RUSKE SLOVO 03

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ПРИРИХТОВАНЄ НАЦИОНАЛНОГО ОРКЕСТРА ЗА ШВЕТОЧНУ АКАДЕМИЮ

РОК LXXVI ЧИСЛО 3 (3872) НОВИ САД, 17. ЯНУАР 2020.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ читачох новинох „Руске слово” же би помогли препозППреоволуєме нац особи на старих фотоґрафийох. точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кед препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

■ ДЗЕНЬ РУСНАЦОХ У ШИДЗЕ

ЗМИСТ

■ Людзе, роки, живот 22–23. Наш госц: Боян Колошняї з Руского Керестура

■ Тижньовнїк

■ Духовни живот

3–9. Специял Ґу Националному швету Руснацох

28. Реставраторски роботи у коцурскей церкви

■ Нашо места

■ Информатор

12. Зашедала Скупштина општини Шид

30–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Економия

■ Спорт

14–15. О продукциї желєняви у Ґосподїнцох

34. Преглашени спортисти рока у Вербаше

■ Култура и просвита

■ Интермецо

20. Кадрово пременки у керестурским Доме култури

38–39. Горуци тепши

Насловни бок: Лєтня владическа резиденция у Шидзе, авторка фотоґрафиї: Вероника Вуячич

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

2 РУСКЕ СЛОВО

17. ЯНУАР 2020.

СПЕЦИЯЛ

ЦЕНТРАЛНА ПРЕСЛАВА НАЦИОНАЛНОГО ШВЕТА РУСНАЦОХ У ШИДЗЕ

ЗАЄДНЇЦКА РОБОТА НА ПРОМОЦИЇ И ЧУВАНЮ НАШЕЙ РУСКЕЙ ТРАДИЦИЇ Пише: Борислав САКАЧ, предсидатель Националного совиту Руснацох

З

а нами рок котри за роботу Националного совиту находзели тоту нєобходну енерґию алтруизма и пошвецеРуснацох представял початок, бо зме мали надосц носци на хасен цалей рускей заєднїци. Прешли рок тиж так бул и початни рок за мнє як предобовязки и административней роботи коло писаня нового Статутa, Дїловнїкa и других правних актох сидателя Националного совиту и з оглядом на тото же сом котри були обовязним пре прилагодзованє новим пози- мал даяки искуства по питаню роботи у предходним тивним законским предписаньом. Було потребне офор- зволаню, то ми дало окремни мотив же бим спатрел и применєл у терашнєй пракси дїломиц шицки одбори и заплановани роботни цела котри предОбачлїве же у шицких руских местох творни ришеня. Насампредз сом нащивел шицки локални самоуставяю основни полуги упраиснує позитивна енерґия котру прави у котрих жию Руснаци и вяцкей моци нашого Руского механїзма и єдиного правного потребне унапрямиц и вихасновац у цо упознал ше зоз обставинами у векшей мири, бо, так повесц, анї у тих местох и проблемами зоз цела котре ше стара о шицких єдней локалней самоуправи ище нє котрима ше стретаю нашо людзе, Руснацох на териториї Репудосягнути максимални потенцияли нашо здруженя гражданох, нашо блики Сербиї, у першим шоре културно-уметнїцки и културноо нашим образованю, о нашей култури, о нашим информованю и о службеним хасно- просвитни дружтва и други орґанизациї котри там исную. Обачлїве же у шицких тих местох иснує позитивна енерґия ваню язика и писма. Тото шицко вимагало окремни труд и напруженє нашого котру потребне унапрямиц и вихасновац у цо векшей мири, тиму занятих особох у Националним совиту, и з тей нагоди бо, так повесц, анї у єдней локалней самоуправи нє досягбим им сцел окреме повинчовац и подзековац на їх сови- нути максимални потенцияли, гоч евидентне же ше рукотох, искустве, витирвалосци и сцелосци котру указали и водзаци структури намагаю помогнуц у отримованю применєли у тим прешлим року и тей обсяжней роботи. посцигнутих уровньох зоз предходних часох, у обласцох Тиж так, винчуєм шицким членом Националного совиту котри у компентенциї Националних совитох. Прето же ше прилапели тей одвичательней роботи и вжали потребне змоцнїц роботу у подручних канцеларийох и на активну учасц у роботи одборох и роботних целох, а окреме тот способ актуализовац проблематику зоз котру ше стревинчуєм заменїкови предсидателя, подпредсидательом и таю Руснаци у своїх локалних самоуправох. На тот завод подпредсидательки, предсидательом и предсидательком жадам тиж так повинчовац шицким людзом котри активно одборох и роботних целох на їх щирей и конструктивней уключени до роботи у подручних канцеларийох, а окреме потримовки, хасновитих дискусийох зоз хторих ше виро- сцем визначиц подїю формованя и отвераня новей єли нови попатрунки на чежки обставини у котрих зме ше подручней канцелариї у Сриме, у Бачинцох. Будземе нашли у прешлим року, нови идеї, нови ришеня и указовали робиц и на нашей потримовки по проєкту интеркултурална нєдостатки котри исновали у скорейших и терашнєй носци у главним городу, у Беоґраду и намагац ше и там роботи Националного совиту. Так зме шицки вєдно на оформиц подручну канцеларию нашим Руснацом котри даяки способ дали доприношенє у терашнєй роботи Наци- там жию, а котри ентузясти, схопни людзе и фаховци дзечни оналного совиту, цо нам дало можлївосц приблїжиц ше ґу представяц нас у таким вельким стредку. З оглядом на тото же нас у тим Новим 2020. року очекую оптималним параметром, а даґдзе посцигнуц и максимум. У прешлим року ше указало же НВУ „Руске слово”, державни виберанки, искуство нам гутори же велї процеси Завод за културу войводянских Руснацох, РНТ „Петро буду у велькей мири спомалшени, же годно буц финансийни Ризнич Дядя” и Фондация „Ruthenorum”, котрим снователь почежкосци котри зме дожили у першей половки лоньского Национални совит, функционую вецей лєбо менєй успи- року, кед виберанки були лєм наявени. Прето окреме обрашно, пре обєктивно нєвигодни финансийни причини у ко- циме увагу на нови жридла и способи финансованя котри трих ше у тей хвильки находзи Совит. Прето су примушени нам доступни и место же бизме глєдали ришеня лєм у максимално ше опрец на свойо власни руководзаци и Републики Сербиї и АП Войводини, будземе ше намагац орґанизацийни моци и у складу зоз тим указую огромни вихасновац рижни Европски фонди, будземе нащивйовац ентузиязем, схопносц и витирвалосц у отримованю нашей амбасади державох у котрих жию Руснаци и робиц на рускей традициї. Им тиж винчуєм и жадам же би отримали формованю билатералних спорозуменьох и медзидерпотерашнї уровень у пестованю здобутого маєтку котри жавних контрактох котри би нас моцнєйше могли повязац нам охабели нашо оцове, дїдове, предки и же би и далєй и обезпечиц нам лагоднєйшу будучносц.■ 17. ЯНУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 3

СПЕЦИЯЛ ЦЕНТРАЛНА ПРЕСЛАВА НАЦИОНАЛНОГО ШВЕТА РУСНАЦОХ У ШИДЗЕ

СТОРОЧНИ КОНТИНУИТЕТ КПД „ДЮРА КИШ” Пише: Наташа ЕДЕЛИНСКИ МИКОЛКА, координаторка Подручней канцелариї Националного совиту Руснацох у Шидзе

П

Фото: В. Вуячич

ред 10 роками, Шидянє пер- руского народу. През час Дружтво шираз були домашнї Централ- „Дюра Киш” меняло свойо назви, ней пре слави Националного швета алє главни мотив остал – зачувац Руснацох, Познєйше, 2017. дома- Руснацох, руски язик, културу и шнї Централней пре слави Нацио- традицию пред почежко сцами хтоналного швета були Бикичанє, а ри приношели часи и пренєсц их на того року то ознова Шидянє. То млади поколєня. значи же Општина Шид по През час Дружтво „Дюра Киш” треци раз центер пре слави наменяло свойо назви, алє главни шо го На ци о нал но го шве та. Општина зоз потримованьом мотив остал – зачувац Руснацох, Централней пре слави Дня Руруски язик, културу и традицию сна цох при по зна ва ру скому пред почежкосцами народу значносц у културним хтори приношели часи и пренєсц и етнїчним богат стве локалих на млади поколєня ней заєднїци, з єдного, и потри мує ро боту на ших ДруНєшка зме шведкове пошвидшажтвох у очуваню традициї, идентитету и язика руского народу на сво- ней цихей асимилациї и злїваня зоз єй териториї, з другого боку. Шид другима народами у околїску. Под и КПД „Дюра Киш” вибрани же би наглим прициском швидкого живоправе того року по други раз були та, нєдо статку часу за себе, а у домашнї пре вельки ювилей хтори слави тото Дружтво, а то 100-рочнїца од його снованя. За саму Општину значносц потримованя тей подїї праве у тим же означованє того велького ювилея почнє зоз Централну пре славу Националного швета Руснацох праве у Шид зе, дзе руске Дружтво уж цале єдно сторочє ма вигодни условия за пе стованє и розвой рускей традициї, язика и култури. За домашнїх Руснацох то велька чесц, бо указуємє же нас, можебуц, нєт тельо кельо бизме любели же би нас було, алє и по при тим ус пи шно отри му є ме руски огень. Руске Дружтво у Шиду єдно з найстарших орґанизованих Дружтвох при Руснацох у Сербиї. Уж 100 роки у континуитету коло себе збера Руснацох у Шидзе и околїску, перше з намиру друженя и образованя по руски, а тиж и зоз цильом отримованя традициї и фолклору

4 РУСКЕ СЛОВО

шве це но вих тех ноло ґ и й ох, Ру снаци ше з початку нє знашли найлєпше. Векшина рускей традициї пре технолоґийни, а зоз тим и културолоґийни пременки щезла, а зачувала ше лєм у фолклору. Часц того фолклору ше нєшка пе стує по тих истих наших, руских, Дружтвох. Руски язик и култура вше менєй жию по обисцох у ми ша них мал жен ствох, а у школох ше мацеринска бешеда найчастейше виучує лєм як вибор ни пред мет. Нє сви домо, перше ше чловек сам поцагнє пред почеж ко сцу поми риц нове и старе. Часточку страци, а часточку и зачува од того свойого руского, алє лєм у себе, яґод кед би ше ганьбел. По тим, таки модел роздумованя пренєше на свойо дзеци, а вони на свойо, покля нє пре станю чув ство вац у се бе нїч од то го руского у себе. Нє да й ме же би зме ше стра це ли у ча ше хто ри пред на ми. Пред вид зме и по хоп ме по чеж ко сци хтори нам иду вочи и зоч ме ше з нї ма – по ру ски. По чи ту й ме цудзе, алє перше любме и чу вай ме сво йо. Науч ме сво йо дзе ци же нєт ме ста за га нь бу кед бе шеда о вла сним идентитету. Научме их любиц свою ро злич носц и це шиц ше з ню. Науч ме пер ше се бе, а вец и их ход зиц до ру ских Дружтвох на друже ня же би зме вєд но нє лєм потри мо ва ли, алє и отри мо ва ли ру ску кул ту ру. Науч ме ше озно ва дружиц коло ру скей шпи ван ки же би зме пред луже ли тоту ви ков ну традицию хтора нам дата на чуванє. Пра ве би нас На ци о нал не шве то Ру сна цох чия ше Цен трал на пре сла ва отри мує у Шид зе ма ло здо гад нуц на тото же хто зме и ке льо вред зи ме. ■ 17. ЯНУАР 2020.

СПЕЦИЯЛ

Фото: В. Вуяич

ЦЕНТРАЛНА ПРЕСЛАВА НАЦИОНАЛНОГО ШВЕТА РУСНАЦОХ У ШИДЗЕ

ДОМАШНЄ КПД „ДЮРА КИШ” У ЮВИЛЕЙНИМ РОКУ За Руснацох у Шидзе 2020. рок значни прето же ше наполня полни 100 роки (1920–2020) од снованя Рускей читальнї и орґанизованого пестованя рускей култури, чий ношитель после Другей шветовей войни КПД „Дюра Киш”. Ювилейни рок почнє зоз отримованьом Централней шветочносци з нагоди преслави Националного дня Руснацох, а Шидянє буду по други раз домашнї швета. У сотруднїцтве зоз Заводом за културу войводянских Руснацох и потримовку локалней самоуправи, пририхтованя за тоту значну подїю тирваю уж мешацами Пишу: Владимир ДЇТКО Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

У

децембру установени и конєчни змисти як тота програма будзе випатрац, а домашнї ше буду намагац представиц на цо лєпши способ. У КПД „Дюра Киш” порихтани буц добри домашнї и орґанизаторе и, указац госцом и ширшей явносци историят розвою култури при Руснацох на тих просторох у Сриме. О историяту рускей култури у Шидзе и Централней преслави Националного швета Руснацох бешедовали зме зоз Далибором Болдишом спред Управи Дружтва и Дюром Латяком, писательом, публицистом и добрим познавательом историї Руснацох, хтори нам акцентовал найважнєйши историйни хвильки у розвою рускей култури на тих просторох.

– Од инициятиви РНПД по снованє Рускей читальнї у Шидзе нє прешло анї пол рока, бо є основана,

17. ЯНУАР 2020.

спрам доступних жридлох, 1920. року, найвироятнєйше такой на початку. Таке заключенє нам суґерує фотоґрафия зоз 1933. року, на котрей висликовани 30 члени Рускей читальнї, зоз опрез нїх положену таблїчку, на котрей написане же Читальня основана 1920. року. Шедзиско єй було у будинку Рускей школи, дзе була и дзияковня, дзе нєшка нови будинок КУД „Дюра Киш”. Тиж до такого заключеня пришла и професорка Леона Лабош Гайдук у своєй моноґрафиї „Руснаци у Шидзе 1900-1950”, зоз котрей дознаваме и вецей други деталї зоз културного и, нє лєм културного живота Руснацох у Шидзе, у перших пейцох деценийох 20. вику – толкує Дюра Латяк. Зоз спомнутей моноґрафиї Леони Лабош Гайдук дознаваме же до ширшого одбору РНПД зоз Шиду були вибрани о. Дюра Бесерминї и Емил Яким. РУСКЕ СЛОВО

u

5

СПЕЦИЯЛ ЦЕНТРАЛНА ПРЕСЛАВА НАЦИОНАЛНОГО ШВЕТА РУСНАЦОХ

u

Гайдукова тиж призначела же праве священїк Дюра Бесерминї „бул тот водзаци интелектуалєц зоз Шиду, котри бул снователь и РНПД Руснацох Югославиї и инициятор препороду Руснацох у Шидзе, снователь Рускей читальнї РНПД, особа котра заслужна же Шид нї у чим нє заоставал за Керестуром”.

любови ґу уметнїцкей фотоґрафиї и ма уж длугорочне богате творче искиство, а буду виложени єй найлєпши фотоґрафиї.

– Як и на каждей Централней преслави Националного шве та, на й знач нє й ша про гра ма буд зе Шве точ на академия хтора планована на 20 годзин у сали Култур-

– Патрене у цалосци, шидянски дилетанти у периодзе иснованя Читальнї (1920–1941) виведли 19 рижни театрални фалати, а режисере им були: Михайло Ковач, Кирил Бесерминї, Осиф Торма, Микола Горняк, Андри Загорянски, Яким Мудри и Юрий Авґустин Шереґи. Треба надпомнуц же нє шицки театрални фалати виведзени у рамикох Читальнї, алє то дилетантом нє було важне – Дюра Латяк

– Перши писани информациї о активносци Рускей читальнї у Шидзе замерковали зме у „Руских новинох” число 16, од 19. марца 1925. року (бок 3.) у рубрики „Зоз наших валалох”, дзе ше спомина же млади учитель Григорий Дуда основал хор и наступел з нїм „тей прешлей 1. нєдзелї поста” и же „тот хор першираз шпивал под час Св. Служби Божей, и то так крашнє и складно, же ше народ лєдво од слїзох стримовал”. Треба ту спомнуц же хор уж и скорей исновал. Гайдукова наводзи же є основани у периодзе 1920–1924, кед з нїм дириґовал скравец Силвестер Еделински, як самоуки дириґент. Випатра же статус Читальнї нє бул до конца реґуловани, гоч ю основали члени РНПД. Реґуловани є, по шицким, аж 1924. року, кед у Шидзе основани Месни одбор Руского народного просвитного дружтва. Теди мож прилапиц же Читальня и официйно була под управу Месного одбору РНПД – визначел Латяк. ПРОГРАМА ЦЕНТРАЛНЕЙ СВЯТОЧНОСЦИ По утвердзеней програми, преслава почнє з духовну часцу, точнєйше зоз Архиєрейску Благодарну Службу Божу у церкви Преображеня Господнього на 17 годзин. Такой по Служби Божей, плановани такволани Етно стол хтори будзе у Руским доме, односно шедзиску КПД „Дюра Киш”. Вредни жени зоз того Дружтва порихтаю

СНОВАНЄ КПД „ДЮРА КИШ” По законченю Другей шветовей войни културнопросвитна дїялносц у Шидзе почина аж у априлу 1946. року як филияла Рускей матки, основаней 21. октобра 1945. року у Руским Керестуре як єдини официйни представнїк Русинох у тедишнєй Демократскей Федеративней Югославиї. После єй „трансформованя” у юнию 1948. року до Секциї за Русинох при Союзу културно-просвитних дружтвох АП Войводини, по наших местох ше почало сновац окремни КПД. Так у Шидзе од 1951. року иснує Културно-просвитне дружтво „Дюра Киш”, котре и нєшка дїйствує и предлужує дїялносц, започату пред сто роками зоз снованьом Рускей читальнї. Дружтво мено достало по борцови з НОБ, хтори траґично погинул 1942. року.

но-образовного центра. Домашнї зоз КПД „Дюра Киш” у тей уметнїцкей програми буду мац свой блок у хторим ше укажу зоз шпиванку, музику и красним поетским словом. На Шветочней академиї наступи Старша мишана шпивацка ґрупа хтора одшпива шпиванку „Плїва хмарка”. Як солиста наступи Драґан Макивич хтори одшпива шпиванку „Моя заградка” автора покойного композитора Славка Загорянския зоз Шиду, а у

– Шидянє порихтани буц добри домашнї и щиро привитац шицких госцох и так започац рок кед означую ве льки ювилей, 100-рочнїцу од свойого културного орґанизованя и так войду до нового столїтия уметнїцкей творчосци – Да либор Болдиш

руски традицийни слани и сладки єдла хтори понукню госцом и нащивительом манифестациї. За 19 годзин у голу Општинскей управи Шид, плановане отверанє вистави малюнкох зоз потерашнїх подобових колонийох „Руски двор”. Спомнуту колонию даскельо роки вєдно орґанизую Парохия Преображеня Господнього и КПД „Дюра Киш” и на хторей участвую нє лєм руски маляре зоз нашх местох, алє и други. З колонийох настал богати уметнїцки фонд , а за тоту шветочну нагоду направени вибор од 22 найлєпших малюнкох хтори буду указани публики. Окрем малюнкох, на тей вистави буду виложени и уметнїцки фотоґрафиї Ивони Торма Джамич, хтора позната по своєй уметнїцкей прихильно сци и

6 РУСКЕ СЛОВО

рефрену би го мала провадзиц Старша мишана шпивацка ґрупа. Тиж наступи и Младша шпивацка ґрупа хтора одшпива шпиванку „Явор, явор”. Зоз поетским словом представи ше наш познати рецитатор Мирослав Малацко зоз Руского Керестура хтори будзе гуториц стихи писнї ”Бешедо моя” Михайла Ковача – гварел нам Далибор Болдиш спред управи Дружтва. ТРАДИЦИЯ ДРАМСКЕЙ ДЇЯЛНОСЦИ Кед слово о драмскей дїялносци, вец мож заключиц же и ту значну улогу одбавел Месни одбор РНПД.

17. ЯНУАР 2020.

ТИЖНЬОВНЇК STANOVISKA

У ШИДЗЕ

Фото: В. Дїтко

По здогадованю покойного учителя и писателя Михайла Ковача драмска дїялносц вироятно почала пред 1929. роком, кед шидянски школяре стреднїх школох виведли Ризничов фалат „На синокосу”, док писани

шлїд реґиструє же аж 1930. року, 19. януара у сали готела „Шалош” шидянски руски дилетанти виведли театрални фалат Михайла Ковача „Янкова женїдба”, котри вон и режирал.

СТО РОКИ РУСКЕЙ ЧИТАЛЬНЇ Кед пред 100 роками основане Руске народне просвитне дружтво, єдна з главних акцийох му була иницированє и помагане снованя руских читальньох по шицких местох дзе Руснаци жили у значнєйшим чишлє. Читальнї и при других народох у окруженю були стредки у котрих ше одвивала главна часц їх културного живота. При читальньох исновали хорски ансамбли, танєчни и театрални ґрупи. Медзи главнима актерами снованя руских читальньох були преважно священїки, учителє и делеґати, котри участвовали на Сновательней схадзки РНПД 2. юлия 1919. pоку у Новим Садзе.

– Як дознаваме зоз моноґрафиї Леони Гайдуковей дилетанти рихтали представи, особлїво у чаше кед з нїма робел режисер Юрий А. Шереґи. Як познате, Шид под час Другей шветовей войни бул у гранїцох так воланей Нєзависней Держави Горватскей, та аж зоз спомнутей моноґрафиї дознаваме же Дружтво робело и под час 1941. и 1942. року, алє нє спомнуте же яки програми рихтани. Наведзене лєм же з нїм руководзел Андри Загорянски – гвари Латяк.■ 17. ЯНУАР 2020.

Пише: Каролина ПАПУҐА, професорка руского язика

ЛАЙК ЗА ЩЕСЦЕ Понеже лєм цо прешол жимски розпуст, було нагоди прешпацирац ше по валалє. Окрем старших особох, мож замерковац же на улїцох дзеци мало єст. Скоро же их анї нєт. Питам ше, гоч и знам одвит, же цо робя. Шедза, „блея” до телефонох, або бавя бависка на компютеру. Правда, нє мали зме шнїгу, алє ше ми видзи же би слика була иста и кед би валал бул завяти по стрехи. Бавели ше и ми, думам себе. Тельо же за нашо бависка було нєобходне анґажовац цале цело, нє лєм пальци на рукох. Ми ше мушели порушац зоз места же бизме ше бавели. Нєшкайши дзеци лєдво знаю бежац. Нє пендраю ше по древох, нє цагаю шерпенки по праху, нє прескакую плоти. Кед сом з єдней нагоди на годзини спомла пильки, вообще нє розумели же о чим я то проповедам. Прескакованє штранджка, скаканє на ґуми, пребегованє яркох, правенє хижкох на долїни, лапанє сухих жабох... шицко то забути активносци. Маю вони свойо: лайкованє, хаштеґованє, синованє, дебованє. И якош их сануєм. Сущносц дзецинства, пубертету, та и вчасней адолесценциї би нє требало буц лєм лайкованє. Нє мам сто роки, нє катеґоруєм ше ґу старим, ише вше. Випатра же сом лєм старомодна. И нє лапам крочай зоз часом, голєм цо ше тей теми дотика. А анї нє жадам. Алє, нє може ме нє лапиц смуток кед ше здогаднєм яке було нашо дзецинство. Кед станєш, нє знаш цо перше зоз собу. Чи патриц Школску програму (котра давно замарла) на телевизиї, чи вибегнуц зоз обисца бо уж цале дружтво вонка, чи ше вожиц же на бициґли, чи рошуляц ше, вишац по вербох, скакац по баркох, гомбац ше на колїмбачки, пойсц опатриц бабу и дїда, лапац риби, краднуц вишнї, та такой сцекац кед сушеда видзе и дудре на нас, алє зоз скритим ошмихом под нахмуреним обервом. Наисце хиби тот час кед дзеци були дзеци, час кед нє було айфони, айпеди и шицки провадзаци ґаджети. Час кед ше идуци по драже поздравкало, а нє „булєло” до телефона, час кед ше родичох нє ословйовало зоз „брате”, а старшим ше нє гуторело „ти”. Нє мам я проблем зоз нєшкайшим часом. Плївам як знам. Мам достаточно роки же бим знала цо вибрац. Знам цо ше ми пачи, а цо нє. Мам памятки. Уписованє до споменарох, лексиконох, друженє зоз пайташами, премотованє касетох, чеканє спота же би ше зявел на тв-у. Нє мож ше нє опитац, яки памятки буду мац нєшкайши ґенерациї кед маю „пратиоцох”, а нє пайташох, кед чатую место же би приповедали, лайкую место же би любели. О чим вони буду приповедац наиходзацим ґенерацийом, котрих пахох ше буду здогадовац, чи буду знац як пече роздарте колєно, або як болї кед станєш на фалат склєнчини, та же биш престал плакац, достанєш фалат хлєба намасцени зоз маджуном. Дзецинство. Праве дзецинство. Кед ше го здогаднєш, вивола ци ошмих на твари. Нє лайк, ошмих. И вец похопиш же ши нє старомодни, алє просто носталґични за дачим чого вецей нєт, а випатра же го вецей анї нє будзе.

Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 7

СПЕЦИЯЛ ЦЕНТРАЛНА ПРЕСЛАВА НАЦИОНАЛНОГО ШВЕТА РУСНАЦОХ У ШИДЗЕ РОЗГВАРКА ЗОЗ ЗАМЕНЇКОМ ПРЕДСИДАТЕЛЯ ОПШТИНИ ШИД ЗОРАНОМ СЕМЕНОВИЧОМ

ПРИОРИТЕТ ИНВЕСТИЦИЇ И НОВИ РОБОТНИ МЕСТА Пише: Владимир ДЇТКО

Шидска општина треци раз за остатнї дзешец роки домашня Централней шветочносци з нагоди Националного швета Руснацох. Ґу тому, на подручу тей локалней самоуправи, Национални совит Руснацох однєдавна ма и найвецей подручни канцелариї, у Шидзе, Бикичу и нєдавно формовану у Бачинцох

З

оз таку значну потримовку локална самоуправа у Шидзе у пракси потвердзує же почитує и потримує меншински национални заєднїци же би пестовали и очували свой национални идентитет. То тиж и нагода и повод деталнєйше представиц каждодньове функционованє и активносци локалней самоуправи, хтори за циль маю обезпечованє лєпших условийох за живот шицких єй гражданох. Локална власц у општини Шид приводзи ґу концу штирирочни мандат зоз численима роботами кед слово о инфраструктурних проєктох на подручу цалей општини, и обчекуюци приход инвеститорох и отвераня нових роботних местох, у найкратшим би бул биланс дотерашнєй роботи. Цо ище поробене и цо ше обчекує же ше пороби у 2020. року, бешедовали зме зоз заменїком предсидателя општини Шид Зораном Семеновичом. На початку розгварки, Семенович акцентує же и у тим року приори-

ДЗЕЧНЄ ПРИВИТАЛИ ДЗЕНЬ РУСНАЦОХ Локална самоуправа без роздумованя дала потримовку же би того року Шид ознова бул домашнї Централней преслави Националного швета Руснацох у Сербиї, и финансийно допоможе же би швето було преславене на найлєпши способ. Здогаднєме же шидска локална самоуправа помогла и кед 2017. року Бикич бул домашнї Централней преслави, кед шветочна академия отримана у сали Културно-образовного центру у Шидзе.

– Дали зме потримовку и за отверанє Подручней канцелариї Националного совиту Руснацох у Бачинцох. Препознали зме вимоги и потреби Руснацох у Бачинцох и у сотруднїцтве зоз Месну заєднїцу обезпечена простория за роботу у будинку Месней заєднїци. Мушим визначиц же маме окреме добре сотруднїцтво зоз Националним совитом Руснацох – гвари Зоран Семенович.

8 РУСКЕ СЛОВО

тет предлужиц значни инфраструктурни роботи на подручу општини Зоран Семенович и прицагнуц инве стициї, а насампредз визначує индустрийну зону нєдалєко од Адашевцох на поверхносци блїзко 120 гектари хтора ма барз добре положенє пре блїзкосц авто драги Беоґрад–Заґреб.

– Удало нам ше по штредок новембра закончиц другу фазу пошореня индустрийней зони, повязац ю зоз державну драгу, а на драги у самей зони зме покладли друге асфалтне пасмо же би витримала и найвекши обтерхованя. Тиж зме ту направели и дражку за бициґлистох, покладзени оптични кабел, тестирана функция водоводней мрежи. Чекаме и на согласносц Покраїнского секретарияту за енерґетику же бизме достали дошлєбодзенє и же би „Сербия ґаз“ поставену ґазну мрежу пущел до функциї. У индустрийней зони маме и першого инвеститорка,а то подприємство „Термо вул“ хторе почало пририхтуюци роботи на вибудови фабрики у хотрей будзе 50 роботни места – визначує Зоран Семенович. Наш собешеднїк далєй предлужує же потенциялни инвеститоре приходза и розпатраю зону, розпитую ше за условия инвестованя, а їх писма о заинтересованосци ше посила до републичней Дирекциї за державни маєток хтора управя зоз жему у мено Влади Републики Сербиї. Єст заинтересованих инвеститорох и зоз далєкого Китаю хтори розпатраю можлївосц вибудови фабрики за прерабянє овоци. Зоз отвераньом нових фабрикох, у општини ше наздаваю же будзе зопарте одходзенє роботней моци до иножемства, цо у општини Шид остатнїх рокох досц обачлїве. КОМУНАЛНА И ТРАНСПОРТНА ИНФРАСТРУКТУРА Заменїк предсидателя општини Шид Зоран Семенович далєй толкує же, после велїх деценийох чеканя, приводзи ше ґу концу и подмирйованє з воду валалох хтори потераз нє мали водоводну мрежу.

17. ЯНУАР 2020.

СПЕЦИЯЛ

ЦЕНТРАЛНА ПРЕСЛАВА НАЦИОНАЛНОГО ШВЕТА РУСНАЦОХ У ШИДЗЕ У предходних рокох, водоводна мрежа збудована у Соту, потим у Бикичу и Привиней Ґлави, подмирйованє у 2019. року ришене и у валалу Люба, а у 2020. року плановане же би ше тот проблем ришело и у Моловину. Проєктно-технїчна документация за тот водовод у закончуюцей фази и обчекує ше же би на яр почали роботи и на водоводней мрежи у Моловину. Локална власц значну увагу пошвецела и реконструованю школских будинкох нє лєм у Шидзе, алє и на валалох. Реконструовани школи у Беркасове, Бикичу, Соту и Моловину, ришени проблем зоз зогриваньом у школох у Ґибарцу, Батровцох, Бинґули и Вишнїчеве, а роби ше и на реконструкциї школи у Вашици хтора би пошвидко мала буц закончена.

– Кед слово о школских будинкох, чекаю нас роботи на физкуктурней сали у Вишнїчеве и реконструкциї физкултурней сали школи у Бачинцох. Потим плануєме и реконструкцию у ОШ „Сримски фронт“ у Шидзе и вибудов завартого базену за плїванє. Од єшенї би требали буц започати значни роботи на реконструкциї ОШ „Бранко Радичевич“ у Шидзе – гвари Семенович.

– Кед слово о образованю, треба додац же будземе будовац ище єдну дзецинску заградку коло базенох хтору будзе финансовац Министерство просвити. Тиж ришиме и змесценє Основней музичней школи „Филип Вишнїч“, бо будзе реконструовани будинок у Карадьордьовей улїци (дакедишня Трумичова хижа), за 280 школярох и ту будзе крашнє ушорени двор хтори ше будзе хасновац за рижни културни подїї – гвари заменїк предсидателя општини Шид. У Шидзе ше децениями бешедує и обчекує вибудов обиходнїци коло городу, а од марца то би ше мало и зисциц.Тот капитални проєкт вошол до програми роботи ЯП „Драги Сербиї“, Дирекциї за драги и Министерства будованя и инфраструктури. По тим планє, обиходнїца

МИҐРАНТСКА КРИЗА ВЕЛЬКЕ ВИВОЛАНЄ Заменїк предсидателя општини Шид Зоран Семенович у розгварки визначує ипроблем миґрантскей кризи зоз хтору ше општина Шид зочує од самого єй початку. Кед миґранти масовно зоз Блїзкого востоку рушели до Заходней Еврипи, драга их водзела праве през Шид.На подручу општини ше находза три прилапююци центри за миґрантох,алє найвекши проблем були нєреґистровани миґранти.

– Зоз миґрантску кризу ше будземе зочовац и у наступних рокох,а нам найзначнєйше же би миґранти нє знємирйовали домашнїх, нє потупйовали закон и нє робели каребни дїла цо ше знало случовац, и цо вец уплївовало на неґативне розположенє ґу миґрантому часци домашнього жительства - потолковал Зоран Семенович.

ше будзе пресцерац од драги хтора водзи ґу гранїчному преходу зоз Републику Горватску Товарнїк, и то такволани „други крак” хтори приоритетни и будзе исц у напряме драги за Адашевци у длужини коло 6,5 километри.

17. ЯНУАР 2020.

Шицки роботи будзе финансовац Влада Републики Сербиї и роботи би, по плану, мали буц закончени за два роки. На тот способ будзе розтерхована драга през центер Шиду за вельки терховни превозки хтори ту преходза.

Индустрийна зона при Адашевцох будзе интересантна инвеститором

Тиж у планє и вибудов драги до валалу Ямена ґу Рачиновцом у РепубликиГорватскей у вредносци коло 208 милиони динари. Найвекша часц средствох будзе обезпечена з висших уровньох власци, а у финансованю з єдну часцу тиж будзе участвовац и општина Шид. У планє тиж так и же би ше ґенерално реконструовало централну улїцу Цара Душана зоз заменьованьом шицких инсталацийох и кладзеньом нового асфалту. И жителє Илинцох тиж буду задовольни, бо ше у їх валалє почнє будовац Здравствена амбуланта. ПОТРИМОВКА СПОЛНЬОВАНЮ МЕНШИНСКИХ ПРАВОХ Зоран Семенович визначує же општина Шид мултиетнїчна и мултикултурална, и же ту шицки национални меншини маю нагоду и условия сполньовац свойо права по найвисших стандардох. Локална самоуправа их финансийно потримує, а ту вшелїяк и Руснаци, през порядне финансованє и проєкти у обласци култури, а значни укладаня и у обласци сакралней инфраструктури, односно потримовка парохиялним церквом.

– Потримали зме фестивал народних орхестрох „Мелодиї Руского двору“ и учишлєли го до календара манифестацийох од значеня за город. Нє бул сом информовани же у 2019. року було проблема зоз финансованьом „Русин филм феста“ и же є прето нє отримани, гоч локална самоуправа опредзелєла средства хтори нє були достаточни, бо нє достати и прилїв зоз других жридлох. Тото нєпорозуменє зме превозишли у децембре на схадзки у Руским доме, и за 2020. рок локална самоуправа опредзелї средства и за тот фестивал, бо нам значне кед до нашого городу приходза и госци зоз других штредкох и иножемства – гвари Зоран Семенович и надпомина же финансийну потримовку маю и шицки три руски културно-просвитни дружтва зоз општини – Шиду, Бикичу и Бачинцох, як и грекокатолїцки церкви на подручу општини Шид.■

РУСКЕ СЛОВО 9

НАШО МЕСТА РОЧНА СКУПШТИНА МАЙСТРОХ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

СКРОМНИ ФИНАНСИЇ, АЛЄ ЄСТ ДЗЕКИ ЗА РОБОТУ

У просторийох Майсторского дома, внєдзелю 5. януара, традицийно отримана уж 186. рочна Скупштина Здруженя ремеселнїкох и приватних поднїмательох у Руским Керестуре . На самим початку, предсидатель Здруженя Владимир Емейди привитал шицких присутних, а потим зоз минуту цихосци дата почесц покойним майстром, членом Здруженя. Предсидатель Здруженя пречитал и звит о роботи у прешлим 2019. року, як и план роботи за 2020. рок, а Финансийни звит за 2019. рок на Скупштини представел подпредсидатель Здруженя др Михайло Семан. У звиту о роботи Емейди, медзи иншим, визначел вецей роботни акциї и активносци на отримованю и адаптованю обєкта, як и менянє облакох у Майсторским доме хторе финансовала Општина Кула. Керестурски поднїмателє у 2019. року орґанизовали традицийни Майсторски бал, екскурзию за своїх членох, а у рамикох Фестивала култури „Червена ружа” успишно орґанизовани и Керестурски саям у сотруднїцстве зоз Здруженьом женох „Байкаˮ дзе, як гварел предсидатель Здруженя, було надосц викладачох, рижни роботнї як за дзеци и за старших, а окремну заслугу мали старши майстрове и ремеселнїки хтори презентовали стари ремесла. Окрем того, Емейди визначел и участвованє на Дньох керестурскей паприґи, участвованє на рижних преподаваньох, семинарох и едукацийох, як и успишне сотрудзованє зоз Локалну акцийну ґрупу зоз Кули, зоз Реґионалну розвойну аґенцию Бачка, зоз Реґионалну привредну комору у Зомборе, як и зоз Общим здруженьом поднїмательох зоз Кули. Предсидатель Здруженя Емейди визначел же Здруженє у прешлим року достало и нови телевизор дзекуюци ЯКП „Рускомˮ. По финансийним звиту за 2019. рок, Здруженє од Општини Кула достало 20 000 динари, а зоз членаринох и рижних донацийох назберане 63 000 динари. Найвецей потрошене за трошки преславох, манифестацийох и рижних других активносцох – 44 500 динари, трошки за струю 22 000, кнїжководительни услуги и провизиї бан-

ки 15 000 динари, та на концу рока зоз кус динарами од скорей, Здруженє до нового 2020. року пренєсло 11 700 динари. Гоч у Здруженю финансийни приходи з рока на рок вше скромнєйши, ентузиязем за роботу вельки, та так з добру орґанизацию, заш лєм дїлую позитивно у рамикох своїх можлївосцох. Плановани активносци за наступни рок, подобни активносцом хтори були и у прешлим року, з тим же, як наглашене, пре скромни финансийни приходи можлївосци дїлованя Здруженя досц огранїчени, но и попри тим, ентузиязем и дзека за роботу нє опадую. Тогорочни Майсторски бал будзе отримани 25. януара у Ресторану „Червена ружаˮ, а на дзень балу уж по традициї будзе орґанизоване и зберанє томболох. Госцох на балу будзе забавяц „Пицикато бендˮ, та з тей нагоди члени Здруженя поволую шицких поднїмательох, як и других заинтересованих. На схадзки присуствовал директор ЯКП „Рускомˮ Иґор Фейди, представителє Общого здруженя поднїмательох зоз Кули на чолє зоз предсидательом Сувеильом Каримановичовим, числени керестурски привреднїки, як и даскелї старши майсторове пензионере, котри и почесни члени Здруженя. Ан. М.

ДВАНАСТИ БАЛ ФК „РУСИН” У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ВЕСЕЛО, З ВЕЛЇМА ГОСЦАМИ

Традицийни, уж дванасти по шоре, Русинов бал отримани всоботу, 11. януара, у Ресторану „Червена ружа” у Руским Керестуре. На балу, за найлєпшого бавяча у 2019. року преглашени Михайло Надь Мийо. Найлєпши тренер у прешлим року бул Зденко Шомодї, а Деян Чизмар преглашени за найлєпшого навияча. Два подзекованя за финансийну помоц и помоц коло орґанизованя ФК „Русин” додзел Синишови Ковачевичовому и Вуядинови Щекичовому.

10 РУСКЕ СЛОВО

Награди придавал секретар ФК „Русин” Желько Орос, хтори з тей нагоди и привитал шицких присутних, терашнїк и бувших членох Клубу, як и бавячох Русина, тренерох и шицких других числених госцох. На балу, за добру атмосферу задлужени бул „Пицикато бенд”, хтори, як и вецей роки потераз, розвешельовал присутних до позних ноцних годзинох, а орґанизаторе Балу – члени ФК „Русин”, як и числени спонзоре, обезпечели коло двасто богати томболи. Ан. М.

17. ЯНУАР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

ВЛА ДА РЕПУБЛИКИ СЕРБИЇ ВИДВОЄЛА СРЕДСТВА ЗА ПРЕЧИСЦОВАЧ

50 МИЛИОНИ ОПШТИНОМ ВЕРБАС И КУЛА Влада Републики Сербиї видвоєла 50 милиони динари за потримовку функционованя Централного пошореня за преробок одрутних водох за општини Вербас и Кула, котри бул финансовани зоз предприступних фондох Европскеей униї – ИПА. З тима средствами ше оможлїви роботу Централного пошореня за преробок одрутних водох, а створи ше и условия за прилапйованє шицких одрутних водох з Вербасу и Кули и претаргнє заґад зованє Велького бачкого кана лу. Тот проєкт основне предусловиє же би ше порушало план ремедияциї и ревитализациї Велького бачкого каналу котри нєдавно представени. Як наявене з општини Вербас, плановане и предлужиц вибудов канализацийней системи у населєних местох вербаскей општини. Як визначел предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац, наздава ше же Влада Сербиї и компетентни ми-

нистерства предлужа потримовац проєкт виздравеня и ушореня животного стредку, вибудов канализациї у шицких местох вербаскей општини, як и вичисцованє Велького бачкого каналу. О. Р.

ЗЛЄПШОВАНЄ ИНФРАСТРУКТУРИ У ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ

У ДЮРДЬОВЕ БУДУ РЕКОНСТРУОВАНИ ДРАГИ Явне комуналне подприємство „Чистота” Жабель и того року за розгартанє шнїгу анаґожавала Д.о.о „Тадис” зоз Ґосподїнцох, котре анґажоване од 15. новембра 2019. року по 31. марец 2020. року. Соль розподзелєна шицким явним институцийом же би ю посиповали на явну поверхносц, односно на уходи и виходи, до и зоз тих обєктох. Понеже ше ЯКП „Чистота” од пред даскельома роками стара о општинских драгох, у тим року будзе мац вецей ативно сци, понеже по буджету Општини Жабель котри вигласани на остатнєй схадзки Скупштини општини Жабель, медзи векшима инве стициями то укладаня до општинских драгох. Тото подриємство ше стара и о општинских депонийох и о одношеню шмеца зоз ґаздовствох.

– Општина Жабель за 2020. рок опредзелєла пейц раз векши средства у одношеню на 2019. рок за обнову општинских драгох у местох општини. Тото цо ище важне, то же поволуєм шицки ґаздовства котри потераз нє вжа-

17. ЯНУАР 2020.

ли канту за одкладанє шмеца, же би вжали. Важне наглашиц же кед же сцу достац ище єдну канту нє значи же буду мац векши рахунок. Шицки ґаздовства котри буду сепаровац одрутки до своїх кантох, буду плациц менєй як ґаздовства котри таке нє буду окончовац – гварел Радомир Злоколица, директор Явного комуналного продприємства „Чистота” Жабель. Локална самоуправа у 2020. року наявела же на териториї Општини Жабель буду реконструовани вецей драги о котрих ше вона стара, як и вилїванє дражки за бициґли медзи Жабльом и Дюрдьовом, котра наявйована на вецей заводи, а як нєурядово дознаваме, вона ище вше нє направена, бо за ню нє було средства. Тиж, потребне же би иницияторе Општина Жабель и Месна заєднїца Дюрдьов позберали шицку документацию, односно ище рижни дошлєбодзеня од вецей установох и институцийох, понеже на тей релациї кадзи ма буц вилята дражка, поставени рижни поджемни циви и дроти.

– Општна Жабель зоз буджетом опредзелєла средства за вецей капитални укладаня. Медзи нїма укладаня до локалней драговей инфраструктури. Планує ше предлужиц реконструованє Улїци Святого Николи у Жаблю, даскелїх улїцох у Чуроґу, а у Дюрдьове Улїчки Кралєвича Марка и Карадьордьова. Капитални укладаня буду и до водоводней мрежи, котру ше планує цалком реконструовац – гварел Милорад Трґич, член Општинскей ради задлужени за инвестициї и сотруднїцтво зоз фондами. Понеже улїци у Ґосподїнцох у найлєпшим стану у општини, у шлїдуюцим року ше нє планує укладац за їх оправюнє. Улїчки у Дюрдьове найподлєйши од шицких местох Општини Жабель, алє як то уж узвичаєне, средства ше и за тоти капитални укладаня, заш лєм, найвецей опредзелює за Чуроґ. С. С.

РУСКЕ СЛОВО 11

НАШО МЕСТА СКУПШТИНА ОПШТИНИ ШИД

ВИГЛАСАНИ БУДЖЕТ ЗА 2020. РОК Концом прешлого року отримана схадзка Скупштини општини Шид на хторей одборнїки вигласали буджет за 2020. рок. Спрам тей одлуки, вкупно плановани средства дакус вецей як 1,5 милиярди динари, зоз хторих до чечуцей буджетней резерви плановани 30 милиони динари, а до стаємней три милиони динари. Вкупно плановани опредзелєни средства 1 513 000 000 динари. Уводни надпомнуца о буджету дала Ядранка Недич, руководителька Оддзелєня за финансиї и буджет. У 2020. року будзе укладане до вибудови драги Ямена–Рачиновци ґу напряму Републики Горватскей. Тота драга будзе коштац 208 милиони динари, зоз хторих учасц општини Шид 42 милиони динари. Тиж средства опредзелєни и за вибудов резервоара за воду у Вашици, потим за подмирйованє з воду у Моловину, за физкултурну салу у Вишнїчеве, як и за видео надпатранє на уходох до Шиду. Зоран Семенович, заменїк предсидателя Општини, гварел же буджет розвойно-социялни и же 2020. рок будзе значни кед слово о дальших роботох у инфраструктури и инвестицийох. Вон нависцел вибудов амбуланти у Илинцох, потим погон „Термо вула” инвеститора у Индустрийней зони при Адашевцох, буду реконструовани мости у Моровичу, ушори ше будинок у Карадьордьовей улїци у будинку Месней заєденїци, же би ше ту преселєла Основна музична школа „Филип Вишнїч”, закончи ше реконструкцию школи у Вашици, злєпша горизонталну и вертикалну сиґнализацию на драгох и подобне. СО вигласала и кадрово плани за општинску управу, општинского правобранїтеля и фахово служби, як дополнєня и вименки Плану детального реґулованя центра Шида, як и за вибудов авто-драги Кузмин–Сримска Рача на подручу општини Шид у валалох Куковци и Вишнїчево. Принєшени и вецей одлуки з обласци комуналного инспекцийного надпатраня, о коминярских услугох,

зоогиґиєни, комуналней гиґиєни, о управяню з теметовами и явнима местами за паркиранє, а пре ефикаснєйше запровадзованє предписаньох на терену. Розпатрени и рочни звити о витвореню планох дїлованя явних подприємствох и установох хторим локална самоуправа снователь, як и вименки програми роботох за 2019. рок, цо було нєобходне пре финансийни причини пре ребаланс буджета за 2019. рок. Пре тоти причини СО прилапела и вименки финансийних планох шицких 19 Месних заєднїцох у општини и дала согласноц на тоти вименки. Менована и Комисия за запровадзованє поступку лицитованя державней польопривредней жеми понеже мандат тей комисиї єден рок, а потерашня окончователька длужносци директора Туристичней орґанизациї Зорица Ґраховац, менована за директорку з мандатом на штири роки. Прилапени и кадрово вименки у Управним одборе Дома здравя Шид, потим општинского Совиту за здравє и Совиту родичох. На концу, пре ефикаснєйшу роботу, одборнїки принєсли заключенє о виробку пречисценого текста Дїловнїка о роботи СО Шид. Вл. Дї.

У ДЮРДЬОВЕ

ГУМАНИТАРНИ ПОЛУДЗЕНОК И ДАРУНКИ

И того року у Дюрдьове, осми раз за шором орґанизовали Гуманитарни полудзенок за старих, самих и социялно загрожених гражданох Дюрдьова. Друженє орґанизоване дзекуюци Каритасу у просторийох КУД „Тарас Шевченко” всоботу, 11. януара.

12 РУСКЕ СЛОВО

Того року на Гуманитарни полудзенок и друженє поволани сто дзешец особи котри вибрали представнїки валалских здруженьох пензионерох, понеже вони найлєпше познаю цильни ґрупи. Присутни за полудзенок достали ґулаш и капустову шалату, а пред тим слани печива.

– На тот способ им оможлївюєме цепли полудзенок, друженє и символични дарунки котрим ше радую, а то ботоши, чоколада, кафа, кекси и друге. Вони ше дзечнє одволую на поволанку и любя присц. Окрем полудзенку и пица, обезпечели зме им и торти, так же ше и тому барз радую – гварел орґанизатор Гуманитарного полудзенку Йовґен Мудри. Тоту гуманитарну акцию ше орґанизує дзекуци донатором зоз Швайцарскей. Присутни на полудзенку були барз задовольни, насампредз же су нє забути, же ше дахто о нїх стара. Дружели ше у цеплим, достали дарунки и стретли ше з приятелями. Як велї з нїх гварели, то красни початок рока. С. С.

17. ЯНУАР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

У ДЮРДЬОВЕ

ОЗНАЧЕНА РОЧНЇЦА РАЦИЇ Опрез Основней школи „Йован Йованович Змай” у центре Дюрдьовa зоз парастосом и поставяньом квеца, штварток 9. януара, означена рочнїца Рациї у Другей шветовей войни, кед Дюрдьовчанє рижних националносцох заверали до тей школи, забивали, а потим одношели под ляд на Тису медзи Жабльом и Зренянином. Парастос служели штирме православни священїки зоз Дюрдьова и Жаблю, а о нємилих случованьох на дзень рациї у Дюрдьове и Шайкашкей, гуторели директор Музею Войводини Драґо Нєґован и заменїк предсидательки Совиту Месней заєднїци Дюрдьов Душко Михелц. Потим школяре валалскей Школи пречитали стихи двох поетох о тей подїї – на руским язику стихи Миколи М. Кочиша „Бешеда зоз Тису” пречитала Кристина Дюранин, а после того представителє општинскей и покраїнскей власци положели венци коло плочи на Школи котра здогадує на фашистични рухи Хортийового войска

пред седемдзешат осем роками. Рация у Дюрдьове тирвала шеснац днї, од 9. по 25. януар 1942. року. Теди забити велї предняки того валалу, лїкаре, учителє, апатикаре, општинаре, польопривреднїки. Истого дня, 9. януара у православней церкви у Ґосподїнцох домашнї православни священїк служел парастос жертвом Рациї, после чого, тиж у церкви о тей подїї бешедовал директор Музею Войводини Драґо Нєґован. Квеце на памятнїк положели представнїки локалней власци, Борис Страживук, предсидатель Совиту МЗ Ґосподїнци и Ивица Саламун, член Општинскей ради Општини Жабель, задужени за социялну защиту, як и Драґо Нєґован, директор Музею Войводини. С. С.

АКТИВНОСЦИ У МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ БИКИЧ

УШОРЕНИ ШКОЛСКИ БУДИНОК На концу 2019. року, кед ше спатри цо поробене у Месней заєднїци Бикич, мож повесц же ше досц робело и же шицко цо поробене на хасен валалчаньом. Задовольни зоз посцигнутим и Деян Бобаль, предсидатель Совиту МЗ, хтори насампредз визначує ушоренє школского будинку Подручней школи ОШ „Сримски фронт”. Ище 2017. року почали роботи ушореня школи кед преширени простор за потреби предшколских дзецох зоз лєпшим хаснованєм конку хтори вихасновани же би ше достало ище єдну просторию за наймладших.

– Ушоренє школи предлужене и у 2018. року, кед положени нови ПВЦ облаки и дзвери и спущени повали

17. ЯНУАР 2020.

у учальньох. Зоз ушореньом школи предлужене и у 2019. року кед положена изолация одвонка и фасада. Шицки тоти роботи окончени зоз финансийну потримовку Екуменскей гуманитарней орґанизациї зоз Нового Саду и Општини Шид – гварел Бобаль. Кажда простория у школи ма зогриванє на древо („камин”), а намира же би школа мала зогриванє з єдного места, такволане централне зогриванє. Од поробеного у 2019. року, Бобаль визначує и ушоренє ярку за одцеканє дижджовки у Чапайовей улїци, длужини коло километер. Тоти роботи финансовала локална самоуправа зоз 350 000 динарами. Пред двома роками ярки вичисцени, алє пре моцни дижджи треба ознова вичисцовац и щициц маєток валалчаньох.

– Наяр 2020. року плануєме ушориц теметов и поставиц на нїм нови вельки криж. Тиж сцеме вибудовац каплїцу на теметове, а пред тим треба порихтац потребну проєктну документацию – потолковал Бобаль. Вл. Дї.

КРАЧУНСКИ ВАШАР У КОЦУРСКИМ КАРИТАСУ

ШИЦКИ БУЛИ ЗАДОВОЛЬНИ У просторийох Каритасу ,,Марийов дом” у Коцуре у децембре бул орґанизовани Крачунски вашар. Нащивителє мали нагоду поопатрац и купиц ручни роботи, прикраски за наиходзаци швета, икебани и рижни предмети котри представели викладаче зоз Коцура, алє и других наших местох. Могло купиц и домашнї колачи, мед, ґаґорки и бобальки, шицко цо потребне до каждого дому у наиходзацих новорочних и крачунских шветох.

Числени валалчанє того дня пришли до Каритасових просторийох, та и викладаче були задовольни. На Крачунским вашаре була поставена шкатула до котрей ше зберало и добродзечни прилог, а назберани средства буду унапрямени за потреби Каритасу. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ПРОДУКЦИЯ ЖЕЛЄНЯВИ У ҐОСПОДЇНЦОХ У ПРЕШЛИМ РОКУ

БУЛО КАМЕНЦУ, АЛЄ И ПАПРИҐИ Наймоцнєйши упечаток о польопривредней продукциї у прешлим 2019. року за Владимира Колошняя тот же ше паприґу барз добре предавало и же ше купци за ню однїмали

Пише: Сандра САЛАМУН

В

ладимир Колошняї зоз Ґосподїнцох продукователь паприґи, алє и цибулї и огуркох корнишонох у сотруднїцтве зоз фабрику „Маминґер” у Ґосподїнцох. Гоч залоньским паприґа була лєпша и квалитетнєша, у тим прешлим року на нєй могло вецей заробиц. Влонї цибуля барз препадала и чежко ю було попредац, а корнишони глєдали окремне закладанє. Сезона обераня и предаваня паприґи влонї була позрядово длуга, тирвала од початку авґуста по штредок новембра и була длугша за два до три тижнї од узвичаєного периоду обераня паприґи. Коло пиятого октобра бул благи мраз котри, на щесце, нє направел чкоди на плодох, та сезона успишно предлужена. Медзитим, у часци хотара, дзе Владимир ма паприґу, у юнию падал каменєц хтори направел чкоду. Осиґуранє заплацело чкоду, виплацело 35 тони паприґи по 35 динари. ЗОЗ ШЕЯЧКУ ШЕ ШАЛО НА ПОЛЮ – Була велька чкода и мали зме вельке виволанє, як обновиц род паприґи же бизме з нєй „вицали” найлєпше цо мож по конєц сезони. Така робота чежка, бо рошлїни после каменцу остали очкодовани, пошвидко ше до нїх лапела хорота бактериоза и требало им помогнуц же би ше реґенеровали. Алє, дзекуюци красней хвилї з вельо слунечнима днями, паприґа добре зродзела, та нам ше удало кельо-тельо надополнїц страцене. Конєц сезони бул до-

14 РУСКЕ СЛОВО

бри, та ше нє можем поносовац – гварел Владимир Колошняї. Вон паприґу влонї по садзел початком априла, гоч сезона садзеня углавним кус познєйше. По садзел ю директно до жеми, на польо, зоз италиянску шеячку „Аґрикола”, котра паралелно зоз садзеньом по ставя систему капка по капку. Шеячка садзи на густо, до шора идзе двацец зарна на єден метер длужини. Пре таке густе садзенє, паприґа кед вирошнє завре шори, лїсце закриє плоди, та на нїх нєт чкоди од слунка.

– Барз добре мац добру шеячку. Тота метода садзеня паприґи ми ше указала лєпше як садзенє на фолию. Потрошиме вецей шаца, килограм по ланцу, алє єст пейц раз вецей рошлїни и лєпше ше завру шори, рошлїни стабилнєйши, баржей ше закореня до жеми, та ше нє кривя и нє падаю, бо кед ше стебло звалї и лїсце пойдзе на боки, плоди паприґи останю голи и слунко такой на нїх прави чкоди. Паприґу допатрам так же би була висока, же би ше шори заварли, шеєм ю на густейше, алє єй теди треба барз вельо гною, так же ю нїґда нє залїваме зоз чисту воду, алє ю зоз залїваньом и прикармюєм, з тим же за паприґу барз добре кед, попри шицкого цо ше єй да, єст и надосц слунечни днї – гварел Владимир Колошняї. ПАПРИҐУ ШЕ ШВИДКО ПОПРЕДАЛО Род паприґи у 2019. року бул коло двацец тони по ланцу, а рок пред тим аж пейдзе17. ЯНУАР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

– Позалоньским сом нє мал цибулї, а шат одсто вецей. На початку сезони паприґу ше предавало по 27 и 30 динари, а вец 35 влонї, кед нє требало, я ю мал. Концом авґи 37 динари. Познєйше, пред концом сезо- уста, початком септембра зме ю виняли, ни предавало ше и желєну паприґу по 25 цена єй коло двацец динари. Цибулю ше динари, а рок пред тим Колошняйово па- барз вельо увожи, а держава нє водзи рахунка кельо ше у нас продукує и чи ю наприґу предавали по 25 до 27 динари.

– Того року була добра цена паприґи, шо продукователє буду мац кому предац – барз ю глєдовали и накупци и фабрики, бу- гварел Колошняї. Гоч цибулю на велько продукую околни квално ше за ню однїмали. Гоч єй було вельо посадзене, нє було проблем предац ю, жеми, з паприґу нє така ситуация, а тоти як зме наоберали, так зме ю предавали. цо ю и продукую, нє маю таки квалитет, Паприґа нє ноцовала при нас, алє накеди яки ма тота з Войводини, дзе идеалне подзме наоберали и пришли з ню дому, такой ручє, бо вона нє люби кед єй барз цепло, пришол и купец. Предавам лєм на велько, або барз жимно. Старши ґенерабо кед сезона обераня циї гваря же ше цепаприґи, наисце нєт чана цибулї дакеди у су предавац и на мало – Югославиї формогварел продукователь вала у одношеню Владимир. на тото яки єй бул У Ґосподїнцох паприурожай у Ґосподїнґу найчастейше одкупйцох. Же тот факт на овали у фабрики „Аґромоци и тераз, докапродукт” у Ґосподїнзує податок же гоч цох, приходзели по ню у Ґосподїнцох єст и накупци зоз Бачкого коло сто продукоҐрадишта, котри ю одвательох паприґи, ноша предац до Босни и у остатнєй сезони накупец зоз Смедеревн а й з а с ту п н є й ш а скей Паланки, котри ю була цибуля. одноши предац до фаВладимир Колошняї бркох у Сербиї. Даєни з нїх плаца такой, а на даєдних ше чека з ви- ПРОДУКЦИЯ ЖЕЛЄНЯВИ МА БУДУЧНОСЦ плацованьом. И того року ше паприґу найвецей глєдало у септембру и у тей часци Гоч ище вше прави плани цо и кельо чосезони ше купци и накупци окреме операю го посадзи у 2020. року, Владимир Колона продуковательох у Ґосподїнцох, бо знаю шняї и надалєй планує продуковац желєже паприґа теди ма одлични квалитет. няву. У нєй видзи будучносц, окреме у – Залоньским була лєпша паприґа, алє сом продукциї паприґи пре вше векше интерею менєй посадзел. Була квалитетна, велька сованє фабрикох же би одкупйовали веки здрава, „месната”. У продукциї паприґи ши количества, та ше уж од єшенї розпиважне дац єй шицко цо треба, нє шме ше са- тую хто кельо посадзи. През жиму роздуновац, треба добре порихтац жем и поряднє ма цо шицко будзе садзиц, а до єдного є ю прикармйовац. Кед ше садзи зоз шеячку сиґурни, же нарок нє будзе мац бостану, директно на польо, найвекши трошок тот котри дакеди садзел зоз родичами. Найже источашнє зоз ростом стебла паприґи, векши проблем теди, алє и тераз, пласман рошнє и трава, та потребни наднїчаре ко- бостану. И надалєй планує сотрудзовац зоз трих нєт достаточно, алє и то ше даяк риши. Польопривредну фахову службу Нови Сад Векши проблем кед нє приду, а обецали ше котра у Ґосподїнцох на даскелїх место по– гварел продукователь Колошняї. ставя „замки за инсекти” и провадзи и проґнозує кеди у хотаре найвекше присуЦИЛБУЛЯ ГНЇЛА И НА ПОЛЮ ство пламенца и памуковей совици. Вец И КЕД ШЕ Ю ВИНЯЛО им то такой явяю и совитую зоз хторим инсектицидом и у хторей концентрациї Цибуля ше влонї барз губела уж на по- маю пирскац свойо поля. На тот способ лю и ище вше ше губи у складзискох, чеж- ушпорує ше пенєж. Пирска ше у оптималко ю очувац, а цена мала. Позалоньским, ним чаше и з точно одредзену концентрамедзитим, була велька суша, окреме у По- цию, цо важне и за здравє плодох и за льскей, Нємецкей, Австриї и Голандиї ко- здравє конзументох паприґи. Предлужи три вельки продукователє цибулї, та ше ю провадзиц „Желєну проґнозу” бо, як гвари зоз Сербиї удатно вивожело, а цена була Владимир, хто сце напредовац муши проаж и седемдзешат и осемдзешат динари. вадзиц актуалносци. ■ 17. ЯНУАР 2020.

НА ЖИТАРКОХ МАЛИ ЗАРОБОК Владимир Колошняї нє продукує лєм желєняву, алє и житарки и то на менших поверхносцох, бо на нїх, як гвари, барз мали заробок и, кед ше и добре зродзи, нє мож ше радовац. Продукция ґенетски нємодификованей сої нє стимулована, а и кед ше ю вивожи, на нєй заробя лєм вивожнїки.

РУСКЕ СЛОВО 15

ЕКОНОМИЯ ВИРСКИ ТУРИЗЕМ И РУСКА ЗАЄДНЇЦА (II)

АТРАКТИВНЕ И ДУХОВНЕ ПАЛОМНЇЦТВО Пише: Блажена ХОМА ЦВЕТКОВИЧ

Автентичносц туристичних понукнуцох то праве тота пременка хтору туризем уноши до традицийного нашлїдства даєдней заєднїци и отвера нам нове поглавє у виглєдованю туризма. Руска заєднїца, ма вельо цо понукнуц, як материялне, так и духовне нашлїдство

В

ВЕКШИ НАЦИОНАЛНИ ДОХОДОК Познате же на ґлобалним уровню, вирски туризем барз вплївує на звекшанє националного доходку, а отвера ше и нови роботни места. Саудийска Арабия, наприклад, витворює 53% приходох зоз вирского туризма, док Єрусалим рочнє нащивя 4 милиони людзе, 5 милиони Шпанию, 13 милиони Французку... Можебуц би добре ришенє було и векше сотруднїцтво зоз жемами у окруженю, Македонию, Румунию, Греческу, Болгарску... Найсц цо маме подобне, а по чим ше розликуєме.

16 РУСКЕ СЛОВО

ирски туризем то найстарша форма туристичних путованьох, а нєшка є значни сектор ґлобалного туризма. И док у старей Греческей главни дестинациї таких путованьох були святилїща Зевса у Олимпиї, Аполона у Делфох и Асклепия у Епидаурусу, нєшка ше окрем святилїщох нащивює манастири, церкви, парохиї. Руска заєднїца ма вельке духовне нашлїдство, а нашо найзначнєйше святилїще то Водица, вибудована 1859. року нєдалєко од Керестура. Вона позната по указаню мацери Божей над студню, зоз хторей шицки хтори приходза беру воду, рахуюци же є чудотворна. Записани и чуда хтори ше там случовали, вилїченя, и прето вона Руснацом важна. Шицки значни случованя у року, або и деценийох означени або преславени праве у Водици зоз святочнима службами, (Завитни дзень и други швета, початок и конєц школского року, Школярски дзень, преглашенє Епархиї....). РУСКИ ЦЕРКВИ Окрем Водици Керестур ма и красну Катедралну церкву св. Миколая, справену 1784. зоз полукружним олтарским апсидом на восточним боку и дзвонїцу на заходней часци. Иконостас робел познати сербски иконописатель Арсениє Теодорович и вона под защиту держави. Пред да-

скельома роками одклонєта влага, тераз ше ю реновира з вонка, а помали ше и рестаурира нукашнї малюнки и чува их од препаданя. Туристи можу опатриц и два манастири шестрох служебнїцох и реновирану каплїчку. Вира, наша грекокатолїцка церква и священство вше мали вельку улогу при народу, бо чували руски язик, идентитет и културу и у парохийох ше зберали найеминентнєйши людзе. Окреме така була парохия у Новим Садзе, при Церкви св. апостолох Петра и Павла, хтора вибудована 1847. року, иконостас направели браца Маркович, а велї икони намальовал Арсениє Теодорович. Од 1901. по 1924. рок, кед парох бул Йован Хранилович, тота парохия була авторитет у културним, явним, уметнїцким, театралним, новинарским, та и политичним живоце и до нєй дзечнє приходзели Йован Йованович Змай, Тихомир Остоїч, Васа Стаїч и други. Перша руска церква у Вербаше справена 1892. року, пошвецел ю крижевски владика Юлиян Дрогобецки. Парох о. Андри Сеґеди бул вельки ентузияста и закладал ше же би ше злєпшало материялни стан парохиї и подзвигло уровень културного и просвитного живота Руснацох у Вербаше. Пестовал церковне шпиванє и духовну музику. Нєшкайша церква Покрова пресвятей Богородици, вибудована 1944. року и син17. ЯНУАР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

теза є архитектонских елементох українского стилу и елементох традицийного войводянского бароку, а автор проєкту українски архитекта Володимир Сичинский. Орнаменти знука намальовал Ружичка, маляр-аматер з Кули, а икноностас, окрем царских дзверох, Петро Ризнич Дядя. Интересантну историю маю и коцурска, дюрдьовска, ґосподїнска, кулска и други нашо церкви у местох дзе жию Руснацох. КРАСНА ЛЄТНА ВЛАДИЧЕСКА РЕЗИДЕНЦИЯ Барз красни будинок ма и Лєтна владическа резиденция, або як ю велї волаю Руски двор, у Шидзе, хтора ма свою историю – збудовани є 1785. року и ту 82. роки пребували и чесни шестри св. Василия Велького (Василиянки). У їх чаше там отворени широтинєц, музична школа и овода. Шестри вецей нє там, алє зохабели глїбоки духовни шлїди, а прешлого року означена и 100-рочнїца од снованя манастира. Руски двор уж длуго ма вецейнїсту намену. Окрем тих културних збуваньох, ту ше часто отримую духовни вежби, семинари, стретнуца вирнїкох, а млади тиж приходза на одпочивок. Хижи ушорени и горе и долу, єст ноцнїк и можлївосц вецейдньового пребуваня, єст терпезария и простор за одвиванє активносцох. У пиньвици змесцене вино з грозна з винїци АД „Руски двор” хторе постало руски бренд. Резиденция на добрим ґеоґрафским положеню – на гранїцох Сербиї, Горватскей и Босни и Герцеґовини, блїзко є при авто-драга, гайзибанскей маґистрали и при Фрушкей гори, духовне є и общекултурне шедзиско на тих просторох. ВИЛЄТИ, СЕМИНАРИ, АБО ДУХОВНИ ВЕЖБИ Вирски туризем, мотивовани з вирским припаданьом одредзеней вири-релиґиї, вирским чувством и жаданьом же би ше змоцнєло виру. Мотиви туристу/вирнїка то участвованє на вирских шветох, указованє почитованя святительови, аж и обчекованє вилїченя од нього, стрет-

ПАЛОМНЇКИ ПРИХОДЗА ДО ВОДИЦИ До Водици уж роками приходза паломнїки нє лєм з околних местох, алє и зоз других околних, европских, та и жемох з далєких континентох. Водицу ше отримує, обнавя, медзитим тото место могло би буц и за вецейдньове пребуванє, напр. место дзе би ше отримовало духовни вежби за священїки, або чесни шестри, за лєтни дзецински и младежски кампи, духовни стретнуца, семинари, винчаня и под. Затераз ище вше нєт адекватни ноцнїк, з одвитуюцим санитарним ґузлом, нєт досц велька анї терпезария же би могла прияц вецей людзох, хиби велька сала и ище дзепоєдни елементи хтори потребни же би ше простор коло Водици оспособело за таки наменки. Парохия у Руским Керстуре пробовала реализовац проєкт зоз Мадярску, на три заводи, алє, нажаль то ше нє витворело. Но, од добрих намирох и идейних ришеньох ше нє одустало, та ше средства и далєй глєда и наздавайме ше же ше у тим року и найду, и голєм ше дацо з того цо ше заплановало, и витвори.

17. ЯНУАР 2020.

нуце зоз святим местом, або упознаванє зоз фундаментами своєй вири кед дахто жиє у другим вирским окруженю. Теолоґове гваря же туриста и паломнїк то нє исте. Бо паломнїк о святим месце роздумує и справує ше на нїм з вельким почитованьом, звичайно и з любову ґу ньому, а обичному туристови важне висликовац добри слики и святе место го баржей интересує з любопитлївосци. ЗБЛЇЖОВАНЄ И СОТРУДНЇЦТВА Розвой вирского туризма позитивно вплївує и на зблїжованє людзох рижних вирох и нацийох. При Руснацох исную два файти вирского туризма – за младшу и кус старшу популацию. Млади орґанизовано каждого року одходза до Тезе-а, або на паломнїцтва (зоз обиходзеньом городох) до иножемства, а тиж каждого року иду до другей держави на дочек нового року. Дзепоєдни млади грекокатолїки одходза на медзинародни духовни збуваня як Джен фест, на стретнуца, диялоґи, конференциї хтори порушала Кяра Лубик. Руснаци по наших местох маю и моцни Каритас, з рижнима активносцами на хтори приходза вирнїки з рижних местох и на стртнуцох ше представя нашу заєднїцу. Штредня и кус старша популация вирнїкох одходза на паломнїцтва хтори орґанизую парохиї. У Новим Садзе, окрем паломнїцтвох хтори орґанизує Културна рада парохиї, нашо парохиянє активни и у ЕГО, чий снователь бул и пок. о Роман Миз, у хторим активни представнїки з даскелїх конфесийох. Окрем Молитвового дня хтори отворени за припаднїкох шицких церквох, орґанизує ше семинари, роботнї, нащивює нє лєм християнски, алє и муслимански, єврейски и други обєкти и вирнїкох и сотрудзує з нїма на заєднїцких цильох за обще добро, як у нашей держави, так и у швеце. На таких мултикултуралних сходох представя ше и руску заєднїцу у шицких аспектох. Кирбаї тиж места за стретнуца, бо приходза госци з других конфесийох и з иножемства. Розвой духовно-вирского туризма може мац и добри економски ефекти, вшелїяк, кед єст досц туристох и нащивительох. Но, за їх нащиву тиж потребне мац основни предусловия, а то транспортна инфраструктура, ноцнїк, вецей укладац до промоциї вирских институцийох на тарґовищу, а окреме на иножемним тарґовищу. Култура и духовно-вирски туризем вше представяю наш национални идентитет и прето нєобходне пестовац го и одношиц ше ґу ньому зоз вельку одвичательносцу и националну свидомосцу. И, гоч нашо материялне духовне нашлїдство можебуц нє таке вельке як цо маю други народи, алє є окремне и значне за нашу историю, културу, язик, идентитет. И воно часц ґлобалного вирского туризма. Прето – сами мушиме буц найлєпши чуваре и промотере свойого културного нашлїдства.■ (Законченє) Текст пририхтани у рамикох 3. Конференциї о меншинских и локалних медийох, хтора отримана у Новим Садзе 28. и 29. новембра

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА РОБОТА У ОШ „СРИМСКИ ФРОНТ” У ШИДЗЕ У ЄДНЕЙ ЗМЕНИ

ШКОЛЯРЕ ДЗЕЧНЄ ВИБЕРАЮ АКТИВНОСЦИ Од початку нового школского року у Основней школи „Сримски фронт” у Шидзе запровадзена по першираз такволана єднозменска робота школи, точнєйше од 8 по 13 годзин. Потим шлїдзи полудзенок по 14 годзин, а вец активносоци з рижних обласцох. Директорка школи Сладяна Любоєвич на початку розгварки оценює же тота настава дала барз добри резултати и же ю прилапели дзечнє школяре, их родичи, алє и сами просвитни роботнїки.

– У нїзших класох маме коло 50 школярох хтори ше опредзелєли на додатни активносоци, и значне число школярох од пиятей по осму класу. У першим шоре то потримовка ученю дзе на тих годзинох школяре з помоцу наставнїка вирабяю домашнї роботи и утвердзую ґрадиво хторе нєдосаточно звладали на порядних годзинох. Окрем того, досц прицагуюци и спорт и маме у понукнуцу столни тенис, штрелярство, и корективну ґимнастику, потим младих виглєдовачох зоз физики и математики як и початни курс нємецкого язика. Маме и хорске шпиванє як и драмску секцию дзе злучени сербски, анґлийски и нємецки язик и школяре зоз наставнїками пририхтую мюзикл – гвари директорка Любоєвич и додава же нє забута анї природа и у школи основана и мала зоолоґийна заграда зоз дробнима животинями.

ПОКОНЧЕНЕ НАДПАТРАНЄ Як зажила єднозменска робота школи, пришли ше нєдавно прешвечиц и компетентни зоз Школскей управи Нови Сад. А о тим цо шицко видзели и замерковали направели записнїк хтори послати до Министерства просвити.

– Ми задовольни як ше єднозменска настава одвива, а по реакцийох видзим же задовольни и школяре и родичи. Зоз єднозменску наставу подзвигнєме уровень здобутих знаньох школярох, а тиж ушпоруєме и на електричней енерґиї и зогриваню – гвари директорка Сладяна Любоєвич.

Сладяна Любоєвич, директорка ОШ „Сримски фронт” у Шидзе

Єднозменску наставу потримала и локална самоуправа у Шидзе хтора зоз буджету финансує пририхтованє полудзенку за школярох хтори вибрали нащивйовац додатни активносци у пополадньових годзинох. Окрем матичней школи у Шидзе, спомнута школа ма у свойо оддзелєня у Беркасове, Бикичу, Соту и Моловину. Як визначує директорка, затераз нє годно орґанизовац додатни активносци у тих видвоєних оддзелєньох, анї привожиц школярох до матичней школи до Шиду, бо то вимагало додатни трошки. Школа „Сримски фронт” би мала буц богатша и ушоренша и за єден заварти базен за плїванє. Вон би мал буц будовани такой споза школского будинку. Потребна проєктна документация зробена и вироятно би на яр мали почац роботи вибудови. Кед базен будзе закончени, то будзе ище єдно з нових понукнуцох у додатних активносцох, а то плїванє. Вл. Дї.

СХАДЗКА УО ДОМА КУЛТУРИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ПРИЛАПЕНИ ЗВИТ И ФИНАНСИЙНИ ПЛАН РОБОТИ ЗА 2020. РОК На схадзки Управного одбору Дому култури Руски Керестур, котра отримана вовторок, 14. януара, прилапени Звит о роботи у прешлим року як и Финансийни план за 2020. рок. На схадзки визначене же и попри обєктивних почежкосцох як цо вше менше число аматерох, кед у одношеню на 2018. рок вкупне число анґажованих аматерох було точно 300, у 2019. року тото число виноши 271, у тей установи заш лєм сполнєти предвидзени план и програма.

18 РУСКЕ СЛОВО

По Фи нан си й ним пла ну Дома кул ту ри РК за 2020. рок од Оп шти ни Кула пред вид зе не 8 ми ли о ни и 890 ти си я чи ди на ри за по ряд ну дї ял носц, з тим же на тоту суму буду додати сред ства хто ри нє уход за до Фи нан си й но го пла ну, а за хто ри ше буд зе кон ку ро вац зоз буд же ту По кра ї ни, Ре публи ки або На ци о нал но го со ви ту Ру сна цох. На схад зки тиж при нє ше на и Одлука о вименки членох у Управ-

ним и Надпратраюцим одбо ре Дома култури, та так ме сто дотерашнього члена Надпатраюцо го одбору Владимира Ма лацку, спред за ня тих, пред ложе ни Ми рон Хрин, а до Управного одбо ру тиж спред за ня тих пред ложе ни Йоаким Рац. На схад зки при нєшена и Одлука о термину 52. Драм ского меморияла Петра Ри зни ча Дядї, хтори буд зе отримани од 27. марца по 5. април. Ан. М.

17. ЯНУАР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

„КАРПАТИ” КОЛЯДОВАЛИ У СТАРОВЕРБАСКЕЙ И КОЦУРСКЕЙ ЦЕРКВИ

ХОРСКИ НАСТУП У ДУХУ НАЙРАДОСНЄЙШОГО ШВЕТА

Хор вербаского Културно-просвитного дружтва „Карпати” формовани 2004. року зоз здружованьом церковних хорох зоз Вербасу и Коцура. Шпивал у скоро шицких местох дзе жию Руснаци и Українци, а наступи зазначел и звонка гранїцох нашей жеми

П

рез шицок тот час му вецей раз грожело гашенє, алє дзекуюци ентузиястом и шпивачом котри наисце любя хорске шпиванє, тот Хор вше предлужовал свою роботу. На своїм репертоаре ма класични, народни и духовни писнї. Дириґентка Хору Надїя Воротняк. У церкви Покрова Пресвятей Богородици у Старим Вербаше, вербаски Хор КПД „Карпати” зоз гудацами внєдзелю, 12. януара, предлужел госцовац, котре того року започал у Коцуре. Вельку Службу Божу служел парох старовербаски о. Алексей Гудак, а числени парохиянє котри були у церкви, по законченей Служби, могли уживац у колядованю вербаского Хора. Зоз шпивом и красну музику, гудаци и члени Хора возвелїчали тоти хвильки по Служби Божей. Домашнї парох, о. Гудак, по законченим концерту подзековал шицким членом на прекрасних колядох и емоцийох котри виволали при шицких парохиянох. На тото, вєдно зоз присутнима вирнима, одшпивали писню за шицких – „Многая лїта”. МАЛИ ЧЕСЦ ОТВОРИЦ ЗАШЕДАНЄ У НАРОДНЕЙ СКУПШТИНИ РС У октобру 2017. року вербаски Хор КПД „Карпати” зоз державну гимну „Боже правде” отворел єшеньске зашеданє Народней скупштини Републики Сербиї. Окрем наступу на ґалериї Велькей сали Скупштини, було орґанизоване и нащива роботних и святочних просторийох будинку Парламента, скупштинскей библиотеки, а тиж и одход до скупштинского ресторану. Як ше зложели шицки хористи – то була велька чесц и нїґда нє забуду наступ у Скупштини Републики Сербиї.

Числени вирни, як и гудаци и шпиваче, по законченим концерту предлужели друженє у одборнїци на пририхтаним коктелу. Того року Хор „Карпати” започал з колядованьом, котре можебуц и прейдзе до традициї, на Други дзень Крачуна у Коцуре, у грекокатолїцкей церкви Успения Пресвятей Богородици, кед було и мированє. Вельку Службу Божу, котру служели парох коцурски о. Владислав Рац и о. Яков Новак, зоз шпивом возвелїчал госцуюци вербаски Хор тиж зоз гудацами. Покля паноцове мировали парохиянох, прекрасни коляди ше ширели по цалей церкви. Окремни упечаток и торженственосц на шицких присутних охабели тоти гласи розляти медзи церковни17. ЯНУАР 2020.

ма мурами. Святочносц означованя Христового Рождества була преткана зоз прекраснима емоциями вирних.

– Нє мало єст тих зоз Коцура цо велї роки участвую у вербаским Дружтве. Пожадали и єдни и други же би ше наступело и то за Крачун и радосц подзелєло. Нам мило шицким, и з єдного боку останє красни викрок християнски, з духом коляди, з котрима ше людзе и зблїжую, и на концу ше шицки вєдно радуєме народзеню Христовому – гварел о. Владислав Рац. Як потолковал з тей нагоди, коляди виткани зоз прекраснима думками, а то тото цо нас будзе мотивовац же бизме були блїзши, мудрейши, розумнєйши и же бизме знали вредновац тоти вредносци котри настали и зажили зоз Христовим народзеньом. Предсидатель КПД „Карпати” Славко Барановски, тиж и активни член Хора. Як гвари, Хор хвильково чишлї 28 членох и оркестер од 5, 6 членох.

– Мож повесц же ми у „Карпатох” традицийно шпиваме духовни, церковни писнї. Пред пар роками зме шпивали цалу Службу у старовербаскей церкви Покрова Пресвятей Богородици, а тиж зме шпивали и у церкви Святого Владимира у Новим Вербаше. Котра парохия нас повола, ми ше дзечнє одволаме – гвари Барановски. Тото цо нєзвичайне и напевно нєкаждодньове то же хористи колядовали зоз провадзеньом оркестри, у церкви.

– Раз зме наступели на єдней смотри хорох котра ше отримовала у Бєлїни, у єдней церкви. Кед зме ше зявели з оркестром, дакус були нєсподзивани, алє допущели нам най одшпиваме з музику. То на даяки способ и новина, же би було кус атрактивнєйше. Людзе ше озда уж и звикли на єдно исте, та ми ришели то кущичко вименїц – щири хориста „Карпатох” Барановски. Як гвари Барановски, и парох о. Рац ше кус нєсподзивал кед ше у коцурскей церкви зявели зоз цалим оркестром, алє на концу шицки були задовольни и весели, та мож заключиц же тота новина крашнє прилапена, а и упечатки барз позитивни. По його словох, за похвали котри Хор достава найвецей заслужна дириґентка Надїя Воротняк.

– Наша дириґентка ше барз трудзи же би од шицких нас аматерох вицагла максимум. Успишно окончує тоту свою роботу, а ми єй на шицким барз дзекуєме – заклюО. Русковски чел Славко Барановски. ■

РУСКЕ СЛОВО 19

КУЛТУРА И ПРОСВИТА КАДРОВО ПРЕМЕНКИ У ДОМЕ КУЛТУРИ РУСКИ КЕРЕСТУР

ОКОНЧОВАТЕЛЬ ДЛУЖНОСЦИ ДИРЕКТОРА ВЛАДИМИР НАДЬ На своєй остатнєй схадзки 31. децембра Скупштина Општини Кула за окончователя длужносци директора Дома култури Руски Керестур меновала Владимира Надя, а место потерашнього директора Йоакима Раца. За шейсц мешаци ма буц окончена процедура вибору нового директора тей нашей значней културней Установи котрей снователь Општина Кула

О

ґенези тей новей кадровей пременки бешедовали зме зоз потерашнїм директором Йоакимом Рацом котри потолковал причини пре хтори ше случела пременка и його задзекованє на тоту фукнцию хтору успишнє окончовал у вецей мандатох. Як толкує Рац у 2019. року була ревизия у Општини Кула хтора, медзи иншим, розпатала и дїлованє установох у култури, комплетне финансийне и друге дїлованє и законїтосц у роботи. Понеже ше у медзичаше пременєл Закон о култури и о явних службох, вони установели же у Доме култури у Руским Керестуре и у Сивцу директоре хтори на функцийох нє виполнюю условия за тото роботне место.

– Ревизоре дали звит и там зме були аж и похвалєни у часци як зме применьовали Закон о явних набавкох, алє заувага була на директора хтори нє виполнює условия за тото роботне место зоз фахову приготовку. Прето наложели СО Кула же би ше пременєли и статути хтори нє були усоглашени у шицких установох зоз новим законом, то потим було наложене и так почала комплетна процедура коло тих пременкох. Так прешлого децембра наш Управни одбор принєсол вименки Статута, вони були прилапени на СО Кула, осмого дня од обявйованя на табли ступели на моц и я зоз тима пременками дал задзекованє на место директора ДК. Надпоминам же нє було нїяки прициски, алє сом лєм випочитовал Закон и Статут, и врацам ше на свойо старе роботне место хореоґрафа – потолковал Рац. Най здогаднєме, на тей истей схадзки СО меновани нови окончователь длужносци директора, а тераз шлїдзи процедура розписованє конкурса, приявйованє, анализа кандидатох и шицко цо предвидзене по закону, а за тото предвидзени коло 6 мешаци. Дознаваме же у ДК тераз пририхтую финансийни плани, по плану роботи цо прилапени на Управним одборе пририхтую ше перши тогорочни змисти, так же и робота и дїялносц ДК нє церпи пре кадрово пременки, шицко идзе по плану.

20 РУСКЕ СЛОВО

Окончователь длужносци. директора Владимир Надь Ачим представел нам план роботи: – Тот рок преступни, та шицки датуми яки були влонї оставаю исти, а прето и наш календар културних активносцох будзе подобни як и влонї. Тераз ше помали рихтаме як добре розподзелїц час и моци и цо бизме могли потамаль зробиц, кеди темпирац мемориял, општинску смотру драмску, рецитаторску тота цо уж початком марца, младежску представу Драмского студия Арт бизме сцели вивесц премиєрно 29. фебруара, а Драмски мемориял же би бул 20. марца. То за перши квартал програмни плани, а нормално же стрежеме и за конкурсами дзе ше ми препознаме такой одреаґовац з нашима потребами и трошками за нашо змисти и програми. Як познате, финансиї поглєдуєме од снователя Општини Кула, провадзиме покраїнски секретарияти и републични министерства, тиж конкуруєме и до Националного совиту и Завод за културу за рижни програми, манифестациї, видавательство, дуковане и музичне – потолковал Надь. Як ше зложели и потерашнї директор и терашнї окончователь тей длужносци єдно участвовац у програмних змистох у єдней установи, а цалком друге у орґанизацийно-финансийних.

– Свидоми сом же то барз велька розлика, алє голєм познам материю, сотрудзуєм добре роками и зоз колективом Установи хтори ме и предложели и унапрямели, и ту су ми и на помоци, окреме потерашнї директор, та шицко ришуєме у ходу, розпоредзуєме средства, термини, нашо потенцияли до наших змистох хтори будземе понукац конзументом култури – заключел Надь. Най здогаднєме, як и сам гвари, Надь од младосци бул член скоро шицких секцийох ДК окрем фолклорней, роками є анґажовани як професийни режисер и у Студию Арт, а тиж и у професийним Театре хтори роби у будинку Дома култури, а у хторим тиж єден час окончовал и длужносц директора. ■ М. Афич 17. ЯНУАР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

ВИСТАВА ЗОЗ ПОДОБОВЕЙ КОЛОНИЇ „СТРЕТНУЦЕ У БОДНАРОВА” У ҐАЛЕРИЇ МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ ҐОСПОДЇНЦИ

ТРАДИЦИЙНО ПРЕДСТАВЕНА РОЧНА ТВОРЧОСЦ

Традицийно и того року, на Вилїю, 6. януара, у Ґалериї Месней заєднїци Ґосподїнци отворена вистава з остатнєй, прешлорочней Подобовей колониї „Стертнуце у Боднарова” котра ше за подобових уметнїкох отримує каждого лєта у Ґосподїнцох порядно петнац роки и осемнац роки за дзеци

В

иставу урядово отворели Борис Страживук, предсидатель Совиту Месней заєднїци Ґосподїнци, як и члени Орґанизационого одбору Колониї Любина Пантич и Владимир Салонски, котри бешедовали о своїх орґанизацийох у прешлим и тим року, як и статистики з остатнєй Колониї. Пред тим свойо стихи пригодни вечару и Вилїї гуторел поета Мирослав Михняк з Ґосподїнцох и Владимир Кочиш зоз Нового Саду. Того вечара виложени трицец шейсц роботи од трицец двох подобових уметнїкох, як и шеснац роботи од шеснацецерих дзецох, односно младших подобових уметнїкох. На святочним отвераню вистави котра у тих просторийох будзе виложена по шлїдуюцу виставу, односно 6. януар 2021. року були присутни велї гражданє, як и представителє локалних институцийох, општинскей и локалней власци. Тогорочна вистава була барз нащивена у чим ше шицки присутни цешели. Подобову колонию „Стретнуце у Боднарова” у Ґосподїнцох традицийно орґанизує Дружтво за руски язик, литературу и културу з котрей ше найновши малюнки виклада у рамикох програми преславйованя Вилїї у Ґосподїнцох котру орґанизує Месна заєднїца Ґосподїнци и православна церква у Ґосподїнцох. Та, як и остатнї коло дзешец роки, так и того року на 19.30 годзин отворена вистава, на 21 годзин палєни бадняк, а после 23 годзин випальовани огньомет.

– По першираз зме през жимски розпуст за школски дзеци орґанизовали роботнї же би и на таки способ могли препровадзиц свой шлєбодни час. Шицки котри були заинтересовани ше могли приявиц. Материял углавним пририхтали тоти цо водзели роботнї, алє и други котри жадали помогнуц. Видзи нам ше же дзеци задовольни, понеже ше розпитовали чи их будземе ище орґанизовац. Прето зме ше порадзели же на лєто, през лєтнї розпуст, орґанизуєме подобни роботнї, гварел Владимир Салонски котри вєдно зоз Любину Пантич водзел роботню на котрей дзеци на паперу орисовали свою руку, а потим ю украшовали як жадали, лїпкали на ню паперики, фарбели або комбиновали тоти два технїки и друге. За дзеци були орґанизовани ище два роботнї на котрих жени зоз Здруженя „Креативна роботня Ґосподїнци” зоз Ґосподїнцох учели пришивац ґомбички и вишивац на крижики. На креативних роботньох участвовали двацецеро дзеци од першей по штварту класу ОШ, шеснац дзивчата и штирме хлапци. И РОБОТИ З КРЕАТИВНИХ РОБОТНЬОХ БУДУ ВИЛОЖЕНИ

Понеже у центре Ґосподїнцох у авзлоґу Народней општинскей библиотеки „Велько Петрович” од децембра прешлого року, темат ски ше виклада роботи уметПРЕЗ РОЗПУСТ ЗМИСТИ ЗА ДЗЕЦИ нїкох зоз Подобовей колониї „Стретнуце у БоднароШтири днї, од стреди, 8. януара, по пияток 10. януара ва”, у тим тижню кед школяре почина ход зиц до шкои пондзелок 13. януара у просторийох Месней заєднїци ли буду виложени роботи зоз кре ативних роботньох Ґосподїнци отримани креативни роботнї „Креативци” за „Кре ативци”. ■ С. Саламун дзеци.

17. ЯНУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: БОЯН КОЛОШНЯЇ З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

НАУКОВИ ПРИСТУП ҐУ САЙБЕР БЕЗБЕЧНОСЦИ Пише: Андреа МЕДЄШИ

Дакеди школяр ґенерациї Ґимназиї „Петро Кузмяк”, потим студент зоз найвисшима оценами на основних студийох на Факултету технїчних наукох у Новим Садзе, алє и на мастер студийох у Минхену, Боян Колошняї однєдавна и доктор природних наукох одом з Руского Керестура, после законченей Ґимназиї, Боян ше уписал на Факултет технїчних наукох у Новим Садзе, на напрям Рахункарство и автоматика. По законченю основних студийох ше опредзелєл студирац у иножемстве, та мастер студиї уписал на Технїчним универзитету у Минхену, на напрям за информатику. На мастер студийох, а през роботу на проєкту „Безпечносц у моцно повязаних ИТ Системох” („Securityin Highly Connected IT Systems”), почина його интересованє за обласц хтора му познєйше постанє и главна професия.

– Под час мастер студийох сом робел як наукови сотруднїк у лабораторийох на Универзитету, дзе зме звичайно робели на даєдних векших проєктох. Професор дефиновал як проєкт треба же би випатрал, докторанди мали свою часц дзе робели на виглєдованьох, а мастеранти им у тим помагали – приповеда Боян и предлужує о студийох у Нємецкей.

Р

НЄМЕЦКА УКЛАДА ДО НАЙВИСШОГО ОБРАЗОВАНЯ На студийох у Нємецкей испити углавним покладал на анґлийским язику, алє

22 РУСКЕ СЛОВО

гвари же мал предмети и на нємецким, а то му барз помогло же би усовершел тот язик.

– У Нємецкей студент муши барз вельо сам робиц док то на факултетох у Сербиї кус иншак. Єст надосц колоквиюми, парциялни испити, рижни тести и знанє ше поступнє надополнює, док у Нємецкей студент баржей препущени самому себе. Тот нємецки приступ дакеди и ефикаснєйши, понеже студент на тот способ муши буц мотивованши, муши буц добре орґанизовани, треба ше нє раз сам остарац и за литературу, алє є зоз часом нє прициснути, цо вшелїяк вельке олєгчанє. Професоре вше порихтани помогнуц, окреме кед студенти сцу робиц даяку наукову роботу, а можлївосц участвовац у рижних виглєдованьох вше постої, та аж и у Сербиї, алє вельо менєй – приповеда наш собешеднїк. Боян докторски студиї уписал 2014. року на катедри за ИТ безпечносц, а нєдавно одбранєл докторску тезу на тему „Машинске ученє за одкриванє аномалийох под огранїченями” („Machine Learningfor Anomaly Detectionunder Constrains”). У медзичаше достал роботу у HSBC банки у Лондону дзе у тей хвильки и жиє, а роби на виглєдованьох у обласци ИТ безпечносци.

17. ЯНУАР 2020.

– Робим на оддзелєню за безпечносц у ИТ-ю и тото оддзелєнє ма вецей як сто занятих, но я робим у єдним меншим тиму –„Cyber security sciences”. Часц того департмана за безпечносц служи за виглєдованя, а ми робиме на защити од нападох на компютерски системи, лєбо кед дахто сце „виняц” особни податки людзох зоз банки, загрожиц банкарски трансакциї, итд. У банки єст система хтора ше стара же би ше тото нє случело, так же тоти нападаня ше нє случую так лєгко, алє анї єдна система нє совершена. Системи напредую, инсталую ше нови софтвери, та нєобходне провадзиц тоти пременки. Найвекше число нападох ше автоматски детектує, алє з часу на час ше случи дацо компликованше, цо алат нє може детектовац, та потребни експерт же би тото анализовал – толкує Боян. И попри тим же нє прешло вельо часу одкеди ше преселєл до Лондону, заш лєм, як гвари, почувствовал енерґию того меґалополису. То город уметносци, туризма, забави, моди, а нєраз и гаосу и гужви.

– Минхен вельо менши варош, та є з тим и вельо орґанизованши, ушоренши и функционалнєйши за живот и по питаню инфраструктури, транспорту, и велїх других стварох. Лондон наисце барз вельки, ма коло 9 милиони людзох, а то найобачлївше праве у транспорту. У самим городзе архитектура покус гаотична, стили помишани, єст надосц солитери, алє Лондон понука и вельо того квалитетного. Пре рижни културолоґийни атракциї, знаменїтосци и збуваня, Лондон барз динамични. Плаци, у поровнаню з плацами у Сербиї, досц високи, алє и трошки живота. Найсц квартель и вельки цени биваня, єден з найвекших проблемох у Лондону. Ми, на щесце, помоц коло змесценя достали од фирми – гвари Боян. МА ПОЗНАТИХ, ТА ЖИВОТ ЛЄГЧЕЙШИ У своїм тиму млади науковец ма и колеґох зоз Сербиї, хторих упознал ище док бул на мастер студийох у Минхену, за приповедку о тим же Анґлийци барз любезни, Боян гвари же є цалком правдива, та робиц у таким окруженю наисце праве задовольство.

– Людзе у Анґлиї, окреме у Лондону, барз любезни, и нє любя конфликти, цо єдна од значних розликох у одношеню на Сербию и Нємецку, понеже и ми и Нємци директнєйши кед треба повесц дацо зоз чим зме нєзадовольни. У Лондону, кед сцеш повесц даяку заувагу, або дацо критиковац, поведзме же ци ше нє пачи як дацо поробене, мушиш виреченє почац з позитивним, визначиц голєм дацо цо добре, же би ше кус ублажело тоту крити-

ПОТРИМОВКА Док бул на мастер студийох, Боян робел на проєкту зоз обласци безпечносци у информатики, a професорка на Универзитету му предложела же би ше озбильнєйше уключел до того проєкту.

– Докторски студиї у Минхену орґанизовани так, же кед ше почина робиц на даєдним проєкту, на Универзитету муши буц заняти єден докторанд, же би на нїм робел. Праве теди починал проєкт на хтори ше я приявел, и достал сом добру позицию – гвари Боян.

17. ЯНУАР 2020.

Фото Stockio

ljudze@ruskeslovo.com

Динамични дзевецмилионски Лондон

ку. Пре тоту прикмету, приємнєйше сотрудзованє и приємнєйша атмосфера на роботи, алє ше треба звикнуц на таке медзисобне одношенє и способ арґументованя у розгварки. У тиму дзе робим, векшина Британци и Американци, алє єст и Нємцох и Китайцох. Фирма ма ґрупи и у других державох з хторима сотрудзуєме, наприклад у Польскей и Индиї, так же окруженє досц мултикултуралне. Зо мну робя и троме колеґове хторих сом упознал ище на факултету, а даскелїх людзох познам зоз конференцийох, та ми то досц олєгчало звикнуц ше на нову роботу – приповеда Боян. Затераз, планує остац у Лондону, алє нє виключує и можлївосц сотрудзованя зоз фаховцами зоз Сербиї, понеже, як гвари, квалитетни кадри єст. О планох за будучносц як и о найвреднєйших искуствох здобутих на студийох у иножемстве, а хтори би будуцим студентом могли похасновац Боян предлужує: – У Сербиї єст досц людзох хтори маю знаня з обласци информатичних технолоґийох, медзитим, пре економски обставини фирмом у Сербиї досц очежане напредовац. Любел бим мац даяку вязу зоз Сербию по питаню роботи, направиц даяки сотруднїцтва понеже потенциялу єст, но, з часом ше укаже у хторим напряме ше будзе одвивац моя робота. Цо ше дотика совитох студентом хтори би жадали студирац у иножемстве – найважнєйше ше добре презнац цо конкретно понука одредзени факултет. Нєшка єст барз вельо универзитети у ЕУ хтори сцу прицагнуц студентох зоз других державох на їх мастер програми. Часто тоти програми на анґлийским язику и маю интересантни понукнуца у смислу предметох и обласцох за виучованє. Медзитим, кажди универзитет ма свойо окремни характеристики, и праве тото досц одлучує же яке искуство студент здобудзе. Наприклад, кажди универзитет, програма або держава, ма иншаку ориєнтацию як и орґанизацию предмети на студийох, кельо будзе теориї, а кельо пракси, яке ма буц одношенє медзи професорами и студентами, як испити буду випатрац итд. Тото барз важне же би студент преучел пред тим як цо ше опредзелї за даяки одредзени факултет. Мнє ше, поведзме, пачела ориєнтация Технїчного универзитету у Минхену прето же вони уключую студентох до виглєдованьох. Преве прето сом ше могол занїмац зоз виглєдованьом и под час студийох, та з тим дац и свойо мале доприношенє у швеце науки – гвари на концу Боян Колошняї. ■

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ З ЛЇЛЯНУ ЦBИЯНОBИЧ ЗОЗ ДЮРДЬОBА

МИРНА РУКА И BЕЛЬКЕ ШЕРЦО

Пише: Лидия КУХАР

НА ВАШАРЕ Раз рочнє, у жимушнїм чаше, „Олория” орґанизує вашар на котри поволани здруженя зоз општини котрим тиж главни ручни роботи. По Лїлянових словох то окремне искуство, бо ше людзе стретаю, бешедую, дружа и чераю свойо продукти.

Живот наисце пише романи у хторих нєраз попреплєтани и чежки чловеково хвильки. Прешлосц чежко забуц, алє позитивне роздумованє, робота котра виполнює душу и шерцо, велька фамелия и дзецински шмих, барз помагаю же би ше велїм ошмих врацел на твар, и каждодньовосц була вше красша. О тим шведочи и Лїляна Цвиянович

Л

їляна народзна у Червинки, алє пошвидко ю драга одведла до Дюрдьова дзе и нєшка бива. Одросла у велькей фамелиї, ма єдну шестру и двох братох и, як гвари, то вельке щесце и богатство. Кажде з нїх робел вше дацо цо го цикавело и прицаговало, а Лїляна оддавна любела лєм єдно – ручни роботи.

– Причина тей моєй велькей любови сиґурно тота же сом одрастала коло женох котри у рукох вше тримали иглїци, волну, цверну и штрикали, вишивали, або ручнїки, або партки або кошулї. Паметам же моя мац робела и зоз кудзелю, и то ми остало як цошка барз нєзвичайне – почина Лїляна о роботи у хторей ужива. Як роки преходзели, пришли и други обовязки. Кед почала ходзиц до школи, активна була у велїм, алє любов ґу ручним роботом, нїґда нє занягала. ГОДЗИНИ BИШИBАНЯ – Паметам учительку Амалку Дудашову и єй годзини вишиваня. Зоз вельку радосцу сом чекала тоти годзини и мушим припознац же сом тото найволєла. Интересантне и тото же ше теди нє могло виберац чи сцеш, чи нє сцеш ходзиц на годзини, нє мож було инше

24 РУСКЕ СЛОВО

вибрац, або ше вигвариц, шицки зме ходзели, та аж и хлапци и дзивчата. На тих годзинох сом почала вишивац по „крижикох” и то були мойо початки. Любела сом учиц, нїґда сом ше нє становела лєм на єдней, або двох технїкох, вше сом була жадна нового – гаври наша собешеднїца. Кед Лїляна закончела школу, як гвари, шицко тото ю ище баржей прицаговало. Док ше єй товарише бавели на джмурки и оганяли по улїчкох, єй руки вше були полни з роботу. ПЕРШИ ЗАГЛАBЧОК – Єдного дня моя шестра и я пришли на идею же бизме маму нагварели най нам купи окремне платно за вишиванє, котре теди було драге, и нє мож було так лєгко дойсц до ньго. Мац ми купела тото биле платно и цверни и ище и нєшка паметам тоту вельку радосц. Так сом помали почала сама рисовац и по нарисованим вишивац. Паметам же ми перши рисунук бул за заглавчок хтори сом сама ушила и вишила, а то була єдна корпочка и вельо ружички у нєй. Мнє ше то барз попачело, та сом такой зробела ише єден. Потим сом вишивала ручнїки за свадзби, а вец „кухарки” и ище вельо того.

17. ЯНУАР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

Идеї и мустри Лїляна зберала од своєй мацери, а вец и од других женох, та и з новинох у котрих вше було дацо красне и хасновите. Час преходзел, а вона ше нє становела лєм на традицийних технїкох и роботох, алє научела и нове, нє на платну, алє на древе. Прейґ интернета научела „декупаж” технїку, алє и як мож виплєсц кошарочку з паперу, та нєшка и таке роби. Гвари же ю таки файти роботи виполнюю, и вше за нїх найдзе часу. МОТИB ЗА РОБОТУ Кед слово о фамелиї, Лїляна за себе гвари же є богата жена, ма аж пецеро унучата и двойо праунучата.

– Найволїм штрикац, вишивац и геклац моїм наймилшим. Теди мам найвецей дзеки, и робим зоз вельку любову, окреме кед знам же вони любя ношиц шицко цо им баба справи. Дзеци ше нєшка слабо интересую за таку файту роботи, алє мойо два найстарши унучки ше лапаю до вишиваня и дзечнє приходза на „годзини” вишиваня и

ИЩЕ ЄДНА ЛЮБОB Попри ручних роботох Лїлянова друга любов – ґлума. Єден час у здруженю робела драмска секция на котру вона дзечнє ходзела. Лїляна була барз успишна у єдним скечу.

– Наступала сом по валалох у општини, алє сом була аж и у України, а то було окремне дожице. Там ме прилапели як свою, и тоти хвильки будзем занавше паметац. Скеч гумористични и людзом ше барз пачело, озда прето же су жадни шмиху и гумору – вери Лїляна.

17. ЯНУАР 2020.

штирканя, цо ми окреме мило – щира Лїляна. Попри унучатох, други вельки мотив єй тот же вишите и виштрикане ма нагоду виложиц и представиц на рижних саймох, манифестацийох, фестивалох и же тото цо зроби, може подаровац другим людзом.

– То ми наисце значи, а вшелїяк и нагода же бим другим указала же цо я то робим. Красне слово и позитивни коментари ми вше даваю ище вецей дзеки и сцелосци предлужиц и далєй тото цо робим. А так роздумуєм, же док будзе вишивани партки, ручнїки, кошулї, потамаль буду жиц и нашо обичаї, култура и єдна часц того цо нас Руснацох представя нє лєм ту, алє и за гранїцу нашей держави. ОДПОЧИBОК ЗА ДУШУ Лїляна приповеда же є активна и у Здруженю женох „Олория” у Дюрдьове котре активне од 2010. року, а чия предсидателька Леона Виславски. Там ше сходза и жени котри любя ручни роботи, котри ше любя дружиц и препровадзац час зоз другима женми.

– Любим там пойсц, бо там вше позитивна атмосфера. Кажде хто там одходзи, свойо каждодньово проблеми зохабя дома. Там ше чера упечатки зоз рижних случованьох з хторих ше врациме, бешедуємє о тим цо зме шицко посцигли влонї, а яки плани маме за тот рок. Попри бешеди и розваги, вше нам полни руки роботи, а то вишиванє, гекланє и рисованє – гвари на концу Лїляна Цвиянович.■

Робота важна, алє и одпочивок

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МИРОН ЖИРОШ: ПРИВРЕДНИ ЖИВОТ РУСНАЦОХ (XXVІIІ)

РОШНЄ ЧИСЛО РЕМЕСЕЛНЇКОХ И ТАРҐОВЦОХ Пририхтал: Микола ШАНТА

Без огляду же ремеселнїцтво на початку XX сторочя ма вельо почежкосци и зявює ше як конкурент трошительним артиклом витворениx на индустрийни способ, воно ше заш лєм звекшує и по числу майстроx и по уводзеню новиx ремеслоx – новиx фаxоx. Поровнуюци занїманє жительоx з вецей местох обачує ше же ше число ремеселнїкоx звекшує

У

велїх местоx обачлїво зменшане число польопривредного жительства, а звекшане число и активного и витримованого жительства у ремеселнїцтве (индустриї), тарґовини и транспорту (котра дїялносц теди мала третман реме селнїцкей услуги). Як зме уж писали, найвекши

26 РУСКЕ СЛОВО

розвой ремеселнїцтва бул у Новим Вербаше, вец у Старим Вербаше, а найменєй у Коцуре. У проценту занятосци жительства з ремеселнїцку дїялносцу облапене лєм ремеселнїцтво и тарґовина. Погосцительна дїялносц нє облапена окреме, алє є у составе ремеселнїцтва як окремна услужна дїялносц. У Коцуре 1900. року од ремеселнїцкей и тарґовинскей дїялносци жили 409 особи, а у 1910. року 645, цо у одношеню на вкупне жительсто у 1910. року виноши 15,62 %. У Ста рим Вер ба ше 1900. ро ку од ре ме сел нїц кей и та рґ о вин скей дї ял но сци жи ли 895, а у 1910. ро ку 1 199 осо би, 17. ЯНУАР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

цо у одношеню на вкупне жительсто у 1910. року виноши 24,84 %. Ре ме сел нїц тво на под ру чу оп шти ни Коцур, Нови и Стари Вербас ше интензивно розвива ло по Першу шветову войну. Под час войни його рост и напредованє застановене. По сле войни воно тиж нагло оживює, розвива ше и змоцнює, а под час шветовей економскей кризи його напредованє спомалшене. Еко ном ске на пре до ва нє жи те ль ства у Ґосподїнцоx вид но зоз струк ту ри жи те ль ства. Век ше чи сло за ня то го жи те ль ства у ин ду стриї и ре ме сел нїц тве, та рґ о ви ни, тран спор ту, по го сци те ль стве и другиx привредниx и интелек туалниx занїманьоx, шве дочи о ро звит шей при вре ди. Ґосподїн ци 1900. ро ку по ль о при вред ни ва лал. Од нє по ль о при вред ней дї ял но сци 1900. ро ку жи ли ре ме сел нї ки, та рґ ов ци, кач ма ре и уряд нї ки и було иx 431 осо ба, а 1910. ро ку 201 осо ба ве цей. Од польопривредней дїялно сци 1900. ро ку жи ли 82,06% жительоx, а од нєпольопривреди 12,33%. О дзешец роки обставини пременєни у позитивним напряме. Од польопривредней дїялно сци 1910. року жили 75,90% жительоx, а од нєполь о при вре ди 17,50% жи те ль ства. Тот рост обачлїви у звекшаню числа майс-

17. ЯНУАР 2020.

троx, майсторскиx помоцнїкоx, шеґертоx, тарґовцоx и занятиx у транспорту. У Ґосподїнцоx 1910. року жию и робя 10 кова лє, 6 машинїсти, 20 столаре, 15 скравци, 9 ципеларе и ище 25 други майстрове и калфове котри робя у индустриї облєчива. У ва ла лє єст и 7 млїнароx, по троме пекаре и ме саре и аж 16 муляроx. Ґосподїнчанє ше маю и дзе розвешелїц, попиц погар вина, фраклич па лєнки, а млади леґинє и дзивки нєд зелями и на швета пойсц потанцовац. Пого сцительни обєкти, а найскорей карчми и даєдна векша са ла за танєц, єст 16. Року 1900. зоз польопривредну продукцию ше занїма 62,09% жительатва, а 1910. року 57,00%. Звекшує ше число ремеселнїкоx, тарґовцоx и качмароx. Зоз реме селнїцтвом и тарґовину 1900. ше занїма 981 особа, а 1910. року 1 215 реме селнїки и тарґовци, цо у процентоx 1900. року виноши 21,05%, а 1910. року 26,07%. У 1910. року кажди штварти житель у Шиду жиє од реме селнїцкей, тарґовинскей лєбо пого сцительней дїялно сци. Познати тридньово вашари у Шиду. Нащивюю иx тарґовци з векшиx городоx и одкупює ше вельке количе ство статку, а селянє за тот пенєж купую потребни реме селнїцки продукти. (Предлужи ше)

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ ОБНОВЕНЕ СВЯТИЛЇЩЕ У КОЦУРСКЕЙ ЦЕРКВИ

ОКОНЧЕНИ ОЗБИЛЬНИ РЕСТАВРАТОРСКИ РОБОТИ

Концом прешлого рока закончене обнавянє святилїща у грекокатолїцкей церкви Успения Пре святей Богородици у Коцуре. Як гварел парох коцурски о. Владислав Рац, задовольни є зоз шицким цо поробене у предходним периодзе, а того року нє могло анї вецей обчековац.

– Бул час кед ше подрезовало мури церкви, обивало, малтеровало, кед ше чекало най ше суши, а пришол час, слава Богу, же у тим року голєм започати дальши роботи. Обновене цале святилїще з нука, обилєне и ускладзене з компактно сцу цалей церкви – гварел о. Рац. Як визначел парох коцурски, обнову окончовала лиценцована фирма за ре ставрацию „Амброшич” зоз Зомбора. Исти майстрове були анґажовани за рестаурацию церквох у Дюрдьове, Ґосподїнцох и по других

местох. По його словох, тоти майстрове маю длугу традицию роботох реставрованя, и потераз прекрашнє поробене.

– Мнє ше особнє барз пачи як зробене, фино робя, та ше цешим. Покля єст скели у святилїщу и коло олтара, положене будзе и нове ошвиценє котре сучаснєйше и будзе давац красши упечаток и ошвицовац шицко цо потераз зробене у церкви – потолковал о. Рац. Святилїще коцурскей грекокатолїцкей церкви обновене з помоцу средствох Управи за сотруднїцтво зоз Церквами и вирскима заєднїцами у Министерстве правди Републики Сербиї.

– Кед Бог да, а наздаваме ше, од яри предлужиме роботи и у другей часци церкви. Будзе то длугша робота, алє час пришол же би ше шицко

У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

ВИ СТА ВА ВЕРТЕ ПОХ И МА ЛЮН КОХ У церковней сали у Сримскей Митровици, 12. януара, отримана вистава и наградзованє найкрасших ручно порихтаних вертепох, ориґиналних рисункох и офарбених сликовнїцох котри порихтали коло 40 дзеци. Як було догварене ище на Миколая, кажди хто сцел, могол принєсц свойо роботи, котри оценьовала трочлена комисия и додзелєла аж 15 награди. Найвреднєйши були пейц ручно виробени вертепи, а награди подзелєни спрам возросту, од предшколских дзецох, та по шесту класу. Шицки дзеци котри принєсли свойо роботи були погосцени з лакотками, а старши колядовали док ше дружели. Окрем домашнїх зоз Митровици и Латярку, пришла и родзина з околних местох, та аж и зоз Беоґраду, котри наполнєли салу. Гоч през рок чежко позберац дзеци до церкви и на виронауку, а так и на ученє руского и українского язика, и то була добра нагода же би дзеци участвовали на Служби Божей, научели дзепоєдни традицийни коляди, а потим ше и дружели. Медзи петнац наградзенима, нашли ше и седмеро руски дзеци зоз Страценсковей, Перунсковей, Ходобовей, Молнаровей и Хорбальовей фамелиї. о. В. В.

28 РУСКЕ СЛОВО

ушорело, украшело, и будзе поробене як треба – гварел на концу парох о. Владислав Рац. О. Р.

БРАЦА ХОВАНЬСКИ МАЮ КРАСНИ ОБИЧАЙ

СТРЕТНУЦА З НАШИМА ЛЮДЗМИ НА КИРБАЙОХ Наш обичай таки же у єдним ме сце на Кирбай приход за го сци и зоз других парохийох до церкви, а потим и до своєй родзини. Медзи госцами хтори приходза на кирбаї у сримских парохийох то и браца Хованьски, Йоца, шлосер, и Стева, автомеханїчар, обидвоме пензионере зоз Сримскей Митровици. Гваря же одкеди су у пензиї, коло пейц роки, надумали порядно нащивйовац кирбаї у сримских парохийох.

– Маме шлєбодного часу, а кирбаї нагода и же бизме ше стретли з нашима людзми и дружели ше. Одходзиме и до Водици до Руского Керестура, а на кирбаї до Шиду, Бикичу, Бачинцох и Беркасова. Можебуц тоти нашо нащиви прешириме и на ище дзепоєдни Кирбаї у наших парохийох у Бачкей – роздумую браца Хованьски, хтори активни були и на стретнуцох Каритасу у Сримскей Митровици. На концу нам припознали же, нажаль, нє бешедую по руски, алє розумя бешеду, а тиж читаю по руски и информую ше прейґ „Рутенпреса”. Вл. Дї.

17. ЯНУАР 2020.

duhovni@ruskeslovo.com

У ЦЕРКВИ У ДЮРДЬОВЕ

ВЕЛЬО ПОРОБЕНЕ

У 2019. року у парохиї и церковней порти у Дюрдьове було вецей роботни акциї, а два найвекши отримани у марцу и октобру, котри орґанизовали члени Церковного одбору у поради зоз домашнїм священїком о. Михаилом Холошняйом. На шицких акцийох ше ушорйовало теметов и желєни поверхносци у порти, а на двох зоз кореньом виняти вецей стари и хори древа, алє и посадзени и нови древка, пресадзене старе квеце и посадзене рижне нове. У преднєй часци порти поставени бетонски жардинєри з квецом. Парохиялни двор достал нови випатрунок. Древени лавки поряднє отримовани, як и друге, же би длужей служело. У маю комплетно реконструовани ґарадичи котри водза на ковруш. Ґарадичи и руколаб справени зоз кованого желєза и закончене поставянє мрамору на цалей поврехносци церкви. Часц церкви дзе ше находза ґарадичи омальована и виписана, прикрашена у истим стилу як и цала церква. Вочи швета Св. Миколая, 18. децембра на Служби першираз ше зогривало церкву одкеди поста-

вени нови мраморни цегелки и партерне зогриванє. Церкву ше будзе зогривац каждей нєдзелї за вельку Службу Божу и на вельки швета. Хор „Розанов” основани при грекокатолїцкей церкви Рождества Пресвятей Богородици у 2019. року, видал свой треци компакт-диск на котрим цала Служба Божа, Литурґия на швето Преображеня Господнього по карпаторуским церковним шпиваню, а водителька Хору Татиана Барна. С. С.

ИНИЦИЯТИВА ЗА ПАЛОМНЇЦТВО

НАЩИВЯ ГРОБ СВ. МИКОЛАЯ У ИТАЛИЇ Понеже од влонї маме Епархию Св. Миколая за грекокатолїкох у Републики Сербиї, у Дюрдьове ше роздумовало о паломнїцтве на гроб святого отца Миколая у Италиї. Инициятива за путованє рушела од єдней парохиянки, котру о. Михаил Холошняй предложел на схадзки Церковного одбору же би провадзела условия путованя.

– Патрон, защитнїк нашей Епархиї то св. Миколай, а його гроб зоз остатками мощох ше чува у крипти у римокатолїцкей церкви у Барию у Италиї. За инициятиву паломнїцтва заинтересовани одборнїки, їх фамелиї, а треба видзиц и хтори парохиянє маю материялни средства же би нащивели тото святе место – гварел о. Михаил Холошняй. Гроб св. отца Миколая би ше нащивело на швето Преношеня мощох Святого отца Миколая зоз Мирликийох, нєшкайша Турска, дзе Миколай бул владика, а мощи пренєшени, понеже теди тот край нападали Турки и вони там нє були безпечни. Тото швето ше слави 22. мая, а на паломнїцтво би ше ишло голєм на два, або три ноцованя.

Окрем у тамтейшей церкви благодарней Служби на тото швето, було би орґанизоване и розпатранє города и його знаменїтосцох. А о тим чи ше одпутує на паломнїцтво до Барию, будзе ше знац на основи числа приявених, а достаточне би було же би ше приявели голєм петнац до двацец особи. Кед єст вецей приявених, путованє туньше. На драгу би ше ишло по найкратшей драги, прейґ Чарней Гори, дзе ше вец на траєкту путує до Барию у Италиї.

– Поволуєме шицких, и з других парохийох, же би ше уписали за паломїцтво. Наш касир зоз Церковного одбору достал задлуженє же би ше розпитал у аґенцийох кельо би коштало путованє, та док будземе мац информацию, вона будзе виложена на огласней табли опрез церкви – гварел о. Михаил. С. С.

ПРЕЗ КРАЧУН У НОВИМ ВЕРБАШЕ

КОЛЯДОВАНЄ ДЛУГЕ 20 РОКИ Як и каждого року, на парохиї церкви Святого Владимира у Новим Вербаше и того року було шпиванє колядох по обисцох. Ґрупа шпивачох, на Вилїю и през Крачун, ишли колядовац до велїх обисцох. Як визначел парох нововербаски о. Иґор Вовк, велї ходзели шпивац, покля даєдни и одустали, алє тота ґрупа у скоро истим составе витирвала уж длуги 20 роки. У ґрупи, хтора мала штирох членох, того року колядовали Василь Дацешен, Андрей Дацешен, Иван Дацешен и Иван Рацки. Шицок пенєж котри зашпивали, як и потерашнї роки, вирни подаровали нововербаскей парохиї и на тот способ єй помогли. О. Р.

17. ЯНУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. януара занавше нас зохабела наша мила шестра

ХЕЛЕНА ДУКОВСКИ народзена Киш (25. VII 1938 – 9. I 2020) З любову и почитованьом останєш у наших шерцох Твойо шестри зоз своїма дзецми и їх фамелиями: Мелана Бучко з Р. Керестура, Мария Радосавлєвич з Нового Саду и Паулина Такач з Кули Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. януара наполнєли ше 6 смутни мешаци як нас занавше зохабел наш мили оцец и дїдо

ЯНКО КИШ (1933–2019)

Дня 15. януара наполнєли ше 14 роки як нас занавше зохабела наша мила мац и баба

ЛЕОНА КИШ (1933–2006)

з Руского Керестура Памятку на нїх чуваю їх наймилши – син Михал, син Янко зоз супругу Ксению и унучата Ванеса и Блаженка Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. януара ше наполнєли 4 роки як нас занавше зохабела наша мила мама, супруга, дзивка и шестра

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. януара наполнєли ше 40 днї як пошол на вичну драгу наш мили шовґор

СТЕВАН ТУТОРОВ (1935–2019) з Руского Керестура Красни памятки на ньго буду чувац Геленка и Яким Грубеньово зоз дзецми и їх фамелиями зоз Нового Саду Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 16. януара наполнєли ше шейсц мешаци як нас зохабел наш супруг, оцец и дїдо

МИХАЙЛО КОЛБАС (1954–2019) зоз Футоґу Занавше ше го буду з любову и почитованьом здогадовац супруга Златица, синове Златко, Зденко и Дарко, нєвести Олеся, Александра и Мартина и унучата Иван, Лидия, Иґор, Владимир, Аня, Калина, Андрей и Давид Най спочива у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 12. януара наполнєл ше смутни рок як нас занавше зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ДЮРА ВЕНЧЕЛЬОВСКИ (1944–2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на Вас чуваю – дзивка Марча, унука Оленка зоз супругом Маряном и праунуки Мая и Марянко, унук Мирославко, унука Меланка зоз супругом Иваном и унук Деян Спочивай у мире Божим!

ЯСМИНКА БУДИНСКИ народзена Горняк (1976–2016) з Руского Керестура Пошла ши од нас, алє у наших шерцох и думкох навики останєш. З любову и почитованьом твойо наймилши – дзеци Марио и Корина, супруг Желько, мац Мария и оцец Владимир, брат Желько зоз супругу Милу Спочивай у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. януара ше наполнєли 4 роки як нас занавше зохабела наша мила кума

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 12. януара наполнєл ше смутни рок як нас занавше зохабел

ЯСМИНКА БУДИНСКИ народзена Горняк (1976–2016) з Руского Керестура ... лєм час преходзи, а здогадованє и памятки на тебе навше оставаю у наших шерцох Кумово – Зоран, Таня, Бета и Лора Спочивай у мире Божим!

ДЮРА ВЕНЧЕЛЬОВСКИ (1944–2019) з Руского Керестура Красни памятки на ньго чува ожалосцени брат Михал зоз супругу Сену и дзецми Спочивай у мире Божим!

17. ЯНУАР 2020.

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ На наших милих

ЯНКО УЙФАЛУШИ (1923–2018)

ЮСТИНА УЙФАЛУШИ народзена Ґубаш (1927–2019) з Нового Саду Дня 22. януара наполнї ше рок и пол як нас зохабел оцец, дїдо и прадїдо и рок як нас зохабела мац, баба и прабаба. Занавше будзеце у наших шерцох, красни памятки на вас чуваю дзивки Ирина Скенджич и Леона Виславски зоз фамилиями. Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 29. януара наполнї ше Дня 21. януара наполня ше 20 жалосни рок як ши ше пресероки як ше загашел твой млади лєла до вичносци живот

САША ЧОРДАШ (1981–2000) син, брат и уйо

МАРИЯ ЧОРДАШ (1955–2019) супруга, мац и баба

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. януара 2020. року наполнєли ше 4 жалосни роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, швекор и дїдо

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на Вас у своїх шерцох чуваю син Александар, нєвеста Миряна и унучата Александар, Стефан и Валентина Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. януа ра 2020. ро ку напол нє ли ше 4 смут ни ро ки як нас за нав ше зохабел наш мили оцец, швекор и дїдо

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура

з Коцура Красни и щешлїви живот зоз вами давно прешол. Ви ище вше у наших шерцох и думкох. Вично ожалосцени: оцец и супруг Силвестер, шестра и дзивка Сандра, жец Златко и унука Саня. Спочивайце у мире Божим!

Час преходзи, а твоя мила подоба остава у наших шерцох. Памятку на це навики буду чувац син Владимир, нєвеста Марияна и унучата Владко и Ана Мария Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. януара наполня ше 2 роки як нас занавше зохабела наша мила супруга и мац

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. януара 2020. року наполнєли ше 4 жалосни роки як занавше престало дуркац шерцо нашому милому супругови, оцови и дїдови

НАТАЛИЯ ИВАН народзена Ежденци (1945–2018) з Руского Керестура Памятку на це чуваме у своїх думкох и шерцох Супруг Янко и дзивка Лидия з Владимиром Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. януара наполня ше 20 роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец, швекор и дїдо

ИРИНЕЙ ПАП (1938–2000) з Петровцох Красни памятки на ньго навики чуваю – супруга Олґа, син Зоран, дзивка Вира, жец Владислав и унучата Петро и Наташа Спочивайце у мире Божим!

17. ЯНУАР 2020.

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1955–2016) з Руского Керестура Час преходзи, алє смуток и боль занавше оставаю. Памятку на твою милу подобу з любову чуваю – супруга Живана, дзивка Марина и уну чата Радош и Андєла Спочивай у мире Божим! Най це ангели чуваю! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. януара 2020. року наполня ше 10 роки як ше упокоєла наша мила мац, баба и прабаба

МАРИЯ САБАДОШ народзена Еделински (1937–2010)

Дня 15. фебруара 2020. року наполня ше 12 роки як нє з нами наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ЯНКО САБАДОШ (1935–2008)

З любову и почитованьом у памяткох их чуваю – син Янко и дзивки Олена и Снежана зоз фамелиями Вичная памят!

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com * дзе цо будзе * дзе цо будзе *

ПЕРШЕ ВИВОДЗЕНЄ ПРЕД ДОМАШНЮ ПУБЛИКУ На пияток, 17. януара, на 19 годзин, у Културним центру у Кули, будзе виведзена представа „Белава принцеза” по тексту Саши Палєнкаша, а у режиї Янка Лендєра. Проєкт реализовани у заєднїцкей продукциї КУД „Др Гавриїл Костельник” зоз Кули и РНТ „Петро Ризнич Дядя” зоз Руского Керестура. ***

ТРЕБА РЕЗЕРВОВАЦ УХОДНЇЦУ ЗА ПРЕДСТАВУ „ОБСЕСИЯ” На штварток, 23. януара, у просторийох новосадского Руского културного центру, будзе реприза найновшей представи Звонимира Павловича – дуодрами „Обсесия”. Драма поробена по мотивох приповедки Богумила Грабала, главни улоги толкую Иван Лїкар и Марина Хома, а улогу музичара ґлуми Владимир Сивч. Пре огранїчене число местох у велькей сали РКЦ-у, орґанизатор замодлєл публику же би свойо место на час резервовала. Резервация кошта 200 динари по особи, а мож ю обезпечиц у просторийох клубу РКЦ од пондзелку по соботу, у периодзе од 18 по 23 годзин, або на число телефона: 064/613-19-58 (Иван Канюх). ***

РОЧНА СКУПШТИНА КУД „ТАРАС ШЕВЧЕНКО” ДЮРДЬОВ На нєдзелю, 26. януара, у Дюрдьове будзе отримана Рочна скупштина Културно-уметнїкого дружтва „Тарас Шевченко” з Дюрдьова. Скупштина почнє на 18 годзин у просторийох Дружтва. Поволани шицки цо заинтересовани же би чули цо дюрдьовске Дружтво поребело за єден рок, яки маю плани за тот рок, алє и же би присутни дали свойо думанє и суґестиї. По урядовей часци будзе друженє за шицких и деґустация домашнїх дисновторских продуктох, та домашнї поволую же би кажде хто ма жаданє у тим участвовал. ***

ДЮРДЬОВСКИ БАЛ ШИРОКИХ СУКНЬОХ Традицийни дюрдьовски Бал широких сукньох и того року будзе у першим тижню фебруара, на соботу, 1. фебруара. Карта 1 200 динари, дзивки и жени опасани до святочней рускей сукнї достаню ю безплатно. Купиц их годно у остатнїм тижню януара, од 27. по 31. януар при Мирославови Барновому на тел. 064/33-85-267 и при Владимирови Балїнтовому 064/27-80-235. Тоти пейц днї карти годно превжац у просторийох КУД „Тарас Шевченко” од 19 по 20 годзин. Балованє почнє на 20 годзин у просторийох Дружтва. Грац будзе бенд „Коцурски бетяре” зоз Коцура, орґанизаторе обезпеча смачну вечеру, лакотки и кафу и як и вше потераз, богату томболу по котрей тот дюрдьовски Бал препознатлїви.

32 РУСКЕ СЛОВО

Република Сербия Автономна Покраїна Войводина Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци Булевар Михайла Пупина 16, 21000 Нови Сад Psounz@vojvodinа.gov.rs ЧИСЛО: 128-16/2020 ДАТУМ: 15. 1. 2020. року

ОБВИСЦЕНЄ Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци 15. януара 2020. року розписал Конкурс за финансованє набавки опреми – интерактивни табли з проєктором за установи основного и штреднього образованя и воспитаня и школярского стандарду з териториї Автономней Покраїни Войводини у 2020. року, на хтори мож конкуровац по 21. януар 2020. року. Текст конкурсу обявени у дньових новинох «Ало» и у «Службених новинох Автономней Покраїни Войводини», 15. януара 2020. року и на сайту Секретарияту www.puma.vojvodina.gov.rs. ПОКРАЇНСКИ СЕКРЕТАР, Михаль Нїлаш

НАЦИОНАЛНЕ ШВЕТО РУСНАЦОХ 2020

ЦЕНТРАЛНА ШВЕТОЧНОСЦ У ШИДЗЕ Централна преслава 17. януара, Националного швета Руснацох у Сербиї будзе отримана у Шидзе на соботу, 18. януара. Шветочносц почнє зоз Архиєрейску благодарну Службу Божу у церкви Преображеня Господнього на 17 годзин. На 18,15 годзин у просторийох Културно-просвитного дружтва „Дюра Киш” будзе понукнути етно стол, а такой потим, на 19 годзин, будзе отворена вистава малюнкох зоз Подобових колонийох и фотоґрафийох Ивони Торма Джамич у голу Општини Шид. Означованє 13. Националного швета Руснацох будзе закончене зоз Шветочну академию котра почнє на 20 годзин у Културно-образовним центре (КОЦ) у Шидзе. Пре огранїчене число местох у сали КОЦ-а место за шедзенє буду мац лєм особи зоз поволанку, односно поволанка важи лєм за єдну особу, окрем кед у питаню нашо КУД-а. На Централну преславу будзе орґанизовани одход на автобусу на релациї Руски Керестур–Коцур–Нови Сад–Шид, алє того року будзе зберац лєм особи хтори ше приявели за превоз.

ПРЕСЛАВА ПО НАШИХ МЕСТОХ – У ДЮРДЬОВЕ, на пияток, 17. януара, у КУД „Тарас Шевченко” на 12 годзин; – У ҐОСПОДЇНЦОХ, на пияток, 17. януара, у Месней заєднїци на 15 годзин; – У КОЦУРЕ, на пияток, 17. януара, у КУД „Жатва” на 17 годзин; – У БАЧИНЦОХ, на пияток, 17. януара, на 17 годзин; – У НОВИМ ОРАХОВЕ, на пияток, 17. януара, у Руским доме, на 18 годзин; – У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ, на пияток, 17. януара, у Ґалериї „Лазар Возаревич” на 18 годзин;

– У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ, на пияток, 17. януара, у Доме култури, на 19 годзин; – У КУЛИ, на пияток, 17. януара, у РКУД „Др Гавриїл Костельник”, на 19 годзин; – У НОВИМ САДЗЕ, на пияток, 17. януара, у Руским културним центру на 19,30 годзин; – У БЕОҐРАДЗЕ, на нєдзелю, 19. януара, у церкви Христа Краля, на 16,30 годзин. Означованє Националного швета Руснацох у Суботици будзе накнадно орґанизоване.

17. ЯНУАР 2020.

informator@ruskeslovo.com

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву застатого стану и о одредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Сави Ковачевича” Подприємство „Теленор Комон Опрейшн” ДОО зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „ТЕЛЕНОР” Д.О.О., Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 90, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Сави Ковачевича”, у Улїци Сави Ковачевича число 12, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 4672, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 9. януара 2020. року принєсла ришенє число VI-565-/19 же потребне превценьованє вплїву застатого стану на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву и одредзованє обсягу и змисту о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС2271–04 НС Ченей–уход” Подприємство „ЛАБИНҐ” ДОО зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „ВИП МОБИЛЕ” Д.О.О., Нови Беоґрад, Милутина Миланковича 1ж, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта – базней станїци мобилней телефониї „НС2271–04 НС–Ченей–уход”, на постояцим обєкту Сербскей православней церкви, у Улїци Ченей б.ч., на катастерскей парцели число 3815, К.О. Ченей, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 9. януара 2020. року принєсла ришенє число VI-501-807/19 же потребне превценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву застатого стану и о одредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Житна площа” Подприємство „Теленор Комон Оперейшн” ДОО зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „ТЕЛЕНОР” Д.О.О., Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 90, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Житна площа”, у Улїци Масарикова число 25, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 9894, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 9. януара 2020. року принєсла ришенє число VI-562-/19 же потребне превценьованє вплїву застатого стану на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

МАЛИ ОГЛАШКИ

OGLA[OVANW 021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com informator@ruskeslovo.com 17. ЯНУАР 2020.

ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433

ОБВИСЦЕНЄ о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву и одредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НСУ149, НСЛ149, НСО149 НС – Сава Ковачевич” Нови Сад Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а. д., Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта – радио базней станїци мобилней теле фониї „НСУ149, НСЛ149, НСО149 НС – Сави Ковачевича” у Нови Сад, у Улїци Сави Ковачевича 10, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 4671, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 14. януара 2020. року принєсла ришенє число VI-501-710/19 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта ДОО „БОМ ТРЕЙД”, Нови Сад, Улїца Индустрийна 3/1, поднєсол вимогу за одлучовaнє о потреби преценьованю вплїву на животни штредок проєкта „Вибудов складзиска за одкладанє солї, обєкта контроли уходу и базену за виплокованє солї зоз пумпову станїцу”, у Улїци Индустрийна 3/1, на катастерскей парцели число 2272/3 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ НАГРАДЗЕНИ СПОРТИСТИ И СПОРТСКИ КЛУБИ У ВЕРБАШЕ

ПРИПОЗНАНЯ ЗА НАЙЛЄПШИХ У 2019. РОКУ

Остатнї днї децембра, општина Вербас и Союз спортох општини Вербас вибрали и наградзели найлєпших спортистох, тренерох и спортски клуби у 2019. року, а плакети достали тоти котри посцигли найлєпши резултати и на тот способ промововали и општину Вербас Награди найлєпшим спортистом уручели предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац, член Општинскей ради задлуженей за спорт Срдян Станич и ґенерални секретар Союзу спортох општини Вербас Боян Антонич. За найлєпшого спортисту вербаскей општини у 2019. преглашени Любо Ялови, кик боксер з Клубу борецких схопносцох Вербас, за найлєпшу спортистку Даяна Ґрмуша, боксерка з Бокс клубу ,,Чарнок”, а за найлєпшого тренера Желько Жмукич, тиж зоз Бокс клубу ,,Чарнок”. З истого клубу и вибрани найлєпши млади спортиста Стефан Цамович, покля найлєпша млада спортистка Александра Ґрдан, з Джудо клубу ,,Тори”. Найлєпши хлопски спортски колектив то Рукометни клуб „Вербас”, а найлєпши женски Женски рукометни клуб „Вербас”.

Уручени и штири специялни плакети за вецейрочне представянє општини Вербас у шветових спортских рамикох, а достали их – Борис Роєвич, селектор младей рукометней репрезентациї Сербиї, Ненад Няради, кондицийни тренер шпанского фодбалского першолиґаша Депортиво Алавес, Ґолуб Докнич, рукометаш котри бави у Австриї и Предраґ Вуядинович, рукометаш котри бави у Румуниї.

– Вербас город спорту и уклада значни средства до тей обласци. Спортисти найлєпши амбасадоре општини Вербас и наш циль же бизме цо вецей младих уключели до спортских активносцох, же би мали континуитет у добрих резултатох. Будземе ше намагац дац им шицки можлївосци за розвиванє – гварел Ґлушац и винчовал шицким лауреатом на одличних резултатох и припознаньох котри, як визначел, заслужели. О. Р.

ПЕРША ПОРЯДНА СХАДЗКА РОБОТНОГО ЦЕЛА ЗА СПОРТ У 2020. РОКУ

ЗАПЛАНОВАНЕ КУС ВЕЦЕЙ ЗМАГАНЯ У просторийох Националного совиту, пияток 10. януара, отримана перша порядна схадзка у тим року Роботного цела за спорт. На схадзки присуствовали предсидатель Роботного цела Иван Папуґа, члени Янко Хома, Звонко Салаґ, Владислав Папуґа и Владими Иван, а на Дньовим шоре була анализована робота Роботного цела за спорт у 2019. року. На схадзки визначене же 30. децембра 2019. року Роботне цело за спорт дало согласносц же би 200 000 динари були преруцени Здруженю Спортски бависка „Яша Баков”. На схадзки по Дньовим шоре було бешеди и о планох роботи Роботного цела за спорт за 2020. рок, та предсидатель Роботного цела Иван Папуґа потвердзел же спортске Здруженє Спортски бависка „Яша Баков” и надалєй будзе финансоване з тим же у одношеню на прешли 2019. рок кед були орґанизовани вкупно 16 змаганя, за тот рок Здруженє планує два змаганя вецей за цо буду потребни и кус векши финансийни средства. Ан. М.

34 РУСКЕ СЛОВО

17. ЯНУАР 2020.

sport@ruskeslovo.com

НА КОНЦУ ПОЛУСЕЗОНИ ЗА СТОЛНОТЕНИСЕРОХ СТК „РУСИН” ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ДРУГИ НА ТАБЛЇЧКИ Столнотенисере СТК „Русин” зоз Руского Керестура, по одбавеним 9 остатнїм колу першенства у полусезони у Южнобачкей лиґи, закончели на другим месце на таблїчки од 10 екипох. Русин ма лєм бод менєй од першопласованого Оджаку. Досц успишни були и на Новорочним турнире у Новим Садзе

О

статнє коло у полусезони Русиново столнотенисере одбавели 14. децембра у Жаблю дзе екипу з истим меном победзели зоз 4:2. За екипу Русина наступели Сабадош Михайло, Шанта Александар и Горняк Стефан, а перши двоме победзели своїх процивнїкох з резултатом Сабадош зоз 3:0, а Горняк зоз 3:2, док млади Шанта страцел зоз 0:3. Далєй у дубл змаганю Сабадош/Горняк победзели пару Чончик Зоран/Шилич зоз 3:1, потим Макаї страцел 0:3, а Сабадош достал 3:1. За Русин у тим колє нє бавели Сабадош Матей и Надь Деян хтори дакеди помага русиновцом, так же першираз нагоду бавиц у лиґи достал млади Шанта Александар и Макаї Матей.

УСПИХ НА НОВОРОЧНИМ ТУРНИРЕ Русиново столнотенисере од 20. по 22. децембер участвовали и на вельким Новорочним турниру хтори ше отримал на Спенсу у Новим Садзе, у орґанизациї Столнотениского союзу Войводини. Найлєпши резултат посцигнул Сабадош Матей. На турнире участвовали прейґ 600 змагателє у шицких катеґорийох, зоз 11 европских державох як з реґиону, так и з дальших. Русиновци ше на тим турнире змагали у трох катеґорийох, т. є. два екипи наступели у катеґориї младши кадети, а и у кадетскей мали свойого представителя як тиж и у катеґориї мини-мини кадети. Перши дзень турнира 20. децембра змагали ше у єдней екипи младших кадетох Фейди Игор и Макаї Матей, а у другей Шанта Александар и Колошняї Стефан. Анї єдна од тих екипох нє прешла ґрупу, док кадети дзе вєдно бавели русиновец Сабадош Матей и Брдар Никола з новосадскей Войводини наМатей Сабадош правели одлични резултат понеже ше пласовали медзи 8 найлєпши екипи на тим турнире. Други дзень турнира 21. децембра бавели мини-мини кадети то дзеци до 10 рокох, дзе за Русин наступели Пашо Матей – I класа и Макаї Матей IV класа. Макаї прешол ґрупу цо по словох тренера Драґана Ковачевича за нїх барз добри резултат. Того дня у катеґориї кадетох наступел и Сабадош Матей, вон прешол ґрупу и вошол медзи 32-ох найлєпших на Турнире.

17. ЯНУАР 2020.

Внєдзелю, 22. децембра змагали ше младши кадети, до 12. рокох и юниоре – до 17 рокох, дзе од русиновцох за младших кадетох бавели Шанта и Колошняї алє нє прешли ґрупу, док за юниорох Горняк випаднул у квалификацийох, а Сабадош Матей прешол ґрупу. По словох тренера Ковачевича, Турнир бул барз моцни и масовни та за клуб яки Русин барз вельки успих же дзеци вообще и прешли квалификацийни ґрупи. Сумируюци резултати законченей полусезони, тренер Ковачевич гвари – Можеме повесц же зме задовольни, гоч я особнє думам же могло и лєпше, но околности таки яки су углавним, наздаваме ше же нарок будзе ище лєпше, кельо то годно. Но сцел бим наявиц у юнию 2020. року мойо задзекованє на место тренера, та поволуєм кед дахто заинтересовани превжац тоту длужносц.

ОТРИМАНА СКУПШТИНА КЛУБУ У просторийох Месней заєднїци, 28. децембра отримана Скупштина Столнотениского клубу „Русин” на хторей були присутни бавяче, спонзоре и родичи, як и представителє керестурскей Месней заєднїци. Як визначел предсидатель и тренер Клубу Драґан Ковачевич, гоч Клуб мали, ма вредних и сцелих бавячох хтори ище векшина млади, та тренираю у рамикох столнотенискей Школи. У Южнобачкей лиґи дзе ше змагали од того року посцигли заш лєм барз добри резултати и друге место на таблїчки од 10 екипох. Визначел и Матея Сабадоша хтори у прешлим року посцигнул найлєпши резултати. Ковачевич з тей нагоди подзековал спонзором хтори у прешлим року барз помогли у опреми за Клуб, а то керестурски подприємства „Електромонтажа”, „Елкомедия”, „Фреш-маркет” и „Юарбис”. Подзековал тиж и родичом хтори нє раз добродзечнє спонзоровали путованя на змаганя. ■ М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ВЕЛЬКИ ЮВИЛЕЙ ФК „ЄДИНСТВО” ҐОСПОДЇНЦИ

ШВЕТОЧНА АКАДЕМИЯ З НАГОДИ СТОРОЧНЇЦИ КЛУБА Зоз шветочну академию и виставу фотоґрафийох означена сторочнїца од снованя Фодбаского клуба „Єдинство” зоз Ґосподїнцох. На шветочносци, визначним дакедишнїм и терашнїм членом Клуба уручени пригодни припознаня, а була порихтана и вистава фотоґрафийох зоз прешлосци Клуба

У

Святосавским доме у Ґосподїцох всоботу, концом децембра, отримана шветочна академия з нагоди снованя найстаршого фодбалского клуба у Општини Жабель – Фодбалского клуба „Єдинство”. На академиї у културно-уметнїцкей програми участвовали Хор „Пасторала” зоз Жаблю котри на початку програми одшпивал гимну Републики Сербиї, а потим члени вецей фолклорних секцийох Дружтва за очуванє народней традициї и култури „Дєрдан” зоз Ґосподїнцох виведли вецей народни танци.

ПРИПОЗНАНЯ НАЙЛЄПШИМ З тей нагоди Дьордє Пантич, предсидатель ФК „Єдинство” и Борис Страживук предсидатель совиту Месней заєднїци Ґосподїнци уручели шейсц Припознаня поєдинцом и установом за потримовку роботи Клуба.

– Задовольни сом же нам ше удало орґанизовац тоту шветочносц, понеже то барз значни ювилей за наш Клуб, алє и Ґосподїнци. Же би у Клубу було добре од шицкого найважнєйше же бизме були зложни и медзисобно ше помагали, алє важни и финансиї же би могло лєпше функционовац. Клуб достава порядни стредства, алє вони достаточни лєм за основне функционованє – гварел Дьордє Пантич, предсидатель ФК „Єдинство” котри на тей функциї уж штварти рок. З припознаньом за потримовку Клуба наградзени и Чедомир Божич предсидатель Општини Жабель.

– Велька чесц нєшка буц присутни на таким значним ювилею. Фодбалски клуб „Єдинство” приклад успишного спорта и очуваня спортскей традициї. Наша локална самоуправа видвоює средства максимално спрам можлївосцох за шицки спортски клуби у општини. Таку праксу, наздавам ше, предлужиме и у шлїдуюцим року – гварел предсидатель Божич.

ВИК ФОДБАЛУ У ҐОСПОДЇНЦОХ У програми шицки присутни мали нагоду чуц о историї Клуба, початкох, успихох, значносцох и потримовки локалней самоуправи. Орґанизацийному одбору котри мал задлуженє орґанизовац тото значну подїю удало ше позберац коло тристо пейдзешат ориґинални фотоґрафиї котри, по святочней академиї приказани на вистави фотоґрафийох „Вик фодбалу у Ґосподїнцох”. Вистава була удатна дзекуюци добронамирносци шицки дакедишнїх и терашнїх членох и любительох Клуба котри нєсебично подзелєли свою приватну архиву сликох, алє и других предметох зоз амблемом ґосподїнского Фодбалского клуба „Єдинство”. Прето велї нащивителє тей шветочносци и почитователє Клуба на фотоґра-

36 РУСКЕ СЛОВО

ДАКЕДИ МАЛИ, НЄШКА КЛУБ ШАМПИОН У аналох ФК „Єдинство” пише же першу лабду, фодбал, до Ґосподїнцох принєс дохтор Урош Чаковец зоз Праги, хтори там студирал. Ґосподїнчанє теди оформели перши клуб хтори ше волал „Югославия”. Нажаль, нєт вельо историйни податки о Клубе з того часу и хто теди бул фодбалер. Кед почала Друга шветова война, мадярски окупацийни моци пременєли мено Клуба до СЦ „Левенте болдоґасоньфавла” и под тим меном ше бавело стретнуца аж по ошлєбодзенє, кед Клуб достал нєшкайше мено. Нєшка бави у Городскей лиґи Нови Сад и на першим є месце. На шеснац стретнуцох були побиднїк.

фийох препознали себе, свою родзину, сушедох, бо ше фодбал у Ґосподїнцох вше бавело и преношело з колєна на колєно, з ґенерациї на ґенерацию. У богатей историї ФК „Єдинство” було успишни змагательни роки кед на вецей заводи победзовали општински и медзиопштински Купи, и на вецей заводи пласовали до Подручней лиґи Нови Сад и Медзиопштинскей лиґи. Найвекши успих бул пласман до Войводянскей лиґи на початку двацец першого вику кед ше Клуб у тим ступню змаганя затримал даскельо сезони. ФК „Єдинство” од єшеньскей часци першенства у Городскей лиґи Нови Сад и забера першу позицию зоз вельку предиспозицию и шансу пласованя до ранґу вишей. У Клубу єст сениорски екипи, екипа ветеранох, як и Школа фодбалу у котрей тренираю дзеци пионире и кадетски возрост. Означованє сторочнїци од снованя Фодбалского клуба „Єдинство” почала зоз сезону фодбала у тим року, кед орґанизовани спортски турнири и фодбалски змаганя медзи котрима и змаганє котре отримане вяри, кед ветеранє ґосподїнского Клуба бавели зоз ветеранами Фодбалского клуба „Червена гвизда” зоз Беоґраду. По урядовей часци програми орґанизовани коктел на котрим предлужене здогадованє памяткох зоз фодбалу у Ґосподїнцох и у Фодбалским клубе „Єдинство”. ■ С. Саламун 17. ЯНУАР 2020.

sport@ruskeslovo.com

УСПИХИ КАРАТИСТОХ НА ТУРНИРЕ „NIPPON TOP TEN”

ҐЛОРИЯНА МЕДЗИ НАЙЛЄПШИМА На визначним медзинародним турниру „Nippon top ten” хтори отримани у Беоґрадзе штредком децембра, Карате клуб „Гайдук” наступел зоз двацец штирома змагателями медзи хторима и керестурец Ґлориян Штранґар. Ґлориян у екипней катеґориї вєдно зоз Марком Пуцаровим и Растком Батурановим освоєл стриберну, а у поєдинєчней катеґориї бронзову медалю. На тим турнире окреме ше визначела Ната лия Сератлич зоз Кули, хтора преглашена за найлєпшу змагательку, а хтора наступела у трох катеоґорийох, два поєдинєчни и єдна екипна, а освоєла и два златни и єдну стриберну медалю.

Наталия достала и поволанку на Национални карате камп репрезентацийох Сербиї хтори будзе отримани на Тари. На турниру участвовало коло 600 змагательох зоз 60 клубох и пейц жемох, а Карате клуб „Гайдук” освоєл и шейсц златни медалї. Ан. М.

ОТРИМАНИ ҐУҐЛАШСКИ КРАЧУНСКИ ТУРНИР

ВЕРБАЩАНЄ 25. РАЗ ДОМАШНЇ У ґуґлани вербаского Центру за физкултуру ,,Драґо Йовович” 5. януара отримани 25. Крачунски турнир котри позберал даєдних зоз найпознатших ґуґлашох у нашей жеми и реґиону. З тоту традицийну спортску манифестацию, котра ше наход зи у календару змаганьох Ґуґлашского союзу Сербиї, почина сезона числених домашнїх и медзинародних першенствох у котрих ше змагаю нашо ґуґлаше. Крачунски

17. ЯНУАР 2020.

турнир отворел предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац. На турниру було коло 50 змагательох зоз шицких крайох Сербиї, алє и тих зоз Италиї, Австриї, Нємецкей, Мадярскей и Босни и Герцеґовини. Же би ше за Крачунски турнир чуло и звонка гранїцох нашей держави допринєсло и тото же турнир иснує уж 25 роки. По осми раз перше место освоєл Вилмош Заварко, репрезантативец Сербиї котри у тей хвильки бави за клуб з Италиї, зоз звалєнима 682 бабками. Други бул Иґор Ковачич котри звалєл 656 бабки, а треци Радован Влайков, звалєл 645 бабки. Попри погарох, локална самоуправа и спонзор Индустрия меса ,,Карнекс” обезпечели и пенєжни награди найуспишнєйшим. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ од Анї Гудак

Векна з меса

До меса умишаме шицки наведзени состойки и подзелїме достату масу на поли. З єдней половки формуєме долню часц векни и поскладаме по штредку варени вайца, єдно за другим. Зоз другу половку меса прекриєме долню часц и з руками формуєме векну. Печиц у рерни дас годзину и пол, на 200 ступнї.

Потребне: ■ 500 гр млєтого меса ■ 2 сирови вайца ■ 1 цибуля на дробно пошекана ■ 1 кромпля натарта ■ презли ■ петрушково лїсце ■ соль, веґета, попер, ■ паприґа ■ 3 варени вайца

ВАРЕНЕ ВИНО За три шольки: 3 ровни ложки цукру, 500 мл вина, 250 мл води Цукер вариц док нє пожовци, вец додавац покус води, и вариц на цихим огню док ше цукер нє розпущи, додац нарезане яблуко на струча (можеце зоз фурмочку повирезовац яблуко, та при сервираню будзе красше випатрац) най ше увари у тей води зоз додатима присмачками: цимет, гвоздзик, дакус дюмбиру и попру, и вец додац вино. Вариц по смаку.

Лимунада Лимун єден з найлєпших пречисцовачох цела и змоцньовач имунитета. Прето го треба хасновац кажди дзень. Ми вам предкладаме рецепт за лимунаду, хтору мож пиц нє лєм влєце, алє и вжиме. Рецепт: Положце добре умити два лимуни до змарзовачу. Кед ше змаржню, потрец их вєдно зоз скорку, додац 100 ґрами,або вецей цукру, (а найлєпше положиц мед) додац 5 ґрами, лєбо єден мещок лимунтусу, премишац и заляц зоз двома литрами води. Най одстої 2 годзини, а вец прецадзиц на ґази, посипац до фляшох и до каждей фляши положиц лїсце з менти. Тримац у фрижидеру.

38 РУСКЕ СЛОВО

17. ЯНУАР 2020.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ од Славици Фейса

Хлєб хтори нє треба мишиц

Помишац муку, соль, цукер и сухи квас, доПотребне: дац лїтну воду помишану з олєйом. Шицко добре премишац, нє мишиц! Закриц з пре■ 1/2 кили муки видну фолию и охабиц най добре одстої (од ■ 2 ровни ложички солї 12 до 18 годзини).

■ ложичка цукру Кед одстало, цесто треба положиц на до■ 1/2 ложички сухого бре намучену хлєбовку и з помученима руквасу ками го преврациц, кус оформиц и положиц ■ 280 мл лїтней води на папер за печенє, закриц з фолию и поче■ 50 мл олєю кац ище добру годзину. О годзину добре зограц огньогасну судзину з верхом, у релни на 230 ступнї. Виняц горуцу судзину, положиц до нєй хлєб, закриц и печиц хлєб пол годзини. Вец треба одкриц и печиц хлєб ище 15 минути. Виняц хлєб зоз судзини и охабиц у релни най ше цалком охладзи. Хлєб нє даяке видумство, алє є наисце смачни, скорку ма хрупкацу праве прето же ше пекол у завартей судзини, и здогадує на тот домашнї зоз старих пецох.

На швидко зоз печаркох

Печарки порезац на коцочки и положиц кус води, посолїц, повеґетовац и положиц да ше варя дас 10-15 минути. Направиц подбивку так же до шольки положиц 2 ложки муки и долївац води так, же би було густейше як за палачинки. Усипац подбивку до печаркох и шметанку за варенє. Шицко най ше повари 2-3 минути. Резанки увариц окреме у сланей води. Мож сервирац. До танєра положиц резанки и преляц зоз печарками.

17. ЯНУАР 2020.

Потребне: ■ Печарки пол кили (100 дин) ■ Шметанка за варенє 200 милилитри (90 дин) ■ Резанки (75 дин)

Пририхталa: Лю. Цвеїч

од Люпки Цвеїч

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ПРИРИХТОВАНЄ НАЦИОНАЛНОГО ОРКЕСТРА ЗА ШВЕТОЧНУ АКАДЕМИЮ

РОК LXXVI ЧИСЛО 3 (3872) НОВИ САД, 17. ЯНУАР 2020.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

ОГЛЯД НУ ЦЕ НА ПРЕ ШЛОСЦ читачох новинох „Руске слово” же би помогли препозППреоволуєме нац особи на старих фотоґрафийох. точне идентификованє особох на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кед препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

■ ДЗЕНЬ РУСНАЦОХ У ШИДЗЕ