиї, а по словох гла – потолковал парох Рац. капелана о. Платона Салака ЧСВВ, у тим штредку досц веПо його словох, влонї було 8 590 причащаня, цо менєй як лька причина и мишани супружества, цо уплївує и на ме- 8 866 позавлоньски и то представя назадованє. Руковину нєй покресцених и повинчаних. Кед мац нє грекокатолїки- ше порядно плаци, и у тим маме високу свидомосц, а и наня, часто таки дзеци анї нє покресцени, а тиж и нє ходза на збераного до дзвончка єст дакус вецей. Алє, з другого боку, виронауку. Кед ше ода за нє грекокатолїка, тиж превагнє су- єст вельо оправки у церкви и кажда помоц ше зда за фонд пругова вирска припадносц. реновированя.

30 РУСКЕ СЛОВО

2. МАРЕЦ 2018.

duhovni@ruskeslovo.com Иншак, стан у парохийней каси позитивни, шицко вимирене и длуства нєт. Руковина тераз така як цо и була, 700 динари по особи за рок, а 1 400 динари по фамелиї. Столок кошта 500 динари. У ШИДЗЕ ЗВЕКШАНЕ ЧИСЛО ПОКРЕСЦЕНИХ Кед слово о 2017. року, патрено статистично, вон вельо вигоднєйши од прешлих рокох, голєм цо ше дотика парохиї у Шидзе. По урядових податкох пароха о. Михайла Режака, у прешлим року повинчана єдна малженска пара, було аж 14 кресценя и 16 особи поховани. Цо ше дотика кресцених, то значне звекшанє у одношеню на прешли роки, кед ше кресцело лєм по даскельо особи. Медзи кресценима було мали дзеци, алє и одроснутих людзох, а вшелїяк увагу прицагує кресценє у хторим ше кресцели оцец и його син и дзивка. У Бачинцох, по податкох пароха о. Дарка Раца, нєт даяки замеркованши пременки.

– У прешлим року у Бачинцох нє було винчаня и кресценя, а пейц особи поховани. У тим нашим валалє єст 69 грекокатолїцки обисца, а тройо школяре ходза на годзини виронауки – гварел о. Дарко. Дакус вигоднєйши стан у нашей парохиї у Беркасове и єй филияли у Бикичу. Так по податкох пароха о. Владимира Еделинския Миколки у Беркасове нє було виначних, алє призначени два кресценя. Тиж у тим валалє було три умарти особи. Кед слово о Бикичу, було єдно винчанє, як и єдно кресценє, а поховани аж седем особи. У Индїї влонї нє було покресених и повинчаних, а поховани штири особи. Парох индїйски о. Петро Дутка, маюци у оглядзе актуалну ситуацию у дружтве, гвари же є, одприлики, задовольни зоз станом духовного живота у парохиї.

– Наприклад, влонї число висповеданих и причащаних нє опадло, аж мож повесц же их єст вецей. У парохиї єст 125 фамелиї, односно обисца и то векшином старши людзе. Младих єст, слава Богу, и приходза, алє чежко же ше можу баржей анґажовац у парохийним живоце, бо маю вельо обовязки у своїм школованю, лєбо вельо путую пре роботу – гварел о. Дутка. НАДЇЯ ЖЕ ТОТ РОК БУДЗЕ ЛЄПШИ ЯК ПРЕШЛИ У нововербаскей парохиї Святого Владимира у прешлим року були 2 винчаня, 6 кресценя и 16 поховани особи.

– Прешли рок бул чежки, було вельо роботи, а мале одволанє за помоц. Було полно обецаня, а мало роботи, а без роботи нєт хлєба – заключел парох о. Иґор Вовк хтори оптимистично уходзи до нового 2018. року и наздава ше же тот рок будзе лєпши, менєй депресивни и у духовним пороснуцу у одношеню на прешли. У старовербаскей парохиї Покрова Пресвятей Богородици прешлого року було 8 кресцених, 2 винчаня и 17 умарти особи.

– Намагаме ше шицки вєдно, кельо зме у можлївосци, духовно напредовац, и уповаме ше на Бога же бизме у тей вири росли и же би нас потримовал – прекоментаровал стан у своєй парохиї парох о. Алексий Гудак. И У ДЮРДЬОВЕ ЄСТ ПОЗИТИВНИ ТРЕНДИ У грекокатолїцкей парохиї Рождества Пресвятей Богородици у Дюрдьове у 2017. року покресцени найвецей особи патраци на остатнї пейц роки, кед було од 5 до 11 кресце2. МАРЕЦ 2018.

ня. У прешлим року ПОДАТКИ ЗОЗ НАШИХ ПАРОХИЙОХ покресцени 12 особи, ПАРОХИЇ 11 дзеци, найстарше ПОКРЕСЦЕНИ ПОХОВАНИ ВИНЧАНИ У 2017. РОКУ дворочне, и було єдно кресценє старшей пеРУСКИ 32 82 13 йд зешатрочней осо- КЕРЕСТУР би. Рок пред тим поКОЦУР 23 46 11 кресцени 8, а у 2015. року 11 особи. У пре- ДЮРДЬОВ 12 30 2 шлим року повинчани 2 малженски пари, НОВИ 13 36 6 цо найменше число САД остатнї пейц роки, СТАРИ 8 17 2 кед було медзи 5 и 6 ВЕРБАС винчаня. У 2016. и НОВИ 6 16 2 2015. року повичани ВЕРБАС три вецей, односно 5 БЕОҐРАД 0 0 0 малженски пари. Патраци на остатнї пейц ШИД 14 16 1 роки, у прешлим року було найвецей похо2 3 0 ваних, 30 особи, док у БЕРКАСОВО 2016. року 21 особи, БИКИЧ 2015. року 25 особи.

1 7 1 У казанї на Служби Божей на швето БАЧИНЦИ 0 5 0 Обре заниє, о. МихаСРИМСКА ил Холошняй гварел МИТРОВИЦА 11 20 4 же за ста рю ю це же ИНДЇЯ ше од трицец особох 0 4 0 приблїжно лєм трецина висповедала и ҐОСПОДЇНЦИ 2 2 2 причасцала пред одходом зоз того швеКУЛА 9 26 1 та. Випатра же єст дакус и празновирни НОВЕ 3 1 0 прешвеченя у таких ОРАХОВО случайох. ВКУПНО 136 311 45 По словох о. Михаила, роби ше о молитви за чежше хорих, або ше особа, наприклад, рихта на операцию. Треба мац у оглядзе же у Святим писму пише же кед дахто хори, треба волац священїка зоз швеценим олєйом.

– Розлична присутносц на Службох, а влєце вирних у церкви, видзи ми ше, єст вецей. Внєдзелями на Службох присутни медзи дзешец и тринац одсто од числа вирнїкох. Младши швет нє так ходзи, бо рахую же за тото єст ище часу. То шлєбода совисци, кажди зна чи му то дацо значи и ма право на свойо вирске прешвеченє – заключел о. Холошняй. Тиж так гварел и же парохиянє з Дюрдьова часто одходза за роботу до иножемства на длужей и кратше, та чежко повесц кельо их точно єст. Приблїжно их єст коло тисяч, можебуц кущик менєй полноправних членох нашого церковного общества. У грекокатолїцкей парохиї Святого Архангела Михаїла у Ґосподїнцох у 2017. року покресцени 2 особи, три менєй як рок пред тим. У прешлим року було два винчаня, як и 2016. року. Було и два хованя, єдно менєй як рок пред тим. У парохиї єст 86 обисца и 130 особи. Паноцец Владислав Варґа, парох у Сримскей Митровици, гварел же у тей парохиї влонї було 11 кресценя, 4 винчаня и 20 хованя, и парох є у Беоґрадзе, дзе нє було кресценя, винчаня и хованя. ■

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. фебруара преселєл ше до Дня 20. фебруара нєсподзивано нас зохабел мой мили син вичносци наш мили

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 18. фебруара нєсподзивано нас зохабел наш мили

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 18. фебруара преселєл ше до вичносци наш

ЙОАКИМ БЕСЕРМИНЇ – Бели ЙОАКИМ БЕСЕРМИНЇ – Бели (1963–2018) (1963–2018) з Руского Керестура з Руского Керестура Красни памятки на це навики буд- Памятки у своїм боляцим шерцу зе чувац шестра Сенка зоз супру- на тебе навики будзе чувац твоя мац Наталия гом Любом и дзивку Биляну Спочивай у мире Божим! Спочивай у мире Божим!

МИХАЙЛО САБО (1954–2018) з Руского Керестура Красни памятки на ньго буду чувац: брат Дюра, брат Юлин зоз супругу Злату, и Медєшово и Костелниково зоз дзецми Спочивай у мире Божим!

МИХАЙЛО САБО (1954–2018) з Руского Керестура Анї шмерц, анї час нє висцераю здогадованє на це, мили наш Мишко. Илия, Райка, Милан и Душко зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 5. марца наполня ше смутни 20 роки як вецей нє з нами

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. фебруара нєсподзивано нас зохабел наш мили приятель велького шерца

ЯКИМ БЕСЕРМИНЇ (1936–1998) з Руского Керестура Памятки на твою любов и доброту навики чуваю, супруга Наталия, дзивка Сенка зоз супругом Любом и унука Биляна Спочивай у мире Божим!

ЙОАКИМ БЕСЕРМИНЇ – Бели (1963-2018) з Руского Керестура Вично це будземе чувац у наших шерцох и нїґда це нє забудземе, Любо, Наташа, Саня и Михайло Чизмарово Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. фебруара 2018. року наполнєли ше дзевец смутни роки як нас зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 18. фебруара нєсподзивано нас зохабел наш

ВЛАДИМИР ВАРҐА МИХАЙЛО САБО (1932–2009) Памятку на ньго чуваю супруга Ма(1954–2018) рия, син Владимир, дзивка Мария, з Руского Керестура унуки Валерия и Владимир зоз Ге- Вичне здогадованє на це чуваю ленку, та праунуки Теодор и Кри- Марко, Милка, Маряна и Саня стинка зоз фамелиями Спочивай у мире Божим! Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ

НАТАЛА ГОРНЯК ДЮРА ГОРНЯК народзена Дудаш (1939–2016) з Руского Керестура (1941–1996) Пошли сце сциха, нєсподзивано. Остала велька пражнїна. Дзекуєм вам за шицку любов и доброту котру сце ми даровали. Ваша дзивка Оленка зоз фамелию Спочивайце у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 18. фебруара нєсподзивано нас зохабел наш мили

МИХАЙЛО САБО (1954–2018) з Руского Керестура Памятку на тебе буду чувац Тереза Медєшова и Таня Костелникова зоз фамелиями Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 18. фебруара нєсподзивано нас зохабел наш мили

МИХАЙЛО САБО (1954–2018) з Руского Керестура Памятку на тебе буду чувац Звонко Папуґов и Наташа Балїцкого зоз фамелиями Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. фебруара 2018. року на- Дня 15. мая 2018. року наполня полня ше двацец седем роки як ше двацец седем роки як нас нас зохабел наш мили зохабела наша мила

ЯНИ ШЕПИНСКИ (1991–2018)

СЛАВИЦА ШЕПИНСКИ народзена Колевска (1991–2018)

Памятку на нїх навики буду чувац дзивка Йована и шестра Славица Спочивайце у мире Божим!

2. МАРЕЦ 2018.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. фебруара занавше ши нас зохабел

ДЮРА КИШ (1957–2018) з Руского Керестура

OСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 24. фебруара 2018. року у своїм 74. року живота занавше нас зохабел

ЮЛИЯН БУДИНСКИ СЕМАН (1944–2018) з Руского Керестура

Памятки на твою доброту будземе чувац у наших шерцох. Дзекуєме ци на нєсебичней помоци и потримовки. Твойо, Блаженка, Ярослав, Борис и София Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. фебруара занавше ши нас зохабел

ДЮРА КИШ (1957–2018) з Руского Керестура

Памятку на ньго буду чувац син Зденко зоз супругу Таню Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 24. фебруара 2018. року занавше нас зохабел

ЮЛИЯН БУДИНСКИ СЕМАН (1944–2018) з Руского Керестура

Твою милу подобу, любов и доброту у своїх шерцох буду ношиц шестра Меланка, Златко, Деяна и Боґдан Спочивай у мире Божим! Най це ангели чуваю!

Памятку на ньго будзе чувац брат Славо зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. фебруара наполнєли ше 40 днї як ме зохабел мой мили супруг

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. фебруара наполнєли ше 40 днї як нас напущел наш мили оцец и дїдо

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. фебруара наполнєли ше 40 днї як нас зохабел наш мили оцец и дїдо

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. фебруара наполнєли ше 40 днї як нас занавше зохабел наш мили шовґор

ИРИНЕЙ САБАДОШ (1941–2018) з Руского Керестура Днї преходза помали, помалючки, а боль и смуток навше оставаю, твоя супруга Ирина Спочивай у мире Божим!

ИРИНЕЙ САБАДОШ (1941–2018) з Руского Керестура Оцец, най витор на кридлох духа святого душу твою однєше до раю нєбесного. Твойо, дзивка Таня, жец Зоран и унуки Бета и Лора Спочивай у мире Божим!

ИРИНЕЙ САБАДОШ (1941–2018) з Руского Керестура На нєбе нам напиш, дай нам до знаня же постоїш ище, же нас любиш и на нас меркуєш... Твойо, дзивка Биляна и унука Тина Спочивай у мире Божим!

ИРИНЕЙ САБАДОШ (1941–2018) з Руского Керестура Твою любов и доброту вично будземе чувац у наших шерцох. Фаркашово Дюла, Мария и Анастазия Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. марца наполнєли ше три смутни роки як нас занавше зохабела наша мила супруга, мац и баба

ГЕЛЕНА ЦИРБА (1948–2015) зоз Шиду Єй милу подобу занавше буду ношиц у шерцу и чувац супруг Мирослав, син Мирослав, дзивка Наташа, нєвеста Єлена, жец Владимир и унучата Лука, Ана, Маруся, Елена и Надя Най спочива у мире Божим!

2. МАРЕЦ 2018.

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. фебруара 2018. року наполнєли ше штири роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

АНДРИ МЕДЄШИ (1941–2014) з Руского Керестура Памятку на його любов и доброту занавше буду чувац у своїх шерцох супруга Натала, син Звонимир, син Мижо зоз фамелию, дзивка Славка зоз фамелию и дзивка Наталия зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 33

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На мою милу супругу

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. фебруара наполнєли ше 40 днї як нас занавше зохабела наша мила супруга и мац

ИРИНУ ЦАП народзену Уйфалуши (1939–2018) з Вербасу Прешли 40 днї без тебе. Я це чекам кажди дзень же ше врациш зоз драги зоз хторей ше нїхто нє врацел. Барз ми хибиш за пораду и потїху. Спочивай у мире Божим! Най це ангели чуваю! Вично твой супруг Яким

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

НАТАЛИЯ ИВАН народзена Ежденци (1945–2018) з Руского Керестура Памятку на це будземе чувац у своїх думкох и шерцох. Супруг Янко и дзивка Лидия зоз Владимиром Спочивай у мире Божим!

SMUTNE ZDOGADOVANW Dny 3. марца 2018. roku, napolny {e петнац roki yk nas zanav{e zohabel na{ mili

На милу маму

ИРИНУ ЦАП народзену Уйфалуши (1939–2018) з Вербасу Любов нє престава зоз твоїм одходом, анї здогадованє зоз часом хтори преходзи... Хиби нам твой благи ошмих, нїжни попатрунок, алє и потримовка на хтору зме вше могли раховац. Була ши дарунок нашим шерцом. Спочивай у мире Божим! Таня зоз супругом и дзецми СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На милу маму

YNKO REGAK (1961–2003) z Ruskogo Kerestura

ИРИНУ ЦАП народзену Уйфалуши (1939–2018) з Вербасу Мамо, чежки днї без тебе! Безконєчно зме ци подзековни на любови, доброти и пошвеценосци хтору ши нам нєсебично давала. Вично це будземе чувац у наших шерцох и думкох. Най це мили ангели и Бог чуваю! Син Борис, нєвеста Марияна и унука Лариса

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Судию о преценьованю вплїву у на животни штредок проєкта „Вибудов обєкта комплекса станїци за обезпечованє зоз ґоривом поверхносци П” Державна драга IБ порядку Рума – Нови Сад, на катастерскей парцели число 4310/1 К.О. Петроварадин, Город Нови Сад, ношителя проєкта „KOLOSEUM GRADNJA” DOO, Нови Сад, Житна площа число 7 Ношитель Проєкта „KOLOSEUM GRADNJA” DOO, Нови Сад, Житна площа число 7, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта „Вибудов

34 РУСКЕ СЛОВО

З любову и почитованьом памятку на тебе вично чуваю твойо наймилши.

Spo~ivaj u mire Bo`im!

обєкта комплекса станїци за обезпечованє зоз ґоривом поверхносци П” Державна драга IБ порядку Рума – Нови Сад, на катастерскей парцели число 4310/1 К.О. Петроварадин, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 26. фебруара 2018. року принєсла ришенє число VI-501-17/18, з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни спор пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

OGLA[OVANW 021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com 2. МАРЕЦ 2018.

НОВИ МАК

ИНФОРМАТОР/СПОРТ СТАРА ПАЗОВА – ЗОНСКЕ ЗМАГАНЄ У КАРАТЕУ

ТРИ МЕДАЛЇ ЗА КЕРЕСТУРЦОХ „У фокусу” младежского часопису МАК, розгварка зоз Михайлом Бесерменьом, хтори роби и школує ше у Нємецкей, як и з музичаром Алексейом Сивчом. „МАК-ов колаж” пише о културней активистки Адриани Надь, а „Упечатки” о тим чи млади слухаю руску музику. Медзи иншим, и у тим чишлє мож поробиц тест у рубрики „Упознай себе”, здогаднуц ше, лєбо научиц о прикметнїкох у рубрики „Так и нїяк иншак”. „Спорт и рекреация” представя рукометашку Николину Зорич, „Алт шоу у МАК-у” спортистку Шейлу Зарубица, „Власни печац” поезию младих, як и Михаела Рамача, хторому фотоґрафия гоби. М. З. Г.

На Бачким зонским змаганю за младши катеґориї – когуцики, пионирох и надїї у каратеу, отриманим нєдзелю 25. фебруара, успих зазначели и двоме спортисти Карате клубу „Русин”. У катеґориї надїйох змагал ше Ґлориян Штранґар, котри освоєл перше место и у катох, и у борбох. Перше место у истей катеґориї спрам свойого возросту, у борбох освоєл и Андрей Дудаш. У катеґориї пионирох змагали ше Мирко Малацко, Иван Медєши и Иґор Фейди, котрим ше на тот завод нє удало освоїц медалю. Покраїнске змаганє у каратеу будзе отримане 11. марца у Индїї, а буду участвовац и спортисти з Карате клубу „Русин”. М. Дж.

MALI OGLA[KI ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох з неопрен ґуму. Щици од витру, жими, праху и шпорує на греяню. Монтираме и оправяме ролетни, гармониково дзвери, пантлїково фиронґи, мрежи од суньоґох. 060/5088-433 и 025/5827-710 *** ВЛАГА? Изолуєме влажни хижи.

063/440-470 и 063/102-41-14.

ЖРК „ВЕРБАС”

ОСВОЄЛИ КУП ВОЙВОДИНИ У финалу Купа Войводини, хтори 21. фебруара отримани у Оджаку рукометашки Вербасу звладали новосад-

2. MАРЕЦ 2018.

ски ЖРК „Минаква” и так витворели найвекши успих у историї Клуба. Меч бул полни преобраценьох у бависку и драми, алє на концу Вербащанки славели побиду зоз 27:26 (23:23, 13:13), после предлуженьох. Побида у Оджаку за популарни „вовчици”, вербаски рукометашки, обезпечела пласман за закончуюци турнир националного Купу. На трибинох присуствовали вельочислени почитователє Клуба з Вербасу и околїска, а за шампионску екипу бавели: Ґрозданич, Новакович, Симич, Вулич, Кнежевич, Петрович, Ловрич, Мажич, Цвелф, Василькович, Митрович, Милич, Павлович, Максич, Шукур. За найлєпшу бавячку преглашена Єлена Мажич. А. М.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ

ПРИРИХТОВАНЯ НАШИХ ФОДБАЛСКИХ КЛУБОХ ФК „ИСКРА”

ДВА СТРЕТНУЦА ЗА ДВА ДНЇ

Прешлого викенду фодбалере Искри знова були барз активни и одбавели нови два прирхтуюци змаганя. Искра обидва змаганя одбавела у госцох. Всоботу госцовала у Бачким Петровцу и там страцела зоз резултатом 3:1, а внєдзелю госцовала у Србобрану и там победзела домашню екипу Младосц Радосц зоз резултатом 5:3 Гоч ше по резултату нє видзи, Искра процив Младосци у Бачким Петровцу добре одбавела змаганє. Младосц перша на таблїчки у лиґи понад тей у котрей ше змага Искра и главни є кандидат за пласман до Сербскей лиґи, та ше побиду анї нє очековало. Фодбалере коцурскей екипи на ше тим змаганю у бависку цалком добре ношели зоз фаворизованим процивнїком. Искра на тим змаганю бавела дакус поцагнутше на контранапади и таке бависко процив квалитетного процивнїка випатрало добре, а два ґоли достала после гришкох охрани, з тим же мала и даскельо барз добри шанси за ґол, та резултат лєгко могол буц и нєришени. Єдини ґол за Искру на тим змаганю дал Стефан Мароєвич. ДРУГЕ ЗМАГАНЄ УСПИШНЄЙШЕ Такой ютредзень Искру очековало нове, лєгчейше змаганє, на тот завод процив екипи ФК „Младосц радосц” зоз Србобрану. Искра указала же є у тей хвильки квалитетнє-

йша екипа, цо потвердзел и резултат. У першим полчаше Искра була лєпша екипа на терену и тот период закончени зоз резултатом 1:0 за Искру. Окрем єдного ґола фодбалере Искри мали ище даскельо добри шанси котри остали нєвихасновани. Ґол за Искру у першим полчаше дал Дамян Ґубаш. У другим полчаше тренере правели рижни комбинациї, пробовали младших бавячох и у такей ситуациї ше Искра лєпше знашла. Тиж так, у другим полчаше публика могла видзиц и даскельо ґоли. Тренер Абрамушич пробовал одбавиц формацию 3-5-2 и у тей формациї Искра дала штири ґоли, алє и прияла три. Стрилци за Искру у другим полчаше були ище раз Дамян Ґубаш, два раз Зоран Сердар и Неманя Делич. Остатнє пририхтуюце змаганє пред початок ярнєй часци сезони Искра одбави на нєдзелю процив Сутєски зоз Бачкого Доброго Поля и тото змаганє будзи ґенерална проба. З. Колєсар

ПИОНИРСКА ЕКИПА ИСКРИ

АКТИВНИ И ВЖИМЕ

Пионире коцурскей Искри и тей жими участвовали у „Мини-макси” лиґи котра ше каждого року бави у Центре за физичну културу „Драґо Йовович” у Вербаше. Отримованє кондициї през жиму значне за добри резултати екипи под час ярнєй часци сезони Млади коцурски фодбалере „Мини-макси” лиґу бавели и прешлого року и тото искуство, як ше указало, им вельо значи понеже того року зазначели барз добри резултати и победзели даєдни екипи котри були фаворити. Лиґа квалитетна, понеже ту бавя екипи зоз Вербасу и околїска и у нєй позберани шицки найталантованши млади фодбалере, а то и нагода же би бавячох замерковали тренере зоз рижних клубох. Як и прешлого року так и того, дзеци на турнир водзел їх тренер Желько Салонтаї, котри нє могол буц нєзадовольни зоз резултатами у „Мини-макси” лиґи.

– Задовольни сом зоз резултатами, алє и зоз бависком наших младих фодбалерох. Першираз зме на тей „Минимакси” лиґи участвовали прешлого року и тото искуство, як ше указало дзецом вельо значи понеже того року дзеци ґенерациї 2005–06. и 2009. освоєли треци места, а млади фодбалере ґенерациї 2008. рок освоєли перше место у лиґи котра по моїм думаню була и моцнєйша як прешлого року – гварел тренер Салонтаї. Окрем „Мини-макси” лиґи фодбалере котри народзени 2008. року тей жими участвовали и на єдним моцним турниру у Бечею на котрим освоєли друге место. На тим турниру Искрово пионире у финалу страцели од Радничкого

36 РУСКЕ СЛОВО

зоз Зомбора, а Ален Мученски на турниру дал 6 ґоли и освоєл титулу найлєпшого стрилца турнира. Пионире ше тераз помали починаю пририхтовац за ярню часц сезони у пионирскей лиґи Бачка Топля–Вербас–Бечей у котрей после єшеньскей часци забераю друге место на таблїчки. З. Колєсар 2. МАРЕЦ 2018.

sport@ruskeslovo.com

ПРИРИХТОВАНЯ НАШИХ ФОДБАЛСКИХ КЛУБОХ ФК „БАЧКА 1923”

ТРИ ПОБИДИ И ЛЄМ ЄДНО ПОРАЖЕНЄ Фодбалере дюрдьовскей Бачки всоботу, 25. фебруара, одбавели пияте, предостатнє пририхтуюце приятельске змаганє за ярню часц сезони у Новосадскей фодбалскей лиґи котра почнє шлїдуюци викенд ФК „Бачка 1923” зоз Дюрдьова на домашнїм терену привитала екипу, котра ранґ висше, ФК „Индекс” з Нового Саду и страцела з єдним ґолом розлики 1:2. Ґол за Бачку дал А. Радин, нови бавяч у першим тиму котри ше указал як найефикаснєйши у потерашнїх пририхтуюцих змаганьох.

– Хвиля очежує змаганя, терени на котрих ше бави у подлим стану пре диждж и шнїг. Змаганє котре зме требали мац зоз сербским лиґашом ФК „Младосц” зоз Бачкого Ярку одказани прешлого тижня, а на тим змаганю сом думала же найлєпше преверим як нашо бавя – гварел Раденко Шарович, нови тренер першого тиму ФК „Бачка 1923” з Дюрдьова. Задовольни є з тим цо посцигнуте, бо по тераз на пейцох змаганьох страцели лєм од єдней екипи, а то праве тото остатнє змаганє. Нови тренер ше назадава же до першенстав войду ище порихтанши и орґанизованши, як и же останю у тей лиґи. Пред тим змаганьом ФК „Бачка 1923” госцовала на стадиону ФК „Мошорин” зоз истоменого места котри ранґ нїжей. Бачка победзела зоз 0:3 ґоли дали Д. Тривунович, П. Маркович и Д. Ґелич. Даскельо днї пред тим Бачково фодбалере прияли як угосца ФК „Гайдук” зоз Чурогу та гоч су ранґ вишей госци страцели од дома-

Пре подли терени єст и калїчена, лєм, на щесце, менши шнїх 2:0. Ґол за Бачку дали А. Радин и Д. Марич. Шлїдуюце и остатнє приятелькске змаганє за ФК „Бачка 1923” будзе бавиц на нєдзелю, 4. Марца, у Елемиру зоз ФК „ Нафтаґаз” котри исти ранґ, алє з Подручней лиґи Зренянин. Перше змаганє на початку сезони буду бавиц 10. марца зоз ФК „Пролетер” зоз Баноштора, а викенд за тим Бачка на домашнїм терену привита екипу ФК „Єдинство” з Ґосподїнцох. С. Саламун

ОФК „БИКИЧ”

ЕКИПА ЗМОЦНЄНА Ярня часц першенства у Медзиопштинскей лиґи Срим у хторей ше змага ОФК „Бикич” почнє на нєдзелю, 11. марца, а Бикичанє одходза до Мандєлосу дзе буду бавиц процив домашнього Фрушкогорца. Жимску паузу Бикичанє вихасновали же би помоцнєли свойо шори з новима фодбалерами.

– Змоцнєли зме екипу зоз осем новима фoдбалерами од хторих шейсцме зоз Шиду и двоме зоз Моровичу. Зоз фодбалерами роби тренер Славко Дупаль, а коло пририхтованьох му помагали Боян Басрак и Александар Мрвалєвич. Назда-

Фото: Д. Бобаль

2. МАРЕЦ 2018.

вам ше же зме ше добре порихтали и же у ярнєй часци будземе добре бавиц. Наш циль же би були даґдзе у штредку таблїчки – гварел нам Далибор Гнатко, предсидатель ОФК „Бикич”. Бикичанє могли мац и вецей боди на концу єшенскей часци першенства, алє им пре одредзени формалносци у вязи єдного бавяча одвжати штири боди. Паузу у першенстве фодбалере вихасновали за трениранє и порихтани вошли до предлуженя першенства. По словох Дарка Бобаля, маркетинґ менаджера Клуба, фодбалере порядно тренирали на терену ОФК „Бикич”, а кед була подла хвиля, вец и у спортским центре у Шидзе.

– Потераз зме одбавели и два приятельски змаганя. У Моровичу зме процив Єдинства бавели 3:3, а у Адашевцох процив Ґраничара резултат тиж бул нєришени – 1:1. Можебуц до початку сезони одбавиме ище даєдно приятельске змаганє. Наздаваме ше добрим резултатом у предлуженю сезони и же останєме у тей лиґи – надпомнул Дарко Бобаль. Вл. Дїтко

РУСКЕ СЛОВО 37

СПОРТ СПОРТСКИ БАВИСКА „ЯША БАКОВ” – ТУРНИР У БИЛИЯРУ

ДЮРДЬОВСКИ МАЙСТРОВЕ „ОСМИЧКИ” Перши трунир у рамикох Спортских бавискох „Яша Баков”, турнир у

билияру, отримани внєдзелю, 25. фебруара, у Новим Садзе. Двацец седми Бависка з тим урядово почали, а як и прешлих рокох Пише: плановане исте число турнирох. На тим турниру побиднїк була Александар ПАЛАНЧАНИН екипа КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова

Т

урнир отримани на истим месце дзе бул и прешлого року. Дзекуюци порозуменю и велькей любови ґу тому спорту, власнїк приватного Билияр клубу „Джокер” у Новим Садзе уступел три билиярски столи учашнїком на турнире.

– Ище прешлого року, кед зме сцели билияр врациц до турнирского календару Бавискох, мали зме вельо бриґи же дзе го отримац. Медзитим, понеже ше у про сторийох Клуба „Джокер”, часто сходзим зоз пайташами одбавиц даєдну партию, упознал сом ше зоз ґаздом. Побешедовали зме и дзечнє нам и теди, як и тераз, уступел свой Клуб. У термину кед ми отримуєме турнир, Клуб нє ма тельо нащивительох, та и то єдна з причинох же зме могли бавиц. Столи и цала опрема професийна, а условия вецей як вигодни – гварел Владимир Иван, координатор за спорт у Руским клутурним центре. СЕДЕМ ПОРЯДНИ ЕКИПИ НА ТУРНИРОХ На турниру участвовали седем екипи: зоз Миклошевцох (Република Горватска), СД „Русин” зоз Руского Керестура, ФК „Искра” зоз Коцура, „Папивинґ” д.о.о. зоз Вербасу, Куд „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова и домашнї РКЦ зоз двома екипами. За екипу зоз Миклошевцох бавели: Славко Ждиняк и Мирко Папуґа; за екипу СД „Русни” бавели Янко Хома и

У БИЛИЯРУ СХОПНИ И ЖЕНИ Одкеди ревитализовани турнир у билияру на Спортских бавискох „Яша Баков”, то други хтори успишно орґанизує РКЦ зоз Нового Саду. На тих двох отриманих турнирох, порядни член екипи зоз Нового Саду Наташа Макаї Мудрох.

– Прихильносц ґу спорту сом вше мала. Билияр специфични спорт. Важне мац чувство за ґеометрию, а шицко друге ше здобува з искуством. Нє треба мац вельо кондициї. Можебуц же важнєйше мац позитивней енерґиї за друженє. Гоч то вецей хлопски спорт, добре ше знаходзим. Нє завадза ми же сом єдина учашнїца на змаганьох. Окрем того, поряднє участвуєм и на турнире у штреляцтве у рамикох наших Бавискох. То спорти у хторих ше любим змагац – гварела Наташа Макаї Мудрох.

38 РУСКЕ СЛОВО

Мирослав Виславски; у екипи ФК „Искра” бавели Златко Колєсар и Милян Драшкович. За дюрдьовску екипи КУД „Тарас Шевченко” бавели Мирослав Саламун и Мирослав Такач. У вербаскей екипи „Папивинґ” д.о.о. бавели Звонко Салаґ и Иван Папуґа. Домашнї, новосадски РКЦ, мал два екипи. У першей бавели Наташа Макаї Мудрох и Александар Човс, а у другей Александар Исаков и Владимир Иван. У першей фази турниру, бавело ше по системи „кажде з каждим”. З другима словами було седем кола, а з оглядом на тото же було нєпарне число екипох у каждим колу по єдна екипа була шлєбодна. Найлєпшши була екипа КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова хтора були побиднїки у шицких (шейсц) змаганьох. Друга екипа РКЦ зоз Нового Саду зоз штири побиди завжала друге место на турниру, а СД „Русин” зоз Руского Керестура, зоз трома побидами завжал треце место. У другей половки таблїчки после законченого турнира штварте и пияте место дзеля вербаски „Папивинґ” д.о.о. и ФК „Искра” зоз Коцура. Шеста екипа зоз Миколшевцох, а седма друга екипа РКЦ зоз Нового Саду. По законченю турнира, у просторийох РКЦ, найлєпшима були додзелєни припознаня и дипломи. Предсидатель Скупштини Здруженя Спортских бавискох „Яша Баков” Иван Папуґа повинчовал орґанизатором и учашнїком на турниру.

– Почал и тот наш, турнирски рок. Билияр, як спорт у рамикох Бавискох, бул дакеди прояднє отримовани, алє пре нєясни причини, єден час турнири у билияру нє було. После вецейрочней паузи, Новосадянє ше одшмелєли прешлого року ознова орґанизовац исти. Як и прешлого року и тот турнир бул успишни. Нажаль, очековало ше же 2. MАРЕЦ 2018.

sport@ruskeslovo.com

будзе вецей екипи з наших местох. За Спортски бависка то проблем хтори нас трапи вецей роки. Оптимистично ше наздавам же ше предстояци турнири годни похвалїц зоз участвованьом вецей учашнїкох зоз других местох. З тей нагоди бим визначел и похвалєл Руснацох зоз Републики Горватскей, хтори присутни на каждим нашим турниру. Кед им нє було далєко присц, верим же ше и други нашо места хтори вельо блїжей активую и уключа до наших спортских змаганьох – наглашел Иван Папуґа. РОЧНА СКУПШТИНА СПОРТСКИХ БАВИСКОХ Концом януара (21. януара), у просторийох Руского културного центру у Новим Садзе, отримана порядна схадзка Скупштини Спортского здруженя Спортских бавискох „Яша Баков”. На дньовим шоре, окрем звиту зоз прешлорочней Скупштини, було звит о 26. Спортских бавискох „Яша Баков”, финансийни звит за прешли рок, план и програма за чечуци рок. Спортски бависка у прешлим року у цалсоци випочитовали план яки бул поставени. У рамикох 26. Спортских бавискох „Яша Баков” було 13 спортски днї. Учашнїки на турнирох ше змагали у 10 спортских конарох, на змаганьох участвовали 16 екипи, а 6 змаганя були поєдинєчни. Участвовали екипи зоз 11 местох зоз Сербиї и 5 екипи зоз иножемства (3 зоз Републики Горватскей и по єдна зоз Републики України и Републики Словацкей). Вєдно, на шицких турнирох було 448 змагателє. Просеково на каждим змаганю було 28 змагательох розподзелєних до 6 екипох. Кед ше спомнути податки прировна зоз податками зоз 25. Спортских бавискох „Яша Баков”, обачлїве же у прешлим (2017. року) бул єден спортски дзень вецей, опдносно єден конар вецей. На бавискох участвовало 12 екипи вецей, односно 21 змагатель вецей. Ношителє змаганьох були РКЦ зоз Нового Саду хтори мали 14 екипи, Потим КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова хтори мали 13 екипи. Потим шлїдза екипи зоз Руского Кере стура, СД „Русин”, „Трамонте”, ЗСР „Коляк”, зоз 12 екипами, ФК „Искра” зоз Коцура и „Папивинґ” Д.о.о. зоз Вербасу хтори мали 10 екипи. ПОХВАЛА И КРИТИКА Звекшанє числа екипох призначене и кед слово о екипох зоз Републики Горватскей. Вєдно Миклошевци и Петровци мали 13 екипи, а то податок хтори указує на вельку заинтере сованосц наших зоз сушедней Републики Горватскей. Стандардни уровнь участвованя на Бавискох призначели Суботичанє (5 екипи), КПД „Драґутин Драґен Колєсар” зоз Бачинцох (4 екипи) и Куд „Петро Кузмяк” зоз Нового Орахова (3 екипи).

– Нашо спортски стретнуца и далєй призначую подли резултати кед слово о участвованю на Бавискох у трох наших ме стох, одно сно дружтвох. То РКУД „Др Гавриїл Ко стельник” зоз Кули, КПД „Дюра Киш” зоз Шиду и КПД „Иван Котляревски” зоз Бикич Долу. Спомнути дружтва участвовали лєм по раз на бавискох. Вельке нєсподзиванє Вербаски КПД „Карпати”. Участвовали лєм на двох змаганьох цо аж за шейсц змаганя менєй у одношеню на прешли роки. У остатнєй хвильки одказали орґанизованє двох турнирох, у штреляцтве и ґуґланю, з обгрунтованьом же „нєт особи хтора би турнири орґанизовала”. На щесце, лєбо нєще сце, спомнути турнири ше удало орґанизовац Дюрдьовчаньом и Ново садяньом – гварел Иван Папуґа.

2. MАРЕЦ 2018.

Чи ше дацо позитивно случи, кед слово о спомнутих податкох, чежко одгаднуц. Насампредз прето, же дзепоєдни проблеми, кед слово о векшим и численшим участвованю присутни и познати од скорей. Тиж так важне надпомнуц же у вербаским КУД „Карпати” вибране нове руководство и шицко завиши хто будзе у наиходзацим мандату водзиц ресор спорта. ФИНАНСИЙНИ ЗВИТ На рахунку Спортского здруженя Спортских бавискох „Яша Баков”, спрам звиту, призначени позитивни салдо. На початку прешлого року, Бависка на рахунку мали 38 542,52 динари. Зоз буджету Националного совиту Руснацох за прешли рок опредзелєне 200 000 динари, а кед ше шицко поздава Бависка за отримованє турнирох мали на розполаганю вецей як 238 000 динари. У прешлим 2017. року за орґанизацию и отримованє Бавискох потрошени 200 644,48 динари, так же на початку того рока на рахунку були у плусу нєполни 38 000 динари. Очекує ше же и у тим року СБ „Яша Баков” можу раховац на исту суму пенєжу зоз буджета Националного совиту и же нови турнирски рок будзе, кед нє упишнєйши (по числу уча-

СПОРТ ЗОЗ ДЛУГУ ИСТОРИЮ Билияр ма длугу и богату историю. Спомина ше ище у 15. вику, а познате же цело кралїци Шкотскей Мариї Стюарт кед умарла було закруцене до платна зоз билиярского стола. Билияр як бависко ше спомина и у дїлох Вилиєма Шекспира (у драми „Антониє и Клеипатра”). У обисцу Томаса Дже ферсона була скрита хижа зоз билиярским столом, бо билияр у Вирджиниї дзе бивал, бул забранєни. Любителє билияру були: Моцарт, Абрахам Линколн, Луй XIV, Мария Антоанета, Марк Твен, Джордж Вашинґтон, Наполеон Бонапарта, Чарлс Дикенс, Петар II Петрович Нєґош... Єст два файти билиярского бависка – карамбол и билияр зоз дзирами. У нас найпопуларнєйши тот други, такволани „осмичка”, а бави ше на столох хтори маю шейсц дзири и петнац кульки рижних фарбох.

шнїкох), голєм на истим уровню як и прешлого року. Затераз мож повесц же ше и далєй орґанизаторе и учашнїки буду мушиц знаходзиц за пополньованє дзепоєдних трошкох. То ше першенствено одноши на закуп простору дзе ше змаганя буду отримовац, трошки одходу екипох на змаганя и подобне. З другима словами, нашо спортисти, учашнїки на турнирох СБ „Яша Баков” ше буду мушиц операц на ентузиязем и прихильносц дружиц ше на спортских змаганьох. Перши турнир, у билияру, у рамикох СБ „Яша Баков” уж отримани цо значи же турнирски рок Бавискох почал. Дзе буду отримани и кеди, предстояци турнири ище нє порадзене до конца. Затераз ше зна же уж концом марца Дюрдьов будзе домашнї турнира у кошарки „3 на 3”, а Дюрдьовчанє буду домашнї турнира у лапаню риби концом априла. Турнир у шаху ше отрима на половки мая. Одбойка на писку нє пременєла место и час отримованя – у другей половки авґуста на Паличу. На Скупштини СБ „Яша Баков” затераз нє пренайдзене ришенє дзе буду отримани турнири у штреляцтве и ґуґланю. З оглядом на тото же Вербас ма идеални условия за отримованє спомнутих турнирох, остала дилема чи ше Вербас змогнє ознова орґанизовац спомнути турнири. Часу ище єст. ■

РУСКЕ СЛОВО 39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ШПИВАНКИ НА РУЖОВЕЙ ЗАГРАДКИ 2018.

01. СЛУНКО У БАРКИ – Кристина Афич (музика и текст: С. Афич, аранжман: М. Пап)

РОК LXXIV ЧИСЛО 9 (3774) НОВИ САД, 2. МАРЕЦ 2018.

02. ГРАЙ ГУДАКУ – Иван Славик (музика: О. Маґловски, текст: Дю. Латяк, аранжман: Е. Малина)

■ РОБОТА ЗОЗ НАДОМ У ҐОСПОДЇНЦОХ

03. ЖАДАНЄ – Александра Колбас (музика: Дь. Планянин, текст: З. Маґоч, аранжман: Дь. Планянин) 04. БИЛА БЛУЗНА – Тамара Ґрозданич (музика: Д. Ґлувня Бабич, текст: В. Дїтко, аранжман: Е.Малина)

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

05. НАДЇЯ – Уна Молнар (музика: Т. Колєсар Ґвоїч, текст: Т. Беук Латяк, аранжман: Ф. Ковач) 06. ЛЄМ ПРЕ ТЕБЕ – Михайло Будински (музика: М. Будински, текст: М. Будински и Т. Дротар Будински, аранжман: М. Янкович) 07. СТРЕТНУЦЕ – Ана Римар (музика: Д. Горняк, текст: Д. Костич, аранжман: Б. Ранкович) 08. МЕШАЧОК ГУНЦУТ – Ивана Чордаш (музика и текст: Й. Надь, аранжман: П. Попа) 09. БИЛИ ГОЛУБИ – Тамара Салаґ и Уна Молнар (музика: М. Лїкар, текст: Я. Грубеня, аранжман: М. Лїкар) 10. РОЗКВИТЛА НАМ ЧЕРЕШЕНКА – Катарина Кочиш (музика и текст: Д. Новакович, аранжман: М. Пап) 11. ГУДАЦИ БРАЦА – Борис Маґоч (музика: Б. Тубич, текст: М. Даждиу, аранжман: Б. Тубич) 12. НЄ ДАМ Я СВОЙО – Саня Дивлякович (музика и текст: С. Бесерминї, аранжман: Б. Ранкович) 13. ЛЮБОВ НАС ВОЛА – Алексей Сивч (музика: М. Сивч, текст: А. Тимко Мудри, аранжман: М. Сивч) 14. ПОШОЛ ШИ – Танита Ходак (музика и текст: Лю. Загорянски, аранжман: З. Мулич)

16. МИЛА МОЯ – Йовґен Надь (музика, текст и аранжман: Й. М. Йованович)

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

П

Фотоґрафия: 0676P

Фото: Мария Афич

15. ШЛЇДИ ЛЮБОВИ – Мирослава Даждиу (музика: Й. Надь, текст: Т. Беук Латяк, аранжман: П. Попа)

■ МЕДЗИНАРОДНИ ДЗЕНЬ МАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА