RUSKE SLOVO 5

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ПРЕДПЛАЦЦЕ ШЕ НА НОВИНИ „РУСКЕ СЛОВО” ПО СТАРЕЙ ЦЕНИ Рочна предплата на тижньово новини „Руске слово” и у 2021. року будзе 1.500 динари, односно 30 динари по прикладнїку. То стара цена предплати за 52 числа новинох „Руске слово”, зоз двома двочислами (за крачунсконоворочни и за пасхално-першомайски швета). Предплациц ше можеце при наших колпортерох и прейґ сайту https://www.ruskeslovo.com/предплата дзе и инструкциї за уплату. Гоч реална цена новинох маґазинского типу, котри виходза у фарбох и на 40 бокох, вєдно зоз поштанскима трошками преходзи вельо вецей як 30 динари по прикладнїку, НВУ „Руске слово” принєсло таку одлуку же бизме после економских пошлїдкох пандемиї затримали своїх предплатнїкох и вирних читачох. Велї читаче статї „Руского слова” читаю на нашим сайту, алє предплата на тижньово новини „Руске слово” то источашнє укладанє и до других дїялносцох у фирми, за котри наша установа нє достава стаємни средства од держави як цо то

РОК LXXVII ЧИСЛО 5 (3926) НОВИ САД, 29. ЯНУАР 2021.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

кнїжки, часопис „Шветлосц”, сайт и єдинствена у швеце дньова информативна аґенция по руски „Рутенпрес”. Прето модлїме наших читачох же би нам помогли и предплацели ше на „Руске слово”, алє и на други нашо виданя. Б. Варґа

Фото: Любомир Дудаш

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фотоґрафия: 0015P

Фотоґрафия: 0254P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на слиП кох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34

■ СТАРШИ ГРАЖДАНЄ

ШЕ ПЕРШИ ВАКЦИНУЮ

ЗАКОНСКА И МОРАЛНА ОБОВЯЗКА Пише꞉ Саша САБАДОШ, архивиста, Историйни архив Зомбор

През свойо седемрочне искуство архивисти на роботох защити рок чуваня вишол. Документация хтора ше по важацих

архивного материялу звонка архиву, часто сом наиходзел предписаньох нє муши тирвацо чувац, алє ма часово одредзени на нєпорозуменя. Єдно з найчастейших було вязане за назву рок чуваня, ма ше ю видвоїц, пописац, а после достатей закона хтори вецей як два и пол децениї, медзи иншим, писаней согласносци компетентного архиву ю мож и знїщиц предписовал и одношенє ґу архивному материялу. Закон о пре обезпечованє простору за нови документарни материял културних доброх збуньовал велїх кадровских, админи- и ефикаснєйше чуванє архивного материялу за хтори иснує стративних и рахунководительних роботнїкох у явних и обовязка тирвацого чуваня. приватних подприємствох прето же им було цалком нєпо- У на шей за єд нї ци єст чи сле ни тво ри те лє ар хив но го хоплїве꞉ як папер хтори преходзи през їх руки може буц материялу. Окрем спомнутей керестурскей Школи, то и третировани як културне добро? Таку файту нєпорозуменя школи у Коцуре и Дюрдьове, Дом култури Руски Керестур, сом нєридко могол почувствовац РНТ „Петро Ризнич Дядя”, аж и у дзепоєдних образовних и НВУ „Руске слово”, Завод за У нашей заєднїци єст числени кул тур них уста но вох. Кед културу войводянских Руснацох, творителє архивного материялу. поздаваме стотки правни особи а на першим ме сце вшелїяк на териториї Городу Зомбору и Окрем керестурскей Школи „Петро Кузмяк”, муши буц Национални совит општинох Апатин, Бач, Кула и рускей националней меншини. то и школи у Коцуре и Дюрдьове, Оджак над хторима окончуєм Спом ну ти уста но ви маю и Дом култури Руски Керестур, фахове надпатранє над архиво- РНТ „Петро Ризнич Дядя”, НВУ „Руске слово”, законску и моралну обовязку ваньом, фаховим отримованьом чувац тото цо за нїма остава. Завод за културу войводянских Руснацох, и вибераньом архивного материялу, Ту тиж треба спомнуц и здруженя, а на першим месце вшелїяк муши буц случай Основней и штреднєй насампредз културно-уметнїцки Национални совит рускей националней школи з домом школярох „Петро дружтва. Їх богата история од Кузмяк“ з Руского Кере стура окремного значеня за нашу меншини. Спомнути установи маю спада ґу ридким и винїмковим. заєднїцу муши буц зачувана и и законску и моралну обовязку чувац Керестурска Школа зрозумела за тото потребне вецей дзеки як тото цо за нїма остава значенє архивного материялу пенєжу. Особнє сом участвовал хтори твори и анґажовала фахових у процесу ушорйованя и диґироботнїкох Историйного архиву Зомбор же би їх, вецей як тализациї архиви Горватского културно-уметнїцкого дружтва сторочну архиву, ушорели по шицких предписаньох, а цо „Вла ди мир На зор” зоз Зом бо ра хто ре ма тра ди цию и то подрозумює, будземе спатрац у дальшим тексту. зачувани писани шлїд од 1936. року. Архива того дружтва Идуцого тижня на моц ступи влонї принєшени Закон о ушорена по шицких предписаньох, а навелько розпочати и архивним материялу и архивней дїялносци. И попри тим процес єй диґитализациї чий конєчни циль публикация же Закон приноши досц нови моменти у архивистичним диґитализованих документох на интернету. Тото зробене з фаху, вон заш лєм затримал и велї предписаня хтори у старим републичнима, покраїнскима и средствами локалней самоЗакону о културних доброх були присутни, алє хтори ше, управи и преставя пионирски приклад за шицки горватски без огляду на спозореня фахових особох, нє почитовало, културно-уметнїцки дружтва у Войводини, а дзекуюци баржей пре нєдзбалосц, як пре нєдостаток средствох. тому тексту, могло би буц приклад и за Руснацох. Ми у тей Правна особа як творитель документарного материялу ма хвильки у ситуациї же зме пред двома роками означели законску обовязку, медзи иншим, обезпечиц одвитуюци 100-рочнїцу снованя нашей першей културно-просвитней про стор и опре му за зме сце нє и за щ и ту ар хив но го и орґанизациї – РНПД, а нє знаме з бизовносцу дзе ше, и чи документарного материялу (архивни материял ше по важносци ше єй архива даґдзе вообще и находзи. видвоює з документарного и ма статус културного добра), Дзекуюци зачуваним архивним материялом, нєшка преславюєме евидентовац, означовац, класификовац, датовац и архивовац 1751, а нє 1745. рок як рок приселєня Руснацох на тоти архивни и документaцийни материял, водзиц архивну про сто ри, бо по воло ва нє на пи са ни жри дла ма нєдвокнїжку як провадзацу евиденцию по предписаним образцу, смислово векшу чежину, як операнє на усну традицию. Нєшка достац думаня компетентного архиву пред применьованьом керестурска школа чува архиву од 1912. року, а нє од 1753. року мирох защити, поступац у складзе зоз мирами и терминами кед є основана. То „вина” наших предкох. На нас же бизме хотри компетентни архив наклада и друге. Архивни материял зачували тото цо остало, пренашли тото цо затрацене, а звонка архиву тиж муши буц чувани як цалосц и нє шме ище вше постої, и чували тото цо ше тераз твори, бо кед буц подзелєни по рижних локацийох. При ушорйованю нас и нє интересую факти з историї, вшелїяк нам у єдней власней архиви, компетентни архив може буц анґажовани у хвильки значна постанє архива у форми, поведзме, персоналней тим процесу як надпатраюци и консултативни орґан (цо и и финансийней документациї, бо вона нам як поєдинцом обовязне), и як реализатор тей роботи. Єдна зоз значнєйших годна одредзиц и терашньосц, и будучносц.■ часцох процесу ушорйованя архиви то видвойованє (дакедишнї Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє термин вилучованє) документарного материялу хторому вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

2 РУСКЕ СЛОВО

29. ЯНУАР 2021.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБАДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4–5. Зоз схадзки Координациї националних совитох

■ Нашо места 9. Зашедала Скупштина општини Шид

■ Економия 12–13. Стан на польох зоз жимскима шацами

■ Дикица 14–15. Шмих после шветох

■ Култура и просвита 18. Фахово ушорени архивни материял у керестурскей школи

■ Литературне слово 19–22. Поезия, розгварки, уметнїцка фотоґрафия

■ Людзе, роки, живот 26–27. Стретнуце: Янко Новта Корпащиков зоз Руского Керестура

■ Духовни живот 28–29. Богоявлєнє и пошвецанє обисцох

■ Информатор

30–34. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 35. Златко Саянкович ознова на лавочки ФК „Русин”

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши

Насловни бок: Вакцинованє у Општини Кула Автор фотоґрафиї: Любомир Дудаш

ДИПЛОМАТСКИ ИМУНИТЕТ Нє иснує национална наука, як цо нє иснує национална таблїчка множеня. Кед наука постанє национална, престава буц наука, гварел Чехов, вельки писатель и, здогаднїме, лїкар по образованю. Кед слово о еґзактних стварох, два и два то штири, а Питаґорова теорема иста у каждим язику и у каждей держави, килограм єднак чежки, а шветлосц идентичней швидкосци на цалей планети. По тим началу, Шветова здравствена орґанизация ше уж од початку пандемиї опредзелєла потримац и одшмелїц децентрализовани и полицентрични виглєдованя вакцини од вирусу корона односно оберацей хороти Ковид-19, рахуюци же вецей самостойни виглєдовацки центри скорей дойду до ришеня як кед би ше шицки ресурси положели на єдну карту, та гоч яка є моцна. Проґноза була точна и наздаваня ше зисцели – єдна за другу, як зоз фабричней линиї, почали сциговац ефикасни вакцини, кажда иншака, а кажда унапрямена ґу истому цилю. Проблеми настали тераз, кед би их вецей, по лоґики здравого розума, нє требало буц. Алє, лоґика капиталу иншака од тей хтору наклада здрави розум. Слово о дистрибуциї, односно тарґовини з вакцину. Кед вежнєме же по проєкцийох треба вакциновац 70 одсто популациї же би ше здобуло колективни имунитет хтори загаши епидемию, ясне же у 2021. року вакцина, попри хлєба и води, будзе чловечеству найпотребнєйши артикал. По доступних податкох, шветово держави уж поручели, заручели, велї и плацели шейсц милиярди дози. Медзитим, указало ше же єст порихтаних плациц вецей, же би перши пришли на шор. Окрем бриґи за здравє гражданох, ту и економски фактор – хто ше перши имунизує, перши ше враци до бависка и завежнє лєпшу стартну позицию у „постпандемийним” швеце. Розлика же заходна гемисфера фокусована на профит, а восточна на престиж и затераз водзи у ґлобалним ґеополитичним бависку. От же, понеже велї держави муша чекац уж капарисани вакцини од заходних наднационалних фармакоконцернох, оставаю нащезар отворени дзве ри же би до пра зно го про сто ру сту пе ли ста ри и нови ве ле си ли, чия фармацеутска индустрия у „сиґурних” рукох держави... Подарована и туня вакцина так постали важне орудиє дипломатиї и вонкашнєй политики хторому ше чежко одупрец у актуалней ситуациї. Правда, можебуц ше анї нє треба одуперац, кед же ше прилапи кельо на концу будзе коштац тот „безплатни полудзенок”. Вельо ше у явносци, нє лєм нашей алє и ґлобалней, полемизує хтора вакцина найлєпша. Гоч 99,9 одсто з нас нє имунолоґове, кажде ма свойо думанє. Озбильни, лїкаре, операюци ше праве на максиму Антона Павловича з початку текста, од початку гуторя же найлєпша вакцина тота хтору першу дорвеш, односно хтора перша и у достаточних количе ствох сцигнє до амбулантох и домох здравя. У пракси ше указує же найлєпша тота хтору вообще мож купиц лєбо видайкац на шветовим тарґовищу. Дошли зме до нєобчекованей ситуациї же нам здрави розум и лоґика капиталу поручую исте.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року ”у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Футожска 2/III, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Лидия Кухар, Андреа Медєши, Оля Русковски, Сандра Саламун * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

29. ЯНУАР 2021.

Новини „Руске слово” одликовани зоз Орденом братства и єдинства зоз стриберним венцом 1970. року.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК КООРДИНАЦИЯ НАЦИОНАЛНИХ СОВИТОХ

ПОПИС ЖИТЕЛЬСТВА ГЛАВНИ ЗА ДАТОК У 2021. РОКУ Обласц образованя на меншинских язикох по одлуки Координациї националних совитох и у 2021. року будзе приоритетна за финансованє зоз републичного Буджетного фонду. Буджети националних совитох и у тим року буду на лоньским уровню, а члени Координациї скоро єдногласни же наступни Попис жительства главни задаток пред меншинскима заєднїцами

О

нлайн схадзка Координациї националних совитох на хторей ше одлучовало о приоритетней обласци з ком пе тен циї мен шин скей са моу пра ви (кул ту ра, образованє, информованє и службене хаснованє язика и пи сма) хто ра ше у 2021. ро ку буд зе фи нан со вац з републичного Буджетного фонда, отримана вовторок, 19. януара, прейґ Зум платформи. На схадзки хтора отримана на инициятиву ресорней министерки Ґордани Чомич участвовали представителє 12 од 23 националних совитох, водзел ю актуални предсидатель Координациї Стефан Стойков хтори и на чо лє Бол гар ско го на ци о нал но го со ви ту, а спред Националного совиту Руснацох участвовал предсидатель Борислав Сакач. Як после схадзки потолковал предсидатель НС Руснацох, чле ни Ко ор ди на циї по сле ква ли тет ней ди ску сиї одлучели же би и того року обласц образованя на мен шин ских язи кох була при о ри тет на кед сло во о финансованю зоз Буджетного фонду, як цо було и влонї. МЕНШИНСКИ БУДЖЕТИ ОСТАВАЮ ИСТИ

Ко ор ди на ция тиж по ин фор мо ва на же буд же ти националних совитох у 2021. року буду як и прешлорочни. Тоту информацию розтолковал предсидатель Координациї Стефан Стойков, як и вецей други значни ново сци насампредз кед слово о финансованю роботи националних совитох. Здогаднїме, тото питанє було медзи водзацима темами на першей схадзки представи те ль ох на ци о нал них со ви тох з ми ни стер ку за люд ски и мен шин ски пра ва и дружтве ни ди я лоґ Ґорда ну Чомич хто ра отри ма на кон цом но вем бра пре шло го ро ку у Бе о ґ рад зе, на сам предз пре то же Ми ни стер ство фи нан си й ох на явй о ва ло змен ша нє

МИНИСТЕРКА ЧОМИЧ ОД МАРЦА НА ТЕРЕНУ На новемберскей схад зки у Ми ни стер стве за людски и меншински права и дружтвени диялоґ до гва ре не же чим год но, ми ни сте рка Чо мич нащиви кажди поєдинєчни национални совит же би ше упо зна ла з специ фич ни ма об ста ви на ми и проблемами хтори маю шицки национални заєднїци. Тераз, на схадзки Координациї прецизоване же то будзе од початку марца, а конкретни датуми буду благочасово догварени.

4 РУСКЕ СЛОВО

средствох за буджетних хасновательох за 2021. рок (цо ше по найновшей информациї ище нє зисцело). Мед зи тим, и по при тих ст а но ви скох Ко орди на циї же нє тре ба од у ста вац од ви мо ги хто ра пре зен то ва на и ми ни стер ки Чомич, же би буд жет за наступни период бул звекшани адекватно звекшаним потре бом мен шин ских за єд нї цох, на сам предз пре то же є на истим уров ню од 2014. ро ку, пре ин фла цию и век ше чи сло кон сти ту о ва них на ци о налних со ви тох од 2018. ро ку. У мед зичаше, Координация до ста ла информацию же остат ня ло нь ска, де цем бер ска рата з буд же ту Републики поєдинєчним националним совитом будзе уплацена по конєц того мешаца (януара) у цалей суми, цо значи же и буд жет за 2020. заш лєм буд зе витворени як цо було и запла но ва не. Ище єд на но вин ка, цо пред ста ви те ль ом на ци о нал них совитох тиж пред ста ве не на схад зки Ко ор ди на циї, же ше убуду це мешач ни рати тиж буду уплацовац по моделу як за децембер 2020, у це ку ак ту ал но го ме ша ца, за пред ход ни ме шац, а нє як потераз цо ше уплацова ли по 15. у ме ша цу за чечуци мешац. НА ЧАС ПОЧАЦ МЕДИЙНУ КАМПАНЮ Як визначел предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач, попри спомнутих актуалних питаньох з домену финансийох, найвецей слова на схад зки Ко ор ди на циї було о на ступ ним По пи су жи те ль ства у Ре пу бли ки Сер биї, хто ри буд зе у октобру 2021. року. Єдинствене становиско шицких националних совитох же ґу тей озбильней роботи треба приступиц озбильно и на час.

29. ЯНУАР 2021.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

– О на ступ ним По пи су жи те ль ства у Републики Сербиї водзела ше конструктивна ди ску сия у ко трей уча ство ва ли ско ро шиц ки уча шнї ки схад зки Ко ор ди на циї, цо указує же зме свидоми яке то значне питанє за меншински заєднїци. Од резултатох попису у идуцих 10 рокох завишиц буду позиция, статус, та и маєтни стан каждей по є ди нєч ней на ци о нал ней за єд нї ци у Сер биї. З огля дом на значе нє по пи су, Ко ор ди на ция при нє сла од лу ку же би пред ло же ла же би пред си дате ль ка Национал но го со ви ту Бо шня кох др Ясми на Цурич у мено шицких меншинских заєднїцох, бу ла пред ста ви те ль ка Ко ор ди на циї у одвитуюцим управним целу Републичного заводу за статистику Сербиї, институциї хтора задлужена за попис. Же би одволанє и шлєбодне вияшньованє насампредз припаднїкох мен шин ских за єд нї цох було цо лєпше, Координация ше будзе намагац же би шицки до ступни явни ре сурси, а окреме медиї, благочасово почали промововац тото вельке подняце. Окреме визначене же ше ту нє ра хує лєм на мен шин ски медиї, алє и явни сервиси и медиї з националнима фреквенциями. У тим контексту, конкретну потримовку наявела и ре сорна министерка Ґор да на Чо мич, хто ра ма за ка за не стретнуце з руководством Радио-телевизиї Сербиї (РТС) – потолковал предсидатель

ПРЕДСТАВИТЕЛЬ У СОВИТУ ЗА МЛАДИХ Понд зе лок, 25. януа ра, Ко орди на ция отримала ище єдну онлайн схадзку по швидким поступку, на хторей одвитоване на вимогу Министерства за младих и спорт же би предложела свойого представи те ля до Со ви ту за мла дих. Мед зи шейсцома кандидатами хторих предложели члени Координациї до того нового цела Министерства за спорт, спред НС Руснацох бул предложени предсидатель Роботного цела за младих Иван Канюх, алє ше члени Координациї з консензусом одлучели за кандидата НС Ромох Николу Бркича.

Националного совиту Борислав Сакач, и гва рел же Ко орди на ция и на окрем ней схадзки ище прецизнєйше дефинує вимоги и кон структив ни пред кла ди хто ри буду пред ста ве ни ком пе тент ним дер жав ним институцийом, же би попис бул цо ефикаснє й ше и ква ли тет нє й ше ре а ли зо ва ни, на сам предз кед сло во о ви я шнь о ва ню припаднїкох меншинских заєднїцох.■ И. Сабадош 29. ЯНУАР 2021.

STANOVISKA Пише: Александар САВАНОВИЧ, новинар

ДЛУГА ДРАГА ПО ФЕБРУАР Вше ми интересантне кед у проґнози хвилї бешедую о обєктивним и субєктивним чувствованю температури. Бо, кед цага сиверни витор, обєктивни осем ступнї Целзиюса оставаю у другим плану, бо ци ше видзи же температура далєко спод нули. Подобна ситуация и з обєктивним и субєктивним чувством економскей (нє)моци. Обєктивно, еґзактно и по державней статистики, просекова плаца у Сербиї коло 500 евра у динарскей проциввреносци, алє єй мойо субєктивне дожице голєм дас за 200 евра менше. А субєктивни потреби дас за 300 евра векши. З тей злудзеней позициї на релациї обєктивне/субєктивне пишем тото субєктивне станови ско же януар без конкуренциї найдлугши мешац у року. Понеже червени слова швецим по старим календаре, мой януар почина штредком децембра, а закончує ше у перших дньох фебруара. Обєктивно, януар тирва 31 дзень, алє субєктивне чувство же є длуги помедзи 60 и 360 днї, за ви сно од субєктив но го дожи ца фа ме ли й но го буджета. Парадоксално звучи тото цо повем, алє подзековносц за тогорочни януар з велького идзе корони, Ковиду и Кризному штабу хтори забранєл же би ше жимски швета того року швецели як цо то обичай, дзень и ноц, на громади, ронтовно. Миколай, мой родзени дзень тидзень пред Новим роком, Нови рок, дзивчецов родзени дзень штири днї познєйше, Крачун, ище єден Нови рок по ста рим ка лен да ре... то го ро ку доче ка ни, пре сла ве ни и випровадзени скром нє й ше, у до ма шнїм кру гу. При клад но, и тро шок бул прикладнєйши кризним часом. Правда, нє бог зна яка то потїха за празни кишенки бо студня и так висохнута, алє є голєм нє така глїбока же би ше з нєй нє могло висц, як цо то узвичаєна бриґа кед прейду швета. Мед зи тим, то то цо нє че ка и нє дзба о жим ских шве тох и торжествох то комунални рахунки, подєднак допити, бездушни и нємилосердни як и кажди други мешац. Як и тото цо ше у домашнїм буджету водзи як „нєплановани” лєбо „позарядово” трошки, а пише голєм з двома нулами у еврох. Наприклад, пукнє вам дентални мост. На столє госцина, а ти анї нє можеш коштовац, анї ци нє до єдзеня кед чуєш од зубарки кельо то будзе коштац. Иншак приємна и пристойна жена, алє нїч то нє значи кед ше дойд зе по фазу пресипованя такого цо нїч по нїм. Но, та, лєм цо сом подумал же того року януар можебуц наисце будзе тирвац лєм 30 и кусур днї, кед воно, як ствари стоя, випатра же ше розцагнє на рок, а можебуц и два, кельо ми по першим рахунку будзе потребне же бим одплацел нови и красши ошмих. Чи ми вообще будзе до шмиху док ше то закончи? Анї нє такой-таке важне, кед же сом уж ступел до того протетичного подняца, нєт назадок лєм дриляц по конєц. Правда, кед чуєм синтаґму „финансийна конструкция” придзе ми шмишно, алє так якошик, на квашно. Кед слово о мнє, нєт нїякей конструкциї у януару хтори почина у децембру а одцагнє ше до фебруару. То як кед ше цагаш по пустинї, горучава а води маш на двараз лїґнуц. Одразу, опрез тебе оаза. Розбегнєш ше цо скорей ґу хладку и швижей води, а воно – привидзела ци ше фатаморґана. Алє тото похопиш аж кед ши уж злял до себе гевту воду, розгоруцени и вистати од бежаня... Лєм да ми ше даяк долапиц того фебруара, та гоч то будзе и нарок! Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА У КУЛСКЕЙ ОПШТИНИ

ЗА ВАКЦИНУ ШЕ НАЙВЕЦЕЙ ИНТЕРЕСУЄ СТАРША ПОПУЛАЦИЯ Вакцинованє у кулскей општини почало 11. януара за приоритетни ґрупи медицинских роботнїкох и занятих и хасновательох у Ґеронтолоґийним центре. Як дознаваме од директора Дома здравя др Жарка Шевина, у тей першей фази вакцину прияли 20 здравствени роботнїки, од 190 занятих, хтори вибрали Файзерову вакцину, а по процедури, о три тижнї им шлїдзи ревакцинованє. Вакцини прияли и заняти у Ґеронтолоґийним центре, у Кули и Руским Керестуре, як и хаснователє Дому за старих хтори то жадали. Добра вистка же ше число активних случайох хтори позитивни на вирус корона у цалей општини, та и у заходнобачким округу досц зменшало, а о тим шведоча податки Заводу за явне здравє Зомбор. Цо ше дотика Кули, директор Дома здравя др Шевин прекоментаровал: – Податки хтори Завод обявює точни, и ми у нашей Ковид амбуланти зоз дньового максимуму тестираних особох хтори зме мали концом децембра, а хтори виношел коло 33 позитивни особи, тераз зменшали на коло 10 позитивних. То значне зменшанє за коло три раз, алє то нє значи же ше треба опущиц, та би ше гражданє и далєй требали одвичательно справовац – констатовал директор Шевин. Тото потвердзує и прешли тидзень, кед од 152 тестираних знова було 26 позитивни особи, а медзи нїма нє було Керестурцох. Праве пре менше число тих цо ше сцу тестирац, ковид амбуланта у Кули од 1. фебруара пременї роботни час, та будзе робиц место од 7, од 9 до 17 годзин. М. А.

Фото: Инфо нет

Mасовна имунизация процив корона вирусу у кулскей општини почала штредком тижня, точнєйше 19. янура и перши дзень ше вакциновали 80 особи, а познєйше коло 150, дотераз и 190 дньово, виявел директор Дома здравя Кула др Жарко Шевин. Гражданє Општини ше вакциновали лєм на єдним месце у Кули, алє у шицких населєних местох одредзени пункти на хторих годно прияц вакцину кед за тото будзе потреби. Директор Дома здравя др Жарко У Руским Керестуре за тоту намену Шевин одредзени и пририхтани просториї у Спортскей гали, алє потераз приявеНОВИ ДОЗИ ДО ни Керестурци, а таких прешлого тиЗАХОДНОБАЧКОГО ОКРУГУ жня було коло 70, вакцину одходза прияц до Кули до просторийох МЗ Зоз Заводу за Явне здравє Зомбор, 26. Долнї Город. Чи буду убудуце отвоянуара сообщели за РТВ, же до заходнорени и други пункти у општини, забачкого округу сцигли нови 3 000 дози виши од числа приявених за вакцино- вакцини, цо потераз вєдно 8 700 дози ванє. По преценьованю др Шевина, китайскей вакцини. Спрам того, по три интере сованє за вакцину вельке и општини, кулска, апатинска и оджацка углавним ше интересує старша попу- достали по 470 нови дози, а до зомборлация. скей розподзелєни нови 1 740. У Кули була доступна китайска вакУ зомборским шпиталю на лїченю 22 цина, а кажде хто ше сце вакциновац, особи, а анї єдна нєт на штучней вентитреба же би ше приявел на число те- лациї. лефона 0800-222-334 або прейґ сайту

Вакцинованє у доме за старих

НОВИ САД – КОВИД-19

ГОРОДОНАЧАЛНЇК ПОЦЕШЕНИ З ГРАЖДАНАМИ

Фото: В. Вуячич

6 РУСКЕ СЛОВО

– Пишни сом на своїх Новосадянох, бо уж маме вецей як 10 000 вакцинованих – написал городоначалнїк Нового Саду Милош Вучевич концом прешлого тижня на своїм Инстаґрам профилу.

– Любезни волонтере и медицински роботнїки розпоредзени до 12 екипох шицким на услуги, а же би имунизация була цо швидша и ефикаснєйша, отворени ище штири пункти. Тоти числа нас одшмелюю у борби з пандемию, бо указую же зме достаточно самосвидоми и порихтани спроцивиц ше и защициц себе и своїх найблїзших. До побиди! – гварел Вучевич М. Г. К.

29. ЯНУАР 2021.

mesta@ruskeslovo.com

ГУМАНИТАРНА АКЦИЯ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЗА УНУ НАЗБЕРАНЕ 38 000 ДИНАРИ, ЗБЕРА ШЕ ПОМОЦ ЗА ТЕОДОРУ После орґанизованей гуманитарней помоци за Уну Вуканац зоз Червинки, за хтору назберане 38 000 динари з помоцу шкатулох за добродзечни прилоги у Руским Кере стуре, од прешлого тижня ше збера прилог и за Теодору Неурочни зоз Червинки. Теодори, пре рижни компликациї при народзеню, покалїчени нервов сплєт лївей руки хтора єй остала подполно парализована. Кед наполнєла перши рок, Теодора мала каждодньово вежби, нащиви неонатолоґови як и физиятрови. После чежких преганячкох, лїкаре єй дияґностификовали целикалию, автоимуну хороту, пре хтору цали живот муши водзиц рахунку о ґлутену и нащивйовац ґастроентеролоґа. У другим року, после вельо вежбох, Теодора оспособела плєцо и локец, алє длань єй остала и далєй парализована. Же би могла порушац свою длань, Теодори потребна неурорегабилитация зоз роботику у жеми и иножемстве. Тиж єй нєобходни средства за лїченє у баньох, як и

физикални терапиї, специялистични препатрунки, лабораторийни анализи, регабилитациї у иножемстве и средства за трошки драги и змесценьох. Шкатули за добродзечни прилоги, за дворочну Теодору Неурочни, поставени – у предавальньох „Тренд Би”, „Фреш-маркет”, „Виславски делови”, у кафичу „Мала оаза”, Транспортним центру „Ковач” и у ЯКП „Руском”, а акцию збераня пенєжу орґанизовали секретар Ме сней заєднїци Михайло Пашо и директор ЯКП „Руском” Иґор Фейди. Окрем шкатулох на спомнутих локацийох, за Теодору Неурочни отворени и гуманитарни фонд „Будз гумани – Александар Шапич” зоз жиро-рахунком на котри мож донирац пенєж: динарски: 160-6000000766438-23 и девизни: 160600000076628885, а мож уплациц пенєж и прейґ мобилного телефону, односно прейґ СМС порученя у хторим треба написац 892 и порученє послац на число 3030 (цена порученя 200 динари). Ан. М.

ДЗЕНЬ ЖАЛОСЦИ У ОПШТИНИ КУЛА

УМАР ПРЕДСИДАТЕЛЬ СКУПШТИНИ БОБАН ДАМЯНОВИЧ У Клинїчним центру Войводини у Новим Садзе, внєдзелю 24. януара, умар предсидатель Скупштини општини Кула, Бобан Дамянович у 55. року живота. Дамянович умар од пошлїдкох калїченя у транспортним нєщесцу хторе ше случело 25. децембра 2020. року у його родним месце, у Сивцу. Як преноша локални медиї, на лїченє до Нового Саду превежени є пред даскельома днями зоз Клинїчного центру Сербиї у Беоґрадзе, дзе му санировани числени калїченя и оперована похребцина. Бобан Дамянович вибрани за предсидателя Скупштини општини Кула 6. авґуста, прешлого року, зоз места шефа одборнїцкей ґрупи Александар Вучич – „Прето же любиме 29. ЯНУАР 2021.

Кулуˮ, а по занїманю бул погосцительни технїчар. Пред тим як постал предсидатель Скупштини општини Кула, Дамянович окончовал длужносци секретара Месней заєднїци Сивец, а бул и єден од поверенїкох Сербскей напредней странки у општини Кула. Дамянович за собу зохабел супругу и двойо малолїтни дзеци. Предсидатель општини Кула Дамян Милянич, у мено гражданох општини Кула, як и у свойо мено, упуцел найщирше сочувствиє фамелиї. Бобан Дамянович поховани стреду, 27. януара, на теметове у Сивцу, а у општини Кула бул преглашени Дзень жалосци Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА ДОМ ЗДРАВЯ ЖАБЕЛЬ

ПОВОЛАНКА НА ЗДОБУВАНЄ ИМУНИТЕТА мело штири пункти, у каждим месце општини, односно його амбулантох и у Доме здравя у Жаблю по єден, по препоруки компетентних орґанизовани єден централизовани пункт. Пред вакцинованьом дохтор вас препатри и на основи вашого здравственого стану заключи чи треба такой прияц вакцину, чи познєйше. Особом котри були инфицировани з актуалним вирусом ше препоручує же би були вакциновани аж о даскельо мешаци по инфицированю, а кеди найлєпше, дохтор може заключиц на основи теста на антицела Ковид-19, цо вецей нє финасує здравствене осиґуранє. До конца прешлого тижня у жабельскей општини за вакцинованє ше приявели сто пейдзешат особи. С. С. Фото: www.zabalj.rs

У другим тижню януара у Дому здравя Жабель у Жаблю за перших добредзечнє приявених здравствених роботнїкох почала имунизация процив вируса Ковид-19. Пошвидко потим, вакциновани чолнїки Дома здравя Жабель и Општини Жабель и з тей нагоди поволали гражданох же би ше и вони пришли вакциновац и на тот способ здобули имунитет. Вецей информациї о имунизациї и способ приявйованя мож опатриц на урядовим интернет сайту Е-управа. Под час приявйованя можеце ше опредзелїц котру вакцину жадаце прияц, можеце виберац медзи штирома вакцинами з котрима ше вакцинує у Сербиї. Гражданє општини Жабель ше вакциную у Спортскей гали у Жаблю котра ше находзи за Домом здравя. Гоч першобутна идея жабельского Дома була же би ше офор-

АКЦИЯ У КУД „ТАРАС ШЕВЧЕНКО” ДЮРДЬОВ

РОБОТИ КОЛО ИЗОЛАЦИЇ САЛИ Концом децембра прешлого року у Културно-уметнїцким дружтве „Тарас Шевченко” у Дюрдьове почала робота коло злєпшаня изолациї на повали у сали. Дзекуюци тому же пред вецей як децению заменєна векша часц черепох на закрицу того обєкта, у сали менєй премака, алє заш лєм було потребне злєпшац изолацию, понеже над салу нєт бетонска повала. На початку акциї офарбена нова ламперия, вировнана цала поверхносц повали, направени косцанїк зоз латох и фоснох на котри прибита нова ламперия, а потим ше положи и склєняну волну на пойд.

– Мушели зме намесцац и греди же би робота була

НА ЯР ШЕ ОГРАДЗИ БУДИНОК Гоч ше векшина членох Управного одбору КУД „Тарас Шевченко” нє складала же треба оградзовац обєкт, думанє ше премєнєло, понеже вандализем над їх просториями тирва. Вандали оламую и кривя циви, брудза и рисую по мурох, каждодньово приноша шмеце, обиваю клатки и дзвери, а на вецей заводи покраднути инвентар. Прето, после двацец рокох, одкеди су у тих просторийох, заключели же ше муши поставиц ограду опрез будинку. Материял за ограду купени дзекуюци средством за Подручну канцеларию. Капуру ше будзе отверац бочно на шлїзканє, найвисша часц будзе висока два и пол метери, а найнїзша два метери и двацец центиметри.

8 РУСКЕ СЛОВО

подполна. Повала спущена даскельо центиметри, даґдзе два, а даґдзе пейц, завиши як требало. Ознова будзе ровна и красна, алє и майсторски добре намесцена – гварел предсидатель УО Дружтва Мирсолав Такач. Шицку роботу окончели члени УО и симпатизере Дружтва. Средства достатали од нашого Националного совиту за Подручну канцеларию. Окрем того, УО Дружтва постави штири нови вентилатори, од своїх средствох, же би у тей часци просторийох було лєпше луфтиранє. С. С.

29. ЯНУАР 2021.

mesta@ruskeslovo.com

СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ШИД

ПРИЛАПЕНИ ПРОГРАМИ РОБОТИ УСТАНОВОХ И МЕСНИХ ЗАЄДНЇЦОХ Прешлого пиятку, 22. януара, отримана схадзка Скупштини општини Шид з обсяжним дньовим шором, насампредз кед слово о програмох роботи и финансийних планох установох, як и месних заєднїцох. Одборнїки перше вигласали Статути Културнообразовного центра, Ґалериї малюнкох „Сава Шуманович”, Народней библиотеки „Симеон Пищевич” и Музею наївней уметносци „Илиянум”. Потим принєсли и одлуку о прилапйованю програмох роботи и финансийного плану за 2021. рок за спомнути установи, окрем Музею „Илиянум”, чия програма з финансийним планом пре одредзени нєдоповедзеносци врацена на дорабянє. Програми и финансийни плани прилапени и за Центер за социялну защиту, Установу за физичну културу и спортску рекреацию „Партизан”, Туристичну орґанизацию, як и за Предшколску установу „Єлица Станивукович Шиля”. Вигласани и програми роботи и финансийни плани шицких 19 месних заєднїцох на подручу општини Шид. Тиж прилапени и финансийни плани директних хасновательох явних средствох и то Скупштини општини, предсидателя општини, Општинскей ради, Општинского правобранїтельства, як и Општинскей управи. Схадзка почала з дополнєньом дньового шора прето же одборнїки перше констатовали задзекованє Далибора Старовласа на место члена Општинскей ради, а потим Зоран Семенович, предсидатель општини и ОР, за нового члена предложел Бранислава Сарича з Батровцох. Сарич на тайомним гласаню достал 31 глас и постал член ОР на стаємней роботи.

Схадзка останє запаметана и по розправи о Програми роботи и финансийним плану Ґалериї малюнкох „Сава Шуманович” хтори поднєсла директорка Весна Буроєвич. На тоту тему ше надовязала одборнїца Деяна Крсманович хтора ше питала директорки же чи би ше вияшнєла же яке єй становиско чи би сновательни права општини над Ґалерию требало пренєсц на Министерство култури, як ше могло чуц у нєофицийних бешедох. Директорка Буроєвич гварела же ше нїхто за таке дацо нє заклада, бо Ґалерия спрам леґату хтори зохабела малярова мац Персида Шуманович дарована општини Шид на старанє под одредзенима условиями и же як було предходни 70 роки, так будзе и надалєй. Гоч було досц критики на роботу директорки, Крсмановичова гварела же владаюца векшина на концу потрима програму роботи и финансийни план, алє же снователь, односно Скупштина општини и надалєй будзе провадзиц як ше роби у тей установи култури и будзе критиковац кед дацо нє добре. Вл. Дї.

У ШИДЗЕ

ВИГОДНЄЙШИ ЕПИДЕМИОЛОҐИЙНИ СТАН

пондзелком вакциновани 723 Як сообщене зоз локалней самоособи, а за вовторок плановане управи, а по податкох Заводу за яввакцинованє ище 144 особох. не здравє зоз Сримскей МитровиСлово о синофармових вакцици, на подручу општини Шид понох, а пред тим вакцинована и чатком тижня (пондзелок) були ревекшина медицинских и нємеґистровани лєм 29 активни случаї дицинских роботнїкох Дома на вирус корона и ситуация оценєздравя. та як вигодна. Медзитим, поволує Вакцину найвецей доставаю ше гражданох же би ше и надалєй старши согражданє, а достали притримовали епидемиолоґийних ю и пензионере, малженска памирох защити як и потераз. ра Венямин и Ганча Бульчик. Як ше наводзи, лєм пред мешаВони нам гварели же ше кажди цом було вецей як 300 активни Фото: ПР Општини Шид Н. Бешевич рок поряднє вакциновали прослучаї, а вкупно од початку пандецив сезонскей ґрипи и накеди миї на подручу општини призначеПочаток вакцинованя у Доме здравя була можлївосц приявиц ше за ни 821 случаї вируса корона. У Доме здравя у Шидзе вакцинованє гражданох ше за- доставанє вакцини процив вируса корона то и зробели провадзує по плану приявених прейґ Е-управи. Як нам прейґ Е-управи. Вакцину перше достала Ганча, а прешлоВл. Дї. гварел др Крсто Куреш, директор Дома здравя, заключно з го пиятку и Венямн.

29. ЯНУАР 2021.

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ ЯКП „ЧИСТОТА” ЖАБЕЛЬ

КУПЕНИ НОВИ ТРАКТОР И ПРИКЛЮЧНИ МАШИНИ Таки машини комуналне подприємство нїґда нє мало як свойо власнїцтво, алє вше було потребне их мац, та ше их мушело брац под закуп. Вредносц инвестициї коло 13 милиони динари

О

пштина Жабель Явному комуналному подприємству „Чистота”, хторому є снователь, того мешаца купела нови сучасни трактор и вецей приключни машини котри ше будзе хасновац за вецей намени, през цали рок, од ушорйованя желєних поверхносцох по розчисцованє шнїгу. Дзекуюци тому, ЯКП „Чистота”, вецей нє будзе мушиц брац до закупу векшину машинох же би окончовала свою комуналну дїялносц и на тот способ, длугорочно ушпорує пенєж. Таки машини, як цо тераз купени, ЯКП „Чистота” нїґда нє мала у своїм власнїцтве, алє вше було потреби за нїма. ПОМОЦ У КОМУНАЛНИМ ОТРИМОВАНЮ Попри нового трактора марки „Дайц” купена и вецейнаменска гартачка зоз приключком за розчисцованє, мед зи иншим и шнїгу, хтора шнїг годна гарнуц под углом на єден бок, або го розгартац на обидва боки, на лїво и право од напряму рушаня. Купени и циркулар за ре занє древкох и конарох, з котрим ше буд зе оре зовац конари на древох коло драгох и у паркох, як и дробячка же би ше тоти конари поре за ло на ма ли фа латки, хтори углавним можу по служиц як природни гной за желєни поверхно сци або осушена биомаса за топенє. Од велького хасну будзе и нови мултифукционални приключок, такволани „рука малчер”, або файта косачки, котру ше поставя на предню часц трактора и з котру ше будзе ушорйовац желєни поверхносци, окреме тоти коло драгох. Купени и уцицовач лїсца, дзекуюци котрому ше будзе ефикаснєйше и швидше заметац и пораїц

10 РУСКЕ СЛОВО

општински парки, алє и други поверхносци дзе то будзе потребне, а котри отримує тото подприємство. ЦИЛЬ ЧИСТЕЙША И УШОРЕНША ОПШТИНА – Чистейша и ушоренша општина єден з наших главних цильох. Обезпечени машини будзе хасновац ЯКП „Чистота” за отримованє и ушорйованє явних желєних поверхносци под час веґетациї, а вжиме за розчисцованє шнїгу. Предлужиме осучасньовац механїзацию у тим подприємстве же би воно могло самостойно окончовац кажди комунални задаток и потребу – гварел предсидатель Општини Жабель Урош Раданович. Понеже ЯКП „Чистота” нє ма вельо машини, а окреме же потераз нє мала нови и сучасни машини у своїм власнїцтве, директор ЯКП „Чистота” Радомир Злоколица дзекує локалней самоуправи же видвоєла значни средства за машини.

– Намагаме ше цо лєпше функционовац и цо лєпше окончовац нашу длужносц. Отримуєме явни поверхносци и наш циль же би вони були еколоґийно чисти и желєни а то вимага вельку роботу. Понеже тераз маме трактор з гартачку, уж шлїдуюцей жими видвоїме менєй средства за бранє под закуп потребних машинох за розчисцованє шнїгу по валалох у нашей општини – гварел директор Злоколица. ЯКП дотераз роками, кажей жими, закупйовало пейц машини за одруцованє шнїгу, а нарок буду потребни штири, бо тераз уж єдну ма. За трактор и приключни машини Општина Жабель видвоєла коло 13 милиони динари зоз порцию и на лизинґ. ■ С. Саламун 29. ЯНУАР 2021.

ekonomija@ruskeslovo.com

ДУДАШОВА ФАРМА У ДЮРДЬОВЕ

ПРОДУКЦИЯ КУРЧАТОХ ТО ОДВИЧАТЕЛЬНА РОБОТА Єдна зоз векших фармох курчатох у Дюрдьове то праве Дудашова фарма котра ма длугу традицию од 1983. року, а до тей велькей и одвичательней роботи уключена цала фамелия

Я

к випатрало хованє курчатох пред трицец роками, а як випатра нєшка и зоз якима проблемами ше стретаю живинаре, потолковала нам Вера Дудашова зоз Дюрдьова.

– Хованє курчатох то барз одвичательна и чувствительна продукция. Вимага вельо часу, роботи, одреканя и ризик. Каждого року зме мали од осем до дзешец тисячи матични курчата, а того року кус менєй. Курчата зме углавном предавали меншим польопривредним апатиком або фармером, а нєшка то цалком иншака приповедка. Як пришло ґлобалне тарґовище, тераз ше зоз предаваньом и карменьом курчатох занїмаю лєм фабрики статковей поживи, цо цалком нє лоґичне. Вони превжали монопол, а нам остало лєм же би зме ше ґу нїм прилагодзовали и же бизме им предавали нашо курчата. През цали рок нам ше вилягую єднодньово курчата, а тераз зме зменшали капацитет за 40-50 одсто, пре епидемиолоґийну ситуацию – приповеда Вера. Як цо на шицких корона вирус неґативно плївовал, так и на живинарох.

– Тарґовище и потреба за месом ше нагло зменшала. Месо престали брац ресторани, готели, нє було свадзби, вешеля, нє робели школи, алє то нє лєм у нас, така ситуация у цалим швеце и реґиону, та зме поцешенши же зме нє єдини – гвари Вера. Окрем малей цени, єст ище єден проблем зоз котрим ше стретаю нє лєм живинаре, алє и велї други – статкаре, землєдїлци и овоцаре, а то нєдостаток роботней моци. Велї людзе нашли роботи у фабрикох и наисце вельки проблем найсц роботну моц котра би робела на отримованю и окончованю каждодньових роботох на фарми – гвари Вера. ЦЕНА НЄСТАБИЛНА – Цена курчатох нєстабилна. Поведзме, пред двома, трома мешацами цена курчеца була 130-140 динари, а

тераз є од 60 по 70 динари. Кед кукурица и концентрована пожива подрагшела, цена курчатох барз спадла. Шицки у вельким проблему. У нєшкайшим чаше нєт людзох котри сами купую, кармя и предаваю курчата. То шицко робя лєм вельки фабрики статковей поживи, бо то огромни системи. Дакеди було 3,1 курче за килу живей ваги меса, або 3 кили концентрату за килу живей ваги меса. Медзитим, каждого року ше тото число зменшовало та так нєшка то 2,7 кили концентрату и 2,8 курчата за килу живей ваги, цо значи же цену диктираю лєм вельки фабрики. У тей хвильки, догварена рочна цена єдного малого курчеца виноши коло 40 динари. ВЕЛЬКА ИНКУБАТОРСКА СТАНЇЦА – Ми на нашей фарми маме и вельку инкубаторску станїцу котру зме направели пред трицец роками. Єй капацитет тристо тисячи вайца, а вон ше рахує на таки способ же нам ше тижньово можу вилягнуц двасто тисячи курчата и, мушим повесц, же зме нїґда нє робели зоз полним капацитетом. У нашей фарми маме два обєкти дзе станю по петнац тисячи курчата, єден зоз шейсц тисячи курчатми и єдну вельку инкубаторску станїцу. Робиме 365 днї у року, за нас нєт одпочивку, уключена цала фамелия, и нє поносуєме ше, бо ше од роботи нє боїме. Уж длуго зме у тей продукциї и будземе ше и надалєй намагац затримац квалитет, а наздаваме ше же буду и часи лєпши – закончує приповедку о своєй фарми Вера Дудаш.■ Л. Кухар

29. ЯНУАР 2021.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ПОЛЯ ЗОЗ ЖИМСКИМА ЖИТАРКАМИ И ОЛЄЙОВИМ РЕПЧЕНЬОМ ТРЕБА ОПАТРИЦ

ЖИТО ДОБРЕ ВИПАТРА З часу на час поля треба пойсц преконтроловац чи єст миши и чи єст пожовкнутого лїсца, хторе пошлїдок жовтей житней мухи. Пре цеплу хвилю и глодаре и инсекти активни

Пише: Мартица ТАМАШ

П

ольопривредни фаховци гваря же жито на польох добре випатра, же ше рошлїни хтори вєшенї зашати, добре влапели и маю добри корень, так же єст потенциялу и за добри тогорочни урожай. Заш лєм, блага жима зоз барз мало шнїгу и високима температурами за тот период, до плус штернац ступнї, годни буц причина за векшу активносц глодарох и вчасне зявенє инсектох и хоротох. На подручу Польопривредней фаховей служби Вербас (ПФС), хтора облапя вецей од 140 тисячи гектари польопривредней жеми, зашате вецей як 26 тисячи гектари жита. Воно у добрим стану, у фенофази бокореня и при концу бокореня и нєодлуга шлїдзи и перша найважнєйша робота, прикармйованє жита. ПФС закрива подруче штирох општинох Вербас – Вербас, Кула, Србобран и Бечей. Совитодавец и руководитель Совитодавней служби ПФС Вербас дипл. инґ. Катарина Радонич гвари же тих дньох, кед совитодавци обиходзели поля, видзели же єст досц глодарох. ДО ДЗИРОХ РУЦИЦ МАМКИ И ЗАГАРНУЦ ИХ – Чкода, за тераз, ище нє така велька. Видно оази на польох на хторих єст вецей мишово дзири. Обовязна мира санировац

12 РУСКЕ СЛОВО

активни дзири. Треба же би ше до дзирох положело мамки за глодарох, же би ше дзири загарло и так ше онєможлїви їх дальше правенє чкоди. Мамки обовязно положиц до дзирох, бо то углавним зарна жита запращковани зоз хемийним средством процив глодарох, же би ше нє отровели птици и други животинї хтори ше кармя зоз житарками. Тераз, док жито ище мале, добре мож видзиц дзе дзири од польских мишох – гутори Радоничова. Чкоди од мишох може буц и у овоцнїкох и на польох на хторих у авґусту або септембру зашати олєйови репчень, так же треба и там опатриц.

– Олєйового репченю на териториї општинох Вербас, Кула, Србобран и Бечей єст до 500 гектари, и на тих поверхносцох ше муши зробиц защиту од глодарох, бо олєйови репчень може од нїх барз страдац. На нїм чкоди можу буц барз вельки, ище векши як на житу – гутори Катарина Радонич. АКТИВНА И ЖОВТА ЖИТНА МУХА По словох Радоничовей, єст и даскельо поверхносци зоз житом цо тераз маю проблем зоз жовту житну муху.

– Кед ше опатри жито на полю, мож видзиц же ше даєдни лїсца од верху по 29. ЯНУАР 2021.

ekonomija@ruskeslovo.com

кореньчок суша. Того нєт вельо, алє єст и даскельо цали парцели залапени зоз жовту житну муху хтора, накеди оцеплєє, будзе барз активна и направи вельку чкоду. Тоти парцели треба хемийно защициц з инсектицидом. Кед лїсце жовкнє од верху ґу долу, то указує на присуство мухи, то треба провадзиц и орґанизовац защиту, бо чкода може буц така же нє будзе заробку. Кед ше на лїсцу лєм осуши верх, ту нєт мухи, алє чкоди од витру, даяка механїчна повреда, або то прикмета сорти и ту нїч нє треба робиц. Було би добре кед би спаднул шнїг и кед би температури голєм дзешец днї, або два тижнї були спод нули. Катарина Радонич Така хвиля яку тераз маме, же єст днї кед и коло 10 ступнї, годна спричинїц виходзенє рижних инсектох зоз жеми и вчасне зявйованє хоротох. Прето продукователє треба же би поряднє пошли опатриц свойо поля зоз житом, же би на час могли реаґовац и защициц их од хоротох и чкодлївцох – гутори Радоничова. ПРИРИХТАЦ ШЕ ЗА ПРИКАРМЙОВАНЄ ЖИТА У наиход зацих дньох польопривреднїки би треба ли на поверхно сцох зоз житом вжац прикладнїки жеми, зробиц у ПФС ана лизу на присуство азоту, же би

ЦЕНИ ШЕ ЗМИРЮЮ По словох представнїка Здруженя за унапредзенє продукциї и вивозу житаркох и олєяркох „Жита Сербиї” Вукосава Саковича, цени польопривредних продуктох, жита, кукурици и сої ше змирую, после росту од коло дзешец одсто у остатнїх трох тижньох, кед ше до тарґовини уключели инвестицийни фонди. Сакович 26. януара виявел же осцилациї у ценох виволали инвестицийни фонди, бо пре кризу, хтору маме пре Ковид, зменшани можлївосци за укладанє. Инвестицийни фонди купую жито, кукурицу и сою и у власнїцтве их затримую найвецей 90 днї, а вец, кед оценя же им цена приноши достаточни заробок, предаваю. То виволало осцилациї у ценох. Причина за рост цени жита, по його словох и тот же Русия и Україна уведли квоти за вивоз, же би змирели цени на домашнїм тарґовищу и защицели своїх трошительох. То у Русиї нє приноши жадани резултати, та тота жем, найвироятнєйше, уведзе такси на вивоз. Жито на Продуктней берзи Нови Сад 26. януара предаване по цени од 23,5 за килограм, а кукурица по 21 динар, алє у януару мала и цену до скоро 23 динари за килограм. Вивоз жита идзе помалши и потераз вивежене коло 400 тисячи тони, а Сербия штреднє, каждого року вивеже вецей як милион тони.

29. ЯНУАР 2021.

зна ли з яким количе ством азотного гною тре ба при кармиц жито. Познати фаховец за жито др Ми ро слав Ма лешевич гвари же нє треба понагляц з при кармй ова ньом. Оптималне би було кед би ше жито при кармело у другей половки фебруара и у марцу, ско рей як ше почнє розконарчковац. Причина за тот термин тота же жито того року барз розро снуте и нє треба го ище тераз, вчас, додатно стимуловац, бо ше и так пре цеплу хвилю у тих жимских мешацох интен зивнєй ше розвива як би треба ло, та лєпше же було мен ше кед же прид зе шнїг и нїзки температури у мар цу. Ма лешевич гвари же най продукователє буду сцер пе злїви, бо жито затераз нє гладне и ма ре зерви єд зеня при кореню. ЄСТ ДОСЦ ШТУЧНОГО ГНОЮ Руководитель Роботней єдинки Коцур подприємства „Либела продукт” ДОО зоз Змаєва, Юлин Фейса, гвари же людзе приходза и же ше интересую за гної, а вони у задруґи патра же би мали шицко цо тераз актуалне и цо треба продуковательом.

– Маме порихтани минерални гної за прикармйованє жита. Ту су, сцигли нам Уреа, АН и Амосулфан, хтори ше хаснує за прикармйованє у познєйшей фази. У нас продукователє пишу шаце хторе сцу же бизме им обезпечели, а то слунечнїк, кукурица, соя. Будземе и то помали набавяц, же би продукователє на час мали шицко цо им треба за тогорочну продукцию. По тим, за цо ше продукователє интересую видно же найвироятнєйше тей яри будзе зашато вецей кукурици як прешлого року, бо ма добру цену. За слунечнїк Юлин Фейса ше менєй интере сую, бо вєшенї одкупна цена була менша як ше раховало же будзе. Найвироятнєйше ше прето тей яри зашеє и вецей сої, гоч Коцур нє познати по сої, алє вєшенї мала досц добру одкупну цену и людзе вше вецей преходза на сою. Тераз поросла цена кукурици, з лаґеру цо людзе мали на чуваню, одкупйована є и виплацована по 22 динари за килу. Вєшенї є виплацована по 19 динари, дакус кошта и чуванє, алє то вельо менєй од тей розлики у цени, так же заробок заш лєм, тераз векши – гутори Фейса. Гной и шаца ше у тим подприємстве углавним бере на контракт, з евро клаузулу, а лєм дас коло 10 одсто ше бере за готови пенєж.

– Патриме шицко на час обезпечиц, так як цо людзе глєдаю, же би ше могли на час порихтац за предстояцу ярню шатву – гутори Фейса. Продуковательох кукурици охрабрує наява же у тим року аж 3,8 милиони тони кукурици будзе на розполаганю за вивоз. По податкох Управи царини у периодзе од октобра 2020. року потераз вивежене 1,6 милиони тони кукурици.■

РУСКЕ СЛОВО 13

РОК XLI ЯНУАР 2021. число 478

ШМИХ ВШЕ ЗДРАВИ!

ЗОЗ ШИЦКИХ БОКОХ

Число ушорел: Любо Инґе Дудаш

АНЕҐДОТА

ДЇДОВА ПОМОЦ Єлена Солонар, позната керестурска апатикарка и поетеса, штредком прешлого вику мала барз вельку мисию на поучованю о гиґиєни у каждим обисцу, а окреме на здравственей защити младих нєвестох и мацерох. За тоту нєсебичну роботу апатикарка Єлена до стала високе припознанє од асоцияциї апатикарох у держави. Вечарами вона, каждей жими, у Керестуре тримала преподаваня и поучовала млади жени, будуци мацери, як треба отримовац власну гиґиєну, або як дойчиц, купац и превивац дзецочко. Явно бешедовац о женских проблемох теди була ганьба. Видзела вона же жени приходза у вельким страху и корчу, та вец кажде преподаванє починала з даяку зґоду цо ше єй трафела у фамелиї, а акцент бул на тим же як мац и супруга муши дома шицко постарчиц же би кажде бул задовольни. Гет познєйше, єден керестурски жец зоз страни виволал ми свою леґиньску тайну: було и по других валалох красни дзивчата, алє таки чистотни як були керестурски, озда же нє було. И тераз му, гвари, пахню на швижи викрохмалєни шмати. Вироятно же то бул вплїв култури у фамелиї, алє тому барз допомогла и апатикарка зоз своїма поуками. Спомнути преподаваня у валалє орґанизовани у рамикох Червеного крижа и АФЖ, та ше вец о тим старала и валалска власц. Раз так на спомнуте преподаванє пришол и Дїдо Матис, теди верховна власц у валалє. Пришол превериц цо ше ту роби и о чим бешедує. Кед же треба даяка помоц, вон дзечнє помогнє, гварел. Апатикарка Єлена ше ошмихла зоз єй вше препознатлївим благим ошмихом та нахвалєла Дїда же як ше вон о шицким стара у валалє, алє вона зна же власц ма барз вельо конченя, та же нє муши ище и ту буц. Дїдо Матис ше зобрал и пошол, а женом аж оддало. Вон бул задовольни же го апатикарка пред шицкима так вихвалєла, а жени були ище задовольнєйши же ше го ментовали, та могли на мире слухац хасновити поуки Єлени Солонар. Михал Симунович

14 РУСКЕ СЛОВО

ТА, ОЗДА НЄ? Учитель ше пита Петрикови: – Слухай ме, кед ци перше дам два заяци, потим ище два и ище два, кельо их будзе?

– Седем! Нє, нє, добре послухай, кед ци дам два заяци, потим ище два и ище два, кельо их будзеш мац ?

– Седем! На концу зоз живцами учитель рушел зоз другу вариянту истих рахункох... Кед ци я, Петре, дам два крави, потим ище два, а потим ище два, кельо их вєдно будзещ мац ?

– Шейсц, висловел мали Петро, як зоз пушки.

– Одлично, зрадовал ше учитель, а озда му и одлєгчало. Но тераз попробуєме ище раз зоз заяцами... Кед ци дам два, потим ище два и потим ище два, кельо заяци будзеш мац?

– Седем...

– Га, забога милого, почал учитель жґиртац зоз зубами, як то може буц ?

– Просто так, одповед Петрик, я дома уж мам єдного заячка !!!

БАЧИ ДЮРА З КЕРЕСТУРА

ПОЖИЧЕНИ КУЦИК

ТУРИСТА Пришол челєднїк з худобного краю швета до богатей жеми. Вшадзи около красоти, богатства яки потераз нє видзел и нє ужил. Пришли ґу ньому якиш млади на розкошней лимузини и волаю го: – Гибай з нами, правиме вешелє! Будзе рижни уживаня, чаривносци вшелїяки, єдзеня и напою кельо лєм сцеш... Гайде! О даскельо днї пришол чловек до державного уряду з молбу: – Сцел би сом остац у вашей держави ище дакус, голєм як туриста. Власци му дали визу на ище пол рока. Чловек ходзел по держави, зберал упечатки, шицко ше му пачело. После пол рока пришол чловек знова до державного уряду: – Я би остал у вашей держави занавше. Шицко ми ту одвитує. И державни власци му дали стаємне пребуванє. Челєднїк почал глєдац роботу. Алє ю нїґдзе нє нашол, бо вшадзи требало знац язик яки ше у тей жеми бешедує. Понукли му єдино роботу у рудокопу. На уходзе под жем писало: – Витайце у нас! И нє мишайце туризем зоз емиґрацию! Призначел: Ю. Пап 29. ЯНУАР 2021.

У ДОХТОРА – E, мой Михалє, ти, стари класни пайташу... Ище добре док ше ми стретаме и видзиме и док ше можеме набешедовац.

– Добре гуториш, Петре. Лєм да ци виприповедам… Бул я у дохтора. Хвиля була така же припекло, а у чекальнї гужва. Баба Штефания ше розприповедала як кура кед ше розкракори на банту... И медицинска шестра ю опоминала же би була цихша, алє вона нє заверала уста. О шицким бешедовала, як Веруна зоз Сентомажскей улїци лєм битанґує, а опрез хижи под облаком єй рошнє коровче. Хвалєла ше як єй Милутин вичухал спукани пети зоз обичним шивим черепчком, та ше тераз хвалї же може ношиц обични, платняни, талпово папучи. Розприповедала ше вона и о порциї, о тих вельких „будьованох” котри нє плаца порцию, а же нас, кед нє плациме, такой опоминаю. Чул би я од баби Штефаниї и дацо вецей, алє ме дохтор на розгласу поволал.

– Добри дзень, пан дохтор! Шедаюци на карсцель, кладзем руки на колєна, випросцам хрибет просто и прегварям: – Я ше добре чувствуєм, пришол сом лєм же бисце ми преписали лїки... Шицки тоти, и нє тоти... Ниа, ту

вам паперик з дунчика, бо я тоти уж давно нє пиєм... Видзи ше ми же ми лєпше за здравє... Дохтор патри на мнє през окуляри котри му були, так повесц, на концу носа, а з другого боку до компютера. Цошка сам себе препоминал на латинским. Потим ше осторожно обрацел и почал бешедовац.

– Га, нє можеце ви одредзовац хтори лїки будзеце пиц, а хтори нє. Мушице шицки хтори вам специялиста одредзел. Бо вам праве тоти котри сце на свою руку престали пиц, потребни за лїченє. Прето и маце 150 ґалетки – да их пиєце кажде рано и вечар. То мушце трошиц док сце живи. А, знам же вам живот мили, зато хаснуйце преписани лїки. Так я вишол виґараздовани з ординациї , алє боме и застарани за свойо здравє. По тей горучави анї ми ше на бициґлу нє шедало, та сом ю з ноги на ногу лєдво додрилял дому. А моя Софрона кед ме видзела такого збляднутого и змученого гвари: – Но, та цо же гвари пан дохтор?

– Охаб ме на мире, дай да перше шеднєм. Шедаюци на конєц стола и сцераюци зной зоз чола почал я: – Софроно, знаш, гевти лїки (ґалетки) цо у цмим дунчику. Да ми их даваш обавезно и рано и вечар да их лїґам. Алє, нє дай Боже да ци „одпакуєм” полож ми их до труни, можебуц ми и там буду потребни... Дюра Салонтаї Миряна Бауцал

З ПОШТАРОВЕЙ ТОРБИ

О ЗАПАМЕТАНИХ ЖИМОХ

КУРНЯВА И КАРТИ

Була курнява, права, жимска, твардоглава, жима зоз прощами набивала, проща розтресала... Нїкому ше, алє баш нїяк, нє ишло, а грих було и пса вонка випущиц най блука. У керестурскей „Новей” старе дружтво, на истих местох як да су под аренду закупени, а карта ше почала обрацац, а за каждим столом. По уж жимским обичаю лєбо звику, бавело ше и Мексико, обовязна Шнапсла а було кеди, за гевтих других, политику бистриц и отадз и потамац, алє и назад и ознова, а вше исте. Ша, жима и роботи нїякей. Качмар добре „накармел” Креку, та покус патрел телевизию, а покус до себе, знука. Зоз тей шкатули од телевизора одразу загирмела и наява вечаршого дньовнїка, як и каждого другого дня у тижню, роками.

– Цихооо, хвиля, сцем чуц цо будзе и яке на ютре, скричал и розбудзени качмар.

– Ша иста як и нєшка, вчера и три тижнї за нами, ошмеяли качмара зложно картароше та и други госци. За столом дзе бавели Янко и Миронь, бочни сушедове, бавена „майсторица”, остатня, а за найлєпшого того дня. Дабоме, направена и порада, слабши, тот цо страци, ма ютре сушедови нє лєм шнїг одруцац, алє и зоз метлїнову позаметац, до чиста. Шнїг уж годзинами падал як задармо, та ше раховало же и одруцованє дакого озної, а до цепла, гоч як жимно.

29. ЯНУАР 2021.

На концу конца випадло же у картаню Янко бул лєпши, чи пре щесце, чи вецей розуму и знаня, хто зна... Сушед Миронь якош дошол по обисце, ґажел чапаш, а през драгу себе ище и надумал же Янкову дражку од шнїгу одруца такой. Лєпше и пре ньго, а анї го нїхто тераз вноци нє увидзи та прейдзе без франтох на його рахунок, пре одруцованє шнїгу, дабоме. Змарзнути як цомпля, добре вистати, до посцелї ше уцагнул и такой заспал, як кандур вжиме.

– Миронє, ставай уж раз, скричала такой зрана його вирна Маря. Лопату и метлу до рук та попорай опрез обисца, опатри яке пред сушеда Янка шицко у шоре! Могол биш ше и на ньго дакус спатриц. Таке поробене же ше припатрац вредзи, ґазда та то, а и о обисцу ше стара баржей, озда, як ти. Дудрала му жена ище дакус и длужей, алє спердац ше нє вредзело. Як би и цо поведол Марї, лєпше цихо буц и одруцац шнїг и опрез власного обисца. На тот завод Маря у рукох мала лєпши карти од супруга. Владимир Дудаш Иванов

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА 75 РОКИ ОД СНОВАНЯ КУД „ТАРАС ШЕВЧЕНКО” У ДЮРДЬОВЕ (III)

ЧИСЛЕНИ ПРИПОЗНАНЯ ЗА ДОБРУ РОБОТУ

Пише: Сандра САЛАМУН

Члени Дружтва часто у иножемстве представяли Руснацох зоз Републики Сербиї

Дзешец мешаци прешлого року пандемия з корона вирусом руцела цинь на велї културни активносци у цалим нашим дружтве. Без огляду на тото, Управни одбор КУД „Тарас Шевченко” з Дюрдьова бул активни и робел цо могол. Дзекуюци тому, инвентар богатши, а обєкт ма лєпшу изолацию

Г

оч прешли рок означени зоз забранєтима сходзенями и социялну дистанцу, члени Управного одбору нє преставали робиц у своєй дїялносци, а роботу секцийох ше претарговало на вецей заводи пре почитованє мирох. Без огляду на тото, у Дружтве ше укладало до гевтого до чого ше могло, а так же би ше почитовало шицки мири. Тото ше витворело и дзекуюци тому же институциї и установи од котрих Дружтво мало достац средства за їх вецей орґанизациї, порядну програму и путованє до иножемства, пренаменєни.

– Од яри по жиму у єдним периодзе зме ше сходзели у Дружтве на схадзкох, а нашо члени на проби. Медзитим, тот час кратко тирвал. Чкода же зме нє отримали наш традицийни Фестивал жридлового шпиваня „Най ше нє забудзе”, же зме нє одпутовали до иножемстава, отримали Рочни вельконоцни концерт, як и други активносци. Наздавам ше же ше робота Дружтва у 2021. року нормализує и же ше 2020. рок нє рефлектує неґативно на членство – гварел предсидатель УО Културно-уметнїцкого дружтво „Тарас Шевченко” з Дюрдьова Мирослав Такач, котри у першим мандату предшедованя, односно треци рок. Пре нєсиґурни стан з актуалним вирусом, мири и нєстабилну стуацию, цали 2020. рок

16 РУСКЕ СЛОВО

зазначени як рок у котрим ше нє могло нагаднуц як стан будзе анї даскельо тижнї напредок. Без огляду на тото, а понеже векши преслави нє мож орґанизовац на швидко, члену Управного одбору Дружтва през цали рок ше рихтали так, яґод же преславя 75рочнїцу од його снованя. Рочнїца мала буц означена вжиме, понеже Културно-уметнїцке дружтво „Тарас Шевченко” з Дюрдьова основане 30. новембра 1945. року. ПРЕ ПАНДЕМИЮ НЄ МОГЛО ОЗНАЧИЦ АНЇ РОЧНЇЦУ ДРУЖТВА Медзитим, як ше приблїжовала жима було им вше яснєйше же преслави нє будзе. Гоч ситуация ище вше нє стабилна, вони ше наздаваю же рочнїцу годни означиц у 2021. року. У 2020. року ше пририхтовали и за означованє дзешатей рочнїци од снованя Дзивоцкей шпивацкей ґрупи котра мала буц означена у децембру. Анї тото нє витворене пре исте.

– Важне же зме и у тим року мали континуитет, як и шицки тоти роки за нами. Гоч пре вирус нє було концерти, промоциї кнїжкох, госцованя и друге, заш лєм зме достали обчековани средства за порядну дїялносц и по конкурсох. Уложели зме до лєпшей изолациї просторийох, купени 29. ЯНУАР 2021.

kultura@ruskeslovo.com

Члени КУД ”Тарас Шевченко” уж вецей як двацец роки порядно госци на иножемних фестивалох

През рок ше орґанизую вецей традицийни програми на домашнєй бини

возросту од забави по студентох и занятих. У музичней секциї иснує Дзивоцка шпивацка ґрупа, а роби ше и зоз соло шпивачами и оркестром, як и рецитаторску секцию. У прешлим року, як и роками пред тим, обачена менша заинтересованосц за роботу у Драмскей секциї, док зоз шицкима другима секциями нєт проблеми у роботи, анї масовносци. Без огляду на стан, кед слово о актуалним вирусу, УО Дружтва означело Национални дзень Руснацох зоз кладзеньом застави, а планує отримац и Рочну скупштину, котра вше остатнєй нєдзелї у януару. Крачунски концерт, як и Бал широких сукньох, як ше затераз нагадує, нє буду отримани. Под час предшедованя предсидателя Такача у Дружтве поробене вельо того. КУД „Тарас Шевченко” ище вше установа од довирия при Руснацох у Дюрдьове, як то була и у наУПАРТОСЦ И ВИТИРВАЛОСЦ йпотребнєйших часох, дзеведзешатих. ПоЯК ФУНДАМЕНТ ряднє ше орґанизовало шицки програми, госцованя и путованя до иножемства. ЗбогацоОстатнї двацец пейц роки Дружтво Мирослав Такач вали инвентар, купени клавир, направени ма порядни жридла финасованя од лавки и столи, поряднє отримовани будинок спонзорох, а остатнї двацец и по проєктох од наших, локалних и покраїнских дрежавних ин- знука и звонка, збогацує ше репертоар, а влєце 2018. роституцийох и установох. Стаємни жридла финасованя ку направели вельке закрице опрез будинку котре значвитворели дзекуюци порядней роботи, почитованю не кед слово о друженьох под час Фестивалу жридлового шпиваня. Влєце прешлого року зняли свою програму шицких правилнїкох и витирвалосци. У Управним одборе КУД „Тарас Шевченко” дзеветнац за он-лайн госцованє на Фестивалу „Лемсковска ватра” члени, од того єденац хлопи и осем жени и дзивки. У у Ждинї у Польскей, дзекуюци Дружтву, концом 2019. Дружтве ище вше найчисленша фолколорна секция ко- року опрез Рускей школи поставена биста Яши Бакова, а тра ма штири ґрупи, наймладшу и старшу дзецинску, вяри 2020. року и ограда опрез нєй. Управни одбор Друпририхтуюцу и виводзацку. У тих ґрупох танцую дзеци жтва нє лєм же поряднє орґанизує свою културно- уметнїцку програму и госцує, алє и дїлує на полю презентованя Руснацох як часц заєднїци у котрей жиє. КУД „Тарас Шевченко” ище вше єдно з активнєйших Дружтвох котре пестує руску културу и традицию, а найрепрезентативнєйше у своєй општини. цо чолнїки з тей Управи часто и дзечнє споминаю. Року 2019. Дружтву додзелєна награда з нагоди Дня општини Жабель за успишну роботу и длугу и контиуновану традицию пестованя Рускей култури и традициї. Пременка часох, актуалносци и потреби у нашим дружтве у КУД „Тарас Шевченко” медзи єй членством нє виволує розходзеня у функционованю, алє ше прилагодзує и дїлує у тим, а дзекуюци добрим фундаментом котри ше почало утвердзовац початком дватисячитих рокох, дзекуюци даскелїм предняком котри ище вше у Дружтве и котрих Дюрдьовачанє пре Младежски активносци ожити пред дзешец роками тото почитую. ■ (конєц)

облєчиво и обуй за членох вецей секцийох, озвученє и други потреби. Дружтво заш лєм роби, гоч бизме найволєли кед бизме ше частейше сходзели. Надополнїме. Велїм хибя нашо сходи и орґанизациї, а нашо валалчанє нєсцерпено чекаю же бизме дали першу програму после тей пандемиї. Маме плани за цали 2021. рок. Порихтани зме робиц, а чи ше шицко витвори, найвецей завиши и од актуалного вируса – гварел предсидатель Мирослав Такач, котри пред тим бул член УО Дружтва двацец роки. На обєкту Дружтва заменєна векшина вонкашнїх облакох и єдни вонкашнї дзвери, а концом децембра почала робота же би ше злєпшало изолацию и заменєло стару повалу у сали Дружтва.

29. ЯНУАР 2021.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ЗОЗ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯКˮ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ФАХОВО УШОРЕНИ АРХИВНИ МАТЕРИЯЛ

Основна и штредня школа зоз домом школярох „Петро Кузмякˮ зоз Руского Керестура, у децембру прешлого року витворела важне подняце, та зоз помоцу фаховцох з Историйного архиву Зомбор ушорени и класификовани архивни материял, а на инициятиву о. д. директорки Школи мр Наталиї Будински

У

тим вельо помогнул историчар архивист Сашо Сабадош заняти у зомборским Архиву, хтори зоз своїма колеґами участвовал у тей велькей и значней роботи хтора тирвала коло 10 днї.

– Чуванє архивного материялу и писаного скарбу то питанє историї, традициї и чуваня того цо маме, алє то и законска обовязка, та и питанє терашньо сци. Значи ушорена архива то цошка цо людзом потребне на каждодньовим уровню, людзом потребни рижни документи и з историйного архиву, алє и зоз рижних институцийох и установох як цо и наша кере стурска школа. Кажди документ хтори ше чува по закону и по других предписаньох тирвацо, то архивни материял то културне добре. Гоч ше дакому видзи же то нє таке важне, писани шлїСашо Сабадош ди, т. є. архивни документи барз важни, бо нам прецизнєйше бешедую о нашей прешло сци – визначел Сабадош. Профе сийни архиваре зоз Зомбора коло 10 днї ушорйовали архиву у школи, та визначели же найстарши документи котри найдзени маю 110 роки. Як надпомнул Сашо Сабадош було би и вельо старши, алє останї децениї мало хто дзбал о тим на адекватни спо соб, та су затрацени. Прецо ше у керестурскей Школи одлучели на таку роботу, потолковала и о. д. директора Наталия Будински, хтора визначела же за школу то барз важне, бо школа ма барз длугоку традицию, та досц того материялу и єст. Тиж так значне, понеже школа нам важна нє лєм пре образовну, алє и улогу хтору ма у локалней заєднїци.

– Зоз ушорйованьом архиви ми сцели нє лєм чувац документовану прешлосц нашого образованя, алє и же би

Наталия Будински у архиву Школи

вона була доступна шицким заинтересованим виглєдовачом, як зоз нашей заєднїци, так и другим. Прето ми поволуєме каждого хто ма таку потребу най ше яви до школи, ми му отвориме архиву и у нєй годзен найсц ин-

ПОЧАЛО ДРУГЕ ПОЛРОЧЄ По жимским розпусту у школи ше порихтано рушело до нового полрочя и настава ше отримує зоз строгим почитованьом шицких предписаних мирох пре Ковид ситуацию, же би ше защицело здравє школярох и занятих, як визначела о. д. директора Будински. По єй словох, у школи було лєм пар случаї охореня од ковиду. Школяре нїзших класох ходза до школи предполадньом, а висших у медзизмени и пополадню. Годзини тирваю 30 минути, а школяре подзелєни до ґрупох по 15. Векшина настави наживо, а лєм даєдни предмети онлайн, а шицки школяре ходза до школи. Штредньошколци наставу маю комбиновано, тидзень у школи, тидзень он лайн, а лєм мале число цали час наставу провадзи онлайн.

тересантни материял. Мойо думанє же, без огляду кельо зме обрацени ґу будучносци, нашо коренї вше важне пестовац – заключела директорка Будински, и прировнала важносц архиви зоз древом: – Так як при древе, кед корень здрави и коруна рошнє и приноши плоди, так и ми, же бизме напредовали, треба рушиц од початку, од кореня почац, од нашей историї т. є. од нашей архиви.■ М. Афич

18 РУСКЕ СЛОВО

29. ЯНУАР 2021.

ЯНУАР

2021. рок ЧИСЛО 1

Ваня ДУЛА

ПРАЯЗИК Мацеринска и оцова бешеда Отрушинка давно жедзеного хлєба Скотуляна до ровнїни З карпатского згужваного партку. А грижу з нєй, ище вше Три вично гладни шестри Азия, Европа, Америка. Ослухуєм осторожнє Чи ше прешмикнє спод челїчних зубох Гоч лєм єдно нашо слово. На цудзих натитих язикох Най будзе жирячка у устох Кед нож у хлєбе воно нїґда нє було. Лєм зарно солї Капка у нєбе.

29. ЯНУАР 2021.

РУСКЕ СЛОВО 19

literaturne@ruskeslovo.com

РОЗГВАРКА: МИХАЛ РАМАЧ, ПИСАТЕЛЬ, ПРЕКЛАДАТЕЛЬ, НОВИНАР И ПУБЛИЦИСТА

З

О ХАОСУ БЕЗ ТОЧКИ И ЗАПЯТИ

а Михала Рамача у творчим смислу 2020. рок бул наисце значни. После кнїжки кратких приповедкох „Ноц на станїци Келети“, обявена му и поетска збирка „Друге побрежє. Родолюбиви и вибеженски писнї“ и то за видавательну хижу Мостарт зоз Земуну. З тей нагоди читаче „Литературного слова“ достали нагоду пречитац цо автор ма повесц о своєй дружтвено и политично анґажованей поезиї, як и о процесу твореня литератури. ЛС: Ваша нова збирка поезиї охабя упечаток же є орґански повязана з Вашу прозну збирку „Ноц на станїци Келети”. Чи то з вашей визури так и як Ви толкуєце тоту вязу кед же є присутна?

М.Р: Приповедки и писнї о хторих бешедуєме писани у истим чаше. Дацо з того о чим сом роздумовал стануло до писньох, дацо до приповедкох або есейох. Дацо остало у дньовнїку. Писню пишем накеди ме дацо потрафи, возбудзи, знємири. Проза муши дакус одстац. Новински коментар пишем пол годзини або годзину. Приповедку – днями. ЛС: Мож шлєбодно повесц же сце у нашей литератури препознати як єден зоз дошлїднєйших поетох римованого стиху. У тей збирки присутнєйши шлєбодни стих. Хтора причина за таки приступ? М.Р: Пишем тото цо ми придзе, так як ми придзе. Вязани стих вимага же би чловек познал поетику – цо то ямб, дактил, октава, катрен... Кельо знам, то ше у нас нє учи на факултету. Надалєй, потребна дисциплина и шпорованє словох. Кед пишеце пейскладови ямб, мушице з увагу доберац слова, вецей роздумовац, вецей прешедзиц над писню. Любим оковац думку, же би нє було празного ходу. Розуми ше, то лєм єдна состойна часц поезиї. Сама по себе, рима нї зоз кого нє направи поету. Заш лєм, нїкому младому би нє почкодзело написац сонет. Голєм най видзи як то.

20 РУСКЕ СЛОВО

Точки и запяти нє хаснуєм там дзе пишем о хаотичним чаше, о калеидоскопу особох и подїйох хтори ше прелїваю и розплїнюю пред очми сучасного чловека. Читач и без нїх може порозумиц смисел, або го додумац. Милошевич, Тудьман, Кертес, Шешель, Аркан, Трамп, Путин, Сребреница, Сараєво, Вуковар, лаґри за зараброваних, за вибеженцох... Нацо ту точки, запяти и викричнїки? Досц єден вельки знак питаня. Чом? Цо зме за людзе? Яки швет зохабяме потомком? ЛС: Перши циклус писньох у збирки у найвекшей мири пошвецени психолоґиї владара, а о тим сце писали и у Вашей прозней збирки. Чи праве психолоґийни приступ ґу „читаню” поступкох особох на власци ключ за розуменє историї и терашньосци простору на хторим жиєме? М.Р: Длуги роки сом приятель з професором Дюром Гардийом, найчастейше бешедуєме о прешлих часох. Озда прето часто пишем о подобох з давнїни. Нєшкайши владаре ше нє розликую од дакедишнїх насилнїкох. Гей, ноша иншаки шмати, жию у иншаких палатох. У главох шицко исте як пред сто и тисяч роками. Досц пречитац, поведзме, Крлежов „Банкет у Блитви”. Бешедуєм о владарох, нє о озбильних политичарох. Кед читаце кнїжки Барака Обами або Винстона Черчила, кед провадзице дїялносц Анґели Меркел, видзице же єст политичарох свидомих, цо значи власц и як ше швечи хасновац ю. Писательови, правда, интересантнєйши политичаре хтори нє знаю написац анї єден бок. Таки веря же шицко знаю и шицко можу... док нє направя зоз себе карикатури, або кревнїкох. ЛС: За други циклус мож повесц же є вецейпасмови по питаню поетики, алє тематски ше першенствено занїма зоз судьбу особох хтори як пошлїдок войни мушели напущиц свойо огнїска. Кельо Вашо новинарске искуство допринєсло при твореню тих писньох? М.Р: Кед сом бул млади новинар, швет потресала драма виєтнамских „людзох зоз чамцох”. Потим ше шоровали пекла у других часцох швета, вец и у наших крайох. Руснаци за Дунайом були медзи першима жертвами етнїчного чисценя. Видзел сом и слухал, медзи иншима и од покойного Данила Гардия, превельо о страданьох вигнанства и вибеженства. И кед бим нє бул новинар, нє могол бим буц ровнодушни пред трапезу людзох хторим одняти дом и оцовщина прето же су другей националносци, другей вири, або прето же роздумую иншак як векшина.

29. ЯНУАР 2021.

ЛС: Як и у прозней збирки, и ту часто хаснуєце перспективу хлапца як наратора. Чи ше у улоги хлапца як приповедача чувствуєце природно, чи Вам хаснованє такей перспективи чежше, та источашнє представя и виволанє? М.Р: То, озда, остало од дзецинства. Нє роздумовал сом о тим цо будзем єсц або цо облєчем, алє о тим чом дахто биє жену и дзеци, чом краднє, чом даєдни людзе пакосца другим... док сом нє дожил же их и забиваю. З дзецинскей точки патреня сом написал кнїжку „Рапух медзи гвиздами”. Було таких цо тримали, озда пре наслов, же то писнї за дзеци. Нє можем задумац дзецко хторому би тота поезия була розумлїва и блїзка. Анї своєй дзивочки сом ю нє давал док була дзецко. Видзи ше ми же и нєшка патрим на швет так як сом патрел пред 60 роками. Красше буц добродушне дзецко, як дудраци дїдо хтори шицкому доганя. ЛС: Уж длугши час паралелно обявюєце уметнїцку литературу и по руски, и по сербски. Чи будучносц рускей литератури праве у творчо билинґвалних писательох? М.Р: О будучносци бим нє бешедовал, знам же нє знам предвидзовац. Єднак ми писац и по сербски и по руски. Остатнї час пишем голєм два кнїжки до рока. Нє було би крашнє терховац з нїма „Руске слово”, кед му держава з рока на рок дава менєй пенєжи и кед вше ма вецей рукописи як цо може обявиц. Кельо чуєм, єст и Руснацох хтори читаю кнїжки цо сом написал по сербски. У сербскей явносци – пребачце кед сом нєскромни – велї ме познаю як новинара, та єст таких цо купую мойо кнїжки бо су любопитлїви видзиц „цо тому тераз нє да мира”. Як и кажди писатель, жадам же би мойо кнїжки читали цо вецей людзе.■ 29. ЯНУАР 2021.

Mихал Рамач

ВОЯЦИ До валалу пришли червени вони нє веря до бога вишпивовали о правди и шлєбоди рознєсли єдзенє з предавальнї заштрелєли учителя и писара даєдних одведли до лєса брали крави и овци муку цукер кукурицу

ШЛЄБОДНИ ЛЮДЗЕ Шицки людзе дзешка иду на роботу до меґамаркету на змаганє маю квартелї родзини приятельох водза любов рано и вечар водза дзеци до школи маю пасоши вожацки дозволи библиотеки рахунки у банкох купую новини провадза берзански звити допатраю квеце шпацираю ше з пшичками уплацаю за лєтованє стараю ше о старих родичох шпорую за стари днї Вони людзе окупани уробени шорови шлєбодни людзе

О мешац пришли белави вони веря до бога їх бог иншаки як наш Я нє отадз полапали даскелїх червених нє знам язик нє познам город повязали их ґу древом и тлукли тлукли нє мам нїкого мам фалшиве мено Як добре тим цо такой помарли и остатнї сто долари гварела баба скрити у ременю менєй ше трапели єден ше трапел пейц днї Мам посцель у дакедишнєй касарнї белави гуторели же так прейдзе два єдзеня на дзень и лїкарски препатрунок кажди зраднїк оцовщини воднє ше влєчем по улїцох и паркох подозриви сом каждому полицайови У маю пришли чарни вечар нас преволую вони маю своїх богох кед ше нє явим и їх богове жадни креви трацим посцель и шицки права одведли шицки дзивки и млади жени отворели школу Там дзе сом народзени учели нас мержиц нєвирних нє мал бим анї тельо и бориц ше за шлєбоду там война насилство анї там сом нє бул чловек Концом єшенї знова пришли белави бочкали зме слики їх бога Нє знам цо сом ту спалєли школу и цо будзем кед пойдзем отадз и повишали тих цо були з чарнима кед пойдзем нє знам дзе нєвипровадзени нєчекани У марцу пришли мировни моци нєокупани вигужвани дзецом дзелєли бомбони нєволани нєзнани нєволани нєзнани старшим ризкаши и макарони Баба гвари же анї єдно добро нє тирва длуго

Зоз сербского язика прешпивал сам автор. Писнї ше на сербским язику находза у збирки поезиї „Друге побрежє” (Dru ga oba la. Ro do lju bi ve i iz be glič ke pe sme, Mo start, Ze mun, 2020.)

РУСКЕ СЛОВО 21

literaturne@ruskeslovo.com

РОЗГВАРКА: МИХАЛ РАМАЧ, ПИСАТЕЛЬ, ПРЕКЛАДАТЕЛЬ, НОВИНАР И ПУБЛИЦИСТА

З

О ХАОСУ БЕЗ ТОЧКИ И ЗАПЯТИ

а Михала Рамача у творчим смислу 2020. рок бул наисце значни. После кнїжки кратких приповедкох „Ноц на станїци Келети“, обявена му и поетска збирка „Друге побрежє. Родолюбиви и вибеженски писнї“ и то за видавательну хижу Мостарт зоз Земуну. З тей нагоди читаче „Литературного слова“ достали нагоду пречитац цо автор ма повесц о своєй дружтвено и политично анґажованей поезиї, як и о процесу твореня литератури. ЛС: Ваша нова збирка поезиї охабя упечаток же є орґански повязана з Вашу прозну збирку „Ноц на станїци Келети”. Чи то з вашей визури так и як Ви толкуєце тоту вязу кед же є присутна?

М.Р: Приповедки и писнї о хторих бешедуєме писани у истим чаше. Дацо з того о чим сом роздумовал стануло до писньох, дацо до приповедкох або есейох. Дацо остало у дньовнїку. Писню пишем накеди ме дацо потрафи, возбудзи, знємири. Проза муши дакус одстац. Новински коментар пишем пол годзини або годзину. Приповедку – днями. ЛС: Мож шлєбодно повесц же сце у нашей литератури препознати як єден зоз дошлїднєйших поетох римованого стиху. У тей збирки присутнєйши шлєбодни стих. Хтора причина за таки приступ? М.Р: Пишем тото цо ми придзе, так як ми придзе. Вязани стих вимага же би чловек познал поетику – цо то ямб, дактил, октава, катрен... Кельо знам, то ше у нас нє учи на факултету. Надалєй, потребна дисциплина и шпорованє словох. Кед пишеце пейскладови ямб, мушице з увагу доберац слова, вецей роздумовац, вецей прешедзиц над писню. Любим оковац думку, же би нє було празного ходу. Розуми ше, то лєм єдна состойна часц поезиї. Сама по себе, рима нї зоз кого нє направи поету. Заш лєм, нїкому младому би нє почкодзело написац сонет. Голєм най видзи як то.

20 РУСКЕ СЛОВО

Точки и запяти нє хаснуєм там дзе пишем о хаотичним чаше, о калеидоскопу особох и подїйох хтори ше прелїваю и розплїнюю пред очми сучасного чловека. Читач и без нїх може порозумиц смисел, або го додумац. Милошевич, Тудьман, Кертес, Шешель, Аркан, Трамп, Путин, Сребреница, Сараєво, Вуковар, лаґри за зараброваних, за вибеженцох... Нацо ту точки, запяти и викричнїки? Досц єден вельки знак питаня. Чом? Цо зме за людзе? Яки швет зохабяме потомком? ЛС: Перши циклус писньох у збирки у найвекшей мири пошвецени психолоґиї владара, а о тим сце писали и у Вашей прозней збирки. Чи праве психолоґийни приступ ґу „читаню” поступкох особох на власци ключ за розуменє историї и терашньосци простору на хторим жиєме? М.Р: Длуги роки сом приятель з професором Дюром Гардийом, найчастейше бешедуєме о прешлих часох. Озда прето часто пишем о подобох з давнїни. Нєшкайши владаре ше нє розликую од дакедишнїх насилнїкох. Гей, ноша иншаки шмати, жию у иншаких палатох. У главох шицко исте як пред сто и тисяч роками. Досц пречитац, поведзме, Крлежов „Банкет у Блитви”. Бешедуєм о владарох, нє о озбильних политичарох. Кед читаце кнїжки Барака Обами або Винстона Черчила, кед провадзице дїялносц Анґели Меркел, видзице же єст политичарох свидомих, цо значи власц и як ше швечи хасновац ю. Писательови, правда, интересантнєйши политичаре хтори нє знаю написац анї єден бок. Таки веря же шицко знаю и шицко можу... док нє направя зоз себе карикатури, або кревнїкох. ЛС: За други циклус мож повесц же є вецейпасмови по питаню поетики, алє тематски ше першенствено занїма зоз судьбу особох хтори як пошлїдок войни мушели напущиц свойо огнїска. Кельо Вашо новинарске искуство допринєсло при твореню тих писньох? М.Р: Кед сом бул млади новинар, швет потресала драма виєтнамских „людзох зоз чамцох”. Потим ше шоровали пекла у других часцох швета, вец и у наших крайох. Руснаци за Дунайом були медзи першима жертвами етнїчного чисценя. Видзел сом и слухал, медзи иншима и од покойного Данила Гардия, превельо о страданьох вигнанства и вибеженства. И кед бим нє бул новинар, нє могол бим буц ровнодушни пред трапезу людзох хторим одняти дом и оцовщина прето же су другей националносци, другей вири, або прето же роздумую иншак як векшина.

29. ЯНУАР 2021.

ЛС: Як и у прозней збирки, и ту часто хаснуєце перспективу хлапца як наратора. Чи ше у улоги хлапца як приповедача чувствуєце природно, чи Вам хаснованє такей перспективи чежше, та источашнє представя и виволанє? М.Р: То, озда, остало од дзецинства. Нє роздумовал сом о тим цо будзем єсц або цо облєчем, алє о тим чом дахто биє жену и дзеци, чом краднє, чом даєдни людзе пакосца другим... док сом нє дожил же их и забиваю. З дзецинскей точки патреня сом написал кнїжку „Рапух медзи гвиздами”. Було таких цо тримали, озда пре наслов, же то писнї за дзеци. Нє можем задумац дзецко хторому би тота поезия була розумлїва и блїзка. Анї своєй дзивочки сом ю нє давал док була дзецко. Видзи ше ми же и нєшка патрим на швет так як сом патрел пред 60 роками. Красше буц добродушне дзецко, як дудраци дїдо хтори шицкому доганя. ЛС: Уж длугши час паралелно обявюєце уметнїцку литературу и по руски, и по сербски. Чи будучносц рускей литератури праве у творчо билинґвалних писательох? М.Р: О будучносци бим нє бешедовал, знам же нє знам предвидзовац. Єднак ми писац и по сербски и по руски. Остатнї час пишем голєм два кнїжки до рока. Нє було би крашнє терховац з нїма „Руске слово”, кед му держава з рока на рок дава менєй пенєжи и кед вше ма вецей рукописи як цо може обявиц. Кельо чуєм, єст и Руснацох хтори читаю кнїжки цо сом написал по сербски. У сербскей явносци – пребачце кед сом нєскромни – велї ме познаю як новинара, та єст таких цо купую мойо кнїжки бо су любопитлїви видзиц „цо тому тераз нє да мира”. Як и кажди писатель, жадам же би мойо кнїжки читали цо вецей людзе.■ 29. ЯНУАР 2021.

Mихал Рамач

ВОЯЦИ До валалу пришли червени вони нє веря до бога вишпивовали о правди и шлєбоди рознєсли єдзенє з предавальнї заштрелєли учителя и писара даєдних одведли до лєса брали крави и овци муку цукер кукурицу

ШЛЄБОДНИ ЛЮДЗЕ Шицки людзе дзешка иду на роботу до меґамаркету на змаганє маю квартелї родзини приятельох водза любов рано и вечар водза дзеци до школи маю пасоши вожацки дозволи библиотеки рахунки у банкох купую новини провадза берзански звити допатраю квеце шпацираю ше з пшичками уплацаю за лєтованє стараю ше о старих родичох шпорую за стари днї Вони людзе окупани уробени шорови шлєбодни людзе

О мешац пришли белави вони веря до бога їх бог иншаки як наш Я нє отадз полапали даскелїх червених нє знам язик нє познам город повязали их ґу древом и тлукли тлукли нє мам нїкого мам фалшиве мено Як добре тим цо такой помарли и остатнї сто долари гварела баба скрити у ременю менєй ше трапели єден ше трапел пейц днї Мам посцель у дакедишнєй касарнї белави гуторели же так прейдзе два єдзеня на дзень и лїкарски препатрунок кажди зраднїк оцовщини воднє ше влєчем по улїцох и паркох подозриви сом каждому полицайови У маю пришли чарни вечар нас преволую вони маю своїх богох кед ше нє явим и їх богове жадни креви трацим посцель и шицки права одведли шицки дзивки и млади жени отворели школу Там дзе сом народзени учели нас мержиц нєвирних нє мал бим анї тельо и бориц ше за шлєбоду там война насилство анї там сом нє бул чловек Концом єшенї знова пришли белави бочкали зме слики їх бога Нє знам цо сом ту спалєли школу и цо будзем кед пойдзем отадз и повишали тих цо були з чарнима кед пойдзем нє знам дзе нєвипровадзени нєчекани У марцу пришли мировни моци нєокупани вигужвани дзецом дзелєли бомбони нєволани нєзнани нєволани нєзнани старшим ризкаши и макарони Баба гвари же анї єдно добро нє тирва длуго

Зоз сербского язика прешпивал сам автор. Писнї ше на сербским язику находза у збирки поезиї „Друге побрежє” (Dru ga oba la. Ro do lju bi ve i iz be glič ke pe sme, Mo start, Ze mun, 2020.)

РУСКЕ СЛОВО 21

ПРЕДСТАВЯМЕ: ИСИДОРА БОБИЧ Исидора Бобич (Нови Сад, 1992), мастер професорка литератури и язика. Пише поезию, есеї и литературну критику, роби на Першей програми Радио Нового Саду РТ Войводини як новинарка. Року 2019. достала першу Бранкову награду Матици сербскей за мастер роботу Одношенє иманентней и експлицитней поетики у творчосцу Ивана В. Лалича.

ОЦОВА НАЩИВА Придзе же би ше очухал до блузу, же би ми припалєл циґар, брехал на любовнїка, же би ми за шенком зверйовал трапези нєпослушних ангелох. Придзе же би диктовал слова: Зачувал —- сом —- твою —- подобу купам —- ю —- каждей —- ноци у —- согвизд’ю —- билих —- водових —- квиткох.

ВРАЦАНЄ Будзем шнїц желєзни драги цо им ше нє зна анї за конєц анї за початок попреплєтани, по нєпохоплївим закону повадзени; Два Висли, як ґу уцеком своїм чеча, паралелно, кажда на своїм язику прецеку; Хлапца, хторому витор однєс калап, белавоокого и злєкнутого поштред застановеного транспорту у Крупнїчей; Мойого оца, як на главней площи предава погляднїци, збераюци пенєжи за трансплантацию шерца; Пана Заґаєвского, зацменого и озбильного, док преглєдує погляднїци.

ОЦОВО ЗАВИТОВАНЄ Дзивко, пришла хвилька одменїц ме у патреню до слунка. Придам ци мойо вельки очи и вельку тайну, любимицу нашей креви, о голубе страценим у белавидлє. А ти мнє даш свойо мали крочаї, єдну малу улїчку преселїш до вичносци, же би сом босоноги бежал по твоїм дзецинстве, же биш ше ознова радовала.

Число ушорел Сашa Сабадош, илустрациї Марияна Павлович

22 РУСКЕ СЛОВО

29. ЯНУАР 2021.

kultura@ruskeslovo.com

МАСТЕР РОБОТА ДАРЯНА ГАРДИЯ ВИБРАНА ЯК НАЙЛЄПША НА МЕДЗИНАРОДНИМ ЗМАГАНЮ

ВИЗУАЛНО ПРИБЛЇЖЕЛ ШВЕТ ГАЗАРОХ Дарян Гарди, млади уметнїк родом зоз Руского Керестура, тих дньох освоєл перше место на Медзинародним змаганю „Graduation Projects 2020ˮ („Дипломски проєкти 2020ˮ) зоз свою мастер роботу – „Газарски словнїкˮ у хторей илустровал єдну зоз найзначнєйших сербских кнїжкох зоз конца 20. вику, писателя Милорада Павича, зоз исту назву едзинародна платформа „Graduation Projects 2020ˮ представя прегляд проєктох хтору креировали дипломовани студенти уметнїцких академийох зоз штреднєй Европи – Ческей, Польскей, Словацкей и Мадярскей, а окрем медзинародних сотруднїцтвох институцийох и орґанизацийох, циль тей платформи и промововац хаснованє дизайну, як и представиц потенциял креативней индустриї и дизайнерох. Дарян Гарди нєдавно мастеровал на Академиї уметносцох, архитектури и дизайну „УМПРУМˮ у Праги, на напряме Студийох за илустрацию и ґрафику, а у своєй мастер роботи за хтору є и наградзени створел нову визуалну постмодерну верзию лексиконского романа „Газарски словнїкˮ.

– Барз ми було мило лєм кед сом дознал же моя робота вибрана спомедзи 30 найлєпших проєктох од приявених 240. Поправдзе поведзено, анї сом нє знал же ше додзелюю места, та ме награда ище баржей нєсподзивала. Тота мастер робота, то єдна од моїх найкомплекснєйших проєктох, у хторим сом жил цали єден рок, и мило ми же тот труд препознали и оценєли компетентни у жирию, єдней такей значней платформи як цо „Graduation Projectsˮ – задовольно приповеда Дарян и визначує же його циль бул же би направел редизайн и нови визуални язик за тот словнїк и на тот способ читательови и визуално приблїжел швет Милорада Павича.

– Дїло „Газарски словнїкˮ ма вельо елементи хтори мнє интересую и хтори охабели на мнє моцни упечаток, од филозофиї, историї, та аж по даяку форму езотериї. Тиж ми у тим вельо помогло и тото же сом мал ческе и анґлийске виданє хторе було слабо ґрафично поробене, а одпочатку сом знал же у своєй мастер роботи сцем час препровадзиц як зоз илустрацию, так и зоз ґрафичним дизайном и сам направиц редизайн. Тот проєкт бул, на даяки способ, врацанє ґу кореньом одкаль приходзим – гвари Дарян. О своїх илустрацийох Дарян гвари же су конциповани так же би отримали ритем зоз духом текста, а символи хтори хасновал походза зоз швета трох релиґийох – християнства, ислама и юдаизма. Кед слово о самей технїки, илустрациї робени зоз тушом, ручно, а потим су диґитално фарбени и на концу друковани зоз окремну технїку.

– Инспирация походзи зоз подробного студираня иконоґрафиї трох релиґийох и манускриптох, дзе сом ше намагал охабиц простор на того хто тоту кнїжку будзе читац, же би сам злучел илустрациї зоз текстом. Пачело ше ми як Павич у кнїжки кладзе читателя до активней улоги, та сом то сцел витвориц и зоз илустрацию. Кед слово о технїки, то технїка хтору хаснуєме на академиї, хтора ше вола „авторски офсетˮ,

М

29. ЯНУАР 2021.

а способ друкованя и самого пририхтованя за друкованє покус алхемийни, цо ми було тиж интересантне. Шицки рисунки ше ошвицую на фотосензитивним плеху, и вимагаю подобни процес як аналоґни фотоґрафиї – толкує Гарди. У твореню илустрацийох Дарянови ше удало приблїжиц и злєпшац швет кнїжки комбинуюци фикцию и стварносц, так як цо Павич у тексту роби зоз значеньом. Пре тоту причину, кнїжка ма ище єдно поглавє хторе уключує слики, хтори документую шлїди Газарох у Сербиї.

– Ище єден момент у кнїжки тиж охабел барз моцни упечаток на мнє, а то момент мишаня фикциї зоз реалнима фактами. Сцел сом го ище баржей наглашиц, та сом до основи словнїка одлучел додац ище єдно поглавлє хтора будзе направене зоз моєй архиви местох хтори Милорад Павич у кнїжки спомина, а хтори ше находза у Сербиї. За тото сом хасновал фотоґрафиї, же бим тоту фиктивну реалносц ище баржей виражел. Так сом зоз оцом през жиму, у єдней нащиви Сербиї, обишол манастир Николє, блїзко при Овчар Банї, Газарски теметов у Челареве, як и найдзени предмети хтори були у музею Войводини у Новим Садзе. Шицки тоти места сом документовал, подробно пописал, и похасновал у новей часци словнїка – приповеда Дарян и визначує вецей аспекти пре хтори му тот процес бул окреме важни.

– За мнє можебуц и найважнєйше тото же сом бул у активней улоги того хто глєда шлїди Газарох, як и велї людзе у самей кнїжки. У тим процесу виглєдованя, дошол сом до заключеня же ше о тим дїлу барз мало зна, нє лєм медзи людзми, алє и у самих институцийох з хторима сом контактовал – констатує тот млади уметнїк. Дарян уж треци рок роби як ґрафични дизайнер за „Южноческиˮ театер, хтори го, вєдно зоз його колеґом, анґажовал за роботу на проєкту хтори би представел нови визуални идентитет того театра. Окрем того, роби и на визуалним идентитету артсеместра „JFKˮ хтори представя рочну виставу Либерецкей академиї, а пририхтує и фото-кнїжку „Dialogues on blueˮ („Диялоґи о белавейˮ) зоз колеґом Томашом, а у хторей диялоґ буду водзиц фотоґрафиї тих двох, тераз уж, реномованих уметнїкох.■ Ан. Медєши

РУСКЕ СЛОВО 23

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОНЛАЙН НАСТAВА З РОЗЛИЧНИХ УГЛОХ

ДОБРЕ И ТАК, АЛЄ БИ ШЕ КАЖДЕ ВРАЦЕЛ ДО ШКОЛИ Онлайн настава була єдине ришенє як предлужиц зоз наставу у марцу, кед преглашена пандемия и позарядови стан, алє и концом першого полроча у наступним школским року, кед ситуация з пандемию постала вше горша. Медзитим, така файта настави за собу цага велї проблеми шицких актерох хтори поштредно або нє, у нєй участвую Пише: Славица ФЕЙСА

(НЄ)УДАТНА ПРОБА

Фото: Pixabay

Пробни испити малей матури прешлей яри у добрей мири указали яки стан кед слово о диґитализациї у воспитно-образовним процесу хтори мал зажиц вельо скорей. Вязи пукали и школяре ше нє могли конектовац, т. є. зробиц задатки за одредзени час. И попри тим же ше час за виробок задаткох предлужело на цали дзень, прешлорочни осмаки до конца нє дознали як поробели тести, резултати сцигли лєм з єдного предмету, даґдзе и з двох. За треци ше по нєшка нє зна дзе запло.

24 РУСКЕ СЛОВО

И

попри тим же Уния просвитних роботнїкох вимагала же би ше пре епидемию корона вирусу у другим школским полрочу почало лєм з онлайн наставу, друге полроче почало по комбинованим моделу як и прешлей єшенї кед почал нови школски 2020/21. рок. А то робота з дому, онлайн, и робота у школи. Онлайн образованє у фокусу од самого початку епидемиї. Реаґовало ше релативно швидко, алє швидко ше и указало же у велїм дринґаме за шветом. На першим месце то бул швидки интернет. Ясне же нє могло очековац же би шицки такой мали рахункар, а аж вец требало и професором и школяром обезпечиц швидки интернет. Школски рок влонї закончени, оцени позаключовани. Дзеци попокладали, диґитализация нє зажила. Влєце просвитни роботнїки знїмали годзини за шкоярох и уж теди могло нагаднуц як будзе випатрац чечуци школски 2020/2021. рок. Вєшенї ше нови школски рок предлужело там дзе ше стануло, по комбинованим моделу онлайн настави, односно прейґ ТВ и настави у школи.

Перше полроче закончене углавним з дому, а за векшу оцену з даєдного предмету одходзело ше до школи по точно утвердзеним розпорядку, пре спомнути епидемиолоґийни стан у жеми.

У МЕНШИХ СТРЕДКОХ – ПО СТАРИМ Велїм школом при концу школского рока ресорне министерство охабело можлївосц же би ше орґанизовали так як им найбаржей одвитує, та так настава у Руским Керестуре орґанизована у школи, и лєм часточно є онайн. Упечаток тот же ше после 10 мешацох, кед ше почало з орґанизовану онлайн наставу, заш лєм, помкло. Нєт таки вельки прициски як на початку, кажде, и наставнїки, преофесоре, родичи и дзеци, упутенши, знаю цо маю робиц, окреме старши школяре основних школох, док наймладшим ище вше треба помоц. Як ше родичи знашли у тим шицким, и чи су застарани перше пре знанє своїх дзецох, а вец и пре таку наставу яку маме нєшка...

– Старша дзивка уписана до Медицинскей школи Новим Садзе, тидзень є там, тидзень дома кед достава материял хтори ма научиц. Нє найщешївша сом пре таки модел настави, бо кед є дома, нє ма ше кому опитац цо єй нє ясне, нєт тей важней интеракциї медзи ню и наставнїком, та ше муши операц лєм на свойо моци.

29. ЯНУАР 2021.

kultura@ruskeslovo.com Тидзень, кед є у Новим Садзе, зводзи ше на одвитованя и контролни по цали дзень. Видзи ше ми же то вельки прицисок за петнац, шеснацрочних хтори лєм перши рок у стреднєй школи, а уж муша учиц и знаходзиц ше так як кед би ше уписали на факултет. Вона опредзелєна за медицинского лаборанта и окрем настави, пракса им барз важна, а шицко ше одвивва у скраценим формату, и нє знам цо з того видзе. Друга, младша, ище у основней школи, и гоч ше скоро цала настава одвива у школи, лєм часточно ю провадзи онлайн, мам чувство же пре ситуацию з пандемию, алє и пре розпуст за нїма, мойо дзивче нє ма чувство же школа почала, же треба шеднуц и учиц. Наганям ю, помагам и провадзим цо ма робиц и уж сом покус вистата од шицкого. Верим же шицко придзе на свойо, так як було пред пандемию и же нашо дзеци достаню потребне знанє и зрозумя озбильносц того цо уча – гвари Весна Семан з Руского Керестура, мац двох дзивчатох.

ЗА ВИРТУАЛНУ КОМУНИКАЦИЮ ШЕ ТРЕБАЛО ПОРИХТАЦ Високи ступень порихтаносци же би ше у цо кратшим чаше успишно одвитовало на пременки у орґанизациї настави, указали и просвитни роботнїки у дюрдьовскей шкли. Спочатку ше робело онлайн, а вец ше прешло на наставу по ґрупох, алє у школи. Так ше роби и тераз, у другим полрочу. Нови школски рок почал лєгчейше як кед зме пре пандемию мушели почац робиц здому, бо зме уж баржей були упознати з технїку и апликациями, з рижнима платформами хтори зме могли хасновац у настави. Перше ше робело на Вибер ґрупох, вец Ґуґл Класруму, а вец Майкрософт Тимс... И праве тото, усовершованє, робота на себе, нови схопносци и знаня, то тот добри бок у тим шицким цо нас знашло. Тото цо ше указало як нє барз добре то же нє шицки дзеци самостойно учели и робели. Вони нам посилали задатки, и задатки були точни, алє оцени хтори доставали були нєреални, а їх знанє лїхе. Тото сом могла видзиц аж теди кед дзеци почали ходзиц до школи и кед вельо єдноставнєйши задатки од тих цо цом им давала за домашню задачу, нє могли ришиц. Нє робели шицки так, алє часто ше пре таке случовало и при старших дзецох, хтори ше знашли, преписали лєбо дахто робел задатки место нїх, а на концу остали дзири у тих обласцох хтори ше будзе мушиц даяк надополнїц – гвари Єлена Кухар, учителька у дюрдьовскей школи.

ЖИВЕ СЛОВО, ЗАШ ЛЄМ, ЖИВЕ У новосадских школох онлайн настава, так повесц, каждодньовосц, алє як мож обачиц реакциї на дружтвених мрежох, и наставнїки, а и родичи би волєли кед би ше дзеци врацело до школских лавкох, бо є так квалитетнєйша.

– Кажде дзецко индивидуа за себе, и знаже же лєпше кед ше каждому школярови дава окремну увагу як кед би ше годзини одвивали прейґ Ґуґл учальнї. Велї родичи ше з нами складаю. Живе слово лєпше як онлайн годзини, на концу, дзеци любя буц вєдно, любя ше дружиц – ґвари Соня Суваяц, учителька у новосадскей школи. Живе слово потребне и при найчежших преметох у висших оддзелєньох основней школи хтори наставу провадза комбиновано: математики, физики и хемиї, тримаю и родичи хтори своїм дзецом нє можу помогнуц у тих предметох на адекватни способ, а часто ше случує же кед нє заплаца тоти годзини же би дзеци звладали и научели, ґрадиво ше громадзи и наставаю проблеми. Теди барз чежко влапиц 29. ЯНУАР 2021.

крочай з тима дзецми цо поряднє провадза наставу и на час окончую свойо задатки. Онлайн ученє постало окремне виволанє, и занятим у школи (учительом, наставнїком, сотруднїком), алє и школяром и родичом. И наставнїки и дзеци тераз опрез телевизорох, рахункарох, лаптопох... Як кед би ше свидомо заджмурело на нєпреривни опомнуца фаховцох же ше телефон и компютер, односно їх хаснованє муши огранїчиц, бо знаю очкодовац вид при наймладших, и вообще, буц длуго опрез компютера нє найлєпше за дзецински физични, алє и психични розвой.

НЇКОМУ НЄ ЛЄГКО Велїм старшим наставнїком и професором и тераз чежко, бо им нови, сучасни технолоґиї нє лєгко звладац. Треба зоз школярами витвориц тот виртуални контакт, а вони цали свой вик звикли на живи контакт, и живе слово у наставним процесу. Родичи ище од яри превжали улогу наставнїка и вони, окреме кед маю мали дзеци, уключени до онлайн настави. Нєт ту места за питанє чи можу, чи маю часу попри своєй роботи и обовязкох, кажди дзень су за рахункаром и записую цо їх дзеци, и по хтори датум, маю зробиц, помагаю им, преверюю, послаю же би од учительки достали повратну информациї же лєм най так предлужа. И нє робя то лєм родичи хторим дзеци маю и онлайн наставу, алє и тим цо кажди дзень у школи. Психолоґиня Оливера Стошич гвари же у тей ситуациї нїкому нє лєгко, а дзецом заш лєм, найчежше, бо од хвильки кед ше дзеци зрадовали же нє буду ходзиц до школи пре пандемию, по нєшка, вони и збунєти, и нєпреривно ше на нїх прициска, обтерховани су, нєзадовольни, розчаровани...

– Школяре ше чежко присподобели ґу новей ситуациї, збунєти су же то пребарз длуго тирва, нє видза дакого кому би могли вериц кед же ше зяви даяки проблем, а школу и обовзки нє похопюю озбильно. У шицким добре тото же наставни процес комбиновани, же у школи мож поглєдац помоц. Директна розгварка вельо значи нє лєм пре довириє, алє и пре нєвербалну комуникацию у хторей психолоґ одкрива вельо вецей од самей розгварки. Кед тото довириє школяре здобуду, чи то при педаґоґови, психолоґови, нє важне, вони свойо дилеми, бриґи, фрустрациї, подзеля. Вони ше отворя и розприповедаю. Велька помоц им праве тот социялни контакт у їх дружтве, хтори шицким найбаржей хибел под час онлайн настави. Дома, дома тиж найважнєйша потримовка. Дзецко ма потребу видзиц же є любене, же ше хтошка о нїм стара, же родичи дошлїдни, сцерпени, маю порозуменя, авторитативни, сцу помогнуц... Улога родителя ше нє меня, анї пред пандемию, анї после нєй. Лєм є тераз кус чежша, и таку би ю требало прилапиц – заключує наша собешеднїца. ■

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ: ЯНКО НОВТА З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

А ПАРИЗ БУЛ ТАК БЛЇЗКО... Пише: Любомир ДУДАШ

И БАБА БИ БУЛА ПОЦЕШЕНА – Зоз Наталу, дакеди Сцеранкову, вец супругу, маме два дзивки. Ту су, слава Богу, и нєшка, алє и унуки уж вельки, одроснути. Правда, Натала уж єденац роки нє з нами, алє од старшей дзивки Весни, тераз Колошняйовей, маме двох унукох, Владка и Мижа. Од младшей Танї, тераз Венчельовсковей, маме тиж двох, Давида и Павла. Цешим ше, якош – гвари Янко Новта, Корпащик, после шицких тих рокох, же Павле грає на гармоники. Грали и мой брат Владо и я покус, алє вон то догнал на вельо висши уровень, а почал и шпивац... Шицки вони ми добри, а и баба би ше у нїх цешела...

Подумам дакеди же сом дакого наисце упознал, кед воно, видзим, спреведло ме паметанє, лєбо сом ше нє постарал упознац особу глїбше, зоз шицких єй бокох. Памятки нам наисце помоц. Алє кед их роки, як молга єшеньска з прахом загарню, дакеди указую як то було, лєбо як нє, вец мам и я бриґу, а думам и же велї други...

Н

є так лєгко закукнуц до люцких думкох, здогадованьох лєбо скритих кутох живота котри цекол ту, источасно зоз шицкима, алє, заш лєм, скрито, а шицким пред очми... Праве таки ми, Янко Новта, Корпащик, тишлїр у пензиї, а зоз Керестура.

– Народзени сом пред осемдзешат роками у фамелиї Михала Корпащика, бочкораша. Оцец бул майстор, и то добри. Мал штирох пейцох роботнїкох, кеди як, а знам же нє раз у Пешту купел скори за два тисячи пари бочкорох. Така то роба була глєдана, а кед ище майстор добри, та озда и мнє було судзене буц майстор – приповеда Янко, майстор котрого сом познал децениями, а цо зме частейше приповедали, видзел сом же го, у ствари, скоро анї нє познам.

– Моя ґенерация росла у вельким дружтве шицкого, од пайташох та по бриґи. Якош худобно, а добре зме росли. Шицко ше ламало на наших плєцох. Ходзели зме до ґаздинї, а вец нараз то престало. Кед зме ґу машини, трешки, ходзели, и тото було остатнїраз. Вальки зме правели, а такой потим ше почало з цеглу робиц – приповеда вон, наисце доброго паметаня и доклада же бул аж и ґенерация котрей зоз шейсц класох, основна школа предлужена на осем класи, доруцує вон часточку зоз власного паметаня.

У ґаздинї, 1957. року, медзи остатнїма сходами

26 РУСКЕ СЛОВО

– Но, та, уж кед ми було судзене буц майстор, вибрал сом буц тишлїр, столар, а школа за то була барз добра, а ище и у валалє. Цо школа, алє и пракса у наших майстрох. Я бул у майстра Миячича. Теди зме ище и клий сами варели, правели, зоз старого сира и ище койчого, алє кед ше то злїпело, таке остало завше. Було и по цали дзень роботи, поготов у трецей класи шеґертскей. Пред поладньом до школи, пополадню до мигелю и так наоколо. Алє, хто сцел, а сцели зме шицки, могол научиц кельо требало за початок. Потим требало учиц вше дацо нове и так по нєшка... У валалє було тишлїрох аж анї сам нє паметам кельо, а зо мну закончели и Славо Бучко, Дюра Мученски, Василь Дорокхази, Данил Палков..., кед сом дакого и нє забул, шпирта Янко по власним паметаню.

– Ми, Корпащиково, а Новтово нам дописане, анї нє велька фамелия були, алє нас було и у Дюрдьове. Власни брат Владо ми у Новим Садзе и так – єст нас и тераз. И брат ми вше майстровал, як и я. А шицки зме росли на Барищу, и знали зме добре чом то було барище. Ище у одрастаню зме слухали приповедки сушеда Сопку, а так 29. ЯНУАР 2021.

ljudze@ruskeslovo.com

знал приповедац же зме слухали з отворенима устами, забуваюци же зме и гладни. Нє було радия, телевизиї, Сопка наисце знал шицко цо зме ше опитали, а знал то добре и, цо найважнєйше, знал нас заинтересовац. Бул таки же го и нєшка паметам, а и других, гоч нас уж вше менєй – приповеда Яни, Янко Корпащик котри ище як шеґерт почал бавиц фодбал, дабоме, у „Русину”, зоз Козаром, Преґуном...

– Озда сом лєм бул схопни и добри бавяч кед сом з часом вошол до першого тиму. Нє бавел сом длуго, такой ше ишло до войска. Зоз древеним куфром, алє зме були и остатня ґенерация котра так ишла до войска. Я уж бул виучени тишлїр, майстор, млади, а сцели. У касарнї було тельо того за поробиц, оправиц лєбо инше, же ше мой капитан раз опитал за мнє, же хто то тот майстор, а бул сом вояк у його єдинки. Тельо лєм же сом скоро нє виходзел зоз мигелю, воєного.

ПО ФРАНЦУЗКУ, АЛЄ И НАЗАД – Кед добре зрахуєм, ша цалого вику сом бул тишлїр, алє нє на єдним месце, таке ми ше вше случовало. Почал сом робиц у „Раднику”, потим у „Крамеру”, а вец, уж по войску, у Комбинату, ту у валалє, и так трицец шейсц роки, по пензию. Ту голєм вше требало майстрох. Єден час сом водзел цалу майсторску ґрупу и шицку евиденцию роботи. Каждого року концом яри зме ишли до одпочивалїща, перше на Хвару, а вец до Макарскей. То, у ствари бул цали ремонт, од облакох, та дзверох, посцельох и шицкого древеного, а було роботи и за малярох, мулярох и других майстрох. Паметам, чече приповедка як подмасцена, же нєодлуга потим як зме у Макарскей покончели шицки роботи, пошло занавше одпочивалїще, а пошла и держава... Дзешка седемдзешатих, зоз бироа волали майстрох же, гат, до Французкей би требало пойсц робиц, а плаца добра... Янко праве хижу купел. На почек. Дзеци мали, а виплацац требало аж два роки.

Фамелийна фотоґрафия

Нє предумовал сом ше, пошли зме зоз майстром Йовґеном Рускайом нєдалєко од Паризу, а було нас, сам Бог зна одкадз нє, и Арапох, и Ниґрох и зоз Балкану... Нєодлуга, видзели и вони же ми робота идзе добре, почал сом робиц и компликованши ствари, и лєпше плацени. Париз нам нє бул анї на сто километри, алє нє було кеди. Прешол рок, я назберал шенєжу кельо хибело и було плановане, и рушел до дому, до свойого, а назад. Нє мож так, лєбо ши з фамелию, лєбо вше будзеш без нєй... Волали ме после и до Нємецкей, алє я бул и за рок сити иножемства. Жаль ми лєм же сом Париз нє видзел, а бул такой ту, блїзко...

РОБЕЛО ШЕ И ЧИСЛЕНИ СЦЕНОҐРАФИЇ

– Столарох требало вшадзи, та зме зоз Славом Бучком и Йовґеном Иваном робели и сценоґрафиї у Доме култури. И тераз паметам „Оперу за три ґроши”. Сценоґрафия велька, на ротацийним постаменту, на поверх, други уровень, а часци тельо же зме их лєдво пoскладали до Рифового камиона. Лєдво, а вец долу и ознова, по хто зна хтори раз, монтирац ознова... – по Требинє. Були ту и сценоґрафиї за „Ружу”, а ище у дворе Старей школи кед бина була огромна, на металней конструкциї, а дески превельо. Ишло то як треба, ша то робели майстрове. Ушло ше Янкови у даскелїх забавох и бавиц. Кед сом спомнул, гвари ми – озда сом лєм знал, и такой ше ошмихнул. А пенєжу нїґда нє досц, бо два дзивки росли, до школи требало и индзей, та з преверенима майстрами, пайташами, даскельо закрица цалком скрали, справели и подзвигли. Кед добре роздумам, озда сом у каждей штвартей хижи у валалє бул, цо оправиц дацо, цо нове справиц. Лєм тераз ми на високим нє пахнє. Бул шлоґ дакус, та ми поведзене же вецей нє за мнє робота на високим. Доган зме зоз мою покойну Наталу садзели вецей як трицец роки. Робело ше вше, цо лєм требало и могло, цо дома, цо на мольбох. Но, здогаднул ше Янко, та ми гвари: – спомнї и же сом нєраз дружба бул. Kед ґод лєм требало, я бул ту Року 1960. у представи „Малїняк”, Янко стої други з лївого боку – закончує наш собешеднїк. ■

29. ЯНУАР 2021.

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ СРИМСКА МИТРОВИЦА

ПОШВЕЦЕНА ВОДА Притримуюци ше препоруки владики кир Георгия Джуджара од 24. децембра 2020. року, же ше у такей ситуациї нє препоручує ходзиц по пошвецаню обисцох, парох у Сримскей Митровици о. Владислав Варґа ище 12. януара 2021. року послал писма своїм парохияном з обвисценьом кеди будзе пошвецанє води и же ю можу вжац кажди дзень пред церкву и сами пошвециц того року свойо обисца пре познату епидемиолоґийну ситуацию. То окреме и прето же у парохиї єсц надосц хорих на Kовид-19, а и велї пре осторожносц, або страх нє приходза до церкви. После пошвецаня води на Богоявлениє 19. януара, парох наглашел же би здрави парохиянє однєсли хорим швецену воду, як у Митровици, так и у Латярку и околних местох. Н. П.

КОЦУР

ИНДЇЯ

ТРАДИЦИЙНО ПО ХРИСТИЯНСКИ

БУЛО КРАСНЕ ЧИСЛО ВИРНИХ

Фото: С. Шанта

У Коцуре на Богоявлєнє, 19. януара, у Церкви Успения Пресвятей Богородици, парох коцурски о. Владислав Рац на Богослуженю пошвецел воду, хтору вирни потим однєсли дому и зоз хтору могли пошвециц доми, понеже у тим порядним чаше паноцове у тим месце нє ходзели пошвецац обисца, пре нєвигодну епидемиолиґийну ситуацию зоз вирусом корона и препоручени мири защити. Час, ситуация и потреби укажу евентуалну можлївосц познєйше пошвециц обисца у Коцуре. Як гварел парох о. Владислав Рац, истого дня пошвецена вода и у Новим Орахове и у Бачкей Тополї, хтору тиж, традицийно, парохиянє однєсли до своїх обисцох. М. Г. К.

28 РУСКЕ СЛОВО

У Индїї, у Парохиї Успения Пресвятей Богородици, на Богоявлєнє парох индїйски о. Михайло Шанта на Богослуженю пошвецел воду хтори вирнїки однєсли дому и сами пошвецели свойо обисца, понеже у тим нашим месце паноцец нє пошвецал доми. Як гварел о. Михайло Шанта, на Служби Божей було красне число вирних з оглядом на проблематичну епидемиолоґийну ситуацию и обовязни мири защити, а у индїйскей парохиї єст вецей як сто грекокатолїцки обисца. М. Г. К.

КУЛА

БОЖУ ОБЯВУ ШВЕДОЧИЦ ШВЕТУ У Кули, на Богоявлєнє, Службу Божу служел капелан о. Платон Салак ЧСВВ, хтори по Служби у виронаучней сали окончел и обряд велького водосвятия, т. є. пошвецаня води, зоз хтору такой почало и пошвецанє обисцох вирних. Исти дзень парох кулски о. Дамян Кича ЧСВВ Литурґию служел у Крущичу дзе филияла кулскей парохиї, по Служби пошвецена и вода, а потим и грекокатолїцки християнски обисца у тим месце. У казанї о. Кича ЧСВВ наглашел же гоч старши уж часто резиґновани, ми нє маме лєм потребу, обовязку, алє и задачу меняц швет по Божим плану, а Євангелиє указує идеал за котрим маме шлїдзиц и котри нас змоцнює же бизме витримали на добрей Фото: Ф. Пронек драги. М. А.

29. ЯНУАР 2021.

duhovni@ruskeslovo.com

ШИДСКА ОПШТИНА

У ШИДЗЕ БЕЗ ПОШВЕЦАНЯ ОБИСЦОХ На швето Богоявлєнє у наших грекокатолїцких церквох у општини Шид пошвецена богоявлєнска вода. У Шидзе Службу Божу служел парох о. Михайло Режак, а потим пошвецел воду. У Бачинцох Службу Божу служел и воду пошвецел парох о. Дарко Рац, а у Беркасове и Бикичу парох о. Владимир Еделински Миколка. Пре актуални епидемиолоґийни стан, пре пандемию вируса корона о. Михайло Режак сообщел вирним же нє будзе пошвецац обисца так як то було узвичаєне прешлих рокох. У Бачинцох, по словох пароха о. Дарка Раца, пре епи де ми о ло ґ и й ни стан и препоруки Владиче скей конференциї и Ординарияту нашей Епархиї, пошвецанє обисцох було, алє на специфични способ. Отец Рац парохияном доручел лїсток зоз пасторалним писмом, же би ше вирни приявели хто жада же би паноцец пошвецел У Бачинцох обисце. А хто нє

У Шидзе

жада, лєбо є позитивни на вирус, або є у изолациї, того року паноца нє муша прияц же би пошвецел їх обисце. Парох Дарко Рац додава же ше вирни одволали у красним чишлє и же у Бачинцох пошвецени 47 обисца. Цо ше дотика парохиї у Беркасове, о. Еделински Миколка пошвецал обисца пондзелок и вовторок, 18. и 19. януара и пошвецел 58 обисца. У филияли у Бикичу о. Владимир пошвецал обисца стреду, 20. януара и пошвецел 42 обисца. Вл. Дї.

ОЗНАЧЕНА 79-РОЧНЇЦА ЗЛОГЛАСНЕЙ РАЦИЇ У НОВИМ САДЗЕ

На Ново садским кею, при памятнїку „Фамелия”, 22. януара означена 79-рочнїца злогласней януарскей рациї, а молитвени спомин служели епископи бачки Ириней и мохачки Исихиє, як и верховни рабин Єврейскей заєднїци у Сербиї Исак Асиєл. Присуствовали городоначалнїк Нового Саду и представнїки городских и покраїнских институцийох и амбасадоре Израїлу и Мадярскей.

– Паметанє то свята прикмета. Злопаметанє то грих. Прето ше здогадуєме и модлїме Богу за шицких цо настрадали, пребачуюци будуєме лєпши швет, лєпшу будуч29. ЯНУАР 2021.

Фото: В. Вуячич

МОЛИТВЕНИ СПОМИН ЖЕРТВОМ носц за сербски народ и за шицки други народи зоз хторима зме през вики дзелєли и дзе лї ме жи вот ни про стор – гварел епископ бачки Ириней. Городоначалнїк Милош Вучевич наглашел же пре заєднїцку будучносц нє шмеме допущиц же би жертви єдного часу зла остали нєвидлїви и нєчуйни. На концу, положени венци на па мят нїк жертвом ра циї хтору, як гварел Вучевич, запровадзели Гортийово фашисти над нєвиноватим жительством. М. Г. К.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 23. януара преселєла ше до вичносци наша мац, баба и прабаба

МАРИЯ САКАЧ народзена Дудаш (1930–2021) з Коцура З любову и почитованьом красни памятки навики буду чувац син Любомир, нєвеста Наталия, унук Любомир зоз супругу Снежану, унук Владимир и праунучата Настася и Владимир Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 23. януара престало дуркац шерцо нашей мацери, баби и прабаби

МАРИЇ САКАЧ народзеней Дудаш (1930–2021) з Коцура З любову и почитованьом красни памятки навики буду чувац дзивка Серафа, унука Леона зоз фамелию и унука Ясмина зоз фамелию Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 23. януара преселєла ше до вичносци моя мила мац

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 19. януара преселєла ше до вичносци наша мила

КСЕНИЯ ДЬОРДЄВИЧ народзена Малацко (1948–2021) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки на ню навики будзе чувац шестра Натала Данкова зоз дзецми, унуками, и праунучку Най спочива у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 19. януара престало дуркац шерцо нашей милей

КСЕНИЯ ДЬОРДЄВИЧ народзена Малацко (1948–2021) з Руского Керестура З любову и почитованьом, навики у красних памяткох ю будзе чувац братняк Владо Пристойков зоз супругу, и дзивку и єй фамелию Най спочива у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

МАРИЯ САКАЧ народзена Дудаш (1930–2021) з Коцура

МАРИЯ САКАЧ народзена Дудаш з Коцура (1930–2021) З любову и почитованьом красни памятки на Вас будзе чувац З любову и почитованьом красни памятки на Вас чува дзивка Мая Мария Паплацкова зоз фамелию Спочивайце у мире Божим! Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. януара 2021. року наполнюю ше тринац смутни роки як нє з нами наша наймилша

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 20. януара зме випровадзели на остатню драгу нашу милу

СЕНКУ ДЬОРДЄВИЧ народзену Малацко (1948–2021) Навики останє у наших красних памяткох. Шестринїца Меланка зоз сином Мирком Вичная памят!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 20. януара 2021. року Дня 25. фебруара 2021. року наполнєл ше рок як нє з нами наполня ше осемнац роки як нє з наш брат нами наш брат

ТАМАРА ПАП (1979–2008) з Нового Саду ВЛАДО СИВЧ (1949–2020) Кажди дзень є з нами у молитви, у наших шерцох, думкох и споминаню... З любову, Твойо наймлиши

30 РУСКЕ СЛОВО

МИРОНЬ СИВЧ (1936–2003)

Памятки на нїх чуваю шестри Маря и Меланка зоз фамелиями Най спочиваю у мире Божим!

29. ЯНУАР 2021.

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 31. януара наполня ше 40 смутни днї як нас нєсподзивано и занавше зохабела наша мила мац, баба и швекра

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Пияток, 21. януара 2021. року остатнїраз зме ше одпитали и випровадзели на остатню драгу нашого милого оца и дїда

МИРОН БАРАН Остали зме у вельким жалю: дзивка Таня и унук Иґор Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 31. януара наполня ше смутни 40 днї як нас нєсподзивано зохабела наша мила сушеда

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 23. януара преселєл ше до вичносци наш мили

АМАЛИЯ ДУДАШ (1942–2020) з Коцура Нє забуду це нїґда твойо наймилши: синове Янко, Микола и Йовґен, унучата Леонардо, Андрей, Александар и Матея, нєвести Мария и Снежана, и Коминяр Най це ангели чуваю! Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. януара 2021. року Дня 28. януара 2021. року наполнєли ше 40 жалосни наполнєли ше 30 жалосднї як ше до вичносци пре- ни днї як ше до вичносци селєл наш мили оцец и преселєла до наша мила мац и баба дїдо

ЮЛИЯН СЕМАН (1945–2020)

АНКИЦА СЕМАН народзена Шеґо (1944–2020) з Руского Керестура

Пошли сце сциха и нєсподзивано. Вашу доброту и любов ґу нам вично будземе чувац и паметац у наших шерцох, думкох и молитвох. Дзивка Даниєла зоз супругом Деяном, и дзецми Алексом, Ана-Марию и Софию Сопково Спочивайце у мире Божим!

29. ЯНУАР 2021.

АМАЛИЯ ДУДАШ (1942–2020) з Коцура Спочивайце у мире Божим! Сушедово Бесерминьово

САША ПАП (1982–2016) з Руского Керестура Прешли пейц жалосни роки зоз слизами у очох. Твоя доброта навики у нашим паметаню. Твойо наймилши Вичная памят!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. януара 2021. року Дня 28. януара 2021. наполнєли ше 40 жалосни року наполнєли ше 30 днї як ше до вичносци жалосни днї як ше до преселєл наш мили оцец и вичносци преселєла до наша мила мац и баба дїдо

ЮЛИЯН СЕМАН (1945–2020)

АНКИЦА СЕМАН народзена Шеґо (1942–2020)

з Руского Керестура Вашу доброту и любов ґу нам, вично будземе чувац и паметац у наших шерцох, думкох и молитвох. Дзивка Оливера зоз супругом Любом, и дзецми Николом и Даниєлом Накичово Спочивайце у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. януара наполнєли ше 40 днї як нас занавше охабел наш син, брат и унук

ЗВОНКО ЯКИМ (1984–2020) з Коцура Чом? Мушиме ставац и лєгац у слизох, з больом у шерцу и души. Чом ше то мушело случиц? Стално зме задумовали як це дочекаме на аеродрому кед ше врациш як и вше док ши путовал по цалим швеце. Ещи вше нє вериме же це нєт. Хибиш нам ти, каждодньово розгварки зоз тобу зоз раншу кафу кед зме приповедали цо єст нового у це, а цо у нас. Алє телефон уцихнул, поруки нє сцигую, дармо чекаме. Барз нам хибиш. Стално ши у наших боляцих шерцох, думкох и молитвох. Твойо наймилши – оцец Микола, мац Ана, шестра Татяна Макаї зоз супругом Желимиром и баба Хелена Шайтош зоз сином Яником Най це ангели чуваю и спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. фебруара 2021. року наполня ше 5 жалосни роки як ше упокоєла и преселєла до вичносци моя мила супруга, мац, швекра, баба

НАТАЛИЯ РЕГАК народзена Ґовля (1947–2016) з Вербасу Мила моя Нато! Роки преходза, а я жиєм осамени у вельким жалю за тобу. Мила Нато! Твоя жива подоба ми вше пред очми як ши нас шицких обиходзела и вислужела, зато ци за шицко дзекуєм од шерца. Ожалосцени супруг Яким Спочивай у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. януара наполнюю ше три роки як нас зохабела наша мила супруга, мама и баба

РУЖА НАДЬ народзена Здравкович (1951–2018) з Руского Керестура Барз нам хибиш, а ище баржей твойо совити. Кажди дзень ши у наших думкох и вше це будземе паметац. Навики ожалосцени – супруг Славко, синове: Златко, Саша и Зоран зоз супругу Ларису, як и унукове Елияс и Самуел зоз Нємецкей Спочивай у мире Божим!

29. ЯНУАР 2021.

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 26. януара наполнєли ше 40 днї як ше преселєл до вичносци

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 22. януара наполнєли ше шейсц жалосни мешаци як нас занавше зохабел наш мили супруг, тато и дїдо

ВЛАДИМИР САЯНКОВИЧ (1947–2020) з Руского Керестура Навики останєш у наших красних памяткох. Твой товариш Томислав Регаков зоз супругу, дзецми и їх фамелиями Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. януара 2021. року наполнєли ше шейсц жалосни мешаци як нас занавше зохабела наша мила супруга и мац ВЛАДА ОЛЕЯР (1959–2020) з Нового Саду У шерцох вична любов, у душох смуток и боль, а у думкох и молитвох вше лєм ти. Барз нам хибиш, алє з памятками на щесце и любов хтору ши нам давал виполнєти кажди дзень. Занавше ожалосцени твойо наймилши Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 25. януара 2021. року наполнєли ше 6 мешаци од твоєй шмерци. Нашей милей дзивочки хтора пошла до вичносци у вельких больох и жалосци

СНЕЖАНА НАДЬ – Андришкова народзена Кошарка (1969–2020) з Руского Керестура Твою любов и доброту нїґда нє забуду твойо наймилши – супруг Дюра, син Желько и дзивка Сандра Спочивай у мире Божим! Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню з хторим одредзени обсяг и змист студиї о преценьованю вплїву на животни штредок Ношитель проєкта „ĐAKOVIĆ’’ DOO Темеринска драга число 18, Нови Сад, поднєсол вимогу за одредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта „Комплекс за маґазинованє и третман нєопасних одруткох” на катастерских парцелох число 307/2, 308/2 и 309/2 К.О. Нови Сад IV, Город Нови Сад.

29. ЯНУАР 2021.

По сле запровадзеного по ступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 22. януара 2021. року принєсла ришенє число VI-501-685/20 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окон чиц у про сто ри й ох Го род скей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту животно го штред ку www. environovisad.org.rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

СНЕЖАНКА НАДЬ народзена Кошарка (1969–2020) Барз нам хибиш, твойо поради, красни слова и цепли ошмих. Твою доброту и любов вично будземе чувац у своїх шерцох. Любени нє умераю покля жию тоти цо их любя. Твойо жалосни родичи, мац Анґела и оцец Яким Кошарково Спочивай у мире Божим! Най це провадза ангели!

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ/ИНФОРМАТОР СТОЛНОТЕНИСЕРЕ СТК „РУСИН” ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА И ДАЛЄЙ АКТИВНИ

ПОБИДА У СЕДМИМ КОЛЄ У седмим колє Южнобачкей лиґи У катеґориї младших кадетох зоз прешлей нєдзелї, 24. януара, екипа Русина найлєпши успих посцигол Столнотениского клубу „Русин” зоз РуИґор Фейди хтори прешол квалифиского Керестура победзела з резултатом кациї, а випаднул у борби за перши 2:4 кед госцовала у Бачкей Паланки 16. У истей катеґориї змагал ше и Мапроцив екипи Бачка Паланка II. тей Макаї, док медзи кадетами настуЗа екипу Русина наступели Иґор Фепели Стефан Колошняї и Александар йди, Михайло Сабадош и Тони КостелШанта. Приявени бул и Матей Сабаник, а до побиди дошли по шлїдуюцих дош медзи кадетох и юниорох, алє резултатох. У першим мечу Мишевич – пре хороту нє участвовал на турнире. Фейди 3:0, потим Йованович – СабаЯк зме уж писали, Сабадош прешол дош 0: 3, Раденович – Костелник 2:3. У тренирац до Суботици до Спартаку. На турнире у Бечею, Макаї и Фейди дубл змаганю Мишевич/Раденович Медзитим, дзекуюци епидемиї и нєФийди/Костелник резултат бул 2:3, так порядней настави за штредньошколже конєчни резултат за Русин бул 2:4. цох хтора векшином була он-лайн, и тому перспективному Тренер Русина Драґан Ковачевич зоз тим резултатом барз младому столнотенисерови дакус ше пременєли обставини. задовольни, а поготов зоз фактом же ше до першей постави Прето Матей и надалєй найвецей тренира у своїм матичним врацел дакедишнї одлични бавяч Тони Костелник хтори знач- Русину, а як ище пред одходом до Суботици порадзене, же за не помоцнєнє. Русин будзе наступац и у змаганьох у лиґи. Шлїдуюце коло пред Русиновима столнотенисерами аж СТОЛНИ ТЕНИС ЗА ДАКЕДИШНЇХ БАВЯЧОХ 21. фебруара кед як госци буду бавиц процив екипи Нового Саду. У керестурскей Спортскей гали, од нєдзелї, 24. януара почали друженя и дакедишнїх столнотенисерох хтори у свой БАВЕЛИ НА ПОЄДИНЄЧНИМ ПЕРШЕНСТВЕ час, та и нє так давно, були активни у Столнотенисерским ВОЙВОДИНИ клубу „Русин”. Медзи нїма и Деян Надь, София Ковач, Тони Костелник и други, и як дознаваме од Драґана Ковачевича, На Поєдинєчним першенстве Войводини за шицки катеґ- єдного од тих дакедишнїх активних бавячох, а по нєшкайши ориї столнотенисерох, од младших кадетох по сениорох, и у днї и тренера и предсидателя Клубу, жадаю позберац дакедихлопскей и женскей катеґориї, хторе отримане у Бечею 15. шнїх бавячох же би ше сходзели як на рекреативни мечи, так януара, участвовали и троме столнотенисере СТК „Русин”, и на друженя, а плановани су нєдзелями на 18 годзин. медзи 200 бавячами. М. А. РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за маєток и маєтноправни роботи Ул. Народного фронта чс. 53 21000 Нови Сад Телефон: 021/489-0000

ОБВИСЦЕНЄ

О обявйованю Явного конкурса за пополньованє окончуюцих роботних местох на нєодредзени час у Городскей управи за маєток и маєтно-правни роботи Городу Нового Саду Роботне место: шеф Оддїлу за рахунководски роботи и роботи набавки, роботне место самостойни совитнїк, -1 окончователь на нєодредзени час, окончователь за правно-технїчни роботи у обласци роботного простора, роботне место совитнїк, -1 окончователь на нєодредзени час и окончователь за маєтно-правни роботи у обласци нєрухомосци роботне место совитнїк, -1 окончователь на нєодредзени час Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного места мож превжац на интернет презентациї Городу Нового Саду: http://www.novisad.rs/. Городска управа за маєток и маєтно-правни роботи

34 РУСКЕ СЛОВО

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє застатого стану вплїву и о одредзованю обсягу и змисту о преcеньованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС НИС” Ношитель проєкта „CETIN” d.o.o. Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС НИС” у улїци Народного фронта чсло 12, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 3922/2, К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад. По сле запровадзеного по ступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 22. януара 2021. року принєсла ришенє число VI-501-367/20 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у про сторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org.rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

e-mail: informator@ruskeslovo.com роботни дзень од 9-14 годзин дочасове число телефона 021/30-20-167

OGLA[OVANW МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, инсектох. МОНТИРАМЕ: ■ РОЛЕТНИ ■ ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ ■ ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ ■ МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ ■ ВЕНЕЦИЯНЕРИ ■ ОПРАВКИ Телeфон: 025/5827-710, 060/5088-433 29. ЯНУАР 2021.

sport@ruskeslovo.com

ЗЛАТКО САЯНКОВИЧ ОЗНОВА ТРЕНЕР ФК „РУСИН”

ПОЧИНАЮ ПРИРИХТОВАНЯ У ярнєй часци фодбалскей першенственей сезони 2020/2021. екипу ФК „Русин” будзе водзиц дакедишнї тренер Златко Саянкович, место дотерашнього тренера Ранка Делича хтори прешол до кулского Фодбалского клубу „Гайдук”. У планє лєпши пласман, а можебуц и преход до висшого ранґу змаганя

З

правена, як ми гвариме „викенд екипа”, тей нагоди, внєдзелю 24. януара, у своїх кед ше лєм нєдзелю позберали и одбавепросторийох, русиновци отримали схадли змаганє. зку на хторей були присутни предсидатель З оглядом на шицко, резултати були Клубу Тихомир Медич, члени Управного одище и досц добри, алє думам же би могли бору, як и 20-ецерме бавяче. буц ище лєпши зоз лєм кус вецей усиловПосле привиту шицких присутних, предносци. З початку будземе цо вецей робиц сидатель Медич отримал бешеду у хторей на кондициї, и сам приступ ґу бависку визначел же понеже ше Русин находзи на 4. треба же би бул дакус озбильнєйши, а месце, а за 5 боди заостава за 2. и 3. местом, план и цо вецей до екипи уключовац млахтори на лєто иду до баражу и крижаю ше дих хлапцох з Керестура – гварел нови зоз суботицку лиґу, план будзе цо висши тренер Саянкович. пласман. Попри фодбалерох хтори тренирали у Екипа Русина после 17 одбавених колох єшеньскей часци першенства – Калинич, завжала 4. место, 10 змаганя закончела як Кочиш, Голик, Ланчужанин, В. Вуйович побиднїк, 5 змаганя страцела, док 2 змаганя Златко Саянкович В, Саянкович, Ф. Вуйович, Д. Будински, одбавела нєришено и то мож повесц, цалком Даноєвич, Кулич, Дюканович, Бранкодобри резултат. Медзитим, кед ше сце напредовац, треба обєктивно спатриц и нєдостатки на хторих би вич, Надь, И. Будински, Рац, Маньош и Виславски, нови тренер Саянкович, у ярнєй часци будзе мац на розполаганю и требало робиц у ярнєй часци першенства.

– Тото цо обачуєм як главни нєдостаток русинових бавя- даскелїх бавячох хтори скорей тренирали за Русин, а то – Дечох то тот же ше цалу прешлу сезону слабо тренирало, на- ян Чернок и Стефан Тома обидвоме зоз Лалитю, Керестурци Андрей Малацко и Деян Будински, як и Неманя Ковачевич и Алексей Джуджар хтори прешли зоз кадетох. За наиходзаце Першенство, хторе почнє 7. марца, русиновци буду штири раз до тижня отримовац тренинґи, у Спортскей гали и на Ярашу, а буду отримани и 5 приятельски змаганя, каждей нєдзелї по єдно. Перше приятельске змаганє будзе такой на нєдзелю 31. януара, на хторим фодбалере Русина буду бавиц на домашнїм терену процив фодбалерох зоз Савиного Села, а змаганє почнє на 14 годзин.■ Ан. М.

СПОРТСКИ СОЮЗ ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ

РОЗПИСАНИ ЯВНИ КОНКУРС

Општина Жабель и Спортски союз општини Жабель, всоботу, 25. януара, розписали явни конкурс за финасованє и софинасованє рочних програмох з обласци спорта у 2021. року. Конкурс отворени за потримовку локалних спортских орґанизацийох, здруженьох и союзох, за цо општина видвої 12 милиони динари. По конкурсу попри потримовки рочного плану роботи, средства мож питац и за вибудов, опрему и отримованє спортских обєктох, як и спортски стипендиї и пенєжни награди зоз обласци спорта у котрим ше витворюю потреби и поглєдованя гражданох. Спортски союз општини Жабель поволує спортски орґанизациї же би доручели рочну програму за чечуци 29. ЯНУАР 2021.

рок, як и потребну документацию за тот конкурс. Вецей о конкурсу мож опатриц на урядовим сайту Општини Жабель www.zabalj.rs. Отворени є по шлїдуюци пияток, 5. фебруара по 15 годзин кеди треба напознєйше придац потребне на Писарнїцу Општинскей управи Жабель, Николи Тесли 45 у Жаблю. Окрем сайту, комплетну проєктну документацию мож превжац и на Писарнїци. Вецей информациї мож достац и од Зорана Шолаї, члена Општинскей ради задлуженого за спорт на телефон 064/867-91-73 и при Николи Тодоровича на телефон 064/81-44-55-7 кажди роботни дзень од осем по штернац годзин, або на мейл solajaopstina@gmail.com С. С.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ТЕМА: СПОРТСКИ НОВИНАРЕ И ВИРУС КОРОНА

ПРЕД НАМИ РОК ЗА ОЗДРАВЕНЄ

Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

Велї з нас цо любиме спорт нє могли анї задумац же пре хороту вируса корона буду одказани велї спортски змаганя, фодбалски стретнуца у европских и шампионских лиґох, кошаркашски стретнуца у НБА лиґи и Евролиґи. Одложене Фодбалске першенство Европи и Олимпийски бависка хтори требали буц отримани того лєта у Япону. A кед ше даєдни змаганя и отримало, пре безпечносц, були без публики

З СТАТИСТИКА ХОРОТИ СПОРТСКИХ НОВИНАРОХ Тоти шорики настали у розгварки зоз двома новинарами и зоз думками автора текста. З другима словами, у нїм написани слова и роздумованя трох новинарох спортских рубрикох наших редакцийох. Статистично спатрене, од спомнутих новинарох хтори участвовали у твореню тексту, вецей як 60 одсто мали подле искуство зоз хороту. Од тих шейдзешат одсто охорених, за тераз, лєм єдна особа, лєбо 30 одсто ше успишно виборели зоз хороту, гоч, одвичательно твердзим, шицки були осторожни и притримовали ше предписаних мирох защити.

36 РУСКЕ СЛОВО

оглядом на вельке число одказаних и преложених спортских змаганьох, у спортским жарґону поведзено, мушиме припознац же вирус корона ище вше ма резултатску предносц. Хорота ше зявела и медзи спортистами, а и медзи новинарами хтори провадза спорстки манифестациї. Подняти мири защити, кед слово о нєщесцу хторе залапело цали швет, оправдано на боку здравя и живота шицких гражданох, та и спортистох и на концу и новинарох. СМУТНИ ЧАСИ За спортистох и любительох спорта позарядови стан принєсол смутни часи. Єдни нє маю змаганя и можлївосц указац свойо спортски досяги и схопносц, други нє можу уживац опрез телевизийних екранох и стадионох, а треци – новинаре нє могли, и ище вше нє можу, нормално робиц свою рпботу. Заш лєм, треба припознац же живот важнєйши на тот завод, бо хорота нє вибера, а до того ше мож прешвечиц каждодньово. Думаня спортистох, тренерох и спортсих роботнїкох о тей длугей павзи, насампредз без публики на стадионох и пошлїдкох вируса корони на клуби, познати. Тиж так познати становиска и вирних навиячох хтори лєдво чекаю дзень кед дзвери спортских аренох буду отворени.

Новинаре, спортски, од самого початку пандемиї нє скривали свой смуток пре одказованє спортских змаганьох и заверанє теренох за публику. СЕДМА (СПОРТСКА) СИЛА ПРОЦИВ КОРОНА СИЛИ За нєполни рок одкеди маме проблеми зоз корону, мож повесц же борба двох силох була оштра и безкомпромисна. Новинаре у тей борби, очиглядно мали вельо вецей слаби точки, насампредз прето же таку хороту история чловечества ище нє призначела. У нєй велї почувствовали моц хороти, а вельо и страцели тоту битку.

– Пандемия корона вируса потрафела шицки сфери каждодньового живота и роботи, та так и новинарство. Ми зоз радия и телевизиї можебуц и найвецей потрафени, понеже нам за велї емисиї нєобходни нєпоштредни, живи контакт з людзми на терену. Мнє особнє тот рок барз чежки з оглядом на тото же моя емисия „Спорт и рекреация”, котра ше емитує на трецей програми радия РТВ програми на руским язику, провадзи успихи спортистох, насампредз зоз нашей заєднїци. Та 29. ЯНУАР 2021.

sport@ruskeslovo.com

и попри тим же нєт каждодньового змаганя и у нормалних обставинох, под час пандемиї их скоро нєт нїяк. Пре епидемию велї шветово, европски и други змаганя одказани, а и нашо СБ „Яша Баков” тиж претаргнути и отримани лєм даскельо турнири, а тото шицко було у фокусу у моєй емисиї. У тей хвильки робим тематски емисиї, кариєри леґендох спорта з наших местох, алє и то тераз вельки проблем, понеже ризик и до дакого пойсц, окреме до старших людзох котри ше чуваю од потенциялней зарази зоз коронавирусом. Проблем же зме огранїчени и зоз собешеднїками, нєт нас вельо, алє и зоз тей громадки єст вельо тих котри жадаю бешедовац за радио. Затераз ми ше удало дойсц до материялу за емисиї, велька помоц нови технолоґиї, алє то нє тирваце ришенє и наздавам ше же ше у новим року помали почнє врацац шицко до нормали, понеже кед тота ситуация потирва, буд зе наисце чежко – гварел колеґа Златко Колєсар, спортски новинар у Рускей Редакциї Радио телевизиї Нови Сад.

ганя. Руснаци того лєта мали свойо Олимпийски бависка скоро кажди викенд – Спортски бависка „Яша Баков”, котри з векшей часци отримани, цо на й ва жнє й ше, и того року сполнєли циль котри нє лєгки. А то позберац, аж и у тей ситуациї, цо вецей спортистох. Златко Колєсар – Випровад зиц шицки тоти змаганя нє було лєгко. Стан през лєто (другей габи, трецим пику.... чи уж цо було) представени нам як нєвигодни, та новинаром у велїх медийох суґероване же би

„ОЛИМПИЙСКИ” СПОРТСКИ БАВИСКА „ЯША БАКОВ” – Рок 2020. велїм з нас нє останє у красним паметаню. Пандемия корона вируса уж помали охабя шлїд у шицких сеґментох дружтва и пременєлa живот шицким. Остатнїх рокох шведкове зме же спорт єдна окремна часц у живоце людзох, окреме младих, алє и тих котри го зоз задовольством провадза на стадионох, спортских галох або прейґ телевизиї. У тим шицким вельку улогу маю и новинаре котри преноша рижни змаганя и даваю окремни печац спорту. Медзитим, тот рок бул праве виволанє и за тих новинарох котрим спорт бул роботни задаток. Одразу нєт змаганя, нєт Олимпийски бависка, нєт Континентални змаганя, Премиєр лиґи, Примери, НБА лиґи... и кажда репортажа мала за тему корона вирус. По юний. А вец цалком нєзвичайне лєто. Правда, и далєй без найзначнєйшей спортскей подїї на швеце – Олимпийских бавискох, алє шицко тото цо нє було отримане вяри, мало свойо предлуженє влєце. Ознова фодбал, кошарка, рукомет, одбойка... и то под окремнима мирами и нормално, вистками о корона вирусу медзи спортистами – гварел нам наш собешеднїк Златко. Праве од мирох, як надпомнул, завишели и велї, такволани, аматерски зма29. ЯНУАР 2021.

Златко Рамач

цо менєй ходзели на терен и мали цо менєй контакти зоз людзми. И гоч велї думаю же робота новинара „паньска”, у таких и подобних ситуацийох є нє лєгка и мож повесц, опасна. У цалим 2020. року тема була корона вирус и велї теми анї нє могли буц обробени так як треба пре пандемию – потолковал Златко Рамач. Тераз велї колеґове заражени зоз Ковидом-19, велї прелєжали хороту, а єст и тих котри пре ньго, нажаль, вецей нє з нами. Кельо така ситуация будзе тирвац и кеди ше врациме до „нормалного” живота, чежко повесц. Алє єст надїї, бо 2021. рок наявени як „рок за оздравенє”. ■

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ Лїляна Еделински, Руски Керестур

Плазмова торта

Потребне: ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

чоколадова скорка купча 300 ґрами плазма кекси млєти 500 милилитри сладкей шметанки вельку квашну шметанку 500 милилитри чоколадового млєка 300 милилитри йоґурту 250 ґрами мелкого цукру чоколадово отрушинки за украшованє

Пририхтованє: Вимишац шметанку, мелки цукер и йоґурт. Додац млєти кекси и добре вимишац. То перши фил. Витрепац зоз миксером сладку шметанку и то би бул други фил.

1.

4.

38 РУСКЕ СЛОВО

2.

3.

Чоколадову скорку (цесто) преляц ровномирно зоз чоколадовим млєком, премасциц зоз плазма филом, на ньго сладку шметанку. Повториц поступок ище рац. На верх положиц шметанков фил и посипац зоз чоколадовима отрушинками. Смачного!

6.

5.

29. ЯНУАР 2021.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ

Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

Наташа Ковачевич, Руски Керестур

Сок зоз яблукох и мархви

Яблука и мархву Потребне очисциц и порезац на менши фалатки.

■ 2 килограми ябулка Усипац води тельо ■ килограм мархви же би их прекрило и ■ килограм цукру вариц у оддвоєних ■ 4 лимунтуси шерпеньох. Воду у хторей ше варело, одцадзиц. Охладзиц и зомлєц у блендеру лєбо соковнїку. Вец шицко вєдно, зомлєте, усипац до гарчка и додац 7 литри води (вєдно зоз тоту одцадзену воду у хторей ше варели яблука и мархва треба же би було 7 литри води) и килограм цукру. Вариц шицко вєдно ище 10 минути. До охладзеного соку успац 4 лимунтуси, добре премишац и усипац до фляшох. Послужовац без розридзованя. Чувац на жимним месце! Видзе коло 910 литри соку.

29. ЯНУАР 2021.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ПРЕДПЛАЦЦЕ ШЕ НА НОВИНИ „РУСКЕ СЛОВО” ПО СТАРЕЙ ЦЕНИ Рочна предплата на тижньово новини „Руске слово” и у 2021. року будзе 1.500 динари, односно 30 динари по прикладнїку. То стара цена предплати за 52 числа новинох „Руске слово”, зоз двома двочислами (за крачунсконоворочни и за пасхално-першомайски швета). Предплациц ше можеце при наших колпортерох и прейґ сайту https://www.ruskeslovo.com/предплата дзе и инструкциї за уплату. Гоч реална цена новинох маґазинского типу, котри виходза у фарбох и на 40 бокох, вєдно зоз поштанскима трошками преходзи вельо вецей як 30 динари по прикладнїку, НВУ „Руске слово” принєсло таку одлуку же бизме после економских пошлїдкох пандемиї затримали своїх предплатнїкох и вирних читачох. Велї читаче статї „Руского слова” читаю на нашим сайту, алє предплата на тижньово новини „Руске слово” то источашнє укладанє и до других дїялносцох у фирми, за котри наша установа нє достава стаємни средства од держави як цо то

РОК LXXVII ЧИСЛО 5 (3926) НОВИ САД, 29. ЯНУАР 2021.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

кнїжки, часопис „Шветлосц”, сайт и єдинствена у швеце дньова информативна аґенция по руски „Рутенпрес”. Прето модлїме наших читачох же би нам помогли и предплацели ше на „Руске слово”, алє и на други нашо виданя. Б. Варґа

Фото: Любомир Дудаш

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фотоґрафия: 0015P

Фотоґрафия: 0254P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох на слиП кох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу за културу войводянских Руснацох на число телефона 021/654-65-34, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Завод за културу войводянских Руснацох ма нове число телефона 021/654-65-34

■ СТАРШИ ГРАЖДАНЄ

ШЕ ПЕРШИ ВАКЦИНУЮ