Ruske slovo 06 3615

Ж И М А

РОК LXXI ЧИСЛО 6 (3615) НОВИ САД, 13. ФЕБРУАР 2015. РОКУ

■ ПРЕМЕНКА КЛИМИ

И ЗАЩИТА РОШЛЇНОХ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: Сашо Палєнкаш

Фебруар. Жима ше трима календара. Дакус змарзло, а дакус и завяло. Цинка шедла на конар под облаком, та чека отрушинки. Коцур, Руски Керестур и Нови Сад под шнїгом. Жимска идила як створена за наших фоторепортерох: Таниту Ходак, Любомира Дудаша и Веронику Вуячич.

■ ШНЇГ НА РАДОСЦ И НА БРИҐУ

ПОПАТРУНОК ЗВОНКА

пожадал витвориц контакт зоз його мултикултуралносцу, зоз чимшик чого єст вельо вецей у Войводини, як у ПольПише: Милош ВАЛЇҐОРСКИ, скей. Пожадал сом бешеди по мадярски, словацки и сербпрекладатель и лектор польского ски, а окреме на даяким язику котри би у себе мал шицки язика у Новим Садзе начишлєни, за котри сом дотеди нє знал же иснує, алє ми Мойо дожице рускей култури у Войводини засноване на ище теди випатрало же би таки язик могол буц. Жадал стретнуцох. Насампредз з людзми – з авторами и їх геро- сом упознац швет меншинох, висц зоз завартого кругу ями, або наруби – з героями и їх авторами. Бо, часто нє польскей монокултури. Праве у таких обставинох сом знам хто би требал буц на першим месце. Або стретнуца першираз вошол до Mатки (РКЦ). Сцигол и ту остал. зоз местами, котри настали, або лєм постаню топоси. Тото, за мнє леґендарне место, центер култури, карчма и Тексти приходза познєйше, цо нє значи же су менєй ва- уметнїцки клуб у єдним. У Польскей карчми за литеражни. Без нїх бим швидко забул значносц тих стретнуцох. тох, у котрих ше зберали прави боеми, скапали после Шицко почало у Пшешекох, малим валалє на подручу Другей шветовей войни. У Новим Садзе остала лєм єдна. такволаних новоошлєбодзених крайох, односно у сиверо- У нєй нє лєм же себе може попиц у дружтве, аж и карчзаходней Польскей, нєдалєко од гранїци зоз Нємецку, у мара Томи, алє ту мож стретнуц цали „крем” руского кулреґиї котру после Другей шветовей войни Сталїн, Рузвелт турного живота, у тим чишлє писательох наймладшей ґенерациї. и Черчил подаровали Поляком, з Раз сом там цалком случайно Прето Руснаци, гоч их нєт вельо, єдна цильом же би их поцешели. Каупознал Иґора Горняка Пижде лєто сом там препровадзовал. комплетна заєднїца. Штредня Европа шту, першого руского хип-хоДружел сом ше зоз тамтейшима у малим. Досц лєм послухац язик пера. Стал при шанку. Предлюдзми. Їх презвиска – Андруставели зме ше єден другому, шечко, Бурдяк, Ґбур – нїч ми нє гуторели. Тераз знам же то Лемки, котрих польски власци а вец Иґор отворел часопис за младих МАК у хторим була його писня „Грайце гудаци”. Почал читац, а пред моїма под прициском там преселєли штредком ХХ вику. Мал сом дас дзешец роки кед ме єден старши чловек за- очми ше зявели слики бачванских валалох, банатски пеймодлєл же бим однєсол печарки на одкупне место и же заж зоз филма „Jesen stiže, Dunjo moja”. Меланголия ровбим му принєсол пенєж. Помогнул сом му. З оглядом на нїни, нєвитворена любов и балкански смуток, з єдним тото же сом випатрал як дзивчатко, мойо длугоки бляди словом – „wojwodiński dert”. Одлучел сом тоту писню власи на осемдзешатрочного старика зоз слабим видом преложиц и написац о нєй призначку. Тераз є порихтана уплївовали так же ме зоз подзековносци обочкал так же и сцерпезлїво у фийовки чека тексти и других младих руто аж нєобичне за єдного дїдка. Чувствовал сом ше, най- ских писателькох и писательох. благше поведзено, нєобично. Медзитим, нєшка сом пре- Млади писатель бул и Мирон Джуня, кед писал писнї, швечени же то нє случайно. Теди сом участвовал у єдним котри познєйше були обявени у збирки „Моєй желєновларитуалу. Стари Бурдяк, „postillon d’amour”, ме вибрал же сей Eхо” (МАК, 2012). Даскельо писнї обявени и у Польскей, после того як зме ше упознали зоз автором. Вон бим постал „любитель Руснацох”. Нєшка, трицец осем километри заходно од валалу Пше- ментални хипи, вично млади, чловек у каждим значеню шеки, у варощику Стшельце Краєньске активно роби лем- того слова – шлєбодни. Стретли зме ше на годзинох руковска видавательна хижа „Лемко Товер”, у котрей нєдав- мунского язика на Филозофским факултету у Новим Садно Петро Криницкий обявел на лемковским язику Еґзипе- зе. Представел ми ше на бачванско-руским язкику, а я думал же бешедує по восточнословацки. Або же Мирон, у рийового „Малого принца” и Нагачового „Бомбела”. Криницкий братняк Томаша Квоки, „амбасадора” русин- ствари, Серб, котри дакеди учел польски, алє го подло скей култури у Польскей, котри ми „одкрил” новосадску звладал, та так франтує. Зарйовал зоз миром и ускладзеМатку 2010. року, кед сом ше приселєл до Нового Саду и но зоз шветом. Цикаве, його писнї писани пред двацец роками, були полни панкерского (нєшка бизме поведли „суберзивного”) спроцивйованя, бунту процив герметичносци родного краю, алє тиж так процив традицийней форми писаня писньох. Мирон, котри тераз жиє у хижочки на Салайки, заградкар аматер и познати новосадски гороскопски „врач” – за мнє аутсайдер число єден. Медзитим, єст вецей ориґиналних людзох медзи Руснацами, як: Александра Живкович, Сашо Сабадош, Александeр Мудри, Себастиян Няради, Мирко Горняк и други. Прето Руснаци, гоч их нєт вельо, єдна комплетна заєднїца. Штредня Европа у малим. Досц лєм послухац язик: Ашов, мотика, плуг и грабелки/трактор, коч, лопата, виделки/комбайн, ножик и кољчок/косири за конопу и моторчок. Словацки, мадярски, сербски и польски слова. Нашо и вашо. Руски-русински.■ Стретнуце Виглєдацкого кругу

2 РУСКЕ СЛОВО

13. ФЕБРУАР 2015.

УВОДНЇК

ЗМИСТ

Пише: Дюра ВИНАЇ, редактор рубрики Нашо места

ЖИМА НЄ УКАЗАЛА СВОЙО ЗУБИ

■ Тижньовнїк 4–5. Нащива делеґациї зоз Прешова у Руским Керестуре 6–7. Формованє одборох и роботних целох Националного совиту

■ Нашо места 8. Схадзка Скупштини општини Шид 11. Бали у Дюрдьове и Коцуре

■ Економия 12–13. Пременка клими и защита рошлїнох

■ Култура и просвита 14. Анґажованє руских мастерантох у Сриме 16–17. Интервю зоз Олену Пушкаш, музичну редакторку у РНС

■ Людзе, роки, живот 18–19. Драгопис з Малти

■ Духовни живот 20. Християнство и задовольство зоз животом 21. Трибина за младих о вири у Руским Керестуре

■ Дикица 22–23. Шмих – нє грих

На щесце, тей жими, и други, дакус моцнєйши шнїг нє направел векши проблеми. Шицки драги, авто-драги, маґистрални, и локални, були цали час преходни. Но, по шицких наших местох комунални служби ище у новембре наявели же су добре поприхтани и за тоту жиму, же добре оспособели машински парк и же обезпечени достаточни количества солї. Кед спаднул шнїг, у обидвох случайох такой реаґовали. Но, интересантне же ше того року до акциї уключели и члени Коцурского огньогасного дружтва, та на „нови” камион намонтирали лопатку и побегали розґуровац шнїг зоз драгох по цалим валалє. Тиж, розчисцели и нєкатеґоровану и покус „нєдефиновану” драгу зоз Коцура по Змаєво, котра досц обточна. Огньогасци ше дзечнє прилапели тей роботи, же би и на таки способ помогли своїм Коцурцом. И у Керестуре „Руском” на огньогасним камиону и двох тракторох роздрильовали шнїг по валалских улїцох, на паркинґох у центру валала, опрез каплїчки, на автобускей станїци и на других просторох опрез явних обєктох. Гражданє тиж були совисни, та опрез своїх обисцох сами поодметали шнїг. Комунална инспекция нє мала нагоди карац власнїкох локалох, бо и вони тото кус шнїгу на час поодметали и обезпечели приступ потенциялним купцом. Жима 2014/15. останє запаметана як єдна з ридких пре котру нє було проблеми. Обично, гоч служби наявюю порихтаносц и виключую нєсподзиваня, жима зна указац свойо зуби и вец направи даяки циркуз.

■ Информатор

26–30. Оглашки и In memoriam

■ Спорт

На насловним боку – шнїг у Керестуре. Автор фотоґрафиї – Сашо Палєнкаш.

Т. Х.

24. Здогадованє на Боривоя Ґаковича з Коцура 31. Рочна скупштина ФК „Искра”

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: заменїк одвичательного редактора – Михайло Симунович; редакторе/ки – Дюра Винаї, Мирон Горняк-Кухар, Михайло Зазуляк, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса; новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Мая Зазуляк, Ана Маркович, Иван Сабадош, Танита Ходак * Язична редакторка – Блажена Хома-Цветкович * Лекторка – Ясмина Дюранїн * Подобови редактор – Любомир Сопка * Технїчна редакторка – Люпка Цвеїч; компютерски обробок – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa 160-923244-82 * Девизни рахунок Raiffeisen BANK a.d. Београд 26 5100000002458904 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Петроварадин * E-mail: ruske.redakcija@gmail.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 300 *

Direktorka MARTICA TAMA[ *** Odvi~atelqni redaktor dr BORIS VAR]A

13. ФЕБРУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ДЕЛЕҐАЦИЯ ПРЕШОВСКОГО САМОУПРАВНОГО КРАЮ

ПРЕПРАВИЦ ДРАГУ ҐУ ПАРТНЕРСТВУ Пишe: Михайло ЗАЗУЛЯК

Так як було порадзене у новембру прешлого року з нагоди подписованя Спорозуменя о медзиреґионалним сотруднїцтве АП Войводини и Прешовского самоуправного краю у Словацкей, у рамикох нащиви Покраїни, делеґация з Прешова прешлого тижня була и у Руским Керестуре

П

редставителє Прешовского самоуправного краю (ПСК) у Словацкей, початком прешлого тижня пребували у Новим Садзе, Бачким Петровцу и Руским Керестуре, а нащиву ше орґанизовало пре догварку о конкретизованю того цо у Спорозуменю влонї положене на папер. На чолє делеґациї бул заменїк предсидателя ПСК Радослав Чух, та посланїки у Скупштини ПСК Мирослав Буйда, началнїк Бардейовского округу и Петро Сокол, началнїк Округу Стара Любовня, як и Марґарета Ґайдошова, задлужена за медзинародне сотруднїцтво у Уряду ПСК. После официйних стретнуцох у Скупштини Войводини, кед формоване Роботне цело за запровадзованє Спорозуменя, госци зоз Словацкей нащиву Войводини стреду, 4. фебруара, закончели у Руским Керестуре, дзе зоз своїма домашнїма; подпредсидательку Скупштини Войводини Ану Томанову Маканову и покраїнским посланїком Славком Рацом, хтори обидвойо источашнє и предсидателє националних совитох своїх националних меншинох, нащивели Основну и штредню школу з домом школярох „Петро Кузмяк”, Дом култури и Руски народни театер „Петро Ризнич Дядя”. У Школи их привитала член Националного совиту Руснацох (НСР) и о.д. директора Школи Хелена Пашо Павлович зоз сотруднїками, а у Керестуре им домашнї були и подпредсидатель НСР Микола Шанта и предсидатель Вивершного одбору НСР Желько Ковач. З госцами у Керестуре були и директор Заводу за културу войводянских Руснацох Серґей Тамаш и член Одбору за службене хаснованє язика и писма НСР Яким Грубеня з Нового Саду, хторого обидва боки на вецей заводи визначели як нєпоштредного инициятора подписованя спомнутого спорозуменя. Хелена Пашо Павлович госцом представела керестурску Школу, наглашуюци же то и єдина ґимназия по руски нє лєм у Сербиї, алє и на швеце, а познєйше ше бешедовало и о дзепоєдних можлївосцох за сотруднїцтво у образованю. Делеґа-

Нащива керестурскей школи Петро Кузмяк” ”

4 РУСКЕ СЛОВО

цию з ПСК и АП Войводини у Доме култури з рускима народнима шпиванками привитала Мишана шпивацка ґрупа, под руководительством Юлияна Рамача Чаму, а потим директор Яким Рац представел установу – єдну з трох професийних у обласци култури попри РНТ и Заводу за културу ВР, як и нашо найвекши манифестациї и фестивали. О РНТ „Петро Ризнич Дядя”, як и о Туристичним здруженю Руски Керестур, дзе є тиж на чолє, односно о Керестуре як туристичней дестинациї, госцом бешедовала Ивана Дудаш. КРОЧАЙ ПО КРОЧАЙ У Керестуре наглашене же тото стретнуце початни крочай у спатраню терашнїх и будуцих обласцох за сотруднїцтво. Дзепоєдни уж и конкретизовани и почню того року, насампредз у обласци култури за цо, дзекуюци потерашнїм вязом и длугорочному сотруднїцтву, єст добра основа, алє и у образованю. Вельо ше бешедовало и о можлївосцох привредного сотруднїцтва, заєднїцких проєктох за конкурованє до фондох ЕУ, о помоци у писаню проєктох, алє собешеднїки визначели и же ше у витворйованю Спорозуменя будзе исц поступнє.

– Уж тераз порадзене же того року, у рамикох проєктох за сотруднїцтво у обласци култури, професийни русински ансамбл Театра „Александра Духновича” придзе на Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї, а тиж професийни ансамбл з Прешова ПУЛС будзе госц на „Червеней ружи” и їх госцованя у нас, дзе нащивя и други места, будзе финансовац ПСК. Можебуц ище важнєйше од того будзе орґанизованє нащиви наших младих крайом на Горнїци, насампредз пре преглїбйованє свидомосци о националней припадносци прейґ упознаваня своїх кореньох – гварел после стретнуца предсидатель НС Руснацох Славко Рац, визначуюци же нашо контакти зоз старим крайом нє починаю з подписованьом Спорозуменя, алє су тераз урядово поставени на єден уровень медзиреґионалного сотруднїцтва, цо Европа припознава и финансує.

– Порадзене же Спорозуменє будземе конкретизовац крочай по крочай, нє мож тераз нараз шицко препознац дзе и у чим мож сотрудзовац, та и циль розгваркох у Скупштини Войводини з делеґацию з Прешова було спатранє потенциялох интересантних обидвом боком, же би ше вец вибрало поєдинєчни проєкти. Алє, же бизме ше нє розширели з велькима амбициями и жаданями, алє будземе исц поступнє и конкретно – гварел Рац, а як приклад спомнул же бешедоване и о одредзених програмох за означованє 200-рочнїци народзеня Петра Кузмяка, цо будзе нарок.

– Плануєме же би ше ювилей народзеня Петра Кузмяка означело и у його родним месце у Словацкей, у Странянох, дзе би до нащиви пошла и наша Школа хтора ноши його мено, а дознали зме же єден з його потомкох директор школи у Попраду, та то тиж можлївосц за сотруднїцтво двох школох.

13. ФЕБРУАР 2015.

ТИЖНЬОВНЇК У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

НАЩИВА ДЕЛЕҐАЦИЇ ЕУ У СЕРБИЇ

У ПРИВРЕДИ

ЗАКОНИ ВИТВОРЙОВАЦ И У ПРАКСИ

– Медзитим, попри шицкого, тото цо як найзначнєйше доставаме з тим Спорозуменьом – то преношенє їх искуствох з предприступного периоду до ЕУ, можлївосц хаснованя предприступних фондох, писанє проєктох за конкурси ЕУ, у чим нам дзечнє помогню и буду партнере – гварел Славко Рац. ВЄДНО ҐУ ЕВРО-ФОНДОМ

Водзаци делеґациї ПСК Радослав Чух тиж потвердзел же под час тей нащиви озбильно идентификовани обласци у хторих ше жада сотрудзовац, розяшнєни обчекованя обидвох бокох и можлїви платформи за сотруднїцтво, з наглашеньом же порада о витворйованю Спорозуменя насампредз стої на людзох з обидвох заинтересованих бокох.

– Сотруднїцтво починаме у обласцох култури, образованя, а бешедовало ше и о можлївосцох привредного сотруднїцтва, за цо потребне иншаке финансийне пририхтованє. Тоту часц бизме мали витворйовац прейґ евро-фондох дзе проєкти мож витворйовац на основи сотруднїцтва вецей реґионох з вецей державох – Словацкей, як членїци ЕУ, Сербиї як кандидата за членство, можебуц ище даєдней, а у рамикох проєкту Дунайска стратеґия – гварел Чух. Начишлююци велї потерашнї медзисобни контакти хторим допринєсол и у хторих директно участвовал, свойо задовольство з подписаним Спорозуменьом виражел и Мирослав Буйда з Бардейова: – Мушим припознац же тота инициятива же би ше сотруднїцтво поставело на урядови уровень баржей ишла з вашого боку, за кратки час документ и подписани и тераз починаме робиц на його преношеню до реалного живота. Єдна його часц то тоти нашо духовни вязи, алє вашо обчекованя же би ше увагу дало и на тото материялне – на пенєжи з ЕУ. Ми з тим маме искуства, ви маце можлївосци конкуровац за предприступни фонди, та прейґ Дунайскей стратеґиї найдземе програми хасновити обидвом боком. Но, тоти конкурси буду розписани аж у другим полрочу того року и обчекуєме же потамаль власци у Прешове и Новим Садзе виробя медзисобни проєкти и буду порихтани, а ми вам помогнєме у писаню проєктох – гварел Буйда, наглашуюци же потерашнє добре сотруднїцтво жада преширйовац и преглїбйовац.

– Догварели зме ше же будземе заєднїцки апликовац на конкурси а у рамикох Дунайскей стратеґиї, дзе Влада Словацкей Републики участвує у „Програми 7”, цо народносни план и програма розвою. За конципованє одредзеного заєднїцкого проєкту у тим потребни три держави, и увидзиме хто нам будзе треци партнер – як єден з перших конкретних крочайох визначела и Ана Томанова Маканова.

– Ґу тому, нам тиж интересантни приступни фонди ЕУ, и як предприступна держава мушиме мац партнера - даєдно место, општину, лєбо реґион з держави хтора уж у ЕУ за заєднїцки проєкти, так же нам у тим ПСК будзе на помоци и за Войводину и за цалу державу – гварела подпредсидателька Скупштини Войводини Томанова Маканова, и додала же на тим хасновитим тродньовим стретнуцу двох делеґацийох, попри реципрочного сотруднїцтва у обласци традицийней и сучасней култури и уметносци у шицких сеґментох, важне и же того року акцент будзе и на медзисобних нащивох студентох словакистики и русинистики и сотруднїцтве з Пряшовским универзитетом, алє и їх професорох.■ 13. ФЕБРУАР 2015.

Представителє Делеґациї Европскей униї у Сербиї, шеф Политичного оддзелєня Лука Бянкони и совитнїк за питаня демократизациї Ґордана Рацкич Николич, стреду, 4. фебруара нащивели Национални совит Руснацох у Руским Керестуре. О положеню и витворйованю правох Руснацох у Сербиї госцох упознали подпредсидатель Совиту Микола Шанта, предсидатель Вивершного одбору Совиту Желько Ковач, предсидатель Одбору за информованє НС Иван Сабадош и секретар НС Таня Арва Планчак. Делеґация ЕУ у Сербиї прейґ нащивох и розгваркох з националнима совитами жада дознац яке конкретне положенє меншинох и витворйованє їх правох у образованю на мацеринским язику, сотруднїцтво совитох з локалнима власцами, яки искуства у витворйованю правох на службене хаснованє язика и писма и заступеносц припаднїкох меншинох у орґанох локалних самоуправох, а интересує их и стан у информованю на мацеринским язику. Кед слово о актуалним стану у образованю по руски, Микола Шанта визначел же законска реґулатива у тей обласци добра, медзитим, пре рижни предрозсудки, родичи свойо дзеци вше менєй уписую до оддзелєньох на руским язику, окреме у мишаних штредкох. Шанта визначел же НС, у сотруднїцтве з просвитнима роботнїками, у тим мандату окреме планує афирмативни акциї за злєпшованє актуалного стану. Акцентована и ситуация коло друкованя учебнїкох по руски, гоч обовязка держави видавац и учебнїки малих тиражох, односно на язикох меншинох. У розгварки о билинґвалним образованю, оценєне же идея о ученю язика дружтвеного штредку, вшелїяк позитивна, кед ше у настави хаснує ровноправно обидва язики – векшински и меншински, цо нє вше пракса. У розгваркох з представителями Делеґациї ЕУ представителє нашого Совиту визначели же у наявених пременкох Закона о националних совитох потребне формално-правно ушориц статус Координациї националних совитох Сербиї, як хасновитого цела за партнерство з державнима орґанами. Предсидатель Вивершного одбору Совиту Желько Ковач похвалєл законски рамик у витворйованю права на службене хаснованє язика и писма, медзитим, нє и його конкретне витворйованє. Кед слово о финансийох, свою обовязку финансовац национални совити, односно национални меншини у своїм штредку општини витворюю од случаю до случаю, бо закон нє дефинує критериюми за сполньованє тей обовязки у локалних самоуправох дзе язики меншинох и службени. Винїмок лєм Город Нови Сад, хтори ма одредзени и розробени критериюми. На другим боку, у обласци информованя на мацеринским язику, єст обаванє же ше зоз приватизованьом локалних медийох страци информованє по руски, кед ше нє будзе инсистовац же информованє на язикох меншинох тиж явни интерес. М. Зазуляк

РУСКЕ СЛОВО

5

ТИЖНЬОВНЇК КОНСТИТУОВАНЄ РОБОТНИХ ЦЕЛОХ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ

ПОТРИМОВКА МЛАДЕЖСКИМ АКТИВНОСЦОМ

Конститутивна схадзка Роботного цела за младеж Националного совиту Руснацох отримана всоботу у просторийох Заводу за културу войводянских Руснацох у Новим Садзе, а попри урядового конституованя того цела, на дньовим шоре було и прилапйованє Дїловнїка о роботи, Плану роботи и Финансийного плану Роботного цела за 2015. рок На конститутивней схадзки Роботного цела були 11 од 12 членох, як и предсидатель Вивершного одбору НС Руснацох Желько Ковач и секретар Совиту Таня Арва Планчак. По одлуки Националного совиту, на чолє Роботного цела за младеж член НС Руснацох Сашо Сабадош зоз Зомбора, а у членстве Роботного цела за младеж по двойо представителє з наших местох – Сенка Надь и Яким Ви-

наї зоз Руского Керестура, Мелания Мали и Желько Фаркаш зоз Коцура, Мария Хромиш и Борис Цап зоз Дюрдьова, Соня Гудак и Иван Канюх з Нового Саду и Александра Лендєр и Гелена Папуґа зоз Вербасу, як и Далибор Болдиш зоз Шиду. На конститутивней схадзки предложене же би членство було преширене за ище єдного члена, зоз Нового Орахова, а о тим предкладу вияшнї ше Национални совит Руснацох на шлїдуюцей схадзки. По прилапеним Плану роботи, Роботне цело за младеж и у тим зволаню будзе финансийно потримовац проєкти младежских здруженьох Руснацох и проєкти хтори наменєни младим, як наприклад „Дньовка” лєбо Лєтнї школи, а тиж и орґанизовац свойо змисти хтори насампредз наменєни младим у наших местох, и сотрудзовац на проєктох хтори реализую други руски институциї и цела Националного совиту

Руснацох. Кед слово о младежских активносцох у наших местох, Роботне цело, як и дотераз будзе потримовац активносци и манифестациї хтори уж афирмовани и маю свою публику, алє визначене же вше єст простору за нови и креативни идеї. Нове зволанє Роботного цела за младеж окреме порихтане активнєйше розвивац медзинародни и медзиреґионални сотруднїцтва хтори оможлївени з нєдавним спорозуменьом АП Войводини и Прешовского самоуправного краю у Словацкей. По препорученю Вивершного одбору, Роботне цело за младеж прилапело рамикови финансийни план хтори предпоставя же буджет за младих будзе як и у прешлим зволаню – 350 тисячи динари. По тей проєкциї, Роботне цело у 2015. року 160 тисячи динари наменєло за финансийну помоц проєктом младежских здруженьох Руснацох хтора ше будзе розподзельовац по конкурсох, 110 тисячи за змисти хтори Роботне цело будзе орґанизовац по наших местох, и 80 тисячи динари за активносци у обласци медзинародного сотруднїцтва. Медзитим, Роботне цело за младеж тиж пририхтало и алтернативни финансийни план, кед же достанє векши буджет, по хторим за тоти три ґрупи активносцох предвидзени векши суми. И. Сабадош

И СПОРТ ЧУВА НАШ ИДЕНТИТЕТ Под предсидательством Звонка Салаґа з Дюрдьова, у просторийох Националного совиту Руснацох штварток отримана конститутивна схадзка Роботного цела за спорт НС, як єдного з нових орґанох Совиту у тим зволаню, понеже Одбор за младеж и спорт з прешлого мандату тераз роздзелєни на два роботни цела. Попри предсидателя Звонка Салаґа, на конститутивней схадзки були шицки члени Роботного цела – Иван Папуґа з Вербасу, Юлиян Ковач зоз Шиду, Кирил Симунович зоз Суботици и Борис Шайтош з Руского Керестура. На схадзки присуствовали и предсидатель Вивершного одбору НС Желько Ковач, секретар Совиту Таня Арва Планчак, як и член НС з Керестура Владимир Олеяр. После прилапйованя Дїловнїка о роботи Роботного цела, у хторим одредзене же ше воно стара о Спортских бавискох „Яша Баков”, прилапени и План роботи за 2015. рок, у хторим предвидзене же у рамикох СБ того року буду отримани змаганя у тринац спортох у вецей наших местох. Прилапени и финансийни план на 200 тисячи динари, кельо за СБ було опредзелєне и прешлого року, а чи за можлїви други спортски активносци и стретнуца, як цо то участвованє на дзепоєдних медзинародних змаганьох Русна-

6 РУСКЕ СЛОВО

цох, о чим тиж бешедоване на Роботним целу, у тим року будзе опредзелєне и вецей – одредзи Национални совит. Члени Роботного цела за спорт НС наглашели же СБ „Яша Баков” нє лєм спортски аматерски змаганя, алє свойофайтови рух прейґ хторого ше на одредзени способ тиж пестує национални идентитет Руснацох. Як поведзене на схадзки, перше тогорочне змаганє будзе у кошарки „три на три” у Дюрдьове, у марцу, а Владимир Олеяр на схадзки наявел же ше у рамикох СБ у Руским Керестуре 25. априла отрима Медзинародни турнир аматерох у одбойки, понеже буду участвовац и екипи зоз Свиднїку, зоз Словацкей и Ужгороду зоз України. М. Зазуляк 13. ФЕБРУАР 2015.

ТИЖНЬОВНЇК ФОРМОВАНИ ОДБОР ЗА КУЛТУРУ НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

КАНЦЕЛАРИЯ ЗА ЛЮДСКИ И МЕНШИНСКИ ПРАВА

ПРЕДЛОЖЕНЕ ДОПОЛНЄНЄ РУСНАЦОМ ВЕЦЕЙ КАЛЕНДАРА МАНИФЕСТАЦИЙОХ З ДЕРЖАВНОГО БУДЖЕТА У просторийох Дома култури Руски Керестур пондзелок, 9, фебруара отримана конститутивна схадзка нового Одбору за културу Националного совиту Руснацох, хторому на чолє членїца НС Ґабриєла Саянкович з Руского Керстура. На схадзки присуствовасли осем од штернац членох Одбору, тиж и предсидатель Вивершного одбору НС Желько Ковач и секретар Совиту Таня Арва Планчак, а як и на других перших схадзкох одборох и роботних целох Совиту у нових зволаньох, и на тей перше прилапени Дїловнїк о роботи Одбору. Констатоване же у наступним периодзе будзе вихаснована можлївосц з Дїловнїка же Одбор може основац свойо пододбори за одредзени обласци, як цо видавательна дїялносц, лєбо помоц у писаню проєктох за конкурси. Одбор за културу прилапел Календар манифестацийох Руснацох у 2015. року, хтори тераз дополнєни и з манифестацию „Пришли нам Русадля” у Бикичу, а за предложени рамикови План роботи и исти таки Финансийни план, конєчни одлуки принєше НС. План роботи и финансийох директно повязани з витворйованьом спомнутого Календара манифестацийох, а попри 22-ох його програмних активносцох, ту и обласц духовна култура, як и софинансованє видавательней дїялносци. У одношеню на прешлорочни Финанийни план того Одбору, Националному совиту предложене же би вон того року бул звекшани за 65 тисячи динари, та цалосни буджет Одбору за културу у тим року предложени на милион 715 тисячи динари. Першираз того року Одбор за културу предложел розподзельованє средствох за софинансованє видавательней дїялносци на руским язику по Конкурсу Покраїнского секретарияту за културу и явне ин13. ФЕБРУАР 2015.

формованє, хтори у тим року за кнїжки и часописи по руски наменєл 3,3 милиони динари. На схадзки прилапена препорука Вивершного одбору НС же би ше зоз средствох Одбору за културу, з часци за духовну културу, по 50 тисячи динари опредзелєло нашим хором у Новим Садзе, Вербаше и Дюрдьове, з акцентом же маю обовязку участвовац на Хорским фестивалє „Карпати” у Вербаше. Понеже до Одбору уж сцигли дзепоєдни вимоги за софинансованє означованя значнєйших рочнїцох КУД и орґанизацийох у тим року, предложене же би о финансованю тих окремних збуваньох вонка з Календара манифестацийох, одлучовал НС Руснацох. Одбор за културу предложел и кандидатох за три зоз штирох рочних наградох хтори додзелює Завод за културу Войводини за творчи резултати у култури и уметносци и унапредзованє културного живота у АП Войводини. За Медалю култури за мултикултуралносц и интеркултуралносц Одбор и того року предклада КПД „Карпати” з Вербасу. Повторене и предкладанє же би Мария Чурчич достала Медалю култури за очуванє културного нашлїдства, насампредз за єй роботу на Библиоґрафиї Руснацох у Войводини, як и же би Ирина Папуґа достала Медалю култури за цалосну творчосц/роботу. Одбор лєм нє дал предкладанє за награду „Искри култури за сучасну творчосц”, хтору ше дод зелює младому авторови до 35 роки. М. Зазуляк

На схадзки представительох Канцелариї за людски и меншински права Влади Републики Сербиї и националних совитох националних меншинох прешлого тижня у Палати Сербия у Беоґрадзе, наявени план о розподзельованю средствох з державного буджету за 2015. рок хтори наменєни за сполньованє правох меншинских националних заєднїцох, хтори вєдно виноши 245 милиони динари. Директорка Канцелариї Сузана Паунович визначела же буджет того року за пейц милиони динари векши як влонї, алє понеже основани нови – Национални совит чарногорскей националней меншини, дзелї ше на вецей хасновательох. Критериюми исти як и прешлого року – трецина ше розподзелює шицким єднак, а остаток за-

виши од числа пописаних припаднїкох конкретней меншинскей заєднїци, та числа меншинских институцийох у сфери штирох компетенцийох о хторих ше стара национални совит. По тей формули, Национални совит Руснацох з буджету Сербиї у 2015. року, спред хторого у Беоґрадзе бул заменїк предсидателя Совиту Йовґен Мудри, достанє дзевец милиони 339 тисячи динари, односно 631 тисяч вецей як прешлого року. По податкох Канцелариї за людски и меншински права, дакус вецей средства достали и национални совити бошняцкей, бунєвацкей, мадярскей, македонскей, словацкей и словенскей националней меншини, а други совити достали менєй пенєжи. На сходзе у Беоґрадзе знова порушана и потреба снованя окремного фонду за национални меншини, и вимагане креированє системскей меншинскей политики. А. Ранкович

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ШИД

УТВЕРДЗИЦ ЗРАЖЕНЄ ИНТЕРЕСОХ

Суд нє оценьовал саме розришенє Брестовачкого зоз функциї 30. авґуста 2012. року, алє оценьовал лєм ришенє о розришеню хторе по оцени Суда фалшиве и прето написане нове ришенє присподобене заувагом Суда. Желько Брестовачки, шеф одборнїцкей ґрупи СДС мал процивне думанє и додал же вон ма ришенє о менованю, а кед ришенє о його розришеню понїщене, по його думаню, яґод кед би нє бул розришени. На концу розправи з векшину гласох владаюцей коалициї прилапене предложене ришенє, а Брестовачки нависцел же ознова будзе тужиц СО Шид. Одборнїки принєсли и Одлуку о будовательней жеми и Одлуку о утведзованю доприношеньох за ушоренє буРозришенє прешлого предсидателя Скупштини општини довательней жеми. СО прилапела и Програми дїлованя Шид спричинєло вельки розправи ЯП за квартельни услуги и будовательну жем, потим ЯКП „Водовод” и „СтанНа Скупштини општини Шид дард”, Заводу за урбаниПО ДРАГ ШЕ НЯ УСЛУ ГОХ одборнїки констатовали же З прилапйованьом програмох дїлованя подпри- зем, ЯП Радио Шид, потим член Општинскей ради Вуядин єм ствох, у хторих предвидзени и подрагшеня услу- Спортского центру и КулВасич, дал задзекованє на тоту функцию пре „особни причи- гох, гражданє буду вецей плациц воду, виношенє турно образовного центру. ни”. О тей точки по Дїловнїку шмеца и кабловску телевизию. Од першого фебруа- Прилапени и Финансийни о роботи Скупштини ше нє ро- ра вода будзе 10 одсто драгша, виношенє шмеца 20 план Ме сней заєднїци одсто, а надополнєнє за кабловску телевизию место зправяло. Предсидатель оп- 990 динари, од 1. априла будзе коштац 1 050 динари. Шид за 2015. рок. Тиж, вигласани и вецей кадрово штини и ОР Никола Васич, пременки у надпатраюцих, предложел нового кандидата, Душана Стефановича, потерашнього шефа Кабинета. РЕВИЗИЯ ПРОГРАМОХ У розправи о виборе нового члена Ради, Наташа ЦвєтГоч СО прилапела програми дїлованя подприємствох кович, одборнїца СДС, надпомла одборнїком же вона и установох, нєодлуго, до конца марца, придзе и до их при Аґенциї за борбу процив корупциї вєшенї порушала ревизиї – нависцел Никола Васич, предсидатель ОР. поступок же би ше утвердзело зраженє интересох медзи Вон гварел же спомнути програми буду мушиц буц усоглашени по инструкцийох хтори дала Державна ревиоцом и сином, односно Николом и Вуядином Васич. Возорска институция. Як приклад, дал же ЯКП „Станна додала же Аґенция поступок порушала 15. децембра дард” надополнєня од паркираня будзе мушиц уплацо2014. року и же є ище нє закончени. Вона нє мала заувавац директно до буджета. Тиж так, же би требало форги на роботу Васича младшого. Зоз тайним гласаньом мовац Дирекцию за вибудов, место потерашнїх явних Стефанович вибрани за нового члена Општинскей ради. подприємствох за квартельни услуги и будовательну Полемична розправа була при приношеню нового рижем и Заводу за урбанизем. шеня о розришеню дакедишнього предсидателя СО Желька Брестовачкого, бо перше понїщел Управни суд по управних и школских одборох пре причину же нєприлатужби Брестовачкого и розказал же би тужени орґан, од- плїве же би особи мали вецей функциї. Понеже бул обносно СО ознова одлучовала. сяжни дньови шор, скупштинске зашеданє тирвало од Милан Филипович, општински правобранїтель и Лю- дзевец по 18 годзин вечар. В. Дїтко бица Тодорович Славнич одборнїком обгрунтовали же

СОВИТ МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ ДЮРДЬОВ

У ЦЕНТРУ БУДЗЕ ПЕКАРНЯ Месна заєднїца Дюрдьов прешлей соботи отримала явну лицитацию за видаванє киоска у центре валала, а спомедзи седем конкурентох найвекшу цену, 320 евра на мешац, дал Бирай Шаип, дюрдьовски пекар. На першей лицитациї, пред двома тижнями лицитовали 10 особи, а Пушкарова фамелия дала найвигоднєйше понукнуце – 160 евра, медзитим,

8

РУСКЕ СЛОВО

пошвидко одустала од закупу. Потерашнї закупец, фамелия Шанта плацели 70 евра мешачно. Кед повторена лицитация, Совит Месней заєднїци пременєл и наменске хаснованє обєкта. Перше було же би ше киоск хасновало лєм за предай желєняви, овоцох и поживових продуктох, а вец одлучене же у тим обєкту годно предавац гоч котри продукти.

Киоск у центру Дюрдьова, на пияцу

Киоск ше находзи у самим центру валала, на пияцу, ма санитарни ґузел, а закупец длужен плациц воду и струю котру хаснує, алє и отримовац будинок. С. Б.

13. ФЕБРУАР 2015.

NA[O MESTA ЗОЗ СКУПШТИНИ ЗДРУЖЕНЯ ПЕНЗИОНЕРОХ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ЯРОСЛАВ МАЛАЦКО НОВИ ПРЕДСИДАТЕЛЬ Порядна рочна Скупштина Месней орґанизациї Здруженя пензионерох Руского Керестура отримана 8. фебруара була и виберанкова, понеже пре задзекованє потерашнього предсидателя Владимира Югика, Скупштина потвердзела вибор Ярослава Малацка за нового предсидателя керестурских пензионерох. Югик функцию предсидателя окончовал рок у штиророчним мандату, а тераз мандат предлужи Малацко, за хтори го, спомедзи трох кандидатох, вибрал Управни одбор Здруженя. Вибор на Скупштини потвердзели числени присутни члени Здруженя. Зоз звитох о роботи и финансийох у 2014. року, хтори пречитали секретар и касир Здруженя Яким Орос и Яким Рац, видно же Здруженє добре робело и витворело векшину своєй дїялносци. З найвекшей часци то обезпечованє своїм членом же би Ярослав Малацко, предсидатель Здруженя пензионерох вигоднейше набавели огриву щедри у акцийох збераня и велї поживово артикли, або ЧЛЕНАРИНА ЗВЕКШАНА НА помоци загроженим у майше прейґ Здруженя и животно 250 ДИНАРИ ских вилївох. Попри помоци осиґурали. Здруженє ше влонї На основи Одлуки Општин-скей орґанизациї, у роби, прейґ Здруженя науключело до активносцох на Скупштина прилапела же висина членарини за 2015. зберани и пенєж у суми скоотвераню филияли Ерсте Банрок з дотерашнїх 200 будзе звекшана на 250 динари. ро 110 тисячи динари, а то ки у валалє. Месна орґанизация Здруженя пензионерох РускоТиж так керестурски пензи- го Керестура ма активних 498 членох, док у валалє було и найвецей од шицких месних здруженьох општионере ше вєдно з другима гра- єст коло 900 пензионерох. ни Кула. Прешлого року жданами указали гумани и предлужене и ушорйованє и отримованє Дому пензионерох дзе тиж досц поробене, а найвекша инвестиция була два ноОПРЕЗ КПД „ДЮРА КИШ” У ШИДЗЕ ви ПВЦ облаки. Подобни порядни активносци, як и предлуженє ушорйованя Дому, предвидзени з планами и за 2015. рок. Прешлого року ше случела и нєприємна подїя кед касирови украднута векша сума пенєжу цо приявене полициї, хтора як поведзене, окончує вишлїдзованє. На Скупштини звит о єднорочней роботи Прешлого пиятку, Клу бу пензионерох поднєсол координатор Жекед у Шидзе од поль ко Ковач, а Клуб кажде пополадню у простоладня почал падац ри й ох Здруженя предлужує робиц и надалєй. шнїг, до вечара ше уж Чле ни Клу бу всоботу 7. фебруара там отримали шицко забилєло. и свой бал. А, шнїг бул мотиваНа Скупштини бул и предсидатель Општинция и членом КПД скей орґанизациї Здруженя пензионерох Ду„Дюра Киш” же би шко Пеинович и член Вивершного одбору Виопрез Руского дома доя Зиндович, предсидатель Националного сонаправели Дїда Шнї- виту Руснацох Славко Рац, о. д. секретара Межнїка, и то нє гоч сней заєднїци Руски Керестур Юлиян Медєши. якого, алє високого, МЗ и НС Здруженє на Скупштини уручело же би го замерковали подзекованя за сотруднїцтво и помоц у роботи, преходнїки и же би а ЯКП „Рускому” и другим донатором и спонтирвал покля жима зором котри на даяки способ помогли Здруженє попущи. ню, подзекованя буду уручени познєйше. Дїдо Шнїжнїк опрез Руского дома у Вл. Дї. Шидзе М. Афич

ДЇДО ШНЇЖНЇК ЧУВА РУСКИ ДОМ

13. ФЕБРУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА СОТРУДНЇЦТВО ВЕРБАСУ И БАЧКОГО ПЕТРОВЦУ

РИШОВАНЄ ПРОБЛЕМУ ОДКЛАДАНЯ ОДПАДУ Пред двома тижнями у Вербаше предсидателє двох општинох, Вербасу и Бачкого Петровцу, др Братислав Кажич и Павел Марчок, подписали Спорозуменє о партнерстве Одкладаня одпаду. То друга схадзка Фокус ґрупи и представя предлуженє проєкту „МОПАЛ – модел применьованя Архускей конвенциї у локалу” Еколоґийного руху Вербас, хтори потримує Министерство польопривреди и защити животного штредку и Општина Вербас. Спорозуменє о партнерстве отвера можлївосц сотруднїцтва на плану заєднїцкого ришованя проблему одкладаня и сепарациї одпаду. Попри представительох локалних самоуправох и модератора Предсидателє двох општинох подписали Спорозуменє о партнерстве схадзки, предсидателя Еколоґийного руху Вербас Ратка Дюрдєвца, присуПредсидатель Општини Вербас ствовали и заинтересовани котри до- др Братислав Кажич визначел же принєшу ришованю проблему з од- контракт зоз сушедну Општину покладаньом одпаду – представителє могнє и же би ше конєчно ришело явних подприємствох – ЯКП „Стан- проблем дзивих депонийох, а Сподард”, ЯП „Води Войводини”, Явней розуменє отвера можлївосц за заєдаґенциї за зоогиґиєну и польопри- нїцке конкурованє з рижнима проєквреду, дїловних субєктох, як и Реґи- тами до европских, републичних и оналней аґенциї Бачка. покраїнских фондох.

Предсидатель Општини Бачки Петровец Павел Марчок визначел же ше проблем депонийох муши ришиц, без огляду чи зажиє реґионална депония, а сотруднїцтво з општину Вербас може пошвидшац ришованє тих проблемох. Предсидатель ЕР Вербас Ратко Дюрдєвац гварел же ше з Руху намагаю два општини упутиц до потенциялного сотруднїцтва у явним, дїловним и цивилним секторе, а конєчно през тото сотруднїцтво витвориц условия за порушованє нового привредного конару котри може принєсц нову вредносц, алє и обезпечованє роботи людзом. Єдно зоз заключеньох тей схадзки то и план формованя заєднїцкого проєктного тиму цо вироятно будзе перши крочай у конкретизованю подписаного Спорозуменя. Тому помогнє и инициятива ресорного Министерства же би ше цо скорей активовало Републични фонд за животни штредок и финансованє проєктох ушореня депонийох и трансфер станїцох. А. Маркович

У СЛИКИ И СЛОВОХ

ЕВҐЕНИЯ ДОМАШНЯ НА ПРАТКОХ

Жени на праткох у Ґенки Данчовей

10 РУСКЕ СЛОВО

Же би пратки през жиму нє щезли, остарала ше Евґения Ґенка Данчо зоз Шиду, хтора прешлого тижня до свойого обисца поволала даскельо жени. Одволали ше Маґдалена Ґаньто, Андєлка Михняк, Нада Гарвильчак и Дубравка Мохнацки. Пратки би ше анї нє могло задумац без ручних роботох, так же спомнути жени до рукох вжали игли и волни, цверни, вули... Єдни вишивали, други штрикали. И так попри роботи, набешедовали ше, дакус почасцели, а на концу ґаздиня порихтала и вечеру. Даскельо годзини друженя швидко прешли.

– Вельо раз нє маме часу шеднуц и одпочинуц ше, побешедовац, а на ручни роботи анї подумац. Обовязки и швидки живот шицко пременєли. Кус зме „станули”, як дакеди нашо стари, и пратковали зме на наш способ – гвари домашня Евґения Данчо. Вл. Дї.

13. ФЕБРУАР 2015.

NA[O MESTA БАЛ ШИРОКИХ СУКНЬОХ У ДЮРДЬОВЕ

„ЖАТВОВ БАЛ” У КОЦУРЕ

ВШЕ ВЕЦЕЙ МЛАДИХ

НАВЕШЕЛЇЦ ШЕ ПРЕД ПУЩАНЬОМ

У просторийох КУД „Тарас Шевченко” у Дюрдьове всоботу, 7. фебруара, отримани штернасти Бал широких сукньох, на хторим були коло 170 нащивителє. Векшина були млади, а госцох було з Руского Керестура, Коцура, Нового Саду, Жаблю, Локу, Дюрдьова и других местох. Госцох привитал предсидатель Скупштини Дружтва Мирослав Чакан, а Бал отворели з танцом дзивки и жени поприберани до шветочних пасових сукньох, зоз своїма парами. Поприберани були з Нового Саду, Локу и Дюрдьова, а попри нїх, до народного облєчива були облєчени и даскельо хлапци.

Прибранци на „Жатвовим балу” були нєсподзиванє

Млади украшели тогорочни дюрдьовски бал „Широких сукньох”

На Балу грал оркестер „Стари Вербас” з Вербасу, а попри смачней вечери и танцу до рана, орґанизована и богата томбола з вецей як 200 наградами. Бициґлу, як традицийну главну награду на Балу широких сукньох, достал Александар Тривунович з Дюрдьова С. Б.

Всоботу у „Пелетовей сали” у Коцуре отримани бал КУД „Жатва” хтори орґанизовали сами члени, а тема була забивачка. На Балу було коло 200 госцох за котрих, окрем меса и колбасох, було и шкварки, гурки и крупи, як традицийна вечера на забивачки. Дзешка после вечери, як звичай на забивачкох, на бал пришли и прибранци. Начудо облєчени, вошли до сали цагаюци кантички на санкох, наздаваюци ше же од домашнїх достаню дакус гурки, колбаси, лєбо бендова. Госци ше позбеговали опатриц тоту интересантну драмску сличку, бо велї з нїх анї нє знаю цо то прибранци. Орґанизовани и интересантни танєчни бависка. Госцом до позно вноци грал тамбурови оркестер „Коцурски бетяре”, а главна награда на томболи була заградкова гомбалка, хтору вицагнул госц з Вербасу. Т. Х.

ОГНЬОГАСЦИ У КОЦУРЕ

И ГАША ОГЕНЬ, И РОЗЧИСЦУЮ ДРАГИ

Огньогасци у жимскей акциї розґурую шнїг

13. ФЕБРУАР 2015.

Прешлого тижня нашо предїли, та и Коцур, завяло, та вожачом грожел застой транспорту. Медзитим, швидкосц и активносц членох коцурского добродзечного огньогасного дружтва ше ознова указала. Вони ше позберали, и ище першей ноци, зоз своїм огньогасним камионом, хторому напредок намонтирали лопатку, побегали по валалє, и розґурали шнїг зоз драгох. Огньогасци розчисцели и драгу хтора зоз Коцура водзи по Змаєво. Огньогасци ше прилапели тей роботи з добру дзеку, же би и на таки способ помогли своїм Коцурцом. Т. Х.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ

ФАХОВЦИ ЗА „РУСКЕ СЛОВО”

СПОКУСИ

ПРЕМЕНКА КЛИМИ Клима ше помали меня, а з ню ше нєпреривно меняю и рошлїни, настава векша желєна маса, рошлїна ма вецей лїсца... Клима вшелїяк барз вплївує на розвой хоротох при рошлїнох, та и на ширенє чкодлївих орґанизмох

Пишe: мр Дюра НА ДЬ

К

ед спомнєме 2014. рок велї польопривредни продукователє би го такой забуц, голєм цо ше дотика того же яки ше у нїм трафели природни катастрофи. На швеце влонї було барз вельо природни катастрофи, та так анї нашу жем нє заобишли. НАЙВЕКШИ ВИНОВНЇК ПРЕМЕНКОМ КЛИМИ ТО ЧЛОВЕК

НАЙЗАГРОЖЕНШИ АҐРАР И ЧЛОВЕКОВО ЗДРАВЄ Од вельких климатских пременкох найвекши неґативни пошлїдки буду мац польопривреда и здравє чловека. Анализи указую же у идуцих дзешец рокох диждж будзе менєй падац за коло дзешец одсто, а паданя буду вше нєровномирнєйши. У аґраре буду менши и урожаї. Инсекти, та и дзепоєдни польопривредни кутури ше можебуц дакус прилагодза ґу векшим горучавом, алє чловеков орґанизем то нєбарз годзен.

12 РУСКЕ СЛОВО

На й век ши ви нов нїк та ким ве ль ким пременком клими то чловек, на вецей спо соби. На климу, насампредз, вплївує знїщованє вельких лєсох, вирубує ше их, а нє садзи нови. З вельку индустриялизацию з рока на рок ше звекшує у атмосфери угльов диоксид, а то барз вплївує на ровномирносц паданьох дижджу и ґлобалне зогриванє атмосфери. Зоз тим ше помали, алє нєпреривно меняю и рошлїни (настава векша желєна маса, рошлїна ма вецей лїсца...). Приходзи и до пременки хемийного со ставу рошлїни, бо дзепоєдни хемийни елементи маю охранєбну характеристику, менше присуство тих елементох оможлївює швидше предзеранє патоґенох до тканї рошлїни. Клима вшелїяк барз вплївує на розвой хоротох при рошлїнох, а интензитет того

МЕСТО ЗОГРИВАЧКИ, КЛИМА АПАРАТИ Процес ґлобалного климатского прегриваня ше нє застановює. Еколоґове предвидзую же кед ше нє превежнє драстични мири на зменшованю випущованя углєового диоксиду до атмосфери, концом того вику мож очековац же температура порошнє за коло 2,6 ступнї Целзиюсово. О пол вика нє будземе мац штири єднаки рочни часци, алє у сущносци лєм два – лєто и жиму. На Жемовей кулї будзе вше цеплєйше. Место зогривачки вше ше баржей буду хасновац клима апарарати.

проце су завиши и од пременки и одношеньох хороти и „домашнього” – патоґен и рошлїна. Клима на ширенє чкодлївих орґанизмох може вплївовац поштредно и нєпоштредно. Поштредни вплїв клими мож спатрац у пременки температури котра основни фактор хтори вплївує на хороти, наприклад, висши температури предлужую процес розвою чкодлївцох и звекшую число ґенерацийох чкодлївцох по сезони. Нєпоштредни вплїв клими на ширенє чкодлївих орґанизмох то рошлїна як „домашнї” (квалитет рошлїновей маси, фенолоґия...). Наприклад, кед маме звекшану концентрацию угльового диоксиду у воздуху, у лїсцу рошлїни єст менєй азоту, а гушенїци хтори єдза тото лїсце буду мушиц вельо вецей поєсц же би закончели свой розвойни циклус.

13. ФЕБРУАР 2015.

ЕКОНОМИЯ У ЕКОЛОҐИЇ

И ЗАЩИТА РОШЛЇНОХ Звек ша нє тем пе рату ри вшлї вує на предлуженє веґетациї, а з тим предлужени и циклус розвою чкодлївцох. Кед бешедуєме о практично сци применки фунґицидох и инсектицидох, їх ефи ка сносц ше ме ня зоз звек ша нь ом угльового диоксиду, температури, влажно сци воздуху, системики можу мац слабшу ефикасносц пре пременку физиолоґиї рошлїни. ИСКУСТВА У ОВОЦАРСТВЕ У овоцарстве влонї було вельки бриґи зоз защиту, бо ровно падал диждж, през рок спадло коло 1 000 литри по квадратним метеру. Части дижджи вплївовали на розвой хоротох, так же попри примарних, було вельо и секундарни инфекциї. Блага жима 2013/2014. вплївовала так же прежимовали велї чкодлїви инсекти з котрима була борба през цали рок.

НОВИ ХОРОТИ Климатски пременки у Сербиї принєсли и нови хороти на польопривредних културох. У остатнїх двох деценийох зявели ше нови хороти: пепелнїца на житу, пегавосц лїсца на цукровей цвикли, пламеняча слунєчнїку, кромпльох, парадичох...

йших предусловийох за здраву продукцию паприґи то квалитетна и здрав пре сада. Як друге условиє вшелїяк здрава жем до хторей ше пре садзи паприґу. Паприґу нїяким концом нє треба садзиц рок за роком на исту парцелу, бо ше так барз звекшує опасносц од патоґенох. Пресудну улогу у продукциї паприґи кед дижджовни роки ма хемийна защита, правочасна и з одвитуюцима препаратами. Без огляду чи ше роби о овоцарскей, заградковей, або польодїлскей продукциї, мушиме мац на розуме же ше клима з рока на рок меня, меняю ше условия продукциї, та ше вец и ми, як продукователє, мушиме меняц и прилагодзовац. Попри велького труду и уложених средствох, барз нєобходне и знанє, а дзекеди анї то нєдосц, бо кажди рок приноши цошка нєпознате.■ Лю. Сопка

При яблукох, грушкох, бишалмох найвекши бриґи задавала пегавосц, та и бактерийна пламеняча. Вишнї и черешнї барз нападала монилия, поготов док квитли. Подобне було при кайсох и бре скиньох дзе єдна файта монилиї направела барз вельки чкоди. ВШЕ ПРИСУТНЄЙШИ ХОРОТИ И У ЗАГРАДКАРСТВЕ Лоньски рок бул барз подли и за продукцию заградкових рошлїнох. Можебуц же винїмок була лєм продукция у пластенїкох, бо там заградково рошлїни було голєм кельо-тельо защицени од тих хоротох. На полю рижни хороти барз нападали паприґу. З оглядом на того же Кере стурци барз познати по продукциї паприґи, требало би наглашиц же єден з найважнє13. ФЕБРУАР 2015.

ПРОЦИВ ҐЛОБАЛНОГО ПРЕГРИВАНЯ

РУСКЕ СЛОВО 13

КУЛТУРА И ПРОСВИТА АНҐАЖОВАНЄ РУСКИХ МАСТЕРАНТОХ У СРИМЕ

ЧЕЖКО НАЙСЦ РОБОТУ

Гоч основни судиї на Катедри за руски язик и литературу закончел 2008. року, а мастер студиї 2010, Зденко Лазор, професор руского язика и литератури зоз Бикичу ище вше нє роби у своїм фаху. На щесце, як гвари, тераз роби у Ґимназиї „Сава Шуманович” у Шидзе дзе преподава русийски язик и за тото як додава, достава и плацу.

– Такой позаконченю мастер студийох почал сом робиц як волонтер у Ґимназиї дзе сом тримал годзини пестованя мацеринскей бешеди.Од 2010. року по нєшка сом нє достал нїяке надополнєнє за роботу и нє наишол сом на порозуменє же би ше за тоти годзини и заплацело на даяки способ, так же сом найвецей робел задармо. Анї як професор мацеринскей бешеди сом нє бул плацени, а робел сом у Ґимназиї и як секретар, и библиотекар – приповеда о своїм роботним искустве Зденко Лазор. Кед окончовал роботи хтори нє мали вязу зоз годзинами руского язика, Лазор бул приявени на 30 одсто норми и тельо доставал и надопольнєнє. А кед у Школскей управи одлучели же би анґажман у библиотеки зменшали на 70 одсто,страцел и роботу хтору пред тим окончовал. На щесце посло того є анґажовани же би преподавал русийски язик.

– После законченей Катедри сом жадал найсц роботне место дзе бим могол указац гевто цо сом научел под час студираня. Медзитим то ше нє зисцело, та сом мушел прилапиц шицко цо ми понукнуте, од места секретара и библиотекара, по даєдни други менши анґажмани хтори нє мали вязи зоз руским язиком анї з преподаванями – гвари Зденко. И Лазорова колеґиня по образованю Моника Абодї Митрович зоз Сримскей Митровици потераз нє мала стаємну роботу за хтору ше школєла и з хторей би могла жиц. Моника нам гвари же ше на мастер студиї уписала

Зденко Лазор зоз Бикичу и Моника Абодї Митрович зоз Сримскей Митровици

2011. року,а закончела 2014. року. Од 2013. року у ОШ „Йован Попович” у Сримскей Митровици преподава факултативни годзини руского язика на хтори приходза школяре и зоз других основних школох у Митровици.Тиж, од 2013. року о подїйох вязаних за живот Руснацох у Сримскей Митровици пише за „Руске слово”.

– Водзим и Здруженє „Родитель” у Сримскей Митровици дзе пишеме проєкти за злєпшованє положеня дзецох у городзе. Того року ше плануєм уписац на докторски судиї. Любела бим остац на факултету гоч знам же то затераз чежко спольнїц алє то мойо жаданє хторе ше наздавам дакеди и сполнї – гаври Моника Абодї Митрович. Вл. Дї.

КУД „ТАРАС ШЕВЧЕНКО” ЗОЗ ДЮРДЬОВА

МИКОЛА КУХАР ОЗНОВА ПРЕДСИДАТЕЛЬ После нєдавно отриманей виберанковей рочней Скупштини, стредком прешлого тижня, на першей схадзки Управного одбору КУД „Тарас Швеченко” зоз Дюрдьова, на длужносц предсидателя Управного одбору и КУД знова вибрани Микола Кухар, а за заменїка предсидателя тиж так ознова вибрана Сандра Барань. На тим сходу першираз були нови млади члени Управного одбору, як и нови члени и предсидателє надпатруюцого одбору, дисциплинскей комисиї и предсидатель Скупштини. После гласаня ше предлужело з планованьом порядних активносцох, а медзи нїма Осмомарцовски концерт, поволанки за госцованє и други подїї и активносци котри ше дотикаю роботи секцийох.

14 РУСКЕ СЛОВО

Кухар єдногласно вибрани за предсидателя Дружтва

Микола Кухар, вошол до пиятого року руководзеня Дружтва, бо му то други мандат по шоре. Задовольни є зоз роботу и функционованьом Дружтва, а окреме наглашел добре сотруднїцтво и комуникацию зоз членми УО, членми секцийох и гражданами котри потримую їх роботу. Свойо обовязки предлужи дзечнє, а стан у Дружтве му познати у шицких його сеґментох, бо є длугорочни член УО и вецейдеценийни член Дружтва. Пре свою прихильносц, добре руководзенє и дошлїдносц, на схадзки є єдногласно вибрани же би и надалєй водзел шицки активносци у Дружтве, котри зазначую добри резултати за цо достали и припознаня. С. Б.

13. ФЕБРУАР 2015.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ДОДЗЕЛЄНА НАГРАДА „АНТОНИЯ ГОДИНКИ”

МИХАЙЛО ФЕЙСА ЛАУРЕАТ

У Будапешту, всоботу, 7. фебруара, отримана наукова конференция на хторей проф. др Михайлови Фейсови зоз Катедри за руски язик и литературу на Филозофским факултету у Новим Садзе, додзелєна награда „Антония Годинки”. Награду додзелює цалодержавна русинска самоуправа Мадярскей. Цалодержавна русинска самоуправа у Мадярскей обєдинює штири орґанизациї Руснацох у тей держави, хтори додзелюю награду Антония Антала Годинки, историчара и етноґрафа, и Руснака хтори ше нє одрекал од свойого руснацтва. Награда ше додзелює з нагоди Годинкового дня народзеня, а того року то бул окремни ювилей, 150 роки од його народзеня. Провадзаци Фейсову роботу и закладанє од дзеведзешатих рокох, одлучене же ше того року награду „Антония Годинки” додзелї праве

йому, за окремну дїялносц и розвой русинского язика и литератури. Року 1992. Михайло Фейса, як представитель зоз Сербиї, хтори член интерреґионалней комисиї за кодификованє русинского язика, почал робиц на тим проєкту. Кодификация русинского язика окончена у штирох вариянтох, а того року на лєто у Румуниї будзе представена и закарпатска вариянта, зоз чим ше закончи 22рочна робота на кодификациї русинского язика, зоз хтору ше Фейса окреме цеши, а то корунованє зоз „Годинкову” награду. Окрем того же до Будапешту пошол прияц награду, проф. др Фейса тримал и преподаванє на тему розвою русинского язика нашей вариянти, а окрем нього на конференциї викладали и др Марияна Лявинец, Тибор Микловш Попович и Мария Ортупай. Т. Ходак

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ ПРОМОЦИЯ ВОЛОНТЕРИЗМУ

ХАСНУ МАЮ И ТОТИ ЦО ПОМАГАЮ Представителє Волонтерского центру Войводини (ВЦВ) зоз Нового Саду вовторок, 10. фебруара, нащивели керестурску школу „Петро Кузмяк” и отримали преподаванє штредньошколцом о поняцу волонтеризма, у хторих обласцох мож волонтирац и якого хасну можу мац зоз волонтираня. За волонтерски активносци ше углавним опредзелюю штредньошколци и студенти, прето же у тим периодзе маю надосц шлєбодного часу, визначели преподаваче. Понеже ше поняце волонтеризма найбаржей вяже за участвованє на волонтерских кампох, векша часц преподаваня була пошвецена праве им. Конкретно и детально о волонтерских кампох бешедовал Иван Канюх, котри участвовал и водзел камп у Руским Керестуре. З тей нагоди вон поволал младих штредньошколцох же би ше приключели и на тот способ допринєсли заєднїци, а ґу тому, на хасновити способ виполнєли свой шлєбодни час, упознали нових людзох и рижни култури. Волонтерски кампи ше углавним отримує влєце. За даєдни ше уж тераз мож приявиц, а у наступним периодзе заинтересовани годни виберац зоз вецей файтох кампох. Окрем кампох, ВЦВ орґанизує и други активносци, як наприклад курси странских язикох, креативни роботнї и подобне. По словох Ивани Хорват, хтора тиж бешедовала о своїх искуствох у волонтираню, презентацию ВЦВ и активносцох вязаних за волонтиранє ше першираз орґанизовало звонка Нового Саду.

13. ФЕБРУАР 2015.

– Ми ше фокусовали на нащиви штреднїм школом у Новим Садзе и уж видзиме резултати, понеже у остатнїм чаше вше вецей младих приходзи на рижни роботнї хтори орґанизуєме. Думам же их потребне поинформовац о можлїво сцох и предно сцох хтори им приноши волонтиранє, же би им було ясне же волонтиранє нє значи злохаснованє и же волонтере маю свойо права – визначела Хорватова. С. Надь

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ИНТЕРВЮ ЗОЗ ОЛЕНУ ПУШКАШ, МУЗИЧНУ РЕДАКТОРКУ

У МУЗИКИ НАЙВАЖНЄЙША Розгварку водзела: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

Олена Пушкаш музична редакторка класичней музики у Радио Новим Садзе, концом прешлого року, а з нагоди рочнїци Радия, достала награду хтора ше одноши на досцигнуца у прешлим року за циклус емисийох хтори Олена иницировала и обдумала под назву „Од барока до рока”, дзе єй идея була же би нєшкайшей публики на интересантни, популарни и прилаплїви способ приблїжела вредносци класичней музики

О

лена Пушкаш закончела Музичну академию, напрям клавир. Кед починала робиц, як гвари, могла виберац, або робиц у музичней школи як професорка клавира, або у Радию буц новинарка, та вона вибрала новинарство, бо то вельо динамичнєйша професия. За клавиром требало вельо шедзиц и вежбац, и тоту фазу у своїм живоце уж прешла, а знала же нє будзе професийна пиянисткиня, та глєдала дацо дзе би свойо знанє могла применїц, а без тей вше присутней треми през котру преходзела под час школованя. Тота новинарска робота хтора ше єй понукала випатрала єй барз атрактивно и динамично, теди ище було пенєжи, вельо вецей ше путовало, а як гвари Пушкашова, у своїм виборе нє погришела. Награду достала после 28 рокох роботи, иновативносц найвецей уплївовала за кандидатуру за награду, алє тиж так обачени и длугорочни труд и закладанє.

– Сцела сом указац як класична музика и преверени вредносци уплївую на нєшкайших композиторох, виводзачох и музичарох хтори ше професийно занїмаю з єдну файту музики, поведзме класичну, а у шлєбодним чаше, у своєй кариєри любя ше дакус и побавиц зоз тоту музику през аранжмани – гварела Олена Пушкаш.

Як то буц редакторка класичней музики у Сербиї, з оглядом же ше ту нє пестує традицию слуханя класичней музики, або барз мало?

РС

– Кед ше огляднєм на скоро трицец роки свойого роботного искуства у тей професиї, на початку було вельо приємнєйше, вельо красше прето же ше вельо вецей случовало. Нажаль, шицко вязане и за финансийну ситуацию. Кельо пенєж – тельо музики, кед зме жили лагоднєйше у векшей держави шицко було лєгчейше, було вецей материялу. Лєм у своїм власним професийним искустве, обачуєм же рушаня неґативни. Шицко идзе на долу як и у дружтве. Нє лєгко буц редактор класичней музики, окреме тоти остатнї роки, моя борба и закладанє у Радию нєпреривна, бо ше на тото цо робим иншак патри, иншаки вредносци и у самей моєй Хижи. Вецей класична музика нє така важна нїкому, як цо думам же була дакеди. Скорей зме мали вельо длугшу програму, мали зме цалодньову програму, концом осемдзешатих рокох була велька експанзия, програми ше ширели, и я праве теди вошла кед шицко розквитало. Було нас вельо у тей музичней редакциї, була добра атмосфера, уж на самим початку мала сом можлївосци креативно робиц, ту ме кра-

16 РУСКЕ СЛОВО

шнє дочекали як младого фаховца. З початку сом робела у Рускей редакциї и то були перши емисиї такей файти хтори перше почала робиц Мария Бабич, алє ми вона барз швидко шицко препущела, мала сом вельку шлєбоду у креированю своїх емисийох, обдумовала сом их по власней интуициї. Вец було обачене же добре бешедуєм и по сербски, та сом почала робиц паралелно на обидвох язикох, и по руски и по сербски. Нє мала сом свою емисию, алє сом була анґажована за критику, коментар. Зоз часом термини наших емисийох ше скрацовало и вше баржей ше их дриляло на ноцни термини кед ше радио менєй слуха, а вецей патри телевизию. Нїхто тоти термини нє сцел, та вони постали резервовани за класичну музику, алє я на тото патрим так же можебуц тоти термини и добри за нашу публику, бо нє значи же шицки любя патриц тото цо на телевизиї. Ґу своєй публики мушим 13. ФЕБРУАР 2015.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У РА ДИО НОВИМ САДЗЕ

ИНТЕРПРЕТАЦИЯ ше обрациц професийно, гоч яка да є мала и кельо ґод слухачох єст, бо тоти цо любя класичну музику обача кажду пременку, окреме термин емитованя. Праве ше слухаче звикню на єден термин, а вон ше пременї, алє ше вони интересую и волаю до Радия же кеди емисия. Ми шицко тото мушиме прилапиц, як я хтора ту робим, так и публика. На яки способ би требало промововац класичну музику? Чи би през образовну систему у музичним воспитаню могло обрациц векшу увагу и витвориц слухачох класичней музики?

РС

– През образовну систему вшелїяк. Як и воспитанє, так и одношенє ґу музики, або у уметносци и ґу шицкому вообще, фундаменти ше поставя у дзецинстве. През воспитанє, як у фамелиї, так и у школи, як и през шицко тото цо ше понука як розвага. Идеалне би було як у других културних державох же би тото шицко починало зоз фамелиї. Обовязно скоро кажде дзецко цо ма слуха або шпива, або грає на даяким инструменту, або ше уж на даяки способ занїма зоз музику. У нас то нє так и вец то уж проблем хтори ше такой на початку зявює, та вец остава можлївосц у школи. И сама сом видзела як ше музика пестує у основних школох и нєбарз сом задовольна, бо єст вельо теориї, читаня, вельо информациї мушиш знац о композиторови, а вельо важнєйше би було слухац тоту музику. Школярох би требало водзиц на концерти хтори присподобени їх возросту. Нє так же того нєт, алє нє у мири яка би була адекватна. И ту видзим свойо можлївосци у своєй роботи же бим ше намагала и виправела тото цо евентуално було погришне и же бим дакого прицагла, дала можлївосц чуц, бо за класичну музику потребне и предзнанє, як и за литературу. Моя мисия у тим же бим прицагла дакого хто ище нє люби таку файту музики, же би бул мой слухач. Чи Руснаци у достаточней мири почитую єдиного композитора класичней музики при нас, Ивана Ковача – чи го на адекватни способ промовую, потримую, пестую його творчосц?

РС

– Думам же нєдостаточно, ридко чуц його ориґиналну творчосц. Мушим повесц же вон специфични композитор, його музика досц интровертна. Вон на такей позициї у музики до хторей ше муши дойсц. То нє може буц на першу лабду прилапене и зрозумене. То музика о хторей треба роздумовац, о хторей треба дацо вецей знац пред самим слуханьом. Свойо доприношенє сом дала теди кед була означена його рочнїца, була орґанизована єдна явна емисия у хторей сом участвовала як водитель и у вибераню композицийох и виводзачох хтори ожили його музику, то було у Студию „М”. Я ше тому барз зрадовала, же сом як Рускиня мала нагоду дац свойо власне доприношенє и то нє була лєм моя радосц, алє и обовязка як редакторки класичней музики, алє то вшелїяк нє13. ФЕБРУАР 2015.

УЛОГА МЕДИЙОХ У ПРОМОЦИЇ КЛАСИЧНЕЙ МУЗИКИ – Нєшка медиї шицко патра през заробок и профит и шицким барз важне тото меранє слуханосци, хто ма найвекшу слуханосц достава найлєпши термини, як на телевизиї, так и на радию и, вец ше улїзую публики и то єден зачаровани круг. Нє знам цо би бул виход зоз того. Можебуц кед би ше класичну музику чуло у лєпших терминох. Тото цо я можем то тот приступ самей емисиї, способ на хтори их рихтам. Тот приступ, як водзим емисию, то ше у велькей мири пременєло як кед сом починала робиц. Скорей ше вельо вецей патрело на язик, на вигварянє, же би було помали, а тераз у тренду же би було каждому блїзке, каждодньови язик, нє тельо фахове, алє же би це кажде розумел, же биш дацо интересантнтне вицагла зоз того же би то заинтересовало дакого, та же би послухал дацо – гварела Пушкашова.

досц и требало би вельо вецей. Треба почитовац тото цо маме, треба видзиц як то други робя, як ше почитує людзох хтори дали окремне доприношенє заєднїци. Иван Ковач бул вельки интелектуалєц, я го и особнє познала, бо ми бул професор на Академиї и викладал ми предмет структурална анализа. Бул єден зоз найугляднєйших професорох, од нього сом вельо научела, знал вицагнуц сущносц у музики и пренєсц нам, студентом, и то видно и у його музики. Його музика нє лєгка за слуханє, а його творчосц була представена и у Києве и у Паризу, а то шветови уровень. Цо за тебе музика, як ю доживюєш и як ю на квалитетни способ преточуєш до музичней критики?

РС

– За мнє музика и робота и задовольство, а то найвекше щесце, кед мож тото злучиц. Я мам вельку шлєбоду у своєй роботи и то мойо вельке щесце. Можем свою креацию витвориц. Барз часто провадзим рижни концерти и мнє то вообще нє чежко, гоч слухам и тото цо ме барз интересує и тото цо ме менєй интересує. Свою роботу нїґда нє чувствуєм як даяку чежкосц, мнє то вельке уживанє, а през тоти части одходзеня на концерти можем оценїц яки ту рушаня, яки тренди и медзи уметнїками и у публики, бо уж скоро трицец роки тото провадзим. Мам длугорочну слику як ше то руша, та як медаля ма и єден и други бок. Так на перши попатрунок можеме повесц же то шицко подлєйше як було, медзитим поведла бим же то и нє так. Кажди час ноши свойо, треба лєм препознац нови сензибилитет и видзиц нову слику часу, бо час нє мож застановиц, вон чече, та так и музика, и смаки, и одношеня ґу музики. И нє треба буц малодушни, и нє треба прешли часи преглашиц же су лєпши, я думам же нє шицко було у прешлосци лєпше, на тото треба патриц реално. На тото цо ше мнє у музики пачи ма уплїв интерпретация. Кажда музика може буц и нїяка, и допита, и барз добра и феноменална, лєм завиши од того як ше ю одграє, як ше ю интерпретує пред публику. Найквалитетнєйша музика нє вше ма и публику, алє гевта хтора найпопуларнєйша ■ Фото: Вероника Вуячич

РУСКЕ СЛОВО 17

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ПОГЛЯДНЇЦА

КЕД ШЕ СЦЕ КУС Пише: Mария АФИЧ

Вжиме, кед зме найчастейше у цеплих обисцох при пецу, кед зме пре днї без слунка нє бог зна як розположени, любиме ше здогаднуц на цеплєйши часци рока. З тей нагоди то зробиме прейґ туристичней „погляднїци” Меланиї Дудашовей з Руского Керестура. Позната є по тим же часто и дзечнє путує, гнєтка и зоз своїма найблїзшима. На тот завод на Малту одпутовала зоз двома шестринїцами

К

онцом октобра прешлого року, кед єшеньски днї ту, на ровнїни, уж навелько „пахли”, три шестринїци, Сенка, (з фамелию жиє у Австриї), Сладяна (з Нового Саду) и Мелания – Мема, надумали одпутовац на Малту, на островску жем у Штредожемним морю. Шицки три маю у себе авантуристични дух, любя путовац и упознавац нови краї, и у нїх вше нових людзох. На драгу их нагварела Мелания.

– Мойо перше стретнуце з Малту було у марцу прешлого року, кед сом после двох и пол мешацох препровадзених у Три шестринїци, путнїци – Сенка, Сладяна и Мелания жимних Алпох, у шестринїци Сенки, на фериботу путую з острова Малта на острово Ґозо ришела одпутовац до цеплих крайох и видзиц палми, озда найважнєйшу „часц” еґзотичних лета на окремни способ „дотхнє” каждого туристу. Як и крайох. Гоч сом палми видзела лєм коло аеродрому и ве- кажди други город на Малти, спомнути город на жовто льких луксузних готелох, з Малту сом була одушевена, обилєни. З трох бокох є „опасани” з белавим морйом та зме вєшенї на тото острово одпутовали шицки три – хторе охабя моцни упечаток, як и на „Белавей лаґуни” дзе маце упечаток же сце на Малдивох. толкує Мелания. Вельке богатство на Малти то його жителє.

– Малтежанох кажди туриста длуго памета, бо су люРЕЛИҐИОЗНИ, АЛЄ И ШАЛЄНИ ЗА ФОДБАЛОМ безни, барз дружелюбиви и вше порихтани помогнуц. Малту творя три острова: Комино, Ґозо и найвекше и Туристом ше видзи же там людзе нє маю бриґи, на тванайнаселєнше – Малта. Находза ше у Штредожемним рох им нє видно застараносц, и вше су опущени. А, гваморю, южнєйше од италиянского острова Сицилиї, а нє- ря, барз су шалєни за фодбалом. Кед го нє бавя, вец за дакого навияю, а маю и за кого. На Малти єст 12 фодбалдалєко од сиверней Африки. На островох поля и брещки, а нєт анї єдней рики. Там ски клуби, а 450 000 жительох – гвари Мелания. По єй словох на Малти транспорт одлично орґанизоштредожемна клима, а шнїг, гваря, остатнїраз залєтовал давного 1949. року. Валета главни город на Малти, зоз вани. Вожиц ше на автобусох, окреме на старих – правельким пристанїщом прейґокеанских ладьох и огромну ва атракция, а барз туня. Мож ше цали дзень вожиц, ладьо-будовательну индустрию. Там мож видзиц стари обиходзиц острово, гоч дзе, а лєм за 2,6 евра. Кед нє сетвердинї, безчислени историйни и културни места, да- зона, вец ище туньше. Двоповерхово автобуси (червени скельо мали парки... По словох нашей собешеднїци, Ва- як у Лондону), вше полни з туристами, и то найлєпша

18 РУСКЕ СЛОВО

13. ФЕБРУАР 2015.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ З МАЛТИ

ПРИЗАБУЦ НА РОВНЇНУ О МАЛТИ И МАЛТЕЖАНОХ – По 1964. рок Малта була Британска колония, столїтиями позната по бурней историї. Арапи ю завжали 870. року и затримали ше там 200 роки. Прето и арабски и британски уплїв ище вше моцни. Малтежанє бешедую два язики – анґлийски и малтежски, хтори свойофайтова мишанїна арабского, италиянского и анґлийского язика. Римокатолїки су и часто ходза до церкви. На цалей Малти єст кус вецей як 360 церкви, и лєм єдна джамия – гвари Мелания.

вариянта кед ше сце пообиходзиц атрактивни места по тей островскей жеми. И такси превоз там нє таки драги як у даєдней другей европскей жеми. Як дознаваме, Малтежанє нагли, швидки, алє нє нервозни вожаче, а гоня по лївим боку. Коло драгох место палмох часто мож видзиц кактуси, а лимуни лєбо мандарини рошню лєм на даєдних маєткох, и то права ридкосц. Желєнїдла нєт вельо. НАЙМЕНШЕ ОСТРОВО НАЙКРАСШЕ – Острово Ґозо нє таке урбане, мирнєйше є и на нїм зачувани „старински дух”. На брещкох мож видзиц вредних заградкарох. Там интересантни церкви, надосц населєни варощики зоз цеснима улїцами, старима хижами, и будинками. Там познате побрежє з червеним писком – „Рамла бай”, док други побрежя на Малти стиново. Любителє спортох на води Малту наисце доживюю як видуману дестинацию за их гоби. Острово Комино нє населєне, и воно нє вельке, ма лєм 3 км квадратни, алє є найкрасше и найпопуларнєйше ме-

Мелания на тераси готела у хторим пребували

сто за купанє на цалей Малти. Атрактивне побрежє – „Белава лаґуна” познате по тим же там вода прекрасна, тиркизна.

– На шицки острова ше одходзи на фериботу, и то нє драге, бо наприклад, зоз сиверу Малти, дзе зме були змесцени, одход на Ґозо тирва 20-30 минути и кошта лєм 4,95 евра по особи. Док ше путує, прекрасне дожице нє мож, анї описац – гвари Дудашова. Малта – туристична дестинация прицагує туристох з цалого швета пре шицко спомнуте. Окреме интересантне тото же на малим просторе мож нащивиц велї културни и историйни места, дзе нагусто населєни городи чуваю богату прешлосц. Туристом на розполаганю и вельочислени ресторани з италиянску, французку, китайску, та и индийску кухню. Попри одпочивку, купаня и слункованя, Малта понука вельо того, каждому винайдзе тото цо му по смаку, а острово присподобене и за кажду кишенку. Як твердзи наша собешеднїца Мелания, вредзи даскельо днї „напасац очи” у панорами тей жеми хтора остава у думкох ище длуго потим, як ше з путованя отвори капуру власного дома.■

Валета

13. ФЕБРУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 19

ДУХОВНИ ЖИВОТ ХРИСТИЯНСТВО И ЗА ДОВОЛЬСТВО ЗОЗ ЖИВОТОМ

Пише: Мирон ГОРНЯК КУХАР

У фаховей литератури ше розпатра и „швиньске щесце” – дожице кед ше после длугшого шпацираня по горучави шеднє, попиє пиво и поє сладоляд

В

ЯКЕ ЩЕСЦЕ НАМ ТРЕБА?

елї ґенерациї ше учело же отечество то найвисши идеал, а сербски углядни психолоґ, автор сучасного, прешлого року обявеного на 650 бокох и уж похвалєного учебнїка, др Станислав Файґель гвари же барз сумня до щесца хторе настало зоз чесней шмерци, идеалох отечества и жертвованя, цаложивотней трапези, чежкей роботи и одреканя. Бо, по правилу, то нам як маркетинґ предрилює тот хтори сце на наш рахунок уживац у „швиньским щесцу”. МАЛА ПРИВАТНА ИДЕОЛОҐИЯ

ЗМИРЮЄ НАС ЛЄМ ПОДПОЛНЕ ВИПОЛНЄНЄ Патрено глїбше, еґзистенциялно, щесце то кед маме дацо цо нас цалком виполнює, насицує, потим одсуство шицкого цо подле, зле и, треце – же би то нєпреривно, вично тирвало. З того виходзи же ше ми, свидомо лєбо нєсвидомо, намагаме ґу абсолутному, а у християнстве то значи ґу Богу, и нємирни зме док ше у нїм нє змириме.

20 РУСКЕ СЛОВО

Прецени о щесцу варираю и од того цо ше питаме и як поставиме питанє о тей теми. По Файґельови, обще щесце би мого буц єдна мала приватна идеолоґия. Ширше патрено, клима у заходней култури суґерує же чловекови важне же би бул успишни и щешлїви, а нє добри. Чловек хтори нє щешлїви ше обава же шицки буду думац же є нє успишни, лєбо и же є глупи у дружтве. То прицисок на розположенє и емоционални стил, и то єдна з причинох же людзе на заходзе керую повесц же су нєщешлїви. У „Шветовей бази податкох о щесцу”, на основи велїх табелох, єст скала од 0–10 (нула означує нєзадовольство у живоце, а 10 задовольство), по хторей дзепоєдни африцки и азийски жеми маю просек менєй як 5, а у заходних жемох коло 8. ЄСТ ТУНЯ И ДРАГА ВИРА Познати римокатолїцки библиста и теолоґ, францискан др Тадей Войнович наглашовал же єст „туня” вира и „драга” вира. Туня, то кед ше вияшнюєме як християнє, алє нас то

мало кошта, лєбо и нїч. Драга вира то тота пре хтору дакеди треба вельо прецерпиц, ризиковац, страциц, одрекац ше, та и дац живот. У православю єст теолоґох хтори гваря же щесца анї нєт, воно нє постої, у смислу же то цошка видумане. Християнє треба же би обрацели увагу на радосц, же би були оптимистични, а права радосц у Христови. Православни святитель Порфириє Кавсокаливит (1906–1991) твердзел же у случаю душевней знємиреносци часто анї труд, анї матаниї, анї жегнанє нє прицагую благодать Божу.

– Ту єст одредзени тайни. Найважнєйше то же биш керовал форму, а же биш ше тримал сущносци. Гоч цо робиш, роб то з любову, хтора вше порихтана на жертву. Кед дацо робиш так же то за тебе трапеза, вец ше твоя душа бунї. Любов прицагує благодать Божу, а дари Святого Духа то радосц, мир, длугоцерпенє, благосц, доброта, вира, кроткосц и стримованє. То прикмети хтори треба же би мала душа хтора здрава у Христови – совитовал Кавсокаливит, обрацаюци увагу на слова апостола Павла о дарох, и хтори бул двацец роки духовни совитнїк на Клинїки у Атини. Декан сримски, парох шидски о. Михайло Режак нам надпомина же у Новим завиту видзиме же нам щесце дава Исус Христос.

– Христос нам гварел же вон вичне щесце, и хто ше у нїм змири, будзе щешлїви. Вон драга, правда и живот и то нам драгоказ за способ живота. Думам же прави вирнїк щешлїви, без огляду чи материялно ма кус вецей, чи менєй. З искуства можем повесц же нєвирни особи у ситуациї же нєпреривно цошка глєдаю, бо нє маю мир. Вирнїк находзи мир и щесце у Богу – гварел о. Режак.■ 13. ФЕБРУАР 2015.

ДУХОВНИ ЖИВОТ ТРИБИНА ЗА МЛАДИХ О ВИРИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПРИЛАПИЦ ДРУГИХ И ЛЮБИЦ СЕБЕ

На трибини було и дилеми же цо важнєйше: чи ходзиц до церкви, чи робиц добри дїла

У просторийох Каритасу у Руским Кере стуре 7. фебруара отримана трибина за младих „Слово живота за младих“, на хторей ше бешедовало о толеранциї, вири и спокусох зоз хторима ше млади каждодньово зочую. Инспирация теми було виреченє зоз Святого писма „Примайце єдни других як вас Христос приял на славу Божу”, цо у пракси значи же вшелїяк треба любиц себе, алє треба победзиц суєту и прилапиц других таких яки су. Госц на стретнуцу бул писатель Микола Шанта, котри младим бешедовал о особним искустве по питаню вири, та давал приклади зоз

живота своїх приятельох и познатих, котри аж у чежких часох спознали виру до Бога. На трибини були углавним школяре основней и штреднїх школох, котри и сами дакед подозриви до по стояня Бога, та по ставяли питаня о вири. Шанта бешедовал и о часох комунизма, кеди дзецом дома бешедовали о вири, о по стояню Бога, алє у школи ше им аж и бранєло вияшньовац ше як християн. Ту ше начало и тему, одно сно дилему младих чи ше важнєйше вияшньовац як вирнїк и ходзиц поряднє до церкви, чи заж лєм важнєйше робиц добри дїла.

Окрем бешедней часци, на трибини младим були барз интересантни музични точки у хторих наступели Кристина Афич и Марина Роман, хтори интерпретовали сучасни писнї на анґлийским язику. Тота трибина „Слово живота за младих“ була перша, а плановане же ше таки трибини будзе орґанизовац кажди други викенд у мешацу. По словох координатора керестурского Каритасу Янка Катону, на каждей трибини зоз младима будзе бешедовац вше друга особа, а котра ма искуства и компетентна є бешедовац о одредзеней обласци. С. Надь

У КУЛИ ПОШВЕЦАНЄ ОБИСЦОХ ПРИ КОНЦУ

НАГОДА СТРЕТНУЦ ШЕ З ПАРОХИЯНАМИ

Капелан о. Платон Салак на пошвецаню у доме Воротнякових

13. ФЕБРУАР 2015.

У грекокатолїцкей парохиї священомученїка Йосафата у Кули того тижня будзе закончене пошвецанє коло 700 обисцох вирних Руснацох и Українцох зоз богоявлєньску воду, хторе окончели парох о. Виталий Лотоцки ЧСВВ и капелан о. Платон Салак ЧСВВ. Пошвецанє тирвало од швета Богоявлєня Господнього, 19. януара, кед парох пошвецал доми вирних котри жию у Крущичу, а капелан у Новей Кули, хтори припадаю кулскей парохиї. Потим ше пошвецало обисца вирних у Кули, а як дознаваме од священїкох, пошвецанє ше ту окончує найвецей по догварки з вирнима же би могли буц дома и дочекац паноца. То тиж нагода и за розгварку вирних и їх священїкох, та тот обряд звичайно потирва до конца фебруара. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 21

РОК XXXVI ФЕБРУАР 2015. число 449

Число ушорел: Михайло Симунович

ТАНИТА ХОДАК

КОЦУРСКИ ЯЗАВЕЦ

ШМИХ – НЄ ГРИХ ИДЕАЛНА ЖЕНА

ХТО ВРАЦИ БИЦИҐЛУ

Жени ше дзеля на два типи: добри и идеални. Добри жени маю красну Р, малу П, и у добрим шоре тримаю К! А при тим Р – робота, П – потреба, К кухня! А тото цо ви думали, то – идеална жена!

Швекра шеда на бициґлу. Жец ше єй пита: – Мамо, кадзи же?

– Та, идзем на теметов...

– А бициґлу хто враци?

Янко того року нє мал щесца зоз житом. Ардза – и сами знаце як було. А попри ардзи, остаток жедли миши, та з того цо заробел лєдво мал на аренду. Часто, лапаюци ше за празни бутєлар, Янко подумал же як би було крашнє кед би того року кукурица добре родзела. Мал Янко три и пол гольта кукурици,такой при калдерми. Медзитим, раз кед ю пошол ошацовац, цошка нє було у шоре. На кажди даскельо метери стебло було зламане, а чутка одтаргнута. И вец го видзел: вельки як праше, язавец зґрабел чутку до пискох, та почал сцекац. Ламаюци кукурицу пред собу, Янко рушел за нїм. Кед раз, кукурици пред нїм нєстало, а вон з обидвома ногами вошол до глїбокого ваґаша. Облал Янко и язавца, и ваґаши, а язавец сцекол до гущави. Кед прешла ламачка, и кед у хотаре були лєм оранїни, язавец рушел дому. Шмело крачаюци по чарних браздох, приблїжовал ше ґу авто-драги. Гоч ма барз добри нюх, а добре и чує, на очи є слаби, та нє збачел моцни шветла бесного авта. Кед ше огляднул, уж було позно. Шлїдуюцого рана Янко рушел на польо, з намиру же влапи язавца и да го на суд. „Нє будзе йому нїхто краднуц тото цо зоз чежку роботу змогол” – роздумовал Янко през драгу. „Алє... Цо кед на суд потроши трираз вецей пенєжи як цо язавец жедол? А и адвокати уж длуго штрайкую.” „Ой, ой”, ламало ше у Янковей глави... Кед сцигол ґу полю, застановел авто, вишол вонка, та застал. Опрез нього лєжал добре познати крадош. Хтошка други вноци „ошвецел” Янкову кукурицу.

22 РУСКЕ СЛОВО

(Попренаходзел и вибрал Дюра Латяк)

ПРИЧТИ И НАРОДНИ ПРИСЛОВКИ

А РОДЗИНА – НЄРОДЗИНА Шедза внєдзелю под хижу сушеди. Коло нїх преходзи якиш челєднїк, та ше озвал ґу гевтому цо шедзел на шамлочки: – Та, як же сце, родзинко? Ша, добре – гвари тот, алє цошка так лєм себе под нос. Кед челєднїк одишол, а сушеди ше му питаю: – Донайпосле, яка же ви родзина?

– Ша блїзка, преблїзка. Моя баба и його вєдно на слунку задки грали – одвитує сушед.

M. С.

СВАТ ЗОЗ СВАХУ МОЖЕ И У ПРАХУ Карикатура: Любомир Сопка

ДОК ВИРОШНЄМ БУДЗЕМ КАПИТАЛИСТА

бемб ль -влю куль ґ!

13. ФЕБРУАР 2015.

ЗОЗ ПОШТАРОВЕЙ ТОРБИ

ВЕНТИЛ КНЇЖКИ ДО НАРОДУ, А НАРОД ДО КАНАДИ Дружтвени мрежи тераз за политичарох, а дружтво за штриганє. *** Вецей зме нє таки вулґарни. Тераз ше гутори: можеш ме поцагнуц прейґ дружтвеней мрежи. *** Напредовала и наша литература. Накеди ше писателє знаю подписац, такой знаю и кнїжки написац. *** Кнїжки до народу, а народ до Канади и на интернет. В. Сеґеди Карикатура: Любомир Сопка

– Чом ти Осифе, сушеду мой, уж раз нє залїпиш тоту предню ґуму Ганї на бициґли? Ша, кажде рано приходзи да єй пумпуєм. Мнє нє чежко напумповац, алє, то нє ришенє.

– Знам же то так як ти гвариш. Алє, кед Ганї бициґла исправна, пополадню є нє дома. Цо правда – правда. Баба Ганя жена у рокох, алє є вертка. Зна на бициґли побегац по цалим Коцуре. За ню нє чежко пойсц на конєц валала на гуши пияц до верней пайташки Веруни, а вец на други край на Сентомашску улїцу до родзини. А тераз кед єй предня ґума фарує, понагля до дутяну и назад – гвари сушед Осифови. Випил и други погарик палєнки, та предлужел зоз бешеду: – Сушед, тота ґума нє пребита. Я лєм кущичко одпущел вентил на преднєй ґуми. То ше я Ганї вимсцуєм за гевто цо ме виґaрaздовала пре єй курчата у шкатули. Кед одходзела до верней на кафу розказала ми: “Осифе, примеркуй на тоти мали курчата. Я им дала єсц и води пиц, а ти после вежнї воду од нїх же би ше нє змачкали”. Я, медзитим, призабул. Моя кед пришла дому, мала цо видзиц – курчата ше так змачкали як качата. Ганя гандровала, а и лала, познїмала и гевтих зоз нєба, и же би тресло до мнє кед сом нє кадри зачувац 25 курчата. Сушела их вона зоз феном за власи, кладла их и до лїтней перини. Я єй нє остал длужни. Роздумовал сом себе – я да ци чувам курчата як квока, а ти да битанґуєш на бициґли по валалє. Ей, нє будзе то так. Пошорим я тебе! И, ниа, я ше єй вимсцел – и одкруцел вентил. Сушедовска тайна у вязи зоз тим вентилом би вироятно завше остала тайна, алє сушеда Маря, хтора и нє баш такой-так любела Осифа, чула за ню. Вона була нагнївана на сушеда прето же влонї вчас олупал кукурицу и за добри пенєж ю предал. Марї було нєправо прето же кед вони лупали цена кукурици спадла. Маря ше поносовала по сушедстве же кед Осиф олупал кукурицу шицки патканї прешли до їх чардакох. Прето шицко висолєла Ганї. Видзел я же ту нє будзе добре же ше нє умиєм анї на дунайскей води. Почал ше я улїзовац и крашнє коло моєй Ганї же бим ше одкупел пре тот вентил. Алє, нїч то нє пило воду при Ганї. Була розєдзена аж по Осми марец док сом єй нє купел пекач. Та, тераз Ганя пече у нїм тоти курчата цо сом их нє причувал през жиму. Дюра Салонтаї, дакедишнї поштар коцурски * Награда Соцки на „Коцурскей чутки 2014”

13. ФЕБРУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 23

СПОРТ ЗДОГА ДОВАНЄ НА БОРИВОЯ ҐАКОВИЧА З КОЦУРА

КОНЇ МУ ПРИРОСЛИ ҐУ ШЕРЦУ

Познати коцурски змагатель у конїцким спорту, Боривоє Бокица Ґакович, котри страдал у транспортним нєщесцу у новембре прешлого року, барз любел конї и за нїм остали велї медалї и припознаня. Його парняки, а и други Коцурци буду го паметац праве по його велькей любови ґу коньом

Б

пих доживйовал як свой власни. Знал дзелїц радосц змаганя и уживал у конїцким спорту, алє и у хованю коньох.

оривоє Ґакович на конїцки змаганя почал ходзиц зоз братом Миланом, а по 2008. рок бул як совожач на ревиялних змаганьох, а истого року наступел и як вожач у катеґориї єднозапраги, у котрей ше змагал лєм даскельо раз, понеже бул ище мали. 2009. року на Келебиї вожел як пионир на змаганю у двозапраги и достал припознанє “Будуци шампион”.

ЗНАЛ ЗОЗ КОНЬМИ У єднозапраги Боривоє вше вожел Ему лєбо Везира, а як любел конї указовало и тото же накадзи нови конь сцигол до хлїва, вон перши понаглял же би го окупал и вичесал му гриву и хвост. Любел конї, алє и вони його любели и слухали го. Бокица на концу своєй першей змагательней сезони, на нєсподзиванє шицких, зоз коньми Астру и Бебу освоєл найпрестижнєйше змаганє у двозапраги Куп “Хорсе Вилле” на сайму конярства у Новим Садзе и то у наймоцнєйшей конкуренциї, и теди було шицким ясне же є барз талантовани за конїцки спорт.

СПОРТСКА КАРИЄРА ОДМАЛЮЧКА Ище 2011. року почал вожиц ревиялно двозапраги, першираз у Црепаї, истого року, почал зазначовац успихи у воженю єднозапраги ширцом Войво-

„БАЙБЕР” ЗА КОНЇ Бокийово жаданя за будучносц були вязани за хованє коньох, участвованє на змаганьох, алє и отримованє коцурскей Фиякерияди котру фамелия Ґакович запровадзела у Коцуре 2011. року, пре котру ше з рока на рок вше далєй чуло за Коцур бо на Фиякерияду приходзели вше вецей змагателє зоз цалей Сербиї. Єдна анеґдота ше уж роками преприповедує медзи конярами. Случело ше кед Боки бул ище барз мали, оцец Войо и брат Милан ше рихтали на Фиякерияду, а понеже ше рушало вчас, нє сцели зобудзиц Бокия же би пошол з нїма на змаганє. Кед Боки станул и похопел же пошли без нього, цали дзень плакал и зоз револту же го охабели дома пошол до хлїва и шицким коньом цо остали дома остриговал гриви на кратко. Од теди, стари коняре франтовали з Бокийом же є „байбер за конї”. Боривоя Бокицу Ґаковича буду паметац шицки котри го познали, нє лєм Коцурци, и нє лєм млади, и стари, понеже вшадзи коло себе ширел позитивну енерґию и добре розположенє, и вше бул ту кед требало помогнуц, як и тей нєщешлївей ноци кед вожел свойого товариша до Бачкого Доброго Поля дому, кед страдал у транспортним нєщесцу.

24 РУСКЕ СЛОВО

дини, 2012. року першираз вожел змагательни двозапраги у Оджаку и при воженю, а зоз помоцу Миланових инструкцийох звладал свой перши паркур. Мож повесц же 2013. рок бул його рок, понеже ше почал змагац у Першенстве Войводини и у Першенстве Сербиї як и у КУП-у Сербиї. Од початку Першенствених змаганьох бул у верху и побиди и успихи стимуловали го же би бул цо лєпши у воженю. У Першенстве Войводини бул на 4. месце, КУП Сербиї после штирох колох закончел зоз освоєну бронзову медалю, а перше место освоєл у воженю штирозапраги у Банатским Карадьордєве. Сезону у 2014. року почал зоз нову екипу коньох, котри ше швидко звикли на ньго и були успишни на змаганьох. Старши брат Милан, добре познати у швеце конїцкого спорту у Сербиї, на котрого ше Боривоє вше спатрал и аж и кед ше змагали окреме, кед Милан бул успишнєйши на змаганю, Боки бул горди на свойого брата, бо и його ус-

ПОБЕДЗЕЛ И СВОЙОГО УЧИТЕЛЯ Бокийов брат, Милан Ґакович, здогадує ше їх змаганя у Бешки 2012. року кед го младши брат Боки, першираз победзел у двозапраги. Боки нє могол скриц емоциї кед победзел свойого учителя, брата на котрого ше спатрал, и котри му бул найвекши конкурент, а теди мал лєм 15 роки. Нє поганьбел брата анї кед наступел як Миланова замена, у штирозапраги, кед победзел у дисциплини у котрей Милан роками нєпревозидзени у Сербиї. Питанє чи би и Милан без Бокийовей потримовки бул таки успишни понеже нє раз Боки тренирал конї место Милана и кажди раз кед Милан нє мал часу за тренинґ, Боки бул вше ту запрагац му конї за змаганє. Кед почал и вон участвовац на змаганьох, вше давал предносц старшому братови же би вибрал конї зоз котрима ше будзе змагац, а йому були добри гоч хтори, понеже часто знал повесц же “його час лєм приходзи”.■ Златко Колєсар 13. ФЕБРУАР 2015.

СПОРТ РОЧНА СКУПШТИНА КОНЇЦКОГО КЛУБА “РУСИН”

ШАХОВСКИ ТУРНИР “ОПЕН БОШНЯЦИ 2015” У РЕПУБЛИКИ ГОРВАТСКЕЙ

КОНЇЦКИ БАВЕЛИ И НАШО ШАХИСТИ Початком рока, од 3. по 9. януар у Бошнякох у Републики ГорватОБЕГОВАНЯ скей, отримани 20. отворени Медзинародни шаховски турнир на хтоучаствовали 135 шахисти зоз штирох державох. Куриозитет же БУДУ У АВҐУСТУ рим на турнире бавели и 27 шахисти зоз медзинародну титулу (ҐМ, ИМ,

На рочней Скупштини КК “Русин”, хтора отримана прешлей соботи у просторийох СД “Русин” членство поинформоване же того року конїцки обегованя буду 19. авґуста. У своєй бешеди предсидатель “конїкарох” зоз Рускокго Керестура, Иван Медєши привитал госцох – предсидателя Совиту Месней заєднїци Владимира Олеяра, секретара МЗ Юлияна Медєша, представительох Здруженя паприґарох “Капискум анум” Владимира Варґу и Душицу Орос, ветеринарскей станїци “Дуовет”, як и представительох месних огньогасцох, лїкарох, а окреме госцох зоз Сробрану хтори вше дзечнє помагаю орґанизовац обегованє на Лейох. Предсидатель Медєши наглашел же конїцки обегованя прешлого року були окреме замерковани. Було 80 змагательох и коло 1 000 нащивительох. За тот рок плановане же би обегованя були ище квалитетнєйши и лєпши. Як и прешлого року, обегованя буду отримани другого дня манифестациї “Днї керестурскей паприґи”. Владимир Олеяр, предсидатель Совиту Месней заєднїци з тей нагоди надпомнул же гиподром на Лейох дати на хаснованє Конїцкому клубу и же за розвой спорта Месна заєднїца вше мала порозуменє и вше є порихтана помогнуц. В. С.

ФМ). После одбавених дзевец колох по швайцарскей системи, зоз класичним темпом, победзел велемейстор (ҐМ) Емир Диздаревич зоз Босней и Герцеґовини зоз 7,5 поенами, а други бул Зденко Пленкович зоз Горватскей, з истим числом поенох, алє зоз слабшим бухолцом (додаткови критериюм за дзелїдбу местох). На турнире участвовали и нашо двоме сонароднїки – Здравко Лїкар (Горватска) и Владимир Лазор. Лазор на турнире освоєл 6 поени и подзелєл 12– 24 место у вкупним пласманє, а Лїкар освоєл 5,5 поени и подзелєл 25–39 место. У конєчним пласману Лазор после того турнира освоєл 12 рейтинґ поени, тераз ма 2 214 поени, Лїкар освоєл 5 рейтинґ поени и тераз ма 2 229 рейтинґ поени. Интересантна була Лазорова партия зоз фиде майстром зоз Горватскей, Срдяном Верначким. Ниа, як є бавена на турнире у Бошнякох: В. ЛАЗОР (2202) СЕРБИЯ – СРДЯН ВЕРНАЧКИ (ФМ 2354) ГОРВАТСКА 1. е4– ц5, 2.Сф 3– е6, 3. д4– цд4, 4. Сд4– а6, 5. ц4– Сф6, 6. Сц3– Дц7, 7. Ле3– Ле7, 8. Ле2– 0– 0, 9. 0– 0 д6, 10. Тц1– б6, 11. Дд2– Лб7, 12. ф3– Сбд7, 13. Тфд1– Тац8, 14.Лф1– Дб8, 15. б3– Лд8, 16. Сде2– Лц7, 17. Сґ3– Тфе8,18. Лф2–Се5,18.Кх1– Сґ6, 20. Лд4– Сд7, 21. Сх5– ф6, 22. ф4– е5, 23. фе5– де5, 24. Ле3– Тцд8, 25.Сд5– Кх8, 26. Дф2– Лд5, 27. цд5– Дб7, 28. Тц6– Сф4, 29. Дф3– Сб8, 30. Т6ц2– Сх5, 31. Дх5– Лд6, 32. Тдц1– Сд7, 33. Тц6– Лц5, 34. Дф3– Тц8, 35. Лц5– Сц5, 36.б4– Сд7, 37. Дц3– Тцд8, 38. Тц7–Да8, 39. Дц6– Дц6, 40. дц6– Сф8, 41. Ла6– Та8, 42. Лц4– Тб8, 43. а4– х5, 44. ґ3– Тед8, 45. Тб7– Тб7, 46. цб7– Сд7, 47. Лд5 1:0 В. Лазор

ШАХ У КОЦУРЕ

ОТРИМАНИ ШКОЛСКИ ШАХОВСКИ ТУРНИР Всоботу, 31. януара, у Oсновней школи „Братство-єдинство” у Коцуре першираз отримане школске змаганє у шаху. Найлєпши на тим змаганю ше пласовали на општинске змаганє хторе будзе отримане у Вербаше. Руководитель шаховскей секциї у коцурскей школи Томислав Тот виявел же гоч змаганє отримане першираз, интересованє школярох було досц вельке. На змаганю участвовали 20 школяре, а змагали ше у штирох катеґорийох, подзелєни по старосних ґрупох. У катеґориї 1–2 класа перши три места освоєли Иґор Чордаш, Дамян Штефанко и Милян Радивоєвич, у катеґориї 2–3 класа Дамян Колошняї, Алберт Мади и Алексей Салонтаї. Од школярох 5–6 класи, найлєпши були Мирослав Няради, Лука Чулибрк и Неманя Татич. Од найстар13. ФЕБРУАР 2015.

ших, 7–8 класа найлєпши були Дарко Няради, Марко Недич и Филип Няради. Тот наявел можлївосц уводзеня шаху як виборного предмета у коцурскей школи, кед будзе досц заинтересованих школярох, а дипломи зоз змаганьох у шаху буду припознати як и дипломи зоз других предметох, кед ше школяре буду уписовац до штреднїх школох. Т. Х.

РУСКЕ СЛОВО 25

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня, 4. фебруара 2015. року нєсподзивано нас зохабел наш супруг, оцец, швекор и дїдо

МИРОСЛАВ ПАПУҐА (1944–2015) з Руского Керестура Чежки и боляци розход, тот жемски. Алє красна памятка на час препровадзени у нашей фамелиї нїґда нє щезнє. Дзекуєме за оцовску и дїдовску любов и супружеске глїбоке порозуменє. Дзекуєме Богу же ши бул часц наших тужемских животох. Най це Бог чува у Царстве нєбесним! Ожалосцени: супруга Етела, дзеци Олена, Терезия и Мирослав, нєвеста Светлана и унуки Микола и Силвия НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. фебруар 2015. року наполнєл ше рок як нас занавше зохабел и пошол до вичносци наш добри супруг, оцец и дїдо

НА ЗДОГАДОВАНЄ Наполнєло ше шейсц мешаци як нас занавше зохабела наша мила

МИРОСЛАВ ХРОМИШ (18. X 1936 – 10. II 2014) з Нового Саду Мили наш, прешол єден чежки и боляци рок одкеди сце нє з нами. Ваша любов и пожертвованосц котру сце нам до остатнєй хвильки нєсебично давали буду вично жиц у наших шерцох. Кажди дзень дзекуєме же зме Вас такого мали. Вашо наймилши: супруга Ната, дзивка Зденка, и жец Владимир Кишово; дзивка Златка и жец Владимир Сеґедийово; и унучата Весна, Сандра, Ваня, Мирко, Саша и Тамара Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 16. фебруара 2015. року наполнї ше 21 рок як нас занавше зохабела наша мила дзивочка и шестра

ЯСМИНКА ОРОС (1974–1994) з Руского Керестура

Твоя любов, ошмих и доброта останю занавше у нашим паметаню. Зоз любову и почитованьом памятку на тебе чуваю родичи и шестра зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

26 РУСКЕ СЛОВО

ВЕСНА ВИСЛАВСКИ (1981–2014) з Вербасу Преходза викенди, а ти нє мeдзи нами... Най ци Бог да вични мир! Памятку на це чуваю кумово Папянково зоз Нового Саду: кум Янко, кума Мария и їх дзеци Славка, Мирко и Томислав НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 11. фебруара 2015. року наполнєли ше 10 роки як нас занавше зохабела наша мила мац и баба

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 11. фебруара 2015. року наполнєли ше 10 роки як нас занавше зохабела наша мила мац и баба

НАТАЛА КЕРЕКДЯРТО

народзена Тот (1946–2005) з Руского Керестура Памятку на єй любов и доброту вично чуваю дзивка Славка зоз супругом Дзвоном и унучата Златко зоз дзивку Маю и Андреа зоз супругом Мирком Спочивайце у мире Божим!

НАТАЛА КЕРЕКДЯРТО

народзена Тот (1946–2005) з Руского Керестура Памятку на ню чуваю син Владимир зоз супругу Михаелу и унуки Дияна, Арияна и Матеа Спочивайце у мире Божим!

13. ФЕБРУАР 2015.

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 4. фебруара 2015. року нєсподзивано умар мой мили брат

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. фебруара 2015. року нєсподзивано нас зохабела наша мила андя

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. фебруара 2015. року зохабела нас наша мила супруга и мац

INFОРМАТОР

МЕЛАНКА ФА народзена Ковач (1956–2015) з Руского Керестура З любову и почитованьом од супруга Владу и дзивкох Светланки и Сашки Спочивай у мире Божим!

МИРОСЛАВ МИРОН ПАПУҐA (Бачинци, 1944 – Руски Керестур, 2015) Памятку нa ньго навики будзе чувац шестра Иринка Спочивай у мире Божим!

ВЕРУНА ПАЛАНЧАЇ народзена Гербут (1933–2015) з Руского Керестура Красни памятки на вас буду чувац Фемка и Владо Паланчайово Спочивайце у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 4. фебруара 2015. року преселєл ше до вичносци наш шовґор

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 4. фебруара 2015. року преселєл ше до вичносци наш шовґор

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. фебруара 2015. року занавше ме зохабела моя мила нєвеста

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. фебруара 2015. року зохабела нас наша мила андя

МИРОСЛАВ ПАПУҐА (1944–2015) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ньго буду чувац Надьордьово, шовґор Славо и нина Фема зоз дзецми и їх фамелиями Спочивай у мире Божим!

МИРОСЛАВ ПАПУҐА (1944–2015) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ньго буду чувац Романово, шовґор Славо и нина Ирина зоз дзецми и їх фамелиями Спочивай у мире Божим!

МЕЛАНКА ФА народзена Ковач (1956–2015) з Руского Керестура Памятку на ню будзе чувац оцец Владимир Ґалусков Спочивай у мире Божим!

МЕЛАНКА ФА народзена Ковач (1956–2015) з Руского Керестура Памятку на ню буду чувац Еделинского: Златка, Славо, Ванеса и Марина зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 4. фебруара 2015. року занавше нас зохабел и прошол до вичносци наш мили бачи

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. януара 2014. року нєсподзивано и занавше нас зохабел и пошол до вичносци наш мили супруг, оцец, швекор, дїдо и товариш

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашей куми

СИЛВЕСТЕР ГОРНЯК

МИРОСЛАВ МИРОН ПАПУҐA

з Руского Керестура (1944–2015) Памятку нa ньго навики буду чувац Тамашово з Вербасу: Владо, Мартица, Андрей и Ана

(1940–2015) з Коцура З любову и почитованьом памятку на ньго у шерцу буду чувац його наймилши. Супруга Ксения, син Здравко, дзивки Мелания и Славица, жецове Янко и Сашо, унучата Александар зоз супругу Марияну, Мирослав, Андрея, Владислав, Мартин, Урош и Биляна Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. фебруара 2015. року наполня ше седем роки як вецей нє з нами наш мили супруг, оцец, швекор и дїдо

ЯНКО БЕСЕРМЕНЇ (1945–2008) з Бачкей Тополї

Памятку на тебе чуваю супруга Маря, дзивка Весна, жец Роберт и унуки Дуня и Маша Спочивай у мире Божим!

13. ФЕБРУАР 2015.

НА ЗДОГАДОВАНЄ Прешли уж 10 жалосни роки од кеди нє з нами наша мила супруга, мац и баба

МАРИЯ РАЦ

МЕЛАНКИ ФА (1956–2015) з Руского Керестура од кумових Варґових Спочивай у мире Божим!

народзена Ґера (1958–2005) з Руского Керестура Вични спомин на тебе чуваю твойо супруг Михал, дзеци Снежана, Владимир и Мария, жец Михайло, нєвеста Наташа и унуки Филип, Дияна и Дамян Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 11. фебруара 2015. року наполня ше штири смутни роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

СИЛВИ МОЛНАР (1930–2011) з Дюрдьова Памятку на ньго у своїх шерцох вично буду чувац супруга Маря, син Славо, дзивка Зденка, жец Дюра, унуки Весна и Оля Балїнтово Спочивайце у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 27

INFОРМАТОР СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 13. фебруара 2015. року наполня ше три роки як ши нас занавше зохабел

ДЮРА КОГУТ (1938–2012) Памятку на твою милу подобу, любов и доброту у своїх шерцох вично чуваю супруга Блаженка, син Борислав зоз фамелию и шестринїца Верка Спочивай у мире Божим!

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku na osnovi ~lena 29. pasus 1. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<” ~islo 135/04 i 36/09), obyvxw

OBVISCENW

o prinw{enim ri{eню же нє potrebne precenqovanw vpl>vu na `ivotni {tredok проєкта базней станїци mobilnej telefoni> “НС Саймиште 2” No{itelq prowkta “TELENOR” d.o.o., Novi Beo}rad, Mlade`skih bri}adoh число 90, Нови Беоґрад, podnwsol tomu or}anu vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta – baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS Саймиште 2”, у улїци Боґдана Ґарабантина Милана 1416, na katasterskej parceli ~islo 6584/4, K.O. Нови Сад I, Gorod Novi Sad. Posle zaprovadzenogo postupku, Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku dny 26. авґуста 2013. roku prinwsla ri{enw ~islo VI-501-659/4, `e нє потреbne precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok.

Z cilqom obviscovany zainteresovanej yvnosci tekst ri{eny obyvxw {e u calosci: Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 10 pasus 4 i 5.

Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~s.

135/04 i 36/09), ~lena 192. pasus 1. Zakona o ob|im upravnim postupku (“Slu`beni novini SRX” ~islo 33/97 i 31/01 i “Slu`beni gla{n<k RS” ~islo 30/10) i ~lena 11., 34. i 36. Odluki o Gorodskih upravoh Gorodu Novogo Sadu (“Slu`beni novini Gorodu Novogo Sadu”, ~islo 52/08, 55/09 i 11/10, 39/10, 60), postupaxci po vimogi no{itely prowkta “TELENOR” d.o.o. Novi Beo}rad, Mlade`skih bri}adoh 90, za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu zastatogo stanuna `ivotni {tredok prowkta baznej stan<ci за mobilnu telefonix “NS Саймиште 2”, prino{i

RI[ENW 1. Utverdzuw {e `e za prowkt baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS Саймиште 2”, у улїци Боґдана Ґарабантина Милана 14-16, na katasterskej parceli ~islo 6584/4, K.O. Нови Сад I, Gorod Novi Sad, no{itely prowkta “TELENOR” d.o.o., Mlade`skih bri}adoh 90 нє potrebne precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok.

2. Ношитель проєкта ше обовязує же:

28 РУСКЕ СЛОВО

– проєкт виведзе у складзе зоз приложену документацию; 2. No{itelq prowkta {e obovyzuw `e – prowkt vivedze u skladze u skladze zoz prilo`enu dokumentacix; – obezpe~i per{e vipitovanw urovny elektroma}netnogo poly i `e obezpe~i periodi~ni vipitovany posle pu|any `ridla do roboti na lokaci< baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS Саймиште 2” u skladze zoz Zakonom o za|iti od nejonizuxcogo zarjovany (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~islo 36/09) i va`acima predpisanymi htori re}ulux totu oblasc i `e podatki dostati z monitorin}om doru~ovala A}enci< za za|itu `ivotnogo {tredku, Gorodskej upravi za inspekcijni roboti Gorodu Novogo Sadu – Oblasc inspekci< za za|itu `ivotnogo {tredku i Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu.

OBGRUNTOVANW No{itelq prowkta “TELENOR” d.o.o.

Novi Beo}rad, Mlade`skih bri}adoh 90, podnwsol tomu or}anu vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS Саймиште 2”, у улїци Боґдана Ґарабантина Милана 14-16, na katasterskej parceli ~islo 6584/4, K.O. Нови Сад I, Gorod Novi Sad. Prowkt predvиdzuw postavynw trosektornej antenskej sistemi. Зa GSM 900 и UMTS буду ше хасновац три панел антени продукователя Aggison типа ADU451602, зоз азимутами 70 stupn< (сектор 1), 160 ступнї (сектор 2) 340 ступнї (сектор 3). Предвидзена конфиґурация примодавача базней станїци за систему GSM900 2+2+2 а за UMTS 3+3+3.

U skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok и Правил, o podnw{enej vimogi obviscena yvnosc z ogla{ovanqom u sredstvoh yvnogo informovany i MZ “Народни герої”.

U zoz zakonom predpisanim terminw nw doru~eni dumany zainteresovanih or}anoh, or}anizacijoh i yvnosci.

Zoz ~lenom 144. Zakona o planovanx i vibudovi (“S.G. RS” ~islo 72/09, 81/09, 64/10-Odluka US 24/11, 121/12 42/13-Odluka US i 50/13-Odluka US) zoz htorim utverdzena okremna fajta obwktoh za htori nw potrebne obezpe~ovac akti kompetentnogo or}anu za vibudov, odnosno akt za okon~ovanw vibudovi, a medzi n<ma i no{a~e antenoh zoz antenami na postoycih budinkoh, dragoh, infrastruk-

BUDZEME PATRIC NA TV VOJVODINA 2 TV MA]AZIN, nwdzely, 15. фебруар 2015. roku na 20 godzin – Часц атмосфери зоз балу Националного совиту; – Прилог о стану у млєкарстве; – Пририхтали зме и приповедку о Здруженю “Отворене шерцо” зоз Шиду, як и прилог о информованю по руски тиж у Шиду.

– Попри других актуалносцох зоз нашей заєднїци представиме вам Владимира Сеґедия и його гоби. *** Na{o visti zoz foto}rafiymi i zn<mkami, mo`ece najsc na adresi www. rtv.rs/rsn. turi i kontejneroh elektroneskej komunikaci<, yk i tipskih kabinetoh baznih stan<coh na odvituxcih no{a~oh, u skladze zoz dumanqom Ministerstva `ivotnogo {tredku, rudarstva i prostornogo planovany ~islo 353-02-01676/201102 od 12. xliy 2011. roku, ta no{itelq prowktu nwma obovyzku doru~ic vivod zoz urbanisti~nogo planu lwbo potverdzeni urbanisti~ni prowkt, odnosno akt o urbanisti~nih uslovijoh htori nw star{i od wdnogo roku yk an< idejne ri{enw, lwbo prowkt, lwbo vivod zoz idejnogo prowkta.

Zoz uvidom do dokumentaci< htora doru~ena zoz vimogu, po zaprovadzenim postupku rozpatrany vimogi, tot or}an utverdzel `e {e prowkt nahodzi pod to~ku 12., podto~ku 13. – Telekomunikacijni obwkti mobilnej telefoni< (baznej radio stan<ci) L<stini II Uredbi o utverdzovanx L<stini prowktoh za htori obovyzne precenqovanw vpl<vu i L<stini prowktoh za htori mo` vimagac precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok (“S.G. RS” ~islo 114/08).

No{itelq prowkta prilo`el Fahovu ocenu obterhovany `ivotnogo {tredku u lokalnej zoni baznej stan<ci “NS Саймиште 2” ~islo zvitu 1507/13-270 AP, htoru virobela akreditovana Laboratoriy Instituta “Vatro}az” zoz Novogo Sadu. Zoz fahovu ocenu obterhovany `ivotnogo {tredku u lokalnej zoni baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS Саймиште 2” utverdzene `e toto `ridlo zoz svox robotu nw privedze po prekro~ovanw predpisanih gran<~nih vrednoscoh.

Ked no{itelq prowkta postupi u skladze zoz usloviymi htori utverdzeni u to~ki 2. dispozitiva togo Ri{eny i ked {e vipo~itux Miri i usloviy za|iti `ivotnogo {tredku htori predvidzni zoz poglavjom 7.3. Fahovej oceni obterhovany `ivotnogo {tredku, robotu baznej stan<ci za mobilnu telefonix nw zna~nwj{e zagro`i `ivotnogo {tredku, odnosno urovenq elektroma}netnogo zarjovany budze u gran<coh do{lwbodzenogo.

Na osnovi gore navedzenogo, ri{ene yk u dispozitive.

Pouka o pravnim l<ku: Prociv togo ri{eny mo`e {e viyvic `alba Pokra<nskomu sekretariytu za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku u ~a{e 15 dn< od dny primany ri{eny, po tim or}anu.

Zainteresovana yvnosc mo`e viyvic `albu prociv togo ri{eny u ~a{e 15 dn< od dny obyvjovany u sredstvoh yvnogo informovany, po tim or}anu.

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu na osnovu ~lena 20.

Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<”, ~islo 135/04 i 36/09) obyvxw

OBVISCENW o yvnim uvidu, yvnej prezentaci> i yvnej rozpravi o Studi> o precenqovanx vpl>vu prowkta na `ivotni {tredok No{itelq prowkta “Е-РЕЦИКЛАЖА НС” D.O.O. Молиєрова 6/4, Нови Сад, podnwsol vimogu za даванє согласносци на Студию о precenqovanю vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta – “Маґазионованє опасних и нєопасних електричних и електронских одруткох и нєопасних компонентох хтори настали зоз управяньом електричних и електронских одруткох”, u ul<ci Iндустрийна, у Новим Садзе, na katasterskej parceli ~s. 3364/3 KO Novi Sad I, Gorod Novi Sad. Podatki i dokumentacix zoz vimogi no{itely prowkta mo` vidzic u prostorijoh Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu, Ul<ca Rumenacka 110, Novi Sad, robotni dn< od 10 do 15 godzin по 10. марец 2015. року. У склaд зе зоз членом 6. Правилнїка о по ступку явного увида, презентациї и явней розправи о студиї о преценьова ню вплї ву на жи вот ни штредок (“Службени глашнїк РС”, число 69/05) заинтере совани орґани, орґанизациї и явносц под час тирваня явного увида можу поднєсц зауваги и думаня на студию о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явна розправа и презентация отри ма ше 11. мар ца 2015. року, у про сторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 11, Нови Сад з початком на 12 годзин.

13. ФЕБРУАР 2015.

INFОРМАТОР * дзе цо будзе * БАЛ У ВЕРБАШЕ На соботу 14. фебруара у готелу „Бачка“ у Вербаше, на 19,30 годзин, отрима ше бал. Уходнїца 1000 динари. Будзе богата музична програма, грац буду гудаци зоз Вербасу и Руского Керестура, а шпивац солистки Миро слава Даждиу и Саня Полдруги. Вечера, томбола, бависка нєсподзиваня. Карти мож купиц у КПД „Карпати“ у Вербаше, Нєґошова 21, кажди роботни дзень од 18-22 годзин. Информациї на телефон(021) 706-257. ***

ОЗНАЧОВАНЄ ДНЯ СВ. ВАЛЕНТИНА И СВ. ТРИФУНА И СКУПШТИНА КПД ДОК – КОЦУР

На соботу, 14. фебруара, Културно-просвитне дружтво ДОК – Коцур на 19 годзин представи нове, двоязичне число Часописа за културу Eрато над Куцуром/Коцуром; збуванє будзе провадзене зоз одвитуюцим литературним вечаром котри пошвецени Дню св. Валентина (у просторийох месней библиотеки); – на 20 годзин орґанизує винови коктел з нагоди Дня св. Трифуна (у просторийох Дома култури Коцур); – на 21 годзин отрима Скупштину КПД ДОК – Коцур (у просторийох Дома култури Коцур). З тей нагоди поволуєме шицки поетеси и поетох хтори жадаю пренєсц свойо емоциї на Литературним вечаре же би ше приявели на fejsam@gmail.com. Каждому нащивительови будзе уручени безплатни прикладнїк Ерата 18. ***

СКУПШТИНА ОГНЬОГАСЦОХ ДЮРДЬОВА

На соботу 14. фебруара на 16 годзин у просторийох КУД “Тарас Шевченко” у Дюрдьове, будзе отримана рочна Скупштина Добредзечного огньогасного дружтва зоз Дюрдьова.

13. ФЕБРУАР 2015.

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku na osnovi ~lena 29. pasus 1. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<” ~islo 135/04 i 36/09), obyvxw

OBVISCENW

o prinw{enim ri{eню же potrebne precenqovanw vpl>vu и o одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю vpl>vu na `ivotni {tredok проєкта радио базней станїци mobilnej telefoni> “NS Спенс” No{itelq prowkta “TELENOR” d.o.o., Novi Beo}rad, Mlade`skih bri}adoh число 90, podnwsol tomu or}anu vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS Спенс”, na katasterskej parceli ~islo 893, K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad. Posle zaprovadzenogo postupku, Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku dny 4. фебруаra 2015. roku prinwsla ri{enw ~islo VI-501-1137/14, `e potrebne precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok i o odredzovanx obsygu i zmistu Studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok.

Z cilqom obviscovany zainteresovanej yvnosci tekst ri{eny obyvxw {e u calosci: Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 10 pasus 4 i 5. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~s. 135/04 i 36/09), ~lena 232. pasus 2. Zakona o ob|im upravnim postupku (“Slu`beni novini SRX” ~islo 33/97 i 31/01 i “Slu`beni gla{n<k RS” ~islo 30/10) i ~lena 11., 34. i 36. Odluki o Gorodskih upravoh Gorodu Novogo Sadu (“Slu`beni novini Gorodu Novogo Sadu”, ~islo 52/08, 55/09 i 11/10, 39/10, 60/10 i 69/13), postupaxci po vimogi no{itely prowkta “TELENOR” d.o.o. Novi Beo}rad, Mlade`skih bri}adoh 90, za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu zastatogo stanuna `ivotni {tredok prowkta радио baznej stan<ci за mobilnu telefonix “NS Спенс”, prino{i

RI[ENW 1. Utverdzuw {e `e za prowkt – baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS Спенс” na katasterskej parceli ~islo 893, K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad, no{itely prowkta “TELENOR” d.o.o., Mlade`skih bri}adoh 90 (у дальшим тексту: Ношителя Проєкта) potrebne precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok.

2. Odredzuw {e `e No{itelq Prowkta, Studix o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok za prowkt baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS Спенс”, na katasterskej parceli ~islo 893, K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad, u poglydze obsygu i zmistu, virobi u skladze zoz ~lenom 17. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok i Praviln<kom o zmistu studi< i Praviln<kom o zmistu studi< o prеcenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~islo 69/05).

OBGRUNTOVANW No{itelq prowkta “TELENOR” d.o.o. Novi Beo}rad, Mlade`skih bri}adoh 90, podnwsol tomu or}anu vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu застатого стану na `ivotni {tredok prowkta -baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS Спенс” na katasterskej parceli ~islo 893, K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad. Prowkt predvиdzuw postavynw trosektornej antenskej sistemi za obsygi GSM 900 и UMTS. За обсяги GSM 900 и UMTS будзе ше хасновац єдна панел антена K742222 за перши сектор а лєм обсяг UMTS будзе ше хасновац два антени К80010711 за други и треци сектор. Азимути антенох 40 stupn< (сектор 1), 160 ступнї (сектор 2) 280 ступнї (сектор 3). Конфиґурация примодавача базней станїци за систему GSM900 6+0+0 а за UMTS 3+3+3.

U skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok и Правил, o podnw{enej vimogi obviscena yvnosc z ogla{ovanqom u sredstvoh yvnogo informovany i MZ “Перша войводянска бриґада”.

U zoz zakonom predpisanim terminw nw doru~eni dumany zainteresovanih or}anoh, or}anizacijoh i yvnosci.

Zoz ~lenom 144. Zakona o planovanx i vibudovi (“S.G. RS” ~islo 72/09, 81/09, 64/10-Odluka US 24/11, 121/12 42/13-Odluka US i 50/13-Odluka US, 98/13Odluka US, 132/14 и 145/14) zoz htorim utverdzena okremna fajta obwktoh za htori nw potrebne obezpe~ovac akti kompetentnogo or}anu za vibudov, odnosno akt za okon~ovanw vibudovi, a medzi n<ma i no{a~e

antenoh zoz antenami na postoycih budinkoh, dragoh, infrastrukturi i kontejneroh elektroneskej komunikaci<, yk i tipskih kabinetoh baznih stan<coh na odvituxcih no{a~oh, u skladze zoz dumanqom Ministerstva `ivotnogo {tredku, rudarstva i prostornogo planovany ~islo 353-02-01676/2011-02 od 12. xliy 2011. roku, ta no{itelq prowktu nwma obovyzku doru~ic vivod zoz urbanisti~nogo planu lwbo potverdzeni urbanisti~ni prowkt, odnosno akt o urbanisti~nih uslovijoh htori nw star{i od wdnogo roku yk an< idejne ri{enw, lwbo prowkt, lwbo vivod zoz idejnogo prowkta. Ґу наведзеному проєкту ношитель проєкта приложел: Контракт о закупе хтори заключени медзи ЯП Спортского и дїловного центра “Войводина”, зоз Нового Саду, Сутєска 2 и “TELENOR” d.o.o. Novi Beo}rad, Mlade`skih bri}adoh 90 и Фахову оцену обтерхованя животного штредку у локалней зони базней станїци мобилней телефониї “НС Спенс” ВИМЕНКИ И ДОПОЛНЄНЯ, число звиту 1209/14-270 АP ВИМЕНКИ И ДОПОЛНЄНЯ htoru virobela akreditovana Laboratoriy Instituta “Ватроґаз” zoz Нового Саду. Радио бazna stan<ca mobilnей telefoniї “НС Спенс” ma vkupnu efektivnu zarxxcu moc od 429,7 W (за перши sektor 2) за систему GSM 900 a за систему UMTS vkupna efektivna viзarxxca mocnosc 151,4 W (za per{i sektor) 417 W (za drugi sektor) и 151.4 W (za treci sektor).

Posle rozpatrany vimogi no{itely prowkta i podatkoh o predmetnej lokaci<, harakteristikoh i precenqovanx mo`l<vih vpl<voh navedzenogo prowkta na `ivotni {tredok, a maxci u oglydze, `e predmetna radio bazna stan<ca ma efektivnu vizarjovana mocnosc vek{u yk 250 W i mo`e mac zna~nwj{i vpl<v na `ivotni {tredok-to~ku 12. podto~ka 13. – Telekomunikacijni obwkti mobilnej telefoni< (baznej radio stan<ci) L<stini II Uredbi o utverdzovanx L<stini prowktoh za htori obovyzne precenqovanw vpl<vu i L<stini prowktoh za htori mo` vimagac precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok (“S.G. RS” ~islo 114/08), a tot or}an u skladze zoz ~lenom 10. pasus 4. Zakona o precenqovanx vpl<vu odlu~el `e potrebne precenqovanw vpl<vu.

Zoz ~lenom 10. pasus 5. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, predpisane `e zoz odluku zoz htoru utverdzuw `e potrebne precenqovanw vpl<vu prowkta na `ivotni {tredok, nadpatraxci or}an mo`e odredzic i obsyg i zmist studi< o precenqovanx vpl<vu, co u tim slu~ax zrobene.

Okrem rozpatrany intenziteta vpl<vu (vira`eni zoz efektivnu vizarjovanu mocnoscu po{oreny), nadpatraxci or}an u konkretnim slu~ax rozpatrel i tirvanw vpl<vu-bazna stan<ca predstavy kontinualne `ridlo zarjоvаny.

Primenxci na~ala prevenci< i predsotro`nosci (~len 9. pasus 1. podto~ku 2. Zakona o za|iti `ivotnogo {tredku (“S.G. RS”, ~s. 135/04, 36/09, 36/09 – dr. zakon, 72/09 – dr. zakon i 43/11 – odluka US), zoz htorim {e vimaga `e ka`da aktivnosc mu{i buc planovana iz aprovadzena na sposob `e medzi in{im predstavy najmen{i rizik za lxdske zdravw, zoz Studix potrebne dokazac `e za predmetni prowkt budze primenwna najlwp{a rozpokladuxca i dostupna tehnolo}iy, tehn<ka i oprema.

Maxci u oglydze napredok navedzene (gusto naselwna kvartelqna zona), нєобходне виробиц документ зоз хторим ше анализує и оценює квалитет творительох животного штредку на одредзеним просторе, medzisobni vpl<v isnuxcih i planovanih aktivnoscoh i utverdzux usloviy i miri za zoperanw, zmen{anw i odklonqovanw ~kodl<vih vpl<voh na `ivotni {tredok yk i mira u slu~ax udesu i obezpe~ic provadzenw vpl<vu `ridlu zarjovany a to {e viklx~no mu{i obezpe~ic zoz Studix o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, htoru bi trebal virobic multidisciplinarani fahovi tim.

Na osnovi gore navedzenogo, ri{ene yk u dispozitive.

Pouka o pravnim l<ku: Prociv togo ri{eny mo`e {e viyvic `alba Pokra<nskomu sekretariytu za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku u ~a{e 15 dn< od dny primany ri{eny, po tim or}anu.

Zainteresovana yvnosc mo`e viyvic `albu prociv togo ri{eny u ~a{e 15 dn< od dny obyvjovany u sredstvoh yvnogo informovany, po tim or}anu.

РУСКЕ СЛОВО 29

ИНФОРМАТОР

MALI OGLA[KI DIHTOVANW oblakoh i dzveroh zoz neopren-}umu.

Telefon: 063/8238-767 PRAVIME po meri roletni i garmonikovo dzveri.

Tel: 063/8238-767 i (025) 58-27-710.

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu na osnovu ~lena 20. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<”, ~islo 135/04 i 36/09) obyvxw

OBVISCENW o yvnim uvidu, yvnej prezentaci> i yvnej rozpravi o Studi> o precenqovanx vpl>vu prowkta na `ivotni {tredok No{itelq prowkta “SB COMPANY” D.O.O. Had`i Ruvimova 1, podnwsol vimogu a davanw soglasnosci Beo}rad, podnwsol vimogu za даванє согласносци на Студию о precenqovanю vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta “Вибудов станїци за обезпечованє моторних превозкох зоз ґоривом зоз провадзацим змистом, поверхносци: Прижемє (П)” нa Новосадскей драги, у Ветернику, на katasterskej parceli ~s. 1772/1 K.O. Ветерник, Gorod Novi Sad. Podatki i dokumentacix zoz vimogi no{itely prowkta mo` vidzic u prostorijoh Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu, Ul<ca Rumenacka 110, Novi Sad, robotni dn< od 10 do 15 godzin по 9. марта 2015. року. У скалдзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увида, презентациї и явней розправи о студиї о преценьованю вплїву на животни штредок (“Службени глашнїк РС”, число 69/05) заинтересовани орґани, орґанизациї и явносц под час тирваня явного увида можу поднєсц зауваги и думаня на студию о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явна розправа и презентация отрима ше 10. марца 2015. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 11, Нови Сад з початком на 12 годзин.

Pokra<nski sekretariyt za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 20. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<”, ~islo 135/04)

OGLA[UW yvni uvid studi> o precenqovanx vpl>vu na `ivotni {tredok No{itelq prowkta NIS a.d. Novi Sad Блок Прерада, , ul<ca Narodnogo fronta ~s. 12 podnwsol vimogu za odredzovanw obsygu i zmistu studi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok PROWKTA Вибудов авто-вицекалїща сировей нафти (штири вицекалїщни места, два вицекалїщни острова, приступна и виходна драга, чаличне закрице, плато, цивови мост и технолоґийна канализация) u ramikoh Rafineri< nafti Novi Sad, na kp. 2498/18 KO Novi Sad III. Podatki i dokumentacix zoz vimogi no{itely prowkta mo` dostac na uvid robotnima dnymi od 10 g do 14 g u prostorijoh Pokra<nskogo sekretariytu za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku, Bulevar Mihajla Pupina 16, Novi Sad (pri`emw, kancelariy ~s. 39), do 19. 03.

2015. roku. Pod ~as tirvany yvnogo uvida zainteresovana yvnosc mo`e u pismenej formi podnwsc zauvagi i dumany na vilo`enu studix o preecnqovanx vpl<vu na adresu Sekretariytu.

Yvna rozprava i prezentaciy, otrima {e 20. 03.

2015. roku u budinku Vladi AP Vojvodini (pri`emw, kancelariy ~s. 39) na 12 g.

30 РУСКЕ СЛОВО

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku na osnovi ~lena 29. pasus 1. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<” ~islo 135/04 i 36/09), obyvxw

OBVISCENW

o prinw{enim ri{eню же potrebne precenqovanw vpl>vu и o одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю vpl>vu na `ivotni {tredok проєкта радио базней станїци mobilnej telefoni> “NS-Паризкей комуни (UMTS)-НСУ144” No{itelq prowkta “Tелеком Сербия” а.d. Таковска 2, Beo}rad, podnwsol tomu or}anu vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS-Паризкей комуни (UMTS)-НСУ144” u ul<ci Паризкей комуни число 25, у Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 4944, K.O. Нови Сад I, Gorod Novi Sad. Posle zaprovadzenogo postupku, Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku dny 2. фебруаra 2015. roku prinwsla ri{enw ~islo VI-501-957/14, `e potrebne precenqovanw vpl<vu zastatogo stanu na `ivotni {tredok i o odredzovanx obsygu i zmistu сtudi< o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok.

Z cilqom obviscovany zainteresovanej yvnosci tekst ri{eny obyvxw {e u calosci: Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku, na osnovi ~lena 10 pasus 4 i 5. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~s. 135/04 i 36/09), ~lena 232. pasus 2. Zakona o ob|im upravnim postupku (“Slu`beni novini SRX” ~islo 33/97 i 31/01 i “Slu`beni gla{n<k RS” ~islo 30/10) i ~lena 11., 34. i 36. Odluki o Gorodskih upravoh Gorodu Novogo Sadu (“Slu`beni novini Gorodu Novogo Sadu”, ~islo 52/08, 55/09 i 11/10, 39/10, 60/10 i 69/13), postupaxci po vimogi no{itely prowkta “Tелеком Сербия” а.d. Таковска 2, Beo}rad, za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu zastatogo stanuna `ivotni {tredok prowkta радио baznej stan<ci за mobilnu telefonix “NS-Паризкей комуни (UMTS)-НСУ144”, prino{i

RI[ENW 1. Utverdzuw {e `e za prowkt baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS-Паризкей комуни (UMTS)-НСУ144” u ul<ci Паризкей комуни число 25, у Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 4944, K.O. Нови Сад I, Gorod Novi Sad, no{itely prowkta “Tелеком Сербия” а.d. Таковска 2, Beo}rad, (у дальшим тексту: Ношителя Проєкта) potrebne precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok.

2. Odredzuw {e `e No{itelq Prowkta Studix o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok za prowkt baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS-Паризкей комуни (UMTS)-НСУ144” u ul<ci Паризкей комуни число 25, у Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 4944, K.O. Нови Сад I, Gorod Novi Sad, u poglydze obsygu i zmistu, virobi u skladze zoz ~lenom 17. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok i Praviln<kom o zmistu studi< i Praviln<kom o zmistu studi< o prеcenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k RS”, ~islo 69/05).

OBGRUNTOVANW

No{itelq prowkta “Tелеком Сербия” а.d. Таковска 2, Beo}rad, podnwsol tomu or}anu vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS-Паризкей комуни (UMTS)-НСУ144” u ul<ci Паризкей комуни число 25, у Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 4944, K.O. Нови Сад I, Gorod Novi Sad. Prowkt predvиdzuw postavynw тросекторней антенскей системи за закриванє UMTS обсягу. Хаснує ше три панел антени К800 10486 (по єдна антена у каждим секторе). Азимути антенох 80 stupn< (перши сектор ), 145 ступнї (други сектор) и 220 ступнї (треци сектор) Конфиґурация примодавача базней станїци за систему UMTS 2+2+2.

U skladze zoz Zakonom o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok и Правил, o podnw{enej vimogi obviscena yvnosc z ogla{ovanqom u sredstvoh yvnogo informovany i MZ “Младежски покрет”.

U zoz zakonom predpisanim terminw nw doru~eni dumany zainteresovanih or}anoh, or}anizacijoh i yvnosci.

Zoz ~lenom 144. Zakona o planovanx i vibudovi (“S.G. RS” ~islo 72/09, 81/09, 64/10-Odluka US од 10. септембра 2010. року 24/11, 121/12 42/13-Odluka US i 50/13-Odluka US, 98/13-Odluka US, 132/14 и 145/14) zoz

htorim utverdzena okremna fajta obwktoh za htori nw potrebne obezpe~ovac akti kompetentnogo or}anu za vibudov, odnosno akt za okon~ovanw vibudovi, a medzi n<ma i no{a~e antenoh zoz antenami na postoycih budinkoh, dragoh, infrastrukturi i kontejneroh elektroneskej komunikaci<, yk i tipskih kabinetoh baznih stan<coh na odvituxcih no{a~oh, u skladze zoz dumanqom Ministerstva `ivotnogo {tredku, rudarstva i prostornogo planovany ~islo 353-02-01676/2011-02 od 12. xliy 2011. roku, ta no{itelq prowktu nwma obovyzku doru~ic vivod zoz urbanisti~nogo planu lwbo potverdzeni urbanisti~ni prowkt, odnosno akt o urbanisti~nih uslovijoh htori nw star{i od wdnogo roku yk an< idejne ri{enw, lwbo prowkt, lwbo vivod zoz idejnogo prowkta. Ґу наведзеному проєкту ношитель проєкта приложел: Контракт о закупе хтори заключени медзи Скупштини станарох будинку Паризкей комуни 25 зоз Нового Саду и “Tелеком Сербия” а.d. Таковска 2, Beo}rad, Информацию о локациї за парцелу число 4944 К.О. Нови Сад I у Новим Садзе, у улїца Паризкей комуни 25 хтору видала Городска управа за урбанизем и кавртельни роботи Городу Нового Саду, число V-353-661/14 од 7. октобра 2014. року и Фахову оцену обтрехованя животного штредку у локалней зони базней станїци мобилней телефониї “NSПаризкей комуни (UMTS)-НСУ144” ВИМЕНКИ И ДОПОЛНЄНЯ, число 0807/14-271 АP ВИМЕНКИ И ДОПОЛНЄНЯ htoru virobela akreditovana Laboratoriy Instituta “Ватроґаз” zoz Нового Саду. Бazna stan<ca mobilnей telefoniї “NS-Паризкей комуни (UMTS)-НСУ144” ma vkupnu efektivnu виzarxxcu moc od 1384 W (за шицки три sektorи) за систему.

Posle rozpatrany vimogi no{itely prowkta i podatkoh o predmetnej lokaci<, harakteristikoh i precenqovanx mo`l<vih vpl<voh navedzenogo prowkta na `ivotni {tredok, a maxci u oglydze, `e predmetna radio bazna stan<ca ma efektivnu vizarjovana mocnosc vek{u yk 250 W i mo`e mac zna~nwj{i vpl<v na `ivotni {tredok-to~ku 12. podto~ka 13. – Telekomunikacijni obwkti mobilnej telefoni< (baznej radio stan<ci) L<stini II Uredbi o utverdzovanx L<stini prowktoh za htori obovyzne precenqovanw vpl<vu i L<stini prowktoh za htori mo` vimagac precenqovanw vpl<vu na `ivotni {tredok (“S.G. RS” ~islo 114/08), a tot or}an u skladze zoz ~lenom 10. pasus 4. Zakona o precenqovanx vpl<vu odlu~el `e potrebne precenqovanw vpl<vu.

Zoz ~lenom 10. pasus 5. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, predpisane `e zoz odluku zoz htoru utverdzuw `e potrebne precenqovanw vpl<vu prowkta na `ivotni {tredok, nadpatraxci or}an mo`e odredzic i obsyg i zmist studi< o precenqovanx vpl<vu, co u tim slu~ax zrobene.

Okrem rozpatrany intenziteta vpl<vu (vira`eni zoz efektivnu vizarjovanu mocnoscu po{oreny), nadpatraxci or}an u konkretnim slu~ax rozpatrel i tirvanw vpl<vu - bazna stan<ca predstavy kontinualne `ridlo zarjоvаny.

Primenxci na~ala prevenci< i predsotro`nosci (~len 9. pasus 1. podto~ku 2. Zakona o za|iti `ivotnogo {tredku (“S.G. RS”, ~s. 135/04, 36/09, 36/09 – dr. zakon, 72/09 – dr. zakon i 43/11 – odluka US), zoz htorim {e vimaga `e ka`da aktivnosc mu{i buc planovana iz aprovadzena na sposob `e medzi in{im predstavy najmen{i rizik za lxdske zdravw, zoz Studix potrebne dokazac `e za predmetni prowkt budze primenwna najlwp{a rozpokladuxca i dostupna tehnolo}iy, tehn<ka i oprema.

Maxci u oglydze napredok navedzene, нєобходне виробиц документ зоз хторим ше анализує и оценює квалитет творительох животного штредку на одредзеним просторе, medzisobni vpl<v isnuxcih i planovanih aktivnoscoh i utverdzux usloviy i miri za zoperanw, zmen{anw i odklonqovanw ~kodl<vih vpl<voh na `ivotni {tredok yk i mira u slu~ax udesu i obezpe~ic provadzenw vpl<vu `ridlu zarjovany a to {e viklx~no mu{i obezpe~ic zoz Studix o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok, htoru bi trebal virobic multidisciplinarani fahovi tim.

Na osnovi gore navedzenogo, ri{ene yk u dispozitive.

Pouka o pravnim l<ku: Prociv togo ri{eny mo`e {e viyvic `alba Pokra<nskomu sekretariytu za urbanizem, budovatelqstvo i za|itu `ivotnogo {tredku u ~a{e 15 dn< od dny primany ri{eny, po tim or}anu.

Zainteresovana yvnosc mo`e viyvic `albu prociv togo ri{eny u ~a{e 15 dn< od dny obyvjovany u sredstvoh yvnogo informovany, po tim or}anu.

13. ФЕБРУАР 2015.

СПОРТ РОЧНА СКУПШТИНА ФК “ИСКРА”

МИКОЛА РУСКОВСКИ НАЙЛЄПШЕ БАВИ

Концом януара у Месней заєднїци у Коцуре Фодбалски клуб “Искра” отримал рочну Скупштину на котрей Микола Русковски з Коцура преглашени за найлєпшого бавяча, Виктор Ґрешак вибрани за нового представителя ФК “Искра” за Медзиопштинску лиґу и наявени нови трансфери у преходним року

На Скупштини принєшени финансийни звит, звит о роботи Kлуба у прешлим року, план за 2015. рок, а Микола Русковски з Коцура преглашени за найлєпшого бавяча Клубу у прешлим року. Русковски уж роками бави фодбал, тераз є на позициї штопера и мило му же Клуб препознал його закладанє у фодбалу.

– Припознанє ми вельо значи, дало ми мотив же бим бавел ище лєпше у новей сезони, алє мушим припoзнац же сом го нє очековал – гварел Микола Русковски Русковски. Убудуце, место дотерашного Здравка Бабича, за нового представителя ФК “Искра” у Медзиопштинскей фодбалскей лиґи вибрани Виктор Ґрешак котри и предсидатель Kлубу, та од бавячох Искри очекує цо лєпши резултати у наиходзацей сезони. На Скупштини бул и делеґат у Медзиопштинскей лиґи Вербас-Жабель-Титель, Любомир Пантич з Вербасу котри похвалєл Kлуб же вон єдини у општини Вербас цо прешли рок закончел без длуствох. До ярнєй полусезони Искра уходзи зоз новим тренером, Слободаном Василєвичом котри у єшенскей часци першенства водзел екипу Будучносци зоз Савиного Села. Кед слово о фодбалским бавяцким кадру, до Искри пришли дакельо нови бавяче, а Kлуб напущели Мирко Живкович котри пошол до екипи Бачка зоз Деспотова и Тони Иван котри прешол до ОФК “Вербас”. Пририхтованя фодбалере Искри почали всоботу, 31. януара, а тренер Василєвич затераз може раховац на 25 бавячох котри ше зявели на преволованю и першим пририхтуюцим змаганю. Потераз заказани 12 приятельски змаганя. З. К.

13. ФЕБРУАР 2015.

НА ПЕРШЕНСТВЕ СЕРБИЇ ЗА АТЛЕТИЧАРОХПИОНИРОХ

ДО КЕРЕСТУРА ДВА МЕДАЛЇ На Першенстве Сербиї за пионирох у гали, хторе внєдзелю, 8. фебруара отримане у гали Новосадского саймa, атлетичарки керестурского „Русинa” освоєли два медалї у скаканю до висока. Друге место и стриберну медалю освоєла Антония Монар з прескочену висину 1,50м, а Валерия Ковач треце место и бронзову медалю, з прескочену висину 1,40м. Першопласована атлетичарка з новосадскей „Войводини” тиж прескочела метер и пол, алє з першого разу, а Валерия Ковач Монарова з другого. Ковачова треце и Антония Монар место подзелєла з єдну атлетичарку з беоґрадксей „Червеней гвизди”. На змаганю участвовала и Тереза Будински у скаканю до далєка, котра внєдзелю прескочела на 3,88м, цо слабше од єй особного рекордa од 4,27м. Ателтичарки „Русинa” у скаканю до висока участвовали у моцней конкуренциї, медзи 13 младима змагательками з реномованих атлетских клубох, як цо новосадска „Войводина”, беоґрадска „Червена гвизда”, та клубох з Нового Беоґраду, Канїжи и Земуну. АК „Русин” ше пририхтує и за участвованє на Першенство Сербиї у гали за младших пионирох, хторе тиж у Новим Садзе будзе 22. фебруара, а дзе будзе мац вецей младших представнїкох атлетичарох котри народзени од 2002. по 2004. рок. М. З.

ПРИРИХТОВАНЄ ФОДБАЛЕРОХ РУСИНА

ТРЕНИРАЮ НА ЯРАШУ

Пририхтованя фодбалерох Русина почали пред двома тижнями. По словох тренера Златка Саянковича, на першим тренинґу було 14 бавячох, а пейцме були оправдано одсутни. Нови мена при фодбалерох Русина то: Виґнєвич и Ламош зоз Лалитю, Кулич зоз Кули и Дюрич зоз Червинки. Тренинґи на Ярашу буду у серийох по 4 днї, а вец шлїдзи єден дзень паузи. Догварени и пробни змаганя як часц пририхтованьох за ярню часц першенства. Уж тей соботи, 14. фебруара до Руского Керестура приходзи

екипа зоз Каравукова. Тидзень потим требала би присц екипа Младосци зоз Крущичу. Концом фебруара Русин будзе госцовац на Панониї, а потим до Руского Керестура приходзи Червинка, а тидзень познєйше Русин бави реванш зоз исту екипу. Як надпомнул тренер Саянкович, розположенє фодбалерох добре, и єст дакус зауваги же чом ище вше нє мож тренирац у школско-спортскей гали. Циль фодбалерох Русина у ярнєй часци першенства вибориц ше за оставанє у висшей подручней лиґи Зомбор. В. С.

РУСКЕ СЛОВО 31

Ж И М А

РОК LXXI ЧИСЛО 6 (3615) НОВИ САД, 13. ФЕБРУАР 2015. РОКУ

■ ПРЕМЕНКА КЛИМИ

И ЗАЩИТА РОШЛЇНОХ

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фото: Сашо Палєнкаш

Фебруар. Жима ше трима календара. Дакус змарзло, а дакус и завяло. Цинка шедла на конар под облаком, та чека отрушинки. Коцур, Руски Керестур и Нови Сад под шнїгом. Жимска идила як створена за наших фоторепортерох: Таниту Ходак, Любомира Дудаша и Веронику Вуячич.

■ ШНЇГ НА РАДОСЦ И НА БРИҐУ