Ruske slovo 07

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ НОВОСА ДЯНЄ ПОТРИМУЮ АЛЕКСОВ ЗАКОН” ”

РОК LXXII ЧИСЛО 7 (3668) НОВИ САД, 19. ФЕБРУАР 2016. РОКУ

ЗОЗ ЦИХОСЦУ ПРОЦИВ НАСИЛСТВА ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ ХАСНОВАТЕЛЬОМ БУДЖЕТНИХ СРЕДСТВОХ ШЕ „ЗАЦАГУЄ РЕМЕНЬ”

а новосадскей Площи шлєбоди, опрез Городскей хижи, внєдзелю, на 15 годН зин, Ґрупа „2 минути цихосци” (Фейсбук: „2 minuta tišine!”) орґанизовала явни сход зоз идею же би ше у Скупштини Сербиї вигласало „Алексов закон”. Ґу членом ґрупи ше придлужели гражданє и зоз пейцома минутами цихосци виражели потримовку Закону. До акциї „Сцем Алексов закон”, з тижня на тидзень, уключую ше гражданє у вше вецей городох по Сербиї. Людзе ше приключую ґу цихому протесту и так указую же су свидоми опасносци хтору виволує парняцке насилство. Закон достал мено по Алексови Янковичови, 14рочному школярови зоз Нишу, хтори дзвигнул руку на себе прето же го длугши час малтретовали його парняки у школи. У маю будзе пейц роки як го нєт. Здогадованє на хлапца хтори ше нє могол одбранїц од насилства у школи, порушало граждански инициятиви же би ше зопарло насилство у школох и медзи школярами (дзецми). Одбор за права дзецка Скупштини Сербиї прилапел инициятиву за уводзенє „Алексового закона”, зоз хторим би ше були пооштрело мири процив парняцкого насилства, а члени Ґрупи „2 минути цихосци” наявели же ше буду сходзиц каждей нєдзелї, док закон нє будзе прилапени. В. Вуячич

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ кох, поволує читачох новинох „Руске слово” и нащивительох сайта (www.ruskeslovo.com) же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Фотоґрафиї хтори ше будзе обявйовац на сайту и у новинох диґитализовани, а пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com. Фотоґрафиї ше будзе обявйовац длугши часови период, а на сайту буду пошоровани на окремним месце, так як виходза у новинох.

Фотоґрафия: K006a_0137P

ПОМОГНЇЦЕ, РОЗПИТАЙЦЕ ШЕ, ПРЕПОЗНАЙЦЕ!

Фото: Сашо Палєнкаш

еб редакция „Руского слова”, у сотруднїцтве зоз ЗаВ водом за културу войводянских Руснацох, Музейом Войводини и Покраїнским заводом за защиту памятнї-

■ СТРЕТНУЦЕ ПАПИ ФРАНЦИСКА И ПАТРИЯРХА КИРИЛА

ГЕВТО КРАСНЕ МАЛЕ ЗАРЕНКО Пише: Агнета БУЧКО ПАПГАРГАЇ, писателька

Одроснута зоз свидомосцу хторей заєднїци припада Вец ше потверд зе ло и гевто же як чло век нї ґ да нє ґенерация 70-тих, писателє хтори ше теди зявели у ли- може знац кеди и цо то ко нєц и цо на ютре буд зе. У тератури на руским язику, углавним уж на своїх почат- Би ки чу ожи ло КУД, у Би ки чу по стої шпи вац ка ґру них животних крочайох ше стретала зоз нєпреривним па, дзе ци тан цую, отри мую ше про гра ми. За потї ху! повторююцим одгуком: ми, як Руснаци, ту препадаме и У Би ки чу на рок буд зе Цен трал на пре сла ва Дня Ру пофришко нас ту нє будзе. И док ше тото претворйова- сна цох. Шиц ко да кус да лєй од гевтих дижд жов них ло до хору и док ше з велїх бокох чули самопонїжуюци днь ох, голєм кед сло во о до патра ню ру скей кул ту ри. А у нєй ше у остат нєй слова о нашим язику и народу, Живот єдней заєднїци здабе на чловеков живот. де це ниї, а може буц и жиюци у нєпреривним страху Лєм єй живот вельо длугши и нє знаме цо будзе ско рей, зя ве ли ве лї од того чувства, тота ґенераз ню у будучносци, и знаме же шицких нас очекує мла ди, хто ри гур ко ция сцигла до красних рокох и ище вше є ту. Ище вше є жива конєчносц. У нашей рускей заєднїци тото цо красне, таю и чечу през ню. (нє лєм физично) зоз шицки- то млади хтори на свой способ жию свою рускосц. Єд но став но, гур ко Вони тот лїк хтори потребни таю и жию тоту ру ску ма искуствами и спокусами. целу кед достанє горучку кул ту ру на свой спо У тих спокусох най на тот засоб. И до ра стаю ца ли вод будзе тота перла. ґене ра циї мла дих. Бикич мали, алє ма чудно красне шерцо. Упознала сом го у младосци кед ше там ход- Кра шнє ше на нїх при патрац зоз тих, уж стар ших зело бавиц забави и кед там робели учителє Мудри, а ро кох. познєйше и воспитачка Мария Бобальова. И було дзеци А при по вед ка о пре па да ню стої. Пре па дли ве лї ве ль ки ци ви ли за циї. Так як цо люд зе уме раю так уме хторих учели. Кед пришли воєни часи и кед требало направиц Емисию раю и на роди, и язи ки. Алє ми ище вше жи ви! Ище за дзеци за Радио Нови Сад, було похмарене над Бики- вше зме ту! И яке кра сне! Може ме бе шедо вац на чом. Дзеци нє же нє сцели бешедовац по руски, алє ма- сво їм язи ку, шпи вац, пи сац... На язи ку хто ри за гур ло и знали. Нє помогли вельо анї кнїжки зоз писнями, котал у да я ким кар пат ским пото ку у сво їм на га до хтори вони сцели научиц, алє було то чежко. Чекаюци ва ню ру ско сци ище пред ти сяч ро ка ми, форму ю ци автобус на дижджу одходзаци зоз того места, була лєм ше до ри жних ка мен чкох у тих це кох. Жи вот єд ней за єд нї ци зда бе на чло ве ков жи вот. Лєм єдна думка: чи то насправди тота хвилька нєставаня. єй жи вот ве льо длуг ши и нє зна ме цо буд зе з ню у будуч но сци, и зна ме же шиц ких нас оче кує ко нєч носц. Алє, кед буд зе ме унапря ме ни лєм на ню вец пре пу щ и ме жи вот и шиц ко гевто цо вон кра сне при но ши те раз. У на шей ру скей за єд нї ци тото цо кра сне, то мла ди хто ри на свой спо соб жию свою ру скосц. Во ни тот лїк хто ри потреб ни це лу кед до ста нє го руч ку. Ви ро ят но и же знаю за тото на шо ма ле за рен ко од хто ро го ше, сце ли то або нє, нє можу од рек нуц. То гевто ру ске за рен ко у на шей кре ви хто ре преход зи през шер цо, през ро зум. Пре то зме ище жи ви. ■

2 РУСКЕ СЛОВО

19. ФЕБРУАР 2016.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Иван САБА ДОШ, заменїк одвичательного редактора

■ Тижньовнїк 4–5. Рестриктивни буджет и його дилеми 6–7. Финансованє Националного совиту Руснацох у тим року

■ Нашо места 10–11. Управянє з одпадом у Руским Керестуре

■ Економия 12. У Шидзе отримана схадзка Вивершного одбору ДОО „Руски двор”

■ Култура и просвита 14. Рочна скупштина РКУД „Др Гавриїл Костельник” 16. У Новим Садзе основани Союз културноуметнїцких дружтвох Сербиї

■ Дом и фамелия 17–19. Малиґни хороти – поражуюца статистика 20. ЖеноблоґИя

■ Людзе, роки, живот 22–23. Любомир Чапко, рибар з Керестура

■ Духовни живот 24–25. Стретнуце папи Франциска и патриярха Кирила

■ Информатор

26–31. Оглашки и In memoriam

■ Спорт 32–33. Финансованє наших спортских клубох На насловним боку – Катедрална церква святого оца Миколая у Руским Керестуре. Автор фотоґрафиї – Сашо Палєнкаш.

НАПРЕДОК, НА СТАРЕ Вецейрочни тренд зменшованя буджетних даваньох за шицки обласци явного живота хтори ше финасную з державней каси, причина же ше остатнї час на початку каждого буджетного циклуса вецей нє поставя питанє же чи будзе, алє за кельо будзе ценши. Установи култури, и тоти цо пестую културу векшинского народу, и меншинских националних заєднїцох, длуго були на марґини тих турбуленцийох – чи пре свидомосц дружтва о їх значеню, чи прето же ше им и иншак удзельовало лєм отрушинки з буджетного колача. Медзитим, тераз и култура пришла на шор же би ше з нєй ище кущик одщипело. З єдного боку, обєктивно маме кризу и безпенєжносц. З другого, импортовани неолиберални концепт хтори ше, з поволованьом на „европски стандарди” нєкритично заклада за гашенє буджетних институцийох, хтори по своєй природи нєкомерциялни, алє трошок у явним интересу, и їх преориєнтованє на змагательни тарґовищни принципи отвореней конкуренциї. З трецого, маме виберанкови рок, зражени амбициї двох политичних блокох на двох уровньох державней власци – републичней и покраїнскей, и борбу за гласачох у хторей скоро шицки мири дошлєбодзени и кажду колатералну чкоду мож поднєсц. Нє тайна, и нє од вчера, же питанє обсягу и финансованя АП Войводини нє ришене. Анї єдна власц од Пиятого октобра тото питанє нє ришела на тирваци, функционални, справедлїви и, насампредз, нормативни способ хтори нє будзе завишиц од дачиєй дзеки, алє лєм од слова закона, нєзависного од политичней ґарнитури на власци. Таки стан як єдини резултат ма же у чечуцим предвиберанковим „моцованю” Републики и Покраїни, шицко цо завиши лєм од єдного жридла финансованя, тераз як медзи млатком и ковадлом. Яр прейдзе у виберанкох, формованю и консолидованю власци. Вец лєто и одпочивки, а вец ше, з даяким позарядовим ребалансом, дєплови кус попуща, як потвердзенє предвиберанкових обецункох. Так же 2016. рок анї по єдним критериюму нє будзе за паметанє. Прави тест, чи ше стан у култури, та и нашей меншинскей, дараз враци „на старе” мож обчековац аж нарок, на прости и нєвиберанкови 2017.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: заменїк одвичательного редактора Иван Сабадош – редакторе/ки – Дюра Винаї, Мирон Горняк-Кухар, Михайло Зазуляк, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса; новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сенка Надь, Сандра Барань, Ана Маркович, Танита Ходак * Язична редакторка – Блажена Хома-Цветкович * Лекторка – Ясмина Дюранїн * Технїчна редакторка – Люпка Цвеїч; компютерски обробок – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Пет роварадин * E-mail: ruske.redakcija@gmail.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 300 *

Direktorka MARTICA TAMA[ *** Odvi~atelqni redaktor dr BORIS VAR]A

19. ФЕБРУАР 2016.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК РЕСТРИКТИВНИ БУДЖЕТ И ЙОГО ДИЛЕМИ

Foto: Dxra Vinaї

ЯК ШПОРОВАЦ НА КУЛТУРИ? Пишу: Иван САБА ДОШ Михайло ЗАЗУЛЯК

Тото цо ше длугши час обчековало, тераз ше и зисцує. Мири шпорованя сцигли и по културу, дїялносц хтора анї потераз нє мала централне место на лїстини дружтвених и политичних приоритетох. Гоч намира же би зменшаня буджетох були пропорцийно розподзелєни, виходзи же найбаржей буду церпиц литературна, музична, сценска и филмска творчосц, та манифестациї. Шицко ше то одноши и на културу меншинских заєднїцох

Ш

ицки установи и дїялно сци у обласци култури у тим року можу раховац на обачлїво зменшани буджети. Кед слово о меншинских заєднїцох, конкретни податки початком рока у розгварки за ново садски „Дневник” представел Покраїнски секретар за културу и явне информованє Славиша Ґруїч, хтори гварел же у тим року за софинансованє програмох и проєктох на основи явного конкурсу, Секретарият на розполаганю ма 42,7 милиони динари, цо аж шейсц раз менєй як прешлого року. Драстичне и у обласци за потримовку и стимулацию сучасней културней творчо сци меншинских заєднїцох, понеже того року наменєни 2,5 милиони динари, а влонї за тото було вєдно 20 милиони динари. Пре ре стриктивни буджет АП Войводини за 2016. рок, менєй пенєжи будзе за традицийни проєкти културно-уметнїцких дружтвох, установох култури и профе сийни театри. МАНИФЕСТАЦИЇ И ФЕСТИВАЛИ По нєурядових информацийох яки прешлого тижня мал Национални совит Руснацох, конкурси з обласци уметнїцкей творчосци и традицийних манифестацийох Покраїнского секретарияту за културу и явне информованє, пошвидко ше анї нє розпише.

– Нашо установи, здруженя, КУД и фестивали до Секретарияту конкурую за вецей обласци, найвецей на конкурс за софинансованє програмох и проєктох у обласци защити нєматериялного културного нашлїдства и сучасней уметнїцкей творчосци националних меншинских заєднїцох у Войводини. По тим конкурсу, Руснаци прешлого року достали милион 500 тисячи динари, як и рок пред тим, а того року, пре зменшанє буджету, виходзи же би нашей заєднїци шлїдзело лєм коло 170 тисячи. Ту ше конкуровало з конкретнима проєктами, а найвецей средства ше опредзельовало за фестивали. Поведзме, керестурски Дом култури прешлого року за

4 РУСКЕ СЛОВО

„Ружу” достал 300, за Драмски мемориял 200, а за „Костельникову єшень” 50 тисячи динари, цо уж було одредзене зменшанє – гвари секретар НС Руснацох Таня Арва Планчак Конкурси ище вше нє розписал анї Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини-заєднїци, алє голєм позната сума хтора будзе опредзелєна меншином за проєкти у култури. Ту нашо здруженя конкурую з проєктами за манифестациї, опрему и дзепоєдни инвестицийни укладаня, алє то и єдини конкурс дзе можу достац средства за порядну дїялносц. Прешли роки за Руснацох ше стандардно опредзельовало милион 200 тисячи динари. Влонї сума уж зменшана, бо до „єдначини” вошла и чарногорска национална заєднїца. У тим Секретарияту вєдно, за шицких, влонї по тим конкурсу бул наменєни 31 милион, а тераз є зменшани на 17 милиони динари. Видзе же за проєкти рускей заєднїци у тим року припаднє 630 тисячи динари. УСТАНОВИ И ИНСТИТУЦИЇ Покраїнски буджет за културу зменшани зрозмирно другим ресором у Покраїнскей влади, алє у тей обласци будзе обачлївша чкода, понеже Секретарият за културу и явне информованє финансує роботу дзевец меншинских медийох, пейц заводох за културу и ма 12 индиректних хасновательох, як цо Сербски народни театер, Музей Войводини, Спомин збирка Павла Белянского, Покраїнски завод за защиту памятнїкох култури и други углядни институциї. Познате же АП Войводина и главни финансиєр националних театрох националних заєднїцох у Войводини, та прешлого року вредносц конкурсу за тоту дїялносц, за шицки театри у Войводини – професийни и аматерски, була 43 милиони 731 тисяч динари. Наш Руски народни театер „Петро Ризнич Дядя” средства достал лєм за єден проєкт, як и други таки театри, односно 1,7 милиони динари за цали рок. До помоци з 300 тисячами „прискочел” и снователь – Национални совит Руснацох, же би ше витворело два премиєри до рока.

19. ФЕБРУАР 2016.

ТИЖНЬОВНЇК – Понеже того року за шицки конкурси у култури опредзелєни лєм 42 милиони, а прешлого року скоро така сума була лєм за театри, конкурс за театри будзе розписани, алє за барз зменшани средства. Но, ище вше нє познате на яки винос, та анї кельо у нїм будзе за театри националних меншинох – толкує секретар НС Таня Арва Планчак, хтора як член Управного одбору РНТ, детально упозната и з финансованьом Театра. Пре менши обсяг покраїнского буджета, Новинско-видавательна установа „Руске слово” у 2016. року достанє за 10 одсто менши средства як влонї. Зоз зменшаньом, порядна державна субвенция за новини „Руске слово” и часописи „Заградку” и МАК, у 2016. року вєдно будзе менша за 3,5 милиони динари.

– Же би Установа порядно видавала новини и часописи, максимално ше зменша трошки, затераз, без зменшаня заробкох занятих. План шпорованя ше уж применює и облапя шпорованє на драгових трошкох, дньовнїцох, зменшанє вонкашнїх, гонорарних сотруднїкох. Наздавам ше же мири шпорпованя буду дочасово на моци, бо „Руске слово” жада и надалєй буц медий у хторим ше афирмую нашо млади новинаре и писателє. Жадаме зачувац информованє и видавательство на руским язику у оптималним обсягу, бо так чуваме и наш руски язик и нашу културу, националну свидомосц и идентитет – толкує директорка НВУ „Руске слово” Мартица Тамаш. На другим боку, будзе ше намагац векшей наплаценосци „Руского слова“, „Заградки“ и МАК-у, и у векшей мири зарабяц пенєж зоз обявйованьом оглашкох и рекламох, так як робя медиї вшадзи у швеце. Понеже „Руске” у першим шоре новинска установа, у одношеню на установи з обласци култури у Войводини, у лєпшим є положеню, бо їх субвенциї у тим року буду вельо менши. Часопис за литературу, културу и уметносц „Шветлосц”, хтори ше як проєкт финансує прейґ конкурсох, у актуалних обставинох будзе ше обявйовац у електронскей форми на сайту Установи, покля ше нє обезпечи средства за традицийну, друковану верзию.

гашеню дїялносци – спозорел редактор Видавательного оддзелєня Микола Шанта. По його становиску, белетристична кнїжка на язику меншини найбаржей одражує, пестує и розвива духовносц и менталитет тей заєднїци. Ґу тому, стабилне функционованє видавательней дїялносци при Руснацох у периодзе за нами, як резултат ма же ше формовала ґенерация младих писательох, функционує и штредня ґенерация, а активни и старши писателє хтори „прежили” чежки дзеведзешати роки прешлого вику.

– Нєшка маме интензивни литературни живот и коло двацец понукнути наслови за обявйованє. И праве тераз, кед зме ше „очутели” од чкоди направеней дзеведзешатих, бо теди цала

СПОЗОРЕНЄ

На основи запланованих средствох з буджета АП Войводини за 2016. рок, за дїялносц Заводу за културу войводянских Руснацох опредзелєне пейц милиони 830 тисячи динари. То значи же буджет за актуални рок по першираз зменшани за 770 тисячи, цо ше вшелїяк рефлектує на обсяг активносцох Заводу.

– Приоритет нам будзе розпочате, насампредз етноґрафски проєкти у обласци виглєдованя, защити и презентованя културного скарбу Руснацох, фахово едукациї и роботнї, як и активносци унапрямени на младих – гвари директор Заводу Серґей Тамаш, и надпомина же наш Завод у чежшей ситуациї як подобни установи других меншинских заєднїцох у Войводини.

– Нам главни финансиєр Покраїна, а заєднїци хтори маю матични держави, на єден „покраїнски” динар доставаю и по три-штири динари зоз того жридла. Прето ми баржей чувствуєме рестриктивни мири, и мушиме ше баржей прилагодзовац – толкує Тамаш. По його словох, то насампредз значи же ше шицки актере нашого културного живота мушпа фокусовац на писанє проєктох – шицко цо мож представиц и формуловац як програмну дїялносц, треба посилац на конкурси, а нє лєм раховац на буджетски, „руски” пенєж. У конкретним случаю Заводу за културу войводянских Руснацох, то найскорей значи же будзе требац обдумац и формализовац нови способ финансованя фаховей помоци за руски КУД-и, як и орґанизованє централней преслави Дня Руснацох. Тамаш надпомина же, на концу, Завод праве прето и орґанизує рижни обуки за писанє проєктох, алє служи и як конкретни приклад за таке опредзелєнє. Од Нового року, Завод придал уж проєкти на рижнородни конкурси, а пририхтує ище даскельо за конкурси хтори буду отворени тей яри. Становиско таке же гоч и кед нє прейду шицки, кажди успих источашнє и значне розтерхованє за буджет тей институциї.■

Медзитим, за другу значну дїялносц Установи – видавательство, перспектива вельо чежша. Редакция Видавательного оддзелєня НВУ „Руске слово” влонї прейґ проєктох достала три милиони динари з хторих обявени дзешец наслови. У одредзеней мири з того пенєжу виплацени нє лєм друкарски трошки и символични гонорари автором, алє часточно и робота тих цо робя на тих проєктох. Того року, за кнїжки одобрене шейсц раз менєй.

– Кед тота сума „окляпнє” на пейцсто або шейсцсто тисячи, цо значи за обявйованє двох або трох насловох, вец маме право бешедовац о загроженосци здобутих правох националней меншини, а по шицких актох хтори подписує наша держава, то би ше нє шмело случиц. Кед би мири шпорованя були запровадзени линеарно, дзешец або двацец одсто од продукциї, то би ше могло толковац як шпорованє, а кед ше зоз, нїби, мирами шпорованя єден сеґмент култури зводзи скоро на гашенє дїялносци, вец нє бешедуєме о шпорованю, алє о

Руска кнїжка под знаком питаня

19. ФЕБРУАР 2016.

ЛОКАЛНИ УРОВЕНЬ Попри пенєжу з Републики и Покраїни, нашо установи, КУД-и и здруженя ше финансую и з уровня локалней самоуправи. Так за нашо три найвекши фестивали у орґанизациї керестурского Дома култури Општина Кула и того року видвої значни средства, а Фестивал рускей култури „Червена ружа” финансую и сами Керестурци зоз самодоприносу. Виходзи же затераз найбизовнєйши финансиєре рускей култури буду локални самоуправи. ґенерация онєможлївена у своїм розвою, ми маме знова вдеренє до шерца нашей култури. Мойо становиско же национална заєднїца муши реаґовац оштро и одлучно, насампредз у наглашованю обсягу чкоди за културни и национални живот Руснацох. Кед то так останє як наявйоване, вец вецей нє можеме повесц же у нашей держави маме високи стандарди у пестованю културного живота националних меншинох – заключує Микола Шанта. ШЕДНУЦ И ПИСАЦ ПРОЄКТИ

РУСКЕ СЛОВО

5

ТИЖНЬОВНЇК ФИНАНСОВАНЄ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ У ТИМ РОКУ

ОБЧЕКУЄ ШЕ ЗМЕНШАНЄ БУДЖЕТА

У 2016. року Национални совит Руснацох за свою дїялносц може обчековац найвецей коло 11,5 милиони динари з буджета Републики Сербиї и з покраїнских средствох З буджета Републики Сербиї за носц. Того року тота сума зменфинансованє роботи шицких на- шана на 40 милиони, алє ище ционалних совитох националних вше нє прераховане кельо хтороменшинох у держави того року му совиту припаднє. Одредзени опредзелєни 245 милиони дина- процент тих средствох идзе шицри, виявела после схадзки з пред- ким єднак, а друга часц на осносидателями и представителями ви того яку НС, односно єдна националних совитох национал- меншина, ма розвиту структуру и них меншинох, отриманей 12. орґанизацию. Значи, то завиши и фебруара у Беоґрадзе, директор- од числа єй припаднїкох, кельо ка Канцелариї Влади Сербиї за меншина ма установи и рижни людски и меншински права Суза- програми, яке ма число школярох на Паунович. писани медиї, годзини емитованя За роботу Националного совиту Руснацох з реНАЙЧИСЛЕНШИМ публичного буджета НАЙВЕЦЕЙ опредзелєни 9 милиони 200 000 динари, цо скоро Найвецей средства з державного буджетельо кельо и влонї, 9,3 та достаню совити найчисленших нациомилиони динари. Як за налних меншинох у Сербиї – мадярского нашо новини гварел пред- 61 милион, бошняцкого 26,6 и ромского сидатель Совиту Славко 22,1 милион динари. НС Словацох достаРац, котри присуствовал нє 18,4 милиони, Румунох 13,3, Албанцох на схадзки у Беоґрадзе, 13,1, а НС Горватох 13 милиони динари. задовольни є з тим же наНационални совити Болгарох и Чарношому Совиту средства нє горцох у 2016. року достаню по 7,7, Влазменшани и вецей, медзи- хох 7,5, а Бунєвцох и Македонцох по сетим, вон винєсол и начал- дем милиони динари. НС Українцох доне становиско шицких со- станє 4,6 милиони динари, Нємцох и Словитох же за їх дїялносц венцох по 4,1, Чехох 4, Єгиптянох 3,7, держава могла опредзелїц Ашкалийох и Грекох по 3,6, а Союз євреи вельо вецей як коло два йских општинох Сербиї достанє 3,8 мимилиони еври, кельо то лиони динари. виходзи. Тото поровнал з тим же лєм за єден проєкт ЕУ о виглєдованю положеня на- у електронских медийох, спрам ционалних меншинох у Сербиї того у келїх општинох ше язик буду видвоєни вецей як милион службено хаснує... Плус-минус, еври, а за роботу меншинох, од- виходзи же нам зоз 3,2 средства носно їх совитох, держава опред- вироятно буду зменшани на коло зелєла два милиони еври. два милиони 400 тисячи динари Роботу националних совитох – гварела секретар НС Руснацох зоз шедзиском у Войводини фи- Таня Арва Планчак, з надпомнунансує и Покраїнски секретарият цом же подобни принцип финанза образованє, предписаня, упра- сованя и з уровня держави. Актуву и национални меншини-заєд- ални буджет Совиту принєшени нїци, медзитим, пре зменшани на основи прешлорочних достапокраїнски буджет, зменшани тих средствох, медзитим, як нам средства обчекує ше же буду и гварел предсидатель Совиту националним совитом. Славко Рац, док будзе позната ко– Шицки совити зоз шедзиском нєчна сума и з уровню Покраїни у Войводини влонї вєдно достали ушлїдзи його ребаланс, та буджет 60 милиони, а НС Руснацох коло НС можебуц будзе зменшпани и три милиони 200 тисячи динари за милион динари.

– за порядну и розвойну дїялМ. Зазуляк

6 РУСКЕ СЛОВО

НАЦИОНАЛНИ СОВИТ МЕДЗИ МЛА ДИМА

ИНИЦИРОВАЦ НОВИ ЗМИСТИ Школяром руских оддзелєньох Ґимназиї „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре представена робота Националного совиту Руснацох. У Дюрдьове схадзка о софинансованю проєктох младих у рускей заєднїци Роботу Националного совиту Руснацох (НС) школяром представели члени його Роботного цела за младеж Иван Канюх и Яким Винаї, та Марина Гайдук, представителька младих у Одборе за образованє НС. Подробнєйше потолкована структура НС-у, його функционованє и инґеренциї, а тиж и як ше мож уписац до окремного виберацкого списку. Яким Винаї наглашел же млади найлєпше знаю цо им треба, та праве прето и треба висц медзи младих, же би вони участвовали у твореню змистох.

– Потераз зме ше представели у Новим Садзе и Вуковаре, а таку праксу плануєме запровадзиц и пред другима младима з нашей заєднїци – гварел Иван Канюх, єден з иницияторох тей презентациї. Змисти хтори млади жадаю то розвага, а найбаржей ше интересовали за фестивал „Водова фест”, хтори уж два роки нє орґанизовани. Прешлого тижня у Дюрдьове отримана штварта порядна схадзка Роботного цела за младеж Националного совиту Руснацох на хторей найвецей уваги пошвецене конкурсу за софинансованє проєктох младих у рускей заєднїци, як єден од способох помоци младежским орґанизацийох. На схадзки присуствовали члени з Руского Керестура, Нового Саду, Вербасу, Шиду, Дюрдьова и Зомбора, як и предсидатель Вивершного одбору. Конкурс розписани, а конкуровац годно по 1. април найвецей з двома проєктами по єдней орґанизациї, а по конєц истого мешаца би ше мало знац хтори проєкти достали средства и з яку суму пенєжу апликанти буду розполагац. Затераз, за проєкти младих плановане опредзелїц 250 000 динари, а точна сума будзе позната пошвидко. На схадзки ознова порушана инициятива же младим у наших местох треба помогнуц у писаню 19. ФЕБРУАР 2016.

ТИЖНЬОВНЇК STANOVISKA

Пише: Анамария РАНКОВИЧ, новинарка

ГОРКИ ЖЕЛЄНИ ПРАВИЛА

проєктох. Члени ше зложели же млади часто пре таке одустаню конкуровац, та би им требало на даяки способ помогнуц, лєбо их едуковац. Члени Роботного цела єдногласно одлучели же нашу шпивачку и авторку, новинарку

МОЖ ПОСИЛАЦ ПРОЄКТИ ЗА 2016. РОК Проєкти можу приявиц шицки млади старосци од 15 по 35 роки чийо идеї унапрямени на руску заєднїцу и младих у обласцох култури, информованя, розваги и шлєбодного часу, та нєформалней едукациї. Кажди проєкт треба же би бул приявени спред даєдного формалного здруженя, културно уметнїцкого дружтва, або нєвладовей орґанизациї. Конкурс тих дньох будзе обявени на урядовим сайту Националного совиту Руснацох. За вецей информациї ше мож опитац членом Роботного цела, лєбо писац на адре су rcmladez@gmail.com

Саню Полдруги предложа за доставанє награди „Искри култури” Заводу за културу Войводини. То єдна од штирох наградох котри ше од 2010. року додзелює за творчосц младих авторох до 35 роки у култури и уметносци, як и унапредзованє културного живота у АП Войводини. Окрем спомнутого, на дньовим шоре було и прилапйованє Звиту о роботи и финансийного звиту Роботного цела за младеж за 2015. рок. С. Барань С. Надь 19. ФЕБРУАР 2016.

Процес прегваркох о членстве ма 35 поглавя, а кажде з нїх значи ускладзованє одредзеней обласци ґу стандардом ЕУ. Поглавє 27 – защита животного штредку, єдно зоз найдрагших и найкомплекснєйших з оглядом на тото же тоти предписаня облапяю коло єдну трецину ЕУ законодавства. Без огляду же Европска комисия на скрининґу у септембру и новембру 2014. року оценєла же ускладзеносц Сербиї на тим планє зоз ЕУ коло 50 одсто, слаба точка нам и далєй имплементация, хтора у нашим случаю спод 20 одсто, а главна дилема як ускладзиц потребу за привредним и економским ро стом и розвойом зоз тенденциями защити животного штредку? ПОГЛАВЄ 27 Ца ли процес Словению коштал 2,7 милиярди еври, ГорватПоглавє 27 облапя „обску вецей як 10, а нас, по шиц- ласц животного штредку ким судзаци, будзе значно вецей горизонтално (оцену вплїву як 10,6 милиярди евра, кельо на животни штредок, допредвидзене зоз акцийним пла- ступносц информацийох, ном зоз 2011. року. Проблем у участвованє явносци), одстарих пошореньох и индустриї, носно през сектори: квалиподлей инфраструктури, обся- тет воздуху, управянє зоз жней администрациї, почежко - одпадом, квалитет води, засци у применьованю тих пред- щиту природи, контролу писаньох на локалним уровню и идустрийного заґадзеня и велї други индиректни трошки, управянє зоз ризиком, хета Сербия будзе вимагац додат- микалиї, пременки клими, защиту од галайку и цивилни преходни периоди за примену защиту”. ньованє предписаньох и за обовязки у вязи зоз енерґетику. Без огляду на тото, у ресорним министерстве наявене же би ше сет вименкох закона зоз обласци животного штредку могол найсц пред парламентом пред виберанками, а подполне усогалшованє ше очекує по 2030. рок. Тоти пременки подрозумюю и пременку статуса материялох хтори потераз у Сербиї третировани як шмеце, як наприклад офарбени метали, скло, папер и пластика, цо би мало поспишиц їх рециклованє, а то значи же наша индустрия нє муши трошиц пенєж на ришованє одпаду, алє през рециклованє може и заробиц. Медзитим, имплементация тих законох, т. є. еколоґийна политика хтору даєдна держава запровадзує у велькей мири завиши од єй економскей политики, а з оглядом на положенє Сербиї у тей приповедки, прилагодзованє наших предписаньох ґу ЕУ стандардом нє лєм же нє ґарантує защиту животного штредку, алє найвироятнєйше значи и додатне кредитне задлужованє держави, бо, по словох фаховцох, предприступни фонди нє буду достаточни. Алє без того крочаю нєт придружованя, бо отримуюци розвой и защита животного штредку медзи приоритетами ЕУ и без єй прициску, нажаль, еколоґийни питаня би ше вироятно нє нашли пошвидко на дньовим шоре у Сербиї.■

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА „СРИМСКА ВИНИЯДА” У БЕРКАСОВЕ

ПРЕГЛАШЕНИ НАЙЛЄПШИ ВИНА Фахова комисия оценьовала 86 вина и преглашела найлєпших продуковательох билого, чарного и червеного вина, пошвецени винїци и наявени нови винїцарски рок у хторим роботи можу почац З нагоди Святого Трифуна, защитнїка винїцох и винїцарох у Беркасове отримана традицийна туристична манифестация „Сримска винияда”. По двацецперши раз зишли ше винїцаре и винаре, односно любителє вина же би оценєли хто випродуковал найлєпше вино. По традициї, дополадня пошвецена винїца у кумових „Винияди”, а того року то були Радо Перич и Душан Трзин зоз винариї „Данґуба”. Винїцу пошвецел беркасовски парох Сербскей православней церкви о. Боян Цветкович. Того року пред фахову комисию, и єдного з найпознатших енолоґох, професором Слободаном Йовичом, були виложени за оценьованє 86 прикладнїки билого, чарного и червеного вина. У ресторану „Далас” була и вистава и деґиустация винох винариї „Ґаїч”, а на етно–штанду ше представело и Здруженє женох „Жридло” зоз Беркасова. Продуковательох вина и го сцох винияди привитал Никола Васич,

предсидатель општини Шид, хтори повинчовал найлєпшим продуковательом вина, а другим пожадал же би и вони шлїдуюцого року були медзи наградзенима. Професор Йович виповед даскельо красни виреченя о вину и додал же любов и вино иду вєдно, як и швето Святого Трифуна и Святого Валентина. У катеґориї шицких змагательох за били вина перше место достала ви-

ПОШВЕЦЕНА ВИНЇЦА МИРОСЛАВА СОКОЛА Внєдзелю пошвецена и винїца познатого винїцара и продукователя вина Мирослава Сокола зоз Бикичу. Пошвецели ю о. Михайло Режак, парох у Шидзе и декан сримски, и о. Владимир Еделински Миколка, парох у Беркасове. На пошвецаню були и госци зоз Бардейова.

нария Илич-Ниємчевич зоз Бикичу. Други бул Мирослав Кралєвич зоз Илоку, а треци тиж зоз Републики Горватскей Андєлко Прокопец зоз Бапскей. Чарни вина найлєпши мал Клуб винарох зоз Сурчину, друге место припадло Радету Комазецу зоз Индїї, а треце тиж Клубу винарох зоз Сурчину. Оценьовани и червени вина и у тей катеґориї перше место освоєла Славица Чолич зоз Товарнїку зоз Републики Горватскей, друге Раде Комазец зоз Индїї, а винария „Данґуба”. Орґанизаторе по традициї вибераю и найлєпших продуковательох вина зоз Беркасова. Винария „Данґуба” мала найлєпше биле вино, а Миодраґ Митрович чарне. Орґанизаторе Винияди и того року були Месна заєднїца Беркасово з потримовку Туристичней орґанизациї Шиду и општини Шид. За добре розположенє през вечара бул задлужени оркестер зоз Шашинцох при Сримскей Митровици. В. Дїтко

У КОЦУРЕ

ПЕТНАСТИРАЗ ОРҐАНИЗУЮ ДАВАНЄ КРЕВИ Акция добродзечного даваня креви, хтору уж традицийно орґанизує Добродзечне огньогасне дружтво у Коцуре, тераз з нагоди Дня залюбених, отримана внєдзелю, 14. фебруара. Служба за трансфузию креви зоз Вербасу

8 РУСКЕ СЛОВО

з тей нагоди назберала вецей як пейдзешат єдинки креви. Предсидатель Добродзечного огньогасного дружтва Златко Надьфеї гварел же ше акцию даваня креви орґанизує уж по петнастираз, и же тоту може оценїц як найуспишнєйшу по тераз, з оглядом же велї людзе дали крев. Огньогасне дружтво акциї даваня креви орґанизує двараз до рока, уж вецей як седем роки. Праве пре таки континуитет акцийох даваня креви дохторка Миряна Ґутеша зоз Служби за трансфузию креви по законченю акциї Дружтву додзелєла подзекованє за помоц и потримовку и виявела же таки гумани акциї окреме значни. Кажда жена на акциї достала чоколаду з нагоди Дня залюбених, а акцию потримала и членїца општинскей ради Општини Вербас Йована Вуйтович, як и предсидатель Совиту Месней заєднїци Коцур Желько Бєлан, хтори и сам бул єден зоз давательох креви. Т. Х.

19. ФЕБРУАР 2016.

НАШО МЕСТА „СРИМСКА ЗАБИВАЧКА И КОЛБАСИЯДА” У ШИДЗЕ

ШВЕТО МЕСОВИХ ПРОДУКТОХ На забивачки ше оценьовало квалитет швижей и сухей колбаси, отримани змаганя у швидким фаластованю швинї и єдзеню колбаси, а на манифестациї були и госци зоз иножемства Прешлей соботи и нєдзелї, 13. и 14. фебруара, у Шидзе отримана традицийна туристично – привредна манифестация 19. по шоре „Сримска забивачка и колбасияда” хтора и того року позберала змагательох и числених патрачох. Манифестация по традициї почала зоз змаганьом у швидким фаластованю и обробяню меса уж зарезаней швинї. Нажаль, змагали ше лєм два екипи „Аґропапук” и „Митин млїн”, хтори уж традицийно участвую. По правилу, змаганє почина аж кед ше швиня опалї и ошкрабе, подзвигнє на рам, и теди судия дава знак за початок. Фаластованє швинї ше закончує зоз правеньом трох колбасох хтори ше на концу змаганя обеши же би их шицки видзели. Екипи „Аґропапуку” требало 3,30, а екипи „Митиного млїну” 3,32 минути. Медзитим, окрем швидкосци, хтора найцикавша за патрачох, спрам пропозицийох и фалати меса муша буц квалитетно обробени так же фахова комисия потим препатра роботу, оценює, и „каребни” поени, додава як секунди на посцигнути час. Кед комисия закончела оценьованє, вишло же побиднїк екипа „Митин млїн”, хтора на концу мала час

од 6,5 минути, а екипа „Аґропапук” 7,4 минути. Цикаве було и змаганє хто скорей поє метерову колбасу порезану на фалатки. Приявели ше пейцме змагателє, шицки хлопи. Колбасу за 2,52 минути, поєдол Милан Янкович зоз Беоґраду. За кажди случай, ту була и медицинска екипа Дома здравя Шид, алє на щесце, вони нє мушели интервеновац.

КОЛЯЧКИ ЯК ДАКЕДИ Єдну екипу мали и Руснаци зоз Бикичу у хторей свойо знанє и схопносци о продукциї колбасох указали и домашнї и госци зоз Бардейова зоз Словацкей Републики на чолє з начальнїком Мирославом Буйдом. Пан Буйда нам гварел же ше вони дзечнє прилапели змагац, бо и у Словацкей маю подобни нагоди на хторих ше указує як ше орґанизую забивачки и обичаї вязани за тоту роботу, же би млади знали як ше дакеди жило и робело а месово продукти нє вше лєм зоз маркетох (предавальньох).

Истого дня отримане и змаганє у продукциї швижих колбасох. Змагали ше коло 10 екипи, а по оцени фаховцох, найлєпши колбаси випродуковала екипа хтору предводзел Йовица Буроєвич, друге место совоєл Славко Ристич, а треце Небойша Петрич. Другого дня манифестациї було змаганє у продукциї сухих (осушених) колбасох. За змаганє були приявени 36 колбаси. Опрез Спортского центру, дзе ше манифестация отримовала, були штанди зоз месовима продуктами, у котлох ше випражовала масц, пражело колбаси, було и вина, а ище лєпшому розположеню допомогли и гудаци. Окрем госцох зоз Словацкей Републики, до Шиду пришли и госци зоз Словениї зоз Целя и Самобору, та и Хвару зоз Републики Горватскей. Вл. Дїтко

У КЕРЕСТУРЕ ОТРИМАНА РОЧНА СКУПШТИНА ПЕНЗИОНЕРОХ

СЦУ ЗЛЄПШАЦ КВАЛИТЕТ ЖИВОТА ПРИ СТАРИХ Члени Ме сного одбору апеловали на пензионерох же би провадзели написи на огласней табли Пензионерского дому, бо ше на тот спо соб можу информовац о можлїво сцох одходу до купелї и других вигодно сцох. На сходзе були и представителє Општинского одбору Здруженя пензионерох з Кули, котри членом потолкова ли значносц уплацованя осиґураня, понеже у случайох калїченя, лєбо шмерци, фамелия до станє пенєж хтори закриє трошки лїченя, лєбо хованя. Скупштина Здруженя пензионерох при лапе ла фи нан си й ни план за 19. ФЕБРУАР 2016.

2016. рок, по хторим приходи и розходи предвидзени на 331 тисячи динари.

– Нє будзе витворене шицко цо зме заплановали концом прешлого року, понеже зме остали без средствох дзепоєдних спонзорох, та будземе мушиц одредзиц приоритети. То будзе адаптованє про сториї Дома пен зи о не рох, пла ну є ме по класц ПВЦ облаки и увесц етажне зогриванє. Слово о старших людзох, та важне же би у наших про сторийох було цепло – гварел предсидатель Здруженя пензионерох Яро слав Малацко.

Понеже дотерашнї секретар Здруженя Яким Орос дал задзекованє, Здруженє пошвидко найдзе одвитуюцу особу за окончованє тей длужно сци. Орос будзе окончовац роботу секретара по вибор нового, а на Скупштини принєшена одлука же секретара вибере Ме сни одбор Здруженя, а Скупштина го верификує на идуцей схадзки, хтора вироятно будзе аж нарок. Внєдзелю вибрани и нови Надпатраюци одбор Здруженя пензионерох, у хторим Мелания Пастернак, Мелания Бодянец, а предсидатель будзе Владимир Югик. С. Надь

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА УПРАВЯНЄ З ОДПА ДОМ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЗА ЖИВОТНИ ШТРЕДОК ОДВИЧАТЕЛЬНИ И ГРАЖДАНЄ Пише: Сенка НА ДЬ

Початком мешаца у Руским Керестуре розґурана дзива депония при теметове на хтору гражданє одвожели вшелїяке шмеце з обисца. Месна заєднїца Руски Керестур апелує же би ше убудуце там одвожело лєм глїну и остатки будовательного материялу

У

на терен, та ше случує же гражданє длуго чекаю. Закон предвидзує и же општини треба же би обезпечели обєкт за дочасове чуванє здохнутих животиньох, хтори буду прешлїдзени до кафилериї, медзитим, ридко хтора општина то реализовала. Ми задлужени за зберанє здохнутих животиньох у шицких местох општини и маме окремни змарзовачи у хтоДиректор ЯКП „Комуналєц” Дамян Милянич рих их чуваме, покля ше их нє прешлїдзи до Зомбора – толкує пошвидко буду мушиц само стойно директор ЯКП „Комуналєц” Дамян одвожиц до Кули, а на валалске Милянич. ЗАБРАНЄНЕ САМОСТОЙНО шмециско годно вивесц лєм остатГоч за Руски Керестур задлужена ОДВОЖИЦ ОРҐАНСКИ ОДПАД ки будовательного материялу и глї- Кула, здохнути животинї у поради На ва лал ске шме ци ско, хто ре ну. Нажаль, гражданє и далєй здо- зоз гражданами збера роботнїк ЯКП урядово заварте, заш лєм ше одво- хлїни одруцаю до хотарох, яркох и „Руском”, цо швидши способ як конжи рижни файти одпаду як цо ґуми, на дзиви депониї. По закону, здох- тактовац з „Комуналцом”. найлон, фолиї, пиксли и други од- нути домашнї животинї треба воПРОЄКТ РЕҐИОНАЛНЕЙ пад з обисца хтори нє мож стрепац жиц до кафилериї „Протеинка” у ДЕПОНИЇ до кантох за шмеце, а хтори Явне Зомборе, хтора єдина у Сербиї ма комуналне подприємство „Руском” безпечни условия знїщованя.

– То наисце вельки проблем у велїх Ище 2005. року на уровню Заходнопражнї штири днї у тижню. Директор того подприємства, Иґор Фей- општинох, понеже кафилерия преоб- бачкого округу подписани протокол, а ди, наявел же таки одпад гражданє терхована и роботнїки нє можу висц познєйше и рижни контракти о вибудови Реґионалней депониї у Зомборе.

– Прето предвидзене и заверанє шмецискох у местох општини Кула, та одвоженє шмеца на депонию до Кули, хтора би мала статус транзитней депониї. Шмеце би ше привожело, преберало, одпад хтори годно би ше рецикловало, а остатки би ше балировало и одвожело на тоту главну депонию до Зомбора. Кулска општина за одвоженє комуналного одпаду урядово заварла депониї у Руским Керестуре, Липару, Крущичу и Новей Червинки, та ше одпад одвожи на депонию у Кули. Затераз поробени лєм проєкт трансферней станїци, а нє реализовани є прето же тота фаНа валалске шмециско годно одвожиц лєм остатки за шлїдзи после вибудови реґионалбудовательного материялу и глїну ней депониї, медзитим то ище вше општини Кула за комунални роботи задлужени штири комунални подприємства: „Комуналєц” покрива Кулу и Липар, „Руском” Руски Керестур и Крущич, „Роботнїк” Сивец, а „Водовод” Червинку и Нову Червинку. Явному поприємству „Комуналєц” зоз Кули „Руском” рочнє плаци 1,7 милини динари за одвоженє шмеца до Кули, а зоз додатнима трошками за вивоженє шмеца рочнє видвоює коло 2,5 милиони динари.

10 РУСКЕ СЛОВО

19. ФЕБРУАР 2016.

НАШО МЕСТА стої. Затераз закончени основни инфраструктурни роботи, алє є далєко од закончуюцей фази – гвари Милянич. УВОДЗЕНЄ ЕВРОПСКИХ СТАНДАРДОХ У Сербиї треба запровад зиц отримуюцу систему защити животного штредку, хтора обезпечи лєпше здравє, квалитет живота, та лєпши условия за привредзованє, а же би ше то до витворело треба же би ше уключели и гражданє и їх представителє. Управянє з одпадом будзе вельке виволанє векшини општином у Сербиї, та и кулскей. Наша держава ище далєко од европских стандардох, алє мож повесц же ше заш лєм нє стої у ме сце. Пред даскельома роками у Кере стуре по ставени контейнери за петамбалажу, а планує ше положиц и контейнери за скло, папер и пластику, наявел Фейди. У Кули ше влонї почало зберац склєняну амбалажу од правних особох, насампредз у пого сцительних обєктох, алє то ище вше у пробней фази.

– Циль нам тиж розвиц свидомосц о сепарациї амбалажи, зменшац шмеце хторе закончи на кулскей депониї и можем поверсц, затераз, одволанє добре. У наиходзацим периодзе би ше могло злєпшац одволанє гражданох же би окончели примарну сепарацию, насампредз пет-амбалажи. Нашо подприємство уж 10 роки окончує сепарацию, зберанє тей амбалажи и преробок. Окрем финансийного ефекту, значне же вельки количе ства тей амбалажи нє закончую на депониї – гвари Милянич. Спо собносц Сербиї у запровадзованю законох з обласци животного штредку – ключни критериюм у оцени кельо вона порихтана за до ставанє статуса кандидата, та членство у Европскей униї. Наша держава тераз закончує акцийни плани хтори потребни за отверанє поглавя 27, хторе ше одноши на животни штредок. Обчекує ше же тото поглавє будзе пошвидко отворене, а завре ше аж при концу прегваркох зоз ЕУ. У проце су пребераньох стандардох ЕУ найвекши трошок будзе у обласци водох, потим у секторох одпаду и индустрийного заґадзеня. ■ 19. ФЕБРУАР 2016.

РЕЗУЛТАТИ АКЦИЇ КОЦУРСКОГО КАРИТАСУ

И ПОМОЦ, И ЦЕПЛЕ СЛОВО Каритас у Коцуре орґанизовал даскельо гуманитарни акциї и назберал коло 19 000 динари и зоз тих средствох будзе ше финансовац роботнї за дзеци зоз окремнима потребами и нащиви ше хори и стари особи

Г

уманитарна акция коцурского Каритасу у хторей нащивйовани хори, стари и нємоцни жителє валалу закончена прешлого тижня и єден є зоз резултатох вецей акцийох збераня пенєжу хтори отримани концом рока. Каритасово волонтерки у цеку гумнитарней акциї нащивели петнац обисца, а уж маю плани и за далєй. Старецки обисца обиход зели Мария Буила, Марґарета Фаркаш и часна шестра Михаила Воротняк. Волонтерки до каждого нащивеного обисца однєсли пакет поживо-

ДРУЖЕНЄ ЗОЗ ДЗЕЦМИ Штварток, 3. фебруара отримане друженє дзецох зоз окремнима потребами при коцурскому Каритасу, зоз хторима роботнї водза праве Фаркашова, Буилова и ище даскельо волонтерки. На роботнї ше зишли коло дзешецеро дзеци зоз Коцура и Савиного Села, а тота роботня була орґанизована на тему дня залюбених, понеже ше приблїжує швето Святого Валентина.

– Дзецом таки роботнї окреме значни бо розвиваю роботни способносци и креативносц, а и пасира им друженє зоз другима дзецми – визначела Марґарета Фаркаш.

вих продуктох, а до даєдних однєшене и облєчиво.

– Обисца вибрани у поради зоз коцурским парохом о. Владиславом Рацом, а попри дарункох, людзом окреме значело же зме з нїма побешедовали, и пошвецели им одредзени час, понеже таки особи углавним жию сами, та часто и по цали дзень нї зоз ким нє прегваря. Праве прето нам требало тельо часу же бизме обишли шицких. Обачели зме и же даєдних людзох будзе требац частейше обиходзиц, та и то уж плануєме – толкує Мария Буила. Як дознаваме од Буиловей, у акцийох збераня пенєжу, у Каритасовим тижню, на крачунским сайме и од гуманитарних прилогох назберане 19 000 динари, а попри финансованя спомнутих нащивох, зоз тих средствох ше буду финансовац и роботнї за дзеци зоз окремнима потребами хтори ше поряднє отримує у просторийох Каритасу, наступни нащиви хорим и старим особом, єдна часц ше уложи до шлїдуюцого сайму, а о укладаню остатку пенєжу ше познєйше одлучи. Волонтерки цалу гуманитарну акцию оценюю як успишну и визначую же су зоз ню задовольни, а наявюю же у плану ище єден гуманитарни саям ручних роботох за Паску, за хтори ше уж помали рихтаю. Т. Ходак

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ВИВЕРШНИ ОДБОР ДОО „РУСКИ ДВОР” У ШИДЗЕ

ПРЕДЛОЖЕНА НОВА ДОКАПИТАЛИЗАЦИЯ

ПАРАСТОМ ШЕ ЛАҐЕР НЄ ВИПЛАЦЕЛ

КУКУРИЦА ЧЕКА ЛЄПШУ ЦЕНУ

У рамикох активно сцох за пририхтованє Скупштини доо „Руски двор”, прешлого пиятку у Шидзе отримана схадзка Вивершного одбору на хторей спатрени финансийни стан за прешли 2015. рок. По словох Звонка Гнатка, предсидателя Вивершного одбору, спатрени финансийни обовязки з прешлого рокуз, хтори треба вимириц, а бешедоване и о

Треба отримац и реґионални схадзки

наиходзацих роботох у винїци и финансийних потребох. Як вон гварел, пре нєдо статок средствох, будзе предложене Скупштини же би принєсла одлуку о новей докапитализациї.

– На схадзки зме ше порадзели же би нова докапитализация виношела 25 одсто од потерашнього укладаня каждого члена. Кед Скупштина прилапи предлог, вец члени хтори ше вияшня за докапитализацию буду мац шейсц мешаци же би сполнєли обовязку. Членом хтори нє прилапя докапитализацию ше у одредзеним проценту зменша їх укладанє. Же би ше цо лєпше порихтали за Скупштину, порадзели зме ше же би ше отримало (реґионални) схадзки з нашима членами акционерами и поинформовало их о предлогу. Зишли би ше члени з Руского Кере стура и околїска, потим у Дюрдьове, а и нашо члени зоз Шиду и околїска буду упознати з предлогом и учуєме їх становиско – надпомина Звонко Гнатко. Вон додава же од роботох у винїци, перше треба орезац винїцу, потим ушлїдзи вязанє луцох, як и набавянє хемийних средствох за перши пирсканя, док им будзе час. Вл. Дї.

12 РУСКЕ СЛОВО

Парасти хторим ше влєце и вєшенї нє пачела цена даєдней култури, та надумали чекац лєпшу нагоду и дац ю на лаґер, тераз ше зочую зоз нєзавидну ситуацию, з оглядом на тото же цена кукурици, сої и жита менша як вєшенї. Хто нє предал вєшенї тераз достанє коло динар менєй за килу зарна, и ище муши плациц лаґер. Чи ю лупац тераз, чи чекац ище даскельо тижнї и наздавац ше же цена пойдзе горе, то питанє хторе мучи велїх, док ше помали рихтаю за нову польопривредну сезону. За килу кукурици вєшенї ше могло достац 17 динари, а тераз у коцурскей роботней єдинки подприємства „Либела продукт” цену за кукурицу нє маю. У землєдїлскей задруґи „Класка” цена 16 динари зоз ПДВ, а на Продуктней берзи тераз кила кукурици без ПДВ 15,7 динари, док, наприклад, стредком новембра була 16,5 динари. Як дознаваме зоз одкупних местох, то цалком узвичаєне за початок рока, з оглядом же кукурицу тераз нїхто нє глєда. Медзитим, проґнози нєподзековни, з оглядом на масовносц и пополнєтосц лаґерованя.

– Настал якиш вакум, як же шицки шицкого маю, и нїхто нїч нє одкупює, нє лєм кукурицу, алє и други култури. Людзе звикли же себе зохабя

дома чи жита, чи сої, та предаю, медзитим, гоч ше интересую, ми ище вше нє одкупюєме нїч – гвари Юлин Фейса, руководитель роботнєй єдинки „Либела продукт”. Лаґер ше у „Либели” плаци 1 одсто мешачно, док ше у „Класки” мешачно одбива 0,8 одсто. Любомир Тамаш директор Задруґи „Класка” толкує же чежко же ствари годни присц на свойо место, односно же годно и закриц трошки лаґерованя и заробиц.

– Одкупели зме тераз дакус кукурици по 16 динари праве зоз лаґеру. Тота олупана зоз чардаку ище нє рушела, пре вельку влагу. Велї людзе, як и звичайно, охабели кукурицу на лаґер пре даяку сиґурносц, з идею же ше годни пририхтац за ярну шатву, алє им ше обрацело наспак – гвари Тамаш и додава же и у нїх ситуация зоз житом и сою ище горша, бо тиж велька розлика у цени медзи терашнїма и єшеньскима продуктами. Правда, можебуц красна хвиля спреведа, бо вонка випатра як кед би була яр, и час же би ше дацо кончело на полю, та то корци парастох. Кед би було як прешлих рокох у фебруару, шицко завяте, можебуц би шицки шедзели нука при пецох и нє бриґовали ше у стред фебруара о полю, алє о одруцованю шнїгу пред обисцом. Т. Ходак 19. ФЕБРУАР 2016.

ЕКОНОМИЯ ФАРМА „БЕОКАПРА” ДОО ЗОЗ КУКОВЦОХ

ПРЕДАВАЮ СИР ДО РУСИЇ

У прешлим року продукти фарми зявели ше на тарґовищу Русийскей Федерациї, а тераз планую вивожиц сир до Зєдинєних Америцких Державох Фарма козох и млєчарня „Беокапра” доо зоз Куковцох при Шидзе, прешли дїловни рок означела з вивозом сира до Русийскей Федерациї. Предконтракт з аґентом за вивоз подписани и остава видзиц у наиходзацих мешацох чи ше плани и жаданя витворя. Як нам потолковал Срдян Ковачевич, совитнїк за технолоґию и єден зоз совласнїкох „Беокапри”, прешли рок бул у знаку злєпшаня квалитета матичного стада на фарми и звекшанє вивозу продуктох. Вон гвари же влонї просекова млєчносц по кози була три литри у периодзе 280 днї лактациї, а сцу же би ше по 2017. рок млєчносц звекшало на 3,2 литри зоз часом лактациї 290 днї.

На тот способ би бул витворени циль же би ше доставало 1 000 литри млєка по кози рочнє.

– Без огляду на тото же зме менєй продукти предавали у першей половки прешлого року, дїловни стан злєпшани у другей часци рока. Вивоз базировани на тарґовище Русийскей Федерациї дзе зме поєднали нового дистрибутера и после того витворели предаванє коло 15 тони найквалитетнєйшого сира од початку септембра по конєц рока. Плануєме у 2016. року на мешачним уровню русийскому тарґовищу випоручовац коло пейсц тони сира и коло 20 тони квашномлєчних продуктох (йоґурт и пробиотики) – гварел Срдян Ковачевич. Наш собешеднїк надпомнул и же предаванє продуктох на тарґовищу Русийскей Федерациї нє будзе завишиц лєм од активносци „Беокапри” и квалитету продуктох, алє и од общого економского и политичного стану у наступним периодзе. Продукти ше тиж пласує и на тарґовище реґиону, точнєйше до Босни и Герцеґовини.

– Прешлого року зме вжали под аренду 45 гектари жеми за продукцию основней статковей покарми у наступних трох рокох. Дїловни успих и то же зме влонї вивезли коло 200 кощата и кози до Босни и Герцеґовини – сумировал на концу Ковачевич. Вл. Дї.

МИРОСЛАВ ЖДИНЯК, ПОЛЬОПРИВРЕДНЇК ЗОЗ ШИДУ

ЧЕЖКИ ДНЇ ЗА ПАРАСТОХ

Вистка же держава зменшала субвенциї за польопривреду за 2016. рок, забриґовала шицких польопривредних продуковательох, та так и Мирослава Ждиняка (63) зоз Шиду. Пожня и гевти за прешли рок, а тераз стимулациї за чечуци рок ище и зменшани. Парасти на тото уж звикли, прилагодзую ше кельо можу на почежкосци у продукциї, нєвигодни цени и тарґовищни пременки. Мирослав нам гвари же чека же би ше польо на хторим вєшенї пошал гольт и ферталь жита „фармер”, висушело, бо го треба прикармиц.

– Накеди годно, плануєм розруцац 200 килограми уреи, потим би у марцу требало додац ище коло 150 килограми кану и наздавам ше же то будзе достаточно.

19. ФЕБРУАР 2016.

Кед будзе добра хвиля, требал би буц и добри урожай. Жито нє приноши заробок, алє го мушим шац, як и други продукователє, лєм прето же би пременєло рошлїну на полю. Соя була по 40 динари, кукурица тераз 16,5 динари, а за жито ше, традицийно, нє зна цену до остатнєй хвильки – приповеда Мирослав Ждиняк. Наш собешеднїк, гоч ма лєм два гектари обрабяцей жеми, ма реґистроване польопривредне ґаздовство. Планує на яр посадзиц и кукурицу, сою, лєбо можебуц слунечнїк. Кукурицу найвецей сад зи пре потреби ґаздовства, же би викармел курчата и кури. Дацо преда у сушедстве, а найвекшу часц урожаю дава до силосу. Його польо, дзе планує садзиц кукурицу коло драги ґу гранїчному преходу Товарнїк, ґу Републики Горватскей, нєдалєко од городскей депониї шмециска. Гоч є оддалєнше од депониї, Ждиняково там маю и заграду, и як нам гварела Мирославова супруга Ана, заграда ше заш лєм зда же би ше за потреби фамелиї випродуковало желєняву. У Ждиняковим дворе и трактор „ИМТ 533”, хтори ма 40 роки, алє з добрим отримованьом ище добре служи.

– У лєпших часох купени трактор и потребна механїзация, а тераз то нє мож. Най повем же сом влонї лєм за нови „заднї” ґуми за трактор плацел 35 000 динари, цо нє мало. Як вец купиц даяки приключок, кед шицко таке драге? – опитал ше на концу Ждиняк. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 13

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОТРИМАНА РОЧНА СКУПШТИНА РКУД „ДР ГАВРИЇЛ КОСТЕЛЬНИК”

ПРОГРАМИ У ЗНАКУ ДВАЦЕЦРОЧНЇЦИ ОД СНОВАНЯ тованю програмох за спомнуту Централну преславу нашого швета, на чим шицки котри участвовали у орґанизованю и витвореню програми, як и Заводу за културу войводянских Руснацох, Владимир Бучко окреме подзековал на схадзки Скупштини. План роботи за тот рок подобни як и прешлорочни, з новосцу же наш познати шаховски майсторски кандидат значованє ювилея на даяки способ уж почало з удат- Владимир Лазор уж запровадзел роботу Шаховскей секним пририхтованьом и отримованьом програмох то- циї за дзеци (тераз ма до 10 членох, плановане прицагогорочней Централней шветочносци з нагоди Национал- ванє цо векшого числа дзецох основношколского возроного швета Руснацох 16. януара у Кули, а як предложене сту), а як заключене на Скупштини, спомнуту Лендєрову на Скупштини, можлїве же 20-рочнїца Руского КУД того Дружтво знова будзе анґажовац за нову дзецинску предроку будзе орґанизована и з окремну академию на уров- ставу, можебуц и меншей форми за старших. Ґу тому, пробує ше анґажовац и єдного фаховца з Кули за роботу з ню городу Кули Звит о роботи на схадзки винєсол предсидатель РКУД младима тамбурашами у РКУД, роботу предлужели шпиВладимир Бучко по хторим, кед слово о змаганьох, най- вацки ґрупи и Рецитаторска секция, а Кулянци планую векши досяг прешлого року посцигла Женска шпивацка буц домашнї Тамбуровому оркестру КУД „Тарас Шевченґрупа, под руководительством Еуфемиї Планкош, хтора ко” з Дюрдьова, представи РНТ „Петро Ризнич Дядя”, як ше пласовала и участвовала на Фестивалу фолклорних и Руснацом з Вуковару, односно предлужиц черанку нащтрадицийох Войводини у Вербаше. Попри тим, шпивац- ивох. Як и скорей, кулске РКУД и прешли финансийни рок закончело позитивно, понеже до 2016. вошло зоз скоро 332 000 динари на рахунку, винєсол на Скупштини Янко Такач. Цалосни прешлорочни приходи Дружтва були 696 158 динари, найвецей од Општини Кула – 210 000, од Националного совиту Руснацох за роботу Подручней канцелариї 153 000, од Заводу за културу войводянских Руснацох (ЗКВР) 16 950, а з 2014. року були пренєшени 316 208 динари. Од прешлого року и нашо Дружтво ма єден трошок вецей, понеже Општини Кула почало плациц подквартелїну за ки ґрупи участвовали и на нахаснованє просториї, а то ДВАЦЕТА РОЧНЇЦА ДРУЖТВА ших манифестацийох, дзе су прешлого року було скоро порядни учашнїки Фестивалу 23 000 динари. Понеже у Сно ва те ль на скуп шти на РКУД „Др Га ври їл Ко „Най ше нє забудзе” у Дюрдьсте ль ник” бу ла 3. фе бру а ра 1996. ро ку, та по при будинку дзе су змесцени ове. Як єден з прешлорочних спом ну тей по ряд ней ро бо ти, ро зду мує ше и о орґ а маю заєднїцку годзину, успихох то и оживйованє ронизованю єдней окремней, главней програми озна- ище нє познате як будзе боти Дзецинскей драмскей чованя 20-рочнїци снованя, на хторей би Дружтво розподзелєне плаценє тросекциї Дружтва, тераз з помобуло домашнє шицким КУД-ом з Кули и дзепоєдним шкох за струю, дзе РКУД цу младей режисерки Алек- нашим. мали трошитель. сандри Лендєр з Вербасу и На вецей заводи на рочпомоцу Амалиї Ковач з Кули, ней схад зки на гла ше не же пре шло го року зоз Заводом за чия представа „Маче, любим це як цо качка люби каче” кул ту ри во й во дян ских Ру сна цох ви тво рене наисце барз доучаствовала на Општинскей смотри, на Драмским мемобре со труд нїц тво у при рих то ва ню за Централну шветочриялу, алє и у Словацкей, у Михаловцох и сушедних местох (на поволанку), цо источашнє було и перше госцо- носц националного швета, но на другим боку, бешедуюци о финансийним звиту, виражене нєзадовольство з финанванє членох того дружтва у Словацкей. На смотрох ше змагали и рецитаторе РКУД, а замерко- сованьом фахових сотруднїкох за потреби Дружтва. У тим, вани наступ мали и на Стретнуцу рецитаторох у рамикох як гварене, Завод участвовал лєм за пририхтованє шпивац„Костельниковей єшенї”, хторому Кулянци уж традиций- ких ґрупох за Фестивал „Най ше нє забудзе” у Дюрдьове, а ни соорґанизатор. Дзеци з Кули участвовали и на „Весе- члени РКУД думаня же така пенєжна помоц од Заводу полинки” у Новим Садзе, а од яри прешлого року Руснаци требна за цали рок, як и помоц за анґажованє фахових соМ. Зазуляк з Кули, односно з РКУД, окреме були активни у пририх- труднїкох у других обласцох.■

Тогорочна робота и програми РКУД „Др Гавриїл Костельник” у Кули буду у знаку 20-рочнїци од снованя Дружтва, визначене на порядней Рочней скупштини, отриманей вовторок, 16. фебруара, у просторийох Дружтва

О

14 РУСКЕ СЛОВО

19. ФЕБРУАР 2016.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ДАНИЕЛА ТАМАШ, ДОКТОР НАУКОХ СПЕЦИЯЛНЕЙ ЕДУКАЦИЇ И РЕХАБИЛИТАЦИЇ У ОБЛАСЦИ ОЛИҐОФРЕНОЛОҐИЇ

У ЄЙ ФОКУСУ АУТИЗЕМ По законченю факултета Даниела ше жадала далєй специялизовац, и вибрала олиґофенолоґию хтора ше базує на роботи з людзми зоз почежкосцами у розвою, на хторей концом прешлого року и докторовала, а шицко то з намиру же би злєпшала условия за живот особом зоз аутизмом

Ц

о вецей ше упущовала до тих водох, Тамашову вше вецей цикавела робота з людзми з аутизмом. Познєйше почала робиц у школи за основне и штреднє образованє особох зоз инвалидитетом и почежко сцами у розвою „Милан Петрович”, дзе и нєшка роби як координатор дньового пребуваня за особи зоз аутизмом. Уж вецей роки зоз сотруднїками роби на идейох за злєпшованє животних условийох за таки особи. Асистент є и на Медицинским факултету у Новим Садзе, на Катедри за специялну едукацию и рехабилитацию.

– Аутизем то всеоблапююце поремеценє, алє без огляду на почежко сци особох з аутизмом, вони одрастаю и дозреваю, и як би требало буц по природним шлїду подїйох, требали би присц до тей фази дзе ше з часом и одвоя од своїх родичох, дзе формую якиш свой интеґритет, свой живот. Ми маме одредзену ґрупу особох з аутизмом хтору рихтаме праве за таке. То ше вола живот зоз потримовку и ми им на тот со соб даваме тоту можлївосц же би вони, без огляду на їх почежко сци, зоз потримовку едукованих фаховцох, жили свой живот одвоєни од родичох у заєднїцких квартельох – гвари Даниела. ЖИВОТ ЗОЗ ПОТРИМОВКУ Як толкує Даниела, гоч наша держава прешла през вельки трансформациї у поглядзе социялней защити, у нєй ище вше панує тот култ институциї. Нєшка ше вше частейше глєда алтернативи як цо то праве живот зоз потримовку.

– У Закону о социялней защити тот вид потримовки по стої, алє вельки розкрок медзи законом и його применку у реално сци. Нє мож людзох лєм так преложиц же, „тераз ви ту будзеце жиц и точка”, муша вони прейсц през єден барз длуги период пририхтованя, понеже аутизем специфична файта поремеценя, а тиж так же би

МАЛЬОВАНЄ И ПРИЯТЕЛЄ Попри тим же ище док Даниела нє докторовала, мушела робиц два роботи и учиц за испити, вше находзела часу нащивиц фамелию у Коцуре, приятельох, як и за ствари зоз хторима „польнї батериї”.

– Попри шицкого отримала сом контакти з велїма приятелями, любим препровадзовац час дома у Коцуре. Тиж так барз любим мальовац, писац поезию и ґлумиц. То таки дочасово вилєти, даяки димензиї дзе чловек источашнє и дава себе, алє ше и напольнї зоз єдну цалком иншаку енерґию – гвари Даниела.

и їх фа ме лиї тото при лапе ли – гва ри Даниела. Ту дзешка и бул єй мотив за тему єй доктор скей ди серта циї, же би ше зоз такима ви глє до ва ня ми на шла у фахових кругох и до стала увагу. З оглядом на тото же особи зоз аутизмом у нашей жеми ище нє жию з потримовку, цо нє так кед слово о особох зоз интелектуалнима почежко сцами, Даниела свойо виглєдованє базовала на тей заєднїци. У єй дисертациї поровновани квалитет живота трох ґрупох – людзох хтори жию зоз фамелиями, людзох хтори жию зоз потримовку, и тих хтори жию у институцийох. ЛЄПШИ РЕЗУЛТАТИ – У виглєдованьох заключене же особи з почежко сцами найлєпши резултати маю кед жию праве зоз потримовку. То им дава найвецей можлїво сци праве прето же су на тот спо соб часто уключени до даяких дружтвених активно сцох, социялно су интерактивни з другима людзми, менєй присутни рижни фактори стре са, и менєй су аґре сивни. Мило ми же зоз тоту мою дисертацию ище подкрипени мойо намаганя – прешвечена Даниела. По сле велїх намаганьох, школа „Милан Петрович” до стала хижу од Городу Нового Саду, хтору уж тераз рихтаю же би ґрупу младих людзох зоз аутизмом котра порихтана за таке, по ступнє почали уключовац до програми живота з потримовку, зоз чим Даниелов циль до стал красни епилоґ. Даниела участвовала на велїх наукових конґре сох и симпозиюмох, та як гвари, видвоєла би штварти Медзинародни конґрес интернационалного дружтва за физикалну медицину и рехабилитацию, 2007. у Сеулу, Корея, як и пияти таки Конґрес 2009. у Истанбулу, Турска, штварти Йордански и треци Пан Арабски конґрес физикалней медицини, артритиса и рехабилитациї, 2008, Аман/Йордан, а медзи домашнїма, треца фахово-наукова схадзка зоз медзинародним участвованьом „Актуално сци у едукациї и рехабилитациї особох зоз почежко сцами у розвою”, Смедерево 2014. и треца Интернационална наукова конференция за специялну едукацию и рехабилитацию – одро снути особи зоз почежко сцами у розвою, Шабац, 2014. рок ■ Танита Ходак

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У НОВИМ САДЗЕ ОСНОВАНИ СОЮЗ КУЛТУРНО-УМЕТНЇЦКИХ ДРУЖТВОХ СЕРБИЇ

ПОДЗВИГОВАНЄ УМЕТНЇЦКОГО КВАЛИТЕТУ И ОРҐАНИЗАЦИЙНОГО СТАТУСУ У Новим Садзе пондзелок, 15. фебруара, отримана сновательна схадзка Союзу културно-уметнїцких дружтвох Сербиї, до хторого такой приступели коло 40 КУД-и, медзи нїма и Руски културни центер з Нового Саду. Шедзи-

Миломир Шайтош и Наташа Макаї Мудрох, на сновательней схадзки Союзу КУД Себиї

ско Союзу будзе у Новим Садзе, за цо Город обезпечи одвитуюци просториї, а за предсидателя Предсидательства Союзу вибрани Милорад Лонич, предсидатель КУД „Желєзнїчар” з Нового Саду. На сновательней схадзки присуствовал и член Городскей ради задлужени за културу Ваня Вученович.

Снованє Союзу перше порушали представителє вельких КУД-ох зоз Сербиї, а инициятиву потим подписали 38 КУД-и, насампредз пре потребу за єдним таким фаховим здруженьом, хторе будзе координовац и представяц уметнїцки, културни и дружтвено-воспитни цилї своїх членох и витворйовац заєднїцки интереси при державних и медзинародних институцийох зоз хторима КУД-и поряднє сотрудзую. Союз будзе и едуковац хореоґрафох на шицких уровньох, лиценцовац хореоґрафох, будзе давац законску защиту авторским хореоґрафийом и подзвиговац уровень уметнїцкого виводзеня оркестрох, хорох, вокалних солистох и шпивацких ґрупох. Вироятно познєйше до Союзу годни приступиц и други заинтересовани КУД-и. На сновательней схадзки у Городскей хижи у мено новосадского РКЦ присуствовали директорка Наташа Макаї Мудрох и член УО РКЦ и хореоґраф Миломир Шайтош и як од нього дознаваме, єден з приоритетох у роботи Союзу будзе и пременка статусу КУД-ох. Тераз су на уровню здруженя гражданох, та наявене же, пре розпатранє пременки статусу, Союз пошвидко иницирує схадзки зоз компетентнима министерствами и другима державнима институциями. Сновательни сход отримани на Дзень державносци Сербиї, так же з нагоди швета, як и з нагоди снованя Союзу, исти дзень вечар у Сербским народним театре отримани и шветочни концерт, на хторим участвовали 14 културноуметнїцки дружтва. М. З.

ДЗЕЦИНСКА ДРАМСКА СЕКЦИЯ У ДЮРДЬОВЕ РИХТА ПРЕДСТАВУ

НЄЛАПШНИ ШАРКАНЬ Дзецинска драмска секция у дюрдьовским КУД „Тарас Шевченко” того року пририхтує представу у котрей прешвечує же любов мож спатриц з вецей углох и нє треба остац без надїї и бановац. Млади ґлумци научели текст, та прешлого тижня з режисером Якимом Чапком почали поставяц представу на бини. Представа поробена на текст Мирослава Настасиєвича под назву „Нєлапшни шаркань”.

– У тексту на прикладни способ представени одношеня ґу любови у тим возросту у котрим и нашо ґлумци. Приповедка ноши красне порученє, а ґлумци указую же нє треба траґично похопйовац нєуспих у любови, алє же треба остац поцешени же зоз симпатию на красни способ останю

16 РУСКЕ СЛОВО

товарише, гварел режисер Чапко, котрому ше удало пребудзиц мрию при ґлумцох и розбавиц их на бини. На проби було очиглядне же похопюю и чувствую текст и же су порихтани пренєсц тоти чувства публики. Премиєра запланована за конєц марца, а пред госцованьом на Мемориялє у Руским Керестуре планую госцовац у вецей наших местох. У пририхтованю представи участвую петнацецеро млади актере,

члени Управного одбору Дружтва, як и дзешецеро ґлумци возросту пиятей, шестей и седмей класи основней школи, котри проби почали з читаньом тексту 15. януара. С. Б.

19. ФЕБРУАР 2016.

НАША ТЕМА: МАЛИҐНИ ХОРОТИ – ПОРАЖУЮЦА СТАТИСТИКА ROK XV ^ISLO 2 Число ушорела: Славица ФЕЙСА

ЧИ ВЧАСНА ДИЯҐНОСТИКА ГОДНА ДАЦО ПРЕМЕНЇЦ? Н

єт тей одроснутей особи хтора голєм раз нє подумала же можебуц охорела од даєдней малиґней хороти, або хто нє позна дакого хто ше з тоту хороту бори, або нажаль, тоту битку страцел. Вше вецей єст и тих цо заштудирани же чом ше сучасни чловек нєшка зочує з епидемию малиґних хоротох, од хторей рочнє у швеце охоря 14 милиони людзе, кед ше зна же и медицина и фармация у остатнїх деценийох напредовали. Питанє же чом маме два раз вецей тих цо каждого року охоря од малиґнитетa як пред двацец роками, вец цалком на месце. Урядова медицина и попри тим же нєпреривно уклада до виглєдованьох тото конара у медицини, нє ма одвит на питанє же цо пресудне за зявенє карцинома. Од пренаходзеня цитостатикох, явносц упозната же ше у онколоґиї нє одкрило дацо револуцийне, гоч правда, дияґностика и терапиї оможлївели пациєнтом з карциномом длугши живот. У Сербиї рочнє охоря коло 33 000, а нє виборя ше з ню коло 20 000 особи. Каждого року у од рака охоря вецей як 300 дзеци, а вецей як 50 страца борбу з тоту хороту. Фаховци оценюю же би ше з применьованьом шицкого цо ше зна о превенциї могло зопрец два трецини нових случайох карцинома, а лїкаре єдинствени же драга ґу успишному лїченю малиґнитета, окреме при дзецох – вчасна дияґностика. Шлїдом 4. фебруара – Шветового дня процив рака и 15. фебруара – Медзинародного дня дзецох хтори охорели од малиґнитета, тей теми даваме найвецей простору у нашим Додатку.

19. ФЕБРУАР 2016.

РУСКЕ СЛОВО 17

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

НАША ТЕМА: МАЛИҐНИ ХОРОТИ – ПОРАЖУЮЦА СТАТИСТИКА Пишу: Ана МАРКОВИЧ Мария АФИЧ Славица ФЕЙСА

ВЕЛЇ МОЖУ БУЦ ВИЛЇЧЕНИ

Статистика и у Войводини кед слово о малиґних хоротох, поражуюца. Кажда штварта шмерц у Покраїни пошлїдок даякого малиґнитета. До рока ше реґиструє од 10 до 11 тисячи нови случаї, док ше коло 6 тисячи особи з тоту хороту нє вибори. Прецо нєшка чловек баржей поцерпа же охори од карцинома як дакеди його предки, дзе треба глєдац причини тей хороти, и чи ю вообще мож обкеровац, пробуєме дознац на тих двох бокох

П

нїц малиґни тумори у ланцу єден за друомоцнїк директора за науку и настагим – прешвечени Дуґанджия. ву Института за онколоґию ВойвоЛєрка Попов, ґинеколоґ, роками роби на дини доцент др Тихомир Дуґанджия превенциї рака гарлочка роднїци, гвари же гвари же дияґноза малиґней хороти нє дзепоєдни жеми хтори применєли превенсмертельна пресуда и податки указую тивну програму у значним проценту зменже вецей як 50 одсто шицких малиґних шали число тих цо охорели од малиґнитехоротох мож вилїчиц. У ЗАД тот проту. цент вилїченя ище векши.

– Кед слово о превенциї гарлочка роднї– И до 10 одсто малиґних туморох ше ци, мушим повесц же то препознате и з повязує з ґенетику цо значи же мож др Тихомир Дуґанджия боку держави, та орґанизовани националвплївовац на зоперанє тей хороти. Рони скрининґ програми за вчасне одкривазвой тумора длугоки процес хтори дакенє рака гарлочка роднїци, як и рака перди тирва и до 15 роки. Медзи младима шох, хтори задармо. Уж три роки „Здрава од 19 по 30 роки з малиґну дияґнозу наНовосадянка – щешлїва Новосадянка”, йвецей єст меланому, и остатнї час тота проєкт з хторим препатрени 1 400 жени хорота у експанзиї, та младим совитуєм од 35 по 45 роки. же би керовали слунко, а окреме солари– О ефектох Националней скрининґ юми, хтори у велїх жемох забранєни програми и проєктох превенциї на зопемладшим од 18 рокиох – гвари дохтор. раню рака, ефект увидзиме аж о пейц, Но, статистика указує же єст вше ведзешец роки, алє уж можем повесц же бул цей младих (од 30 по 40 роки) хтори доуспишни, бо на час одкрити охореня при ставаю рак грубого черева и першох. Лєрка Попов, ґинеколоґ велїх женох. Ми, нажаль, медзи водзаци– Податки указую же при хлопох найчастейши рак плюцох, грубого черева и простати, а при же- ма у Европи, кед слово о карциному гарлочка роднїци, и кед нох рак першох, грубого черева, рак плюцох и гарлочка слово о смертельосци од тей истей хороти. А фактори ризироднїци. Тримам же 30 одсто тумори мож зопрец теди кед ка тей хороти – вчасне ступанє до сексуалних одношеньох, ше людзе здраво костираю, кед су активни, кед нє куря, по- хороти хтори ше сексуално преноши, слаби имуниет... Кед слово о канцеру першох, ту нє шмеме забуц на ґенетряднє ходза до лїкара и провадза упутства о процедури вчасного окриваня рака – твердзи Дуґанджия и надпомина же ски фактор, алє и хаснованє гормонскей терапиї, як и стрес ше треба вакциновац процив Хуманого папилома вируса при женох – гварела дохторка Лєрков хтора надпомина же (ХПВ) и хепатитиса Б. – Розвой тих хоротох може спричи- препатрунки при женох барз важни, окреме мамоґрафия при вчасному одкриваню рака на першох.

– Кажда жена треба же би ше препатрела и сама, опрез БОМБАРДОВАНЄ И КАНЦЕР жвератка, алє велї нє годни напипац ґузелчок на першох Др Тихомир Дуґанджия гвари же нє обачени осцилациї у менши од єдного центимера. Кед є векши, то уж зна буц Войводини кед слово о числу новоохорених од карцинома проблем – гвари Лєрков. у периодзе од 5, 10 и 15 рокох по бомбардованю. З охудобнєним ураниюмом бомбардована лєм єдна часц ЮговосточВЕЛЇ ЗВИКНУЦА „ЗАЛЇВАЮ МАЛИҐНИ ХОРОТИ” ней Сербиї, коло Враня и Войводина му нє була виложена. По дохторових словох, вельки проблем у нашей жеми то нє Шветова здравствена орґанизация сообщує же сучасни ришене хемийне заґадзенє воздуху, води и жеми. чловек охорює и умера пре велї гришки хтори наставаю з нєправилним костираньом – прето же є физично нє активни. Чи мушиме буц перши у малиґних охореньох и чи вообще мож дацо зробиц и пременїц чарну статистику?

– Вшелїяк же можеме вельо зробиц як индивидуи, як здравствени роботнїки, и як держава у єдним дружтве же би ше тот проблем наисце озбильно зрозумело и ришовало – гвари мр сц. мед. др Драґан Иванов.

– Кед дефинуєме проблем, уж зме пол проблема ришели. Кажде ше муши старац о своїм здравю, муши знац цо ма зробиц же би до хороти нє пришло, бо велї звикнуца каждодньового живота „залїваю” малиґни хороти – гвари Иванов. Доказане же у САД од 35 до 55 одсто смертельносци од карцинома ма вязи з погришним костираньом. Вони ха-

18 РУСКЕ СЛОВО

19. ФЕБРУАР 2016.

сную вельо масци и олєї хтори вецей раз термично обрабяни... И ми познати по тим же часто нє єме сирову поживу, желєняву, а праве вона на наш орґанизем дїйствує превентивно. Подло ше костираме, а мушиме знац цо мушиме пременїц и прешвечени сом же нє шмеме єсц масне. Мушиме ше рушац, буц активни, вежбац шейц раз до тижня голєм по 30 минути. Так керуєме же би ше у нашим целу у клїтинкох стваряла квашнїна хтора часто спричинює велї охореня о хторих тераз бешедуєме. Треба єсц овоц и желєняву хтора позната по своєй алкалносци: блитва, шпинат, карфиол, броколи, паприґа, мандулї, мед, а керовац лакотки хтори стваряю квашнїни у нашей креви. Ми мушиме знац аж и тото же зоз здравим стилом живота хтори вибереме вплївуєме на нашо розположенє и зопераме стрес хтори тиж „виновати” за велї хороти – гвари др Иванов.

льох до рока рока) була коло 60, а терз є 80. У Савиним Селу маме инциденцу аж 113! Маме податки и яка ситуация на уровню Войводини: од 2010–2014 рок СЦЕЛИ ЗМЕ ЛЄГЧЕЙШЕ ЖИЦ инциденца була коло 60, на уровню ЕУ то 70, а у нас 80. То вельки проблем. ДаКельо у остатнїм чаше присутни малиґєдни фактори провокациї нам познати, др Драґан Иванов ни хороти у Руским Керестуре, бешедоваалє нє мож обвинїц лєм куренє, аеро зали зме зоз специялистку общей медицини ґадзенє и подобне. Познате же заґадзени и руководительку Здравственей амбуланбеґель доприноши зявеню хоротох, алє ти др Златану Надь: интересантне же прешлираз найвекша – У Керестуре робим 33 роки и можем инциденца була у Коцуре, а вец у Савиначално повесц же ше у тей часци ситуаним Селу, а там маме релативно чисти ция барз пременєла. Остатнї роки вельке води. Ясне же на зявенє хоротох уплїпороснуце нових случайох карцинома, вую и пестициди, гербициди, з єдним алє так и у цалей општини, та и у цалей словом – ґлобалне заґадзенє – заключує жеми. Подєднак од канцера охорюю и жепулмолоґ др Божидар Миркович зоз ни и хлопи. шпиталю у Вербаше и здогадує же кудр Златана Надь – Замерковала сом же ше при женох маренє догану главни ризик за наставанє лиґна хорота частейше зяви на печинки, а карцинома плюцох. при хлопох на грубим череве и на плю– Шанса же би куряче охорели од карцох. Кед бешеда о малиґнитету при жецинома плюцох у одношеню на нєкурянох хтори вязани за женски полни орґани чох двацец раз векша. А кед слово о преабо за канцер першох, можем повесц же венциї, мой совит – порядни контроли ше тота хорота у валалє зменшала. при пулмолоґови. Пасионовани куряче Єст вецей причини прецо то так, и моби ше мушели голєм раз рочно препагли бизме о тим вельо приповедац. Но, як триц, алє и гевти хтори маю позитивну перше, нє здраво жиєме, вец маме каждодфамелийну анамнезу односно обтерхоньово стреси, треба нам вецей? Видзиме ваня, як и тоти хтори у контакту з матеже нєшка нїхто нє ма кеди през дзень ше риями хтори провокую хороти плюцох. др Божидар Миркович одпочинуц, опущиц ше... Велї анї на рочни И цо важне? Кед пациєнт кашлє, и каодпочивок нє можу пойсц. А двацец штишель нє преходзи 3 тижнї, або викари годзини жиєме под стресом! Пожива нам полна з пести- шлює крев, обовязно муши висликовац плюца – гвари др цидами и гербицидами, питанє цо од того здраве? Прето же Миркович. зме сцели лєгчейше жиц – нєшка маме таки пошлїдки. Пре Окрем того, податки з остатнєй науково-виглєдовацкей шицки тоти причини наша имуна система ше пременєла – роботи др Мирковича, хтору робел зоз специялистами обподложнєйши зме хоротом – гвари дохторка Надьова. лапя дзешецрочни период медзи 2004. и 2014. роком, односно пациєнтох з териториї општини Вербас на ПнеумофиУ ВЕРБАШЕ ВШЕ ВЕЦЕЙ ХОРИХ НА ПЛЮЦА зиолоґийним оддзелєню Общого шпиталю Вербас. У провадзеним периодзе на подручу општини реґистровани 366 Нєшка карцином бронхийох водзаца причина шмерци плюцово малиґнитети, цо за 26 вецей як у периодзе од медзи малиґнима хоротами. У велїх жемох є на першим 1994. по 2004. рок, док число жительох у општини по помесце по смертельносци медзи малиґнима хоротами при пису зоз 2011. року за 3 407 єст менєй як 2002. року. хлопох, а и при женох є у велїх жемох у самим верху.

– Кед бешедуєме о малиґних хоротох, познате же ше люд– У пороснуцу и други файти як цо карцином першох, зе боя кед дознаю же похорели на тоту хороту, поцерпаю грубого черева, простати, алє понеже ше занїмам зоз карци- же им конєц и же ше нє годнив з ню вибориц. И то цалком номом плюцох, можем повец же пороснуце застарює. Од нормалне. Ми тоти хтори треба же бизме при нїх пребудзе1994–2004, и тераз остатнї дзешец роки, маме барз вельке ли оптимизем и надїю. Кед ше малиґна хорота одкриє на пороснуце карцинома плюцох. У прешлим периодзе инци- час, велї можу буц вилїчени – твердзи Лєрка Попов.■ денца (число новоодкритих случайох на 100 тисячи житеФото: В. Вуячич 19. ФЕБРУАР 2016.

РУСКЕ СЛОВО 19

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

НАША ТЕМА: МАЛИҐНИ ХОРОТИ – ПОРАЖУЮЦА СТАТИСТИКА Пишу: Ана МАРКОВИЧ Мария АФИЧ Славица ФЕЙСА

ВЕЛЇ МОЖУ БУЦ ВИЛЇЧЕНИ

Статистика и у Войводини кед слово о малиґних хоротох, поражуюца. Кажда штварта шмерц у Покраїни пошлїдок даякого малиґнитета. До рока ше реґиструє од 10 до 11 тисячи нови случаї, док ше коло 6 тисячи особи з тоту хороту нє вибори. Прецо нєшка чловек баржей поцерпа же охори од карцинома як дакеди його предки, дзе треба глєдац причини тей хороти, и чи ю вообще мож обкеровац, пробуєме дознац на тих двох бокох

П

нїц малиґни тумори у ланцу єден за друомоцнїк директора за науку и настагим – прешвечени Дуґанджия. ву Института за онколоґию ВойвоЛєрка Попов, ґинеколоґ, роками роби на дини доцент др Тихомир Дуґанджия превенциї рака гарлочка роднїци, гвари же гвари же дияґноза малиґней хороти нє дзепоєдни жеми хтори применєли превенсмертельна пресуда и податки указую тивну програму у значним проценту зменже вецей як 50 одсто шицких малиґних шали число тих цо охорели од малиґнитехоротох мож вилїчиц. У ЗАД тот проту. цент вилїченя ище векши.

– Кед слово о превенциї гарлочка роднї– И до 10 одсто малиґних туморох ше ци, мушим повесц же то препознате и з повязує з ґенетику цо значи же мож др Тихомир Дуґанджия боку держави, та орґанизовани националвплївовац на зоперанє тей хороти. Рони скрининґ програми за вчасне одкривазвой тумора длугоки процес хтори дакенє рака гарлочка роднїци, як и рака перди тирва и до 15 роки. Медзи младима шох, хтори задармо. Уж три роки „Здрава од 19 по 30 роки з малиґну дияґнозу наНовосадянка – щешлїва Новосадянка”, йвецей єст меланому, и остатнї час тота проєкт з хторим препатрени 1 400 жени хорота у експанзиї, та младим совитуєм од 35 по 45 роки. же би керовали слунко, а окреме солари– О ефектох Националней скрининґ юми, хтори у велїх жемох забранєни програми и проєктох превенциї на зопемладшим од 18 рокиох – гвари дохтор. раню рака, ефект увидзиме аж о пейц, Но, статистика указує же єст вше ведзешец роки, алє уж можем повесц же бул цей младих (од 30 по 40 роки) хтори доуспишни, бо на час одкрити охореня при ставаю рак грубого черева и першох. Лєрка Попов, ґинеколоґ велїх женох. Ми, нажаль, медзи водзаци– Податки указую же при хлопох найчастейши рак плюцох, грубого черева и простати, а при же- ма у Европи, кед слово о карциному гарлочка роднїци, и кед нох рак першох, грубого черева, рак плюцох и гарлочка слово о смертельосци од тей истей хороти. А фактори ризироднїци. Тримам же 30 одсто тумори мож зопрец теди кед ка тей хороти – вчасне ступанє до сексуалних одношеньох, ше людзе здраво костираю, кед су активни, кед нє куря, по- хороти хтори ше сексуално преноши, слаби имуниет... Кед слово о канцеру першох, ту нє шмеме забуц на ґенетряднє ходза до лїкара и провадза упутства о процедури вчасного окриваня рака – твердзи Дуґанджия и надпомина же ски фактор, алє и хаснованє гормонскей терапиї, як и стрес ше треба вакциновац процив Хуманого папилома вируса при женох – гварела дохторка Лєрков хтора надпомина же (ХПВ) и хепатитиса Б. – Розвой тих хоротох може спричи- препатрунки при женох барз важни, окреме мамоґрафия при вчасному одкриваню рака на першох.

– Кажда жена треба же би ше препатрела и сама, опрез БОМБАРДОВАНЄ И КАНЦЕР жвератка, алє велї нє годни напипац ґузелчок на першох Др Тихомир Дуґанджия гвари же нє обачени осцилациї у менши од єдного центимера. Кед є векши, то уж зна буц Войводини кед слово о числу новоохорених од карцинома проблем – гвари Лєрков. у периодзе од 5, 10 и 15 рокох по бомбардованю. З охудобнєним ураниюмом бомбардована лєм єдна часц ЮговосточВЕЛЇ ЗВИКНУЦА „ЗАЛЇВАЮ МАЛИҐНИ ХОРОТИ” ней Сербиї, коло Враня и Войводина му нє була виложена. По дохторових словох, вельки проблем у нашей жеми то нє Шветова здравствена орґанизация сообщує же сучасни ришене хемийне заґадзенє воздуху, води и жеми. чловек охорює и умера пре велї гришки хтори наставаю з нєправилним костираньом – прето же є физично нє активни. Чи мушиме буц перши у малиґних охореньох и чи вообще мож дацо зробиц и пременїц чарну статистику?

– Вшелїяк же можеме вельо зробиц як индивидуи, як здравствени роботнїки, и як держава у єдним дружтве же би ше тот проблем наисце озбильно зрозумело и ришовало – гвари мр сц. мед. др Драґан Иванов.

– Кед дефинуєме проблем, уж зме пол проблема ришели. Кажде ше муши старац о своїм здравю, муши знац цо ма зробиц же би до хороти нє пришло, бо велї звикнуца каждодньового живота „залїваю” малиґни хороти – гвари Иванов. Доказане же у САД од 35 до 55 одсто смертельносци од карцинома ма вязи з погришним костираньом. Вони ха-

18 РУСКЕ СЛОВО

19. ФЕБРУАР 2016.

сную вельо масци и олєї хтори вецей раз термично обрабяни... И ми познати по тим же часто нє єме сирову поживу, желєняву, а праве вона на наш орґанизем дїйствує превентивно. Подло ше костираме, а мушиме знац цо мушиме пременїц и прешвечени сом же нє шмеме єсц масне. Мушиме ше рушац, буц активни, вежбац шейц раз до тижня голєм по 30 минути. Так керуєме же би ше у нашим целу у клїтинкох стваряла квашнїна хтора часто спричинює велї охореня о хторих тераз бешедуєме. Треба єсц овоц и желєняву хтора позната по своєй алкалносци: блитва, шпинат, карфиол, броколи, паприґа, мандулї, мед, а керовац лакотки хтори стваряю квашнїни у нашей креви. Ми мушиме знац аж и тото же зоз здравим стилом живота хтори вибереме вплївуєме на нашо розположенє и зопераме стрес хтори тиж „виновати” за велї хороти – гвари др Иванов.

льох до рока рока) була коло 60, а терз є 80. У Савиним Селу маме инциденцу аж 113! Маме податки и яка ситуация на уровню Войводини: од 2010–2014 рок СЦЕЛИ ЗМЕ ЛЄГЧЕЙШЕ ЖИЦ инциденца була коло 60, на уровню ЕУ то 70, а у нас 80. То вельки проблем. ДаКельо у остатнїм чаше присутни малиґєдни фактори провокациї нам познати, др Драґан Иванов ни хороти у Руским Керестуре, бешедоваалє нє мож обвинїц лєм куренє, аеро зали зме зоз специялистку общей медицини ґадзенє и подобне. Познате же заґадзени и руководительку Здравственей амбуланбеґель доприноши зявеню хоротох, алє ти др Златану Надь: интересантне же прешлираз найвекша – У Керестуре робим 33 роки и можем инциденца була у Коцуре, а вец у Савиначално повесц же ше у тей часци ситуаним Селу, а там маме релативно чисти ция барз пременєла. Остатнї роки вельке води. Ясне же на зявенє хоротох уплїпороснуце нових случайох карцинома, вую и пестициди, гербициди, з єдним алє так и у цалей општини, та и у цалей словом – ґлобалне заґадзенє – заключує жеми. Подєднак од канцера охорюю и жепулмолоґ др Божидар Миркович зоз ни и хлопи. шпиталю у Вербаше и здогадує же кудр Златана Надь – Замерковала сом же ше при женох маренє догану главни ризик за наставанє лиґна хорота частейше зяви на печинки, а карцинома плюцох. при хлопох на грубим череве и на плю– Шанса же би куряче охорели од карцох. Кед бешеда о малиґнитету при жецинома плюцох у одношеню на нєкурянох хтори вязани за женски полни орґани чох двацец раз векша. А кед слово о преабо за канцер першох, можем повесц же венциї, мой совит – порядни контроли ше тота хорота у валалє зменшала. при пулмолоґови. Пасионовани куряче Єст вецей причини прецо то так, и моби ше мушели голєм раз рочно препагли бизме о тим вельо приповедац. Но, як триц, алє и гевти хтори маю позитивну перше, нє здраво жиєме, вец маме каждодфамелийну анамнезу односно обтерхоньово стреси, треба нам вецей? Видзиме ваня, як и тоти хтори у контакту з матеже нєшка нїхто нє ма кеди през дзень ше риями хтори провокую хороти плюцох. др Божидар Миркович одпочинуц, опущиц ше... Велї анї на рочни И цо важне? Кед пациєнт кашлє, и каодпочивок нє можу пойсц. А двацец штишель нє преходзи 3 тижнї, або викари годзини жиєме под стресом! Пожива нам полна з пести- шлює крев, обовязно муши висликовац плюца – гвари др цидами и гербицидами, питанє цо од того здраве? Прето же Миркович. зме сцели лєгчейше жиц – нєшка маме таки пошлїдки. Пре Окрем того, податки з остатнєй науково-виглєдовацкей шицки тоти причини наша имуна система ше пременєла – роботи др Мирковича, хтору робел зоз специялистами обподложнєйши зме хоротом – гвари дохторка Надьова. лапя дзешецрочни период медзи 2004. и 2014. роком, односно пациєнтох з териториї општини Вербас на ПнеумофиУ ВЕРБАШЕ ВШЕ ВЕЦЕЙ ХОРИХ НА ПЛЮЦА зиолоґийним оддзелєню Общого шпиталю Вербас. У провадзеним периодзе на подручу општини реґистровани 366 Нєшка карцином бронхийох водзаца причина шмерци плюцово малиґнитети, цо за 26 вецей як у периодзе од медзи малиґнима хоротами. У велїх жемох є на першим 1994. по 2004. рок, док число жительох у општини по помесце по смертельносци медзи малиґнима хоротами при пису зоз 2011. року за 3 407 єст менєй як 2002. року. хлопох, а и при женох є у велїх жемох у самим верху.

– Кед бешедуєме о малиґних хоротох, познате же ше люд– У пороснуцу и други файти як цо карцином першох, зе боя кед дознаю же похорели на тоту хороту, поцерпаю грубого черева, простати, алє понеже ше занїмам зоз карци- же им конєц и же ше нє годнив з ню вибориц. И то цалком номом плюцох, можем повец же пороснуце застарює. Од нормалне. Ми тоти хтори треба же бизме при нїх пребудзе1994–2004, и тераз остатнї дзешец роки, маме барз вельке ли оптимизем и надїю. Кед ше малиґна хорота одкриє на пороснуце карцинома плюцох. У прешлим периодзе инци- час, велї можу буц вилїчени – твердзи Лєрка Попов.■ денца (число новоодкритих случайох на 100 тисячи житеФото: В. Вуячич 19. ФЕБРУАР 2016.

РУСКЕ СЛОВО 19

ДОМ И ФАМЕЛИЯ

женоблоґ

я

и

В

Пише: Ясмина ДЮРАНЇН

Фотошоп: Лю.Ц.

ПОПОРАЄНИ РАПШАҐ

email: jasmina.djuranin@gmail.com

20 РУСКЕ СЛОВО

иросла сам на валалє. Нє думам звучац „социялистично”, же – росла сом у єдней звичайней роботнїцкей фамелиї дзе ше нє патрело цо треба поробиц, алє ше шицки до шицкого лапали итд... Но, алє же було скоро так – и то правда. Мой оцец нє ма сина (затераз...). Перша була пишуля, и друга и треца. Руку на шерцо, я мала буц Мижо. Понеже сом нє, а анї младша ше стра нє Славко, родичи остали на дзивчатох. Но, оцец пре тото нє мал нїяки бриґи! Та дзе! Аж и гуторел же цо є старши, та вше баржей здабе на жену... Мелеґ... Правда же да ке ди и заджмурел на тото же зме дзивчата. Шицко зме зна ли робиц – и по кухнї, и по вонку. Вон ца лого живота бул майстор, а и нєшка є. Ма громаду алату. И вше зме му мушели дацо додавац лє бо при но шиц. Ма барз вельку пиньвицу у хто рей му стоя то ти дранґулиї. А стоя му и под шопу, и у конку од задку кед ше уход зи, да цо и по дворе (моя мац сиґурно зна дзе шицко мож найсц його серсан). Раз пред якимшик шветом, мац нам наявела же на соботу будземе пораїц цале обисце! Преврацали зме з очми, алє нам тото нє помогло. Правда, оцец нє бул дома, и ми почали од пиньви ци. Пер ше зме шиц ко по ви бе ра ли зоз ста ро го креденца, по сцерали прах и вец до дробних шкатул-

кох и дун чи кох поча ли скла дац по пре бе ра ни гвоздзики и шрубики. На кажду зме написали цо єст нука. Фурови зме по велько сци по складали до шкатулкох, дихтунґи и рижни ґумки на єдно ме сто, ґедори, млат ки, цол шта нґ ли, рорцанґли, папаґайки, комбинирки, бонсеки, лет-колну, васер-ваґу, швайз-апарат и флашен-цуґ зме по складали на полїчки на муре. На роботним столє зме охабели лєм найвекшу стеґу. Вец зме зоз цалого двора и обисца шиииииицко позношели до пиньвици и покладли на свойо ме сто. И на концу зме позаметали. Красота єдна! Чловек би подумал же ше оцец барз будзе цешиц з нами! А-га... Так фучал од бе су кед видзел же зме шицкому нашли нове ме сто, же му аж живец на оберву почал скакац... Оцови ше по сле того длуго требало знайсц цо му дзе стої... Ми лєм злєговали з плєцами. Ша, дзивчата на то! На пораєнє! Нїґда зме нє розумели як дахто може жиц у гао су... Випатра же то бул, заш лєм, креативни гаос. Вецей зме нїґда нє пораєли пиньвицу. Тераз кед роздумам, мило ми же сом майстрова дзивка. Знам цо розказац мойому, нє може ме муляц, а боме и кед ше сама лапим до дачого знам цо лаґ, а цо колїмажа. Нїґда бим зато з млатком нє прибила шрубик. Алє, хто зна? Можебуц у мнє заш лєм кучи даяки Мижо... ■ 19. ФЕБРУАР 2016.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У КОЦУРСКЕЙ ЧИТАЛЬНЇ

СТИХИ НА ТЕМУ ЛЮБОВИ Културно-про свитне дружтво ДОК з нагоди двох шветох, Святого Валентина и Святого Трифуна, внєдзелю, 14. фебруара, орґанизовало литературни вечар и ко што ванє вина. Литератур ни вечар отри мани у про сторийох валалскей Читальнї, а того вечара промововане и дзеветнасте число часописа „Ерато над Коцуром”. Вечар бул пошвецени любови и залюбеним, а програму отворела Аранка Медєши читаюци текст о Трифунови, одно сно Валентинови. Текст на исту тему пречитала и библиотекарка Ве сна Пешут, а потим предсидатель КПД ДОК проф. др Михайло Фейса бешедовал о новим числу „Ерато над Коцуром”.

– Тото число визуално лєпше як велї други, а по квалитету є дзешка на истим уровню як и потерашнї. До ньго уключени роботи зоз трох конкурсох: зоз „Коцурскей чутки”, зоз „Ерата над Коцуром” и зоз еколоґийно-

го конкурсу. Творителє хтори ше нашли у часопису походза зоз вецей державох, а у часопису маме и каталоґ малюнкох зоз лоньскей 250рочнїци коцурскей грекокатолїцкей церкви – гварел Фейса о часопису. На литературним вечаре свойо, алє и цудзи вибрани слова на тему любови, читали поетове и любителє литератури зоз Коцура, Вербасу, Руского Кере стура и Бачкого Доброго Поля. Кажде хто жадал зоз присутних, мал нагоду пречитац дацо, алє и по слухац любовни стихи Радоя Раонича, Любици Няради, Мариї Дорошки, Милана Добровольского и других хтори ше представели того вечара. По законченю програми, орґанизовани бул коктел на хторим шицки го сци мали нагоду коштовац вино и бешедовац о упечаткох. Т. Ходак

ОПШТИНА КУЛА И ТОГО РОКУ СТИПЕНДУЄ СТУДЕНТОХ

МЕДЗИ НАЙЛЄПШИМА И ДЗЕВЕТНАЦЕЦЕРО КЕРЕСТУРЦИ За стипендованє студентох у академским 2015/16. року Општина Кула з буджету опредзелєла 4,6 милиони динари, з чим предлужує уж вецейрочну праксу такей финансийней потримовки младим, а остатнї даскельо роки єдно з условийох за доставанє стипендиї було же би студент мал найменшу штредню оцену 9, так же слово о наисце найлєпших студентох. Фото: М. Вулович Того року стипендию достаню Тогорочни найлєпши студенти з кулскей општини 77-еро студенти на основних и на подписованю контракту о стипендиї мастер студийох, медзи нїма и аж дзеветнацецеро з Руского Кересованю контрактох студенти достаню по три стипендиї стура, та окрем з Кули, то найвекше число стипендитох з нараз. местох у кулскей општини. Контракти зоз стипендистаЗ Руского Керестура стипендиї достали Борис Барна, Мами всоботу, 13. фебруара, на окремней шветочносци под- рина Биркаш, Єлена Зорич, Валентина Югас, Терезия Катописали заменїк предсидателя Општини Кула Велибор на, Андрея Колєсар, Наташа Колєсар, Марияна Колошняї, Милоїчич и началнїца Оддзелєня за дружтвени дїлносци Ана Костич, Ивана Ловас, Андрея Малацко, Деян ПавлоОпштини Кула Драґана Потпара, а стипендия 6 000 дина- вич, Даниєла Планчак, Андрея Рац, Звонимир Сабадош, ри мешачно. Як з тей нагоди гварел Милоїчич, виплацо- Александар Сакач, Дарко Такач, Мартина Гудак и Рената ванє стипедийох будзе пошвидшане, так же уж по подпи- Джуджар. М. З.

19. ФЕБРУАР 2016.

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ З ЛЮБОМИРОМ ЧАПКОМ, ГАЛАСОМ З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ЧАС ПРЕХОДЗИ, АЛЄ РИБАРСКА СТРАСЦ НЄ

Пише: Мария АФИЧ

Єден з тих цо оддихнул кед нєдавно отримана рочна Скупштина Здруженя рибарох „Коляк” з Руского Керестура вшелїяк и Любомир Чапко, його член з вецей як 40-рочним стажом, а з єднаку залюбеносцу и страсцу ґу тому спорту як и дараз давно. Було бешеди же чи Здруженє будзе загашене, алє вибрани нови предсидатель, и робота ше предлужи

Наш собешеднїк о тим отворено бешедує: – Барз ми мило же ше предлужи робиц, бо ми, старши, треба же бизме дацо хасновите зохабели младшим, а на нїх як гваря „швет остава”. Рибаре любя и лапац риби, и беґель любя, и цалу його природу, та ше о тим и стараю. Вельо раз нє можу зробиц тото цо би сцели, но Здруженє заш лєм гласнєйше як сам чловек. Так почина бешеду Любомир Чапко хтори свой живот без рибарскей рекреациї анї задумац нє може. На свойо 65 роки скоро кажди дзень є на беґелю, а як гвари, през жиму ходзи частейше. До того ше залюбел ище як хлапчик. ЧАПКОВА РИБАРСКА ЛОЗА – Унук сом га ласа Мафтея Чапкового. Вон бул познати профе сийни рибар на старим беґелю велї роки пред тим як викопани беґель Дунай–Тиса–Дунай. Закуповал єдну часц беґелю и там лапал риби вєдно з бачиком Сеґешом и Рускайом. То було ище пред Другу шветову войну.

– Мой оцец Мафтей одмалючка коло свойого оца тиж барз полюбел лапац риби, та цали живот бул ак-

НАЙВОЛЄЛИ ЛАПАЦ ПОТЬКУ Пекар Мафтей найволєл лапац потьку, як гвари його син Любо, теди то було популарне. А и вон сам нашлїдзел тоту любов.

– Потьку найволїм лапац и вецей як 25 роки сом скоро нїч инше анї нє лапал. Найвекша потька хтору сом лапел мала 17 кили и 80 деки, а харчи сом лапел до 10 кили. Но, мушим повесц же оцец вше вецей лапел од нас, гоч зме го як пробовали здогонїц, вше даскельо риби вецей лапел. Любим барз и єсц риби, ту нє виберам, а поготов смачни терпеши. А барз их любим сам приготовиц – толкує Чапко.

22 РУСКЕ СЛОВО

Любомир зоз 10-килову харчу

тивни рибар попри свойого пекарского реме сла – памета Любомир. Фамелия пекара Мафтея була богата зоз дзецми, а Любомир други по шоре од шесцерих дзецох, та живот мушел буц добре орґанизовани у шицким, як у роботи, так и у лапаню рибох. А чули зме од старших же такого рибара як пекар Мафтей – нє було.

– Ище док зме були дзеци оцец видавал карти шицким рибаром у валалє, та и нам вше даєдну удзелєл. З радосцу зме одходзели лапац на над, цо мой дїдо вше мал, а вец зме риби лапали на бамбусох аж потамаль док нє пришли машинки. Кед зме закончели основну школу, оцец отворел пекарню, та ме вжал за шеґерта. Кед зме вєдно робели, вон вше два раз до тижня, додня док швитало, охабял роботу одходзел лапац риби, а я оставал докончиц роботу. Два раз и я ишол на беґель. Теди зме 19. ФЕБРУАР 2016.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ носц. То вшелїяк любов ґу природи, беґелю, води, и тому сцерпезлївому шедзеню на побрежю кед стрежеш з циґоньом опрез себе ужераюци ше чи ше дуґов – Вжиме скоро кажди дзень ходзим лапац зоз „ванє покива. О тим Чапко гвари: ралицу”. А кед сом нє на беґелю, правим койцо з вер– Нє знам анї сам, цошка єст у тим таке цо обераце, бового пруца, бо я рибар, а з рибарами идзе и вербои почнє це цагац нательо же мушиш ходзиц. Так сом и во пруце. Палє ниа, ту фляша чека буц оплєцена, а велїх пайташох волал, „гибай лєм даскельо раз, обеоплєтам рижни кошарики, коршовики... И мой дїдо реш ше од того та це датото робел, алє я ше од других научел. Верби находлєй само будзе цагац лазим коло Шимкового, бо и там ходзим лапац, и зоз пац”. На беґелю ше одпостарих вербох наштригам пруце, гоч вони помали и чиваш, пущиш розум на дослугую, а я садзим и нови. Скорей, док сом нє плєпашу, и ище коло того тол з пруца, та бим виплєтол, те черенєц и мередов, лапиш рибу. А кед пойдто таке – за себе було добре. Мам иглїчки, а и прастазем наяр, кед шицко доорей цверни цо ю оцец ище набавел у Заґребу. А тото кола почнє квитнуц, нєт ме научел дїдо Мафтей – памета Любомир Чапко. красше. Вец приду турґунї, та себе наоберам, а и хлєб пекли скорей, же би кед о два роки видзим як зме були готови до пол коло мнє з маґочкох посштвартей рано. Єден ходзел ход зели нови турґунї и под Косанчич, а други до тарки... З єдним словом, Филїпова. Я кармел ту два барз крашнє у природи места, а вон там други два буц. Анї ми нє бриґа гоч места же би було порихтане, и нє лапим рибу, бо дакета кеди ше дзе лєпше укаже ди пойдзем та ше добре – приповеда Любомир о риодпочинєм, а то цалком Любомир през жиму бареню зоз своїм оцом. виплєце предмети зоз пруца досц – змирено приповеШейдзешатих рокох преда Любомир. шлого вику у Керестуре, окрем на Вельким шоре, нє буНє мож нє спомнуц и тото же як ше природа премело трофазней струї, та так анї на Маковским, дзе Чап- нєла у остатнїх 50 рокох, яке шицко доокола, та и беґково мали пекарню у своїм доме. Прето шицко з руку ель хтори часто заґадзени. Риба нє раз поздиха од воробели. Така робота нє була лєгка, а окреме же ше и во- дох випущених з фабрикох... И наш собешеднїк памеду цагало зоз студнї на Капущаним... Прето ше чудуєме та же скорей було вельо вецей риби, та лєгчейше було у розгварки з Любомиром, чи после нєлєгкей ноцней и налапац, и гвари и же єст якаш тайна и у тим же рироботи, було чежко на бициґли пойсц дзешец киломе- би и нєшка єст на тим истим ме сце дзе єй було и пред три на беґель. Любомир одмахує з главу, же анї кус, и то 50 роками. роками.

– Рахуєм же сом активно почал лапац риби кед сом И УНУКИ УЧИ ЛЮБИЦ ПРИРОДУ пришол з войска пред вецей як штирома децениями. Найволєл сом лапац прейґ драги од Бикийового салаша, Любомир нєшка чека заслужену пензию, док у марцу аж под Пиньвиц. Мушел сом пойсц перше на Косанчич, того року наполнї 65 роки. А остатнї 18 у роботним вии два километри далєй на мост, а док нє було моста, на ку препровадзел на роботи у кулским рибалове у подскели сом преходзел на други бок. Ишло ше и около, на приємстве „Дюро Струґар”, дзе ше „случайно” нашол. лалицки мост, на гевтот бок на лїво... То було узвичає– Робел сом у пекарнї, а кед на рибалове нє бул хто не. Знал сом же ми треба три ферталї годзини дойсц, та чисциц мрежи, поволали ме и там робиц. И руководзасом так и плановал свой час – гвари наш собешеднїк. ци знали за мою страсц, а у кулскей пекарнї нє раз бул смачни фриштик – пражена риба. Робел сом дакус и на ЄСТ ЦОШКА У ТИМ ЛАПАНЮ кере стурским рибалове, та и то ми була мила робота. На питанє докля планує буц активни спортски риКед таке чує, чловек ше опита самому себе, цо то за бар, Любомир гвари же будзе ходзиц лапац доґод лєм страсц кед так гонї на таку пожертвовносц и усилов- годзен. А свою страсц помали преноши и на двох унукох Мирка и Матея. Старши Мирко и його ше стричка Ана Мария з дїдом часто одходза на шпацир по беґелю. Учи их дїдо любиц природу, бо и вон дума же то нєшка дзецом барз хиби.

– Шпациранє по беґелю обовязне. На бициґлох пойдземе покля мож, а вец пешо по „широке”. Там и назад маме 12 километри. Пообиходзиме шицко. Миркови барз интересантни вояцки мост, Ана зидзе долу бо люби чернїци, а там ставаме и пре вербу. Одрежем ю, та им направим пищалки... Най и вони дакус уживаю.■

КЕД Є НЄ НА БЕҐЕЛЮ, ВЕЦ Є ПРИ КОШАРКОХ

19. ФЕБРУАР 2016.

РУСКЕ СЛОВО 23

ДУХОВНИ ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ ПАПИ ФРАНЦИСКА И РУСИЙСКОГО ПАТРИЯРХА КИРИЛА

ЗЄДИНЄНИ МОЦИ ЧИ ПОМИШАНИ ЧУВСТВА Пишe: Мирон ГОРНЯК КУХАР

Було то длуго пририхтоване, перше и историйне стретнуце єдного папи и русийского патриярха, хторе закончене зоз заєднїцку Декларацию хтора порушала велї питаня

П

апа Франциско и патриярх Москви и цалей Русиї Кирил ше зишли 12. фебруара, з вельким публицитетом, на Куби, на медзинародним аеродроме у Хавани, цо закончене з подписованьом заєднїцкей Декларациї, за хтору гварене же ма, насампредз, пасторални характер. Найкратше поведзене, составена є зоз 30 параґрафох и представя поволанє на сотруднїцтво братох у вири, на медзирелиґийни диялоґ, защиту преганяних християнох и одбрану фамелиї. Тиж так, спозорює ше на опасносц секуларизма и на гроженє животу, як цо абортус и евтаназия. Грекокатолїком окреме важна виражена надїя же стретнуце на Куби допринєше помиреню там дзе єст тензиї медзи грекокатолїками и православнима. ПРИЧИНИ ЗА СТРЕТНУЦЕ ПРАВЕ ТЕРАЗ Филозоф-релиґиолоґ Мирослав Кевежди обрацел увагу на тото же шветова католїцка мрежа обявела же єст штири причини за стретнуце праве тераз. На першим месце препознате же треба зопрец преганяня християнох на сиверу и центру Африки и Блїзким Востоку, дзе церпеня досягли розмири ґеноциду. Друга причина то искуство моралного либерализма у швеце, дзе му ше два Церкви процивя поставени на заєднїцким традицийним становиску. Треца причина у тим же политични власци Русиї маю потребу интензивнєйше дипломатски дїйствовац у чаше кед им пре санкциї велї порядни канали комуникациї зужени. Штварта причина находзи ше у позиционованю пред синодалним сходом котри би того року мал коло вселенского патриярха Вартоломея позберац шицки православни Церкви.

24 РУСКЕ СЛОВО

ОДГУК У СПЦ Ище пред стретнуцом папи Франциска и патриярха Кирила, портпарол Сербскей православней Церкви епископ бачки Ириней виражел задовольство з тим стретнуцом и у мено СПЦ пожадал же би ше нашло одвити на траґични подїї и ґеноцид над християнами на Блїзким Востоку и у Африки. Тиж так, владика Ириней гварел же ше наздава же розгварка представнїкох двох Церквох будзе порив за диялоґ Церквох и у других часцох швета, та и на нашим подручу.

– Православни Серби у Горватскей жию як гражданє другого шора, за дзепоєдних су нєжадана заєднїца, место як Церква ровноправна пред державу, за цо ше нє заклада лєм наша, СПЦ, алє и папа Франциско и Святи пристол – поручел епископ бачки Ириней.

Шеф оддзелєня за вонкашнї одношеня РПЦ митрополит Хиларион гварел пред сходом же у терашнєй траґичней ситуациї треба охабиц з боку нукашнї нєскладаня и зєдинїц моци же би ше одбранєло християнство у реґийох дзе воно загрожене.

– Под нєскладанями вон на першим месце препознава „униятску” контроверзу – гварел Кевежди. – У Декларациї котру подписали папа Франциско и патриярх Кирил тоти теми нашли свойо место медзи трицец розличнима точками. У пиятей точки винєшене жалєнє пре траценє єдинства (медзи католїками и православнима 1054. року). Маюци у оглядзе тирваци и велї препреченя, през Декларацию ше 19. ФЕБРУАР 2016.

ДУХОВНИ ЖИВОТ виражує надїя же стретнуце допринєше воспо ставеню єдинства и же ше поруша християнох ширцом швета же би ше модлєли за полне зєдинєнє гевтих котри шлїдза Христа. Медзирелиґийни диялоґ нужни у знємирююцих часох, а розлики у розуменю релиґийних правдох нє шму завадзац людзом розличних вирох же би жили у мире и гармониї. Правдац криминални дїла зоз релиґийнима виреченями нє прилаплїве. Медзи остатнїма точками находза ше слова же „Ми нє ривали, алє браца”. Виражена надїя же стретнуце допринєше помиреню грекокатолїкох и право славних: „Нєшка очивисне же метод ‘унияценя’ прешлих викох, котри подрозумйовал приводзенє єдней заєднїци до єдинства зоз другу так же будзе оддзелєна од своєй першобутней Церкви, нє драга до єдинства”. Источашнє, церковни заєднїци котри ше зявели як резултат историйних обставинох маю право исновац и преберац шицко цо потребне же би були сполнєти духовни потреби їх вирних, намагаюци ше ґу миру зоз сушедами. Боки котри участвую у конфликту у України поволани ґу порозуменю, солидарно сци и миротворству. СХОД ДВОХ ШВЕТОХ На официйним интернет боку Мо сковского патриярхату, як обрацел увагу Кевежди, початком фебруара поведзе не же стрет ну ца на й вис ших цер ков них пред ставительох були плановани и скорей, алє же проблем униї бул главне препреченє: „Знїщованє трох епархийох Мо сковского патриярхату на заходу України з боку униятох на преходзе осемдзешатих до дзеведзешатих рокох, преношенє центра Українскей грекокатолїцкей церкви зоз Львова до Києва, намаганє тей Церкви же би до стала статус патриярхата, пре сцеранє мисиї УГКЦ на традицийно право славни жеми Во сточней и Южней України, потримовка униятом ро скольнїком – шицко то фактори котри лєм звекшали проблем”. Глава УГКЦ Свято слав Шевчук прекоментаровал слова о праву на иснованє грекокатолїкох у Декларациї так же „Ми нє обовязни од нїкого питац допущенє же бизме исновали”. Вон гварел же позиция котру забера УГКЦ вибудована на социялним ученю Католїцкей Церкви, а представителє РПЦ патра на УГКЦ як на „члена боку процивставеня”. Поглавар Шевчук гварел же нє участвовал у писаню Декларациї и же можебуц у контакту зоз Апо столским нунцийом у України зрозуми „цемни ме ста” у тексту и позицию Ватикана там дзе му ше видзи же вона нє цалком ясно формулована. Перши чловек УГКЦ Шевчук обачує же ше на стретнуцу зишли два „паралелни швети” – єден духовни и католїцки, а други политични. Анґлийски интернет маґазин „Католик Хералд” указує на тото же грекокатолїки буду мац помишани чувства, прето же становиска у Декларациї можу буц похопени так же огранїча евангелизацию. Александер Волков, котри задлужени за одношеня зоз явно сцу патриярха Кирила, гварел же „100 одсто ґаранция же стретнуце медзи двома церковнима лидерами нє ма вязи зоз политику”. Заш лєм, кардинал Курт Кох, котри участвовал у писаню Декларациї, гварел за Ватикан19. ФЕБРУАР 2016.

ЄСТ И РОЗЧАРОВАНЯ Аґенциї у швеце пренєсли же поглавар УГКЦ Святослав Шевчук критиковал заєднїцку декларацию папи и патриярха Кирила, окреме часц хтора ше одноши на Україну, у хторей ше „шицки боки хтори уключени до зраженя поволує на осторожносц”. Архиепископ Шевчук думаня же слово „зраженє” нєадекватне, бо алудира на гражданске зраженє, место на „странску аґресию сушедней держави”.

ски радио же ясне же политични питаня присутни и нє мож их заобисц – потолковал филозоф-релиґиолоґ Миро слав Кевежди. У своїх роздумованьох за „Руске слово”, публициста Томислав Жиґманов указал на популарносц и харизматичносц папи Франциска, хтори свидоми грихох у структурох, та и у Церкви. З тим ше вон нє мири, дїйсвтвує одлучно и меня нє лєм кадри у Церкви, алє и єй праксу. Так порива и других же би превипитовали и меняли себе и свойо структури. При тим є вирни научованю Церкви. Отворени є за швет и сучасносц и жиє у складзе з моцнима християнскима реґулами. Источасно приступа без предрозсудкох у стретнуцох з другима вирами и Церквами. Наисце дїйствує, жарґонски поведзене, як „меґа стар”. З другого боку, треба мац у оглядзе же є перши папа хтори за поглаварске мено вжал мено основоположнїка „конкурентского”, францисканского шора – св. Франї з Асиза, шора хтори познати по прихильно сци ґу худобству и хтори пошвецени худобним. Яґод кед би сцел з тим ґестом злучиц два значни ствари християнства – вирносц науки Церкви и витворенє автентичней пракси. СУМНЇ ШЕСТРИНСКЕЙ ЦЕРКВИ – У нас ше, од скорей, на Заходну Церкву патри зоз сумню – акцентовал Жиґманов. – З часом, одношеня медзи Во стоком и Заходом медзи Церквами по стали обтерховани, розуми ше, з християнством у дефициту. Кед история обтерховює, вец вио става и порихтаносц за стретнуце. Алє, нєт християнства без стретнуца! Тераз нє ме сто и нє час за глїбши анализи о одвичательно сци у прешло сци. Медзитим, пре проблематичну прешлосц, уж длугши час пол милиона вирних у Сербиї дискриминовани. Нє лєм пре неґативни стереотипи о Католїцкей Церкви, алє им онєможлївене стретнуц свойого вирского поглавара – твердзи Жиґманов. Заш лєм, у Хавани папа з ошмихом облапел Кирила, свойого право славного брата у Христови, зоз заєднїцким порученьом же нєдопущуюци войни у мено Боже. Застарани, вони зоз Хавани здогадли же война то вироятно цошка найгорше за чловека, бо теди победзує зло. Таке зме видзели и на наших про сторох пред 25 роками. Поглаваре Франциско и Кирил процив того, вони апелую на мир и сотруднїцтво.

– Маюци шицко цо поведзене у оглядзе, по сле стретнуца папи Франциска и патриярха Кирила мож по ставиц питаня же чи Хавана, главни город ище вше комунистичней Куби, будзе ме сто зоз хторого история християнства руши у лєпшим напряме? Чи їх братске стретнуце принєше надїю католїком у Сербиї же ше стретню зоз своїм вирским чолнїком? – опитал ше на концу Жиґманов. ■

РУСКЕ СЛОВО 25

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашому милому бачикови, хтори нас нєсподзивано зохабел после краткей и чежкей хороти

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. фебруара нєсподзивано нас зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ЮЛИЯН ШАЙТОШ (1945–2016) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ньго буду чувац Наташа, Иґор, Даниел, Матей и Сара Перковичово з Нового Саду и Тамара, Стеван, Мартин, Адам и Давид Бенково з Лалитю и сваха Гена Шовшова Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. фебруара нєсподзивано нас зохабел наш мили брат и бачи

ИРИНЕЙ МИЯЧИЧ – НЕЦО (1948–2016) з Руского Керестура Найкрасши памятки на його любов и доброту навики буду чувац шестра Златка Папуґова зоз дзецми Борисом, Мирком, Ясну и Иваном зоз фамелиями Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. фебруара нас занавше зохабел наш мили шовґор

ИРИНЕЙ МИЯЧИЧ – НЕЦО (1948–2016) з Руского Керестура Його милу и веселу подобу у своїх шерцох навики буду чувац ожалосцени: супруга Сенка, дзивка Лидия, жец Дзвонко, син Желько, нєвеста Даниєла и унуки Деян, Иван, Николина и Филип Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. фебруара наполнї ше смутни рок як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и швекра

Дня 14. януара наполнєл ше 21 рок як нас занавше зохабел наш оцец, швекор и дїдо

ИРИНЕЙ МИЯЧИЧ (1948–2016) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ньго буду чувац: Ярослав зоз супругу Блаженку и дзецми Борисом и Софию, Александар зоз супругу Саню и дзивочку Зарю и Меланка Ковачово Спочивай у мире Божим!

ЙОАКИМ КОРПАШ з Дюрдьова Памятку на нїх зоз любову и почитованьом чуваю дзивка Ганча и син Кимо зоз фамелиями

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. фебруара 2016. року нас занавше зохабел

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. фебруара наполня ше штири смутни роки од кеди зоз того швета пошол мой мили оцец

ИРИНЕЙ МИЯЧИЧ (1948–2016) з Руского Керестура Найкрасши памятки на ньго буду чувац Юлин и Иринка Дудашово и їх дзеци Славко зоз супругу Блаженку и дзивку Ваню, та Мирко зоз супругу Любку и дзецми Борисом и Мартинку Спочивай у мире Божим!

26 РУСКЕ СЛОВО

ЛЕОНА КОРПАШ

МИКОЛА РУСКОВСКИ (1928–2012) з Коцура Памятку на милого оца занавше будзем чувац у своїм шерцу. Вично ожалосцени син Микола Най спочива у мире Божим!

19. ФЕБРУАР 2016.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. фебруара, после чежкей хороти нас занавше зохабела наша мила андя

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. фебруара 2016. року наполнєли ше 40 днї як вецей нє з нами наша любена

ЯСМИНКА БУДИНСКИ народзена Горняк (1976–2016) з Руского Керестура

МАРИЯ КОВАЧ народзена Рац (1951–2016) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ню навики буду чувац: Ярослав зоз супругу Блаженку и дзецми Борисом и Софию, Александар зоз супругу Саню и дзивочку Зарю и Меланка Ковачово Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. фебруара наполнєл ше рок як вецей нє з нами наша мила мац

Днї преходза, а боль и смуток вше моцнєйше шерца прицискаю. Памятки на твою доброту, любов и пожертвовносц навики буду чувац твойо наймилши: дзивочка Коринка, син Марио, супруг Желько, мац Марча, оцец Владо и брат Желько зоз заручнїцу Милу Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ НА НАШИХ МИЛИХ

Брата и бачика

Мацер, бабу и прабабу

Оца, дїда и прадїда

МАҐДАЛЕНА ПРОВЧИ (1933–2015) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ню навики буду чувац синове Владо и Михал Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. фебруара 2016. року наполнєли ше три смутни роки як нас занавше зохабел наш супруг, оцец и дїдо

ЗВОНИМИР ХОМА (1964–2001)

ВЕРУНА ХОМА (1932–2006)

ЮЛИЯН ХОМА (1933–1993)

з Руского Керестура МИРОН КРЕНЇЦКИ

(1938–2013) з Руского Керестура Красну памятку на ньго навики чуваю супруга Ксения, дзивка Фемка зоз супругом Яковом и син Любомир зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

19. ФЕБРУАР 2016.

Памятки на щешлїви часи препровадзени з вами навики чуваю вашо наймилши: брат и син Юлиян зоз супругу Марию, унука Ванеса Жяк зоз супругом Зденком, унука Валентина Русковски зоз супругом Дамиром, праунуки Кристина, Ерик и Владимир Спочивайце у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 27

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. фебруара 2016. року упокоєл ше наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ЮЛИЯН МАЛИ (1939–2016) з Коцура Памятку на це вично буду чувац: супруга Леона, син Микола, нєвеста Ґизела, унуки Мелания, Єлена, Мирела зоз сином Владимиром Най спочива у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. фебруара 2016. року занавше нас охабел шовґор

ЮЛИЯН МАЛИ (1939–2016) з Коцура Памятку на це вично будзе чувац шовґор Микола Русковски Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. мая 2016. року наполня Дня 28. фебруара 2016. року наше двацец пейц роки як нас зохаполня ше двацец пейц роки як бела наша мила нас зохабел наш мили

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. фебруара нєсподзивано нас зохабел наш мили брат и бачи

ЮЛИЯН МАЛИ (1939–2016) з Коцура Його доброту вично буду паметац брат Силвестер и андя Мелана зоз фамелию Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. фебруара 2016. року наполєли ше 16 жалосни роки як нас зохабел и пошол до вичносци наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Наполнєли ше шейсц мешаци як нас занавше зохабел наш добри и нїґда забути

ВЛАДИМИР ПАП (1951–2015) з Дюрдьова Памятку на ньго у своїх шерцох навики буду чувац Фемка и Йоаким Папуґово зоз дзецми зоз Руского Керестура Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. фебруара 2016. року наполня ше 11 роки як нє з нами наша мила супруга, мац и баба

МАРИЯ РАЦ

ЯНИ ШЕПИНСКИ (1991–2016)

СЛАВИЦА ШЕПИНСКИ народзена Колевска (1991–2016)

Памятку на нїх навики буду чувац дзивка Йована и шестра Славица Спочивайце у мире Божим!

28 РУСКЕ СЛОВО

МИХАЙЛО СИВЧ (1939–2000) з Руского Керестура Памятку на його милу подобу и доброту чуваю його наймилши Спочивай у мире Божим!

(1958–2005) з Руского Керестура У своїх шерцох з любову памятку на ню чуваю супруг Михал, дзивка Снежана зоз супругом Михайлом, син Владимир зоз супругу Наташу, дзивка Мария зоз заручнїком Здравком и унуки Филип, Дияна и Дамян Спочивайце у мире Божим!

19. ФЕБРУАР 2016.

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 8. фебруара 2016. року, престало дуркац шерцо нашей милей

МАРИЇ ЕДЕЛИНСКИ народзеней ЧИЖМАР (1937–2016) з Руского Керестура Наймилши нїґда нє умераю. У наших здогадованьох останєш навики. У шерцох це буду занавше чувац дзивки Мария и Злата, жец Изудин-Нино и твойо наймилши унучата Иґор, Ясмина зоз супругом Ирфаном, Харис и Мерима Най це ангели чуваю! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Занавше зме остали без нашого милого и доброго

ЛАЗАРА ЗАХАРЧЕВА (1956–2016) з Македониї Памятку на його доброту навики будзе чувац його ожалосцена супруга Ясна, дзивка Драґана зоз супругом Иґором, його любени унучки Йована и Величе, як и деда Влада и баба Сена Михайловски

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 11. фебруара 2016. нєсподзивано нас зохабела наша мила шестра

МЕЛАНА МЕДЄШИ народзена Пап (1932–2016) з Руского Керестура З вельким больом ше одпитуєме од тебе. Останєш жиц у наших памяткох и молитвох. Ожалосцени брат Владо, андя Маґда и Амалка зоз дзецми Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. фебруара 2016. року наполня ше три чежки и жалосни роки як ши ме зохабел и преселєл ше до вичносци

ЙОВҐЕН КИШПЕТЬО (1943–2013) з Руского Керестура Прешли три чежки и боляци роки як ши ме нєсподзивано зохабел. Остали лєм красни памятки на час препровадзени зоз тобу. Ожалосцена супруга Ката Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 24. фебруара наполня ше три жалосни роки як нас зохабел наш мили оцец, швекор и дїдо

ЙОВҐЕН КИШПЕТЬО (1943–2013) з Руского Керестура Памятку на його любов и доброту навики буду чувац його наймилши: дзивка Миряна, жец Александар и унуки Александар, Стефан и Валентина Спочивай у мире Божим!

19. ФЕБРУАР 2016.

СМУТНЕ ЗОГАДОВАНЄ ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 11. фебруара 2016. року нє- Дня 11. фебруара 2016. року ше сподзивано нас зохабела наша наполнєли 25 роки як нас охабел наш оцец мила мац

МЕЛАНА МЕДЄШИ МИХАЛ МЕДЄШИ народзена Пап (1929–1991) (1932–2016) з Руского Керестура Вашу любов и доброту навики будземе чувац у наших шерцох. Вично ожалосцени вашо дзеци Ганча, Сенка и Юлин зоз фамелиями Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. фебруара 2016. року наполня ше шейсц смутни мешаци як пошол на вични одпочивок наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ВЛАДИМИР БУДИНСКИ (1935–2015) з Руского Керестура Час преходзи, алє красни памятки на ньго у своїх шерцох, думкох и молитвох навики чуваю супруга Натала и дзивки Фемка, Оленка и Марча зоз фамелиями Спочивайце у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. фебруара, наполнї ше рок як нас зохабел наш тато и дїдо

ШТЕФАН ГУДАК (1931–2015) Твойо шлїди вшадзи. Ту ши з нами зоз своїма дзецми и унучатами Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 21. фебруара 2016. року наполня ше осем смутни роки як нас зохабела мац, баба и прабаба

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. фебруара наполня ше шейсц роки як нє з нами наш мили

МАРҐИТА ДУДАШ народзена Папуґа (1909–2008) з Нового Саду Памятку на ню чува син Ромко зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

ЙОАКИМ КОЛОШНЯЇ (1954–2010) з Руского Керестура Памятку на ньго чуваю супруга Меланка и синове Желько и Мирко зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 29

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. фебруара 2016. року наполня ше 40 чежки и длуги днї як ме занавше зохабел мой мили супруг

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. фебруара 2016. року наполня ше 40 чежки и смутни днї як ме занавше зохабел мой мили син

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура

Шерцо и далєй боляце, а слизи кажди дзень зо мну. Знам же так мушело буц, алє чежко предлужиц без тебе. Дзекуєм ци за шицко добре и красне цо зме вєдно прежили. Вично це будзем ношиц у шерцу. Навики ожалосцена супруга Живана Спочивай у мире Божим!

Мили сину, од кеди ши пошол днї длуги и жалосни. Преселєл ши ше до вичносци, а нас, твоїх наймилших охабел у слизох. Кажди дзень ши присутни у моїх молитвох и памяткох. Навики ожалосцена мац Левона Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. фебруара 2016. року наполня ше 40 жалосни днї як нас занавше зохабел наш мили оцец, швекор и дїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. фебруара наполня ше 40 жалосни днї як нас зохабел наш мили оцец, швекор и дїдо

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура Хибя нам твойо бешеди, франти и ошмих. Гоч ши вецей нє з нами, присутни ши у наших думкох. Найкрасши памятки на це чуваю син Владимир, нєвеста Марияна и унуки Владко и Ана Мария Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. фебруара наполня ше 40 жалосни днї як нас занавше зохабел наш мили оцец и дїдо

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура Шицки хвильки препровадзени з вами навики буду зачувани у наших шерцох. Дзекуєме на любови, доброти и радосци. Памятки на вас навики буду чувац син Александар, нєвеста Миряна и унуки Александар, Стефан и Валентина Спочивай у мире Божим! Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура Мили тату, днї преходза, а вше чежше. У наших думкох ши вше з нами. Чуваме найкрасши памятки на це, твой благи ошмих, доброту и любов хтору ши нам даровал. Навики ожалосцена дзивка Марина и унук Радош Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. фебруара 2016. року наполня ше 40 смутни днї як нас зохабел и преселєл ше до вичносци мой мили брат

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура Днї преходза, алє нє приноша потїху. Ище вше чежко, и далєй хибиш. Остали нам памятки хтори чуваме у шерцох же би нас цешели и же би ши нє бул забути. Вично ожалосцена шестра Славка зоз супругом Янком и дзецми Катарину, Андрейом и Питером з Канади Спочивай у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „КОДАР ИНЖЕНЄРИНҐ” д.о.о. зоз Беоґраду, по овласценю Ношителя проєкта „VIP MOBILE” доо, Младежских бриґадох 21, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС2036_01 НС_Готел_Парк” у улїци Новосадского сайма 35, на катастерскей парцели число 7534, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „КОДАР ИНЖЕНЄРИНҐ” д.о.о. зоз Беоґраду, по овласценю Ношителя проєкта „VIP MOBILE” доо, Младежских бриґадох 21, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС2069_01 НС_Нови_Сад_Єврейска” у улїци Єврейска 22, на катастерскей парцели число 10169/2, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

OGLA[OVANW 021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com

19. ФЕБРУАР 2016.

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 29. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же нє потребне преценьованє вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС82/НСУ82/НСЛ82 НС-Индустрийна зона” Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а. д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней теле фониї „НС82/НСУ82/НСЛ82 НС-Индустрийна зона” у улїци Индустрийна бб, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 2279/1, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 8. фебруара 2016. року принєсла ришенє число VI-501-23/16 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. З цильом обвисцованя заинтересованей явносци текст ришеня обявює ше у цалосци: Городска управа за защиту животного штредку, на основи члена 10 пасус 4 и 6. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, чс. 135/04 и 36/09), члена 192. пасус 1. Закона о общим управним поступку („Службени новини СРЮ” число 33/97 и 31/01 и „Службени глашнїк РС” число 30/10) и члена 11., 34. и 36. Одлуки о Городских управох Городу Нового Саду („Службени новини Городу Нового Саду”, число 52/08, 55/09 и 11/10, 39/10, 60/10 и 69/13), поступаюци по вимоги ношителя проєкта „Телеком Сербия” а. д. Таковска 2, Беоґрад, за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта базней станїци за мобилну телефонию „НС82/НСУ82/НСЛ82 НС-Индустрийна зона” приноши

РИШЕНЄ

1. Утвердзує ше же за проєкт – базней станїци мобилней телефониї „НС82/НСУ82/НСЛ82 НС-Индустрийна зона” у улїци Индустрийна бб, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 2279/1, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад, ношителя проєкта „Телеком Сербия” а. д. Таковска 2, Беоґрад, (у дальшим тексту: Ношителя Проєкта) потребне преценьованє вплїву на животни штредок.

2. Ношитель проєкта ше обовязує же – проєкт виведзе зоз приложену документацию; – обезпечи перше випитованє уровня електромаґнетного поля и же обезпечи периодични випитованя после пущаня жридла до роботи на локациї базней станїци мобилней телефониї „НС82/НСУ82/НСЛ82 НС-Индустрийна зона” у складзе зоз Законом о защити од нейонизуюцого зарйованя („Службени глашнїк РС, число36/09”) и важацима предписанями хтори реґулую тоту обласц и же податки достати з мониторинґом доручи Аґенциї за защиту животного штредку, Городскей управи за инспекцийни роботи Городу Нового Саду – обласц инпекциї за защиту животного штредку и Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

ОБГРУНТОВАНЄ

Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а. д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта – базней станї-

19. ФЕБРУАР 2016.

ци мобилней телефониї „НС82/НСУ82/НСЛ82 НС-Индустрийна зона” у улїци Индустрийна бб, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 2279/1, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Проєкт предвидзує реконструкцию иснуюцей антенскей системи и то так же будзе поставена тросекторна антенска система за закриванє GSM 900, UMTS и LTE обсягу. Буду ше хасновац три антени типа К80010486 за радио системи GSM900 и LTE (по єдна за кажди од три сектори) и три антени типа К80010505 за рaдио систему UMTS. Планована конфиґурация примодавача базней станїци за систему GSM 900 4+4+4, за систему UMTS 3+3+3 и за систему LTE 1+1+1. Aнтени буду унапрямени зоз азимутами 105 ступнї (перши сектор), 230 ступнї (други сектор) и 315 ступнї (треци сектор) за обидва системи. У складзе зоз Законом о преценьованю вплїву на животни штредок и Правилнїком, о поднєшеней вимоги обвисцена явносц з оглашованьом у средствох явного информованя и МЗ „Роботнїцки”. У зоз законом предписаним терминє нє доручени думаня заинтересованих орґанох, орґанизацийох и явносци. Зоз увидом до документациї хтора доручена ґу вимоги, по запровадзеним поступку розпатраня вимоги, тот орґан утвердзел же ше предметни проєкт находзи под точку 12. подточка 13. Телекомуникацийни обєкти мобилней телефониї (базней радио станїци) Лїстини II Уредби о утвердзованю Лїстини проєктох за хтори обовязне преценьованє вплїву и Лїстини проєктох за хтори мож вимагац преценьованє вплїву на животни штредок („С.Г. РС” число 114/08). Ґу наведзеней вимоги ношитель проєкта приложел: Контракт о закупе число: 123116/1 од 4. мая 2010. року хтори заключени медзи „НОВКАБЕЛ” А.Д. Индустрийна бб, Нови Сад и Подприємством за телекомуникациї „Телеком Сербия” а. д. Таковска 2, Беоґрад, Информацию о локациї число: V-3531401/15 од 11. януара 2016. року хтору видала Городска управа за урбанизем и квартельни роботи Городу Нового Саду, Фахову оцену обтерхованя животного штредку у локалней зони базней станїци мобилней телефониї „НС82/НСУ82/НСЛ82 НС-Индустрийна зона” число: 0910/15-50 МТ хтору виробела акредитована Лаборатория Института „Ватроґаз” зоз Нового Саду,. Зоз фахову оцену обтерхованя животного штредку у локалней зони базней станїцу мобилней телефониї утвердзене же тото жридло Вименки и дополнєня фахивей оцени обтерхованя животного штредку у локланей зони базней станїци мобилней телефониї „НС82/НСУ82/НСЛ82 НС-Индустрийна зона” утвердзене же тото жридло зоз свою роботу приведзе до прекроченя предписаних гранїчних вредносцох. Кед ношитель проєкта поступи у складзе зоз условиями хтори утвердзени зоз точку 2. диспозитива того Ришеня и кед ше випочитую Мири и условия защити животного штредку хтори предвидзени зоз поглавйом 7.5 Фахови оцени опбтерхованя животного штредку, односно уровня електромаґнетного зарйованя будзе у гранїцох дошлєбодзеного. На основи горе наведзеного, ришене як у диспозитиве. Поука о правним лїку: Процив того ришеня ношитель проєкта може виявиц жалбу Покраїнскому секретарияту за урбанизем, будовательство и защиту животного штредку у чаше 15 днї од дня приманя ришеня, по тим орґану. Заинтересована явносц може обявиц жалбу процив того ришеня у чаше 15 днї од дня обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

ИНФОРМАТОР * дзе цо будзе *

ПРЕМИЄРА ОДЛОЖЕНЕЙ ПРЕДСТАВИ РНТ На соботу, 20. фебруара, Руски народни театер „Петро Ризнич Дядя” премиєрно одбави представу „Цо видзела послуга” Джона Ортона, у режиї Владимира Надя Ачима. Премиєра мала буц отримана 31. януара, алє пре хороту єдного ґлумца була одложена. Премиєра будзе на соботу у Велькей сали Домa култури у Руским Керестуре на 19,30 годзин.

***

ИЩЕ МОЖ КУПИЦ КАРТИ ЗА БАЛ У ВЕРБАШЕ Карти за Бал КПД „Карпати” хтори будзе на соботу, 27. фебруара, ище мож купиц у просторийох Дружтва, Нєґошева 21. Уходнїца 1 000 динари, а шицки информациї мож достац на телефон 021/706-257, кажди роботни дзень медзи 18 и 22 годзин. Бал почнє на 20 годзин.

BUDZEME PATRIC NA TV VOJVODINA 2 ТВ МАҐАЗИН, нєдзеля 19. фебруар 2016. року на 20 годзин – Репортажа з Бикич Долу з нагоди Дня Св. Трифуна – Прилог о тим як ше кладзе череп на хижу Чизмарових з Коцура – Прилог з польопривреди – Прилог з премиєри театралного фалата „Цо видзела послуга” (автор Джо Нортон, режисер Владимир Надь Ачим). Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

MALI OGLA[KI ПРЕДАВАМЕ намесцени двохижови квартель у Новим Садзе, велькосци 55 квадратни метери. Квартель ше находзи на Новим населєню. Цена вигодна, за вецей информациї ше явиц на число 064/209-35-74 *** ДИХТУЄМЕ облаки и ДЗВЕРИ зоз неопрен-ґуму. Правиме ГАРМОНИКА ДЗВЕРИ и РОЛЕТНИ. Обявиц ше на телефони: 025/5827-710 и 060/5088433 *** ВЛАГА? Изолуєме влажни хижи.

063/440-470; 063/102-41-14.

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „КОДАР ИНЖЕНЄРИНҐ” д.о.о. зоз Беоґраду, по овласценю Ношителя проєкта „VIP MOBILE” доо, Младежских бриґадох 21, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС2188_01 НС_Нови_Сад_Лази_Телечкого” у улїци Трифковичoва площа 6, на катастерскей парцели число 10122, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

РУСКЕ СЛОВО 31

СПОРТ ФИНАНСОВАНЄ НАШИХ СПОРТСКИХ КЛУБОХ

ДОБРИ РЕЗУЛТАТИ МАЮ СВОЮ ЦЕНУ Пишу: Михайло ЗАЗУЛЯК Александар ПАЛАНЧАНИН

Физична култура и спорт дзеля судьбу економских обставинох у каждей системи. То так вше було, а хто кельо уклада до спорту лєгко обачиц на каждим векшим змаганю. Нє лєм же держава уклада, алє аж и векши поднїмателє дзечнє даваю средства спортистом, насампредз же би ше знак їх подприємства могло видзиц и же би прицагли потенциялних купцох

М

и ище далеко од такей системи потримовки. У нєшакайших чежких економских часох и ми маме подприємства хтори можу видвойовац средства за спорт. Но, тельо их мало єст же нє можу постарчиц за шицки клуби. Окреме кед слово о нїзшим уровню змаганя у хторих ше змагаю праве нашо клуби и дружтва. Вони финансийно опарти на локални буджетни средства, помоц зоз малей привреди и донаторох, а часто и сами спортисти финансую свою жажду за спортом и одход на змаганя. Цо найважнєйше и за потїху, очиглядно, добрих спортистох маме. ФИНАНСОВАНЄ З БУДЖЕТА И ПО ПРОЄКТОХ Прешлого року, як винєшене на схадзки Скупштини Спортского дружтва „Русин”, витрини богатши за вецей як пейдзешат припознаня за резултати хтори спортисти освоєли през рок. У нашей єдиней спортскей фамелиї найуспишнєйши були атлетичаре и каратисти и то младши катеґориї. Податок прешвечлїви бо, насампредз, указує же спорт у Руским Керестуре ма потенцияли и перспективу. У змаганьох були успишни и фодбалере Русина, хтори наявели пласман у самим верху своєй таблїчки.

УСПИШНА ВОЛОНТЕРСКА РОБОТА – Маме спознаня же средства за спорт з општинского буджета у тим року буду звекшани за 10 одсто, медзитим, то и надалєй нєдостаточнe за шицки потреби. Так, од ока, до рока нам требa ище тельо кельо ше достанє, а проблем же нєт наменски средства анї за плаценє тренерох, фахових людзох котри робя з дзецми. Шицко ше то углавним роби на аматерскей, волонтерскей основи, бо людзе свидоми значеня спорту, зазберованя дзецох и младих на таки хасновити активносци – гварел на концу Борис Шайтош.

32 РУСКЕ СЛОВО

У кулскей општини проєктно-програмне финансованє у обласци спорту з буджетa локалней самоуправи запровадзене 2014. року, так же ше так финансує и клуби Спортского дружтва „Русин”, алє нє и саме Спортске дружтво, понеже таки асоцияциї буджет вецей нє препознава.

– Мушим повесц же тота терашня система финансованя у кулскей општини за нас, чесних спортистох, добра. То цалком у шоре, бо донєдавна було рижни злохаснованя, а тераз то нє мож. Подпишеш контракт, у хторим ясно пише за цо маш трошиц средства и цо треба правдац, так же кед ши шорови, кед ше роби як треба, нє требало би буц проблеми – гвари предсидатель СД „Русин” Драґан Ковачевич. Но, єдина хиба у тим же „Русин”, як спортске дружтво, од општини вецей нє може доставац средства, алє их, на одредзени способ, достава з месного самодоприносу, з керестурскей Месней заєднїци. СД ище вше постої, реґистроване є, бо керестурски спортисти на становиску же нє треба гашиц єдно таке дружтво з длугорочну традицию.

– Тераз у Дружтве маме 9 клуби и керестурски спорт ше, попри буджета з локалней самоуправи, финансує и з месного самодоприносу, за цо тиж конкуруєме до Општини, понеже и самодоприноси часц општинского буджетa. Прешлого року, а так будзе и того, зоз самодоприносу за спорт у валалє опредзелєни 667 000 динари, а з буджету Општини нашо клуби вєдно достали коло милион 300 000 динари. И за пенєж зоз самодоприносу конкурую клуби, за висину на основи медзисобней поради медзи клубами, односно на Управним одборе Дружтва, так же тот пенєж з Месней заєднїци розподзелюме процентуално приблїжно средством яки клуби достаню од Општини – гвари Ковачевич. Борис Шайтош, котри уж роками задлужени за административни роботи клубох СД, повед и яки конкретни суми прешлого року достати з уровня Општини Кула: – Фодбалски клуб, як найвекши, за цали рок достал 508 000 динари, Рукометни клуб (хлопски и женски) вєд19. ФЕБРУАР 2016.

СПОРТ но 427 000, Столнотенисерски 168 000, Атлетски и Карате-клуб по 120 000, а Конїцки клуб „Русин” 60 000 динари. По даякей нашей интерней догварки на УО СД, Фодбалски и Рукометни клуб зоз самодоприносу достали по коло 200 000, а други клуби од 50 000 до 60 000 динари. Єдну часц, коло 100 000 динари унапрямуєме на заєднїцки трошки за Спортске дружтво – гвари Шайтош, з надпомнуцом же прешлого року конкурси були досц позно розписани, аж у маю, та ше пенєж позно и достало. НЄПРЕЦИЗНА РЕҐУЛАТИВА Општина конкурс розписує за участвованє на змаганьох у одредзених лиґох, а у проєктох наводза у хторих, кельо рочно маю змаганя, кельо селекциї, путованя, висину трошкох за службени особи на змаганьох – судийох, делеґатох; за осиґуранє спортистох, їх лїкарски препатрунки, за кнїжководительни услуги. Пенєж наменски потрошени, a oправдує ше го до конца рока з придатим рахунком и виводом з банки. Медзитим, як гвари Шайтош, тоти конкурси, односно контракти о финансованю можебуц дакус нєсправедлїви ґу спортом хтори нє маю лиґашски, лєбо рижни куп-змаганя, турнири и митинґи хтори орґанизую одредзени спортски союзи, як цо наприклад конїцки спорт, лєбо спортски риболов. Зоз санкциями пре нє правданє средствох зочую ше и даєдни клуби Драґан Ковачевич у керестурским СД.

– Так пенєж у 2015. року нє достали Боди-билдинґ клуб и Здруженє спортских рибарох „Коляк”, бо нє оправдали достати средства по тим як предписала Општина. Алє, то специфични клуби, так же би конкурси и контракти о финансованю можебуц требало прилагодзиц клубом, односно спортом. Треба прецизовац за хтори намени мож потрошиц средства. По терашнєй системи рибаре анї нє могли оправдац средства и нє виновати су за тото. А пробовали зме, писали на яких змаганьох були. Медзитим, тоти куп-змаганя, лєбо учасц на Спортских бависокох „Яша Баков” Општина нє припознала, бо их нє орґанизує їх союз – гвари Шайтош. Того року одредзени проблеми з тим маю „Русиново” Конїцки и Атлетски клуб.

– Конїцки клуб оправдал достати пенєж и од Општини и од МЗ, медзитим, лєм нє могли оправдац 12 000 динари. Вони тот пенєж анї нє потрошели, та су го порихтани врациц, цо чкода, медзитим, кед сцу конкуровац за тот рок, буду мушиц. Атлетскому клубу документация врацена на дорабянє, та рахуєм же то будзе покончене як треба, а познате же рибаре иду на суд и увидзиме як ше то закончи. У цалосци достати пенєж з обидвох жридлох оправдали Карате-клуб, обидва рукометни клуби, Столнотенисерски и Фодбалски клуб – гварел Борис Шайтош, а предсидатель „Русину” Ковачевич наглашел же ше роботу тих клубох нє загаши, алє пенєж ше муши правдац, бо го далєй нє годни доставац. Обидвоме зложни у оцени же коло 2 милиони динари, кельо „Русиново” клуби доставаю рочно за роботу - мало, понеже ше их хаснує лєм за змаганя и лєдво з того можу жиц. За опрему, отримованє теренох и спортских обєктох, режийни трошки, за тренерох наменски пенєж нє доставаю, так же ше знаходза на рижни способи.

19. ФЕБРУАР 2016.

– Помагаю спонзоре, керестурски привреднїки, найвецей Фодбалскому и Рукометному клубу. У поєдинєчних спортох 90 одсто трошкох, нажаль, на родичох. Дацо назбераме и з уходнїцох за змаганя, рочних картох, а пре таку ситуацию зме примушени наплацовац и членарину. До тераз ше членарину плацело у Атлетским, Карате и Столнотенисерским клубу, тераз ю уводза и Рукометни и Фодбалски клуб, а вона 500 динари мешачно – гвари Ковачевич. ФОДБАЛЕРЕ ЗАШПОРОВАЛИ И ЗАРОБЕЛИ У Коцуре и Дюрдьове нє маме дружтва. Спортска активносц ше застановела на фодбалски клуби, гоч нє було вше так. У Коцуре зме мали добрих шахистох хтори бавели за ШК “Омладинєц”, а було и рукометни екипи, женска и хлопска, хтори бавели у РК “Омладинєц”. Медзитим, як приходзели финансийно чежши часи, рукометашох вецей нєт, а шахисти ше ище вше якошик знаходза операюци ше на власни жридла, бо им з општинского буджета, лєбо нєдосц, лєбо вообще нє уплацую пенєж. Обидва клуби призначовали значни успихи на змаганьох, окреме шахисти. Финансийни звит ФК „Искра” попри Борис Шайтош шицких финансийних проблемох и нєпорядного сцигованя пенєжу з буджета зоз Општини Вербас, позитивни. Клуб рок закончел у плусу, зоз 38. 522 динарами у буджету. Подобне було и у Дюрдьове, алє обстал лєм ФК „Бачка 1923”. Щиро поведзене, була би велька чкода кед би и вон мушел замкнуц клубски дзвери после телїх рокох иснованя! Дюрдьовски Клуб у прешлим року достал 550. 000 динари од Спортского Союзу општини Жабель, а то значна помоц. Окрем того Клуб конкуровал на проєкти з хторима мали намиру дакус пошориц стадион и просториї.

– Того року би сцели поставиц трибини котри стадион нє ма, та патраче змаганя провадза настояцо. Проєкт иснує уж три роки, а средства мож достац на конкурсох. Проблем у тим же жем на хторей ше находзи наш стадион з єдней часци припада Задруґи. Ми цалу поверхносц, нашу и їх, хаснуєме уж роками без проблема, алє проєкт нє можеме реализовац прето же парцелу дзелїме зоз Задруґу. Наздаваме ше же тот проблем швидко ришиме и же ше трибини за публику постави. Уж зме ше почали радзиц зоз општину и Месну заєднїцу – гварел Мирко Тривунович, предсидатель Клубу. Пред двома роками Клуб вельо вецей укладал. Теди адаптовани помоцни обєкт, a од донациї купени и семафор. Поставени шейсц рефлектори на помоцним терену, почалo ше реновирац и адаптовац помоцни обєкти, купена и защитна мрежа за ґолoм, а постави ше ю тей яри.

– Обок при стадиону Клуб ма єден гольт жеми хтори ше обрабя, а заробок ше троши за купованє основней опреми. Так же ше и сами знаходзиме же би ше Клуб отримал и посциговал лєпши резултати – гварел на концу предсидатель Тривунович. ■

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ ПРИЯТЕЛЬСКЕ ФОДБАЛСКЕ ЗМАГАНЄ

ГОСЦИ БУЛИ ЛЄПШИ ФК „Русин” – ФК „Тврдява” (Бач) 2:4 (0:3)

Руски Керестур: стадион ФК „Русин”, патрачох коло 100. Судия Надь. Ґоли за Русин дали: М. Кулич (пенал) и Я. Кулич. РУСИН: Павлинї (Тома), Чапко, Голик, Малацко (Кочиш), Й. Гарди (Ламош). Б. Орос (Павлович), Будински (Грнчяр), Чизмар, Д. Гарди (М. Кулич), Я. Кулич, Дюрич. Прешлей нєдзелї Русин бавел друге контролне змаганє процив екипи Тврдява зоз Бачу. Госци зоз Бачу були лєпши и у першим и у другим полчасу. Русин лєм у другим полчасу указал лєпше бависко. Перши ґол Русин дал при резултату 0:3, зоз оправдано до-

судзеного пеналу, а дал го Марко Кулич. Други ґол Русин дал пред конєц змаганя, после убавеней акциї, а сиґурни еґзекутор бул Янко Кулич. Тренер Русина после змаганя наглашел же у тей фази пририхтованьох резултат у другим планє. Тиж так надпомнул же досц бавячох першей екипи, так повесц, ище нє почали анї тренирац. Медзи нїма: Катона, Орсаґ, Барна, С. Бранкович, Грнчяр... Внєдзелю у другим полчасу забавел Русинов найлєпши бавяч Деян Павлович. На нєдзелю до Руского Керестура приход зи екипа ФК „Искри” зоз Коцура В. Сеґеди

ФК „ИСКРА”

ИСКРА СТРАЦЕЛА НА ДОМАШНЇМ ТЕРЕНУ ФК „Искра” – ФК „Липар” 0:3 (0:1)

Фодбалере Искри зоз Коцура внєдзелю, 14. фебруара, одбавели перше змаганє у рамикох пририхтованя за ярню часц сезони котра почина концом марца Фодбалере Искри привитали екипу ФК „Липар” у Коцуре и страцели зоз резултатом 3:0, алє и попри пораженя мож повесц же Искра одбавела барз добре и тренер Здравко Бабич дал нагоду бавиц шицким фодбалером котри у конкуренциї за перши тим. Преламна фаза бависка була перши полчас кед Искра по випатрунку була лєпша на терену и перши ґол достала после гришки єдного бавяча охрани Искри. Кед резултатат бул 1:0 за госцох, Искра мала нагоди, a, медзи иншим, нє вихасновала аж и два пенали. Перши пенал ґолман одбранєл Дамянови Ґубашови, а при другому пеналу Юшкович потрафел стативу, та госци на одпочивок пошли зоз предносцу од 1:0.

34 РУСКЕ СЛОВО

У другим полчаше госци указали лєпше бависко и до вираженя пришол факт же Липар пририхтованя почал скорей, бавяче маю вецей кондициї, бо уж одбавели єдно пририхтуюце змаганє. Госцом ше до конца поспишело дац ище два ґоли и на концу резултат бул прешвечлїви, 3:0 за Липар. И попри пораженя патраче могли буц задовольни понеже ше Искра после лєм єдного тижня тренираня добре ношела зоз порихтаншим процивнїком котри ше бори за перше место у Подручней лиґи Зомбор, а то єдна лиґа понад ранґу у котрим ше змага Искра. Шлїдуюце пририхтуюце змаганє Искра будзе бавиц на нєдзелю, у Руским Керестуре, процив домашнього Русинa. З. Колєсар

ПРЕГЛАШЕНИ НАЙЛЄПШИ СПОРТИСТИ 2015. У ШИДСКЕЙ ОПШТИНИ

ПРИПОЗНАНЄ БИЦИҐЛИСТОВИ И КАЯКАШКИ Награди додзелєни у 16 катеґорийох. Локална самоупрва у 2016. року опредзелєла 38 милиони динари за спорт. Специялне припознанє достал ОФК „Бикич” з нагоди трицецрочного ювилея

П

редраґ Томич, бициґлиста МТБ „Єднота” зоз Шиду и Зорана Миланович, каякашка ККK „Филип Вишнїч” зоз Вишнїчева, найлєпши спортисти у поєдинєчней хлопскей и женскей конкуренциї. Вони припознанє же су найлєпши достали у традицийней анкети хтору 32 роки водзи Спортски союз општини Шид и „Коперникус” РТВ Шид, а уручене им є на традицийней шветочносци 5. фебруара, хтора отримана у сали Скупштини општини Шид. Найлєпша хлопска спортска екипа Одбойкашски клуб „Шид”, а женска ЖРК „Раднички”. Тиж преглашена и найлєпша екипа у Месних заєднїцох, а то ФК „Гайдук” зоз Вишнїчева. У катеґориї кадетско-пионирских екипох, припознанє достали Школа фодбалу „Єднота” зоз Шиду и кадетска екипа МТБ „Шид”. Медзи омладинцами найлєпши бул шахиста Предраґ Данилович зоз ШК „Єднота” Шид, а при омладинкох Владана Пешич, каякашка ККК „Филип Вишнїч” зоз Вишнїчева. За найуспишнєйшого спортского роботнїка преглашени Слободан Радованович зоз МТБ „Єднота” Шид, а у катеґориї школского спортского дружтва Ґимназия „Сава Шуманович” и ОШ „Сримски фронт” Шид. Орґанизацийна єдинка Гайзибанского транспорту Сербиї – Цаганє гайзибанох (Вуча возова) зоз Шиду преглашена за найлєпшу у катеґориї роботнїцко-спортских екипох, а припознанє приял Драґан Барна. За орґанизацию спортскей програми найлєпши були КК „Партизан” Шид и Душан Ґоїч зоз Бициґлистичного клубу „Шид”. Єдна з катеґорийох то и ви 19. ФЕБРУАР 2016.

СПОРТ будов спортских будинкох, а припознанє достал Тениски клуб „СОЛ 022” зоз Шиду. По традициї ше додзелює и награда за животне дїло и з тей нагоди тото припознанє достала Миряна Батута зоз Шиду, а за наймладшого спортисту преглашени шейсцрочни каратиста Лука Вейнович зоз КК „Шид”. Тиж додзелєни и специялни награди, а достали их ОФК „Бикич”, хтори у прешлим року означел 30 роки иснованя, а припознанє приял тренер Славко Дупаль. У истей катеґориї наградзени и ПСД „Железничар” – Шид, потим Здравко Биєлич, КБК „Войводина” Нови Сад, Матия Шремет, ОАК „Нови Сад” и Мирослав Павлович, КК „Шоґун” Шид. Найлєпших спортистох преглашел жири спортских новинарох, а припознаня придавали Вуядин Васич, предсидатель општинскей комисиї за додзельованє средствох за спорт и Никола Видич, у мено „Коперникус РТВ Шид”. На шветочносци бул привитани и Никола Васич, предсидатель општини Шид хтори наградзеним у мено локалней самоуправи винчовал на припознаньох, а другим пожадал же би ше зоз спортскима резултатами виборели у 2016. року. Васич з тей нагоди виявел же локална самоуправа потримує розвой спорту и же у тим року за спорт опредзелєни 38 милиони динари. Вл. Дїтко 19. ФЕБРУАР 2016.

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ ОТРИМАНИ ТУРНИР У ШАХУ

НАМИРА ОЖИЦ РОБОТУ У Руским Керестуре уж длугши час нєт урядово змаганя у шаху, понеже Шаховски клуб хтори робел при Спортским дружтве „Русин” вецей нє активни, так же орґанизованє даяких змаганьох у тим спорту заслужує увагу нє лєм любительох шаху, алє и явносци Же шахистох у Керестуре єст, потвердзели и двоме млади шаховски ентузиясти – Михайло Венчельовски и Яким Гарди, котри од 2. по 9. фебруар у валалє, у просторийох СД „Русин”, орґанизовали турнир у шаху. Як гварели орґанизаторе, турнир орґанизовани и у напряме активованя шах-клубу, а же то и можлїве, указало число приявених на терашнї турнир. Бо, участвовали аж 16 змагателє рижних ґенерацийох, медзи нїма и седемцме млади. НайПобиднїки шаховского турнирa: Михайло младши бул Давид Надь, школяр Венчельовски, Желько Будински и Звонко Медєши шестей класи ОШ, док найстарОд 2. по 9. фебруар (крем през викенд) ши змагатель бул професор у пензиї Иван Пап. То анї нє конєчне число керестурских одбавени 9 кола по швайцарскей системи, шахистох, понеже дзепоєдни дакедишнї по- змаганя тирвали 30 минути, починали на рядни члени Шаховского клубу „Русин” пре 17,30 годзин, а Спортске дружтво за змаганя уступело свойо просториї у Старей обовязки нє могли участвовац на турнире. школи. Побиднїк турнира Желько Будински, котри освоєл 7 боди, друге место завжал Михайло Венчельовски зоз 5,5 бодами, кельо мал и трецопласовани Звонко Медєши, з тим же Венчельовски мал векши „бухолц коефициєнт”. За завжати перши шейсц места орґанизаторе од спонзорох обезпечели и награди, а подаровали их керестурски поднїмателє Синиша Ковачевич, Дарко Надь, та тапетариї „Евро”, „Клуб 10”, „Мебель Зоз змаганя на турнире у шаху у Керестуре Хома” и други, док орґанизованє турниру помогли керестурски РЕЗУЛТАТИ „Фреш маркет” и „Електромонтажа”. Ґу тому, уручени и окремни награди – Желько Будински освоєл 7 боди, а по Давидови Надьови як наймладшому и 5,5 боди освоєли Михайло Венчельовски, Иванови Папови, як найстаршому учашнїЗвонко Медєши, Иван Пап, Михайло кови на турнирe, котри завжал и високе 4. Джуджар и Янко Ковач. Янко Катрина место. освоєл 5 боди, а Славо Штранґар, Рафаїл Орґанизаторе барз задовольни з одволаВенчельовски и Ваньо Виславски по 4,5 ньом керестурских шахистох, a пре вельке боди. Дарко Рац и Яким Гарди освоєли по интересованє подобни турнири попробую 4; Дюра Венчельовски 3,5; по 3 боди осво- орґанизовац и надалєй, та можлїве же у ваєли Желько Маґоч и Михайло Сабадош, лалє oзнова ожиє робота загашеного шаа наймладши Давид Надь освоєл 1,5 бод. ховского Клубу. М. Зазуляк

РУСКЕ СЛОВО 35

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ НОВОСА ДЯНЄ ПОТРИМУЮ АЛЕКСОВ ЗАКОН” ”

РОК LXXII ЧИСЛО 7 (3668) НОВИ САД, 19. ФЕБРУАР 2016. РОКУ

ЗОЗ ЦИХОСЦУ ПРОЦИВ НАСИЛСТВА ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ ХАСНОВАТЕЛЬОМ БУДЖЕТНИХ СРЕДСТВОХ ШЕ „ЗАЦАГУЄ РЕМЕНЬ”

а новосадскей Площи шлєбоди, опрез Городскей хижи, внєдзелю, на 15 годН зин, Ґрупа „2 минути цихосци” (Фейсбук: „2 minuta tišine!”) орґанизовала явни сход зоз идею же би ше у Скупштини Сербиї вигласало „Алексов закон”. Ґу членом ґрупи ше придлужели гражданє и зоз пейцома минутами цихосци виражели потримовку Закону. До акциї „Сцем Алексов закон”, з тижня на тидзень, уключую ше гражданє у вше вецей городох по Сербиї. Людзе ше приключую ґу цихому протесту и так указую же су свидоми опасносци хтору виволує парняцке насилство. Закон достал мено по Алексови Янковичови, 14рочному школярови зоз Нишу, хтори дзвигнул руку на себе прето же го длугши час малтретовали його парняки у школи. У маю будзе пейц роки як го нєт. Здогадованє на хлапца хтори ше нє могол одбранїц од насилства у школи, порушало граждански инициятиви же би ше зопарло насилство у школох и медзи школярами (дзецми). Одбор за права дзецка Скупштини Сербиї прилапел инициятиву за уводзенє „Алексового закона”, зоз хторим би ше були пооштрело мири процив парняцкого насилства, а члени Ґрупи „2 минути цихосци” наявели же ше буду сходзиц каждей нєдзелї, док закон нє будзе прилапени. В. Вуячич

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ кох, поволує читачох новинох „Руске слово” и нащивительох сайта (www.ruskeslovo.com) же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Фотоґрафиї хтори ше будзе обявйовац на сайту и у новинох диґитализовани, а пре точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com. Фотоґрафиї ше будзе обявйовац длугши часови период, а на сайту буду пошоровани на окремним месце, так як виходза у новинох.

Фотоґрафия: K006a_0137P

ПОМОГНЇЦЕ, РОЗПИТАЙЦЕ ШЕ, ПРЕПОЗНАЙЦЕ!

Фото: Сашо Палєнкаш

еб редакция „Руского слова”, у сотруднїцтве зоз ЗаВ водом за културу войводянских Руснацох, Музейом Войводини и Покраїнским заводом за защиту памятнї-

■ СТРЕТНУЦЕ ПАПИ ФРАНЦИСКА И ПАТРИЯРХА КИРИЛА