Ruske slovo 09

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXIII ЧИСЛО 9 (3722) НОВИ САД, 3. МАРЕЦ 2017.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ ҐЛУМЕЦКА ДРАГА АРАНКИ МЕДЄШИ

■ ПОЧАЛИ ТУРНИРИ ЯШИ БАКОВА” ”

1. ШЕРЦО МОЙО - Ивана Чордаш (Музика и текст: С. Весерминї, араншан: В. Ранкович) 2. ЕЙ, ГАБИ - Ана Бучко и Гелена Ерноич (Музика: А. Бучко, текст: А. Папгаргаї, аранжман: Е.Малина) 3. БРАЦА - Мирослав Малацко (Музика: Д. Ґлувня Бабич, текст: В. Дїтко, аранжман: Й. М. Йованович) 4. МАЦЕРОВА ЗАГРАДКА - Ана Римар (Музика: И.Надь, текст: М. Скубан Горняк, аранжман: Б. Ранкович) 5. ОДЛЄТЛА МЛАДОСЦ - Хлопска Група РКЦ (Музика: О. Маґловски, текст: Дю. Латяк, аранжман: М. Сивч) 6. ДАРЕМНО - Александра Колбас (Музика: А. Човс, текст: А. Папуґа, аранжман: М. Пап) 7. ПОЗНА ГОДЗИНА - Борис Маґоч (Музика:Лю.Загорянски, текст: С. Сабадош, аранжман: Дь. Планянин)

8. ПИСНЇ РУСКЕЙ - Саня Дивлякович (Музика: А.Сивч, текст: С. Дивлякович, аранжман: М. Сивч) 9. КРАСА ЛЮБОВИ - Мирела Тимко и Марко Радишич (Музика: М. Лїкар, текст: Я. Грубеня, аранжман: М. Лїкар) 10. У РУЖОВЕЙ ЗАГРАДКИ - Михайло Будински (Музика: М. Будински, текст: М. Будински и Т. Будински Дротар, аранжман: М. Янкович) 11. НА САЛАШУ - Танита Ходак (Музика и текст: Н.Чизмар Коле, аранжман: М. Пап) 12. Я ВАНДРУЄМ - Марко Радишич (Музика: Т. Колесар Ґвоїч, текст: Т. БеукЛатяк, аранжман: М. Янкович) 13. ДЗЕ ЖЕ ШЕ ПОДЗЕЛИ НАШО ДНІ - Мирослава Даждиу (Музика и араншан: М. Пап, текст: М. Даждиу) 14. НЄ ЖАЛЬ МИ - Звонимир Кочиш (Музика и араншан: Б. Тубич, текст: М. Даждиу)

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Фото: Вероника Вуячич

ШПИВАНКИ НА РУЖОВЕЙ ЗАГРАДКИ 2017.

П

ПОМОГНЇЦЕ, РОЗПИТАЙЦЕ ШЕ, ПРЕПОЗНАЙЦЕ!

Фотоґрафия: K006a_0172N

■ КАРПАТСКИ ПАРАЛЕЛИ У КЕРЕСТУРЕ

МЕЧ НА ДВА БОКИ ОШТРИ Пише: Владимира ДОРЧОВА-ВАЛТНЕРОВА, одвичательна редакторка „Глас люду”

Фото: Б. В.

Од давна людзе знаю же оштрина писаних, або випо- наре, котри информую на язикох националних заєднїведзених словох може задац чежши рани як сам меч. цох, почувствовали потребу же би ше, заш лєм, (ознова) Оштрина новинарского пирка тиж. Алє, кед у новинар- видвоєли зоз ґрупи своїх колеґох зоз векшинского нароским писаню нєт оштрини, вец „сце дармо билєли”. Су- ду. И то прейґ вецейязичней награди за новинарство у щносц модерного медия и новинара же би бул медиятор, Войводини, котру од януара того року додзелює Нєзавизоз карактеристиками комуникатора и модератора, алє и сне дружтво новинарох Войводинни. Треба же би и ми, watchdog – тот котри чува „капуру”, канал котри пору- новинаре „з гевтого боку дуги”, постали видлїви у вкупшує черанє информацийох, прейґ котрого ше их публи- ним войводянским дружтве. Же би ше тоти цо заслужекує, вреднує и на тот способ доприноши вибудови дру- ли воздзвигли на дружтвени пиєдестал и постали главни жтва, понука лепезу толкованя дружтвено-политичних гедлайнере вистох. Голєм тот єден дзень кед добию и явзявеньох, информує о добрей пракси и критикує подлу. ну похвалу за одлучну новинарску роботу и моцносц Зоз тим новинаре доприноша вибудови – утопистично „джобнуца” верха новинарского пирка, котре служи як коректив дружтва, а нє поведзено – лєпшого швета. У демократичних дру- И после возпоставяня мултиязичней награди за як средство одбераня жтвох, цо ми сиґурно нє, а новинарство у Войводини у главох новинарох/кох людскей шлєбоди и правох, цо вельо раз знаю випатра же жиєме у рециоставаю даскельо дилеми котри ше можу политичаре и политидиву, у предпотопним друсублимовац до єдного питаня: чи добре же би канти (sic!). жтве, медиї би требали ше новинаре дзелєли на „меншински” Прецо ше у наслове вланадпатрац власци и ин(вецейязични) и „векшински”? Прето ше сних думкох спомина формовац гражданох о и мечуєме з „оштрим” з обидвох бокох меч на два боки оштри? шицких релевантних теИ после возпоставяня мох за дружтвену заєднїцу, з цильом же би ше добре формовало явну думку. То- мултиязичней награди за новинарство у Войводини у то ше одноши и на нас, новинарох, котри припадаме та- главох новинарох/кох оставаю даскельо дилеми котри ше можу сублимовац до єдного питаня: чи добре же би ковланому, меншинскому милєу. Будзме ясни – меншински новинаре нє исную. Або ши ше новинаре дзелєли на „меншински” (вецейязични) и новинар, або ши нє. Бо, гоч зме „меншински” новинаре, „векшински”? Прето ше и мечуєме з „оштрим” з обиднаш циль, званє, робота, улога, право, алє и обовязка ґу вох бокох. З єдного боку институция награди котра годгражданом ше нє зменшує. То значи же би и конкретно на направиц условия же би ше видзело дїло новинарох медиї на меншинских язикох – друковани, електронски, зоз меншинскей заєднїци – валя стереотипи о медийох диґитални – мушели сполньовац шицки функциї, права котри информую на других язикох. Тота награда на цале и обовязки медийох. Же би информовали, алє и вредно- гарло кричи же зме нє лєм хронїчаре зоз ґетоох, алє стовали, коментаровали, анализовали цо у векшини случа- їме плєцо-при-плєцу зоз другима колеґами котри заслужую епитет новинар. З другого боку, можебуц ше зоз йох, най ми колеґове нє вежню за зле – нє робиме. Алє добре же кажде правило ма и винїмок, котри, у тим правом поставя питанє прецо бизме, вец, нє могли буц у случаю на нєщесце, грожи же би постал правило. И при конкуренциї за додзельованє тей „першей” награди? нас єст одличних новинарох, котри зоз своїм пошвеце- Прецо нам потребна тота и така мултиязична награда? ним одношеньом ґу роботи и квалитетним закладаньом Єден зоз понукнутих одвитох (без инсинуацийох на чуваю чесц новинарскей професиї. Медзитим, то у явно- „странацке” скраценє НОПО) могол би праве буц пресци остава нєобачене. Прето добре же дзе поєдни нови- фикс „мулти”. Жиєме у Войводини, нє? Мулти-култи у нашим ДНК. Даскельо новинаре котри углавним робя на мацеринским язику порушали додзельованє спомнутей мултиязичней награди. З намиру же би були критични, видлїви за шицких и же би допринєсли злєпшаню положеня нє вше привитаного зявеня – интеркултуралносци. Бо, цо то интеркултуралносц, кед нє тото же мултиязичну награду за новинарство у Войводини возпостави Нєзависне дружтво новинарох Войводини и додзелї ю тот дзень, кед и гевту другу? Чи то вец нє потвердзенє о ровноправносци новинарох, гоч зоз малу дозу позитивней дискриминациї. Алє „меншини” би без такей дискриминациї вельо чежше на тих просторох обстали...■ Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

2 РУСКЕ СЛОВО

3. МАРЕЦ 2017.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Михайло ЗАЗУЛЯК, дописовательство зоз Руского Керестура

■ Тижньовнїк 6-7. Евроинтеґрациї и меншински права

■ Нашо места 8. Водица и вирски туризем 12. У Руским Керестуре тисяч пензионере

■ Култура и просвита 14. У КУД „Жатва” у Коцуре нове руководство 16. Хор „Розанов” зоз Дюрдьова знял нови компакт-диск

■ Дикица 18-19. Гумор з наших валалох

■ Економия 20. У Коцуре малина будзе найпопуларнєйша култура

■ Людзе, роки, живот 22–23. Портрет Аранки Медєши зоз Коцура 24–25. Наш госц: Звонко Костелник зоз Петровцох

■ Духовни живот 26. Активносци коцурского Каритасу 27. „Брацкованє” у Дюрдьове

■ Информатор 28–31. Оглашки и In memoriam

■ Спорт 32. Почали турнири Спортских бавискох „Яша Баков”

На насловним боку – Ярнї мотив Авторка фотоґрафиї – Вероника Вуячич

ЧИ ПОГАР ДОПОЛИ ПОЛНИ, ЧИ ПРАЗНИ? Як познате, тогорочни 49. Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї будзе отримани у новим термину, од 18. по 26. марец. После децениї и пол, то врацанє на дакедишнї порядни час отримованя тей смотри нашей драмскей творчосци. До прекладаня Мемориялу з жими баржей до яри пришло початком дзеведзешатих рокох прешлого вику, пре тедишнї часи, познате яки, кед нє могло пририхтовац и бавиц представи у жимних салох. Нови (стари) термин отримованя Мемориялу виволал и одредзени реакциї у наших дружтвох хтори дотераз поряднєйше пририхтовали представи. Вокраци, дружтва зауважую же су позно обвисцени о пременки, та же по початок Мемориялу нєт часу поставиц представу. Медзитим, предсидатель Орґанизацийного одбору и о. д. директора Дома култури Йоаким Рац на вецей заводи визначел же о пременки термину бешедоване ище под час лоньского Мемориялу, же перша службена информация о новим термину до наших КУД-ох послата ище 27. октобра 2016. року, а друга 9. януара того року, так же, як гварел Рац, нє мож бешедовац о тим же КУД-и нє були на час поинформовани кеди будзе Мемориял. На тогорочним Драмским мемориялу Петра Ризнича Дядї буду участвовац пейц представи за старших и два дзецински. Медзи нїма, з наших местох на репертоаре буду три представи за старших и два дзецински. У одношеню на прешли рок, то за єдну представу за старших и два дзецински менша продукция з наших местох на Мемориялу. З новима представами остатнї час кобури и новосадски Руски фестивал малих сценских формох „Дюра Папгаргаї”, так же тота уж даскельорочна криза у нашим театралним живоце тераз очиглядна. Кед будземе по тим же чи погар до поли празни, чи полни – зочованє з кризу початок єй систематичного ришованя. Прето Национални совит Руснацох у тим року одредзени средства опредзелї и за пририхтованє представох, як помоц и стимул рускому театру. Аж споминане и одредзене „обовязне” пририхтованє дзецинских представох у наших местох – и пре пестованє руского язика, и пре будуци кадри за наш театрални живот. То значи же у наших дружтвох уж мож почац роздумовац о пририхтованю представох за шлїдуюци Мемориялу и конкуровац нє лєм за средства, алє и за фахову помоц.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: заменїк одвичательного редактора Иван Сабадош – редакторе/ки – Дюра Винаї, Мирон Горняк-Кухар, Михайло Зазуляк, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса, Ясмина Дюранїн; новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сенка Надь, Сандра Саламун, Ана Маркович, Танита Ходак * Язична редакторка – Блажена Хома-Цветкович * Технїчна редакторка – Люпка Цвеїч; компютерски обробок – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Пет роварадин * E-mail: ruske.redakcija@gmail.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Direktorka MARTICA TAMA[ *** Odvi~atelqni redaktor dr BORIS VAR]A

3. МАРЕЦ 2017.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ИНТЕРКУЛТУРАЛНИ ПРОЄКТ „КАРПАТСКИ ПАРАЛЕЛИ”

СВИДОМОСЦ О ЗАЄДНЇЦКЕЙ ПРЕШЛОСЦИ, ВИЗИЯ ЗАЄДНЇЦКЕЙ БУДУЧНОСЦИ Пишу: Мария АФИЧ Иван САБАДОШ

Треца часц интеркултуралного проєкту за младих „Карпатски паралели” 25. и 26. фебруара отримана у штреднїх школох у Руским Керестуре и Србобрану и з тим закончена його практична часц

У

рамикох трецей сесиї проєкта, всоботу 20 учашнїки у проєкту – ґимназиялци з румунскей заєднїци з Вершцу, словацкей з Ковачици, сербскей зоз Србобрану и домашнї з рускей националней заєднїци пребували у керестурскей Школи „Петро Кузмяк”, дзе ше блїжей упознали з руску заєднїцу, Керестуром и домашню Школу, а потим мали интерактивни роботнї. Учашнїкох привитала сотруднїца на проєкту Мария Перкович, а у мено домашнїх директорка Школи „Петро Кузмяк” Хелена Пашо Павлович и Националного совиту Руснацох предсидатель Вивершного одбору Желько Ковач. Руску националну заєднїцу у Карпатских паралелох представяла шейсцчлена екипа школярох другей класи руского оддзелєня Ґимназиї „Петро Кузмяк” у хторей були Павле Рац, Жарко Остоїч, Кристина Афич, Александра Колошняї, Марина Роман и Кристина Гайдук з менторку Любицу Наради и професорку Татяну Колєсар. Як велї з младих наглашели, значело им упознац и сами себе и других и факт яки зме шицки повязани.

През писню и видео-презентацию, хтору пририхтали домашнї школяре, представена руска национална заєднїца, Руски Керестур и його главни манифестациї, институциї и здруженя. Учашнїки проєкта познєйше нащивели и Катедралну церкву св. о. Мико-

4 РУСКЕ СЛОВО

лая, парохийну библиотеку и музейну збирку у Замку. Тиж всоботу, учашнїком у проєкту заєднїцу векшинского народу зоз Србобрану, як и саме место, прейґ видеопрезентациї представели учашнїкишколяре Ґимназиї и економскей школи „Светозар Милетич” и їх менторка з того места. Ютредзень, шицки учашнїки нащивели Србобран и його знаменїтосци. Роботнї у керестурскей Школи, з темами „Цо можем пременїц у моєй заєднїци и як” и „Моя заєднїца у 2030. року” водзела координаторка у проєкту Таня Лазор Обрадович, а школяре з питалнїком одвитовали и на тему „Як видзим себе у будучносци як припаднїка националней заєднїци” цо пририхтала Єлена Перкович. ҐЕОҐРАФСКИ И КУЛТУРНИ ПРОСТОР Проєкт „Карпатски паралели” реализовал Завод за културу войводянских Руснацох, зоз сотруднїцами, а з потримовку Фондациї за отворене дружтво.

– Як заєднїцку нїтку медзи тима заєднїцами, видзиме уметносц, т. є. епоху барока, котра од штредку осемнастого по штредок дзевтнастого вику зохабела глїбоки шлїд у култури теди приселєних народох до Войводини – Словакох, Румунох, Чехох, Нємцох,

Руснацох – потолковала єдна зоз сотруднїцох на проєкту Мария Перкович, и визначела же основни циль проєкту повязац младих припаднїкох розличних националних заєднїцох през интеркултурални диялоґ. По думаню єдней зоз сотруднїцох у проєкту Єлени Перкович, тоти спомнути народи епохи бароку дали свой печац и у културолоґийним и дружтве-

ШИРОКА ПОТРИМОВКА Як наглашую орґанизаторе, велї поєдинци, институциї и установи зоз румунскей, словацкей, сербскей и рускей заєднїци допринєсли у реализациї зложених проєктних задачох. Добре сотруднїцтво витворене зоз вирскима заєднїцами, установами култури, националнима совитами, локалнима самоуправами, як и медиями тих меншинских заєднїцох и векшинскей заєднїци чийо млади участвую у проєкту. Вельку потримовку у тим проєкту дали директоре Ґимназийох и штреднїх школох зоз Вершцу, Ковачици, Србобрану, а окреме з Руского Керестура. Проєкт ше реализує и дзекуюци закладаню менторох зоз тих школох – Ивани Милошевич, Мирославови Юрици, Светлани Йойкич Пайкич и Любици Няради. Як часц тиму проєкта свойо доприношенє дали и Серґей Тамаш, Татяна Лазор Обрадович, Наташа Мецек, Мария Перкович, Єлена Перкович и Ивана Дудаш.

но-политичним смислу. По єй словох, проєкт „Карпатски паралели”, котри и у самей своєй назви одредзує ґеоґрафски простор його фокусу, виглєдує котри то уметнїцки и политично-историйни хвильки и процеси хтори одредзовали живот наших предкох.

– Млади зоз сербскей, рускей, словацкей и румунскей заєднїци през тот проєкт глєдали заєднїцки коренї у власним идентитету поровнуюци ступень заєднїцких културолоґийних жридлох.

3. МАРЕЦ 2017.

ТИЖНЬОВНЇК Насампредз, тоти заєднїцки вязи виглєдовални през малярство и архитектуру. Так з нагоди стретнуцох у Вершцу, Ковачици, Руским Керестуре и Србобрану, учашнїки мали нагоду видзиц позарядови вредни подобово роботи углавним у церквох, у музейох и ґалерийох як и будинки котри будовани у барокним стилу. Шицко то и нєшка ту коло нас и состойна є часц нашого каждодньового живота як прешвечлїве жридло заєднїцкей историї – визначела Перковичова. Попри глєданя и упознаваня заєднїцких елементох соживота националних заєднїцох на просторе Карпатского ареалу и їх специфичносцох, други циль проєкту було и порушованє младих на активизем и волонтеризем у рамикох своїх та и ширшей заєднїци.

– Думам же би шмелше требало виглєдовац руски материялни и нєматериялни скарб, нєпреривно го поровновац у контексту часу и простору дзе наставал. Лєм так прировнуюци ше з другима, можеме одмерац сами себе, нашо доприношенє идейом або їх абсорбцию и похопиц же зме нє осамене острово, алє часц єдного духовного архипелаґу. Ту пресудну улогу муша мац и вирски заєднїци, и нашо водзаци, як и державни инстутициї, котри, здобула сом таки упечаток, руску заєднїцу

РУСНАЦИ И БАРОК Руснаци у Войводини нє мали нєпоштредни уплїв анї на главни, анї побочни цеки епохи барока на тим просторе, од штредку осемнастого по штредок дзеветнастого вику. Барок настал як нєпоштредна културна и духовна потреба гражданского дружтвеного пасма котре Руснаци нє мали. Алє зато мали Церкву котра у тот час була єдина стабилна и орґанизована структура котра отримовала духовни и етнїчни идентетет Руснацох. Так будинки наших найвекших церквох у Керестуре и Коцуре у барокним стилу, маю окреме вредни иконостаси, а окреме треба визначиц керестурски иконостас Арсения Теодоровича хтори творел на розкрижю барока и неокласицизма. Руски парохиї чуваю и драгоцини кнїжки з барокного часу.

видза як цикаве жридло ище нєвипитаного културного скарбу – заключела Єлена Перкович. ПЕРСПЕКТИВА Проєкт Карпатски паралели ше закончи у априлу зоз отримованьом округлого стола. Обчекує ше з тей нагоди и подписованє протокола о медзисобним сотруднїцтве школох

учашнїкох преєкту як и заинтересованих установох и институцийох. Як визначене, „Карпатски паралели” реализовани як пилот-проєкт з наздаваньом же будзе предлужени. Фондация за отворене дружтво хтора ше одскорей намага директно сотрудзовац з меншинскима заєднїцами, потримала инициятиву круга сотруднїкох коло Заводу за културу войводянских Руснацох хтори ношитель „паралелох” Окреме значне же проєкт обдумани як отворени нє лєм спрам рускей алє и других националних заєднїцох у Войводини. Донаторе препознали потенциял тей идеї, та пилот-проєкт потримани з вецей як милион и пол динари. Кельо познате, то затераз найвекша донация хтора до рускей заєднїци пришла з вонкашнїх жридлох.■

НАЦИОНАЛНИ СОВИТ РУСНАЦОХ

З РЕПУБЛИЧНОГО БУДЖЕТА ДЗЕВЕЦ МИЛИОНИ За роботу Националного совиту Руснацох з републичного буджета у тим року опредзелєни 9 милиони 033 871 динари, цо за 194 071 динар менєй як прешлого року. Средства зменшани шицким националним совитом, понеже на розполаганю маю 5 милиони динари менєй як влонї. Ришеня о финансованє совитох националних меншинох з буджету Републики Сербиї чолнїком, лєбо представительом совитох придати 24. фебруара у Палати „Сербия” у Беоґрадзе, у орґанизациї Канцелариї за людски и меншински права Влади Сербиї. За финансованє роботи националних совитох у 2017. року у буджету Републики Сербиї вєдно опредзелєни 245 милиони динари, гварела директорка Канцелариї за людски и меншински права Влади Сербиї Сузана Паунович. Як гварела, коло 110 милиони динари опредзелєни за роботу националних совитох трох найчисленших националних меншинох у Сербиї – мадярского (59,5 милиони), бошняцкого (27,8 милиони) и ромского (22,1 милион), а за роботу других 18 совитох коло 135 милиони динари.

3. MАРЕЦ 2017.

У мено Националного совиту Руснацох, Ришенє приял його предсидатель Славко Рац, котри потим на истим месце присуствовал и на представяню Нарису другого Звиту о запровадзованю Акцийного плану за витворйованє правох националних меншинох у рамикох Поглавя 23 у прегваркох о приступаню Сербиї ґу ЕУ, цо тиж орґанизовала Канцелария за людски и меншински права. Як гва ре ла Пау но ви чо ва, у ви тво рй о ва ню Ак ци й но го пла ну у тре цим и штвартим кварта лє 2016. ро ку на й век ши крочай напредок ви тво ре ни у обла сци обра зо ва ня, а пожнї ше у ча сцох дзе при сут на мед зи сектор ска ро бота. У реализованю активносцох з Акцийного плану участвую вецей як 70 институциї и орґанизациї, а у 2017. року у центре уваги будзе законодавна активносц, бо ше обчекує прилапйованє Закона о шлєбодох и правох припаднїкох националних меншинох и Закона о националних совитох националних меншинох, гварела Сузана Паунович. М. З.

РУСКЕ СЛОВО

5

ТИЖНЬОВНЇК ОКРУГЛИ СТОЛ О ЕВРОПСКИХ ИНТЕҐРАЦИЙОХ И ПОЛОЖЕНЄ НАЦИОНАЛНИХ МЕНШИНОХ У СЕРБИЇ

ПРОБЛЕМИ КОНСТАТОВАНИ, ГЛЄДАЦ БИ РИШЕНЄ Єден з перших критериюмох хтори муша сполнїц держави претенденти до ЕУ, то защита людских и меншинских правох, а мушели би усоглашиц и власну правну систему еншински питаня остатнїх рокох нє з европскима стандардами. Добри ришеня статусу, положеня були у фокусу, и гоч випатрало же ше и шлєбоди националних меншинох, єден з основних ситуация нє може нагло пременїц, шведкоусловийох за безпечносц у реґиону Пише: Славица ФЕЙСА

М

ве зме же було наспак. Накадзи ше приблїжел датум кед ше мало отвориц поглавє 23, окреме Акцийни план за защиту права националних меншинох, дзепоєдни проблеми виплївали на сам верх, як цо нєдостаток учебнїкох горватскей меншини. Тот проблем ришени. Алє... Же спомнута проблематика, нє проблем лєм националних меншинох, алє цалого дружтва, шведочи и нєдавни Округли стол на тему „ЕУ интеґрациї и питанє националних меншинох у Сербиї”, котри отримани прешлого тижня у Новим Садзе. НАГОДА УШОРИЦ МЕНШИНСКУ ПОЛИТИКУ

Процес ЕУ интеґрацийох приноши националним меншином нагоду на хтори способ го треба вихасновац же би ше положенє меншинох злєпшало. Єдна з панелисткиньох, шефица Прегваряцкого тиму за приступанє Републики Сербиї ґу ЕУ, Таня Мищевич, бешедовала о тим дзе зме у тей хвильки кед слово о поглавйох 23 и 24, о Акцийним плану за национални меншини, його розвою и реализациї. Мищевичова гварела же о дзепоєдних питаньох держава децениями нє дзбала, и праве прето настали билатерални проблеми хтори нєдавно нє могло заобисц. Вона гварела же ше виправи тото цо нє було добре, алє же реално нїч нє мож ришиц през ноц. О тим же у Сербиї нє постої дефинована меншинска политика бешедовал помоцнїк омбудсмана за национални меншини, Роберт Сепи. Вон на прилапйованє Акцийного плану патри як на єдинствену нагоду же би ше меншинску политику

КЕД ЄДНИМ ДОБРЕ, БУДЗЕ И ДРУГИМ Полна сала заинтересованих лєм потвердзенє же питаня националних меншинох барз важни и вше „видлїви” у явносци, а становиска зоз сходу заєднїцки – кед меншини у Сербиї нє сиґурни, вец ше и припаднїки векшинского народу буду чувствовац исто так. Округли стол орґанизовал Центер за реґионализем у сотруднїцтве з нємецку Фондацию Ханс Зайдел (Hanns Seide), и привитал представительох державних орґанох, покраїнских и городских институцийох, Националних совитох, националних меншинох, представительох амбасадох, цивилних дружтвох, як и велїх експертох з тей обласци, з нашей жеми и державох у окруженю.

6 РУСКЕ СЛОВО

и нормативно ушорело, алє ше обава же би тота нагода нє була и остатня. З тим ше зложел и директор Центра за реґионализем Александер Попов, и наглашел же єден з перших критериюмох хтори муша сполнїц держави претенденти до ЕУ, то защита людских и меншинских правох, а мушели би ускладзиц и власну систему з европскима стандардами. На сходзе було слова же ше у велїх активносцох запровадзованя Акцийного плану за национални меншини – поглавє 23, пожнї, и же то нє добре, бо ту и велї други процеси котри треба же би були усоглашени. Помоцнїк защитнїка гражданох застарани же нє постоя одвитуюци подзаконски акти у хвильки кед ше прилапює законски тексти, и дума же тото же ше пожнї у їх приношеню може виволац озбильни проблеми у функционованю шицких тих хтори уключени до запровадзваня Акцийного плану. З другого боку, заш, зауважує же ришеня хтори мож найсц у дзепоєдних подзаконских актох дакеди нє одвитую намени, духу, основней идеї, нормом и цилю хтори ше зоз текстами у нїх сце посцигнуц. Сепи тиж надпомнул же пре дзепоєдни ришеня котри у Акцийним плану, будзе барз чежко тим хтори буду на нїм робиц, бо нє годни сполнїц дзепоєдни основни постулати правних наукох а то, як гварел, правна сиґурносц. И сам наглашел же процес прегваркох нє ґарантує же ришеня хтори буду прилапени буду найквалитетнєйши и найлєпши. ЗАКОН ДОБРИ, ЛЄМ ИХ НЄ МОЖ ПРИМЕНЇЦ За дискусию ше озвала и професорка Миряна Пайванчич хтора критиковала вияви з Министерства же маме добри ришеня хтори ше нє применює, нєзадовольна же ше на тим нїч 3. МАРЕЦ 2017.

ТИЖНЬОВНЇК нє роби. Медзи иншим надпомла и тото же у законодавстве Републики Сербиї нєт нєпоштредного участвованя, а и кед тото участвованє одредзене прейґ єдного представителя меншини, то звичайно єден репрезент у даяким целу дзе є меншински глас, и процедурално є нє защицени нї на яки способ, окреме кед ше одлучує о важних питаньох. Мищевичова наглашела же будзе бешеди о демократскей партиципациї националних меншинох и наявела же то буду централни теми док ше будзе розправяц о вименкох и дополнєньох Закона о националних совитох и Закона защити права и шлєбодох националних меншинох. Подпредсидатель Националного совиту Руснацох, Йовґен Мудри, тиж дума же ше потерашня клима пременї, и же ше Национални совити баржей уключа до ришованя одредзених проблемох хтори вязани за меншини, односно Акцийни план, цо потераз нє була пракса. На сходзе було спомнуте же векшина Националних меншинох потримує окремни Акцийни план за меншини, и патри на ньго як на цошка вельке, бо ше удало сцигнуц поталь же ше находзи у рамикох окреме важного поглавя хтори од самого початку процеса по конєц будзе отворени. ИНТЕҐРАЦИЇ – СУЩНЕ ПИТАНЄ Сотруднїца Центра за реґионализем и єдна з панелисткиньох була и Єлена Перкович хтора бешедовала з аспекта искуства хторе здобула як виглєдовач у спомнутим Центру. Вона здогадла же ше нє шме забуц же у остатнїм периодзе досц зробене у обласци явних политикох кед слово о положеню националних меншинох, алє надпомла и тото же отворени питаня вше глодаю. Перковичова трима же питанє о правох националних меншинох нє раз монета за подкусурйованє и любела би кед би ше тот фокус пременєл. Кед слово о Акцийним плану поглавя 23 о защити правох националних меншинох, остава упечаток же тото цо меншини здобули у предходним периодзе, нє нательо предмет розправи, як цо годни буц питаня интеґрациї. Просто поведзено – як буду ушорени тоти правни рамики хтори ше маю усоглашиц, як их треба интеґровац з меншинскей заєднїци

до векшинскей, а представительох меншинских заєднїцох „инфилтровац” до процесу одлучованя на шицких трох уровньох, ище нє мож знац. Политична система хтора сиґурно дожиє пременку, зоз собу прицагнє надосц отворени питаня, и у наиходзацим периодзе будзе важна активносц представительох националних заєднїцох нє лєм Националних совитох, алє шицких капацитетох у заєднїци. Добри ришеня статусу, положеня и шлєбоди националних меншинох, єден з основних условийох за безпечносц у реґиону а шицко ше, як поведзене, на нас стої. Кед сцеме буц ушорене дружтво, тото мушиме зробиц, нє прето же то од нас хтошка вимага, алє пре нас самих – вишло на концу як своєродне порученє з того сходу.■ 3. МАРЕЦ 2017.

STANOVISKA Пише: Каролина ПАПУҐА, професорка руского язика

ЧИСТИ ЯЗИК, ЯСНА ДУМКА Остатнї роки вше баржей обачуєм дилему хтору маю лекторе, язични редакторе, линґвисти и рецензенти кед слово о творох младих авторох хтори ступаю на руску литературну сцену: Покля ше шме дошлєбодзиц „креативне” хаснованє руского язика, а же би ше нє загрожела його стандардноязична норма? Найподполнєйша дефиниция же цо то язик глаши: Язик то зложена система знакох з хторима ше людзе у одредзеней дружтвеней заєднїци спорозумюю, виражую свойо думки, чувства и означую ше як члени праве тей заєднїци. Язик ше прилапює и учи од вчасного дзецинства та по конєц живота. Понеже ше язик справує як живе єство, вон ше зоз часом меня прето же ше меняю людзе котри го хасную, як цо и обставини у котрих вони жию, бо язик лапа крочай зоз дружтвенима пременками. У сущносци язичних пременкох то факт же язичне справованє чловека, за розлику од комуникациї медзи животинями, нє инстинктивне, алє научене. Гоч тота способносц чловекови уродзена, кажди язик ше у дзецинстве муши научиц, а нїґда два ґенерациї нє науча цалком исти язик. Гоч яки су дробни, пременки ше акумулую так же з часом меняю физиономию язика и доприноша язичней диференцияциї. Кажди язик одредзує його норма, односно збир характеристикох котри дефиную даєден язик, диялект або идиолект. Пестованє язика подрозумює вельо вецей од правилного писаня буквох и словох. Треба водзиц рахунку о чистоти язика, о правилних конструкцийох виреченьох прето же то єдна од нормох котра указує способносц виражованя чловека, як и його прилагодзованє и напредованє у виражованю. Чом, заш лєм, єст тельо „простей бешеди” у виражованю чи усменим, чи писменим? Причини рижнородни – од лєнївосци и нєроздумованя, до прешвеченя же на тот способ „звучиме” модернєйше и елеґантнєйше, а у даєдних случайох аж и „фраєрски”. Од самого механїчного уводзеня странских словох до нашей бешеди, баржей би ше требало забриґовац цо ше случує зоз духом руского язика под уплївом уведзених синтаґмох и язичних конструкцийох. Вираз як цо то „мотилї у бруху”, и вообще тунї флоскули у писаню, указую на сущне нє познаванє власного язика и на нє розликованє духа єдного язика у одношеню на други. Требало би роздумац о тим чи таке виражованє, окреме писмене прето же остава у тирвацшей форми як бешедне, нє принєше вецей чкоди як хасну кед у питаню думки котри сцеме пренєсц. Най нє будзе забунки – язик живи и меня ше, збогацує ше зоз новима словами и язичнима конструкциями кед же нє исную адекватни синоними у власним язику, односно бешеди. Заш лєм, нєкритичне хаснованє варваризмох и и простонародней бешеди приводзи до знєважованя язика котри постава поверхови и плїтки. А бешеднїк хтори нє ма язичну културу, нє ма анї фундамент на хтори надбудує универзални културни вредносци. На концу, язик односно бешеда то тото цо твори чловека же є єдинствене живе єство. Яки ци язик, таке ци и думанє. Худобни язик – худобне и роздумованє. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ПРЕДСТАВИТЕЛЄ ПОКРАЇНСКЕЙ ВЛА ДИ У ЖАБЕЛЬСКЕЙ ОПШТИНИ

У ҐОСПОДЇНЦОХ ШЕ ЗАКОНЧИ СПОРТСКУ САЛУ

Основну школу „Жарко Зренянин” у Ґосподїнцох прешлого пиятку нащивели представителє Покраїнскей влади – предсидатель Покраїнскей влади Иґор Мирович, директор Управи за капитални укладаня АП Войводини Неделько Ковачевич и заменїк покраїнского Секретарияту за образованє, предписаня, управу и национални меншини и заєднїци Милан Ковачевич. Домашнї госцом з Покраїни були предсидатель Општини Жабель Чедомир Божич и директор ґосподїнскей ОШ Дарко Вранешевич. Причина нащиви була физкултурна сала и роботи коло єй законченя, за цо средства обезпечи АП Войводина.

ДОМ ЗДРАВЯ ДОСТАНЄ ОФТАЛМОЛОҐИЙНИ АПАРАТ Предсидатель Покраїнскей влади исти дзень нащивел и управу општини, дзе з предсидательом општини Чедомиром Божичом бешедовал о утвердзеним планє инвестицийох у тей општини у тим року. Дом здравя у Жаблю достанє коло 970 тисячи динари за набавку нового офталмолоґийного апарату.

– Дзеци у школох, та и у менших штредкох, муша мац исти условия, як и дзеци у векших городох. Верим же роботи буду закончени уж по початок єшенї – гварел предсидатель Покраїнскей влади Иґор Мирович и суґеровал директорови Основней школи же би з представителями управи Општини Жабель пририхтал проєкт за ушоренє постояцого будинку школи. После обиходзеня Школи, нєдоконченей сали и спортских теренох, школяре госцом порихтали кратшу програму. Шицким ґосподїнским 305 школяром, подаровани ташки. С. Саламун

СКУПШТИНА ОПШТИНИ КУЛА

ПЛАН ЗА ВОДИЦУ ЯК ОБЄКТА ВИРСКОГО ТУРИЗМА

Скупштина општини Кула на своєй порядней схадзки, отриманей вовторок, 28. фебруара, принєсла одлуку о вирабяню Плану детальней реґулациї локалитету „Водица” у катастерскей општини Руски Керестур, як локациї за вирски туризем. Ношитель вирабяня Плану Општина Кула, хтора го будзе и финансовац, План оброби ЯКП „Комуналєц” з Кули, а мал би буц закончени о три мешаци од дня доставаню Звиту о оконченим явним увиду.

8 РУСКЕ СЛОВО

Слово о проєкту у хторим керестурска грекокатолїцка парохия партнер грекокатолїцким парохийом зоз Сеґедину и Кечкемету у Мадярскей, по хторим у Водици будзе збудовани обєкт за змесценє нащивительох, як вирнїкох, так и других. З тим часц польопривредней жеми будзе пренаменєна до будовательней, а будуци обєкт за вирски туризем оможлїви преширенє гуманитарних и дружтвених активносцох у Водици и Руским Керестуре. Вязане за Руски Керестур, СО Кула принєсла и Одлуку „о оцудзеню” обєктa хтори ше службено вола „Будинок драгового транспорту”, а роби ше о чекальнї на автобускей станїци, дзе источашнє и пого сцительни обєкт „Бомбай”. Понеже обєкт явни, одно сно власносц Општини Кула (пред тим

власнїк була Месна заєднїца), Општина го дала на лицитованє. Тарґовищну вредносц нєрухомосци оценєла Филияла Порцийней управи Кула, так же початна цена була дацо вецей як 14 тисячи еври, а на лицитованю найвигоднєйше понукнуце за купованє дал привреднїк Славко Бучко (тарґовини „Фреш”) з Руского Керестура. После потребних правних роботох, обєкт з явней власносци будзе уписани до приватней. СО Кула вчера принєсла и Одлуку о Плану детальней реґулациї системи за наводньованє „Сивец-Сивер”, на поверхносци од коло 2 600 гектари у катастерскей општини Сивец, на жеми хтору тераз хаснує „Ал рафавед Сербия”. Тиж одредзени и простори на хторих у кулскей општини и єй местох нє дошлєбодзене явне сходзенє, а углавним то опрез образовних и здравствених установох, як и опрез обєктох лптри значни за одбрану и безпечносц. М. Зазуляк 3. МАРЕЦ 2017.

НАШО МЕСТА

ЛОКАЛНИ ВИБЕРАНКИ У ПЕЙЦОХ ОПШТИНОХ

ВЕРБАЩАНЄ ГЛАСАЮ 23. АПРИЛА

Предсидателька Скупштини Сербиї Мая Ґойкович вовторок розписала позарядово локални виберанки за пейц општни – Вербас, Оджак, Ковин и Косєрич, як и город Заєчар. Виберанки буду 23. априла. Як наводзи портал Општини Вербас, одлука о виберанкох будзе полноважна од дня єй обявйованя у „Слу-

жбеним глашнїку”, кед почина и термин за окончованє виберанкових активносцох. Гоч локални виберанки розписани аж вчера, у Вербаше ище пред двома тижнями почала предвиберанково кампаня, бо свойо програми Вербащаньом уж представели вецей коалициї и партиї, як и кандидати за предсидателя держави. А. Л.

У КУЛИ ОТРИМАНА РОЧНА СКУПШТИНА РУСКЕЙ МАТКИ

ПРОМОВОВАЦ РУСКИ/РУСНАЦКИ ИДЕНТИТЕТ Рочна скупштина Рускей матки на хторей представени и прилапени звити о роботи за 2016. рок, як и плани роботи у 2017. року того здруженя и його месних одборох, Городского и Реґионалного, у Руским Кере стуре, Кули, Коцуре, Вербаше, Новим Садзе и Шидзе, отримана всоботу, у Кули. СОТРУДНЇЦТВО ЗОЗ ДРУГИМА Зоз схадзку предшедало Предсидательство у хторим бул предсидатель РМ Дюра Папуґа, подпредсидатель РМ Миломир Шайтош, Наташа Макаї Мудрох, Моника Гарди и Мария Дорошки. Як увод до рочней скупштини, Дюра Папуґа гварел же 2016. рок бул характеристични по предлужованю активносцох на очуваню руского/руснацкого духу и змоцньованя того идентитета, а як єдну з найзначнєйших активносцох РМ Папуґа визначел сотруднїцтво зоз Бунєвацку матицу, Матицу словацку и Матицу сербску и початок ришованя статуса славянских матицох у Войводини и Сербиї и способу финансованя їх основних активносцох, и прето представителє були и на схадзки зоз предсидательом Покраїнскей влади Иґором Мировичом. Значни проєкт РМ влонї було пририхтованє першого Медзинародного русинского филмского фе стивалу „Русин филм фест”, хтори отримани 1. и 2. октобра у Шидзе, а тиж єдна з найзначнєйших цалорочних активносцох то и пририхтованє штирох числох глашнїка РМ „Руснак”. Матка и єй одбори прешлого року були орґанизаторе и соорґанизаторе рижних културних збуваньох и програмох, як 3. MАРЕЦ 2017.

цо то 14. Руски фестивал малих сценских формох „Дюра Папгаргаї” у Новим Садзе, Подобовей колониї з нагоди означованя 70-рочнїци од колонизациї Коцура, преслава 20-рочнїци Руского културно-уметнїцкого дружтва „Гавриїл Костельник” у Кули и 70-рочнїци Руского културного центру у Новим Садзе. У шицких месних/городским/реґионалним одборох орґанизовани и рижни вистави, дзецински представи и роботнї Предсидатель РМ винєсол и финансийни звит, по хторим приходи по проєктох у 2016. року були 718 250 динари, а розходи на концу рока 726 980 динари. ПРИРИХТОВАНЄ ЗА КОНҐРЕС Бешедуюци о планох за 2017. рок, Дюра Папуґа гварел же того року окремна увага Рускей матки будзе на пририхтованю и участвованю єй делеґациї на 14. Шветовим конґресу Русинох/Руснацох/Лемкох (ШК РРЛ) и 8. Шветовим форуме русинскей младежи, хтори од 29. юния по 2. юлий буду отримани у Осиєку, у Горват-

скей. У розправи о планох за тот рок дзепоєдни члени зауважели же треба ускладзиц календар манифестацийох, понеже ше случело, а и того року ше случи же истого викенду буду два случованя. Влонї то було 1. и 2. октобра, кеди отримани Фестивал рускей култури „Червена ружа” у Руским Керестуре и „Русин филм фест” у Шидзе. По утвердзених терминох, того року ше у исти час отримаю „Червена ружа” и Шветови конґрес РРЛ и Шветови форум русинскей младежи. У тим року Матка будзе конкуровац з пейцома проєктами до ресорних покраїнских секретариятох, Министерства култури и информованя и Општини Кула, медзи нїма и за видаванє штирох числох глашнїка „Руснак”, орґанизованє „Русин филм фесту” у Шидзе, одход на ШК РРЛ, орґанизованє Подобовей колониї „Коцур 2017”, Стретнуца поетох, литературних и подобових творительох РМ, за порядну дїялносц, а як поведзене, векша увага будзе дата и орґанизованю Руского фестивалу малих сценских формох у Новим Садзе. Сенка Надь

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА ПРЕД ПОЧАТКОМ ВИГЛЄДОВАНЯ НАФТИ И ҐАЗУ У КЕРЕСТУРЕ

ТРЕБА ПРИНЄСЦ КАТАСТЕРСКИ ЧИСЛА ШИЦКИХ ПАРЦЕЛОХ Нафтна индустрия Сербиї и у керестурским хотаре пошвидко почнє сеизмични роботи виглєдованя нафти и ґазу, та до просторийох Месней заєднїци Руски Керестур (у Спортскей гали), власнїки жеми цо скорей маю принєсц катастерски числа парцелох, же би им после випитованьох могла буц виплацена чкода

Я

к гварел секретар Месней заєднїци Михайло Сабадош, треба принєсц числа шицких парцелох, а при тим ше муши наглашиц же на хторих будзе посадзена даяка желєнява, лєбо на нєй овоцнїк, бо у виглєдованю нафти и ґазу вони буду заобидзени. Людзе котри жем дали под аренду – нє муши принєсц катастерске число парцели, алє тоти котри ю хасную, односно котрим жем дата под аренду, понеже им будзе виплацене очкодованє. Пре катастерске число ше нє муши исц до катастра, алє го досц записац на папер, поведзме зоз лїстини о шатвовей структури, хтору ше придавало при реґистрованю ґаздовства, лєбо з даєдного другого документу. Особи котри нє маю податки о числу парцели, заш лєм го муша достац у катастру. Катастерски числа парцелох треба принєсц цо скорей, надпомина Сабадош, а придава ше их овласценей особи з НИС, котра до керестурскей Месней заєднїци приходзи кажди пондзелок, стреду и пияток, од 9 до 14 годзин. Зоз собу треба принєсц и особну леґитимацию, а при даваню числа парцели, власнїк жеми (лєбо хаснователь, арендаш), з НИС-ом подписує согласносц о преходзеню през парцелу. Но, понеже за тоти випитованя НИС достала шицки потребни дозволи од компетентних орґанох, и без тей подписаней согласносци власнїка прейдзе по одредзеней жеми.

– Ище раз надпоминам же ше муши наглашиц на хторей жеми будзе паприґа, лєбо даяка друга желєнява и дзе овоцнїк, а спрам достатих информацийох, конкретне виглєдованє нафти и ґазу у керестурским хотаре почнє одприлики, о мешац, а наглашене же випитованя нє опасни за здравє и живот людзох. По жемох ше нє будзе копац, як цо то було скорей, алє ше випитує зоз сучасну бездротову опрему, дзе идзе єден барз вельки камион з плочу хтора вибрира над жему, а окрем-

ОЧКОДОВАНЄ И КРАДЗА ОПРЕМИ ВИНОВНЕ ДЇЛО Як стої у обвисценю, а то з тей нагоди наглашел и Михайло Сабадош, наменска „вайлес” опрема з хтору ше випитує барз драга, єй часци ше нє хаснує за други намени, лєм за сеизмични випитованя, так же кажде очкодованє нароком, лєбо краднуце опреми ше будзе раховац як виновне дїло. Ґу тому, опрема на себе ма ҐСП лоцированє.

10 РУСКЕ СЛОВО

ни апарати, хтори маю випитоваче, реґиструю резултати. Випитовац ше будзе и у валалє, по заградох и дворох, алє тоти камиони нє буду уходзиц до обисцох. Буду на драже, а нука войду лєм випитоваче з апаратами – гвари Сабадош. Понеже камиони чежки, заґажа жем, а и тота спомнута плоча биє по жеми, так же НИС шицким будзе плациц очкодованє, та и прето потребне дац числа катастерских парцелох. Виплацованє чкоди будзе после випитованьох, чкоду буду приявйовац очкодовани, а як гварел секретар МЗ, поведзене им же буду плациц аж и вецей од того цо заґажа. Бо, камион широки 3, а гварене же буду плациц очкодованє на штирох метерох. Плаценє будзе о 10 роботни днї, у цалосци, а при приявйованю чкоди, очкодовани да число жиро-рахунку. Як стої у НИС-овим обвисценю о виглєдованю нафти и ґазу, слово о сеизмичних випитованьох на основи проєкта „3Д Турия”, виводзач роботох „НафтаґазНафтни сервиси-Сеизмични сервиси”, а согласносци власнїкох обезпечує Аґенция „Ґео-оил”, хтора власнїкох жеми поинформує о способе утвердзованя чкоди, як и ценовнїку по хторим ше ю виплацує. По хотарох уж кольчкую за будуцу трасу випитованя, а початком того тижня по Керестуре почали ходзиц и будовательни инженєре, котри пред роботами у месце утведрдзую стан обєктох. Як гварел Сабадош, а цо видно и на окремней мапи, випитованє нафти и ґазу ше окончує у правоугельнїку омедженим з напрямами Вербас–Кула–Зеленґора–Крущич–Бачки Брестовец, та Вербас–Коцур–Савине Село–Косанчич–Лалить–Бачки Ґрачац. Спрам дотерашнїх спознаньох, випитованя би на тим подручу мали тирвац до лєта.■ М. Зазуляк 3. МАРЕЦ 2017.

НАШО МЕСТА СХАДЗКА СОВИТУ МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ РУСКИ КЕРЕСТУР

ОБВИСЦИЦ ЖИТЕЛЬОХ О РЕЗУЛТАТОХ САМОДОПРИНОСУ

С

овит Месней заєднїци Руски Керестур на схадзки хтора отримана 22. фебруара, єдногласно прилапел финансийни звит за 2016. рок. Тиж одлучене и же би МЗ подписала спорозуменя о сотруднїцтве и зоз Земплинску Теплицу у Словацкей (дакедишнї Керестур), з хтору ше уж сотрудзує, як цо то скорей подписане з Перечином у України. Шицки приходи Месней заєднїци влонї були 8 милиони 325 067 динари, дзе 5 милиони 65 294 динари зоз самодоприносу, 2 милиони 810 833 динари з буджету Општини Кула и 788 480 динари власни приходи. ВЕКШИНА ИНВЕСТИЦИЙОХ НЄ ВИТВOРЕНА И на тот завод констатоване же векшина планованих инвестицийних роботох у прешлим року у Керестуре нє витворена, так же скоро 11 милиони динари зоз самодоприносу зоз скорейших рокох и зоз прешлого року пренєшени до 2017. року. Часц тих средствох опредзелєна за виробок проєкту за будуцу фабрику води, часц за инвестицийни укладаня, а часц наменєна за дотациї у спорту, образованю, култури и здруженьом гражданох. Як познате, пейцрочни месни самодопринос закончени 1. фебруара 2017. року, та члени Совиту, Янко Варґа и Желько Ковач, у дискусиї

предложели же би ше у наступним чаше жительох Керестура обвисцело о резултатох самодоприносу, и чуло їх думанє о евентуално новим. И тоти двоме члени, як и Дюра Планчак, нє задовольним з тим же одкеди општина розполага и зоз пенєжом самодоприносу мало информує Совит и о подробносцох коло фабрики води, а и о велїм другим. Варґа тиж визначел потребу же би одборнїки з Керестура поставели питанє чом у Општинскей ради нєт и представитель з того валалу, понеже ше, як гварел, нє случує враценє пенєжу з општинского буджета до валалу, зрозмирно кельо го його жителє там укладаю. Члени Совиту принєсли одлуку о вименки висини волонтерского до-

СОТРУДНЇЦТВО И ЗОЗ ЗЕМПЛИНСКУ ТЕПЛИЦУ Як визначел єден з иницияторох подписованя сотруднїцтва зoз Земплинску Теплицу, член Совиту Желько Ковач, требало би подписац и предлужиц уж започате сотруднїцтво з дакедишнїм Керестуром. Дзекуюци тому, прешлого октобра у Словацкей госцовал наш Театер, а школяре осмей класи нєдавно були у жимскей школи, отвера ше велї можлївосци сотрудзовац у обласцох туризма, култири, образованю, спорту, а и за партнерске конкурованє до фондох ЕУ. Тото потримал и предсидатель Совиту Олеяр, и здогаднул же ше так потрима и намаганя нашого Националного совиту и Школи о можлївосцох приводзеню школярох зоз Словацкей, а поготов з України до нашей Ґимназиї.

3. MАРEЦ 2017.

датку предсидательови Совиту МЗ, хтори тераз будзе 10 000 динари мешачно, а цо иницировала и одлучела Општина же би ше тот додаток виєдначело у шицких месних заєднїцох на териториї општини. Понеже предсидатель Совиту МЗ Владимир Олеяр, потераз мал волотерски додаток 20 000 динари, алє половку з того вше даровал за даяки манифестациї або други потреби у валалє, практично и надалєй будзе доставац исту суму. ПРОБУЄ ШЕ РИШИЦ ПРОБЛЕМ ЗОЗ КРАВАМИ На Схадзки Совиту МЗ бешедоване и о старим проблему з кравами з фарми на дакедишнєй економиї, хтори ознова блукаю по околїску и уж направели вельки чкоди на польох под житом, а нєдавно спричинєли и транспортну нєзґоду. Як гварел предсидатель Совиту Владимир Олеяр, тих дньох члени Совиту обишли хотар, фотодокументовали „катастрофални стан” и о тим знова обвисца висши инспекцийни орґани и медиї, понеже влонї нїяки инициятиви МЗ же би ше тот проблем ришело, нє дали резултати.■ Мария Афич

РУСКЕ СЛОВО 11

НАШО МЕСТА РУСКИ КЕРЕСТУР

У ВАЛАЛЄ ЄСТ ТИСЯЧ ПЕНЗИОНЕРОХ У Руским Керестуре тераз єст тисяч пензионерох по рижних основох, а коло 400 плаца членарину. И надалєй прейґ Месней орґанизациї пензионере и стари особи годни туньше, и на рати, набавяц огриву и рижни поживово артикли, а поволани су и животно ше осиґурац, як и свойо малженски пари

М

есна орґанизация пензионерох (МО) Руски Керестур, и попри одредзених финансийних почежкосцох, у прешлим року зазначела вецей активносци, насампредз вязани за набавянє рижних поживових артиклох и огриви за своїх членох и стари особи по вигоднєйших ценох и з можлївосцу плаценя на вецей раз, орґанизовани рижни здравствени препатрунки, одход на одпочивок и регабилитацию, преподаваня о здравим костираню и охрани од хоротох, робело ше на уписованю пензионерох за животне осиґуранє, як и на уписованю нових членох, гварене на порядней Рочней скупштини-зборе МО, хтора у Доме пензионерох отримана внєдзелю, 26. фебруара. Як у звиту о роботи винєсол предсидатель МО пензионерох Ярослав Малацко, у Керестуре тераз єст 1 000 пензионерох по рижних основох, а коло 400 з нїх плаца и членарину. Наглашене же прейґ МО и Клубу пензионерох хтори роби у Доме, пензионере могли заменьовац стари за нови здравствени кнїжочки, їх дружтвени и културно-забавни живот витворйовани праве прейґ спомнутого клубу, участвовали на змаганю у Врнячкей банї з назву „Треца часц живота”, пензионере орґанизовали акциї пораєня Дома и коло нього, так же прешлого року поставена и метална ограда коло загради Дома, єден ПВЦ облак, а попри активних членох, МО у своєй роботи мала потримовку од Месней заєднїци, ЯКП „Руском” и других валалских здруженьох и подприємствох. Финансийни звит на Скупштини поднєсол касир МО Йоаким Рац, з хторого видно же цалосни приходи були дацо вецей як 405 000 динари, розходи нє цали 350 000, так же Орґанизация дїловала позитивно, а звит Надпатраюцого одбору винєсол Владимир Югик, котри гварел же ше дїловало по предписаньох. Но, винєшене и замеркованє же даскельо хаснователє огриви и дзеподних продуктох ище вше нє вимирели свойо длуство за прешли рок, та на Скупштини заключене же ше убудуце нєпорядним з плаценьом нє будзе давац услуги, односно же их годни хасновац кед за нїх перше у цалосци виплаца. Попри значного числа членох МО, на схадзки Скупштини у Керестуре присуствовали и предсидатель Општинского здруженя пензионерох Кула Душан Пеянович

ПОДЗЕКОВАНЯ На Скупштини додзелєни и Подзекованя за помоц Месней орґанизациї и за активне анґажованє у єй роботи, хтори достали Михал Бесерминї, котри безплатно направел ограду коло загради опрез Дома пензионерох, Ярослав (Янко) Джуджар за активносц у Орґанизациї, як и пекар Михайло Макаї, котри помага пензионером кед им то потребне.

12 РУСКЕ СЛОВО

ИНИЦИЯТИВИ ЗА МЕНШИ КОМУНАЛИЇ Општинске здруженє пензионерох дало инициятиву локалней самоуправи же би пензионере котрим пензия менєй як 13 444 динари мали одредзени олєгчаня (зменшаня) у плаценю трошкох за комуналиї хтори доставаю од комуналних подприємствох у своїх местох, а тиж и за олєгчаня у плаценю за струю, гварел Душан Пеянович на Скупштини у Керестуре, з наздаваньом же Скупштина општини прилапи тоту инициятиву пензионерох.

и член Вивершного одбору Здруженя Стеван Раїч, а у своєй бешеди Пеянович похвалєл Керестурцох же су єдна з найлєпших орґанизацийох у кулскей општини – и по орґанизованосци и по активносцох. Толкуюци його предносци, поволал их же би ше животно осиґурали, а можу осиґурац и свою нєзаняту малженску пару, лєбо котра нє ма пензию, под истима условиями як и пензионер. Тиж так, Пеянович членох керестурскей орґанизациї поволал и же би з другима пензионерами з општини одходзели на єднодньово вилєти у орґанизациї Општинского здруженя. План роботи за тот рок подобни як и прешлорочни, а у нїм и злєпшованє условийох за пребуванє у Доме пензионерох, та у тим напряме з гласаньом принєшена и одлука о висини членарини за 2017. рок. Попри обовязней членарини, хтору одредзує Вивершни одбор Општинского здруженя и хтора того року 300 динари, члени МО Руски Керестур у тим року буду плациц ище 100 динари, цо будзе хасноване за рижни потребни оправки у Доме пензионерох. Як поведзене, на таки способ ше и у других месних орґанизацийох обезпечує одредзени пенєж за отримованє простору, а тоти дополнююци 100 динари ше нє муши виплациц такой з членарину, алє у цеку рока.■ М. Зазуляк 3. МАРЕЦ 2017.

НАШО МЕСТА БАЛ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ У БИКИЧУ

МАЛА САЛА ЗА ВЕЛЬОЧИСЛЕНИХ ГОСЦОХ По традициї, место, хторе було домашнї централней преслави националного швета Руснацох, орґанизує и бал Националного совиту. З тей нагоди то бул Бикич, а госци поприходзели зоз Шиду, Беркасова, Нового Саду, Сримскей Митровици, Руского Керестура, Бачинцох, Беркасова, Петровцох... У мено домашнїх и орґанизатора шицких привитали Деян Бобаль, предсидатель КПД „Иван Котляревски”, хторе вєдно зоз НС и Подручну канцеларию НС орґанизатор бала. Сала бикичского Дома култури була цесна за шицких учашнїком хотрих було коло 140 алє то нє завадзало доброму розположеню за хторе ше насампредз, остарал оркестер Мирона Сивча зоз Руского Керестура. На балу орґанизована и богата томбола, та велї дому пошли зоз краснима дарунками. Вл. Дї.

РОЧНА СКУПШТИНА КЕРЕСТУРСКОГО ДОД

ВЛОНЇ БУЛИ ДВА ВЕЛЬКИ ОГНЇ

На порядней Рочней скупштини керестурского Добродзечного огньогасного дружтва хтора всоботу, 25. фебруара, отримана у Огньогасним доме, поведзене же влонї у Керестуре були лєм два, алє барз вельки огнї и з вельку материялну чкоду, понеже влєце цалком згорела єдна векша хижа и коло хижи, аж и дзепоєдни польопривредни машини, а познєйше нє цалком и єден квартель. Як поведзене на Скупштини, попри спомнутих огньох огньогасци гашели и три запалєни комини, запалєну траву на трох местох, мали два технїчни виходи, од хторих єден бул пре транспортне нєщесце. У звиту о роботи за 2016. рок предсидатель ДОД Михайло Рац гварел же орґанизовали и порядне препатранє комбайнох, тракторох и процивогньових апаратох пред жатву, та препатрени 20 комбайни, 35 трактори и 57 процивогньово апарати. За учашнїкох у жатви орґанизовали и тестированє о процивогньовей защити, а и сами дежурали у Огньогасним доме. На початку школского рока школярох перших и других класох ОШ упознали з охрану од огня, активно участвовали у роботи Општинского огньогасного союзу, алє помагали и у отримованю значнейших месних манифестацийох, як цо то Днї керестурскей паприґи, дзе на Гиподроме з воду зоз свойого камиона полївали дражку за обегованє. Од Ротари-клубу Кула, чийо члени прешлого року були госци у керестурским ДОД, достали огньогасне черево, а Рац визначел и барз добре сотруднїцтво з Месну заєднїцу, з другима здруженями и фирмами у ме-

ДОМАР У ОГНЬОГАСНИМ ДОМЕ После одредзеного часу Огньогасни дом ма домарку, котра у квартелю огньогасцох уж коло три мешаци, а за потребни интервенциї огньогасцох мож волац на тел. 703-333.

3. MАРЕЦ 2017.

Фото: Славко Надь

сце, котри им дзечнє помогали чежкей финансийней ситуациї. Праве з тоту помоцу прешлого року им ше удало адаптовац квартель за домара и обилїц вельку салу у Огньогасним доме, а найвекши проблем у роботи и надалєй бул нєдостаток пенєжу. То видно и з финансийного звиту, понеже цалосни приход керестурского ДОД бул дацо вецей як 86 500 динари, а розходи нє цали 89 000 динари. У Керестуре тераз єст коло 30 активних огньогасцох, проблем и як прицагнуц дзеци за тоту добродзечну активносц, а як гварел Рац, пре нєдостаток пенєжу вецей ше нє орґанизує рижни огньогасни змаганя. Єден зоз способох прицагованя дзецох – можлївих будуцих огньогасцох, на схадзки Скупштини ДОД придати и окремни дарунок од Любици Крняїч з Огньогасного союзу Войводини, а то рижни забавни бависка за дзеци и младших хтори промовую огньогаство. Попри домашнїх членох ДОД и представительох дзепоєдних месних здруженьох, на схадзки Скупштини присуствовали и представителє Општинского огньогасного союзу и професийней огньогасней єдинки з Кули, и представителє ДОД з Коцура, Петроварадину, Пиньвиц и Крущичу. М. Зазуляк

РУСКЕ СЛОВО 13

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОТРИМАНА СКУПШТИНА КУД „ЖАТВА”

ВИБРАНЕ НОВЕ РУКОВОДСТВО

У Коцуре, 26. фебруара, отримана виберанкова Скупштина КУД „Жатва” на хторей розпатрани финансийни и звити о роботи у прешлим року. Вибрани нови предсидатель „Жатви” Микола Шанта и подпредсидателька Весна Раґаї-Цап. Нови секретар будзе Мария Дудаш, а вибрани и 21 член до Управного одбору. У звиту о роботи констатоване же у претходним року Дружтво наступело на шицких смотрох и векших манифестацийох хтори значни за руску националну меншину. У цеку прешлого року активни були Тамбурова секция за старших и младших, Фолклорна секция, Женска шпивацка ґрупа, Дзецинска шпивацка ґрупа, Мадярска шпивацка ґрупа и Литературна секция. Окремни звит о роботи дал Актив женох наглашуюци же исную проблеми зоз финансованьом материялу за етно-столи хтори цеком рока правели за велї манифестациї. Визначене же окремне ошвиженє у Дружтве Дзецинска шпивацка ґрупа „Цукрики”, даскелї малди шпивачки и Дзецинска тамбурова оркестра хтора од нєдавна роби у дружтве.

НОВИ ЧЛЕНИ УО „ЖАТВИ” За членох Управного одбору КУД „Жатви” вибрани: Микола Шанта, Весна Раґаї-Цап, Мария Дудаш, Микола М. Цап, Йоаким Бесерминї, Коцана Колєсар, Юлиян Малїк, Микола Ґубаш, Желько Фаркаш, Емилия Чизмар, Ґабриєла Зубко, Оля Русковски, Емилия Ружич, Снежана Васич, Любомир Сакач, Єлена Тамаш, Мелания Мали, Мария Абрагамски, Миряна Макаї, Марика Мезеи и Ивана Бесерминї.

У финансийним звиту констатоване же КУД „Жатва” зоз 883 тисячи динарами приходох витворела числени го сцованя и манифе стациї, алє же потребне конкуровац за средства до општини и покраїнских секретариятох же би ше витворел план програми за 2017. рок. Звити о роботох и финансийох прилапени єдногласно, а потим спрам Статуту Дружтва вибрани 21 член до нового Управного одбору. По законченю Скупштини нововибрани Управни одбор зашедал и вибрал нове руководство КУД „Жатва”. На Скупштини заключене же КУД „Жатва” у 2017. року будзе орґанизовац потерашнї, та и нови манифестациї, предлужи зоз наступами на руских манифестацийох, општинских смотрох и же ше планує баржей активовац шицки секциї хтори у тей хвильки активни у Дружтве. А. Лендєр

ЗОЗ ЗМАГАНЬОХ ШКОЛЯРОХ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ЛЕОН ЮРИЧ НА ОКРУЖНЕ ЗОЗ ХЕМИЇ У школским календаре фебруар бул мешац кед ше з найвекшей часци отримує змаганя школярох зоз рижних предметох на општинских и окружних уровньох. З кере стурскей Школи затераз найлєпши успих по сцигнул школяр седмей класи Леон Юрич хтори 26. фебруара у Липару, на општинским змаганю, з хемиї завжал треце ме сто и пласовал ше на окружни ступень. На тим змаганю зоз седмей класи участвовали ище двойо школяре, зоз осмей класи єден школяр, а водзела их профе сорка Єлена Петько. На општинским змаганю з английского и нємецкого язика 25. фебруара у Крущичу, участвовали по двойо школяре зоз седмей и осмей класи, алє ше нїхто нє пласовал далєй. Як дознаваме, з английского язика ше нїхто нє пласовал далєй аж зоз 90 одсто школох у цалей Сербиї так же вироятнє задатки були барз чежки за тот школски возрост. Исти дзень у Червинки було општинске змаганє и з математики дзе ше з керестурскей Основней школи, од трецей по осму класу змагали шицкого 12 школяре, и гоч було таких хтори були барз блїзко, нїхто нє виборел дальши пласман. За школярох основней школи ище маю буц змаганя зоз даскелїх предметох. Зоз физики 11. марца кере -

14 РУСКЕ СЛОВО

стурска школа будзе и домашня општинскому змаганю, алє нажаль, того року нє будзе мац змагательох. Маю ше ище отримац и општински змаганя зоз биолоґиї и ґеоґрафиї за хтори ше школяре пририхтую, як и на општински Подобови конкурс карикатури „Мали пєр”. Школяре у фебруару мали и школски змаганя з руского язика и сербского як нємацеринского и пририхтую ше за далєй. У штредньошколским возросту ище у януару керестурска школа була домашня општинского змаганя з математики дзе ше змагали и седмеро домашнї школяре алє нє витворели дальши пласман. Найвекши успих за тераз школяре посцигли зоз физики зоз пласованьом на окружне зманє хторе ше отримало 26. фебруара у зомборскей Ґимназиї „Велько Петрович”. Керестурску школу медзи шейсцома змагателями представяли Сара Мармила и Милутин Павичич, школяре першей класи сербского оддзелєня Ґимназиї, а пририхтовала их професорка Кристина Сабадош. Павичич достал трецу награду, а Мармилова похвалу, и по словох їх професорки задовольна є з нїма и маю добрей основи напредовац и у тей обласци. М. А.

3. МАРЕЦ 2017.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ВЕРБАШЕ ОТРИМАНИ САЯМ ОБРАЗОВАНЯ

ПОНУКНУЦЕ ЗА ДАЛЬШЕ ШКОЛОВАНЄ У Центру за физичну културу „Драґо Йовович”, пияток, 24. фебруара, отримани Саям образованя у орґанизациї Одзелєня за дружтвену дїялносц и Канцелариї за младих општини Вербас, а у сотруднїцтве зоз Националну службу за обезпечованє роботи, Филияла Нови Сад – Служба у Вербаше. На сайме хтори того року ношел назву „Упознай швет занїманьох и вибер за себе праве” свойо напрями и наставну програму представели 19 установи, стреднї школи и ґимназиї зоз Нового Саду, Вербасу, Кули, Червинки и Србобрану, як и три факултети, єдна висша школа и вецей приватни стреднї школи и факултети, а представела ше и Национална служба за обезпечованє роботи. У цилю унапредзованя дуалного образованя у настави, професоре и представителє општинох у окруженю отримали схадзку на хторей ше представели велї привредни субєкти и представнїки Привредней комори.

– Циль нам же би, зоз помоцу партнерох у привреди, школяре закончели школи за профили зоз хторима лєгчейше найду роботу, а ту нам потребна помоц и Националней служби за обезпечованє роботи – гварела Мира Недич зоз Оддзелєня за дружтвену дїялносц.

Канцелария за младих и Национална служба за обезпечованє роботи представели заєднїцки проєкт „Клуб за глєданє роботи” хтори нєзанятим помага же би активно и правилно глєдали роботу. Школяре основних и стреднїх школох ше пoинформовали о образовних установох у жеми, стану на тарґовищу роботи и дефицитарних занїманьох, а достали и совити о правилним виборе будуцей професиї. Саям нащивели вецей як 100 школярe основних и стреднїх школох зоз општини Вербас, числени про свитни роботнїки, як и члени Школскей управи зоз Нового Саду. А. Лендєр

У ШИДЗЕ ОЗНАЧЕНИ МЕДЗИНАРОДНИ ДЗЕНЬ МАЦЕРИНСКЕЙ БЕШЕДИ

ПРЕДСТАВЕЛИ ШЕ И РУСНАЦИ

У Ґимназиї „Сава Шуманович” у Шидзе по дзевяти раз означени 21. фебруар, Медзинардони дзень мацеринскей бешеди зоз пригодну програму хтору порихтали школяре и професоре школи. Привитуюци присутних, Любица Радишич, директорка Ґимназиї гварела же

ПРИГОДНИ КОНЦЕРТ Зоз пригодним концертом у Културно-образовним центре тиж означене спомнуте швето. Наступели СКУД „Свати Сава”, Горватски КУД зоз Шиду, словацки КУД „Єднота” и КПД „Дюра Киш”, а наступели и представнїки ромскей националней меншини. Руснацох представяла Старша мишана шпивацка ґрупа хтора одшпивала венчик руских народних шпиванкох. Орґанизатор концерта як и прешлих рокох бул ОО СНС у Шидзе.

3. МАРЕЦ 2017.

кажде роздумує, бешедує, або шпива на своїм язику. Вона визначела же ше у порядней настави окрем сербского язика, виучує и анґлийски, русийски, нємецки и латински язик, а як виборни предмети, руски и словацки язик з елементами националней култури. Перше представени сербски язик, а потим єдну народну сербску шпиванку одшпивала дзивоцка шпивацка ґрупа Ґиманзиї. Потим ушлїдзело представянє анґлийского язика за хтори гварене же є найзаступенши и каждодньовей бешеди и комуникациї у швеце. За русийски язик гварене же бешедую 455 милиони людзе, же є штварти по хаснованю у швеце и єден з шейсцох язикох хтори ше урядово хаснує у Орґанизациї зєдинєних нацийох. Словацки язик през поезию представели два школярки Ґимназиї як и нємєцки язик, а з пригоднима стихами горватских поетох, представени и горватски язик. За руски язик гварене же є кодификовани 1923. року кед обявена ґраматика, же слово о язику восточно славянского походзеня и же ше го хаснує урядово у АП Войводини и даскелїх општинох у покраїни, медзи хторима и општина Шид. Мина Шеремет, школярка першей класи Ґимназиї рецитовала писню „Тополї” Єлени Солонар, а як госц наступел и школяр штвартей класи ОШ „Бранко Радичевич” у Шидзе Давид Гирйоватий, хтори рецитовал писню „Дїдово унуки” од Михайла Ковача. З нагоди Медзинародного дня мацеринскей бешеди у голу Ґимназиї була порихтана вистава кнїжкох и часописох на рижних язикох, медзи хторима були виложени и виданя по руски. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ДЮРДЬОВСКИ ХОР „РОЗАНОВ”

ПОСЛЕ ЮВИЛЕЯ И НОВИ КОМПАКТ-ДИСК

Хор „Розанов” основани при грекокатолїцкей церкви Рождества Пресвятей Богородици у Дюрдьове тих дньох видал нови компакт-диск, други по шоре. У грубо урамикованим компакт-диску находза ше осемнац Богослужебни писньошпиви и кнїжочка зоз илустрациями

Д

юрдьовски Хор на своїм репертоаре ма вельо композициї, бо їх робота у континуитету тирва уж двацец роки, а ювилей з тей нагоди преславени у новембру прешлого року. Же би интерпретациї Богослужебних писньошпивох у їх виводзеню, зоз котрима ше представели у велїх местох нашей держави, алє и у иножемстве, були зачувани голєм з часци, остарали ше його руководителє. У кнїжочки ше находзи биоґрафия Хора „Розанов”, податки о каждим писньошпиву и єй композиторови, биоґрафия хороводительки Татияни Барна и солисти Хора дюрдьовского пароха протоєрея ставрофора о. Йоакима Холошняя. На компакт-диску дати приказ розвою церковней музики од найвчаснєйших часох кед ше полифония зявела медзи восточно-славянскима народами у першим шоре у Русиї.

– Полифония ше розвила на заходзе, на востоку и у Русиї ше шпивало єдногласно, та прейґ уплїву заходу и заходней церкви углавним прейґ України и Билорусиї приходзели таки тенденциї же би ше у Русиї запровадзе-

16 РУСКЕ СЛОВО

ло вецейгласне шпиванє. Та ше и на компакт-диску находза шпиванки од седемнастого вику по нєшкайши часи з рижних периодох, напрямох, жанрох и композиторох преважно з Русиї – гварел о. Михаил Холошняй, член Хора од самого снованя. Вон у уводним слову кнїжочки написал факт прецо перши у рядошлїдзе писньошпивох у интерпретациї Хор „Розанов” праве „Отче наш” Аркадия Г. Дубенского. Прето же з його виводзеньом Хор здобул свою окремносц и препознатлївосц. Ридко кеди їх наступ нє започати з тим писньошпивом и интоновньом соло шпиваня Словох Го споднїх зоз найкрашим, найсовершеншим и чловекови богомдaним инструментом – гласом дюрдьовского пароха протоєрея ставрофора о. Йоакима Холошняя. На компакт-диску солисти и Валентина Салаґ, Марко Радишич, Андрей Барна, Уна Молнар и Лидия Кухар. Компакт-диск будзе уписани и до ступни у каталоґу Матици сербскей у Новим Садзе, а його промоцию ше планує, алє затераз ище вше нє познати деталї. Дизайнер и тексти у кнїжочки написал о. Михаил Холошняй, на сербски язик их преложела панїматка Наташа Холошняй. Видруковане 500 прикладнїки компакт-диску, купиц го мож у дюрдьовскей парохиї и капеланиї за 500 динари. Финансовала го Управа за сотруднїцтво зоз церквами и вирскима заєднїцами при Министерству правди Републики Сербиї и Општина Жабель. ■ С. Саламун 3. МАРЕЦ 2017.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА 27. ФЕСТИВАЛ НОВЕЙ РУСКЕЙ НАРОДНЕЙ ШПИВАНКИ

„РУЖОВА ЗАГРАДКА” НА НЄДЗЕЛЮ

На нєдзелю, 5. марца, у ново садским Студию „М” будзе отримани уж традицийни, 27. Фестивал новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка”. Опрез Фе стивалу у Голу Студия „М” будзе перше отворена вистава малюнкох Андєлки Античевич зоз Беркасова, хтору отвори Ирина Гарди Ковачевич. На тогорочним Фестивалє учуєме 14 нови композициї у народним духу. Шицких солистох будзе провадзиц Студийска вокална ґрупа и Вельки народни оркестер под руководством Мичи Янковича. Як виводзаче єдней композициї, по першираз зяви ше и Хлопска шпивацка ґрупа РКЦ зоз Нового Саду, а после длугшого часу, ознова учуєме и Звонимира Кочиша. Того року, у официйней, змагательней часци Фестивала наступя младши шпиваче, дознаваме од Татяни Колєсар Ґвоїчова и Агнети Тимко Мудри, музичних редакторкох у Радио Новим Садзе Ревиялна часц будзе пошвецена нашому познатому културному дїячови, Дюрови Латякови, на чийо тексти

компоноване вельке число композицийох. Даєдни з нїх учуєме у ревиялней часци Фе стивала у виводзеню познатих уж реномованих шпивачох. Тогорочни 14 композициї дополня уж єден наисце богати музични скарб од 355 шпиванками зоз 26. „Ружових заградкох”. Нє лєгко дацо отримац 27 роки, а окреме Фестивал, хтори ше за тоти роки часто творело лєм зоз ентузиязмом и любову аматерох и любительох рускей шпиванки. Тоту обсяжну роботу каждого року окончую заняти у Рускей редакциї, потим Музичней редакциї и продукциї Радио Телевизиї Войводини, алє и зоз вельку потримовку руководства Радио Телевизиї Войводини. На нєд зелю, 5. марца, шицки тоти котри любя нашу руску народну шпиванку, буду мац нагоду чуц 14 нови композициї котри праве за тот Фе стивал и компоновани, а годни и гласац за свойого фаворита. Фе стивал порихтани, гваря у Рускей редакциї РТВ, чека ше лєм публику. О. П-С.

ДРАМСКИ МЕМОРИЯЛ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ

ПЕЙЦ ПРЕДСТАВИ ЗА СТАРШИХ И ТРИ ДЗЕЦИНСКИ

Тогорочни, 49. Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї почнє 18. марца з отвераньом вистави подобових роботох у енкаустики Сонї Папуґа Андєлич, а исти дзень всоботу, на Мемориялу премиєрно будзе виведзена представа „Зазбероваче труплох”, автора текста Звонимира Павловича, у режиї Михайла Зазуляка и Славка Ороса, а у виводзеню нашого националного Руского народного театра „Петро Ризнич Дядя”. Источашнє то будзе и перше виводзенє того драмского Павловичового текста, хтори бешедує о остатнїх дзешец рокох живота др Гавриїла Костельника (од 1938. по 1948. рок), з чим ше РНТ уключел до прешлорочного означованя 130-рочнїци од народзеня велїкана нашей литератури и язика, а источашнє предлужує и свою мисию пририхтованя представох на тексти наших руских авторох. Драмски мемориял будзе тирвац по 26. марец (нєдзеля), перши ви3. МАРЕЦ 2017.

кенд будзе лєм спомнута премиєра РНТ, а у тижню буду одбавени три дзецински представи – „Приповедки зоз Коцко-городу” КЦ „ЦЕКОМ”, у режиї Нади Лендєр, а у продукциї РКУД „Др „Гавриїл Костельник” зоз Кули; госцуюца представа „Чаривни персцень” К. Перелїсни, у режиї Петра Курмана КУД „Иван Сенюк” зоз Кули, и „Перша Журка” Т. Николетича, у режиї Ксениї Бодянец, а у виводзеню Драмского студия „АРТ” керестурского Дома култури. Представа Керестурцох будзе ше бавиц у двох дньох, понеже ю приду патриц и школяре з наших местох, у орґанизациї Одбору за образованє Националного совиту Руснацох. Представи за старших на Мемориялу будзе од штвартку, 23. марца, кеди госцую драмски аматере зоз КУД „Яким Гарди” зоз Петровцох, з Републики Горватскей, зоз представу „Державни крадош” Ф. Хаджича, у

режиї Томислава Раца. Ютредзе нь з младежску представу „Бонґ-Боинґ” Т. Ни ко ле ти ча, у режиї Вла ди ми ра Надя Ачима, наступя домашнї з Драмского студия „АРТ” керестурского Дому култури, на соботу, 25. марца, госцує ансамбл „Театра при фонтани” з Михаловцох зоз Словацкей, хтори на виходнярским язику одбави комедию „Жимне вре” Катарини Вареховей, у режиї Гелени Андреєвей и Єли Тимковей, а Мемориял на нєдзелю, 26. марца завре представа по сербски – „Малогражданска свадзба” Б. Брехта, у режиї Радоя Чупича, у виводзеню Театра „Стеван Сремац” зоз Червинки. О. П-С.

РУСКЕ СЛОВО 17

бемб ль -влю куль ґ!

ШМИХ – НЄ ГРИХ

РОК XXXVII МАРЕЦ 2017. число 458

И НАШО СТАРИ ЛЮБЕЛИ ФРАНТОВАЦ

Число ушорел: Михал Симунович

MUDRI SOVIT Panw ka~mar! Povedzce mi kelqo gordovi piva na dzenq vito~ice?

Modl<m pejc.

A sceli bisce na dzenq vito~ic dze{ec?

Barz bim bul |e{l<vi ked bi sce mi totu tajnu odkrili.

Povem. Davajce pogari polni.

(Vibral: M. Simunovi~)

CL<VO MU @E TO NW ZROBEL Ked som {e o`enwl, dumal som `e powm svox `enu, tak som x lxbel.

Nw{ka mi cl<vo `e som to nw zrobel.

Ruski kalendar za 1939. rok

Владимир ДУДАШ ИВАНОВ РОЛОВАНИ КУРЧАТА НА КЕРЕСТУРСКИ СПОСОБ

М

ЯНКО НЄ МУШИ ШИЦКО ЗНАЦ

аря у кухнї вари полудзенок, покус слуха музику на радию, та себе и пошпивує. На поладнє почали вистки, а Маря начулєла уха най чує цо єст нове у валалє. Акурат, явяю же у Пензионерским доме мож наручиц роловани курчата, а плациц мож на два раз. Як и каждей добрей ґаздинї, такой ше єй почали мотац думки по глави. Ша приходза швета, здало би ше нам упечиц роловани курчата. Од нїх запахнє нє лєм кухня, алє и цале обисце, зрадує ше Янко. Правда, Янко велька скупенда, тварди є на кажди динарчок, та нє да гоч цо купиц, алє нє муши вон шицко знац, ша так конча шицки нєвести у валалє зоз своїма хлопами. Ютре рано пошла до Месней плациц воду, а вец зашла и до Пензионерского записац курчата. Нє прешло тому анї тидзень, бренка телефон, волаю най придзе по курчата. Пред Янком ше вигварела же муши пойсц до апатики купиц якишик ґомбички, алє єй на розуме були лєм курчата. До Пензионесркого сцигла медзи першима, та док нє сцигол комби з курчатми, набешедовала ше зоз своїма бувшима колеґинями цо дакеди робели у задруґи „Перши май”. Аж од нїх достала и нови рецепт як треба приготовиц курчата.

18 РУСКЕ СЛОВО

Кед пришол комби з курчатми вона такой свойо положела до „ташки за пияц” , ташку обешела на кормань на бициґлу та про сто дому. У драже ше здогадла же по тим рецепту треба єй и били попер, та зашла до дутяну купиц єдно-два пакелка. Бициґлу з ташку опарла ґу муру на драже опрез дутяну. Алє у дутяну вше єст муштериї, нє можеш лєм так же войдзеш и видзеш. З каждим прегвариш голєм словко-два, а дутяндїйош ше похвалєл же вон зна ище новотнєйши рецепт за роловани курчата. У тим на драже цошка злопоцело. Вибегла Маря на драгу и ма цо видзиц: пси нанюхали роловани курчата, виврацели бициґлу и цагаю по драже єй ташку зоз курчатми.

– Яй, яй, пошли пси з моїма курчатми! – зврещала Маря, алє помоци нє було, бо пси уж розтаргали и ташку, и роловани курчата. Барз ше забриґовала, та нє чула анї дутяндїйоша як за ню кричи же забула вжац били попер. Маря шедла на бициґлу, та дому. През драгу роздумовала же цо пове Янкови. Пред домом ше дакус змирела, та прежубронєла „Янко нє муши шицко знац”. Алє у валалє Озна шицко дозна. Янко ю дочекал з уварену кафу и у франти єй гвари: – Випатра же валалски пшиска маю найлєпши рецепт за роловани курчата. Маря перше заслупла же як то уж Янко дознал цо ше єй трафело у драже, а вец обидвойо прасли до шмиху. Маря му при кафи виприповедала як настали тоти баламути з курчатми. Янко ше лєм ошмишковал, а у глави ше му круцела думка: „Маря нє муши шицко знац, поготов тото же на вечар у карчми ма плациц рунде прето же му його дружтво енки по слало на мобилни СМС поруку як пред дутяном од псох „ратовали” Марйово „роловани курчата”.■ 3. МАРЕЦ 2017.

З ПОШТАРОВЕЙ ТОРБИ

ГЛАВА НЄ ЗА НЄВЕСТУ

О

дала ше дзивка з Коцура до Керестура. Свадзба ше одбула у Коцуре, бо гат, у Коцуре вецей єст родзини, та же би ше свадзебни нє турбаловали по автобусох. Свадзба як свадзба, була велька, красна и ве села, нє рахуюци даскельо препущеня. Так, наприклад, кед дружба принєс юшку пред пана старо сту почал декламовац: – Кланя Вам ше дар божи од панї кухаркох... А, вец ше збунєл и почал ше загаковац, миска з горуцу юшку вше баржей пекла його руку. Лєм прегварел: – Берце тоту миску, бо пече! З тим и закончел дружбовске декламованє. Но, и стара кума ше досц увредзела. Кед приношели варене ме со опрез нєй положели лєм похребцини зоз куровим задком. Дакус нє крашнє кед пред куму предложа куров задок. Но, то ше збуло прето же и други служели окрем дружбох. А на бичаку збула ше тиж так зґода. Млади кум-леґинь познати як вельки франтовнїк тиж правел паради. Ище над додньом док тирвала свадзба вон зоз своїма пайташами прицаг елеватор за кукурицу ґу комину на хижу. Випендрал ше горе зоз корпу у котрей була слама и у слами велька италиянска бабка. А кед пополадню, кум сцел зняц корпу же би ше присутни прешвечели же у нєй єст бабка, домашнї го лєдво одбили од пендраня по елеваторе... Но, кед пришла перша нєдзеля у новим доме, пошедала за стол, за полудзенок, вельочислена фамелия. А було их надосц, млада пара и троме браца – леґинє, оцец и мац. После юшки кед пришол шор на живинске месо, швидко го розфаластовали тоти штирме хлопи – хтори биле, хтори сцегно. Док ши клїпнул, остал лєм ґаґор и глава. Нєвеста, же би була скромна, рушела зоз видлїчку ґу глави, а швекра зоз свою видлїчку вдрела нєвесту по пальцох и осторожно прегварела: – Охаб главу, у обисцу глава оцови припада! Дюра Салонтаї, дакедишнї поштар коцурски 3. МАРЕЦ 2017.

ЗАПИСИ З ГОРНЇЦИ

ЯК ГАНЇ ШВИНЯ СКАПАЛА Зоз кнїжки Терезиї Кубанїйовей: КЕРЕСТУРСКИ ПРИПОВЕДКИ – подїї з дакедишнього Керестура у Словацкей, нєшка Земплинска Теплица Пририхтал: Юлиян Пап

Ґ

аздинї Ганї ше опрашела швиня и мала вельо прашата. Понеже швиня уж длугши час нє була вонка з кармика, Ганя ю сановала же є вше заварта, та ю пущела до двора, вєдно з прашатми. Потим вишла на драгу опатриц чи дахто идзе, же би чула цо єст нове у валалє, бо вона бивала на самим концу. Лєм цо отворела капурку, скричала на ню пайташка, цо була одата у другим валалє, Иварошу, же най видзе на драгу, та най ше наприповедаю, бо ше давно нє видзели. Обидва ше так забешедовали же нє обачели кеди уж сцигло поладнє, аж кед задзвонєло. Ганя такой понагляла заврец швиню и прашата. Алє кед видзела же их нєт на дворе, прибегла ґу кармику, думаюци же можебуц уж сами вошли нука. Алє патри, кармик празни. Злєкла ше: Но, дзе скапала тота швиня? Скричала на сина Дюрика, хтори ше праве врацел зоз школи: Кадзи же ши вошол, сину, же сом це нє обачела? Нє охабел ши капурку отворену? Гвари єй син: Ша, прешол сом коло вас, мамо, алє ви з тоту нину таки вельки бешеди мали же сце ме анї нє видзели! Вец му мац гвари: Слухай, подзме ми до валалу глєдац тоту швиню! Та так, вера, пошли вони по валалє швиню и прашата глєдац. Ходзели як биднята по цалим валалє, випитовали ше каждому кого лєм стретли, алє нїхто Ганьову швиню нє видзел. Кед уж зуновали, а и допило им, гвари Дюри мацери: Подзме ми дому, можебуц ше тота швиня даґдзе скрила, а ви ю нє видзели. Так и зробели, пришли дому. Видзи Ганя же охабела дзвери до приклєта нащежар отворени! Войдзе зоз приклєта до преднєй хижи и нараз скричи: Яй, Матко Божа, та цо то!? А швиня и прашата „пратаю” по хижи!

Ганя мала парадну предню хижу. Посцелї у нєй були з перинами крашнє висцелєни, у предку стал креденц зоз жвератком, у хторим по складани вшелїяки украси и погари. У приклєце на лавочки були два кабли з воду, а у куцику шедзела насадзена квока на вайцох. Швиня звалєла кабли, вирила коло себе долїнку, та ше вона и прашата валяли у нєй. Преплашена квока йойчала на облаку, а вайца на хторих шедзела порозбивани по жеми. А у преднєй хижи – креденц преврацени, украси и погари з нього потрепани, перини з посцельох сцагани на жеми, перинянки подрани, пирє лєци по цалей хижи! Кед Ганя шицко тото видзела, перше на швиню зврещала кельо лєм моци мала, а вец такой замлєла. Добре же Дюри бул блїзко при нєй, та кед видзел же мац спадла, такой хвацел обидва кабли з приклєта и бежал до валалу на студню по воду, же би могол мацер ратовац. Накадзи Ганя пришла ґу себе, така злосц ю влапела же вжала якуш палїцу на дворе и почала биц швиню кадзи ю лєм зарвала. Лєдво Дюри мацер становел, кричал на ню: Та цо робице, мамо, чом же тельо биєце швиню, ша ище ю омрачице, а треба нам ю, бо ма мали прашата! А то нє швиня виновата, алє ви, кед сце ше з тоту вашу пайташку дали до таких вельких бешедох. Лєм док оцец придзе з пияцу, та увидзице! Ганя ше бала же цо єй муж пове кед увидзи шицок тот „порядок” дома. Алє вон ю лєм гандровал же яка є ґаздиня. А ютредзень уж шицки у валалє знали же дзе ше швиня од ґаздинї Ганї скрила и яки єй нєшор направела у обисцу. Син Дюри шицко на ню виволал.■

РУСКЕ СЛОВО 19

ЕКОНОМИЯ У КОЦУРЕ ЄСТ ВШЕ ВЕЦЕЙ МАЛИНАРОХ

ТОГО РОКУ НАЙПОПУЛАРНЄЙША КУЛТУРА Преценює ше же у Коцуре будзе роботи коло малинох за аж 1 000 до 1 500 роботнїкох и роби ше на тим же би ше шицки малинаре у Бачкей повязали, же би їх центер бул праве у тим валалє, а до конца рока ше сце формовац и задруґу

П

редсидатель Здруженя малинарох „Бачки малинаре” Виктор Ґрежак, гварел же того року у Коцуре будзе роботи за аж 1 000 до 1 500 роботнїкох. Наднїца за осем годзини 1 200 динари, та ше обчекує же того року до Коцура дньово будзе уходзиц коло милион до два милиони динари лєм од тей польопривредней рошлїни.

– Малина дефинитивно пребера примат на тих просторох – гварел Ґрежак. – Вше вецей людзе ше интересую за тоту културу, бо заробок найсиґурнєйши. Ґу тому, сорти полка и полана, хтори ше ту садзи, витримовнєйши и лєгчейши за обробок як сербиянски сорти, єдини проблем же су дакус менєй квалитетни. Найвецей єст укладаня на початку, у першим року. За єден гольт у старту треба видвоїц коло 4 тисячи евра, а 6 тисячи младнїки, кельо станє на єден гольт, теди даваю од 500 до 900 ґрами по саднїци. Уж у другим року, иста тота поверхносц дава коло два и пол кили по младнїку. Кед ше зна же найтуньша цена малини по кили коло 150 динари, вец лєгко направиц рахунок чи ше тота култура виплаци – потолковал Ґрежак. ПРОДУКОВАТЕЛЄ ЗАИНТЕРЕСОВАНИ ЗА ЕДУКАЦИЮ

У цилю информованя и оспособйованя за продукцию, прешлого мешаца у коцурскей Месней заєднїци отримане преподаванє у орґанизациї Здруженя „Бачки малинаре” на хторим були вецей як 60 нащивителє, од того коло 30 члени Здруженя. О ярнєй защити тей овоци приповедали фаховци зоз Польопривредней фаховей служби Вербас Катарина Радонїч и Биляна Добранич, а бешедовало ше и о субвенцийох за пумпи за залївни системи, процивкаменцово ракети и други потреби продуковательох. То було уж дзевяте преподаванє у орґанизациї того Здруженя, хторе за лєм штири мешаци иснованя назберало коло 80 членох, а на кажде преподаванє приходза голєм 20-30 заинтересовани особи.

20 РУСКЕ СЛОВО

Шицки члени Здруженя маю велї повласценя у набавки младнїкох, гною и часцох за польопривредну дїялносц, а анґажоване руководство дотераз направело рижни контракти зоз фирмами зоз хторима нови члени такой у старту можу зашпоровац од 200 до 300 еври укладаня. Здруженє „Бачки малинаре” тераз ма членох зоз Бачкого Петровцу, Вербасу, Савиного Села, Силбашу, Червинки, Кули, Деспотова и Коцура, а цесно сотрудзую и зоз другима здруженями. ВЕЛЬКИ МОЖЛЇВОСЦИ ЗДРУЖОВАНЯ – Циль нам же бизме ше повязали, а нє же бизме єдни другим були конкуренция. Ми, малинаре у Войводини, мушиме ше повязац и тримац вєдно, бо так найлєпше за шицких. Уж робим на тим же би ше шицки малинаре у Бачкей повязали и же би їх центер бул праве у Коцуре. Перше ше мушиме вибориц за добри условия одкупу и єдну, вельку хладзальню на териториї Бачкей. Мойо амбициї же бизме до конца рока формовали и задруґу, у хторей шицки члени буду мац учасц. Зоз статусом Здруженя нє маме право на вивоз малини, а то зме зоз формованьом задруґи годни. Ґу тому, отворело би ше дзвери и за други дїялносци, окреме статкарство и триманє живини – потолковал Ґрежак. Сербиянска малина и сорти виламет и микер уж 40 роки познати у швеце як прави деликатес. Праве тот штерацецрочни статус єдного з найвекших вивожнїкох малини на швеце, нєдавно анґажовани зоз твердзеньом же ше з мишаньом зоз войводянскима сортами загрожує квалитет на хтори Европа уж звикла. Предсидатель Здруженя малинарох „Бачки малинаре”, з другого боку, гвари же су порихтани остарац ше же би и войводянски сорти малинох нашли своїх купцох у жеми и ширше. Треба причекац и видзиц чи ше найдзе купцох за богати урожаї малинох, яки ше того року обчекує у цалей Сербиї.■ Александра Лендєр 3. МАРЕЦ 2017.

ЕКОНОМИЯ ВЕРБАС УСПИШНО РЕАЛИЗУЄ ПРОЄКТИ ЕНЕРҐЕТСКЕЙ ЕФИКАСНОСЦИ

АКЦЕНТ НА ШПОРОВАНЮ У ЯВНИХ ОБЄКТОХ

Нова донация Влади Швайцарскей, наменєна насампредз, за законченє ушореня предшколских установох и школох. Едукує ше гражданох з цильом пременки способа живота и рахує ше же лєм зоз предзнаньом же як зоз цо менєй ресурсами лєпше вихасновац енерґию, мож зашпоровац до 10 одсто енерґиї

О

пштина Вербас прейґ проєктох Канцелариї за енерґетску ефикасносц достала од влади Швайцарскей донацию милион и пол швайцарски франки за проєкти з обласци унапредзованя енерґетскей ефикасносци у явних обєктох, насампредз у школох и предшколских установох. Вербас єден зоз штирох городох хтори достал донацию, а вона оможлїви же би ше у идуцим року лєбо двох, закончело шицки проєкти хтори ше одноша на програми санациї и отримованя явних обєктох. Општина ище пред пейцома роками, гоч то теди нє було обовязне, енерґетску политику дефиновала зоз стратеґийним документом и 2013. року, кед прилапена Стратеґия розвою енерґетики општини Вербас за период по 2020. рок. ШЛЇДОМ ДОБРЕЙ ПРАКСИ

Член општинскей ради задлужени за енерґетику и транспорт Ґоран Пейович гвари же тедишня власц то

ПРОГРАМИ И ТЕРМИНИ ЗАПРОВАДЗОВАНЯ Влада Сербиї 29. децембра прешлого року принєсла одлуку же би шицки општини хтори маю вецей як 20 тисячи жительох принєсли свойо програми енерґетскей ефикасносци и орочела тоту роботу на 60 днї. Тота програма треба же би мала план енерґетскей санациї и отримованя явних обєктох, подприємствох и других явних будинкох, план унапредзеня системи комуналних услугох, план унапредзеня системи явней превозки, як и средства, ношительох и термини за запровадзованє програми.

3. МАРЕЦ 2017.

препознала як приклад добрей пракси з Европскей униї и одтеди ше прейґ Канцелариї за енерґетску ефикасносц применює програму за шпаранє енерґиї у шицких явних обєктох, як и у комуналних дїялносцох.

– Лєм за зогриванє 90 явних обєктох, на хтори донация и унапрямена, рочнє ше видвоює 140 милиони динари, цо вецей як 10 одсто цалого буджета општини, а наш план же би ше по 2020. рок тоти трошки зменшало за 20, та аж и 50 одсто – потолковал Пейович. – Жадаме перше ушориц будинки и направиц план енерґетскей ефикасносци явних будинкох, насампредз, ту думам на школи, предшколски установи, доми здравя, доми култури... Перше ушориме свой двор, як ше то у народзе гвари, та ше вец унапрямиме на гражданство. Канцелария за енерґетски менаджмент роби на едукациї наших гражданох, даваме совити у цилю пременки совисци и способу живота. Рахуєме же лєм зоз предзнаньом як зоз цо менєй ресурсами лєпше вихасновац енерґию, можеме зашпоровац до 10 одсто енерґиї – потвердзел Пейович. ВЕЛЇ РОБОТИ УЖ ПОРОБЕНИ У општини Вербас прейґ проєктох Канцелариї за енерґетску ефикасносц потераз пременєни системи зогриваня велїх обєктох хтори припадаю предшколскей установи „Бошко Буха”, пременєна комплетна столария у даскельох основних школох, на Ґеронтолоґийни центер положени соларни панели за шпорованє енерґиї, редуковане водоподмирйованє з цеплу воду у явних обєктох... На шицких обєктох окончени енерґетски препатрунок: вимерани мури, поверхносц облакох, почитани цела за зоґриванє и шветлосц и шицки тоти податки унєшени до єдинственей информацийней системи хтора рахує трошенє енерґиї на рочним уровню.■ А. Лендєр

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ З АРАНКУ МЕДЄШИ ЗОЗ КОЦУРА

МОЙО ПЕЙЦ ОСКАРИ

Пишe: Славица ФЕЙСА

Ище лєм ходзела до стреднєй школи кед з оцом и мацеру бешедовала о тим же ше упише на Академию драмских уметносцох. Родичи ю потримали, алє єден одход до Петровцох шицко пременєл. Гоч нє подцагує смужку, бо ище вчас, Аранка Медєшова бешедує о одрастаню, о родичох, о анґажману у театре и звонка нього... О живоце хтори давал и брал

Б

ула моцна жима 1960. року кед ше у Коцуре народзела Аранка. Єй мац Натала того фебруаркого дня надумала пойсц по воду, и гоч Михал, єй чловек, даскельо раз гварел же най нє идзе, вона заш лєм, пошла. Спадла, та Аранка на швет пришла два мешаци скорей як требало. Патрели на ню, и огривали ю, лєм андя Стриберова знала же шицко будзе так як треба. Мала право. Кед Аранка мала таки власи же єй могло машлю на нїх завязац, оцец Михал надумал пойсц до Нємецкей. Спаковали куфри и пошли. Оцец и мац робели, Аранка ходзела до школи, и пробовала на своїх малих плєцох ношиц шицку терху иншакого менталитету, културолоґийного шоку, алє и осамено сци з хтору ше мушела зочиц. Найволєла кед бул длугши одпочивок – розпуст, и кед з мацеру приход зели до Коцура. На єдним таким одпочивку, оцец з Нємецкей наволал, и гварел же ше врацаю до Коцура. И йому хибело сушедство, приятелє, родзина... Но, хто зна як би бул епилоґ Аранка з мацеру Наталу кед би исти Мии оцом Михалом

22 РУСКЕ СЛОВО

хал Мезеї нє бул таки схопни, полни з койдзеякима идеями и кед би там дзе робел нє виштудирал таке же го прето поволал аж и сам директор. Тото цо здумал, у фабрики унапредзело роботу, а Мезеї за бул наградзени.

– Бул то шумни пенєж хтори оцец достал, и баба и дїдо такой гварели же требало купиц хижу, такой накупиц жеми, трактор и машини. Но, мой оцец поволал мацер и мал иншаки плани. Сцел вєдно з ню обисц Европу, бо добре знал же би таку нагоду нїґда нє мали. Гуторел би – як пришло, так и пошло. Врацели ше до Коцура, памета Аранка. Велї роки познєйше, пред саму шмерцу Аранкова мац споминала и Париз и Лувр, и прекрасну Венецию хтору теди обишли. После основней и перших двох стреднєй школи, Аранка ше уписала на прекладательни напрям. Ишли єй язики, ша и єй оцец теди бешедовал и по руски, и мадярски, по французки и нємецки, знал аж и по чехословацки. Волали го прето робиц и до Нового Саду, алє вон нє мал дзеку. ГУДАК И КОЛЄСАР У НЄЙ ВИДЗЕЛИ ТАЛАНТ Аранка ше окреме зрадовала кед Владимир Сабо-Дайко поволал младих ґлумиц. Було то 1976. року, а уж о рок у Коцуре млади рихтали фалат „Нєволани госци”.

– Основу и дикцию учели зме од Штефана Гудака, хтори теди з нами барз вельо робел, а представу закончовал 3. МАРЕЦ 2017.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ Драґен Колєсар – гвари Медєшова, надпоминаюци же би на дзепоєдних людзох и їх заслуги у култури нє требало забуц. И праве вони двоме раз до карчми поволали Аранкового оца и совитовали му най свою дзивку да далєй до школох. У нєй, гуторели, кучал огромни талант. Аранка о тим нїч нє знала. Оцец єй лєм гварел же ю потрима, алє и порадзел же най на фамелию и потомство нє забудзе.

– Я родичом нїґда нє двоєла, бо нє сцели, алє зме о шицким отворено бешедовали и радзели ше. Роздумовала сом кадзи далєй, а ґлуму у аматеризме нє занягала. И то була добра „школа” до хторей ходзел и Любо Сабо, Владимир Бесерминї, Мария Иван Хромиш, Меланка Будински Макаї, Дюра Макаї, Мария Сендерак и велї други. Кед зме раз бавели забаву у Петровцох, Мирослав Медєши гварел свойому пайташови указуюци на мнє – вона будзе моя! А пайташ му на то одповед же дума же сом одата... Нє дзбал за то Мирослав, одата або нє, гварел, вона моя – Сримец! – шмишне Аранки хтора теди, правда, була одата, алє лєм у представи. ОПРОБОВАЛА ШЕ И У РЕЖИЇ – Упознала сом Мирослава, Мирка, хтори бул тиж ґлумец аматер, и подумала на оцово слова, же то я можем и ґлумиц и мац фамелию. Були зме млади, полни елану, а кед ше народзела Моника, а о даскельо роки и Саша, видзело ше нам же наш цали швет. Мирослав робел у „Алби”, а я познєйше достала роботу у Центре за социялну роботу алє, и попри наших дзецох и роботи, културни живот у валалє зме нє занягали. Нажаль, мой оцец нас вчас зохабел. Роки преходзели, а и велї Дядьово Драмски меморияли... Робело ше, дакеди було телїх ґлумцох же на Мемориялу було и шейсц представи з Коцура, алє нїґда нє було же ше дацо нє рихтало. Аранково и Мирославово дзеци рушели шлїдом своїх родичох. Нєшка су одроснути людзе, давно уж маю свойо фамелиї. Кед слово о театре, остатнї 13-14 роки Аранка и єй тим ентузиястох познати по кратких сценских формох, ґлумела и по сербски, а опробовала ше и у

На сцени зоз дзивку Монику

режисерскей улоги. З моно и дуо драму обишла велї сцени по нашей жеми и загранїцу. Нє подцагує смужку, ище вчас, гоч з вельким задовольством бешедує о тим же єй було барз мило кед у поблики чула аплауз. То єй давало сили. Єднак так бешедує лєм о своїх унучатох, гоч то, як гвари, иншака файта любови.

– Ребека, Давид, Сара, Филип и Марко – то мойо оскари – гвари Аранка, задовольна же мала щесца, бо була вше дзешка коло добрих людзох хтори ю воспитовали и формовали таку яка є. ОДНЯЛА ОД ЗАБУЦА

Кед пред 30 роками у Петровцох Аранка Медєши видзела Музей, и у нїм обисце таке яке у дзецинстве у баби запаметала, жаль єй було же у Коцуре таке нє мали.

– Пред дзешец роками ми пришло тото на розум. Опатрала сом мацерово сукнї, хтора нас тиж зохабела, и на розум ми пришол празни Парохиялни дом. Як предсидателька секциї Дружтва за руски язик, литературу и културу, написала сом молбу Церковному одбору, Мирослав ю однєсол, и кед зме достали „желєне шветло”, орґанизовали акциї. Велї людзе нас потримали, знали же то робиме за наш валал, викасали рукави и так почал роснуц Етно клуб „Одняте од забуца”. Нєшка у нїм єст вецей як 2 500 експонати, а 244 фамелиї дали до ньго голєм єден предмет – гвари Аранка поцешена же ище за три достати просториї маю вельки плани. Треба у септембру достоїнствено означиц 10-рочнїцу од його снованя.

– Театер, ґлума, Етно клуб, були и остали мойо любови. Пренєсла сом тоту любов и на дзеци, а вец и на унуки. Капурка Етно клуба шицким нащежар отворена, у нїм робиме, у нїм ше и одпочиваме – гвари Аранка, хтора за шицко вше ма моци и хтору нїґда нє зохабя дух. Остала, а и далєй є тота права жена з народу, така яки и єй героини хтори бавела у своєй скоро пейц деценийШвета и родзени днї нє мож задумац без цалей фамелиї ней кариєри.■

3. МАРЕЦ 2017.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: ЗВОНКО КОСТЕЛНИК ЗОЗ ПЕТРОВЦОХ

Пишe: Агнетка БАЛАТИНАЦ

Звонко Костелник член Совиту за национални меншини Влади Републики Горватскей, о. д. секретара Союзу Русинох РГ и єдини фахови хореоґраф медзи Руснацами у Горватскей. Приповеда о своєй животней драги, активносцох, алє и перспективох очуваня рускей националней меншини за Дунайом

З

вонко Костелник, бул наймладше дзецко у фамелиї Михала и Ани Костелникових. Роснул у Петровцох, у руским стредку, дзе ше по руски бешедовало и у дутяну. У Петровцох и Вуковаре ше и школєл. Любов ґу култури, ґу танцу, при ньому була присутна одмалючка. Старши брат и шестра були члени КУД-а „Яким Гарди”, та и вон рушел по їх шлїдох. Перше почал танцовац у школи при учительки Вири Гудаковей, а вец и у КУД-у. Мал щесца же му Силвестер Ґача, у тедишнї час наш найпознатши и найплоднєйши хореоґраф, бул родзина, и швидко при Звонкови видзел талант и любов ґу танцом. То му оможлївело одход на лєтну и жимску школу Горватского фолклору на Бадиї, та уж 1979. року, кед нє мал анї 18 роки, почина руководзиц зоз фолклорну секцию КУД-а „Яким Гарди”. Звонко любел и роботи на полю, оцец му бул вредни, познати параст. Часто го мож було видзиц на комбайну лєбо на трактору, та Звонко з нїм ходзел на польо. Озда прето ше и уписал до стреднєй польопривредней школи, а по законченю достал роботу у ВУПИК-у. ОДХОД ДО УКРАЇНИ

Року 1989. тедишнї Союз Русинох и Українцох РГ орґанизовал черанку студентох зоз Україну, та послал Звонка на дворочне усовершованє кореоґрафиї до Києва (Културно-просвитне училїще). Там учи танци цалого швета, здобува знанє, алє и потребну „ширину” на тим конаре уметносци. Кед бул при концу школованя, у Горватскей починала война. Врацел ше же будзе робиц зоз културно-уметнїцкима дружтвами Русинох и Українцох, алє теди за Дуна-

24 РУСКЕ СЛОВО

Фото: В. Вуячич

КЕД ШЕ ПРОФЕСИЯ ПОД СКОРУ УЦАГНЄ

йом нїхто нє думал на фолклор. Звонко видзел виход у дальшим школованю, а у тим го потримала фамелия. Враца ше до Києва и уписує на Києвски державни институт на напрям „Народна уметнїцка творчосц”.

– Културолоґийни шок котри дожиє кажди тот хто пройдзе до єдного штиримилионского варошу, а з места котре ма лєм 1 200 особи, нє можем нє спомнуц. Най нє споминам основне, як цо научиц лєм драгу од студентского дому по факултет, путованє на трамваю, знаходзенє у метроу, язик... Теди ище кнїжки були на русийским язику, а на факултету ше бешедовало по українски. Професоре мали вельо сцерпеня з нами, а було ту и Дружтво „Україна” котре сотрудзовало зоз иножемнима студентами и помагало им прилагодзиц ше, звладац язик – приповеда Звонко. О пейц роки школованя по Болоньскей системи (1997. року), Костелник дипломовал и постал хореоґраф-преподавач (професор) за ансамбли народного танцу, а зоз специялну одлуку Державней испитней комисиї постава маґистер педаґоґийних наукох. О рок, точнєйше 1998. року, нострификує диплому у Горватскей и почина робиц як хореоґраф-професор на месце аниматора култури у Созюу Русинох и Українцох РГ, у тедишнї час у вибеженстве, у Заґребе. Кед ше Союз врацел до Вуковару, Звонко ше почина старац о шицких културних дружтвох котри члени Союзу. Нє була то, гвари, лєгка робота, бо векшина наших дружтвох у войни дожила велї утрати, та требало моци 3. МАРЕЦ 2017.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ почац од початку. Алє, ентузиязем бул вельки, сцелосц и закладанє младого хореоґрафа, а и самих Руснацох, приведли до того же ше кус-покус обновело танци, народне облєчиво хторе приношел аж з України. Почало ше отримовац манифестациї, фестивали, лєтни школи, и вон участвує у роботи на шветових фестивалох Русинох и Українцох у Словацкей, на фестивалох Польскей, и у України. РУСНАЦИ У СЕРБИЇ НАМ ЯК НАЙБЛЇЗШИ РОД У Союзу Русинох РГ учленєни 9 културни и културноуметнїцки дружтва о хторих аниматор култури, а наш собешеднїк, водзи старосц.

– Мушим наглашиц же маме и барз добре сотруднїцтво з дружтвами Руснацох зоз Сербиї. Нашо дружтва одходза на шицки манифестациї на котри су поволани, на „Червену ружу”, „Коцурску жатву”, на манифестацию „Най ше нє забудзе” у Дюрдьове, „Ружову заградку”,

КЕД ДРУЖТВА АКТИВНИ И ПЕНЄЖ ВЕКШИ Звонко Костелник уж 9 роки член Совиту за национални меншини Влади РГ котри як цело Влади РГ ма на розполаганю, медзи велїма активносцами, и розпоредзельованє финансийних средствох котри ше додзелює меншинским заєднїцом за културну автономию, културни аматеризем и отримованє манифестацийох. Велї нашо дружтва од Звонка вельо очекую кед ше розподзелює средства, а вон гутори же о средствох одлучує окремна комисия по витоврених бодох котри ше достава кед ше Дружтва приявює на конкурси. Кажда апликация бодована и нє патри ше нательо на число припаднїкох, як на активносци здруженя. Кед здруженє активнєйше и пенєж векши – гвари Звонко.

3. МАРЕЦ 2017.

Добре док єст тих цо дзбаю о руснацтве

„Мелодиї руского двору”..., з єдним словом, барз тримаме до тей вязи з Руснацами з другого боку Дунаю, бо их доживюємє як родзину, як своїх – гвари Звонко, хтори уж роками и директор Лєтней школи Созюу Русинох РГ. Тоту школу ше єден час отримовало на морю, а уж вецей роки у Ораховици. Школу финансує министерство просвити РГ, а отримує ше за основношколски и стредньошколски возрост. Перша така файта виучованя мацеринского язика була у фурми таборованя, а вец то преросло до семинарох, а семинари до Лєтних школох. Донєдавна на нїх мали право ходзиц лєм припаднїки националней меншини котрим меншински язик мацерински, а тераз ше можу приявиц шицки котри жадаю учиц руски язик, дознац о рускей култури историї и националним скарбе, алє и о другим.

– Лєтни школи, попри ученя, маю и гевту нєзаменлїву улогу – створиц тирваци приятельства медзи дзецми з рижних ме стох котри ше нє маю нагоду даґдзе индзей упознац, а фахово преподаваче на котрих инсистує Министерство про свити, ґаранция же школяре пойду дому з новим знаньом и з новима приятельствами – твердзи Звонко.

– Дакеди Союз Русинох РГ мал штверих занятих, а тераз я сам – толкує Звонко терашнї стан у Созюзу. Попри начишлєного, Звонко активни и у Ради рускей националней меншини општини Боґдановци и Вуковарско-сримскей жупаниї, и мож повесц же ма добри прегляд културних и политичних збуваньох при Руснацох у РГ. Як и сам гвари, перспектива очуваня рускей националней меншини, на самих Руснацох. Кельо кажди Руснак будзе сцец же би Руснаци там обстали, так ше и случи. Держава дава вельки можлївосци, алє Звонков упечаток таки же припаднїки националней меншини нє барз зацикавени за руснацтво. Но, таки стан по Звонкових словох нє лєм при Руснацох, вшадзи мож замерковац тоту анационалносц, алє нє у напряме толеранциї и мултикултуралносци, алє у напряме резиґнациї ґу шицким националним вредносцом – Та, заш лєм, кед попатрим до будучносци, наздавам ше же Руснаци у Горватскей обстаню. Хто зна, можебуц ознова придзе час кед ше кажди Руснак будзе намагац очувац свой национални идентитет, алє и кед го з пиху пренєше на свойо потомки – оптимистични Звонко.■

РУСКЕ СЛОВО 25

ДУХОВНИ ЖИВОТ

ВЕЛЬКИ ПОСТ ПОЧАЛ У ШИЦКИХ ПАРОХИЙОХ НАШОГО ЕҐЗАРХАТУ

СТРИМОВАНЄ, АЛЄ ЗА ПОЛНЕ ШЕРЦО Вельки, або Вельконоцни пост за шицких вирних нашого Апостолского еґзархату почал 27. марца. Вельки пост то штерацецдньови период духовного пририхтованя за найзначнєйше християнске швето Пасху – Вельку ноц – Воскресенє Христово. Пасха того року источашнє по обидвох календарох, а то будзе 16. априла. У тим периодзе вирни би мали преглїбйовац свой духовни живот, насампредз у любови ґу Богу и ближньому, а перши крочай то покаянє и през св. Споведз и пребачованє. Велї духовнїки наглашую же пребачованє ключне же бизме ше могли наволац християнє. Кед нє пребачуєме єдни другим, а модлїме ше, наприклад, молитву Оче наш, у нєй ше сами осудзуєме у часци „Пребач нам вини нашо, як цо и ми пребачуєме виновнїком нашим.” Помоц у тих духовних намаганьох то и одреканє од єдзеня, од лагодно сцох, лєбо чкодлївих звикну-

цох, по власним опредзелєню вирних. Як наглашую духовнїки, одреканє од єдзеня, т. є. мац празни жалудок, вредзи лєм теди кед ше трудзиме наполнїц свойо шерцо з любову ґу Богу и ближньому. Тоти нєбе сни скарби єдини наполня нашо шерцо з правдиву радо сцу хтору нє може дац анї єдно тужемске вешелє. По нашим обряду, за период Велького по сту характеристични и специфични Служби Божо преждео священих дарох, хтори ше служи стредами и пиятками. Наша Грекокатолїцка Церква у тим чаше пиятками и стредами наклада пост у єдзеню – побило, цо значи одреканє од ме са. Перши дзень по сту – строги пост, подрозумює єдзенє без ме са и млєкових продуктох, як и на Вельки пияток, а у тим периодзе нє дошлєбодзени свадзби и явни вешеля. М. Афич

КАРИТАС У КОЦУРЕ

АКЦИЇ И ТРИБИНИ През цали тидзень у коцурским Каритасу ше робело, дружело, вешелєло, алє и бешедовало на озбильни теми. У парохийним Каритасу у Коцуре, вовторок прешлого тижня, була велька роботна акция на хторей 24 активисти и волонтере тей орґанизациї позаметали двор и нукашньосц просторийох. Тиж, обезпечени и поскладани древа за огриву, а шмати и обуй хтори порихтани за гуманитарну помоц социялно загроженим подробно препатрени и ушорени. Директор Каритасу Еґзархату Янко Катона и коцурски парох Владислав Рац нащивели роботну акцию. Потим, стреду, за активистох и симпатизерох орґанизовани бал и друженє. Було коло 20 особи, слухало ше музику, обезпечена томбола, а орґанизаторе гваря же су задовольни. През викенд, всоботу, 25. фебруара, отримане преподаванє на тему „Лєм дїла любови оставаю”. Парох Рац привитал присутних и мал уводне слово, а потим духовну трибину отримал парох у Сримскей Митровици и Беоґрадзе, о. Владислав Варґа. По сле преподаваня, презентовани и

26 РУСКЕ СЛОВО

филм о шветовей гуманитарней орґанизациї „Марйово полудзенки”, хтора каждодньово дава єдзенє за вецей як милион дзеци у загрожених жемох швета. Преподаванє нащивел и директор Каритасу Янко Катона зоз хторим пришли числени активисти и волонтере тей орґанизациї зоз Руского Керестура. Вєдно, на трибини було коло 60 людзох.

– Будземе орґанизовац ище таки збуваня. Трибина наисце була добра, назберало ше вельо особи и то нам потвердзенє же людзом таки вечари потребни. Маме вельо плани и идеї за 2017. рок, а окремну увагу ше пошвеци порушованю активносцох зоз младима – гварела шестра Михаїла Воротняк, координаторка коцурского Каритасу. Активисти Каритасу у Коцуре каждого штвартку маю акцию правеня ґаґоркох, домашнїх макаронох на традицийни способ хтори потим их предаваю, та ше зоз пенєжу ознова купує материял, а остаток идзе до гуманитарней помоци. Тиж так, кажди два тижнї ше орґанизує схадзки на хторих ше бешедує о планованих активносцох. До Каритасу поволани шицки людзе добрей дзеки хтори сцу участвовац у гуманих мисийох. А. Лендєр 3. МАРЕЦ 2017.

ДУХОВНИ ЖИВОТ ВИРОНАУЧНИ ДЗЕЦИ У ДЮРДЬОВЕ

ПУЩАНСКЕ БРАЦКОВАНЄ Тидзень пред Вельконоцним постом пущанє и нєдзеля пребачованя после котрей почина пост, за вирних период духовного преглїбйованя през рижни одреканя – од єдзеня, по рижни задовольства и вешеля. Прето внєдзелю, 26. фебруара, дзень пред початком Вельконоцного посту, у парохийней сали церкви Рождества Пресвятей Богородици у Дюрдьове отримане друженє за виронаучни дзеци – „Пущанске брацкованє”, штварте по шоре. Друженє и рижни бависка на тему велького християнского швета, за дзеци од першей по осму класу орґанизовали вироучитель Данил Задрепко и дюрдьовски капелан о. Михаил Холошняй. Друженє почало у духу швета – нєдзелї пребаченя – з медзисобним пребачованьом о. Михаила Холошняя и присутних дзецох, а вироучитель и капелан о значеню того, алє и других поняцох, та и о Велькей ноци, дзецом бешедовали углавним през бависко. Найвреднєйши и найуспишнєйши дзеци, котри рисовали Христово народзенє, одгадовали задати слова и змагали ше у квизу знаня и швидкосци, достали пригодни дарунки, лакотки и кнїжки. Медзи нїма Лука Кухар, Михал Хромиш, Катарина Джуня, Симеон Михальовски, Неманя Надьфей, Василиє Мудри, Сенка Вереш и Кристина Дюранїн.

През бависко и ученє о християнстве

На концу друженя члени Тамбурового оркестра КУД „Тарас Шевченко”, Ириней Барна и Василиє Кочиш, дзецом грали и шпивали руски народни шпиванки, а вони танцовали и з нїма шпивали. Церковни одбор за шицких присутних пририхтал лакотки и напой. С. Саламун

У БЕОҐРАДЗЕ

ҐЕСТ ГУМАНОСЦИ У Беоґрадзе, опрез Байракли джамиї пондзелок предлужена акция „Подзель фалаток”, после проєкта у януару, кед ше на явну поволанку одволали Милош Янкович, о. д. помоцнїка министра одбрани и представнїки Войска Сербиї, представнїки Городскей општини Стари город у Беоґрадзе, дзепоєдни амбасадоре арапских и муслиманских жемох. Того тижня до акциї ше придружели Каритас Сербиї, а його директор о. Владислав Варґа присуствовал на дзелєню оброкох. Здогадуєме же беоґрадски муслиманки, припаднїци Исламскей заєднїци Сербиї, почали акцию „Подзель фалаток” и у рамикох тей гуманитарней акциї особнє дзеля порихтани оброки бездомнїком опрез Байракли джамиї.

3. МАРЕЦ 2017.

Гоч ше акцию дзелєня поживи отримує каждого пиятку, сце ше же би и познати особи, представнїки державних институцийох, амбасадох, вирских заєднїцох, участвовали каждого остатнього пиятку у мешацу. Зоз Риясету Исламскей заєднїци Сербиї упуцена и шлїдуюца явна поволанка: „На предлог Исламскей заєднїци Сербиї и женох Заєднїци, поволуєме вас же бисце на пияток, 31. марца, после Соборней молитви, Джуми, на 13 годзин опрез Байракли джамиї у Євремовей 11, потримали наш ґест гуманосци. За шицких Беоґрадянох хтори нас нащивя и хторим потребно, потрудзиме ше обезечиц цепли оброк. Идея тота же бизме оброки дзелєли шицки, и представнїки власци, амбасади, явни особи, алє и гевти менєй познати, же би зоз своїм прикладом указали потомству и ґенерацийом после нас, же би були нєсебични людзе, бо зме ше, заш лєм, зоз технолоґию и якушик нєпотребну животну швидкосцу оддалєли и нє патриме ше до оч”. Риясет ИЗС

РУСКЕ СЛОВО 27

IN MEMORIAM

IN MEMORIAM

МЕЛАНИЯ ПАПУҐА (1932–2017) з Руского Керестура Так сциха, помалючки преставало и престало дуркац єдно вистате, вельке, преполне з любову шерцо. Шерцо нашей милей, предобрей мами, баки и прабаки. Старухо любена наша, спочивай у мире Божим! Твоя любена фамелия� син Зоран зоз супругу Блаженку, дзецми и унучатми и дзивка Марица зоз супругом Николом, дзецми и унучатми IN MEMORIAM

МАЦ

„Мила моя голубица старенка, шива, малєнка одлєцела Нїґда вецей розширени кридла за дочекац и жалосно спущени за випровадзиц” У вичней любови зоз тобу у шерцу моїм, єдина моя Твоя Марча IN MEMORIAM

МЕЛАНИЯ ПАПУҐА (1932–2017) з Руского Керестура На остатню драгу сом випровадзела мою єдину, добру шестру. Навики останє у моїм шерцу и памяткох. Най спочива у мире Божим! Шестра Нада зоз дзивку Марчу и унуком Владимиром IN MEMORIAM (ПОДЗЕКОВАНЄ)

БАКА Зоз радосцу любела, чувала, совитовала, дочековала и випровадзала свойо унучата. У каждим шерцочку зохабела свойо шлїди. Зоз любову и почитованьом� унука Марина зоз фамелию унукове Марко, Виктор, Слободан зоз фамелиями унук Предраґ

28 РУСКЕ СЛОВО

МЕЛАНИЯ ПАПУҐА (1932–2017) з Руского Керестура Дзекуєме прекрасному колективу Дому за старих и пензионерох у Руским Керестуре на любезним и пожертвовним одношеню ґу нашей милей мами и ґу нам Фамелия

3. МАРЕЦ 2017.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. фебруара до вичносци ше преселєл наш сушед, а уж дзевец мешаци нє з нами и наша мила сушеда

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашей андї

МЕЛАНИ ПАПУҐОВЕЙ з Руского Керестура Од Папуґовей фамелиї Най спочива у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. марца наполнює ше 40 днї од шмерци

ЛЮБОМИР ПАШО (1930–2017)

МАРИЯ ПАШО народзена Сабадош (1934–2016)

з Руского Керестура Памятки на нїх буду чувац сушедово Рацмишково

Най спочиваю у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 2. марца 2017. року наполнєли ше шейсц мешаци як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ЮЛИЯН БЕЛАК (1934–2016) з Руского Керестура Памятку на тебе чуваю супруга Ана, синове Юлин зоз Славку и Славко зоз Олю, и твойо мили унуки Санїка, Олька, Андрей и Дарян Най спочива у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. фебруара 2017. року наполнєли ше 15 роки як нас занавше зохабела наша мила и добра мац, баба и прабаба

МАРИЯ МЕДЄШИ народзена Будински (1927–2002) з Руского Керестура З почитованьом и любову памятки на єй милу подобу, навики буду чувац єй дзивки Иринка, Меланка и Сенка, жец Юлин, и унуки Славко, Мирко, Ярослав, Лидия, Александар и Желько зоз своїма фамелиями Най спочива у мире Божим!

3. МАРЕЦ 2017.

МИХАЛ ЧИЗМАР (1933–2017) з Руского Керестура Памятку на ньго буду навики чувац: супруга Вида, дзивка Маря зоз мужом и дзецми

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. фебруара наполнєли ше три роки як вецей нє медзи нами наш мили супруг, оцец и дїдо

АНДРИ МЕДЄШИ (1941–2014) з Руского Керестура Красни памятки на ньго чуваю супруга Натала, син Звонимир, син Мижо зоз супругу Златку, дзивка Славка зоз супругом Мижом, дзивка Наталия зоз супругом Янком и унуки Андрей, Иван, Мижо, Мирко, Яни и Ваня зоз Славком СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

ЙОВҐЕН СИМУНОВИЧ (1926–1987)

МЕЛАНА СИМУНОВИЧ (1927–2009)

Уж телї роки спочиваце на керестурским теметове, а ми ше ище вше наздаваме же нас дочекаце на капурки старого дома, на Буджаку у Керестуре. Барз нам хибице! Вашо синове: Михал, Кирил и Яким зоз фамелиями

РУСКЕ СЛОВО 29

НА ЗДОГАДОВАНЄ З вельким больом и смутком у шерцох явяме шицкей рoдзини, приятельом и познатим же ше 5. марца наполнї рок як нє з нами и як нас нєсподзивано, у 75. року живота, зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ШТЕРАЦЕЦДНЬОВИ СПОМИН Зоз жалосним шерцом и зоз больом у души обвисцуєме родзину и приятельох же штерцецдньови спомин милому покойному

МИРОН РАЦ (1940–2016) з Руского Керестура Дзекуєме шицкей родзини, сушедом и познатим котри го пришли випровадзиц на його остатню драгу. Ожалосцени� супруга Мелана, син Владо зоз жену, син Желько зоз жену, унука Тамара зоз заручнїком Михалом, унука Мариєта, унук Дарко зоз жену Оксану и унук Иґор Рацово Най це ангели чуваю! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 5. марца наполнї ше жалосни рок як нас занавше зохабел мой мили брат и бачи

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. фебруара 2017. року наполнєли ше осем роки як нас зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

МИРОН РАЦ (1940–2016) з Руского Керестура Красни памятки на ньго чуваю брат Йовґен зоз супругу Марию и дзецми Славком и Таню зоз фамелиями Най спочива у мире Божим!

ВЛАДИМИР ВАРҐА (1932–2009) з Руского Керестура Памятку на ньго чуваю супруга Мария, син Владимир, дзивка Мария, унуки Валерия и Владимир зоз супругу Геленку и праунуки Теодор и Кристинка Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. марца 2017. року наполнюю ше 10 смутни роки як нас занавше зохабела наша мила мац, швекра и баба

ИРИНА МАЛАЦКО народзена Мельник (1964–2007) з Руского Керестура Прешли 10 роки, мамо, а хибиш нам, як и першого дня одкеди ши пошла. Цешиме ше зоз думку же ши з нами и же нас чуваш, гоч це нє видзиме. Дзивка Марияна зоз супругом и дзецми и дзивка Андрея Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. марца наполнюю ше 10 смутни роки як нас зохабела наша мила тета

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца наполня ше 17 роки як нас охабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ИРИНА МАЛАЦКО (1964–2007) З любову и почитованьом памятку на ню чуваю Анґела, Иван и Мирон Дудашово Спочивай у мире Божим!

МИРОНЬ БУДИНСКИ (1930–2000) з Руского Керестура Твою милу подобу и доброту навики паметаме и споминаме. Вично ожалосцени твойо наймилши Спочивай у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

СИЛВЕСТЕР БЕСЕРМИНЇ (1938–2017) дипл. инж. з Коцура означиме дня 4. марца 2017. року на 11. годзин на Чератским теметове у Сримских Карловцох. Дзекуєм шицким цо участвовали у моїм вельким болю випровадзуюци милого, нам, покойного.

– Родзини, кумовим, школским пайташом и сушедовим; – Колективу Лука Нови Сад и його колеґом; – Рускей ТВ дзе бул стаємни сотруднїк; – Здруженю винїцарох и винарох зоз Сримских Карловцох дзе бул активни сотруднїк. Пре твою доброту, порозуменє, чувствительносц и племенїтосц и нєсебичну порихтаносц вше другим помогнуц и одшмелїц их, занавше останєш запаметани як чесни, роботни, справедлїви чловек у наших памяткох. Нє годна сом ци ше нїґда оддлужиц за шицку доброту, любов, племенїтосц, порозуменє и пребачованє. Останєш занавше любени и нїґда нє забути. Твоя ожалосцена супруга мр Катица Димитриєвич-Бесерминї НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. марца наполня ше 10 жалосни роки як нас занавше зохабела наша добра и мила супруга, мац, баба и прабаба

ИРИНА РАЦ народзена Баран (1936–2007) Найкрасши памятки на час препровадзени зоз Тобу навики чуваме у своїх шерцох Твойо наймилши Спочивай у мире Божим!

3. МАРЕЦ 2017.

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 8. марца наполнї ше рок як нас зохабела наша мила мац и баба, а 5. априла ше наполня пейц роки як нє з нами наш оцец и дїдо

* дзе цо будзе *

НА ПИЯТОК У РКЦ БЕНД „BLUES GENERATION” На пияток, 3. марца, у Клубу Руского културного центру , Йована Суботича 8, будзе блуз свирка. Забавяц вас будзе блуз бенд зоз Словацкей „Blues generation”. Почина на 22 годзин. Уход шлєбодни.

МАРИЯ МАКАЇ ЯКИМ МАКАЇ (1936–2016) (1937–2012) з Руского Керестура Спочивайце у мире Божим! Дзивка Славка зоз фамелию НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. марца 2017. року наполнєли ше два смутни роки од кеди нє з нами наша мила супруга, мац и баба

ГЕЛЕНА ЦИРБА (1948–2015) зоз Шиду Єй мила подоба и весели дух останю нам у вичним паметаню. Єй наймилши супруг Мирослав, син Мирослав, дзивка Наташа и унуки Лука, Елена, Маруся, Ганча и Надя Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню зоз хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС2383_05 НС_Нови_Сад_Сайлово” Ношитель проєкта „VIP MOBILE” д.о.о., Нови Беоґрад, Милутина Миланковича 1ж, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС2383_05 НС_Но-

ви_Сад_Сайлово”, у улїци XXIII, Сайлово, на катастерскей парцели число 9127/18 К.О.Нови Сад IV, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 22. фебруара 2017. року принєсла ришенє число VI-501-819/16 зоз хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни спор пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

MALI OGLA[KI

ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох зоз неопрен-ґуму, процив витру и жими, галайку и праху. Правиме и кладземе ролетни и гармониково дзвери. Обявиц ше на телефони� 025/5827-710, лєбо 060/5088-433 *** ВЛАГА? Изолуєме влажни хижи.

063/440-470; 063/102-41-14. *** Огрива! Предавам пелет, брикет, углє Бановичи и древо у палетох. Обявиц ше на число 064/26-83862 (Руски Керестур)

3. МАРЕЦ 2017.

*** У ДЮРДЬОВЕ ЧЕРВЕНО-БИЛИ ВЕЧАР ФК „БАЧКА”

На соботу, 4. марца у Дюрдьове, у просторийох КУД „Тарас Шевченко” отрима ше спортски бал „Червено-били вечар” котри орґанизує управа Фодбалского клуба „Бачка”. Уходнїца 1 800 динари, з ню ше достава вечеру и нєогранїчене пице. Резервовац их мож при Драґанови Вуйовичови на 064/840-22-92 и Миркови Тривунови 064/348-72-16.

*** У НОВИМ САДЗЕ ШВЕТОВИ МОЛИТВОВИ ДЗЕНЬ

З нагоди означованя Шветового молитвового дня, шветочна молитва будзе на пияток, 3, марца, на 17 годзин у францисканским манастире Св. Ивана Капистрана, у улїци Цара Душана 4 у Новим Садзе. Медзи учашнїками рижних вирских заєднїцох, буду и нашо грекокатолїки. Того року жени зоз Филипинох здогадую шицких же би ше модлєли за правду и справедлївосц у швеце, инспировани зоз питаньом зоз Библиї „Чи сом нєсправедлїва ґу це? Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „ЕУРОКАНТ” ДОО Нови Сад, Суботичка число 6, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта „Пошоренє за маґазионованє и третман особного и других пластичних одруткох” у продукцийним обєкту за продукцию кант тракох за древову индустрию, у улїци Руменацка драга число 52б, на катастерскей парцели число 2394/3 К.О. Нови Сад IV, Город Нови Сад.

Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 по 15 годзин по 3. април 2017. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 4. априла 2017. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110 А, Нови Сад, на 11 годзин.

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню зоз хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС2383_05 НС_Нови_Сад_Сайлово” Ношитель проєкта „VIP MOBILE” д.о.о., Нови Беоґрад, Милутина Миланковича 1ж, поднєсол вимогу за даванє согласно сци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС2383_05 НС_Нови_Сад_Сайлово”, у улїци XXIII, Сайлово, на катастерскей парцели число 9127/18 К.О.Нови Сад IV, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 22. фебруара 2017. року принєсла ришенє число VI-501-819/16 зоз хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни спор пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня обявйованя обвисценя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

РУСКЕ СЛОВО 31

СПОРТ/ИНФОРМАТОР СПОРТСКИ БАВИСКА „ЯША БАКОВ”

КУЛЯНЦИ НАЙЛЄПШИ У БИЛИЯРУ

Як цо и наявене на схадзки Скупштини Спортских бавискох „Яша Баков”, Нови Сад бул домашнї першого турнира у рамикох тогорочних Спортских бавискох. Отримане змаганє у билияру на хторим участвовали осем екипи, а победзела екипа КУД „Гавриїл Костельник” зоз Кули

П

ерше тогорочне змаганє у рамикох 26. Спортских бавискох „Яша Баков” – у билияру, отримане внєдзелю, 26. фебруара, а домашнї змаганя бул Руски културни центер (РКЦ) у Новим Садзе. Билияр дакеди бул на розпорядку турнирох, медзитим, єден час ше го нє отримовало. Мож повесц же тот спорт идеални за дружтва хтори нє маю можлївосци отримовац турнири за хтори треба одредзени спортски терени. Турнир отримани у Билияр-клубу „Джокер”, а зоз по двома бавячами участвовали осем екипи – РКЦ 1 и РКЦ 2 з Нового Саду, ФК „Искра” з Коцура, КУД „Тарас Шевченко“ з Дюрдьова, „Папивинґ” з Вербасу, Руске КУД „Гавриїл Костельник” з Кули, „Русин” з Руского Керестура и екипа Националного совиту Руснацох. ДВА ҐРУПИ У „ОСМИЦИ”

Oсем екипи були подзелєни до двох ґрупох, а состав ґрупох утвердзени зоз вицагованьом. У першей ґрупи бавели екипи РКУД „Гавриїл Костельник” зоз Кули, СД „Русин” зоз Руского Керестура, ФК „Искра” зоз Коцура и екипа домашнїх РКЦ 1, док у другей ґрупи бавели КУД „Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова, „Папивинґ ДОО” зоз Вербасу, екипа Националного совиту и екипа домашнього РКЦ 2. На змаганю ше бавело по, такволаних, „карчмарских правилох”, бо ше така файта билиярских столох углавним може найсц по наших карчмох. Бависко була „осмица” зоз полнима и таркастима ґуґлами. По ґрупох екипи бавели кажда зоз кажду на два добити партиї, а потим першопласовани екипи зоз обидвох ґрупох бавели финале, док другопласовани бавели за треце место. Нажаль, пре час, финале и за треце место ше бавело лєм на єдну добиту партию. ЗОЗ БАЛУ НА ТУРНИР На концу найвецей схопносци у бавеню билияра указали члени екипи РКУД „Гавриїл Костельник” хтори завжали перше место, другопласована екипа була КУД „Тарас Шевченко”, трецепласована ФК „Искра”, а штвартопласована екипа „Папивинґ ДОО”. На основи пласмана по ґрупох пияте и шесте место подзелєли екипи СД „Русин” и РКЦ 2, а седме и осме место екипи Националного совиту и РКЦ 1. После отриманого турнира друженє, такволане „треци полчас” було орґанизоване у просторийох домашнього Руского културного центру дзе подпредсидатель спортских ба-

32 РУСКЕ СЛОВО

вискох Янко Хома и предсидатель УО РКЦ Владимир Иван подзелєли припознаня, металиї и подзекованя учашнїком.

– Мило ми же ше после телїх рокох паузи ознова отримало турнир у билияру, наздавам ше же зме були добри домашнї, а сцел бим подзековац и билияр клубу „Джокер” хтори нам уступел два столи на хаснованє за отримованє турнира. Приємно ме нєсподзивало же ше после длугшого часу зявела и екипа зоз Кули чийо члени нам обецали же ше дакус активнєйше уключа до спортских бавискох. Як зме видзели на турнире було и таких хтори просто зоз националного балу зоз Бикичу пришли на турнир, алє и таки упарти витримали. Дзекуєм спортским бависком „Яша Баков” же нам допущели орґанизовац тот турнир и наздавам ше же и вон прерошнє до традициї – гварел Владимир Иван. По законченю змаганя, подпредсидатель СБ „Яша Баков” Янко Хома, у просторийох РКЦ, уручел припознаня учашнїком за витворени пласман на турнире. ■ А. Паланчанин Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласно сци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней ста нї ци мо бил ней те ле фо ниї „НС166, НСУ166, НСЛ166-Бул. войводи Степи II (ИДЕА)” у улїци Булевар войводи Степи 32, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 10753/19 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад.

Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 по 15 годзин по 28. марец 2017. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 29. марца 2017. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110, Нови Сад, на 11 годзин.

3. МАРЕЦ 2017.

СПОРТ ПОЧАЛА ЯРНЯ ЧАСЦ РУКОМЕТНЕЙ ЛИҐИ ЗА МЛАДШИ КАТЕҐОРИЇ

БУДУЮ ЗДРАВИ ЗМАГАТЕЛЬНИ ДУХ Перши змаганя у ярнєй часци рукометней лиґи за младши катеґориї отримани всоботу, 25. фебруара у Приґревици, дзе керестурски Русин бавел процив ПИК Приґревица и Вербасу. У обидвох змаганьох Русин страцел – 21:10 од домашнїх и 23:8 од Вербасу Злата Паплацко, котра тренира дзеци вєдно зоз Владом Бояновичом, наглашела же маю барз мале число хлапцох осмей класи, цо ше одражує на резултати.

– Понеже нєт вельо дзеци, ми збили школярох од пиятей по осму класу, та их тераз єст 23-йо. Маме лєм двох хлапцох осмей класи, та зме тераз почали убавйовац шести и седми класи, так повесц рихтаме их за нарок. Углавним найлєпши резултати посцигую векши места, вароши, дзе єст вецей дзеци, а ми вше дзешка у штредку. И попри резултатох, дзецом баржей знача змаганя, як кед би лєм тренирали, прето же ше при нїх формує змагательни дух. Мушим визначиц Теодора Нярадия и Андрея Дудаша, котри наймладши, а найпоряднєйши и вельки таланти. Медзитим, барз обачиц розлику кед дзецко пиятей класи бави процив осмей, тоти три роки огромна розлика – гвари Злата. У тей лиґи млади керестурски рукометаше бавя процив парнякох зоз Зомбора, Приґревици, Бездану, Вербасу, Србобрану и Суботици. Тренинґи цали рок буду у Спортскей гали, а як франтує Златко Планчак зоз РК „Русин”, хиби им ище єдна спортска гала, понеже єст вельо секциї и вечарами велька налога на термини за тренинґи. Бешедую-

ци о условийох за трениранє, Планчак подзековал привреднїком зоз Руского Керестура на потримовки и спонзорство. Влонї привреднїки орґанизовано обезпечели тренерки, а од поднїмателя Иґора Раца достали маїци. Идуце змаганє младши рукометаше Русина буду бавиц 11. марца у Србобрану процив екипох зоз Бездану и Србобрану. С. Надь

ФК „ИСКРА”

ПРИРИХТОВАНЯ ПОЧАЛИ З ПОБИДУ Фодбалере Искри зоз Коцура успишно почали пририхтованя за ярню часц першенства. Прешлого викенду Коцурци одбавели перши два пририхтуюци змаганя и то процив екипох котри ше змагаю у висшим ранґу од Искри. Всоботу у Коцуре бавели процив Младосци зоз Крущичу, а внєдзеню госцовали у Фекетичу и бавели процив екипи ФК „Ядран”. Искра на обидвох змаганьох зазначела побиди Перше пририхтуюце змаганє процив ФК „Младосц” зоз Крущичу указало тренерови Здравкови Бабичови же чи пририхтованя чечу у добрим напряме, так як и заплановал. Гоч нїхто нє очековал пребарз добре бависко на першим змаганю, фодбалере Искри у дзепоєдних хвилькох приказали бависко яке их крашело у стред першенства и мож повесц же цалком надбавели госцох зоз Крущичу. Фодбалере Искри дзекуюци Николичови и Дамянови Ґубашови швидко дошли до резултата од 2:0. Медзитим, после другого ґола, заш лєм, видно було же то перше змаганє, понеже пришло до видлївого опущованя, та госци гоч и слабши, почали реализовац шанси за ґол. По конєц першого 3. МАРЕЦ 2017.

полчасу Крущичанє премахли пенал, а зоз бависка посцигли аж два ґоли. Дзекуюци Николичови Искра на одпочивок, заш лєм, пошла зоз предносцу од 3:2. Други полчас бул ровноправнєйши и у тим периодзе обидва екипи дали по єден ґол, та змаганє закончене зоз резултатом 4:3 за Искру. Штварти ґол за Искру дал Малацко. Ютредзень, коцурска екипа у Фекетичу, процив домашнєй екипи Ядран, одбавела и друге пририхтуюце змаганє. Фодбалере екипи ФК „Ядран” змагаю ше у лиґи понад лиґу у котрей бави Искра, та тото змаганє указало же яки екипи коцурску екипу дочекаю кед же би сезону закончели на месце на котрим су у тей хвильки, а то перше место. На тим змаганю Искра була ослабена, понеже єй хибели даскельо бавяче. Чежко у тей фази пририхтованьох одбавиц два змаганя, два днї за шором, алє фодбалере Искри указали надосц швижосци и на терену вецей бегали як домашня екипа. Змаганє закончене зоз Искрову побиду од 1:0, ґол у 17. минтути дал Дукич, а кед слово о цалим змаганю мож повесц же Искра була лєпша, праве за тот єден ґол. Шлїдуюце змаганє Искра будзе бавиц на соботу у Бачким Ярку процив ФК „Младосц”. З. Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ ВИБРАНИ НАЙЛЄПШИ СПОРТИСТИ У ВЕРБАШЕ

МЕДЗИНАРОДНИ, НАЦИОНАЛНИ И ЛОКАЛНИ ШАМПИОНИ Општина Вербас и Союз спорту з початком нового року преглашели и наградзели найлєпших спортистох, тренерох и клуби за прешли рок. Наградзени осем найзаслужнєйши, а достали их на шветочносци хтора з тей нагоди пририхтана. Найлєпша спотистка у 2016. року, у женскей конкуренциї, Наташа Миятович кошаркашка, а у хлопскей, кик боксер Любо Ялови Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

Ш

иц ки на град зе ни спортисти на найлєпши спо соб пред ста вя ли Вербас на спортских аренох. Вони источашнє допринєсли же би Вербас, як и потераз, мал епитет городу спорту. Успих хтори по сцигли, а тиж так и награди, ре зул тат на сам предз, упартей и вредней роботи и любови ґу спорту. Прето, як надпомнул о.д. предсидателя Скупштини општини Вербас Милан Ґлушац, и у року пред нами спорт будзе мац окремну увагу кед слово о додзельованю пенєжних средствох и помоци. ПЛЇВАЧЕ ХТОРИ ОБЕЦУЮ

Найуспишнєйша спортистка у пионирскей конкуренциї плївачка Дивна Божич. Народзена є 2005. року и член є Плївацкого клуба „Вербас”. На жимским першенстве Сербиї за пионирох, хторе отримане у Пироту, освоєла шампионску титулу у дисциплини 100 метери першови стил. Друге ме сто освоєла у дисциплини 200 метри мишани стил, а треце у дисциплини 100 метери делфин стил. На лєтним Першенстве Сербиї у Беоґраду освоєла друге ме сто у дисциплини 100 метери першни стил. У хлапцовскей конкуренциї за найлєпшого преглашени Лука Еракович. Народзени є 2000. року, а плїва осем роки у Плївацким клубе „Делфин” ЗОЗ Вербасу. Прешлого року вон призбачел позарядово резултати, та по стал член державней репрезентациї. Два раз бул шампион Сербиї, пейцраз бул вицешампион и пейц раз бул на трецим ме сце на Першенстве Сербиї. Шейсц раз бул шампион Войводини. На змаганю у Краню (Словения) у дисциплини штафетного обегованя вєдно зоз свою екипу два раз бул треци и раз други. ТРЕНЕР И КЛУБИ Душан Килибарда преглашени за найлєпшого тренера у прешлим року. Тренер є у Клубу борецких спортох у Вербаше. Кик бокс почал тренирац 1989. року у клубу „Войводина” и успишно го представял на числе-

34 РУСКЕ СЛОВО

них змаганьох. Вецей раз бул шампион старей СФРЮ. Тераз свойо искуство преноши на младих у Вербаше у Клубу хтори оформел 2004. року. Од теди по нєшка члени вербаского Кик бокс Клуб вецей раз були шампионє Войводини, Сербиї, Балкана и швета. На числених домашнїх и медзинародних змаганьох Клуб освоєл 150 медалї. Як тренер и фаховец у тим спорту вецей раз до ставал вельки припознаня и член є вецей целох Кик бокс федерациї. Найлєпши клуб у женскей конкуренциї Женски кошаркашски Клуб „Вербас Медела” зоз Вербасу. Од 1973. року кед є оформени призначовал солидни успихи. Пред конєц 80-их рокох змагал ше у Єдинственей другей лиґи СФРЮ, а од 2011. року порядни є член Першей союзней лиґи Сербиї. Найлєпши резултати Клуб витворел праве прешлого року кед дошол по финалне змаганє Купа Сербиї за жени „Милан Циґа Васоєвич”. ЖКК „Медела” у рижних селекцийох ма 90 бавячки, єдну кадетску реперезентативку и єдну реперезентативку у конкуренциї младих. По оцени Кошаркашского союзу Войводини Клуб преглашени за найуспишнєйши у прешлим року. У хлопскей конкуренциї найлєпши клуб у прешлим року бул Клуб малого фодбалу „Лєтаци Голандян”. Оформени є 1988. року, а урядово по стої од 22. новембра 2000. року. Теди ше Клуб урядово почал змагац у Футсал лиґи Войводини. У тим дружтве освоєли друге ме сто на таблїчки, та ше пласовали до Другей републичней Футсал лиґи Сербиї хтора у рамикох Фодбалского союзу Сербиї. Менєй-вецей екипа призначовала добри резултати у тей лиґи, алє коруна успиху була у сезони 2005/06. рок, кед дошол по финални змаганя. Од теди по 2012. рок Клуб ше змага у Першей футсал лиґи Сербиї. Найвекши успих фодбалере по сцигли кед дошли по плей-оф змаганя кед освоєли треце ме сто у сезони 2007/08. рок.

3. MАРЕЦ 2017.

СПОРТ ЗДРУЖЕНЄ СПОРТСКИХ РИБАРОХ „КОЛЯК”

РОБОТНА И ГУМАНИТАРНА АКЦИЯ

ПО СЕДМИ РАЗ ЛЮБО ЯЛОВИ За дванац роки кельо є на кик бокс ринґу Любо Ялови мал 101 борбу, а побиднїк бул на 83. Вецей раз бул юниорски и сениорски шампион Сербиї, побиднїк медзинародних куп змаганьох, три раз бул шампион Балкану, два раз бул треци на шампионатох Европи. Предпрешлого року (2015.) бул треци на Шветовим першенстве, 2011. року бул вицешампион швета, а 2013. року бул шветови шампион. Седем раз бул преглашовани за найлєпшого спортисту Вербасу, добитнїк є „Октоберскей награди Вербасу”, а „Майску награду” хтору додзелює Спортски союз Сербиї достал 2015. року.

Но, випадли зоз тей елитней лиґи, алє нєодлуга у сезони 2015/16. рок ознова посцигли фантастични успих. Своїх процивнїкох на терену победзели 17 раз, а мали лєм єден нєришени разултат и прешвечлїво завжали перше место на таблїчки. Таки резултат у прешлим року им обезпечел врацанє до дружтва елитних Футсал екипох Сербиї. ПОЄДИНЦИ За найлєпшу спортистку у прешлим року преглашена Наташа Миятович, член кошаркашскей екипи „Вербас Медела” зоз Вербасу. У прешлей сезони була найлєпши бавяч у Купу Сербиї, а Клуб дзекуюци єй добрим партийом и капитенским искуством завжал треце место у Сербиї. По своїх квалитетох у бависку вибрана є до найлєпших пейц бавячкох и найлєпшого „центра” у лиґи. У хлопскей конкуренциї за найлєпшого спортисту општини Вербас преглашени двацецседемрочни кикбоксер Любо Ялови. На кик бокс ринґу є од 2005. року, а лєм єден рок му требало тренирац же би досягнул гвиздову” славу. Вєдно зоз тренером Душаном Кили” бардом почал призначовац замерковани резултати на домашнїх и медзинародних борилїщох. На шветочносци преглашованя спортисти рока куґлаш Владо Милович достал специялну награду. Гоч ма ослабени вид, шейдзешатштирирочни Владо на куґлашских змаганьох у прешлим року призначовал позарядово резултати. Прешлого року освоєл шампионат Европи у поєдинєчней конкуренциї, вицешампион у комбинованей конкуренциї. Змаганє за шлєпих и слабовидих – 16. Европске першенство прешлого року отримане у Заґребу.■ 3. МАРЕЦ 2017.

Керестурске Здруженє спортских рибарох „Коляк” всоботу, 25. фебруара, орґанизовало роботну акцию, на хторей коло 15 члени Здруженя вичисцовали єдну часц гаци на беґелю и керчели дзивяки. Источашнє то було и пририхтованє терену за садзенє нових древкох, од базену по мост, цо будзе о коло два тижнї.

– Плануєме о два тижнї ознова направиц роботну акцию, алє з тей нагоди будземе садзиц древка на терену при базену. Требали бизме посадзиц коло 300 древка хтори ище баржей прикраша тоту часц на хторей ше дзечнє сходзиме през лєто. Вшелїяк, обчекуєме же ше до акциї, хтору зме розпочали, уключи и наша Месна заєднїца – гварел предсидатель ЗСР „Коляк” Михайло Пашо. Викерчене древо хторе добре за топенє рибаре порезали, и коло три кубики древа однєсли Новаковичовим шестром з Керестура. Так же тота акция мала и гуманитарну прикмету.

– Новаковичово дзивчата пред двома тижнями остали без мацери и тераз жию сами. Младша тринацрочна, а старша ма 26 роки. Древо хторе мож хасновац за зогриванє зме порезали, дакус зме и докупели и однєсли им. Источашнє зме зберали и другу помоц – гварел предсидатель ЗСР „Коляк” Михайло Пашо, и визначел же тоту акцию помаганя потримали и велї жителє и подприємства зоз Руского Керестура. А. П.

РУСКЕ СЛОВО 35

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXIII ЧИСЛО 9 (3722) НОВИ САД, 3. МАРЕЦ 2017.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ ҐЛУМЕЦКА ДРАГА АРАНКИ МЕДЄШИ

■ ПОЧАЛИ ТУРНИРИ ЯШИ БАКОВА” ”

1. ШЕРЦО МОЙО - Ивана Чордаш (Музика и текст: С. Весерминї, араншан: В. Ранкович) 2. ЕЙ, ГАБИ - Ана Бучко и Гелена Ерноич (Музика: А. Бучко, текст: А. Папгаргаї, аранжман: Е.Малина) 3. БРАЦА - Мирослав Малацко (Музика: Д. Ґлувня Бабич, текст: В. Дїтко, аранжман: Й. М. Йованович) 4. МАЦЕРОВА ЗАГРАДКА - Ана Римар (Музика: И.Надь, текст: М. Скубан Горняк, аранжман: Б. Ранкович) 5. ОДЛЄТЛА МЛАДОСЦ - Хлопска Група РКЦ (Музика: О. Маґловски, текст: Дю. Латяк, аранжман: М. Сивч) 6. ДАРЕМНО - Александра Колбас (Музика: А. Човс, текст: А. Папуґа, аранжман: М. Пап) 7. ПОЗНА ГОДЗИНА - Борис Маґоч (Музика:Лю.Загорянски, текст: С. Сабадош, аранжман: Дь. Планянин)

8. ПИСНЇ РУСКЕЙ - Саня Дивлякович (Музика: А.Сивч, текст: С. Дивлякович, аранжман: М. Сивч) 9. КРАСА ЛЮБОВИ - Мирела Тимко и Марко Радишич (Музика: М. Лїкар, текст: Я. Грубеня, аранжман: М. Лїкар) 10. У РУЖОВЕЙ ЗАГРАДКИ - Михайло Будински (Музика: М. Будински, текст: М. Будински и Т. Будински Дротар, аранжман: М. Янкович) 11. НА САЛАШУ - Танита Ходак (Музика и текст: Н.Чизмар Коле, аранжман: М. Пап) 12. Я ВАНДРУЄМ - Марко Радишич (Музика: Т. Колесар Ґвоїч, текст: Т. БеукЛатяк, аранжман: М. Янкович) 13. ДЗЕ ЖЕ ШЕ ПОДЗЕЛИ НАШО ДНІ - Мирослава Даждиу (Музика и араншан: М. Пап, текст: М. Даждиу) 14. НЄ ЖАЛЬ МИ - Звонимир Кочиш (Музика и араншан: Б. Тубич, текст: М. Даждиу)

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Фото: Вероника Вуячич

ШПИВАНКИ НА РУЖОВЕЙ ЗАГРАДКИ 2017.

П

ПОМОГНЇЦЕ, РОЗПИТАЙЦЕ ШЕ, ПРЕПОЗНАЙЦЕ!

Фотоґрафия: K006a_0172N

■ КАРПАТСКИ ПАРАЛЕЛИ У КЕРЕСТУРЕ