RUSKE SLOVO 07

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ОТРИМАНИ БАЛ У ШИДЗЕ

РОК LXXVI ЧИСЛО 7 (3876) НОВИ САД, 14. ФЕБРУАР 2020.

ВЕШЕЛЄ ДО РАНА У Руским доме у Шидзе отримани традицийни руски бал хтори орґанизовало КПД „Дюра Киш” з потримовку Здруженя женох „Маря”. Вешелєло ше зоз руску шпиванку и музику нащивителє зоз Шиду, Бачинцох, Беркасова, Бикичу и других околних местох. На початку шицких привитал предсидатель дружтва Златко Манько, а бал єдна з манифестацийох хтору ше отримує у ювилейним року, кед КПД „Дюра Киш” означує значни ювилей – 100 роки иснованя. Уж на перши такти гудацох, оркестра Дружтва, госци и домашнї ше дали до танцу. Шпивало ше, и вешелєло по ранши годзини, а найстарши госц бул бачи Владислав Емейди зоз Шиду хтори, гоч у своїм 90-тим року живота, дзечнє пришол на руски бал. Вл. Дїтко

Фотоґрафия: 0009P

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: о. Владимир Еделински Миколка Фотоґрафия: 0017P

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

■ МОЗАЇК: РУСКА ТРАДИЦИЯ У ДРУЖТВЕНИМ БАВИСКУ

■ БУДЗА ШЕ СРИМСКИ ВИНЇЦИ

РУСКА КУЛТУРА И ТРАДИЦИЯ ЯК ТУРИСТИЧНИ РЕСУРС Пише: Любица НЯРАДИ, предсидателька Туристичного здруженя „Руски Керестур”

У Руским Керестуре поєдинци, активисти и волонтере

ви. Вєдно треба же бизме поставели приоритети и здруженьох гражданох котри активно робели на ри- обдумали активносци котри можеме реализовац зоз жнородних польох своїх интересованьох, ище 2013. цильом рушаня напредок у розвою руралного турироку похопели же за напредованє и розвой руралного зма. Хаснованє шицких нагодох и особних вязох и туризма нєобходне повязованє и тимска робота, як и нєпреривне повязованє у провадзеню и писаню проформованє здруженя гражданох зоз туристичну ориєн- єктох оможлїви нам розвиванє идейох и їх реализациї на тим полю. тацию. Пририхтуюци ше за 3. Европску конференцию пошве- А нализа туристичних потенциялох представена на цену меншинским и локалним медийом, хтора концом спомнутей 3. Европскей конференциї поробена як прешлого року отримана у Новим Садзе, односно за студия случаю, алє потенцияли рускей заєднїци нє огранїчени лєм на Керестур. участвованє у панел дискусиї на Формована комисия у чиїм сотему меншинских медийох як реАнализа туристичних ставе Таня Арва Планчак и Жесурса розвою туризма, мала сом потенциялох представена лько Ковач спред Националнонагоду детально спатриц можлїна 3. Европскей конференциї го совиту, Наталия Емейди восци розвою туризма през анапошвеценей меншинским спред Здруженя женох ,,Байлизу постояцих ресурсох и стуи локалним медийом, ка”, и я як представнїца Туридию случая вязану за Руски Кестичного здруженя ,,Руски Кехтора отримана у Новим Садзе рестур, цо ми блїзке и познате, бо рестур” уж анализовали потенуж штири роки активно робим у поробена як студия случаю, цияли цалей рускей заєднїци тей обласци. На панел дискусиї и алє потенцияли рускей заєднїци зоз шицких наших местох у у новинских текстох пробовала нє огранїчени лєм на Керестур Сербиї и Горватскей. Тота анасом систематизовац тото цо мателиза пририхтана з нагоди єднориялни туристични потенциял Керестура. Анализовала сом и нєматериялне богат- го стретнуца зоз шлєбодним туристичним предство, котре тиж може буц значни туристични потенци- ставнїком у Беоґрадзе, котри будзе пробовац напраял валалу. Читали сце о тим цо Керестур понука тури- виц туристични аранжман до котрого уключи и тустом по возростних ґрупох и хтори обласци туризма ристичне понуканє рускей заєднїци як часц потензаступени у туристичним понуканю нашого валалу. циялней туристичней тури за туристох зоз АмериБлаженка Хома Цветкович писала о рускей ґастроно- ки и Канади. Нащивителє Руского Керстура у вецей миї и вирским туризме, а Яким Винаї о аґро-туризме нагодох були и туристични новинаре зоз иножемпрейґ манифестациї ,,Днї керестурскей паприґи” и о ства, представнїки туристичних аґенцийох, шлєтуристичних потенциялох фестивалох и манифестаци- бодни туристични аґенти, представнїки Турийох за младих. Думам же зме дали єдну комплетну стичней орґанизациї Сербиї... Зоз тих нащивох слику постояцих ресурсох розвою руралного туризма видно же зме як заєднїца интересантни, и же маме цо понукнуц туристом котри маю жаданє упознац у Руским Керестуре. Свидома сом же маме потенциялу у розвою рурално- наш язик, традицию, културу, нашу ґастрономию, го туризма, а тото цо ми ше окреме пачи то тимска нашо потенцияли у аґро-туризме и туризме за мларобота активистох зоз валалу котри заєднїцки робя, дих. Будуци людски ресурс, туризмолоґи котри ше повязую свойо моци, знанє, сцелосц и намаганя же школую на напряме туристично-готелиєрски технїби ше за Керестур и руску заєднїцу чуло звонка на- чар у Основней и штреднєй школи ,,Петро Кузмяк”, шого простору у Покраїни, Републики, и звонка дер- наздавам ше же буду порушуюца моц зоз здобутим жавних ґранїцох. Заєднїцка робота и повязованє у ре- знаньом и сцелосцу младих же би меняли на лєпше ализациї туристичних проєктох, або проєктох зоз условия живота у своїм штредку, а нашо туриперспективу и туристичного понуканя сущни. Таки стични намаганя можу буц ефикасне средство на инициятиви вше реализуєме тимски, помагаме себе драги ґу тому цилю. медзи собу, цо дава лєпши резултат и нови квалитет Т уристични потенцияли маме, лєм нам потребна планска акция, утвердзени стратеґийни напрям и донашей роботи. У шицких спомнутих сеґментох туристичного пону- шлїдно поставени приоритети у розвою. Кед коло того каня маме можлївосци за розвой и напредованє, алє будзе и озбильнєйша потримовка на уровню локала, потребне и нашо власне анґажованє як поєдинцох, и покраїни и держави, верим же резултати нє виостаню. анґажованє прейґ активних здруженьох гражданох, Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє месней заєднїци и потримовки локалней самоупра- вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

2 РУСКЕ СЛОВО

14. ФЕБРУАР 2020.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБАДОШ главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4. Зашедал Републични совит за национални меншини

■ Нашо места 9. Пратки Активу женох КУД „Жатва” зоз Коцура

■ Економия 11. Понукнуце з Войводини на сайме овоци и желєняви у Берлину

■ Мозаїк 14–15. Завод за културу: Дружтвене бависко о Руснацох

■ Култура и просвита 18–19. Зоз 58. сходу славистох Сербиї у Беоґрадзе

■ Руске словечко 20–21 Нашо гвиздочки: Яна Варґа зоз Руского Керестура

■ Людзе, роки, живот 24–25. Стретнуце: Олґица Лукич зоз Беркасова

■ Духовни живот 29. Кирбай Лурдескей Мариї керестурских шестрох служебнїцох

у

■ Информатор

30–35. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 34–35. Треци полчас: Зденко Шомодї, тренер „Русинових” кадетох

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши Насловни бок: Дораз почина робота у винїцох Автор фотоґрафиї: о. Владимир Еделински Миколка

ЯК ВЛАПИЦ КРОЧАЙ, А КРАЧАЦ ОСТОРОЖНО Тих дньох сом дочитал рукопис Моноґрафийного зборнїка „Руске слово 1945–2020” хтори з нагоди наступней 75-рочнїци нашей Установи пририхтує Дюра Латяк. Попри велїх мудрих словох и интересантних податкох хтори зазначени у тим зборнїку, а хтори сом аж тераз дознал лєбо похопел, можебуц ключни, так повесц, манифестни текст у кнїжки, здогадованє на рускословски роки Любомира Рамача, дакедишнього главного и одвичательного редактора хтори у Руским бул „все и вся” у дзепоєдних з найлєпших рокох, алє и найзложенших периодох у историї наших новинох. У тексту хтори жридлово публиковани у Шветлосци, а хтори цали вжати и до Моноґрафиї, Любомир Рамач медзи иншим написал: „У „Руским слове” ше вше вельку увагу пошвецовало язику. Ту зме були дошлїдни гоч ше досц особи, попри Йовґена Чакана, хтори робел найдлужей, пременєли як лекторе (... ) На язик у новинох вше було даяки зауваги, а найвецей же людзе нє розумя, бо иншак бешедую. Як найчастейше людзе бешедую, видно з емисийох на радию и телевизиї, а ми так нє можеме писац, понеже гевто пойдзе до воздуху, а язик у новинох останє навики и будзе документ як ше дараз у нас писало. Прето язик „Руского слова” нє бешедни, алє литературни. Нє шмело ше допущиц же би язик читачох бул правилнєйши од язика новинарох.” Язик новинох и новинарох и дзень нєшка, можебуц и баржей як дакеди, зна буц проблематични, нє лєм публики, алє и язикознавцом. О читательним аспекту, Рамач шицко гварел. Медзитим, кед слово о науки и фаховцох хтори чуваю и нормирую язични стандард, шицка вина и обєктивна одвичательносц лєм на медийох и новинарох, а грих идзе на редактора вєдно з функцию. Окрем того же ше о чистоти и правилносци литературного язика нєдосц дзба, а требало би и мушело, у ґлобалним швеце наш язик под вельким, моцним и константним прициском векших язикох и здобуткох диґиталней и технолоґийней револуциї хтори каждодньово меняю планету и швет у хторим жиєме. Чежко победзиц у войни хтора ше водзи нє лєм на вецей фронтох, алє и за хрибтом, на домашнїм терену, и прето наш язик помали траци свою одсудну битку. У тексту о нєдавно отриманей славистичней конференциї у Беоґрадзе находза ше даскельо барз хасновити, а видзи ше ми и досц єдноставно виводлїви стратеґийни и тактични мири як ситуацию обрациц на наш хасен. Понука их, а дзепоєдни и применює проф. др Михайло Фейса, наш иновативни линґвиста хтори, медзи иншим, виучовал анґлицизми ище док зме у школох шицки учели русийски. Диґитални словнїки, правописи, платформи з преглєдовачами и алатами за прекладанє нє лєм же будучносц нашого язика, алє цо скорей муша постац и його реалносц. На концу, кед пошвецени хаснователь дружтвених мрежох просеково 5-10 раз на годзину виходзи на профил, чом би му було чежко закукнуц на апликацию же ше по руски гвари можлївосц, а нє могучносц?

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

14. ФЕБРУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК СХАДЗКА РЕПУБЛИЧНОГО СОВИТУ ЗА НАЦИОНАЛНИ МЕНШИНИ

ОБРАЗОВАНЄ ТОГО РОКУ ПРИОРИТЕТ БУДЖЕТСКОГО ФОНДУ На схадзки спозорене же ше пожнї зоз прекладаньом учебнїкох на дaєдни з язикох националних меншинох пожнї друкованє школских учебнїкох на вецей меншинских язикох. Заменїк предсидателя Совита и министер державней управи и локалней самоуправи Бранко Ружич поинформовал присутних членох Совиту о шицким цо у прешлим року поробене, а окреме о активносцох хтори ше одноша на применьованє нових законских ришеньох. Насампредз визначел резултати хтори подняти же би ше обезпечело видавнє двоязичних виводох зоз шицкима податками на язику и писму националних меншинох. Министер Ружич надпомнул же на конкурс за розподзельованє буджетних средствох прешлого року було 372 при-

Фото: gov.rs

На схадзки Совиту за национални меншини, хтора отримана 5. фебруара у Беоґраду, прилапени предклад же би приоритетне у финасованю зоз Буджетного фонда за национални меншини Министерства державней управи и локалней самоуправи у тим року було образованє. На схадзки предсидателька Влади Сербиї Ана Брнабич, хтора и на чолє Републичного совиту, визначела же за тоту намену обезпечене трицец милиони динари. Премиєрка надпомла же у часу медзи двома схадзками Совиту за национални меншини, запровадзени числени активносци и злєпшане сотруднїцтво зоз матичнима державами националних меншинох у велїх обласцох. По єй словох, Сербия у верху жемох, нє лєм у Европи, алє и швеце хтора обезпечела позарядово високи стандарди за представительох шицких националних меншинох хтори жию на єй просторе. Алє, премиєрка тиж надпомла же ище вше єст простору же би ше положенє меншински заєднїцох у Сербиї злєпшало. Кед слово о тим цо тераз найактуалнєйше питанє, представителє вецей меншинских совитох спозорели же и того року

яви, а средства одобрени за 91 програму и проєкт хтори доприноша презентациї и промоциї културного скарбу. Тиж надпомнул же ше пририхтує разписованє конкурса за тот рок, на хторим того року у фокусу буду проєкти з домену образованя. На схадзки Републичного совиту у Беоґрадзе Национални совит Руснацох представял його предсидатель Борислав Сакач, хтори ше у оцени о понукнутих ришеньох зложел зоз предсидательом Координациї националних совитох Єнеом Гайналом.

– Спрам понукнутого Акцийного плану Медийней стратеґиї очиглядне же, окреме националним заєднїцом хтори нє маю матичну державу, загрожени здобути меншински права. Потим, кед слово о праву на службене хаснованє язика и писма, плановане оформйованє Националней академиї за явну упрву дзе би ше обучовало службенїкох, хтори виучели меншински язики. Односно же би були у служби на хасен шицким гражданом хторим мацерински язик нє сербски. Нас нїхто о тим нє консултовал, а требало би бо Совити знаю ситуацию и потреби на локалним уровню – гварел предсидатель Националного совиту Борислав Сакач. А. П.

ПРЕДСТАВEНИ ЗВИТ ЗАЩИТНЇКА ГРАЖДАНОХ О РОБОТИ НАЦИОНАЛНИХ СОВИТОХ

ПОТРЕБНЕ ВЕЦЕЙ ИНИЦИЯТИВИ На представяню Окремного звиту Защитнїка гражданох зоз препорученями о стану у обласци окончованя явних овласценьох националних совитох националних меншинох, оценєне же меншинским совитом хиби вецей инициятиви у обласцох у хторих су компетентни. Медзитим, Национални совит Руснацох на тим сходзе учишлєни медзи тоти найактивнєйши у запровадзованю културней автономиї, визначел предсидатель Вивершного одбору НС Руснацох Желько Ковач, хтори вєдно з предсидательом Совиту Бориславом Сакачом участвовал на схадзки отриманей пияток, 7. фебруара, у Палати Сербиї у Беоґрадзе. Як оценєте у презентованим Звиту защитнїка гражданох, у анализованим периодзе од 2014–2018. рок, национални совити свойо овласценя найвецей хасновали у обласцох образованя и службеного хаснованя язика и писма, а менєй у других двох, а то информованє и култура. Звит о анкетованю шицких совитох у окремней публикациї представела помоцнїца ґенералного секретара Защитнїка гражданох Ябланка Табаш. Як наведла, анализа податкох указала же меншински совити найвецей инициятиви, думаня и предкладаня мали у периодзе кед приношени три важни закони о їх роботи у 2018. року. По єй словох, совити активнє-

4 РУСКЕ СЛОВО

йши и кед ше од нїх глєда думанє на уровню локалней самоуправи, министерствох лєбо покраїнских орґанох. Шеф Мисиї ОЕБС-у у Сербиї Андреа Орицио оценєл же унапредзиц ефикасносц совитох, їх професийни розвой и интерну орґанизацию барз важне, а то би требало буц наглашене и зоз заєднїцким стратеґийним планом. По його словох, моцнєйша координация медзи националнима совитами оможлївела би черанє знаня и схопносцох, з чим би вшелїяк постали и ефикаснєйши. Национални совит рускей националней заєднїци у омбуцмановим Звиту зазначени як єден з найактивнєйших у хаснованю зверених компетенцийох. Тото прекоментаровал и предсидатель ВО нашого Совиту Желько Ковач.

– Задовольни сом же ми як представителє рускей заєднїци участвуєме у шицким цо нам по закону зверене, а наша активносц припозната. Попри мадярского и словацкого совиту, ми ту наисце скоро у шицких обласцох спомнути як совит хтори активно роби, трима крочай у обовязкох хтори нам закон наклада, а партнерски установи маю довирия до нас, бо почитуємє законски предписаня. Думам же то указує почитованє насампредз ґу свойому народу, алє и ґу держави у хторей жиєме – заключел Ковач. М. Афич 14. ФЕБРУАР 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

У ПОКРАЇНСКЕЙ ВЛА ДИ

КОНТРАКТИ О СОФИНАНСОВАНЮ МЕНШИНСКИХ НОВИНОХ

Фото: В.В.

У шедзиску Покраїнскей влади, пондзелок, 10. фебруара, Покраїнски секретар за културу, явне информованє и одношеня зоз вирскима заєднїцами, Драґана Милошевич, уручела контракти о софинансованю новинох на язикох националних меншинох. Контракти подписали представителє дзевец видавательних хижох на язикох меншинох Як и потераз, уручени контракти за 22 новини хтори виходза мешачно, тижньово и дньово, у виданю дзевец видавательних хижох. Як надпомла Покраїнски секретар Драґана Милошевич, за информованє на меншинских язикох, Покраїнска влада того року видвоєла 312 милиони динари, а на початку мандату Влади чий предсидатель Иґор Мирович,

спомнути средства були 264 милиони динари. У мено НВУ „Руске слово”, контракт подписал директор др Борис Варґа.

– Задовольни зме же субвенция оста ла на уровню як и прешлого 2019. року, бо предходних рокох були периоди кед є у мирох шпорованя зменшована. НВУ „Руске слово” зоз Покраїнским секретария том за културу и явне информованє подписа ло кон тракт за 2020. рок на 36,7 милиони динари. То сред ства котри закриваю коло 80 одсто дїлованя НВУ „Руске слово”, одно сно новини „Руске слово” и часописи „Заградку” и МАК. Найвецей средствох одход зи на плаци 24 занятих у Устано ви, а зоз тих нє ма лих средствох покрите, так повесц, лєм менєй од поли дїялно сци НВУ „Руске слово”. Остал деценийни проблем стаємного финансованя ча сописа „Шветлосц” и редакциї Видавательней дї ялно сци, котри ше финансую по проєктох. Окреме ре кордно ма ло у 2019. року Покраїна финансова ла ви да вате ль ство кнїж кох. Нє фи нан со ва ни стаєм но тиж „Рутенперс” и сайт Установи, котри жию свой активни, сучасни, мултимедиялни живот и котри, у ствари, будучносц информованя по руски. Добре же НВУ „Руске слово” 2019. року ма ло знач ного успиху на проєктох, а за кнїжки у 2020. року зоз знач нима средствами ше уключели и спонзоре зоз Кана ди и Сер биї. А. Паланчанин 14. ФЕБРУАР 2020.

STANOVISKA Пише: Мирослав ЗАДРЕПКО, новинар

СТАНДАРД Нєдавно сом бул у Словениї. ОК, та цо, велька ствар, думаце себе. Га, вельке тото же сом на каждим крочаю видзел цо значи трицец роки мира и просперитету у одношеню на нашо остатнї трицец роки историйних часох, станя у месце и политики крочай напредок, два назад. Могло би ше тераз справдовац „алє, ми мали войну”, „алє, ми мали Милошевича”‘, лєбо „алє, ми мали санкциї”... Мали зме, правда, шицко спомнуте, алє то нє таке же нас було пецеро, та зме цагали карти, и кому ше удеси же ма найменшу, идзе до предавальнї. Вибрали зме сами. Вибрали зме Милошевича, вибрали зме войни, вибрали зме санкциї, нє спадло нам зоз нєба просто на главу шицко тото саме од себе. Дахто ше борел, дахто ше однїмал, дахто пошол, алє факт, як народ одредзени зоз гранїцами тей держави, ми то сами вибрали. Е, понеже зме то ришели, гайд най видзиме цо зоз тим далєй? За початок, пременїц вибор, почац од малих стварох. Словения нє лєм плаци и стандард, то и чисти улїчки, шор у транспорту, одсуство галайку и нервози на каждим крочаю. Кельо раз сце видзели же дахто на улїци руцел папер, циґарчок, фляшку... И кельо раз сце, кед сце видзели таке дацо, опомли тоту особу же би то нє робела. Одреаґовали на красни, културни, цинични способ, так же би виновнїк остал без слова, заганьбени и задумани же чи можебуц наисце цошка треба пременїц у своїм справованю? Лєбо, кед видзице же улїчка нє замецена а контейнери полни, чи вец волаце ЯКП, же би поробели свою роботу? ОК, єдна особа нє може пременїц швет, алє кед би шицки зоз улїчки реаґовали можебуц би ше дахто таргнул, и шмеце би ше нє роздувало по цалим шоре. Можебуц и нє, алє боже мой, иду виберанки, та виберайце других, та их прицискайце, можебуц буду иншак реаґовац. Тото, можебуц, випатра як даяка дробнїца, нє знам цо думаце о тим, алє на концу ше зведзе на Ґандийову „Будз пременка хтору жадаш видзиц у швеце”. Пременьце себе, и глєдайце од других же би ше пременєли. На лєпше, вшелїяк. Завадза вам гласна музика хтору после пол ноци пуща сушед над вами, а нє наявел журку? Вашо ПРАВО же би сце го опомли, лєбо же бисце волали комуналну милицию. Ствари мож применїц у каждим аспекту живота, од паперикох на улїчки по плацу, лєбо роботу хтору робице. Нє задовольни сце? Меняйце, саме од себе ше нє пременї, а кед думаце же сами нє можеце пременїц цале дружтво, можеце голєм дац приклад, пременїц ствари хтори вас дотикаю, потримовац гевто цо добре и гласно критиковац гевто цо нє. Лєбо прилапце же, ниа, чежко нам и охабце дзецом най вони єдного дня ришую проблеми хтори им охабяце як нашлїдство. Вше єст проблеми, алє, чи вше єст и вигварки? Од вас завиши. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

ТИЖНЬОВНЇК ДЕЛЕҐАЦИЯ РУСКЕЙ ЗАЄДНЇЦИ НАЩИВEЛА АМБАСА ДИ РУСИЙСКЕЙ ФЕДЕРАЦИЇ И РЕПУБЛИКИ УКРАЇНИ

УНАПРЕДЗОВАЦ СТАРИ И РОЗВИВАЦ НОВИ СОТРУДНЇЦТВА

Делеґация Националного совиту Руснацох и Заводу за културу войводянских Руснацох 30. януара була у нащиви амбасадом України и Русиї у Беоґраду. Поволанка на розгварку иницирована на Централней преслави Националного швета Руснацох у Републики Сербиї отриманей у Шидзе

У

делеґациї були предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач, предсидатель Вивершного одбору Националного совиту Руснацох Желько Ковач, и предсидатель Управного одбору Заводу за културу войводянских Руснацох Миломир Шайтош. По словох предсидателя НС Руснацох Борислава Сакача, на окремней роботней схадзки у Амбасади Русийскей Федерациї сердечно их привитал амбасадор Александер Боцан Харченко зоз сотруднїками, медзи хторима були перши секретар Амбасади Александер Конанихин, аташе за културу Денис Круґлов и директорка Русийского дому у Беоґрадзе, Русийского центру за науку и културу у Републики Сербиї, Надежда Кущенкова. Понеже предсидатель НС Руснацох у главних рисох представел руску националну заєднїцу у Сербиї през историю по нєшкайши капацитети и стан у сполньованю меншинских правох, русийски амбасадор Александер Боцан Харченко у кратким викладаню представел велї можлїви конструктивни напрямки будуцого сотруднїцтва у широким спектру конкретних акцийох и институцийох котри исную и активно робя на териториї Републики Сербиї, а котри стоя на розполаганю.

нуц длугорочни партнерства. То ше насампредз одноши на економске сотруднїцтво – потолковал предсидатель НС Руснацох. ВЕЦЕЙДЕЦЕНИЙНЕ СОТРУДНЇЦТВО Исти дзень руска делеґация нащивела и Амбасаду України дзе наших представительох сердечно привитали позарядови и ополномоцени амбасадор Олександр Александрович и треци секретар Амбасади Дарина Гариб.

– З оглядом на тото же сотруднїцтво зоз Републику Україну иснує уж вецей децениї, було бешеди о тим цо по тераз уж посцигнуте на взаємне поцешенє и общи хасен котри евидентни у нашей заєднїци, яки можлїви дальши напрямки за роботу у тим смислу, кельо видвоєни средства за таки потреби, алє зме достали и детально розробени упутства за апликованє на средства по рижних обласцох за котри їх Министерство вонкашнїх дїлох розписує конкурси на роч-

ПЕРШИ УРЯДОВИ КОНТАКТ – Кед слово о бешеди зоз амбасадором Русиї у Беоґраду, мушим надпомнуц же то бул перши контакт представительох нашей меншини зоз висланїками зоз Русиї. З тей розгварки зоз амбасадором Боцан Харченком понукнуте нам сотрудзованє у обласци образованя. Каждого року Русия додзелює 120 школярски и студентски стипендиї шицким хтори сполнююю критериюми конкурса. Ми то потераз нє хасновали. Мушим надпомнуц же Русия ясно дефиновала обласци сотруднїцтва зоз нашу державу, та и з нашу заєднїцу. На першим месце то означованє велькей 75-рочнїци од ошлєбодзеня од фашизма, потим очуваня славянства, християнства и фамелиї. Ми можеме зоз своїма програмами участвовац у шицких обласцох – гварел предсидатель На-

ционалного совиту Руснацох Борислав Сакач, и надпомнул же тераз на нас остало дефиновац конкретни потреби за нашу заєднїцу, же бизме и на тот способ почали робиц на ширеню и змоцньованю наших славянских и християнских вредносцох и вязох, котри зоз русийского боку у подполносци препознати и припознати. Значна предносц и факт же наш язик видза як штварти восточнославянски язик.

– У обласци конкретного сотруднїцтва зоз Русию, нам окреме интересантне медзиреґионалне сотруднїцтво прейґ тарґовинского представительства дзе бизме у форми братименя могли посциг-

6 РУСКЕ СЛОВО

ним уровню. Мушим надпомнуц же зме у прешлим року за числени манифестациї хтори зме отримали, од України достали значни средства, а за тот рок заплановане скоро 13 тисячи долари, од чого менєй як половку будзе за руску заєднїцу, а буду реализовани прейґ Союзу Русинох Українцох Сербиї – потолковал Сакач. У амбасади України бешедоване и о дальшим сотруднїцтве у образованю, односно же би ше направело презентацию за школярох о можлївосци школованя, студираня и мастерованя у Републики України у наиходзацим периодзе, бо ше число наших студентох евидентно зменшало у предходним периодзе. Источашнє порушана и инициятива у другим напряме, т. є. же би ше оможлївело условия за школованє українских школярох у Републики Сербиї, цо будзе тема за одредзени билатерални медзидержавни спорозуменя. З оглядом же о рок и у Републики України будзе окончени попис жительства, очекує ше яснєйша слика о структури жительства у Закарпатскей обласци, дзе жиє найвекше число жительох котри ше потераз вияшньовали як Руснаци.

– У тим смислу нам потолковани нови закон котри уж постал позитивни правни акт на цалей териториї Републики України. Практично ше роби о тим же на цалей териториї Републики України українски язик будзе державни (службени) язик, алє ше у школству рихтаю таки пременки же школяре у предшколских установох и школяре у перших штирох класох основней школи годни учиц на своїм, мацеринским язику. Потим, од пиятей класи на далєй, комплетне школованє будзе на українским язику, а мацерински язик ше будзе пестовац як окремни предмет, яґод и други странски язики. Пошвидко ше укаже же кельо тот предклад будзе животворни – гварел предсидатель Националного совиту Борислав Сакач. Як заключенє, вон визначел же нащиви двом Амбасадом понукаю вельки можлївосци котри мож и треба вихасновац.■ А. Паланчанин 14. ФЕБРУАР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

У ТРАНСПОРТНИМ НЄЩЕСЦУ ПОГИНУЛИ ДВОМЕ МЛА ДИ ЛЕҐИНЄ ЗОЗ КОЦУРА

ДЗЕНЬ ЖАЛОСЦИ У ЦАЛЕЙ ОПШТИНИ На преходу гайзибанскей драги Нови Сад–Вербас, блїзко при станїци Змаєво, вноци зоз соботи на нєдзелю коло годзини, 9. фебруара, случело ше чежке транспортне нєщесце у котрим погинули вожач автомобила Борис Цап (25) и малолїтни В. О. (17) хтори при нїм шедзел, обидвоме зоз Коцура. На гайзибанским преходу котри означени з вертикалну транспортну сиґнализацию, алє без шветлосней сиґнализациї и без рампи, збили ше автомобил у хторим були леґинє и терховни гайзибан. Нєщесце ше случело под нєрозяшнєнима обставинами, а по словох машинисти гайзибана хтори обачел автомобил, вон спозорйовал вожача зоз шветлоснима и звучнима сиґналами, пробовал

загамовац и застановиц терховну композицию зоз 14 ваґонами, алє безуспишно. На место нєщесца такой вишли екипи Швидкей помоци, МУП-а и гайзибанскей оперативней комисиї, а транспорт на тей часци драги ознова почал функционовац внєдзелю коло 4 годзин рано. Пре чежке транспортне нєщесце, у општини Вербас 11. фебруара, на дзень хованя младих леґиньох, преглашени за Дзень жалосци. Штирме паноцове отримали заєднїцку панахиду, а присуствовали ожалосцени родичи и члени фамелийох, вельочислена родзина, приятелє и валалчанє хтори младих леґиньох у нєпреглядней, цихей колони, випровадзели на вичне спочиванє. О. Р.

У ЗДРУЖЕНЮ МНРО „БЕЛАВА ПТИЦА”

НОВИ ПРОСТОРИЇ ЗА НОВИ ЗМИСТИ

Здруженє МНРО „Белава птица” шветочно отворела нови просториї 31. януара у Кули и презентовала резултати роботи у 2019. року. Закупени квартель у центру Кули, у улїци Маршала Тита 274 за потреби Совитовалїща вчасного розвою, у рамикох котрого иснує школа за ваготни мами, нащиви патронажней шести, скрининґ дзецох, а шицко безплатне. Тиж так окончую ше и вчасни индивидуални третмани хтори подрозумюю олиґофренолоґийни третмани, третмани бешеди и слуха, третмани по Войти... Дефектолоґ у „Белавей птици” Ивана Папуґа Зазуляк визначела предносци роботи у нових просторийох.

14. ФЕБРУАР 2020.

– Робиме у нових просторийох у двох зменох, а третмани ше окончує и по руски. Заняти дефектолоґове Оля Барович, Марко Кошутич, Клаудия Няради и Ивана Зазуляк Папуґа. Кед єст потреби, до помоци воламе и психолоґа– гварела Ивана.

Гоч велї думаю же „Белава Птица” ма лєм дньове пребуванє, у своїм составе ма ище и розвойне совитовалїще, особних провадзачох, помоц у обисцу и биванє зоз потримовку. Нови просториї значни и занятим и хасновательом, бо на истим просторе источашнє мож робиц вецей третмани дньово. Програма роботи совитовалїща за вчасни розвой потримани зоз средствами Општини Кула, Кабинета министра без портфеля за демоґрафию и популацийну политику Републики Србиї, Министерства за роботу, обезпечованє роботи, борецки и социялни питаня. Ол. Ж.

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА У ШИДЗЕ ОТРИМАНА „СРИМСКА ЗАБИВАЧКА И КОЛБАСИЯДА”

ГОСЦИНА ЯК НА ШВЕТО Прешлей соботи и нєдзелї у Шидзе отримана традицийна 23. по шоре привредно туристична манифестация „Сримска забивачка и колбасияда” хтора роками ма и медзинародни характер з оглядом на участвованє змагательох, алє и нащивительох зоз вецей державох з реґиону

У

Спортским центру и опрез центра було праве швето доброго косту и продуктох з народней традициї и ремеселнїцтва. Манифестацию урядово отворел Серґей Тамаш, заменїк покраїнского секретара за привреду и туризем и наглашел же ресорни секретарият и Покраїнска влада потримую манифестациї хтори промовую туризем и пестую ґастро понукнуце.

– „Сримска забивачка и колбасияда” ма богату традицию, бо ше отримує двацецтреци раз, а ма и медзинародни характер пре учашнїкох зоз иножемства. Пестує бренд сримских колбасох и традицию сримскей забивачки. Источасно ше примовую туристични понукнуца нє лєм општини Шид, алє и цалого Сриму, та и Войводин. Окрем продуктох зоз швиньского меса, Срим познати и по добрих винох хтори тиж бренд на тих просторох – визначел медзи иншим Серґей Тамаш. После отвераня, перша змагательна дисциплина була швидки обробок швиньского меса. Зарезану швиню требало цо швидше розфаластовац и справиц колбаси. Змагали ше три екипи, а фахова комисия, окрем мераня швидкосци, провадзела и квалитет поробених роботох. Потерашнї Ґинисов рекорд бул три минути и 30 секунди. Перша ше змагала екипа „Аґропапуку” зоз Куковцох, хтора витворела резултат 4,59 минути, цо з каребнима бодами вишло 6,29 минути, и завжала друге место. Екипа Месовей индустриї „Срим” Шид, хтора ше друга по шоре змагала, на концу мала резултат 7,25 и завжали треце место, а екипа „Бизнис клуба” Подравска Слатина

8 РУСКЕ СЛОВО

зоз Републики Горватскей витворела конєчни резултат 6,23 минути и завжала перше место. Пре вигодну, слунечну хвилю, змаганя опрез Спортского центру провадзела и числена публика. У змаганю правеня швижей колбаси ше змагали аж 27 екипи, а победзела екипа „Тиса Мамич” зоз Бечею док увагу каждого року прицагує змаганє у швидким єдзеню печеней колбаси. Перше место у тим змаганю освоєл Ґоран Недич зоз Боботи. Того року першираз отримане и змаганє у єдзеню чили папричкох, а перше место освоєл Драґан Дюричич зоз Шабцу. Свойо ґастрономске понукнуце представели партнере зоз Орможу зоз Републики Словениї, музейски предмети за обробок меса и продукцию колбасох представели зоз Бекешчаби з Мадярскей, а з галушками ше представели партнере зоз Нових Замкох зоз Словацкей Републики. На манифестацию пришли и партнере хтори орґанизую манифестациї у державох реґиона зоз Севницох у Словениї, потим зоз Шуми и Самобору зоз Горватскей, Печую з Мадярскей и Куманова зоз Сиверней Македониї як зоз Качарева и Туриї. На числених штандох нащивителє мали нагоду купиц продукти з меса, та ше сланїну предавало по 700 динари за килограм, а тельо требало заплациц и за чайну колбасу. Печеница коштала 1 200 динари, шкварки предавани по 500 динари за килограм, роштиль колбаси 550, а сримски колбаси по 650 динари. Хто сцел куповац продукти з манґулици, мушел заплациц 1 200 динари за килограм сланїни, а тельо коштала и колбаса, док за масц требало дац 250 динари за килограм. Же би ше нащивителє засмачели, остарали ше продукователє зоз Зомбора хтори предавали дробни колачи за 850 динари по килограме, колачи на фалат коштали 100 динари, а колачи брескинї 600 динари килограм. На штандох було и рижни файти сира, продуктох з овоци, як и вина и палєнки. ■ Вл. Дїтко 14. ФЕБРУАР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

АКТИВ КОЦУРСКИХ ЖЕНОХ НА ПРАТКОХ

ДВАЦЕЦРОЧНА ТРА ДИЦИЯ

Актив женох КУД „Жатва” и того року отримує пратки хтори жени з того здруженя уж традицийно орґанизую два децениї. По словох предсидательки Активу Коцани Колєсар, пратки починаю по Крачунє, же би ше могли закончиц док нє почнє Вельконоцни пост. Спочатку лєм даскельо жени ходзели на друженя, а вец ше ґу нїм придружели ище даскельо, та уж дзешец роки тирваю таки пратки на котри поряднє приходза дзешец жени. Дзечнє ше зиду, анї єдну нє треба нагваряц, а кажди тидзень пратки у другей жени. По Коцанових словох, було и таки друженя же ше по закончених праткох, шицки жени зишли и пошли даґдзе вєдно преславиц. Окрем того же ше на праткох крашнє дружа, цали тот час котри вєдно препровадза и хасновити. Вони штрикаю, вишиваю, геклаю, алє и приповедаю, потримую єдна другу, та и пофрантую. Кажда жена порихта даяку ла-

Вредни Коцурски жени вшадзи порихтаю богати етно стол

котку, єдна од другей жичаю мустри, вичераю рецепти и як гваря, у дружтве ше вше дацо нове научи.

– Нє вадзиме ше, алє зме зложни и вше зме єдна другей потримовка, окреме кед ше радзиме за даяки друженя, госцованя, представяня нашого Здруженя на рижних манифестацийох. Знам же ми нїґда анї єдна з женох нє обраци хрибет, и же кажда на найлєпши способ пороби тото за цо є задлужена – гвари Колєсарова. По словох шицких женох, гоч дахто твердзи же вишиване и геклане вецей нє у моди, жени з Активу нє можу задумац свойо обисца без таких роботох.

– Нїч нам нє чежко, вешелїме ше и цешиме у шицким. Порадзени зме же покля зме годни, потамаль ше будземе сходзиц. Задовольни зме же робиме и будземе робиц, прето же нам шицким тоти нашо друженя барз знача и барз нас виполнюю – заключела предсидателька Активу женох зоз Коцура. О. Р.

ПЛАН РОБОТИ МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ ҐОСПОДЇНЦИ ЗА 2020. РОК

УШОРЯ ВЕЦЕЙ МЕСТА У ВАЛАЛЄ Совит Месней заєднїци Ґосподїнци и у тим року найвецей будзе ушорйовац вонкашнї простор и вецей места у валалє. По Плану роботи у шлїдуюцим року заплановане ушориц спортски валалски полиґон, односно, обновиц асфалт з бетоном на кошаркашским и одбойкашским терену, поставиц бехатонски цегелки на бавилїще у центру валала, алє и ушориц и ожелєнїц явни поврехно-

14. ФЕБРУАР 2020.

сци: Желєзнїцки парк и простор коло стадиона Фодбалского клуба „Єдинство”. Справи ше и простор за паркинґ у центре валала у Улїци Краля Петра Першого, наспрам ОШ, а у сотруднїцтве зоз Општину Жабель, заплановане сотруднїцтво у порядним отримованю купалїща на Єґрички. Потим, треба реконструовац, надбудовац и отримовац бивалїще у центру валала и при Авионским кридлу, алє и офарбиц нукашньосц и вонкашньосц будинку МЗ, як и поставинц лавки и канти за шмеце у парку и коло драги спрам теметова. Заплановане ушориц и простор за одвод атмосферских водох у улїцох дзе то потребне, отримовац одводни канали при Лейох и Дудари, а у планє и виробок проєктно технїчней до-

кументациї за ушорйованє паркох у центре валала, опрез Святосавского дому, Ловарского дружтва „Фазан” дзе ше ма поставиц лавочки, фонтана и ошвиценє. Окрем комуналней дїялно сци, МЗ Ґосподїнци предлужи зоз орґанизацию и потримованьом културних и спортских подїйох, бо Ґосподїнчанє успишни у промовованю здравого спо собу живота и друженя. У тим року предлужа помагац и вше крашнє нащивени Турнир улїцох у малим фодбалу, локалному фодбалскому клубу, карате клубу, клубу рибарох, мото клубом и другим, а вєдно з валалскима дружтвами, здруженями и ОШ, предлужи ше и з орґанизацию пре слави церковнох шветох, културних манифе стацийох и Сайма. С. С.

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ ДОПОЛНЮЮЦА РОБОТА ВЛА ДИМИРА ТОРМИ, ПЕНЗИОНЕРА ЗОЗ ШИДУ

ОРЕЗОВАНЄ ОВОЦИ ПРИНОШИ ЗАРОБОК Два роки пред тим як постал пензионер, Владимир Торма зоз Шиду почал ходзиц на наднїцу до овоцнїку Александра Винчича. И од теди уж полни осем роки, а шейсц як є у пензиї, поряднє ходзи на наднїцу

К

ед почал робиц, перша робота була преридзованє брескиньох, а нєодлуга научел и як ше овоц орезує. Научел го теди Мирослав Иван, терашнї руководзаци ДОО „Руски двор”, хтори теди бул заняти у овоцнїкох и винїцох Винариї Александра Винчича.

– У овоцнїку єст роботи през скоро цали рок. Ище од новембра почало орезованє хторе тирва до яри, покля нє руша пупча на конарох. Потим ше розцагує процивкаменцову мрежу, а кед єст превельо мали плоди, шлїдзи преридзованє, дакеди аж и по оберачку брескиньох – приповеда Владимир Торма. Оберачка брескиньох тирва од юния по конєц септембра, вец ознова шлїдзи зберанє процивкаменцовей мрежи и так доокола. Торма наглашує же у овоцнїку єст и такволане „желєнє орезованє”, кед ше орезує конарчки хтори закланяю плоди, а треба им обезпечиц слунко, а потим ше орезує такволани „водопиї” хтори лєм цагаю покарму, а нє даваю плоди. По потреби участвує и у садзеню нових, младих древкох, а кед треба анґажовани є и на оламованю лози и обе-

АНҐАЖОВАНИ У КУЛТУРИ И попри роботи на наднїци, Торма гвари же вше ма часу у вечарших годзинох пойсц на пробу шпивацкей ґрупи у КПД „Дюра Киш”. Одкеди ше жени у тим Дружтве позберали у здруженю „Маря”, и вон ше зоз нїма дружи и помага им.

10 РУСКЕ СЛОВО

рачки грозна, бо ґазда окрем брескиньох у Моловинє и Бикичу ма и винїцу. На подручу Шиду нєт досц роботней моци, та зоз околїска Сримскей Митровици роботнїкох привожа два-три автобуси, а єст аж и єдна ґрупа з оклїска Лесковцу. З початку, кед Торма почал ходзиц на наднїцу, у овоцнїкох и винїцох робели вецей млади особи, а тераз углавним остали старши людзе, бо млади глєдаю роботу у иножемстве, хтора лєпше плацена. Гоч є у 71. року живота, Торму здравє добре служи, а гвари же на наднїцу ходза и старши од нього. Як добри роботнїк, тераз вон водзи ґрупу з 20 наднїчарами.

– Шицки робиме одвичательно и по совисци, як кед би то бул наш овоцнїк, або винїца. Нєт вицагованя, односно керованя роботи, шицки вредно робиме. На роботу ше муши поряднє приходзиц гоч слово о наднїци, бо нє може дахто дзень-два присц, а вец нє, а потим би сцел ознова присц. Єст план роботи, точно знаме кельо роботнїкох єст и кельо треба за одредзену роботу – наводзи Торма. Вжиме ше роби од седем по 15 годзин, влєце од 6 по 14 годзин, а автобус привожи роботнїкох до овоцнїку. Наш собешеднїк гвари же є вше на швижим и чистим воздуху, а у дружтве робота нє чежка и швидко прейдзе роботни час. Заробок ше зда же би ше дополнєл хижни буджет. Кед почал робиц пред осем роками, наднїца була 1 000 динари. Тераз є 1 800 динари, а и кед ше по потреби остава длужей як осем годзини на роботи, то шицко плацене.■ Вл. Дїтко 14. ФЕБРУАР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

ФИРМИ З ВОЙВОДИНИ ШЕ ПРЕДСТАВЕЛИ „FRUIT LOGISTICA 2020ˮ

И КЕРЕСТУРЦИ НА САЙМУ У БЕРЛИНУ На Медзинародним саймe у Берлину, найвекшим саймe швижей и змарзнутей овоци и желєняви „Fruit Logisticа 2020”, хтори бул од 6. по 8. фебруар, участвовали вецей як 3 000 викладателє зоз коло 100 жемох и реґийох, медзи хторима и АП Войводина орґанизациї Покраїнского секретарияту за реґионални розвой, медзиреґионалне сотруднїцтво и локалну самоуправу и Розвойней аґенциї Войводини, на заєднїцким штанду, на Медзинародним сайме „Fruit Logisticа 2020” у Берлину ше представели осем компаниї зоз Войводини. То подприємства хтори ше занїмаю зоз продукцию и предаваньом овоци и желєняви: Приватне фамелийне подприємство за продукцию черешньох „Sweet Charry Lady”, Плантажа лїсковцох „Вранич”, Задруґа продуковательох желєняви и землєдїлских културох „Аґроном”, Продукователь и вивожнїк нектаринох „Sirmium Fruit”, Землєдїлска задруґа „Керестурска паприґа”, Компания „Царска заграда”, хтора збера локалних продуковательох желєняви, Фамелийни продукователь яблукох „Vlabons Group”, як и Задруґа продуковательох яблукох „COPA”.

У

ПОТЕНЦИЯЛИ НАШЕЙ ПОКРАЇНИ Делеґацию Покраїнскей влади предводзел покраїнски секретар за реґионални розвой, медзиреґионалне сотруднїцтво и локалну самоуправу Оґнєн Бєлич, хтори гварел же є задовольни же компаниї з нашей Покраїни, дзекуюци доброму сотруднїцтву з Розвойну аґенцию Войводини, поряднє участвую на шветових саямских манифестацийох и же им понуканє з рока на рок квалитетнєйше. Вон гварел же у питаню найфреквентнєйши сайми, на хторих треба указац максимум и же ше назадава же зоз презентованьом потенциялох Войводини, буду направени значни контакти зоз водзацима шветовима фирмами у обласци продукциї овоци и желєняви. У делеґациї Покраїнскей влади на Сайму у Берлину були и покраїнски секретар за польопривреду, водопривреду и лєсарство Вук Радоєвич, совитнїк предсидателя По-

Андреа и Желько Орос

14. ФЕБРУАР 2020.

Делеґация Покраїнскей влади

країнскей влади Ґоран Лазович, директор Розвойней аґенциї Войводини Никола Жежель и шеф Сектора за промоцию у Розвойней аґенциї Войводини Оливера Ковачевич. ВИЧЕРАНИ ЗНАНЯ И КОНТАКТИ Спред землєдїлскей задруґи „Керестурска паприґа” на Сайме були Желько и Андреа Оросово, хторим то була перша нащива того Сайма – Того року зме були першираз на Сайме, спред Задруґи, а поволанку зме достали од Розвойней аґенциї Войводини ище вєшенї. Була нам наисце велька чесц присуствовац на таким вельким Сайме, за хтори зме дознали же того року бул найвекши, од отвераня од 1993. року. Од коло 25 галох, у трох галох ше представяло держави, такв. интернационални гали, а у других галох викладателє були подзелєни по продуктох хтори викладали – овоци, желєняви, залївни системи, пластенїки, польопривредна механїзация, системи защити и отримованя и друге. То огромни саям, та зме нє сцигли шицко анї обисц. Найвецей зме бешедовали о потерашнєй пракси, хто на яки способ продукує паприґу, почерали зме даяки совити коло того на цо обрациц увагу кед у питаню продукованє паприґи, як направиц добри продукт зоз нєй, як ю пласовац на тарґовище, вичерали зме и даяки контакти. Медзитим, тото цо заєднїцки проблем шицким продуковательом и овоци, и желєняви у Сербиї, та и у иножемстве, то нєдостаток роботней моци. Прето велї патра же би ше роботу олєгчало з даяким машинским обераньом но, затераз, ришеня нєт, бо ми предаваме конзумну паприґу. Вшелїяк, нащива була хасновите искуство, орґанизация була барз добра, и чесц нам же зме були поволани на таки саям, бо як викладатель на нїм нє лєгко участвовац – приповеда Желько Орос. ■ Ан. Медєши

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ СТРЕТНУЦЕ ЗОЗ ПАРАСТОМ СЛАВКОМ НАДЬОМ ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ОД ПЛАСТИЧНОГО ПО НАЙСУЧАСНЄЙШИ ТРАКТОР Пише: Мария АФИЧ

Єдного зоз младших и успишних парaстох у Руским Керестуре, Славка Надя, Джамбасового уж велї познаю, бо ше зоз тоту роботу занїма одмалючка и вельо посцигнул. Тих дньох ше приємно нєсподзивал кед на оглашки Министерства польопривреди, лєсарства и водопривреди з хтору ше понука рижни субвенциї и кредити парастом за набавку механїзациї, збачел фотоґрафию у хторей вон на своїм трактору

О

барз любел и животинї и сам чим слово, Славко ше о нїх старал у родительтолкує: ским доме.

– То сликовал познати Танюґов фотоґраф ЯроПОЧАЛ ОД 12 РОКОХ слав Пап хторому сом робел услужно зоз трактоОд теди по нєшка прешли ром, а фотоґрафию одкускоро трицец роки. Славко пело Министерство и поше нєшка зоз польопривреду хасновало ю. Гоч у перозбильно занїма, обрабя скошим планє мой трактор, а ро 200 гектари, цо своєй жемнє анї нє барз там видно ми, цо под аренду, а роби и – з ошмихом толкує Науслуги другим. А як дошол дьов. до того, здогаднул ше. Видзело ше нам як ин– Ми нє мали вельо жеми, тересантне поцагнуц паалє оцец коло того робел и як ралелу зоз єдну барз давСлавко Надь тракториста, та и я то полюну Славкову фотоґрафию, кед мал дас пейц-шейсц роки. Там шедзи у бел. Од 12 рокох сом уж робел до валалу пластичним дзецинским трактору, а за услуги, вожел сом писок на малим трактотрактором цага у „прикочу” свою младшу ру, та сом и зарабял. Нє барз сом любел анї шестру Снежану. Випатра уж теди було до школи ходзиц, гоч сом бул одлични одредзене його занїманє, бо зме дознали школяр, а закончел сом и штредню школу же Славко одмалючка шнїл буц параст, за автоелектричара. Но, дакус у франти,

12 РУСКЕ СЛОВО

14. ФЕБРУАР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

дакус озбильно, гварим же сом то зробел лєм пре мацер, бо вона то обчековала. Алє знал сом же будзем робиц зоз жему, та ше ми видзело же ми нє нужно школовац ше – гутори Славко Надь. Славко наисце млади почал и зарабяц зоз свою роботу, цо го, як гвари, ище баржей опредзелєло же би ше упущел робиц озбильнєйше, а аренди почал брац од 17 рокох, та тераз уж 21 рок як є параст.

– На початку сом брал аренди, бо теди ище могло и нє виберал сом яка велька парцела, бо дахто виберал лєм векши. Так сом досц и назберал та добре, бо тераз, боме, чежко найсц аренди бо нєт жеми, понеже велї парасца. Скорей було таке же хто робел 10 гектари (17 гольти), та бул ґазда, а тераз хто ма 10 гектари, та нє може прежиц и муши ше на велько шицко робиц, а жеми нєт досц – толкує Надьов и гвари же у керестурским хотаре державней жеми тераз остало барз мало. Нєдавно и тота, 15 гектари, дата на 10 роки, а за тот час ю будзе требац врациц зоз реституцию. Так у хотаре нє останє вецей державней жеми, гоч було дакеди 200 гектари. З рока на рок як напредовал, наш собешеднїк помали попри арендох и жем одкупйовал, а питаме ше му цо найвецей продуковал.

– Найвецей мойо гольти були под кукурицу, прето же гоч ю найчежше випродуковац вона дава и найвекши урожай, голєм так ми у Керестуре маме, та вец и найвекши заробок. Но, шеєм и сою, слунечнїк, а и паприґи сом мал. Алє паприґу сом садзел ище влонї и ришел же вецей нє будзем, бо то и велька обовязка, а и нєт добрих наднїчарох цо знаю робиц. ОДНОШЕНЄ ДЕРЖАВИ МОГЛО БИ БУЦ ЛЄПШЕ Славко Надь тераз обрабя дакус вецей як 200 гектари, цо своєй, цо под аренду, а роби и услуги, бо з часом на-

О СУБВЕНЦИЙОХ По думаню и з искуства нашого собешеднїка, актуални державни субвенциї за мали ґаздовства нє вигодни.

– Наменєни су барз малим ґаздовством хтори обрабяю до 3 гектари жеми у заградкарстве, та по правдзе, вони вшелїяк нє вигодни, бо людзе нє маю тельо пенєжи купиц тот трактор. Поготов же го муша перше виплациц, и вец лєбо им враца пенєж, лєбо нє. А же би купели трактор, поведзме, муша ше у банки задлужиц за нпр. 2 милиони динари, а пре мало жеми нє можу положиц анї под гипотеку, та то практично нєвиводлїве. По моїм думаню то баржей политични поцаг, бо го реално чежко витвориц. Значи – даваме, даваме, алє питанє хто може вжац.

14. ФЕБРУАР 2020.

бавел и свою механїзацию. Яки його искуства у тим сеґменту приповеда: – Дошол сом до того же шицко мам од тракторох аж по комбайн. Куповал сом дацо и прейґ кредитох, нпр. вельки трактори, алє то були банковни кредити, нє од держави, гоч пред двома роками було же до 15 тисячи еври достали шицки хтори конкуровали, алє мнє теди нє требало, та сом нє конкуровал. А и пред дас 10 роками було же велї достали, а тераз тото цо понукаю то нїч, т. є. чежко є витворлїве у пракси, бо млади нє маю пенєжи купиц трактор – гутори Славко Надь. За механїзацию кредити даваю и ИПАРД фонди, гоч там кед ше конкурує, треба вельку документацию, зложена процедура и длуго часу треба чекац на врацанє пенєжу.

– Знам таких цо чекаю уж два роки, а и условия нє таки як ше на початку видзи. Наприклад, на конкурсу пише же ше враци 70 посто од вредносци машини, а реално вони преценєли вредносц, конкретно трактора, на вельо менєй, одн. трактор тей марки хтора туньша, а ви поведзме сцеце дакус лєпшу марку, та випадло же парастови враца лєм 40 одсто. То искуства яки я знам – приповеда Джамбасов и нє ма добре думанє анї о державних субвенцийох за гориво.

– За гориво нам даваю субвенциї по гектаре 1 200 динари и то лєм за 20 гектари, та сом раховал же достанєм 24 000 дин. за нафту, а я трошим 24 000 литри до рока, та ми видзе по динар за литру од держави, но та: яка то вец помоц? А кед на ТВ бешедую, то випатра цалком иншак. На питанє, як мож добре жиц зоз польопривреди, и у чим його тайна, Надьов гвари же єдино так, же ше муши навелько робиц. То и прето же и цена аренди у Керестуре тераз поросла, та людзе сцу од 200 до 250 еври по гольту. ПЛАНУЮ ВЕКШУ ФАРМУ ОВЦОХ Наш собешеднїк тиж богати и зоз потомством бо му у доме рошню штирме синове. И вони уж оцови барз помагаю, а двоме уж надумани тиж буц парасти.

– Понеже, як сом гварел, до жеми вони уж нє годни дойсц, надумали зме створиц векшу фарму овцох. Тераз маме уж 55 овци хтори ше ягня, а тримаме их пре баранчата и то єдини хасен бо з волни нєт нїякого заробку. Я предавам лєм баранїки, а ягнїчки зохабяме за фарму, за єдного, будзе досц, а правиме ю ту, коло обисца. Мушим повесц же держава ту помага зоз 7 000 динари субвенциї, кажди рок по овци, алє овци муша буц з педиґреом, чистокревни, расни, а нє помишани яки єст досц у валалє. Расни овци маме лєм двоме у валалє и то муши буц шицко по правилох. То добра помоц – гутори Надь. На концу зме ше Надьови питали же чи є задовольни зоз виполнєтим дзецинским сном, а вон одвитовал: – Гей, бо то любим, робим зоз дзеку, виполнює ме, и нє можем повесц, бо гоч вельо робим, алє и добре жиєм.■

РУСКЕ СЛОВО 13

МОЗАЇК УСОВЕРШУЄ ШЕ ЕДУКАТИВНЕ ДРУЖТВЕНЕ БАВИСКО О РУСНАЦОХ

Завод за културу войводянских Руснацох обдумує и прави дружтвене бависко „Насельованє пустари Руски Керестур”. Затераз бависко лєм у фази тестираня, а настава як часц проєкта „Едукативни бависка у националних заєднїцох”. Слово о стратеґийним бависку на табли у хторим заступени елементи историї, култури, традициї и фолклору рускей националней заєднїци. Едукативного є характеру и наменєне школскому возросту, алє бавиц го годни и старши

Є

ст барз вельо рижни дружтвени бависка, даєдни лєм розвага, а даєдни барз компликовани и узко специялизовани. У Заводу за културу войводянских Руснацох обдумує ше едукативне дружтвене бависко „Насельованє пустари Руски Керестур” хторе годни бавиц шицки, и дзеци, и млади, и старши, алє так же би през бависко научели цо вецей о рускей култури, традициї, фолклору и историї, а поента бависка сотрудзовац, же би ше сцигло вєдно як зложна заєднїца, до цилю на Пустару.

РОЗВОЙ ИДЕЇ

Фото: Л. Вуячич

– Досц зме пременєли концепт бависка од початней идеї и у тей хвильки зме у фази виробку єдного сету карточкох зоз питанями з рускей култури и историї, хтори буду мац и понукнути одвити и вец то будзе авантура. Кед ше станє на одредзене польо, вицагнє ше карточку зоз одредзеним питаньом и кед знаце одвит идзеце далєй, а кед нє знаце

стоїце у месце и трошице ресурси. Нєт вируцованя, кед нє знаце одвит стоїце у месце и трошице ресурси другим, а вец у другим кругу знова бавице, а коч хтори рушел по одредзеней драги и далєй идзе ґу Пустари – толкує Анамария Ранкович, директорка Заводу за културу войводянских Руснацох. Бависко можу бавиц три до шейсц особи. И у складзе зоз тим кельо особи бави достава ше початни ресурси. През дотерашнї тестираня заключене же без тих початних ресурсох чежко бавиц, бо ше бавенє зводзи лєм на преживйованє, лєм ше збера воду и єдзенє, а нєт часу за авантури и препреченя. Анамария Ранкович гвари же дотераз були дас три-штири фази у розвою бависка. Перше була фаза обдумованя – першу концепцию здумали же ше бави єдно процив другого, и було лєм препреченя зоз керестурских леґендох. Алє похопели же порученє бависка нє добре. Так ше нє креира добра мотивация

14 РУСКЕ СЛОВО

ЯК ШЕ БАВИ? През бависко ше научи же зме вєдно моцнєйши. Почина ше на Карпатох и през авантури и препреченя учиме сами о себе, а и тот хто ше з нами бави учи о нас, и сцигує ше на Пустару Вельки Керестур. Путує ше на кочу и у тим кочу муша буц назберани артефакти хтори буду требац кед ше населї на Пустару же би ше и там прежило. Кельо єст бавячох, у каждим кругу, тельо муши буц єдзеня и води же би прежили тот дзень. З каждим кругом ше зменшує количество єдзеня и води, цо значи же ше кажди дзень муша догваряц хто пойдзе по воду, а хто обезпечи єдзенє, а хто чува коч же би нє були окраднути. Зоз каждим кругом преходзи єден дзень и коч идзе напредок єдно польо. Затераз белави карточки початни и перше ше вибера улога яку дахто ма у бависку, наприклад „мудерец”, „леґинь”, „княз”... На жовтих карточкох намальовани артефакти хтори треба позберац. А тоти карточки цо их єст найвецей – помагаю у бавеню бависка, на початку ше достава по пейц карточки и поведзме єст „чобольов”, а тоту карточку мож одбавиц як єдинку води.

14. ФЕБРУАР 2020.

mozajik@ruskeslovo.com за цалу заєднїцу. Вец рушели до модификациї бависка зоз идею же би ше дацо и учело о нашей култури и историї и тото було важне же би остало. Потим иншак конциповали таблу, додали жетони хтори ше отвера и вец ше и фиґурки иншак рушаю. Потим прешли на фазу додаваня питаньох же би ше конкретнєйше упознало руску историю, традицию и културу.

ГЛЄДАНЄ „ДЗИРОХ” Тераз бависко у фази уклопйованя карточкох зоз питанями и чи охабиц леґенди чи нє, и преверйованя чи єст ище даяки „дзири” у бавеню, як цо було у першей фази же нє було досц ресурси кед ше их нє додало на старту.

– Тераз нам бависко у Руским Керестуре у класи професорки Наталиї Будински и вони го тестираю, та и од нїх чекаме зауваги и замеркованя, а потим плануєме тестирац бависко и у других наших местох, та увидзиме цо нам поведза млади. У складзе зоз финансиями любели бизме го дистрибуовац нашим КУД-ом и школом, бо нам у интересу же би ше го бавело – гвари Ранковичова. До тераз бависко тестиране на вецей заводи у Руским културним центре у Новим Садзе, а бавели студенти и штредньошколци и кус старши ґенерациї хтори бависко тестирали у кругу своїх приятельох. А до фази же фамелия бави тото бависко ище ше нє сцигло. Тото цо дотераз тестиране, то демо фаза и демо випатрунок.

– Заключела сом же векшина дзецох ходзи

14. ФЕБРУАР 2020.

на виучованє руского язика зоз елементами националней култури, а думам же то нє досц, и думам же таке бависко будзе нагода през хтору ше нєформално научи вельо того. Тото дружтвене бависко ма нєформални приступ, дзе нєт того прициску же тото и тото мушиш знац. Вельо того ше научи през бавенє. На леґендох ше кус запинало, прето зме ище вше у дилеми чи охабиц леґенди чи нє, и як их уклопиц, досц су узко локални, алє анї су нє тельо часц общого образованя. Можебуц их лєм преформулуєме до питаньох. А питаня буду наприклад „Цо ше рихта за Крачун?”, а одвити „бобальки”, „писанки”, чи „сирец”, и вец треба вибрац. Тото тераз лєгке, алє єст и чежши питаня. Буду питаня и у вязи зоз нашима писателями и шпивачами и о „Ружовей заградки”, „Червеней ружи”, вец о спортистох хторих познаме, треба цо вецей таки питаня направиц, назберац. Барз нам важне же би нам помогли нашо историчаре и фаховци зоз култури окреме у складаню питаньох. У технїчних сеґментох помага нам Александар Павлович – кельо поцаги треба направиц, яки и кельо поля треба мац на табли и подобне. А лоґистичну часц, предуркованє, друкованє, тестиранє, записованє робиме ми и помагаю нам наставнїци у школох. Идея и же би бависко було и по сербски и по руски, а чи будзе двоязичне чи окреме сербска, а окреме руска вариянта гваря у Заводзе за културу же ище увидза, тиж так и чи будзе даяка диґитална вариянта, бо поента же би ше и ширша явносц упознала зоз нашу културу, алє за шицко треба одредзени средства. ■ В. Вуячич

НАШО МАСТЕРАНТИ

Мено и презвиско: АНДРЕА РАЦ Датум народзеня и место одрастаня: 27. 10. 1994, Руски Керестур Здобути ступень, напрям, обласц: Дипломовани инженєр технолоґиї – мастер, напрям: поживово инженєрство, обласц: контрола квалитету Тема мастер роботи и датум мастерованя: Пририхтованє и характеризация „pH” чувствительних филмох фиброину гадвабу (Припрема и карактеризација pH осетљивих филмова фиброина свиле), датум мастерованя: 24. 10. 2019. Основни студиї: Технолоґийни факултет Нови Сад, Универзитет у Новим Садзе Штредня школа: Ґимназия ,,Петро Кузмяк”, Руски Керестур Роботне место: Технолоґ у фирми ,,Jaffa d.o.o. Crvenka” Награди и специялизациї: Под час студираня – стипендистка Министерства просвити, науки и технолоґийного розвою Язики: Бешедує по руски, сербски и анґлийски, учи русийски и нємецки язик Интересованя и гобиї: Фолклор, аеробик, путованя, здраве костиранє Контакт: andrea_rac@yahoo.com Плани за будучносц: Усовершовац ше у фаху и напредовац у обласци розвою и контроли квалитету у поживовей индустриї.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА РУСКИ ЯЗИК У ОСНОВНЕЙ ШКОЛИ „ЖАРКО ЗРЕНЯНИН” У ҐОСПОДЇНЦОХ

ДЗЕЦИ НАЙЛЄПШЕ УЧА ПРЕЗ БАВИСКО У Основней школи „Жарко Зренянин” у Ґосподїнцох ше и у тим 2019/2020 школским року предлужело пестовац руски язик зоз елементами националней култури

Т

от предмет виборни и у тим школским року формовани два ґрупи школярох котри жадаю учиц руски язик, литературу и културу. У першей ґрупи, односно першим циклусу, школяре од першей по штварту класу и друга ґрупа, односно други циклус, школяре од пиятей по осму класу. Годзини ше отримую поряднє каждей стреди. По плану и програми хасную три учебнїки „Черешньов квиток”, „Ходзим, видзим, чуєм и чувствуєм” и „Ход и час” автора Якова Кишюгаса.

– Мушим припознац же у тей хвильки ситуация по школох така, же шицки наставнїци котри викладаю ру-

ПРИРИХТУЮ ШЕ И ЗА НАСТУПИ Професорка Ана-Мария Рац своїх школярох дзечнє пририхтує за наступи, як у Ґосподїнцох, так и у других местох. Сотрудзую зоз дюрдьовским КУД „Тарас Шевченко” котри их дзечнє волаю же би участвовали на Осмомарцовским концерту на хторим ше на вецей заводи одволали. Школяре котри учас руски яик у ґосподїнскей ОШ и того року участвовали у означованю Националного швета Руснацох у Ґосподїнцох. Активносци преширели и дзекуюци доброму сотруднїцтву зоз Дружтвом за руски язик, литературу и културу. Школяре участвовали на Конкурсу „Микола М. Кочиш”, посилали рисунки, даєдни з нїх обявени и у Зборнїку. Ґу тому, кажди рок су активни през лєто и участвую на Подобовей колониї „Стретнуце у Боднарова”, а одходзели и на Стретнуца руских школох. Дзекуюци витирвалосци наших институцийох, и у тей войводянскей ОШ ше поряднє пестує руски язик.

16 РУСКЕ СЛОВО

ски язик як виборни предмет муша поєдноставиц лекциї з тих учебнїкох. Писани су за школярох хтори знаю и добре бешедую по руски. У нєшкайшим чаше, нажаль, барз мало школярох зна добре бешедовац по руски, та им дараз учебнїк випатра чежки. Кажда наставнїца ше знаходзи на свой способ. Конкретно, хаснуєм тексти зоз моїх читанкох и лектирох хтори сом читала у основней школи – гварела професорка Ана-Мария Рац. Школяре найбаржей уча през бависко, бо так лєгчейше звладаю ґрадиво. Вона здогадла же вше обдумує нови методи же би их мотивовала. Зацикавени су кед им приповеда о прешлосци Руснацох, историї, обичайох, традициї, бо нєшка дзеци нє можу задумац швет без интернета, дружтвених мрежох. Чудне им же дараз Руснаци ходзели на пратки и же то теди бул интересантни способ забави, бо нєшка млади, та цалком иншак функционую. Профе сорка Ана-Мария своїх школярох дзечнє пририхтує и за змаганя, так єй школярка прешлого року по сцигла добри резултат, пласовала ше аж на Републичне змаганє, а наздава ше же ше и у тим року повтори тот успих.

– Мали зме кратку прерву у школским 2016/2017. року, теди ше наставу нє отримовало, бо нє були здобути условия за формованє ґрупи. По тедишнїх правилнїкох було потребне же би ше уписали петнацецеро дзеци за формованє ґрупи, а на списку их нє було тельо. На щесце, условия ше пременєли – гварела професорка Ана-Мария Рац, хтора у тей школи преподава руски язик од 2014. року.■ С. Саламун 14. ФЕБРУАР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

ВЕТЕРАНЄ РКЦ З НОВОГО САДУ У МАЛИМ ЗВОРНИКУ

Ветеранє Руского културного центру з Нового Саду, всоботу, 8. фебруара, участвовали на Пиятих медзинародних стретнуцох фолклорних ансамблох ветеранох „Любов нє позна гранїци” у Малим Зворнику. На тогорочним стретнуцу ветеранох фолклору участвовали 22 културно-уметнїцки дружтва и вецей як 700 фолклораше зоз реґиону. Програма отримана у Спортскей гали у Стреднєй школи Мали Зворник, а у танцу ше єдни за другима зменьовали ветеранє у народним облєчиве и танцом зоз свойого краю. Ветеранє РКЦ наступели з двома точками. Одтанцовали руски танєц зоз Земплину „По Земплински” и „Зорба танєц”, хореоґраф за обидва танци Миломир Шайтош, а наступ бул попровадзени зоз моцним аплаузом и обачлївим одушевийом публики. После концерту шицки фолклораше ше предлужели дружиц у Святочним салону „Royal” у месце Табанци (Република Сербска), насампредз зоз приємнима домашнїма хтори члени ансамбла „Ветерани фолклора Мали Зворник” и источашнє и орґанизаторе стретнуца.

Фото Мали Зворник инфо

НАСТУПЕЛИ ЗОЗ ДВОМА ХОРЕОҐРАФИЯМИ

Госци на Стретнуцох мали нагоду нащивиц поджемни город „Камена девоjка” з водзачом Туристичней орґанизациї Малого Зворнику. Нєдалєко од желєзного моста на Дрини, у брегу, находзи ше поджемни комплекс хтори збудовани як тайомне склонїско войска Кральовини Югославиї од 1931. по 1934. рок, по розказу краля Александра Першого Карадьордєвича, же би служело як кральово тайомне воєне командне место. В. В.

У ШИДЗЕ ОТРИМАНА АВДИЦИЯ ЗА ПОЗНАТУ МАНИФЕСТАЦИЮ „СЕРБИЯ У РИТМУ ЕВРОПИ”

ВИБРАНИ НАЙЛЄПШИ ТАНЦОШЕ И ШПИВАЧЕ

Медзи 23 городами зоз Сербиї хтори того року буду участвовац у познатей и популарней манифестациї „Сербия у ритме Европи” буду и Шидянє У сали Културно-образовного центру у Шидзе, орґанизаторе манифестациї нєдавно отримали авдицию за танцошох и шпивачох од 12 по 20 роки. Їх танцованє и шпиванє провадзели Иґор Карадаревич, директор манифестациї и Лазар Веселинович, шеф орґанизациї. Перши на бину вишли младши члени СКУД „Святи Сава” и представели ше зоз танцами зоз Мачви. Потим наступела и старша ґрупа СКУД „Святи Сава” зоз „Влашскима танцами”. Медзи танєчнїками була и танєчна ґрупа ОШ „Вук Караджич” з Адашевцох, Подручне оддзелєнє зоз Вашици хтори виведли танєц „Поље белих рада”, а танєчнїки спомнутей школи з матичней школи у Адашевцох одтанцовали „Калїнку”. После наступели ище два ґрупи дзивкох зоз сучаснима танцами.

14. ФЕБРУАР 2020.

После танцошох наступели и шпиваче, 15 дзивчата и хлапци хтори шпивали а капела шпиванки по своїм смаку. а орґанизаторе вимагали же би шпивали углавним домашнї, або странски поп и други шпиванки цо у складзе з опредзелєньом манифестациї, а то значело же такволани фолк шпиванки нє були препоручлїви.

Oрґанизаторе вибрали лєм даскельо танєчнїкох, а од шпивачох лєм єдного хлапца и дзивку. Медзи шпивачами була и Теодора Провчи, алє нажаль нє прешла на авдициї. Як обгрунтовал Иґор Карадаревич, наступни шейсц мешаци з вибранима кандидатми буду робиц фаховци з продукциї, а нащиви их и позната поп шпивачка Ґоца Тржан. Карадаревич од шицких вибраних вимагал озбильносц у приступу ґу обовязком и додал же з оглядом на тото же су малолїтни, з їх родичами буду подписани одвитуюци вияви. Вон отворено поручел же хто з вибраних нє будзе дисциплиновани у своїх обовязкох, заменї ше го з другим учашнїком цо ше у пракси уж знало случовац. Шидянє буду представяц єдну з державох Европскей униї, цо будзе познєйше одлучене же хтору, а так и учашнїки зоз других городох Сербиї. Финалне змаганє будзе отримане у юнию у Враню, чийо млади були влонї побиднїки змаганя. И того року за награду, побиднїки одпутую до держави хтору буду представяц на змаганю. Финалне змаганє будзе преношиц Перша ТВ, а гласац будзе публика прейґ СМС порученьох (50 одсто), а тиж тельо буду и гласи хтори будзе мац и фахоиви жири хтори буду твориц члени зоз шицких городох учашнїкох змаганя. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА 58. СХОД СЛАВИСТОХ СЕРБИЇ НА ФИЛОЛОҐИЙНИМ ФАКУЛТЕТУ У БЕОҐРАДЗЕ

СУЧАСНИ ПИТАНЯ РУСКОГО ЯЗИКА И ЛИТЕРАТУРНА ТРАДИЦИЯ Пишу: Оля РУСКОВСКИ Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

На 58. сходзе славистох Сербиї, хтори отримани 6. фебруара на Филолоґийним факултету у Беоґрадзе, участвовали вецей як 70 слависти зоз жеми и иножемства, а медзи нїма и нашо слависти мср Ана Римар Симунович, асистентка на Оддзелєню за русинистику и проф. др Михайло Фейса, порядни професор за узшу наукову обласц русинистика – руски язик, обидвойо зоз Филозофского факултету у Новим Садзе

П

рофесор Фейса наступел зоз рефератом „Нова нормативна литература руского язика” и прицагнул вельку увагу славистичней явносци, а то потвердзели богата дискусия после викладаня, запровадзованє сотруднїцтва зоз управительом Катедри за славистику др Далибором Соколовичом и интервю за РТС 2. У сущносци, профе сор Ново садского универ зитету представел тото нове цо принєсли два його нормативни публикациї, хтори публиковал Филозофски факултет у Диґиталней библиотеки ‒ ,,Правописни словнїк руского язика” (2017) и ,,Правопис руского язика” (2019). Мср Ана Римар Симунович наступела зоз рефератом на тему „Україна у миту Михайла Ковача”, а викладала на сербским язику.

– Тото викладанє представя часц виглєдованя у рамикох роботи на виробку докторскей дисертациї под назву „Мит завичаю у творчосци Михайла Ковача у контексту рецепциї українскей литератури”, под менторством проф. др Людмили Попович. У тей роботи хтору сом представела

на тей конференциї, указане як у своїм миту Ковач представя Україну як завичай Руснацох у найширшим смислу. Акцент бул на Ковачових литературних дїлох и дньовнїкох, хтори состойна часц його опусу, а окремна увага пошвецена гевтим фраґментом дньовнїкох, хтори шведоча о Ковачовим попатрунку на питаня як цо идентитет Руснацох, їх одношенє ґу своєй традициї, вири и култури, як и о одношеньох Руснацох ґу України – гварела Ана Римар Симунович. ПУБЛИКАЦИЇ У ЕЛЕКТРОНСКЕЙ ФОРМИ ‒ Нє унапрямовало ше на унификацию формох по кажду цену прето же дублети, єдноставно, нєзаобиходни у руским язику пре уплїв славянских и нєславянских язикох, а висцерац шицки шлїди нєможлїве. Тиж, у значней мири розробене и хаснованє интерпункцийних знакох и то у складзе зоз медзинародним АПА стандардом. Як окреме значне и практичне у новей норма-

– Акцент бул на Ковачових литературних дїлох и дньовнїкох, хтори состойна часц його опусу, а окремна увага пошвецена гевтим фраґментом дньовнїкох хтори шведоча о Ковачовим попатрунку на питаня як цо идентитет Руснацох, їх одношенє ґу своєй традициї, вири и култури, як и о одношеньох Руснацох ґу України – Ана Римар Симунович

18 РУСКЕ СЛОВО

14. ФЕБРУАР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

тивней литератури, вид зелєл бим присподобене писанє менох/назвох зоз анґлийского и на анґлийски язик, як и инкорпорованє сучасней, еколоґийней, технолоґийней, вирскей и гражданскей терминолоґиї ‒ гварел Михайло Фейса. Професор Фейса, иншак, практикує електронске публикованє и по тим ше розликує од других руских авторох. Як гвари, воно оможлївює найшвидше приступйованє и то зоз гоч хторей точки Жемовей кулї, за заинтересованих є цалком безплатне, нє вимага нїяки паперово трошки и максимално є еколоґийне. На таки способ публиковани и два референтни моноґрафиї о сучасних уплївох на руски язик ‒ ,,Анґлийски уплїв на руски язик” (2019) и ,,Уплїв сербского язика на руски язик” (2019), як и ,,Бешедуйме по руски / Говоримо русински” (2017). РОБОТА НА НОРМОВАНЮ РУСКОГО ЯЗИКА НЄ ЗАКОНЧЕНА На чим тераз роби професор Фейса одвитовал же робота на нормованю руского язика нє закончена. ‒ То континуована робота. Каждого року ше зявюю даяки нови правописни проблеми. Прави цунами анґлицизмох заплюскує руски язик у информацийней сфери. Нови тер– Як окреме значне и практичне у новей нормативней литератури, видзелєл бим присподобене писанє менох/назвох зоз анґлийского и на анґлийски язик, як и инкорпорованє сучасней, еколоґийней, технолоґийней, вирскей и гражданскей терминолоґиї ‒ Михайло Фейса мини у рижних фахох континуовано представяю виволанку за нормователя. Понеже Нови Сад шлїдуюцого року будзе европски город, варош култури, плануєм свойому рускому народу подаровац преширене и дополнєне виданє ,,Правописа руского язика зоз правописним словнїком”. З тей нагоди плануєм поволац професорох руского язика и лекторох хтори робя у руских институцийох и медийох (а прейґ интернета и шицких заинтересованих у швеце) же би после трох рокох хаснованя правописного словнїка и рока хаснованя правописа поведли цо их у їх правописней пракси приводзи до обаваня и хторе правописне правило треба експликовац. У тей хвильки ше по тим питаню орґанизує схадзка представительох Заводу за културу войводянских Руснацох, Дружтва за руски язик, литературу и културу и Оддзелєня за русинистику Филозофского факултета. У медзичаше, на рецензованю ми рукопис ,,Словнїка компютерскей терминолоґиї”, у цеку треце авторске читанє рукописа ,,Анґлийско-руски словнїк” (у коавторстве зоз мср Марину Шлемендер) и закончуєм виробок рукопису ,,Историйна ґраматика руского язика: деклинация и кон`юґация” ‒ гварел за конєц проф. др Михайло Фейса. До е-пу бли ка ци й ох проф. др Ми ха й ла Фе й си мож на й швид ше до йсц пре йґ лин ка: http://digitalna.ff.uns.ac.rs/pretraga/biblio/Mihajlo%20Fejsa.■ 14. ФЕБРУАР 2020.

ЗОЗ СКУПШТИНИ ДРУЖТВА „ДР ГАВРИЇЛ КОСТЕЛЬНИК” У КУЛИ

ВЛОНЇ МАЛИ НАДОСЦ АКТИВНОСЦИ Патраци на тото же Руске културно-уметнїцке дружтво „Др Гавриїл Костельник” зоз Кули нє вельке, у прешлим 2019. року посцигло досц по обсягу своєй роботи. Таку констатацию винєсол предсидатель Дружтва Владимир Бучко на Скупштини, хтора отримана 8. фебруара у Кули. У Дружтве активно предлужела робиц драмска секция хтора пририхтала дзецинску представу „Вай-фай принцеза” зоз режисерку Наду Лендєр и зоз ню участвовала, окрем на Драмским мемориялє, на ище штирох госцованьох. Шпивацка секция одн. женска, хлопска и мишана жридлова ґрупа под руководством Еуфемиї Планкош тиж стандардно наступала як на смотрох, так и на наших фестивалох, од „Червеней ружи” по „Най ше нє забудзе”, та госцовала и у нашим Дружтве у Суботици, як и на означованю нашого Националного швета хторе Дружтво стаємно орґанизує. Кулске Дружтво пробовало прицагнуц младших членох одн. школярох и до Дзецинскей шаховскей секциї хтору водзи Владимир Лазор, та у наступаюцим року ма намиру робиц на єй омасовеню. Плани Дружтва и за наступаюци рок праве затримац континуитет у роботи спомнутих секцийох, ожиц и роботу рецитаторскей секциї за дзеци. Мож повесц же ше Дружтво намага на рижни способи прицагнуц младих одн. дзеци хтори би предлужели пестовац руску културу, традицию, язик. Ище концом прешлого року удало ше поставиц ище єдну театралну представу „Белава принцеза” тераз уж з младежским ансамблом цо зробел Янко Лендєр. У планє тиж же би ше ю цо вецей раз виводзело, на тот завод окрем Керестура, и у Коцуре, Дюрдьове, Шиду, Вуковаре и Петровцох. Ище єдну дзецинску представу Кулянци планую поставиц и у 2020. року а у тей роботи су подзековни на сотруднїцтве зоз малженску Лендєрову пару. Попри стандардних участвованьох на смотрох зоз шпивацкима ґрупами, Дружтво планує наступиц и на Дзецинским фестивалу Веселинка у Новим Садзе, а пойсц до госцох и шпивацкей ґрупи Карпатох до Вербасу. Намаганє подмладзиц и омасовиц свойо членство стаємни план кулского Дружтва, цо би любели у тим року витвориц и през Округли столи на тоту тему, а орґанизовац их з помоцу Националного совиту. Цо ше дотика финансованя, Дружтво до нового 2020. року вошло зоз салдом дацо вецей як 26 000 динари, приходи мали 343 760, а розходи 317 124 динари. Як поведзене на Скупштини, и у наступаюцим року рахую на стаємни жридла свойого финансованя, а то зоз Националного совиту за роботу його Канцелариї и зоз општини Кула, зоз нашого Заводу за културу, а планую конкуровац за проєкти и до покраїнских секретариятох. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 19

Число 28

Ушорела: Оленка ЖИВКОВИЧ

НАШО ГВИЗДОЧКИ ЯНА ВАРҐА З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ВШАДЗИ ШЕ ПРЕНАЙДЗЕ, И ШИЦКО ПОСТАРЧИ

Я

на ходзи до пиятей класи Основней школи „Петро Кузмяк”, одлична школярка, ма шицки петици и люби ше учиц. Люби информатику, а заинтересована є и за Астрономию, та з татом вноци люби пойсц там дзе роби, на сило си, же би видзела согвиздиє „Касиопбю”, „Андромеду”, „Вельки коч”...

ПИСНЇ; ТАНЦИ И ТАМБУРКА Рецитовац почала у нїзших класох основней школи, а найвекши успих мала прешлого року кед ше пласовала на Покраїнску смотру у Сечню и була мези осемнац найуспишнєйшима рецитаторами у Войводини.

– Дзеци ше часто ганьбя рецитовац, а треба пробовац. То цошка наисце красне кед дахто так фино бешедує поезию, зоз емоциями. Любим и других слухац и сама рецитовац – гвари Яна хтора у Музичней школи грає на тамбурки, а у школи ходзи на секцию ґитари.

– У музичней школи наставнїкове за Крачунски концерт ШОМО Кула и Крачунски концерт у Керестуре оформели Камерни состав зоз тамбурового напряму и напряму гармоники. Грали зме коляди „Циха ноц” и „Пасли пастире” – гвари Яна. Танєц бул перша секция котра заинтересовала Яну и тацує уж шести рок. Дакеди их на тей секциї було и петнацецеро, а тераз два раз менєй, дзеци ше опредзелєли за други секциї котри у исти час кед и проби танцу.

20 РУСКЕ СЛОВО

– Уж два роки водзим „Червене пупче” и барз ше ми пачи. Як перше, за тото нє траба мац трему, текст треба виповесц так же би було интересантно и дзецом було розумлїво. Мушиш мерковац ше єдна точка закончи, же би ши могол наявиц других. Тот час цо препровадзуєме на бини, мнє барз интересантно – приповеда Яна.

ХТО ЛЮБИ ПЕЧИЦ КОЛАЧИ? Яна ма ище єдно интересованє, люби вариц и баби печиц колачи!

– Ище сом була мала кед сом з бабу правела „бабово колачики” або колачики на машинки (бакин колач) и барз ше ми попачело. Теди зме ше з братом Патриком бавели зоз миксером, то нам було барз интересантне – гвари вона.

14. ФЕБРУАР 2020.

slovecko@ruskeslovo.com

Почала и дома мами помагац вариц, бо у баби лєм колачи праЯНОВО РЕЦЕПТИ вела. Зна увариц юшку, а кед мама и тато рано поставаю, або им приду госци – зна ше хто вари кафу – Яна! Себе и братови увари чай, або порихта даяки еґзотични, ошвижуюци сок. Колач на машинки – Любим лимунаду, даяки овоцови шейк. Заш лєм, найволїм правиц колачи.

– „Бакин колач” Пачи ше єй як ше зоз дзепоєдних состойкох направи цошка 4 вайца, 16 дкґ масци, 20 дкг цукру, смачне а люби єсц бабову сарму и квашну юшку. У Янових 1 ло жичка соди бикарбони, 60 дкґ муки. кулинарских майсторствох найвецей ужива єй младши брат Шиц ко замишиц, правиц кульки и Патрик. пе чиц на машинки за колачи. ОД БАБИ ШЕ НАЙВЕЦЕЙ УЧИ Баба Варґова своєй унуки найвецей помага и учи ю, цо анї нє чудне, бо є активна у Здруженю женох „Байка” . Там дзе баба, там часто и Яна. Мож предпоставиц же ю вец окрем вареня интересую и ручни роботи.

– Баба ме научела ткац, штрикац, вишивац. Пробовала сом и виштрикац шал, алє ше ми нє удало. Кед сом раз була з бабу у „Байки” видзела сом як єдна тета тка, та ме и то заинтересовало. З бабу зме направели керпару коло моєй посцелї, же би ми нє було жимно кед спущим ноги, вона ми тераз як тепих.

И ДЇДО ПОУЧУЄ З дїдом правели хижки за птици, учел ю и вальки правиц, алє єй найинтересантнєйше було кед ю учел правиц губаби. Янова учителька раз цалу класу одведла до єй баби и дїда. Баба им указовала як ше прави судзини зоз глїни и черепки за квеце, а дїдо их учел правиц вальки. Кажде справел у глїни оцисок руки и подписал ше, та им справене остало за памятку. Баба им ише указала и кросна, та шицки пробовали ткац. Вєдно з маму Яна за школски новорочни вашар направели прикраски за стол зоз ядловцох и старих ґомбульох, златкох, зоз златком офарбених орехох. И цала класа єй помагала попредац их. СТРИПИ БАРЗ ЛЮБИ ЧИТАЦ Окрем шицкого цо зме спомли, вона люби читац и стрипи котри єй окреме и интереснтни. Найволї „Астерикса и Обеликса”. Любов ґу стрипу настала кед була у шпиталю, та же би єй нє було допито, читала стрип „Алана Форда”, „Дилана Доґа”, „Умпах-паха”. Єй кум колекционер стрипох и ма их барз вельо. Док шицко тото приповедала, Яни ше удало направиц и колачи котри препоручує своїм Слан и ма парняком. ■ фини 4 вайц а, 1 по 1 пога г ари ри 1 пращ к йоґурту, 3 к олєю, ок за п п еченє огарики му Мож п к в Покла оложиц с єдно вимиш и, ира и сц до кулен ац. муст печиц на 180 рох за маф у. и нарош ню и н ступнї док н ни и є поче є рвеня.

14. ФЕБРУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: МИХАЛ РОМАН ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ЙОГО ЖИВОТ МА И ДРУГИ ПОЛЧАС Пише: Любомир ДУДАШ

И кед думаш же дакого познаш, добре роздумай... Нє шицко таке як звонка випатра, а часто ше кощак орех укаже там дзе го найменєй глєдаш. Праве така слика и Михала Романа. Перше бул инвалидни пензионер, а тераз новинар у пензиї. Борел ше, и кед щезла и остатня сламка за котру ше могол влапиц. Верел до себе и своїх моцох, та гоч кельо раз падал, и дзвигал ше, и крачал, бо нє знал чи му живот да и другу нагоду

Н

ародзени од мацери Макрени и оца Владу, пейдзешат трецого року прешлого вика, Михал, наймладши од штверих дзецох, роснул и одрастал перше у сушедстве „Бобикового” дутяну зоз гундер, углавним старших пайташох, а потим як „Беґелянєц”.

– Дзецинство углавним худобне и прещешлїве, як и шицким з моїх и коло моїх ґенерацийох – приповеда Михал. Оцец му бул майстор, коваль, а потим робел шицко цо ґод требало же би прекармел фамелию од котрих брат Йовґен и шестра Мелана и тераз у Австралиї, а, брат Яким нажаль, уж давно пошол на остатню драгу.

– Давел сом ше, раз так, ище пераци столки були, на „Буячей”, скочел сом на главу до мутлянки и зарил ше у плїтким... Вицагли ме Мижо Микита и Янко Романча, а нєзґоди було нє лєм каждого лєта, алє и медзи лєтами. Бависка зме нє мали, мушели зме ше знаходзиц сами, та з нас було вшадзи – приповеда наш собешеднїк. Нє було анї радия, анї телевизиї, та вечарами часто, а длуго, слухали приповедки старих.

– И нєшка паметам бачика Янка Папмишку котрому зоз лаґру дзешка на Сибиру требало двацец роки по дом. Приповедац знал же нам аж шлїни ишли, а нє клїпли зме з очми. Паметам и старого кломфера и Нестора Микиту як нас знали загваряц кед зме були на завадзе, алє нас знали и у ни-

22 РУСКЕ СЛОВО

ни Олґи зоз дащим попонукац. Жаль ми лєм же нєшкайши рапухи рошню без дружтва, осамени як широтки, зоз телефонами и иншим. Ми росли, а цешим ше зоз тим, як колектив, чи у нєволї, чи з паридю, чи на беґелю. Озда зме и росли баржей у тей води, кельо зме ше купали – памета Михал и додава же каждого лєта мали постлукани нохци, попребивани талпи, поздзерани брухи... алє то шицко знала вилїчиц рендочка место фатьолу, цибулька и фалаток сланїнки.

– Знали то нашо баби часом залїчиц, а же зме були бити, були зме, ша ровно єднак нас було и дзе требало и ище вецей дзе нє. ОД ДРУКАРНЇ ПО РАДИО Вец пришли часи одрастаня „на озбильнєйше”. Бул то час закончованя основней школи за котру шлїдзела Школа школярох у привреди, и напрям складач словох у друкарнї, а пракса у „Руским” и „Бироґрафики”. Та, заш лєм, нє потирвало, цагало го далєй. Бул то и час кед ше почало зоз активизмом у младежским комитету у валалє. Теди ше робело, як би ше нєшка поведло, волонтерски, алє вельо, же би шицким було лєпше. То бул и час активного спорту, ватерпола у Руским Кере стуре, алє и час числених активно сцох у Доме култури.

14. ФЕБРУАР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

– Якош упрекосц Витомирови Бодянцови, хтори ме виключел зоз хору бо сом шпивал лєм „по своїм”, после пар шпиваньох на „Ґаудеамусу”, усудзел сом ше шпивац и на „Червеней ружи”. Того, 1972. року, сом бул побиднїк зоз познатим шлаґером Жилбера Бекоа „Била је тако лепа”, дабоме по сербски, алє то нам нє завадзало – приповеда Михал. Шпивацка кариєра ту дзешка и престала, сциха, так як и почала. Остал запаметани и перщи интервю котри за теди нови „Мак” зоз побиднїком и пишним власнїком чобольова зробела Иринка Гарди Ковачевич, алє и фотоґрафия у фарбох на цалим боку у истим „Мак”, а то до теди нє могло видзиц. Теди, уж и як студент историї на Филозофским факултету у Новим Садзе, Михал активно сотрудзує зоз „Руским словом”, понайвецей зоз гумористичнима змистами у „Дикици”. Гумор го провадзел и у роботи у Рускей редакциї радио Нового Саду. На инсистованє Владислава Югаса, Шереша, и после гонорарного сотруднїцтва, почала професийна робота у новинарстве.

Дюру Латяка, останє занавше запаметани и як идейни порушовач „Ружовей заградки”.

– Тедишня редакция Радия функционовала иншак. Ми часто одходзели на терени по шицких наших местох, дописовательох анї нє було, а сервисни информациї и живе слово ше мушело чуц нєпреривно. Остали запаметани „Соботово стретнуца”, „Младежски емисиї”, „Одгуки ровнїни”, „Радио шнїц”... То бул резултат добре здуманей и витирвалей роботи – гвари наш собешеднїк.

– Тирвало то покля тирвало, так як швет, У ЗАГРАДКИ З РУЖАМИ БУЛО И ЦЕРНЄ а вец, 2004. рок принєсол три чежки стваПраве дзешка тих рокох була и Младежска ри, преврацел живот наруби – приповеда роботна акция у Беоґрадзе. Валяло ше стари Михал. Нагло вибухла чежка хорота. Опеаеродром, а и то була животна школа своєй рованьом нє було конца, лїкаре ми давали файти. Нє лєм же ше вельо робело, алє ше даскельо мешаци живота – памета и предпопри того могло закончовац числени курси лужує: – Кед це други нє ратую, ратуй ше сам на рижних напрямох и за рижни професиї. и... живи сом и нєшка. З упартосцу и моцу То було теди и нужне и хасновите. Опробовал ше Михал, квалитетно, у ве- за котру сом нє знал же єй мам тельо. Бида лїх формох писаня, од гуморескох, тестох сама нє ходзи. Того року ше розпадла и за „Кумох”, скечох, та и писньох. Запаме- моя фамелия, а синове, Сашо и Андрей, тана остала писня „Беґельски води” котру остали зоз мацеру Юлию. „Швичка на торна його текст компоновал Михал Бодянец. ти” було и одпущованє зоз роботи. Кус по Окрем того, нє мало шлїди зохабел и у те- кус и преглашени сом за технолоґийни атре, од текстох и улогох, а наймилша була звишок. Место помоци, одказ....

– Нєшка, зоз супругу Меланку жиєм пену „Краль Иби”. Михал Роман, вєдно зоз Славком Надь- зионерски живот у валалє. У загради маме митьом и Дюром Дудашом, зоз помоцу коло осемдзешат древка, овоц, а шицко медзи желєняву. Єст за нас, єст за сушедство, єст и за пияц. Думам же ме трима и тото же ашов у обисцу нє мирує анї вжиме. Шицко поробене раз, двараз, кельо треба. Нє завадза ми анї мраз, анї горучава, а то ми помага витирвац у тим же бим плановане и поробел. Живот муши исц своїм цеком, а на нас же бизме од себе дали шицку моц же би бул и квалиКерестурска младеж Дома култури, после госцованя тетни, и успишни – гвау Прнявору дочекує слунко пред Младежским домом ри Михал.■ 14. ФЕБРУАР 2020.

Оцец Владо зоз Михалом и його шестру Меланку

ПОТЇХА Синове, Сашо и Андрей, нєшка свойо людзе зоз успишним животом и кариєру. Сашо инженєр информатичних технолоґийох. Роби як специялист за електро-витро турбини. Роботне место му у Суботици, алє роби и путує, и то по три ферталї швета и шицких европских и блїзких азийских державох.

– Чекаме унуче котре нєодлуга ма присц на швет – гвари оцец и будуци дїдо Михал. Син Андрей доктор ветеринарских наукох и зоз приятелями трима приватну ветеринарску амбуланту у Бачкей Тополї. Перши Михалов унук рошнє у Бачкей Тополї.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ ЗОЗ ОЛҐИЦУ ЛУКАЧ, МАЛЯРКУ, ШПИВАЧКУ И ПОЕТЕСУ ЗОЗ БЕРКАСОВА

ФАРБИ ЗНАЮ ЖИВОТ ПРИКРАШИЦ Пише: Владимир ДЇТКО

Олґицу Лукач вше баржей мож препознац по єй малюнкох и по красним шпиваню у шпивацкей ґрупи КПД „Иван Котляревски” у Бикичу. Пише и поезию, а планує видац и роман у хторим би любела описац свой живот

У

Беркасове, алє и ширше, Олґицу Лукач велї познаю як вредну жену и ґаздиню, алє и по єй прихильносци ґу уметносци, насампредз ґу подобовей творчосци. З уметносцу повязана и поезия, а Олґица остатнї роки нє може без красного слова. Пише писнї и у нїх виражує свойо думки и емоциї. Зоз щеточками и фарбами препровадзела значну часц роботного вику, билєла мури по обисцох, а потим по нїх мальовала, шулькала. Нє робела лєм у Беркасове, алє и у Шидзе, Перняворе и Соту, а дакеди давно одходзела аж и до Товарнїку, нєшка Републики Горватскей. И шицко посциговала одходзаци на роботу на бициґли. ПРЕМЕНКИ ЗА КРАСШЕ ЮТРЕ На початку розгварки Олґица приповеда же є родом з Петровцох, з Гардийовей фа-

24 РУСКЕ СЛОВО

мелиї, або Мишканьовей, як их волали у валалє. Як пейцрочне дзивче зоз фамелию ше преселєли до Бикичу.

– Кед ше мойо дїдо и баба розишли, шицко ше якошик преламало у живоце, та мойо оцец, мац и шестра вєдно зо мну пошли жиц на валал до єдней малей хижочки закритей з надом. Нова пременка пришла кед зме ше приселєли до Бикичу (дзе жили дїдо и баба по мацери), гоч зме и там спочатку чежко жили бо зме жедлярели. Року 1960. ше наша фамелия звекшала, бо ше народзел мой брат. Оцец ходзел робиц до бикичскей винїци, а мац на наднїцу, нє були лєгко – приповеда Олґица Лукач. Штредком децембра 1966. року наша собешеднїца ше одала до Беркасова, до фамелиї Лукачових, и там першираз вжала до рукох щетки и фарби. Гвари же кухня потамаль була обилєна на жовто, а єй ше то нє пачело, сцела ю крашнє ушориц, а була 14. ФЕБРУАР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

млада и сцела дацо пременїц. Сама повиношела мебель з кухнї, обилєла ю, а вец пожичела шульок з кантичку и дала ше до роботи. Була задовольна як шицко поробела, та кед ше дакус мури висхли, до вечара истого дня ище и мебель врацела на место до кухнї.

– Кед моя мац пришла до мнє и видзела як сом обилєла и омальовала кухню, єй ше наисце попачело, та сом пошла и до нєй билїц и мальовац. Попачело ше и сушедовим, та ме и вони волали по истей роботи. Пошвидко ше у валалє дознало же цо робим, та сом з дня на дзень мала вше вецей роботи. Людзе ме волали и були задовольни –памета Олґица. ШУЛЬОК ЗАМЕНЄЛА ЗОЗ ЩЕТОЧКУ Роками билєла и мальовала обисца, а кед пред седем-осем роками престала тото робиц, пошвидко ше указало же нє могла без щеткох и фарбох. Одлучела же будзе мальовац малюнки и то добре рушело. У олєю на платну нєшка найчастейше малює мотиви квеца, портети людзох и мертву природу. Найвецей малює през жиму, кед нєт тельо роботи у загради и коло обисца.

– Малюєм, як би ше гварело, за свою душу. Дацо препатрим з папера, а дацо малюєм з глави. Патрела сом на дзепоєдни малюнки Сави Шумановича и вец сох их пробовала намальовац. Малюнки нє предавам, аж ше цешим кед ше на нїх припатрам, кед су поскладани на муре и кед ми тота красота кажди дзень пред очми. Мала сом и два вистави малюнкох у Бикичу, а викладала сом и на колективних виставох у Шидзе – задовольно приповеда Олґица. Окрем подобовей уметносци, наша собешеднїца вше баржей уходзи и до швета

14. ФЕБРУАР 2020.

красного писаного слова, пише писнї зоз живота. Гвари же надумала писац и роман о своїм живоце, а тема будзе о тим як ше народзела у богатей фамелиї, а вец пре животни причини односно розход єй дїда и баби, приселєли до Бикичу дзе жили скромно и дзе пробовали найсц щесце. Олґица нє лєм же малює и пише, алє и крашнє шпива у церкви у Беркасове, и то єй тиж вельке задовольство. Кед до Беркасова почал доходзиц тедишнї парох у Шидзе о. Михайло Малацко, почала шпивац на богослуженьох вєдно зоз Иринку Лазорову.

– Мой живот, хтори бул чежки у дзецинстве и младо сци, оддавна виполнєти з уметносцу хтора ме отримує у добрим розположеню. Робим у загради, варим, пораїм обисце як и кажда жена, алє вше найдзем часу и за уметносц. Часто ше зна случиц же през дзень малюєм, а вноци пишем писнї, задовольна же нє хаснуєм час на даремно – гвари на концу наша собешеднїца хтора нє таї же єй остало єдно жаданє – видац власну кнїжку поезиї и представиц ю и другим. ■

У ШПИВАЦКЕЙ ҐРУПИ Олґица нє лєм же шпива у церкви, алє люби и нашо руски народни шпиванки и активна є членїца Женскей шпивацкей ґрупи КПД „Иван Колтляревски” у Бикичу.

– Шейсц роки активно шпивам зоз „Бикичанками”. За Бикич сом вязна, бо сом там жила од дзецинства. Кед жени почали шпивац и я ше придружела та наступаме, а зняли зме два ношачи звука и так пестуєме нашу шпиванку и традицую – гвари Лукачова.

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МИРОН ЖИРОШ: ПРИВРЕДНИ ЖИВОТ РУСНАЦОХ (XXXII)

ЗАГРАДА, РАЙ ЗА ШИЦКО У ОБИСЦУ Пририхтал: Микола ШАНТА

У заградох ше дзеци нє шмели бавиц, могли уходзиц до нїх лєм по розказу, и по роботи (принєсц мархви, петрушку и орешец за юшку, викопац кромплї за паприґаш), нашекац желєняви за мали качата, курчата и гушата, натаргац дудви за прашата и дробизґ, пририхтац, або пойсц по оброк за крави, односно два цвикли, хтори требало на машини порезац, посипац зоз дараловом, помишац зоз плєву и висипац до яшльох

В

елька заграда була праве богатство, рошлїни були такой „при руки”, и могло ше зоз загради накармиц дробизґ и скоти, а виховац и шицку другу желєняву за каждодньове костиранє и вєдно з месом зоз дробизґу навариц каждодньове єдзенє. Костиранє, уствари, спочивало на житней муки, хлєбу, галушкох, млєку, сиру, шметанки и маслу, а нєдзелями зоз шветочним полудзенком – юшки зоз уж вельких когуцикох, або старих курох, месом зоз варенима кромплями и парадичову мачанку и на концу рейтешами, лєбо грубима колачами на квасу. У велїх польодїлских ґаздовствох було и голубнїки зоз домашнїма голубами, та часто було и голубчата на юшку. Спомли зме же у валалским ґаздовстве у роботи участвовали шицки спрам возро сту. Знало ше цо можу дзеци робиц, цо леґинє и дзивки, а цо родичи, т. є. хтори то женски, а хтори хлопски роботи. Хлопи, по правилу робели чежши роботи: оранє, шатву, кошенє, звожованє... Жени и дзеци помагали при лєгчейших роботох,

26 РУСКЕ СЛОВО

алє и за нїх, попри школи, вше було у обисцу роботи. КОНОПА ВАЖНИ ПРИВРЕДНИ КОНАР Жени мали ище єдну стаємну и обовязну роботу у ґаздовстве – робота з конопу и вирабянє помоцних орудийох и нєобходних стварох-предметох за обисце. Конопу ше, углавним шало лєм тельо кельо ше ю могло у обисцу преробиц. Прето кажде валалске обисце мало шицки направи за обрабянє конопи. Робота зоз конопу була барз чежка и нє здрава. Починала зоз жатву, моченьом, сушеньом, а уж дома у обисцу зоз треньом и гладзеньом на вельких и чежких церлїцох, че саньом на щецох, предзеньом на кудзельох. Вец ше ткало и вирабяло платно, а з нього зошило, лєбо справело шицко цо треба за ґаздовство и обисце: мехи, поньви, зольнїци, поньвички, подолки, ґачи, кошулї, ручнїки, салвети... Шицко то було женска и дзивоцка робота. Предло ше през жиму, дома, одходзело на родзински и сушедски пратки, кед 14. ФЕБРУАР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

слово о родичох, а дзивки после 12 рокох одходзели до кудзельних хижох (ґаздиньох) дзе тиж предли и вишивали, учели як ше маю справовац, шпивали, одгадовали и видумовали загадки, слухали рижни приповедки. До ґаздиньох дзивки ходзели вєдно зоз леґинями, часто и танцовали. Старосц о порядку водзела ґаздиня и ґазда. Була то правдива школа живота, младосци и дозреваня, а шицко през роботу и розвагу. Жена була найобтерхованша у своїм живоце. Вона була мац, главна вихователька дзецох, кухарка, пекар (два раз до тижня пекла хлєба), пририхтовала основне єдзенє, колачи, старала о чистоти обисца и помали уключовала старши дзеци до тей роботи, ховала живину... ОДРЕДЗЕНЕ ЦО ШЕ МА ШАЦ И САДЗИЦ нє людзох у валалох маткох котри ше пробую знайсц у своїх и околних хотарох. Источашнє зоз салашским ґаздованьом приходзи и до єднаня худобних же би робели на цудзих салашох, єднаня младих млаженских парох же би без лєбо зоз статком обрабяли цудзу жем, же би у главних сезонох участвовали у сезонских робох и достали часц урожайох, а було и таких цо ше понукали робиц на дзень. Перших рокох пребуваня у Южней Угорскей Панство одредзовало цо ше ма садзиц и шац. Индиректно то утвердзене зоз порцию, цо и кельо ше ма дац Панству. Од рошлїнох ше шало: раж, жито, ярец, овес, кукурица, просо, мугар, шеменєц, конопа, пасуля, кромплї, кравски бундави, бетелїна... У валалох було вецей сувачи, на водоцекох воденїци. Индустрийни рошлїни: цукрова цвикла, слунечнїк, репчень (олєйова цвиклочка), доган, маґочки з бундави. Цукрова цвикла ше шеє уж у чаше кед збудовани цукровнї у Червинки и Вербаше. Дробна желєКАТЕҐОРИЇ РОБОТНЕЙ МОЦИ нява як цибуля, мархва, петрушка ше садзи од присельованя, а турску бундаву, капусту, параГосподаре (ґаздове) цо маю жеми котру сами обрабяю, госпо- дичи од часу як ше зявюю у тим краю. У новдаре (ґаздове) чию жем обрабяю други роботнїки. шим чаше садзи ше и заградково рошлїни: Биреше цудзу жем обрабяю на длугши час под одредзенима ґереґи, динї, парадичи, гращок, паприґу, огурусловиями зазначним у контракту, а Рисаре, углавним уча- ки, мархви, петрушки, пастернак, карфиол, цествую у косидби (тлачидби), ламачки кукурици, продукованю лер, керелаб, ретхва, белави парадичи... цукровей цвикли. Наднїчаре ше зявяю як помоц у сезони за Од скотох (стат ку-жи воти нь ох) люд зе зробени роботи у єдним дню. Слугове, углавним млади леґинє, тримаю конї, крави, швинї, овци, ко зи, зацо робя у господарох (власнїкох) салашох у потребних роботох яци, голуби, а од дробизґу: кури, гу ски, зоз статком и стараю ше о карменю статку. Служкове, менши качки, пульки, морки. Овоцартво и ви нї дзеци, цо ише як школяре през лєто гоня на пашу и чуваю царство баржей заступени у сримских ва крави у ранших и пополадньових годзинох. ла лох. У Бачкей пре поджемни води ово Натричаре тоти роботнїки, цо нє маю свой роботни статок и царство нє було розвите. У своїх дво рох и польопривредни орудия, превежню их од власнїка и як заро- заградох була по даєдна грушка, ябло ня бок за свою роботу достаню трецину витворених продуктох. яновка, вишня, черешня, кайса, шлївка, ту Наполичаре зоз своїм робототним статком и орудиями обра- рґуня и бишалма. бяю цудзу жем, а витворени хасен дзеля зоз господаром на єдПольодїлски продукти, як зме гварели, ше наки часци. При остатнїх двох катеґорийох слово о витворе- барз чувало. Чувани су на пойдзе, у гамбаре, ним хасну у натури, або у пенєжу. Арендаше, були тоти землє- у кошу, коморки, чардакох, долїкох. Житарки дїлци цо ше пред продукцию поєднали зоз власнїком жеми же прерабяни у сувачох, витернякох, воденїцох, му рочнє даю одредзене количество продуктох, лєбо спрам це- млїнох, а репчень и бундавово магочки у олєни жита за рок у котрим хасную, односно обрабяю жем. ярньох.■

Маюци у оглядзе маєтни стан жительства по валалох и членство у фамелийох, укажеме и на социялне розпасмованє жительста спрам маєтку и роботох котри робя. Спомли зме же руски фамелиї лєм у найдавнєйших часох жили вєдно. У єдней хижи, лєбо на єдней порти жили поженєти синове и поодавани дзивки зоз своїма родичами. Таки статус им нє ґарантовал ґаздованє, бо вец жеми нє до стали вецей, а їх було вецей. Прето, можлїве знова по традицийним правилу, у ґаздовстве оставал єден син, а други себе находзели роботи и зарабяли за живот. По утаргованю феудалней системи, уж по сле збиваня жемох у хотарох (комасациї) и дзелїдби пасовискох (сеґреґациї), тарґовело ше зоз жему, мож ю було нашлїдзиц, фаластовац и предавац цо по спишело купованє жеми у цудзих хотарох и материялного поднїманя виселєнцох з єдного боку, та и остава-

14. ФЕБРУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПОМОЦ АЛЕКСАНДРОВИ ФАРКАШОВИ З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ГУМАНОСЦ НА ПЕРШИМ МЕСЦЕ У Руским Керестуре порушана гуманитарна акция за помоц Александрови Фаркашовому хтори прешлого року у авґусту покалїчел похребцину кед спаднул з бициґли, а хторому пре чежки финансийни стан очежане лїченє. Александрови пре калїченє очежане и рушанє, та ше на акцию одволали гумани людзе з валалу. Єден з нїх и його школски товариш Елемир Надь, хтори и розпочал акцию збераня материялней помоци вєдно з ґенерацию з котру Александар ходзели до керестурскей основней школи. Придружел ше им и Боян Юрич, приятелє и други особи з валалу. Александар жиє у просториї од 15 квадратох хтору дзелєл зоз братом и свою фамелию, у обисцу без купатила. Од конца януара, Елемир вєдно зоз Бояном, Александрову фамелию, и людзми добрей дзеки, почали ушорйовац нову просторию у хторей Александaр будзе бивац. Пририхтованя за бетонованє просториї були концом януара, а початком фебруара бетон положени, як и нови облак и до просториї. Роботи єст надосц, бо потребне закончиц обидва кибли, комин, оґипсовац и обилїц просторию, а потим положиц и ламинат и обезпечиц мебель. Вигодна хвиля одвитовала шицим цо робя, та ше з роботу нє става.

Попри помоци коло роботох на просториї за биванє, Александра треба вожиц и до Центру за регабилитацию до Червинки, по 15. фебруар кед пойдзе до банї Юнакович. Потераз го вожел Елемир, о своїм трошку и з помоцу донацийох. У просториї Месней заєднїци, у ЯКП „Руском”, у предавальнї „Тренд Би” на Новим Населєню, и у кафичу „Мала оаза” положени и штири шкатули за добродзечни прилоги. Потераз назберане коло 25 000 динари, а дзепоєдни средства уж и похасновани за реновиранє просториї за биванє. На помоц ше одволали и дзепоєдни тапетарски и други фирми з валалу, хтори даровали тото цо продукую, або дали пенєж. И Здруженє младих „Pact Ruthenorum” пияток 7. фебруара орґанизовало гуманитарну журку за помоц Александрови, хтора ше отримала у кафичу „Москва”, а члени Здруженя ше нє раз одволали на таку файту помоци и як гваря, планую и надалєй. Александрово здравє вше лєпше, помоц з валалу му врацела дзеку за животом, алє му є ище вше потребна. Хто жада помогнуц, може ше явиц Елемирови Надьови. Ол. Ж. / Ан. М.

РОБОТНА АКЦИЯ НА МАЛИМ ТЕМЕТОВЕ У КОЦУРЕ

ДОБРА ДЗЕКА НАЙВАЖНЄЙША Церковни одбор коцурскей грекокатолїцкей церкви Успения Пресвятей Богородици всоботу, 1. фебруара,

28 РУСКЕ СЛОВО

орґанизовал роботну акцию на Малим теметове. По красней хвилї ушорена и розчисцена велька поверхносц теметова, видно було же одборнїки и валачанє зложни и же мали добру дзеку у роботи. У розкерчованю старей часци Малого теметова одборнїком коцурскей парохиї помогли и Актив женох Културно-уметнїцкого дружтва ,,Жатва”, волонтере Каритасу ,,Марийов дом”, члени орґанизациї СУБНОР-а, огньогасци коцурского ДОД-а, як и числени валалчанє хтори ше приключели тей велькей роботней акциї. Як гварели члени Церковного одбору, у наиходзацим периоду плановане розкерчиц и ушориц часц Малого теметова з другого боку, же би и тота часц валала шорово випатрала. О. Р.

14. ФЕБРУАР 2020.

duhovni@ruskeslovo.com

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ КИРБАЙ У КАПЛЇЦИ ЛУРДЕСКЕЙ МАРИЇ

ОБРАЦИЦ ШЕ ҐУ БОГУ – ТИРВАЦЕ ЛУРДЕСКЕ ЧУДО У каплїци ше строх Служебнїцох на Капущаним шоре у Руским Кере стуре, хтора пошвецена Лурде скей Мариї, 11. фебрура на дзень указаня Богородици у ме сточку Лурду у Французкей, пре славени Кирбай. През дзевец днї ше стри и вирни ше за тото нєзаповедане швето пририхтовали зоз модлєньом Лурде скей дзевятнїци и молитви Ружанца, а на сам Кирбай швето пре славене на двох Службох Божих, на 10 и 17 годзин. Першу Службу предводзел домашнї капелан о. Владимир Медєши, а со служели о. Михайло Шанта и го сци о. Владимир Мудри з Винковцох и монах фра Зденко Ґрубер зоз Суботици хтори и наказовал. Надовязуюци ше на євангелске читанє о Марти и Мариї, фра Ґрубер наглашел же найважнєйше кед у живоце слухаме слово Боже и виполнюєме го, а то до ступне каждому християнови.

– Тото у спомнутим виривку Исус потолковал двом ше стром, а гутори то кажди дзень и шицким вирним. Прето же чловек бул створени же би бул у блїзким за-

єднїцтве з Богом, и нєшка ше треба намагац же би нам у живоце Бог бул на першим ме сце у шицких активно сцох, же бизме вше пе стовали зоз нїм вязу, а по тей духовней линиї и єдни медзи другима, бо зме дзеци Божо и браца медзи собу – гварел фра Ґрубер и заключел же то и основне порученє указаня у Лурду хторе нєшка пре славюєме у тей каплїци хтора му пошвецена. Обрациц ше ґу Богу то тирваце лурде ске чудо хторе би ше и нєшка требало случиц у тей каплїци. Вечаршу Службу Божу предводзел о. Яков Кулич зоз Коцура, хтори и наказовал, а со служел о. Дамян Кича ЧСВВ зоз Кули. Велї вирни на обидвох Службох вихасновали и нагоду за одпустову св. Споведз, по Службох служени и Молебени до Богородици, а пред Службами модлєло ше молитву Ружанцу хтора барз вязана и за лурде ске указанє. М. А.

З КОЦУРСКЕЙ ПАРОХИЇ

ПОШВЕЦАНЄ ОБИСЦОХ У КУЛИ

ЗАКОНЧЕНА ДЗЕВЯТНЇЦА

БЛАГОСЛОВ ФАМЕЛИЙОМ

У церковней сали грекокатолїцкей церкви Успения Пресвятей Богородици у Коцуре, пондзелок, 10. фебруара, закончена дзевятнїца Лурдескей Мариї. Числени вирни почали з молитву 2. фебруара, а каждого вечара за тоти дзевец днї модлєло ше пацерки и молебен. Як и роками пред тим, кажди вечар церковна сала була полна з вирнима коцурскей парохиї котри ше щиро модлєли Лурдескей Мариї. Тота дзевятнїца ше модлї же би шицких здогадла на 11. фебруар, дзень кед ше у Лурду Бернадети указала Мария. О. Р.

Пошвецанє обисцох зоз пошвецену богоявлєнску воду у парохиї священомученїка Йосафата у Кули почало такой на саме швето Богоявлєнє, 19. януара. У Кули, Крущичу, и розошатих по околних местох. Вєдно буду пошвецени коло 1 300 доми. Парох кулски о. Дамян Кича ЧСВВ по Служби Божей у филияли Крущичу такой тот дзень пошвецел коло 30 грекокатолїцки доми, а вєдно з капеланом о. Платоном Салаком ЧСВВ пошвецали обисца найвецей у Кули, алє и у околних населєньох, Новей Кули, потим у Червинки, у населєньох Романиї и Зеленґори дзе тиж жию вирни грекокатолїки. Благослов зоз швецену воду велька векшина вирних у тей парохиї дзечнє прима. Як визначую священїки, то и єдинствена нагода стретнуц ше зоз нїма, поготов з тима цо нє так часто ходза до церкви, и помогнуц у їх духовних потребох. М. А.

14. ФЕБРУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ У страшним транспортним нєщесцу нєсподзивано нас зохабел наш мили син, брат, унук и товариш

ВЛАДИМИР ОЛЕЯР (4. IX 2003 – 9. II 2020) зоз Коцура

Вично це будземе ношиц у наших шерцох... Навики ожалосцени: оцец Любомир, мац Снежана, шестра Ґабриела зоз фамелию, браца Даниєл, Мартин и Михайло, тети Снежана и Лаура зоз фамелиями, баби Мира и Славица, дїдо Владимир и шицка родзина и товарише. Спочивай у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

14. ФЕБРУАР 2020.

informator@ruskeslovo.com

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. фебруара у чежким транспортним нєщесцу занавше нас зохабел наш мили син, брат и унук

БОРИС ЦАП (7. X 1995 – 9. II 2020) зоз Коцура

Наймилши наш, най це од тераз ангели чуваю, а ми це будземе любиц навики! Занавше ожалосцени: оцец Владимир, мац Ксения, шестра Санела з Лазаром и малим Вуканом, брат Петар, баби Еуфемия и Яня. Спочивай у мире Божим!

14. ФЕБРУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. фебруара нас занавше зохабели нашо мили товарише

ВЛАДИМИР ОЛЕЯР и БОРИС ЦАП (2003–2020) (1995–2020)

Подзековни зме вам за шицку любов, увагу и доброту хтору сце нам дали. Любени нє умераю. Ви будзеце жиц у наших шерцох и думкох. Тераз сце ангели. Нє можеме вам описац наш смуток и боль за вами. Остатнї поздрав од ваших товаришох: Андрея, Саши, Антона, Синиши, Копчи, Даниєла, Срдяна, Юкия, Мирослава и Марияни 32 РУСКЕ СЛОВО

14. ФЕБРУАР 2020.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. фебруара занавше нас зохабела наша мила мац

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. фебруара занавше нас зохабела наша мила мац

Мили Борисе, най це ангели чуваю! З любову и почитованьом фамелия Русковски: Любомир, Мария, Оля, Альоша и Бланка. Спочивай у мире Божим!

КСЕНИЯ АФИЧ народзена Ройко (1940–2020) З любову и почитованьом найкрасши памятки на ню навики буду чувац син Владо и нєвеста Блаженка Спочивай у мире Божим!

КСЕНИЯ АФИЧ народзена Ройко (1940–2020) З любову и почитованьом найкрасши памятки на ню буду чувац дзивка Марча и жец Дюра Джамбасово Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. фебруара у своїм 55. року живота занавше нас зохабела мила дзивка и шестра

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. фебруара занавше нас зохабела наша мила баба и прабаба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. фебруара занавше нас зохабела наша мила баба и прабаба

КСЕНИЯ АФИЧ народзена Ройко (1940–2020) Красни памятки на ню будзе чувац унук Славко зоз супругу Кристину и праунуки Андрей и Стефан Спочивай у мире Божим!

КСЕНИЯ АФИЧ народзена Ройко (1940–2020) Красни памятки на ню навики буду чувац унук Александар зоз супругу Кристину и праунук Матей Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. фебруара занавше нас зохабела наша мила баба и прабаба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. фебруара занавше нас зохабела мила баба и прабаба

КСЕНИЯ АФИЧ народзена Ройко (1940–2020) Красни памятки на ню будзе чувац унук Славко Джамбасов зоз супругу Марину и праунуки Деян, Дарко, Мирко, Дамир, Дориян и Анета Спочивай у мире Божим!

КСЕНИЯ АФИЧ народзена Ройко (1940–2020) Красни памятки на ню будзе чувац унука Снежана зоз супругом Петром и праунуки Юлияна и Алексей. Дзекуєме єй за шицку любов и старанє. Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. фебруара занавше нас зохабела шестра и кума

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. фебруара занавше ше преселєла до вичносци наша мила андя

КСЕНИЯ АФИЧ народзена Ройко (1940–2020) Найкрасши памятки на ню будзе чувац брат и кум Яким з дзецми Юлином, Златку, Славку и Михалом з фамелиями Спочивай у мире Божим!

КСЕНИЯ АФИЧ народзена Ройко (1940–2020) Красни памятки на ню буду чувац Славко и Кимо Афичово з фамелиями Спочивайце у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. фебруара нєсподзивано нас зохабел наш мили

БОРИС ЦАП (1995–2020) зоз Коцура

МЕЛАНКА БРУНЕР народзена Папуґа (1964–2020) з Кули Навики ожалосцени мац Ана и шестра Марча з фамелию. Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. фебруара занавше нас зохабела

НАТАЛИЯ ЧИЗМАР народзена Внек (1955–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки на ню навики будзе чувац шестра Мелана зоз супругом Юлином и дзецми з фамелиями Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. фебруара занавше нас зохабела

НАТАЛИЯ ЧИЗМАР народзена Внек (1955–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки на ню навики будзе чувац шестра Маря и брат Дюра Внеково Спочивай у мире Божим!

14. ФЕБРУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 33

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. фебруара у своїм 55. року живота занавше ме зохабела

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. фебруара занавше нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба

МЕЛАНКА БРУНЕР народзена Папуґа (1964–2020) з Кули Красни памятки на ню навики будзе чувац єй бачи Владо Спочивай у мире Божим!

ЛЮБИЦА КОЧИШ (1939–2020) з Дюрдьова Вично у своїх шерцох красни памятки на ню буду чувац син Славко, син Мирослав, нєвеста Славица, унука Марина зоз фамелию и унук Дамир зоз фамелию. Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 30. януара занавше нас зохабела наша мила андя

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. фебруара наполнї ше смутни рок як нас зохабела наша швекра, баба, прабаба и чукунбаба

ИРИНА МАЛАЦКО КИРДОВА (1927–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки на ню чуваю – Витомир и Любка Малацково и Злата Надьова з дзецми Славком, Весну и Маю и їх фамелиями Спочивай у мире Божим!

ИРИНА КОЗАР народзена Пашо (1919–2019) з Руского Керестура Красни памятки на ню вично буду чувац нєвеста Мелания, унук Борис зоз фамелию и унука Тат’яна зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. фебруара ше наполнюю 5 роки як нас занавше зохабела наша мила

ДЕЯН ШКОРИЧ ВИБА Барз нам хибиш и кажди дзень ши у наших думкох. Хибиш нам! Ожалосцени: супруга Нена, син Милан, дзивка Деяна, мац Ирина, оцец Маринко, брат Владимир зоз фамелию и бачи Владо НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. фебруара наполнєли ше 2 роки як ше преселєла до вичносци наша мила

АМАЛИЯ ГАРДИ (1947–2018) з Руского керестура Красни памятки на часи препровадзени зоз ню чуваю супруг Яким, дзивка Сенка зоз супругом Миодраґом и син Иван Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. марца 2020. року напол- Дня 11. фебруара 2020. року наполня ше штири смутни роки як ме нєли ше дзевец смутни роки як ме занавше зохабел мой мили оцец занавше зохабела моя мила мац

МАРЯ МОЛНАР (1934–2016) з Дюрдьова

СЛАВКА ШОТИ (1955–2015) з Нового Орахова Красни памятки на ню навики чуваю єй наймилши Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. фебруара ше наполнюю 5 роки як нас занавше зохабела наша мила

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 11. фебруара наполнєли ше 15 роки як нас занавше зохабела мила мац, баба и прабаба

СЛАВКА ШОТИ (1955–2015) з Нового Орахова Красни памятки на ню навики чуваю Мария и Любомир Сабадошово Спочивай у мире Божим!

НАТАЛА КЕРЕКДЯРТО народзена Тот (1946–2005) з Руского Керестура Памятку на єй любов и доброту чуваю дзивка Славка, унук Златко зоз фамелию и унука Андреа зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

34 РУСКЕ СЛОВО

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. фебруара наполнї ше пол рока як нас занавше напущел наш нєзабути: супруг, оцец, син и брат

СИЛВИ МОЛНАР (1930–2011) з Дюрдьова Памятку на нїх у своїм шерцу, вично будзе чувац син Славомир Молнар. Спочивайце у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. марца 2020. року напол- Дня 11. фебруара 2020. року наня ше штири смутни роки як нас полнєли ше дзевец смутни роки занавше зохабела наша мила як нас занавше зохабел наш мила оцец и дїдо мац и баба

СИЛВИ МОЛНАР МАРЯ МОЛНАР (1930–2011) (1934–2016) з Дюрдьова з Дюрдьова Мили нашо, навики будземе чувац памятку на вас, ваша дзивка Зденка, жец Дюра, унука Весна и Оля зоз своїма фамилиями. Спочивайце у мире Божим!

14. ФЕБРУАР 2020.

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 16. фебруара наполня ше 26 роки як нас занавше зохабела наша мила

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

ЯСМИНКА ОРОС (1974–1994) з Руского Керестура Час преходзи, алє вични боль и смуток занавше оставаю. Благи ошмих и твою доброту нїґда нє забудземе Твойо наймилши – мац, оцец и шестра Биляна зоз фамелию Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. фебруара наполнєли ше Дня 27. октобра наполня ше 12 роки 10 роки як нас занаваше зохабели нашо мили ОЛЕКСОВО

о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву проєкта на животни штредок Ношитель проєкта ДОО „БОМ ТРЕЙД” Нови Сада, Улїца Индустрийска 3/1, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Вибудов складзиска за одкладанє солї, будинку контроли на уходзе и базена за виплокованє солї зоз станїцу за черпанє” у Улїци Индустрийска 3/1, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 227239, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 5. фебруара 2020. року принєсла ришенє число VI-501-806/19 же нє потребне превценьованє вплїву на животни штредок проєкта на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 15 днї од дня його обявйованя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя. Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

ИҐОР БЕСЕРМЕНЇ ЯНКО БЕСЕРМЕНЇ (1975–2010) (1945–2008) з Бачкей Тополї Памятку на нїх чуваю наймилши зоз Зренянину Спочивайце у мире Божим! Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву проєкта на животни штредок Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д., Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „Радомира Раше Радуйкова” – НСУ274/НС274 НС, у Новим Садзе, у Улїци Радомира Раши Радуйкова число 7, на катастерскей парцели число 7742/2, К. О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботнима днями од 10 по 15 годзин по 16. марец 2020. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 17. марца 2020. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110 а, Нови Сад, на 11 годзин.

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433 14. ФЕБРУАР 2020.

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „ЕКО РИСАЙКЛИНҐ” ДОО Нови Сад, Булевар Ошлєбодзеня 127/VIII, поднєсол вимогу за одлучовaнє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта „Одкладанє одрутних ґумох” хторе ше находзи у Улїци Сенандрейска драги число 165, на катастерскей парцели число 65/6 К.О. Нови Сад IV, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 дньох од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду. Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а. д., Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за одлучовaнє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС05, НСУ05, НСЛ05, НСО05, КОВИЛЬ, у Улїци Дьордя Бешлина бч (споза числа 34), на катастерскей парцели число 1123 К.О. Ковиль, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 дньох од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду. Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а. д., Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за одлучовaнє о потреби преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС136, НСУ136, НСЛ136, НСО136, НС – РУМЕНАЦКА (МЕРКУР)” НОВИ САД, у Улїци Руменацка 150, у Новим Саду, на катастерскей парцели число 3849/1 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ТРЕНЕР КАДЕТОХ ФК „РУСИН” ЗДЕНКО ШОМОДЇ

КРОЧАЙ, ПО КРОЧАЙ ПО УСПИХ Пише: Андреа МЕДЄШИ

На тогорочним дванастим Русиновим балу хтори отримани 11. януара у Руским Керестуре, члени Фодбалского клубу „Русин” титулу найлєпшого тренера у 2019. року додзелєли Зденкови Шомодїйови. Зденко од 2018. року вредно тренира кадетох Русина, хтори з рока на рок зазначую вше лєпши резултати, а прави успихи их ище лєм чекаю. Попри роботи тренера, Зденко заняти и у керестурскей Школи „Петро Кузмяк” дзе преподава технїчне и информатику

З

денко одроснул у фамелиї спортистох дзе мац Мария тренирала рукомет, а оцец Янко док ше школовал у Штреднєй медицинскей школи у Зомборе бавел фодбал у младшим подростку за ФК „Раднички”. Но, за розлику од родичох, Зденкова фодбалска кариєра тирвала длужей. Фодбал полюбел ище у 6. класи основней школи кед почал тренирац за пионирох ФК „Русин” при тедишньому тренерови Юлиянови Рацови, а на 17 роки Зденко почал бавиц за кадетох ФК „Гайдук” зоз Кули. О рок потим, прешол до катеґориї подростку ФК „Русин”, а на 19 роки почал бавиц за перши тим Русина.

– У тим периодзе од петнац по дзеветнац роки, пременєл сом штири катеґориї, а теди ше и тренере досц часто зменьовали, та аж кед сом почал бавиц за перши тим Русина, єден тренер робел з нами даскельо роки. Потим сом направел кратку паузу пре одход до войска, а потим и пре обовязки на Висшей технїчней школи у Новим Садзе, та сом за перши тим Русина тренирал по 29. рок. У тим, 29. року, сом пре закончованє факултету за професора у Чачку, як и пре женїдбу и народзенє дзецох престал тренирац за Русин – приповеда Зденко.

ПОЧАТОК КАРИЄРИ ТРЕНЕРА После тренираня за перши тим ФК „Русин”, Шомодї пре свою роботу у школи, обачує же при дзецох єст и любови и моц-

36 РУСКЕ СЛОВО

ней дзеки ґу фодбалу, та, 2018. року позберал хлапцох, и так почали перши тренинґи на Ярашу.

– През свою роботу у школи обачел сом же єст хлапцох хтори барз любя фодбал и же у нашей школи єст єдна барз моцна ґенерация, и попри тим же єст мало дзеци. И сами дзеци ше ми питали же чи им будзем тренер. Хлапци бавели фодбал лєм на вельким одпочивку, або на физичним воспитаню у школи, а ФК „Русин” вшелїяк мушел пририхтовац даяку младшу катеґорию – чи то пионире, чи кадети, чи подросток, та зме одлучели рушиц од початку. Найвецей дзеци було зоз ґенерациї 2004. У тот час були седма класа у основней школи, та теди бавели лєм приятельски змаганя. Кед наполнєли 14 роки реґистровали зме их до пионирскей лиґи. На пол сезони од 12 екипох нашли ше на 5. месце, а вец конєц сезони закончели на 3. месце, цо бул барз добри резултат. Тоти дзеци хтори народзени 2004. року, а єст их коло 10 хлапцох, пошли тераз до штреднєй школи и 14. ФЕБРУАР 2020.

sport@ruskeslovo.com

вони вецей нє можу бавиц за пионирох, та зме их реґистровали до кадетскей лиґи. Но, вони там наймладши, бо у кадетскей лиґи бавя штредньошколци, хтори маю 17, 18 роки, а нашо хлапци маю по 16 роки, а понеже их нєт досц, з нїма тренираю и 14–15 рочни хлапци, хтори би по рокох требали буц у пионирскей лиґи, алє тренираю за висшу, кадетску лиґу. Другим екипом зоз Челарева, Зомбора, Апатину або Оджаку, наприклад, нє проблем позберац екипу од 11 хлапцох штредньошколцох, бо ше заш лєм роби о векших городох як Керестур – толкує Шомодї.

ПОМОЦ ПРИШЛА ТЕДИ КЕД ТРЕБАЛО У першим року, у марцу 2018. року у пионирскей ґрупи, Шомодї хлапцох тренирал сам. Кед починали з тренинґами на Ярашу було их осемцме, а шейсц мешаци познєйше, штерацецме. Пре таку числену ґрупу, и вельку заинтересованосц хлапцох за фодбал, Зденкови познєйше до помоци пришол Владимир Хома, а потим и Деян Йолич.

– Пре вельке число хлапцох, на терену настала гужва, та сом направел два ґрупи по 20 хлапцох, а подзелєл сом их и часово. Перша ґрупа тренирала од 9 по 11, а друга од 11 по 13 годзин. Но, з часом таки розпорядок и мнє постал кус напарти, та сом мушел анґажовац додатну помоц. На єдно змаганє котре зме бавели процив кулского Гайдуку пришол Владимир Хома, ветеринар у пензиї, и теди нашо хлапци победзели Кулянцох 5:0. Владимирови ше попачело як хлапци бавя, видзел же у тим возросту указую барз вельку борбеносц, та го мотивация поцагла же би ходзел ґу нам на тренинґи. Одприлики пол рока после Владимира Хому, помоц нам понукнул и Деян Йолич, а тераз ґолманох тренира Мирослав Накич, з тим же вон пре роботу нє могол буц на каждим тренинґу. Хлапци тренерох одлично прилапели, гоч дзецом звичайно з початку треба часу привикнуц ше на нового тренера – приповеда тренер Шомодї.

ЗА ПЕНЄЖ ШЕ ЗНАХОДЗА ЯК МОЖУ И попри тим же ше велї спорти почало наплацовац, та за мешачну членарину треба видвоїц минимум 1 000 динари, а ґу тому ту и трошки за опрему и одход на змаганя, свойо услуги ФК „Русин” ище вше понука задармо. Медзитим, средства заш лєм потребни, а Клубу их обезпечую рижни спонзоре з валалу, хтори сцу помогнуц младим кед видза як вредно тренираю. Єдни спомедзи нїх и Синиша Ковачевич и Вуядин Щекич, хтори на тогорочним Русиновим балу достали подзекованє за финансийну помоц и помоц коло орґанизованя.

– Кед сом почал хлапцох тренирац, од Клуба сом нє обчековал нїяке финансийне надополнєнє, бо хто сце робиц або помагац ФК „Русин”, або клубу хтори у подобней ситуациї, ту ше нє треба наздавац даякому заробку. Ту нє вредзи анї починац робиц пре даяки заробок, важне лєм нє буц у минусу. На щесце, Клуб ми обезпечел средства же бим покладал лиценцу за тренера у Новим Садзе на Факултету за спорт и физичне воспитанє. Ходзел сом там на преподаваня, покладал сом за тренерски испит, и то ми барз значело. А иншак, за финансиї ше 14. ФЕБРУАР 2020.

ВЄДНО НА ТЕРЕНУ И У ДРУЖТВЕ У катеґориї пионирох Зденко почал тренирац вєдно зоз своїма товаришами зоз хторима ше и приватно дружел. У составе пионирох, а познєйше и у першим Русиновим тиму, попри Зденка теди тренирали и Борис Шайтош, Дюра Штранґар, Желько Будински, Мирко Ґовля.

– Шицки зме ше и приватно дружели и добре складали, а то було обачлїве и на терену. У тим периодзе велї знаю одустац або ше обрациц ґу другому спорту, медзитим при нас то нє було так. Цали час зме ше тримали вєдно, були зме у истим составе, а познєйше вєдно бавели и у першим тиму. Нажаль, остатнї рок док зме були у пионирскей лиґи, вєшенї, на початку школского року, лєм цо зме перше коло одбавели, случело ше транспортне нєщесце у хторим погинул наш тедишнї капитен Сашо Колошняї. Вон почал до першей класи штреднєй школи до Оджаку, а у Лалитю ше случело тото нєщесце, праве тот рок кед зме були наймоцнєйши у кулскей општини. Теди зме цали рок на дресох ношели чарни флор як здогадованє на ньго – здогадує ше наш собешеднїк.

знахдзиме як можеме. Дакеди средства доставаме од спонзорох, дакеди нам родичи добродзечнє помагаю – дахто зоз превозом, дахто зоз купованьом опреми, лабдох, копачкох, шорцох, штуцнох, дресох... хто як може – гвари наш собешеднїк.

АМБИЦИЇ, ЦИЛЇ И ПЛАНИ И попри тим же кадети на початку сезони 2019/2020. прецерпели даскельо пораженя, на терену указовали моцну борбеносц, упартосц и дзеку дойсц до цо лєпших резултатох и завжац цо висши пласман, а искуство хторе през рок здобуду, окреме им будзе од помоци у шлїдуюцей сезони.

– На початку сезони зме мали пораженя, алє маме добру стартну позицию. Можеме себе положиц даяки менши цилї, бо тота лиґа барз моцна и у нєй наступаю реномовани клуби як цо „ЧСК” Челарево, „Младосц” Апатин, „Раднички” Зомбор, хтори ше роками змагаю и кадровски су добре порихтани. Тераз нашо амбициї – напредовац крочай по крочай, а то плануєме так же у шлїдуюцей полусезони, наяр, пробуєме освоїц вецей боди, дац вецей або достац менєй ґоли, патраци на цалу сезону, и же бизме скочели за голєм єдно место на таблїчки. Значне же би було видно напредованє, а верим же так будзе, бо ше так указало и пред роком кед зме були у пионирскей лиґи. Найвекши успих будзе кед на концу сезони шицки останєме вєдно у истим составе, и кед достанєме и нових бавячох, лєм же би нас нє було менєй як дотераз, а то можебуц будзе и найчежше виволанє – зачувац дзеку и мотивацию, и остац таки борбени як и дотераз – заключує Зденко. ■

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ од Милияни Чалeнич

Гумус (намасток зоз леблеблиї) Потребне:

Пририхтованє: Леблебиї охабиц у води през ноц. Ютре дзень их положиц вариц и охабиц най сциха вру дас годзину. Треба вариц док нє буду мегки (кед их сцишнєце, медзи пальцами вам останє скорка зоз леблебиї). Уварени леблебиї добре вимиц у лїтней води. Положиц до блендера, додац кус жимней води и млєц, а поступнє додавац цеснок, соль, тахини, маслинов олєй и сок зоз лимуна и мелкей паприґи. Присмачки мож додавац по власним смаку. Готови гумус преляц зоз маслиновим олєйом. Барз є смачни зоз тортилю, алє и намасцени на хлєбу. Смачного!

■ 300 ґрами леблебиї ■ 2–3 струча цеску ■ 1 деца маслинового олєю ■ сок зоз єдного лимуна ■ солї ■ мелкей паприґи ■ ложка тахиния (сусам паста)

од Лїляни Еделински

Мраморни колач

Пририхтованє Вимишац шицки состойки и достату мишанїну подзелїц на два часци. До єдней умишац какао, а друга остава жовта. Усипац жовту мишанїну до помасценей и помученей фурми, а кафову мишанїну покласц зоз ложку. Печиц на 180 ступнї 40 минути. Превериц чи колач упечени зоз зубодлобку – кед нє остава нїч на зубодлобки, колач готови, кед остава, допечиц. Упечени колач охладзиц, вец преврациц на тацну и посипац зоз мелким цукром. До колача мож умишац и 200 ґрами сухого грозна. Смачного!

38 РУСКЕ СЛОВО

Потребне: ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

1 марґарин 250 ґрами цукру 4 вайца 500 ґрами муки 1 пращок за печенє 1 ванелийов цукер 2 ложки какава потарта скорка з лимуну мелки цукер за посипованє

14.ФЕБРУАР 2020.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ од Тат’яни Горняк

За тото французке єдло у мини виданю потребне помишац 270 ґр. муки зоз пол ложички солї и пол ложички пращку за печенє. Потим ше дода 130 ґр. Мегкого масла лєбо марґарину и так на сухо помиша зоз руками же би ше достало трушацу мишанїну. До того додаваме ище 3 ложки квашней шметанки и загнєцеме цесто. Цесто ше розженє на кус посипаней муки и на ценко. Вибераю ше круги зоз модлу, лєбо векшим погаром, велькосц коло 9-10 центи. Тоти цесточка складац до фурмочкох за мафини и нїжно прициснуц же би ше направела кошарочка. Сподок поджобкац зоз видлїчку. До тих калупох сипе ше шлїдуюци фил: розтрепе ше 4 вайца и до нїх

Мини киш дода 1 децу квашней шметанки, 100 ґр. Попраженей на дробно порезаней сланїни и шункарици, 100 ґр. квашени огурки. По смаку ище дакус посолїц и попопровац, а по верху натрец кус траписта сира лєбо пармезану. (Можлїви и други комбинациї филу, як цо живинске биле месо место шункарици, шампиньони место огуркох... Здумайце сами.) Пече ше 15-20 минути на 220 ступнї.

У чаше кед маме вше вецей обовязки и вше менєй часу за компликовани торти примушени зме ше знаходзиц и помоц поглєдац у маркетох. Так за тоту торту вихасновани куповни пишкоти (пакованє од 3 фалаткох, цми скорки). Фил: вимиша ше 6 жовчки зоз 200 милилитри млєка и 7 ложки муки. До шерпенки ше положи 400 мл. млєка, 6 ложки цукру и 2 ванелийово цукри. Кед млєко превре до ньго ше помали сипе пред тим порихтану мишанїна зоз жовчками и нєпреривно ше миша. Уварени фил ше такой закриє зоз фолию же би ше нє влапела скорка. До охладзеного филу додаваме 250 ґр. марґарину вимишаного зоз 120 ґра14.ФЕБРУАР 2020.

мами мелкого цукру. Зоз филу видвоїме штварцину за финалне премасцованє. До остатку фила дода ше 200 ґр. на дробно нарезани желе бомбони и 5 порезани крем бананки. Нафиловану торту премасцуєме зоз 200 ґр. шлаґу. Смачного!

РУСКЕ СЛОВО

39

Пририхталa: Лю. Цвеїч

Торта ”Ола-ла”

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ОТРИМАНИ БАЛ У ШИДЗЕ

РОК LXXVI ЧИСЛО 7 (3876) НОВИ САД, 14. ФЕБРУАР 2020.

ВЕШЕЛЄ ДО РАНА У Руским доме у Шидзе отримани традицийни руски бал хтори орґанизовало КПД „Дюра Киш” з потримовку Здруженя женох „Маря”. Вешелєло ше зоз руску шпиванку и музику нащивителє зоз Шиду, Бачинцох, Беркасова, Бикичу и других околних местох. На початку шицких привитал предсидатель дружтва Златко Манько, а бал єдна з манифестацийох хтору ше отримує у ювилейним року, кед КПД „Дюра Киш” означує значни ювилей – 100 роки иснованя. Уж на перши такти гудацох, оркестра Дружтва, госци и домашнї ше дали до танцу. Шпивало ше, и вешелєло по ранши годзини, а найстарши госц бул бачи Владислав Емейди зоз Шиду хтори, гоч у своїм 90-тим року живота, дзечнє пришол на руски бал. Вл. Дїтко

Фотоґрафия: 0009P

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: о. Владимир Еделински Миколка Фотоґрафия: 0017P

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

■ МОЗАЇК: РУСКА ТРАДИЦИЯ У ДРУЖТВЕНИМ БАВИСКУ

■ БУДЗА ШЕ СРИМСКИ ВИНЇЦИ