Ruske slovo 08 3617

РОК LXXI ЧИСЛО 8 (3617) НОВИ САД, 27. ФЕБРУАР 2015. РОКУ

■ ЗАЄДНЇЦКИ ВИСТУП КЕРЕСТУРСКИХ ПАПРИҐАРОХ НА ТАРҐОВИЩЕ

ВЕСЕЛИ ФЕБРУАР И У СРИМЕ У Сримскей Митровици, у Царскей палати, першираз отворени Медзинародни предайни туристични еко-етно фестивал „Звуки, смаки и пахи традициї”. На нїм участвовало Дружтво Руснацох зоз Сримскей Митровици и Здруженє женох зоз Бикич Долу. А у Беркасове отримана 20. ювилейна ”Сримска винияда”.

Фото: Tанита Ходак

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ ПРИВАТИЗАЦИЯ ЛОКАЛНИХ МЕДИЙОХ У ВЕРБАШЕ

АНАЛИЗА ПРЕДВИБЕРАНКОВИХ АКТИВНОСЦОХ НА БОКОХ ТИЖНЬОВНЇКА „РУСКЕ СЛОВО” Пише: Александра ЖИВКОВИЧ, студентка журналистики и новинарка aleksandra.zivkovic23@gmail.com

„Новинаре як кандидати за членох Националного сови- Зоз анализи видно же од 65 текстох, ґрафикох, або фототу националних заєднїцох на прикладу тижньовнїка ґрафийох, лєм седем тексти нє означени же актере у „Руске слово”” – наслов семинарскей роботи хтору сом тексту и кандидати на лїстинох. То мож замерковац у писала за потреби предмета „Новинарство и политика” рубрики „Духовни живот”, як и у дзепоєдних других на закончуюцим року Филозофского факултету, одно- ситуацийох у хторих було видно нєдошлїдносц при сно, Оддзелєню за медийни студиї. Циль семинарскей ушорйованю виберанковей рубрики (рубрикох) у конроботи приказац як новинаре, хтори и политични акте- кретних случайох хтори у семинарскей роботи приказаре, уплївую на колектив у хторим робя, алє и як цала ни и потолковани. редакция тижньовнїка провадзела виберанкову кампа- Гоч видно даєдни нєдошлїдносци у текстох хтори обяню. Насампредз, було потребне потолковац контекст вени у тижньовнїку „Руске слово” под час виберанкорускей заєднїци, як и єй велькосц вей кампанї, мож обачиц же же би хтошка хто нє член заєднї- Новинаре нє похопюю же професия хтору ше Редакция наисце намагаци, з вонка зрозумел як функциовибрали явна и же уплївує на креированє ла цо обєктивнєйше писац о нує явносц, алє и „явни особи” кандидатох, алє и о цалей думаньох публики, односно читательох, тей заєднїци, же би ше на концу и же кед новинаре виберу вихасновац свойо предвиберанковей кампанї. Информатор хтори Редакция могло зрозумиц и уплїв яки новиУставне право, потупюю Кодекс своєй за тоту нагоду направела, наре и, условно поведзено, явни професиї, а то мож спатрац пре упознаванє новинарох и особи маю кед у питаню формояк нєпрофесионализем кандидатох зоз способом ванє роздумованя „широких при новинарох/кандидатох роботи и писаня, вшелїяк же масох” колективу. барз помогнул же би ше тоту За потреби роботи, и розуменя мотивох новинарох/кандидатох и упечатки колектива, кампаню обєктивнєйше провадзело. поробена анкета зоз 12 новинарами, гонорарнима Кед у питаню новинаре и новинарки хтори були на сотруднїками и дописователями, гоч у цалей редакциї лїстинох за виберанки за Национални совит Руснацох, по тижньовнїка заняти 21 новинар. Праве прето же нє одвитох хтори достати у анкети мож заключиц же новишицки новинаре виполнєли анкету, вона була анализова- наре хтори сотрудзовали зоз новинарами/кандидатами, на лєм квалитативно, нє и квантитативно. Тиж так, нє мали вельки нукашнї прициски, або пренаходзели направени кодекс по хторим кодирани дзевец числа способи же би их заобишли, та нє було фаворизованя „Руского слова”, точнєйше виданє од 29. авґуста 2014. лїстинох на хторих кандидати новинаре тей редакциї. року (число виданя 35) та по 23. октобер 2014. року, Кед до огляду вежнєме Кодекс новинарох Сербиї и спо(число виданя 43), зоз тим же треба надпомнуц же до зореня новинарских здруженьох у вязи участвованя у анализи дискурса тижньовнїка „Руске слово” вошли лєм виберанкох, можеме заключиц же постої проблем прето тоти виданя дзе предвиберанкова кампаня директно спо- же новинаре нє похопюю же професия хтору вибрали мнута, як и початок догваркох кандидатох коло лїсти- явна и же уплївує на креированє думаньох публики, нох. Велька увага, медзитим, обрацена на тото же чи односно читательох, и же кед новинаре виберу вихаснотексти означени и положени до окремней рубрики вац свойо Уставне право, потупюю Кодекс своєй профе„Виберанкова кампаня 2014.”, як и одношенє автора сиї, а то мож спатрац як нєпрофесионализем при новинапредвиберанкового текста зоз субєктом, односно канди- рох/кандидатох. То арґументоване нє лєм зоз Кодексом новинарох Сербиї, хтори ше од новембра 2013. року датом о хторим ше пише. може пренайсц и пречитац и по руски, алє и зоз сообщеньом хторе у септембру видало Нєзависне дружтво новинарох Войводини, а у хторим оштро осудзує участвованє новинарох на виберанкох за Национални совити националних заєднїцох зоз констатованьом же шицки новинаре хтори сцу буц активни и у политичним живоце „обовязни же би престали зоз свою новинарску роботу– док хасную свойо Уставне право”. По шицким вианализованим, мож заключиц же гоч Редакция мала почежкосци (пре колеґох хтори кандидати), як и условних прицискох прето же руска заєднїца мала, новинаре редакциї „Руске слово” писали о предвиберанковей кампанї обєктивно, зоз малима нєдошлїдносцами.■

2 РУСКЕ СЛОВО

27. ФЕБРУАР 2015.

УВОДНЇК

ЗМИСТ Пише: Борис ВАРҐА, одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4–5. Пред приватизацию локалних медийох у Вербаше 6. Конституовани одбори и роботни цела Националного совиту

■ Нашо места 10. Месна орґанизация Союзу инвалидох роботи Войводини у Коцуре 11. Бали по наших местох

■ Економия 12–13. Заєднїцки виступ керестурских паприґарох на тарґовище

■ Култура и просвита 20. У школи „Петро Кузмяк” вистава фотоґрафийох Андреи Новак 21. Преподаванє др Янка Рамача у Вербаше

■ Литературне слово 15–18. Поезия и нова рубрика „Зоз литературного куцика”

■ Людзе, роки, живот 22–23. 90 роки бачика Мирона Костелника з Руского Керестура

■ Духовни живот 24. Трибина о осамостойованю дзецох у Руским Керестуре

■ Информатор

26–29. Оглашки и In memoriam

■ Спорт 30. Активносци фодбалских клубох по наших местох 31. Першенство Сербиї у атлетики за младших пионирох На насловним боку – На драже у Коцуре. Авторка фотоґрафиї – Танита Ходак.

„ДАСКЕЛЬО РОКИ ЗА НАС” Два важни подїї котри ше случели початком фебруара, наявюю же руска заєднїца, котра углавним вязана за финансованє „з держави” – годна ище єден час мац яку-таку стабилну материялну потримовку. Перша теза вязана за парадокс живота меншинох у Сербиї. Так, мож повесц, после прешлорочного розбиваня пекарньох по Войводини, чийо власнїки припаднїки националних меншинох, мож ше наздавац же меншински права у Сербиї годни буц барз важна ставка за Европску Унию и процес кандидатских прегваркох зоз Бриселом. Тота тема ше находзи у вецей предприступних поглавйох. Тото часточнє потвердзел и шеф Политичного оддзелєня делеґациї Европскей Униї у Сербиї Лука Бянкони под час нєдавней нащиви Националному совиту Руснацох у Руским Керестуре. Пан Бянкони сцел директно, од Националного совиту Руснацох, дознац „яке конкретне положенє меншинох и витворйованє їх правох”. Початком фебруара зоз Влади Републики Сербиї порушане и питанє снованя окремного фонда за национални меншини, а за тот рок Национални совит Руснацох достанє пол милиони динари вецей як прешлого. У таких условийох, могло би ше оценїц же под час приступного процесу Сербиї до Европскей Униї, а вон, теоретично, будзе тирвац нє менєй як децению, голєм „традицийни” меншински заєднїци и попри погоршаня економскей ситуациї, годни раховац на кельо-тельо стабилне финансованє своєй дїялносци. Други способ на котри би руска заєднїца у Войводини могла злєпшац свою финансийну базу то – европски фонди. О тим ше тельо бешедує, аж и подозриво чи за тото єст можлївосци, алє и чи ми маме капацитет же би ше за таки фонди апликовало. Представителє Прешовского самоуправного краю у Словацкей початком фебруара пребували у Руским Керестуре, а нащива орґанизована пре догварку о реґионалним Спорозуменю котра влонї подписана. Ана Томанова Маканова теди виявела же плановане заєднїцке апликованє до приступних фондох ЕУ и на конкурси до Дунайскей стратеґиї, дзе попри Влади Словацкей потребни ище два держави. „Нїчому ше нє треба чудовац, анї радовац”, як гвари руска присловка, алє би требало прилапиц и гевти слова писнї Милана Младеновича – „ище даскельо роки за нас”. После того найвироятнєйше же нас чека америцка система – за шицко цо зосцеме, будземе ше мушиц сами остарац и виплациц. Пишце нам – ruske.redaktor@gmail.com

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: заменїк одвичательного редактора – Михайло Симунович; редакторе/ки – Дюра Винаї, Мирон Горняк-Кухар, Михайло Зазуляк, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса; новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Мая Зазуляк, Ана Маркович, Иван Сабадош, Танита Ходак * Язична редакторка – Блажена Хома-Цветкович * Лекторка – Ясмина Дюранїн * Подобови редактор – Любомир Сопка * Технїчна редакторка – Люпка Цвеїч; компютерски обробок – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa 160-923244-82 * Девизни рахунок Raiffeisen BANK a.d. Београд 26 5100000002458904 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Петроварадин * E-mail: ruske.redakcija@gmail.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 300 *

Direktorka MARTICA TAMA[ *** Odvi~atelqni redaktor dr BORIS VAR]A

27. ФЕБРУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ВЕРБАСКИ МЕДИЙНИ СЕРВИС У ОБЧЕКОВАНЮ ПРИВАТИЗАЦИЇ

ОСУЧАСНЬОВАНЄ ЗВЕКШУЄ ШАНСИ

Пишe: Ана МАРКОВИЧ

Я

По нових законох о медийох будучносц локалних медийох нєизвесна, бо ше вецей нє годни финансовац директно з буджетох локалних самоуправох. По плану, виход держави зоз власнїцкей улоги у медийских хижох плановани за штредок 2015. року, односно по конєц юния. Судьба вербаского локалного медия будзе позната и пред тим датумом

вне подприємство за информованє „Вербас”, у чиїх рамикох роби Радио Вербас и Телевизия Бачка, по Закону о приватизациї медийох чий снователь локална самоуправа вошло до поступку приватизациї 20. януара того року, кед до Аґенциї за приватизацию придата документация. После того датума, з Аґенциї глєдали додатни документи, а котри ше одноша на финансиї, число роботнїкох и просек заробкох у тим подприємстве. З оглядом на тото же документация придата 20. януара, тендер може буц розписани од 30 по 90 днї од того датума, цо значи же найдалєй по 20. април, вербаски локални медий будзе на тарґовищу. СУБВЕНЦИЇ ОПШТИНИ ПО КОНЄЦ ЮНИЯ

Кед слово о диґитализациї, хтора найактуалнєйши технолоґийни процес у обласци електронских медийох, тих дньох подписани контракт зоз провайдером СББ. Прешли явни набавки малей вредносци а средства за тото обезпечела локална самоуправа.

– Тераз зме у роботи коло купованя технїчней опреми хтора нам потребна за диґитализацию. Понеже 30. марец остатнї дзень за тото, сцеме буц порихтани. Рихтаме ше конкуровац за цали реґион, нє лєм за локал. После инициялней оглашки на хтору зме ше приявели, достали зме одвит же нашо параметри одвитуюци, и тераз ше рихтаме за диґитализацию – визначела о.д. директора Весна Роґанович.

Локална самоуправа, односно Скупштина општини Вербас з буджетом предвидзела субвенциї за Подприємство по конєц юния, после чого вецей нє будзе мац право финансовац го, а кед би по тот датум нє було заинтересованих купцох, случел би ше найгорши сценарий – тот медий би бул загашени.

Еуфемия Ґшвенґ: Слухачох каждодньово информує о Руснацох

Весна Роґанович: Глєдаме алтернативи, бориме ше

На розписани конкурси у Покраїни и Републики ЯП за информованє „Вербас” вецей нє ма право конкуровац. Потераз, каждого року ше конкуровало и доставало одредзени средства, а окреме треба визначиц же финансийну потримовку углавним вше поряднє доставал по єден проєкт по руски – чи за радио, чи за телевизийну програму. Медзитим, заняти у тей медийней хижи нє лєм же чекаю цо будзе з нїма, алє ше активно трудза змоцнїц свойо шанси – насампредз през осучасньованє технїчних капацитетох и повязованє з другима медиями хтори у подобней позициї.

ОСОБНА КАРТОЧКА Явне подприємство за информованє „Вербас” подквартельош, а закуп плаци локална самоуправа. Без свойого простору, вредносц подприємства нєвелька – преценєне є на милион 929 тисячи динари (основна вредносц), односно милион 396 тисячи динари (тарґовищна вредносц), ма 35 занятих, и двоїх гонорарних сотруднїкох. Просеково, старосц редакциї коло 50 роки, а дзепоєдни од нїх єдини заняти у своєй фамелиї.

4 РУСКЕ СЛОВО

Вона додала же локална самоуправа добре сотрудзує з ЯП „Вербас” у процесу диґитализациї, и помага так же з буджета видвоєла нєобходни пенєж же би ше купело опрему. Зоз тим Явне подприємство за информованє злєпшує свойо початни позициї у процесу приватизациї, односно звекшує свойо шанси на тарґовищу.

– Понеже маме реґионалну лиценцу кед радио у питаню, гашенє нашого сервису би нє була чкода лєм за людзох у Вербаше, алє и у Малим Идьошу, Кули, Србобрану, дзе нас тиж слухаю. Знаме же локална самоуправа сце помогнуц. Кед бизме були купени, обчекуєме же би помогла програми на язикох националних меншинох, алє пред тим мушиме мац купца. Яки будзе процент за хтори локална самоуправа преценї же є у явним интересу же би ше провадзело, и яке ту одношенє будзе з тим хтори нас купи, чи то будзе 30:70, 40:60 або пола-пола, увидзиме. За тераз нам найзначнйєше же бизме ше нє загашели - визначела Роґанович. Окрем конченя коло диґитализациї сиґналу, ЯП за информованє Вербас влонї ше приключело ґу „Комнет мрежи”, дзе єст ище 12 менши медийни хижи.

– Кед би ше трафело же нас нїхто нє купи, прейґ „Комнет мрежи”, вєдно бизме могли конкуровац за канал, дзе би ше нє робело по системи „тайм шеринґа”, алє бизме правели заєднїцку програму як пандан войводянскому явному сервису. Порадзели бизме ше и вше би з другого студия була емитована емисия и подобне. То тиж єден способ борби, и буквално як алтернатива, наш „план Б” – визначела Роґанович.

27. ФЕБРУАР 2015.

ТИЖНЬОВНЇК Потераз єден заинтересовани купец превжал приватизацийну документацию, а по нєурядових информацийох, слово о истей ґрупациї хтора исте интересованє указала за вецей други локални медиї. РАДИО ПРОГРАМА НА ШТИРОХ ЯЗИКОХ Явне подприємство за информованє „Вербас” ма єдну з найстарших войводянских радио станїцох котра снована 1968. року, а пред 11 роками ґу нєй ше придружела и телевизия „Бачка”. На Радио Вербасу попри програми на сербским язику емитує ше и програма по руски, мадярски и українски. По руски и мадярски програму ше емитує кажди дзень окрем соботи по 60 минути, а по українски 60 минути раз до тижня. На телевизиї „Бачка”, по українски нєт програми, а по руски и мадярски кажди роботни дзень емитує ше пейц-минутово вистки. Емисиї маґазинского типу, од 30 по 50 минути емитую ше кажду другу стреду, так же ше зменюю емисия по руски и по мадярски. И на радию и на телевизиї програми по руски и мадярски пририхтує по єдна стаємно занята особа, а по українски гонорарни сотруднїк. Попри тим же су задлужени за програми на мадярским и руским, новинарки пририхтую прилоги и за сербску програму.

– Шицки подїї хтори провадзим и рихтам по руски, углавни робим и за дньовнїк по сербски. То ма циль же бим представяла Руснацох и у висткох на язику векшинского народу – визначує новинарка Еуфемия Ґшвенґ. Кельо людзом значи кед у своїм штредку можу патриц и слухац програму на своїм язику, гуторя слова наших собешеднїкох – Поряднє провадзим ТВ „Бачка”, окреме емисиї по руски и думам же би велька чкода була кед би ше тото подприємство загашело. Людзе у Вербаше провадза „Бачку”, найвецей дньовнїк, а национални заєднїци и свойо програми. Конкретно, емисия по руски добра, теми вше актуални, а пачи ми ше же облапени и вистки з Коцура – гвари Наташа Иван.

ЯВНИ ИНТЕРЕС З оглядом на значносц ЯП „Вербас” за информованє по руски на локалним уровню, ресорни Одбор за информованє препоручи Националному совиту Руснацох же би, вєдно з националнима совитами других националних заєднїцох хторим тот медий значни – мадярскей и українскей, апеловал при державних орґанох же би ше у процесу приватизациї окреме водзело рахунка о очуваню информованя на меншинских язикох, цо у законскей реґулативи препознати елемент явного интересу у обласци информованя. Подобна препоручена инициятива и кед слово о ИПЦ „Кула”, и ЯП „Радио Шид”.

– На локалу маме информациї о тим цо ше случело або цо ше ма случовац, а обоязно патриме и кед актуални збуваня хтори интересантни нам, Руснацом. Окреме нам ше пачи же на локалней телевизиї маме информацию на своїм язику и добре зме поинформовани – визначели Златка и Славко Сабо. Ратунок за реґионални явни медийни сервис з Вербасу бул би одвичательни власнїк, купец хтори би, як цо то и закон наклада, водзел рахунку и о мисиї, и традициї и занятих у тим медию. Кед би их нїхто нє купел по конєц юния, ЯП „Вербас” пойдзе до прешлосци а Вербас, алє и околни општини, останю без каждодньових сервисних информацийох, каждодньового информативного дньовнїку, локалних авторских емисийох. Кед же ше то случи, пойдземе крочай назадок, а патраче у Вербаше останю без вигодносци у каждей хвильки буц поинформовани о случованьох у своїм штредку.■ 27. ФЕБРУАР 2015.

ОТРИМАНА РОЧНА СКУПШТИНА РУСКЕЙ МАТКИ

ОЗНАЧО ВА НЄ 25-РОЧ НЇ ЦИ МАТ КИ КОН ЦОМ ДЕ ЦЕМ БРА

Порядна рочна Скупштина Рускей матки отримана всоботу у просторийох КПД „Карпати” у Вербаше, а попри розпатраня порядних рочних документох – финансийних и звитох о роботи, та планох роботи за 2015. рок, окреме бешедоване о означованю значного ювилея 25-рочнїци Матки, хтора будзе концом рока.

конкурс Министерства култури и информованя Републики Сербиї у обласци явного информованя за 2015. рок. Проєкти, односно прияви на конкурси вязани за одход на тринасти Шветови конґрес Русинох/Руснацох/Лемкох (РРЛ), тринасту Подобову колонию у Коцуре, и обявйованє глашнїка Рускей матки „Руснак”.

Звит о роботи Рускей матки у 2014. року поднєсол предсидатель Дюра Папуґа, а потим представени звити о роботи месних орґанизацийох матки – звит з Месного одбору Руски Керестур поднєсла Мария Дорошки, МО Коцур Сенка Мученски, МО Кула Владимир Бучко, а з Месного одбору Вербас др Деян Загорянски. Звит о роботи Реґионалного одбору Шид представели Владимир Джуня и Саня Тиркайло, а Городского одбору Нови Сад Владислава Гарди и Наташа Макаї Мудрох. На Скупштини Рускей матки розпатрани Финансийни звит, хтори як и предходна точка єдногласно прилапени, а принєшени и План роботи Рускей матки за 2015. рок як цалей орґанизациї, так и спомнутих одборох по местох. Члени Скупштини розпатрали и информацию о участвованю на конкурсох Покраїнского секретерияту за културу и явне информованє АП Войводини и прияви на

На Скупштини ше бешедовало и о означованю 25рочнїци Рускей матки концом того рока. Дюра Папуґа пречитал Програму шветочного означованя 25-рочнїци Матки хтора ше планує за 27. и 28. децембер. Тиж так, на Дньовим шоре була и информация о 8. зашеданю Шветовей ради РРЛ и о медзиконґресним зашеданю Комисиї за културу Шветового конґресу РРЛ, хтори буду отримани од 27. фебруара по 1. марец того року у городу Дева у Румуниї, як и о пририхтованьох за 13. Шветови конґрес РРЛ и 7. Шветови форум русинскей младежи, хтори у юнию того року буду тиж так у Деви. Скупштину у Вербаше водзели предсидатель Рускей матки Дюра Папуґа и заменїк предсидателя Миломир Шайтош, а присуствовали предсидателє месних одборох, городского и реґионалного одбору и други члени Рускей матки. А. Маркович

РУСКЕ СЛОВО

5

ТИЖНЬОВНЇК КОНСТИТУОВАНИ ОДБОРИ И РОБОТНИ ЦЕЛА НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ

И БУДЖЕТИ, И ПРИОРИТЕТИ ИСТИ У предписаним термину, по 20. фебруар, конституовани шицки фахово одбори и роботни цела Националного совиту Руснацох. Остало ище формовац пододбори, алє тот процес нє орочени

К

онститутивни схадзки Одбору за информованє, Одбору за службене хаснованє язика и писма, як и Роботного цела за науку отримани прешлого тижня у Заводзе за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе. Окрем членства одборох, на шицких схадзкох дзе попри процесу конституованя и прилапйованя Дїловнїка о роботи бешедовало ше о планох роботи и можлївих финансийних планох, участвовали предсидатель Вивершного одбору Националного совиту Желько Ковач и секретар НС Таня Арва Планчак. Очежуюца околносц кед слово о финансийох, же ше ище вше нє зна яки буду буджети одборох. Прето, по препорученю Вивершного одбору, прилапени финансийни плани формовани на виноси яки були и влонї. ОДБОР ЗА ИНФОРМОВАНЄ

кович зоз Ветернику, Михал Рамач и Златко Рамач зоз Нового Саду, и Иван Сабадош, хтори и предсидатель Одбору. ОДБОР ЗА СЛУЖБЕНЕ ХАСНОВАНЄ ЯЗИКА И ПИСМА На конститутивней схадзки Одбору за службене хаснованє язика и писма були шицки шесцеро дотераз меновани члени Одбору – Татяна Дудаш з Нового Орахова, Славко Цупер зоз Шиду, Йоаким Грубеня з Нового Саду, Деян Загорянски зоз Вербасу и Владислав Салак зоз Руского Керестура, а водзел ю предсидатель Одбору Зоран Бережни зоз Сримскей Митровици. Понеже Одбор формовани так же би мал по єдного члена з каждей општини, односно городу дзе ше руски язик службено хаснує, Национални совит менує ище єдного члена з Општини Жабель. Одлука о Плану роботи и финансийним плану Одбору за 2015. рок охабена за шлїдуюцу схадзку пре розяшньованє медзизависносци медзи Одбором за службене хаснованє язика и пи-

Одбор за информованє Националного совиту Руснацох у 2015. року предлужи софинансованє дньовей информативней аґенциї Рутенпрес, а як приоритети роботи одред зени дальша едукация новинарох и учашнїкох нашого явного живота, так же опредзелєни винос за соорґанизованє семинарох и участвованє на конкурсох. Окреме ше остороОдбор за службене хаснованє язика и писма жно будзе провадзиц процес приватизациї локалних ме- сма и Пододбором за демоґрафию, а модийох хтори ма буц закончени у тим жлїве и з Пододбором за предписаня и року, и у институцийним смислу, по- управу, хтори по одлуки Националного тримовац тоти медиї. Затераз, буджет совиту маю буц у його составе, алє як саОдбору за информованє у тим року мостойни цела. Иншак, по предкладаню будзе 400 тисячи динари, з чого 300 финансийного плану, за роботу Одбору тисячи унапрямени за софинансованє за службене хаснованє язика и писма у Рутенпресу, за проєкти и едукациї од- 2015. року наменєни 200 000 динари – редзени 80 тисячи, а за технїчну по- два раз вецей як влонї, з намиру же би тримовку руским медийом 20 тисячи половку хасновал Одбор, а половку динари. спомнути Пододбор за демоґрафию. Члени того зволаня Одбору за инфор- Члени Одбору би до конца мешаца мали мованє новинаре Еуфемия Ґшвенґ з розпатриц ситуацию и евентуални проВербасу, Мария Стрибер и Мая Зазуляк блеми у витворйованю права на службезоз Руского Керестура, Анамария Ран- не хаснованє язика и писма у своїм

6 РУСКЕ СЛОВО

штредку, цо вец будзе систематизоване у Плану роботи. Предложене и же би ше у тим року окончело вельку анкету у локалних самоуправох у Войводини дзе жию Руснаци, о чишлє и професийней структури припаднїкох рускей заєднїци у општинских и городских орґанох управи, понеже таку статистику тераз нє маме. По остатнїх, нєподполних податкох з 2010. року, у локалних орґанох управи бул 31 Руснак, од хторих 21 активно бешедовал по руски. РОБОТНЕ ЦЕЛО ЗА НАУКУ Роботне цело за науку Националного совиту Руснацох констутуоване у присустве трох з пейц членох а схадзку водзел предсидатель Роботного цела др Янко Рамач. У членстве и др Яков Кишюгас, др Дюра Гарди, др Юлиян Рамач и академик Юлиян Тамаш, а по Финансийним плану за 2015. рок, предвидзене же буджет Роботного цела за науку будзе 250 тисячи динари. Прилапени План роботи, як и у прешлим зволаню, кед терашнє Роботне цело було Одбор, медзи приоритети у роботи визначує финансийну потримовку участвованю наших науковцох на фахових сходох. Роботне цело тиж будзе софинансовац друкованє публикациї „Русинистични студиї”, хтора затераз у електронским формату, а вєдно зоз Заводом за културу войводянских Руснацох, Роботне цело потрима виглєдовацки проєкт з хторим ше ширшей явносци представи роботу теолоґа, линґвисти и публицисти Михайла Мункачия, родом з Руского Керестура, котри 1913. року по мадярски обявел студию о Руснацох. Окрем же плановане преложиц и друковац тоту кнїжочку, будзе пририхтана провадзаца студия, а виглєдоваче окреме попробую пренайсц интеґрални жридлови Мункачийов текст, чий рукопис затрацени.■ А. Паланчанин И. Сабадош 27. ФЕБРУАР 2015.

ТИЖНЬОВНЇК ПОЛИТИКА У ДЕРЖАВОХ ГОРНЇЦИ: УКРАЇНСКА КРИЗА

ЯКА БУДЗЕ УКРАЇНА НА ПОЛИТИЧНЕЙ МАПИ ЕВРОПИ? Подїї у восточней України вше подобнєйши подїйом зоз балканского зраженя дзеведзешатих рокох прешлого вику. Рахує ше же потераз вецей як пейц тисячи людзе погинули, а коло милион розселєни

Р

Фoтo: Прес центер АТО

изик од ширшого воєного зраженя до Минску у Билорусиї приведли представительох вельких силох и зражених странох же би ше нашла драга ґу законченю конфликта. По сле першей догварки наступело примирє хторе кратко потирвало, та орґанизовани „Минск 2” дзе за прегваряцки стол зоз русийским предсидательом Владимиром Путином шедли чолнїки Нємецкей, Французкей, України и ОЕБС. У медзичаше члени Европскей Униї и Америка уведли санкциї Русиї. Затераз випатра же друга догварка по сцигує ефект хтори предусловиє за тирваце политичне ришенє. Шицки учашнїки у мировних розгваркох ше закладаю за єдинствену Україну и за нєменянє єй гранїцох. Воєни зраженя на во стоку України по стали слабшого интензитету, поцагує ше чежке наоружанє и зоз єдного и зоз другого боку фронта, а пришло и до черанки зараброваних. Винїмок ситуация коло городу Мариуполю, дзе ше обидва страни однїмаю за контролу над коридором хтори дияґонала русийского вплїву од Русийскей федерациї прейґ анектованого Криму по одщипени реґиони Донєцку и Луґанску. ҐЕНЕЗА КРИЗИ Кулминация українскей кризи уходзи до другого року, алє єй ґенезу мож провадзиц од скорей. По сле валяня Берлинского мура и розпадованя єдного „царства” яки бул СССР, на Прибалтику и у штреднєй Азиї осамо стоєла ше плеяда постсовєтских державох, а по тей драги рушела и Україна. Як велька европска держава, жадала водзиц свою само стойну политику и розвивац ше на принципох гражданских державох. Нєзаобиходни фактор тих проце сох и компликовани одношеня Києва зоз Русию. Русийска Чарноморска флота остала на териториї України, а мандат єй пребуваня у українских водох вецей раз предлужовани. Од 1991. року кед преглашена нєзависносц України, тота жем по нєшка преходзи през проце си транзициї, хтору очежую нєєднаки ступень економского розвою дзе Во сток богатши од Заходу, и вельке розпасмовйованє дружтва – мале число привилеґованих жительох у транзициї по стало барз богате, а векшина жительства остала худобна. Транзиция принєсла чежки часи у каждодньовим живоце жительох України. Влонї, по сле жимских демонстрацийох на Майдану про цив про ру си й ски ори єн то ва но го пред си дате ля 27. ФЕБРУАР 2015.

України Виктора Януковича хтори сцекол до Мо скви, пошвидко вибухли оружийни зраженя мед зи прорусийски ори єн то ва ни ма жи те ля ми во сточ ней Укра ї ни и українскима оружийнима моцами, окреме у реґиону городох Донєцк и Луганск. Пара лелно настал проблем Криму, українского полуо строва под моцним уплївом Русиї, хтори ґу тому традицийно историйна територия заєднїци кримских Татарох. Крим Русия анектова ла по кратким по ступку, без огляду же то часц мед зинародно припознатей териториї України. По ступок хтори мож спатрац лєм як часц проєкта утверд зованя доминациї Русийскей федерациї на чолє зоз предсидательом Владимиром Путином у реґиону. Од теди, воєни зраженя тирваю уж рок. НАРОД ПЛАЦИ ЦЕНУ Без огляду же ше догварки о примирю потераз нє почитовали у подполно сци, мир ше будзе мушиц по сцигнуц цо скорей. Найвекшу цену, як и у каждей гражданскей войни, плаци народ зоз жертвами, трапезу и материялну чкоду. Яки обсяг материялней чкоди, ище ше нє зна, алє илустративни факт же на початку зраженя у Донєцку очкодовани „Донбас”, єден з найсучаснєйших и найдрагших фодбалских стадионох у Европи хтори збудовани за Европске першенство „Евро 2012”. Прето „Шахтар” Рината Ахметова нєшка свойо домашнї стретнуца бави на львовскей „Арени”. Тераз чежко повесц чи на политичней мапи Европи у будучно сци будзе єдинствена Україна.■ Велимир Паплацко

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА З РОБОТИ ОСНОВНОГО СУДУ У ШИДЗЕ

У СУДЗЕ ОВЕРЮЮ КОНТРАКТИ

– Приповедки же после 1. марца у Основним суду у Шидзе нє годно вецей оверйовац документи, а то би мал окончовац новтаруш, хтори ище нє меновани за подруче општини Шид, нє точни – гаврела нам Любица Петрич, предсидателька Основного суду. Вона додава же з Рочним розпорядком роботох судийох

Будинок Основного Суду у Шидзе

предвидзене же такволану солемнизацию, односно потвердзованє контрактох и документох буду окончовац судийове покля нє будзе меновани новтаруш.

– Гражданє нє муша буц забриґовани, бо нє будзе нїяки почежкосци овериц документи. По менованє новтаруша, тоти роботи буду окончовац нашо судийове Невенка Смаїч, Светлана Вармедя и Єла Миятович. Вони нє составяю контракти и други документи, алє солемнизую – потвердзую контракти о купованю и предаваню, о доживотним витримованю, спорозуменя о дзелєню маєтку и подобни, хтори напишу адвокати, а странки принєшу же би ше потвердзело – наглашує Любица Петрич. Вона додава же врацанє Основного суду до Шиду од 1. януара прешлого року, барз значне гражданом општини Шид и же би на основи потребного числа судийох и числа судских предметох виполнєти основни принцип, а то судзенє у оптималним (розумним) термину. Вона тиж додава же ище швидше буду поробени такволани вивершни предмети и же ше Суд кадрово порихтал за тоту значну роботу. Бо, як наглашує, нє досц лєм достац пресуду, алє ю треба и запровадзиц.

– Стредами од 9 по 13 годзин гражданє можу достац безплатни правни поради, у канцелариї число 15. Тиж, пиятками од 8 по 12 годзин я, як предсидателька, примам странки и їх адвокатох – додава предсидателька Петрич. Вл. Дї.

8

РУСКЕ СЛОВО

МЕСНА ЗАЄДНЇЦА ДЮРДЬОВ

ОТВОРЕНИ РЕНОВИРАНИ ПРОСТОРИЇ МЗ ДЮРДЬОВ Зоз сходом у Шветочней сали, вовторок символично отворени реновирани просториї Месней заєднїци Дюрдьов. Присутних, медзи нїма и предсидателя Општини Жабель Чедомира Божича, привитала предсидателька Совиту МЗ Леона Виславски и представела цо шицко поробене. Пооправяни шветочна сала, конк, санитарни ґузел, помоцна простория и єдна канцелария. Сход у Месней заєднїци вихасновани за розгварку Просториї обилєни, а дзе було потребне, положени ламинат, по- з предсидательом Општини, Чедомиром Божичом ставене квеце и малюнки. Средства за реновиранє обезпечела Општина Жабель, а виводзач роботох було подприємство „Фасадом“ зоз Жаблю. Предсидатель Општини Жабель Чедомир Божич похвалєл инициятиву Совиту МЗ Дюрдьов, визначел активносци у општини, цо плановане, а витворене, а з тей нагоди присутних поволал и же би зоз своїма предкладанями участвовали у ришованю проблемох у своїм месце. По законченю бешеди, присутним могли поставяц питаня, та ше з тей нагоди бешедовало и о чечуцих проблемох у Дюрдьове. На сходзе присустовали члени Совиту МЗ Дюрдьов, грекокатолїцки и православни парохове о. Йоаким Холошняй и о. Петар Дюкич, директорка ОШ „Йован Йованович Змай“ Мария Тртич, Сандра Пеїч Виславски спред ПУ „Дзецинство“, предсидатель Куд „Тарас Шевченко“ Микола Кухар, представителє локалних здруженьох и жителє Дюрдьова. После символичного отвераня реновираних просторийох МЗ Дюрдьов бул и коктел, док присутни розпатрали нови ентериєр. М. Рамач

НАРИС СТРАТЕҐИЇ ОТРИМУЮЦОГО РОЗВОЮ ОПШТИНИ КУЛА

ЯВНА РОЗПРАВА ТИРВА ПО 10. МАРЕЦ

Општинска рада Општини Кула пондзелок, 23. фебруара, утвердзела Нарис ревизиї Стратеґиї отримуюцого розвою општини Кула за период од 2014. по 2020. рок, а явна розправа, у хторей можу участвовац шицки гражданє Општини, почала 24. фебруара и тирва по 10. марец. Усна явна розправа будзе отримана на пияток, 6. марца, у Велькей сали Скупштини општини Кула на 18 годзин. Општинска рада поволала шицких гражданох, месни заєднїци, явни подприємства, установи чий снователь Општина Кула, як и политични странки и заинтересовани орґанизациї же би участвовали у явней розправи. Предкладаня, суґестиї и коментари на Нарис мож послац у писаней форми до Општинскей ради Општини Кула (Ленїнова 11), лєбо на е-адресу revizijastrategije@gmail.com. Мая. З.

27. ФЕБРУАР 2015.

NA[O MESTA ПРЕПОДАВАНЄ ЗА ПАПРИҐАРОХ У ОРҐАНИЗАЦИЇ „ТЕ-ПАМ”

СЛОВА НАУКИ ПРИМЕНЇЦ У ПРАКСИ О найчастейших проблемох у продукциї паприґи на отвореним, керестурским паприґаром 20. фебруара бешедовал и проф. др Жарко Илин, познати фаховец зоз Польопривредного факултету у Новим Садзе. Преподаванє орґанизовало подприємство „Те-пам”, дистрибутер системи залїваня капка по капку власнїка Павла Малацка з Руского Керестура, а отримане є у ресторану „Червена ружа” пред полну салу нащивительох. Малацко насампредз поинформовал о понуканьох и вигодносцох свойого подприємства пред наступаюцу сезону и шицки услуги яки понука. Попри системи за наводньованє капка по капку, през свойо 15-рочне роботне искуство, „Те-пам” розвил и други програми як цо то предаванє фолиї, програмох за прикармйованє, програмох осиґураня, та и конченє з документацию за обезпечованє субвенцийох. Вельке интересованє за преподаванє професора Илина „Те-пам” и того року шицко тото понука своїм купцом на одложене плаценє, тє. аж на поруки як прикармйовац, на цо треба мерковац и яки роєшень по законченю продукцийней сезони. змири препаратох вибрац, и од чого вони завиша. Професор др Жарко Илин у интерактивним наступе беПаприґаре професорови погуторели свойо искуства, шедовал з паприґарами о найчастейших проблемох у їх понеже ше слова теориї и пракса нє вше складаю. продукциї. Найглавнєйши зоперанє же би копинє спрело, Понеже подприємство „Те-пам” предава и програму а поготов як ше треба бориц зоз бактериозами хтори вше „Аґромастер” подприємства „Вирджиния” за прикармйочастейше зявенє на парцелох под паприґу у керестур- ванє, його фаховци конкретно понукли свойо продукти. ским хотаре. Професор Илин парастом потолковал и преМ. А.

ЯВНИ ПРЕВОЖНЇК У КУЛСКЕЙ ОПШТИНИ

ВШЕ ВЕКШЕ ДОВИРИЄ „ПУТОКАЗУ” Явни превоз на териториї општи ни Кула три ма „Пу то каз”. Школяре, роботнїки и други путнїки ше цалком преориєнтова ли на нового превожнїка и автобуси вше полнєйши. „Путоказ” ма полрочне искуство и Стоянка Боґовачки о тим гвари: – Кед путнїки задовольни, вец и ми мушиме буц задовольни. Звекшали зме возни парк прето же нам автобуси скоро вше полни. Робя млади кондуктере и искусни вожаче, углавним, зоз здобутим искуством у „Кулатрансу”. Сцем надпомнуц же под час школских розпустох зменшуєме число автобусох. Знаце, ми приватна фирма и мушиме водзиц рахунку о економским боку роботи. Змоцнєли зме нашо транспортни вязи до Крущичу и Сивцу, цени картох нам вигодни, повратну карту мож вихасновац у термину од 15 дньох. Пензио27. ФЕБРУАР 2015.

Стоянка Боґовачки

нере маю додатни попуст. Предаваме и карти за „Ласту” и за „Ядран”

зоз Герцеґ Нового. Зоз шицкима превожнїками котри преходза през Кулу маме добри одношеня, кед потребне причекаме других превожнїкох же би ше транспортни вязи надополньовали. У окремней канцелариї у Кули мож достац шицки информациї на телефон на число 722–711, кажди роботни дзень од пол седмей рано до осем годзин вечар. На питанє чи „Путоказ” задовольни зоз числом путнїкох зоз Руского Керестура, директорка Стоянка одвитовала: – Задовольни зме зме зоз путнїками з Керестура, єст их вше вецей, а наздаваме ше же и вони задовольни зоз нами. Иншак, Стоянка Боґовачки по походзеню з Керестура – Гопцупова – Фекетова, лєм ше єй родичи преселєли до Вербасу. Вл. Сеґеди

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА МЕСНА ОРҐАНИЗАЦИЯ СОЮЗУ ИНВАЛИДОХ РОБОТИ У ВОЙВОДИНИ У КОЦУРЕ

ПЕНЗИОНЕРЕ ШЕ ЗМЕСЦЕЛИ У МЛЄКАРНЇ Члени Ме сней орґанизациї Союзу инвалидох роботи Войводини у Коцуре концом прешлого року достали просториї у хторих будзе їх шедзиско. Тота орґанизация длугши час хасновала у просториї Месней заєднїци, а тераз по одлуки Општини Вербас, роботу предлужує у просторийох дакедишнєй млєкарнї, у центре валала. Тото Здруженє зазберує пензионерох и инвалидох роботи же би ше дружели и квалитетнєйше препровад зели свой шлєбодни час. Медзитим, пре рижни причини вони свойо просториї по тераз нє мали. По словох Мариї Драґович, предсидательки Здруженя, Општина им дала хасновац просториї дакедишнєй млєкарнї, хтори уж длуго нє у функциї.

Коцурски пензионере сами ушорели свойо просториї

– Жадаме у тих про сторийох направиц клуб, дзе ше буду сходзиц пензионере. Ту годни до стац даяки информациї, лєбо ше годни дружиц, побешедовац, найсц даяку розвагу у дружтвених бавискох и по-

У КАРИТАСУ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПОМОЦ ЗАГРОЖЕНИМ ФАМЕЛИЙОМ

Огрива ше зда и на концу жими

10 РУСКЕ СЛОВО

Всоботу, 21. фебруара волонтере парохийного Каритасу у Руским Керестуре порозношели помоц у огриви до 42-ох обисцох загроженим фамелийом. Пенєж за 5 тони брикети, котри коштали 100 000 динари, обезпечела кере стурска Месна заєднїца зоз Фонда за социялни даваня, а подобна гуманитарна акция у сотруднїцтве зоз парохийним Каритасом витворена уж треци раз. Як дознаваме од координатора парохийного Каритасу Янка Катони, огриву достали загрожени фамелиї хторим нєобходна и така файта помоци, а медзи нїма и таки цо пре даяки административни причини нєоблапени зоз систему социялней защити. М. А.

добне – гварела Драґовичова. Млєкарня на тим месце длуго функционовала, алє як ю заварли, просториї стали празни. Понеже тот будинок у власнїцтве Општини, вона Здруженю инвалидох роботи понукла тоти просториї без надополнєня, под условийом же их буду отримовац як власне обисце.

– Понеже ше просториї длугши час нє отримовало, перше зме ше лапели ушориц их. Часц средствох зме достали з нашей власней орґанизациї з Вербасу, а часц ми сами донировали. Людзе з валалу нам понукли мебель и столарию, а роботи кончиме сами. Нажаль, тей жими зме нє ришели зогриванє, та обчекуєме же Клуб робиц почнє наяр – гварела Мария Драґович. Т. Ходак

ШПИВАЦКА ҐРУПА „ДЮРА КИШ” У ЕМИСИЇ „ШЛЇВИК”

ЗОЗ „ВЕЖНЇ ЗАЙДУ” ДО ШТВАРЦИНИ ФИНАЛУ Младша шпивацка ґрупа Културно-просвитного дружтва „Дюра Киш” удатно наступала на змаганю у емисиї Радио-телевизиї Сербиї „Шлївик” и пласовала ше до штварцини финала. Шидянє участвовали з нашу народну шпиванку „Вежнї зайду”, хтору одшпивали а капела, а з ню прешли и предзмаганє за участвованє у тей емисиї, хторе було у Сримскей Митровици. Шлїдуюца фаза змаганя найвироятнєйше будзе о мешац, а Шидянє ше представя з єдну другу шпиванку, хтору у медзичаше виберу. Вл. Дї.

27. ФЕБРУАР 2015.

NA[O MESTA ДВАЦЕТИ РУСКИ БАЛ У БИКИЧУ

ПРИШЛИ ВЕЛЇ И З ДРУГИХ МЕСТОХ би добре розполоВсоботу, у Доме женє тирвало до ракултури у Бикичу на. Орґанизаторе отримани 20. ювилейпорихта ли и нани руски бал хтори градне бавискоорґанизовало Културтомболу, а першу но-про свитне друнаграду, столїк, жтво „Иван Котляревхтори даровал майски”. На нїм ше до стор Дарко Шолтис ранших годзинох базоз Бикичу, достала ловали коло 140 гоАндєлка Йованосци, а найвецей их бувич зоз Беркасова. ло зоз Бикичу, алє и Тиж бул отримани зоз Шиду, Беркасова, и традицийни „ТаБачинцох, Руского нєц шерца”, а перКерестура, Сримскей ше ме сто освоєла Митровици, Латярку, танєчна пара Жельяк и з Петровцох. По ка Лазор з Бикичу, традициї, на уход зе хтора достала стридо сали шицких приблово миндюши и витали дзивки у наТорта за ювилейни, двацети бал у Бикичу Желько Ковач з Руродним облєчиве зоз ского Кере стура, хлєбом и солю, а у голу Дома култури була поставена виста- хтори як награду достал вино з пиньва фотоґрафийох зоз прешлорочних вици у Бикичу. З нагоди ювилейного активносцох КПД „Иван Котляревски” балу, Лєрка Сокол з Бикичу упекла веи Здруженя женох „Бикичанки”. У ме- льку торту з хтору ше засладзели гоно орґанизатора привитни слова випо- сци балу. З оглядом же слово о ювилейним бавед Деян Бобаль, предсидатель КПД „Иван Котляревски”, а потим и Миро- лу, медзи госцами були шицки троме нашо парохове зоз Шиду, Беркасова и Бачинцох о. Михайло Режак, о. Владимир Еделински Миколка и о. Дарко Рац, як и делеґация Националного совиту Руснацох на чолє з предсидательом Славком Рацом. Тиж госци були и Ромко Папуґа, началнїк Општинскей управи и Никола Видич, диНа ювилейним балу госци були ректор Радио Шиду. и зоз иножемества – Руски бал у Бислав Сокол спред Орґанизацийного од- кичу прешлих 20 рокох зохабел моцни бору першого балу хтори отримани шлїд, а то потвердзує же наша сала вше полна и же маме госцох з рижних пред двома децениями. Бикичанє порихтали смачну вечеру, местох. И тот ювилейни бал вшелїяк домашнї напой, а за добре розположе- же шицким нащивительом останє у нє ше остарали гудаци з Руского Кере- паметаню – гварел нам Деян Бобаль, стура и Нового Саду. Музика зоз ри- предсидатель КПД „Иван КотляревВл. Дї. жнородним репертоаром помогла же ски”.

27. ФЕБРУАР 2015.

ЛОВАРСКИ БАЛ У ДЮРДЬОВЕ

ЛОВАРЕ ШЕ ОЗНОВА БАЛУЮ Прешлого викенду у Дюрдьове отримани Ловарски бал. Просториї у КУД „Тарас Шевченко”, були полни зоз численима ловарами зоз валалу и госцами з других ме-

Дюрдьовски ловаре после шейсцрочней павзи ознова орґанизовали бал

стох Войводини, та и зоз иножемства. Як Владимир Остоїн, предсидатель Управного одбору Ловарского здруженя у Дюрдьове гварел, єден час бали ше нє отримовало, а того року традиция прелужена. За розлику од других балох, за вечеру було єдла зоз дзивини. Томбола тиж так специфична, главна награда сарня, котру обезпечели сами ловаре, як и фазани и заяци. Тиж так, хто мал щесца, могол достац єдну з 250 томболох, медзи иншим и опрему за лов – футролу за пушку, ловарски нож, шапку, рукавици... За живу музику задлужени були тамбураше. Средства котри остали зоз балу, уложи ше же би ше закончело фазанерию. С. Б.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ЗАЄДНЇЦКИ ВИСТУП

ПРОДУКЦИЯ ПАПРИҐИ – Пишу: Михайло ЗАЗУЛЯК Михал СИМУНОВИЧ

Керестурским паприґаром барз потребни совити фаховцох, та и даяка фирма хтора будзе провадзиц їх продукцию паприґи од нашеня по пласман. Треба озбильнєйше запровадзиц продукцию у пластенїкох, нє лєм паприґи, алє и другей желєняви, бо то злєпша континуитет у пласману, та купци годни куповац паприґу и другу желєняву скоро цали рок

О

д 2003. року, кед є урядово основане, Здруженє паприґарох Руского Керестура „Капсикум анум” з рока на рок поставало вше обачлївше и присутнєйше нє лєм у валалє, алє и ширше, цо му и єден з основних цильох – же би широке тарґовище препознало керестурску паприґу и єй продуковательох. Бо, як гинто записал єден

ЧИ ВЕЦ ПАПРИҐА БУДЗЕ ДРАГША?

– Роздумуєме и о ткв. брендованю, алє у смислу „продукту з ґеоґрафским походзеньом”, бо брендованє значи же ши цошка видумал нове, окремне. Же би ше керестурску паприґу препознавало на основи ґеоґрафского походзеня, як цо то поробене з футожску капусту, то на одредзени способ будзе „бренд”, алє го правно нє мож так уписац. Консултовали зме ше о тим у єдней фирми у Суботици. Вони нам дали предлог як то ма випатрац и то би мушел поробиц кажди продукователь з помоцу Здруженя. Но, ту найчастейше питанє паприґарох – чи вец наша паприґа будзе драгша? Затераз ище нє, алє у перспективи гей. Виробиме проєкт, и накадзи ше укаже же є економски оправдани, поробиме и тото – гвари Владимир Варґа.

– Прейґ „Дньох керестурскей паприґи” мушиме шириц спознанє о нашим продукту. Затераз то дава резултати. Поведзме, прешлого року, кед нашо паприґаре були на преподаваню у Врнячкей Банї, вони там наишли на барз вельке интересованє продуковательох паприґи з югу Сербиї. Интересовало их як ми робиме, бо таки квалитет и количества паприґи яки ми можеме випродуковац, як гварели – вони нє можу.

12 РУСКЕ СЛОВО

керестурски майстор, кед добре зродзи на полю, то хасен за цали валал.

– Гоч прешли рок бул дижджовни, цо дакус очкодовало паприґу, нє було чкоди од вельких горучавох, та квалитет векшини паприґи бул першей класи. У валалє було аж осем одкупни места за шицки класи, так же ю було и дзе, и кому предац. Цена була солидна, од 40 до 60 динари кила першей класи, зависно у хторей часци сезони, а мушим наглашиц же доброму пласману паприґи допринєсла и манифестация „Днї керестурскей паприґи”, понеже на нєй були потенциялни купци, видзели на полю як випатра, як ю продукуєме – оценює прешлорочну сезону предсидатель спомнутого Здруженя Владимир Варґа. Вон надпомина же тот керестурски капацитет препознали и дзепоєдни валалски фирми, як цо то „Изґлед” и „Т-пам”, та одкупйовали паприґу, алє и сами паприґаре, котрим Здруженє помогло найсц купцох. ЗДРУЖЕНЄ ПРИЦАГУЄ КУПЦОХ Здруженє нє може тарґовац, алє сполнює свою улогу у прицагованю купцох до Керестура и пренаходзеню контактох за пласман паприґи шицким, без огляду чи су члени Здруженя. А пре добру цену влонї, вироятно же того року будзе и вецей паприґи.

– Кажде хто прешлого року дакус примерковал, могол направиц даяку акумулацию за укладанє. Пошвидко уж почнє робота з паприґу, а трошки стандардни – за фолию, систему залїваня капка по капку и друге, потребни од тисяч до 2 тисячи еври за гольт паприґи, зависно од того чи ше почина, або лєм обновює продукцию.

27. ФЕБРУАР 2015.

ЕКОНОМИЯ КЕРЕСТУРСКИХ ПАПРИҐАРОХ НА ТАРҐОВИЩЕ

ОД НАШЕНЯ ПО КУПЦА У керестурских польопривредних апатикох предаваю шицко цо потребне за продукцию паприґи, постої конкуренция, опрему директно понукаю и єй продукователє, аж и одкупйоваче паприґи, а у єдним валалским подприємстве члени Здруженя паприґарох маю 10 одсто попуст на купованє репроматериялу – гвари Варґа. Но, то углавним керестурским паприґаром познати ствари, медзитим, як гвари Варґа, Здруженє муши буц тото хторе унапрямує за крочай напредок, за напредованє, та прето и того року орґанизує рижни преподаваня, хтори наисце и добре нащивени. ФАХОВЦИ ПРЕПОРУЧУЮ ШАЦ ГИБРИДНЕ НАШЕНЄ – Пробуєме людзох унапрямиц на пременку способу роботи. Шицки преподавателє наглашую же у продукциї паприґи насампредз муши буц здрава пресада, а ми уж по 10-15 роки на истим месце у заградох ховаме пресаду и нормално же вец єст рижни хороти. Надалєй, хаснуєме свойо нашенє, з паприґи, и гоч ше го дезинфикує, воно заш лєм ма хороти и фаховци нам препоручую гибриди хтори ше хаснує лєм рок. Нам то ище дакус далєке, алє о тим треба озбильно роздумовац, бо гибриди з контроловану продукцию за два раз звекшую урожай. Продукця у пластенїкох, у заградох, чи на полю блїжей ґу валалу, лєбо лєм поставянє защитних мрежох – способи за лєпшє ґаздованє. Но, то инвестиция коло 10 000 еври за гектар, алє є на вецей роки, и враци ше – толкує Варґа. ХАСНОВАЦ СУБВЕНЦИЇ ЗА НОВУ ТЕХНОЛОҐИЮ Запровадзованє сучасней технолоґиї и лєпшей орґанизованосци у продукциї будзе исц помалши, бо то вельки укладаня, алє праве прето Здруженє упутює людзох же би хасновали субвенциї, конкуровали на конкурси за кредити, як цо терашнї хтори тих дньох розписала Покраїна, а вигодни су за паприґарох и заградкарох.

– У Керестуре нам найбаржей хиби же би ше єдна озбильна фирма лапела до орґанизованя продукциї па-

ЯК ТО РОБЯ ЛЕСКОВЧАНЄ – Сцем повесц же нам з екстензивней треба прейсц на интензивну продукцию – на менших поверхносцох звекшац продукцию квалитетней паприґи, як цо то поробели Лесковчанє, котри остатнї роки пременєли способ и тераз на менших поверхносцох, на 30-50 ари, у закритим ховаю паприґу и други заградкарски рошлїни. Їх продукователє парадичох тераз буду предавац готелом у Французкей. Продукцию желєняви дзвигли на висши уровень – на контроловану и заокружену, цо би мало буц и нашо намаганє. У тим потребни и совити фаховцох – толкує Варґа.

27. ФЕБРУАР 2015.

ПРОДУКЦИЯ ЗА ЄШЕНЬ – Же би сезона предаваня паприґи (без огляду на сорту – рогова, слоново ухо и бабура) потирвала 30–50 днї длужей, нєобходне мац пластенїки, односно продуковац ю у завартим просторе. Наприклад так: зяри, на початку марца (гоч и дакус скорей) пресадзиц капусту (найлєпше сорту пандион, лєбо даєдну другу хтора ма кратшу веґетацию) хтору ше зреже у маю. Дзе була капуста жем добре пририхтац и погноїц як и на отвореним пред пресадзованьом. Шатву за пресаду паприґи окончиц на початку мая, а з оглядом же днї длугши и цеплєйши, паприґа за пресадзованє будзе одхована за 40–50 днї. Пресадзованє би могло закончиц штредком юния. Пресадзовац пред самим вечаром и после того добре заляц. За 3–4 днї знова заляц. Водзиц рахунку же би релативна влажносц воздуху була 60–80 посто, а през дзень нужне цо векше луфтиранє. Кед ше паприґа прияла, релативну влажносц покус зменшовац. Окреме водзиц рахунку о защити од рижних инсектох (кукурицов пламеньчок и уши) и од хоротох: пламенячи и пепелнїци. Паприґа хтора пресадзена у спомнутим чаше, узрета и червена концом септембра. Поступнє оберанє тирва по 15. новембер кед ше уж може очековац ранши мрази, а и през дзень нїзши температури на хторих рост и дозреванє престава. Пооберац и нєузрету, бо концом новембра, то права лакотка любительом тей заградковей рошлїни – констатує Желько Лїкар.

приґи. Роздумує ше о тим же би ше старала од самого початку продукциї, та по сиґурни одкуп, з напредок обезпеченим тарґовищом. Тот заварти циклус вец оможлїви и спомнути укладаня, континуитет, квантитет и квалитет паприґи и желєняви, з чим годно конкуровац на вельке тарґовище – гвари Владимир Варґа. „РОЗЦАГНУЦ” СЕЗОНУ ПРЕДАВАНЯ У продукциї и пласману паприґи од критерийох „три К”, Керестурци задоволюю два. Маю квалитет и квантитет. На драги су же би посцигли и континуитет. Же би нє страцели потециялних купцох, нєобходне же би паприґи було напредай цо длужей, а нє лєм три-штири мешаци. Прето нєобходне „розцагнуц” сезону кед Керестуци маю понукнуц купцом векши количества паприґи. Дзепоєдни Керестурци уж хасную сучасну технолоґию та садза паприґу под фолию, з тим доставаю же вона сцигнє за оберанє два-три тижнї скорей як звичайно. Желько Лїкар, єден з наших найвекших фаховцох за продукцию желєняви у пластенїкох, препоручує садзиц паприґу до пластенїкох. Так паприґа сцигує на тарґовище скорей, а ище лєпше кед ше ю садзи до пластенїку после других културох, та сцигнє позно вєшенї, пред мразами, кед є на пияцу драга.■

РУСКЕ СЛОВО 13

КУЛТУРА И ПРОСВИТА IN MEMORIAM

ШТЕФАН ГУДАК (1931–2015) Внєдзелю, 22. фебруара, после длугей и чежкей хороти у 84. року живота умар у Петроварадину ШТЕФАН ГУДАК, наш визначни учитель, писатель, новинар, публициста и театрални дїяч. Народзел ше у Миклошевцох, 6. януара 1931. року. По законченей основней школи нїзшу ґимназию з малу матуру закончел у Руским Керестуре 1946. року, а учительску школу 1950. року у Осєку. Такой по законченей учительскей школи почал робиц як учитель у Босни и Герцеґовини, у месце Києво, а рок познєйше як директор школи у месце Трново. Од 1953. по 1969. рок робел у Петровцох, тиж як директор школи. У 1969. року ше преселєл до Нового Саду и робел як редактор културней рубрики у Рускей редакциї Радио Нового Саду, одкаль 1991. року пошол до пензиї. Штефан Гудак бул и член Дружтва писательох Войводини, дзе брал учасц на вецей литературних манифестацийох. Бул єден з найплоднєйших сотруднїкох у наших периодичних виданьох „Шветлосц”, Народни календар, „Литературне слово” , „Нова думка”, „Думки з Дунаю”, у котрих му обявени велї приповедки, драми, прикази, критики и рецензиї. Як коавтор, вєдно з Михайлом Ковачом видал гумористични роман „Гриц Бандурик” (1972), а самостойно видал збирку приповедкох, роман „Шлїдом голуба по нєбе” (1987), приповедки „Вини и зради” (1998), по сербски „Кривице и издаје” (2003), „Скарби и утрати” вибрани приповедки, „Кудлик пудлик чека ґазду”, написал два моноґрафиї, пририхтал до друку позберани твори Осифа Костелника, и даскельо антолоґийни збирки. Гудак и єден з наших найплоднєйших драмских писательох. Написал 12 драмски твори, медзи котрима учишлєни и пейц радио драми, виведзени на габох Радио Нового Саду. Остатня, „Русалка” (2008), виведзена на сцени РНТ „Петро Ризнич Дядя” у Руским Керестуре, а тих дньох є репризована и у рамикох емисиї „Добри вечар, Войводино” на руским язику, а у 2014. року є знята у Студию „М” Радио Нового Саду, як радио драма у режиї Михайла Зазуляка. Моноґрафия о 85 рокох орґанизованей културнопросвитней роботи у Петровцох обявена 2004. року под назву „Петровци, жридло и розсаднїк рускей и українскей култури, просвити и уметносци у Републики Горватскей”. Видало ю Културно-уметнїцке дружтво „Яким Гарди” з Петровцох. Друга моноґрафия ма наслов „Петровски дзвон, од локалней програми по манифе стацию култури Руснацох и Українцох Републики Горватскей”, котру 2008. року видал Союз Русинох и Українцох Републики Горватскей.

14 РУСКЕ СЛОВО

Як свидоми руски интелектуалєц, єден з вихованцох першей керестурскей ґимназиї, основаней 1945. року, Штефан Гудак ше такой по приходу на роботу до Петровцох уключує до Културно-про свитного дружтва „Яким Гарди”, дзе уж од 1947. року активно робела учителька Вира Бесерминьова (1926–2011) и пошвидко постала Штефанова супруга. Вони двойо вецей як 15 роки були главни ношителє музично-сценского и театралного живота у Петровцох. Понеже учителька Вира водзела театралну секцию, Штефан ше уключел до єй роботи як сценоґраф, а по потреби и як ґлумец. Кус познєйше почина и режирац театрални фалати (1962–1965). Дзекуюци солидному музичному образованю зоз учительскей школи, тераз вон позберал коло себе младих петровских аматерох и основал тамбурови оркестер. У исти час роби и у месней читальнї и член є Орґанизацийного одбору за добудов Дома КПД „Яким Гарди”. Инициятор є и орґанизатор вибудови Огньогасного дома вєдно зоз тедишнїма предсидателями Миколом Тотом, односно Янком Тиркайлом. Попри тим, свойо шлєбодни хвильки хаснує за розвиванє свойого малярского таланту, започатого ище у керестурскей Ґимназиї под надпатрунком Петра Ризнича Дядї. Вон и компоновал а його композициї були виводзени и на „Червеней ружи” у Руским Керестуре. По приселєню до Нового Саду активно ше уключує до роботи КУД „Максим Горки”, а такой и до драмскей ґрупи будуцого Аматерского руского театра „Дядя”, котра пририхтовала Мрожеков театрални фалат „Полицає”. Зоз тим фалатом завжали перше место и златну плакету на Союзним фестивалу аматерских театралних дружтвох Югославиї на Хвару. Єден час бул и член руководзацих целох Театра, а участвовал и як ґлумец. Таку Штефанову дружтвено-културну дїялносц замерковали и одвитуюци културни асоцияциї и орґани власци, та ю наградзели з одвитуюцима припознанями. Так вон постал добитнїк Бронзовей плакети Општини Вуковар за досяги на полю ширеня култури (1967), Златней значки КПЗ Сербиї (1987) и Искрох култури Културно-просвитней заєднїци Войводини (1990). За свою литературну дїялносц достал 8 конкурсни и други награди, медзи котрима найзначнєйша Награда Дружтва писательох Войводини „Мирослав Стрибер” за 2009. рок за кнїжку приповедкох „Скарби и утрати”. Зоз шмерцу Штефана Гудака наша литература и култура страцела єдного з найвизначнєйших єй творительох. Дюра Латяк 27. ФЕБРУАР 2015.

ФЕБРУАР 2015. рок ЧИСЛО 2

Славомир ШАНТА

ДОК ТИ ШПИШ Припатрам ше на красоту твойого сна и ослухуєм о чим ци заглавки у сну шептаю.

Ту, при тебе, огляднї ше, видзиш же сом ту за дзверми, лєм, дзвери хибя алє, принєшем их єдного дня.

Увидзиш же их принєшем и замкнєм их за нами зоз любову и любовнима словами.

Жадам им повесц най це таку поспану за мнє обочкаю и най ци мойо любовни слова нїжно пошептаю. Знаш дзе сом тераз?

ТЕБЕ ГУТОРИМ Далєко сом од тебе, алє... кед це сцем видзиц лєм заджмурим очи и такой ши ту. Ниа, джмурим и видзим це як поспана виходзиш зоз спальнї у хторей ши цалу ноц препровадзела у любови зоз снами и заглавками. У примацей, на тебе споза фиронґи ганьблїво закукує рано. Облапя це воздух у пребудзеней кухнї, хтора це цалу ноц чекала. Погар з воду провадзи твой ход. Береш го, приблїжуєш ґу устом и сладко ше зоз нїм обочкуєш. Фрижидер дриме як и звичайно, а карсцель це радосно чека же биш на ньго шедла. Слики на муре добре рано ци жадаю. Ошмихла ши ше и з ошмихом пребудзела дзень. Ошмих ци здабе на найкрасше слово хторе ещи нє видумане, бо ше нє може поровнац нї зоз чим. Шицко ци ше будней радує а я – найбаржей...

27. ФЕБРУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 15

Наташа ШОВШ

Марко МАРКОВИЧ

Давам ци руки свойо и ти мнє дай твойо най щесца будзе ша и ми лєм людзе.

Оскар Вайлд

Кед особа залюбена, започина вязу спреведаюци саму себе, а закончує ю спреведаюци другого – то гевто цо швет наволує романтична вяза.

Давам ци ключ од моєй души а любов нам преквитнуц муши любовни квитки най пахню алє най нїґда нє спадню.

Кед чувства у мнє будзиш Зоз свою любову, У це моя Нагадує нашу щешлїву долю.

Давам ци любов свою най облєє душу мою давам ци свойо щесце и будзем знац же жиєм лєм пре це.

Нашо чувства ше згваряю, Ноци били поставаю, Шицки думки З нашого гнїзда одлєтую.

Давам ци живот ти ми дай любовни квиток най ше нашо шерца злуча а ти буц любов моя.

Цецилия НАДЬ

Мелания БОЯНОВИЧ

СТУДЕНТСКЕ ПУТОВАНЄ Чи заря цепла ме обняла, Чи то мраз по мнє прешол? Ина ше на сни налапала, Чи витор шицко рознєсол?

Aся ПАПУҐА

И шицко пошло з вихором далєко, У цудзим полю ше затраци, Занавше пошло гет далєко И нїґда ше нє враци.

***

Чи ме зохаби у снох превидних цо ми з живота останє? Можебуц шицко занавше прейдзе, Останє лєм здогадованє.

27. ФЕБРУАР 2015.

НЄПРЕСПАНА НОЦ

Твойо очи кафово, так моцно ме лїґали. Твойо пальци нємирни, так лєгко ше бавели. Твоя блїзкосц, нєсвидомо шлїди охабяла. Мале заренко з украднутого часу поставало вше сладше и цикавше. Осушени ґамби ше пробовали ошмиховац, а поспишовало ше им лєм ище баржей збунїц хвильку хтора вишела у воздуху. Огромне и моцне чувство залюбеносци, виполньовали цихи слова. Гей, за нами остала ище єдна нєдошнїта и нєпреспана ноц.

Нє, то лєм здогадованє, Пенєнє Тибра у очох мутних Медзи вишнями тераз лєм цихе шептанє, Плач ноцох римских смутних.

И вше велї роки так прейду, нє знам цо ми живот принєше, чи ме окраднє, як жобрака, чи мой живот однєше.

Любов наша у мешацу Путує нєвистато Мера нєбо.

персийска присловка

16 РУСКЕ СЛОВО

Док на нєбе плїва мешац Цихих ноцних часох, Наша любов у нас Знаю шерца нашо.

Шерцо нє парток же би ше го пред каждим пресцерало

Змервени у цалосци На дланї вистатосци Сциха у прекосци У страху од жалосци Оцицуюци косци Давно страценей шмелосци Суперсоничней младосци На хвилї радосци И пияней залюбеносци Давней прешлосци Лїґам шлїди наивносци.

Думам на це.

МЕШАЦ ЛЮБОВИ

***

ДУМАМ НА ЦЕ

Зоз брега ше спущуєм На слики закукуєм Памятки розруцуєм Од болю звершуєм У чаше и просторе путуєм Рани залїзуєм Бистру воду пиєм Баяко, за правду жиєм У сущносци, як и шицки, Згнїєм Нове шветло упиєм

Валантин Здравко ФЕЙСА

Слово, потим друге. Єдно вигварене, друге запаметане. Погляд, потим други. Єден послани, други замерковани. Думка, потим друга. Єдна започата, друга закончена. Загашели зме огень, лєм же бизме длужей тлєли. Нажаль, на исте место шицки сцигуєме, на єдним кочу, лєбо другим.

27. ФЕБРУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 17

Наташа ШОВШ

Марко МАРКОВИЧ

Давам ци руки свойо и ти мнє дай твойо най щесца будзе ша и ми лєм людзе.

Оскар Вайлд

Кед особа залюбена, започина вязу спреведаюци саму себе, а закончує ю спреведаюци другого – то гевто цо швет наволує романтична вяза.

Давам ци ключ од моєй души а любов нам преквитнуц муши любовни квитки най пахню алє най нїґда нє спадню.

Кед чувства у мнє будзиш Зоз свою любову, У це моя Нагадує нашу щешлїву долю.

Давам ци любов свою най облєє душу мою давам ци свойо щесце и будзем знац же жиєм лєм пре це.

Нашо чувства ше згваряю, Ноци били поставаю, Шицки думки З нашого гнїзда одлєтую.

Давам ци живот ти ми дай любовни квиток най ше нашо шерца злуча а ти буц любов моя.

Цецилия НАДЬ

Мелания БОЯНОВИЧ

СТУДЕНТСКЕ ПУТОВАНЄ Чи заря цепла ме обняла, Чи то мраз по мнє прешол? Ина ше на сни налапала, Чи витор шицко рознєсол?

Aся ПАПУҐА

И шицко пошло з вихором далєко, У цудзим полю ше затраци, Занавше пошло гет далєко И нїґда ше нє враци.

***

Чи ме зохаби у снох превидних цо ми з живота останє? Можебуц шицко занавше прейдзе, Останє лєм здогадованє.

27. ФЕБРУАР 2015.

НЄПРЕСПАНА НОЦ

Твойо очи кафово, так моцно ме лїґали. Твойо пальци нємирни, так лєгко ше бавели. Твоя блїзкосц, нєсвидомо шлїди охабяла. Мале заренко з украднутого часу поставало вше сладше и цикавше. Осушени ґамби ше пробовали ошмиховац, а поспишовало ше им лєм ище баржей збунїц хвильку хтора вишела у воздуху. Огромне и моцне чувство залюбеносци, виполньовали цихи слова. Гей, за нами остала ище єдна нєдошнїта и нєпреспана ноц.

Нє, то лєм здогадованє, Пенєнє Тибра у очох мутних Медзи вишнями тераз лєм цихе шептанє, Плач ноцох римских смутних.

И вше велї роки так прейду, нє знам цо ми живот принєше, чи ме окраднє, як жобрака, чи мой живот однєше.

Любов наша у мешацу Путує нєвистато Мера нєбо.

персийска присловка

16 РУСКЕ СЛОВО

Док на нєбе плїва мешац Цихих ноцних часох, Наша любов у нас Знаю шерца нашо.

Шерцо нє парток же би ше го пред каждим пресцерало

Змервени у цалосци На дланї вистатосци Сциха у прекосци У страху од жалосци Оцицуюци косци Давно страценей шмелосци Суперсоничней младосци На хвилї радосци И пияней залюбеносци Давней прешлосци Лїґам шлїди наивносци.

Думам на це.

МЕШАЦ ЛЮБОВИ

***

ДУМАМ НА ЦЕ

Зоз брега ше спущуєм На слики закукуєм Памятки розруцуєм Од болю звершуєм У чаше и просторе путуєм Рани залїзуєм Бистру воду пиєм Баяко, за правду жиєм У сущносци, як и шицки, Згнїєм Нове шветло упиєм

Валантин Здравко ФЕЙСА

Слово, потим друге. Єдно вигварене, друге запаметане. Погляд, потим други. Єден послани, други замерковани. Думка, потим друга. Єдна започата, друга закончена. Загашели зме огень, лєм же бизме длужей тлєли. Нажаль, на исте место шицки сцигуєме, на єдним кочу, лєбо другим.

27. ФЕБРУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 17

НОВА РУБРИКА У „ЛИТЕРАТУРНИМ СЛОВЕ”

ЗО КУ З Л ЦИ ИТ КА ЕРА ТУ РН ОГ О

П

очитовани, вирни читаче и читательки бокох литературного додатку у тижньовнїку „Руске слово”, пред вами нови бок на хторим сце ше годни упознац зоз нову авторску сцену писательох и писателькох хтори ше до тераз нє одкривали, або стали „у куцику” и на рускей литератури „зберали прах”. Нашо жаданє у каждим додатку приказац вам авторох праве зоз куцика войводянскей сцени, алє и пробовац найсц тих цо пишу на рижних вариянтох руского язика на Горнїци. Добрих авторох єст у нашей заєднїци, алє и у других зоз хторима дзелїме даєдни елементи язика и традициї. Прето потребне приказац шицки аспекти хтори нам дава наш еґзотични „универзални” штредньоевропски язик.

A. Живкович

О АВТОРОВИ

ПОШЕПТАМ ЦИ...

ШЕРЦО На дарунок сом ци шерцо подаровал. Дарунок бул за це и нєобачлїви остал. Чкода, дарунок ши нє видзела и нєпатраци ши далєй предлужела. Шерцо мойо и далєй як дарунок за це стої и наздаванє же шветлосц блїщацу обачиш.

НЇТКА ЛЮБОВИ Єст вецей файти нїткох. Нїтка ґу братови, родичом, товаришови и тота наймоцнєйша нїтка ґу дзивки. Даєдни нас нїтки звяжу дочасово, а даєдни за цали живот. Зоз тима нїтками зме повязани, нїтки шицки попреплєтайме и до єдней ше цалосци уткайме.

Поцихи, як витор кед сциха шепта ци найкрасши любовни писнї. Послухай, послухай шпив птицох хтори шпиваю ци стихи хтори пишем о це. Видз на пажицу зоз желєну траву як очи твойо и попать на нєбо вельке як любов моя ґу це. Там дзе ше любов и мержня стретаю, там дзе мунтатови ше поклопюю. Там пошептам ци дацо о любови моєй, цо останє у души твоєй.

18 РУСКЕ СЛОВО

Число ушорел и фотоґрафиї: Ваня Дула и Александра Живкович Илустрациї: Юлиян Колєсар, малюнки, олєй на платну, парохия грекокатолїцкей церкви Рождества пресвятей Богородици, Дюрдьов

СЕБАСТИЯН НАДЬ – млади автор, хтори представени у тим числу „Литературного слова”, гвари же найволї писац о случованьох хтори зоз метафору пренєше на свойо твори хтори теди поставаю нєстварни. Тей новей особи, хтора на прагу руского литературного швета, писанє помага же би остал позитивни, алє и же би похопел сам себе. Себастиян школяр седмей класи Основней школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре, а мотиви за свойо писанє пренаходзи и у музики зоз хтору ше уж представел рускей явносци наступаюци на културней манифестациї „Дньовка”. Гоч велїм руска литература єден од способох очуваня нашей традициї, можеме обачиц же при числених младих, та и при Надьови, писанє важне, насампредз, пре их самих, односно пре похопенє своєй нукашнєй особносци.

27. ФЕБРУАР 2015.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПРЕД ЮВИЛЕЙНУ 25. „РУЖОВУ ЗАГРАДКУ”

ШЕСНАЦ НОВИ КОМПОЗИЦИЇ Ювилейни 25. Фестивал новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка” будзе отримани на нєдзелю, 1. марца, у новосадским Студию „М” и на нєй буду виведзени 16 нови композициї у народним духу. Як гваря у Рускей редакциї Радио Нового Саду шицки роботи ше приводзи ґу концу. Плакати и поволанки уж видруковани, у радийским Студию „М” ше знїмаю матрици и вокали, а знїма ше и компакт диск, як и прешлих рокох. На ювилейним Фе стивалє „Ружова заградка” наступя 13 солисти: Тамара Салаґ, Борис Маґоч, Ана Римар, Ваня Кухар, Тамара Клер, Александар Колбас, Марко Радишич, Танита Ходак, Михайло Будински, Мирела Тимко, Алексей Сивч, Миро слава Даждиу и Йовґен Надь. Наступя и два дуети: Ана и Гелена Бучко и, Саня Полдруги и Борис Маґоч, а як єдина ґрупа на тим Фе стивалу наступи Дзивоцка ґрупа зоз Дюрдьова. Шпивачох будзе провадзиц Вельки тамбурови орке стер преширени зоз членами Народного орке стру, а дириґент будзе Зоран Мулич. Музични продуценти Фе стивала буду Зоран Дракула и Едвин Балош, хтори будзе и тон майстор. Ревиялну часц пририхтую музични редакторки Агнета Тимко Мудри и Татяна Колєсар Ґвоїч, хтори на инте-

ре сантни и ретро спективни спо соб укажу як тот Фе стивал з рока на рок ро снул и хто шицко на нїм участвовал. У голу Студия „М” буду и два вистави, Влади Нярадия и Кристини Ґшвенґ хтори приходза зоз Вербасу. З нагоди Националного швета Руснацох мали зме нагоду видзиц тих авторох, алє ширша публика тоту нагоду нє мала, а вистави упечатлїви и квалитетни, та ше їх творчосц представи и ново садскей публики. Новосц тогорочного Фе стивала же ше гласац годно лєм у сали, такой по сле Фе стивала, а Фе стивал потераз потримали РТ Войводина, Национални совит Руснацох, Завод за културу войводянских Руснацох и НВУ „Руске слово”, як и поєдинци, так же коктел будзе орґанизовани по сле Фе стивала у голу Студия „М”. Шицких заинтере сованих поволуєме же би на нєдзелю, 1. марца, пришли на ювилейни 25. Фе стивал новей рускей народней шпиванки „Ружова заградка”, хтори ше роками орґанизує на високим уровню и з котрим почина фе стивалска сезона при Руснацох. О. П-С.

УРУЧЕНА „ДНЕВНИКОВА” НАГРА ДА

У ВЕРБАШЕ

ҐЛУМИЦА ЕМИНА ЕЛОР ЛАУРЕАТКИНЯ

ОЗНАЧЕНИ ДЗЕНЬ ШКОЛИ „СВЕТОЗАР МИЛЕТИЧ”

Ґлумици Емини Елор понд зелок, 23. фебруара, шветочно уручена „Дневникова” награда, хтору на Стерийовим позорю додзелює редакция дньових новинох „Дневник”. „Дневникову” награду Емина Елор до стала за улогу „Коштани” у истоменей познатей представи Борисава Станковича, а у виводзеню Народного театра зоз Суботици, у режиї Андраша Урбана. Традицийну награду – ґрафику новосадского автора Цветана Димовского – Елоровей у шветочней сали Дневнику уручел главни и одвичательни редактор новинох „Дневик” Драґан Миливоєвич. Як гварел Драґан Миливоєвич „Дневникову” награду за найлєпше уметнїцке витворенє уручую Емини Елор дзень после додзельованя „Оскара”, а ґлумица примаюци награду гварела же за тоту нагоду нє порихтала окремну бешеду, алє: – „Дзекуєм вам и чекам вас у театре вше”. Емина Елор на стаємним анґажману у мадярским Новосадским театре/Уйвидеки синхаз, а як госцинска участвує у театру у Суботици. О. П-С.

27. ФЕБРУАР 2015.

Од 18. по 21. фебруар у Основней школи „Светозар Милетич” у Вербаше отримани „Милетичово днї” у рамикох хторих отримани литературни вечар, спортски дзень и музични вечар. Святочна програма за Дзень школи отримана у голу школи прешлей соботи, а на нєй участвовали и дзеци хтори виучую руски язик при учительки Славици Мали Антоний Контра, Валентина Сабадош и Митро Уйфалуши. Тиж так, Антоний Контра участвовал и як хлапец з виронауки, а за тоту точку го порихтал парох о. Алексий Гудак. Под час святочносци у голу школи орґанизовани етно стол, а нащивителє могли поопатрац и виставу старих предметох котри ше находза у обисцу. А. М.

РУСКЕ СЛОВО 19

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” ВИСТАВА ФОТОҐРАФИЙОХ АНДРЕИ НОВАК

ТЕМА ЛЮБОВИ ПРЕЗ АНДРЕОВ ОБЄКТИВ

ла же циль вистави змесцени до рамикох потримовки и афирмациї дакедишнїх школярох, а з тим промоциї и самей Школи. Уметнїцкому дожицу на отвераню вистави допринєсла и програма у котрей наступели наймладши школяре керестурского оддзелєня ШОМО и штредньошколци зоз Дома школярох хтори интерпретовали любовну поезию сербских поетох. Андреа Новак млада авторка родом зоз Коцура, тераз други рок студира на напряме применєней фотоґрафиї на Висшей технїчней школи у Новим Садзе. Пред двома роками закончела Штредню школу „Петро Кузмяк”, напрям туристични технїчар. Як гварела, то єй перша векша самостойна вистава, понеже уж вельо викладала з рижних нагодох. З тей нагоди за нашо новини гварела: – Барз ми мило же ме ту поволали и так крашнє прияли. Ту сом препровадзела барз красни роки свойого школованя и кед сом тераз приходзела шерцо ми моцно било. Барз ми мило пре тоту виставу, понеже сом праве ту и направела перши свойо фотоґрафиї, ту ме потримали наставнїки, а дзепоєдни виложени фотоґрафиї настали праве ту на цикавих керестурских местох. З оглядом на тему, вони представяю як видзим любов зоз своїма очми. Вистава отворена пред красним числом школярох осмей класи, штредньошколцами, а чесц Андреи указали и нароком пришли и з других местох, Андреа Новак: „У тей школи сом направела перши свойо и велї єй товарише з ґенерациї. М. Афич фотоґрафиї и достала потримовку”

У голу Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк” 18. фебруара шветочно отворена вистава фотоґрафийох Андреи Новак зоз Коцура, з меном „Шерцо у уметносци – уметносц у шерцу”. Вистава фотоґрафийох дакедишнєй школярки керестурскей Штреднєй школи орґанизована з нагоди Дня залюбених, та на нєй виложени 21 уметнїцка фотоґрафия на тему любови. Виставу годно опатриц през шлїдуюци два тижнї. Виставу орґанизовала и отворела педаґоґиня Школи Любица Няради, хтора привитала Новакову, та наглаше-

У ОСНОВНЕЙ И ШТРЕДНЄЙ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК”

ОЗНАЧЕНИ ДЗЕНЬ МАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА У Основней и штреднєй школи „Петро Кузмяк” з Руского Керестура означени 21. фебруар – медзинародни Дзень мацеринского язика. По школским календаре тота собота була наставни дзень, та з нагоди Дня мацеринского язика, школяре осмей класи з наставнїцу Каролину Папуґа пририхтали пано на хторим виложели записи з акцентом на чуваню руского язика. Интересантне, як у кнїжки, призначени руски присловки, лексика, архаични слова, як и найчастейши гришки хтори млади ґенерациї правя у бешеди. Школяре штреднєй школи зоз педаґоґиню Любицу Няради з тей нагоди пририхтали преклади поезиї зоз рижних язикох, а медзи нїма и з ромского, на наш руски язик. Панои виложени у школским голу же би шицких занятих и шицких школярох обвисцели о тим дню. М. А.

20 РУСКЕ СЛОВО

Школярки вирабяли панои з наставнїцу Каролину Папуґа

27. ФЕБРУАР 2015.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ВЕРБАШЕ ДР ЯНКО РАМАЧ ОТРИМАЛ ПРЕПОДАВАНЄ

О ПРИСЕЛЬОВАНЮ И ЖИВОЦЕ РУСИНОХ У УГОРСКЕЙ

Прешлого тижня у просторийох КПД „Карпати” у Вербаше проф. др Янко Рамач отримал преподаванє на тему „Присельованє и живот Русинох/Українцох у Угорскей од XIV-XVIII вик”. Нащивительох привитал предсидатель Дружтва др Деян Загорянски, а проф. др Рамач зоз преподаваньом почал од самого початку, односно од мена „Русин, Руснак, Рутенус”. Присутни на преподаваню достали обсяжни информациї о вири, язику, писменосци, образованю, присельованю до Угорскей, обставинох у Угорскей, односно живоце Руснацох у малих валалох, перших знакох културного националного препороду при Руснацох и другим.

– Тото цо характеристичне за познєйши живот Русинох и у Польскей, а вец и у Угорскей, то же Русини були заєднїца з нєподполну структуру. Мали лєм селянство и священїкох. Помали страцели свою аристократию, свойо дворянство, нє мали образованих людзох, интелиґенцию и оставали як дружтво з нєподполну структуру – гварел проф. др Рамач. Професор Рамач гварел и же тото єдна з перших таких акцийох Рускей инициятиви, и же таки преподаваня

Таки преподаваня будзе ище

будзе ище, як з историї, так и з других обласцох нашого националного живота. После преподаваня у Вербаше нащивителє професорови поставяли питаня, найвецей о руских презвискох, алє и других историйних фактох. А. М.

У КОЦУРЕ ОЗНОВА БУДЗЕ ШПИВАНОЧКА

ДЗЕЦИ И ДАЛЄЙ ДЗЕЧНЄ ШПИВАЮ ПО РУСКИ Початком фебруара у Доме култури у Коцуре ознова почали пририхтованя за дзецинску змагательну музичну манифестацию „Шпиваночка”, хтору уж други рок орґанизує Културно-уметнїцке дружтво „Жатва”. Интересованє за манифестацию и того року при коцурских дзецох досц вельке, а шпивац соло и у ґрупох нагоду достали трицецеро дзеци школского возросту, док их у хору єст кус вецей. Пририхтованя того року почали скорей як прешлого, та

27. ФЕБРУАР 2015.

ше и сама манифестация отрима концом марца, а прешлого року була у маю. Зоз дзецми роби Танита Ходак, а у проєкту участвую и гармоникаше Любомир Сакач Андри и Желько Фаркаш, хтори вєдно зоз дзецми на каждей проби вежбаю задати шпиванки. Познєйше, док дзеци звладаю писнї, до пробох ше уключи и тамбурови оркестер.

– Задовольни зме зоз тогорочним одволаньом дзецох. Найлєпшим ше удало шпивац соло и у ґрупох, а шицки вєдно буду шпивац у хору. Дзеци ше и того року могли опредзелїц коло язика на хторим жадаю шпивац, и можем повесц же на змаганю превладую руски шпиванки – виявел Сакач. Орґанизаторе планую найлєпших учашнїкох „Шпиваночки” приявиц на Фестивал „Червене пупче”, а планує ше и же би ше коцурски дзецински хор теди приключел ґу керестурскому, же би вєдно провадзели шпивачох на „Пупчецу”. Т. Х.

НА ЗМАГАНЮ У БАЧКЕЙ ТОПОЛЇ

УРОШ СЛАВЧЕВ ТРЕЦИ НА СМОТРИ РЕЦИТАТОРОХ

У орґанизациї Дому култури, у Бачкей Тополї пондзелок, 23. фебруара отримана Општинска смотра рецитаторох, на хторей Урош Славчев з писню по руски освоєл треце место у катеґориї штреднього возросту, дзе ше змагаю школяре висшох класох ОШ. Урош школяр осмей класи, а треце место освоєл з писню Миколи М. Кочиша „Ми ту нє госци”. С. Б.

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ 90 РОКИ БАЧИКА МИРОНА КОСТЕЛНИКА

ОШМИХ НА ТВАРИ Пише: Мария АФИЧ

ШПИВАЮЦИ ЗМЕ РОБЕЛИ – Я паметам и капитализем. Вше зме були наградзени за роботу и вецей як зме ше поєднали. А нєшка ци ище и вежню заробену плацу. То вельки грих. Барз ми жаль же нєшка млади нє маю роботи – гвари бачи Мирон.

– Ми шпиваюци робели на роботи, бо зме були задовольни, а чловек кед сцел робиц, шицко могол мац. Но, я барз любел шпивац од младосци, и теди хлапци барз крашнє шпивали. Бул сом вецей як 20 роки и член познатих керестурских хорох з хторима зме швета обишли.

22 РУСКЕ СЛОВО

Бачика Мирона Костелника з Руского Керестура велї у рускей заєднїци упознали. И теди кед справел макети Водици, Катедрали, кед концом 2013. року достал припознанє од папи Франциска за длугорочне служенє Церкви, за активносци у своєй парохиї, а поготов у Водици. Нєдавно крочел до дзешатей децениї свойого живота

Т

ого року, точно на Дзень Руснацох – 17. януара, бачи Мирон наполнєл дзеведзешат роки. З тей нагоди накратко зме спатрели його прейдзену животну драгу.

– Барз ми мило же сом тельо роки дожил, и же сом ище, слава Богу, на ногох. Прежил сом нє мали чежко сци, алє сом задовольни зоз тим цо сом мал, а и моя андя Натала була така. Вше зме чежели ґу лєпшому. Пожили зме вєдно 64 роки, а уж осем як сом сам. И найчежше у живоце сом пробовал ве село пребродзиц, нашалїц ше, и нашмеяц. Барз сом любел людзох и од младо сци сом учел каждого почитовац, и тримац ше того же цо нє жичиш себе, нє роб анї другому – почина бешеду бачи Мирон. То велька животна мудросц хтору препоручую и мудерци шицких вирох и попатрункох на швет. Гваря, щешлїви тот чловек хтори тоти правди спозна, та гоч и нє закончел високи школи. Вец лєгчейше

пребродзи и найвекши „бурї” яки живот зоз собу зна принєсц. А так було и у живоце нашого собешеднїка. ОСТАЛИ ШИРОТИ – На шейсц роки остал сом без оца, а на дзевец и без мацери. То були найчежши роки у моїм живоце. Остали зме широти зоз ше стру хтора була пейц роки старша од омнє, жили у мацерового брата, а кед ше вона на 16 одала, нє було ми шицко єдно. Були то найболяцши памятки, бо зме зоз ше стру були барз повязани. Прето ме нєодлуга и вжала ґу себе, а вец и оженєла. Навики зме ше розишли кед у нєще сцу, у бурї, 1961. року, настрадала – ище вше нєправо бачикови Миронови кед на тото подума. Нє лєгко було, гвари, анї слуговац од осем до осемнац рокох, а як приповеда, 27. ФЕБРУАР 2015.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ЗА ДОВОЛЬНОГО ЧЛОВЕКА

мал щесца же го вшадзи тримали як свойого, поготов у Тиркайли. Наруковал 1944. року, и то до войни, до партизанох, дзе як помоцнїк тенкисти бул ранєти. О рок ше оженєл. Памета бачи Мирон и чежки повойнови живот, алє як векшина Руснацох, и вон и його супруга були вредни, нє бали ше анї од найчежших роботох. Як вредному Руснакови, по демобилизациї 1947. року у Новим Садзе, (робел як цивил у под о фи цир скей кух нї), по ну кли му остац у варошу и робиц, давали квартель за фамелию... Но, ше стра го одгварела, и бачи Ко стелник гвари же то єдине за чим банує, бо рахує же би можебуц спомнута робота, була лєгчейша. Гоч поправдзе, як гвари, полюбел роботу зоз древом ище од дзецинства, а за цимермана 1954. року положел и майсторски испит.

На многая и благая лїта, Бачикови Миронови

шол по пензию, спредз ше нє мог знайсц. Нє могол задумац же нє будзе вецей робиц, а познате же то нєлєгки хвильки яки нє може кажде пребродзиц. Так було и з бачиком Мироном. Но, и теди нашол „лїНАШОЛ СЕБЕ ЛЇКА ка”. Почал добродзечнє робиц коло церкви, парохиї и Водици. Познати Робел на вецей ме стох, и у двох кул- є и по тим же там виробел чиПРЕЛЄЖАЛ ских подприємствох, а вец зоз Янком Ми- слени древени прикраски – моИ МАЛАРИЮ тьом отворели приватну роботу. Робел заїки... покля нє настрадал и покалїчел похреб– Вира ме найбаржей тримала Кед мал 13 роки бачи Мирон цину. Лїкаре нє могли ґарантовац же опе- у живоце и трима ме и нєшка – ше похорел од малариї, чежкей рация помогнє, а вельки болї требало прешвечени бачи Мирон хтори хо ро ти хтора у тот час „кошела” церпиц. За лїком го упутели до Нємецкей, ше ище вше сам обидзе, и навалюдски животи. Теди робел як дзе и пошол, алє перше робел, гоч и таки ри, и обисце отримує. Кед краслушка у Тиркайлових на салахори, же би ше там вец могол и лїчиц. На сна хвиля, на бициґли походзи шу. Вони го душнє одведли до два заводи у Нємецкей пребувал пейц ро- вшадзи дзе му треба, по стрета дохтора, алє дохторе гварели же ки. И було лєпше, лєм мушел мерковац, и людзох и наприповеда ше. Най- хороту нє годно вилїчиц. нє робиц чежке. Кед о 30 роки роботи доМирон бул барз хори. Дознала волї пойсц до цер кви и до то його шестри кума Феброна Гафичова и принєсла му природни Водици.

– За до воль - лїки, капки зоз травох – горке буни сом же ма- ло як полїнче. Давали му два раз ме и дво йо на дзень, и помали, помали, було дзе ци, си на му вше лєпше, та Мирон найДюру и дзивку чежше пребродзел и виздравел. Меланку. Дю- Гвари же ше нїґда нє розпитал з чого були тоти лїки. А лєгко мора бул ус пи же буц же то бул рецепт познатей шни ма й стор апатикарки Солонаровей хтора ма ляр, а Ме - просвищовала нашо жени и у налан ка, ро бе ла родней медицини. у про свити, у ке ре стур скей Школи. Мам и нєвесту, тройо унуки и пецеро праунуки, слава Богу, шицки ме почитую, гоч сом стари Свой дзеведзешати родзени дзень Мирон преславел з найблїзшима – закончує бачи Мирон.■ 27. ФЕБРУАР 2015. РУСКЕ СЛОВО 23

ДУХОВНИ ЖИВОТ ТРИБИНА О ОСАМОСТОЙОВАНЮ ДЗЕЦОХ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЗА ЛЄТ ЗМЕ ШИЦКИ СТВОРЕНИ

Виреченє „За лєт зме шицки створени” то алузия на конєчне осамостойованє дзецох и „вилєцованє” з родительского гнїзда як цо, кед одрошню, вилєтню и ластовички. То бул и заключни мото интересантного преподаваня о осамостойованю дзецох од народзеня по 18 роки, хторе у просторийох Каритасу у Руским Керестуре, 22. фебруара отримали педаґоґ и теолоґ Весна Хуска, вєдно зоз супругом Ладиславом. У мено домашнїх привитала их Снежана Малацко, хтора була и модератор трибини.

– Осамостойованє дзецка почина уж од хвильки зачаца и прейґ дзецка ше предлужує у познєйших фазох його живота. Воно потребне и природне, а добре кед родичи свидоми шицких ключних хвилькох у тим процесу, же би помогли и свойому дзецку и себе – визначели Хусково. Вони успишнє презентовали теорийни и фахово толкованя и арґументи, а з красним числом присутних подзелєли свойо власни родительски искуства у воспитованю своїх седмерих дзецох хторим тераз од два по петнац роки, а одвитовали и на питаня присутних. Преподаванє було конциповане по фазох одрастаня дзецка, на предшколски период, потим на период адолесценциї и на период после адолесценциї у хторим би осамостойованє уж требало буц закончене, алє у нашим дружтве найчастейше нє так. У першим периодзе Хусково визначели значни хвильки у першим, другим, трецим року до пубертету, дзе важне же би родичи помогли при осамостойованю, як физичним, так и психичним.

– Єдна з найчежших фазох у процесу осамостойованя то адолесценция, кед родичи маю бриґу, бо муша прилапиц

Преподаванє отримали педаґоґ и теолоґ Весна Хуска, вєдно зоз супругом Ладиславом

єден нови швет и нове справованє своїх дзецох. Ту найважнєйше буц у стаємним контакту зоз нїма, прилапиц и їх критичне становиско ґу нам, котре нєобходне за їх осамостойованє. Родичи треба же би ше у тим периодзе знали припатрац на свойо дзецко як на особу, упознавац го, знац слухац без предрозсудкох и отворено, и аж потим дїйствовац кед то потребне. – визначела Весна. Найважнєйше же би тот природни процес родичи нє погубели. А як визначели преподавателє, тото цо можу буц родительски гришки, окреме у познєйшим периодзе оддзельованя, то кед зме як родичи пребарз посесивни, або нє можеме прилапиц же дзеци муша пойсц од нас, або кед их прейґмирно защицуєме.

– Гоч и маме фахово знаня, гоч ше як намагаме, КЕД НАС АДОЛЕСЦЕНТИ НЄ СЦУ ПОСЛУХАЦ случи ше же як родичи погришиме. Дахто дзецко – За адолесценцию характеристичне же дзеци нє сцу послухац сам виховює, дахто у барз чежких животних обстародичох. Но, гоч як нам ше видзи же нас нє слухаю, кед их ми винох и прето погриши. Теди важне адолесцентоперше правдиво вислухаме, а потим щиро повеме цо о дачим ду- ви потолковац тоти обставини и замодлїц го за премаме, скорей чи познєйше, муша послухац, кед же то за їх добро, баченє, и рушиц далєй прилапююци и почитуюци єдни других – надпомла Весна. М. Афич то им сиґурно останє як капитал – наглашела Весна Хуска.

У ШИДЗЕ

ПО СТРИТЕНИЮ ПОПОРАЄЛИ ЦЕРКВУ Вирни у Шидзе внєдзелю зоз Службу Божу означели швето Стритениє Господнє, а ютредзень орґанизовали акцию пораєня церкви. Стритениє остатнє жимске швето после хторого треба попораїц церкву. У акциї участвовали жени и хлопи вєдно з парохом о. Михайлом Режаком, хтори перше розквицели два вельки ядловци. Єдни знїмали ґомбулї и лампочки, други поуцерали прах, а потим поскладали облєчиво у церкви, присподобене Вельконоцному по сту хтори почал пондзелок.

24 РУСКЕ СЛОВО

Под час роботней акциї жени у кухнї Лєтнєй владиче скей ре зиденциї пражели палачинки. По сле роботи, шицки вєдно ше почасцели з палачинками и кафу. Вл. Дї.

У НОВИМ САДЗЕ

ВЕЧАРШИ БОГОСЛУЖЕНЯ НА 18 ГОДЗИН Од пондзелку, 23. фебруара, у Новим Садзе вечарши Бого служеня починаю на 18 годзин. Прето и внєдзелю виронаука за школярох на 17 годзин, а за старших на 19 годзин. Новосц у новосадскей парохиї, а и ширше, то же на габох Радиo Мариї стредами на 11,30 годзин, на руским язику будзе емитована серия толкованьох Служби Божей на основи толкованьох и текстох владики Дионизия Нярадия и архиепископа Йоакима Сеґедия. М. Г. К.

27. ФЕБРУАР 2015.

ДУХОВНИ ЖИВОТ У КОЦУРЕ

МОЛEБЕН ЛУРДЕСКЕЙ МАРИЇ Каждого року велї людзе одходза до Лурду у Французкей, до познатого святилїща и места указаня Пречистей Дїви Мариї, помодлїц ше и глєдац витирвалосц у хоротох и духовне и тїлесне виздравенє. Так ше и у наших парохийох велї вирни збераю у церквох, каплїцох и обисцох модлїц дзевятнїцу до Лурдескей Мариї. У Коцуре, после молитвох дзевятнїци, парох о. Владислав Рац и капелан о. Михайло Шанта служели Молебен до Мацери Божей, на намиренє шицких присутних. Дзевец днї, кажди вечар, зберали ше жени, хлопи, млади и дзеци, коло 50-60 особи, модлїц ше за найблїзших и за себе, Мацери Божей, нашей заступнїци и утїшительки. ш. М. Воротняк

ПРИШАГАЛ НОВИ ЦЕРКОВНИ ОДБОР У ПЕТРОВЦОХ

Дзевец днї, кажди вечар 50-60 Коцурци ше модлєли Мацери Божей

У БЕОҐРАДЗЕ

ВИРАЗ РИЖНОРОДНОСЦИ ПАРОХИЙНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ

У Петровцох, на першу нєдзелю По ста, на Служби Божей, по заамвонскей молитви, нововибрани, и од крижевского владики кир Николи Кекича потвердзени, члени Церковного одбору пришагали на Євангелию же вирно и совисно буду окончовац свою длужносц притримуюци ше Статута Церковного одбору.

носци парохийней заєднїци. Старосна, образовнофахова и културно-социолоґийна розличносц, як предложел владика, складанє старого Одбору, а як то указали резултати виберанкох, и самих вирних, дополнєна зоз першима женами одборнїцами. По пришаги у церкви и шпиваню многолїт ствия, у церковней сали було и

Члени нового Церковного одбору у Петровцох

Нови Церковни одбор петровскей парохиї Покрова Пресвятей Богородици окрем пароха ма ище осем членох. У Одборе, як и потераз, рижнородносц уподполнює реалносц єд27. ФЕБРУАР 2015.

официйне примопредаванє кнїж ки Стату та, ка сирских кнїжкох, кнїжки столкох и архиви записнїкох зоз схад зкох дотерашнього Церковного одбору. В. С.

Каплїца була преполна з вирнима рижних народносцох и вирох

МОЛИТВА ЗА МИР У УКРАЇНИ На инициятиву Амбасади України у Беоґрадзе, у каплїци св. Кирила и Методия, 22. фебруара одслужена Служба Божа за мир у України. Понеже то бул и час кед погинули перши сто особи пред роком у Києве, медзи котрима перши єден Билорус и Єрмен, а котрих забила полиция предходного режиму – тиж одслужени и парастос за такволану „Нєбесну сотню”. Як знак солидарносци зоз народом України, попри домашнього пароха о. Владислава Варґи, на Служби були: у мено апостолского нунция Орланда Антониния – секретар монсиньор Януш Блаховяк, а у мено митрополита Станислава Хочевара – ґенерални секретар Леополд Рохмес. Як гварел парох, най би тоти особи котри страцели свойо животи постали прави жертви за помиренє и стабилни мир у тей часци Европи и по цалим швеце. Окрем присутних членох Амбасади, Службу шпивали монахинї Служебнїци и мали хор зоз Сримскей Митровици. Каплїца була преполна з беоґрадскима грекокатолїками, як и зоз вирнима рижних народносцох и вирох. После парастосу виложена вистава подїйох на Майдану и жалосни здогадованя. О. Р. Л.

РУСКЕ СЛОВО 25

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 22. фебруара 2015. року пошол наш оцец и дїдо

ШТЕФАН ГУДАК (1931–2015) з Петроварадину

там... “дзе глїна мелка, котру кед з гарсцу руциш на труну, лєгка нє прициска”... У шерцу це буду чувац дзеци: Ириней зоз Марчу и Марча зоз Жельком и унучата Соня, Силвик и Аня Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. фебруара 2015. року наполнєл ше смутни рок як нас занавше зохабел и преселєл ше до вичносци наш мили и нїґда нє забути

АНДРИ МЕДЄШИ (1941–2014) з Руского Керестура

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. фебруара 2015. року наполнєл ше смутни рок як нас занавше зохабел наш мили брат и бачи

АНДРИ МЕДЄШИ (1941–2014) з Руского Керестура

Зоз вельку любову, почитованьом и глїбоким смутком вично будземе чувац красни памятки на Вас. Супруга Натала, синове Дзвоно и Михал з фамелию и дзивки Славка и Натка зоз фамелиями Спочивайце у мире Божим!

Памятку на ньго занавше чуваю браца Янко и Йовґен зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. фебруара 2015. року наполнєли ше 5 смутни роки як нас занавше зохабела наша мила мац и шестра

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. фебруара 2015. року на- Дня 17. априла 2015. року наполполнєли ше три роки як вецей нє ня ше осем роки як вецей нє зо мну мой мили оцец зо мну моя мила мац

АМАЛИЯ ВАРҐА

(1935–2010) з Руского Керестура З любову и почитованьом єй дзивка Марча зоз мужом Любомиром Сабадошово и шестра Веруна Джуньова зоз мужом Владом и єй фамелия Спочивай у мире Божим!

26 РУСКЕ СЛОВО

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. фебруара 2015. року наполня ше шейсц роки як нас зохабел наш супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ВЛАДИМИР ВАРҐА

(1932–2009) з Руского Керестура Памятку на ньго чуваю супруга Мария, син Владимир, дзивка Мария, унуки Валерия и Владимир зоз супругу Геленку и праунуки Теодор и Кристинка Спочивай у мире Божим!

МИХАЛ БЕСЕРМИНЇ МЕЛАНА БЕСЕРМИНЇ (1928–2007) народзена Рускаї (1927–2012) з Руского Керестура Памятку на нїх чува син Михал

Спочивайце у мире Божим!

27. ФЕБРУАР 2015.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 19. фебруара 2015. року занавше нас охабела наша мац, швекра и баба

ЛЕОНА КОРПАШ народзена Сабадош (1930–2015) з Дюрдьова Памятку на ню навики буду чувац у своїх шерцох син Йоаким, нєвеста Геленка и унуки Мирослав и Леонка ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 19. фебруара 2015. року занавше престало дуркац шерцо нашей мацери, швекри, баби и прабаби

ЛЕОНИ КОРПАШ народзена Сабадош (1930–2015) з Дюрдьова

Памятку на ню навики буду чувац дзивка Ганча, жец Янко, унук Иґор зоз Вербасу и унук Саша, нєвеста Наташа и праунуки Борис и Иван зоз Дюрдьова СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. фебруара 2015. року наполнєли ше петнац мешаци як нас после длугей и чежкей хороти занавше зохабел наш мили братняк

ЯКИМ КИМО ВАРҐА (1952–2013) з Нового Орахова Памятку на його милу подобу и доброту навики буду чувац шестринїци и братняци зоз Руского Керестура, Кули, Червинки, Нємецкей и Канади Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Наполнєли ше пейц роки од шмерци нашого Ярослава

ЯРОСЛАВ САБОЛ (2010–2015)

З почитованьом памятки на ньго чуваю супруга Нада и дзивка Мая

27. ФЕБРУАР 2015.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 14. фебруара 2015. року занавше нас зохабела и пошла до вичносци наша мила

INFОРМАТОР

СЛАВКА ШОТИ народзена Надлукач (28. II 1965 – 14. II 2015) з Нового Орахова З любову и почитованьом памятку у своїх шерцох навики буду чувац єй наймилши Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 14. фебруара 2015. року занавше нас зохабела и пошла до вичносци наша мила

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. марца 2015. року наполня ше штерацец днї як нас зохабела наша мила мац и баба

СЛАВКА ШОТИ

ЛЕОНА НАДЬ ПАПУҐА (1931–2015) з Руского Керестура Памятку на єй любов и доброту вично чуваю синове Любомир и Славко зоз супругу Марчу и унуки Сашко, Златко, Желько и Андрейка Спочивайце у мире Божим!

народзена Надлукач (1965–2015) з Нового Орахова Памятку на єй подобу и доброту вично будзе чувац шестринїца Марча зоз мужом Любомиром Сабадошово Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Наполнєли ше шейсц смутни мешаци як нас занавше зохабел наш супруг, оцец, швекор и дїдо

МИХАЙЛО КОЛОШНЯЇ (1937–2014) з Руского Керестура Красни памятки на часи котри зме вєдно препровадзели чуваю його наймилши. Супруга Єлена, синове Славко и Юлиян, дзивка Мария зоз Тонийом, нєвести Оленка и Таня и унуки Тони, Ади, Валентина и Александра Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. мая 2015. року наполня Дня 28. фебруара 2015. року наполня ше двацец штири роки як ше двацец штири роки як нас зохабела наша мила нас зохабел наш мили

ЯНИ ШЕПИНСКИ (1991–2015)

СЛАВИЦА ШЕПИНСКИ народзена Колевска (1991–2015)

Памятку на нїх навики буду чувац дзивка Йована и шестра Славица Спочивайце у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 27

INFОРМАТОР

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. марца 2015. року наполня ше шейсц мешаци як нас зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ЯНКО ФЕЙСА (1928–2014) з Коцура Памятку на його любов и доброту вично буду чувац супруга Мелана, син Мижо, дзивка Натка, жец Мичо, унук Сашо зоз супругу Владану и праунук Михайло Спочивай у мире Божим!

BUDZEME PATRIC NA TV VOJVODINA 2 TV MA]AZIN, nwdzely, 27. фебруар 2015. roku na 20 godzin У термину телевизийного Маґазина и фамелийного маґазина “Широки план” годни сце патриц директни пренос 25. Фестивала рускей народней шпиванки “Ружова заградка” хтори почнє на 20 годзин на нашей другей програми.

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku na osnovi ~lena 29. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<” ~islo 135/04 i 36/09), obyvxw

OBVISCENW

o prinw{enim ri{enx о potrebи precenqovanя vpl>vu и о одредзованю обсягу и змисту студиї застатого стану на животни штредок проєкта “Маґазински простор за маґазионованє и прецеканє пропан-бутан ґазу (ТНҐ-а) Ирмово капацитета 1000 кубни метери за свойо потреби” No{itelq prowkta “ИРМОВО” а.д. Подприємство за продукцию, тарґовину и услуги, Атар 25, Степеновичево, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта “Маґазински простор за маґазионованє и прецеканє пропан-бутан ґазу (ТНҐ-а) Ирмово капацитета 1000 кубни метери за свойо потреби”, na katasterskej parceli ~islo 3306, K.O. Степановичево, Gorod Novi Sad. Posle zaprovadzenogo postupku, Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku dny 20. фебруаra 2015. roku prinwsla ri{enw ~islo VI-501-1507/14, `e potrebne precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok и зоз хторим одредзени обсяг и змист студиї.

Z cilqom obviscovany zainteresovanej yvnosci tekst ri{eny obyvxw {e u calosci: Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 10 pasus 4 i 5. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~s. 135/04 i 36/09) i ~lena 192 pasus 1 Zakona o ob|im upravnim postupku (“Slu`beni novini SRX” ~islo 33/97 i 31/01 i “Slu`beni gla{n<k RS” ~islo 30/10) i ~lena 11., 34. i 36. Odluki o Gorodskih upravoh Gorodu Novogo Sadu (“Slu`beni novini Gorodu Novogo Sadu”, ~islo 52/08, 55/09, 11/10, 39/10, 60/10 и 69/13), postupaxci po vimogi no{itely prowkta prowkta “ИРМОВО” а.д. Подприємство за продукцию, тарґовину и услуги, Атар 25, Степановичево, za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu застатого стану na `ivotni {tredok prowkta проєкта “Маґазински простор за маґазионованє и прецеканє пропан-бутан ґазу (ТНҐ-а) Ирмово капацитета 1000 кубни метери за свойо потреби”, prino{i

RI[ENW

1. Utverdzuw {e `e za prowkt “Маґазински простор за маґазионованє и прецеканє пропан-бутан ґазу (ТНҐ-а) Ирмово капацитета 1000 кубни метери за свойо потреби”, na katasterskej parceli ~islo 3306, K.O. Степановичево, Gorod Novi Sad, no{itely prowkta “ИРМОВО” а.д. Подприємство за продукцию, тарґовину и услуги, Атар 25, Степеновичево (у дальшим тексту: ношитель проєкта) potrebne precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok.

2. Одредзує ше же No{itelq Пrowkta, Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта проєкта “Маґазински простор за маґазионованє и

28 РУСКЕ СЛОВО

Pokra<nski sekretariyt za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 10. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<”, ~islo 135/04) obyvxw

OBVISCENW o prino{enx ri{eny o potrebi virobku studi> o precenqovanx vpl>vu na `ivotni {tredok Pokra<nski sekretariyt za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku, dny 23. 02. 2015. roku, prinwsol ri{enw o nwpristupanx virobku studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok PROWKTA Ba}erovanw pisku zoz korita riki Dunaj od km1246+900 do km 1247+400 na k.p. ~s. 6773 KO Kovilq SO Novi Sad, no{itely prowkta Gidro Baza d.o.o. zoz Beo}radu, ul<ca Patrisa Lumumbe ~s. 6.

Ri{enw o odlu~ovanx o potrebi virobku Studi< o precenqovanx vvpl<voh na `ivotni {tredok za predmetni prowkt mo` dostac na uvid robotnima dnymi od 10 do 14 g u prostorijoh Pokra<nskogo sekretariytu za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku, Bulevar Mihajla Pupina 16, Novi Sad (pri`emw, kancelariy ~s. 39).

Zainteresovana yvnosc mo`e viyvic `albu na prinw{ene ri{enw u ~a{e od 15 dn< od dny obyvjovany togo obvisceny.

прецеканє пропан-бутан ґазу (ТНҐ-а) Ирмово капацитета 1000 кубни метери за свойо потреби”, na katasterskej parceli ~islo 3306, K.O. Степановичево, Gorod Novi Sad у поглядзе обсягу и змисту виробки у складзе зоз членом 17. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок и Правилнїком о змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~s. 69/05) Studiy o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok mu{i mac okreme {l<duxce: – miri htori obezpe~a зменшану емисию заґадзуюцих материйох у воздуху у складзе зоз Законом о защити воздуха (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~islo 36/09 i 10/13) и другима важацима предписанями хтори реґулую тоту обласц; – miri htori obezpe~a же поступанє зоз одрутнима водами и квалитет одрутних водох будзе у складзе зоз Законом о водох (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~islo 30/10 i 93/12) и другима важацима предписанями хтори реґулую тоту обласц; – miri htori obezpe~a защиту поджемних водох и жеми; – miri htori obezpe~a же управянє зоз одртуками будзе у складзе зоз Законом о управяню зоз одрутками (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~islo 36/09 i 88/10) – плановани обєкт нєобходно архитектонски и гортикултурално прилагодзиц нєпоштредному окруженю; – miri za|iti od mo`l<vih нєщесцох yk i miri za odklonqovanw po{l<dkoh u slu~ax udesnih situacijoh; – предвидзиц способ поступаня и мири хтори предвжац у случаю вимесцаня и по преставаню роботи обєкта; – предвидзиц и описац програму провадзеня характеристичних заґадзуюцих материйохза предметни проєкт на квалитет воздуха, води и жеми.

OBGRUNTOVANW

No{itelq Пrowkta “ИРМОВО” а.д. Подприємство за продукцию, тарґовину и услуги, Атар 25, Степеновичево, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта “Маґазински простор за маґазионованє и прецеканє пропан-бутан ґазу (ТНҐ-а) Ирмово капацитета 1000 кубни метери за свойо потреби”, na katasterskej parceli ~islo 3306, K.O. Степановичево, Gorod Novi Sad. Зоз предметним проєктом облапя: наджемни резервоари за пропан бутан ґаз велькосци 1000 кубни метери (5х100 кубни метери, 3х150 кубни метери и 1х50 куни метери), прецекалїще зоз штири прецекалїщни мости зоз прецеканє пропан бутан ґазу зоз резервоарох автоцистерни и обратно, пумпно-компресорску станїцу и шицки наджемни и поджемни ґазоводох хтори повязує резервоари, прецекалїщни мости и пумпно компресорску станїцу.

Lokaciy i namena prowkta, u skladze zoz Думаньом о условийох за позарядове видаванє будователь-

ней дозволи , число 111 588/2014 од 19.12.2014. року, хтори видала ЯП “УРБАНИЗЕМ” Завод за урбанизем Нови Сад, Булевар цара Лазара 3/III, Нови Сад.

U skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, o podnw{enej vimogi obviscena yvnosc z ogla{ovanqom u sredstvoh yvnogo informovany i Mесна заєднїца “Степановичево”.

U zoz zakonom predpisanim terminw nw doru~eni dumany zainteresovanih or}anoh, or}anizacijoh i yvnosci.

Posle rozpatrany vimogi no{itely prowkta i podatkoh o predmetnej lokaci<, harakteristikoh i precenqovanw mo`l<vih vpl<voh navedzenogo prowkta na `ivotni {tredok, а maxci u oglydze же предметни проєкт ма капацитет векши од 50 кубни метери и може мац значнєйши вплїв на животни штредок-точка 5. подточка 1. Маґзинованє запалююцих ґазох Уредби о утвердзованє лїстини проєктох за хтори мож вимагац преценьованє вплїву на животни штредок (“S.G. RS” ~islo 114/08), tot or}an u skladze zoz ~lenom 10. pasus 4. Zakona o precenqovanx vpl<voh na `ivotni {tredok odlu~el `e potrebne precenqovanw vpl<voh.

Zoz ~lenom 10. pasus 5. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok predpisane `e zoz odluku zoz htoru utvredzuw `e potrebne precenqovanw vpl<voh prowktoh na `ivotni {tredok, nadlw`ni or}an mo`e odredzic i obsyg i zmist studi< o precenqovanx vpl<voh, co u tim slu~ax zrobene. Змист Студиї о преценьованю вплїву дефиновани зоз точку 2. диспозитива того ришеня а причини за одредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву проєкта утвердзованє и вреднованє можлївих поштредних и нєпоштредних вплївох роботох обєкта на животни штредок на предметней локациї и єй околїска зк и утвердзованє и предклад мирох зоз хторим ше можлїви чкодлїви вплїви под час роботи обєкта можу зопрец, зменшац и одклонїц.

Ked {e utverdzovalo htori obovyzni ~asci htori Studiy mu{i mac (to~ka 2., pasus 2) tot or}an {e okreme rukovodzel zoz zakonskim na~alom (prevenciy i predostro`nosci) `e ka`da aktivnosc mu{i buc planovana i zaprovadzena na sposob `e, medzi in{im, predstavy najmen{i rizik za lxdzske zdravw ta pre toto potrebne zoz Studix dokazac `e za predmetni prowkt budze primenwna najlwp{a rozpokladuxca i dostupna tehnolo}iy, tehn<ka i oprema.

Na osnovi gore navedzenogo, ri{ene yk u dispozitive.

Pouka o pravnim l<ku: Prociv togo ri{eny mo`e {e viyvic `alba Pokra<nskomu sekretariytu za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku u ~a{e 15 dn< od dny primany ri{eny, po tim or}anu.

Zainteresovana yvnosc mo`e viyvic `albu prociv togo ri{eny u ~a{e 15 dn< od dny obyvjovany u sredstvoh yvnogo informovany, po tim or}anu.

27. ФЕБРУАР 2015.

INFОРМАТОР

MALI OGLA[KI DIHTOVANW oblakoh i dzveroh zoz neopren-}umu.

Telefon: 063/8238-767.

PRAVIME po meri roletni i garmonikovo dzveri.

Tel: 063/8238-767 i (025) 58-27-710. * дзе цо будзе *

ПАЦИЄНТ ДОХТОРА ФРОЙДА У КОЦУРЕ На соботу, 28. фебруара, на 19 год зин, у Доме култури у Коцуре, будзе театрална представа „Пациєнт дохтора Фройда” РНТ „Петро Ризнич Дядя”зоз Руского Керестура. Домашнї им КУД „Жатва”. Уход безплатни! ***

ОСМОМАРЦОВСКИ КОНЦЕРТ У ДЮРДЬОВЕ

На нєдзелю, 8. марца 2015. року, у про сторийох КУД “Тарас Шевченко” у Дюрдьове на 16 год зин буд зе отримани традицийни Осмомарцовски концерт з нагоди Дня женох. Окрем младших членох того дружтва у програми буду участвовац и го сци зоз Републики Горват скей, зоз Миклошевцох.

27. ФЕБРУАР 2015.

КОНКУРС ЗА ТРИНАСТИ РУСКИ ФЕСТИВАЛ МАЛИХ СЦЕНСКИХ ФОРМОХ “ДЮРА ПАПГАРГАЇ” – 2015. Условия конкурса: Право участвовац на конкурсу за нови руски тексти моно/дуо/триодрамох, маю шицки заинтересовани особи, державянє Републики Сербиї, як и странски державянє, з тим же иста особа може буц автор найвецей 2 (двох) текстох. На конкурсу нє можу участвовац члени конкурсней комисиї. Тексти хтори ше посила на конкурс нє шму буц уж обявйовани, лєбо виводзени. Тексти ше на конкурс посилаю по имейлу на: matka.drnsv@gmail.com зоз назначеньом ЗА КОНКУРС, а може и по пошти, лєбо особнє на адресу: МАТКА – ДРУЖТВО РУСНАЦОХ НОВОГО САДУ – ВОЙВОДИНИ за Фестивал „Дюра Папгаргаї” – 2015 улїца Йована Суботича чс. 8 21000 Нови Сад У прияви на конкурс муши буц шлїдуюце: кед же ше текст посила прейґ пошти, лєбо доручує особнє: текст моно/дуо/триодрами на руским язику у двох прикладнїкох, з тим же на насловним боку треба же би стала лєм назва театралного твору БЕЗ мена и презвиска автора, и на окремним паперу мено и презвиско автора, адреса, контакт телефон и имейл. кед же ше текст посила прейґ имейлу: у атачменту/додатку имейла текст моно/дуо/триодрами на руским язику, з тим же на насловним боку треба же би стала лєм назва театралного твору БЕЗ мена и презвиска автора, и у “целу” имейла, лєбо у другим атачменту/додатку того истого имейла мено и презвиско автора, адреса и контакт телефон. Подношитель прияви одвитує за точносц податкох о тексту и авторови. Конкурс отворени од дня обявйованя на веб сайту Рутенпресу: www.ruskeslovo.com/рутенпрес и у тижньових новинох „Руске слово”, а заключно зоз 30. юнийом 2015. року. Тексти хтори сцигню по завераню конкурса (1. юлия 2015. року и познєйше) нє буду ше розпатрац. Тексти хтори сцигню на конкурс ше нє врацаю. Подношитель прияви нє ма право поцагнуц приявени текст. Зоз текстох хтори сцигню на конкурс, окремна комисия, менована з боку МАТКИДружтва Руснацох Нового Саду-Войводини, вибере гевти тексти хтори спрам єй

думаня задоволюю уметнїцки и други вимоги конкурсу и Фестивалу. Зоз авторами текстох хтори буду вибрани орґанизатор Фестивала заключи окремни контракти о одкупйованю тих текстох, односно о преношеню шицких авторских правох на МАТКУ-Дружтво Руснацох Нового Саду-Войводини. МАТКА-Дружтво Руснацох Нового СадуВойводини ше будзе намагац же би шицки вибрани и одкупени тексти були виведзени на Фестивалу того, 2015. року. Кед же то нє будзе можлїве, нєвиведзени тексти ше “пренєшу” до шлїдуюцого року. Ґлумцох и режисерох виключно вибера орґанизатор Фестивалу. Подношитель прияви, односно текстописатель може у прияви предложиц ґлумца и/лєбо режисера за текст за хтори подноши прияву. У тим случаю, одлуку о ґлумцови и/лєбо режисерови принєше ше у поради. Кед то нє будзе можлїве, конєчну одлуку принєше орґанизатор Фестивалу. Зоз посиланьом прияви на конкурс, подношитель прияви (текстописатель) дава согласносц же ше вибрани тексти першираз явно виводза на Фестивалу, преноша/емитую на програми радия и телевизиї. Шицким познатим модалитетом емитованя, зазначує, умножує и кладзе до обтоку без огляду на способ умножованя и кладзеня до обтоку, знїма на ношач звука, односно слики и звука, умножує и кладзе до обтоку без огранїченя у поглядзе числа прикладнїкох. Согласносц ше дава на достати тексти, вименєни тексти и преробени тексти за потреби МАТКИ-Дружтва Руснацох Нового Саду-Войводини. Права ше преноша виключно як предметни, часово, просторно и по числу без огранїченя. МАТКА-Дружтво Руснацох Нового Саду-Войводини ма право наведзени права пренєсц на трецу особу без окремней согласносци автора. МАТКА-Дружтво Руснацох Нового СадуВойводини заключи контракт зоз авторами вибраних текстох. Надополнєнє за автора (текстописателя) виноши по єдним вибраним тексту 4.000,00 динари нето. Фестивал ше отрима першого викенду у децембру 2015. року. Кед же придзе до вименкох, о точним датуму и термину учашнїки буду благочасово поинформовани. Шицки дополнююци информациї и обвисценя ше може достац: на телефони: +381 63 713-67-65 и +381 64 844-20-90, лєбо прейґ имейлу: matka.drnsv@gmail.com

РУСКЕ СЛОВО 29

СПОРТ ФК “ИСКРА” КОЦУР

ПРИРИХТУЮЦИ ЗМАГАНЯ ФК “РУСИН”

ИСКРА ШЕ ПРИРИХТУЄ ЗА СЕЗОНУ

ФОРМА БАВИСКА ВШЕ ЛЄПША

Фодбалере Искри интензивно ше пририхтую за ярню часц Першенства и прешлого тижня одбавели аж три пририхтуюци змаганя. Єдно змаганє страцели, а два победзели Прешлого тижня, односно процив екипи ОФК “Вербас” 17. фебруара коцурски фодба- котра ше змага два лиґи полере Искри одбавели треце над Искру. На тим змаганю пририхтуюце змаганє у Бач- Искровим бавячом ше заш ким Добрим Полю процив лєм по спишело дац ґол и нє до шлє бод зиц про цив ней фодбалскей екипи Сутєска. Бавело ше на цалим терену, екипи же би их поражела з бавяче обидвох екипох ше на- вельку розлику у конєчним магали цо лєпше доказац и резултату, та бависко закончене зоз резултатом 3:1 за Вербас, а ґол за Искру дал Марко Малеш. Внєдзелю, 22.фебруара, Искра го сцовала у Кули дзе пририхтуюце змаганє, треце у тим тижню, а пияте за яр ню часц Пер шен ства ба наисце було причини бо ше вела процив екипи ФК “Кудзепоєдни бавяче Искри до- ла” и победзела зоз резултабре указали зоз своїм бави- том 4:2. На тим змаганю за Искру ском, а причини за радосц мали и тренер и фодбалере, по- ґоли дали Дамир Ґубаш, Дунеже дому пошли зоз побиду шан Ваяґич, Душан Крняїч и Марян Малацко. Змаганє бузоз резултатом 6:3. Дамян Ґубаш и Марко Ма- ло интере сантне, обидва екилеш дали аж по 2 ґоли, а Да- пи ше борели же би були лєпмир Ґубаш и Станко Зарин по ши и зазначели цо лєпши резултат, алє Искрово бавяче єден ґол. Фодбалере Искри пред тим ше лєпше указа ли. Тренер бавели два пририхтуюци зма- Искри Слободан Василєвич, ганя за кратки час, та були у алє и бавяче можу буц задокондициї, а после того змага- вольни зоз змаганями котри ня у истим тижню чекали их потераз одбавели, понеже зоз пейцох змаганьох зазначели ище два змаганя. два побиди, два нєришени, a єдно змаганє страцене. У КУЛИ ИСКРА Пред бавячами Искри по ПОБЕДЗЕЛА, А У ВЕРБАШЕ СТРАЦЕЛА початок сезони, котра почина концом марца, ище даскельо Всоботу, 21. фебруара, змаганя на котрих ше попри Искра одбавела штварте при- тренинґох, буду активно пририхтуюце змаганє за ярню рихтовац же би цо порихтанчасц Першенства и госцовала ши и убавенши вошли до яру Вербаше, дзе ше змагала нєй часци першенства. З. К.

30 РУСКЕ СЛОВО

ФК “Русин” – ФК “Младосц” 1:3 (1:1)

Руски Керестур: стадион ФК “Русин”, патрачох 70. Судия: Рабренович (Кула). Ґол за Русин дал Чизмар. РУСИН: Ж. Орос, Чапко (С. Бранкович), Ланчужанин, Барна, Й. Гарди, Павлович, Б. Орос (Колбас), Грнчяр, Катона (Б. Бранкович), Дюрич (Малацко), Чизмар (Гайдук)

Прешлей соботи фодбалере Русина, у другим контролним змаганю, страцели у другим полчаше од екипи Младосци зоз Крущичу. У першим полчаше Русин бавел одлично, вировнал резултат на 1:1, ґол дал Чизмар, а у другим полчаше госци почали офанзивнєйше бавиц и зоз двома ґолами зазначели побиду. Шицки ґоли на тим змаганю були ефектни, окрем трецого, цо дала Младосц, кед бул фаул над ґолманом Оросом, хтори судия нє пискал. Русин прешлей нєдзелї бавел треце контролне змаганє на Панониї зоз екипу ФК “Панония”. Резултат бул нєришени 4:4 (2:2). На тим змаганю ґоли за Русин дали: Б. Бранкович 2, Б. Орос и Й. Гарди. Русин бавел лєпше як на перших двох змаганьох, а перши ґол дала домашня екипа. На 1:1 вировнал Бранкович, а нєодлуга потим домашнї знова затресли мрежу ґолмана Ороса. Бранкович ше знова найлєпше знашол и дал други ґол и то бул резултат зоз хторим ше пошло на одпочивок. У другим полчаше Русин перши посцигнул ґол. Ефикасни бул Йоаким Гарди. Радосц предносци од єдного ґолу нє тирвала длуго, прето же домашнї швидко вировнал резултат на 3:3. Борис Орос нєодлуга посцигнул штварти ґол за Русин, а домашнї пред самим концом змаганя вировнал резултат на 4:4. Русин бавел у составе: Ж. Орос, Чапко, Ланчужанин, Барна, Й. Гарди, Павлович, Будински, Грнчяр, Дюрич, Б. Бранкович, Б. Орос. Тренер Саянкович на тим змаганю преверел порихтаносц и других бавячох. У Панониї бавели ище: Орсаґ, Колбас, Катона и Гайдук. После змаганя тренер Саянкович гварел же у тих пририхтуюцих змаганьох нє таки важни резултат. Бависко важнєйше, а очиглядно же Русин вше лєпше бави. Вон оценєл же змаганє зоз Панонию було лєпше од соботового. Екипа почала давац ґоли и у наиходзацих пририхтуюцих змаганьох, спрам його словох, шицки намаганя ше унапрями же би ше ґоли давало, алє нє примало. На концу визначел же на тим змаганю найлєпше бавел Боян Бранкович. Остало одбавиц и штварте пририхтуюце змаганє зоз екипу ФК “Червинка” хторе будзе на нєдзелю. В. С.

27. ФЕБРУАР 2015.

СПОРТ НА ПЕРШЕНСТВЕ СЕРБИЇ ЗА МЛАДШИХ ПИОНИРОХ

КРИСТИНА КАТОНА ОСВОЄЛА ЗЛАТНУ МЕДАЛЮ На Першенстве Сербиї за младших пионирох, хторе внєдзелю, 22. фебруара отримане у Новим Садзе, млада атлетичарка керестурского Русинa Кристина Катона освоєла златну медалю у скаканю до висока. Кристина (народзена 2002. року), латку прескочела на 1,46 метери, цо єй нови особни рекорд, злєпшани за 5 центиметри

Н

а тей висини Кристина остала з єдну атлетичарку з Нового Саду и у першим пробованю обидва звалєли латку, док Катонова з другого разу прешвечлїво прескочела висину за свой нови особни рекорд, а єй конкурентки ше нє удало. На Першенстве Сербиї за младших пионирох участвовали атлетичаре народзени од 2002. по 2004. рок, а за Русин ше у штирох атлетских дисциплинох змагали дзешецеро, дзе спомнута Катонова єдина у конкуренциї дзивчатох. У руцаню кулї змагали ше Тони Пашо (завжал 5. место, з новим особним рекордом 7,73м) и Неманя Кова-

Кристина Катона на побиднїцким постаменту

чевич (7. место), у обегованю на 60 метери Неманя Стойков и Давид Надь, у скаканю до висока Микола Накич (6. место) и Микола Папуґа (7. место), а у скаканю до далєка Деян Надь, Денис Будински и Дарко Надь.

– Задовольна сом з посцигнутима резултатами на тим змаганю, понеже дзепоєдним то було и перше участвованє на даєдним векшим турнирe. Пред нами тераз дальши вежбаня и тренираня, зберанє кондициї, же бизме ярню часц дочекали максимално порихтани, бо тоти дзеци можу посцигнуц барз добри резултати – гварела после змаганя їх тренер, професорка физичного у керестурскей Шицки млади керестурски атлетичаре на Першенстве у Новим Садзе Школи, Саня Тиркайла. М. З.

СПОРТСКИ СОЮЗ ОПШТИНИ ВЕРБАС

ПРОМОЦИЯ ПРОГРАМИ РОЗВОЮ СПОРТА Представителє општини Вербас и Спортского союзу општини Вербас, початком фебруара участвовали на першим семинаре о ИПА програми прейґгранїчного сотруднїцтва зоз Чарну Гору, Босну и Герцеґовину, Горватску и Мадярску. Семинар орґанизовал Спортски со27. ФЕБРУАР 2015.

юз општини Вербас у сотруднїцтве зоз Министерством за младих и спорт. З тей нагоди представителє локалних самоуправох и териториялних спортских союзох упознати зоз можлївосцами за апликованє за средства у рамикох програми

Европскей униї за прейґгранїчне сотруднїцтво за розвой спорту и спортских обєктох. Проєкт, як сообщене, ма инициялни характер з цильом розвою медзинародного сотруднїцтва у обласци спорта, як и мрежи спортскей инфраструктури. А. П.

РУСКЕ СЛОВО 31

РОК LXXI ЧИСЛО 8 (3617) НОВИ САД, 27. ФЕБРУАР 2015. РОКУ

■ ЗАЄДНЇЦКИ ВИСТУП КЕРЕСТУРСКИХ ПАПРИҐАРОХ НА ТАРҐОВИЩЕ

ВЕСЕЛИ ФЕБРУАР И У СРИМЕ У Сримскей Митровици, у Царскей палати, першираз отворени Медзинародни предайни туристични еко-етно фестивал „Звуки, смаки и пахи традициї”. На нїм участвовало Дружтво Руснацох зоз Сримскей Митровици и Здруженє женох зоз Бикич Долу. А у Беркасове отримана 20. ювилейна ”Сримска винияда”.

Фото: Tанита Ходак

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ ПРИВАТИЗАЦИЯ ЛОКАЛНИХ МЕДИЙОХ У ВЕРБАШЕ