Ruske slovo 01-02

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXVI ЧИСЛО 1-2 (3870-3871) НОВИ САД, 10. ЯНУАР 2020.

■ КРАЧУН ПО ЮЛИЯНСКИМ КАЛЕНДАРЕ

Фото: Вероника Вуячич

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

PREGLYD POD>JOH 2019. ROKA

ОГЛЯДНУЦЕ НА 2019. РОК У НВУ „РУСКЕ СЛОВО”

У ЗНАКУ ЗМИСТОХ ЗА ДЗЕЦИ И НАУКУ Пише: др Борис ВАРҐА, директор НВУ „Руске слово”

У НВУ „Руске слово” за нами 2019. рок – рок намаганя виходу зоз финансийней кризи. Велї нашо нукашнї до сягнуца останю нєвидлїви читачом, як цо то робота на структури Установи, контрола квалитету, профе сийни етични кодекс и змоцньованє социялней бази занятих у фирми. Тото цо шицким будзе видлїве то обявени публикациї за дзеци у Видавательней редакциї и реформа часопису „Шветлосц” як наукового.

Року 2019. порушане систематизованє наградох вонка-

шнїм автором, котри ше остатнїх рокох нє додзелюю поряднє: обновена награда видавательней дїялносци „Гавриїл Костельник”, а стабилизує ше награди часописа „Шветлосц” – „Микола М. Кочиш” и „Литературного слова” – „Мирослав Стрибер”. Награди пенєжно буду символични, алє важни, насампредз як потримовка, стимул и промовованє одредзених вредносцох у заєднїци.

Од 10 виданьох Видавательней редакциї у 2019. року Кед слово о нукашнїм наградзованю, того року на – половка кнїжкoх за дзеци. Формована нова едиция рочнїцу Установи буду додзелєни подзекованя и при„Заградка” у котрей буду познаня новинаром и медиви ход зиц кнїж ки за на й йним роботнїком НВУ „РуЖадаме же би означованє 75-рочнїци младших од 1 по 5 роки, а ске слово”, од котрих дзеокреме сликовнїци. Так по поєдни уведзени на означоНВУ „Руске слово” почувствовали и нашо першираз у историї нашей ваню 90-рочнїци друковачитаче, та зме ище тот рок одлучели нє Установи вишла сликовнїца меняц цену предплати новинох „Руске слово” ного новинарства по руски Любици Фа-Гарди „Як ше 2014. року. (прикладнїк остава 30 дин, тройо прашатка рихтали за а предплата на цали рок 1 500 дин). „Шветлосц” у 2019. року жиму” на барз грубим карИ ви нам можеце помогнуц – предплацце ше пре шла през на й век ши тону и розкошни „Ве сели структур ни и ви зуал ни на новини „Руске слово”, купуйце кнїжки и буквар” котри илустровала пре мен ки. По при но во го предплацуйце ше на нашо часописи. уж тераз препознатлїва Мави патрун ку за котри ше Напредок вам дзекуєме! рия Ковачевич. У едициї остарал наш познати диза„Русалка”, за дзеци од 5 по й нер Иґор Ор саґ, „Шве 13 роки, вишли кнїжки Ирини Гарди Ковачевич, Сил- тлосц” пременєла свой поднаслов, та ше тераз вола ве стера Макая и Юлияна Тамаша. Цена шицких тих „часопис за науку, литературу, културу и уметносц” (додате „за науку”), а у єй ушорйовацких целох нє лєм кнїжкох наисце до ступна – 300 динари кажда. векшина руских представительох академскей заєднїци Пре вигодну цену, котру понукло НВУ „Руске слово”, у Републики Сербиї, алє и фаховци з обласци славии спонзорску потримовку, коло 400 руски кнїжки за стики и русинистики у швеце (Италиї, Словацкей, Подзеци концом 2019. року положени до пакецикох на- льскей, України, Русиї, Япону). Часопису додата науймладшим за Миколая и Крачун у Руским Кере стуре, кова часц (на початку), док з векшей часци затримана Новим Сад зе и Дюрдьове. У тим року у планє кнїжки його публицистична и уметнїцка природа. до пакецикох понукнуц и у других ме стох дзе жию У тим 2020. року пред Установу вельке – 75-рочнїца Руснаци. НВУ „Руске слово”. Означиме ю углавним роботно и Видавательна редакция у 2019. року заокружела свойо до статочно шветочно. Та гоч велї питаня успишно риедициї, а врацени дзепоєдни стари з 80-тих и 2000-тих шуєме, заш лєм найвекши проблеми остали отворени, рокох. Так попри спомнутих дзецинских, за младих окреме пре селєнє у Новим Садзе и премаканє у Допиєст едициї „Жридла” и „МАКoff” (експериментална совательстве у Руским Кере стуре. У медзичаше, зявел едиция мултимедиялного часопису МАК) у котрей ше ище єден нови проблем – єдина автопревозка нам 2019. року як 20. кнїжка вишол зборнїк литератури вше старша... младих „Гумно 2: Дзеци з дружтвених мрежох”. По- Жадаме же би означованє 75-рочнїци НВУ „Руске слотим порядна едиция „Дуга” у котрей вишла кнїжка во” почувствовали и нашо читаче, та зме ище тот рок Славка Романа Ронду „Одняти од псох”, як и едициї одлучели нє меняц цену предплати новинох „Руске котри дакеди исновали, а то преклади „Хмари/Oblaci”, слово” (прикладнїк остава 30 дин, а предплата на цали виданя з обласци науки и публицистики „Фундамен- рок 1 500 дин). И ви нам можеце помогнуц – предплати” и едиция руских класикох „Верхи”. Видавательна це ше на новини „Руске слово”, купуйце кнїжки (за коредакция по першираз запровадзела явни конкурс за три єст два вельки попусти од 30 по сто: влєце и у декнїжки у 2020, а нєдавно розписани и нови конкурс за цембру) и предплацуйце ше на нашо часописи. Напредок вам дзекуєме!■ 2021, котри будзе тирвац по 1. септембер того року.

2 РУСКЕ СЛОВО

10. ЯНУАР 2020.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБА ДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4–5. Биланс активносцох Националного совиту Руснацох

■ Нашо места 7. Зашедала Скупштина општини Кула

■ Духовни живот 10–13. Преславени Крачун по юлиянским календаре

■ Людзе, роки, живот 16–17. Стретнуце: Фебронка Балоґова з Руского Керестура

■ Култура и просвита 20–21. Крачунски концерти у Дюрдьове и Коцуре

■ Економия 25. Обчекованя коцурских польопривреднїкох у новим року

■ Информатор 28–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 36–37. Отримана Рочна скупштина СБ Яша Баков” ”

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши Насловни бок: Лядови лєс у Новим Садзе Авторка фотоґрафиї: Вероника Вуячич

ПОДЇЇ ПОНАД СМУЖКУ Наша, тераз уж узвичаєна пракса же у першим новорочним чишлє „Руского слова” правиме прегляд найзначнєйших подїйох хтори ше у розличних сферох живота рускей заєднїци, и по наших местох, збули у року за нами. Редакция видвоєла подїї хтори на даяки способ превозиходза каждодньови рамики, рутину и просек, хтори „понад смужку” кед ше прави биланс и подцагує смужка на лоньским календару. Детальни прегляди обявюєме на шлїдуюцих бокох, а до редакторского уводнїка видвоїм тоти хтори по моїм думаню, пре обще значенє и важносц, надиходза рамики поєдинєчних ресорних рубрикох. Було у 2019. року аж и нато интересантного и значного. Национални совит Руснацох отворел Подручну канцеларию у Бачинцох, Керестурци по нєшка скоро уж забутим началє комуналней солидарносци купели огньогасни камион за валал, а у Дюрдьове поставена биста Яши Бакова. Велї нашо спортисти зоз позарядовима резултатами потвердзели максиму же шицко мож кед єст мотиву и дзеки, окреме у „малих” спортох, а углядна словацка „Анасофт Литера” награда хтору достал Иван Медєши збуртала нашу културну сцену и явносц. Цали 2019. рок прешол нам у означованю велького ювилея, 100-рочнїци од снованя Руского народного просвитного дружтва. Вельо у тим периодзе поведзене о значеню тей орґанизациї, та з тей нагоди досц лєм повториц же хто зна цо и хто бизме були, и чи би нас вообще нєшка було, без РНПД. Медзитим, рок за нами навики останє виокремени по двох подїйох хтори лєм на перши погляд припадаю домену церковного живота и духовносци, а у сущносци ноша универзалне значенє за историю, будучносц и тирванє нашей рускей заєднїци на тих просторох. Насампредз то преглашенє Епархиї св. Миколая у Руским Керестуре. Наша ґенерация мала окремну привилеґию пошведочиц тей окремней подїї у живоце Церкви, яка ше углавним нє случує за людского живота, а тирвац будзе и после нас, и после тих хтори приду после нас. Медзитим, преклад цалого Святого писма на руски язик, за хтори заслужни браца Михал и Янко Рамачово за нас як заєднїцу ище важнєйша подїя, прето же є витворена з власну интелектуалну силу нашого народу. Якошик мам упечаток же ше тото монюменталне подняце, преклад Библиї на єден, у историйних и природних катеґорийох мали и млади язик, случело у прави час, праве кед вон на академским уровню достаточно дозрел, а ище вше є достаточно живи и вертки же би досягнул форму и влапел сущносц нєдвосмислово найважнєйшей кнїжки чловечества.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

10.ЯНУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 3

PREGLYD 2019

ТИЖНЬОВНЇК РОБОТА НАЦИОНАЛНОГО СОВИТУ РУСНАЦОХ

ФИНАНСИЙНО ЧЕЖКО, АЛЄ НЄ БЕЗ РЕЗУЛТАТОХ Финасийни план Националного совиту за 2019. рок прилапени аж у новембру, алє и попри финансийних почежкосцох Совит функционовал у порядним обсягу. Отримани найзначнєйши манифестациї, потримани чечуци проєкти, а уключели зме ше и до нових Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

У

Фото: В. Дїтко

буджетней каси нашого Националного совиту у прешлим року було 12, 78 милиони динари. Важне надпомнуц же гоч було почежкосци, шицки програми и манифестациї хтори плановани у прешлим календарским року отримани. Концом рока случели ше даскельо подїї хтори означели 2019. ПОДРУЧНА КАНЦЕЛАРИЯ У БАЧИНЦОХ

После длугшого вимаганя и пририхтованя, у Бачинцох штредком децембра отворена Подручна канцелария Националного совиту Руснацох. То вшелїяк значна подїя за очуванє рускей заєднїци у тим сримским валалє. Канцелария ше находзи у будинку Месней заєднїци у центру валала. За координатора Канцелариї Национални совит меновал Владислава Папуґу, професора ґеоґрафиї хторого предложело валалске КПД „Драґутин Драґен Колєсар”. Отверанє канцелариї була шветочна подїя нє лєм за Бачинчаньох, алє и Национални совит бо подручни канцелариї, а тота у Бачинцох 11. по шоре, вяза зоз културнима дружтвами и аматерами на терену. То насампредз значни викрок Бачинчаньох у чуваню свойого идентитета и скарбу. СОТРУДНЇЦТВО У МЕДЗИНАРОДНИМ ПРОЄКТУ У Скупштини АП Войводини, початком децембра Формуловани проєкт „Дунай рика хтора нас злучує” чий циль же би ше указа ло и представело потребу и можлїво сци за витворенє ре алного вплїву мултиетнїчного дружтва у прейґгранїчним подручу на вибудов гражданского дружтва. За меншински заєднїци то одвитуюци амбиєнт, понеже у дружтвох у хторих доминує гражданска политична култура, превладує почитованє мултиетнїчно сци, а тиж так и прешвеченє же шицки култури єдного дружтва ровноправни и заслужую єднаки шанси за свойо обстоянє и ре а лизацию своїх потребох. У тим напряме ше толерує розлично сци, а осуд зує дискриминацию. Конкретно, то заєднїцки активно сци коло пририхтованя проєктох з обласци чуваня националних идентитетох повязуюци културу и туризем, образованє и спорт, як и институцийне повязованє националних меншинох у погранїчним подручу. На схад зки участвова ли представителє инаституцийох и меншинских заєднїцох зоз двох подунайских реґийох – АП Войводини зоз Сербиї и Вуковарско-сримскей жупаниї зоз Горват скей. Порад зене же партнере у проєкту буду Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини АП Войводини, Фонд за ЕУ дїла, Розвойна Аґенция Вуковарско-сримскей жупаниї, як

4 РУСКЕ СЛОВО

и Национални совит горват скей националней меншини у Сербиї и Национална рада Сербох у Горват скей. Спред рускей заєднїци, потримовку тому проєкту потверд зели предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач и народна по сланїца Олена Папуґа, хтора и член нашого Совиту, алє и особа хтора вєдно зоз заменїком жупана Вуковарско-сримскей жупаниї Дьордьом Чурчичом, представительом сербскей заєднїци у тей горват скей реґиї, иницирова ла таки спо соб прейґгранїчного сотруднїцтва меншинских заєднїцох коло Дунаю. ПОДПИСАНИ ИНТЕРНИ ЕТИЧНИ КОДЕКС Директор НВУ „Руске слово” др Борис Варґа и предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач у децембру, урядово подписали Интерни етични медийни кодекс з хторим потвердзена подполна прихильносц ґу найвисшим професийним и етичним медийним стандардом кед слово о медзисобних одношеньох медзи двома институциями. Як визначели подписнїки, з тим актом потвердзена дотераз запровадзена добра пракса медзи медийом и ношительом сновательних правох и значни є викрок у процесу самореґулациї друкованих медийох, а тиж и указатель демократского капацитету рускей заєднїци. Интерни кодекс урядово подписани у шедзиску НВУ „Руске слово” у Новим Садзе, у присустве представительох Мисиї ОЕБС-а у Сербиї и Нєзависного дружтва новинарох Войводини хтори були партнере и обезпечели значну институцийну и фахову потримовку у тим, як оценєне, пионирским подняцу кед слово о информованю на меншинских язикох у нашей жеми. Дзекуюци роботи Националного совиту и його Роботного цела за нєрухомосци у предходним периодзе, у року пред нами наздаваме ше и ришеню велького просторного проблему значних руских институцийох – Заводу за културу Войводянских Руснацох и НВУ „Руске слово”.■ 10. ЯНУАР 2020.

PREGLYD 2019 „РУСКЕ СЛОВО” НА ИНТЕРНЕТУ

ОСЛУХЛИ ЗМЕ ЧИТАЧОХ

Як резултат Усних новинох котри наша Установа орґанизовала у прешлим року, на интернет боку www.ruskeslovo.com тиж буду реализовани лєбо злєпшани дзепоєдни сеґменти роботи. Гоч робота сайту НВУ „Руске слово” и у прешлим року предлужела континуоване каждодньове информованє рускей заєднїци о подїйох зоз явного живота – роботи Националного совиту Руснацох, установох и здруженьох, алє и о ширшей дружтвеней заєднїци, дзепоєдни сеґменти роботи на нашим сайту буду злєпшани, дзекуюци розрабяню поєдиних бокох на сайту и читачом котри на Уснох новинох подзелєли з нами свойо предкладаня. Спатраюци статистични податки о читаносци и нащивеносци сайту, мож повесц же нє було векши одступаня. На сайт вецей як 180 000 раз нащивителє пришли почитац вистки и отворели вецей як 460 000 раз рижни боки. Зоз скоро шицких манифестацийох зме правели ґалерию фотоґрафийох – вкупно осем, а опатрени су 2 621 раз. И у прешлим року робота Новинскей аґенциї „Рутенпрес” конципована баржей на наяви подїйох и подношенє краткого звиту о тим цо ше збувало, о чим обявени 2 719 информациї. Були обявйовани и фотоґрафиї у ґалериї Огляднуце на прешлосц, цо реализуєме у сотруднїцтве зоз Заводом за културу войводянских Руснацох и Покраїнским заводом за защиту памятнїкох, и так помагаме у идентификованю особох на старих фотоґрафийох хтори настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Од початку обявйованя зазначени 3 918 опатраня. Тото сотруднїцтво ше помали закончи на сайту пре вкупни простор хтори тоти фотоґрафиї забераю, алє обявйованє у новинох „Руске слово” будзе предлужене. Новини „Руске слово” зме у електронскей форми и прешлого року кладли каждого штвартку у пдф формату на шветову електронску видавательну платформу ISSUU, прейґ хторей нас провадзи одредзене число читачох. Свойо ISSUU боки маю и МАК, дзецински часопис „Заградка” и часопис за науку, литературу, културу и уметносц „Шветлосц”.

Попри тим, на сайту заступени и други виданя – часопис за дзеци „Заградка”, часопис за младих МАК котрим остал потерашнї випатрунок. Пременки єст на боку часописа за науку, литературу, културу и уметносц „Шветлосц” прето же од тей єшенї постал и наукови часопис, цо вимага одвитуюци концептуални випатрунок боку на сайту. Пременки на сайту початком того року ше, насампредз, одноша на онлайн-кнїжкарню котра будзе мац иншаки випатрунок и на бок Русмак дзе предлужиме обявйовац рецепти наших читачох, а по конєц януара конєчно будземе мац и апликацию за мобилни телефони. Я. Дюранїн 10. ЯНУАР 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

STANOVISKA

Пише: Мария ПЕРКОВИЧ, новинарка и активистка

БУДЗЕ ЛЄПШЕ Уж дзешец днї прешли одкеди зме занєшено дочекали гевти „щешлїво, шицко найлєпше и найкрасше” полноци. Ище даскельо днї потим зме, у истей занєшеносци, доєдали енормни количества деликатесох од шветочних госцинох, порихтаних так як да ютре нїґда нє придзе. Алє уж треци дзень, а з тей нагоди визначуєм щиру емпатию за колеґох зоз погосцительства, предавальньох и пекарньох, явней чистоти и транспорту, тото „щешлїво, шицко найлєпше и найкрасше“ врацело ше до каждодньовосци хтора иста уж даскельо децениї. На єдну часц тей каждодньовосци здогаднул нас, уж такой 2. януара, Предсидатель Републики кед наглас роздумовал о будучносци и перспективох наменскей индустриї: „Три роки назад були идеални условия за нашу наменску, нєшка су очайни бо нєт войни, слава Богу, алє оружиє вше чежше предац...”. Тот цитат, верим без свидомей намири, найпрецизнєйше описує ґлобалну систему у хторей жиєме. Война идеални стан за систему. Кед єй нєт, настава розпука, а тото „слава Богу“ звучи як кед би ту було лєм пре шор. Значи, система фундаментована на войни - на кирвавей войни медзи народами, на вичерпююцей войни медзи класами, на злудзуюцей войни медзи полами. Понїжуюце. Ми єдина файта на планети хтора сама себе дефиновала з двойнїстим одредзеньом. Ми homo sapiens sapiens. Од того двойнїстого сапиенса, удало нам ше витвориц лєм перманентну войну як идеални стан живота, системи, чловечества и дружтва. За штири тисячи роки писменосци и образованя хтори би мали оправдац и унапредзиц того сапиенса у нас, удало нам ше лєм намислову аґресию з природи, хтора условиє отриманя животиньских файтох, претвориц до систематичного и перманентного насилства хторе постало єдина форма живота. По шицким виходзи же зме два тисячи роки после Рождества и штири тисячи роки одкеди, по писаних жридлох, у Кральовстве Штреднього Єгипту запровадзене формалне школство, лєпше ютре дочекуєме у горшим стану як кед зме жили у дзивих гордох. Якош верим же нашо далєки предки нє тримали за „идеални стан“ тото же ше кажди дзень з природу, жвирисками и елементами муша бориц за голи живот. Така система, базована на войни и зраженю як вершинскей вредносци, обезсмислує кажде „ютре будзе лєпше”. Лєбо, як ми гвари єдна приятелька, од тей синтаґми остало лєм „будзе за ютре”, кед остало од полудзенку, та нє треба вариц. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО

5

PREGLYD 2019

НАШО МЕСТА ЗОЗ НАШИХ МЕСТОХ У ПРЕШЛИМ РОКУ

ВЄДНО ШЕ ВЕЦЕЙ ЗРОБИ

Керестурци задовольни, насампредз прето же зоз здруженима моцами купени огньогасни камион и же мож зогривац спортску галу. У Дюрдьове поставена биста Яши Баковa, а у Коцуре поплатани одредзени драги

Я

к гварел предсидатель Совиту Ме сней заєднїци Руского Кере стура Владимир Олеяр, кед ше прави огляднуце, вони задовольни як прешол 2019. рок.

– Два найважнєйши ствари хтори ше нам у тим року по спишело зробиц, то купованє огньогасного камиона, зоз заєднїцку акцию и збераньом пенєжох и зогриванє у спорт скей гали хторе нєдавно почало. Попри тим, по ставели зме ошвиценє опрез школскей гали и Улїци Яши Бакова, а положели зме и два „клими” у спорт скей гали же би дзецом през лєто нє було горуцо. Вичисцени шицки ярки коло Руского Кере стура же би вода могла одход зиц, оправели зме и гидрант при спорт скей гали, а поплатана и часц драгох у валалє, гоч пре нєдо статок материялу роботу ше предлужи и у 2020. року. Зоз директором Дома здравя у Кули др Жарком Шевином по спишело ше нам покончиц же би Кере стур до стал найновши ЕКҐ апарат до амбуланти. Найважнєйше цо нас чека у шлїдуюцим року, то реконструкция драги Кере стур–Крущич, хтора найвироятнєйше почнє на яр, як и подписованє контрактох за вибудов фабрики води, хторе предвид зене за марец 2020. року – заключел Олеяр. ДЕПОНИЇ ВШЕ ПРОБЛЕМ У Коцуре розчисцена депония шмеца и замодлєни гражданє же би вод зели рахунку о себе и животним штредку, поплатани одред зени драги и по ставени транспортни жвератка. За општини Вербас и Кула важне и же подпредсидатель Покраїнскей влади Дьордє Миличевич початком септембра уручел представнїком 20 локалних самоуправох контракти о дод зельованю средствох за виробок анализи енерґет скей ефикасно сци и потребних мирох за 80 явни обєкти, насампредз основних школох и предшколских установох. Анализа у општини Кула предвид зена на будинку Општинскей управи Кула, ОШ „Иса Баїч”, Дому пионирох, ПУ „Бамби” и Дзецинскей заградки „Бубама-

6 РУСКЕ СЛОВО

ра”, а у општини Вербас, мед зи иншим, на будинку Општинскей управи Вербас. БИСТА НАШОМУ ОЛИМПИЙЦОВИ У Дюрдьове, на главней улїци, опрез Рускей школи, 8. децембра святочно одкрита биста олимпийца Дюрдьовчана Яши Бакова, єдина у општини хтора пошвецена Руснакови. По сле вельо конченя и зложених пририхтованьох, бисту урядово одкрили предсидатель Скупштини општини Жабель Радован Чолич, предсидатель КУД „Тарас Шевченко” Миро слав Такач и член Управного одбору Спорт ского здруженя Спорт ских бавискох „Яша Баков” Звонко Салаґ. На главней улїци, у центру валала, закончене реновиранє Ловарского дому, одно сно про сторийох Ловарского дружтва „Дюрдьов”. Ушорйованє почало вяри зоз доброд зечну роботну акцию ловарох и членох Управного одбору ЛД котри повинїмали шицко зоз про сторийох, зняли ламперию, а потим майстрове орипали мури, оґлетовали и обилєли, а пред тим заменєна комплетна инсталация за струю. Положене нове ошвиценє, украсни плочи з ґипсу, а повала спущена. На инициятиву Совиту Ме сней заєднїци направени вецей паркинґ ме ста. Нови паркинґ про стор ушорени опрез будинку Предшколскей установи „Дюрдєвак” у Рускей улїчки. Длугоки є штерацец пейц метери, ширини два метери и двацец центиметри. Одборнїки у Скупштини општини Шид 2019. року вигласа ли одлуку зоз хтору порцийним обовязнїком хтори по 31. децембер вимиря обовязки, а тот рок у 2020. року, порцийне задлуженє буд зе зменшане за 10 одсто. Утвед зене же 80 одсто порцийних обовязнїкох поряднє вимирює порцийни обовязки. Тиж важне и же „Шидекспре су” д. о. о. зверени транспорт путнїкох на подручу општини, а тото подприємство було єдине хторе ше приявело на конкурс за транспорт путнїкох.■ М. Горняк Кухар 10. ЯНУАР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

ЗОЗ СХАДЗКИ СО КУЛА

ТРЕЦИ РЕБАЛАНС БУДЖЕТА

задзекованє Николини Драґич, а закончена є тиж з кадровима питанями. У тей часци меновани и о. д. директора Дома култури Руски Керестур Владимир Надь Ачим, ме-

Фото: www.kula.rs

На остатнєй тогорочней схадзки Скупштина општини Кула хтора отримана 30. децембра, одборнїки прилапели Одлуку о вименкох и дополнєньох Одлуки о буджету општини Кула за 2019. рок. За окончователя длужносци директора Дома култури Руски Керестур меновани Владимир Надь. Як стої на сайту Општини, потребу нового, трецого тогорочного ребалансу буджета одборнїком потолковал началнїк Оддзелєня за финансиї и привреду Општинскей управи Зоран Виґнєнович. Вон гварел же буджет за тот рок виноши 1 910 460 000 динари, а же ребаланс окончени пре виплацованє плацох директним и индиректним буджетним хасновательом, алє и пре звекшанє буджета за коло двацец милиони динари хтори сцигли зоз висших уровньох власци за рижни намени. Одборнїки потим принєсли Одлуку о порушованю поступку за одцудзенє нєрухомосцох з явней власносци и Одлуку о розписованю явней оглашки за одцудзенє нєрухомосци зоз явней власносци општини Кула. Локални парламент потим дал согласносц на Програми дїлованя за 2020. рок за явни комунални подприємства, а медзи нїма и ЯКП „Руском” з Руского Керестура. Остатня тогорочна схадзка Скупштини почала з оверйованьом кадровей пременки єдней одборнїци зоз СНС, а то Ґордана Чвокич з Червинки хтора вибрана пре писане

сто потерашнього директора Йоакима Раца, чий мандат претаргнути на основи нєдавно принєшеного нового Статуту тей установи. Тиж так розришени и меновани члени роботних целох СО, управних и надпатраюцих одборох установох чий Општина снователь, а меновани и члени Штабу за позарядово ситуациї Општини Кула. На концу схадзки одборнїки поставяли питаня. М. А.

АКТИВНОСЦИ РУСКЕЙ МАТКИ

ВИСТАВА З ПОДОБОВЕЙ КОЛОНИЇ И ПРОЄКЦИЯ ФИЛМА

Вистава малюнкох 14 учашнїкох на тогорочней Подобовей колониї „Руски Керестур 2019ˮ у орґанизациї Рускей матки, шветочно отворена всоботу, 28. децембра у Спортскей гали у Руским Керестуре. Виставу у мено орґанизатора Подобовей колониї чий фахови орґанизатор бул Славко Пап, отворел предсидатель Рускей матки Дюра Папуґа. Вон пред ста вел авто рох малюнкох рижних ґенерацийох, векшином з Руского Керестура, даскелїх з Вербасу и Кули, а їх роботи на шлєбодну тему, та нащивителє мали нагоди видзиц дїла: од портрету Яши Бакова, по пейзажи керестурски и други мотиви. Як визначел Папуґа, вистава орґанизована на дзень 10. ЯНУАР 2020.

снованя Рускей матки, 28. децембра 1990. року, а 15. марца будзе презентована и у Кули, у просторийох Задужбини Бори Латиновича, хтора орґанизовала учасц кулским уметнїкох на тей подобовей колониї. Виставу Керестурци годни тиж так опатриц и у голу Основней и штреднєй школи „Петро Кузмякˮ од 15. януара. На отвераню вистави у гали було

вельо присутних, од авторох, та других почитовательох подобовей уметно сци. Потим у просторийох Месней заєднїци, Руска матка орґанизовала и приказованє документарного филму Ґриґория Миронова „На своєй жемиˮ о Руснацох у Сербиї и Горватскей. Приказана перша часц филма, у хторей облапени период од приселєня Руснацох до Бачкей по початок Другей шветовей войни, а период од теди по нєшкайши днї будзе облапени у другей часци филма хтора би мала буц готова до конца того року. Автор материял знял пред роком кед пребувал у наших крайох, по походзеню є з Ростова на Дону, доктор є историйних наукох, а жиє и роби у Москви. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА ШВЕТОЧНА СХАДЗКА СОВИТУ МЗ РУСКИ КЕРЕСТУР

ПОЧНЄ ВИБУДОВ ФАБРИКИ ВОДИ Совит Месней заєднїци Руски Керестур 30. децембра отримал шветочну схадзку, на хторей попри членох Совиту, були и представителє месних здруженьох и институцийох же би представели тото цо посцигнуте у 2019. року. На схадзки присуствовали представителє Фодбалского клубу „Русинˮ, Добродзечного огньогасного дружтва, Рускей матки, Дружтва за руски язик, литературу и културу, Конїцкого клубу „Русинˮ, Туристичного здруженя Руски Кере стур, Здруженя паприґарох „Капсикум анумˮ, Здруженя пензионерох Руски Керестур, Основней и штреднєй школи з домом школярох „Петро Кузмякˮ, керестурского Оддзелєня „Цицибанˮ ПУ „Бамбиˮ, Здруженя пензионерох Руски Керестур, Здруженя ремеселнїкох и приватних поднїмательох, Здруженя женох „Байкаˮ, Спортского дружтва „Русинˮ, Здравственей амбуланти, Дома култури и Националного совиту. У першей часци схадзки прилапени записнїки зоз 12, 13. и 14. схадзки, а прилапени и финансийни план за 2020. рок. Друга часц була заєднїцка Совиту МЗ и месних Здруженьох, та кажди представитель Здруженя, або институциї, представел проблеми зоз хторима ше зочовали у 2019. року, як и плани за шлїдуюци 2020. рок. Од векших проєктох за 2020. рок визначени вибудов фабрики води, за хтори контракт будзе подписани у фебруару, а тото цо тиж назначене, то же Влада Сербиї и Мадярскей буду финансовац цалу вибудов тей фабрики. Так коло 5 милиони динари хтори були наменєни тому

проєкту буду врацени до буджету Месного самодоприносу Руски Керестур, а зоз ребалансом буджету тоти средства буду розпоредзени на други проєкти. У 2020. року заплановане и преширйованє драги Керестур–Крущич, а тото цо видвоєне як найзначнєйше зоз 2019. року, то же купени огньогасни камион ДОД, як и зогриванє керестурскей спортскей гали. Зоз схадзку руководзел предсидатель Совиту Месней заєднїци Владимир Олеяр котри шицким здруженьом и институцийом подзековал на сотруднїцтве у тим року и поручел же им и у наиходзацим 2020. року будзе давац потримовку. А. М.

У СПОРТСКО-ШКОЛСКЕЙ ГАЛИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ДЗЕЦИ ПРИВИТАЛИ ДЇДА МРАЗА У Руским Керестуре, у спортскошколскей гали 145 дзеци достали пакецики и дочекали приход Дїда Мраза, вєдно зоз Славицу и ТИМ Аниматоре зоз Нового Саду, котри за дзеци одбавели пре ставу „Ирвас Тривутин”. Програму орґанизовала МЗ Ру-

8 РУСКЕ СЛОВО

ски Керестур, як виявел секретар МЗ Михайло Сабадош, вєдно зоз Марину Преґун. Дзеци зоз Музичней оводи пририхтала Татяна Фейди и одшпивали єдну шпиванку за двох Дїдох Мразох котри тиж були часц ТИМ Аниматоре, а придружели ше им дзеци зоз предшколских оддзелєньох ПУ „Бамби” зоз своїма учительками и другима дзецми з валалу. Славица и Тим Аниматоре виприповедали сказку о ирвасови Тривунови котри перши помоцнїк Дїдови Мразови, а дзеци з Керестура му помогли принєсц пакецики, котри познєйше Дїдове Мразове подзелєли и з котрима ше дзеци дзечнє фотоґрафовали. Ол. Ж.

КЕРЕСТУРЦИ ДОЧЕКАЛИ НОВИ РОК

ОГНЬОМЕТ И ДЗВОНЄНЄ Керестурци, уж традицийно, з огньометом котри пририхтала Месна заєднїца, означели приход 2020. року. На штред валала, зоз дзвонєньом дзвонох на турнї, сирену з Огньогасного дома и огньогасних превозкох, Кере стурци випровадзели стари и дочекали Нови рок, а потим пририхтани вельки огньомет. На штред валала були и два огньогасни превозки, два превозки швидкей помоци и полицийни авта котри мерковали на порядок и були порихтани реаґовац кед би було нєщесце. Гоч ше пред шветами у медийох вельо спозорйовало на опасносц од петардох и других експлозивних направох, вони заш лєм були интересантна забава тей ноци. О. Ж.

10. ЯНУАР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

ОТРИМАНА 24. СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ВЕРБАС

На 24. схадзки Скупштини општини Вербас котра отримана 30. децембра 2019. року, одборнїки розправяли о 42 точкох дньового шору, а найважнєйши були о ребалансу буджету за 2019. и буджету за 2020. рок. Як визначел предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац толкуюци ребаланс, звекшани порцийни приходи од порциї на заробки, самостойни дїялносци и други приходи, а буджет општини проєктовани за 2020. рок, по його словох, социялни и розвойни. На тоти точки одборнїк Соиялдемократскей странки Драґан Стиєпович и одборнїк Лиґи социялдемократох Войводини Марио Мажар поднєсли вецей як 200 амандмани, та коло тих точкох було найвецей полемики. Медзитим, скупштинска векшина, после длугшей розправи, вигласала обидва предклади. Одборнїки прилапели и одлуки о приношеню Програми ушорйованя будовательней жеми за 2020. рок, вименки и дополнєня Одлуки о максималним числу занятих на нєодредзени час за орґанизацийни форми у системи локалней самоуправи, як и кадровски план за Општинску управу. На дньовим шоре були и предклад даваня до закупу польопривредней жеми у державней власносци, плаци, надополнєня и други приманя вибраних и поставених особох у општинских орґанох, одлуки о прибавяню нєрухомосцох до явней власносци, звекшанє основного капиталу Явного подприємства ,,Вербас-ґаз”, вименки и дополнєня Одлуки о општинскей управи.

Фото: www.tvbackavrbas.rs

УВАЖЕНИ И РОЗВОЙНИ И СОЦИЯЛНИ ПОТРЕБИ

Одборнїки прилапели програми роботи явних подприємствох – ,,Комуналєц”, ,,Стандард” и ,,Вербас-ґаз”, як и програми роботи и финансийни плани за 2020. рок шлїдуюцих установох – Народней библиотеки ,,Данило Киш”, Културного центру, Предшколскей установи ,,Бошко Буха”, Ґеронтолоґийного центру, Центра за социялну роботу, Туристичней орґанизациї општини Вербас, Явней аґенциї за зоогиґиєну и польопривреду, Апатики ,,Вербас”, Дома здравя ,,Велько Влахович” и Центра за физкултуру ,,Драґо Йовович”. Прилапени и ришеня о окончованю длужносцох у Скупштини општини Вербас и Општинскей ради, и даванє согласносци на статути шицких осем месних заєднїцох. Розправяне и о Плану роботи Општинского штабу за позарядово ситуациї и други ришеня и одлуки. О. Р.

СОВИТ МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ ДЮРДЬОВ

НА СВЯТОЧНЕЙ СХАДЗКИ ПРЕДСТАВЕНЕ ЦО ПОРОБЕНЕ Остатнєй стреди 2019. року, односно, 25. децембра, у святочней сали Месней заєднїци Дюрдьов, отримана святочна и явна схадзка Совиту месней заєднїци Дюрдьов, на котрей були присутни и валалчанє. Потим була кратка програма и отворена вистава малюнкох. Традицийну святочну схадзку совиту МЗ Дюрдьов котру ше отримує остатнї днї у року, отворела предсидателька Совиту Душанка Джамбас, котра гуторела цо поробене у 2019. року. Константно контролована вода за пице зоз еко-студнї у центре валала, орґанизована Подобова колония МЗ Дюрдьов, а технїчну, або финасийну потримовку Совит дал шлїдуюцим дюрдьовским орґанизацийом: „Дюрдьов отвореного шерца” у орґанизациї Здруженя „Фарби звука”, „Ґулашияда” у орґанизациї Ловарского дружтва „Дюрдьов, „Гуманитарни концерт за дзеци зоз дзецинского валалу Сримска Каменїца” у орґанизациї КУД „Бранислав Нушич” и валалскей ОШ, як и концерт Фолклорного ансамбла „Мозаик” зоз Русиї и 10. ЯНУАР 2020.

Културно-уметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко” у орґанизациї Општини Жабель, МЗ Дюрдьов, КУД „Тарас Шевченко” и валалскей ОШ. Совит орґанизовал преславу Дня Месней заєднїци, односно валала, котри на Дзуря, парастос за жертви у Другей шветовей войни, традицийни огньомет на Вилїю и два акциї вичисцованя валалу у сотруднїцтве зоз валалску ОШ. Часц порядней дїялносци МЗ Дюрдов то и отримованє животного простору. Потераз роками минимално ушорйована явна поверхносц, алє у 2019. року було вецей таки акциї котри

приємно нєсподзивали валачанох. На вецей местох у центре и у валалє на дражкох поплатани дзири. За окремну похвалу же вилята комплетна бетонска плоча опрез Амбуланти у центре Дюрдьова, котра роками була попукана и нєровна. Совит на даскелїх местох у центре преширел главну драгу за паркиранє автох, понеже звекшане число превозкох. На вецей проблематичних местох виляти дражки. Предсидателька Джамбас гуторела и о плану роботи у шлїдуюцим року, а найважнєйше то будзе реконструованє драгох у валалє и вилїванє дражки за бициґли медзи Жабльом и Дюрдьовом. После урядовей часци схадзки була музична програма на котрей Етно ґрупа „Василис” зоз Дюрдьова виведла три нумери, два на сербским и єдну на руским язику и отворена вистава малюнкох з тогорочней, 15. Подобовей колониї МЗ Дюрдьов. Месна заєднїца пририхтала и коктел за шицких присутних. С. С.

РУСКЕ СЛОВО

9

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПРЕСЛАВЕНЕ РОЖДЕСТВО ИСУСА ХРИСТА

ВИРА НАГОДА ЗА ЖИВОТ ВИЧНИ У Епархиї св. оца Миколая по юлиянским календаре преславене Рождество Христово, служени Служби Божо, а млади до родзинох и познатих ходзели по шпиваню и винчовали Крачун. Отримани и традицийни крачунски концерти НОВИ САД

ДОСТАЛИ ЗМЕ ПРЕВЕЛЬКИ ДАР У Новим Садзе, у конкатедралней Церкви св. Апостолох Петра и Павла, на Перши дзень Крачуна, 7. януара, Архиєрейску Службу Божу предводзел наш епарх кир Георгий Джуджар, сослужел парох новосадски о. Юлиян Рац, а у полним храме шпивали вирни и Хор „Гармония”.

– Славиме вельке и радосне швето народзеня Господа Исуса Христа – гварел у казанї наш владика. – Исус постал єден з нас же би нас виратовал од гриха и од шмерци. Уклонєл препреченє медзи Богом и чловеком. Ознова отворена драга до Царства нєбесного. Хто вери до Сина Божого и жиє по його заповидох, тот може войсц до живота вичного. Вон тайна и жридло радосци – наглашел кир Георгий. По його словох, ми дзекуєме Господу за превельки дар, за любов и мир. Нє требало би буц нєнависци и зла. Бог нє кладзе гранїци людскей шлєбоди. То вельки дар, алє и одвичательносц.

– Дзепоєдни нє сцу отвориц свойо шерца за Спасителя. Людска злоба ше намага знїщиц достоїнство чловека.

Алє, на концу, добро и любов надвладаю зло, а победза Божо плани. Отворме шерца, най нас Исус благослови и прешвици зоз шветлом правди – гварел кир Георгий и пожадал шицким щешлїви Крачун. После Служби було мированє. Пред тим, пондзелок, 6. януара, крачунске Всеночне, Вельке повечариє, тиж служели епарх Георгий Джуджар и парох о. Юлиян Рац, а после Всеночного було аґапе и колядованє. М. Г. К.

СРИМСКА МИТРОВИЦА

БЕОҐРАД

ПРИШЛИ З РИЖНИХ БОКОХ

БУЛА И ПЕРША ПРИЧАСЦ

На Вилїю и на Перши дзень Крачуна вирни ше посходзели до церкви Вознесения Господнього нє лєм зоз Сримскей Митровици и Латярку, алє и зоз Прхова, Индїї, Нового Саду, Руского Керестура, та аж и зоз Горватскей. Шпивало ше коляди под час Богослуженя, а тиж так дзеци и старши пошли и до пароха повинчовац му Крачун. Попри пароха сослужели и митровацки римокатолїцки паноцове монсиньор Едвард Шпанович и Ивица Зрно, а бул присутни и православни богослов Димитриє з богословиї у Сримских Карловцох. Числени дзеци принєсли и свойо малюнки и вертепи котри на шлїдуюцу нєдзелю виложа у сали, а найкрасши буду и наградзени. о. В. В.

10 РУСКЕ СЛОВО

Беоґрадски вирни Вилїю и Крачун преславели 6. януара, пондзелок вечар у церкви Христа Краля у красним чишлє. Окрем крачунского радосного розположеня и шпиваня колядох, того вечара Исус пришол под видом хлєба и вина до душох двоїх младих парохиянох котри святочно означели свою Першу причасц. То була Теа Бучко, родом зоз Руского Керестура и Назар Мельничук, родом зоз Львова у України. Обидвойо дзеци ше пририхтовали досц длуго за тоту радосну подїю, дзекуюци їх побожним родичом котри поряднє приходза на Богослуженя. После того родичи порихтали богати стол за коло 40 присутних, медзи котрима були и два нови фамелиї котри ше нєдавно приключели до тей заєднїци. о. В. В.

10. ЯНУАР 2020.

duhovni@ruskeslovo.com

ПРЕСЛАВЕНЕ РОЖДЕСТВО ИСУСА ХРИСТА ОПШТИНА ШИД

ПРИВИТАЛИ СПАСИТЕЛЯ У грекокатолїцких церквох у Општини Шид Крачун преславени зоз колядами и богослуженями новонародзеному Христови. На Вилїю у Шидзе було шпивачох хтори колядовали по обисцох, як и на парохиї. Пред вечаром у Руским доме у крачунским амбиєнту перше ше зишли дзеци зоз КПД „Дюра Киш”, алє и зоз словацкого СКУД „Єднота” и горватского КУД „Шид”, хтори Крачун преславели пред двома тижнями, тераз мали нагоди упознац як Руснаци означую Вилїю и Крачун. За тот приєм дзецох и прикраски хтори достали, остарали же жени зоз Здруженя женох „Маря” хторе иснує у рамикох КПД „Дюра Киш”. У церкви Преображеня Господнього у хторей Саночне служел парох о. Михайло Режак, а церква була полна з вирнима, насампредз младима. Колядованє и друженє после Саночного предлужене у Руским доме. О. Режак служел Службу Божу на Перши дзень швета и пречитал крачунску винчованку преосвященого владики кир Георгия Джуджара, а после Богослуженя було мированє. У нашей парохиї Святого апо стола и евангелисти Луки у Бачинцох парох о. Дарко Рац, на Вилїю рано служел вечурню зоз Службу Божу Василия Велького, на на 22 годзин служел Саночне, а потим ше вирни зишли наа друженє у Пасторалним центре. На Перши дзень швета Службу Божу предводзел о. Мартин Дретвич протоєрей ставрофор зоз Винковцох, а по -

сле Бого служеня було мированє. О. Рац служел Служби Божо и на Други и Треци дзень швета. И вирни у Бикичу торже ствено пре славели крачунски швета зоз колядами и молитвами. У тим валалє по обисцох колядовали два ґрупи дзецох хтори ношели вертеп. У церкви Успения Пре святей Богородици на Саночним, хторе служел парох о. Владимир Еделин ски Ми кол ка, було на досц вирних хтори потим предлужели означовац Христово родзенє у сали Дома култури хтора була прикрашена у знаку Крачуна. По сле Служби Божей на Други дзень швета було и мированє. О. Владимир Еделински Миколка на Вилїю служел Саночне у церкви Архангела Михаила у Беркасове, а пред тим ґрупа младих колядовала на парохиї. На Други дзень швета було и мированє. Вл. Дї.

КУЛА

ВЕЛЬО ВИРНИХ НА БОГОСЛУЖЕНЬОХ Фото: ш. М. Воротняк

Вирни грекокатолїцкей парохиї Св. Йосафата у Кули у церкви и у своїх домох шветочно пре славели найрадо снєйше швето Рожде ство Христово – Крачун. На Перши дзень по Служби Божей бул и Крачунски концерт, а того дня крачунска Литурґия була и у Крущичу. Перша крачунска Служба у церкви була такой по Всеночним на Вилїю вноци, а служели ю домашнї паноцове – парох о. Дамян Кича ЧСВВ и капелан о. Платон Са лак ЧСВВ. На Перши дзень Службу служел капелан о. Платон ЧСВВ, а парох о. Дамян служел у Крущичу дзе филияла кулянскей парохиї. На обидвох Службох пречитана винчованка нашого владики кир Георгия.

10. ЯНУАР 2020.

У церкви по Служби першого дня бул Крачунски концерт колядох, винчованкох и крачунских звичайох, котри пририхтали секциї КУД „Иван Сенюк” зоз Надїю Воротняк, а церква була полна з вирнима. На Други дзень Крачуна по Служби було и мированє, док на 16 годзин була вечурня. На Треци дзень Швета кед ше пре славює св. Штефана тиж були шицки бого служеня, док по Служби бул и Молебен до Исуса Христа. Як то обичай у тей нашей парохиї на Треци дзень виронаучни дзеци ходзели по колядованю. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 11

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПРЕСЛАВЕНЕ РОЖДЕСТВО ИСУСА ХРИСТА ДЮРДЬОВ

ВЛА ДИКА МИРОВАЛ ВИРНИХ На Други дзень Крачуна у Дюрдьове була Архиєрейска Служба Божа, владика кир Георгий Джуджар мировал вирних, сослужели о. Михаил Холошняй и о. Борис Холошняй, а шпивали члени церковного Хора „Розанов”. У казанї кир Георий гуторел о радосци Крачуна.

– Христово народзенє ше одбуло пред два тисячи роками, алє тота подїя ше каждого року одбува, пре каждого з нас и ми шведокове тей велькей тайни Божей котра жридло нєвичерпней радосци – гварел кир Георгий. На Перши дзень Крачуна була Литурґия св. Йоана Златоустого, а на 17 годзин Вечурня. Пондзелок Дюрдьовчанє преславели Вилїю зоз колядованьом. На 8 годзин були Царски часи, а у предлуженю Служба Божа Василия Велького. Вечар на 21 годзин було Всеночне котре служел о. Борис Холошняй, а шпивали члени Холошняйовей фамелиї. С. С.

ҐОСПОДЇНЦИ

МЕНЯМЕ НАШ МАЛИ ШВЕТ На Вилїю у Ґосподїнцох вирни у своїх обисцох чекали шпивачох котри им з колядами винчовали народзенє Исуса Христа. У церкви Святого архангела Михаїла у Ґосподїцох на 15

У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ И У НОВИМ САДЗЕ

ВИРОНАУЧНИ ДЗЕЦИ КОЛЯДОВАЛИ

Школяре хтори у Новим Садзе ходза на виронауку нє лєм у грекокатолїцкей парохиї св. апостолох Петра и Павла, алє и у своїх школох, на Крачун були зоз вироучительками с. Винкентию и Меланию Римар у Руским Керестуре винчовац тото вельке швето народзеня Исуса Христа. Зоз колядами радосц однєсли на парохию, потим до манастира монахиньох Служебнїцох и до манастира Малих шестрох, а нащивели и просториї Националного совиту, дзе зоз даскелїма крачунскима шпиванками подзековали за учебнїки виронауки и за пестованє руского язика, хтори им каждого року обезпечує Одбор за образованє Националного совиту Руснацох. Шпивачох на гармоники провадзел и помагал им шпивац новосадски дзияк Йовґен Надь. Тота виронаучна ґрупа дзецох и у Новим Садзе на Други дзень Крачуна ходзела по шпиваню. Так були у пароха, потим у дзияка и ище даєдних фамелийох, а окремне дожице им було колядовац нашому епархови Георгийови, хтори их дочекал з вельку радосцу. М.Р.

годзин було Всеночне, а на Перши дзень Крачуна, на 12 годзин була Служба Божа котру служел домашнї священїк о. Михаил Холошняй. Шпивал о. Борис Холошняй, з нїм и шицки присутни вирнїки, а вон и наказовал, як Христос народзени у скромних условийох. Ми можеме пременїц наш мали швет з Божу помоцу, зоз силу любови и застараносци за своїх блїжнїх, гварел о. Борис Холошняй котри вєдно з о. Михаилом служел на Службох, а було и мированє. С. С.

12 РУСКЕ СЛОВО

10. ЯНУАР 2020.

duhovni@ruskeslovo.com

ПРЕСЛАВЕНЕ РОЖДЕСТВО ИСУСА ХРИСТА КОЦУР

ВИНЧОВАЛИ ПО ОБИСЦОХ У Коцуре на Вилїю служене Всеночне, а Служби Божо на Перши дзень Крачуна прикрашени зоз шпиваньом колядох числених вирних. Колядованє могло чуц и у велїх домох, шпивали их и тамбураше, алє и дзеци и млади котри були винчовац. На Други дзень Крачуна було и мированє. Шпивану Службу Божу, котру служели парох коцурски о. Владислав Рац и о. Яков Новак, зоз шпивом возвелїчали госци, вербаски Хор КПД „Карпати” зоз гудацми. У дворе православней церкви у Коцуре на Вилїю и того року традицийно запалєни бадняк, бул и огньомет, цо провадзели велї православни парохиянє. О. Р.

ВЕРБАС

ЧУВАЙМЕ ТРА ДИЦИЮ

Фото О. Стецюк

У Церкви св. Владимира у Новим Вербаше на Вилїю було Всеночне, потим Служба Божа и мированє вирних. Церква була полна з парохиянами, а служел нововербаски парох о. Иґор Вовк. З нагоди Крачуна, о. Вовк Службу Божу служел и у Змаєве, дзе було и мированє. Обидвоме парохове шицким парохияном у Вербаше винчовали тото найрадоснєйше швето. Православни вирни у Вербаше тиж преславели Крачун, а традицийно – на Вилїю, бадняк ношени по скоро шицких улїцох городу. У дворе церкви Воведения Пресвятей Богородици у Старим Вербаше и опрез храму у центре Вербасу бадняк запалєни, цо провадзели числени православни парохиянє. О. Р.

10. ЯНУАР 2020.

У старовербаскей церкви Покрова Пресвятей Богородици на Вилїю вечар було Всеночне, а на Крачун парох старовербаски о. Алексий Гудак служел Служби Божо. Велї парохиянє були на крачунских святочних Службох и на мированю. Парох о. Гудак помировал вецей як дзеведзешат вирних котри з колядами возвелїчали тото радосне швето у церкви. Як визначел, шицки християнє маю обовязку намагац ше преславиц тото швето традицийно, Крачун по християнски, у церкви и зоз шпиванками.

ИНДЇЯ

БУЛО ВЕЛЬО МЛА ДИХ У Индїї того року Служба Божа св. Василия Велького зоз читаньом владиковей крачунскей винчованки була 7. януара, у полней церкви, у хторей було вельо младих. Пред тим, внєдзелю, 5. януара, була крачунска споведз и споведз по обисцох, по потреби и вимогох вирних. Як гварел парох индїйски о. Михайло Шанта, окреме позитивне же млади заинтересовани присц до церкви и преславиц рождество Исуса Христа. На нєдзелю, 12. януара, у индїйскей церкви будзе и мированє. М. Г. К.

РУСКЕ СЛОВО 13

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПРЕДСТАВНЇКИ УПРАВИ ЗА СОТРУДНЇЦТВО ЗОЗ ЦЕРКВАМИ НАЩИВЕЛИ НОВИ САД

ПОРАДИ О ПОМОЦИ НАШЕЙ ЦЕРКВИ

Директор Управи за сотруднїцтво зоз Церквами и вирскима заєднїцами Министерства Правди Републики Сербиї др Милета Радоєвич 26. децембра зоз сотруднїками Ґаврилом Ґрбаном, котри задлужени за проєкти у рамикох култури, и Олґицу Лаконич, задлужену за проєкти будовательства, на власну инициятиву нащивел владику кир Георгия Джуджара у административним шедзиску Епархиї св. Миколая у Новим Садзе. После розгварки о ситуациї и потребох у нашей Церкви, др Радоєвич зоз делеґацию з Беоґраду нащивел Церкву св. ап. Петра и Павла и парохиялни дом. Як гварене, парохиялни дом у подлим стану и нєобходне цо скорей почац зоз його обнову, а за початок, як гварел директор Радоєвич, порихтац компленту документацию за його обнову, же би ше у януару, кед буду розписани конкурси у Управи, почало зоз конкретнима реализациями спрам можлївосцох. Радоєвич ше зацикавел и за почежкосци коло шедзиска управи монахиньох служебнїцох у Новим Садзе, як и за можлївосц глєданя простору за грекокатолїцку заєднїцу у Беоґрадзе, котра после 1941. страцела власносц

над будовалїщом котре подаровал город Беоґрад за будованє грекокатолїцкей церкви у Беоґрадзе. Попри владики, у розгваркох участвовали и парохове зоз Нового Саду и Беоґраду, а тиж и провинциялна настоятелька ш. Мартина и єй заступнїца ш. Єремия. о. В. В.

ШПИВАЦКА ҐРУПА „МЛА ДА ЛЕМКОВЩИНА” У СЕРБИЇ

У СУБОТИЦИ

ШЛЇДЗА ЦО ИМ ПРЕДКИ ОХАБЕЛИ

ДАРУНКИ НА ШВЕТА

У Церкви св. постолох Петра и Павла у Новим Садзе, 28. децембра, седем члени Шпивацкей ґрупи „Млада Лемковщина” зоз Польскей швивали коляди. Привитали их парох новосадски о. Юлиян Рац, предсидатель Националного совиту Руснацох Борислав Сакач и предсидатель Союзу Руснацох Українцох Сербиї Боґдан Виславски, хтори пожадали госцом же би ше приємно чувствовали и же би шлїдзели и пестовали тото цо им (а и нам) предки охабели. Концерт почал зоз тропаром Рождества, а потим млади шпивали „Бог предвичний”, „Во Вифлеєми”, „Над вертепом гвизда ясна” и други коляди, а на концу шицки у церкви шпивали „Бог ся раждає”. Друженє предлужене у церковней сали, дзе на вельке задовольство вєдно шпивали госци и домашнї, а закончело ше зоз „многолїтствийом”. Согласно предходней догварки котра посцигнута на лемковских фестивалох у Польскей и України, Шпивацка ґрупа „Млада Лемковщина” наступела праве за крачунски швета и у Сербиї, у Дюрдьове. Инициятиву дали члени Роботного цела за медзинародни одношеня и традицию Националного совиту, КУД „Тарас Шевченко” з Дюрдьова и Союз Руснацох Українцох Сербиї. Шпивацку ґрупу у полним составе творя особи з Польскей, України и Словацкей. М. Г. К.

У грекокатолїцкей парохиї у Суботици, 29. децембра у Францисканскей церкви, о. Михайло Малацко служел остатню Службу у тим року, хтора була и крачунска. Дух Крачуна прейґ колядох принєсол Хор катедрали св. Миколая и Дома култури Руски Керестур котри шпивал и у Служби Божей под руководством Лидиї Пашо. По законченю Служби Божей Миколай наймладшим Суботичаньом подзелєл пакецики у хторих ше, окрем лакоткох, нашла и по єдна кнїжка за дзеци Новинско-видавательней установи „Руске слово”. Пакецики за дзеци обезпечело Дружтво Руснацох у Суботици. Хор катедрали св. Миколая и Дома култури Руски Керестур истого вечара на 19 годзин отримал Крачунски концерт у Францисканскей церкви. Суботичаньом ше представели зоз штирома колядами. М. А.

14 РУСКЕ СЛОВО

10. ЯНУАР 2020.

PREGLYD 2019

duhovni@ruskeslovo.com

ДУХОВНИ ПОДЇЇ У РОКУ ЗА НАМИ

ПРЕГЛАШЕНА ЕПАРХИЯ СВЯТОГО МИКОЛАЯ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ У Новим Садзе и Руским Керестуре, 18. и 19. мая шветочно преславене преглашенє Епархиї св. Миколая и интронизовани перши епарх кир Георгий Джуджар. Кардинал Леонардо Сандри одликовал братох Янка и Михала Рамачових за преклад Святого писма на руски язик, хторе видруковане у новембру и уж є у наших институцийох и обисцох реглашенє Епархиї св. Миколая почало у Новим Садзе у, од 2019. року, конкатедралней Церкви св. апостолох Петра и Павлa 18. мая, зоз вечурню на хторей бул кардинал Леонарно Сандри, префект Конґреґациї за Восточни Церкви, наш епарх кир Георгий Джуджар, числени владикове з рижних жемох и местох, священїки, монахи, монахинї, представнїки державох и институцийох и вирни.

– Установенє Епархиї дава нови живот, вона дар за очуванє вири и традициї, живе мистичне тїло Христово, дїйствує сам Христос на спашенє каждого. Модлїме и Мацер Божу и святого Миколая за заступнїцтво – гварел з тей нагоди епарх кир Георгий Джуджар. Вон подзековал проф. др Янкови Рамачови и Михалови Рамачови за преклад цалого Святого писма на руски язик, а кардинал Леонардо Сандри им святочно уручел одликованє „Витяз шора св. папи Силвестра” и диплому хтору видал папа Франциско. Литурґию ютредзень у Руским Керестуре у Катедралней церкви, у парохиї св. оца Миколая, з владиком Георгийом и нунцийом Лучияном Суриянойом предводзел кардинал Сандри. Сослужели коло 20 владикове и вецей як 50 священїкове нашого и латинского обряду, домашнї и госци зоз вецей державох. На початку, нови епарх наградзел седем своїх священїкох як протоєрейох ставрофорох, за їх закладанє у душпастирскей роботи, а тоту чесц зоз златним крижом достали о. Яков Кулич, о. Михайло Режак, о. Михаил Холошняй, о. Алексий Гудак, о. Владимир Еделински Миколка, о. Владимир Медєши и о. Дарко Рац. Владика Георгий на памятку кардиналови Сандрийови подаровал икону св. Миколая, а кардинал йому медалю

КАРИТАС И „ДЗВОНИ” ОЗНАЧЕЛИ 25. РОЧНЇЦУ Зоз Стретнуцом волонтерох зоз парохийних Каритасох и архиєрейску Службу Божу хтору предводзел кир Георгий Джуджар, у Катедралней церкви св. оца Миколая у Руским Керестуре, 16. новембра, означена 25-рочнїца нашого, тераз епархийного, Каритасу. На Стретнуцу були осемдзешат особи, координаторе и представителє, або векши ґрупи волонтерох зоз векшини наших парохийох зоз своїма паноцами, а стретнуце водзел директор Каритасу о. Владислав Варґа. Перше число Християнского часопису „Дзвони” вишло у януару 1994. року, а перши його редактор бул Михал Рамач. Влєце, 1994. року ґу екипи ентузиястох хтори були ношителє того проєкту ше приключел и тераз главни редактор „Дзвонох” о. мр Михайло Малацко.

10. ЯНУАР 2020.

Фото: Лю. Дудаш

П

од папи Франциска и шицким присутним подзелєл и папов благослов. Мали зме важни вельки, историйни подїї, алє нам важни и каждодньови духовни живот у парохийох и старанє о будинкох, церквох, теметовох, односно о маєтку. Так, наприклад, у Коцуре прешлого року положене нове ошвиценє и обновене цале Святилїще з нука, обилєне и ускладзене з компактносцу цалей церкви, з помоцу средствох Управи за сотруднїцтво зоз Церквами и вирскима заєднїцами у Министерстве правди Републики Сербиї. Пред тим, коцурска церква постала богатша за два белави крижи котри ше хаснує у процесиї за вельки швета, дзекуюци єдней парохиянки хтора даровала за їх обнову, а монахинї служебнїци ше постарали за платно и шице. Даґдзе нашо вирни мало можу уплївовац на свойо положенє и задовольни су кед ше маю дзе позберац, гоч и дочасово. Парохийна заєднїца у Беоґрадзе ше штредком юлия преселєла зоз улїци Вишеґрадскей до церкви Криста Краля у улїци Крунска 23, до конкатедралней церкви беоґрадского римокатолїцкого надвладичества. Велїм ше треба присподобйовац и добре потрудзиц присц на нову адресу, алє ше Беоґрадянє и далєй крашнє сходза на своїх богослуженьох и друженьох. Од духовного скарбу вредзи визначиц же Хор „Розанов” основани при грекокатолїцкей церкви Рождества Пресвятей Богородици у Дюрдьове пред вецей як двацец роками, у октобру видал свой треци компакт-диск. На нїм Служба Божа, Литурґия на швето Преображеня Господнього по карпаторуским церковним шпиваню, а водителька Хору Татиана Барна.■ М. Горняк Кухар

РУСКЕ СЛОВО 15

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ З ФЕБРОНКУ БАЛОҐ З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

НЄЗАБУТИ ОШМИХ ЗОЗ ПАЛИЧУ

Пише: Любомир ДУДАШ

Кед бим даяким концом розгварку сцел преточиц до приповедки, мушел бим почац так... У часох кед наша велька, бувша, держава ище залїчовала рани од войни, на Билянских салашох у фамелиї Буилових народзена Фебронка. Мац и оцец, два шестри, брат и вона. Там почала рачковац и крaчац, а боме там почало и школованє. Правда, после першей класи, до школи предлужела у валалє, у Керестуре. А вец ше живот котулял, котулял...

О

ПРИЧТИ З КАРЧМОХ – Зашол раз так до Паличу „добре подшмелєни” хлоп познати по тим же ше лєм його могло чуц и лєм вон могол буц „главни”. Питал палєнку, як и найчастейше, а шицки присутни лєм зблядли. Знали му обичай.

– Я, цо будзем инше, до малого погара квашней води, до велького соди... Шицки цихо... После трецого погара го почало розберац и гвари: – Ша то, Феброн, вода. Пришол ґу себе и цо скорей пошол. Озда и сам похопел же зоз себе лєм шалєншого могол направиц як цо уж бул...

16 РУСКЕ СЛОВО

крем Буилових, на салашох жили и велї други, а салаши були як Мали Керестур. Там росли телї дзеци же их дзекеди нє могло анї пораховац. Руснаци, Серби, Мадяре, Українци и хто зна хто ище нє. И шицки дзеци, та и старши бешедовали шицки язики. Нїкому на розум нє спадло унапрямиц дакого на иншаку драгу. Була то и найлєпша и накрасша драга до живота.

– После основней школи, гоч як сом думала же будзем економиста, драга ме одведла до Школи школярох у привреди у Кули, за цукрарку. А, поправдзе, нє можем ше похвалїц же сом тото любела – почина власну приповедку пензионерка, Фебронка Балоґ. ДОК ШЕ ЧЕКАЛО НА ЛЄПШЕ ЮТРЕ – Школа за цукрара, майстра за лакотки шицких файтох, почала такой и зоз шеґертованьом. Кельо зме учели, тельо, лєбо и вецей зме и робели. Таке то ученє було. Я зоз тим моїм шеґертованьом почала у Нини Олґи (Гардийовей), нєдалєко од центру, на Вепровацкей, теди озда и єдиней цукрарки у валалє. Були ту и Зинета и Сегат, алє там шеґертох нє було. Нину Олґу нє зазнали уж велї ґенерациї, анї тераз уж нє таких младих. То були шейдзешати роки у валалє и индзей, роки кед ше лапало вше длугши крочай и чекало лєпше ютре як цо звичайно швитало.

– И тераз ми на розуме и у паметаню сладоляд, гадвабни бомбони, жимски сладоляд, колачи, торти, жувача зоз сличками... Шицко зме робели з руку, нє було машини за малу продукцию, анї би ше, озда, нє виплацели, та зме робели и по осемнац годзини дньово. Муштерия куповала нє питаюци ше кеди ше ма дацо упечиц... Паметам же ше нє шмело слу-

чиц же дачого нєт – приповеда Фебронка доволуюци памятки.

– Починали зме робиц од пейцох рано, чи жима, чи лєто, нє важне. А кед пришли швета, Велька ноц, Кирбай, Крачун... по сто пейдзешат торти зме напекли. Свадзба, тиж иста приповедка. Кажде ношел торту, а ми лєм пекли, рихтали, рихтали... Ружички зме тиж правели з руками, и барз мерковали же би нє попукали. А були зоз шицких файтох, та и зоз препалєним цукром и орехами, а то було окреме чежко справиц. Цукер мушел буц препалєни точно так як треба и нїяк иншак. Нєдоробени би бул мокри, спалєни би було чуц, и бул би горки... Нє була би робота анї таки проблем, алє як тераз унуком и младшим потолковац же то були часи кед вововод нє бул анї у плану, лєм канта та гайд на артейску – гвари Фебронка, а робота така же ци руки муша буц чисти, чистейши як у апатики... Час ношел свойо, та уж пейдзешат и осмого року отворени стари „Палич” и кратки час Фебронка там робела сама.

– Стари „Палич” бул на углє, там дзе бул будинок Друкарнї, потим Банка, тераз парк, одно сно точно там дзе тераз стої друкарска машина „Тиґл”. Там ше предавало безалкоголни напой, чоколади и чоколадки, жувачка, медовнїки, бомбони... Якош теди, (1962. року), сом ше одала за Андраша Балоґа, майстра маляра доброго и на далєко познатого. А вец ше народзела Гека, як ю блїзши познали лєбо Илонка, як єй писало у документох – при по веда на ша дома шня, здо га ду ю ци 10. ЯНУАР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

ше на часи котри наисце були красни, алє нагадуюци и часи котри од краси нє мали анї отрушинку. Подприємства ше помали почали меняц, розпадовац, капац и теди отворени Нови „Палич”, у будинку Дома култури, такой коло Оводи. На старим месце почала робиц Банка, а вец будинок звалєни.

СОЛОМОНСКЕ РИШЕНЄ

ЦЕНТЕР ШВЕТА – Наш локал, а и там сом перше почала сама робиц, а вец и найдлужей з Любом Лукачом, бул приповедка за себе – з ошмихом приповеда Фебронка. То наисце бул центер швета. Хто ґод дакого глєдал, хто зашол лєм на „по єдно”, хто ше розпитовал за даєдного зоз числених майстрох – гайд до „Паличу”. Було ту, окрем звичайних парастох и майстрох, друкарох, директорох, гудацох... Там заходзели, и то дзечнє, шицки. Приповедка вицагнута зоз памяткох предлужена.

– Окреме паметам же за мойо наполнєти трицец роки роботи зоз Ресторану Комбината дзе грали дочек, пришли шицки гудаци, Кирдово, чи уж грали у Доме култури, анї нє важне. Локал мали, пейц шейсц столи и тезґа за „стояцих”, алє ше грало, вешелєло, шпивало же аж на то. Радосц и вешелє котре ше нє забува. Озда кажди дзень ношел дацо нове, а красне. Було и иншаки хвильки, алє вше сом мала досц мудросци и схопносци змириц нервозного, повинчовац хто славел, посовитовац хто совит глєдал. Мушиш у погосцительстве вше буц и психолоґ, баржей як велї лїкаре – приповеда наша собешеднїца, хтору за длугорочну, витирвалу роботу 1987. року, наградзел Синдикат општини Кула.

– Якош и нєодлуга пришли и зли часи кед цалодньово заробени пенєж, пазар у каси, нє бул ютре досц за соду, алє робело ше. Як ми то виплївали теди, анї сама нє знам.

На свадзби першому унукови

– Други раз так, шалєне якеш дружтво зоз собу горе валалом водзело маґарца, правого, шивого и ухатого. Були подпити, алє сцели и маґарца нука увесц... Надмудровац ше требало хто як знал, а вец спадла порада така же до „Паличу” маґарец могол войсц лєм з двома ногами, так як чловек, а заднї ноги „стали” на Вельким шоре. Якош ме нагварели же и маґарец люби пива, та попил и вон зоз нїма. Но, таки циркуз швидко прешол. И у тим дружтве було мудрейших та, гайд, зоз маґарцом далєй по валалє, озда док шицки нє повиставали.

Нєодлуга Фебронка пошла до пензиї. Бул то 1991. рок, а роки преходза. Тераз зоз супругом Янком обиходза дзивку Илонку, вецейнїсту шампионку швета и шампионку на скоро шицких змаганьох по швеце дзе лєм одходзела змагац ше у бодибилдинґу.

– И уну ки уж од ро сли, та и во ни по шли по вла сней дра ги. Ацо и його су пру га, на й стар ши оже нє ти, маю ше по но виц, та нє одлу га буд зем и пра ба ба. Од Илонкових двойнятох, а моїх унукох, Ше й ла по шиц ким нєвистато рушела по мацерових шлїдох и уж є замеркована и на шветовей сцени як успишна спортистка. Меда ля на меда лю ид зе, чи нє, ошмихує ше Фебронка. Предраґ, Педя, закончел за кухара и сам глєда свою драгу, углавним нє у фаху за котри У „Старим Паличу” закончел школу.■

У добрим дружтве (Фебронка шедзи, друга з правого боку)

10. ЯНУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 17

PREGLYD 2019

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОГЛЯДНУЦЕ НА КУЛТУРНИ ПОДЇЇ

СТОТА РОЧНЇЦА ОД СНОВАНЯ РНПД, ПРЕКЛАД БИБЛИЇ И ЛИТЕРАТУРНА НАГРАДА ОЗНАЧЕЛИ ПРЕШЛИ РОК Зоз снованьом РНПД Руснаци ше еманциповали и постали културни народ Европи, дзекуюци нашим предком хтори видзели ясну драгу по котрей треба исц, зоз прекладом Библиї на руски язик ми ше приключели ґу 600 язиком хтори таки цалосни преклад маю, а млади Керестурец Иван Медєши достал углядну литературну награду у року за нами

д пре слави Националного швета Руснацох у Руским Kерестуре и науковoго „Карпатского симпозиюма” на ново садским Универзитету, та по пригодни означованя на наших фе стивалох, през цали 2019. рок означовало ше 100-рочнїцу од снованя Руского народного про свитного дружтва у Новим Садзе. Нєшка, зоз сторочней дистанци, можеме обєктивно спатриц велькосц, значенє и до сяги снованя РНПД. Дзекуюци нашим историчаром, виглєдовачом и науковцом ми нєшка арґументовано и документовано можеме повесц же кеди зме ше зоз нєвидлївей етнїчней заєднїци почали еманциповац и културно воздзвиговац до свидомого народу. Снователє РНПД 1919. року вибрали народни, живи, бешедни язик як наш фундамент и друковали школски учебнїки на тим язику, та так зоз тоту историйну одлуку Руснацом оможлївели будучносц медзи културнима народами Европи. То тото цо векшинскому сербскому народу подаровали Вук Стефанович Караджич и До ситей Обрадович, нам оможлївело РНПД и то у преломних историйних хвилькох. Попри др Гавриїла Ко стельника, хтори бул найвекши авторитет и Йована Храниловича, на хторого зме покус забули, до колективней свидомо сци зме врацели плеяду наших велїканох чийо мена буду занавше запаметани, а то владика Дионизий Няради и паноцове Дюра Биндас и Михайло Мудрого, хтори „интелект, шерцо и розум руснацтва”. ПРЕКЛАД СВЯТОГО ПИСМА

Святе писмо або Библия найпознатша кнїжка у историї чловече ства, нє лєм у релиґийним, алє и у филозофским, як и литературним и уметнїцким смислу и пре ставя основу на котрей будована култура Европи. Прешлого року Руснаци ше зоз цало сним прекладом Библиї приключели ґу шейсто язиком на котри є преложена до нєшка у цало сци, а часточно є преложена на коло два тисячи язики. Заслуга за таки милениюмски поцаг припада братом Рамачовим, др Янкови и историчарови Михалови, хтори почали прекладац Святе писмо зоз о. Тадейом Войновичом, алє ше о. Тадей упокоєл, та з єдного нєвелького тиму, хтори на тим робел на самим початку, остали лєм браца. Библию ше прекладало 13 роки, шорик по шорик, бок по бок, та у даєдних хвилькох випатрало же ше до циля чежко дойдзе. Зарисовани циль по сцигнути и браца Рамачово за свой нєвичерпни прекладательни труд до стали и папске припознанє. На преглашеню Епархиї св. Миколая у маю прешлого року, у Новим Садзе братом Рамачо-

18 РУСКЕ СЛОВО

Фото: В. Вуячич

О

Браца Михал и Янко Рамачово преложели Святе писмо на руски язик

вим за преклад Святого писма на руски язик кардинал Леонардо Сандри святочно уручел одликованє „Витяз шора св. папи Силве стра” и диплому хтору видал папа Франциско. З тоту подїю руски язик, яки ґод є мали, вошол до аналох шветовей историї язикох на котри преложена Библия. УГЛЯДНА ЛИТЕРАТУРНА НАГРАДА Успих Ивана Медєша, нашого писателя младшей ґенерациї, чия кнїжка „Jedenie”/„Єдзенє” преглашена за виданє рока у Словацкей Републики тиж означела прешли рок. Кнїжку по словацки обявело восточнословацке Виходнярске здруженє „Валал”, а вибрана є у конкуренциї вецей як двасто литературних творох на углядним конкурсу „Анасофт литера”, чия награда єдна з найозбильнєйших у словацким видавательстве и литератури, а у ранґу є нашей НИН-овей награди. Медєши праве у нашей Хижи обявел свойо перши кнїжки у МАК-овим виданю. Тото винїмкове посцигнуце за нашого младого автора спатраме лєм у контексту литератури, цо указує на факт же уметносц вообще, та и литература, универзални и нє церпя бариєри, гранїци и меджи. Тото цо у уметносци вредзи, воно прекрочи гранїци власного хотара, а час одмера прави вредносци, та златни заренка творчосци останю у шитку часу за шицки будуци ґенерациї. ■ О. Планчак-Сакач 10. ЯНУАР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

КОНФЕРЕНЦИЯ О ДУАЛНИМ ОБРАЗОВАНЮ НА НАЦИОНАЛНИМ УРОВНЮ

ПРЕШИРЙОВАЦ МОДЕЛ УЧЕНЯ ПРЕЗ РОБОТУ

Конференция на тему „Дуалне образованє – знанє за будучносцˮ отримана у Комбанк сали, концом рока, 23. децембра, у орґанизациї Привредней комори Сербиї и Министерства просвити, науки и технолоґийного розвою

Н

а конференциї були поволани и представителє керестурскей Школи „Петро Кузмякˮ. Конференцию привитали предсидателє орґанизаторох Привредней комори Мирко Чадеж и Министерства Младен Шарчевич, а потим презентациї отримали госци зоз Цириху и Колорада на теми „Предносци дуалного образованя и уключованє до ньго малих и штреднїх подприємствохˮ, и „Дуалне образованє и стратеґия отриманя компанийох”. Конференция отримана и под покровительством предсидателя Републики Сербиї Александра Вучича, хтори тиж так привитал учашнїкох конференциї и потримал тоту образовну систему, та и подїю. На нєй було 1 500 учашнїкох зоз штреднїх фаховох школох зоз цалей держави, як и школяре котри уж уключени до дуалного образованя. Керестурску Школу на Конференциї представяла директорка Хелена Пашо Павлович зоз сотруднїцами, а як виявела за „Руске слово” на тоту подїю ше дзечнє одволали, понеже уж длугши час и тота школа роздумує уключиц ше до такей образовней системи. Присутни на конференциї могли дознац велї поєдинєчносци о дуалним образованю. Воно представя модел штреднього фахового образованя у чиїх рамикох ше будзе здобувац знанє як у школи так и у подприємстве, дзе школяре буду усвойовац практичне и применлїве знанє у реалним роботним окруженю.

10. ЯНУАР 2020.

Предложени модел ма елементи нємецкей одн. австрийскей дуалней системи, алє є прилагодзени ґу дружтвеним и економским условийом у Сербиї. Нєшка исную 37 образовни профили хтори мож витвориц по дуалней системи у секторе будовательства, електротехнїки, машинства и обробку металу, польопривреди, продукциї поживи, тарґовини, лєсарстве, хемиї, туризме цо поведзме интере сантне за кере стурску Школу. А Закон предвидзел и иновиранє дуалного профилу. Дуални модел за розлику од класичного ма звекшани фонд годзинох практичней настави т. є. ученє през роботу, та од другей по штварту класу школяре по 2-3 днї у подприємстве. Роботодавателє т. є. подприємства хтори ше сцу уключиц до дуалней образовней системи муша сполньовац условия за ученє през роботу, лиценцованого инструктора, та же би могли материялно и финансийно обезпечиц школярох. Як заключела директорка керестурскей Школи, Школа у наиходзацим периодзе будзе ше активно рихтац за таки модел у своїм терашнїм напряме туристично-готелиєрски технїчар.■ М. Афич

РУСКЕ СЛОВО 19

КУЛТУРА И ПРОСВИТА КУД „ТАРАС ШЕВЧЕНКО” ДЮРДЬОВ

КОЛЯДОВАНЄ У НАШИМ ДРУЖТВЕ

У просторийох КУД „Тарас Шевченко” у Дюрдьове, стреду, 8. януара, уж традицийно на Други дзень Крачуна по юлиянским календаре, отримани Крачунски концерт

У

преполней сали Дружтва, на Концерту коляди шпивали и винчовали дзеци з дюрдьовскей Предшколскей установи „Дюрдєвак”, виронаучни дзеци, дзеци з руских оддзелєньох першей и штвартей класи з Основней школи „Йован Йованович Змай”, як и члени вецей секцийох домашнього Дружтва котри и грали на вецей инструментох. И того року ше Концерт одбувал у импровизованим руским обисцу на Вилїю, а домашнї бул Тарас Чапко, член драмскей секциї Дружтва котри дочековал шпивачох и даровал их з пакециками котри за дзеци и того року обезпечела Моника Брукнер з Дюрдьова и КУД „Тарас Шевченко”. Понеже орґанизаторе Концерта и пририхтали вецей пакецики, по законченю урядовей програми Крачун винчовац на бини могли шицки дзеци з публики, а було их надосц, та чекали аж и у шоре, алє з

20 РУСКЕ СЛОВО

вельку радосцу. З пакециком даровани и наймладши дзеци у публики. Дзеци були нашмеяни, сцели и весели, та таке чувство пренєсли и на публику.

– Дзеци любя колядовац на нашим концерту, та каждого року даваме можлївосц же би ше до програми уключели и дзеци з публики, на цо вони уж звикли и радую ше тому, а ми им як и шицким учашнїком на Крачунским концерту даруєме з пакециком – гварел Мирослав Такач предсидатель КУД „Тарас Шевченко” з Дюрдьова. Крачунски концерт орґанизовал Управни одбор КУД „Тарас Шевченко”, а програму пририхтали уметнїцки руководителє з Дружтва Сенка Станкович, Тамара Салаґ и Мария Хромиш, вироучителька у валалскей ОШ „Йован Йованович Змай” Лидия Кухар, учительки з истей основней школи Єлена Кухар и Мелания Саламун, як и вихователька у Предшколскей установи „Дюрдєвак” Марина Сабадош.■ С. Саламун 10. ЯНУАР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

КРАЧУНСКИ КОНЦЕРТ У КОЦУРЕ

НАЙРА ДОСНЄЙШЕ ШВЕТО У ЕКУМЕНСКИМ ДУХУ

У Доме култури у Коцуре 8. януара, на Други дзень Крачуна, отримани традицийни Крачунски концерт котри орґанизовало КУД „Жатва” у сотруднїцтве зоз КУД „Завичайне врело”

Н

айрадоснєйше християнске швето Рождество Исуса Христа, попри молитви, преславене и зоз писнями, рецитациями и танцами учашнїкох котри ше того вечара зменьовали на бини. На самим початку програми, котру водзели Марина Тодич и Адорян Чизмар, численей публики ше представели бетлегемаре и повинчовали Исусово народзенє. Потим на бину вишла Мишана младежска шпивацка ґрупа КУД ,,Жатва”, хтору пририхтує Агнета Тимко-Мудри, и одшпивали красни крачунски писнї. Красни рецитал зоз школярами Основней школи ,,Братство єдинство” пририхтала учителька Виолета Рашета. По законченим рециталу, традицию колядованя при нашому народу илустровала Женска шпивацка ґрупа КУД ,,Жатва” хтору водза Любомир Сакач Андри и

10. ЯНУАР 2020.

Мария Дудаш-Фейса. Вони одшпивали коляду ,,Спи Исусе спи” и народни шпиванки ,,Мацеров благослов” и ,,Стара писня”, а провадзел их заєднїцки оркестер КУД ,,Жатва” и КПД ,,Карпати” зоз Вербасу, на чолє з Любомиром Сакачом и Миколом Папуґом. Шлїдуюци ше по бини розляли танци наймладшей фолклорней ґрупи КУД-а ,,Завичайне врело”, чий хореоґраф Никола Павлович, а провадзел их Зоран Ковачевич. Концерт збогацели домашнї аматере ,,Жатви” зоз хореоґрафию Пратки, а порихтал их хореоґраф Михаил Римар. Потим шлїдзели пар танци стреднєй, як и виводзацкей ґрупи КУД ,,Завичайне врело”, а пред самим концом Мишана младежска шпиваска ґрупа ше представела зоз ище двома шпиванками. Крачунски концерт закончени зоз фолклорним танцом ,,Коломийка” домашнього Културно-уметнїцкого дружтва. Сала коцурского Дома култури була полна з вельочислену публику котра кажду точку цаловечаршей програми наградзела зоз громким аплаузом. Пре славйованє Христового Рождества у Коцуре коруноване зоз найкрасшим букетом колядох, крачунских обичайох, винчованкох, шпиванкох и танцох, попреплєтаних з ошмихами и найкрасшима емоциями шицких котри були у коцурским Доме култури того вечара.■ О. Русковски

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МИРОН ЖИРОШ: ПРИВРЕДНИ ЖИВОТ РУСНАЦОХ (XXVІІ)

З ЧИМ ШЕ ЗАНЇМАЛИ НАШО ЛЮДЗЕ У КОЦУРЕ, СТАРИМ И НОВИМ ВЕРБАШЕ

Фото: М. Зазуляк

Пририхтал: Микола ШАНТА

У Коцуре 1900. року од польопривредней дїялносци жило 75 одсто жительства, а од ремеселнїцтва и тарґовини 10,34 одсто. У Старим Вербаше тот процент виноши 64,73 од польопривреди, ремеселнїцтва и тарґовини 20,40%, а у Новим Вербаше од польопривредней дїялносци жили 38,31% жительста, док од ремеселнїцтва, тарґовини и транспорта 42,5%. Нови Вербас у одношеню на други места у Кулянским срезу ма найрозвитше и найрижнороднєйше ремеселнїцтво, вельке число домашнїx слугоx алє и други занїманя РЕМЕСЕЛНЇЦТВО ЗА 1900. и 1910. РОК У Попису з 1900. и 1910. року пописани ремесла по конароx привредней дїялносци – металней, древовей, текстилней, поживовей и другиx дїялносцоx. З тиx податкоx видно xтори ремесла превагли у Коцуре, xтори у Старим або Новим Вербаше. Тот попис облапел и погосцительну дїялносц, (пописани качмаре) и ремеселнїцтво як позарядова дїялносц, (окреме xлопи, и окреме жени).

22 РУСКЕ СЛОВО

У

Новим Вербаше 1900. року єст скоро пейц раз вецей самостойниx ремеселнїкоx (роботнї) як у Коцуре, гоч Нови Вербас лєм за єдну половку векши од Коцура по числу жительоx. Вон тиж ма скоро седем раз вецей занятиx роботнїкоx у ремеселнїцтве. И Стари Вербас скоро ище раз розвитши од Коцура и по чишлє занятиx у ремеселнїцтве и ма скоро два раз вецей

самостойниx майстроx. Нови Вербас уж барз розвите „индустрийне” (ремеселнїцке, тарґовинске и баржей уряднїцке) место. У Коцуре у 58 роботньоx робя сами майстрове, а зоз єдним помоцнїком (калфом) лєм 12 майстрове, зоз двома – осемцме, а з векшим числоx помоцнїкоx лєбо шеґертоx, лєм штирме майстрове. У Старим Вербаше єст три раз вецей помоцниx роботнїкоx, а у Новим Вербаше дзевец раз вецей як у Коцуре – у Коцуре 37 особи, у Старим Вербаше 109, а у Новим Вербаше 335 помоцниx роботнїкоx. У Новим Вербаше єст коло 150 роботнї зоз єдним або вецей помоцнима роботнїками, од котриx 87 роботнї дзе заняти два и вецей особи. У Новим Вербаше єст 35 мигелї дзе робя од 3–5 особи, 9 мигелї дзе робя од 6–10 особи, 3 мигелї зоз 10–20 роботнїками и 4 роботнї дзе заняти вецей як 20 особи.

10. ЯНУАР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

У Коцуре 1900. року єст шицкого 18 шеґертоx, у Старим Вербаше 42, а у Новим Вербаше 140 школяроx. У КОЦУРЕ НЄТ НОВШИ РЕМЕСЛА Окрем xемийней и индустриї будовательного материялу у Коцуре 1900. року єст шицки други дїялносци, як и у Старим и Новим Вербаше. У Коцуре давни традицийни ремесла, а нєт новши и сучаснєйши. Ковальоx єст лєм кус вецей у Старим и Новом Вербаше, а шлосерох седем раз вецей у Новим Вербаше як у Коцуре. У Коцуре єст єден пекар, а у Новим Вербаше 20. У Коцуре єст 7 месароx, а у Старим и Новим Вербаше 27. Нєзрозмирно вельке число млїнароx у єдним и другим Вербаше у одношеню на Коцур. У Коцуре єст лєм 8 млїнароx, док у обидвоx Вербасоx 60 особи робя у вецей модернєйшиx млїноx. У тим попису дати податки и о качмароx. У Коцуре єст 7 качмаре, у Старим Вербаше 17, Новим аж 36. Интересантни податки у Попису облапя Позарядова ремеселнїцка дїялносц. Найскорей же ту слово о землєдїлцоx, односно майстроx цо жию з польопривреди, а кед нєт роботи на полю, звичайно вжиме, вони робя „нєприявено” майсторски роботи за другиx майстроx лєбо директно за „купцоx” своїx услугоx. Медзитим, кед слово о женоx котри позарядово робя ремеселнїцки роботи, вони у Коцуре нє евидентовани. Таки жени єст у Старим Вербаше 32, а у Новим 77. У Коцуре зазначене же ремеселнїцку роботу роби лєм єдна жена, а у Керестуре 1 478 жени. Найскорей же у питаню нє єднак третирована домашня роботносц – обрабянє конопи, предзенє и тканє платна, меxоx, поньвоx, покровцоx з котрима ше велї Рускинї занїмаю сами, а вец тиж сами лєм прейґ тарґовкиньох тото цо зробели предавали по вашароx. У ВЕРБАШЕ РЕМЕСЕЛНЇЦТВО НАЙРОЗВИТШЕ Без огляду же у ремеселнїцтве теди було вельо почежкосци, воно ше зявює як конкурент трошительним артиклом хтори настали на индустрийни способ, з машинску роботну моцу и унапредзену теxнолоґию. Та заш лєм у першиx рокоx XX стороча звекшане число майстроx, та и и по уводзеню новиx ремеслоx – новиx фаxоx. Поровнуюци занїманє жительоx Руского Керестура, Кули, Коцура, Старого и Нового Вербасу 1900. и 1910. року, видно же ше число ремеселнїкоx звекшує, односно зменшує ше число жительоx цо жию од польопривредней дїялносци. У шицкиx троx населєниx местоx обачлїво зменшане число польопривредного жительства, а звекшане число и активного и витримованого жительства у ремеселнїцтве (индустриї), тарґовини и транспорту (котра дїялносц у тедишнїм чаше мала третман ремеселнїцкей услуги). Ремеселнїцтво ше найбаржей розвило у Новим Вербаше, вец у Старим, а найменєй у Коцуре. У проценту занятосци жительства з ремеселнїцку дїялносцу облапене лєм ремеселнїцтво и тарґовина. Погосцительна дїялносц нє облапена окреме, алє є у составе ремеселнїцтва як окремна услужна дїялносц.■ (Предлужи ше) 10. ЯНУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 23

PREGLYD 2019

ЕКОНОМИЯ ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛИ РОК

СУБВЕНЦИЇ ЗА РОЗВОЙ ПОЛЬОПРИВРЕДИ Сербия у 2019. року и попри значного заостатку у доходку по жительови, ма економски рост хтори приблїжни як у державох у транзициї, хтори найновши членїци Европскей униї искални совит Републики Сербиї преценює же економски рост Сербиї у 2019. року, на рочним уровню, медзи 3,5–4 одсто и же треба системски реформовац нашу привреду же би могла буц ровна зоз сушеднима жемами, хтори членїци Европскей униї и у хторих економски рост будзе 4 и вецей одсто. На тот рост у велькей мири вплївовали и позитивни економски резултати у польопривредней продукциї, тарґовини и вивозу польопривредних продуктох. Важну улогу у напредованю у польопривреди ма и потримовка держави, окреме младим продуковательом, през субвенциї и розвой задруґарства. У 2019. року аґрарни буджет Републики Сербиї бул 51,7 милиярди динари, а у 2020. року аґрарни буджет будзе мац 51,99 милиярди динари, од чого за субвенциї за польопривреднїкох будзе 35,6 милиярди динари, цо значи и предлужованє вельких проєктох у нашим аґрару. Дзекуюци субвенцийом велї польопривреднїки, та и нашо людзе, купели нову механїзацию, машини и опрему, як и польопривредну жем.

Ф

РУСНАЦИ МЕДЗИ НАЙЛЄПШИМА У 2019. року Руснаци допринєсли привредному росту и їх професийни компетенциї и фаховосц уважени, припознати и наградзени. На 86. Медзинародним польопривредним сайме у Новим Садзе у маю 2019. року, хтори повязал найвреднєйше цо ма Сербия з найлєпшима зоз

РАДМИЛИ ШОВЛЯНСКИ МЕДАЛЯ ЧЕСЦИ Еколоґийни рух Нового Саду, 23. априла 2019. року, додзелєл Медалю чесци професорки др Радмили Шовлянски, народзеней Сакач, порядней професорки на Польопривредним факултету Универзитета у Новим Садзе у пензиї, за єй анґажованє на защити природи.

швета, були и успишни привреднїки Руснаци. Свойо штанди мали Компания БЕСТ (Best & co international group doo) Силвестера Полдругия зоз Вербасу, ВОС СИСТЕМА ДОО (VOS-SYSTEM d.o.o) Любки Тиркайла зоз Жаблю и Самостойна месарско-колбасарска ремеселска роботня (СМКРР) „Дачо” зоз Коцура, хтора на Сайме достала Златну медалю за домашнї кулен и Златну медалю за домашню суху шунку. ОТВОРЕНА ФАБРИКА ЗА КОНЗЕРВОВАНЄ

ВЛАДИМИР САБАДОШ У НАЦИОНАЛНИМ ТИМУ Национални тим за препород валалох Сербиї формовани 13. юния 2019. року и за його члена, попри других визначних особох зоз явного живота, вибрани и дипл. инґ. польопривреди Владимир Сабадош, директор Польопривредней фаховей служби у Зомборе.

24 РУСКЕ СЛОВО

У Ґосподїнцох и у Дюрдьове того року були векши поверхносци под огурками, бо у Ґосподїнцох 11. септебра святочно отворена Фабрика за конзервованє огуркох и паприґи нємецкей компаниї „Мamminger conserven-Сербия”. Тота фабрика одкупює огурки од вецей як 2 000 кооперантох у Сербиї, а єдну трецину, коло 15 000 тони огурки прероби. Концом 2019. рока отворена Треца явна поволанка за подношенє вимогох за одоброванє ИПАРД стимулацийох за инвестициї до маєтку за прерабянє и пласованє польопривредних продуктох и продуктох рибарства. Опредзелєни 5,4 милиярди динари, з хторима ше закрива 50 до 60 одсто трошкох инвестициї и хаснователє можу достац од 10 000 по 2 милиони еври. Термин за подношенє вимоги 24. фебруар 2020. року.■ М. Тамаш 10. ЯНУАР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

ПОЛЬОПРИВРЕДНА ПРОДУКЦИЯ У КОЦУРE

ОБЧЕКУЄ ШЕ ЛЄПШИ РОК

З

По словох фаховцох, предходни 2019. рок у польопривреди бул у рамикох вецейрочного просеку

емлєдїлци го буду паметац як штреднї, и по урожаю и по квалитету, овоцаре як барз чежки и за продукцию и за предай и наплацованє овоци, а 2019. бул найлєпши и найуспишнєйши тим котри ше занїмаю зоз заградкарством. Як гвари Юлин Фейса спред Землєдїлскей задруґи „Либела продукт”, интересованя польопривреднїкох ше нє барз розликую од лоньских.

– У коцурским хотаре углавним шицко як и по тераз. Жито пошате и рошнє, на яр на найвекших поверхносцох у коцурским хотаре будзе зашата кукурица, а на менших слунечнїк, соя и то тоти польопривредни култури котри ше поряднє садза. За цвиклу вецей нєт заинтересованих, та мож повесц же цвикла вишла зоз продукциї у коцурским хотаре – гвари Фейса. Влонї бул добри рок за заградкарство, та Фейса гвари же мож замерковац же и у Коцуре заградкарски култури вше заступенши.

– Коцурци вше баржей заинтере совани за заградкарство, так же у коцурским хотаре паприґа вше заступенша. Прешлого 2019. року паприґа добре зродзела, предавало ше ю по добрей цени, цалу єшень нє було мрази, та ше ю длуго оберало, так же було и заробку, а увидзиме як будзе того року – толкує наш собешеднїк. По його словох, заш лєм, за векшину польопривреднїкох найинтересантнєйши стандардни землєдїлски култури.

– Думам же у наиходзацей Юлин Фейса сезони у коцурским хотаре прешвечлїво найвецей будзе кукурици и слунечнїку. Будзе и сої, алє нє тельо, прето же вона на тим нашим теренє нє дава найлєпши економски ефекти – визначел Фейса. Як вон гвари, у Землєдїлскей задруґи „Либела продукт” почали правиц контракти зоз польопривреднима продукователями, алє углавним то задлужованя за штучни гной котри ше заорйовало, а вецей ше будзе знац наяр, док почню роботи на полю.

– По моїм думаню, поверхно сци под кукурицу и слунечнїком будзе подєднаки як и прешлого року, а наяр точно увид зиме чи их буд зе вецей, чи менєй як 2019.року – гвари Фейса. По Фейсових словох, у ЗЗ „Либела продукт” продукователє прейґ контрактох годни вжац штучни гной, тот основни и за прикармйованє, годни вжац нашенє и шицко цо будзе потребне за гоч котру културу за садзенє.

– Условия углавним таки як и потераз, польопривреднїки можу достац гной и шаце прейґ контракта на кредит, а можу у нас купиц и за готови пенєж – визначел Фейса.

10. ЯНУАР 2020.

НАЦИОНАЛНА ЛАБОРАТОРИЯ ЗА БЕЗПЕЧНОСЦ ПОЖИВИ Национална лаборатория за безпечносц поживи и фито лаборатория зоз банку рошлїнових ґенох почала робиц у Беоґрадзе концом прешлого року, после того як достала потребни сертификати. До вибудови и опреманя Дирекциї за национални референтни лабораториї (ДНРЛ), у рамикох хторей робя вецей лабораториї, потераз уложени 20 милиони еври, од чого ЕУ дала 7,5 милиони еври нєврацаюци средства, а остаток дала Влада Републики Сербиї з буджета. Националну лабораторию 20. децембра нащивели министер польопривреди, водопривреди и лєсарства Бранислав Недмович и шеф Делеґациї ЕУ у Републики Сербиї Сем Фабрици. З тей нагоди Недимович виявел же з отвераньом лабораториї у подполносци заокружена система безпечносци поживи у Републики Сербиї. М. Т.

По Фейсовим думаню, 2019. рок могол буц и кус лєпши.

– Яр була досц добра, кус суха, алє було и паданя и дижджи, та шицко добре зишло и поча ло напредо вац. Потим у коцурским хотаре наступела єдна су шна фаза и пре нєдо статок дижджох веґетация скрацена, та нє закончене на лїванє зарна. Таки усло вия слунечнїк досц добре поднєсол и дал добри урожай – заключел наш собешеднїк, а кукурица и соя мо гли буц лєпши. Кед би одкупни цени були висши, польопривредни продукователє би мали лєпши заробок, алє на тото ше нє могло вплївовац.

– Прешол ещи єден рок хтори ше нє ука зал баш найлєпше, алє так є як є. Шицки цо ше занїмаю з польопривреду наздаваю ше и прешвечени су же шлї дуюци рок буд зе лєпши – оптимистично заключел Юлин Фейса.■ О. Русковски

РУСКЕ СЛОВО 25

ЕКОНОМИЯ УЛОГА РУСКЕЙ ТРА ДИЦИЙНЕЙ КУХНЇ У ОЧУВАНЮ НАЦИОНАЛНОГО ИДЕНТИТЕТА (I)

ЄДНОСТАВНИ, ЗДРАВИ И СМАЧНИ Пише: Блажена ХОМА ЦВЕТКОВИЧ ЕТНО РЕСТОРАН – ГЕЙ, ЧИ НЄ? Ище вше ше поставя питанє же прецо Руснаци нє маю свой ресторан зоз традицийнима єдлами. Треба знац же за тото потребне сполнїц и даяки други предусловия, у першим шоре треба мац финансийни условия, добру инфраструктуру, драги, паркинґи, ноцнїк, банкомати... Потим обдумац добру промоцию тих продуктох на сайтох, флаєрох итд. Муши буц велька дзека и пенєж, а насампредз свидомосц же то потребне єдному валалу пре економски и власни розвой. Пробовало ше на даскельо заводи, алє понеже млади одходза зоз валалох, а старши ше тримаю того цо и дотераз робели (правя жимнїцу, здрави соки, продукти зоз паприґи, еко продукти), отверанє етно ресторану ше ище вше нє указує. Медзитим, традицийни єдла ше поряднє презентує на скоро шицких домашнїх, медзимесних, та и на медзинародних случованьох (етнофестивалох, културних фестивалох, саймох, виставох итд), так же ше традицийни єдла готує, конзумує и промовує, алє на иншаки способ.

26 РУСКЕ СЛОВО

Давно ше єдло и з єдней миски, або тепшички, хтора була як святи предмет, а ґу єдзеню було и окремне почитованє. За ньго ше дзековало зоз молитву. To шведоченє о гевтим периодзе кед було часу за готовенє єдлох. И кед ґаздинї єдла нє подгривали, змарзовали, або куповали готови

У

нєшкайшим чаше ше вельо приповеда о важносци традицийней кухнї як єдней од ознакох националного идентитета. Ище док сом зберала материял за свою дипломску роботу чия тема була Готовенє и назви єдлох у Руским Керестуре, з намиру же бим позберала цо вецей лексични термини, бешедовала сом зоз старшима женами, ґаздинями и женами цо були у глїбоких рокох и знїмала их на касети. Прето же ми було важне зазначиц кажде їх слово, поступок готовеня єдлох и же бим була сиґурна же єдло наисце традицийне. И дознала сом зоз їх приповедкох нє лєм як ше готови єдла, алє и вельо вецей – о єдзеню вообще, о обичайох хтори вязани за одредзени єдла, о цалим историяту култури Руснацох на тих просторох. Бо, окрем тей материялней култури, култура костираня даякого народу и домашнї, традицийни єдла то часц його нєматериялного нашлїдства. Так же, кед дахто сце упознац єден народ и його традицию, културу костираня, обичаї, шлєбодно може рушиц од поживи, бо праве пахи и смаки домашнєй кухнї то барз добре осликовюю. З другого боку, традицийна кухня ма наисце вельке значенє у очуваню културного

нашлїдства єдней заєднїци, а пре рижнородносц у костираню, насампредз ту думам на єдла хтори ше готовело зоз здравих продуктох (за розлику од векшини нєшкайших), барз значне зачувац стари рецепти и способ як ше их готовело. То єдла хтори бизме у нєшкайшим чаше нєздравей, швидкей поживи могли учишлїц до єдлох за посцигованє напр. адекватного нутритивного статуса. Традицийна кухня нам тиж так дава важни увид до способу костираня, алє и як ше вон през час менял. Так же традицийна кухня то нє лєм варенє єдлох, алє и шведок єдного спо собу живота хтори помали щезує. То шведоченя о тим кед ше варело за фамелию, кажди дзень, або кед ше фамелия, або з ню и родзина, вєдно позберала, окреме на вельки християнски швета. Вельки фамелиї на валалє зазберовали ше коло єдного стола (шедзело ше вше на истим месце, знало ше дзе оцово место, а вец далєй по гиєрархиї). РУСНАЦИ И ЇХ СПЕЦИФИЧНИ ЄДЛА Медзи заєднїцами Руснацох мож препознац по специфичних єдлох хтори ше рих10. ЯНУАР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

тало на Вилїю, Крачун, Кирбай, кресцини, свадзби, або кед ше ишло на мольбу. Найпознатши то бобальки, капущанїки, осух, ґоргелї, сировнїки, маджунїки, череґи, салакари, пита з бундави... Вшелїяк же на тото цо ше єдло, уплївовали и други култури у окруженю, народи под чию власцу Руснаци у одредзеним периодзе були (Нємци, Мадяре, Серби), алє було и процивно, а велї рецепти принєшени и зоз старого краю, просторох одкаль ше Руснаци приселєли. Гоч кажди рецепт ма свойо ґеоґрафске походзенє, мож повесц же ше заєднїци у окруженю, кед пририхтовали єдла, здогадли похасновац исти продукти, присмачки, або их преберали єдни од других, так же єст вельо подобного, гоч ше по велїм у єдлох и розликую, насампредз пре состойки и способу рихтаня. Традицийна кухня при Руснацох як нєматериялне културне нашлїдство гутори о традициї културного пейзажу, о традициї живота на одредзеней жеми, о традициї технолоґийних и орґанизацийних формох. Тоту традицию ше у одредзеним штредку нашлїдзує през живот. Вона прима и злучує вплїви, а у конєчней форми доприноши же би ше мало подполнєйшу слику националного идентитета на основи културного идентитета. Култури єдного народу припада шицко тото цо до нєй вошло, тото цо ище остало и зачувало ше на териториї на хторей жиє. А култура нє позна гранїци. Вона нє ма национални гранїци, бо културни идентитет, може буц вельо ширши од гранїцох єдного штредку. Култура чловечества, пише горватски историчар уметносци И. Мароевич у своєй публикациї Сучасносц нашлїдства, то нє лєм физичне множество националних културох... Специфичносц националних културох, та и рускей, то доприношенє широкей шветовей култури. Традиция єдного народу и єдного штредку шицко тото и уключує, припадносц ширшим културним кругом и цивилизацийом хтори жили, творели и розвивали ше на його жеми през цалу його прешлосц. Спрам того, културна традиция даєдней заєднїци, або народу то резултат розличних интеракцийох у прешлосци, алє и у терашньосци. Контакт голєм двох заєднїцох вше исновал, гоч зме його резултатох часто анї нє свидоми... МИНИМАЛИЗЕМ У ЄДЛОХ

ТРАДИЦИЙНА КУХНЯ И ЕКОНОМСКИ ЗАРОБОК Кед ше нєшка бешедує о традицийней кухнї як нєзаобиходним фактору у туризме хтори чува национални идентитет Руснацох, вшелїяк треба мац на розуме хто до того уключени. Насампредз то домашнї хтори понукаю традицийни єдла, а потим туристи-нащивителє хтори их пробую и оценюю. Традицийна кухня Руснацох вше уключена до народних обичайох релиґийного и вирского змисту, фестивалох и манифестацийох хтори локалну културу можу претвориц до „предмету” трошеня, прилапююци туризем як можлївосц привредзованя локалней заєднїци. Понеже ше економску часц вше жада, треба готовиц автентични традицийни єдла хтори би прицагли туристох, алє их и затримали. Ґу тому, зоз традицийну кухню и викладаньом цо вецей традицийних єдлох з домашнєй кухнї мож помогнуц заєднїцом же би утвердзели власни културни идентитети и дали нагоду другим же би их упознали.■ (Предлужи ше) Текст пририхтани у рамикох 3. Конференциї о меншинских и локалних медийох, хтора отримана у Новим Садзе 28. и 29. новембра

Фотоґрафиї зоз архиви РС

Окрем по специфичносцох смакох, традицийни кухнї народох у швеце характеризує квалитет поживи и способ на хтори ше ю рихта. То нам гутори же даєдни кухнї здравши, даєдни менєй здрави, або су нєздрави. Як приклад можеме вжац „епидемийну” слику тлустосци у швеце подзелєну по жемох походзеня жительства. Найменши процент тлустосци зазначени при тих народох чию кухню ше и рахує як найздравшу, а то вшелїяк Японци, Китайци, скандинавски народи итд. З другого боку, кухню у ЗАД, Нємецкей, Французкей ше трима як нє барз

здраву, та у тих жемох зазначени и найвекши „епидемийни” процент тлустосци. Нєшка часто и у власних кухньох видумуєме койяки рижни китайски, французки, италиянски и вшелїяки други специялитети, зоз присмачками и продуктами хтори вельо раз анї нє можеме найсц... А, права еґзотичносц могла би буц – врациц ше на скромни єдзеня. Обична руска кухня понука минимализем хтори наисце мож обачиц. Традицийни єдла Руснацох нїґда ше нє готовело розкошно, зоз вельо состойками, або атипичним мишаньом смакох. Напроцив, єдноставносц єдлох хтори стоя на руских крачунских и вельконоцних столох у руских домох, могло би и повесц – їх главна привилеґия. Велї єдзеня приготовени з обичних состойкох хтори мож купиц у дутянох, або хтори мож и сам випродуковац и то нє лєм у заградох, алє и на тересох.

10. ЯНУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 27

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. децембра 2019. року занавше нас зохабел наш мили супруг и тато

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ЗЛАТКО РЕГАК (1965–2019) з Руского Керестура

ЗЛАТКОВИ РЕГАКОВОМУ (1965–2019) з Руского Керестура

Прейду найрадоснєйши швета у року, алє нажаль, тераз без тебе. Барз нам чежко похопиц же ши вецей нє з нами. Найкрасши хвильки препровадзени з тобу занавше нам останю у паметаню. Твоя супруга Сенка и дзивочка Кристина Спочивай у мире Божим!

Сину наш, навики це будземе чувац у наших шерцох. Занавше ожалосцени твойо родичи. Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. децембра 2019. року занавше ши ше преселєл до вичносци, мили жецу

ЗЛАТИМИР РЕГАК (1965–2019) з Руского Керестура

ЗЛАТКО РЕГАК (1965–2019) з Руского Керестура

Брату мой, навики будзеш у наших шерцох. Твоя шестра Весна зоз супругом Далибором и дзивчатми Яну и Зденку Спочивай у мире Божим!

Дошол ши по конєц своєй животней драги, алє я навики будзем паметац твою подобу и доброту Твоя швекра Мелания Спочивай у мире Божим!

28 РУСКЕ СЛОВО

10. ЯНУАР 2020.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. януара занавше нас зохабел наш мили тато, супруг и дїдо

ЗЛАТКОВИ РЕГАКОВОМУ (1965–2019) з Руского Керестура

ВЛАДИМИР ЛЕМАК (1946–2020) з Руского Керестура

Красни памятки на ньго навику буду чувац – тетка Сена, шестринїца Миряна зоз фамелию, братняк Мирослав зоз супругу Клаудию и дзецми – зоз Нємецкей Спочивай у мире Божим!

Паметанє на твою чесносц и доброту навики буду ношиц у своїх шерцох супруга Зорка, твой син Владо зоз супругу Ивану и дзецми Владану и Яну, твоя дзивка Зорица зоз супругом Славом и дзецми Александром и Тарасом, твоя дзивка Светлана зоз супругом Ролфом и дзецми Владимиром и Денисом Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. децембра 2019. року занавше нас зохабел наш мили кум

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. януара занавше нас зохабел наш мили тато

ЗЛАТИМИР РЕГАК (1965–2019) з Руского Керестура

ВЛАДИМИР ЛЕМАК (1946–2020) з Руского Керестура

Красни памятки на це будземе чувац у наших думкох и молитвох Твойо кумово Рацпетийово – Владо, Оленка, Владко и Мижо Спочивай у мире Божим!

Тату, нїґда нє забудземе дзень кед ше занавше загашела шветлосц у твоїх очох и кед престало дуркац твойо шерцо, алє ти вше будзеш з нами у наших шерцох. Нїґда це нє забуду син Владо и дзивки Зорица и Светлана Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. децембра 2019. року преселєл ше до вичносци

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 2. януара занавше нас зохабел наш мили дїдо

ЗЛАТИМИР РЕГАК (1965–2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом будзеш у наших молитвох – Михал и Марча Митьово – Ґатерово Спочивай у мире Божим!

10. ЯНУАР 2020.

ВЛАДИМИР ЛЕМАК (1946–2020) Занавше останєш жиц у наших памяткох и у здогадованьох на красни хвильки препровадзени з тобу Навики ожалосцени твой унук Александар зоз дзивку Йовану, твойо унуки Тарас, Владимир и Денис Спочивай у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 29. децембра занавше нас зохабела наша мила мац и баба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 29. децембра занавше нас зохабела наша мила

МАРИЯ КОЛЄСАР народзена Семан (1939–2019) Найкрасши памятки на єй любов и доброту буду чувац дзивка Татяна, жец Милан и унук Коста.

МАРИЯ КОЛЄСАР народзена Семан (1939–2019) У найкрасших памяткох ю будзе чувац шестра Серафина Патрик зоз фамилию, зоз Австралиї.

Нашей милей нини

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

КСЕНИЇ ПАПУҐА (1932–2019) з Руского Керестура

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. януара нас занавше зохабел наш мили дїдо и прадїдо

МИРОН ФЕЙДИ (1942–2020)

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 6. децембра 2019. року наполнєли ше 2 роки як нас занавше зохабела наша мила баба и прабаба

МАРИЯ ФЕЙДИ (1940–2017)

з Руского Керестура Красни памятки на нїх навики у своїх шерцох буду чувац їх наймилши Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 28. децембра 2019. року наполнєли ше 6 мешаци як нас занавше зохабела наша мила мац и баба

МАРИЯ ТАКАЧ народзена Фейди (1966–2019)

Красни памятки буду чувац Вашо наймилши. Спочивайце у мире Божим!

З любову и почитованьом памятку на ню чуваю єй наймилши – син Мирко зоз фамелию, син Желько зоз фамелию дзивка Тамара зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. януара занавше нас зохабел оцец и дїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. януара наполня ше 40 днї як ме зохабел мой мили супруг

ДЮРА ИВАН (1942–2020) з Коцура

СТЕВАН ТУТОРОВ (1935–2019) з Руского Керестура

Занавше будзеш у наших шерцох: син Микола зоз супругу Жаклину и унукове Петро и Павле. Спочивай у мире Божим!

Красни памятки з любову у шерцу чува його супруга Мария Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. януара наполня ше 40 днї як нас занавше зохабел наш мили и добри шовґор

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. януара наполня ше 40 днї як пошол на вичну драгу наш мили шовґор

СТЕВАН ТУТОРОВ (1935–2019) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ньго навики буду чувац Ксения и Владимир Папово з дзецми Спочивай у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

СТЕВАН ТУТОРОВ (1935–2019) з Руского Керестура Красни памятки на ньго буду чувац тета Гена зоз сином Владимиром и дзивку Маю и їх фамелиями зоз Австралиї Спочивай у мире Божим!

10. ЯНУАР 2020.

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. януара наполнєл ше барз жалосни рок як нас нєсподзивано зохабел наш мили

ЖАЛОСНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. януара наполнєли ше три смутни роки як умар наш наймилши супруг, оцец и дїдо

МИХАЙЛО ФЕКЕТЕ (1945–2019) з Руского Керестура Вше це будземе паметац и споминац и навики останєш у наших шерцох. Твоя супруга Деса, синове Янко и Мирко, нєвести Далиборка и Лїда, унуки Катарина, Валентина и Николина Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 7. януара наполнєл ше барз жалосни рок як нас нєсподзивано зохабел наш мили дїдо и прадїдо

ЙОВҐЕН ЗАДРИПКО – Ґеца (1949–2017)

з Бачинцох МИХАЙЛО ФЕКЕТЕ (1945–2019) з Руского Керестура Вично красни памятки на ньго чуваю унука Марина зоз супругом Сашом и праунук Тони Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. януара наполнєли ше 2 роки як вецей нє з нами наша мила мац, швекра, баба и прабаба

МАРИЯ МЕДЄШИ (1936–2018) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ню чуваю наймилши Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 10. януара 2020. року наполня ше 20 жалосни роки як нас занавше зохабел наш мили и єдини син

ЙОАКИМ ДЖУДЖАР – ЯШО (1960–2000) з Руского Керестура Роки преходза, а ти у наших боляцих шерцох навики оставаш. Ти вше з нами у наших думкох и молитвох, нїґда це нє забудземе Ожалосцени – мац Гелена и оцец Владимир Спочивай у мире Божим!

10. ЯНУАР 2020.

Навики ожалосцени супруга Иринка, син Ґоран, дзивка Снежана зоз супругом и дзецми Спочивай у мире Божим! Най ци ангели ошвицую твой жалосни гроб! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. януара наполнєли ше два жалосни роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ЛЮБОМИР ПАВЛОВИЧ (1937–2018) з Руского Керестура Памятку на ньго навики буду чувац супруга Веруна, дзивки Златка и Сенка зоз фамелиями Спочивай у мире Божим!

* дзе цо будзе * дзе цо будзе *

РОЧНА СКУПШТИНА КУД „ТАРАС ШЕВЧЕНКО” ДЮРДЬОВ На нєдзелю, 26. януара, у Дюрдьове будзе отримана Рочна скупштина Културно-уметнїкого дружтва „Тарас Шевченко” з Дюрдьова. Скупштина почнє на 18 годзин у просторийох Дружтва. Поволани шицки цо заинтересовани же би чули цо дюрдьовске Дружтво поребело за єден рок, яки маю плани за тот рок, алє и же би присутни дали свойо думанє и суґестиї. По урядовей часци будзе друженє за шицких и деґустация домашнїх дисновторских продуктох, та домашнї поволую же би кажде хто ма жаданє у тим участвовал.

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com

ВИШОЛ РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР ЗА 2020. РОК

Найпопуларнєйша руска кнїжка – РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР 2020 видрукована и тих дньох буд зе до ступна читачом. И того року, Календар ше зявює як заєднїцке виданє НВУ „Руске слово” и Християнского часопису „Дзвони”. Обсяг му 264 боки. Змистово є богати, зоз фотоґрафиями и шицок є у фарбох. Понука репрезентативни вибор авторох и темох зоз рижних обласцох нашого духовного, културного и дружтвеного живота, як и красней литератури, социолоґиї, психолоґиї, историї, животу младих, спорту и гумору. Календар по цени од 500 динари мож купиц у НВУ „Руске слово” у Новим Садзе, як и при заступнїкох „Руского слова”. У Руским Керестуре у дописовательстве и при Ксениї Макаї Орос (Иву Лоли Рибара 148/а, 025/703-757 и 064 0666 884); у Коцуре при Милки Фейсовей, (062 8510341), у кнїжкарнї; у Дюрдьове при Звонкови Салаґови (Светозара Милетича 25, 021 27-027-55); у Вербаше при Миронови Нярадийови (Сивч Йовґена 86, 064/120-2607); у Кули при Елемирови Мудрого (Блок 6/а, 025/721-404); у Шидзе (Беркасово, Бачинци, Бикич Дол) при Владимирови Гарвильчакови (Сави Шумановича 129/а, 062/440974) у Петровцох, при Желькови Гаргайови (Матиї Ґубца 1, 99385-32-554-152).

32 РУСКЕ СЛОВО

НВУ „РУСКЕ СЛОВО”

ЯВНА ПОВОЛАНКА ЗА ВИДАВАТЕЛЬНИ 2021. РОК НВУ „Руске слово” од 1. януара 2020. року розписує поволанку за придаванє рукописох за обявйованє кнїжкох по руски з обласци поезиї, прози, наукових и есеїстичних жанрох, литератури за дзеци, младих и одроснутих. Рукопис треба же би були написани по руски, у електронскей форми, унєшени до програми Ворд у системских майкросфтових Виндовс фонтох, треба же би мал помедзи штири и двацец друковани табаки (єден табак – 16 боки) и же би сполньовал нєобходни критериюми, котри оценї фахова комисия Видавательней редакциї.

З рукописом треба послац Молбу у котрей буду наведзени точни податки о авторови, мено, презвиско (або псевдоним), електронску адресу и телефон, як и нєобходну информацию котру автор жада сообщиц Редакторови. Рукопис за видавательни 2021. рок треба послац найпознєйше по 1. септембер 2020. рок на електронcку адресу: ruske.vidavateljna@gmail.com. НВУ „Руске слово” нє длужне друковац кажди рукопис котри сцигнє на нашу адресу, а о поступку з рукописом Установа будзе благочасово информовац авторох.

НАЦИОНАЛНЕ ШВЕТО РУСНАЦОХ 2020 ЦЕНТРАЛНА ШВЕТОЧНОСЦ У ШИДЗЕ Централна преслава 17. януара, Националного швета Руснацох у Сербиї будзе отримана у Шидзе на соботу, 18. януара. Шветочносц почнє зоз Архиєрейску благодарну Службу Божу у церкви Преображеня Господнього на 17 годзин. На 18,15 годзин у просторийох Културно-просвитного дружтва „Дюра Киш” будзе понукнути етно стол, а такой потим, на 19 годзин, будзе отворена вистава малюнкох зоз Подобових колонийох и фотоґрафийох Ивони Торма Джамич у голу Општини Шид. Означованє 13. Националного швета Руснацох будзе закончене зоз Шветочну академию котра почнє на 20 годзин у Културно-образовним центре (КОЦ) у Шидзе. Пре огранїчене число местох у сали КОЦ-а место за шедзенє буду мац лєм особи зоз поволанку, односно поволанка важи лєм за єдну особу, окрем кед у питаню нашо КУД-а. На Централну преславу будзе орґанизовани одход на автобусу на релациї Руски Керестур–Коцур–Нови Сад–Шид, алє того року будзе зберац лєм особи зоз поволанку, а кед же останє ище шлєбодни места, Завод за културу войводянских Руснацох, хтори ношитель орґанизациї Централней преслави, благочасово обяви тоту информацию.

ПРЕСЛАВА ПО НАШИХ МЕСТОХ

– У ДЮРДЬОВЕ, на пияток, 17. януара, у КУД „Тарас Шевченко” на 12 годзин; – У ҐОСПОДЇНЦОХ, на пияток, 17. януара, у Месней заєднїци на 15 годзин; – У КОЦУРЕ, на пияток, 17. януара, у КУД „Жатва” на 17 годзин; – У БАЧИНЦОХ, на пияток, 17. януара, на 17 годзин; – У НОВИМ ОРАХОВЕ, на пияток, 17. януара, у Руским доме, на 18 годзин; – У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ, на пияток, 17. януара, у Ґалериї „Лазар Возаревич” на 18 годзин;

– У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ, на пияток, 17. януара, у Доме култури, на 19 годзин; – У КОЦУРЕ, на пияток, 17. януара, у КУД „Жатва” на 19 годзин.

– У КУЛИ, на пияток, 17. януара, у РКУД „Др Гавриїл Костельник”, на 19 годзин; – У НОВИМ САДЗЕ, на пияток, 17. януара, у Руским културним центру на 19,30 годзин; – У БИКИЧУ, на соботу, 18. януара, на 16 годзин; – У БЕОҐРАДЗЕ, на нєдзелю, 19. януара, у церкви Христа Краля, на 16,30 годзин.

* датуми означованя Националного швета Руснацох у Вербаше и Суботици буду накнадно обявени на Рутенпресу.

10. ЯНУАР 2020.

informator@ruskeslovo.com

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС 2334–02 НС Ветерник 3” Подприємство „КОДАР ЕНЕРҐОМОНТАЖА” ДОО зоз Беоґраду, по овласценю Ношитель проєкта „ВИП МОБИЛЕ” д.о.о. Милутина Миланковича 1ж, Нови Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї НС2334–02 НС Ветерник 3” у улїци Крачя Петра I число 25, на катастерскей парцели число 387 К.О. Ветерник, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 30. децембра 2019. року принєсла ришенє число VI-501-770/19 з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол за одлучовaнє о потреби преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „Ветерник – Драґослава Срейовича ” – НСУ278/НСЛ278 НС, у Ветернику, у Улїци Драґослава Срейовича число 62, на катастерскей парцели число 3453/1 К.О. Ветерник, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

ОБВИСЦЕНЄ

ОБВИСЦЕНЄ

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же нє потребне преценьоване вплїву проєкта на животни штредок Ношитель проєкта „КВИК ФАЄР” ДОО Ченей, Локална „Коса” драга – Партизанска б.ч. поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта „Реконструкция постояцого обєкта складзиска пре пременку намени до продукцийно-складзикового обєкта зоз канцеларийским простором и будованьом двох поджемних цистерньох – Погон за продукцию стартера огню („Поґачикох” за подпальованє), Локална „Коса” драга – Партизанска б.ч., на катастерскей парцели число 2921/3 К.О. Ченей, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 30. децембра 2019. року принєсла ришенє число VI-501-757/19, же нє потребне преценьованє вплїву проєкрта на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню з хторим дата согласносц на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НСУ 181/НСО181 Долнї Ковиль” Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї НСУ 181/НСО181 Долнї Ковиль” у Улїци Лази Костича число 16, на катастерскей парцели число 2513 К.О. Ковиль, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 30. децембра 2019. року принєсла ришенє число VI-501-785/19 з хторим дата согласносц на предметну Студию. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

10. ЯНУАР 2020.

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта Подприємство „Теленор Комом Опрейшн”, Конар Беоґрад–Нови Беоґрад, по овласценю ношителя проєкта „Теленор” д.о.о., Младежских бриґадох 90, Нови Беоґрад, поднєсол за одлучовaнє о потреби преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Телеп”, у Улїци Кирила и Методия число 31, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 6169 К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

Городска управа за защиту животного штредку на основи члена 20. пасус 1. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї” число 135/04 и 36/09), обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о явним увиду, явней презентациї и явней розправи о Студиї о преценьованю вплїву проєкта на животни штредок Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а.д., Таковска 2, Беоґрад, поднєсол тому орґану вимогу за даванє согласносци на Студию о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НСУ273/НС273 НС – Сайлово 3”, Долнє Сайлово 140, на катастерскей парцели число 9223/67, К. О. Нбови Сад IV, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 по 15 годзин по 3. фебруара 2020. року. У складзе зоз членом 6. Правилнїка о поступку явного увиду, презентациї и явней розправи о студиї о преценьовню вплїву на животни штредок („Службени глашнїк РС”, 69/05) заинтерсованих орґанох, орґанизацийох и явносц под час тирваня явного увиду можу поднєсц зауваги и думаня на студиї о преценьованю вплїву у писаней форми Городскей управи за защиту животного штредку. Явну розправу и презентацию ше отрима 4. фебруара 2020. року, у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Руменацка 110 а, Нови Сад, на 11 годзин.

МАЛА ОГЛАШКА

Хижа на предай зоз жему – гольт и ферталь, хтора такой за хижу, на Русинскей 122 у Руским Керестуре, тел. 025/703-092.

РУСКЕ СЛОВО 33

PREGLYD 2019

СПОРТ ЗОЗ НАШОГО СПОРТУ

СПОРТСКИ БИЛАНС МОГОЛ БУЦ ЛЄПШИ Пише: Александар ПАЛАНЧАНИН

У спортским року за нами, насампредз зме вецей очековали од наших фодбалских клубох. Жадали зме лєпши успих, алє вон остал на уровню хтори подобни як и прешлих рокох. Вельо вецей нас нєсподзивали атлетичаре, каратисти и столнотенисере. Финансийни обставини у нашим спорту ше вельо нє пременєли, та велї клуби остали без добрих и успишних спортистох хтори свойо амбициї пошли витвориц до лєпших и финансийно моцнєйших клубох

Ф

К „Искра” ознова виборела баражни стретнуца за пополньованє Войводянскей лиґи сивер. Як и предпрешлого року Искри ше нє удало зазначиц найвекши успих у потерашнєй историї. После кризних двох, трох рокох у керестурским Фодбалским клубе „Русин”, єшеньска полусезона закончена зоз вельким успихом, яки давно нє запаметани у Клубу. Плани були амбицийни, алє анї блїзко таки як цо витворени, бо ше и Русин жадал пласовац до висшого ранґу, бо состав першого тиму, як и число бавячох, наисце обецовал. ФК „Бачка 1923” на початку першенства була у вельких бриґох. Насампредз прето же и далєй екипу трапели проблеми з бавячами. Нєпорядно приходзели на тренинґи, а ґу тому, з Клуба пошли даскельо бавяче, стандардни першотимци, а екипу напущел и ґолман. Пре шицко спомнуте посцигнути успих наших фодбалских клубох у задоволююцих рамикох. Но, окремне значенє и увагу, кед слово о прешлорочних досягох у спорту, за нас мали атлетика, карате и столни тенис. Шицки

34 РУСКЕ СЛОВО

спомнути клуби медзи нами присутни вецей дзешатки роки. Призначени вельо добри резултати и успихи на числених домашнїх и медзинародних змаганьох, алє пре чежки финансийни обставини и други проблеми хтори их трапя вецей роки, так повесц, мушели ше врациц на початок.

АТЛЕТИЧАРЕ ШЕ ОЗНОВА ЗМАГАЮ Атлетски клуб „Русин” после посцигнутих числених успихох на змаганьох єден з таких. Прешлого року Клуб за школярох основней школи з Руского Керестура по першираз орґанизовал одход на лєтни Супер камп. Камп отримани у населєню Митровец на гори Тари, а на нїм участвовали дзешецеро дзеци од 4. по 7. класу основней школи. На лєтним Супер кампу, дзеци мали нагоду седем днї препровадзиц у рижних спортских и едукативних активносцох, а тиж и упознац парнякох зоз цалей Сербиї. Камп бул обдумани так же би дзеци препровадзели седем днї у природи, же би ше дружели, алє и же би здобули нови знаня и схопносци, же би розвили свою креативносц, тимски и змагательни дух. Тиж так циль того проєкту же би освидомел важносц власного здравя и здравого способу живота, як и же би розвил физични спо собно сци при дзецох. Тот крочай популаризациї спорта дзепоєдних прицагнє же би ше познєйше предлужели дружиц на спортских теренох и атлетских дражкох и змаганьох. Но, пред тим, атлетичаре витворели добри успих Першенстве Войводини у атлетики за младших пионирох хторе отримане у юнию у На змаганю участвовали꞉ Теодора Фа, Анита Чизмар, Мая Сивч Стефан Шарич, Ивона Рац, Аня Ґовля, Филип Ноґо и Емина Няради.

10. ЯНУАР 2020.

sport@ruskeslovo.com

На Першенстве ше окреме визначел Стефан Шарич, хтори ше найвецей приблїжел ґу бронзовей медалї, док други учашнїки витворели даскельо нови особни рекорди.

КАРАТИСТИ У ЮВИЛЕЙНИМ РОКУ Карате клуб „Русин” оформени 1980. року, а найвецей заслуги ма праве покойни Рудолф Мезек, хтори з вельким ентузиязмом и любову тот спорт поставел на праве место – до фамелиї СД „Русин”. Формовац клуб помогло и СД „Русин” за хтори видвоєло средства за купованє нєобходней опреми. Од самого початку екипа „Русина” призначовала добри резултати. Вецей як трицец роки Клуб водзи Михайло Орос Лаци. За тот период Клуб призначел вельо добри успихи, освоєни числени припознаня на шицких змаганьох дзе ше зявели каратисти Русина. Були то златни часи. Нєшка КК „Русин” ма добрих каратистох хтори тиж посцигую одлични резултати на змаганьох. За розлику од дакедишнїх часох остатнїх рокох успих бул посцигнути у очежаних финасийних условийох. Клуб уж роками зочени зоз подлим финасийним станом, сами себе плаца драгово трошки за одход на змаганя, котизациї... Тиж так, пре мале число членох Клуб вишли зоз ВКФ союзу. Пре таки обставини велї члени прешли тренирац до КК „Гайдук” зоз Кули. Насампредз таки крочай направели Ґлориян Штранґар и Сара Планчак, хтори перши успихи и крочаї у каратеу направели у Русину, а у своїм возросту потераз витворели вельо добри успихи на числених змаганьох и у новим КК „Гайдук”. Русин затераз примушени стаґнировац и пробовац затримац число каратистох на тим уровню, а у наиходзацим периодзе тото число звекшац. То єдина драга хтора би го могла виратовац.

СТОЛНОТЕНИСЕРЕ БАВЕЛИ ШМЕЛО Стандардни состав екипи столнотенисерох Русина – Матей Сабадош, Михайло Сабадош, Иґор Фейди, Шанта Александар, Матей Макаї и Стефан Колошняї посци-

10. ЯНУАР 2020.

гую замерковани резултати на лиґашких стретнуцох и на КУП змаганьох. Гоч ище змагательна сезона нє була закончена, СТК „Русин” забера штредню позицию на таблїчки у катеґориї младши кадети, кадети и юниоре. На Отвореним турнире у Беоґраду хтори єден з двох наймоцнєйших турнирох у Сербиї, а бул отримани початком октобра Русиново столнотенисере тиж призначели добри успих. Велї з спомнутих бавячох прешли квалификацийни змаганя, цо барз вельки успих за таки мали клуб. Матей Сабадош, дзекуюци тому турниру у тей хвильки на 15. месце на топ лїстини найлєпших столнотенисерох у Сербиї. З оглядом на тото же СТК „Русин” ма идеални условия за тот спорт, у наиходзацим периодзе мож очековац ище лєпши резултати младих столнотенисерох зоз Руского Керестура.

СПОРТСКИ БАВИСКА „ЯША БАКОВ” Наша найзначнєйша спортска манифестация, Спортски бависка „Яша Баков”, закончела 28. Турнирски рок. Од пачатку рока отримани шеснац турнири. Перши отримани у Новим Садзе, а то бул турнир у билияру. Потим шлїдзели турнири у кошарки „3 на 3”, столним тенису, лапаню риби на дуґов, шаху, малим фодбалу за пионирох, змаганє у вареню пасулї, одбойки на писку, фодбалу за сениорски екипи, турнир у малим фодбалу „3 на 3” у Миклошевцох у Републики Горватскей. Остатнї, у тим року, отримани турнир у пикаду у Новим Садзе. Роками средства зоз хторима наша найвекша спортска манифестация розполага, скромни. Того року очежуюцe було и тото же и таки скромни средства нє були начас уплацени на рахунок Бавискох. Медзитим, заш лєм шицки потераз отримани турнири були успишно орґанизовани, насампредз дзекуюци сцелосци и упартосци наших спортских дїячох и аматерох. На початку 29. сезони турнирох у рамикох Спортских бавискох „Яша Баков” мож повесц же фундаменталне опредзелєнє бависко очуване. То чуванє памятки на нашого велького спортского учителя Яшу Бакова, хтори концом рока достал свою спомин ознаку. После велїх почежкосцох, виробена биста Яши Бакова и поставена є у родним валалу нашого велького спортисти и учителя – Дюрдьове. Як и вше потераз, закончени, 28. турнирски рок у рамикох Спортских бавискох „Яша Баков” сполнєл и свойо други функциї, а то друженє на спортских змаганьох дзе резултати анї нє вше найважнєйши. ■

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ РОЧНА И ВИБЕРАНКОВА СКУПШТИНА СБ „ЯША БАКОВ”

ИВАН ПАПУҐА И ДАЛЄЙ ПРЕДСИДАТЕЛЬ БАВИСКОХ Концом рока, точнєйше 29. децембра у Петровцох, у Републики Горватскей, отримана Рочна скупштина СБ „Яша Баков”, котра того року була и виберанкова. На схадзки винєшени велї проблеми з хторима ше стретали орґанизаторе Бавискох прешлого року, алє и успихи

Д

о Петровцох ше на тот завод зишли представнїки шицких дружтвох, здруженьох и клубох котри маю право участвовац на Бавискох, алє було и тих котри нє мали право гласац, а заш лєм пришли чуц яки рок за нами кед слово о Спортских бавискох Яша Баков.

ПРОБЛЕМИ ПОЗНАТИ Шицких присутних привитал домашнї тогорочней Скупштини, Звонимир Ерделї, а потим предсидатель СБ „Яша Баков”, Иван Папуґа, пречитал звит о роботи котри єдногласно прилапени. Дньови шор мал 7 точки и кажда точка прешла през дискусию. Звонко Салаґ зоз Дюрдьова як главни проблем визначел же ше на Бавискох стретаю менєй-вецей исти особи, котри з рока на рок вше старши и же ше муши прицагнуц цо вецей младих. Окрем проблема котри винєсол Салаґ, можебуц ище векши проблем котри ше зявел у прешлей сезони Бавискох то барз нєпоряднє участвованє СД „Русин”. Ярослав Вискавски Муцо, котри представял Руски Керестур на тей Рочней скупштини, як обгрунтованє визначел финансийни проблеми и же Спортске дружтво „Русин”, як таке вецей нє иснує, алє ше пенєж котри дава Општина Кула розподзелює по клубох. Друга точка дньового шора бул финансийни звит за прешли рок. 2019. рок кед у питаню финансиї бул найчежши по тераз понеже здруженє СБ „Яша Баков” по остатнї дзень у прешлим року нє дотало обецани 200 000 динари од Националного совиту Руснацох, хтори и сам бул у финасийних почежкосцох пре технїчни проблеми. На щесце, шицки турнири, окрем малого фодбала за ветеранох, котри мал буц отримани у Бикич Долу, отримани, а окрем початних даскельих турнирох, за котри було пенєжу од прешлого року, були отримани, а орґанизаторе ше з власнима моцами постарали же би ше обезпечел и полудзенок и напой за шицких учашнїкох.

– Очиглядно же пришло до нєпорозуменя медзи нами пре финансийни почежкосци у хторих були шицки национални совити того рока. Пенєж уплацени остатнї днзень 2019. року та зме го мушели оправдац за єден дзень, алє вон могол буц

потрошени вельо лєпше. Нє проблем за єден дзень пойсц купиц, наприклад 10 квалитетни фодбалски лабди, лєбо даскельо ґарнитури за шах, алє ми праве прето же зме нє жадали на таки ствари трошиц пенєж вимагали од домашнїх же би вони обезпечели реквизити, а пенєж би ше потрошело на финансованє того трецого полчасу, т. є. друженю и зблїжованю наших людзох, цо у першим шоре и циль отримованя Бавискох – визначел предсидатель СБ „Яша Баков” Иван Папуґа. Остава ше наздавац же финансованє у 2020. року будзе поряднє и на уровню зоз прешлих рокох.

НОВЕ РУКОВОДСТВО

Понеже потерашньому руководству вицекол мандат, Папуґа пречитал и звит о роботи зоз прешлих штирох рокох. През статистични податки приказане хтори екипи участвовали, кельо турнири одбавени и подобне, а потим ше приступело вибору нового Управного и Надпатраюцого одбору. Управни одбор ма 5 членох, а предложени були осем кандидати. На тайним гласаню найвецей гласи назберали Иван Папуґа, Янко Хома, Владимир Иван, Звонко Салаґ и Златко Колєсар. За предсидателя знова вибрани Иван Папуґа, а нови подпредсидатель у наиходзаци штири роки будзе Владимир Иван Вева. Надпатраюци одбор остал исти, предсидатель Юлиян Ковач, подпредсидатель Здравко Бабич и як треци член до Надпатаруюцого одбору вошол Кирил СимуРОЗПОРЯДОК СООРҐАНИЗАТОРОХ 29. СБ „ЯША БАКОВ” нович. По вибору УО и НО приступело ше одреНа схадзки одредзени домашнї и рамикови час кеди турнири буду отридзо ваню домашнїх за турнири котри на промани у 29. сезони. Перши турнир будзе уж о мешац у Новим Садзе, а то турнир у билияру, потим турнир у кошарка 3 на 3 у Дюрдьове у марцу, 3. стол- грами у року пред нами. Окрем малого фодбани тенис у Шиду, у априлу, 4. лапанє риби у Бачинци у маю, 5. шах у Пе- лу за пионирох, за котри єст вецей кандидатровцох у юнию, 6. варенє пасулї у Коцуре у юлию, 7. одбойка на писку у тох, шицки турнири маю домашнього. Суботици у юлию, лєбо авґусту, 8. вельки фодбал за сениорох у Руским КеОтримованє Рочней скупштини потримали рестуре у авґусту, 9. мали фодбал 3 на 3 у Миклошевцох у авґусту, 10. одбой- Национална рада Руснацох Вуковару, Нациока у Руским Керестуре у юнию, 11. мали фодбал за ветеранох у Коцуре у нална рада општини Боґдановци, Лимарске септембре, 12. Ґуґланє у Вербаше у октобру, лєбо новембру, 13. штреляцтво подприємство „Хидрия” и Фодбалски клуб у Вербаше у октобру, лєбо новембру, 14. пикадо у Новим Садзе у децембру. „Петровци”. ■ Остало нєодредзене кеди и дзе будзе турнир у малим фодбалу за пионирох. З. Колєсар

36 РУСКЕ СЛОВО

10. ЯНУАР 2020.

sport@ruskeslovo.com

ШК „ОМЛАДИНЄЦ”

ОТРИМАНИ 25. МЕМОРИЯЛНИ ШАХОВСКИ ТУРНИР Шаховски клуб „Омладинєц” зоз Коцура внєдзелю, 22. децембра, у ресторану „Дейо” у Коцуре орґанизовал 25. по шоре Мемориялни турнир на чесц покойним предсидательом и бавячом Клуба. Медзитим, того року турнир окреме пошвецени подпредсидательови Клуба Милованови Пауновичови, котри нєдавно настрадал у транспортним нєщесцу

Н

а турниру участвовали 24 шахисти зоз Коцура, Вербасу, Бачкого Доброго Поля, Србобрану и Змаєва, а найстарши учашнїк Ґеорґи Йоцев зоз Вербасу хтори ма аж 90 роки.

БОЯН ПЕТРОВИЧ НАЙЛЄПШИ Перше место на турнире освоєл Боян Петрович зоз Вербасу, друге Ґоран Попович, а треце Ґавра Коларич, обидвоме члени коцурского ШК „Омладинєц”. Предсидатель Омладинца Янко Бесерминї, задовольни же ше каждого року здогадню и дакедишнїх шахистох котри през вшелїяки часи отримали Клуб и постарали ше же би шах мал красну традицию у Коцуре. Предсидатель Бесерминї свидоми же за отримованє Клубу потребни средства и жертви, алє вон задовольни же вєдно зоз членами Клуб тирва и наисце є барз успишни.

– Задовольни сом же телї роки обставаме у верху таблїчки. Правда, того року резултат на концу сезони нє бул на уровню зоз прешлих рокох, алє зме остали у лиґи. ТАБЛЇЧКА На першим месце на таблїчки Боян Петрович хтори освоєл 5,5 поени, друге, треце и штварте место зоз 5 поенами дзеля Ґоран Попович, Ґавра Коларич и Ґеорґий Йоцев. Споменко Павичевич, Сава Манойлович и Младен Масал зоз по 4,5 поенами дзеля од пиятого по седме место. Штирме шахисти освоєли по 4 боди и дзеля од осмого по єденасте место, а то: Будимир Крунич, Райко Попович, Драґан Тунґуз и Раде Клєштан. По 3, 5 поени освоєли Божидар Малович, Воїслав Кнежевич, Миряна Шолая и Силвестер Надьфеї, та дзеля дванасте, тринасре, штернасте и петнасте место на таблїчки. Дюра Фейса, Илия Петкович, Онуфри Макаї и Миче Радакович зоз по трома освоєнима поенами дзеля од шеснастого по дзеветнасте место. Троме шахисти освоєли по два боди а то: Бошко Бокан, Мирослав Хома и Милован Вукашинович и завжали двацете, давцец перше и двацец друге место. На 23. месце Михайло Стрибер, а на 24. Драґослав Маркович хтори освоєли по єден поен.

10. ЯНУАР 2020.

Коцур познати по квалитетних шахистох, а насампредз сом задовольни же ше каждого року здогаднєме и тих котри охабели шлїд у тим клубу. Того року зме турнир окреме пошвецели Милованови Пауновичови, котри у хвильки своєй шмерци бул подпредсидатель Клуба. На турниру зме мали учашнїкох зоз околних местох, позберали зме 24 учашнїкох и бависка були квалитетни и наисце ше уживало у шаху. Мило ми же найстарши учашнїк на турнире, а дакедишнї бавяч ШК „Омладинєц”, Ґеорґий Йоцев зоз своїма 90 роамки освоєл високе штварте место – гварел Бесерминї.

ТУРНИР НА ЧЕСЦ ШИЦКИМ ШАХИСТОМ На шаховским турнире у Коцуре, котри ше традицийно отримує у другей часци рока бул пошвецени и дакедишнїм предсидательом и членом Клубу – Миколови Москальови, котри бул перши предсидатель и єден зоз сновательох Клуба, Райкови Шолайови, Дюлови Фараґови, Юлиянови Русковскийови, Миколови Баратови, Владимирови и Юлиянови Сабодайкови, Славкови и Ґойкови Боканови, Срболюбови Станковичови, Желькови Йововичови, Стевови Мандичови, Вилийови Концови, Владимирови Надьови и Любисавови и Милованови Пауновичови. После турнира шахисти у просторийох коцурского ресторану „Дейо” шепредлужели дружиц, а орґанизовани и смачни полудзенок котри обезпечел Милан Ґакович, власнїк месарнї „Трис”. На турнире подзелєни вкупно 12 награди, од котрих 7 награди обезпечела фамелия Паунович, а 5 награди обезпечел ШК „Омладинєц”. Век ши ну тро шкох тур ни ра пла це ла Тати чо ва фа ме лия, у чиїм ресторану и отримани тот Мемориялни турнир. ■ З. Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ од Вероники Вуячич

Направиц фили:

Тост торта

Потребне: ■ 2 пакованя тост хлєба (патриц же би мал мелку скорку, бо вец лєпше одмекнє, лєбо скорку з хлєба мож и орезац) ■ шметанки 300 милилитри ■ майонез 300 милилитри ■ ложичка солї ■ кус попру (мож додац копру, лєбо кари) ■ салами 200 ґрами ■ кечап 200 милилитри (добри кечап зоз ориґаном) ■ квашени огурки цали дунєц (700 ґрами) ■ 4 вайца ■ трапист 300 ґрами

Фил 1 Помишац шметанку и майонез. Посолїц, додац попру и присмачки и подзелїц на два часци. Фил 2 Саламу натрец, лєбо на дробно нарезац и додац кечап. Фил 3 До половки филу 1 додац натарти квашени огурки Фил 4 До половки филу 1 додац натарти уварени вайца Поступок складаня До глїбокей тепши наскладац хлєб, усипац фил 2 и премасциц. Знова наскладац хлєб и премасциц зоз филом 3, знова наскладац и премасциц зоз филом 4. По верху посипац натарти трапист. Кед нє сцеце же би сир падал з верху, вец и до натартого сира замишайце 2-3 ложки филу 1. Закриц зоз алу-фолию и охабиц през ноц най одмекнє.

од Люпки Цвеїч

Потребне: ■ ■ ■ ■ ■

желєна шалата пол кили кукурици квашени огурочки майонез конзерва тунєвини у фалаткох

38 РУСКЕ СЛОВО

Болгарска шалата После шветох зда ше лєгчейше єдзенє. Тота шалата праве ошвиженє и по смаку, и за цело. Прави ше ю єдноставно. Шалату порезац на менши фалатки, кукурицу цукровку увариц и прецадзиц, пол дунчика квашених огурочкох порезац на менши коцочки, додац майонез по смаку и на концу положиц конзерву тунєвини у фалаткох. Шицко розмишац и служиц жимне.

10. ЯНУАР 2020.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ од Блажени Хома-Цветкович

Пондзелкови полудзенок

За тото єдло вам нїч окреме нє потребне, бо ше го прави зоз того цо вам остало од полудзенку од нєдзелї и зоз намирнїцох цо маце у фрижидеру. Мнє остало брух, (биле месо) з кури и варени кромплї з юшки. Месо сом порезала на „пантлїчки”, а кромплї на коцочки. Но пред тим треба перше кус подинстовац цибулю, або пра зилук, (я мала празилук, а можеце и цеску кед любице) и до того положиц порезане месо, кромплї и додац ище даяку желєняву цо маце у фрижидеру. Порезала сом и червену паприґу, а мала сом и желєне петрушково лїсце и дакус руколи та и то сом положела же би ше шицко вєдно динстовало. Кус сом додала и ориґана, веґети, солї и варела док нє загусло. Кед єдло уварене, (згуснуте), у танєру го мож украшиц зоз петрушковим лїсцом.

од Винки Лисул

Сладка войводянска Чесница

Чесница то традицийне сербске єдло Потребне: хторе ше є на Крачун, а прави ше го як поґач, слани, або як питу (баклаву) на слад■ пол кили цеста ко. Як поґач ше го вецей прави на югу Серза рейтеши биї и здабе на безквасни посни хлєб, док у ■ 3 вайца околїску Нового Пазару, у Сриме и велїх ■ 1 кисле млєко войводянских местох ше ю прави як слад■ 300 ґр млєти орехи ку питу, посну, або нє.

■ 2 шольки цукру Слово чесница походзи од праславян■ 1 шолька олєю ского и старосербского слова – чęсть – ■ 1 пращок за печенє часц, одн. сг. чест- часц, щесце, бо ше ю ламе, кед же то поґач, на часци ■ Метални пенєж и каждому дава єдну часц и жада ше му щесце. Рецепт: Сируп: Витрепац з видлїчку вайца, до ■ 1 шолька цукру нїх умишац кисле млєко, орехи, ■ 3 деци води пращок за печенє, цукер и олєй ■ порезани лимун же би ше могло масциц цесто. Складац до тепши и кажде цесто помасциц з тим филом. Умиц даяки метални пенєж и положиц даґдзе до пити. Зограц релну на 200 ступнї. Порезац на коцки, док є ише сирове. Печиц дас пол годзини. У медзичаше увариц сируп, висцискац дас пол лимуна и охладзиц. Кед пита готова, горуцу преляц зоз охладзеним сирупом. По верху можеце, а нє мушице, покласц другу половку лимуна порезану на колєчка. Хто найдзе пенєж, гваря же му рок будзе благородни и же цали рок будзе щешлїви. Пририхталa: Лю. Цвеїч

10. ЯНУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО

39

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ РОК LXXVI ЧИСЛО 1-2 (3870-3871) НОВИ САД, 10. ЯНУАР 2020.

■ КРАЧУН ПО ЮЛИЯНСКИМ КАЛЕНДАРЕ

Фото: Вероника Вуячич

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

PREGLYD POD>JOH 2019. ROKA